LINGKOD NG DAMBANA

DIOCESE OF ST. PAUL, THE FIRST HERMIT

PARISH OF THE TRANSFIGURATION OF OUR LORD
CAVINTI, LAGUNA

Altar
Server’s
Manual
I. Basic Faith
II. Basic Prayer
III. Mass
IV. Liturgical Vessel
V. Liturgical Linen
VI. Liturgical Book
VII. Liturgical Vestment
VIII. Liturgical Color
Prepared By:
Bro. John Kenneth Mimay
LND President
Coordinated By:
Bro. Julius Gordula
LND Vice-President
Checked By:
Bro. Michael Jordan Juarez
LND Adviser
Approved By:
Rev. Fr. Armin Genota
Parish Priest
 LINGKOD NG DAMBANA
DIOCESE OF ST. PAUL, THE FIRST HERMIT
PARISH OF THE TRANSFIGURATION OF OUR LORD
CAVINTI, LAGUNA

BASIC FAITH
1. Ako ang Panginoon mong Diyos; Huwag kang magkaroon ng Ibang
-Lingkod ng Dambana: tagapagsilbi ng Pari sa altar.
Diyos maliban sa akin.
2. Huwag mong ipahamak na ipanumpa ang pangalan ng Diyos.
-Patron Saint of Sacristan: St. Tarcisius/ San Tarcisio 3. Mangilin ka kung Linggo at Pistang Pangilin.
Name of Pope: Jeorge Mario Bergoglio/ Pope Francis 4. Igalang mo ang iyong ama at ina.
Name of Bishop: Most Rev. Bishop Buenaventura Famadico, D.D. 5. Huwag kang papatay.
Name of Parish Priest: Rev. Fr. Armin Genota 6. Huwag kang makiki-apid
Name of Parish Animator/ LND Adviser: Bro. Michael Jordan Juarez 7. Huwag kang magnanakaw.
Name of Vicariate: Vicariate of Our Lady of Guadalupe, Pagsanjan 8. Huwag kang magbintang o manirang puri sa iyong kapwa
Name of Town Patron: Transfiguration of Our Lord 9. Huwag kang magnasa sa hindi mo asawa.
10. Huwag kang magnasa sa hindi mo pag-aari.
-Major Feast of Cavinti;
1st Patron: Transfiguration of Our Lord/ August 6 -5 Utos ng Simbahan
2nd Patron: Our Lady of Snows/ August 5 1. Makinig ka ng buong misa at huwag kang magtatrabaho ng mabigat tuwing araw
3rd Patron: St. Joseph, the Husband of Mary/ March 19 ng linggo at pistang pangilin.
2. Mangumpisal at makinabang kahit minsan man lamang sa isang taon lalo na sa
-May iisang Diyos na may tatlong persona: Ang Diyos Ama, Diyos Anak at panahon ng Kwaresma hanggang sa itinakdang araw.
Diyos Espiritu Santo 3. Mangilin ka tuwing araw ng Linggo at Pistang Pangilin at huwag kang kakain ng
lamang kati o lamang karne sa mga aarw na itinakda.
-Diyos Ama: Creator/ Tagapaglikha 4. Umabuloy sa karapatan ng simbahan ayon sa nakaugalian.
5. Magpakasal sa simbahang Katolika lamang. Alinmang ibang kasal ay hindi
Diyos Anak: Savior/ Tagapagligtas
sakramento.
Diyos Espiritu Santo: Guide/ Tagapamatnubay
-7 Sakramento
-Hesus (Nature): 1. Binyag- ang paglilinis sa kasalanang mana o orihinal. Ito ang nagbabahagi sa atin
Si Hesus ay totoong Diyos sapagkat siya’y lalang ng Espiritu Santo. bilang Katoliko. Tayo ay nagkakaroon ng buhay na walang hanggan.
Si Hesus ay totoong tao sapagkat siya ay isinilang ni Maria na totoong a. Tayo ay nagiging Anak ng Diyos
tao. b. Tayo ay nagiging Kapatid ni Kristo
c. Tayo ay nagiging Bahagi ng Simbahan
-Katangian ng Simbahan: 2. Kumpil- ito ang nagpapatibay ng mga pangako na tinanggap natin noong tayo’y
Iisa, Banal, Katoliko, at Apostolika binyagan.
3. Eukaristiya- ang Eukaristiya ay pagtanggap sa katawan at dugo ni Kristo.
-Si Maria ay hindi sinasamba, siya ay pinararangalan lamang dahil: 4. Kumpisal- ito ang paghingi ng tawad sa ating mga kasalanan.
Siya ay Ina ng Diyos 5. Pagpapahid ng Santo Oleo sa Maysakit- ito ang pagpapagaling sa maysakit.
Siya ay Ina ng Simbahan 6. Pagpapari- paglilingkod ng tao sa Diyos bilang pari o relihiyoso.
Siya ay Modelo ng Pananampalataya; 7. Pagpapakasal- ito ang pagsasama ng dalawang binyagan.
:siya ay nagpakita ng kababaang-loob
:siya ay nagpakita ng kalinisan ng loob -Pillar o Haligi ng Simbahan:
:siya ay nagpakita ng walang pag-aalinlangan sa pagsunod sa utos ng Credo, Panalangin, Utos at Sakramento
Diyos.
-Pistang Pangilin
-3 uri ng Pagsamba: Latria, Hyperdulia, Dulia 1. Lahat ng Araw ng Linggo ay Pistang Pangilin
LATRIA (worshipping God-alone) – pagsamba sa Diyos lamang 2. December 8 (Immaculate Conception)- ito ang kalinis-linisang paglilihi ni Sta. Ana
HYPERDULIA – pagpaparangal kay Maria kay Maria ng walang bahid-dungis ng kasalanan.
DULIA- pagpupugay sa mga santo at banal 3. December 25 (Birth of Christ)- kapanganakan ni Jesus na ating tagapagligtas.
4. January 1 (Feast Day of the Motherhood of Mary)- ito ang pagtatalaga kay Maria
-MGA MISTERYO NG SANTO ROSARYO bilang Ina ng Diyos at Ina ng Simbahan.
> Misteryo ng Tuwa (Joyful Mysteries)
i. Pagbati ng Anghel Gabriel kay Maria (Annunciation) -Bahagi ng Simbahan
ii. Pagdalaw ni Maria sa kanyang pinsan na si Elizabeth (Visitation) Altar, Sacristy, Kumbento, Koro/Kampanaryo
iii. Pagsilang ni Jesus ( Birth of Christ)
iv. Paghahandog kay Jesus sa Templo (The Presentation of the child
j Jesus in the Temple) BASIC PRAYERS
v. Pagkakatagpo kay Jesus sa Templo (Finding of the child Jesus in the
b temple) AMA NAMIN
> Misteryo ng Liwanag (Luminous Mysteries) Ama namin, sumasalangit ka,
i. Pagbibinyag kay Jesus sa Ilog Jordan (Baptism of Jesus) Sambahin ang ngalan mo.
ii. Ang Milagro sa Kasalan sa Canaan (Miracle of the Wedding Feast at Mapasaamin ang kaharian mo.
k Cana) Sundin ang loob mo
iii. Pagpapahayag sa Pagdating ng Kaharian ng Diyos (Proclamation for Dito sa lupa, para nang sa langit.
p the Coming of the Kingdom) Bigyan Mo kami ngayon ng aming kakanin sa araw-araw
iv. Pagbabagong-anyo ni Jesus ( Transfiguration of Our Lord) at patawarin mo kami sa aming mga sala
v. Pagtatatag ng Eukaristiya (Institution of the Eucharist) para ng pagpapatawad namin
> Misteryo ng Hapis (Sorrowful Mysteries) sa mga nagkakasala sa amin,
i. Ang Pananalangin ni Jesus sa hardin ng Getsemani (Agony in the at huwag mo kaming ipahintulot sa tukso
v Garden) at iadya mo kami sa lahat ng masasama.
ii. Paghahampas sa Haliging Bato (Scourging at the Pillar) Amen.
iii. Pagpuputong ng Koronang Tinik (Crowning with Thorns)
iv. Pagbubuhat sa Krus (Carrying of the Cross) OUR FATHER
v. Pagpapako at Pagkamatay sa Krus (Crucifixion and Death of Christ) Our Father in Heaven,
> Misteryo ng Luwalhati (Glorious Mysteries) Holy be your name.
i. Pagkabuhay ni Jesus (Resurrection) Your kingdom come.
ii. Pag-akyat ni Jesus sa Langit (Ascension) Your will be done
iii. Pagpanaog ng Espiritu Santo kay Maria at sa mga Apostol (Descent on Earth, as it is in heaven.
of the Holy Spirit upon Mary and the Apostles) Give us this day, our daily bread
iv. Pag-akyat ni Maria: Katawan at Kaluluwa (Assumption) and forgive as our sins
v. Pagtatalaga kay Maria bilang Reyna ng Langit at ng Mundo as we forgive those
(Pronounciation of Mary as Queen of Heaven and Earth) who sinned against us,
do not bring us to the test
-10 Utos ng Diyos but deliver us from evil.
I. 1-3 Utos para sa Diyos Amen.
-Ibigin mo ang Diyos ng Higit sa Lahat
II. 4-10 Utos para sa Kapwa
-Ibigin mo ang iyong kapwa gaya ng pag-ibig mo sa iyong sarili.

ABA GINOONG MARIA
Aba ginoong Maria, napupuno ka ng grasya.
Ang Panginoong Diyos ay sumasaiyo,
bukod kang pinagpala sa babaeng lahat
at pinagpala naman
ang iyong anak na si Jesus.
Santa Maria, Ina ng Diyos.
Ipanalangin mo kaming makasalanan,
Ngayon at kung kami’y mamamatay.
Amen.
HAIL MARY
Hail mary, full of Grace.
The Lord is with you,
blessed are you amongst women
and blessed is the fruit
of thy womb Jesus.
Holy Mary, Mother of God.
Pray for us sinners,
now and at the hour of our death.
Amen.
LUWALHATI
Luwalhati sa Ama,
at sa Anak, at sa Espiritu Santo.
Kapara noong una,
ngayon at magpakailanman.
Amen.
GLORY BE
Glory be to the Father,
and to the Son, and to the Holy Spirit.
As it was in the beginning,
is now and will be forever.
Amen.
ABA PO SANTA MARIANG HARI
Aba po, Santa Mariang Hari
Ina ng awa, ikaw ang kabuhaya’t katamisan;
Aba pinananaligan ka namin.
Ikaw nga ang tinatawag namin,
pinapanaw na taong anak ni Eba.
Ikaw rin ang pinagbubuntuhang-hininga namin
Sa aming pagtangis dito sa lupang bayang kahapis-hapis
Ay aba pintakasi ka namin,
Ilingon mo sa amin ang mata mong maawain,
At saka kung matapos yaring pagpanaw sa amin
Ipakita mo sa amin ang iyong Anak na si Jesus.
Santa Maria, Ina ng Diyos,
Maawain at matamis na birhen.
Ipanalangin mo kami, Santang Ina ng Diyos.
-Misa- ito ang pinakamataas na antas ng panalangin.
Nang kami ay maging dapat makinabang
-2 bahagi ng Misa;
Sa mga pangako ni Hesukristong Panginoon.
HAIL HOLY QUEEN
Liturgy of the Word- pagpapahayag ng salita ng Diyos
Haily holy queen, Mother of mercy.
Mga Pagbasa sa Misa
Hail our life, our sweetness and our hope.
To you do we cry poor banished children of Eve.
To you do we send of our sighs,
Mourning and weeping in this valley of tears,
Turn then, most gracious advocate
Your eyes of mercy towards us
And after this our exile, show unto us
The blessed fruit of thy womb Jesus.
O clement, O loving, O sweet Virgin Mary.
Pray for us, O holy Mother of God.
That we may conceived by the promises of Christ.
Liturgy of the Eucharist- pag-aalala sa pagpapahirap, pagkamatay at muling
pagkabuhay ni Hesus.
PAGSISISI/ ACT OF CONTRITION
Bahagi ng Eukaristiya
Panginoong Hesukristo, ako’y nagkasala
Laban sa iyong kabutihang walang hanggan.
Ako’y nagsisisi ng buong puso at nagtitika
Na di na muling magkakasala
Sa tulong ng iyong mahal na Grasya.
Amen.
LINGKOD NG DAMBANA
DIOCESE OF ST. PAUL, THE FIRST HERMIT
PARISH OF THE TRANSFIGURATION OF OUR LORD
CAVINTI, LAGUNA
PANALANGIN SA PAGBABAGONG-ANYO NG ATING PANGINOONG HESUKRISTO
O Amang Tagapagligtas, alang-alang sa pagpapakita mo ng kaliwanagan
At pagbabagong-anyo ng katawan, upang lalong tumibay ang pananampalataya ko
At pananalig upang huwag kumupas ang pag-ibig sa iyo at sa aking kapwa tao.
Panginoon kong Hesukristo, linisin mo po ang kaluluwa ko
sa lahat ng dumi ng kasalanan at halinhan mo po ng iyong mahal na Grasya
na ikagagawa ng kabanalan at ipakibilang mo ako sa inyong mga hinirang
diyan sa langit at ng magkasama kong nagpupuri sa iyo magpasawalang hanggan.
Amen.
PRAYER OF AN ALTAR SERVERS
Dear Lord Jesus,
Thank you for calling me
To serve you at the altar
During the celebration of the Holy Eucharist.
I know that the priest takes your place when
Together we make present again
The passion, death and resurrection of Christ.
Help me to carry out my role,
With dignity and precision,
With full interior participation.
Let me so remain united with you
So that may serve you
In your fully glory in Heaven.
Amen.
SUMASAMPALATAYA
Sumasampalataya ako sa Diyos Amang
Makapangyarihan sa Lahat,
Na may gawa ng langit at lupa.
Sumasampalataya naman ako kay Hesukristo,
Iisang Anak ng Diyos, Panginoon nating Lahat.
Nagkatawang-tao siya lalang ng Espiritu Santo
Ipinanganak ni Santa Mariang Birhen,
Pinagpakasakit ni Poncio Pilato,
Ipinako sa Krus, namatay, inilibing.
Nanaog sa kinaroroonan ng mga yumao,
Nang may ikatlong araw, nabuhay na mag-uli
Umakyat sa langit, naluluklok sa kanan ng
Diyos Amang Makapangyarihan sa Lahat.
Doon magmumulang paririto’t maghuhukom
Sa mga nabubuhay at nangamatay na tao.
Sumasampalataya naman ako sa Diyos Espiritu Santo,
Sa Banal na Simbahang Katolika,
Sa kasamahan ng mga banal,
Sa kapatawaran ng mga kasalanan,
Sa pagkabuhay na mag-uli ng mga namatay na tao
At sa buhay na walang hanggan.
Amen.
MISA
Liturhiya ng Salita at Liturhiya ng Eukaristiya
i. Unang Pagbasa- mula sa lumang tipan hanggang sa bagong tipan
maliban sa 4 na Ebanghelyo.
ii. Salmo Responsoryo- mula sa libro ng mga salmo.
iii. Ikalawang Pagbasa- mula sa aklat ng mga gawa ng Apostol
iv. Alleluia- ang pag-awit ng galak para sa mabuting balita.
v. Mabuting Balita- ito ay mula sa sulat ng 4 na Ebanghelista
vi. Homliya- pagninilay sa mga Pagbasa
vii. Pagpapahayag ng Pananampalataya- ang panalangin na
sumasampalataya
viii. Panalangin ng Bayan- ito ay ang petisyon ng sambayanan bago ang
Diyos.
i. Pag-aalay-ang alak at tinapay na ibinigay sa atin ng Diyos ay
ibinabalik sa kanya na siyang pinagmumulan ng biyaya.
ii. Konsekrasyon- pagbabago ng tinapay at alak sa katawan at dugo ni
Kristo sa kapangyarihan ng Espiritu Santo.
iii. Transubstantiation- changing the scene without changing the form
iv. Elevation- pagpapakita ng katawan at dugo ni Hesus sa tao.
v. Communion- pagtanggap sa katawan at dugo ni Kristo
 LINGKOD NG DAMBANA
DIOCESE OF ST. PAUL, THE FIRST HERMIT
PARISH OF THE TRANSFIGURATION OF OUR LORD
CAVINTI, LAGUNA
MINISTRO NG MISA E. Kapa/ Cope- ito ang damit na isinusuot ng pari tuwing eksposisyon at
1. Pari- namumuno ng misa. banal na oras.
2. Sakristan- tumutulong sa pari sa kanyang mga gawain sa misa. 3. Para sa Obispo
A. Mitra/ Mitre- double-pointed head-dress, with two lappets hanging
3. Lector at Commentator- tagapagbasa ng mga salita ng Diyos
at the back.
4. Extra-Ordinary Ministers of the Holy Communion- B. Bacolo/ Crozier- is a staff, usually with a shepherd’s crook at the top,
tagapagbahagi ng komunyon. is a sign of his pastoral office.
5. Choir- namumuno sa pag-awit C. Skull Cap/ Zucchetto- is a small violet cap worn by the bishop.
6. Mother Butler- nag-aayos ng mga gamit sa misa. D. Pectoral Cross- is the bishop’s nicklace.
E. Bishop’s Ring- is worn at all times as a sign that the bishop is wedded
HANAY SA MISA to Christ in the service of his Church as shepherd of the flock and
Krus, Sakristan, Lector, Lay Minister, Pari should always be worn.
F. Pallium- they wear it above the chasuble in their jurisdictional
territory when pontificating solemnly.
LITURGICAL VESSELS 4. Para sa Diyakono
A. Dalmatiko/ Dalmatic- it resembles a large coat, of the color of the
season or day. It is worn over the stole and the alb.
Chalice/ Kalis- ito ay ginagamit na lalagyan ng alak na nagiging dugo ni Kristo.
Ciborium- ito ay ginagamit na lalagyan ng tinapay na nagiging katawan ni
Kristo
Cruets- ito ang pinaglalagyan ng alak at tubig na inihahandog sa misa. LITURGICAL COLORS
Paten- ito ang pinaglalagyan ng malaking ostiya. 1. White- feast
Pyx- ito ang pinaglalagyan ng isang ostiya na dinadala sa maysakit. Is used for festive occasions, times of joy and glory.
Communion Plate- ito ang ginagamit na pangsalo ng ostiya sa communion.  Christmas, Easter, feasts of the Lord, the Blessed Virgin Mary, angels,
Thurible at Incense Boat- ito ay ginagamit na pangbasbas sa misa. and saints.
Holy Water Holder- ito ang pinaglalagyan ng banal na tubig na 2. Green- Ordinary Time
pinambabasbas sa misa. It is used during Ordinary Time. It is the color of growth.
Oil Stock- ito ang pinaglalagyan ng banal na langis na ginagamit sa binyag at  Ordinary Time
sa maysakit. 3. Red- Passion
Monstrance at Lunette- ito ay pinaglalagyan ng Ostiya na ginagamit Tuwing May stand for blood or for the fire of the Holy Spirit
exposition.  Palm Sunday, Good Friday, Pentecost, commemorations of the
Wash Bowl at Pitcher- ito ay ginagamit na panghugas ng kamay ng pari. Lord’s Passion, on days celebrating the martyrs of our Faith.
Seryales- ito ang nangunguna sa misa at sa prusisyon. 4. Violet- Penance
Bell- ito naman ay gianagamit na pantawag ng pansin sa misa. Is a sign of sorrow for sin and waiting for the Lord, or may be a sign of
2 uri ng Bell; Cup Bell at Sanctus Bell mourning.
Kailan ginagamit ang “Bell?”  Advent, Lent, or masses for the dead and funerals.
Entrance Procession, Gloria, Consecration, Elevation, Great Amen, Drinking of Wine 5. Pink/ Rose- Joy
Chalice Arrangement: Corporal, Pall, Paten, Purificator, Chalice As a sign of rejoicing as the great feasts draw near.
 Third Sunday in Advent, and the Fourth Sunday in Lent.
OTHER SACRED OBJECTS 6. Black- Death
The Sacramentary Stand- ginagamit bilang patungan ng sakramentaryo mula sa pag- 7. Blue- Solemnity of the Blessed Virgin Mary.
aalay.
Credence Table- dito inilalagay ang mga gamit sa pag-aalay.
Ambo/ The Lectern- dito binabasa ang salita ng Diyos at ang Homiliya.
See Chair/ Presider’s Chair- dito umuupo ang pari. Sumisimbolo ito ng kanyang
pamumuno sa misa.
Tabernakulo/ Tabernacle- dito inilalagay ang banal na Eukaristiya o sakramento.

LITURGICAL LINENS
1. Purificator- ito ay ginagamit na panlinis sa mga gamit sa misa.
2. Pall-ito ay ginagamit na pantakip sa Kalis
3. Corporal- ito ang pinaglalagyan ng gamit sa misa.
4. Ciborium veil- ito ang pantakip sa ciborium
5. Altar Mantle- ito ay inilalagay sa ibabaw ng altar na sumisimbolo sa
kasalukuyang panahon.
6. Finger Towel- ito ang ginagamit na pangtuyo ng kamay ng pari
pagkatapos maghugas.

LITURGICAL BOOKS
1. Sacramentary/ Aklat ng Pagmimisa- ito ay ginagamit na gabay sa
pagmimisa ng pari.
2. Lectionary- ito ay ginagamit sa liturhiya ng salita na naglalaman ng
mga pagbasa at mabuting balita.
3. Book of the Gospel- ito ay binubuo ng mga pagbasa ng mabuting
balita.
4. Rituum- ito ay binubuo ng mga panalangin na ginagamit sa
pagbabasbas at binyag.
5. Ordo- ito ay naglalaman ng mga gagamiting pagbasa.

LITURGICAL VESTMENTS
1. Para sa Sakristan
A. Sutana/ Cassock- ito ang pangloob na kasuotan
B. Sobrepelis/ Surplice- ito ang nasa ibabaw ng sutana na sumisimbolo
sa pagiging banal.
2. Para sa Pari
A. Alba/ Alb- ito ay kulay puting damit na ginagamit ng pari habang
nagmimisa na sumasagisag ng kalinisan ng loob.
B. Kasulya/ Chasuble- ito ay ginagamit na panlabas na kasuotan ng pari.
C. Stola/ Stole- ito ay ginagamit ng pari bilang simbolo ng kanyang
pamumuno.
D. Humeral Veil- ginagamit na panghawak ng Monstrance sa banal na
oras at eksposisyon.