Professional Documents
Culture Documents
discussions, stats, and author profiles for this publication at: https://www.researchgate.net/publication/314651615
ا ﻟ ﻤ ﻨ ﻬ ﺠ ﻴ ﺔ ا ﻟ ﺤ ﺪ ﻳ ﺜ ﺔ ﻓ ﻲ ا ﻟ ﺘ ﺨ ﻄ ﻴ ﻂ وا ﻟ ﺘ ﺪ ر ﻳ ﺐ ﺑ ﻜ ﺮ ة ا ﻟ ﻘ ﺪ م
CITATIONS READS
0 84
3 authors, including:
SEE PROFILE
Some of the authors of this publication are also working on these related projects:
Design and manufacture of the electronic device to measure the compatibility and speed of motor
response lower limbs fencing View project
All content following this page was uploaded by Fatimah Abed Malih on 11 March 2017.
The user has requested enhancement of the downloaded file. All in-text references underlined in blue are added to the original document
and are linked to publications on ResearchGate, letting you access and read them immediately.
إٌّٙغ١خ اٌحذ٠ضخ
ف ٟاٌزخؽ١ػ ٚاٌزذس٠ت ثىشح اٌمذَ
ربٌ١ـــف
د .فبؼّخ ػجذ ِبٌح د .عجبس سحّ١خ اٌىؼجٟ دِٛ .فك ِغ١ذ اٌٌّٝٛ
انطبعت األونى
7102و
(7(
))
((3
(4(
انًقديت:
ٌُ رؼذ اٌؼٍّ١خ اٌزذس٠ج١خ اٌؾذ٠ضخ ثغٛأجٙب اإلداس٠خ ٚاٌفٕ١خ ٚاٌزٕظ١ّ١خ ػٍّ١خ ػشٛائ١خ ٠زُ رغ١١ش٘ب ٚفمب ٌٍشغجبد ،ثً
أطجؾذ ػٍّ١خ ػٍّ١خ ِٕظّخ ٌٙب أعظ ٚلٛاػذ ِٚفبِ٘ٚ ُ١ؼبِِ ٓ١شرجـخ ثشىً ربَ ٚفبػً ِغ اٌؼٍ َٛاٌزـج١م١خ
اٌّخزٍفخ وبٌـت ٚاٌفغٌٛٛ١عٚ ٟاٌى١ّ١بء اٌج١ِٛ١ىبٔ١ه ٚػٍُ إٌفظ ٚغ١ش٘ب ِٓ اٌؼٍ َٛاٌّخزٍفخ ،ثؾ١ش أطجؼ اٌزشاثؾ
ثّٕٙ١ب ٚص١مب ال ّ٠ىٓ رغبٍ٘ٗ أ ٚاالعزغٕبء ػٕخ ٌزـ٠ٛش ِغز ٜٛاألداء اٌش٠بػٌ ٟالػجٚ ٓ١اٌفش٠ك ّ٠ٚ ،ىٓ رشج٘ ٗ١زا
اٌزشاثؾ ث ٓ١اٌؼٍّ١خ اٌزذس٠ج١خ ٚاٌؼٍ َٛاألرخش ٜوبٌـبئش ال ّ٠ىٓ أْ ٠ؾٍك ثغٕبػ ٚاؽذح فارا وبْ أؽذ اٌغٕبؽٛ٘ ٓ١
اٌؼٍّ١خ اٌزذس٠ج١خ ثىبفخ عٛأجٙب فأْ اٌغٕبػ ا٢رخش ٘ ٛاٌؼٍ َٛاٌزـج١م١خ ِٚذ ٜاالعزفبدح ِٓ ٘زٖ اٌؼٍ َٛف ٟرخذِخ اٌؼٍّ١خ
اٌزذس٠ج١خٚٚ .فمب ٌٙزا اٌّف َٛٙفأْ االسرمبء ثبٌؼٍّ١خ اٌزذس٠ج١خ ٚثبٌزبٌ ٟاالسرمبء ثّغز ٜٛاألداء اٌش٠بػٌ ٟالػت
ٚاٌفش٠ك ال ّ٠ىٓ ٌٗ أْ ٠زؾمك ئال ِٓ رخالي اٌزخـ١ؾ اٌؼٍّ ٟاٌغٌٍٍ ُ١ؼٍّ١خ اٌزذس٠ج١خ ثّب رؾزِ ِٓ ٞٛؼبِ ٓ١دارخً
اٌخـخ اٌزذس٠ج١خ اٌغٕ٠ٛخ ٚثبالعزٕبد ػٍ ٝاٌؼٍ َٛاٌّخزٍفخ ثؾ١ش ٠ىٌ ْٛىً ِشؽٍخ ِٓ ِشاؽً اٌزذس٠ت رخـؾ ٚأ٘ذاف
ِشؽٍ١خ ِٚغزمجٍ ١خ ٚاػؾخ اٌّؼبٌُ ٠زُ رٕف١ز٘ب ٚفك سؤ٠خ ػٍّ١خ ٚالؼ١خ ِجٕ١خ ػٍِ ٝغز ٜٛاٌالػت ٚاٌفش٠ك ٚاٌّشؽٍخ
اٌؼّش٠خ ٚاإلِىبٔ١بد اٌّزٛفشح .
٘زا اٌىزبة اٌز ٞث٠ ٓ١ذ٠ه ٘ ٛثّضبثخ دٌ ً١أِ ٚششذ ٌٍّذسثٚ ٓ١اٌّٙزّ ٓ١ثبٌؼٍّ١خ اٌزذس٠ج١خ ٚاٌجبؽضٚ ٓ١ؿٍجخ وٍ١بد
اٌزشث١خ اٌش٠بػ١خ ّ٠ىٓ ِٓ رخالٌٗ االؿالع ٚاٌزؼشف ػٍ ٝاٌى١ف١خ اٌز٠ ٟزُ ثٙب رخـ١ؾ اٌزذس٠ت اٌش٠بػ ٟثشىً ػبَ
ألغٍت األٌؼبة اٌش٠بػ١خ اٌغّبػ١خ رخالي اٌّٛعُ اٌش٠بػٚ ٟلذ رخظظٕب إٌّبرط ٚاألِضٍخ ٌٍؼجخ وشح اٌمذَ وٙٔٛب اٌٍؼجخ
اٌشؼج١خ األوضش ا٘زّبِب ٚاألوضش لبػذح ِٓ اٌّذسثٚ ٓ١اٌالػج ٓ١ؽ١ش رٕبٌٕٚب ف ٟاٌفظً األٚالٌخـٛاد ٚاإلعشاءاد
اٌؼٍّ١خ ٚاٌؼٍّ١خ اٌز٠ ٟغت أْ ٠زجؼٙب اٌّذسة ػٕذ ٚػغ اٌخـخ اٌزذس٠ج١خ اٌغٕ٠ٛخ أ ٞرؾذ٠ذ صِٓ اٌزذس٠جبد ٔٚغجٙب
اٌّئ٠ٛخ ٚؽشوخ اٌؾًّ اٌزذس٠جٌٍ ٟزّبس ٓ٠اٌجذٔ١خ اٌؼبِخ ٚاٌخبطخ ٚاإلػذاد اٌّٙبسٚ ٞاإلػذاد اٌخــ ٟرخالي فزشح
اإلػذاد اٌؼب َ ٚاإلػذاد اٌخبص ٚاإلػذاد ٌٍّجبس٠بد ٚ ،ف ٟاٌفظً اٌضبٔٚ ٟػؾٕب فِ ٗ١ؾز٠ٛبد ِٚؼبِ ٓ١اٌٛؽذح
اٌزذس٠ج١خ ف ٟوً فزشح ِٓ فزشاد اٌزذس٠ت ف ٟاٌخـخ اٌزذس٠ج١خ اٌغٕ٠ٛخ ِغ ّٔبرط ِزؼذدح ٌؾشوخ اٌؾًّ اٌزذس٠ج ٟفٟ
اٌٛؽذح اٌزذس٠ج١خ اٌٛاؽذح أ ٚف ٟاٌذائشح اٌزذس٠ج١خ األعجٛػ١خ ِ ،غ ّٔبرط ٌٍزذس٠جبد اٌّزٕٛػخ .
ٚرُ ف ٟاٌفظً اٌضبٌش رخظ١ض ٌى١ف١خ رٕظ ُ١اٌزدذس٠جبد اٌ١ِٛ١دخ فد ٟاٌٛؽدذح اٌزذس٠ج١دخ أ ٚاٌدذائشح اٌزذس٠ج١دخ األعدجٛػ١خ
ٚٚفمددب ألٔظّددخ ئٔزددبط اٌـبلددخ ٔٚ ،ؼٕدد ٟثددزٌه و١ف١ددخ رٕظدد ُ١اٌؾّددً اٌزددذس٠جٌ ٟزددذس٠جبد اٌغددشػخ ثأٔٛاػٙددب ٘ٚدد ٟعددشػخ
االعزغبثخ -عشػخ اٌؾشوخ -عشػخ اٌغدش -ٞعدشػخ األداء اٌّٙدبس - ٞعدشػخ األداء اٌخــدٚ ٟودزٌه ردذس٠جبد اٌمدٛح
ثأٔٛاػٙددب ٘ٚدد ٟاٌمددٛح اٌمظدد – ٜٛاٌمددٛح االٔفغبس٠ددخ – اٌمددٛح اٌغددش٠ؼخ ٚٚ ،فمدبم ٌٕظددبَ ئٔزددبط اٌـبلددخ اٌلٚوغددغ ٟٕ١األٚي
)ِ (ATP-PCغ ّٔبرط ٚرّبسِ ٓ٠زٕٛػخ رٛػؼ رٍه اٌزذس٠جبد فد٘ ٟدزا إٌظدبَ .وّدب رخظظدٕب اٌفظدً اٌشاثدغ ٌزٕظدُ١
رذس٠جبد اٌزؾًّ اٌخبص ثبألداء ٚفمبم ٌٕظبَ ئٔزبط اٌـبلخ اٌلٚوغغ ٟٕ١اٌضبٔٔ ٟظبَ ؽبِغ اٌالوز١ه ٚٚػؼٕب ف١خ صّبٔ١دخ
ّٔبرط ٌزذس٠جبد ٔظبَ ؽبِغ اٌالوز١هٚ ،اعزىّبال ٌٍّٛػٛػبد أػالٖ فمذ رٕبٌٕٚب ف ٟاٌفظدً اٌخدبِظ رٕظد ُ١ردذس٠جبد
اٌزؾًّ ٔٚؼ ٕ ٟثٙب اٌزذس٠جبد األٚوغغ١ٕ١خ ثأٔٛاػٙب ٘ٚد( ٟاٌزدذس٠ت األٚوغدغ ٟٕ١اٌدزٙ٠ ٞدذف ئٌد ٝاعدزؼبدح االعزشدفبء-
رددذس٠ت اعددزؼبدح االعزشددفبء ( ٚاٌزددذس٠ت األٚوغددغِ ٟٕ١ددٕخفغ اٌشددذح ) (ٚاٌزددذس٠ت األٚوغددغ ٟٕ١ػددبٌ ٟاٌشددذح ) ٚٚفم دبم
ٌٕظددبَ ئٔزددبط اٌـبلددخ األٚوغددغٔٚ . ٟٕ١ظددشا ٌؾددذٚس اٌزؼددت اٌؼؼددٌٍ ٟالػجددٔ ٓ١ز١غددخ اعددزؼّبي اٌزددذس٠جبد اٌّخزٍفددخ فمددذ
ػبٌغٕددب رٌدده ِددٓ رخددالي اٌفظددً اٌغددبدط ٚلددذِٕب رؼش٠فددب ٌّفٙدد َٛاٌزؼددت اٌؼؼددٍٚ ٟأٛاػددخ ٚأعددجبثخ ٚػٍّ١ددبد اعددزؼبدح
االعزشفبء ٌٍزؼت اٌز٠ ٞؾذس أصٕبء ٚثؼذ اٌزذس٠جبد اٌلٚوغغ١ٕ١خ ٚاألٚوغغ١ٕ١خ ٚو١ف١خ اٌدزخٍض ِٕدخ ،أِدب فد ٟاٌفظدً
اٌغبثغ رٕج ٗ١اٌّذسث ٓ١ثؼذَ اٌٛلٛع فِ ٟظ١ذح اإلفشاؽ ف ٟاٌزذس٠ت ٔظشا ٌٍـّٛؽبد اٌىج١شح ٌٚزؾم١ك ئٔغدبصاد عدش٠ؼخ
ػٍ ٝؽغبة اٌغٛأت اٌجذٔ١خ ٚاٌفغٌٛٛ١ع١خ ٌالػج ٓ١فمذ رٕبٌٕٚب اٌؾًّ اٌضائدذ ٚاإلفدشاؽ فد ٟاٌزدذس٠ت (اإلعٙدبد) ٚرٕبٌٕٚدب
أعجبثخ ٚأػشاػٗ ٚدالئٍٗ اٌفغٌٛٛ١ع١خ ٚاٌى١ّ١بئ١خ ٚإٌفغ١خ ٚو١ف١خ ِؼبٌغزٗ.
ٔأًِ ثزؼبٕٔٚب ف ٟرأٌ١ف ٘زا اٌىزبة أْ ٔظ١ف اٌّؼٍِٛبد اٌؼٍّ١دخ إٌظش٠دخ ٚاٌؼٍّ١دخ اٌزد٠ ٟؾزبعٙدب اٌّدذسثِٚ ٓ١غدبػذٞ
اٌّددذسث ٓ١فددِ ٟخزٍددف األٌؼددبة اٌش٠بػدد١خ ٚرٛف١فٙددب ٌالعددزفبدح ِٕٙددب فدد ٟاٌزخـدد١ؾ ٚاٌزٕف١ددز ٌٍؼٍّ١ددخ اٌزذس٠ج١ددخ ٚثبٌشددىً
األِضً ؽزّ٠ ٝىٓ رؾم١ك اٌّغز٠ٛبد اٌش٠بػ١خ اٌز٠ ٟـّؼ أٌٙ١ب اٌّذسثٚ ٓ١اإلداسٚ ٓ١٠اٌالػج. ٓ١
ٚاهلل ٌٟٚاٌزٛف١ك
د .فبؿّخ ػجذ ِبٌؼ د .عجبس سؽّ١خ اٌىؼجٟ دِٛ .فك ِغ١ذ اٌٌّٝٛ
((5
(6(
اٌصفحخ اٌفٙشعذ
31 اٌفصً األٚي
33 أّ٘١خ اٌزخؽ١ػ ف ٟاٌزذس٠ت اٌش٠بظٟ
33 األعظ اٌؼٍّ١خ ٌٛظغ اٌخؽخ اٌزذس٠ج١خ اٌغٕ٠ٛخ
31 اٌخؽٛاد ٚاإلعشاءاد اٌؼٍّ١خ ٚاٌؼٍّ١خ اٌز٠ ٟزجؼٙب اٌّذسة ػٕذ ٚظغ اٌخؽخ اٌزذس٠ج١خ اٌغٕ٠ٛخ
31 أٚال -رحٍ ً١إٌّٙبط اٌغٌٍّٕ ٞٛجبس٠بد أٚاٌجؽٛالد اٌصبدس ِٓ االرحبد ٚدساعخ ِحز٠ٛبرٗ
31 صبٔ١ب -ػٍ ٝظٛء دساعخ ٚرحٍ ً١إٌّٙبط اٌغٌٕ ٞٛالرحبد ٔزخز اإلعشاءاد اٌزبٌ١خ-:
31 صبٌضب٠ -حذد اٌغٙبص اٌفٕ ٟؼٛي فزشح اإلػذاد اٌؼبَ ٚاإلػذاد اٌخبص اٌز ٟرزٕبعت ِغ ثذء ِٛػذ
اٌّجبس٠بد
13 ساثؼب -ػذد اٌّجبس٠بد اٌزغش٠ج١خ اٌز ٟعٍ١ؼجٙب اٌفش٠ك خالي فزشح اإلػذاد اٌخبص ٚفزشح اإلػذاد
ٌٍّجبس٠بد-:
13 خبِغب -رحذ٠ذ اٌضِٓ اٌىٌٍٍ ٟزذس٠ت خالي فزشح اإلػذاد اٌؼبَ ٚاإلػذاد اٌخبص ٚاإلػذاد
ٌٍّجبس٠بد
13 عبدعب -رحذ٠ذ اٌضِٓ ٚإٌغجخ اٌّئ٠ٛخ ٌفزشح اإلػذاد اٌؼبَ ٚاإلػذاد اٌخبص ٚاإلػذاد ٌٍّجبس٠بد
11 عبثؼب -رحذ٠ذ ٔغجخ اإلػذاد اٌجذٔٚ ٟاإلػذاد اٌّٙبسٚ ٞاإلػذاد اٌخؽؽ ٟخالي فزشح اإلػذاد اٌؼبَ
ٚاإلػذاد اٌخبص ٚاإلػذاد ٌٍّجبس٠بد.
11 أ رّبس ٓ٠اإلػذاد اٌجذٟٔ
12 ة -رّبس ٓ٠اإلػذاد اٌّٙبسٞ
12 ط -رّبس ٓ٠اإلػذاد اٌخؽؽٟ
13 أ -فزشح اإلػذاد اٌؼبَ
14 ة -فزشح اإلػذاد اٌخبص
12 و١ف ٔحذد صِٓ اٌٛحذاد اٌزذس٠ج١خ ٚصِٓ اٌذائشح اٌزذس٠ج١خ األعجٛػ١خ خالي فزشح اإلػذاد
اٌؼبَ ٚاإلػذاد اٌخبص ٚاإلػذاد ٌٍّجبس٠بد.
اٌفصً اٌضبٟٔ
13 فزشح اإلػذاد اٌؼبَ ٚاٌخبص ٚاٌّجبس٠بد ف ٟاٌخؽخ اٌزذس٠ج١خ اٌغٕ٠ٛخ
11 أٚال -:فزشح اإلػذاد اٌؼبَ (فزشح اإلػذاد األعبع١خ – اٌٍ١بلخ اٌجذٔ١خ)
11 اٌٙذف ِٓ فزشح اإلػذاد اٌؼبَ
11 حشوخ اٌحًّ اٌزذس٠ج ٟخالي فزشح اإلػذاد اٌؼبَ
12 رٕظٚ ُ١رشر١ت اٌصفبد اٌجذٔ١خ ٚاٌّٙبس٠خ ٚاٌخؽؽ١خ ف ٟاٌذائشح اٌزذس٠ج١خ األعجٛػ١خ
14 رصٕ١ف األحّبي اٌزذس٠ج١خ
14 ّٔبرط رخؽ١ؽ١خ ٌذسعخ اٌحًّ اٌزذس٠ج ٟف ٟاٌذائشح اٌزذس٠ج١خ األعجٛػ١خ
11 ّٔبرط ٌٍٛحذاد اٌزذس٠ج١خ خالي اٌذائشح اٌزذس٠ج١خ األعجٛػ١خ ٌفزشح اإلػذاد اٌؼبَ
11 ّٔٛرط ٌٍزذس٠جبد اٌّخزٍفخ خالي األعجٛع ٌفزشح اإلػذاد اٌؼبَ
21 ّٔٛرط ٌٛحذح رذس٠ج١خ ثىشح اٌمذَ خالي فزشح اإلػذاد اٌؼبَ
21 صبٔ١ب -فزشح اإلػذاد اٌخبص (اٌٍ١بلخ اٌخبصخ)
21 اٌٙذف ِٓ اإلػذاد اٌخبص
21 حشوخ اٌحًّ ف ٟفزشح األػذاد اٌخبص
((2
21 ّٔبرط رخؽ١ؽ١خ ٌذسعخ اٌحًّ اٌزذس٠جٌٍ ٟذائشح اٌزذس٠ج١خ األعجٛػ١خ ٌفزشح اإلػذاد اٌخبص
31 ّٔٛرط ٌٍٛحذح اٌزذس٠ج١خ اٌ١ِٛ١خ خالي فزشح اإلػذاد اٌخبص ثىشح اٌمذَ
32 صبٌضب -فزشح اإلػذاد ٌٍّجبس٠بد
32 اٌٙذف ِٓ فزشح اإلػذاد ٌٍّجبس٠بد
32 حشوخ اٌحًّ اٌزذس٠ج ٟخالي فزشح اإلػذاد ٌٍّجبس٠بد
31 ّٔبرط رخؽ١ؽ١خ ٌذسعخ اٌحًّ اٌزذس٠ج ٟاألعجٛػ ٟخالي فزشح اإلػذاد ٌٍّجبس٠بد
31 ساثؼب -فزشح اٌّجب٠بد
31 اٌٙذف ِٓ فزشح اٌّجبس٠بد
31 حشوخ اٌحًّ اٌزذس٠جٟ
46 ّٔبرط ٌذسعخ اٌحًّ اٌزذس٠ج ٟاألعجٛػ ٟخالي فزشح اٌّجبس٠بد
42 ّٔٛرط ٌٍٛحذاد اٌزذس٠ج١خ اٌ١ِٛ١خ خالي اٌذائشح اٌزذس٠ج١خ األعجٛػ١خ
42 ّٔٛرط ٌٍٛحذح اٌزذس٠ج١خ اٌ١ِٛ١خ خالي فزشح اٌّجبس٠بد ثىشح اٌمذَ
41 ّٔٛرط ٌٍخؽخ اٌزذس٠ج١خ اٌغٕ٠ٛخ ثىشح اٌمذَ (ِشحٍز)ٓ١
41 و١ف١خ ػًّ اٌخؽخ اٌزذس٠ج١خ اٌغٕ٠ٛخ
41 أٚال :رحٍ ً١ثشٔبِظ االرحبد ثشىً ػبَ ٚ ،دساعخ اعٍٛة ٔٚظبَ اٌذٚسٌٍّٛ ٞعُ اٌش٠بظٟ
41 صبٔ١ب :رحذ٠ذ ؼٛي اٌفزشاد اٌزذس٠ج١خ ٚفمب العٍٛة ٔٚظبَ اٌذٚسِ ، ٞضال:
41 صبٌضب :رحذ٠ذ ػذد األ٠بَ اٌزذس٠ج١خ ٚػذد اٌٛحذاد اٌزذس٠ج١خ ف ٟوً أعجٛع.
41 ساثؼب :رحذ٠ذ صِٓ اٌٛحذاد اٌزذس٠ج١خ ف ٟوً أعجٛع ٚرحغت ٚفمب ٌٍزبٌ: ٟ
26 خبِغب :رحذ٠ذ ٔغجخ ٚصِٓ اإلػذاد اٌجذٔ ٟاٌؼبَ ٚاٌخبص ٚاإلػذاد اٌّٙبس ٚ ٞاإلػذاد اٌخؽؽٟ
ٌىً فزشح
21 عبدعب :رحذ٠ذ ٔغجخ ٚصِٓ اإلػذاد اٌجذٔٚ ٟاٌّٙبسٚ ٞاٌخؽؽٌ ٟىً أعجٛع ِٓ أعبث١غ اإلػذاد
اٌؼبَ ٚاٌخبص ٚاإلػذاد ٌٍّجبس٠بد
21 -3فزشح اإلػذاد اٌؼبَ
24 عبثؼب :رٛص٠غ اٌحغُ اٌزذس٠ج( ٟاٌضِٓ) ٌألعجٛع ػٍ ٝاٌٛحذاد اٌزذس٠ج١خ.
21 صبِٕب :رٛص٠غ شذح اٌحًّ اٌزذس٠ج ٟػٍ ٝاٌٛحذاد اٌزذس٠ج١خ ٚاٌذائشح اٌزذس٠ج١خ األعجٛػ١خ
ٚرمغُ
21 ربعؼب :رحذ٠ذ ػذد اٌّجبس٠بد اٌزغش٠ج١خ أ ٚاٌشعّ١خ خالي اٌخؽخ اٌزذس٠ج١خ اٌغٕ٠ٛخ
21 ػبششا :رحذ٠ذ ِٛػذ إعشاءاد ػٍّ١بد اعزؼبدح اٌشفبء (رذٌ١ه ِ ،غبط ٚغ١ش٘ب).
21 حبد ٞػشش :رحذ٠ذ ِٛػذ االخزجبساد اٌجذٔ١خ ٚاٌّٙبس٠خ ٚاٌٛظ١ف١خ ٚاٌؽج١خ.
13 اٌفصً اٌضبٌش
11 رٕظ ُ١اٌزذس٠ت ٚفمبً ألٔظّخ إٔزبط اٌؽبلخ
11 ٌزؽ٠ٛش ِزؽٍجبد ٘زا إٌظبَ .
11 ِف َٛٙاٌزذس٠ت اٌألٚوغغٟٕ١
11 أٔٛاع اٌزذس٠جبد اٌألٚوغغ١ٕ١خ
12 أٚال ٔ :ظبَ إٔزبط اٌؽبلخ اٌألٚوغغ ٟٕ١األٚي )(ATP-PC
12 اٌٙذف ٚاٌّّ١ضاد
12 اٌصفبد اٌجذٔ١خ اٌز٠ ٟؽٛس٘ب إٌظبَ اٌألٚوغغ ٟٕ١األٚي )(ATP-PC
12 -3عشػخ االعزغبثخ
((8
12 ِف َٛٙعشػخ أ ٚصِٓ االعزغبثخ ٚو١ف١خ رؽ٠ٛش٘ب
13 عشػخ سد اٌفؼً
13 ِفٚ َٛٙأٔٛاع عشػخ سد اٌفؼً
13 اٚال -عشػخ سد اٌفؼً اٌجغ١ػ
14 رؽ٠ٛش عشػخ سد اٌفؼً اٌجغ١ػ
14 صبٔ١ب -عشػخ سد اٌفؼً اٌّؼمذ أ ٚاٌّشوت
12 رؽ٠ٛش عشػخ سد اٌفؼً اٌّؼمذ
12 -1عشػخ اٌحشوخ
12 ِف َٛٙعشػخ اٌحشوخ
12 و١ف١خ رؽ٠ٛش عشػخ اٌحشوخ
11 -1عشػخ اٌغشٞ
11 ِفٚ َٛٙأٔٛاع عشػخ اٌغشٞ
11 رؽ٠ٛش عشػخ اٌغشٞ
16 ثشاِظ اٌزذس٠ت ٚرّبس ٓ٠رؽ٠ٛش اٌغشػخ ثىشح اٌمذَ
11 ّٔبرط ٌزذس٠ت اٌغشػخ ثىشح اٌمذَ
12 - 2عشػخ رٕف١ز اٌفؼبٌ١بد اٌّٙبس٠خ
12 ِف َٛٙعشػخ رٕف١ز اٌفؼبٌ١بد اٌّٙبس٠خ
13 ّٔبرط رذس٠ج١خ ٌغشػخ رٕف١ز اٌفؼبٌ١بد اٌّٙبس٠خ
11 - 3عشػخ رٕف١ز اٌفؼبٌ١بد اٌخؽؽ١خ
11 ِف َٛٙاٌغشػخ ف ٟرٕف١ز اٌفؼبٌ١بد اٌخؽؽ١خ
11 األعظ اٌز٠ ٟغت ِشاػبرٙب ػٕذ رذس٠ت اٌغشػخ
366 اٌزأص١شاد اٌفغٌٛٛ١ع١خ ٚاٌى١ّ١بئ١خ اٌز ٟرحذس ٌألعٙضح اٌٛظ١ف١خ ثؼذ اٌزذس٠جبد اٌألٚوغغٕ١خ
363 صبٔ١ب (:اٌمٛح اٌمص – ٜٛاٌمٛح االٔفغبس٠خ – اٌمٛح اٌغش٠ؼخ)
363 ِف َٛٙاٌمٛح اٌؼعٍ١خ
363 رذس٠جبد اٌمٛح اٌؼبِخ
361 رذس٠جبد اٌمٛح اٌخبصخ
361 اٌمٛح اٌّؽٍمخ ٚاٌمٛح إٌغج١خ
361 اٌمٛح اٌّؽٍمخ ( اٌمص-: )ٜٛ
363 و١ف ٔؽٛس اٌمٛح اٌؼعٍ١خ ٌذ ٜاٌالػج:ٓ١
363 -3رذس٠جبد اٌمٛح اٌمص:ٜٛ
363 أ -اٌمٛح اٌمص ٜٛاٌّزحشوخ
363 ة -اٌمٛح اٌمص ٜٛاٌضبثزخ
364 ِف َٛٙرذس٠جبد اٌمٛح اٌغش٠ؼخ ٚاٌمٛح االٔفغبس٠خ
362 - 1رذس٠جبد اٌمٛح اٌغش٠ؼخ
362 أ -رذس٠ت اٌمٛح اٌغش٠ؼخ ػٓ ؼش٠ك األصمبي
362 ة -رذس٠ت اٌمٛح اٌغش٠ؼخ ػٓ ؼش٠ك اٌٛصت أ ٚاعزؼّبي أعٙضح ِزٕٛػخ
361 - 1رذس٠جبد اٌمٛح االٔفغبس٠خ
361 أ -رذس٠ت اٌمٛح االٔفغبس٠خ ػٓ ؼش٠ك األصمبي
361 ة -رذس٠جبد اٌمٛح االٔفغبس٠خ ػٓ ؼش٠ك اٌٛصت ( اٌجٍِٛ١زشن )
((9
361 ِشاحً رذس٠جبد اٌمٛح خالي فزشاد اٌزذس٠ت (اإلػذاد اٌؼبَ ،اإلػذاد اٌخبص ،اإلػذاد ٌٍّجبس٠بد)
361 -3اٌّشحٍخ األ ِٓ ٌٝٚرذس٠ت اٌمٛح ِ٘ ٟشحٍخ (إػذاد اٌمٛح اٌؼبِخ)
336 -1اٌّشحٍخ اٌضبٔ١خ ِٓ رذس٠ت اٌمٛح ِ٘ ٟشحٍخ (إػذاد اٌمٛح اٌخبصخ)
333 ّٔٛرط ٌزذس٠ت اٌمٛح ثىشح اٌمذَ
331 اٌفصً اٌشاثغ
333 ٔظبَ إٔزبط اٌؽبلخ اٌألٚوغغ ٟٕ١اٌضبٔٔ( ٟظبَ حبِط اٌالوز١ه)
333 األ٘ذاف ٚاٌّّ١ضاد اٌجذٔ١خ اٌز٠ ٟؽٛس٘ب ٘زا إٌظبَ
334 أعبٌ١ت رذس٠ج١خ ِخزٍفخ ٌزؽ٠ٛش اٌزحًّ اٌخبص ثبألداء ثىشح اٌمذَ ٚفمبً ٌٕظبَ إٔزبط اٌؽبلخ
اٌألٚوغغ ٟٕ١اٌضبٔ( ٟحبِط اٌالوز١ه)
332 -3اعٍٛة اٌشوط ر٘بثبً ٚإ٠بثب ثبٌىشح :
332 -1اعٍٛة اٌشوط إٌّٛع ر٘بثبً ٚإ٠بثب
332 -1اعٍٛة اٌشوط ػٍ ٝاٌخؽٛغ ثبٌىشح
331 -2اعٍٛة اٌٍؼت ِغّٛػخ ظذ ِغّٛػخ
331 -3اعٍٛة اٌشوط اٌّزؼشط ثبٌىشح
316 -4اعٍٛة عجبق اٌززبثغ ثبٌغش ٞثبٌىشح ٌزؽ٠ٛش اٌزحًّ اٌخبص
313 - 2اعٍٛة اٌزذس٠ت اٌفزشٞ
311 -1اعٍٛة اٌشوط اٌغش٠غ اٌّزٕبٚة (اٌفبسرٍه) ثبٌىشح أ ٚثذ ْٚوشح.
311 - 1اعٍٛة اٌزذس٠ت اٌذائشٌ ٞزؽ٠ٛش اٌزحًّ اٌخبص ثبٌىشح
311 -36اعٍٛة اٌشوط إٌّٛع ( ٌ١بلخ اٌٍؼت )
312 - 33اعٍٛة اٌشوط اٌّىٛو ٟثزٕبفظ اٌّغّٛػز ٓ١ثشوط اٌز٘بة ٚاال٠بة وّب ف ٟاٌزغٍغً
312 اٌفصً اٌخبِظ
311 اٌزؼت اٌؼعٍٚ ٟػٍّ١بد اعزؼبدح االعزشفبء
311 ِ -3شحٍخ اٌزؼت (ِشحٍخ االعزٙالن ٚاٌٙذَ)
311 ِ -1شحٍخ اعزؼبدح االعزشفبء
316 ِ -1شحٍخ فٛق اٌزؼ٠ٛط
316 أ -رى١فبد ثغ١ؽخ أ ٚػذَ ٚعٛد رأص١ش ٚاظح ٌٍزى١ف
316 ة -رى١فبد ٚاظحخ ٍِّٛٚعخ ػٍِ ٝغز ٜٛاٌحبٌخ اٌزذس٠ج١خ ٌالػت
316 ط -ػذَ حذٚس اٌزى١فبد
313 االعزشفبء ِٓ األحّبي اٌزذس٠ج١خ
311 اٌزؼت اٌز٠ ٞحذس أصٕبء ٚثؼذ اٌزذس٠جبد اٌألٚوغغ١ٕ١خ
312 االعزشفبء ثؼذ اٌزذس٠جبد اٌألٚوغغ١ٕ١خ
312 أ -رغذ٠ذ ِصبدس اٌؽبلخ اٌألٚوغغ١ٕ١خ ()ATP-PC
312 ة -رغذ٠ذ اٌذ ٓ٠األٚوغغٟٕ١
313 اٌزؼت أصٕبء ٚثؼذ اٌزذس٠جبد االٚوغغ١ٕ١خ
312 االعزشفبء ثؼذ اٌزذس٠ت األٚوغغٟٕ١
311 رغذ٠ذ اٌىال٠ىٛع-: ٓ١
311 رغذ٠ذ أٚوغغ ٓ١اٌّبٛ٠وٍٛثٓ١
311 رغذ٠ذ ِىٔٛبد اٌذَ
((01
311 .حّبَ اٌضٍظ االعٍٛة األوضش فبػٍ١خ العزؼبدح االعزشفبء ٌٚزغذ٠ذ اٌؽبلبد ف ٟاٌزذس٠جبد
ٚإٌّبفغبد
321 ؼش٠مخ اعزؼّبي اٌحّبَ اٌضٍغٟ
321 ِز٠ ٝغزؼًّ حّبَ اٌضٍظ ؟
322 فٛائذ اعزؼّبي حّبَ اٌضٍظ
323 ِب٘ ٛاألعبط اٌفغٌٛٛ١عٚ ٟاٌى١ّ١بئ ٟألعزؼبدح األعزشفبء ٔز١غخ اعزؼّبي حّبَ اٌضٍظ ؟
322 اٌفصً اٌغبدط
321 اٌحًّ اٌضائذ Over load
321 اإلفشاغ ف ٟاٌزذس٠ت Over training
336 األػشاض ٚاٌذالئً اٌفغٌٛٛ١ع١خ ٚاٌى١ّ١بئ١خ ػٍ ٝاإلفشاغ ف ٟاٌزذس٠ت
333 األػشاض ٚاٌذالئً إٌفغ١خ ٌإلفشاغ ف ٟاٌزذس٠ت
331 اٌٛلب٠خ ِٓ اإلفشاغ ف ٟاٌزذس٠ت
331 ػالط اإلفشاغ ف ٟاٌزذس٠ت
331 اٌّصبدس اٌؼشث١خ ٚاالعٕج١خ :
331 أٚالً :اٌّصبدس اٌؼشث١خ :
332 صبٔ١بً :اٌّصبدس االعٕج١خ
((00
(07(
اٌفصً األٚي
األعظ ٚاإلعشاءاد اٌؼٍّ١خ ٚاٌؼٍّ١خ اٌز٠ ٟزجؼٙب اٌّذسة
ػٕذ ٚظغ اٌخؽخ اٌزذس٠ج١خ اٌغٕ٠ٛخ
((03
(04(
أّ٘١خ اٌزخؽ١ػ ف ٟاٌزذس٠ت اٌش٠بظٟ
يٌُ٪ٯ ثٽضن٢ي ٠دٖٺټ ٩جٿ هو دجٽٶوًر ثٽڂْذٶز ٽڂج يؾخ ٩ڂپه وٹيٲيز ٩ڂپه وځج يْضٮٌٵه ځنڄ ٍځنڄ وؽ نو
وځذجٽ ٬وځٺجڃ ٽضقٶينٴ ثٽ نوٯ ثٽنيض وٝن ٨ځنڄ ثؽپنه .وصن٢ني ٠ثٽضنوًيخ ثٽٌيجٝنت ٱنت ثٽوٵنش ثٽقجٝنٌ ي٪نو
فٶيٶز ال يڂٺڄ صؾجهپ نج وٝنٌوًر الدنو ځچ نج ٽضقٶينٴ ث هنوثٯ ثٽڂ٢پودنز ،وثٽ٪ڂپينز ثٽضوًيذينز ٽنڀ ص٪نو ٩ڂپينز
ٖ٩وثةيز صضقٶٴ ٱي ج ثٽچضجةؼ وثالڅؾجٍثس ځڄ منلٻ ځقنجوالس ثٽن٢نا وثٽٚنوثح دنټ اٙنذـ ثٽضن٢ني ٠ٽپ٪ڂپينز
ثٽضوًيذيننز ځننڄ اهننڀ ثٽٌٹننجةَ ٽض٢ننويٌ ځْننضوب ثالڅؾننجٍثس ٱذننووڃ ثٽضن٢نني ٠ٽپوفننور ثٽضوًيذيننز ثٽيوځيننز وثٽننوثةٌر
ثٽضوًيذيننز ث ّننذو٩يز او ثٽٖنن ٌيز او ثٽڂضوّنن٢ز وثٽٺذيننٌر او ثٽْننچويز ال يڂٺننڄ ٝننڂجڃ صقٶيننٴ ثالّننضؾجدجس
و ثٽضٺيٲجس ثٽو٥يٲيز ٩پن اؽ نَر واٞ٩نجس ؽْنڀ ثٽل٩نخ وال يڂٺنڄ ٝنڂجڃ ثٽضٶنوٿ ٱنت ځْنضوب ث هثس ثٽذنوڅت
وثٽڂ جًض وثٽن٢٢ت وثٽچٲْت.
إڃ ٩ننوٿ ثصنننجى ثءؽننٌثسثس و ث ّننِ ثٽْننپيڂز ٽپضن٢نني ٠ٽپ٪ڂپيننز ثٽضوًيذيننز ّننيؾ٪ټ ثٽذچننجس ثٽذننوڅت وثٽڂ ننجًض
وثٽن٢٢ت وثٽچٲْت ٽل٩خ وثٽٲٌيٴ ٽڄ يٌصٺَ ٩پ اِّ ٙپذز ځضيچز ٵجهًر ٩پ صقڂنټ ا٩ذنجس ثٽڂذجًينجس او
ثٽذ٢والس دٺجٱز ځض٢پذجص ج وځوثٵٲ ج ثٽڂنضپٲز ځڂج يؤهض دجٽل٩خ وثٽٲٌيٴ إٽ مو ٛثٽڂذجًيجس دٶوًثس دوڅيز
وځ جًيز وم٢٢ينز وڅٲْنيز ٝن٪يٲز ال صؤهپنه ٽضقٶينٴ ثٽچضنجةؼ ثٽضنت ي٢ڂنـ إٽي نج .و٩پينه ٱنجڃ ثٽٲجةنور ثٽٶٚنوب
ٽپ٪ڂپيز ثٽضوًي ذيز ال يڂٺڄ صقٶيٶ ج إال دجًصذنج ٟثٽ٪ڂپينز ثٽضوًيذينز دنجٽضن٢ي ٠ثٽ٪پڂنت ثٽْنپيڀ ٽٺنټ وفنور صوًيذينز
وٽٺټ ٱضٌر ځڄ ٱضٌثس ثٽضوًيخ ٱت ثٽن٢ز ثٽضوًيذيز ثٽْچويز ودجٽٖٺټ ثٽيض يٞڂڄ ثالّضٲجهر ځڄ ٹټ ځنج صنوٱٌڇ
٩چج ٌٙثٽضن٢ي ٠ٱت دچجس ثٽل٩خ وثٽٲٌيٴ.
إڃ ثٽضن٢ي ٠ٽپ٪ڂپيز ثٽضوًيذيز يْج٩و ثٽڂوًح وثٽٺجهً ثءهثًض وثٽٲچت ٩پ صؾَةز ثٽضوًيذجس وٱٶجً ٽڂٌثفنټ
ځض٪جٵذز صْضچو ثٽوثفور ځچ ج ٩پ څضجةؼ ّجدٶض ج وص يا ٽپضنت صپي نج .وثڅ٢لٵنجً ځنڄ اهڂينز ثٽضن٢ني ٠ٽپضنوًيخ وځنج
يقٶٶه ځڄ ص٢وً ٽڂْضوب ثالڅؾجٍثس اٙذـ ځڄ اهڀ ځڂيَثس ثٽضوًيخ ثٽقويظ وثٽنيض يْنضچو إٽينز ثٽڂنضٚنوڃ
ٱت ځؾجٻ ثٽضوًيخ دوٙٲه ثفنو ثٽٌٹنجةَ ث ّجّنيز ثٽٞنجځچز ٽچؾنجؿ ثٽ٪ڂپينز ثٽضوًيذينز دٺجٱنز ؽوثڅذ نج ثءهثًينز
وثٽٲچيز.
صقويو ث هوثٯ ثٽڂٌثه صقٶيٶ ج ملٻ ثٽن٢ز ثٽضوًيذيز ٹوڅ ج صقوه ځْجً ثٽ٪ڂپيز ثٽضوًيذيز.
ٱپٺټ ٱضٌر ځڄ ٱضٌثس ثٽضوًيخ اهوثٯ واوٽويجس مجٙز د ج.
ثٽضچوي ٨وثٽضٮييٌ ٱت ٌ١ٳ ثٽضوًيخ ووّجةپه واّجٽيذه دڂج يضچجّخ ځ ٨صقٶيٴ ثٽ وٯ.
ٕڂوٽيز ثٽضوًيخ وثٽضت ص٪چت ص٢ويٌ ؽڂي ٨اؽ َر واٞ٩جس ؽْڀ ثٽل٩خ وثمضيجً ثٽضوًيذجس ثٽضت ص٪ڂټ
٩پ ص٢ويٌ اٹغٌ ځڄ ؽجڅخ ٱت څٲِ ثٽوٵش و٩وٿ ثٵضٚجً ثٽضوًيخ ٩پ ثٽؾوثڅخ ثٽڂ جًيز وثٽن٢٢يز ٱٶ٠
دټ ثمضيجً ثٽضوًيذجس ثٽضت صٌد ٠ثٽؾجڅخ ثٽذوڅت دجٽؾجڅخ ثٽڂ جًض وثٽن٢٢ت
ځٌث٩جر ځذوا ثٽضن ٘ٚوص٪چت اڃ ثٽقٚز ث ٹذٌ ځڄ ث فؾجٿ ثٽضوًيذيز ملٻ ثٽن٢ز ثٽضوًيذيز ثٽْچويز
صٺوڃ ځٖجد ز ٽڂج يقوط ٱت ثٽڂذجًيجس ځڄ فيظ ثٽؾوثڅخ ثٽٲْيوٽوؽيز وثٽٺيڂيجةيز وفض ثٽؾوثڅخ ثٽضقٺيڂيز،
ٱ٪پ ّذيټ ثٽڂغجٻ ٽٺت يقٚټ ال٩خ ٹٌر ثٽٶوٿ او ٹٌر ثٽيو او ٹٌر ثٽْپز ٩پ ثٽضقڂټ ثٽ٪جٿ ٱل يٲضٌ ٛده
((05
ثٽؾٌض ٽڂْجٱجس ځضوّ٢ز و١ويپز ٽض٢ويٌ ثٽضقڂټ دټ ثّض٪ڂجٻ صوًيذجس ثٽضقڂټ ځ ٨ثٽٺٌثس فيظ يٺوڃ
ث هثس ځٖجد جً ٽڂج يقوط ٱت د ٜ٪ځوثٵٰ ثٽڂذجًيجس ،ٹڂج اڃ هيڇ ثٽضوًيذجس ص٢وً اٹغٌ ځڄ ؽجڅخ .
ثٽضوًػ ٱت ث فڂجٻ ثٽضوًيذيز اض دڂ٪چ إڃ ثٽل٩خ د٪و صچٲيير ٽضوًيذجس دوڅيز ځ٪يچز وٽٲضٌر ځڄ ثٽَځڄ
څؾور ّوٯ يضٺيٰ ٩پ صپٸ ثٽضوًيذجس ويٶټ صاعيٌهج وٱج٩پيض ج ٩پ ث ؽ َر ثٽو٥يٲيز وهيث يض٢پخ صٮييٌهج
وثالڅضٶجٻ إٽ صوًيذجس ؽويور اٹغٌ فؾڂجً او اٹغٌ ٕور او ثٵټ ًثفز ٽنپٴ صٺيٲجس ؽويور صٞجٯ إٽ صپٸ
ثٽضٺيٲجس ثٽڂٺضْذز.
ثّضڂٌثًيز ثٽضوًيخ و٩وٿ ثالڅٶ٢ج٩ ٧چه هو ٝڂجڃ ٽچؾجؿ ثٽ٪ڂپيز ثٽضوًيذيز وٽض٢ويٌ ځْضوب ث هثس ،
الڃ ثٽذچجس ثٽذوڅت وثٽڂ جًض وثٽن٢٢ت وثٽچٲْت يٺضْخ ځڄ ملٻ ثالّضڂٌثً دجٽضوًيذجس فض څٞڂڄ صقْيڄ
وصغذيش ثٽڂ جًر او ثٽن٢ز ،وثڃ ٩وٿ ځٖجًٹز ثفو ٩چج ٌٙثٽن٢ز ځڄ ثٽل٩ذيڄ ٹغٌڇ ځڄ ځٌر ٱت ثٽضوًيذجس
ّوٯ ي٪يٴ صچٲيي ثٽن٢ز ملٻ ثٽڂذجًيجس ودجٽضجٽت ثٽضاعيٌ ٩پ ثٽچضجةؼ.
يؾخ ثال٩ضڂجه ٩پ ثٽضچ٦يڀ ثٽْپيڀ ٽپووثةٌ ثٽضوًيذيز ث ّذو٩يز وثٽٖ ٌيز ٱت ٱضٌثس ثٽضوًيخ ثٽڂنضپٲز
فيظ إڃ دچجس ثٽضوًيخ ٩پ اّجُ ثٽووثةٌ ثٽضوًيذيز ثٽڂنضپٲز يٞڂڄ صقويو ثٽوثؽذجس وث هوثٯ وثمضيجً
ثٽٌ٢ٳ وثٽوّجةټ ثٽضوًيذيز ويچ٦ڀ ثٽ٪ڂپيز ثٽضوًيذيز دجٽٖٺټ ثٽْپيڀ.
ثالّضٲجهر ځڄ ص٢ذيٶجس ثٽ٪پوٿ ثٽڂنضپٲز ثٽڂٌصذ٢ز د٪پڀ ثٽضوًيخ ثٽٌيجٝت ٹجٽٲْيوٽوؽيج وثٽٺيڂيجس وثٽ٢خ
ثٽٌيجٝت وثٽ٪لػ ثٽ٢ذي٪ت وثٽذيوځيٺجڅيٸ و٩پڀ ثٽچٲِ و٭يٌهج ځڄ ثٽ٪پوٿ وثڃ صٺوڃ هيڇ ثٽ٪پوٿ ؽَس ال
يضؾَا ځڄ ثٽن٢ز ثٽضوًيذيز ثٽْچويز و٩پ ١وٻ ٱضٌثص ج ملٻ ثٽڂوّڀ ثٽٌيجٝت.
ځٌوڅز ثٽن٢ز وص٪چت اڃ ثٽؾ جٍ ثٽٲچت ٽپٲٌيٴ او ثٽڂوًح ال يؾخ ٩پيه ثالٽضَثٿ دٖٺټ فٌٱت دڂج م٠٢
ٽه ځْذٶجً فيظ صقوط ٱت د ٜ٪ث فيجڃ ٌ٥وٱجً صٲضٌ٩ ٛپ ثٽڂوًح اڃ ي٪وٻ ٱت ثٽن٢ز ثٽضوًيذيز دڂج
يضچجّخ ځ ٨ثٽڂوٵٰ ثآلڅت ٹٖ٪وً ثٽل٩ذيڄ دجٽض٪خ او څضيؾز ٽٌ٦وٯ ؽويز او ٽڂج يقوط ملٻ ثٽڂذجًيجس
ّوثس ثٽضؾٌيذيز او ثٽٌّڂيز.
ثالهضڂجٿ دوّجةټ ثّض٪جهر ثالّضٖٲجس اعچجس ثٽضن٢ي ٠ٽپضوًيخ وثڃ صٺوڃ ؽَس ال يضؾَا ځڄ ثٽ٪ڂپيز
ثٽضوًيذيز ومجٙز د٪و ثٽضوًيذجس ىثس ثٽقڂټ ثٽٶٚوب فيظ إڃ ثٽضوًيذجس وفوهج ال صقٶٴ ثٽ وٯ ٱ ت صٞڂڄ
( )%66ځڄ ٩ڂپيز ثٽضٺيٰ إځج ( )%46ثٽذجٵيز ٱجڃ وّجةټ ثّض٪جهر ثٽٖٲجس صقٶٶ ج دئصذج ٧ث ِّ ثٽ٪پڂيز
الّض٪جهر ثالّضٖٲجس وثٽضت ص وٯ إٽ صٌْي ٨ثّض٪جهر ځٚجهً ثٽ٢جٵز ثٽڂْض پٺز وٽٌثفز ثٽؾ جٍ ثٽٚ٪ذت
وثٽٞ٪پت دجّض٪ڂجٻ ثٽڂْجػ ،ثٽضوٽيٸ ،ثٽْوڅج ثٽقڂجٿ ثٽذجًه وثٽقجً و٭يٌهج ځڄ وّجةټ ثّض٪جهر ثالّضٖٲجس
ثٽڂچجّذز .وهيث ي٪چت ثٽضچجّٴ ثٽَځچت ديڄ ثٽضوًيخ وٱضٌثس ثّض٪جهر ثٽٖٲجس ّوثس ملٻ ثٽوفور ثٽضوًيذيز او
ديڄ ثٽوفوثس ثٽضوًيذيز ووٱٶجً ٽألِّ ثٽٲْيوٽوؽيز وثٽٺيڂيجةيز ٱڂغلً-:
إڃ صچٲيي ثٽوفور ثٽضوًيذيز ثٽضجٽيز د٪و ثمضٲجس ثآلعجً ثٽٲْيوٽوؽيز وثٽٺيڂيجةيز ثٽضت مپٲض ج ثٽوفور ثٽضوًيذيز
ثٽضت ٵذپ ج څضيؾز ٽ٢وٻ ثٽٲضٌر ثٽَځچيز ديڄ ثٽوفوصيڄ ثٽضوًيذيز ال صؤهض إٽ صقْيڄ ثالّضؾجدجس وثٽضٺيٲجس او
ثٽضٮيٌثس ثٽو٥يٲيز ويذٶ ثٽل٩خ ٱت څٲِ ځْضوثڇ .
إڃ صچٲيي ثٽوفور ثٽضوًيذيز ثٽضجٽيز ٵذټ ثّض٪جهر ثالّضٖٲجس ځڄ ثآلعجً ثٽٲْيوٽوؽيز وثٽٺيڂيجةيز ثٽضت مپٲض ج
ثٽوفور ثٽضوًيذيز ثٽْجدٶز يؤهض إٽ ثڅنٲج ٛځْضڂٌ ٱت ځٚجهً ثٽ٢جٵز وثڅنٲج ٛٱت ځْضوب ٵوًثس ثٽل٩خ
ثٽو٥يٲيز وٱت فجٽز ثالّضڂٌثً ٱت صٺٌثً ثٽوفوثس ثٽضوًيذيز ٵذټ إڃ صضڀ ثّض٪جهر ثالّضٖٲجس ًدڂج ٥وً
٩لځجس ثءؽ جه .وثٽٖٺټ ( )1يوٝـ ىٽٸ.
((06
ثٽٖٺټ( ) 1يوٝـ څضجةؼ ثٽضوًيخ ٵذټ إ٩جهر ثءّضٖٲجس
إڃ صچٲيي ثٽوفور ثٽضوًيذيز ثٽضجٽيز ٱت ٱضٌر ثٽض٪نوي ٜثٽَثةنور اض ثٽقجٽنز ثٽڂغپن ٽوٵنش ثّنض٪جهر ثالّضٖنٲجس
وثٽضت يٺوڃ ٱي ج ثٽؾْڀ ٵو ثّض٪جه ثّضٖٲجسڇ ځڄ ثٽوفور ثٽضوًيذيز ثٽْجدٶز وصنڀ ص٪نوي ٜځنج صنڀ ثّنض لٹه ځنڄ
ځٚجهً ثٽ٢جٵز وځچـ ثٽؾ جٍ ثٽٚ٪ذت وثٽٞ٪پت ٱٌٙز ٍځچيز ٹجٱيز ٽپٌثفز ،ٱجڃ ځغټ هٺنيث صنوًيذجس يچنضؼ
٩چ ننج ثًصٲننج ٧دجٽڂْننضوب ثٽذننوڅت وثٽننو٥يٲت ٽل٩ننخ وص ٚنذـ ثٽضٺيٲننجس اٹغننٌ صنناعيٌثً ٩پن ث ؽ ننَر ثٽو٥يٲيننز
ودجٽضجٽت ٱاڃ ځْضوب ث هثس ٽل٩خ ّوٯ يضقْڄ .ٹڂج ځوٝـ ٱت ثٽٖٺټ (.)2
ځٌث٩جر ث ِّ ثٽٲْيوٽوؽيز وثٽٺيڂيجةيز ٩چو صٌصيخ صوًيخ ثٽٚٲجس ثٽذوڅيز او ثٽڂ جًثس او ثٽن٠٢
ملٻ ثٽوفور ثٽضوًيذيز او ثٽوثةٌر ثٽضوًيذيز ث ّذو٩يز ووٱٴ ث ِّ ثٽضجٽيز-:
-1إڃ صوًيذجس ثٽٌْ٩ز دٺجٱز اڅوث ٩ج (ٌّ٩ز ًه ثٽٲ٪ټ ثٽذْي ٠او ثٽڂٌٹخ٩ٌّ ،ز ثٽقٌٹز ،ثٽٌْ٩ز
ثٽٶٚوب) ،صْذٴ صوًيذجس ثٽضقڂټ ثٽألوٹْؾيچت او ثٽضقڂټ ثٽنجٗ (صوًيذجس څ٦جٿ فجځ ٜثٽلٹضيٸ) ٱت
ثٽوفور ثٽضوًيذيز وٹيٽٸ ٱت صٌصيخ صوًيخ ثٽٚٲجس ثٽذوڅيز ملٻ ثٽوثةٌر ثٽضوًيذيز ث ّذو٩يز.
-2إڃ صوًيذجس ثٽٌْ٩ز دٺجٱز اڅوث ٩ج صْذٴ صوًيذجس ثٽٶور وثٽضوًيذجس ثٽڂ جًيز وثٽن٢٢يز ٱت ثٽوفور
ثٽضوًيذيز.
-3صٶويڀ صوًيذجس صٌٹيَ ثالڅضذجڇ ثٽضت صض٢پخ ٵوًثً ٹذيٌثً ځڄ ثٽضوثٱٴ ديڄ ثٽؾ جٍيڄ ثٽٚ٪ذت وثٽٞ٪پت ٱت
دوثيز ثٽوفور ثٽضوًيذيز ٹوڅ ج صقضجػ إٽ ٵوًر ٩جٽيز ٽپؾ جٍ ثٽٚ٪ذت اض يٺوڃ ثٽؾ جٍ ثٽٚ٪ذت ٭يٌ ځض٪خ.
((02
-4صٶويڀ ثٽضوًيذجس ثٽضت صض٢پخ ٵوًثً ٹذيٌثً ځڄ ثٽضوثٱٴ ديڄ ثٽؾ جٍيڄ ثٽٚ٪ذت و ثٽٞ٪پت ٱت دوثيز ثٽوفور
ثٽضوًيذيز (ص٪پيڀ ثٽڂ جًثس ثٽؾويور او ثٽن ٠٢ثٽ ؾوځيز او ثٽوٱج٩يز).
-5صٺوڃ صوًيذجس ثٽضقڂټ ٱت څ جيز ثٽوفور ثٽضوًيذيز دج٩ضذجً إڃ ثٽضقڂټ ي وٯ اّجّجً إٽ ځٶجوځز ثٽض٪خ ٹڂج
إڅ ج صٲٌ ٛځض٢پذجس ٩جٽيز ٩پ ثٽؾ جٍ ثٽٚ٪ذت وثٽٞ٪پت وثّض لٷ ٹذيٌ ٽڂٚجهً ثٽ٢جٵز.
٩ -6چو صچڂيز اڅوث ٧ځنضپٲز ځڄ ثٽضقڂټ يٲٞټ اڃ يٺوڃ صٌصيذ ج ٱت ثٽوفور ثٽضوًيذيز وٱٶجً ٽپضجٽت صوًيذجس
ثٽضقڂټ ثٽألوٹْؾيچت دچ٦جٿ فجځ ٜثٽلٹضيٸ ،صوًيذجس ثٽضقڂټ ث وٹْؾيڄ دچ٦جٿ ثٽٺليٺوؽيڄ عڀ صوًيذجس
ثٽضقڂټ ث وٹْؾيڄ دچ٦جٿ ثٽوهوڃ .ٹڂج ځوٝـ ٱت ثٽٖٺټ ()3
-7صنٚي٘ ځوث٩يو ځقوهر ٽپڂقجٌٝثس ٽض٢ويٌ ثٽؾوثڅخ ثٽچٲْيز وثءًثهيز وثٽچٌ٦يز ثٽضت صض٪پٴ دجٽؾوثڅخ
ثٽضٌدويز وثالؽضڂج٩يز وثٽغٶجٱيز وىٽٸ ٽَيجهر مذٌر ثٽل٩خ ٱت هيڇ ثٽؾوثڅخ وء٩نوثهڇ ٹڂنوًح ٱنت ثٽڂْنضٶذټ.
ٹڂج يضڀ صنٚي٘ ځقجٌٝثس ٽضقپيټ وصٶويڀ ثٽڂذجًينجس ثٽضنت ٽ٪ذ نج ثٽٲٌينٴ ٽپض٪نٌٯ ٩پن ثٽچنوثفت ثاليؾجدينز
وثٽْپذيز ٽل٩ذيڄ وثٽٲٌيٴ .
اٌخؽٛاد ٚاإلعشاءاد اٌؼٍّ١خ ٚاٌؼٍّ١خ اٌز٠ ٟزجؼٙب اٌّذسة ػٕذ ٚظغ اٌخؽخ
اٌزذس٠ج١خ اٌغٕ٠ٛخ
ځڄ ثؽټ اڃ صٌصٺَ ثٽ٪ڂپيز ثٽضوًيذيز ٩پ اِّ ٩پڂيز ّپيڂز يڂٺڄ ځڄ ملٽ ج صقٶيٴ ثٽ وٯ ثٽيض و٪ٝش
ځنڄ ثؽپننه ،الدننو ٽپڂننوًح اڃ يضذن ٨ثٽن٢ننوثس او ثءؽننٌثسثس ثٽضجٽيننز ٩چنو ثٽضن٢نني ٠ٽپڂچ ننجػ ثٽضننوًيذت ثٽْننچوض
(م٢ز ثٽضوًيخ ثٽْچويز) فض صڂچٺه هيڇ ثءؽٌثسثس ځنڄ صچ٦نيڀ ثٽ٪ڂپينز ثٽضوًيذينز منلٻ ٱضنٌر ثء٩نوثه ثٽ٪نجٿ
وثٽنجٗ وثء٩وثه ٽپڂذجًيجس وٱضٌر ثٽڂذجًينجس وٵيجهص نج دجٽٖنٺټ ثٽْنپيڀ ٽضقٶينٴ اٱٞنټ ثٽچضنجةؼ او ثالڅؾنجٍثس
وځڄ هيڇ ثٽن٢وثس او ثءؽٌثسثس هت-:
أٚال -رحٍ ً١إٌّٙبط اٌغٌٍّٕ ٞٛجبس٠بد أٚاٌجؽٛالد اٌصبدس ِٓ االرحبد ٚدساعخ ِحز٠ٛبرٗ وّب
ف ٟاٌشىً (.)2
((08
ثٽٖٺټ( )4ثٽڂض٢پذجس ث وٽيز ٵذټ ٨ٝثٽن٢ز ثٽْچويز
صبٔ١ب -ػٍ ٝظٛء دساعخ ٚرحٍ ً١إٌّٙبط اٌغٌٕ ٞٛالرحبد ٔزخز اإلعشاءاد اٌزبٌ١خ-:
ا -صقويو ځو٩و دوس ثٽضوًيذجس.
ح -ه٩ور ثٽل٩ذيڄ ثٽييڄ صڀ ثمضيجًهڀ ٽپٲٌيٴ ٽپڂذجٌٕر ٱت ثٽضوًيذجس ٱت ثٽڂو٩و ثٽڂقوه.
ػ٩ -ٶو ثؽضڂج ٧ٽپؾ جٍ ثءهثًض وثٽٲچت وثٽل٩ذيڄ يضچجوٻ ٹجٱز ث ځوً ثٽڂض٪پٶز دجٽ٪ڂپيز ثٽضوًيذيز ّوثس ځچ ج
ثءهثًيز وثٽٲچيز ٵذټ ثٽذوس دجٽضوًيذجس دوٵش ځچجّخ فض صٺوڃ ٹجٱز ث ځوً وثٝقز ٽوب ثٽل٩ذيڄ.
صبٌضب ٠ -حذد اٌغٙبص اٌفٕ ٟؼٛي فزشح اإلػذاد اٌؼبَ ٚاإلػذاد اٌخبص اٌز ٟرزٕبعت ِغ ثذء ِٛػذ اٌّجبس٠بد
أ-:ٞ
((09
٩وه ث ّجدي ٨ٽٲضٌر ثء٩وثه ثٽ٪جٿ.
٩وه ث ّجدي ٨ٽٲضٌر ثء٩وثه ثٽنجٗ.
٩وه ث ّجدي ٨ٽٲضٌر ثء٩وثه ٽپڂذجًيجس.
٩وه اّجدي ٨ثٽٲضٌر ثءڅضٶجٽيز
٩وه ثٽوفوثس ثٽضوًيذينز ٽٺنټ اّنذو ٧ځنڄ اّنجدي ٨ثء٩نوثه ثٽ٪نجٿ وثٽننجٗ وثء٩نوثه ٽپڂذجًينجس وٱضنٌر
ثٽٌثفز (ثءڅضٶجٽيز ودڂج يضچجّخ ځ ٨ثفضيجؽجس ثٽل٩ذيڄ وثٽٲٌيٴ وڅ٦جٿ ثٽڂْجدٶز).
وثٽْؤثٻ ثٽيض ي٢نٌؿ ٹينٰ ينضڀ صوٍين٩ ٨نوه اّنجدي ٨ثٽضنوًيخ وث فؾنجٿ ثٽضوًيذينز وڅْنذ ج وٕنوص ج منلٻ
ٱضٌثس ثء٩وثه ثٽ٪جٿ وثٽنجٗ وثء٩وثه ٽپڂذجًيجس.
ٽإلؽجدز ٩پ هيث ثٽْؤثٻ وځڄ ثؽټ ځٌ٪ٱنز ٹيٲينز صوٍين٩ ٨نوه ث ّنجدي ٨وث فؾنجٿ ثٽضوًيذينز وٕنوص ج وڅْنذض ج
ثٵضٌفچننج هننيث ثٽضن٢نني ٠ٽضننوًيخ ٱتننز ثٽچجٕننتيڄ ٹچڂننوىػ يڂٺننڄ ثالّضٌٕننجه دننه وٹننوٽيټ ٽپڂننوًح ٽوٝنن ٨م٢ضننه
ثٽضوًيذيز ثٽْچويز ثٽنجٙز ٽٲٌيٶه ووٱٶجً ٩ڂجًهڀ وځْنضويجص ڀ ثٽذوڅينز وثٽڂ جًينز وثٽن٢٢ينز وثٽچٲْنيز ووٱٶنجً
ٽپضجٽت-:
ثٽٖٺټ()6
يوٝـ څڂوىػ ٽپن٢ز ثٽضوًيذيز ٽٲضٌثس ثٽضوًيخ ٵذټ دوس ثٽووًض
ٱضننٌر ثء٩ننوثه ثٽ٪ننجٿ وثء٩ننوثه ثٽنننجٗ وثء٩ننوثه ٽپڂذجًيننجس ثٱضٌٝننش ځننوص ج ( )16اّننجدي ٨ٵذننټ دننوس
ثٽڂذجًيجس ثٽٌّڂيز (ثٽووًض) وٍ٩ش ٹجٽضجٽت-:
-م ٘ٚځچ ج ٱضٌر ( )4-3اّجدي ٨ٽٲضٌر ثء٩وثه ثٽ٪جٿ څٌ٦ثً الڃ ثٽل٩خ ثٽچجٕب يقضجػ إٽ دچجس ٕجځټ وځضيڄ
ؽ َر واٞ٩جس ثٽؾْڀ ثٽڂنضپٲز و ٽنپٴ صٺيٲجس و٥يٲيز ٵجهًر ٩پ اڃ صؾ٪ټ ثٽل٩خ يچٲي ثٽضوًيذجس ثٽلفٶز
ٱت ثء٩وثه ثٽنجٗ وثء٩وثه ٽپڂذجًيجس ومو ٛٱضٌر ثٽڂذجًيجس دٺٲجسر وٵوًر ٩جٽينز يڂٺنڄ ځنڄ ملٽ نج صٶنويڀ
ځْضوب اٱٞټ ٩پ ١وٻ ٱضٌر ثٽڂذجًيجس.
-ٱضٌر ثء٩وثه ثٽنجٗ ( )3اّجدي.٨
-ٱضٌر ثء٩وثه ٽپڂذجًيجس ( )3اّجدي.٨
-اځننج ٩ننوه ثٽوفننوثس ثٽضوًيذيننز ٱننت ث ّننذو ٧ٱٶننو مٚنن٘ ٩ننوه ( )6وفننوثس صوًيذيننز اّننذو٩يًج ځننڄ ٝننڂچ ج
ثٽڂذننجًثر ثٽضؾٌيذيننز إڃ وؽننوس ٹننيٽٸ ثٽقننجٻ دجٽچْننذز ٽ٪ننوه ثٽوفننوثس ثٽضوًيذيننز ٽٲضٌصننت ثال٩ننوثه ثٽنننجٗ وٱضننٌر
ثٽڂذجًيجس ځ ٨ثٽضيٹيٌ دئځٺجڅيز ٍيجهص ج او صٶپيپ ج وٱٶجً ٽڂج يٌثڇ ثٽڂوًح ځچجّذجً ٽٲٌيٶه ووٱٶج ٽلمضذجًثس ثٽذوڅيز
ثٽضت ص٢ذٴ ملٻ ٹټ ٱضٌر ٱٲنت ٱضنٌر ثال٩نوثه ثٽ٪نجٿ يٲٞنټ ثؽنٌثس وفنوصت صنوًيخ ٙنذجؿ وځْنجس ٩پن ث ٵنټ
ٽيوځيڄ ځڄ ايجٿ ثالّذو ٧دْذخ ١ذي٪ز ٱضٌر ثال٩وثه ثٽضت صٌٹنَ ٩پن فؾنڀ ثٽضنوًيخ اٹغنٌ ځنڄ ٕنور ثٽضنوًيخ
ديچڂننج يضقننوٻ ثٽٲٌيننٴ ٽضچٲينني وفننور وثفننور ٹننټ يننوٿ مننلٻ ٱضننٌر ثال٩ننوثه ثٽ٪ننجٿ وٱضننٌر ثال٩ننوثه ثٽنننجٗ وٱضننٌر
ثٽڂچجٱْز.
((71
ساثؼب -ػذد اٌّجبس٠بد اٌزغش٠ج١خ اٌز ٟعٍ١ؼجٙب اٌفش٠ك خالي فزشح اإلػذاد اٌخبص ٚفزشح اإلػذاد ٌٍّجبس٠بد-:
ي ٨ٞثٽڂوًح ځ ٨ثٽؾ جٍ ثٽٲچت ٽپٲٌيٴ م٢ز ٽضقويو ٩وه ثٽڂذجًيجس ثٽضؾٌيذيز ثٽضت ّيپ٪ذ ج ثٽٲٌيٴ منلٻ
ثٽن٢ز ثٽضوًيذيز وثٽٲٌٳ ثٽضت ّيپ٪خ ځ ٪ج وثٽ وٯ ځڄ هيڇ ثٽڂذجًيجس هو ٽضٖنني٘ څنوثفت ثٽٶنور وثٽٞنٰ٪
ٽوب ثٽل٩ذيڄ وثٽٲٌيٴ وو ٨ٝثٽڂ٪جٽؾجس ثٽنجٙز د ج.
خبِغب -رحذ٠ذ اٌضِٓ اٌىٌٍٍ ٟزذس٠ت خالي فزشح اإلػذاد اٌؼبَ ٚاإلػذاد اٌخبص ٚاإلػذاد ٌٍّجبس٠بد
يضڀ فْجح ثٽَځڄ ثٽٺپت ٽپضوًيخ ٩ڄ ٌ١يٴ ثٽضجٽت :
اڃ ٱضٌر ثء٩وثه ثٽ٪جٿ ځوص ج ( ) 4اّجدي ٨و٩وه ثٽوفنوثس ثٽضوًيذينز ٱنت ث ّنذو )6( ٧وفنوثس وهنيث ي٪چنت إڃ
٩وه ثٽوفنوثس ثٽضوًيذينز منلٻ ٱضنٌر ثء٩نوثه ثٽ٪نجٿ صْنجوض 24وفنور صوًيذينز منلٻ هنيڇ ثٽٲضنٌر د٪ن ٜځچ نج
دڂ٪وٻ وفوصيڄ ٱت ثٽيوٿ ثٽوثفو ٱت ثٽٚذجؿ وثٽڂْجس 24 =6 ×4.وفور صوًيذيز.
اځج ٩وه ثٽوفوثس ثٽضوًيذيز ملٻ ٱضٌر ثء٩وثه ثٽنجٗ هت ( )3اّجدي 6 × ٨وفوثس= 11وفور صوًيذيز.
وٹيٽٸ ٩وه ثٽوفوثس ثٽضوًيذيز ملٻ ٱضٌر ثء٩وثه ٽپڂذجًيجس صْجوض 11=6 × 3وفور صوًيذيز.
و٩پيه ٱجڃ ځؾڂو٩ ٧وه ثٽوفوثس ثٽضوًيذيز ملٻ ٱضٌر ثٽضوًيخ ٵذټ دوس ثٽڂذجًيجس وثٽضت ځوص ج ( )16اّنجدي٨
هت 66 =11 + 11 + 24وفور صوًيذيز ملٻ ٱضٌر ثء٩وثه ثٽ٪جٿ وثٽنجٗ وثء٩وثه ٽپڂذجًيجس وځڄ ملٻ
مذٌر ثٽڂوًح ٱت صقويو ٍځڄ ثٽوفور ثٽضوًيذيز ملٻ ٱضٌر ثء٩وثه ثٽ٪جٿ وٱضٌر ثء٩وثه ثٽنجٗ وٱضٌر ثء٩وثه
ٽپڂذجًيننجس يڂٺننڄ ٽپڂننوًح اڃ يقننوه ثٽڂ٪ننوٻ ثٽَځچننت ٽپوفننور ثٽضوًيذيننز ومننلٻ صن٢ي٢چننج ٽپذٌڅننجځؼ ثٽضننوًيذت
ثٱضٌٝچج إڃ ځ٪وٻ ٍځڄ ثٽوفور ثٽضوًيذيز هو ( ) 66هٵيٶز صٶٌيذنًج وهنيث ي٪چنت ثڃ ٩نوه ثٽوفنوثس ثٽضوًيذينز هنت
( )66وفور صوًيذيز وثٽڂ٪وٻ ثٽَځچت ٽٺټ وفور هو صٶٌيذج ( ) 66هٵيٶز وديٽٸ صْجوض 5716 =66 × 66
هٵيٶز صٶٌيذجً ثٽَځڄ ثٽٺپت ٽپضوًيخ ملٻ ( )16اّجدي.٨
عبدعب -رحذ٠ذ اٌضِٓ ٚإٌغجخ اٌّئ٠ٛخ ٌفزشح اإلػذاد اٌؼبَ ٚاإلػذاد اٌخبص ٚاإلػذاد ٌٍّجبس٠بد
هچجٷ ّؤثٻ هو ٹڀ ثٽَځڄ ثٽڂن ٘ٚٽٲ ضٌر ثء٩وثه ثٽ٪جٿ وثء٩نوثه ثٽننجٗ وثء٩نوثه ٽپڂذجًينجس وځنجهت
څْذ ج ثٽڂتويز ځڄ ثٽَځڄ ثٽٺپت ٽپضوًيخ وهو 5716هٵيٶز وثءؽجدز ٩پ هيث ثٽْؤثٻ يٌب هنجًڇ Harraاڃ
ثٽقؾڀ ثٽضوًيذت ملٻ ځٌفپز ثء٩وثه ثٽ٪جٿ اّجُ ٽض٪ينيڄ ثٽڂْنضوب ثٽڂضوٵن ٨منلٻ ٱضنٌر ثٽڂذجًينجس وثڃ ٩نوٿ
صنٚي٘ ثٽَځڄ ثٽٺجٱت ٽإل٩وثه ثٽ٪جٿ وثٽنجٗ ّيؾ٪ټ ثٽل٩خ وثٽٲٌيٴ يؤهوڃ ثٽڂذجًيجس دووڃ ٵوًر وٹٲجسر
٩جٽيز .و٩پيه ٱجڃ صنٚي٘ ثٽچْذز ث ٹذٌ ځڄ ثٽوٵش ثٽٺپت ٽپضوًيخ إٽ ٱضٌر ثء٩وثه ثٽ٪جٿ هو ځڄ ثؽټ مپنٴ
ث ِّ ثٽضت يٶوٿ ٩پي ج ثٽڂْضوب ثٽٌيجٝت.
((70
ٽيث ٱئڅچج ثٵضٌفچج ٱت صن٢ي٢چج ثٽقجٽت ٽپذٌڅجځؼ ثٽضوًيذت ٽپچجٕتيڄ ځج يپت-:
څْذز ثء٩وثه ثٽ٪جٿ ځڄ ثٽَځڄ ثٽٺپت ٽپضوًيخ هت (.)%36
څْذز ثء٩وثه ثٽنجٗ ځڄ ثٽَځڄ ثٽٺپت ٽپضوًيخ هت (.)%32
څْذز ثء٩وثه ٽپڂذجًيجس ځڄ ثٽَځڄ ثٽٺپت ٽپضوًيخ هت (.)%32
ودڂج إڃ ثٽَځڄ ثٽٺپت ٽپضوًيخ ملٻ ٱضٌر ثء٩وثه ثٽ٪جٿ وٱضٌر ثء٩وثه ثٽنجٗ وٱضٌر ثء٩وثه ٽپڂذجًيجس هو
5716هٵيٶز صٶٌيذجً وځڄ ثؽټ اڃ څقوه ثٽَځڄ ثٽٺپت ٽٺټ ٱضٌر ځڄ ٱضٌثس ثٽضوًيخ څ٪ڂټ ثءؽٌثس ثٽضجٽت-:
2615 =%36 × 5716هٵيٶز ثٽَځڄ ثٽضٶٌيذت ثء٩وثه ثٽ٪جٿ
1116 =%32 × 5716هٵيٶز ثٽَځڄ ثٽضٶٌيذت ثء٩وثه ثٽنجٗ
1126 =%32 × 5716هٵيٶز ثٽَځڄ ثٽضٶٌيذت ثء٩وثه ٽپڂذجًيجس
ثٽَځڄ ثٽٺپت = 5715هٵيٶز ثٽَځڄ ثٽٺپت ٽپضوًيخ
د٪و إڃ صٌ٪ٱچج ٩پ ٍځڄ ثء٩نوثه ثٽ٪ن جٿ وثء٩نوثه ثٽننجٗ وثء٩نوثه ٽپڂذجًينجس يناصت ثٽْنؤثٻ ٹنڀ هنو ٍځنڄ
صڂجًيڄ ثء٩وثه ثٽذوڅت وثء٩وثه ثٽڂ جًض وثء٩وثه ثٽن٢٢ت ملٻ ٹټ ٱضٌر ځڄ هيڇ ثٽٲضٌثس .وٽإلؽجدنز ٩پن
هيث ثٽْؤثٻ يٺوڃ ځڄ ملٻ ثٽضجٽت :
عبثؼب -رحذ٠ذ ٔغجخ اإلػذاد اٌجذٔٚ ٟاإلػذاد اٌّٙبسٚ ٞاإلػذاد اٌخؽؽ ٟخالي فزشح اإلػدذاد اٌؼدبَ ٚاإلػدذاد
اٌخبص ٚاإلػذاد ٌٍّجبس٠بد.
د٪ننو إڃ يؾننٌض ثٽڂننوًح ثالمضذننجًثس ثٽ٢ذيننز وثٽذوڅيننز وثٽو٥يٲيننز وثٽڂ جًيننز ٽل٩ذننيڄ وٱننت ٝننوس څضننجةؼ هننيڇ
ثالمضذجًثس ودچجس ٩پ مذٌر ثٽڂوًح الفضيجؽنجس ٱٌيٶنه وال٩ذينه دنوڅيًج وٱْنيوٽوؽيًج وځ جًينًج يٞن ٨ث فؾنجٿ
ثٽضوًيذ يننز وڅْننذ ج ٽپضننوًيذجس ثٽذوڅيننز وثٽڂ جًيننز وثٽن٢٢يننز مننلٻ ٱضننٌر ثء٩ننوثه ثٽ٪ننجٿ وثٽنننجٗ وثء٩ننوثه
((77
ٽپڂذجًيجس وځڄ ثؽټ اڃ ي٢پن ٨ثٽڂنوًح ٩پن ٹيٲينز إؽنٌثس هنيڇ ثٽن٢نز ثٽضوًيذينز إفٚنجةيًج ٱٶنو ثٱضٌٝنچج هنيڇ
ثٽچْخ واٍځچض ج فض صٺوڃ هٽيلً وځٌٕوثً ٽپڂوًديڄ ٱت ثٽضن٢ي ٠ٽٲٌٵ ڀ.
ؽووٻ ( ) 1
صقويو څْذز ثء٩وثه ثٽذوڅت وثء٩وثه ثٽڂ جًض وثء٩وثه ثٽن٢٢ت ملٻ ٱضٌر ثء٩وثه ثٽ٪جٿ وثء٩وثه
ثٽنجٗ وثء٩وثه ٽپڂذجًيجس.
ٹجڃ ٽضڂجًيڄ ثء٩وثه ثٽذوڅت ثٽقٚز ث ٹذٌ ٱت ٱضٌر ثء٩وثه ثٽ٪جٿ فيظ اميس څْذز ( )%46ځڄ ثٽَځڄ ثٽٺپت
ٽپضوًيخ ودپٮش ( )134هٵيٶز ځڄ ځؾڂو ٧ثٽَځڄ ثٽٺپت ٽ يڇ ثٽٲضٌر وثٽذجٽٮز ( )2615هٵيٶز ٽڂج ٽ يڇ ثٽضڂجًيڄ
ځننڄ اهڂيننز ٹذيننٌر ٱننت صقْ ن يڄ اؽ ننَر واٞ٩ننجس ثٽؾْننڀ ثٽڂنضپٲننز وص٢ننويٌ ثٽٚننٲجس ثٽذوڅيننز ٹجٽْننٌ٩ز وثٽٶننور
وثٽضقڂنټ وثٽٌٕننجٵز وثٽڂٌوڅننز وثٽضوثٱنٴ وٵننو صننڀ صوٍيننٍ ٨ځنڄ صڂننجًيڄ ثء٩ننوثه ثٽذنوڅت ٩پن ث ّننجدي ٨ث ًد٪ننز
((73
3
اض ٍيجهر ثٽقؾڀ ثٽضنوًيذت علعنز اّنجدي ٨عنڀ مٲٞنه ٱنت وٱٶجً ٽڂذوا ثٽضوًػ دجٽقؾڀ ثٽضوًيذت ودچْذز ث وٽ
1
ث ّذو ٧ثٽٌثد ٨ٽٮٌ ٛثّض٪جهر ثالّضٖٲجس هيث ثٽڂذوا ٱت ثٽضوًػ دجٽقؾڀ ثٽضوًيذت يچ٢ذنٴ ايٞنج ٩پن ثء٩نوثه
ثٽڂ جًض وثٽن٢٢ت ،ٱت فيڄ ثڅنٲٞش صڂجًيڄ ثء٩وثه ثٽ٪جٿ إٽ %36ملٻ ٱضٌر ثء٩وثه ثٽننجٗ دقينظ
دپٍ ٬ځچ ج ( )564هٵيٶز د٪و إڃ ٹجڅنش ( )134هٵيٶنز منلٻ ٱضنٌر ثء٩نوثه ثٽ٪نجٿ وثٽْنذخ يٌؽن ٨ٱنت ىٽنٸ إٽن
ثٽٶج٩ور ثٽضوًيذيز ثٽضت صؤٹو ٩پ ثڅنه ٹپڂنج ثصؾ چنج څقنو ٱضنٌر ثء٩نوثه ثٽننجٗ وٱضنٌر ثء٩نوثه ٽپڂذجًينجس ٹپڂنج
ثڅنٲ ٜفؾڀ وڅْذز ثء٩نوثه ثٽذنوڅت ثٽ٪نجٿ وٍثه فؾنڀ وڅْنذز ثٽضنوًيخ ثٽننجٗ (ثء٩نوثه ثٽڂ نجًض وثء٩نوثه
ثٽن٢٢ننت) اځن ج ٱننت ٱضننٌر ثء٩ننوثه ٽپڂذجًيننجس ٱٶننو وٙننټ ثٽقؾننڀ ثٽضننوًيذت ٽإل٩ننوثه ثٽذننوڅت إٽن %26ودننَځڄ
( )364هٵيٶز وهيث ي٪چت ثڅه ثڅنٲ ٜإٽ ثٽچ ٰٚصٶٌيذجً.
وًدڂج يٌ٢ؿ ّؤثٻ إفٚجةت هو ٹيٰ صڀ ځٌ٪ٱز ثٽَځڄ ٽإل٩وثه ثٽذوڅت وٹيٽٸ ثٽَځڄ ٽإل٩وثه ثٽڂ جًض
وثٽَځڄ ٽإل٩وثه ثٽن٢٢ت ملٻ ٱضٌر ثء٩وثه ثٽ٪جٿ وثء٩وثه ثٽنجٗ وثء٩وثه ٽپڂذجًيجس .وٽإلؽجدز ٩پ
ثٽْؤثٻ يٺوڃ ځڄ ملٻ ثٽضجٽت :
أ) فزشح اإلػذاد اٌؼبَ
ٍځڄ ثء٩وثه ثٽذوڅت ملٻ ٱضٌر ثء٩وثه ثٽ٪جٿ يچضؼ ځڄ فجٙټ ځج يپت-:
دڂج اڅچج څٌ٪ٯ ځڄ ملٻ ثءفٚجةيجس ثٽْجدٶز دجڃ ځؾڂو ٧ثٽَځڄ ثٽٺپت ٽٲضٌر ثء٩وثه ثٽ٪جٿ هو 2615هٵيٶز
ودڂج إڃ څْذز ثء٩وثه ثٽذوڅت ملٻ ٱضٌر ثء٩وثه ثٽ٪جٿ هت ( )%46ٹڂج هو ځوٝـ ٱت ثٽؾووٻ ( )1و٩پيه
134 =%46 × 2615هٵيٶز ٍځڄ صڂجًيڄ ثء٩وثه ثٽذوڅت ملٻ ٱضٌر ثء٩وثه ثٽ٪جٿ وهيث يچ٢ذٴ ايٞجً ٩پ
ثء٩وثه ثٽڂ جًض وهو 736 =%35 × 2615هٵيٶز ٍځڄ صڂجًيڄ ثء٩وثه ثٽڂ جًض ملٻ ٱضٌر ثء٩وثه ثٽ٪جٿ
اځج ثء٩وثه ثٽن٢٢ت 521 =%25 × 2616هٵيٶز ٍځڄ صڂجًيڄ ثء٩وثه ثٽن٢٢ت ملٻ ٱضٌر ثء٩وثه ثٽ٪جٿ.
وثٽٖٺټ ( )12يوٝـ ىٽٸ.
((75
ثٽٖٺټ( ) 12صوًيخ ٩چج ٌٙثٽپ٪ذز ٱت (ثال٩وثه ثٽ٪جٿ)
((76
ط -فزشح اإلػذاد ٌٍّجبس٠بد
دڂج إڃ ثٽَځڄ ثٽٺپت ٽٲضٌر ثء٩وثه ٽپڂذجًيجس هو 1126وثٽچْذز ثٽڂتويز ٽإل٩وثه ثٽذوڅت ملٻ هيڇ ثٽٲضٌر
هت.%26و٩پيه364 =%26× 1126هٵيٶز ٍځڄ صڂجًيڄ ثء٩وثه ثٽذوڅت ثٽ٪جٿ ملٻ ٱضٌر ثء٩وثه
ٽپڂذجًيجس.
اځج ثء٩وثه ثٽڂ جًض 637 =%35 × 1126هٵيٶز ٍځڄ صڂجًيڄ ثء٩وثه ثٽڂ جًض ملٻ ٱضٌر ثء٩وثه
ٽپڂذجًيجس.
ثء٩وثه ثٽن٢٢ت 116 =%45 × 1126هٵيٶز ٍځڄ صڂجًيڄ ثء٩وثه ثٽن٢٢ت ملٻ ٱضٌر ثء٩وثه
ثٽنجٗ .و٩پيز ٱاڃ ثٽڂؾڂو ٧ثٽٺپت ٽپَځڄ ٽٲضٌر ثال٩وثه ٽپڂذجًيجس = 1126هٵيٶز .ٹڂج ٱت ثٽٖٺټ (.)14
د٪و إڃ صڀ صٚڂيڀ ثٽ يٺټ ثٽ٪جٿ ٽپن٢ز ثٽضوًيذيز ثٽْچويز (ثٽذٌڅجځؼ ثٽضوًيذت) ځڄ فيظ صوٍي ٨اٍځچز ٱضٌر
ثء٩وثه ثٽ٪جٿ وثء٩وثه ثٽنجٗ وثء٩وثه ٽپڂذجًيجس وڅْذ ج ثٽڂتويز وصڀ صوٍيٍ ٨ځڄ وڅْخ صڂجًيڄ ثء٩وثه
ثٽذوڅت وثء٩وثه ثٽڂ جًض وثء٩وثه ثٽن٢٢ت ٩پ ٱضٌر ثء٩وثه ثٽ٪جٿ وثء٩وثه ثٽنجٗ وثء٩وثه ٽپڂذجًيجس
څضچجوٻ ثآلڃ صٲجٙيټ ثٽذٌڅجځؼ ثٽضوًيذت ٽٺټ اّذو( ٧ثٽوثةٌر ثٽضوًيذيز ث ّذو٩يز) وفٌٹز ثٽقؾڀ ثٽضوًيذت
ملٻ ٱضٌثس ثٽضوًيخ وثٽْؤثٻ هچج هو.
و١ف ٔحذد صِٓ اٌٛحذاد اٌزذس٠ج١خ ٚصِٓ اٌذائشح اٌزذس٠ج١خ األعجٛػ١خ خالي فزشح اإلػذاد اٌؼبَ
ٚاإلػذاد اٌخبص ٚاإلػذاد ٌٍّجبس٠بد.
دڂج اڅچج څٌ٪ٯ ثٽَځڄ ثٽٺپت ٽإل٩وثه ثٽ٪جٿ وهو ( )2615هٵيٶز ودڂج إڃ ٩وه ث ّجدي ٨ثٽڂنٚٚز ٽإل٩وثه
ثٽ٪جٿ هت ( )4اّجدي ٨و٩پيه څٶْڀ ثٽَځڄ ثٽٺپت ٩پ ٩وه ث ّجدي ٨ٱيچضؼ ٽچج ځج يپت-:
ثٽڂ٪وٻ ثٽَځچت ٽٺټ اّذو526=4÷2615=٧هٵيٶز صٶٌيذج ٽٺټ اّذو ٧صوًيذت ملٻ ٱضٌر ث ٩وثه ثٽ٪جٿ
عڀ څؾٌض د٪و ىٽٸ ثٽض٪ويلس ٩پ ٍځڄ ٹټ اّذو ٧صوًيذت دڂج يٞڂڄ ص٢ذيٴ ځذوا ثٽضوًػ دجٽقؾڀ ثٽضوًيذت
وځذوا ثّض٪جهر ثالّضٖٲجس ٱيٺوڃ ثٽقؾڀ ثٽضوًيذت ځضٚج٩و ٽڂور علط اّجدي ٨عڀ ثڅنٲج ٛثٽقؾڀ ثٽضوًيذت ٱت
ث ّذو ٧ثٽٌثد ٨ٽٞڂجڃ ثّض٪جهر ثالّضٖٲجس ؽ َر واٞ٩جس ثٽؾْڀ ثٽڂنضپٲز وثّض٪جهر ځٚجهً ثٽ٢جٵز
ثٽڂْض پٺز وٹڂج هو ځوٝـ ٱت ثٽؾووٻ (.)2
((72
ؽووٻ ()2
صوٍي ٨ثٽَځڄ وثٽچْذز ثٽڂتويز ٽضڂجًيڄ ثء٩وثه ثٽذوڅت وثٽڂ جًض وثٽن٢٢ت ملٻ ٱضٌر ٱضٌثس ثال٩وثه
فزشح اإلػذاد ٌٍّجبس٠بد فزشح اإلػذاد اٌخبص فزشح اإلػذاد اٌؼبَ ٔٛع االػذاد
111 121 126 111 165 113 216 224 261 162 صڂجًيڄ ثال٩وثه ثٽذوڅت
ثٽ٪جٿ/هٵيٶز
366هٵيٶز 561هٵيٶز 134هٵيٶز ثٽڂؾڂو ٧ثٽٺپت ٽپَځڄ
%26 %36 %46 ثٽچْذزثٽڂتويز ٽپَځڄ
261 226 216 266 366 252 166 226 216 266 صڂجًيڄ ثال٩وثه
ثٽڂ جًض
631ه 752ه 736ه ثٽڂؾڂو ٧ثٽٺپت ٽپَځڄ
%35 %46 %35 ثٽچْذز ثٽڂتويز ٽپَځڄ
266 211 267 117 165 113 136 146 136 126 صڂجًيڄ ثء٩وثه
ثٽن٢٢ت
124هٵيٶز 565هٵيٶز 526هٵيٶز ثٽڂؾڂو ٧ثٽٺپت ٽپَځڄ
%45 %36 %25 ثٽچْذز ثٽڂتويز ٽپَځڄ
1126 1116هٵيٶز 2615هٵيٶز ثٽڂؾڂو ٧ٽٺټ ٱضٌر
%32 %32 %35 ثٽچْذز ثٽڂتويز
5716هٵيٶز ثٽڂؾڂو ٧ثٽٺپت
%166 ثٽچْذز ثٽڂتويز
ؽووٻ ()3
ٍځڄ ثٽوفوثس ثٽضوًيذيز ملٻ ٱضٌر ثء٩وثه ثٽ٪جٿ وثء٩وثه ثٽنجٗ وثء٩وثه ٽپڂذجًيجس ٽٲٌٳ ثٽچجٕتيڄ
فزشح اإلػذاد ٌٍّجبس٠بد فزشح اإلػذاد اٌخبص فزشح االػذاد اٌؼبَ اٌفزشح
االعجٛع 3االعجٛع 1االعجٛع 1االعجٛع 2االعجٛع 3االعجٛع 4االعجٛع 2االعجٛع 1االعجٛع 1االعجٛع36 األعجٛع
16 16 16 13 13 16 26 23 26 26 اٌغجذ
366 366 366 366 366 366 16 366 16 16 األحذ
336 316 333 313 316 316 366 366 366 16 األصٕٓ١
16 16 16 16 16 16 43 26 46 46 اٌضالصبء
366 366 366 366 366 366 16 13 16 16 األسثؼبء
336 316 316 316 316 316 336 336 336 366 اٌخّ١ظ
ساحخ ساحخ ساحخ اٌغّؼخ
اٌّغّٛع
436 426 466 413 436 436 313 346 316 216 خالي
أعجٛع
3116دل١مخ 3116دل١مخ اٌّغّٛع 1613دل١مخ
اٌىٍٟ
%11 %11 %14 إٌغجخ
((78
عڀ څضچجوٻ د٪و ىٽٸ ٹيٲيز صوٍيٍ ٨ځڄ ثٽوثةٌر ثٽضوًيذيز ث ّذو٩يز ٩پ ايجٿ ث ّذو ٧اض ٍځڄ (ثٽوفور
ثٽضوًيذيز ثٽيوځيز) .وٍځڄ ثٽوثةٌر ثٽضوًيذيز ث ّذو٩يز څجصؼ ځڄ ؽڂ ٨ځج يپت-:
416 =126 + 161 + 162هٵيٶز ٍځڄ ثٽضوًيخ ملٻ ث ّذو ٧ث وٻ
526 =136 + 112 + 261هٵيٶز ٍځڄ ثٽضوًيخ ملٻ ث ّذو ٧ثٽغجڅت
وهٺيث اٍځچز ث ّجدي ٨ثٽذجٵيز وٵو صڀ ځٌث٩جر ځذوا ثٽضوًػ دجٽقؾڀ ثٽضوًيذت وځذوا ثّض٪جهر ثالّضٖٲجس فيظ ٹجڃ
ثٽضوًيخ ٽڂور علط اّجدي ٨ځضٚج٩ور ثٽقؾڀ عڀ صڀ مٲ ٞج ٱت ث ّذو ٧ثٽٌثد ٨وهٺيث دجٽچْذز ٽٲضٌر ثء٩وثه
ثٽنجٗ وثء٩وثه ٽپڂذجًيجس ود٪و إڃ صٌ٪ٱچج ٩پ ثٽَځڄ ثٽضوًيذت ٽٺټ اّذو ٧څٶوٿ دضوٍي ٨هيث ثٽَځڄ ٩پ
ايجٿ ث ّذو ٧وٹڂج هو ځوٝـ ٱت ثٽؾووٻ ( )3وثٽيض صڀ ٱيه ايٞجً ځٌث٩جر ځذوا ٍيجهر ثٽقؾڀ ثٽضوًيذت
دجٽضوًػ وثٽيض ٹجڅش ٱيه ث فؾجٿ ثٽضوًيذيز ملٻ ٱضٌر ثء٩وثه ثٽ٪جٿ وثء٩وثه ثٽنجٗ وثء٩وثه ٽپڂذجًيجس
( ) 3ايجٿ صوًيذيز ځضٚج٩ور ث فؾجٿ عڀ ثّضنوځچج ځذوا ثّض٪جهر ثالّضٖٲجس فيظ صڀ مٲ ٜثٽقؾڀ ثٽضوًيخ ملٻ
ثٽيوٿ ثٽٌثد ٨الّض٪جهر ځٚجهً ثٽ٢جٵز ثٽڂْض پٺز وٽڂچـ ثٽؾ جٍ ثٽٚ٪ذت واؽ َر ثٽؾْڀ ث مٌب ٵوًثً ځڄ
ثٽٌثفز د٪و علط ايجٿ صوًيذيز ځضٚج٩ور ث فؾجٿ عڀ د٪و ىٽٸ صڀ ًٱ ٨ثٽقؾڀ ثٽضوًيذت ملٻ ثٽيوځيڄ ث ميٌيڄ
ځڄ ث ّذو ٧ٽَيجهر ثٽضٺيٲجس ثٽو٥يٲيز د٪وهج يوٿ ًثفز الّض٪جهر ثالّضٖٲجس وهٺيث ملٻ دٶيز ث ّجدي٨
ثٽضوًيذيز.
((79
(31(
اٌفصً اٌضبٟٔ
فزشح اإلػذاد اٌؼبَ ٚاٌخبص ٚاٌّجبس٠بد
ف ٟاٌخؽخ اٌزذس٠ج١خ اٌغٕ٠ٛخ
((30
(37(
أٚال -:فزشح اإلػذاد اٌؼبَ (فزشح اإلػذاد األعبع١خ – اٌٍ١بلخ اٌجذٔ١خ)
و٭جٽذجً صْضٮٌٳ هيڇ ثٽٲضٌر ځڄ (ٌ ٕ )2 – 1,5وصنضپٰ ځوص ج صذ٪ج ٽپ٪ويو ځڄ ثٽ٪وثځټ ځچ ج :
ثّپوح (څ٦جٿ ثٽڂذجًيجس) وځوصه.
ځْضوب ثٽقجٽز ثٽضوًيذيز ٽل٩ذيڄ .
ثٽٲتز ثٽ٪ڂٌيز
ثٽٌ٦وٯ ثٽڂچجميز.
١وٻ ٱضٌر ثٽٌثفز(ثالڅضٶجٽيز)
اٌٙذف ِٓ فزشح اإلػذاد اٌؼبَ
صقْيڄ ٩جٿ ٽألِّ ثٽضت يذچ ٩پي ج ثٽڂْضوب ثٽٌيجٝت ٹض٢ويٌ اؽ َر واٞ٩جس ثٽؾْڀ ثٽڂنضپٲز
ص٢ويٌ ثٽٚٲجس ثٽذوڅيز (ثٽضچڂيز ثٽ٪جځز ثٽٖجځپز ثٽضت صْجهڀ دٖٺټ ځذجٌٕ و ٭يٌ ځذجٌٕ ٱت صقْيڄ
ځْضوب ث هثس ثٽٌيجٝت ) .
صقْيڄ ثٽؾجڅخ ثٽڂ جًض وثٽن٢٢ت ( يؾخ اڃ ين ٘ٚٽ يث ثٽؾجڅخ ملٻ هيڇ ثٽڂٌفپز اٹغٌ ځڄ
( )% 26ځڄ ثٽقؾڀ ثٽضوًيذت ثٽ٪جٿ ) .وهچجٷ ثٽ٪ويو ځڄ ثٽڂوًديڄ ينٚٚوڃ فؾڂجً ثٹذٌ ٽ يث ثٽضوًيخ ٽڂج ٽه
ځڄ اهڂيز ٱت صقْيڄ ځْضوب ث هثس ثٽٲچت وثٽذوڅت ٽل٩خ وثٽٲٌيٴ .
وٱت ثٽووٻ ثٽٌ٪ديز يؾخ اڃ ين ٘ٚٽڂغټ هيث ثٽضوًيخ فٚز ثٹذٌ ٽقجؽز ثٽل٩ذيڄ ثٽٌ٪ح إٽ صقْيڄ
ثٽڂْضوب ثٽڂ جًض وثٽن٢٢ت دٖٺټ ثٹذٌ و صچڂيز ثٽڂ جًثس ثٽنجٙز دجٽپ٪ذز وًد ٢ج صوًيؾيجً دجٽچوثفت
ثٽن٢٢يز عڀ ص٢ويٌهج الفٶجً وثٽوٙوٻ د ج إٽ ص٢ويٌ ځ جًثس وم ٠٢اٹغٌ ٪ٙودز دجءٝجٱز إٽ صقْيڄ
ثٽؾجڅخ ثٽذوڅت وثٽو٥يٲت.
صقْيڄ ثٽؾجڅخ ثٽچٲْت وثءًثهض
اڃ ثء٩وثه ثٽچٲْت وثءًثهض وثٽضٌدوض ص٪و ؽجڅذجً ځ ڂجً ال يچٲٚټ ٩ڄ ثٽؾوثڅخ ث مٌب ځڄ ثٽ٪ڂپيز
ثٽضوًيذيز وځڄ ثٽن٢ا صؾجهټ ثٽ٪لٵز ديڄ ثء٩وثه ثٽچٲْت وثءًثهض وثٽنپٶت ٱچو ٧ثٽپ٪ذز وځج صض٢پخ ځڄ
ځوثٙٲجس صٲٌ٩ ٛپ ثٽڂوًح ثمضيجً ثٽوّجةټ وث ّجٽيخ ثٽنجٙز ٱت ثء٩وثه ثٽچٲْت وثءهثًض وثٽضٌدوض
وثٽضت صضچجّخ ځ ٨ځج صض٢پخ صپٸ ثٽپ٪ذز وځج صضچجّخ ځٕ ٨نٚيز ثٽل٩خ وىٽٸ ٽض يتز ثٽل٩خ څٲْيجً ٽنوٛ
ثٽڂذجًيجس دٶوًر ٩جٽيز.
حشوخ اٌحًّ اٌزذس٠ج ٟخالي فزشح اإلػذاد اٌؼبَ
يٺوڃ ثالصؾجڇ ث ّجّت ٽقٌٹز ثٽقڂټ ثٽضوًيذت (ثٽقؾڀ ،ثٽٖور ،ثٽٌثفز) ملٻ ٱضٌر ثء٩وثه ثٽ٪جٿ هو
ثالًصٲج ٧ثٽضوًيؾت ٽقؾڀ وٕور ثٽضوًيخ ځ ٨ا٢٩جس ث ٱٞپيز ٽَيجهر ثٽقؾڀ ثٽضوًيذت ٹوڅه يوٱٌ ثٽٶج٩ور
ث ّجّيز ٽڂْضوب ث هثس ثٽذوڅت وثٽڂ جًض وثٽن٢٢ت ٽپٲضٌثس ثٽضوًيذيز ثٽلفٶز (ثء٩وثه ثٽنجٗ وثء٩وثه
ٽپڂذجًيجس) ،إڃ صٖٺيپيز ثٽقؾڀ ثٽضوًيذت ملٻ ٱضٌر ثء٩وثه ثٽ٪جٿ هت ثٽ٪ٚوه ثٽضوًيؾت ٽغلعز اّجدي٨
وثڅنٲجٝه ٱت ث ّذو ٧ثٽٌثد ٨اض ٩ ،1/3پڂجً إڃ ثًصٲج ٧ثٽقؾڀ ثٽضوًيذت ملٻ هيڇ ثٽٲضٌر ال صؤهض إٽ
ثٽچضيؾز ثٽڂٌؽور ځچ ج ځج ٽڀ يٌصذ ٠هيث ثٽقؾڀ دجٽٖور ثٽڂغجٽيز ثٽضت صضچجّخ ځ ٨هيث ثٽقؾڀ ،وهيث ي٪چت إڃ صچٲيي
افؾجٿ صوًيذيز اوٹْؾيچيز ځچنٲٞز ثٽٖور وٽٲضٌثس ١ويپز هوڃ ثًصٲج ٧صوًيؾت دجٽٖور ثٽضوًيذيز (اض اهثس
صوًيذجس ٌّي٪ز الاوٹْؾيچيز) هيڇ ثٽضوًيذجس ال صضچجّخ ځ ٨ځض٢پذجس ث ٽ٪جح ثٽؾڂج٩يز ويٚذـ اهثس
ثٽل٩ذيڄ وثٽٲٌيٴ د٢يتجً دْذخ إڃ ځوثٵٰ ثٽپ٪خ ثٽڂنضپٲز ٱت ث ٽ٪جح ثٽؾڂج٩يز صض٢پخ صچٲيي ٌّ٩جس ٵٚوب
و٩جٽيز وٽڂْجٱجس ځنضپٲز فض يڂٺڄ ٽل٩خ وثٽٲٌيٴ ځڄ ثٽضٺيٰ ځ ٨ځض٢پذجس ثٽڂذجًيجس ځچي ثٽذوثيز ،و٩پيه
يؾخ ملٻ هيڇ ثٽٲضٌر ٍيجهر ثٽقؾڀ ثٽضوًيذت ٽضوٱيٌ ٵج٩ور ځضيچز ٽپڂْضوب ثٽٌيجٝت وٽٺڄ ځٍ ٨يجهر صوًيؾيز
دجٽٖور ثٽضوًيذيز.
وٱت څ جيز هيڇ ثٽٲضٌر يؾخ اڃ صٚټ ثٽٚٲجس ثٽذوڅيز ثٽ٪جځز ٽڂْضوب ؽيو وثٽٚٲجس ثٽذوڅيز ثٽنجٙز
ٽڂْضوب ځچجّخ .اڃ ثٽْيٌ٢ر ٩پ هيڇ ثٽقٶجةٴ صٺوڃ دٌٙو فجالس ثٽضوًيخ وصْؾيپ ج وصٶويڂ ج ٩ڄ ٌ١يٴ
((33
إؽٌثس ثالمضذجًثس ثٽذوڅيز وثٽو٥يٲيز وثٽڂ جًيز وثٽن٢٢يز وهيڇ ثالمضذجًثس صڂغټ څٶج ٟثّضوالٻ ٽڂٌ٪ٱز
ځْضوب ثٽقجٽز ثٽضوًيذيز ٱت هيڇ ثٽٲضٌر وهچجٷ ځٶوٽز ٕجة٪ز }إڃ ثٽڂْضوب ثٽيض يٚټ إٽيه ثٽل٩خ ملٻ ٱضٌر
ثء٩وثه ثٽ٪جٿ (ٱضٌر ثء٩وثه ث ّجّيز) صقوه ودٖٺټ ٹذيٌ ثٽڂْضوب ثٽيض يٚټ إٽيز ثٽل٩خ ملٻ ٱضٌر
ثٽڂذجًيجس { وٱت هيڇ ثٽٲضٌر صٺوڃ څْذز ثٽضڂجًيڄ ثٽ٪جځز إٽ ثٽنجٙز ،ٹڂج ځوٝقز ٱت ثٽٖٺټ (.)15
((34
و٩پيه ٱجڃ صٺٌثً ځغټ هٺيث وفوثس صوًيذيز ٱت ثٽوثةٌر ثٽضوًيذيز ث ّذو٩يز صٲٌ٩ ٛپ ثٽڂوًح اڃ
ينٲ ٜثٽقڂټ ثٽضوًيذت ملٻ وفوثس صوًيذيز امٌب ٽٮٌ: ٛ
ثّض٪جهر ثٽٖٲجس
ثّض٪جهر ځٚجهً ثٽ٢جٵز ثٽڂْض پٺز
ثٽضنپ٘ ځڄ فجځ ٜثٽلٹضيٸ ثٽڂضؾڂ ٨ٱت ثٽٞ٪لس وثٽوٿ
صْويو ثٽويوڃ ث وٹْؾيچيز
إ٩جهر ثٽضچذيه ثٽڂٌصٲ ٨ٽپؾ جٍ ثٽٚ٪ذت.
وهيث ي٪چت اڃ إيٶج ٧ثٽضوًيخ وثّض٪جهر ثٽٖٲجس ديڄ ثٽوفوثس ثٽضوًيذيز ص٪و ځڄ اهڀ ثٽ٪وثځټ ثٽضت صضقٺڀ ٱت
صٖٺيټ هثةٌر ثٽقڂټ ث ّذو٩يز ودجءٝجٱز إٽ ځج صڀ ىٹٌڇ ٱ٪پ ثٽڂوًح ځٌث٩جر ثٽضٮيٌ ٱت ثصؾجهجس
ثٽوفوثس ثٽضوًيذيز ثٽيوځيز ملٻ ثٽوثةٌر ثٽضوًيذيز ث ّذو٩يز و٩وٿ ثّض٪ڂجٻ وفوثس صوًيذيز ځضضجٽيز ىثس
هوٯ وثفو ځغټ ص٢ويٌ څٲِ ثٽٚٲز ثٽذوڅيز يوځيجً اض يوٿ د٪و يوٿ دٖٺټ ځضضجٽت ٹجٽٌْ٩ز او ثٽٶور او ثٽضقڂټ
ٹڂج يض٢پخ ځڄ ثٽڂوًح ٩چو صوًيخ ثٽٚٲجس ثٽذوڅيز ملٻ ثٽوفور ثٽضوًيذيز ثمضيجً ثٽضٌصيخ ثٽڂچجّخ ٽضوًيخ
هيڇ ثٽٚٲجس ٱت صْپْټ ثٽوفور ثٽضوًيذيز دڂج يچْؾڀ ځ ٨ث ِّ ثٽٲْيوٽوؽيز وثٽٺيڂيجةيز ٽضٖٺيټ هثةٌر ثٽقڂټ
ث ّذو٩يز وىٽٸ ٽٞڂجڃ ثّض٪جهر ثالّضٖٲجس ثٽڂچجّذز ديڄ ثٽضوًيذجس وديڄ ثٽوفوثس ثٽضوًيذيز و ٽپڂقجٱ٦ز ٩پ
ٵوًر ثٽل٩ذيڄ ملٻ ثٽوفور ثٽضوًيذيز ثٽوثفور او ملٻ ثٽوثةٌر ثٽضوًيذيز ث ّذو٩يز ٱڂغلً :
صٶويڀ صوًيذجس ثٽٌْ٩ز دٺجٱز اڅوث ٩ج ٩پ صوًيذجس ثٽٶور
صٶويڀ صوًيذجس ثٽٶور ٩پ ثٽضقڂټ.
صٶويڀ ثٽضڂجًيڄ ثٽضت صض٢پخ ٵوًثً ٹذيٌث ځڄ ثٽضوثٱٴ ديڄ ثٽؾ جٍيڄ ثٽٚ٪ذت وثٽٞ٪پت ٱت دوثيز ثٽوفور
ثٽضوًيذيز.
صٶويڀ صوًيذجس ثٽضقڂټ ثٽألوٹْؾيچت ثٽٲوّٲجصت ٩پ ثٽضقڂټ ثٽألوٹْؾيچت دچ٦جٿ فجځ ٜثٽلٹضيٸ و٩پ
صڂجًيڄ ثٽضقڂټ ثٽ وثةت.
صٶويڀ ثٽضوًيخ ثٽڂ جًض ٩پ ثٽضوًيخ ثٽن٢٢ت .
((35
رصٕ١ف األحّبي اٌزذس٠ج١خ
أٚال :اٌزذس٠جبد اٌز ٟرّضً اٌحًّ األلص ( )%366-16( ٝرذس٠جبد حبِط اٌالوز١ه )
ثٽڂذجًيجس.
صچڂيز ثٽضقڂټ ثٽنجٗ وصقڂټ ثٽٌْ٩ز إٌظبَ اٌالوز١ى. ٟ
صقڂټ ثٽٶور .
صبٔ١بً :اٌزذس٠جبد اٌز ٟرّضً اٌحًّ اٌؼبٌ)%16 -16( ٟ
ثٽپ٪خ ثٽضٺضيٺت (ځؾڂو٩ز ٝو ځؾڂو٩ز).
ثٽضڂجًيڄ ثٽضٺضيٺيز (ٝ 3و ٝ 4( )2و.)3
ثٽضوًيخ ثٽڂٌٹخ (صٺچيٸ +صٺضيٸ).
ثٽضقڂټ دٌ٢يٶز ثٽضوًيخ ثٽڂْضڂٌ ٩جٽت ثٽٖور.
اًٹجٌّ ٛي٪ز ٵٚيٌر وځضوّ٢ز ثٽڂْجٱز.
صبٌضبً :اٌزذس٠جبد اٌز ٟرّضً اٌحًّ اٌّزٛعػ ()%16 – 26
صوًيخ ثٽٌْ٩ز دٌ٢يٶز ثٽضوًيخ ثٽضٺٌثًض.
صوًيذجس ثٽضٺضيٸ.
صڂجًيڄ ثٽٌٕجٵز.
صڂجًيڄ ثء٩وثه ثٽ٪جٿ.
ساثؼبً :اٌزذس٠جبد اٌز ٟرّضً اٌحًّ إٌّخفط الً ِٓ ( ) %26
صڂجًيڄ ث ٽ٪جح ثٽٚٮيٌر.
ځڂجًّز اٽ٪جح ًيجٝيز ځنضپٲزّ /پز١ /جةٌر.
ثالمضذجًثس ثٽذْي٢ز ٽپيجٵز ثٽذوڅيز.
ثٽضڂجًيڄ ثٽنٲيٲز ٵذټ ثٽڂذجًثر ود٪وهج (ثٽڂچجوالس /ثٽْيٌ٢ر /ثٽض ويٰ ثٽغجدش).
ثٽؾٌض ثٽڂْضڂٌ اوثٽٲضٌض
((36
ثٽٖٺټ( )17يوٝـ هثةٌر صوًيذيز اّذو٩يز(ٵڂضيڄ) ملٻ ٱضٌر ثال٩وثه ثٽ٪جٿ ځ ٨هًؽز ثٽقڂټ ثٽضوًيذت ٽٺټ
يوٿ وهًؽز ثٽقڂټ ثالّذو٩ت 56هًؽز
ي ٌ ٦ځڄ ثٽٖٺټ ث٩لر صوًيخ اّذو٩ت ځٶضٌؿ ٽٲضٌر ثء٩وثه ثٽ٪جٿ وص ٌ ٦ٱيه ث فڂجٻ ثٽضوًيذيز ثٽضت
صوٍ٩ش ٩پ ثٽوفوثس ثٽضوًيذيز وٱٶجً ٽآلصت :
وفور صوًيذيز وثفور ٵٚوب صضٞڂڄ صوًيذجس ثٽضقڂټ ثٽنجٗ .
ځذجًثر وثفوڇ و (ص٪جهٻ صوًيخ ٵٚوض).
علط وفوثس صوًيذيز ىثس فڂټ ٩جٽت صضٞڂڄ صوًيذجس ٌّ٩ز -ٵور -ځ جًر -م.٠٢
وفور صوًيذيز وثفور ىثس فڂټ ځضوّ ٠صضٞڂڄ صوًيذجس ثٽضقڂټ
((32
ّٔبرط ٌٍٛحذاد اٌزذس٠ج١خ خالي اٌذائشح اٌزذس٠ج١خ األعجٛػ١خ ٌفزشح اإلػذاد اٌؼبَ
څڂوىػ ٽَځڄ ثٽوفوثس ثٽضوًيذيز ٽٲضٌر ثء٩وثه ثٽ٪جٿ (ث ّذو ٧ثٽغجڅت) وڅْخ ثٽضڂجًيڄ ثٽذوڅيز وثٽڂ جًيز
وثٽن٢٢يز
ٍځڄ ثٽوفوثس ٱت ث ّذو 726 ٧هٵيٶز ÷ 6وفوثس ث ّذو 126 =٧هٵيٶز ٽپوفور ثٽضوًيذيز ثٽوثفور
( )126هٵيٶز دجٽوفور ثٽضوًيذيز – ( )26هٵيٶز ٽإلفڂجس = ( )166هٵيٶز ٽپضڂجًيڄ ثٽٲ٪پيز
څْذز ثء٩وثه ثٽ٪جٿ ثٽذوڅت ٽ يث ث ّذو 46 = %46 ٧هٵيٶز ٽپضڂجًيڄ ثء٩وثه ثٽذوڅت
څْذز ثء٩وثه ثٽڂ جًض ٽ يث ث ّذو 35 = %35 ٧هٵيٶز ٽپضڂجًيڄ ثء٩وثه ثٽڂ جًض
()
څْذز ثء٩وثه ثٽن٢٢ت ٽ يث ث ّذو 25 = %25 ٧هٵيٶز ٽپضڂجًيڄ ثء٩وثه ثٽن٢٢ت
-ٱت ٹټ ځج ؽجس ٱت ث٩لڇ يومټ ثال٩وثه ثٽيهچت ٱت ځٲ وٿ ثال٩وثه ثٽن٢٢ت(ص٢ويٌ ثٽضٲٺيٌ ثٽٌْي.)٨
ًثؽ ٨ٹضجح ثٽوٹضوً ځوٱٴ ثٽڂوٽ ثٽض٢ويٌ ثٽيهچت دٺٌر ثٽٶوٿ.
((38
ّٔٛرط ٌٍزذس٠جبد اٌّخزٍفخ خالي األعجٛع ٌفزشح اإلػذاد اٌؼبَ
اٌغجذ( اٌ َٛ١األٚي)
األحذ(اٌ َٛ١اٌضبٔ)ٟ
((39
األصٕ(ٓ١اٌ َٛ١اٌضبٌش)
اٌضالصبء(اٌ َٛ١اٌشاثغ)
((41
األسثؼبء(اٌ َٛ١اٌخبِظ)
اٌخّ١ظ(اٌ َٛ١اٌغبدط)
((40
ٚثٕبء ػٍ ٝعّغ دسعخ اٌحًّ اٌزذس٠جٌ ٟىً اٌٛحذاد اٌزذس٠ج١خ ف ٟاالعجٛع وبٔذ دسعخ اٌحًّ ()21
ِزٛعػ
ّٔٛرط ٌٛحذح رذس٠ج١خ ثىشح اٌمذَ خالي فزشح اإلػذاد اٌؼبَ
ثٽ وٯ= ص٢ويٌ ثٽٌْ٩ز وثٽچوثفت ثٽڂ جًيز وثٽن٢٢يز وثٽضقڂټ ثٽ٪جٿ
ثٽَځڄ= 126هٵيٶز – 26هٵيٶز ٽإلفڂجس= ( )166هٵيٶز ٽپضڂجًيڄ ثٽٲ٪پيز
صڂجًيڄ ثء٩وثه ثٽذوڅت= 46هٵيٶز %46
صڂجًيڄ ثء٩وثه ثٽڂ جًض= 35هٵيٶز %35
صڂجًيڄ ثء٩وثه ثٽن٢٢ت= 25هٵيٶز %25
((47
إڅڂــــوىػ
ثٽضڂٌيڄ ( ) 1څڂوىػ ٽضڂجًيڄ ثالفڂجس فوٻ ثٽْجفز
ثٽ ٌوٽز ثٽنٲيٲز ځ ٨ثٽوفٌؽز دجٽٺٌر دذج١ڄ ومجًػ ووؽه ثٽٶوٿ هوًر فوٻ ثٽْجفز صوٵٰ صڂجًيڄ
إ١جٽز ٽپؾي ٧وثٽيًث٩يڄ ( )3هٵيٶز.
ثٽوفٌؽز دجٽٺٌر وصچٲيي ځنضپٰ ثٽڂچجوالس ديڄ ٍځيپيڄ فوٻ ثٽْجفز صوٵٰ هثس صڂجًيڄ صڂ٢يه
ٽٞ٪لس ثٽٌؽپيڄ ( )3هٵيٶز.
ثٽوفٌؽز دجٽٺٌر وځچجوٽز ځ ٨صذويټ ثٽڂٌثٹَ ديڄ علط ال٩ذيڄ فوٻ ثٽْجفز عڀ ثٽضوٵٰ هثس صڂجًيڄ
إ١جٽز ٽٞ٪لس ثٽٌؽپيڄ وثٽؾي ٧وثٽيًث٩يڄ.
صٶْيڀ ثٽٲٌيٴ ٩پ ٕٺټ ځؾجځي ٨ٹټ ځؾڂو٩ز صضٺوڃ ځڄ ( )2ال٩خ ځ ٨ثٽٺٌر وٹټ ال٩خ يؤهض
ثٽضڂٌيڄ ( )5صٺٌثًثس ودٖور %75ځڄ اٵ٩ٌّ ٚز (اهثس صڂجًيڄ إ١جٽز)
ٹټ ال٩ذجڃ دٺٌر ،اهثس ثٽڂچجوٽز ځ ٨صذويټ ثٽڂٌثٹَ ديڄ ثٽل٩خ ا ،ٹټ ال٩خ يؤهض ( )5صٺٌثًثس
ودٖور %16ځڄ اٵ٩ٌّ ٚز
ثٽؾٌض دَيجهر ثٽٌْ٩ز صوًيؾيج ٽڂْجٱز 16ٿ × 3صٺٌثًثس دٖور %66
((43
ثٽضڂٌيڄ ( ) 2څڂوىػ صٺڂپز ٽضڂجًيڄ ثالفڂجس فوٻ ثٽْجفز
اٌمغُ اٌشئ١غ )66( ٟهٵيٶز ويٖڂټ ٩پ ثٽضڂجًيڄ ثٽذوڅيز -ثٽضڂجًيڄ ثٽڂ جًيز -ثٽضڂجًيڄ ثٽن٢٢يز
-3اٌزّبس ٓ٠اٌجذٔ١خ ) 26 ( :دل١مخ صوًيذجس ٽض٢ويٌ ثٽٌْ٩ز
ا .ص٢ويٌ ٌّ٩ز ًه ثٽٲ٪ټ (ٌّ٩ز ثالّضؾجدز)٩ٌّ +ز ثالڅ٢لٳ (ٌّ٩ز ثٽٌٹ )ٜځڄ و ٨ٝثٽؾپوُ او
ثالڅذ٢جؿ او ثٽٌٵوه او ثٽٶٌٱٚجس (ثٽ ٌ ٦ځوثؽ ز ٽپڂوًح) ٩چو ّڂج ٧ثءٕجًر ثٽووًثڃ وثالڅ٢لٳ إٽ ث ځجٿ
عڀ صٮيٌ ثالصؾجڇ فْخ إٕجًر ثٽڂوًح څقو ثٽيڂيڄ او ثٽيْجً ٽڂْجٱز 15ٿ ي٪جه ثٽضڂٌيڄ 5ځٌثس ودٖور
ٵٚوب عڀ ًثفز ًؽو ٧ثٽچذ ٜإٽ (/٣ )126ه او ځڄ ( ) 3-2هٵيٶز .
يچٲي ال٩ذجڃ ثٽضڂٌيٌ هثمټ ثٽوثةٌر ٩چو ّڂج ٧ثءٕجًر يپ٪خ افوهڀ ځچجوٽز ٽپَځيټ ٽنجًػ ثٽوثةٌر ٽيچ٢پٴ مپٰ
ثٽٺٌر دجٽٌٹ ٜثٽٌْي ٨ٽوفٌؽز ثٽٺٌر ٙوح ثٽ وٯ وصچٲيي ثٽض ويٰ.
((44
صٶْيڀ ثٽٲٌيٴ ()6ځؾڂو٩جس ٹټ ځؾڂو٩ز ()4ال٩ذيڄ يؤهوڃ ّذجٳ ثٽضضجد ،٨يٶوٿ ثٽل٩ذيڄ ثالڅ٢لٳ ثٽٌْي٨
دوفٌؽز ثٽٺٌر عڀ ثٽووًثڃ فوٻ ثٽٖجم٘ وثٽٶيجٿ دجٽڂچجوٽز عڀ ثالڅ٢لٳ ثٽٌْي ٨ٽپ٪وهر ٽپڂٺجڃ ٽيؤهض ٹټ
ال٩خ ( )5صٺٌثًثس× 56ٿ/ثٽٖور .%166ثٽٌثفز ٩وهر ځ٪وٻ ٌٝدجس ثٽٶپخ إٽ (/ٛ )126ه ،او
ثٽٌثفز ځڄ ( )3-2هٵيٶز .
اٌزّشّٛٔ ) 2 ( ٓ٠رط ٌغجبق اٌززبثغ ثبٌىشح
يذوا ثٽضڂٌيڄ داًد٪ز ال٩ذيڄ ځ ٨ثٽٺٌر ,ثٽٺٌر ځ ٨ثٽل٩خ ( )1يوفٌؽ ج ( )3اځضجً عڀ يچجوٽ ج إٽ ()2ثٽيض
يضقٌٷ إٽ ثٽؾجڅخ ث يٌْ ځڄ ثٽل٩خ ()1ځ ٨وؽوه مٚڀ ٝج٭ )D( ٠ود٪و ثّضلٿ ()2ثٽٺٌر يْپڂ ج إٽ
()1دپڂْز وثفور ويٶوٿ ثٽل٩خ ()1ځچجوٽز ځضوّ٢ز إٽ ثٽل٩خ ()3ثٽيض يذض٪و ()25ٿ عڀ ي٪وه ( )1ٽڂٺجڅز
يْضپڂ ج ثٽل٩خ( )3ويچجوٽ ج إٽ ثٽل٩خ )2ودپڂْز وثفور يْضپڂ ج ويْپڂ ج إٽ ثٽل٩خ ()3ثٽيض يپ٪ذ ج
((45
إٽ ()1وهٺيث يْضڂٌ ثٽضڂٌيڄ ځ ٨صذويټ ثٽل٩ذيڄ وثٽڂٌثٹَ ځ ٨ثٽضيٹيٌ دجڅضٶجٻ ثٽل٩خ د٪و ثٽضڂٌيٌ ځٌر مپٰ
ځؾڂو٩ضه وځٌر امٌب مپٰ ثٽڂؾڂو٩ز ثٽڂٶجدپز.
ثٽچڂوىػ ثٽغجڅت :ص٢ويٌ ځ جًر ثٽڂچجوٽز – صذجهٻ ثٽڂٌثٹَ – ثّضلٿ وصْپڀ ثٽٺٌر – ثٽوفٌؽز – ثٽض ويٰ
ٽيضذجهٻ ثٽل٩ذجڃ ثٽٺٌر دجٽضٶج ٨١ٱيوفٌػ ثٽل٩خ ٵٌ٢يج ديچڂج يڂٌ ثٽل٩خ ثٽغجڅت ځڄ مپٲه دٌ٢يٶز ثٽٌٹٜ
ثٽٶوّت او ًٹ ٜثٽضوثمټ ٽيڂًٌ ث وٻ ثٽٺٌر ٽپغجڅت وٽيٺًٌ ثٽغجڅت ثٽ٪ڂپيز دجٽ٪ٺِ وهٺيث ٽقيڄ ثٽوٙوٻ
٩پ فجٱز ځچ٢ٶز ثٽؾَثس ٽضٚويخ ثٽٺٌر ٩پ ثٽ وٯ ځڄ ٵذټ ثٽل٩خ ثٽقجةَ ٩پي ج وځضجد٪ز ثٽٺٌر ثٽٌثؽ٪ز
ځڄ ٵذټ ثٽل٩خ ثٽغجڅت
ثٽچڂوىػ ثٽغجٽظ :ص٢ويٌ ځ جًر ثٽوفٌؽز وثٽض ويٰ ٹټ ال٩خ يٚوح ( )16ځٌثس فيظ يضوٍ ٧ثٽل٩ذوڃ
دڂؾجځي ٨ال صَيو ٩ڄ اًد ٨ال٩ذيڄ ٽيچٲي ثٽل٩ذوڃ دجٽض٪جٵخ ثٽوفٌؽز ځڄ ديڄ ثٽٖوثم٘ وثالڅض جس دجٽضٚويخ
٩پ ثٽڂٌځ وځڄ عڀ ثٽضقٌٷ ض ځڄ ثٽؾجڅذيڄ ٽپ٪خ ځچجوٽز ؽوثًيز ځ ٨ال٩خ ځؾ َ وثٽ٪وهر مپٰ ځؾڂو٩ز
٭يٌ ځؾڂو٩ضه.
ثٽضڂٌيڄ ( ) 7څڂوىػ ٽض٢ويٌ ثٽوفٌؽز وثٽضٚويخ وثٽضڂٌيٌ
((46
-3اٌزّبس ٓ٠اٌخؽؽ١خ( )13دل١مخ(ّٔبرط)
أ -رؽ٠ٛش اٌٍؼت اٌغّبػ ٟثزّبس ٓ٠اٌشثػ
ثٽضڂٌيڄ ( ) 1څڂوىػ ٽضذجهٻ ثٽٺٌر ثٽٌْي ٨څقو ثٽ وٯ
يٖضٌٷ ٱت هيڇ ثٽٲ٪جٽيز() 5ال٩ذيڄ ٽضچٲيي ځچجوٽز څقو ثٽوّ ٠عڀ يضقوٻ ثٽپ٪خ إٽ ثٽؾچجؿ ث يڂڄ ثٽيض
يچ٢پٴ اّٲټ م ٠ثٽضڂجُ ٽپقٚوٻ ٩پ ثٽٺٌر وصچٲيي ثٽٺٌر ثٽ٪ٺْيز ثٽضت صُ جؽڀ ځڄ دٶيز ٍځلةه .اصذ ٨صْپْټ
ثٽضڂٌيٌ وفٌٹز ثٽل٩ذيڄ ويٲٞټ ص٢ذيٴ ثٽضٺضيٸ دقيظ ثڃ ٹټ ال٩خ يامي ځوٵ٪ه ثٽيض يٖضٌٷ ٱيه ٱت
ثٽڂذجًثر ٽٺت يٺوڃ ثٽض٢ذيٴ إذه دڂج يقوط ٱت ثٽڂذجًثر ٽضٺٌثً ثٽٲ٪جٽيز()5ځٌثس ويڂٺڄ ص٪ٚيخ ثٽضوًيخ
دقيظ يٚذـ ٹڂج ٱت ثٽڂذجًثر ځڄ ملٻ إٌٕثٷ ال٩ذيڄ هٱج ٧ٽپٞٮ٩ ٠پ ثٽ ؾوٿ ٱت ٽق٦ز ٽ٪خ ثٽٺٌر
ثٽ٪ٺْيز فض يضڀ ثٽضچٲيي دجٽٖٺټ ثٽڂ٢پوح .
((42
يٖضٌٷ ٱت هيڇ ثٽٲ٪جٽيز ( ) 3ال٩ذيڄ يٖٺپوڃ ځؾڂو ٧ځٺوڅز ځڄ هٱج ٧ووّ ٠وځ جؽڀ ٽيذوا ثٽضڂٌيڄ دڂچجوٽز
ثٽٺٌر ځڄ ثٽل٩خ ()1إٽ ثٽٲٌث ٫ثٽيض اځجٿ ثٽل٩خ ( )2يضٶج )1(٨١ځ)2( ٨ٽيٚذـ ثٽل٩خ ()1ٱت ځٌٹَ
ثٽؾچجؿ ث يڂڄ ويچوٱ ٨إٽ ثٽ ؾوٿ وٱت هيڇ ث عچجس يچجوٻ()2ثٽٺٌر إٽ ثٽڂ جؽڀ()3ٱت وّ ٠ثٽڂپ٪خ ود٪و
ثٽْيٌ٢ر ٩پ ثٽٺٌر يٶوٿ ثٽل٩خ()3ځچجوٽز ثٽٺٌر إٽ ځچ٢ٶز ثٽؾچجؿ ث يڂڄ ٽيْپڂ ج ٽ ج ثٽل٩خ ()1وٱت هيڇ
ث عچجس يٶوٿ ثٽل٩خ()2و()3دجٽؾٌض وداٵ٩ٌّ ٚز إٽ ځچ٢ٶز ثٽؾَثس ويٶوٿ ثٽل٩خ()1دوفٌؽز ثٽٺٌر
وداٵ٩ٌّ ٚز إٽ ثٽؾچجؿ ث يڂڄ ٽڂچجوٽز ثٽٺٌر ځذجٌٕر إٽ ثفو ثٽل٩ذيڄ()2او ()3ٽپض ويٰ ځذجٌٕر ٽيٺًٌ
ثٽضڂٌيڄ ٩ور ځٌثس وځڄ ثٽؾ ز ث مٌب ويڂٺڄ ص٪ٚيخ ثٽضوًيخ دو ٨ٝځوثٱ٪يڄ ٽٶ ٨٢ثٽٺٌثس.
ط -ثٽپ٪خ دغلط اًدج ٧ثٽْجفز دو٪ٝيزٝ1و1دٖو١يڄ ځڄ( )16هٵيٶز ٽٺټ ٕو ٟٱيُپ٪خ ثٽٖو ٟث وٻ ځڄ
اؽټ فيجٍر ثٽٺٌر ١وٻ ٱضٌر ځڂٺچز عڀ يُڂچـ ثٽل٩ذوڃ ًثفز ٽڂور هٵيٶضيڄ ويُپ٪خ ثٽٖو ٟثٽغجڅت ٩پ هوٱيڄ
ٹذيٌيڄ دوؽوه فٌثُ ثٽڂٌځ .
اٌمغُ إٌٙبئٟ
هٌوٽز هجهةز ٽلّضٌمجس فوٻ ثٽْجفز.
((48
وملٻ هيڇ ثٽٲضٌر يقوط صٮيٌ ٱت څٚيخ ٹټ ځڄ ثء٩وثه ثٽ٪جٿ وثٽنجٗ فيظ صٚذـ ثٽچْذز ديڄ ثء٩وثه
رخبص 2
ويْڂـ هيث ثٽضوٍي ٨إٽ صٶويز ثالصؾجڇ ثٽضنٚٚت ٽپضوًيخ. ثٽنجٗ وثٽ٪جٿ
ػبَ 1
يقوط صٮيٌ ٱت صٺويڄ وّجةټ ثٽضوًيخ فيظ صضٮيٌ ١ذي٪ز صڂجًيڄ ثء٩وثه ثٽ٪جٿ ويٚذـ ثٽ وٯ ځچ ج هو
ثٽقٲج٩ ٣پ ثٽقجٽز ثٽضوًيذيز ثٽضت وٙټ إٽي ج ثٽل٩خ .وصْضنوٿ د ٜ٪ځڄ هيڇ ثٽضڂجًيڄ ثٽضت ٹجڃ ٽ ج اهڂيز
صوًيذيز ملٻ ٱضٌر ثء٩وثه ثٽ٪جٿ ٹوّيپز ځڄ وّجةټ ثٽٌثفز ثاليؾجديز ٹڂج يضڀ صٮيٌ ثٽ٪ويو ځڄ صڂجًيڄ ثء٩وثه
ثٽ٪جٿ وصضني ١جد ٨ثٽٶور ثٽٌْي٪ز ځڄ ملٻ ٍيجهر ٌّ٩ز ث هثس ( ثٽٖور ) وصٶپيټ ٩وه ثٽضٺٌثًثس وڅضيؾز ٽيٽٸ
صٌصٲ ٨ځْضوب ثٽپيجٵز ثٽنجٙز ٽل٩خ ٹپڂج ثّضنوٿ ثٽضڂجًيڄ ثٽنجٙز وٹپڂج ٹجڅش ثٽضاعيٌثس ثٽو٥يٲيز وثٽذوڅيز
ثٽچجصؾز ٩ڄ ثّض٪ڂجٻ هيڇ ثٽضڂجًيڄ ٱج٩پز .
يچٚـ مذٌثس ثٽپ٪ذز دجڃ صؾٌض ٩ور ځذجًيجس صؾٌيذيز ملٻ هيڇ ثٽٲضٌر ٽضٖني٘ څٶج ٟثٽٶور وثٽٰ٪ٞ
ٽل٩ذيڄ وثٽٲٌيٴ ،ځ ٨ځٌث٩جر إڃ هيڇ ثٽڂذجًيجس يؾخ اڃ ال صؤهض إٽ ثءملٻ دقٌٹز ثٽقڂټ ٽٲضٌر ثء٩وثه
ثٽنجٗ دټ يؾخ اڃ صومټ هيڇ ثٽڂذجًيجس ٝڂڄ ثٽوثةٌر ثٽضوًيذيز ث ّذو٩يز وثٽڂضوّ٢ز وصٺوڃ افوب
وّجةپ ج ثٽٲ٪جٽز ٱت صقْيڄ ځْضوب ث هثس ثٽذوڅت وثٽٲچت وثٽن٢٢ت وثٽچٲْت ٽل٩ذيڄ وثٽٲٌيٴ ،وديٽٸ ٱاڃ
ثٽقڂټ ثٽضوًيذت ٱت هيڇ ثٽٲضٌر يڂيټ إٽ ثٽ٢جد ٨ثٽضنٚٚت .وٱت څ جيز ثٽٲضٌر يڂٺڄ اڃ ي ٨ٞثٽڂوًح
ثٽضٚوً ٽپضٖٺيپز ثٽچ جةيز ٽپٲٌيٴ ٱت ٝوس ثٽضوًيذجس وثالمضذجًثس ثٽذوڅيز وثٽو٥يٲيز وثٽڂ جًيز ثٽضت څٲيهج
٩پ ثٽل٩ذيڄ ٱت هيڇ ثٽٲضٌر وثٽٲضٌر ثٽْجدٶز وځج ٵوځه ثٽل٩ذيڄ ځڄ اهثس ملٻ هيڇ ثٽڂذجًيجس ثٽضؾٌيذيز .
ّٔبرط رخؽ١ؽ١خ ٌذسعخ اٌحًّ اٌزذس٠جٌٍ ٟذائشح اٌزذس٠ج١خ األعجٛػ١خ ٌفزشح اإلػذاد اٌخبص
ثٽٖٺټ ( )21
يوٝـ هثةٌر صوًيخ اّذو٩يز دٶڂضيڄ ٱت ٱضٌر ثال٩وثه ثٽنجٗ ( )42هًؽز
((49
ثٽٖٺټ( )22يوٝـ هثةٌر صوًيذيز اّذو٩يز علط ٵڂڀ ثال٩وثه مجٗ
صٺوڃ څْذز ثال٩وثه ثٽذوڅت()15هٵيٶز وثء٩وثه ثٽڂ جًض()36هٵيٶز وثء٩وثه ثٽن٢٢ت()26هٵيٶز وثٽڂضذٶت
ٽپ٪خ()25هٵيٶز
صٺوڃ څْذز ثء٩وثه ثٽذوڅت ( )%36ځڄ ٍځڄ ثٽضوًيخ وصْجوض ( )36هٵيٶز إىث ٹجڃ ٍځڄ ثٽوفور ثٽضوًيذيز
()166هٵيٶز وثء٩وثه ثٽڂ جًض %46وصْجوض ( )46هٵيٶز وثء٩وثه ثٽن٢٢ت %36وصْجوض ( )36هٵيٶز.
((51
ثٽٖٺټ ( ) 24يوٝـ څڂوىػ ٽپضوًيذجس ملٻ ث ّذو ٧ٽٲضٌر ثء٩وثه ثٽنجٗ
اٌغجذ
ٌّ٩ز +ځ جًيز +م٢٢يز +صقڂټ ٩جٿ
15هٵيٶز 46 +هٵيٶز 36 +هٵيٶز 15 +هٵيٶز
ثٽقڂټ ثٽذوڅت دوًؽز ځضوّ6 = ٠
األحذ
ٵور ٌّي٪ز +ځ جًيز +م٢٢يز
36هٵيٶز 46 +هٵيٶز 36 +هٵيٶز
ثٽقڂټ ثٽذوڅت دوًؽز ٩جٽت = 1
االصٕٓ١
ًٕجٵز +ځ جًض +م٢٢يز +صقڂټ مجٗ
16هٵيٶز 46 +هٵيٶز 36 +هٵيٶز 26 +هٵيٶز
ثٽقڂټ ثٽذوڅت دوًؽز ٵٚوب= 16
اٌضالصبء
ٌّ٩ز +ٵور ٌّي٪ز +ځ جًيز +م٢٢يز
15هٵيٶز 15 +هٵيٶز 46 +هٵيٶز 36 +هٵيٶز
ثٽقڂټ ثٽذوڅت دوًؽز ٩جٽت=1
األسثؼبء
ځ جًيز +م٢٢يز +صقڂټ مجٗ
46هٵيٶز 36 +هٵيٶز 36 +هٵيٶز
ثٽقڂټ ثٽذوڅت دوًؽز ٵٚوض=1
اٌخّ١ظ
ځ جًيز +م٢٢يز +صقڂټ ٵور +صقڂټ ٩جٿ
46هٵيٶز 36 +هٵيٶز 15 +هٵيٶز 15 +هٵيٶز
ثٽقڂټ ثٽذوڅت دوًؽز ٩جٽت=1
ثٽقڂټ ثٽذوڅت ثالّذو٩ت دوًؽز هًؽز ثٽضقڂټ ( )41ځضوّ٠
ِالحظخ -:يضڀ ثٽپ٪خ ديڄ ثٽٲٌيٶيڄ ځڄ ملٻ ثٽضوًيذجس ثٽن٢٢يز او دجّض٪ڂجٻ ثٽضقڂټ ثٽنجٗ(ثٽپ٪خ
ځؾڂو٩ز ٝو ځؾڂو٩ز) .
((50
ّٔٛرط ٌٍٛحذح اٌزذس٠ج١خ اٌ١ِٛ١خ خالي فزشح اإلػذاد اٌخبص ثىشح اٌمذَ
ثٽ وٯ :ص٢ويٌ ثٽٌٕجٵز وثٽٶور ٌّي٪ز ،څوثفت ځ جًيز وم٢٢يز.
ٍځڄ ثٽوفور ثٽضوًيذيز 126هٵيٶز – 26هٵيٶز ٽإلفڂجس= ()166هٵيٶز ثٽضڂجًيڄ ثٽٲ٪پيز.
فٚز ثٽضوًيذجس ثٽذوڅيز 36 =%36هٵيٶز
فٚز ثٽضوًيذجس ثٽڂ جًيز 46 =%46هٵيٶز
فٚز ثٽضوًيذجس ثٽن٢٢يز 36 =%36هٵيٶز
ثٽٖٺټ( )25صٶْيڀ وفور ثٽضوًيخ دجٽوٵجةٴ ٱت ٱضٌر ثء٩وثه ثٽنجٗ
((57
-يچجوٻ()1ثٽٺٌر اًٝيز إٽ ال٩خ ثٽوّ)2( ٠ثٽيض يْي٩ ٌ٢پ ثٽٺٌر ويْضويٌ د ج دپڂْضيڄ ٱٶ ٠ويپ٪خ
ٹٌر ٩جٽيز إٽ ( )3عڀ إ٩جهر ثٽٺٌر اًٝيز إٽ ()2ثٽيض ي٪يو ثٽٺٌر ٩جٽيز دجصؾجڇ ()1ځ ٨صٮييٌ ځٌثٹَ
ثٽل٩ذيڄ ديڄ ٱضٌر وامٌب وصٺوڃ ثٽڂْجٱز ديڄ ثٽل٩ذيڄ ()36ٿ.
-صٺڂپز صڂجًيڄ ثء١جٽز ثٽٞ٪پيز وثٽڂٌوڅز ٽٞ٪لس وځٲجٙټ ثٽؾْڀ.
-6صذجهٻ ثٽٺٌر ديڄ علعز ال٩ذيڄ دقٌٹز هثةٌيز ٹټ ال٩خ يؤهض ثالّضلٿ وثٽوفٌؽز ثٽذْي٢ز عڀ ځچجوٽز
ٽپَځيټ.
-7ثٽٌٹ ٜدَيجهر ثٽٌْ٩ز صوًيؾيج
56 × 3 -ٿ دٖور %16
16 × 2 -ٿ دٖور %66
صبٔ١بً :اٌمغُ اٌشئ١غ )366( ٟدل١مخ
اٌزّبس ٓ٠اٌجذٔ١خ ( )16دل١مخ :
ثٽ وٯ :ص٢ويٌ ثٽٶور ثٽٌْي٪ز وثٽٌٕجٵز (دجٽڂچجٱْز ځ ٨ثٽَځيټ).
-1ثٽوعخ ٱوٳ ثٽقوثؽَ وثٽوفٌؽز دجٽڂچجوٽز (ّذجٳ ځ ٨ثٽَځيټ).دوا ثٽضڂٌيڄ دجءي٪جٍ ځڄ ٵذټ ثٽڂوًح
دجالڅ٢لٳ عڀ يٶوٿ ثٽل٩خ دجٽوعخ ځڄ ٱوٳ ثٽقوثؽَ او (ٹٌثس ١ذيز) ٩وه ( )5عڀ يْضپڀ ځچجوٽز ځڄ ثٽڂوًح
ويوفٌػ ثٽٺٌر ځڄ ديڄ ثٽٖوثم٘ و٩چو ثٽٌؽو ٧يچجوٻ ثٽٺٌر إٽ ثٽڂوًح ځڄ ديڄ ثٽٖوثم٘ ويٌؽ٨
دجٽقؾټ ثٽٌْي ٨ٽپوٙوٻ ٵذټ ٍځيپه ،عڀ ًثفز ځڄ( ) 3-2هٵجةٴ يٺًٌ ثٽضڂٌيڄ ( )5ځٌثس ثالڅضٶجٻ إٽ
ثٽؾ ز ث مٌب ٽضٺٌثً ( )5ځٌثس امٌب .
ّ -2ذجٳ فڂټ ثٽَځيټ ( )15ٿ عڀ ثٽضذويټ (ٽپضٖويٴ وثٽڂٌؿ وٽض٢ويٌ ثٽٶور ثٽٌْي٪ز) يقڂټ ثٽل٩خ ٍځيپه
٩پ ٌ ٥ڇ ويچ٢پٴ ده ځڄ ديڄ ثٽٖوثم٘ ثٽغلعز ٽڂْجٱز ()15ٿ ود٪و ثڅض جس ثٽڂْجٱز يضڀ ثٽضذويټ وثٽٌؽو٧
ٌّي٪جً ځڄ ديڄ ثٽٖوثم٘ وثٽڂؾڂو٩ز ثٽضت صٚټ ٵذټ ث مٌب هت ثٽٲجةَر.
يؾخ ثمضذجً ٍځيټ دچٲِ ثٽوٍڃ.
يٺًٌ ثٽضڂٌيڄ ( )5ځٌثس ٽٺټ ال٩خ.
-3ص٢ويٌ ثٽٶور ثٽٌْي٪ز ٽپيًث٩يڄ وثٽؾي ٧دجّض٪ڂجٻ ٹٌر ١ذيز ()3-2ٹٮڀ وًځي ج ځڄ مپٰ ثٽٌاُ (ًځيز
ؽجڅذيز) وٹټ اًد٪ز ال٩ذيڄ دٺٌر.ٹټ ال٩خ يٌځت ثٽٺٌر ( )15ځٌر دجصؾجهجس ځنضپٲز.
((53
يٶْڀ ثٽٲٌيٴ إٽ ځؾڂو٩ضيڄ (ّذجٳ ثٽقؾټ) ځ ٨ثٽوفٌؽز ث ًٝيز وڅ٢ـ ثٽٺٌر.
يذوا ثٽضڂٌيڄ دئٕجًر ځڄ ثٽڂوًح فيظ يذوا ثٽوعخ دجٽقؾټ دجٽٌؽټ ثٽيڂچ ځڄ ٱوٳ( )5ځڄ ثٽٺٌثس ثٽ٢ذيز
عڀ ٩ڂټ هفٌؽز اځجځيز وثٽٶٲَ ٽچ٢ـ ثٽٺٌر ثٽضت اًّپ ج ثٽڂـــوًح ٩جٽيز عڀ ثٽٌؽوٌّ ٧ي٪جً دجٽقؾټ دجٽٌؽـــټ
ثٽيٌْب.
يذوا ثٽضڂٌيڄ ٱت ٹټ ځٌر دئٕجًر ثٽڂوًح اض ثٽْذجٳ ديڄ ال٩ذجڃ ٱٶ ٠ٱت ٹټ ځٌر .
يٺًٌ ثٽضڂٌيڄ ( )5ځٌثس .
-4ص٢ويٌ ثٽٶور ثٽٌْي٪ز ٽٞ٪لس ثٽٌؽپيڄ دجٽٶٲَ ثٽؾجڅذت ٽپيڂڄ عڀ ٽپيْجً ( )16ٵٲَثس ځڄ ٱوٳ فذټ ځ٢جٟ
يٌدـ ٠دٖجمٚيڄ ٽيؤهض ثٽل٩خ ثٽٶٲَ ٱت ځچ٢ٶز (ا) عڀ ثالڅضٶجٻ ځٖيــجً إٽ ځچ٢ٶز (ح) ٽيٺًٌ ثٽضڂٌيڄ دقيظ
يٺوڃ ٩وه ثٽٶٲـــَثس( )46ٵٲَر اض ٹټ ځچ٢ٶز يٶٲَ د ج ځٌصيڄ.
((54
يضوٍ ٧ثٽل٩ذوڃ ٹڂج ٱت ثٽٖٺټ ٩پ د٪و25-26يجًهر ٩ڄ د ٞ٪ڀ ٽيڂًٌ ثٽل٩خ( )1ثٽٺٌر ٩جٽيز
ٽل٩خ()2ثٽيض يْي٩ ٌ٢پ ثٽٺٌر ويڂًٌهج څقو ثٽٶڂ ٨ثٽڂٌٹَض ٹڂچجوٽز د٢يتز وٱت څٲِ ثٽپق٦ز
يچ٢پٴ()1دا٩پ ٌّ٩ز ٽڂچ ٨ثٽٺٌر ځڄ ثالًص٢جٿ دجٽٶڂ ٨او صؾجوٍڇ وثٽْيٌ٢ر ٩پ ثٽٺٌر وصڂٌيٌهج ځڄ ثٽڂٌر
ث وٽ ٽل٩خ ثٽيض ٩پ يْجًڇ( )3وځڄ عڀ ثالّضوثًر وثٽ٪وهر دجٽٌٹ ٜثٽٌْي ٨ٽڂٺجڅه ٽيچٲي ثٽل٩خ()3
څٲِ ثٽٲ٪جٽيز ځٍ ٨ځيپه ثٽل٩خ( )4وٹيث هوڃ صوٵٰ
-2ص٢ويٌ ثالڅ٢لٵجس ثٽٌْي٪ز ،ثالّضلٿ وثٽضْپيڀ ثٽٌْي ٨ٽپٺٌر ،ثٽوفٌؽز دجٽٺٌر ،صقويټ ثٽپ٪خ ثءّچجه
،ٽيڂًٌ()1ثٽٺٌر د٪و ثٽوفٌؽز ٽل٩خ()2ثٽيض ي٪يوهج اځجٿ ثٽل٩خ()1ويچ٢پٴ ځڄ مپٲه دجٽٌٹ ٜثٽٶوّت
ٽپؾ ز ثٽغجڅيز ديچڂج يڂًٌ ثٽل٩خ( )1ٽل٩خ( )3ويچ٢پٴ ځٺجڅه وځڄ ثٽپڂْز ث وٽ يڂًٌ
ثٽل٩خ()3ٽل٩خ()2ويچ٢پٴ ځٺجڃ ثٽل٩خ( )1ٽيْضپڀ ثٽٺٌر ځڄ ثٽل٩خ( )2ٽيٺًٌ ثٽل٩خ()3ثٽضڂٌيڄ ځڄ
ؽويو.
ثٽضڂٌيڄ ( ) 14څڂوىػ ٽضذجهٻ ثٽٺٌر وصٮييٌ ثٽڂٌثٹَ
((55
ثٽضڂٌيڄ ( ) 15څڂوىػ ٽض٢ويٌ ثٽضڂٌيٌ ثٽڂچو ٧وثٽٌٹ ٜثٽٌْي٨
-يذوا ثٽضڂٌيڄ دڂچجوٽز ٩جٽيز ځڄ ثٽڂوًح ٽقجًُ ثٽڂٌځ ثٽيض يقوٻ ثٽٺٌر إٽ ثٽڂوثٱ ٨ثٽيْجً
ثٽل٩خ()3ود٪و ثّضلځ ج يٶوٿ دضقويټ ثٽٺٌر ٩جٽيز إٽ ثٽؾ ز ث مٌب څقو ثٽڂوثٱ ٨ث يڂڄ()2ثٽڂضٶوٿ
دٌْ٩ز ٽپڂٖجًٹز ٱت ٩ڂپيز ثٽ ؾوٿ ،د٪و اڃ يْضپڂ ج ثٽڂوثٱ ٨ث يڂڄ يضٶوٿ څقو ث ځجٿ يٶوٿ ثٽڂ جؽڀ
()6دجٽٲضـ دٌْ٩ز څقو مجًػ ثٽيڂيڄ ويْضپڀ ثٽٺٌر ويٶوٿ دجٽوفٌؽز عڀ يقوٻ ثٽٺٌر ٩جٽيز څقو ثٽؾ ز
((56
ث مٌب ثٽ ثٽل٩خ ( )1ثٽيض يٶوٿ دووًر دض يتز ثٽٺٌر ٽپَځيټ ًٵڀ ( )1ثٽيض يٶوٿ د٪ڂپيز ثٽض ويٰ ،او
صقويپ ج إٽ ثٽل٩خ ًٵڀ ( )6ٽيٶوٿ د٪ڂپيز ثٽض ويٰ.
د٪و إصٶجڃ ثٽٲ٪جٽيز دووڃ مٚڀ ي٪ڂټ ثٽڂوًح ٩پ ثٽضوًػ دو ٨ٝثٽنٚڀ ٱت ثٽذوثيز د٪وه ٵپيټ ځڄ
ثٽڂوثٱ٪يڄ وهوڃ ٱ٪جٽيز ٕويور عڀ يَهثه ثٽ٪وه ٽٺت يٺوڃ ثٽضڂٌيڄ ځٖجد جً ٹڂج ٱت ثٽڂذجًثر.
-ٽ٪خ ( )26هٵيٶز دڂج يضٖجده ځ ٨ص٢ذيٴ ثٽٲ٪جٽيز.
اٌمغُ إٌٙبئٟ
هٌوٽز مٲيٲز هوًصيڄ فوٻ ثٽڂپ٪خ ٽلًصنجس.
((52
ّٔبرط رخؽ١ؽ١خ ٌذسعخ اٌحًّ اٌزذس٠ج ٟاألعجٛػ ٟخالي فزشح اإلػذاد ٌٍّجبس٠بد
((58
اٌشىً ( )11دائشح رذس٠ت أعجٛػ١خ ثمّز -ٓ١اػذاد ٌٍّجبس٠بد
((59
ّٔبرط ٌذسعخ اٌحًّ اٌزذس٠ج ٟاألعجٛػ ٟخالي فزشح اٌّجبس٠بد
((61
إڃ ثّض٪ڂجٻ ځذوا ثٽضڂوػ ٱت ث فڂجٻ ثٽضوًيذيز ٽألّذجح ثٽضجٽيز-:
-1إڃ ثٽٌيجٝت ال يْض٢ي ٨اڃ يؤهض افڂجالً صوًيذيز ځٌصٲ٪ز و٩پ وصيٌر وثفور وصْضڂٌ ٽٲضٌر ١ويپز الڃ
هيث يؤهض إٽ صٌثٹڀ ثٽض٪خ وثٽوٙوٻ إٽ ثءؽ جه.
-2صؤهض ثٽَيجهر ٱت ًٱٕ ٨ور ث فڂجٻ ثٽضوًيذيز’ ملٻ ٱضٌر ثٽڂچجٱْز إٽ ٍيجهر ثٽ٪خس ثٽذوڅت وثٽو٥يٲت
وثٽچٲْت ٩پ ثٽل٩ذيڄ ځڂج يؤهض إٽ فووط فجٽز ثٽض٪خ ثٽَثةو او ثءؽ جه.
ثٽٖٺټ( )32يوٝـ هوًر صوًيخ ثّذو٩يز ٽپڂوًديڄ ثٽؾيٸ ملٻ ٱضٌر ثٽڂذجًيجس
((60
ثٽٖٺټ ()33
هوًر صوًيخ اّذو٩يز ملٻ ٱضٌر ثٽڂذجًيجس ځٶضٌؿ ه .ؽذجًًفيڂز ثٽٺ٪ذت
ثٽٖٺټ()34
يوٝـ هوًر صوًيخ اّذو٩يز ملٻ ٱضٌر ثٽڂذجًيجس ځٶضٌؿ ځوٱٴ ثٽڂوٽ
((67
(ثٽضوٍي ٨ث وٻ)
ٍځڄ ثٽضوًيذجس ثٽذوڅيز( )15هٵيٶز
ٍځڄ ثٽضوًيذجس ثٽڂ جًيز ( )25هٵيٶز
ٍځڄ ثٽضوًيذجس ثٽن٢٢يز ( )46هٵيٶز
ثٽٖٺټ()35
يوٝـ صوٍيٍ ٨ځڄ ثٽضوًيخ ٱت ثٽوفور ثٽضوًيذيز ث ّذو٩يز/ثٽضوٍي ٨ثالوٻ
(ثٽضوٍي ٨ثٽغجڅت)
ٍځڄ ثٽضوًيذجس ثٽذوڅيز ( )26هٵيٶز
ٍځڄ ثٽضوًيذجس ثٽڂ جًيز ( )26هٵيٶز
ٍځڄ ثٽضوًيذجس ثٽن٢٢يز ( )46هٵيٶز
ثٽٖٺټ()36
څْخ ٍځڄ ثٽضوًيخ ملٻ ٱضٌر ثٽڂذجًيجس/ثٽضوٍي ٨ثٽغجڅت
((63
ّٔٛرط ٌٍٛحذاد اٌزذس٠ج١خ اٌ١ِٛ١خ خالي اٌذائشح اٌزذس٠ج١خ األعجٛػ١خ:
اٌغجذ
ثٽقڂټ ځضوّ٠
ٵور ٌّي٪ز +ځ جًيز +م٢٢ت( 15هٵيٶز 25 +هٵيٶز 46 +هٵيٶز )
األحذ
ثٽقڂټ ٵٚوب
ځ جًيز +م٢٢ت( 36هٵيٶز 56 +هٵيٶز )
االصٕٓ١
ثٽقڂټ ٩جٽت
ٌّ٩ز +ځ جًيز +م٢٢ت( 15هٵيٶز 25 +هٵيٶز 46 +هٵيٶز)
اٌضالصبء
ثٽقڂټ ځضوّ٠
ځ جًيز +م٢٢ت( 36هٵيٶز 56 +هٵيٶز)
األسثؼبء
ثٽقڂټ ځچنٲٜ
ځ جًيز +م٢٢ت( 26هٵيٶز 46 +هٵيٶز)
اٌخّ١ظ
ثٽقڂټ ٵٚوب
ٽ٪خ
دسعخ اٌحًّ ()22
اٌمغُ اٌزحع١شٞ
اإلحّبء ( )16دل١مخ
ثٽ ٌوٽز ثٽنٲيٲز فوٻ ځپ٪خ ٹٌر ثٽٶوٿ.
ثٽضوٵٰ اهثس صڂجًيڄ ثٽضڂ٢يز ٽپٞ٪لس وثٽڂٌوڅز ٽپڂٲجٙټ.
ثٽوفٌؽز دجٽٺٌر دذج١ڄ ثٽٶوٿ ومجًػ ودوؽه ثٽٶوٿ هوًر فوٻ ثٽڂپ٪خ.
ثٽضوٵٰ اهثس صڂجًيڄ ثٽضڂ٢يز وثٽڂٌوڅز.
ثٽوفٌؽز دجٽٺٌر وثٽڂچجوالس ديڄ ثٽل٩ذيڄ هوًر فوٻ ثٽڂپ٪خ.
ثٽضوٵٰ اهثس ثٽضڂٌيڄ ثٽضڂ٢يز وثٽڂٌوڅز.
ثٽوفٌؽز دجٽٺٌر وثٽڂچجوالس ځ ٨صذجهٻ ثٽڂٌثٹَ ديڄ ثٽل٩ذيڄ هوًر فوٻ ثٽڂپ٪خ.
ثٽضوٵٰ اهثس ثٽضڂٌيڄ ثٽضڂ٢يز وثٽڂٌوڅز.
صٶْيڀ ثٽٲٌيٴ ٹټ ځؾڂو٩ز ال٩ذجڃ دٺٌر.
((64
ثٽضڂٌيڄ ( )17ثالفڂجس دجٽوفٌؽز دجٽٺٌر ځ ٨ثٽڂچجوالس وصذجهٻ ثٽڂٌثٹَ
صذجهٻ ثٽٺٌر ديڄ ثٽل٩ذيڄ ٽيڂًٌ ثٽل٩خ( )1ثٽٺٌر ٽل٩خ ( )2ثٽيض يْضپڀ ويْضويٌ دجٽٺٌر ٽپوفٌؽز
ثٽٌْي٪ز فوٻ ثٽ٪لځز وثٽٌؽو ٧ٽڂٺجڃ ثالّضلٿ ٽضڂٌيٌ ثٽٺٌر ٽل٩خ( )1ثٽيض يچٲي څٲِ اٽيز ثٽٲ٪جٽيز
وهٺيث( )16ځٌثس ٽٺټ ال٩خ عڀ إ٩جهر ثٽضڂٌيڄ ٱيڂًٌ ثٽل٩خ( )1ٽل٩خ ( ) 2ٱيچ٢پٴ ثٽل٩خ(ٌّ )1ي٪ج
فوٻ ثٽ٪لځز ثٽضت مپٲه ٽپووًثڃ فوٽ ج وثٽٌؽو ٧ٽڂٺجڅه ديچڂج يْضپڀ ثٽل٩خ( )2ويوفٌػ دٌْ٩ز فوٻ
ثٽ٪لځز ثٽضت مپٲه وي٪وه ٽڂٺجڅه ٽضڂٌيٌ ثٽٺٌر إٽ ( )1وإ٩جهر څٲِ آٽيز ثٽقٌٹز ثٽْجدٶز دجٽچْذز ٽل٩ذيڄ اض
دضچٲيي ( )2ٽپٌٹ ٜثٽٌْي ٨فوٻ ثٽ٪لځز وصچٲيي1ٽپوفٌؽز ثٽٌْي٪ز فوٻ ثٽ٪لځز وهٺيث هوڃ صوٵٰ ٽٌٖ٪ر
ځٌثس.
-يٶٰ ال٩ذجڃ يوثؽه د ٞ٪ڂج ثٽذ٩ ٜ٪پ د٪و()36ٿ ٹټ ال٩خ ځ٪ه ٹٌر يچ٢پٶجڃ دجصؾجڇ د ٞ٪ڂج
دوفٌؽز ثٽٺٌر و٩چو ثٽوٙوٻ دڂْجٱز ()1ٿ يچجوٻ ٹټ ال٩خ ٹٌصه ٽآلمٌٽپؾجڅخ ٽڂْجٱز ()16ٿ يچ٢پٴ ٹټ
ال٩خ دجصؾجڇ ٹٌر ٍځيپه ٽپقجٳ دجٽٺٌر وثالّضقوثى ٩پي ج عڀ إ٩جهر ثٽٺٌر ځڄ ثٽڂٺجڃ ثٽؾويو.
((65
اٌمغُ اٌشئ١ظ ( )16دل١مخ
15هٵيٶز صڂجًيڄ دوڅيز
25هٵيٶز صڂجًيڄ ځ جًيز
46هٵيٶز صڂجًيڄ م٢٢يز
-3رذس٠جبد ثذٔ١خ 33دل١مخ:
-يذوا ثٽضڂٌيڄ دئٕجًر ځڄ ثٽڂوًح ويچ٢پٴ ثٽل٩ذجڃ فؾلً دجٽيڂيڄ ځڄ ٱوٳ ( )5ٹٌثس ١ذيز عڀ دجٽيْجً ځڄ
ٱوٳ ( )5ٹٌثس ١ذيز امٌب عڀ ثّضلٿ ٹٌر ځڄ ثٽڂوًح وځچجوٽض ج ځڄ صقش ثٽقجؽَ إٽ ثٽَځيټ وثّضلٿ ٹٌر
ثٽَځيټ وثالڅ٢لٳ دجٽوفٌؽز إٽ ثٽٖجم٘ عڀ ثالّضوثًر وثٽٶيجٿ دڂچجوٽز ١ويپز إٽ ځؾڂو٩ضه ثٽوثٵ٪ز ٱت
دوثيز ثٽضڂٌيڄ وثالدضوثس دجٽضڂٌيڄ ٱوًثً إٽ اڃ صچض ت ثٽڂؾڂو٩ز.
١وٻ ثٽڂْجٱز ()25ٿ.
يٺًٌ ثٽضڂٌيڄ ( )5ځٌثس ٽٺټ ال٩خ ( )25فؾپز دجٽيڂيڄ ( )25فؾپز دجٽيْجً.
((66
ثٽضڂٌيڄ ( ) 26څڂوىػ ٽضذجهٻ ثٽٺٌر دجصؾجڇ ثٽ وٯ وثالڅض جس دجٽٺٌر ثٽ٪ٺْيز
((68
ٕٺټ ( )37صقويو ١وٻ ثٽٲضٌثس ثٽضوًيذيز وٱٴ څ٦جٿ ثٽووًض
صبٌضب :رحذ٠ذ ػذد األ٠بَ اٌزذس٠ج١خ ٚػذد اٌٛحذاد اٌزذس٠ج١خ ف ٟوً أعجٛع.
٩وه ثاليجٿ ثٽضوًيذيز ٱت ثالّذو )6( ٧ثيجٿ صوًيذيز و٩وه ثٽوفوثس ثٽضوًيذيز ص٪ضڂو ٩پ صن٢ي ٠ثٽڂوًح وٱٶج
الفضيجؽجس ٱٌيٶز .
ساثؼب :رحذ٠ذ صِٓ اٌٛحذاد اٌزذس٠ج١خ ف ٟوً أعجٛع ٚرحغت ٚفمب ٌٍزبٌ: ٟ
أ -فزشح اإلػذاد اٌؼبَ ِ:ذرٙب ( )1أعبث١غ
األعجٛع األٚي :څٲضٌ ٛإڃ ثٽڂ٪وٻ ثٽَځچت ٽٺټ وفور صوًيذيز ملٻ ث ّذو ٧ث وٻ ځڄ ٱضٌر ثء٩وثه ثٽ٪جٿ=
()166هٵيٶز و٩وه ايجٿ ثٽضوًيخ ()6ايجٿ )666( =166 × 6هٵيٶز ٽألّذو ٧ث وٻ.
األعجٛع اٌضبٔ :ٟوٱٶجً ٽڂذوا ٍيجهر ثٽقؾڀ ثٽضوًيذت ملٻ ٱضٌر ثء٩وثه ثٽ٪جٿ څَيو ځڄ فؾڀ (ٍځڄ) ثٽوفوثس
ثٽضوًيذيز ٱت ث ّذو ٧ثٽغجڅت ( )26هٵيٶز ٽٺټ وفور وديٽٸ اٙذـ ثٽڂ٪وٻ ٽٺټ وفور = ( )126هٵيٶز و٩وه
ثٽوفوثس ()6
و٩پيز 6وفوثس × 126هٵيٶز = ( )726هٵيٶز ٽألّذو ٧ثٽغجڅت.
األعجٛع اٌضبٌش :وٱٶج ٽچٲِ ثٽڂذوا يَهثه ٍځڄ ثٽضوًيخ إٽ ( )135هٵيٶز )116( =6 × 135هٵيٶز ٱت
ث ّذو ٧ثٽغجٽظ .
ة -فزشح اإلػذاد اٌخبصِ :ذرٙب ( )1أعبث١غ
ٱت هيڇ ثٽٲضٌر صضڀ ثٽڂقجٱ٦ز ٩پ ثٽقؾڀ ملٻ ث ّذو ٧ثٽغجٽظ ځڄ ثٽٲضٌر ثٽْجدٶز وثٽيض ٍځچز ( )135هٵيٶز
األعجٛع األٚي 116 =6 × 135 :هٵيٶز ملٻ ث ّذو.٧
األعجٛع اٌضبٔ :ٟڅنٲ ٜثٽقؾڀ ثٽضوًيذت ملٻ ث ّذو ٧ثٽغجڅت ځڄ ثء٩وثه ثٽنجٗ وٱٴ ٽڂذوا ٹپڂج صٶوځچج
څقو ثء٩وثه ثٽنجٗ وثٽڂذجًيجس يٶټ ثٽقؾڀ ثٽضوًيذت وصَهثه ٕور ثٽقڂټ ثٽضوًيذت 716 =6 × 136هٵيٶز.
((69
756 =6 × 125هٵيٶز. األعجٛع اٌضبٌش :يْضڂٌ ثالڅنٲج ٛٱت ثٽقؾڀ إٽ
ط -فزشح اإلػذاد ٌٍّجبس٠بد :ځوص ج ( )2اّذو٧
يْضڂٌ ثالڅنٲج ٛٱت ٍځڄ ثٽوفوثس ثٽضوًيذيز وٱٶجً ٽچٲِ ثٽڂذوا ويٚذـ ٍځڄ ثٽوفور ثٽضوًيذيز.
األعجٛع األٚي )726( =6 × 126 :هٵيٶز.
األعجٛع اٌضبٔ٠ :ٟصجح صِٓ اٌٛحذح اٌزذس٠ج١خ ()116هٵيٶز وىٽٸ ٵذټ ثٽوموٻ ٱت ٱضٌر ثٽڂچجٱْجس فيظ يضڀ
مٲ ٜثٽقؾڀ (ثٽَځڄ) ثّض٪وثهثً ٽنو ٛثٽڂذجًثر ث وٽ ٽيٺوڃ )666( =6 × 116هٵيٶز.
وديٽٸ اٙذـ-:
خبِغب :رحذ٠ذ ٔغجخ ٚصِٓ اإلػذاد اٌجذٔ ٟاٌؼبَ ٚاٌخبص ٚاإلػذاد اٌّٙبس ٚ ٞاإلػذاد اٌخؽؽٌ ٟىً فزشح
ِٓ اإلػذاد اٌؼبَ ٚاإلػذاد اٌخبص ٚاإلػذاد اٌّجبس٠بد
.1ثٽَځڄ ثٽٺپت ٽأل٩وثه ٽٺټ ٙٲز -ٱضٌر ثال٩وثه ثٽ٪جٿ
((21
ثٽٖٺټ( )36ثٽچْخ ثٽڂتويز ء٩وثه ٩چج ٌٙثٽپ٪ذز ٱت ثء٩وثه ثٽ٪جٿ
((20
ثٽٖٺټ( )41ثٽچْذز ثٽڂتويز ء٩وثه ٩چ ٌٚٽٲضٌر ثال٩وثه ٽپڂذجًيجس
عبدعب :رحذ٠ذ ٔغجخ ٚصِٓ اإلػذاد اٌجذٔٚ ٟاٌّٙبسٚ ٞاٌخؽؽٌ ٟىً أعجٛع ِٓ أعبث١غ اإلػذاد اٌؼبَ
ٚاٌخبص ٚاإلػذاد ٌٍّجبس٠بد
-3فزشح اإلػذاد اٌؼبَ
ث ّذو ٧ث وٻ 576هٵيٶز
ثء٩وثه ثٽذوڅت 246هٵيٶز()%46
ثء٩وثه ثٽڂ جًض 216هٵيٶز()%35
ثء٩وثه ثٽن٢٢ت 126هٵيٶز()%25
ثٽٖٺټ(ٍ )42ځڄ وڅْخ صوًيخ ٹټ ٩چ ٌٚٱت ٱضٌر ثال٩وثه ثٽ٪جٿ
((27
-1فزشح اإلػذاد اٌخبص
ث ّذو ٧ث وٻ 666هٵيٶز
ثء٩وثه ثٽذوڅت 246هٵيٶز()%46
ثء٩وثه ثٽڂ جًض 226هٵيٶز()%35
ثء٩وثه ثٽن٢٢ت 146هٵيٶز()%25
ثٽٖٺټ()43
ثٽَځڄ وثٽچْذز ثٽڂتويز ٽضوًيخ ٩چج ٌٙثٽپ٪ذز ٱت ثال٩وثه ثٽنجٗ ٱت ث ّذو ٧ا وٻ
((23
ثٽٖٺټ()44
ثٽَځڄ وثٽچْذز ثٽڂتويز ٽضوًيخ ٩چج ٌٙثٽپ٪ذز ٱت ثال٩وثه ثٽنجٗ ٱت ث ّذو ٧ثٽغجڅت
ثٽٖٺټ()45
ثٽَځڄ وثٽچْذز ثٽڂتويز ٽضوًيخ ٩چج ٌٙثٽپ٪ذز ٱت ثال٩وثه ثٽنجٗ ٱت ث ّذو ٧ثٽغجٽظ
((24
فزشح اإلػذاد ٌٍّجبس٠بد
األعجٛع األٚي )726( :هٵيٶز
ثء٩وثه ثٽذوڅت 144 = %26هٵيٶز
ثء٩وثه ثٽڂ جًض 216 = %36هٵيٶز
ثء٩وثه ثٽن٢٢ت 366 = %56هٵيٶز
((25
ثٽقؾڀ ثء٩وثه )16625( =16656 + 5375هٵيٶز
وٵش ثء٩وثه ثٽذوڅت ٩( 1433جٿ مجٗ ځذجًيجس) ( 3162 +ثٽڂذجًيجس) = %32 4625
وٵش ثء٩وثه ثٽڂ جًض ٩( 1633جٿ مجٗ ځذجًيجس) ( 2635 +ثٽڂذجًيجس)= %36 4261
وٵش ثء٩وثه ثٽن٢٢ت ٩( 1365جٿ مجٗ ځذجًيجس) ( 4365 +ثٽڂذجًيجس)= %31 5714
ثٽڂؾڂو ٧ثٽٺپت= %166 14667
((26
-2صٌصيذ ج فْخ ثٽَيجهر ثٽضوًيؾيز ٽپقؾڀ عڀ مٲ ٜثٽقؾڀ ( ثٽضڂوػ ٱت ثٽقؾڀ ) ځغلً.
((22
وهٺيث دجٽچْذز ٽألّجدي ٨ثٽذجٵيز.
ثٽٖٺټ( )56صوٍي ٨ثٽقؾڀ ثٽضوًيذت ٌ١هيج
صبِٕب :رٛص٠غ شذح اٌحًّ اٌزذس٠ج ٟػٍ ٝاٌٛحذاد اٌزذس٠ج١خ ٚاٌذائشح اٌزذس٠ج١خ األعجٛػ١خ ٚرمغُ
شذح اٌحًّ اٌزذس٠ج ٟإٌِ )3( ٝغز٠ٛبد.
ط /و١ف ٔحذد اٌحًّ اٌزذس٠جٟ
يوٝـ ثٽؾووٻ ( )4صقويو ثالفڂجٻ ثٽضوًيذيز دچْذ ج ثٽڂتويز وڅڂجىػ ثٽضوًيذجس ثٽڂلةڂز ٽضقٶيٴ ٹټ
څْذز.
ثٽؾووٻ ( )4صقويو ثالفڂجٻ ثٽضوًيذيز وڅْذ ج ثٽڂتويز
إٌّبرط إٌغجخ اٌحًّ
ِجبساح /رحًّ اٌمٛح/رحًّ خبص/رّبس ٓ٠االوز١ه %366-16 األلصٝ
رحًّ ػبٌ ٟاٌشذح /اٌٍؼت ِغّٛػخ ظذ ِغّٛػخ/رذس٠ت ِشوت %16-16 اٌؼبٌٟ
اٌغشػخ/اٌششبلخ/رّبس ٓ٠اػذاد ػبَ/رذس٠ت اٌزىٕ١ه %16-26 اٌّزٛعػ
إٌّخفط ألً ِٓ %26اٌؼبة اٌزش٠ٚح ٚاالٌؼبة اٌّصغشح ٚرّبس ٓ٠اٌٍؼت اٌضبثذ
رّبس ٓ٠االعزشخبء ٚاٌزصٛس اٌزٕ٘ٚ ٟاٌغبٔٚب ٚاٌفؼبٌ١بد اٌح١بر١خ ألً ِٓ%16 اٌشاحخ
((28
ط /و١ف ٔؼشف شذح ٘زا األعجٛع (اٌذائشح اٌزذس٠ج١خ األعجٛػ١خ) لص-ٜٛػبٌِ -ٟزٛعػِٕ -خفط
ػ /ځڄ ملٻ ځٌ٪ٱضچج ٽٖور ثٽقڂټ ثٽضوًيذت ٽٺټ وفور ځڄ ثٽوفوثس ٱئىث ٱٌٝچج إڃ ث ّذو ٧ث وٻ
ٹجڅش ٕور ثٽقڂټ ثٽضوًيذت ٹجٽضجٽت :
ربعؼب :رحذ٠ذ ػذد اٌّجبس٠بد اٌزغش٠ج١خ أ ٚاٌشعّ١خ خالي اٌخؽخ اٌزذس٠ج١خ اٌغٕ٠ٛخ
ػبششا :رحذ٠ذ ِٛػذ إعشاءاد ػٍّ١بد اعزؼبدح اٌشفبء (رذٌ١ه ِ ،غبط ٚغ١ش٘ب).
حبد ٞػشش :رحذ٠ذ ِٛػذ االخزجبساد اٌجذٔ١خ ٚاٌّٙبس٠خ ٚاٌٛظ١ف١خ ٚاٌؽج١خ.
((29
(81(
اٌفصً اٌضبٌش
رٕظ ُ١رذس٠جبد اٌغشػخ ٚاٌمٛح ثأٔٛاػٙب ٚفمبً ٌٕظبَ إٔزبط اٌؽبلخ
اٌألٚوغغ ٟٕ١األٚي )(ATP-PC
((80
(87(
رٕظ ُ١اٌزذس٠ت ٚفمبً ألٔظّخ إٔزبط اٌؽبلخ
إڃ ثٽضوؽه ثٽقويظ ٱت ثٽضوًيخ ثٽٌيجٝت يضؾه څقو صوًيخ اڅ٦ڂز إڅضجػ ثٽ٢جٵز ٽٺټ ٽ٪ذز ځڄ
ث ٽ٪جح وٱٶجً ٽڂْجهڂز ٹټ څ٦جٿ ځڄ اڅ٦ڂز إڅضجػ ثٽ٢جٵز ٱت اض ٽ٪ذز ځڄ ث ٽ٪جح ثٽٌيجٝيز ،فيظ
يؤٹو (ٱوٹِ )Foxثڃ ٹٌر ثٽٶوٿ ځغلً يْجهڀ ٱي ج څ٦جٿ إڅضجػ ثٽ٢جٵز ثٽألوٹْؾيچت دچْذز فوثٽت
( )%76ځڄ ځؾڂټ ثٽ٢جٵز ثٽڂٌٚوٱز اض ثڃ ث٭پخ ثٽ٢جٵز ثٽضت يچضؾ ج ثٽل٩خ ٱت ٹٌر ثٽٶوٿ وٹيٽٸ
ٱت ا٭پخ ث ٽ٪جح ثٽٲٌٵيز صٺوڃ د٪وٿ ٹٲجيز ث وٹْؾيڄ ٱت إڅضجػ ثٽ٢جٵز وهت صٖٺټ ثٽچْذز ث ٹذٌ
ځڄ ځؾڂټ ثٽ٢جٵز ثٽڂْض پٺز اعچجس ثٽڂذجًيجس ،ودڂج إڃ هيث ثٽچ٦جٿ يٖٺټ ثٽچْذز ث ٹذٌ ٱت إڅضجػ
ثٽ٢جٵز ٽيث يؾخ ثالهضڂجٿ دض٢ويٌ هيث ثٽچ٦جٿ وٍيجهر ٵوًصه ځڄ ملٻ صنٚي٘ فؾڀ صوًيذت ٹذيٌ.
ٚصبّٔٙ١ب :ثٽضوًيخ ثٽألوٹْؾيچت ثٽيض يٺوڃ ٱيه ځٚوً ثٽ٢جٵز صقپټ ثٽؾپوٹوٍ وٹْؾيچيج
ويْڂ څ٦جٿ فجځ ٜثٽلٹضيٸ وهيث ثٽضوًيخ ي وٯ إٽ ص٢ويٌ ثٽضقڂټ ثٽنجٗ او صقڂټ ثٽٌْ٩ز
وّوٯ يضڀ صچجوٽه ٱت ثٽٲٚټ ثٽٌثد .٨اځج ثآلڃ ّوٯ ّچضچجوٻ څ٦جٿ إڅضجػ ثٽ٢جٵز ثٽألوٹْؾيچت
ث وٻ ).(ATP-PC
((83
أٚال ٔ :ظبَ إٔزبط اٌؽبلخ اٌألٚوغغ ٟٕ١األٚي )(ATP-PC
اٌٙذف ٚاٌّّ١ضاد
ي وٯ څ٦جٿ إڅضجػ ثٽ٢جٵز ثٽألوٹْؾيچت ث وٻ ) (ATP-PCإٽ ص٢ويٌ ثٽٌْ٩ز دؾڂي ٨اڅوث ٩ج
وثٽٶور ثٽٶٚوب وثٽٶور ثالڅٲؾجًيز وثٽٶور ثٽٌْي٪ز ويضڂيَ ثٽضوًيخ ثٽألوٹْؾيچت دچ٦جٿ ثٽٲوّٲجس
) (ATP-PCدڂج يپت-:
ٕور ثٽضوًيخ ځڄ ( )%166-66ځڄ اٱٞټ ثڅؾجٍ ٽپضڂٌيڄ.
ځور ثٽضوًيخ ثٵټ ځڄ ( )16عوثڅت.
يٚټ ځ٪وٻ ٌٝدجس ثٽٶپخ ٱت ثٽضڂٌيڄ إٽ اٹغٌ ځڄ ٌٝ 175دز ٱت ثٽوٵيٶز.
يٚټ ٱيه ځ٪وٻ ٌٝدجس ثٽٶپخ ٱت ٱضٌر ثٽٌثفز إٽ ثٵټ ځڄ (/ٛ )126ه ٽپذوس دجٽضٺٌثً
ثٽضجٽت .او ځڄ ( )5-3هٵجةٴ .
وهيث ي٪چت ثڃ ٹټ صڂٌيڄ ّوثس ٹجڃ دوڅت او ځ جًض او م٢٢ت يٶٝ ٨ڂڄ هيڇ ثٽڂوثٙٲجس ٱجڅز
ي وٯ إٽ ص٢ويٌ هيث ثٽچ٦جٿ ويْڂ ثٽضوًيخ ثٽألوٹْؾيچت دچ٦جٿ ثٽٲوّٲجس ).(ATP-PC
((84
عشػخ سد اٌفؼً
ِفٚ َٛٙأٔٛاع عشػخ سد اٌفؼً
ځٲ وٿ ٌّ٩ز ًه ثٽٲ٪ټ هت ثٽٲضٌر ثٽَځچيز ديڄ ٥وً ثٽڂغيٌ (ّڂ٪ت او دٌٚض) وثالّضؾجدز ٽه
دجٽقٌٹز ويٲ ڀ ثٽذ ٜ٪ثڃ ٌّ٩ز ًه ثٽٲ٪ټ هت ٌّ٩ز ثٽضقٌٷ او ثالڅ٢لٳ داٵ٩ٌّ ٚز وهيث
ثٽڂٲ وٿ ٭يٌ ٙقيـ وىٽٸ الڃ ٌّ٩ز ًه ثٽٲ٪ټ هت فجٽز ٱْيوٽوؽيز صٺڂڄ ٩ڂپيجص ج هثمټ ثٽؾْڀ
ٱٶ ٠وصذوا ځْجً ٩ڂپيجص ج ځڄ ثٽوځج ٫إٽ ثٽؾ جٍ ثٽٚ٪ذت عڀ إٽ ثٽؾ جٍ ثٽٞ٪پت ٱذ٪و ٥وً
ثءٕجًر او ثٽڂغيٌ ځغجٻ ٌٝدز ثٽل٩خ ثٽنٚڀ ثءًّجٻ دٺٌر ثٽ٢جةٌر او ثٽض ويٰ دٺٌر ثٽيو او
ٌٝدز ثٽؾَثس ٱت ٹٌر ثٽٶوٿ ٱجڃ ٌّ٩ز ًه ثٽٲ٪ټ صڂٌ دجٽ٪ڂپيجس ثٽضجٽيز-:
ثّضٶذجٻ ثٽڂغيٌ ثٽذٌٚض وهت ٽق٦ز ٌٝح ثٽٺٌر او ًځي ج ځڄ ٵذټ ثٽنٚڀ فيظ صڀ ًؤيض ج
ځڄ ٵذټ ثٽل٩خ او فجًُ ثٽڂٌځ .
صقپيټ وصٲْيٌ ثٽڂغيٌ هثمټ ثٽٶٌٖر ثٽڂنيز اض صقپيټ ٌٝدز او ًځيز ثٽنٚڀ ځڄ فيظ ٵوص ج
وٌّ٩ض ج وثصؾجه ج وثٽقجالس ثٽڂضوٵ٪ز اعچجس ّيٌهج وهيث يْضٮٌٳ اؽَثس دجآلٽٰ ځڄ ثٽغجڅيز ود٪و
هيث ثٽضقپيټ وثٽضٲْيٌ.
ثصنجى ثٽٶٌثً وإٙوثً ثءٕجًثس ثٽٚ٪ذيز ځڄ ثٽڂل إٽ ثٽٞ٪لس ٩ڄ ٌ١يٴ ث ٚ٩جح
ثٽقٌٹيز ثٽضت صضچجّخ ځ ٨ٵور وٌّ٩ز وثصؾجڇ ثٽٺٌر ثٽٶجهځز ځڄ ثٽنٚڀ.
إڃ ځؾڂټ ثٽ٪ڂپيجس ثٽضت ٵجٿ ده ثٽل٩خ او فجًُ ثٽڂٌځ ملٻ هيڇ ثٽٲضٌر ثٽَځچيز ثٽٶٚيٌر
هت ثٽضت صڂغټ ٌّ٩ز ًه ثٽٲ٪ټ ،اځج ثٽٶيجٿ دجٽقٌٹز وثالڅ٢لٳ ٽٚو ثٽٺٌر ٱپيِ ٽ ج ٩لٵز دٌْ٩ز
ًه ثٽٲ٪ټ دټ صڂغټ ثٽٌْ٩ز ثٽقٌٹيز وثٽضت ص٪ضڂو دٖٺټ ًةيْت ٩پ ٵور ثٽل٩خ ثالڅٲؾجًيز
ٽلڅ٢لٳ ٩پ ٹٌر ثٽنٚڀ و٩پيه ٱجڃ ٌّ٩ز ًه ثٽٲ٪ټ ص٪ضڂو دٖٺټ ځذجٌٕ ٩پ ٵوً ثٽؾ جٍ
ثٽٚ٪ذت واٞ٩جس ثالّضٶذجٻ ثٽقْت ٩پ ثّضٶذجٻ ثٽڂغيٌ فض دوس ٽق٦ز ثالّضؾجدز ٽه دجٽقٌٹز.
هچجٷ څو٩يڄ ځڄ ٌّ٩ز ًه ثٽٲ٪ټ هت-:
((85
رؽ٠ٛش عشػخ سد اٌفؼً اٌجغ١ػ
يڂٺڄ ص٢ويٌ ٌّ٩ز ًه ثٽٲ٪ټ ثٽذْي ٠ځڄ ملٻ صچٲيي ثٽضوًيذجس وٱٶج ٽڂج يپت - :
ثٽٖور= صڂغټ ثالڅضذجڇ وثٽضٌٹيَ ثٽٶٚوض ٩پ ٽق٦ز ٙووً ثٽٚوس او ثءٕجًر او ًؤيز ث هثس
ثٽقٌٹت ٽپنٚڀ
ثٽضٺٌثً= ( )4صٺٌثًثس ٽٺټ و.٨ٝ
ثٽڂْجٱز او ثٽَځڄ ٵٚيٌ ؽوث
ثٽٌثفز= ًؽو ٧ثٽچذ ٜإٽ ثٵټ ځڄ /ٛ 116ه .او ځڄ ( ) 3-2هٵجةٴ .
ويڂٺڄ ٵيجُ ٌّ٩ز ًه ثٽٲ٪ټ ٩ڄ ٌ١يٴ اؽ َر مجٙز صٶيِ ثٽٲضٌر ثٽَځچيز ځڄ ٽق٦ز ٥وً
ثٽڂغيٌ او ثءٕجًر إٽ ٽق٦ز دوس ثٽقٌٹز ٽل٩خ ٹڂج ٱت دوثيز ثٽ٪جح ثٽٶوب وثٽْذجفز فيظ ثڃ
ځْوُ ثٽذوس هو ثٽيض يٖٮټ ّج٩ز ثٽضوٵيش ويوؽو ٱت ځٺ٪ذجس ثٽذوثيز اؽ َر مجٙز صذوا دجٽ٪ڂټ ځڄ
ٽق٦ز ثڅ٢لٳ ثٽڂْوُ إٽ ٽق٦ز هٱ ٨ځٺ٪ذجس ثٽذوثيز ويڂٺڄ ٽ يڇ ث ؽ َر ٵيجُ ثٽٲضٌر ثٽَځچيز
ځڄ وٵش ٙووً ٙوس ١پٶز ثٽڂْوُ فض ٽق٦ز هٱ ٨ځٺ٪ذجس ثٽذوثيز وهت ثٽضت صڂغټ ٌّ٩ز ًه
ثٽٲ٪ټ.
صبٔ١ب -عشػخ سد اٌفؼً اٌّؼمذ أ ٚاٌّشوت
ځٲ وٿ ٌّ٩ز ًه ثٽٲ٪ټ ثٽڂ٪ٶو او ثٽڂٌٹخ هو ثڃ څو ٧ثٽڂغيٌ او ثءٕجًر ّوثس ٹجڅش ثٽٺٌر او
فٌٹز ثٽل٩خ ٭يٌ ځٌ٪وٱز ځْذٶجً ځڄ فيظ ٌّ٩ز ثٽٺٌر او ثٽل٩خ او ثصؾجهه او صوٵيش فووط
ثٽقٌٹز ځڄ ٵذټ ثٽنٚڀ ،ٱڂغلً ثٽٌٞدز ثٽقٌر ثٽڂذجٌٕر دٺٌر ثٽٶوٿ ٱجڃ فجًُ ثٽڂٌځ ال يٌ٪ٯ
ځْذٶجً ثصؾجڇ ثٽٺٌر څقو ثٽيڂيڄ او ثٽيْجً وال يٌ٪ٯ ٌّ٩ض ج او ثصؾجه ج ٩جٽيز وث١تز وهټ ثٽٺٌر
ملٻ ځْجًهج ّض٢ٚوٿ دجٽل٩ذيڄ اٿ ال و٩پيه ٱجڃ هچجٷ ٩ور ثفضڂجالس ٽڂْجً ثٽٺٌر وثٽل٩خ
ثٽنٚڀ اعچجس ٌٝح ثٽٺٌر وٹيٽٸ ثٽقجٽز دجٽچْذز ٽپ ؾوٿ دجٽڂلٹڂز وثٽضجٹوثڅوو وثٽڂذجًٍر وثٽض ويٰ
دٺٌر ثٽيو و٭يٌهج ځڄ ثٽقجالس و٩پيه يؾخ ٩پ ثٽل٩خ او فجًُ ثٽڂٌځ ثمضيجً ثالّپوح
ث ځغټ ٽپٌه ٩پ ثٽل٩خ ثٽنٚڀ او ٹٌر ثٽنٚڀ دڂج يچْؾڀ ځ ٨صپٸ ثالفضڂجالس ثٽٺغيٌر ،وٽ يث ٱجڃ
ًه ثٽٲ٪ټ ثٽڂ٪ٶو هو ث ٪ٙخ وث ٹغٌ ص٪ٶيوثً وٱت ٹغيٌ ځڄ ث فيجڃ يٺوڃ ثٽ٪جځټ ثٽقجّڀ ٱت ثٽٺغيٌ
ځڄ ځوثٵٰ ثٽپ٪خ ٱت ث ٽ٪جح ثٽٌيجٝيز ومجٙز ٱت ث ٽ٪جح ثٽضت يضٶجدټ د ج ثٽنٚوٿ.
وثڅ٢لٵجً ځڄ اهڂيز ٌّ٩ز ًه ثٽٲ٪ټ ثٽڂ٪ٶو ىو ثالفضڂجالس ثٽٺغيٌر ٽيث يؾخ ثڃ ين ٘ٚٽه فٚز
ځچجّذز ځڄ ثٽقؾڀ ثٽضوًيذت صچْؾڀ ځ ٨ثفضيجؽجس ثٽل٩ذيڄ وځوب ص ٌٝ٪ڀ ٽڂغټ صپٸ ثالفضڂجالس
اعچجس ثٽڂذجًيجس او ثٽڂچجٍالس ثٽٲٌهيز الڃ صوًيذجس ٌّ٩ز ًه ثٽٲ٪ټ ثٽڂٌٹخ ص٪ڂټ ٩پ صٶٚيٌ
ثٽٲضٌر ثٽَځچيز الّضٶذجٻ ثٽڂغيٌ وصٲْيٌڇ وصقپيپه وثصنجى ثٽٶٌثً ثٽڂچجّخ ٽضچٲيي ثٽوثؽخ ثٽقٌٹت ٝو
صقٌٹجس ثٽنٚڀ او ٹٌثصه.
ويپ٪خ ثٽضوٵ ٨ثٽقٌٹت هوًثً ٱج٩لً ٱت ثمضيجً ثالّپوح ث ځغټ ٽپٌه ٩پ صقٌٹجس ثٽنٚڀ ٱت
ث ٽ٪جح ثٽٲٌٵيز وثٽڂچجٍالس ثٽٲٌهيز ٱڂغلً ثڃ د ٜ٪ځڄ فٌثُ ثٽڂٌځ يٌٹَ ٩پ فٌٹز ًؽټ
ثٽل٩خ ثٽڂچٲي ٽٌٞدز ثٽؾَثس ٵذټ صچٲيي ثٽٌٞدز دپق٦جس وال يچض ٌ٦ٽق٦ز ٌٝح ثٽٺٌر ويچ٢پٴ
٩پ ثٽٺٌر ٽٚوهج دچجس ٩پ مذٌصه ٱت صوٵ ٨ثصؾجڇ ثٽٺٌر وثًصٲج ٩ج وٌّ٩ض ج ځڄ ملٻ هًثّز
وصقپيټ ٌّ٩ز ثٽل٩خ ثٽڂچٲي وثصؾجڇ ؽْڂه وٵوځه ٵذټ ٽق٦ز ٌٝح ثٽٺٌر وهيث يچ٢ذٴ ايٞجً ٩پ
ثٽڂوثٵٰ ثٽڂنضپٲز ٱت ٹٌر ثٽ٢جةٌر وٹٌر ثٽْپز وٹٌر ثٽيو فيظ يپ٪خ ثٽضوٵ ٨ثٽقٌٹت ٽل٩خ اهڂيز
ٹذيٌر ٱت ثٽوٱج٩ ٧ڄ ځچ٢ٶضز ،ٹڂج يپ٪خ ثٽضوٵ ٨ثٽقٌٹت هوًثً ٹذيٌثً ٱت ثٽڂچجٍالس ثٽٲٌهيز
ٹجٽڂلٹڂز وثٽڂذجًٍر وثٽڂٚجً٩ز وثٽضجيٺوثڅوو فيظ يْض٢ي ٨ثٽل٩خ ثٽضنپ٘ ځڄ ٌٝدجس ثٽنٚڀ
ځڄ ملٻ صوٵ٪ه دقووط هؾوٿ ٩پيه وثٽضوٵ ٨ثٽقٌٹت يضاِّ ٩پ ځوب مذٌر ثٽل٩خ و١وٻ ثٽٲضٌر
ثٽضوًيذيز وٵوًر ثٽؾ جٍ ثٽٚ٪ذت وثٽؾ جٍ ثٽٞ٪پت ٩پ صقپيټ وصٲْيٌ وثصنجى ثٽٶٌثً ٽنوث ٧ثٽنٚڀ
((86
او ثٽضنپ٘ ځچه.
و٩پيه ٱجڃ ثٽل٩خ ومجٙز ٱت ث ٽ٪جح ثٽٲٌٵيز وثٽڂچجٍالس ثٽٲٌهيز دقجؽز إٽ صچٲيي ثّضؾجدجس
ٌّي٪ز ٹٌه ٱ٪ټ ٽپڂضٮيٌثس وثٽڂوثٵٰ ثٽڂنضپٲز ثٽضت صقوط ٱت ثٽپ٪خ ٹضقٌٹجس ثٽنٚڀ وثٽَځيټ
وثٽضٮيٌثس ثٽڂٲجؽتز ٽٌْ٩ز وثصؾجڇ ثٽٺٌر .وٽ يث ٱجڃ ًه ثٽٲ٪ټ ځج هو إال ثّضؾجدز المضذجً ًه ٱ٪ټ
ځچجّخ ٽپڂوثٵٰ ثٽڂنضپٲز ثٽضت صقوط و صٌ٪ٯ دٌه ٱ٪ټ ثالمضذجً.
ثڃ ٍځڄ ًه ثٽٲ٪ټ ثٽڂ٪ٶو ي٪ضڂو ٩پ ٩ور ٩وثځټ هجځز هت-:
ٵوًر وٹٲجسر ثٽؾ جٍ ثٽٚ٪ذت وثٽٞ٪پت ٽل٩خ وصچجّٴ ثٽ٪ڂټ ديچ ڂج.
هًؽز ثٽضٌٹيَ ٩پ ثٽڂغيٌ ّوثس ٹجڃ ّڂ٪ت ځغټ ١پٶز ثٽڂْوُ او دٌٚض ٹڂج ٱت
ثٽڂذجًيجس.
ثٽٶوًر ٩پ ثءهًثٷ وثٽضٲْيٌ وثٽضقپيټ وثصنجى ثٽٶٌثً ثٽڂچجّخ.
ثٽنذٌر ثٽڂٺضْذز ځڄ ّچوثس ثٽضوًيخ ثٽْجدٶز.
ثٽ٪ڂٌ.
ثٽؾچِ.
رؽ٠ٛش عشػخ سد اٌفؼً اٌّؼمذ
يڂٺڄ ص٢ويٌ ٌّ٩ز ًه ثٽٲ٪ټ ثٽڂ٪ٶو ځڄ ملٻ صچٲيي ثٽضڂجًيڄ ثٽضت صقْڄ ځڄ ځْضوب ٌّ٩ز
ثٽضٲٺيٌ وثٽضقپيټ وثصنجى ثٽٶٌثً ٹاهثس صڂجًيڄ ځڄ و٪ٝيجس ځنضپٲز ٹجٽوٵوٯ وثٽؾپوُ وثالڅذ٢جؿ
٩پ ثٽذ٢ڄ وثالّضپٶجس ٩پ ثٽ ٌ ٦وًد ٢ج ځ ٨ثٽقٌٹجس ثٽضت ٵو صقوط اعچجس ثٽپ٪خ وځڄ هيڇ
ثٽضڂجًيڄ-:
ٌٝح ثٽٺٌر ٩پ فجة ٠ځضٌ٪ػ وځقجوٽز ثٽْيٌ٢ر ٩پي ج .
ٌٝح ثٽٺٌر ٩پ اً ٛځضٌ٪ؽز وځقجوٽز ثٽْيٌ٢ر .
يٶٰ ثٽل٩خ وٌ ٥ر ځوثؽ ز ٽپڂوًح و٩چو ّڂج ٧إٕجًر ثٽڂوًح يووً ثٽل٩خ ويضوؽه
څقو ثٽٺٌر ثٽضت يٌّپ ج ثٽڂوًح وثٽضت ٵو صٺوڃ ٩جٽيز او وث١تز ،يڂيچجً او يْجًثً
يؾپِ ثٽل٩ذيڄ و ٥وًهڀ ځوثؽ ز ٽپڂوًح و٩چو ّڂج ٧إٕجًر ثٽڂوًح يووً ثٽل٩ذيڄ
ويچ٢پٶوث إٽ ث ځجٿ عڀ يٶوٿ ثٽڂوًح دئ٢٩جس ثءٕجًر ٽضٮيٌ ثصؾجڇ ثٽل٩ذيڄ وٵو صٺوڃ ثءٕجًر
څقو ثٽيڂيڄ او ثٽيْجً او ثٽٌؽو ٧ٽپنپٰ .
-1عشػخ اٌحشوخ
ِف َٛٙعشػخ اٌحشوخ
وص٪چت ٌّ٩ز ثڅٶذجٞ٩ ٛپز او ٩ور ځؾڂو٩جس ٞ٩پيز داٵٍ ٌٚځڄ ځڂٺڄ وځغجٻ ٩پ ىٽٸ
ثٽٌځيز ثٽؾجڅذيز دٺٌر ثٽٶوٿ ،فٌٹز ثٽ٪٢ڄ دجٽ ؾوٿ ٱت ثٽڂذجًٍر ،ثٽپٺڂز او ٌٝح ثٽنٚڀ ٱت
ثٽڂلٹڂز ،ثٽض ويٰ دٺٌر ثٽيو ،ثٽوعخ ٽأل٩پ دٺٌر ثٽْپز ،ٽق٦ز ثٽٌځت ٱت ځْجدٶجس ثٽٌځت دجٽ٪جح
ثٽٶوب ،وٌّ٩ز ثٽقٌٹز ځڄ ثٽٚٲجس ثٽذوڅيز ثٽضت ٽ ج اهڂيز ٹذيٌر ٱت ص٢ويٌ ځْضوب ث هثس ثٽذوڅت
وثٽڂ جًض ٽل٩ذيڄ وص٪و ثٽ٪جځټ ثٽقجّڀ ٱت ثٽٺغيٌ ځڄ ث ٽ٪جح وص٪ضڂو دٖٺټ ًةيْت ٩پ ځْضوب
ثٽٶور ثالڅٲؾجًيز ٽوب ثٽل٩خ ٱٺپڂج ٹجڅش ثٽٶور ثالڅٲؾجًيز ٽل٩خ ٩جٽيز ٹپڂج ٹجڃ اهثةه ٌّي٪جً وال
يضيـ ٱٌٙز ٽپنٚڀ ٽپوٱج ، ٧ٹڂج صَهثه ٵوًصز ٩پ ثٽضنپ٘ ځڄ ثٽنٚڀ .
و١ف١خ رؽ٠ٛش عشػخ اٌحشوخ
يڂٺڄ ص٢ويٌ ٌّ٩ز ثٽقٌٹز ځڄ ملٻ ثّض٪ڂجٻ صوًيذجس ثٽضت يٺوڃ ٱي ج ثٽقڂټ ثٽضوًيذت ٹڂج يپت:
اٌشذح -:يٺوڃ اهثس ثٽضڂجًيڄ دٖور ٵٚوب %166وٱت فجٽز ثّض٪ڂجٻ ث وٍثڃ ٱيؾخ صنٲيٰ
ث وٍثڃ ثٽڂٌثه ثٽضٮپخ ٩پي ج وىٽٸ ٽَيجهر ٌّ٩ز ث هثس ٽپضڂٌيڄ ځغلً ثّض٪ڂجٻ ٹٌثس ١ذيز ،اعٶجٻ
مٲيٲز ،ثٽوعخ دووڃ وٍڃ ،ثٽوعخ دپذِ ؽجٹيش وٍڃ ()3ٹٮڀ ،وٱت ځْجدٶجس ثٽٌځت دجٽ٪جح ثٽٶوب
((82
صْضنوٿ اهوثس ثٽٌځت داوٍثڃ ثٵټ ځڄ ث وٍثڃ ثٽٶجڅوڅيز ٽپڂْجدٶز ځغلً ًځت ًځـ دوٍڃ
ال ځڄ ثٽوٍڃ ()666٭ڀ دوالً ځڄ ثٽوٍڃ ثٽٶجڅوڅت ()166٭ڀ وإ١جفز ثٽڂٌ٢ٵز دوٍڃ ()6ٹٮڀ دو ً
ثٽٶجڅوڅت ()7,266ٹٮڀ وىٽٸ ځڄ ثؽټ ص٢ويٌ ثٽٌْ٩ز ثٽقٌٹيز ٽل٩خ اعچجس ثٽضوًيذجس.
اٌحغُ اٌزذس٠ج -:ٟاهثس ٹټ صڂٌيڄ ثٵټ ځڄ ( )16صٺٌثًثس وي٪جه ثٽضڂٌيڄ ځڄ ( )5-3ځٌثس إځج ٩وه
ثٽڂؾڂو٩جس ٱي٪ضڂو ٩پ ځْضوب ثٽل٩ذيڄ وا٩ڂجًهڀ.
فزشاد اٌشاحخ -:وٙوٻ ثٽچذ ٜإٽ ثٵټ ځڄ (ٌٝ )126دز دجٽوٵيٶز ٵذټ ثٽذوس دجٽضٺٌثً ثٽضجٽت وىٽٸ
ٽٞڂجڃ إ٩جهر ځٚجهً ثٽ٢جٵز ثٽڂْض پٺز ځڄ ) (ATP-PCوثٽڂقجٱ٦ز ٩پ ثٽضچذيه ثٽڂٌصٲ ٨ٽپؾ جٍ
ثٽٚ٪ذت هثس ثٽضڂٌيڄ داٵ٩ٌّ ٚز.او ځڄ ( ) 5-3هٵجةٴ .
-1عشػخ اٌغشٞ
ِفٚ َٛٙأٔٛاع عشػخ اٌغشٞ
ص٪چت ٌّ٩ز ثٽؾٌض هت ٌّ٩ز ثالڅضٶجٻ ځڄ ځٺجڃ إٽ آمٌ داٵٍ ٌٚځڄ ځڂٺڄ وص٪و ځڄ اهڀ
ثٽٚٲجس ثٽضت يؾخ اڃ ص٢وً ٩چو ال٩ذت ث ٽ٪جح ثٽؾڂج٩يز ٹٌر ثٽٶوٿ ،ٹٌر ثٽيو ،ٹٌر ثٽْپز،
ثٽ٪جح ثٽٶوب ،فيظ ثصٲٴ ثٽنذٌثس ٩پ إڃ ٌّ٩ز ثٽؾٌض ځڄ ثٽ٪وثځټ ث ٹغٌ اهڂيز ٱت صقْيڄ
ځْضوب ث هثس ومجٙز دٺٌر ثٽٶوٿ ودن٢و١ه ثٽغلعز .
٭جٽذجً ځج يوؽو ٱت ثٽٲٌيٴ ثٽوثفو ّوثس ٱت ٹٌر ثٽٶوٿ او ث ٽ٪جح ث مٌب ٩چو صوًيذجس
ثالڅ٢لٵجس ٽڂْجٱز ( )26ٿ إڃ د ٜ٪ثٽل٩ذيڄ يٺوڅوث ٌّي٪يڄ ؽوثً ٩چو ثالڅ٢لٳ ويضٲوٵوڃ ٩پ
اٵٌثڅ ڀ ملٻ ( )16اځضجً ث وٽ وٽٺڄ د٪و ىٽٸ يؾضجٍهڀ دٍ ٜ٪ځلة ڀ ٱت ( )16اځضجً ث ميٌر
ويضٲوٵوڃ ٩پي ڀ ،هيث ي٪چت وؽوه څو٩يڄ ځڄ ثٽل٩ذيڄ ثٽچو ٧ث وٻ يڂضپٺوڃ دوثيز ثڅ٢لٳ ٌّي٪ز
(ٌّ٩ز ثّضؾجدز ٩جٽيز) اض يضڂيَوڃ دٌْ٩ز ًه ٱ٪ټ ٩جٽيز وٌّ٩ز ثڅ٢لٳ ٩جٽيز ٽٺچه يضٰٚ
د ٰ٪ٞثٽٌْ٩ز ٱت ثٽؾَس ثٽڂضذٶت ځڄ ثٽڂْجٱز ،اځج ثٽچو ٧ثٽغجڅت ځڄ ثٽل٩ذيڄ يضٚٲوڃ دٰ٪ٞ
ثالّضؾجدز (ٌّ٩ز ًه ٱ٪ټ د٢يتز وثڅ٢لٳ د٢تس) ٽٺچه يضڂيَ دَيجهر ثٽض٪ؾيټ ٱت ثٽڂْجٱز ثٽڂضذٶيز
ودٌْ٩ز ٵٚوب ٩جٽيز يضٮپخ ځڄ ملٽ ج ٩پ ٍځلةز او ثٽنٚوٿ ٱت ثٽڂْجٱز ثٽڂضذٶيز .وهيث ي٪چت
إڃ ثٽل٩خ ثٽيض يضڂيَ دٌْ٩ز ًه ٱ٪ټ ٩جٽيز وٌّ٩ز ثڅ٢لٳ ٩جٽيز صٺوڃ ثّضؾجدضز ض فجٱَ او
ځغيٌ ٱت ثٽضڂٌيڄ ٌّي٪ز ؽوثً وهيڇ ثٽڂيَر ص٢٪يه ثٽٌْ٩ز ٱت ثٽؾٌض ٽڂْجٱجس ٵٚيٌر ثٵټ ځڄ
( )16اځضجً وهيث ځج يقضجؽه ال٩خ ٹٌر ثٽٶوٿ وال٩خ ٹٌر ثٽيو وال٩خ ٹٌر ثٽْپز وٹٌر ثٽ٢جةٌر
وثٽضچِ و٭يٌهج ځڄ ث ٽ٪جح فيظ إڃ ث٭پخ ثٽقجالس ٱت هيڇ ث ٽ٪جح صٶٝ ٨ڂڄ هيڇ ثٽڂْجٱز
ٹجٽؾٌض ٽپٞٮ٩ ٠پ ثٽنٚڀ او ٽٶ ٨٢ثٽٺٌر او ٽپقٚوٻ ٩پ ٱٌث ٫او ثٽضچجٱِ ځ ٨ثٽنٚڀ
ٽلّضقوثى ٩پ ثٽٺٌر٩ ،پ ٩ٺِ ثٽل٩خ ثٽيض صٺوڃ ثّضؾجدضه د٢يتز (ٌّ٩ز ًه ٱ٪ټ د٢يتز
وٌّ٩ز ثڅ٢لٳ د٢يتز) ٱجڃ ځغټ هٺيث ال٩خ ينٌْ ٌٙث٩جس ٹٌويز ځض٪وهر إعچجس ثٽپ٪خ وهيث
يؤعٌ ّپذجً ٩پ اهثس ثٽل٩خ ،وهيث ثٽل٩خ صچ٢ذٴ ٩پيه ثٽڂٶوٽز (ال ځٺجڃ ٽل٩خ د٢تس دٺٌر
ثٽٶوٿ) وٹيٽٸ ٱت دٶيز ث ٽ٪جح ث مٌب و٩پيه ٱجڃ ځڄ ثٽڂوثٙٲجس ثٽ جځز ثٽضت يؾخ ثالهضڂجٿ د ج او
ثٽذقظ ٩چ ج ٩چو ثمضيجً ال٩ذت ث ٽ٪جح ثٽؾڂج٩يز هت ٌّ٩ز ثالّضؾجدز (ًه ثٽٲ٪ټ ثٽٌْي ٨وثٽٌٹٜ
ثٽٌْي )٨وځڄ هچج صٺڄ اهڂيز هيڇ ثالڅ٢لٵجس ثٽٌْي٪ز ٱت ثٽڂذجًثر وثٽضت صضڂغټ ٱت ٌّ٩ز ثالڅ٢لٳ
ٽڂقجوٽز ٵ ٨٢ثٽٺٌر ځڄ ثٽنٚڀ او ثالڅ٢لٳ ثٽٌْي ٨ٽلّضقوثى ٩پ ثٽٺٌر ٱت ځچ٢ٶز ثٽوٱج ٧او
ځچ٢ٶز هوٯ ثٽنٚڀ او ٽپقٚوٻ ٩پ ٱٌث ٫هوڃ ځٌثٵذز ثٽنٚڀ او ثالڅ٢لٳ ٽپٞٮ٩ ٠پ ثٽنٚڀ
او ثٽپ٪خ ځ٪ه ًؽټ ٽپٌؽټ وفْخ ثءفٚجةيجس ٱت ٹٌر ثٽٶوٿ ٱجڃ ځْجٱز ( )1166ٿ ملٻ ٕو١ت
ثٽڂذجًثر صٶ٩ ٨٢ڄ ٌ١يٴ ثالڅ٢لٵجس ثٽٌْي٪ز ودقوثٽت اٹغٌ ځڄ 266ثڅ٢لٵز يٶوٿ د ج ثٽل٩خ
ملٻ ٕو١ت ثٽڂذجًثر ،إځج ٱت اٽ٪جح ثٽٶوب ٱجڃ ثٽڂٌفپضيڄ ځ ڂضيڄ ٽضقٶيٴ ثالڅؾجٍ ٱت ٩وو
ثٽڂْجٱجس ثٽٶٚيٌڇ وال يڂٺڄ صقٶيٴ ثڅؾجٍثس ًثة٪ز إال ځڄ ملٻ صڂيَ ثٽ٪وثةيڄ دٚٲز ٌّ٩ز
ثالّضؾجدز وثٽٌْ٩ز ثٽٶٚوب دجءٝجٱز إٽ صقڂټ ثٽٌْ٩ز.
((88
رؽ٠ٛش عشػخ اٌغشٞ
يوٙت مذٌثس ٹٌر ثٽٶوٿ وٹٌر ثٽيو وٹٌر ثٽْپز وثٽ وٹت اڃ ي ضڀ ثٽڂوًديڄ ٱت ث ٽ٪جح ثٽضت
صض٢پخ ثٽؾٌض ځ ٨ثٽٺٌر دضوًيخ ٌّ٩ز ثٽؾٌض دجٽٺٌر ودووڃ ٹٌر إال إڃ ثٽضوؽه ثٽقويظ دجٽضوًيخ
ثصؾه دٖٺټ ثٹذٌ إٽ صوًيخ ثٽٌْ٩ز دجٽٺٌر ودڂج يضچجّخ ځ ٨ځوثٵٰ ثٽپ٪خ وځضٮيٌثصه وځض٢پذجصه
ثٽڂنضپٲز واٙذـ هيث ثٽضوًيخ يامي څٚيذجً ثٹذٌ دٺغيٌ ځڄ صوًيخ ثٽٌْ٩ز دووڃ ثٽٺٌر ٩پ ثٽٌ٭ڀ
ځڄ إڃ صوًيخ ثٽٌْ٩ز دووڃ ٹٌر ځٲيوثً وٽه صاعيٌ ٩پ ص٢ويٌ ٵجدپيز إڅضجػ ثٽ٢جٵز ثٽألوٹْؾيچت إال
اڃ صاعيٌهج يٺوڃ ٵپيلً ٱت ص٢ويٌ ٵجدپيز ًه ثٽٲ٪ټ ٽل٩خ ٽڂوثؽ ز ثٽڂضٮيٌثس وثٽڂوثٵٰ ثٽڂنضپٲز
ثٽضت صقوط إعچجس ثٽڂذجًيجس وٽ يث ثهضڀ ثٽڂوًديڄ دضوًيخ ثٽٌْ٩ز دجٽٺٌثس ومٚٚوث ٽ ج څٚيذجً
ثٹذٌ ځڄ ثٽقؾڀ ثٽضوًيذت وصٶْڀ ٌّ٩ز ثٽؾٌض إٽ ځٌفپضيڄ-:
ا -ثٽڂٌفپز ث وٽ ٍيجهر ثٽض٪ؾيټ او صْجً ٧ثٽذوثيز او ٌّ٩ز ثالڅ٢لٳ ٽڂْجٱجس ٵٚيٌر.
ح -ثٽڂٌفپز ثٽغجڅيز ثٽٌْ٩ز ثٽٶٚوب وصذوا هيڇ ثٽڂٌفپز د٪و ثڅض جس ثٽڂٌفپز ث وٽ وص٪چت ٵ٨٢
ځْجٱجس ځضْجويز داٍځجڃ ځضْجويز اض صٺوڃ ثٽٌْ٩ز عجدضز ملٻ ٵ ٨٢ځْجٱز ځ٪يچز ،ځغل يٶ٨٢
ثٽل٩خ ٹټ ٌٖ٩ر اځضجً دضْ ٨عوثڅت وصذوا ثٽٌْ٩ز ثٽٶٚوب ٩جهر د٪و ()36ٿ ث وٽ ځڄ ثٽذوس
دجٽؾٌض اض إڃ ثٽٌْ٩ز صٚذـ عجدضز ٩چو ٵ ٨٢ځْجٱز ځ٪يچز.
و٩پيه ٱجڃ ثٽڂٌفپز ث وٽ ځڄ ٌّ٩ز ثٽٌٹ ٜوهت ٌّ٩ز ثالڅ٢لٳ ٽڂْجٱجس ٵٚيٌر هت ث ٹغٌ
اهڂيز ٱت ٹٌر ثٽٶوٿ وٹٌر ثٽْپز وٹٌر ثٽيو وثٽضچِ ث ًٝت ځڄ ثٽڂٌفپز ثٽغجڅيز وهت ثٽٌْ٩ز
ثٽٶٚوب الڃ ١ذي٪ز ثٽپ٪خ ٱت ث ٽ٪جح ثٽؾڂج٩يز يض٢پخ ثالڅ٢لٵجس ٽڂْجٱجس ٵٚيٌر ٽلّضقوثى
٩پ ثٽٺٌر او ٽپضنپ٘ ځڄ ثٽنٚڀ و٭يٌهج ځڄ ثٽٲ٪جٽيجس ثٽڂنضپٲز ثٽضت صقوط إعچجس ثٽپ٪خ و٩پ
ثٽٌ٭ڀ ځڄ اهڂيز ثٽٌْ٩ز ثٽٶٚوب ٽل٩ذت ٹٌر ثٽٶوٿ وثٽيو وثٽْپز إال اڃ ثّض٪ڂجٻ هج إعچجس
ثٽڂذجًيجس ثٵټ ځڄ ثالڅ٢لٵجس ثٽٌْي٪ز .
اڃ اهڂيز ثالڅ٢لٵجس ثٽٌْي٪ز ومجٙز ٱت ٹٌر ثٽٶوٿ صاصت ځڄ اڃ ا٭پخ ثٽٲ٪جٽيجس ثٽضت يٶوٿ د ج
ال٩ذت ٹٌر ثٽٶوٿ صضٌٹَ ٩پ ٌّ٩ز ثالڅ٢لٳ ٽٶ ٨٢ځْجٱجس ٵٚيٌر داٵٍ ٌٚځڄ ځڂٺڄ وهيث ځج
اٹوصه ثٽذقوط وثٽوًثّجس ثٽقويغز وثٽضت اعذضش إڃ ٩وه ثالڅ٢لٵجس ثٽٌْي٪ز ٱت ځذجًيجس ٹٌر ثٽٶوٿ
صٚټ إٽ اٹغٌ ځڄ ( )366ثڅ٢لٵز ٌّي٪ز ملٻ ٕو١ت ثٽڂذجًثر وځڄ هچج صاصت اهڂيز ثٽؾٌض
ثٽٌْي ٨دجٽٺٌر ٽضچٲيي ثٽ ؾڂجس ثٽٌْي٪ز ثٽڂذج٭ضز ٽپنٚڀ ّوثس ٱت ٹٌر ثٽٶوٿ او ٱت ٹٌر ثٽْپز او
ٹٌر ثٽيو او ٭يٌهج ځڄ ث ٽ٪جح ثٽضت صض٢پخ ثٽؾٌض ثٽٌْي ٨دجٽٺٌر .وٹيٽٸ ٽضاعيٌهج ٩پ ص٢ويٌ
ٵجدپيز ثٽل٩ذيڄ .او صقْيڄ ځْضوب ثٽڂ جًثس اعچجس ثٽؾٌض ثٽٌْي ٨وصقْيڄ ثٽضوٵيش ثٽقٌٹت
وثٽضوٵ ٨ثٽقٌٹت وثٽٌٕجٵز وثالڅْيجديز دجٽؾٌض وثٽضنپ٘ ځڄ ثٽنٚڀ وهيڇ ثٽڂڂيَثس ثٽضت يڂچق ج
صوًيخ ثٽٌْ٩ز دجٽٺٌر ال يڂٺڄ اڃ يڂچق ج صوًيخ ثٽٌٹ ٜثٽٌْي ٨دووڃ ٹٌر وٽ يث ين٘ٚ
ٽپؾٌض ثٽٌْي ٨دجٽٺٌر څٚيذجً ثٹذٌ ځڄ ث فؾجٿ ثٽضوًيذيز ٱت ثٽ٪ڂپيز ثٽضوًيذيز ځٶجًڅجً دجٽٌٹٜ
ثٽٌْي ٨دووڃ ٹٌر.
ويڂٺڄ صوًيخ ثٽٌْ٩ز دجٽٺٌر ودووڃ ثٽٺٌر ځڄ ملٻ ځٺوڅجس ثٽقڂټ ثٽضوًيذت ثٽضجٽيز-:
اٌشذح -:صؤهب ثٽضڂجًيڄ دٖور ٵٚوب ځڄ ( ) %166 - 66
اٌحغُ -:ثٽڂْجٱز ثٵټ ځڄ ()16ٿ او ثٵټ ځڄ ( )1عوثڅت ٽپضڂٌيڄ ثٽوثفو ويٺًٌ ثٽضڂٌيڄ ( )4ځٌثس
ٽٺټ ال٩خ ځ ٨صٮيٌ ځوثٵ ٨ثٽل٩ذيڄ اعچجس ثٽضڂٌيڄ.
اځج ٩وه ثٽڂؾڂو٩جس ٽٺټ صڂٌيڄ ځڄ ( )5-3ځؾڂو٩جس ويڂٺڄ صٮييٌ ثٽضڂٌيڄ ٽٺټ ځؾڂو٩ز
ٽپقٚوٻ ٩پ ٱجةور ثٹذٌ ځڄ ملٻ ثمضلٯ ځوثٵ ٨ثٽل٩ذيڄ وځ جځ ڀ ٱت ٹټ ځؾڂو٩ز صوًيذيز
اٌشاحخ -:وٙوٻ ځ٪وٻ ٌٝدجس ثٽٶپخ إٽ ثٵټ ځڄ (ٌٝ )126دز ٱت ثٽوٵيٶز ٵذټ ثٽذوس دجٽضٺٌثً
ثٽضجٽت.او ثٽٌثفز ځڄ ( )5-3هٵيٶز ديڄ ثٽضٺٌثًثس وديڄ ثٽڂؾجځي )16( ٨هٵجةٴ وٱيڂج يپت څڂجىػ
((89
ځنضپٲز ٽضوًيخ ثٽٌْ٩ز دجٽٺٌر ٱت ٽ٪ذز ٹٌر ثٽٶوٿ ځ ٨ثٽضيٹيٌ دجځٺجڅيز ص٪ويټ ثٽڂْجٱجس ١ذٶج ال٩ڂجً
ثٽل٩ذيڄ
ثشاِظ اٌزذس٠ت ٚرّبس ٓ٠رؽ٠ٛش اٌغشػخ ثىشح اٌمذَ
٩چو صجّيِ دٌثځؼ ثٽضوًيخ الدو ځڄ ثٽضٲٺيٌ ثٽؾيو دؾووٽز صڂجًيڄ ثٽٌْ٩ز ثٽضت صلةڀ ال٩ذت ٹٌر
ثٽٶوٿ وٹپڂج ٹجڅش هيڇ ثٽضڂجًيڄ ځؤّْز ٩پ ثٽپ٪ذز څٲْ ج ٹپڂج ٹجڅش ٱجةوص ج اٹذٌ وٱت صوًيخ
ثٽٌْ٩ز ٱپيِ ثٽڂ ڀ ثّضچْجك صڂجًيڄ ثٽٌْ٩ز ځڄ ث ٽ٪جح ث مٌب وص٢ذيٶ ج دٺٌر ثٽٶوٿ ٱپيِ ځڄ
ثٽڂڂٺڄ اڃ څاصت دٌيجٝت ودٌٵڀ ځڂضجٍ ٱت ًٹ46ٜيجًهر ٽچؾ٪ټ ځچه ال٩خ ځڂضجٍ ٱجٽٌْ٩ز دٺٌر
ثٽٶوٿ هت(ثٽڂپٸ) وٽٺچ ج صٺوڃ ٹيٽٸ فيڄ صْضنوٿ ٽٚجٽـ ثٽٲٌيٴ وثٽپ٪ذز څٲْ ج ٱجٽٌْ٩ز دٺٌر ثٽٶوٿ
ال ص٪چت ٌّ٩ز ثٽٌٹ ٜٱٶ ٠دټ دجّض٪ڂجٽ ج ٹجهثر ٽقټ ثٽضقويجس ثٽضت صوثؽه ثٽل٩خ ملٻ ثٽو٪ٝيز
ثٽقٶيٶيز ٽپڂذجًثر وهچج يٶْڀ ثٽڂنضٚوڃ دٲْيوٽوؽيج ثٽضوًيخ ثٽٌْ٩ز دٺٌر ثٽٶوٿ ٽغلط اڅوث ٧وهت
ٱ٪چو ثٽقويظ ٩ڄ ثٽٌْ٩ز ثٽيهچيز ٱئڅچج دجٽقٶيٶز څضقوط ٩ڄ علط ٩چج ٌٙځ ڂز وهت
وځ٪چ ثٽضوٵ ٨هچج يٖيٌ ٽٲ ڀ ثٽپ٪ذز وثالّض٪وثه ثٽيهچت ٽ ج وثٽقْجح ثٽڂذٺٌ ٽقوثهع ج ٹٌْ٩ز ثٽٺٌر
وم١ ٠يٌثڅ ج وځچ٢ٶز ثًصوثههج و٭يٌ ىٽٸ اځج دجٽچْذز ٽپضڂييَ ٱيٖيٌ ٽٌٙو ص٢وً ثٽو٪ٝيجس وثٽض يؤ
ٽپض٪جځټ ځ ٪ج وثٽضت صٌصذ ٠دٌْ٩ز ثصنجى ثٽٶٌثًثس ويٺوڃ ثٽضٌٹيَ هچج ٩پ ثالٕجًثس ثٽْڂ٪يز وثٽذٌٚيز
ثٽضت صْج٩و ٩پ ثالّض٪وثه ٽألهثس ثٽقٌٹت ،اځج ًه ثٽٲ٪ټ وثٽيض هو ّپْپز ځڄ ثٽ٪ڂپيجس ثٽٚ٪ذيز ثٽٞ٪پيز
وثٽضت ص٢وً ٩ڄ ٌ١يٴ ثٽضٺٌثً ٽڂنضپٰ ثٽڂ جًثس ثٽٚ٪ذيز ثٽٞ٪پيز وثٽضت يچضؼ ٩چ ج ثٽٺٲجسر ثٽ٪جٽيز ٱت
صچٲيي ثالٱ٪جٻ ثٽقٌٹيز وهيث يُنض ٌٚٱت ٩پڀ ثٽقٌٹز دڂ٢ٚپـ ثٽَځڄ ثٽڂقٚوً ديڄ ثٽڂقٲَ(ثٽڂغيٌ)
وثالّضؾجدز.
((91
ثٽٖٺټ( )54ثٽ٪چج ٌٙثٽڂؤعٌر دجٽٌْ٩ز ثٽذوڅيز
ثٽچٶ٢ز ثٽڂ ڂز ث مٌب هت ثٽنجٙز دض٢ويٌ اِّ ثٽٌْ٩ز ثٽذوڅيز ٱچقڄ دقجؽز ٽض٢ويٌ ثٽٶور وثٽٶوًر
وثءيٶج ٧وثٽڂ جًثس ثٽضٶچيز ثٽنجٙز دجٽپ٪ذز څٲْ ج وٹټ صپٸ ثٽ٪چج ٌٙصٺوڃ ثٽڂٲجصيـ ثٽڂؤعٌر دجٽچو ٧ثٽغجڅت ځڄ
ثٽٌْ٩ز(ثٽٌْ٩ز ثٽذوڅيز) وثٽضت يْضنوٿ ٽ ج ٱْپؾيج ځ٢ٚپـ ثٽٌْ٩ز ثٽٚ٪ذيز ثٽٞ٪پيز( Neuromuscular
)(Physical) Speedوثٽضت صضاٽٰ ځڄ ثًد ٨اڅوث ٧ځڄ ثٽٚٲجس وهت
ثٽض٪ؾيټ( )Accelerationوثٽضت صضاعٌ دجٽٶور وثٽٶوًر وثٽٶور ثالڅٲؾجًيز ٽلڅ٢لٳ وځٶجوځز ثٽض٪خ
وفٶجةٴ ثٽؾيچجس وځيٺجڅيٺيز ثٽقٌٹز
ثٽضذج١ؤ( )Decelerationوثٽضت صضاعٌ دجٽٶور وٱ ڀ ثٽقٌٹز وځوٵ ٨ځٌٹَ عٶټ ثٽؾْڀ وثٽْيٌ٢ر ٩پ
ثٽؾْڀ
ثالڅضٶجٻ( )Transitionاض څٶ٢ز ثالڅضٶجٻ ځڄ فجٽز ثٽضذج١ؤ ٽقجٽز ثٽضْجً ٧وثٽضت صضاعٌ دٚٲضت ثٽٌٕجٵز
وثٽٶور ثٽؾوهٌيز ٽقَثٿ ثٽوّ ٠وثٽٺٲجسر ثٽٚ٪ذيز ثٽٞ٪پيز وثڅضجػ ثٽٶور ثالڅٲؾجًيز وهوًر ثء١جٽز ثٽٶٚيٌر.
صقڂټ ثٽٌْ٩ز ( )Speed Enduranceوثٽضت ي ٢٪ٽ ج ٱْيوٽوؽيج ځ٢ٚپـ ثّضڂٌثًيز ثٽٌْ٩ز
ثٽٶٚوب وثٽضت صضاعٌ دجٽ٪جځټ ثٽؾيچت وٵجدپيز ثالّضٌمجس وثصقجه ١وٻ ثٽن٢ور ځ ٨صٺٌثًهج وثالٵضٚجه
دجٽٌٹ ٜوثٽ٢جٵز ثٽڂْض پٺز.
ٽٶو اٹوس ثٽذقوط ثٽقويغز داڃ ص٢ويٌ ثٽٌْ٩ز ثٽذوڅيز ٽوفوڇ ال يٺوڃ ٹجٱيج ڃ هچجٽٸ فجؽز ځجّز ٽپضٌٹيَ
٩پ ص٢ويٌ ٌّ٩ز ثٽڂ جًثس ثٽضٶچيز وثٽضت صض٪پٴ دٌْ٩ز ثٽپ٪خ ثٽضت صٖيح ثٽٌْ٩ز ثٽذوڅيز وثٽٌْ٩ز ثٽيهچيز
ځ ٨ثٽضٌٹيَ ثٽٺذيٌ ٩پ ثٽو٪ٝيجس ثٽضٺضيٺيز وثٽضٺچيٺيز وٽ يث ٵْڀ ثٽنذٌثس ثٽڂنضٚوڃ ٌّ٩ز ثٽپ٪خ ٽپ٪چجٌٙ
اهڅجڇ
((90
-1ثٽٌْ٩ز ٝو ثٽنٚڀ ٩ذجًر ٩ڄ ثصقجه ديڄ ثًدٙ ٨ٲجس وهت ثٽٚٲجس ثٽذوڅيز ځ ٨صوثٱٴ ٚ٩ذتٞ٩/پت)
وثٽٌْ٩ز ثٽيهچيز وًٙو صٮييٌ ځوٵ ٨ثٽنٚڀ وثٽٶجدپيز ثٽذوڅيز ٩پ ص٪ويټ ثٽٌْ٩ز ٽپقٚوٻ ٩پ ٱجةور.
-2ثٽٌْ٩ز ځ ٨ثٽٺٌر وهت ثصقجه ٽپٌْ٩ز وثٽڂ جًثس ثٽٲچيز ځ ٨ثٽٺٌر وثٽضت صض٢پخ ثٽٺغيٌ ځڄ ثٽضٺٌثً ٽضچٶيز
هٵز ثٽڂ جًثس ثٽقٌٹيز ٹيٽٸ ثٽضوٵيش ثٽ٪جٽت وثٽڂلفٶز.
-3ثٽٌْ٩ز ځ ٨ثٽٺٌر ٝو ثٽنٚڀ وهت ثٽٌْ٩ز ثٽقجّڂز وثٽضت صض٢پخ ٱ ڀ وثّ ٨ٽپ٪ذز وځج يقوه هيڇ ث ِّ
وٹيٽٸ ٱ ڀ ثٽٶوثڅيڄ وثٽضوٵ٪جس وهچجٽٸ ځض٢پخ آمٌ ځض٪پٴ دٌه ٱ٪ټ ثٽنٚڀ وصڂضو ثٽڂض٢پذجس ٽپضٺٌثً ثٽٺغيٌ
ٽپڂ جًر ځ ٨ثٽٺٌر ثٽٚٲز ثالڅٲؾجًيز ٽپؾجڅخ ثٽٚ٪ذت ثٽٞ٪پت وثٽٶور وثٽٶوًر وثٽضڂو ٨ٝثٽٚقيـ ځيٹٌث داڃ
ثٽضوًيخ ٩پ ٌّ٩ز ثٽپ٪خ يؾخ اڃ يامي دجٽقْذجڃ ثٽقٶجةٴ ث ًد٪ز آڅٲز ثٽيٹٌ وال يؾوٍ َ٩ٽ ج ملٻ
ثٽوفور ثٽضوًيذيز.
ثٽچڂننوىػ ثٽغننجڅت :يضننوٍ ٧ثٽل٩ذننوڃ ٹڂننج ٱننت ثٽٲ٪جٽيننز اهڅننجڇ ٩پن اڃ ال صَيننو ثٽڂْننجٱز دننيڄ ثٽل٩ننخ1
وثٽل٩خ٩ 2ڄ25يجًهر ٽيچ٢پٴ ال٩خ 1ثٽ ثٽوّ ٠دٌْ٩ز ٩جٽيز( )%16دجصؾجڇ ثٽل٩خ 2ٽضچٲيي
ځچجوٽز هجس ومي عڀ يْضويٌ دٌْ٩ز ويچ٢پٴ دٌْ٩ز()%166دجصؾجڇ ثٽل٩خ 3و٩چنو ثٽوٙنوٻ ثٽينه
يچٲي ٌٝدز ثٽٌاُ ځڄ ثٽٺٌر ثٽڂٌّنپز ٽنه ځنڄ ثٽل٩نخ 3وفنجال ثالڅض نجس ځنڄ ٝنٌدز ثٽنٌاُ يْنضويٌ
ٽيٌؽ ٨دجٽٌٹ ٜثٽٌْي ٨ٽچٶ٢ز ثالڅ٢لٳ وهٺيث ودچٲِ ثٽوٵش ي٪ڂټ ؽڂي ٨ثٽل٩ذيڄ
((97
ثٽضڂٌيڄ ( ) 24صچٲيي صڂجًيڄ ثٽٌْ٩ز ځ ٨ثٽٺٌثس
ثٽچڂوىػ ثٽغجٽظ :يضوٍ ٧ٹټ اًد ٨ال٩ذيڄ ځ٪ه ٹٌر وثفور ٱت ٍوثيج ثٽْجفز ويٺوڃ ٹټ ال٩خ يقڂنټ
ًٵڀ( ) 4-1يضذجهٽوڃ ثٽٺٌر ٹټ ٱت ځچ٢ٶضه دڂنضپٰ اڅوث ٧ثٽضڂٌيٌ ّوثس دجٽپڂْز ثٽوثفور او ثٽپڂْضيڄ
و٩چوځج يچجهض ثٽڂوًح ٩پ ًٵڀ()3ځغل يچ٢پٴ ٹټ ال٩خ يقڂټ ًٵڀ 3ځڄ ځٌد٪ه ٽپڂٌد ٨ثٽڂٶجدټ ٽه
ٵٌ٢يج دٌْ٩ز٩ % 16پ اڃ يْضڂٌ دٶيز ثٽل٩ذنيڄ ٩پن صچٲيني ثٽڂچجوٽنز هثمنټ ثٽڂٌدن ٨وهٺنيث يٺنًٌ
ثٽڂوًح ث ًٵجٿ ٽيچٲي ؽڂي ٨ثٽل٩ذيڄ ثٽٌٹ ٜثٽٌْي ٨ثٽٶٌ٢ض ملٻ ثٽْجفز وځڄ ثٽڂڂٺڄ اڃ ي٢پنخ
ثٽڂوًح ثٽٌٹ ٜثٽٌْي ٨ٽيِ ٵٌ٢يج وإڅڂج دجصؾجڇ ٩ٶجًح ثٽْج٩ز او ٩ٺْ ج ځڄ اؽنټ صٮيينٌ ًوصنيڄ
ثٽٲ٪جٽيز.
ثٽضڂٌيڄ ( ) 25صوًيخ ثٽٌٹ ٜثٽٌْي ٨دٖٺټ ٵٌ٢ض
ثٽچڂوىػ ثٽٌثد: ٨ويضڀ صچٲيي هيڇ ثٽٲ٪جٽيز دچٲِ ثٽٌ٢يٶز ثٽْجدٶز ٱ٪چوځج يچنجهض ثٽڂنوًح ٩پن ًٵنڀ ٱنئڃ
فجځټ ثٽٌٵڀ ځڄ ٹټ ځؾڂو٩ز يْضقوى ٩پ ثٽٺنٌر ويچ٢پنٴ د نج ٵٌ٢ينج دْنٌ٩ز ٩جٽينز و٩چنو ثٽنوموٻ
((93
ٽننوثةٌر ثٽوّنن ٠يڂننًٌ ثٽٺننٌر ٽپڂؾڂو٩ننز ثٽڂٶجدپننز ويچ٢پننٴ دْننٌ٩ز ٩جٽيننز%66مپننٰ ثٽٺننٌر ٽپننوموٻ
دجٽڂٌد ٨ثٽؾويو وځٖجًٹز ٍځلةه صچٲيي ثٽضڂٌيٌ وهٺيث هوڃ صوٵٰ.
((94
ځٲجؽتز ثٽنٚڀ دجٽ ؾوٿ ثٽڂ٪جٹِ ثٽٌْي.٨
٩وٿ إځٺجڅيز ص٢ذيٴ ځٚيور ثٽضْپټ ځڄ ٵذټ ثٽنٚڀ ٱت ٹٌر ثٽٶوٿ.
صْضچَٯ ثٽٺغيٌ ځڄ ١جٵز ثٽنٚڀ دْنذخ صقٌٹنز ثٽٺغينٌ مپنٰ ثٽٺنٌر ځڂنج يْنجً ٧ٱنت ثٽوٙنوٻ
ٽقجٽز ثٽض٪خ دٖٺټ ځذٺٌ
وثڅ٢لٵجً ځڄ هيڇ ث هڂيز يؾخ اڃ صامي فٚز ٹذيٌر ځڄ ځؾڂټ ثٽقؾڀ ثٽضنوًيذت ٹوڅ نج ثٽوّنيپز
ثٽضت صوٙټ ثٽٲٌيٴ ٽڂٌځ ثٽنٚڀ .وٱيڂج يپت څڂجىػ صوًيذيز ٽٌْ٩ز ثٽٲ٪جٽيجس ثٽڂ جًيز.
((95
ثٽچڂوىػ ثٽغجڅت :ص٪و صڂجًيڄ ثٽٌْ٩ز ځ ٨ثٽْلٽڀ ث ٱٶيه ځَيؼ ځڄ صوًيخ ثٽڂ جًثس ث ّجّيز و٩ڂټ
ثٽٶوځيڄ ثٽٌْي ٨ثٽيض ي٪و ٩جځټ آمٌ ځ ڀ ٱت ص٢ويٌ ثٽٌْ٩ز وٱت هيث ثٽضڂٌيڄ ثٽذْي ٠وٽٺڄ ثٽڂ ڀ
يضذجهٻ ثٽل٩ذوڃ ثٽٺٌر ٹڂج ٱت ثٽضڂٌيڄ ثٽْجدٴ وملٻ صٮييٌ ثٽڂٺجڃ مپٰ ثٽڂؾڂو٩ز ثٽڂْضپڂز يچٲي
ثٽل٩خ ثٽن٢و ثٽٌْي ٨ثٽٲٌهض ځڄ ملٻ ٱضقجس ثٽْلٽڀ ث ٱٶيه.
ثٽچڂوىػ ثٽغجٽظ :ص٪و صڂجًيڄ ثٽڂؾڂو٩ضيڄ دجٽضذجهٻ ځ ٨ثٽٺٌر اهثر ځ ڂز ٽض٢ويٌ ثٽٌْ٩ز ٽڂْجٱجس
ٵٚيٌر ملٻ ثٽضوًيخ وٱت هيث ثٽچڂوىػ يچٶْڀ ثٽل٩ذوڃ ٽٶْڂيڄ ٱٶْڀ هثمټ ثٽْجفز وٵْڀ مجًػ
ثٽْجفز ځ ٨ثًد ٨ٹٌثس ٽيذوا ثٽضوًيخ دضقٌٷ ال٩ذت ثٽْجفز وثّضلٿ ثٽٺٌثس ځڄ ثٽل٩ذيڄ ثٽڂؾ َيڄ
مجًػ ثٽْجفز وٹټ ال٩خ يْضپڀ هثمټ ثٽْجفز يٌه ثٽٺٌر ٽل٩خ مجًػ ثٽْجفز ويچ٢پٴ دجصؾجڇ
ځ٪جٹِ ٽڂْجٱز 5يجًهر ٱٶ ٠وهٺيث ځڄ هوڃ صوٵٰ ويٖضٌ ٟدجٽل٩ذيڄ ثٽڂؾ َيڄ ثٽپ٪خ ځڄ ثٽڂٌر
ثٽ غجڅيز ديچڂج يٺوڃ ٽ٪خ ثٽل٩ذيڄ هثمټ ثٽْجفز ځڄ ثٽپڂْز ث وٽ اڃ اځٺڄ ٱڂج ٩پ ال٩خ ثٽْجفز إال
صڂٌيٌ ثٽٺٌر ٽل٩خ ځؾ َ ٭يٌ ثٽيض ځًٌ ثٽٺٌر ٽه وثالّضوثًر 116هًؽز وثالڅ٢لٳ ثٽٌْي٨
ٽڂْجٱز5يجًهر ٽض٪ڂټ ثٽڂؾڂو٩جس 6ثٕوث ٟدڂ٪وٻ هٵيٶضيڄ ٽٺټ ٕو ٟاض اڃ ٹټ ځؾڂو٩ز
ص٪ڂټ6هٵيٶز ٽپضؾ يَ و6هٵيٶز ٽپضچٲيي.
((96
ثٽضڂٌيڄ ( )26صچٲيي ثٽٲ٪جٽيجس ثٽڂ جًيز دڂؾڂو٩ضيڄ
ثٽچڂوىػ ثٽٌثد : ٨ص٪و اهوثس ثٽضوًيخ ثٽڂْج٩ور ځڄ ثالهوثس ثٽڂ ڂز ٱت صچ٦يڀ صوًيخ ثٽٌْ٩ز
ٽض٢ويٌ ثٽڂ جًثس ثٽضٶچيز ٱڂَػ صڂجًيڄ ثٽڂ جًر دضڂجًيڄ ثٽ٪ڂټ ځڄ ملٻ اهوثس ثٽضوًيخ ثٽڂْج٩ور
يڂچـ ثٽل٩ذيڄ ثٽٺغيٌ ځڄ ثٽٲوثةو وځچ ج ثٽْيٌ٢ر ٩ثٽوٵش ،صچوي ٨ثٽٲ٪جٽيز ،ثهمجٻ ثٽذ ؾز وثٽڂٌؿ،
صچڂيز ځَهوؽز ٽپڂ جًر وثٽٚٲز ثٽذوڅيز واميٌث صقوض ثٹذٌ ٽض٢ذيٴ ثٽٲ٪جٽيز وٱت هيث ثٽچڂوىػ يچٶْڀ
ثٽٲٌيٴ ٽڂؾڂو٩ضيڄ وٹټ ځؾڂو٩ز ال صَيو ٩ڄ 6ال٩ذيڄ ٽيچٲي اوٻ ال٩خ ځڄ ٹټ ځؾڂو٩ز صڂجًيڄ
ثٽٶوځيڄ ٩پ ث هوثس عڀ ثٽٌٹ ٜثٽٌْي ٨فوٻ ثٽ٪لځز ثٽذ٪يور وځ جؽڂز ثٽٺٌر ثٽضت يڂًٌهج ثٽڂوًح
ٽضٚويذ ج دوٵز ٩پ ثٽڂٌځ فيظ يڂٺڄ ٩ڂټ ثٽڂؾڂو٩ضيڄ دچٲِ ثٽوٵش او دجٽضضجد ٨الف ٤ثڃ ال٩خ
وٵو څٲي-:
ثٽٶٲَ ثٽَوؽت ثٽوثٟس وثٽٌْي٩ ٨پ ثٽٚ٪ت ثٽڂٌصٲ٪ز
صچٲيي ًٹ ٜثٽيهجح وثاليجح ثٽٌْي ٨ديڄ ثٽٚ٪ت
ثٽ ٌوٽز ٽنپٰ ثٽ٪لځز ث وٽ
ثٽٌٹ ٜثٽٌْي ٨ځڄ ثٽ٪لځز ث وٽ ٽپ٪لځز ثٽغجڅيز
ثالّضوثًر وځ جؽڂز ثٽٺٌر ثٽضت هياهج ثٽڂوًح ٽضٚويذ ج ٩پ ثٽ وٯ
اهوثص ج دقْخ ثٽقٌٹجس ثٽضت ي٢پذ ج ثٽڂوًح ود٪و ٹيٽٸ صٲ٪ټ ثٽڂؾڂو٩ز ثٽغجڅيز ٩پ
ثڅض جس ٹټ ال٩خ ځڄ ثٽضٚويخ يچضٶټ مپٰ ثٽڂؾڂو٩ز ث مٌب.
((92
ثٽضڂٌيڄ ( )36صچٲيي ثٽٲ٪جٽيجس ثٽڂ جًيز ځ ٨اهوثس ثٽضوًيخ
((99
هيڇ ثٽضوًيذجس ٌّ٩ز ثالّضؾجدز وٌّ٩ز ثالڅ٢لٳ وثٽضوٵ ٨ثٽقٌٹت وثٽضوٵيش ثٽقٌٹنت وثٽْنٌ٩ز
ٱت صچٲيي ثٽٲ٪جٽيجس ثٽڂ جًيز وثٽن٢٢يز.
وٵننو ثصٲننٴ ث ٽنذننٌثس ٩پن إڃ صننوًيخ ثٽْننٌ٩ز ثٽننو٥يٲت ٽننه صنناعيٌثً وٱجةننور ثٹذننٌ دٺغيننٌ ځننڄ صننوًيخ
ثٽٌْ٩ز ثٽضٶپيوض ثٽيض يؤهب دووڃ ثٽٺٌر ٩پن ثٽنٌ٭ڀ ځنڄ اڅنز ٽنه صناعيٌ وٱجةنور ٩پن صقْنيڄ ٵجدپينز
إڅضجػ ثٽ٢جٵز ثٽألوٹْؾيچت وٽٺڄ صاعيٌهج ثٵټ ځٶجًڅز دضوًيخ ثٽٌْ٩ز دنجٽٺٌثس فينظ ينضڀ ٱنت ا٭پنخ
ث فيننجڃ صٶيننيڀ ثٽل٩ننخ ٩پ ن اّننجُ اهثةننز دننجٽٺٌر وځجيٶوځننز ځننڄ ٽڂقننجس ٱچيننز صنننوٿ ثٽٲٌيننٴ وصْنن٪و
ثٽؾڂ ننوً اعچننجس ثٽڂذجًيننجس ،وصننوًيخ ثٽْننٌ٩ز ثٽننو٥يٲت يقضننجػ إٽ ن ثٽضن٢نني ٠وثٽضچ٦ننيڀ وثّننض٪ڂجٻ
اهوثس ځنضپٲز وثٽ ځوًح ىو ميجٻ وثّ ٨ويْضچذ ٠ثٽن ٠٢ځڄ وثٵن ٨إځٺجڅينجس وثفضيجؽنجس ثٽٲٌينٴ
وڅٶج ٟثٽ ٰ٪ٞٽوب ثٽٲٌينٴ ثٽنٚنڀ ٹڂنج ثڅنه ٵنجهً ٩پن صٶينيڀ ثٽن٢نز وصٶويڂ نج وص٪نويپ ج وصٚنقيـ
ځْجًثص ج وٱٶجً ٽڂض٢پذجس ثٽٲٌيٴ.
اٌزأص١شاد اٌفغٌٛٛ١ع١خ ٚاٌى١ّ١بئ١خ اٌز ٟرحذس ٌألعٙضح اٌٛظ١ف١خ ثؼذ اٌزذس٠جبد اٌألٚوغغٕ١خ
ثٽضنناعيٌثس وثٽضٺيٲننجس وثٽضٮيننٌثس ثٽٲْننيوٽوؽيز وثٽٺيڂيجةيننز ثٽضننت صقننوط ٽألؽ ننَر ثٽو٥يٲيننز ٽل٩ذننيڄ
څضيؾز ثٽضوًيخ ثٽألوٹْؾيڄ (صوًيخ ثٽٌْ٩ز داڅوث ٩ج) يڂٺڄ صپني ٚج دڂجيپت .
ص٪ڂټ صوًيذجس ثٽٌْ٩ز ٩پ صقْيڄ ّيٌ ثٽ٪ڂپيجس ثٽٚ٪نذيز دنيڄ ثٽؾ نجٍيڄ ثٽٚ٪نذت وثٽٞ٪نپت
ودجٽضجٽت صقْيڄ ٩ڂپيجس ثٽضچْيٴ ديڄ ٌّ٩ز صچٲيي ثٽٲ٪جٽيجس ثٽڂ جًيز وثٽن٢٢يز وصقْيڄ ٩ڂپينجس
ثٽضوٵيش ثٽقٌٹت وثٽضوٵ ٨ثٽقٌٹت وثالڅْيجديز ٱت ث هثس ثٽقٌٹت.
صقْننيڄ ٵننوًر ثٽؾ ننجٍ ثٽٚ٪ننذت ٩پ ن ثعننجًڇ ؽڂينن ٨ثٽوفننوثس ثٽقٌٹيننز ٱننت ثٽٞ٪ننپز اض صقْننيڄ
ثٽضچْيٴ وثٽضَثځڄ ٱت ٩ڂټ ثٽوفوثس ثٽقٌٹيز ٱت ثٽٞ٪نپز ثٽوثفنور ودنيڄ ثٽٞ٪نلس ثٽڂٖنجًٹز ٱنت
ثٽ٪ڂټ ځڂج يؤهض ىٽٸ إٽ إڅضجػ ٵوًر ٩جٽيز (ٵور × ٌّ٩ز) ٱت ث هثس ثٽڂ جًض او ثٽن٢٢ت.
صقْيڄ ٵوًر څ٦جٿ إڅضجػ ثٽ٢جٵز ثٽألوٹْؾيچت ) (ATP-PCځڄ ملٻ ځج يپت-:
ٍيننجهر ځنَوڅننجس ثٽ٢جٵننز ثٽألوٹْننؾيچيز ) (ATP-PCٱننت ثٽٞ٪ننلس څضيؾننز ٽضننوًيذجس ثٽْننٌ٩ز
فيننظ اعذضننش ثٽضؾننجًح إڃ ٹڂيننز وڅو٩يننز ځٚننجهً ثٽ٢جٵننز ثٽألوٹْننؾيچز ثٽٲوّننٲجصيز )(ATP-PC
صَهثه څضيؾز ثٽضوًيذجس ثٽألوٹْؾيچز ٹڂج صَهثه ٵوًص ج ٩پ ثالڅٖ٢جً ءڅضجػ ثٽ٢جٵز.
ٍيننجهر ٹڂيننجس ثءڅَيڂننجس ثٽڂقپپننز ٽڂٚننجهً ثٽ٢جٵننز ثٽألوٹْننؾيچز إڅننَيڀ ) (ATP-aseوإڅننَيڀ
ٱوّٲوٹيچجٍ ).(CPK
صقْيڄ ٵوًر ث ؽ َر ثٽو٥يٲيز ٩پ صقڂټ څٶ٘ ث وٹْؾيڄ ٱت ثٽنليج ثٽٞ٪پيز وځج يٚنجفذ ج
ځڄ صٮيٌثس ٹيڂيجةيز ٹضٌثٹڀ ٹڂيز ځڄ فنجځ ٜثٽلٹضينٸ ٱنت ثٽٞ٪نلس وثٽنوٿ ،ٹڂنج صضقْنڄ ٵنوًر
هيڇ ث ؽ َر ثٽو٥يٲيز ٩پ ثٽضنپ٘ ځڄ فجځ ٜثٽلٹضيٸ.
ٍيننجهر ٱننت ٹڂيننجس ثيوڅننجس ثٽٺجٽْننيوٿ وثٽڂٮچْننيوٿ وثٽٚننوهيوٿ وثٽذوصجّننيوٿ وثٽضننت صْننج٩و ٱننت
٩ڂپيجس ثٽضٶپ٘ وثالڅذْج.ٟ
((011
صقْ يڄ ٩ڂنټ ثٽؾ نجٍ ثٽٞ٪نپت څضيؾنز ٽضقْنيڄ ځْنضوب ٹٲنجسر وٵنوًر ث ٽينجٯ ثٽٞ٪نپيز ثٽذيٞنجس
ثٽٌْي٪ز ٩پ ثٽضٶپ٘ وثالڅذْج ٟثٽٌْي ٨څضيؾز ٽضچٲيي افؾجٿ صوًيذينز ٹذينٌر ځنڄ صنوًيذجس ثٽْنٌ٩ز
دڂنضپٰ اڅوث ٩ج.
وځڄ ثٽٚٲجس ثٽذوڅيز ثٽضت يضڀ ص٢ويٌهنج وٱٶنج ٽپچ٦نجٿ ثٽألوٹْنؾيچت ث وٻ) (ATP-PCدجءٝنجٱز إٽن
ځننجصڀ ىٹننٌر ٱننت ثٽْننٌ٩ز دڂنضپننٰ اڅوث ٩ننج ٱڂننڄ ملٽننز اي ٞنج يننضڀ ص٢ننويٌ ثٽٶننور ثٽٶٚننوب – ثٽٶننور
ثالڅٲؾجًيز
– ثٽٶور ثٽٌْي٪ز ووٱٶج ٽڂجيپت .-:
صبٔ١ب (:اٌمٛح اٌمص – ٜٛاٌمٛح االٔفغبس٠خ – اٌمٛح اٌغش٠ؼخ)
ِف َٛٙاٌمٛح اٌؼعٍ١خ
ص٪و ثٽٶور ثٽٞ٪پيز ځڄ ثٽٚٲجس ثٽذوڅيز ثٽضت يضڀ ص٢ويٌهج ٩نڄ ٌ١ينٴ ثٽچ٦نجٿ ثٽألوٹْنؾيچيت ث وٻ
) (ATP-PCوهت ٙٲز هجځز وٱج٩پز صؤهض إٽ صقْيڄ ځْضوب ث هثس ثٽٌيجٝت ٽل٩ذت ث ٽ٪نجح
ثٽٲٌهيز وثٽٲٌٵينز وصْنج٩و ٩پن ثٽوٵجينز ځنڄ ثءٙنجدجس څضيؾنز ٽٶنور ثٽٞ٪نلس وٵنوًص ج ٩پن صقڂنټ
ث هثس اعچجس ثٽضوًيذجس او ثٽڂذجًيجس.
ص٪چننت صننو ًيذجس ثٽٶننور ٵننوًر ثٽل٩ننخ ٩پن ثٽضٮپننخ او ځقجوٽننز ثٽضٮپننخ ٩پن ځٶجوځننجس ځنضپٲننز ځغننټ
(ث عٶجٻ ،وٍڃ ثٽؾْڀ ،ٹٌثس ١ذيز ،فذټ ځ٢ج١ت ،اؽ َر ځضچو٩ز ځغنټ (ّنلٽڀ فنوثؽَٙ ،نچجهيٴ،
فذجٻ ،ځٶج٩و) ٪ٙوه ځوًػ ثٽڂپ٪خ او ځٌصٲ ، ٨ثٽؾٌض ٱنت ثٽٌځنټ ،ٽنذِ ؽجٹينش دناوٍثڃ ځنضپٲنز،
وفيظ إڃ ث٭پنخ ث ٽ ٪نجح ثٽٌيجٝنيز صٺنوڃ ٱي نج ثٽقٌٹنجس اعچنجس ثٽڂذجًينجس ځنضپٲنز وځضچو٩نز څ٦نًٌث
ٽپضٮييٌ ثٽڂْضڂٌ ٱت ځوثٵٰ ثٽڂذجًيجس وځض٢پذجص نج ثٽڂنضپٲنز ٹنجٽؾٌض ثٽْنٌي ٨وثٽوعنخ ٩جٽينج وًځنت
ثٽٺٌر دجٽيًث٩يڄ وځٺجصٲز ثٽنٚڀ وٌٝح ثٽٺٌڇ ٽيث ٱجڃ ثٽل٩ذنيڄ يقضنجؽوڃ إٽن صچڂينز ثٽٶنور ثٽ٪جځنز
وثٽٶور ثٽنجٙز ٽڂنضپٰ ٞ٩لس ثٽؾْڀ ٽإليٲجس دڂض٢پذجس ثٽڂذجًيجس.
إڃ صٶْيڀ ثٽضڂجًيڄ إٽ صڂجًيڄ ٵور ٩جځز وصڂجًيڄ ٵور مجٙز يٺوڃ صذ٪جً ٽوًؽز ٵٌثدض ج ځڄ ثٽپ٪ذز
څٲْ ج ځڄ فيظ څو ٧وٕٺټ ثٽضڂجًيڄ ثٽضت يؤهي ج ثٽل٩ذيڄ وٌّ٩ض ج وثصؾجه ج وٵوص ج وڅنو ٧ثٽ٪ڂنټ
ثٽٞ٪پت ٱت هيڇ ثٽضڂجًيڄ وځج صض٢پذز ثٽپ٪ذز وځوثٵٲ ج ثٽڂنضپٲز.
((010
ِضبي:
صڂجًيڄ ثٽوعخ دج عٶجٻ ودووڅ ج ٽضٶويز ٞ٩لس ثٽٌؽپيڄ .
صڂجًيڄ دج عٶجٻ ودووڅ ج ٽضٶويز ٞ٩لس ثٽٚوً وثٽذ٢ڄ وثٽ. ٌ ٦
صڂٌيڄ ثالّضچجه ث ځجځت ٩پ ث ً ٛعچت وځو ثٽيًث٩يڄ.
صڂٌيڄ ًٱ ٨ثٽؾْڀ ځڄ و ٨ٝثٽض٪پٴ.
صڂٌيڄ صْپٴ ثٽقذجٻ ثٽڂٌدو١ز ځڄ ث ٩پ .
وٵو اعذضش ثٽوًثّجس وثٽذقوط إڃ صوًيذجس ثٽٶور ثٽ٪جځز هت ثٽٶج٩ور ث ّجّنيز ٽضچڂينز ثٽٶنور ثٽنجٙنز
ثٽضت يقضجؽ ج ثٽل٩خ اعچجس ث هثس ثٽٌيجٝت ٱت ثٽضوًيذجس وثٽڂذجًيجس .
رذس٠جبد اٌمٛح اٌخبصخ
وص٪چت ثٽضوًيذجس ثٽضت يضٮپخ ٱي ج ثٽل٩خ ٩پ ځٶوځجس ځنضپٲز (وٍڃ ثٽؾْڀ ،اعٶنجٻ ،ٹنٌثس ١ذينز،
فذټ ځ٢ج١ت ،ځٶجوځز ٍځيټ ،ؽٌض ٱت ثٽٌځټ) دقيظ صضٖجده هيڇ ثٽضوًيذجس ځ ٨ثٽڂ جًثس ث ّجّيز
ٽپ٪ذز ځڄ فيظ ٌّ٩ض ج وٵوص ج وثصؾجهجص نج وثّنپوح ثٽ٪ڂنټ ثٽٞ٪نپت ٱي نج ځنغلً ثٽؾنٌض ثٽْنٌي ٨او
ثٽوعخ ځن ٨ٽنذِ ؽجٹينش دنوٍڃ ( ) 5ٹٮنڀ ي نوٯ إٽن صٶوينز ثٽٶنور ثٽنجٙنز ٽپنٌؽپيڄ وًځنت ثٽٺنٌر
ثٽ٢ذيز ٽألځجٿ دٺنل ثٽنيًث٩يڄ ي نوٯ إٽن صٶوينز ثٽٶنور ثٽنجٙنز ٽپنيًث٩يڄ ،إڃ هنيڇ ثٽضنوًيذجس ٽ نج
صاعيٌثً ٱج٩لً ٱت صقْيڄ ثٽٌْ٩ز وثٽٶور ثٽنجٙز ٽپٞ٪لس ثٽ٪جځپز اعچجس ثٽڂذجًيجس ٹوڅ ج ص٪ڂټ ٩پ
ص٢ويٌ ثٽٌْ٩ز وثٽٶور ځڄ ملٻ صقٲيَ ثٹذٌ ٩وه ځڂٺڄ ځنڄ ثٽوفنوثس ثٽقٌٹينز ٱنت هنيڇ ثٽٞ٪نلس
ودجٽضننجٽت إڅضننجػ ّننٌ٩ز وٵننور ثٹذننٌ صننؤهض إٽ ن صقْننيڄ ث هثس ثٽڂ ننجًض ٽل٩ننخ فيننظ يننٌب ثوٍٽننيڄ
Osolinاڃ ثالڅ٢نلٳ ثٽْننٌي ٨وٵ٢ن ٨ثٽڂْننجٱز داٵنټ ٍځننڄ ځڂٺنڄ هننو څضيؾنز ٽضچڂيننز ثٽٶنور ثٽنجٙننز
ٽل٩خ.
ويؾننخ ٩پن ثٽڂننوًديڄ ثالڅضذننجڇ إٽن إڃ إهڂننجٻ صننوًيخ ثٽٶننور ثٽ٪جځننز ومجٙننز ٩چننو صنوًيخ ثٽچجٕننتيڄ
وثٽضٌٹيَ ٱٶ٩ ٠پ صوًيذجس ثٽٶور ثٽنجٙز ّيؤهض إٽ ٰ٪ٝومڂوٻ ٱت ځؾڂو٩ز ځنڄ ثٽٞ٪نلس
وهت ثٽٞ٪لس ثٽضت ال صٖجًٷ ٱت ثٽضوًيخ ځغجٻ ٩پ ىٽٸ ٩نوٿ ثالهضڂنجٿ دضچڂينز ٞ٩نلس ثٽؾنَس
ثٽ٪پوض ځڄ ؽْڀ ال٩خ ٹٌر ثٽٶوٿ او ث ٽ٪جح ثٽٲٌٵينز وثٽٲٌهينز ٱنجڃ هنيث ثءهڂنجٻ ينؤهض إٽن ثٽض٪نخ
ثٽڂذٺننٌ ٽپٞ٪ننلس ثٽٮيننٌ ځوًدننز و٩ننوٿ ٵوًصننز ٩پ ن ځؾننجًثر افننوثط ثٽڂذننجًثر دٶننوًر ٩جٽيننز څضيؾننز
ٽپڂض٢پذجس ثٽ٪ٚذز ثٽضت صٲٌ ٝج ځوثٵٰ ثٽپ٪خ ثٽڂنضپٲز ځڂج يؤهض إٽ هذنو ٟځْنضوب ث هثس دٖنٺټ
ځذٺٌ او فووط ثءٙجدز څضيؾز ٽ٪وٿ صاًٍ وصچجّٴ ثٽ٪ڂټ ثٽٞ٪پت اعچجس ثٽڂذجًيجس .
و٩پ يه ٱجڃ ٹټ صڂٌيڄ صْضنوٿ ٱيه ځٶجوځز او دووڃ ځٶجوځز وال يٖذه ٱت ٕٺپه او ٌّ٩ضه او ثصؾجهنه
ثٽقٌٹجس اعچجس ثٽڂذجًيجس يْڂ (صڂٌيڄ ٩نجٿ او صنوًيخ ٩نجٿ) وٹنټ صڂنٌيڄ صْنضنوٿ ٱينه ځٶجوځنز او
دووڃ ځٶجوځز وفٌٹضه صٖذه ځڄ فيظ ٕٺپ ج وٵوص ج وٌّ٩ض ج وثصؾجه ج وڅو ٧ثٽ٪ڂنټ ثٽٞ٪نپت ٱي نج
وصٖذز ثٽقٌٹجس ثٽضت صؤهض ٱت ثٽڂذجًيجس يْڂ (صڂٌيڄ مجٗ او صوًيخ مجٗ).
ِضبي :ٽضوًيذجس مجٙز ٽض٢ويٌ ٞ٩لس ثٽٌؽپيڄ
ثٽوعخ ځڄ ٱوٳ ثٽقوثؽَ ثًصٲجّ 76 ٧ڀ صٺٌثً 16فوثؽَ × 3ځؾڂو٩جس.
ٽذِ ؽجٹيش وٍڃ %5ځڄ وٍڃ ثٽؾْڀ وثٽوعخ ٩جٽيجً صٺٌثً 16ځٌثس × 3ځؾڂو٩جس.
((017
و ٨ٝث عٶجٻ ٩پ ثٽٺضٲيڄ مپٰ ثٽٌاُ عڀ ثٽوعخ ٽأل٩پ يٺوڃ ٱيه وٍڃ ث عٶجٻ %36ځڄ
اٱٞټ ثڅؾجٍ ٱت هيث ثٽضڂٌيڄ ،صٺٌثً ثٽضڂٌيڄ ځڄ 16 – 6ځنٌثس ودْنٌ٩ز ځنڄ %166 – 66
ځڄ اٌّ ٧اهثس ٽ يث ثٽضڂٌيڄ.
ويٖضٌ ٟٱت ثٽضوًيذجس ثٽنجٙز اڃ صؤهض دٖور ٩جٽيز وفؾڀ ٹذيٌ ووٱٶج ٽڂج يپت -:
ٕور ث هثس (ٌّ٩ضه) ځڄ .%166 – 66
ثٽقؾڀ ثٽضٺٌثًثس ثٵټ ځڄ 16صٺٌثً
ثٽٌثفز ي ذ ٠ثٽچذ ٜإٽ ثٵټ ځڄ ٌٝ 126دز ٱت ثٽوٵيٶز او ( )3هٵجةٴ .
وثڅ٢لٵج ځڂج صٶوٿ ٱنجڃ صنوًيذجس ثٽٶنور ثٽ٪جځنز ص نوٯ إٽن مپنٴ ٵج٩نور اّجّنيز وعجدضنز ٽضنوًيذجس
ثٽٶور ثٽنجٙز وثٽ٪لٵز ثٽضوًيذيز ديچ ڂج صؤهض إٽ فووط ځنج يْنڂ دجڅضٶنجٻ ثعنٌ ثٽضنوًيخ ثاليؾنجدت
اض إڃ صاعيٌ صوًيذجس ثٽٶور ثٽ٪جځز يچضٶټ اعٌهنج ثيؾجدينًج إٽن صچڂينز وص٢نويٌ ثٽٶنور ثٽنجٙنز وٹڂنج هنو
ثٽقجٻ ٩چو ص٢ويٌ ثٽٶور ثٽٶٚوب او صقڂټ ثٽٶور ٱنجڃ صناعيٌ هنيڇ ثٽضنوًيذجس وځنج صقوعنه ځنڄ صٺيٲنجس
و٥يٲيز وٞ٩پيز يچضٶټ اعٌهج إٽن صچڂين ز ٙنٲز امنٌب او ثڅضٶنجٻ ث عنٌ ثاليؾنجدت ٽ نج ٽض٢نويٌ ٙنٲز
امٌب وهت ثٽٶور ثٽْنٌي٪ز او ثٽٶنور ثالڅٲؾجًينز ثٽْنؤثٻ ثٽنيض ي٢نٌؿ (ځضن صْنضنوٿ صنوًيذجس ثٽٶنور
ثٽ٪جځز).
صْضنوٿ صوًيذجس ثٽٶنور ثٽ٪جځنز اعچنجس ځٌفپنز ثٽضنوًيخ ث ّجّنت او اعچنجس ٱضنٌر ثء٩نوثه ثٽ٪نجٿ فينظ
صٖٺټ هيڇ ثٽضوًيذجس ثٽچْذز ث ٹذٌ ځڄ ثٽقؾڀ ثٽضوًيذت ٽپٌيجٝت ويڂٺڄ اڃ يٺوڃ صاعيٌهج ځوٝن٪يجً
او ٕننجځل اض يڂٺننڄ ثّننض٪ڂجٻ هننج ٽڂؾڂو٩ننز ٞ٩ننپيز ځ٪يچننز او يٖننڂټ ځؾڂو٩ننز ٞ٩ننلس او يٖننڂټ
ؽڂي ٨اؽَثس ثٽؾْڀ.
ويٺوڃ ٽضڂجًيڄ ثٽٶور ثٽ٪جځز اهڂيز وصاعيٌثً ٹذيٌثً ٽل٩ذنيڄ ثٽٚنٮجً وثٽچجٕنتيڄ وهنيث ي٪چنت إڃ هنيڇ
ثٽضڂجًيڄ صْ ڀ دجًصٲج ٧ځْضوب ثٽٶور وثٽضقڂټ وصٖٺټ ثٽٶج٩ور ث ّجّيز وثٽڂضيچنز ٽپضنوًيذجس ثٽلفٶنز
ودجٽضجٽت صْ ڀ ٱت صقْيڄ ځْضوب ث هثس ثٽڂ جًض وثٽن٢٢ت ٱت ثٽڂذجًيجس.
((013
اٌمٛح إٌغج١خ -:هت ځٶوثً ثٽٶور ٽٺټ ٹٮڀ وثفو ځڄ وٍڃ ثٽؾْڀ ويڂٺنڄ صقوينوهج ٩نڄ ٌ١ينٴ ٵْنڂز
ثٽٶور ثٽڂ٢پٶز ٩پ وٍڃ ثٽؾْڀ.
اٌمٛح إٌغج١خ= اٌمٛح اٌّؽٍمخ÷ ٚصْ اٌغغُ
ص٪و ثٽٶور ثٽچْذيز ځڄ اٹغٌ ثٽڂؤٌٕثس هالٽز وځوٝو٩يز ٩پ ٵور ثٽل٩خ وصپ٪خ هنيڇ ثٽٶنور هوًثً
هجځجً ٱت ث ٽ٪جح ثٽضت يٺوڃ ٱي ج صچجٱِ ثٽل٩ذيڄ صذ٪جً وٍثڅ ڀ ٹڂج ٱت ثٽڂٚجً٩ز وثٽڂلٹڂز وًٱ٨
ث عٶجٻ وثٽضجٹوثڅوو وٹنيٽٸ صپ٪نخ هوًًث هجځنًج ٱنت د٪ن ٜث ٽ٪نجح ثٽضنت صض٢پنخ ثٽضٮپنخ ٩پن ځٶجوځنز
وٍڃ ثٽؾْڀ ٹڂج ٱت ثٽوعخ ثٽ٪جٽت وال٩خ ثٽؾڂذجٍ فيظ صٺوڃ ثٽڂٶجوځز هت ٩ذنجًر ٩نڄ وٍڃ ؽْنڀ
ثٽل٩خ .فيظ ال يْض٢ي ٨هؤالس ثٽل٩ذيڄ ځڄ صقْيڄ ځْضوب ثٽٶور ثٽٶٚوب ٩ڄ ٌ١يٴ ٍيجهر فؾڀ
ثٽٞ٪پز اض ٍيجهر وٍڃ ثٽؾْڀ دټ ي٪ضڂووڃ ٩پ ص٢ويٌ ثٽٶور ثٽٶٚوب (ثٽڂ٢پٶز) ځڄ منلٻ صقْنيڄ
ځْضوب ثٽضوثٱٴ وثٽضَثځڄ ٱت ٩ڂنټ ثٽٞ٪نلس هثمنټ ثٽٞ٪نپز ثٽوثفنور ودنيڄ ثٽٞ٪نلس ثٽ٪جځپنز ځڂنج
يؤهض إٽ إڅضجػ ٵور ثٹذٌ دووڃ ٍيجهر ٱت وٍڃ ثٽل٩خ.
ځغلً ٽويچج ( )3ال٩ذيڄ ٱت ثٽ٪جح ځنضپٲز وداوٍثڃ ځنضپٲز هت ( 76ٹٮڀ 16 ،ٹٮڀ )66( ،ٹٮڀ ) صڀ
ل عنڀ
ثمضذجً ثٽٶور ثٽڂ٢پٶز ٩چنوهڀ ځنڄ منلٻ ًٱن ٨اٵٚن عٶنټ ٩پن ث ٹضنجٯ عنڀ عچنت ثٽنٌٹذضيڄ ٹنجځ ً
ثٽوٵوٯ وٹجڅش ثٽٶور ثٽٶٚوب ٽوي ڀ ؽڂي ٪ج ځضْجويز ()126ٹٮڀ.
ال٩خ ٹٌر ١جةٌر وٍڅه ()76ٹٮڀ ٵوصه 126ٹٮڀ
ثٽٶور ثٽچْذيز= ثٽٶور ثٽڂ٢پٶز ÷ وٍڃ ثٽؾْڀ=1.7=76÷126
ال٩خ ٹٌر ثٽٶوٿ وٍڅه ()16ٹٮڀ ٵوصه 126ٹٮڀ
ثٽٶور ثٽچْذيز= ثٽٶور ثٽڂ٢پٶز÷ وٍڃ ثٽؾْڀ=1.5=16÷126
ال٩خ ٹٌر ّپز وٍڅه ()66ٹٮڀ ٵوصه 126ٹٮڀ
ثٽٶور ثٽچْذيز= ثٽٶور ثٽڂ٢پٶز÷ وٍڃ ثٽؾْڀ=1.3=66÷126
ٱلفنن ٤ځننڄ ثٽچجفيننز ثٽچٌ٦يننز اڃ ؽڂينن ٨ثٽل٩ذننيڄ ځضْننجوييڄ ٱننت ثٽٶننور ثٽٞ٪ننپيز دج٩ضذننجً اڅ ننڀ
ثّض٢ج٩وث إڃ يٌٱ٪وث ()126ٹٮڀ ،وٽٺڄ ٱت فٶيٶز ث ځٌ إڃ ال٩خ ٹٌر ثٽ٢جةٌر هو ث ٹغٌ ٵور ځڄ
ال٩خ ٹٌر ثٽٶوٿ وٹٌر ثٽْپز دج٩ضذجً إڃ ٵوصه ثٽچْذيز هت ثٹذٌ ٵيڂز ځڄ ثآلمٌيڄ وهيث ي٪چت إڃ ٹټ
()1ٹٮڀ ځڄ وٍڃ ؽْڀ ال٩خ ٹٌر ثٽ٢جةٌر ثّض٢ج ٧اڃ يضٮپخ ٩پ ځٶجوځنز ثٹذنٌ وصٶنوً ()1.7ٹٮنڀ
وهيث ي٪چت ثڅه اڅضؼ ٵور ثٹذٌ ٱت فيڄ ٹجڃ ال٩خ ٹنٌر ثٽٶنوٿ ثّنض٢ج ٧اڃ يضٮپنخ ٩پن ځٶجوځنز صٶنوً
()1.5ٹٮڀ ،وال٩خ ٹٌر ثٽْپز ثّض٢ج ٧ٹټ ()1ٹٮڀ ځڄ وٍڃ ؽْڀ اڃ يضٮپخ ٩پن ()1.3ٹٮنڀ ځنڄ
ثٽڂٶجوځز.
ٹڂج ي٪چت هيث ايٞجً إڃ ال٩خ ٹٌر ثٽٶوٿ ثٽيض وٍڅه ( )16ٹٮڀ إىث ثّض٢ج ٧اڃ يضنپ٘ ځڄ
() 16ٹٮڀ ځڄ ثٽٖقوٿ ٱجڃ ٵوصه ثٽچْذيز ّوٯ صَهثه وصٚذـ ٵيڂض ج ځغټ ٵيڂز ال٩خ ثٽٺٌر ثٽ٢جةٌر
اض ()1.7ٹٮڀ اض إڃ ٹټ ()1ٹٮڀ ځڄ وٍڅه ثّض٢ج ٧اڃ يضٮپخ ٩پ ()1.7ٹٮڀ ځڄ ثٽڂٶجوځز ځٶجًڅجً
دجٽقجٽز ث وٽ ثٽضت ٹجڃ ٱي ج وٍڅه ()16ٹٮڀ وٵوصه ثٽچْذيز ()1.5ٹٮڀ وهيث ي٪چت ثڅه اڅضؼ ٵور ثٹذٌ
٩چوځج صنپ٘ ځڄ ثٽوٍڃ ثٽَثةو ()16ٹٮڀ ،ودجٽضجٽت ٱجڃ ٵوًصه ٩پ ثٽؾٌض ثٽٌْيّ ٨وٯ صَهثه
وٵوًصه ٩پ ثٽوعخ ّوٯ صٺوڃ ا٩پ ٹجٽٖن٘ ثٽيض ٹجڃ يٌصوض ؽجٹيش وٍڅه ()16ٹٮڀ ويؾٌض
ويٶٲَ عڀ ينپ ٨هيث ثٽؾجٹيش ويؾٌض ويٶٲَ ٱجڃ هچجٷ ٱجًٳ ٱت ثءڅؾجٍ ديڄ ٹل ثٽقجٽضيڄ.
((014
و١ف ٔؽٛس اٌمٛح اٌؼعٍ١خ ٌذ ٜاٌالػج:ٓ١
هچجٷ ٩ور صوًيذجس ٽض٢ويٌ ثٽٶور ثٽٞ٪پيز ٽل٩ذيڄ دجّض٪ڂجٻ مٚجة٘ ثٽچ٦جٿ ثٽألوٹْنؾيچت ث وٻ
وهيڇ ثٽضوًيذجس هت ٽض٢ويٌ ثٽٶور ثٽٶٚوب وثٽٶور ثٽٌْي٪ز وثٽٶور ثالڅٲؾجًيز - :
-3رذس٠جبد اٌمٛح اٌمص:ٜٛ
ثٽٶور ثٽٶٚوب ص٪چت ٵوًر ثٽل٩خ ٩پ ثٽضٮپخ ٩پ اٵ ٚځٶجوځز او هنت (اٵٚن وٍڃ يْنض٢ي٨
ثٽٌيجٝننت ًٱ٪ننز) وهننيڇ ثٽضننوًيذجس ىثس ٱجةننور ٹذيننٌر ٽننوب ثٽل٩ذننيڄ ثٽننييڄ يڂجًّننوڃ ث ٽ٪ننجح ثٽضننت
صض٢پخ ثٽضٮپخ ٩پ ځٶجوځجس ٹذيٌر ځغټ ًٱ ٨ث عٶجٻ وثٽڂٚجً٩ز وثٽؾنوهر وإ١جفنز ثٽڂٌ٢ٵنز وهٱن٨
ثٽٺننٌر ثٽقويويننز وصٶننټ ٱجةننور هننيڇ ثٽضننوًيذجس ٹپڂننج ٵپننش ثٽڂٶجوځننز ثٽضننت يٲضننٌ ٛثٽضٮپننخ ٩پي ننج اعچننجس
ثٽڂذجًيجس ٹج ٽ٪جح ثٽٲٌٵيز وثٽؾٌض وثٽْذجفز ٽڂْجٱجس ځضوّ٢ز و١ويپز اض ث ٽ٪نجح ثٽضنت صض٢پنخ
ثٽضٮپخ ٩پ وٍڃ ثٽؾْڀ ٱٶ ٠وٹيٽٸ ث ٽ٪نجح ثٽضنت صضڂينَ دجٽضقڂنټ وصٺنوڃ ثٽڂٶجوځنجس ٱي نج ٵپيپنز ،
٩پڂج إڃ ص٢ويٌ ثٽٶور ثٽٶٚوب ٽوب ثٽل٩ذيڄ ٱت ځنضپٰ ث ٽ٪جح يؤهض إٽ ص٢نويٌ ثٽٶنور ثٽْنٌي٪ز
وثٽٶور ثالڅٲؾجًيز اض إڃ هچجٷ ٩لٵز ثيؾجديز ديڄ ص٢ويٌ ثٽٶور ثٽٶٚوب وهجصيڄ ثٽٶوصيڄ دټ إڃ ثٽٶور
ثٽٶٚوب صٖنٺټ ٵج٩نور اّجّنيز ٽض٢ويٌهڂنج وهنيث ي٪چنت ثڅنه يؾنخ ص٢نويٌ ثٽٶنور ثٽٶٚنوب ٵذنټ ثٽٶنور
ثٽٌْي٪ز وثالڅٲؾجًيز ٽألٽ٪نجح ثٽٲٌٵينز اض منلٻ ٱضنٌر ثء٩نوثه ثٽ٪نجٿ وثٽننجٗ عنڀ يٶنټ ثّنض٪ڂجٻ هنج
صوًيؾيج ٹپڂج ثٵضٌدچج ځڄ ٱضٌر ثٽڂذجًيجس وصَهثه ث فؾجٿ ثٽضوًيذيز ٽپٶور ثٽٌْي٪ز وثالڅٲؾجًيز .
هچجٷ څو٩يڄ ځڄ ثٽٶور ثٽٶٚوب هڂج-:
((015
اٌزىشاس -:ال يوؽو صٺٌثًثس څضيؾز ٽ٪نوٿ وؽنوه ثٽنضٶپ٘ وثالڅذْنج ٟٱنت ثٽٞ٪نلس دنټ صقْنخ ٩پن
اّجُ ثٽَځڄ ٱت ٹټ صڂٌيڄ.
ٽپچجٕتيڄ 6عوثڅت × 3ځؾڂو٩جس
ٽپٌؽجٻ 12عجڅيز × 3ځؾڂو٩جس
اٌشاحخً -:ؽو ٧ثٽچذ ٜإٽ ثٵټ ځڄ ٌٝ 126دز /هٵيٶز .او ًثفز ځڄ ( )5-3هٵجةٴ .
((016
ساثؼب ِٓ -:إٌبح١خ اٌى١ّ١بئ١خ
ثٽٶور ثٽٌْي٪ز ثٽٶور ثالڅٲؾجًيز
ځٚننوً ثٽ٢جٵننز ثٽننٌةيِ ٽڂغننټ هننيڇ ثٽضننوًيذجس ځٚننننوً ثٽ٢جٵننننز ثٽننننٌةيِ ٽڂغننننټ هننننيڇ
) + (ATP-PCصقپنننټ ثٽؾپوٹنننوٍ وٹْنننؾيچجً ثٽضننوًيذجس ) (ATPوصٺننوڃ ٵننور ثڅٖنن٢جً
وصٺننوڃ ٵننور ثڅٖنن٢جً ATPثٵننټ ّننٌ٩ز ٱننت ّ ATPننٌي٪ز ؽننوثً ٱننت ثٽوفننور ثٽَځچيننز.
ثٽوفور ثٽَځچيز .ويڂٺڄ اڃ يْضڂٌ ٱضٌر ث هثس وىٽٸ ٽٶ ٌٚثٽٲضٌر ثٽَځچيز ٽألهثس وثٽضت
إٽ ( )16عوثڅت الصضؾجوٍ ( )3عوثڅت .
((012
ِضبي ( : )3إىث ٹجڅش ثٽٶور ثٽٶٚوب ٽل٩خ ٱت صڂٌيڄ ځ٪يڄ ( ) 66ٹٮڀ وثٽَځڄ ثٽنيض ثّنضٮٌٵه
ٱت صچٲييڇ ( )6عوثڅت.
ثٽٶور ثٽٌْي٪ز= 66ٹٮڀ÷6عوثڅت= 15ٵيڂز ثٽٶور ثٽْنٌي٪ز ٵذنټ ثٽضنوًيخ ٱنئىث ٍثهس ثٽٶنور ثٽٶٚنوب
ځ ٨عذجس ثٽَځڄ ثٽيض يؤهض ده ثٽضڂٌيڄ
ثٽٶور ثٽٌْي٪ز=166ٹٮڀ÷6عوثڅت= 16.6اض ٍيجهر ٱت ځٶوثً ثٽٶور
ِضبي ( : )1ٱت فجٽز ٍيجهر ثٽٶور ثٽٶٚوب ځ ٨صٶپيټ ثٽَځڄ
ثٽٶور ثٽٌْي٪ز= 166ٹٮڀ÷5عجڅيز= 26هو ٵيڂز ثٽٶور ثٽٌْي٪ز
ِضبي ( : )1ٱت فجٽز عذجس ثٽٶور ثٽٶٚوب ځ ٨صٶپيټ ثٽَځڄ.
اٌمٛح اٌغش٠ؼخ166 -ٹٮڀ÷4عجڅيز= 25ٵيڂز ثٽٶور ثٽٌْي٪ز
و٩پيه ٱجڃ اٱٞټ ثٽقجالس ٽض٢ويٌ ثٽٶور ثٽٌْي٪ز هو ځنڄ منلٻ ٍينجهر ثٽٶنور ثٽٶٚنوب وصٶپينټ ٍځنڄ
ثالڅٶذجٝجس ثٽٞ٪پيز اض ٍيجهر ٌّ٩ز ثالڅذْج ٟوثالڅٶذج ٛاعچجس ث هثس ثٽٞ٪پت ځڂج يؤهض ىٽٸ إٽن
ٌّ ٩ز صچٲيي ثٽوثؽخ ّنوثس ٹنجڃ دنوڅت او ځ نجًض او م٢٢نت ودجٽضنجٽت صقْنيڄ ځْنضوب ث هثس اعچنجس
ثٽڂذجًيجس .
ِشاحً رذس٠جبد اٌمٛح خالي فزشاد اٌزذس٠ت (اإلػذاد اٌؼبَ ،اإلػذاد اٌخبص ،اإلػذاد ٌٍّجبس٠بد)
يضٲٴ ٩پڂجس ثٽضوًيخ ثٽٌيجٝت ٩پ إڃ څو ٧صوًيذجس ثٽٶور اهوثٱ ج صنضپٰ ځڄ ٱضٌر صوًيذيز إٽ
امٌب وٹټ صوًيخ ځڄ هيڇ ثٽضوًيذجس ٽه هوٯ ځ٪يڄ وفؾڀ وٕور صوًيذيز صضچجّخ ځ ٨هيث ثٽ وٯ
وثٽْؤثٻ هو ځج هت صوًيذجس ثٽٶور ثٽڂچجّذز ٽٺټ ٱضٌر ځڄ ٱضنٌثس ثٽضنوًيخ (ثء٩نوثه ثٽ٪نجٿ ،ثء٩نوثه
ثٽنجٗ ،ثء٩وثه ٽپڂذجًيجس)
وځڄ ثؽټ اڃ صقٶنٴ صنوًيذجس ثٽٶنور ثٽ نوٯ ثٽنيض وٝن٪ش ځنڄ ثؽپنه وهنو ص٢نويٌ ځْنضوب ث هثس
ثٽذوڅت وثٽڂ جًض وثٽن٢٢ت الدو ٽچج ځڄ اڃ څٌث٩ت ثٽضضجد ٨ثٽْپيڀ ٽضوًيذجس ثٽٶور ٱت ثٽن٢ز ثٽضوًيذيز
ثٽْچويز وٌ١ٳ صوًيذ ج ملٻ صپٸ ثٽٲضٌثس اض ملٻ ٱضٌثس ثء٩وثه ثٽ٪جٿ وثء٩وثه ثٽنجٗ وملٻ
ٱضٌر ثٽڂذجًيجس ،إڃ صوًيذجس ثٽٶور ملٻ ثٽڂوّڀ ثٽضوًيذت صڂٌ دغلط ځٌثفټ هت:
((019
وي٢پٴ ثٽذ٩ ٜ٪پ هيڇ ثٽڂٌفپز ځڄ صوًيخ ثٽٶور (دڂٌفپز ثء٩وثه ثٽڂچنٲ ٜثٽٖنور) او (ځٌفپنز
ثٽوٵجيز ځڄ ثءٙجدز) اض ٹپڂج صڀ صچٲيي هيڇ ثٽڂٌفپز دٖٺټ ؽيو ٹپڂج ٵپش ثفضڂجالس ثءٙجدز ٱت
ثٽؾووٻ ًٵڀ ()5صڂٌيڄ ثٽٶٲَ ٽأل٩پ ځ ٨ث عٶجٻ
ثٽڂٌثفټ ثٽضجٽيز ځڄ ثء٩وثه .وملٻ هيڇ ثٽڂٌفپز ي٪ڂټ ثٽڂوًح ٩پن صقْنيڄ وصچڂينز صقڂنټ ثٽٶنور
ٽل٩خ وٍيجهر ثٽٺضپز ثٽٞ٪پيز ودجّض٪ڂجٻ ځنضپٰ ثٽوّجةټ وثٽٌ٢ٳ ثٽضوًيذينز وځنور هنيڇ ثٽضنوًيذجس
ص٪ضڂو ٩پ ١وٻ ٱضٌر ثء٩وثه ثٽ٪جٿ.
ِضبي :إىث ٹجڅش ثٽنوثةٌر ثٽضوًيذينز ٽإل٩نوثه ثٽ٪نجٿ ( ) 4اّنجدي ،٨ٹينٰ يٺنوڃ صنوًيخ صقڂنټ ثٽٶنور ٽ نيڇ
ثٽوثةٌر ثٽضوًيذيز ځڄ فيظ ثٽقؾڀ وثٽٖور وثٽٌثفز ٽٺټ صڂٌيڄ ځڄ ثٽضڂجًيڄ ثٽضت ّنيضڀ صچٲينيهج منلٻ
هيڇ ثٽڂٌفپز ځڄ صوًيخ ثٽٶور.
ؽووٻ ()5
يذيڄ ثٽٖور وثٽقؾڀ وثٽٌثفز وٌّ٩ز ثالهثس ٽضڂٌيڄ و ٨ٝث عٶجٻ ٩پ ث ٹضجٯ عڀ عچت ثٽٌؽپيڄ
وثٽوعخ إٽ ث ٩پ
ٌّ٩ز ث هثس ثٽٌثفز ثٽقؾڀ ثٽٖور ث ّذو٧
%56 ٩وهر ثٽچذ/ٛ136ٜه 15صٺٌثً×3 وٍڃ %36ځڄ اٵٚ ث وٻ
%66 ٩وهر ثٽچذ/ٛ136ٜه 26صٺٌثً×3 وٍڃ %35ځڄ اٵٚ ثٽغجڅت
%76 ٩وهر ثٽچذ/ٛ136ٜه 25صٺٌثً×3 صٺٌثً %46ځڄ اٵٚ ثٽغجٽظ
%56 ٩وهر ثٽچذ/ٛ136ٜه 15صٺٌثً×3 صٺٌثً %36ځڄ اٵٚ ثٽٌثد٨
وهچجٷ ٩ور اّجٽيخ ٽَيجهر او ص٪ٚيخ ثٽضڂٌيڄ ثٽيض يلف ٤ٱت ثٽؾووٻ ا٩لڇ ځڄ اّذو ٧إٽ آمٌ
ځچ ج - :
ٍ .1يجهر ٩وه ثٽضٺٌثًثس ٽپضڂٌيڄ ځڄ اّذو ٧إٽ آمٌ .
ٍ .2يجهر وٍڃ ث عٶجٻ ٽپضڂٌيڄ ځڄ اّذو ٧إٽ آمٌ .
ٍ .3يجهر ٌّ٩ز ث هثس ٽپضڂٌيڄ ځڄ اّذو ٧إٽ آمٌ .
ٍ .4يجهر اٹغٌ ځڄ ځضٮيٌ ٱت څٲِ ثٽوٵش ځغټ ٍيجهر ٩وه ثٽضٺٌثًثس ځٍ ٨يجهر ثٽوٍڃ ٽألعٶجٻ او ځن٨
ٍيجهر ٌّ٩ز ث هثس
. 5دٶننجس ٩نننوه ثٽضٺنننٌثًثس ٽٺننټ صڂنننٌيڄ عجدضننجً اض ( ) 15صٺننٌثً ٽٺنننڄ يٶنننوٿ ثٽڂننوًح دَينننجهر ٩نننوه
ثٽڂؾڂو٩جس ځڄ ٩وه ( )3ځؾڂو٩جس ٱت ث ّذو ٧ث وٻ إٽ ( )4ٱنت ث ّنذو ٧ثٽغنجڅت عنڀ إٽن ٩نوه
( )5ٱت ث ّذو ٧ثٽغجٽظ.
((001
وثٽڂ جًيننز وثٽن٢٢يننز ثٽنجٙننز دجٽپ٪ذننز .وصضڂيننَ هننيڇ ثٽڂٌفپننز ځننڄ صننوًيذجس ثٽٶننور دجًصٲننج ٧ثٽٖننور
ثٽضوًيذيننز دقيننظ صٚننټ ّننٌ٩ز ث هثس ځننڄ ( ) %66 – 16ځننڄ اٵٚن ّننٌ٩ز ٽننألهثس ځنن ٨مٲننٜ
ثٽضٺٌثًثس ودجّض٪ڂجٻ صڂجًيڄ ځضچو٩ز وځنڄ اوٝنج ٧ځنضپٲنز صضٞنڂڄ ؽوثڅنخ هجځنز ځنڄ ثٽقٌٹنجس
ثٽضت صچٲي ملٻ ثٽڂذجًيجس.
ِضبي :إىث ٹجڅش ثٽوثةٌر ثٽضوًيذيز ( )3اّجدي. ٨
ٹيننٰ يننضڀ صوٍينن ٨ثٽقؾننڀ وثٽٖننور وثٽٌثفننز ٽٺننټ صڂننٌيڄ ځننڄ ثٽضڂننجًيڄ ثٽضننت ّننيضڀ صچٲيننيهج مننلٻ هننيڇ
ثٽڂٌفپز ځڄ ثٽضوًيخ.
ِضبي :ٽضڂٌيڄ ًځت ثٽٺٌر ثٽ٢ذيز ٽإلځجٿ ٽض٢ويٌ ٞ٩لس ثٽيًث٩يڄ وثٽٺضٲيڄ .
((000
ثٽٖٺټ ( )56دٌڅجځؼ ځوٱٴ ثٽڂوٽ ثٽڂُٶضٌؿ ٽض٢ويٌ ثٽٶور دٺٌر ثٽٶوٿ
((007
اٌفصً اٌشاثغ
رٕظ ُ١رذس٠جبد اٌزحًّ اٌخبص ثبألداء ٚفم ًب ٌٕظبَ إٔزبط اٌؽبلخ
اٌألٚوغغ ٟٕ١اٌضبٔٔ ٟظبَ حبِط اٌالوز١ه
((003
(004(
ٔظبَ إٔزبط اٌؽبلخ اٌألٚوغغ ٟٕ١اٌضبٔٔ( ٟظبَ حبِط اٌالوز١ه)
األ٘ذاف ٚاٌّّ١ضاد اٌجذٔ١خ اٌز٠ ٟؽٛس٘ب ٘زا إٌظبَ
ي وٯ ثٽضوًيخ ثٽألوٹْؾيچت دجّض٪ڂجٻ هيث ثٽچ٦جٿ وثٽيض يْڂ دچ٦جٿ ثٽألوٹْؾيچت ثٽغجڅت
او(څ٦جٿ فجځ ٜثٽلٹضيٸ) او څ٦جٿ صقپټ ثٽؾپوٹوٍ وٹْؾيچيج اّجّجً إٽ ص٢ويٌ ثٽضقڂټ ثٽنجٗ او
صقڂټ ثٽٌْ٩ز وثٽيض ي٪چت ٵوًر ثٽل٩خ ٩پ ثالّضڂٌثً دج هثس اعچجس ثٽڂذجًيجس هوڃ هذو ٟٱت
ځْضوب هيث ث هثس .وثٽضوًيخ ثٽألوٹْؾيچت ي٪چت ايٞجً ٹټ صڂٌيڄ ّوثس ٹجڃ صڂٌيڄ دوڅت او ځ جًض
او م٢٢ت يؤهض :
دٖور ځڄ ( )%65-16ځڄ اٵٕ ٚور ٽپضڂٌيڄ
يٚټ ٱيه ثٽڂ٪وٻ ٌٝدجس ثٽٶپخ إٽ فوثٽت (ٌٝ )176دز ٱت ثٽوٵيٶز
ځور ثٽضڂٌيڄ ال صضؾجوٍ ( )4هٵجةٴ
ثٽٌثفز ديڄ ثٽضٺٌثًثس وٙوٻ ځ٪وٻ ٌٝدجس ثٽٶپخ إٽ (ٌٝ )136-126دز ٱت ثٽوٵيٶز وىٽٸ
ٽذٶجس ؽَس ځڄ فجځ ٜثٽلٹضيٸ ٱت ثٽٞ٪لس وثٽوٿ .
ٱجڃ هيث ثٽضڂٌيڄ يٚچٰ ٝڂڄ صوًيذجس ثٽضقڂټ ثٽنجٗ او صقڂټ ثٽٌْ٩ز او ٝڂڄ ثٽضوًيذجس
ثٽألوٹْؾيچيز دچ٦جٿ فجځ ٜثٽلٹضيٸ او صقپټ ثٽؾپوٹوٍ وٹْؾيڄ.
وځڄ مٚجة٘ هيث ثٽضوًيخ يقوط صٌثٹڀ ٽقجځ ٜثٽلٹضيٸ ٱت ثٽٞ٪لس وثٽوٿ څضيؾز ٽچٶ٘
ث وٹْؾيڄ ٱت ثٽنليج ثٽٞ٪پيز اعچجس اهثس ثٽضڂٌيڄ وٵو اعذضش ثٽوًثّجس وثٽضؾجًح ٩پ إڃ ال٩ذيڄ
ٹٌر ثٽٶوٿ يٚټ ٽوي ڀ فجځ ٜثٽلٹضيٸ ٱت ثٽوٿ إٽ اٹغٌ ځڄ ( )166ځپٮڀ ٹټ ّ166ڀ 3ځڄ ثٽوٿ
وهيڇ ثٽٺڂيز ٽيْش عجدضز اعچجس ٹټ ثٽڂذجًثر دټ صضاًؽـ ديڄ ثٽ٪ٚوه وثٽ ذو ٟوٱٶجً ٽٲج٩پيز وځوٵ٨
ثٽل٩خ ٱت ثٽڂپ٪خ وځوب ٵوًصه ٩پ ثٽٶيجٿ دجٽضقٌٹجس ثٽٌْي٪ز ثٽڂْضڂٌر اعچجس ثٽڂذجًثر ٱٺپڂج ٹجڅش
صقٌٹجصه ٌّي٪ز وځْضڂٌر يٺوڃ ث وٹْؾيڄ ٭يٌ ٹجٱيجً ءڅضجػ ثٽ٢جٵز ودجٽضجٽت صچضؼ ثٽ٢جٵز وٹْؾيچج
و٩ڄ ٌ١يٴ صقپټ ثٽؾپوٹوٍ وٹْؾيچج ،ويقوط څضيؾز ٽ يث ثٽضقپټ ٥وً فجځ ٜثٽلٹضيٸ
ٹڂنپٲجس ٽ يث ثٽضقپټ وي٪ڂټ فجځ ٜثٽلٹضيٸ اعچجس صٌثٹڂه ٱت ثٽٞ٪پز إٽ ثٽضؾڂ ٨ٱت څٶج ٟثالصٚجٻ
ثٽٚ٪ذت ځڂج ي٪يٴ وٙوٻ ثءٕجًثس ثٽٚ٪ذيز إٽ ثٽٞ٪پز ٱضٶټ ٵوًص ج ٩پ ثٽضٶپ٘ وثالڅذْجٟ
وص ذ ٠ٵوًر ثٽل٩خ ٩پ ثٽضقٌٷ ثٽٌْي ٨ٹڂج يقوط څضيؾز ٽيٽٸ إٽ صٮييٌ ٱت ثٽضوثٍڃ ثٽقجځٞت
ثٽٶپوض ) (PHثٽوٿ ويٚذـ ثٽوٿ اٹغٌ فجځٞيز د٪و صقوٻ فجځ ٜثٽلٹضيٸ ځڄ ثٽٞ٪لس إٽ ثٽوٿ
ٱيچنٲ (PH) ٜثٽوٿ إٽ ثٵټ ځڄ ( )7,4وثٽضت هت ثٽقووه ثٽ٢ذي٪يز ٽپٖن٘ وڅضيؾز ٽ يث ثالڅنٲجٛ
ٱت ) (PHثٽوٿ صضومټ ثٽڂچ٦ڂجس ثٽقيويز ثٽڂوؽوهر ٱت ؽْڀ ثٽٌيجٝت ٽڂ٪جهٽز فڂوٝز ثٽوٿ وؽ٪ټ
ثٽوٿ ثٵټ فجځٞيز ځڄ ملٻ صومټ ثٽٶپويجس ٱت ځ٪جهٽز ثٽقوثځ ٜوڅضيؾز ٽيٽٸ يضؾه ثٽوٿ څقو فووهڇ
ثٽ٢ذي٪يز وهيث ي٪چت إڃ صومټ ثٽڂچ٦ڂجس ثٽقيويز هت ٽنپٴ ثٽضوثٍڃ ثٽقجځٞت ثٽٶپوض ٱت ثٽوٿ،
وڅٌ٦ثً ٽضٺٌثً هيڇ ثٽضوًيذجس دقؾوٿ صوًيذيز ٹذيٌر اعچجس ثٽڂوّڀ ثٽٌيجٝت يقوط ٩چو ثٽٌيجٝت
صٺيٲجس ٝو څٶ٘ ث وٹْؾيڄ وصٌثٹڀ فجځ ٜثٽلٹضيٸ ٹڂج صضقْڄ ٵوًر ثٽڂچ٦ڂجس ثٽقيويز ٩پ
ځ٪جهٽز ثٽقڂوٝز ودجٽضجٽت صضقْڄ ٵوًر ثٽل٩ذيڄ ٩پ صقڂټ څٶ٘ ث وٹْؾيڄ وځج يقوعه ځڄ
صٮيٌثس ٹيڂيجةيز وهيث ي٪چت إڃ ثٽل٩خ يْض٢ي ٨اڃ يضقٌٷ دٌْ٩ز اعچجس ثٽڂذجًيجس هوڃ فووط
((005
ثٽض٪خ څضيؾز ٽضاعيٌ ثٽضوًيذجس ثٽألوٹْؾيچز د يث ثٽچ٦جٿ وثٽضت ځچقضه ثٽٶوًر ٩پ ثٽضقٌٹجس ثٽٌْي٪ز
هثمټ ثٽڂپ٪خ هوڃ هذو ٟٱت ځْضوب اهثةه ثٽڂ جًض او ثٽن٢٢ت.
و٩پيه ٱجڃ صقْيڄ ثٽضقڂټ ثٽنجٗ ٩ڄ ٌ١يٴ ثٽضوًيخ ثٽألوٹْؾيچت دچ٦جٿ فجځ ٜثٽلٹضيٸ يپ٪خ
هوًثً ٹذيٌثً وٱج٩لً ٱت ٵوًر ثٽل٩ذيڄ ٩پ ث هثس ثٽڂ جًض وثٽن٢٢ت اض إڃ ثٽل٩خ يْضڂٌ دجٽپ٪خ
او اهثس ثٽضقٌٹجس ثٽٌْي٪ز ثٽڂنضپٲز وص٢ذيٴ ثٽن٩ ٠٢پ ١وٻ ٕو١ت ثٽڂذجًثر هوڃ هذو ٟٱت
ځْضوب هيث ث هثس.
أعبٌ١ت رذس٠ج١خ ِخزٍفخ ٌزؽ٠ٛش اٌزحًّ اٌخبص ثبألداء ثىشح اٌمذَ ٚفمبً ٌٕظبَ إٔزبط اٌؽبلخ
اٌألٚوغغ ٟٕ١اٌضبٔ( ٟحبِط اٌالوز١ه)
هچجٷ ٩ور ٌ١ثةٴ او اّجٽيخ صوًيذيز ٽض٢ويٌ ثٽضقڂټ ثٽنجٗ دج هثس ٯ ٹٌر ثٽٶوٿ ځچ ج -:
-3اعٍٛة اٌشوط ر٘بثبً ٚإ٠بثب ثبٌىشح :
يٶْڀ ثٽٲٌيٴ ثٽ ځؾڂو٩جس وصٶْيڀ ثٽڂچ٢ٶز إٽ ( )4اٵْجٿ ثٽل٩خ ث وٻ يؤهض ثٽؾٌض ثٽٌْي٨
دجٽٺٌر ځڄ ديڄ ثٽٖوثم٘ ىهجدج وإيجدج ويْپڀ ثٽٺٌر ٽَځيپز ثٽل٩خ ثٽغجڅت ثٽيض يچ٢پٴ ٽيؤهض څٲِ
ثٽضڂٌيڄ وهٺيث يْضڂٌ ثٽضڂٌيڄ ًد ٨ځٌثس ٽٺټ ال٩خ .صڂچـ ًثفز ٽپڂؾڂو٩جس ځڄ ( )3-2هٵجةٴ
او ًؽو ٧ثٽچذٌٝ )136-126( ٜدز دجٽوٵيٶز .عڀ ي٪جه ثٽضڂٌيڄ ځٌر ثمٌب وٽٺڄ دڂچجوٽز ١ويپز ځڄ
ثٽٖجم٘ ثالميٌ ٽَځيپز عڀ ثٽ٪وهر دجٽؾٌض ثٽٌْي ٨ځڄ ديڄ ثٽٖوثم٘ ثٽ مپٰ ثٽڂؾڂو٩ز.
ثٽضڂٌيڄ ()31
ثٽضوًيخ دجّپوح ثٽٌٹ ٜىهجدًج وإيجدج دجٽٺٌر ٽض٢ويٌ ثٽضقڂټ ثٽنجٗ دجٽپ٪ذز
((006
-1اعٍٛة اٌشوط إٌّٛع ر٘بثبً ٚإ٠بثب
يٶْڀ ثٽٲٌيٴ ٩پ ٕٺټ ځؾڂو٩جس ٹڂج صٶْڀ ثٽڂچ٢ٶز ًد ٨ٵ٢ج٩جس ځڄ5يجًهر ٽٺټ ٵ٢ج ٧وصٶٰ ثًد٨
ځؾجځي ٨ځڄ ثٽل٩ذيڄ ٽضذوث ثٽڂؾڂو٩ز ث وٽ ځ ٨ثٽٺٌثس ثٽوفٌؽز ثٽٌْي٪ز ٽپن ٠ث وٻ وصغذيش ثٽٺٌر ٩پ
ثٽن ٠وثٽ٪وهر دجٽٌٹ ٜثٽٌْي ٨ٽن ٠ثٽذوثيز عڀ ثالڅ٢لٳ دجٽٺٌر وهفٌؽض ج ٽپن ٠ثٽغجڅت وصغذيض ج ٩پ ثٽن٠
وثٽ٪وهر ٽپن ٠ث وٻ دجٽٌٹ ٜثٽٌْي ٨عڀ ثالّضوثًر وثالڅ٢لٳ ٽپٺٌر وهفٌؽض ج ٽپن ٠ثٽغجٽظ وهٺيث يضڀ صچٲيي
ثٽضڂٌيڄ ٩پ ؽڂي ٨ثٽن٢و ٟفض ثٽ٪وهر دجٽٺٌر ٽن ٠ثٽذوثيز وصْپيڂه ثٽل٩خ ثٽضجٽت ٽضچٲيي څٲِ ثٽضڂٌيڄ
وي٪جه ثٽضڂٌيڄ ( )4ځٌثس ٽٺټ ځؾڂو٩ز ځڄ هوڃ ًثفز الڃ ٱضٌر ثٽٌثفز هت ٱضٌر ثهثس ال٩ذت ثٽڂؾڂو٩ز
ثٽوثفور .
((002
ثٽضڂٌيڄ ()33
ثٽضوًيخ دجّپوح ثٽٌٹ٩ ٜپ ثٽن٢و ٟدجٽٺٌرٽض٢ويٌ ثٽضقڂټ ثٽنجٗ ٽپ٪ذز
ثٽضڂٌيڄ ()34
ثٽضوًيخ دجّپوح ثٽپ٪خ ځؾڂو٩ز ٝو ځؾڂو٩ز ص٢ويٌ ثٽضقڂټ ثٽنجٗ دجٽپ٪ذز
((008
ي وٯ هيث ثالّپوح ځڄ ثٽضوًيخ إٽ ص٢ويٌ ثٽضقڂټ ثٽنجٗ دج هثس دجءٝجٱز إٽ -:
-1ثٽ٪ڂټ ثٽؾڂج٩ت ثٽ ؾوځت وثٽوٱج٩ت .
-2ثٽ ؾوٿ ثٽٌْي.٨
-3ثٽوٱج ٧ثٽٲٌهض .
-4ثٽض ويٰ.
-5ص٢ويٌ فجالس ثٽپ٪خ ثٽڂنضپٲز ثءّچجه /ثٽضٮ٢يز.
ثٽپ٪خ (ٝ5و٩)5پ هوٱيڄ دوؽوه فٌثُ ثٽڂٌځ دڂْجفز ٽ٪خ46×36يجًهر دٌٖ ٟثٽپڂْضيڄ ٽڂور
( )15هٵجةٴ ( )3إوثً ٟثفز ( )2هٵيٶز يٖضٌ ٟثٽپ٪خ دٌ٢يٶز (ًؽټ ٽٌؽټ) ٽ٪خ ثٽٞج٭ ٠وٱت
فجٽز ثٽپ٪خ داٹغٌ ځڄ ٽڂْضيڄ صقوٻ ثٽٺٌر ٽپٲٌيٴ ثآلمٌ.
ثٽضڂٌيڄ ()34
ثٽضوًيخ دجّپوح ثٽپ٪خ ځؾڂو٩ز ٝو ځؾڂو٩ز ص٢ويٌ ثٽضقڂټ ثٽنجٗ دجٽپ٪ذز
ځڄ ثٽڂ ڀ ٩چو صچٲيي هيث ثٽضڂٌيڄ ٩وٿ صوٵٰ ثٽپ٪خ دْذخ مٌوػ ثٽٺٌر ٱيٺوڃ ثٽڂوًح ځؾ َث
ٽپٺٌثس الّضڂٌثً ٩پت ثيٶج ٧وثفو وځ٪وٻ ٕٮټ ٩جٽت.
((009
ثٽضڂٌيڄ ()36
ثٽضوًيخ دجّپوح ثٽٌٹ ٜثٽڂضٌ٪ػ دجٽٺٌر ص٢ويٌ ثٽضقڂټ ثٽنجٗ دجٽپ٪ذز
ځ ٨ثٽٺٌر او دووڅ ج
((071
ثٽضڂٌيڄ ()37
ثٽضوًيخ دجّپوح ّذجٳ ثٽضضجد ٨دجٽؾٌض دجٽٺٌر ٽض٢ويٌ ثٽضقڂټ ثٽنجٗ دجٽپ٪ذز ځ ٨ثٽٺٌر
ثٽضڂٌيڄ ()31
ثٽضوًيخ دجّپوح ثٽضوًيخ ثٽٲضٌض ٽض٢ويٌ ثٽضقڂټ ثٽنجٗ دجٽپ٪ذز ځڄ هوڃ ٹٌر
((070
-1اعٍٛة اٌشوط اٌغش٠غ اٌّزٕبٚة (اٌفبسرٍه) ثبٌىشح أ ٚثذ ْٚوشح.
يٶْڀ ثٽٲٌيٴ ٩پ ٕٺټ ځؾڂو٩جس ٹټ ځؾڂو٩ز( )5ال٩ذيڄ او اٵټ ،وٱت هيڇ ثٽٌ٢يٶز صٺوڃ
ثٽڂْجٱز ثٽڂٶ٢و٩ز ځنضپٲز وثٽٌْ٩ز ځنضپٲز وٱضٌثس ثٽٌثفز ځنضپٲز يٺوڃ ثٽضڂٌيڄ دجٽٌٹ ٜثٽٌْي٨
٩پ ؽڂي ٨ثٽن٢و ٟثٽ٢وٽيز ٽپڂپ٪خ وثٽ ٌوٽز ثٽنٲيٲز ٩پ ؽڂي ٨ثٽن٢و ٟثٽٌٝ٪يز ٽپڂپ٪خ
ودجّض٪ڂجٻ ثٽڂپ٪خ ٹپه وٹپڂج ٵٌٚس ثٽڂْجٱز ٍثهس ثٽٌْ٩ز دقيظ صٺوڃ ثٽٌْ٩ز دٖور ځڄ (-15
) %65ٹټ هوًر ٹجځپز يٶ ٪٢ج ثٽل٩خ يڂچـ ًثفز ( )5هٵيٶز او ًؽو ٧ثٽچذ)136-126( ٜ
ٌٝدز دجٽوٵيٶز ،يٺًٌ ثٽضڂٌيڄ ځٌصيڄ او فْخ م ٠٢ثٽڂوًح ويٲٞټ ثّض٪ڂجٻ ثٽؾٌض دجٽٺٌثس .
ثٽضڂٌيڄ ()36
ثٽضوًيخ دجّپوح ثٽٌٹ ٜثٽٌْي ٨ثٽڂضچجوح (ثٽٲجًصپٸ) دجٽٺٌر او دووڃ ٹٌر ٽض٢ويٌ
ثٽضقڂټ ثٽنجٗ دجٽپ٪ذز
((077
ثٽضڂٌيڄ ()46
ثٽضوًيخ دجّپوح ثٽضوًيخ ثٽوثةٌض دجٽٺٌر ٽض٢ويٌ ثٽضقڂټ ثٽنجٗ دجٽپ٪ذز
((073
ثٽضڂٌيڄ ()41
ثٽضوًيخ دجّپوح ثٽٌٹ ٜثٽڂچو ( ٧ٽيجٵز ثٽپ٪خ ) ٽض٢ويٌ ثٽضقڂټ ثٽنجٗ ٽپ٪ذز
دووڃ ٹٌر
- 33اعٍٛة اٌشوط اٌّىٛو ٟثزٕبفظ اٌّغّٛػز ٓ١ثشوط اٌز٘بة ٚاال٠بة وّب ف ٟاٌزغٍغً
أدٔبٖ:
ً -1ٹ ٜاوٻ5يجًهر ىهجح وإيجح.
-2عڀ ًٹ 26ٜيجًهر داٵ٩ٌّ ٚز(ثٽڂؾڂو٩ز ث وٽ ځڄ aإٽ dوثٽڂؾڂو٩ز ثٽغجڅيز ځڄ d
إٽ .a
ً -3ٹ5 ٜيجًهر ثٽغجڅيز ىهجح وإيجح(ثٽڂؾڂو٩ز ث وٽ ځڄ dإٽ cعڀ إٽ dوثٽڂؾڂو٩ز ثٽغجڅيز
ځڄ aإٽ bعڀ إٽ aٽضچض ت ثٽووًر ث وٽ ويڂچـ ثٽل٩ذوڃ هٵيٶز ًثفز
-4يٺًٌ ثٽضڂٌيڄ ځٌر عجڅيز دچٲِ ثٽضوٵيضجس ثٽْجدٶز ځ ٨ٱضٌر ًثفز هٵيٶز وثفور
-5يٺًٌ ثٽضڂٌيڄ ځٌر عجٽغز وهيڇ ثٽڂٌر ځ ٨ثٽٺٌثس دچٲِ آٽيز ثٽضڂٌيڄ ثٽْجدٴ.
((074
ثٽضڂٌيڄ ()42
ثٽضوًيخ دجّپوح ثٽٌٹ ٜىهجدج وثيجدج دضچجٱِ ثٽڂؾڂو٩ضيڄ ٽض٢ويٌ ثٽضقڂټ ثٽنجٗ
دٌ٢يٶز ثٽضچجٱِ
((075
(076(
اٌفصً اٌخبِظ
اٌزؼت اٌؼعٍٚ ٟػٍّ١بد اعزؼبدح اإلعزشفبء
((072
(078(
اٌزؼت اٌؼعٍٚ ٟػٍّ١بد اعزؼبدحاالعزشفبء:
ثٽض٪خ :هوهذو ٟوٵضت ٽپٶوًر ٩پ ث هثس ،وهو ٥جهٌر ثيؾجديز ٱْيوٽوؽيز ٹيڂيجةيز صقوط
ؽ َر واٞ٩جس ثٽؾْڀ ثٽڂنضپٲز څضيؾز ث هثس ثٽذوڅت او ثٽڂ جًض او ثٽن٢٢ت ثٽيض څٲيڇ ثٽٌيجٝت
ملٻ ثٽضوًيذجس .وهو ځڄ ثٽڂوٝو٩جس ثٽضت ص ڀ ثٽڂوًديڄ وثٽل٩ذيڄ وثءهثًييڄ دج٩ضذجًڇ ثفو
ځ٪وٵجس ث هثس ثٽٌيجٝت وثفو اّذجح ثءٙجدجس ثٽٌيجٝيز وثڃ صٶويڀ ثٽڂ٪پوځجس ثٽنجٙز دجٽض٪خ
ثٽٞ٪پت و٩ڂپيجس ثّض٪جهر ثٽٖٲجس هت ځڄ ثؽټ ثڃ ي٢پ ٨ثٽڂوًح وثٽل٩خ وثءهثًض ٩پ ځج يقوط
هثمټ اؽ َر واٞ٩جس ثٽؾْڀ اعچجس ود٪و ثٽؾ و ثٽذوڅت ځڄ ٩ڂپيجس هوٿ ودچجس وځج صٲٌٝه ثٽضوًيذجس
ثٽٌيجٝيز ثٽألوٹْؾيچيز وث وٹْؾيچيز ځڄ ص٪خ ٩پ ثٽؾ جٍ ثٽٚ٪ذت وثٽٞ٪پت و٩پ ث ؽ َر
ثٽو٥يٲيز ثالمٌب ودچجس ٩پ هيڇ ثٽڂٌ٪ٱز يڂٺڄ إيؾجه ثٽقپوٻ ثٽنجٙز دجٽض٪خ وآٽيجس ثٽضنپ٘ ځچه.
إڃ ثٽض٪خ ثٽيض يقوط ٽل٩خ يڂٺڄ اڃ يٺوڃ ٩جځجً اض يٖڂټ ؽڂي ٨اؽ َر واٞ٩جس ثٽؾْڀ ثٽڂنضپٲز
څضيؾز ځٖجًٹز ؽڂي ٨اؽ َر واٞ٩جس ثٽؾْڀ ٱت ث هثس ثٽٌيجٝت ٹڂج ٱت ثٽْذجفز وثٽؾٌض او
ثٽڂذجًيجس .وٵو يٺوڃ ثٽض٪خ ځو٪ٝت اض يٖڂټ ٞ٩پز وثفور او ځؾڂو٩جس ٞ٩پيز ځ٪يچز څضيؾز
ځٖجًٹز هيڇ ثٽٞ٪پز او ځؾڂو٩ز ثٽٞ٪لس ٱت ث هثس ثٽٌيجٝت وٵو يٺوڃ ثٽض٪خ ځؤٵضجً څضيؾز صچٲيي
ثٽل٩خ ٽپضوًيذجس ثٽألوٹْؾيچيز او ثالوٹْؾيچيز وهت ًه ٱ٪ټ دوڅت ١ذي٪ت وّپيڀ يقوط څضيؾز
ٽپؾ و ثٽيض ديٽه ثٽؾ جٍثٽٚ٪ذت وثٽٞ٪پت او څضيؾز ٽپضٮيٌثس ثٽٺيڂيجةيز ثٽٺ ٌدجةيز او څٶ٘ ٱت
ځٚجهًثٽ٢جٵز څضيؾز الّض لٷ ځ٦٪ڂ ج اعچجس ثٽضوًيخ ويڂٺڄ ٵيجُ ثٽض٪خ ثٽڂؤٵش ځڄ ملٻ
ثٽڂ٦جهٌ ثٽڂيٺجڅيٺيز ثٽنجًؽيز ٹجڅنٲج ٛدٌْ٩ز وٵور ث هثس و٩وٿ ثٽٶوًر ٩پ ثٽضٮپخ ٩پ ثٽڂٶجوځز
ٱت صوًيذجس ثٽٶور وثٍهيجه ٩وه ث م٢جس اض ثڅنٲج ٛهٵز ثٽقٌٹز وثڅنٲج ٛثٽضوثٱٴ ثٽقٌٹت وٵو
يٺوڃ ثٽض٪خ ٭يٌ ځؤٵش اض يضڂيَ دجالّضڂٌثًيز ثٽچْذيز ٽذ ٜ٪ثٽوٵش وٵو يڂضو ٽ٪ور اّجدي ٨څضيؾز
ثءٱٌث ٟٱت ثٽضوًيخ ثٽيض يْذخ ثءؽ جه ثٽذوڅت وثٽچٲْت وهچجٷ ٩ور اّذجح ٽ يث ثٽض٪خ ځچ ج ٩وٿ
صچجّخ ثٽقڂټ ثٽضوًيذت ځ ٨ٵوًثس وإځٺجڅيجس ثٽل٩خ و٩وٿ صچجّخ ٩ڂپيجس ثٽقڂټ ځ٩ ٨ڂپيجس
ثّض٪جهر ثٽٖٲجس وٵو يٺوڃ ثٽض٪خ ىهچت اض يقوط ٽپؾ جٍ ثٽٚ٪ذت ثٽڂٌٹَض (ثٽڂل) ٹڂج ٱت ځڂجًّز
ث ٩ڂجٻ ثٽيهچيز او ثٽٌٖ٢څؼ وٵو يٺوڃ ثٽض٪خ فْت ٹڂج ٱت ث ٽ٪جح ثٽضت صض٢پخ هًؽز ٩جٽيز ځڄ
ثٽضٌٹيَ ثٽقْت ثٽڂٌصذ ٠دچٖج ٟثٽقوثُ ٹقجّز ثٽذ ٌٚوثٽْڂ ٨ٹڂج ٱت ٽ٪ذز ثٽٌځجيز.
وثٽْؤثٻ ثٽيض يٌ٢ؿ (ځجىث يقوط ؽ َر واٞ٩جس ثٽؾْڀ ثٽڂنضپٲز اعچجس ود٪و ثٽضوًيخ ثٽٌيجٝت)
وثٽؾوثح ٩پ هيث ثٽْؤثٻ هو ٩چوځج يچٲي ثٽل٩خ صوًيذجصه ثٽيوځيز ٱجڃ ثٽ٪ڂپيجس ثٽٲْيوٽوؽيز
وثٽٺيڂيجةيز هثمټ اؽ َر واٞ٩جس ثٽؾْڀ صڂٌ دغلط ځٌثفټ هت-:
ِ -3شحٍخ اٌزؼت (ِشحٍخ االعزٙالن ٚاٌٙذَ)
صقوط هيڇ ثٽڂٌفپز ٩چوځج يٶوٿ ثٽل٩خ دضچٲيي ثٽضوًيذجس ثٽٌيجٝيز ّوثس ٹجڅش اوٹْؾيچيز او
وٹْؾيچيز فيظ صقوط ٩ڂپيجس هوٿ وثّض لٷ ٽپ٢جٵز اعچجس ثٽضوًيذجس.
ِ -1شحٍخ اعزؼبدح االعزشفبء
وهت ثٽڂٌفپز ثٽضت ص٪ٶخ ځٌفپز صچٲيي ثٽضوًيذجس ثٽٌيجٝيز وصْضڂٌ ٱضٌثص ج صذ٪جً ٽچو ٧ثٽضوًيخ
وٕوصه وفؾڂه وثٽٌثفز ديڄ ثٽضٺٌثًثس وديڄ ثٽڂؾجځي ٨ٱڂڄ ثٽڂٌ٪وٯ ٽٺټ فڂټ صوًيذت ٱضٌر ٍځچيز
ٽلّضٖٲجس صضچجّخ ځ٪ه .وځٌفپز ثالّضٖٲجس ال ص٪چت ٱٶ٩ ٠وهر ثٽڂؤٌٕثس ثٽٲْيوٽوؽيز وثٽٺيڂيجةيز
((079
إٽ ثٽو ٨ٝثالدضوثةت ٵذټ ثٽضوًيخ دټ ثڃ اؽ َر واٞ٩جس ثٽؾْڀ ثٽڂنضپٲز ود٪و صچجوٻ وؽذجس ٭يثةيز
صضچجّخ ځ١ ٨ذي٪ز ثٽقڂټ ثٽضوًيذت يذوا ثٽؾْڀ دجّض٪جهر ځج صڀ ثّض لٹه ځڄ ١جٵز ودٲضٌثس ٍځچيز
ځنضپٲز دټ ينَڃ ثٽؾْڀ ١جٵز ثٹذٌ ځڄ ثٽ٢جٵز ثٽضت ثّض پٺ ج اعچجس ثٽضوًيذجس ومجٙز إىث ٹجڅش
ثٽضٮييز ؽيور وصضچجّخ ځ ٨ځج صڀ ثّض لٹه اعچجس ثٽضوًيخ وٽو صڀ ص٪وي ٜځج ثّض پٸ ځڄ ثٽ٢جٵز
ثٽڂْض پٺز ٱٶ ٠ٽڂج صڀ ص٢ويٌ ثٽقجٽز ثٽضوًيذيز ٽل٩خ وٽٺڄ ثٽضٮييز ثٽؾيور ص٪ڂټ ٩پ ٍيجهر
ځنَوڅجس ثٽ٢جٵز ثٽٲوّٲجصيز وثٽٺٌدوهيوًثس وثٽوهوڃ ٱت ثٽٞ٪لس .
((033
االعزشفبء ثؼذ اٌزذس٠جبد اٌألٚوغغ١ٕ١خ
أ -رغذ٠ذ ِصبدس اٌؽبلخ اٌألٚوغغ١ٕ١خ ()ATP-PC
صقوط د٪و ثٽضوًيذجس ثٽألوٹْؾيچيز (وهت ثٽضوًيذجس ثٽضت صٺوڃ ٱي ج ٕور ثٽضوًيخ ځڄ (-66
)%166ځڄ اٵٕ ٚور وٍځڄ صچٲيي هيڇ ثٽضڂجًيڄ ثٵټ ځڄ ( )36عجڅيز) ثّض لٷ ٹذيٌ ٽڂٚجهً
ثٽ٢جٵز ثٽٲوّٲجصيز وهت ATPعلعت ٱوّٲجس ثالهيچوّيڄ PCوٱوّٲجس ثٽٺٌثصيڄ ثال ثڃ ثّض٪جهر او
صؾويو هيڇ ثٽڂٚجهً يٺوڃ ٌّي٪جً ومجٙز ٱت ثٽغوثڅت ث وٽ ځڄ ثّض٪جهر ثالّضٖٲجس وصٺضڂټ ٩ڂپيجس
ثّض٪جهر ثالّضٖٲجس د٪و ( )5 - 3هٵجةٴ وٹڂج يپت-:
څْذز صؾويو ثٽٲوّٲجس ٍځڄ ثالّضٖٲجس
څْذز ثٽضؾويو ٵپيپز ثٵټ ځڄ 16عوثڅت
%56 ( )36عجڅيز ث وٽ
%75 ( )66عجڅيز ث وٽ
%63 ( )126عجڅيز
%61 ( )116عجڅيز
ثڃ ّذخ صؾويو ثٽٲوّٲجس دٌْ٩ز ملٻ ثٽغوثڅت ث وٽ د٪و ثٽضوًيخ ثٽألوٹْؾيچت هو څضيؾز ٽَيجهر
ٌّ٩ز و٩ڂٴ ثٽضچٲِ ملٻ هيڇ ثٽٲضٌر عڀ صٶټ وصيٌر ثٽضؾويو د٪و ىٽٸ دْذخ ثٽ٢پخ ٩پ ث وٹْؾيڄ
ځڄ ٵذټ ثٽٶپخ وٞ٩لس ثٽضچٲِ وث ؽ َر ثٽو٥يٲيز ث مٌب هثس٩ڂپ ج دجٽٖٺټ ثٽڂ٢پوح .
((035
ثٽٖٺټ() 51
صاعيٌ ثٽٌٹ ٜثٽڂْضڂٌ ٩پ ثٽؾپوٹوٍ وثڅنٲج ٛڅْذز ثٽؾپوٹوٍ ٱت ثٽوٿ د٪وّ2ج٩ز ځڄ ثٽٌٹٜ
وٽٺڄ د٪و صچجوٻ()266٭ٌثٿ ځڄ ثٽؾپوٹوٍ صڂٺڄ ثٽل٩خ ځڄ ثءّضڂٌثً دجٽٌٹ.ٜ
صاعيٌ ثٽؾٌض ثٽڂْضڂٌ ٩پ ځْضوب ثٽؾپوٹوٍ فيظ څلف ٤ثڅنٲج ٛڅْذز ثٽٺپٺوٍ دجٽوٿ اعچجس
ثٽؾٌض د٪و ( )66هٵيٶز ځڄ ثٽؾٌض وٽٺڄ د٪و صچجوٻ ( )266٭ڀ ځڄ ثٽؾپوٹوٍ صڂٺڄ ثٽل٩خ ځڄ
ثالّضڂٌثً دجٽؾٌض ودڂْضوب اٱٞټ ځڄ ثٽْجدٴ.
ح -ثڃ ثًصٲج ٧هًؽز فٌثًر ثٽؾوٻ ٽ ج صاعيٌ ّپذت ٩پ ځْضوب ث هثس ثٽذوڅت فيظ يقوط ثٽض٪خ
څضيؾز ٽپضوًيخ ثٽذوڅت ثٽيض يْضڂٌ ٽٲضٌر ١ويپز ويؤهض ٱت ثٽؾو ثٽقجً وثٽيض صٌصٲ ٨هًؽز فٌثًصه
اٹغٌ ځڄ ْ 36فيظ يؤهض ثٽؾو ثٽقجً إٽ ثٽضٌ٪ٳ ځڂج يؤهض ىٽٸ إٽ ٱٶوثڃ ٹڂيز ٹذيٌر ځڄ ثٽڂجس
وث ځلؿ ثٽڂ٪وڅيز ٹجٽٚوهيوٿ وثٽذوصجّيوٿ و٭يٌهج ودجٽضجٽت څٶ٘ ثٽقؾڀ ثٽٺپت ٽپوٿ وڅضيؾز ٽيٽٸ
يقوط ٽَوؽز ٱت ثٽوٿ څضيؾز ٽٶپز ٹڂيز ثٽوٿ د٪و مٌوػ ثٽْوثةټ ځچه ٱضچنٲ ٜفٌٹز ثٽوٿ ثٽڂوٝو٩يز
هثمټ ثٽٞ٪لس ثٽ٪جځپز ځڂج يْذخ ىٽٸ ٽَوؽز ثٽٞ٪پز ٱيَيو ثالفضٺجٷ هثمټ ث ٽيجٯ ثٽٞ٪پيز ٽٶپز
ثٽْوثةټ وهيث يؤهض دووًڇ إٽ ٍيجهر ثٽٖٮټ ثٽڂذيوٻ ځڄ ثٽٞ٪پز اعچجس ثٽ٪ڂټ وهيث دووًڇ يؤهض إٽ
ثٽض٪خ ،ٹڂج ثڃ هذو ٟفؾڀ ثٽوٿ ثٽڂوٱو ٧ځڄ ثٽٶپخ يؤهض إٽ ٍيجهر ځ٪وٻ ٌٝدجس ثٽٶپخ اعچجس ثٽؾ و
وهيث دووًڇ ايٞج يؤهض إٽ ثٽض٪خ.
ػ -ثءٙجدز دذ ٜ٪ث ځٌث ٛٹج څٲپوڅَث فيظ صؤعٌ هيڇ ث ځٌث٩ ٛپ ٵوًر ثٽؾ جٍ ثٽٚ٪ذت و
ثٽٞ٪پت ٩پ ثٽٶيجٿ دوثؽذجص ڂج دٺٲجسر ٩جٽيز ٱيٖ ٌ٪ثٽل٩خ دجٽض٪خ څضيؾز ثٽڂٌ.ٛ
ه -ثڅنٲج ٛڅْذز ثٽقويو ٱت ثٽؾْڀ يؤهض إٽ ثڅنٲج ٛصٌٹيَ ثٽ يڂوؽپوديڄ ٱت ثٽوٿ ودجٽضجٽت مٲٜ
ثٽْ٪ز ثالوٹْؾيچيز (ځٶوثً ث وٹْؾيڄ ثٽڂقڂوٻ هثمټ ثٽ يڂوؽپوديڄ) ځڂج يؤهض ىٽٸ إٽ ٵپز
ث وٹْؾيڄ ءڅضجػ ثٽ٢جٵز وفووط ثٽض٪خ.
((036
ثڃ ثٽض٪خ د٪و ثٽضوًيذجس ث وٹْؾيچيز يقوط څضيؾز ثٽ٢جٵز ثٽڂْض پٺز وٍيجهر هًؽز فٌثًر ثٽؾْڀ
ثمضلٻ وّجةټ صچ٦يڀ هًؽز وٍيجهر څٖج٩ ٟڂپيجس ثٽضنپ٘ ځڄ ثٽقٌثًر ثٽَثةور وهيث يؤهض إٽ
فٌثًر ثٽؾْڀ ويقوط ثٽض٪خ.
ٹڂج يقوط ثٽض٪خ ٱت ثٽضوًيذجس او ثٽڂذجًيجس څضيؾز ٽضچجوٻ ثٽل٩خ وؽذجس ٭چيز دجٽوهوڃ او څضيؾز
ثٽضوًيذجس ٽڂْجٱجس ١ويپز وثٽضت صٺوڃ ٱي ج ثٽوهوڃ ثٽڂٚوً ث ّجّت ٽپ٢جٵز فيظ يچضؼ ٩ڄ صقپټ
ثٽوهوڃ ٍيجهر ٱت ث فڂج ٛثٽوهچيز ٱت ثٽوٿ ٹوٵوه ٽپ٢جٵز ودجٽضجٽت يچضؼ ٩ڄ هيڇ ثٽ٪ڂپيجس ٍيجهر ٱت
ثٽقجځ ٜثالځيچت ثٽضٌدضوٱجڃ ٱت ثٽوٿ ٱيچٶټ هيث ثٽقجځ ٜځڄ ثٽوٿ إٽ ثٽڂل ثٽيض يٶوٿ دضقويپه إٽ
ځجهر ثٽْيٌوصوڅيڄ ٱت ثٽڂل او HT.5ثمضٚجًثً إٽ 5.Hydroxytrptoaminفيظ ص٪ڂټ هيڇ
ثٽڂجهر ٹچجٵټ ٽإلٕجًثس ثٽٚ٪ذيز ديڄ ثٽنليج ثٽٚ٪ذيز وهيڇ ثءٕجًثس ثٽٚ٪ذيز ٽ ج هوً صغذي٢ت ٩پ
٩ڂټ ثٽؾ جٍ ثٽٚ٪ذت وڅضيؾز ٽَيجهر صٌٹيَهج ٱت ثٽڂل صؤهض إٽ ثٽٖ٪وً دجٽض٪خ وثٽڂيټ إٽ ثٽچوٿ
ٱيچنٲ ٜځْضوب ثٽضقٲيَ وثءعجًر ودجٽضجٽت يچنٲ ٜځْضوب ث هثس ،وٹپڂج ٵپپچج ځڄ صچجوٻ ثٽوهوڃ ٵذټ
ثٽضوًيذجس ث وٹْؾيچيز وصچجوٽچج وؽذجس ٭يثةيز ٭چيز دجٽٺٌدوهيوًثس ٹپڂج ٵپش ٱٌٙز ٍيجهر صٌٹيَ
ثٽْيٌوصوڅيڄ 5.HTٱت ثٽڂل وٵپش ٱٌٙز فووط ثٽض٪خ ثٽڂٌٹَض.
((032
وٱت فجٽز ٩وٿ ص٪وي ٜځج صڀ ثّض لٹه ځڄ ثٽٺليٺوؽيڄ اض ثڃ ثٽل٩خ ثٽيض ال يضچجوٻ ٹڂيجس
ٹجٱيز ځڄ ثٽٺٌدوهيوًثس ٱجڅه ّوٯ يٖ ٌ٪دجٽض٪خ ثٽڂذٺٌ اعچجس ثٽضوًيذجس ثٽلفٶز و٩وٿ ثٽٶوًر ٩پ
ث هثس دجٽٖٺټ ثٽڂ٢پوح دْذخ څٶ٘ ٱت ځٚجهً ثٽ٢جٵز ثٽٺليٺوؽيچيز.
ثٽٖٺټ()56
ٹيٲذز مَڃ ثٽٺليٺوؽيڄ ثٽٞ٪پت وإمضلٱه ملٻ ثٽوثةٌر ثٽضوًيذيز ثٽْذو٩يز
دضچجوٻ ٭يثس ٭چت دجٽٺٌدوهوًثس و٭يثس إ٩ضيجهض ٵذټ ثٽضوًيخ
ثڃ ٩ڂپيجس ثٽضڂغيټ ثٽٮيثةت صٌصذ ٠دٖور ث فڂجٻ ثٽضوًيذيز وځور اهثة ج ٱج فڂجٻ ثٽضوًيذيز ثٽڂضوّ٠
ال صض٢پخ ّوب ځور ځڄ (ّ )12 - 16ج٩ز ٽضؾويو ځٚجهً ثٽ٢جٵز ثٽڂْض پٺز وٽٺڄ ٱت ث فڂجٻ
ثٽضوًيذيز ځٌصٲ٪ز ثٽٖور وٱضٌر اهثة ج صْضڂٌ ٽٲضٌر ١ويپز صقضجػ إٽ اٹغٌ ځڄ (ّ )36ج٩ز ٽضؾويو
ځٚجهً ثٽ٢جٵز و ّضٺڂجٻ ٩ڂپيجس ثٽضڂغيټ ثٽٮيثةت ،ٹڂج صقوط ٍيجهر ٱت ځ٪وٻ ثٽضڂغيټ ثٽٮيثةت إٽ
فوثٽت % 25د٪و ثٽضوًيذجس ىثس ثٽٖور ثٽڂٌصٲ٪ز وثٽضت صْضڂٌ ٽٲضٌر ١ويپز وىٽٸ ٽض٪وي ٜځج صڀ
ثّض لٹه ځڄ ٹڂيجس ٹذيٌر ځڄ ځٚجهً ثٽ٢جٵز.
رغذ٠ذ أٚوغغ ٓ١اٌّبٛ٠وٍٛثٓ١
ثٽڂجيوٹپوديڄ هو ؽَس دٌوصيچت يوؽو ٱت ثٽٞ٪لس إالًثهيز ،و٥يٲضه مَڃ ث وٹْؾيڄ ٱت
ثٽٞ٪پز ويْ ټ ثڅضٖجًڇ ٱت ثٽوٿ إٽ ثٽڂجيضوٹچوًيج هثمټ ثٽٞ٪پز فيظ يضقو ث وٹْؾيڄ ٱت
ثٽٞ٪لس ٹيڂيجةيجً ځ ٨ثٽڂجيوٹپوديڄ ٹجصقجه ث وٹْؾيڄ دجٽ يوؽپوديڄ ٱت ثٽوٿ ويْڂ ثالصقجه ديڄ
ث وٹْؾيڄ وثٽڂجيوٹپوديڄ دجالٹْي يڂوؽپوديڄ ،وهو ي٢٪ت ث ٽيجٯ ثٽذ٢يتز ثٽپوڃ ث فڂٌ ويضوثؽو
ثٽڂجيوؽپوديڄ دٺغٌر هثمټ ث ٽيجٯ ثٽذ٢يتز اٹغٌ ځچ ج هثمټ ث ٽيجٯ ثٽٌْي٪ز وٽ يث ٱجڃ ث ٽيجٯ
ثٽذ٢يتز ثٽقڂٌثس صضڂيَ دج ٹْور ثٽ وثةيز څضيؾز ٽضوٱٌ اوٹْؾيڄ ثٽڂجيوٹپوديڄ ،ٹڂيز ثٽڂجيوٹپوديڄ
هت ثڃ ٹټ ()1ٹٮڀ ځڄ ثٽٞ٪لس يقضوض ٩پ ()11ځپيپضٌ ځڄ ث وٹْؾيڄ ٱڂغلً ثٽل٩خ ثٽيض وٍڅه
((038
( )76ٹٮڀ ووٍڃ ثٽٞ٪لس ثءًثهيز ٽويه صْجوض ()36ٹٮڀ صٺوڃ ٹڂيز ث وٹْؾيڄ ثٽڂنَوڃ ٱت
ثٽڂجيوٹپوديڄ هت 36ٹٮڀ × 11ځپيپضٌ ځڄO2= 330ځپيپضٌ ځڄ ث وٹْؾيڄ ثال ثڃ هيڇ ثٽٺڂيز
ٽيْش ځضْجويز ٩چو ؽڂي ٨ث ٕنجٗ دټ صَهثه ٩چو ثٽل٩ذيڄ إٽ فوثٽت ( )566ځپيپضٌ وىٽٸ ٽَيجهر
ثٽٺضپز ثٽٞ٪پيز وهيڇ ثٽٺڂيز صْض پٸ د٪و وٵش ٵٚيٌر ځڄ دوس ثٽؾ و ثٽذوڅت ٽٶپض ج وٽٺچ ج صْج٩و ٩پ
٩وٿ صٌثٹڀ فجځ ٜثٽلٹضيٸ ٱت ثٽٞ٪لس وثٽوٿ ،وځڄ ځڂيَثس ثٽڂجيوٹپوديڄ ثځضلس او صؾويوڇ
دج وٹْؾيڄ هو اٌّ ٧ځڄ صؾويو ثٽٲوّٲجس فيظ صضٌثوؿ ٱضٌر ثځضلس ثٽڂجيوٹپوديڄ دج وٹْؾيڄ ځڄ
( )126 - 66عجڅيز ځڂج يْڂـ دضٺٌثً ثّض٪ڂجٽه ملٻ ثٽضوًيذجس ثٽٌيجٝيز وصضڀ ٩ڂپيز صؾويو
ث وٹْؾيڄ دجٽڂجيوٹپوديڄ ملٻ ثٽويڄ ثٽألوٹْؾيڄ ثٽٮيٌ فجځٞت.
حّبَ اٌضٍظ االعٍٛة األوضش فبػٍ١خ العزؼبدح االعزشفبء ٌٚزغذ٠ذ اٌؽبلبد ف ٟاٌزذس٠جبد ٚإٌّبفغبد
ثڃ فڂجځجس ثٽغپؼ او ثٽڂيجر ثٽغپؾيز هت فجٽز ٩لؽيز ځڄ ٥جهٌر اوّ ٨څ٢جٵج صْڂ ثٽ٪لػ
دجٽضذٌيو صڀ ثّض٪ڂجٽ ج ّجدٶج ٱت ځْضٖٲيجس دوٽچوث وٽچوڃ ٽڂ٪جٽؾز ځؾڂو٩ز ځڄ ث ځٌث ٛٽيِ ٱٶ٠
ٽ٪لػ ثځٌث ٛثٽٞ٪لس وثالوًثٿ وث ٽض جدجس دټ اي٦ج ث ځٌث ٛثٽضت صض٪پٴ دجٽڂٖجٹټ ثٽچٲْيز
وث ٹضتجح فيظ ي٪ٞوڃ ثٽڂٌي ٜٱت ٭ٌٱز دوًؽز فٌثًر ځچنٲ٦ز ؽوث صٚټ ثٽ ()135-هًؽز
ځ ٨هوثس ؽجٯ وٽٲضٌثس ٵٚيٌر ځڄ ثٽَځڄ ،وٽٺڄ هيث ثالّپوح ٭يٌ ځٲٞټ ٽوب ثٽ٪ويو ځچج ١ذجس
څٌ٦ث ٽن٢وًر ث څنٲج ٛثٽٺذيٌ ٽوًؽز فٌثًر ثٽؾْڀ ٱت ثٽٮٌٱز وځج يضٌصخ ٩پيه ځڄ م٢وًر ٩پ
ث ؽ َر ثٽو٥يٲيز ،وٵو اٵضٌؿ ث ١ذجس فڂجځجس ثٽغپؼ ٹوّيپز ٽپڂ٪جٽؾز وثٽضنپ٘ ځڄ ثوؽج٧
ثٽٞ٪لس وث وًثٿ وث ٽض جدجس ،عڀ صڀ صؾٌدض ج ٩پ ثٽٌيجٝييڄ ٽڂٌ٪ٱز ځوب ٱجةوص ج ٩پ ٩ڂپيجس
اّض٪جه ر ث ّضٖٲجس ( صؾويو ثٽ٢جٵجس ) وٽپضنپ٘ ځڄ ث ٽڀ وثٽوًثٿ وث ٽض جدجس ثٽذْي٢ز ثٽضت صقوط
ٱت ثٽٞ٪لس وٵو اعذضش هيڇ ثٽضؾجًح وثٽوًثّجس وځج ٌٙؿ ده ثٽٌيجٝييڄ ودڂنضپٰ ث ٽ٪جح ثڃ
ٽقڂجځجس ثٽغپؼ صاعيٌثس ايؾجديز ٩پ ٩ڂپيجس اّض٪جهر ث ّضٖٲجس وځج ٌٕ٪وث ده ځڄ ثڅض٪جٓ وصقْڄ
ٱت ځْضوب ث هثس د٪و ثّض٪ڂجٽ ڀ ٽقڂجځجس ثٽغپؼ ،ٱٶو ثڅضٌٖ هيث ثالّپوح ثٽ٪لؽت دٖٺټ وثّ٨
ملٻ ثٽ٪ٶويڄ ث ميٌيڄ واٙذـ فجٽيج ؽَس ځڄ ثٽ٪ڂپيز ثٽضوًيذيز وثفوب اّجٽيخ صقْيڄ ځْضوب
ث څؾجٍ ّوثس ديڄ ثٽوفوثس ثٽضوًيذيز ٱت ثٽوثةٌر ثٽضوًيذيز ث ّذو٩يز ثو ملٻ ثٽڂچجٱْجس ثٽٌيجٝيز .
((039
ِبرا ٠حذس ٌٍغغُ ثؼذ إٌّبفغبد أ ٚثؼذ اٌزذس٠جبد اٌشذ٠ذح ؟
ٵذټ ثڃ څضقوط ٩ڄ ٹيٲيز وځض وٽڂجىث څْضنوٿ فڂجٿ ثٽغپؼ؟ واّجٽيذه وٱوثةوڇ ځڄ ثٽٌٞوًض ثڃ
يٌ٪ٯ وي٢پ ٨ثٽڂوًح وثٽٌيجٝت وث هثًض ٩ڄ ځجىث يقوط هثمټ ؽْڀ ثٽٌيجٝت د٪و ثٽڂٖجًٹز
دجٽڂچجٱْجس ثٽٌيجٝيز او ٩چو ثٽٶيجٿ دضچٲيي ث فڂجٻ ثٽضوًيذيز ىثس ثٽٖور ثٽٶٚوب اوثٽ٪جٽيز اعچجس
ثٽضوًيذجس ثٽيوځيز فض يٚذـ يٶيچج ٽوب ثٽڂوًح وثٽل٩خ وث هثًض اڅه ال٭چ ٩ڄ ثّض٪ڂجٻ
اّجٽيخ اّض٪جهر ث ّضٖٲجس ٽضقْيڄ ځْضوب ث هثس ٽپٌيجٝت ،وځوب اهڂيض ج وٱجةوص ج ومجٙز ثٽقڂجٿ
ثٽغپؾت او ثٽڂيجر ثٽغپؾيز .
ثڃ ٱ ڂچج دجٽض٪خ ثٽٞ٪پت و٩ڂپيجس ثّض٪جهر ثٽٖٲجس يڂٺچچج ځڄ إيؾجه ثٽقپوٻ ثٽنجٙز دجٽض٪خ
وآٽيجس ثٽضنپ٘ ځچه ،وٵو ثعذش ثٽوًثّجس وثٽذقوط وصؾجًح ثٽٌيجٝييڄ وثٽڂ٪جٽؾيڄ اڃ ٽقڂجځجس
ثٽغپؼ صاعيٌث ٱج٩ل ٩پ ٩ڂپيجس ثّض٪جهر ثٽٖٲجس وصؾويو ١جٵجس ثٽٌيجٝت د٪و ثٽضوًيذجس وديڄ
ثٽڂچجٱْجس .فيظ يقوط د٪و ثٽضوًيذجس ثٽذوڅيز دجٽقڂټ ثٽضوًيذت ثٽٶٚوض او ثٽ٪جٽت او د٪و ثٽڂچجٱْجس
٥جهٌ ثٽض٪خ وهت ص٪چت هذو ٟوٵضت ٽپٶوًر ٩پ ث هثس ،ثو هت ٩وٿ ثٽٶوًر ٩پ ثالّضڂٌثً دجٽؾ و
ثٽذوڅت دجٽٖٺټ ثٽڂ٢پوح وهت ٥جهٌر ثيؾجديز ٱْيوٽوؽيز ٹيڂيجةيز صقوط ؽ َر واٞ٩جس ثٽؾْڀ
ثٽڂنضپٲز څضيؾز ٕور ثٽقڂټ ثٽذوڅت ثٽيض څٲيڇ ثٽٌيجٝت ملٻ ثٽضوًيذجس ثو ثٽڂچجٱْجس ،ويڂٺڄ اڃ
يٺوڃ ثٽض٪خ ثٽيض يقوط ٽل٩خ ٩جځجً وثٽيض يٖڂټ ؽڂي ٨اؽ َر واٞ٩جس ثٽؾْڀ ثٽڂنضپٲز ،څضيؾز
ځٖجًٹز ؽڂي ٨اؽ َر واٞ٩جس ثٽؾْڀ ٱت ث هثس ثٽٌيجٝت ،ٹڂج ٱت ثٽْذجفز وثٽؾٌض وًٱ ٨ث عٶجٻ
وثٽڂٚجً٩ز و٭يٌهج ځڄ ث ٽ٪جح .وٵو يٺوڃ ثٽض٪خ ځو٪ٝت اض يٖڂټ ٞ٩پز وثفور او ځؾڂو٩جس
ٞ٩پيز ځ٪يچز څضيؾز ځٖجًٹز هيڇ ثٽٞ٪پز او ځؾڂو٩ز ثٽٞ٪لس ٱت ث هثس ثٽٌيجٝت .
وثّض٪جهر ثالّضٖٲجس ځ٪چجڇ ثّض٪جهر او صؾويو ځؤٌٕثس ثٽقجٽز ثٽٲْيوٽوؽيز وثٽٺيڂيجةيز وثٽچٲْيز
ٽپٌيجٝت د٪و صچٲييڇ ث فڂجٻ ثٽضوًيذيز اوثٽڂچجٱْجس او هت ثٽ٪وهر دجٽؾْڀ إٽ فجٽز ځج ٵذټ ث هثس او
اٱٞټ ځچ ج اض ثٽضنپ٘ ځڄ صاعيٌثس ث فڂجٻ ثٽضوًيذيز ثٽْجدٶز وثٽضت اهس إٽ ثٽض٪خ ثٽڂؤٵش ٽل٩خ
وهيڇ ثٽ٪ڂپيز هت ٱت ٭جيز ث هڂيز ٽض٢ويٌ ځْضوب ٽل٩ذيڄ وصقٶيٴ ث څؾجٍثس ومجٙز ٱت فجٽز
مو ٛثٽل٩خ ثٽڂچجٱْجس ثٽڂضضجٽيز ٱت څٲِ ثٽيوٿ ثو ٱت ث يجٿ ثٽضجٽيز وثڃ صٶچيض ج دٖٺټ ٩پڂت وّپيڀ
هت ځڄ اوٽويجس وځ ڂجس ثٽڂوًديڄ وثٽڂنضٚيڄ ،فيظ عذش ٩پڂيجً ثڃ ثالڅؾجٍثس ثٽٌيجٝيزال يڂٺڄ
ٽ ج ثڃ صضقٶٴ دووڃ ځٚجفذز ثالّضٖٲجس ٽألفڂجٻ ثٽضوًيذيز او ثٽڂچجٱْجس وځچ ج ثّض٪ڂجٻ اّجٽيخ
ثٽضذٌيو ٹ قڂجٿ ثٽغپؼ ،وثڅ٢لٵجً ځڄ هيث ثٽڂذوا اٙذـ ثٽڂوًح ي٪ڂټ ځ ٨ځؾڂو٩ز ځڄ ثٽڂنضٚيڄ ٱت
ثٽ٪پوٿ ثٽڂنضپٲز ثٽڂٌصذ٢ز دجٽضوًيخ ثٽٌيجٝت ٹجٽٲْيوٽوؽيج وثٽٺيڂيجس وثٽضٮييز وثٽ٪لؽيز و٩پڀ ثٽچٲِ
څز ملٻ ٱضٌر ٩ڂپيجس ثّض٪جهر ثالّضٖٲجس صقوط ٩ڂپيجس ثٽذچجس و٩ڂپيجس صؾويو ثٽ٢جٵز و٩ڂپيجس
ثٽضٺيٰ ثٽٲْيوٽوؽت وثٽٺيڂيجةت ٽألؽ َر ثٽو٥يٲيز وڅضيؾز هڂيز ٩ڂپيجس ثالّضٖٲجس ٱت ثٽ٪ڂپيز
ثٽضوًيذيز اٙذقش هيث ثٽڂذوا ثالصؾجڇ ثٽؾويو ٽپضاعيٌ ٩پ ثٽٌيجٝت وٽلًصٶجس دڂْضوب ثٽقجٽز ثٽضوًيذيز
وصقٶيٴ ثال څؾجٍثس ملٻ ثٽڂچجٱْجس ،ٹڂج اڅ ج ٱضٌر ال صٶټ اهڂيز ٩ڄ ٱضٌر ثٽضوًيخ څٲْه وثڅ٢لٵجً
ځڄ ځجصٶوٿ ٱجڃ ٩ڂپيجس ثالّضٖٲجس صقضجػ إٽ ثٽضن٢ي ،٠ٹڂج هو ثٽقجٻ ٽپضن٢ي ٠ٽألفڂجٻ ثٽضوًيذيز
ملٻ ثٽڂوّڀ ثٽٌيجٝت ،وهيث يضڀ ځڄ ملٻ ثٽضچْيٴ وثٽض٪جوڃ ديڄ ثٽٺجهً ثٽضوًيذت وثٽڂنضٚيڄ
د٪ڂپيجس ثالّضٖٲجس ،وثڃ م٢ز ثالّضٖٲجس صو ٨ٝدڂج صضچجّخ ځ ٨څو٩يز ث فڂجٻ ثٽضوًيذيز ثٽضت څٲيهج
ثٽل٩خ .
((041
وځڄ ثٽچجفيز ثٽ٢ذيز ٱجڃ ثٽڂچجٱْجس اوثٽضوًيذجس ثٽألوٹْؾيچيز ثٽٖويور صؤهض إٽ إٙجدز دٜ٪
ث څْؾز وث ٽيجٯ ثٽٞ٪پيز وص٩ ٌ ٦پ ٕٺټ صٖچؼ وثوؽج ٧واٽڀ ٱت ثٽٞ٪لس يْضڂٌ ځڄ (– 1
)2يوٿ ،ومجٙز د٪و ثٽڂچجٱْجس ثٽٶويز او د٪و ثٽڂچجٱْجس ثٽڂضضجٽيز وملٻ ٱضٌر ٵٚيٌر ځڄ
ثٽَځڄ،وٵو صٚټ هيڇ ثءٙجدجس إٽ إٙجدجس ځؤٵضز ٱت ث وصجً وثٽٞ٪لس دج ٝجٱز ثٽ ځجصقوعه
ځڄ صٖچؾجس وصوًٿ وثٽض جدجس ٹڂج يقوط صپٰ ٱت د ٜ٪ثٽيجٯ ثٽچْيؼ ثٽٞجٿ.
اڃ ثٽض ٪خ ثٽيض يقوط د٪و ثٽڂچجٱْجس ثٽضت يٺوڃ ٱي ج څ٦جٿ فجځ ٜثٽلٹضيٸ هو ثٽچ٦جٿ ثٽٌةيْت
ٽپڂچجٱْز ځغټ ځْجدٶجس ثٽڂْجٱجس ثٽڂضوّ٢ز وثٽڂلٹڂز وثٽڂٚجً٩ز هو څضيؾز ٽضقپټ ثٽْٺٌ ال
ثوٹْؾچيجً اض ٩چوځج يٚذـ ثٽؾپوٹوٍ ځٚوًثً ٽپ٢جٵز ٱت ثٽضوًيذجس ثٽألوٹْؾيچيز ٱجڃ هيث ثٽضقپټ
يچضؼ ٩چه ١جٵز دجءٝجٱز إٽ إڅضجػ فجځ ٜثٽلٹضيٸ ٱت ثٽٞ٪لس وثٽوٿ وٽقجځ ٜثٽلٹضيٸ صاعيٌثس
ّپذيز ٩پ ځْضوب ث هثس صٺوڃ ځڄ ملٻ ځج يپت-:
إڃ فجځ ٜثٽلٹضيٸ يضؾڂ ٨ٱت ځچج١ٴ ثالصٚجٻ ثٽٚ٪ذت ثٽٞ٪پت ځڂج يؤهض إٽ إ٩جٵز وٙوٻ
ثءٕجًثس ثٽٚ٪ذيز ثٽوثًهر ٽألٽيجٯ ثٽٞ٪پيز وڅضيؾز ٽيٽٸ صذ٢ب فٌٹز ثٽل٩خ وصٶټ ٌّ٩ضه ٩پ
ثٽٌ٭ڀ ځڄ ٵور اًثهر ثٽل٩خ وځقجوٽضه ٱت إيٚجٻ هيڇ ثءٕجًثس وڅضيؾز ٽ يث ثٽضٌثٹڀ ٱجڃ ثٽؾ جٍ
ثٽٚ٪ذت يذوث دجٽض٪خ ومجٙز ثٽنليج ثٽٚ٪ذيز ثٽقٌٹيز ځڂج يؤهض ىٽٸ إٽ ٩وٿ ثڅض٦جٿ و٩وٿ ثڅْيجديز
وٙوٻ ثءٕجًثس ثٽٚ٪ذيز إٽ ثٽٞ٪لس دٚوًر ؽيور ويچنٲ ٜځْضوب ثٽضوثٱٴ ثٽٚ٪ذت ثٽٞ٪پت
وي ذ ٠ځْضوب ث هثس .
إڃ فجځ ٜثٽلٹضيٸ ٩چوځج يضؾڂ ٨ٱت ثٽٞ٪لس يؤهض صٌثٹڂه إٽ ٍيجهر او ځٞج٩ٲز ثٽٞٮ٠
ثٽضچجٝقت ديڄ ثٽْجةټ هثمټ ثٽنپيز وثٽْوثةټ مجًػ ثٽنپيز فيظ يٚذـ ٭ٖجس ثٽنپيز ځچٲيثً ّ لً
ٽپْوثةټ وديٽٸ يقوط ٩وٿ صوثٍڃ ثيوڅت هثمټ ومجًػ ثٽنپيز ٱضنٌػ ثيوڅجس ثٽٚوهيوٿ ثٽذوصجّيوٿ
ځڄ وثٽ ثٽنپيز ثٽٞ٪پيز إٽ دلٍځج ثٽوٿ او ثٽنليج ث مٌب ،وهيث يؤهض إٽ څٶ٘ ځپقو ٣ٱت
ثيوڅجس ثٽذوصجّيوٿ ٱت ثٽنليج ثٽٞ٪پيز ځڂج يؤعٌ ىٽٸ ٩پ وٙوٻ ثءٕجًر ثٽٚ٪ذيز هثمټ ثٽنليج
ثٽٞ٪پيز ودجٽضجٽت إ٩جٵه وٙوٻ ثءٕجًر ثٽٚ٪ذيز إٽ ځچج١ٴ ثٽضٌثٹيخ ثٽغلعيز ثٽڂوؽوهر ثٽضت
صقضوض ٩پ ځجهر ثيوڅجس ثٽٺجٽْيوٿ وثٽضت ص٪و ثٽ٪جځټ ث ّجّت ٱت ثٽضٶپ٘ وثالڅذْج ٟٹوڅ ج صْج٩و
٩پ ثصٚجٻ ميو ٟثٽڂجّيويڄ دنيو ٟثالٹضيڄ ٱيقوط ثالڅَالٳ اض صقوط ٩ڂپيجس ثٽضٶپ٘ وثالڅذْجٟ
دٖٺټ اڅْيجدت .ٹڂج يقوط څضيؾز ٽَيجهر ثٽٞٮ ٠ثٽضچجٝقت ديڄ ثٽْوثةټ هثمټ ثٽنپيز ومجًؽ ج إٽ
مٌوػ ٩وه ځڄ ثءڅَيڂجس ثٽڂوؽوهر هثمټ ثٽنپيز ٹئڅَيڀ ٹٌيجصيڄ ٹيچجٍ CPKوإڅَيڀ LDH
الٹضيٸ هض هيوًوؽيَ ځڂج يؤعٌ ىٽٸ ٩پ ٩ڂپيز صقپټ ثٽڂوثه ثٽٮيثةيز هثمټ ثٽنپيز.
ثڃ صٌثٹڀ فجځ ٜثٽلٹضيٸ ٱت ثٽٞ٪لس يؤهض إٽ إيٶجٯ ٩ڂټ ثءڅَيڂجس ثٽضت صٶوٿ دضقپټ
ثٽٺليٺوؽيڄ وثٽْذخ ٱت ىٽٸ ي٪وه إٽ اڃ صٌثٹڀ فجځ ٜثٽلٹضيٸ يؤهض إٽ مٲ )PH( ٜثٽوٿ اض
صٌٹيَ ثيوڃ ثٽ يوًوؽيڄ وديٽٸ يٚذـ ثٽوٿ فجځٞيجً وثٵټ ځڄ هًؽز ( )7وهيڇ ثٽَيجهر ٱت فڂوٝز
ثٽوٿ صؤهض إٽ صٮييٌ مٚجة٘ ثٽذٌوصيچجس ثٽڂوؽوهر ٱت ثٽوٿ ودڂج ثڃ صٌٹيخ ثءڅَيڂجس يقضوض
٩پ ثٽذٌوصيچجس ،ٽيث ٱجڃ مٚجة٘ ثءڅَيڂجس هت ث مٌب صضٮيٌ څضيؾز ٽقڂوٝز ثٽوٿ وهيث يْذخ
م٢وًر ٩پ فيجر ثٽٖن٘ .اڃ هيڇ ثٽڂ٪پوځجس ٌٝوًيز ٽٺټ ځڄ ثٽل٩خ وثٽڂوًح فض ي٢٪ت
ثٽڂوًح ٽ٪ڂپيجس اّض٪جهر ث ّضٖٲجس ثهڂيز مجٙز ٱت ثٽ٪ڂپيز ثٽضوًيذيز ويذقظ ٩ڄ اٱٞټ ث ّجٽيخ
ٽضؾويو ١جٵز ثٽٌيجٝت ٱت ثٽڂچجٱْجس وديڄ ثٽوفوثس ثٽضوًيذيز .
((040
دج ٝجٱز ثٽ ځجصٶوٿ ځڄ صاعيٌثس ٹيڂيجةيز ٩پ اؽ َر وثٞ٩جس ثٽؾْڀ ثٽڂنضپٲز ٱاڃ د٪و
ثٽڂچجٱْجس صقوط اي٦ج صڂَٵجس دْي٢ز دجٽپويٲجس ثٽٞ٪پيز واوؽج ٧وآالٿ دجٽٞ٪لس وصوًٿ ودٜ٪
ث ٽض جدجس ثٽذْي٢ز وهيڇ ؽڂي ٪ج صؤعٌ ٩پ ځْضوب ث هثس ٹوڅ ج صْذخ ٱت ثڅنٲج ٛٵوًر ثٽڂؾجځي٨
ثٽٞ٪پيز ٩پ اّضنٌثػ اٵ ٚٵوًر .وثڅ٢لٵج ځڄ هيڇ ثٽڂ٢٪يجس وؽخ ٩پ ثٽؾ جٍ ثٽٲچت ٽل٩خ
ثو ثٽل٩ذيڄ اڃ ي٪ڂپوث ٩پ ثٽضنپ٘ ځڄ هيڇ ثٽضاعيٌثس ثٽْپذيز ٵذټ ثڃ ينو ٛثٽٌيجٝت ثو ثٽٲٌيٴ
ٱت ځچجٱْجس ؽويور .
ثڃ د ٜ٪ثٽ٢ذجس وثٽڂ٪جٽؾيڄ يپؾاوڃ ثٽ ثّض٪ڂجٻ ثٽ٪ٶجٵيٌ ثٽ٢ذيز ثٽڂٞجهر ٽألٽض جدجس او ثٽضت
صٌْ ٧ځڄ ٩ڂپيجس اّض٪جهر ث ّضٖٲجس د٪و ثٽڂچجٱْجس او د٪و ث فڂجٻ ثٽضوًيذيز دا٢٩جس ثٽٌيجٝت
ثٽقذوح او ًٍٳ ث دٌ د وٯ ث ٙلؿ ثٽٌْي ٨وثٽضنپ٘ ځڄ ث وؽج ٧وث ٽض جدجس وصچٖي ٠ثٽووًر
ثٽوځويز ،وٽٺڄ هيث ٭يٌ ځٲٞټ ٩چو ثٽ٪ويو ځڄ ث ١ذجس وثٽڂ٪جٽؾيڄ دْذخ اڃ فڂجځجس ثٽغپؼ صوٱ٨
ثٽؾْڀ ٽپٶيجٿ داّضؾجدجس ١ذي٪يز ٙلؿ ث ٌٝثً ثٽچجصؾز ځڄ ٕور ثٽڂچجٱْز وي٪ضٶووڃ ثڅ ج اٱٞټ
ځڄ ث هويز وثٽ٪ٶجٵيٌ ثٽ٢ذيز وثٽضت يٺوڃ ځٲ٪وٽ ج هو اٍثٽز ثٽٖ٪وً دج ٽڀ ثو ثٽضقِْ ده هوڃ
ثٙلفه دجٽٺجځټ اض اٍثٽز آٽيجس ثٽضقِْ دج ٽڀ ثٽ٢ذي٪ت وهيث اليڂچـ ثٽؾْڀ دجٽوٱج٩ ٧ڄ څٲْه
داّضؾجدجصه ثٽ٢ذي٪يز .
((043
هيث ث ځٌ اليقوط دْذخ ٵ ٌٚثٽٲضٌر ثٽَځچيز ديڄ ځچجٱْز وثمٌب ،و٩پيز يؾخ ثٽذقظ ٩ڄ ثٽوّجةټ
اّض٪جهر اّضٖٲجس ثٽٌيجٝت وث ّجٽيخ ثٽچجؽقز وثٽضت صْج٩و ثٽٌيجٝت وثٽڂوًح وثٽڂ٪جٽؼ ٩پ
وصؾوه څٖج١ز وص٪يو دچجس ځٚجهً ثٽ٢جٵز وصؾ٪پز يضڂض ٨دٶوًر وٵجدپيز دوڅيز وڅٲْيز ٩جٽيز داٌّ ٧وٵش
ٽنو ٛثٽڂچجٱِ ثٽٶجهځز .
و اڅ٢لٵج ځڄ ثٽوًثّجس وثٽذقوط وځڄ صؾجًح ثٽٌيجٝييڄ وثمٚجةت ثٽ٢خ ثٽٌيجٝت وثٽ٪لؽت
ٱٶو وؽووث ثڃ اٱٞټ ثّپوح ٩لؽت وٵجةت ثڅض٪جٕت ٽضؾويو څٖج ٟو١جٵجس ثٽل٩خ هو ثّض٪ڂجٻ
فڂجٿ ثٽغپؼ وٵو ؽٌده ثٽ٪ويو ځڄ ثٽٌيجٝييڄ وٌٙفوث ثڃ ّذخ ٱوٍهڀ هو ثّض٪ڂجٻ فڂجٿ ثٽغپؼ
وديٽٸ اڅضٌٖ ثّض٪ڂجٽه دٖٺټ وثّ٩ ٨چو ال٩ذت ثٽضقڂټ وثٙذـ ٽه ٕ٪ذيز وثّ٪ه ديڄ ثٽٌيجٝييڄ،
ومجٙز ٩چوځج ٱجٍس ٩وثسر ثٽڂجًثعوڃ( دوال ًثهٹپيٰ) دذ٢وٽز اوًدج وَ٩س ّذخ ٱوٍهج ثٽ
فڂجٿ ثٽغپؼ ،ٹڂج ٕج ٧ثّض٪ڂجٻ فڂجٿ ثٽغپؼ ٱت ث ٽ٪جح ثٽٌيجٝيز ثٽڂنضپٲز فيظ ثّض٪ڂجٻ
ثّض٪ڂپش(ٹجًيڄ ځجًٕجٻ) ثٽضت ٱجٍس دجٽيهذيز فڂجٿ ثٽغپؼ ٱت د٢وٽز ثٽ٪جٽڀ دٌٱ ٨ث عٶجٻ دْذخ اڃ
هچجٷ ثٹغٌ ځڄ ځٖجًٹز ٱت ثٽيوٿ ثٽوثفو ثو يوځيج وٌٙفش (ٹجًيڄ ځجًٕجٻ) ثڅ ج اّض٪ڂپش فڂجٿ
ثٽغپؼ د٪و ثٽڂچجٱْز ث وٽ ٽڂور ( )12هٵيٶز وٱت ثٽيوٿ ثٽغجڅت ثّض٪ڂپش فڂجٿ ثٽغپؼ ٽڂور ( )15هٵيٶز .
ٹڂج ثّض٪ڂټ ال٩ذت ثٽٌٹذت وثٽڂٚجً٩يڄ وال٩ذت ٹٌر ثٽ٢جةٌر ثٽقڂجٿ ثٽغپؾت ٹڂج ثڅضٌٖ ثّض٪ڂجٻ
فڂجٿ ثٽغپؼ مجًػ څ٢جٳ ث ٽ٪جح ثٽٌيجٝيز فيظ ثّض٪ڂټ ځڄ ٵذټ ثٽٲٌٳ ثٽٌثٵٚز ثٽضت صٶوٿ ٌ٩وٛ
صْضڂٌ ٽٲضٌثس ١ويپز ٹوّيپز ٽپضنپ٘ ځڄ ث وؽج ٧وثآلٽڀ و ٩جهر ثٽچٖج ٟوٽلّضٌمجس وث څض٪جٓ،
وځ ٨ىٽٸ ٱجڃ هچجٷ د ٜ٪ثٽل٩ذيڄ يٲٞپوڃ ثّپوح امٌ ځڄ اّجٽيخ ثٽقڂجٿ ثٽغپؾت هو ثّپوح
ثٽضچجوح ديڄ ثٽقڂجٿ ثٽغپؾت او ثٽڂيجر ثٽذجًهر دوًؽز ځڄ ( )15 – 16هًؽز ځتويز وٽڂور هٵيٶضيڄ عڀ
ث څضٶجٻ ثٽ فڂجٿ ّجمڄ دوًؽز فٌثًر ځڄ ( ) 46 – 37هًؽز ځتويز وٽڂور هٵيٶضيڄ ايٞج دقيظ
يٺًٌ ثٽٌيجٝت هيث ث ؽٌثس علط ځٌثس .
فٛائذ اعزؼّبي حّبَ اٌضٍظ
يٶپټ ځڄ اوؽج ٧وآالٿ ثٽٞ٪لس.
يٶپټ ځڄ ث ٽض جدجس.
يٌْ ٧ځڄ ٩ڂپيجس صؾويو ثٽ٢جٵز وث٩جهر دچجس ځٚجهً ثٽ٢جٵز ويٖ ٌ٪ثٽٌيجٝت دج څض٪جٓ.
يٌْ ٧ځڄ ٩ڂپيجس اّضٖٲجس ثٽٞ٪لس وثٽ٦٪جٿ وث وصجً وث ٚ٩جح وٹيٽٸ ث څْؾز ث مٌب.
اٙلؿ ث ٌٝثً ٱت ثٽٞ٪لس ( ٙيجڅز ثٽٞ٪لس ).
يٶپټ ځڄ افضڂجٻ ث ٙجدز.
يؾ٪ټ ثٽٌيجٝت يٖ ٌ٪دج څض٪جٓ.
يڂچـ ثٽٌيجٝت ثٽغٶز دجٽچٲِ.
((044
ِب٘ ٛاألعبط اٌفغٌٛٛ١عٚ ٟاٌى١ّ١بئ ٟألعزؼبدح األعزشفبء ٔز١غخ اعزؼّبي حّبَ اٌضٍظ ؟
اڃ ث ّجُ ثٽٲْيوٽوؽت وثٽٺيڂيجةت الّض٪ڂجٻ فڂجٿ ثٽغپؼ ّض٪جهر اّضٖٲجس ثٽٌيجٝت ځڄ ص٪خ
ثٽڂچجٱْجس وٽضؾويو ١جٵضه هو ثڃ ثٽل٩خ ٩چوځج يٮڂٌ ؽْڂه ٱت ثٽڂيجر ثٽغپؾيز ٱت ثٽقو ٛٱاڃ دٌوهر
ثٽڂجس ص٪ڂټ ٩پ صٶپ٘ ث و٩يز ثٽوځويز ثٽڂوؽوهر صقش ثٽؾپو وث و٩يز ثٽوځويز ٱت ثٽٞ٪لس
وفوٻ ثٽٞ٪لس ٱضوٱ ٨ثٽوٿ ثٽيض ٱت هثمپ ج وثٽيض يقضوض ٩پ ځنپٲجس ثٽ٢جٵز وثٽٲٞلس وځچ ج
فجځ ٜثٽلٹضيٸ څقو ثٽوثمټ ثٽ ثٽٶپخ ٱيٶوٿ ثٽٶپخ دٞنز ځٌر عجڅيز ثٽ ثڅقجس ثٽؾْڀ ثٽ ث ؽ َر
ثٽو٥يٲيز ٹجٽٺذو وثٽٺپ وثٽوځج ٫و٭يٌهج ځڄ ث ؽ َر ثٽو٥يٲيز ٽپضنپ٘ ځچ ج ځڄ ملٻ صقويپ ج ثٽ
ځٚجهً ٽپ٢جٵز او ٽپضنپ٘ ځچ ج وٌ١ف ج ثٽ مجًػ ثٽؾْڀ .ٹڂج هو ثٽقجٻ ٽقجځ ٜثٽلٹضيٸ فيظ
ثڃ ثٽٶْڀ ث ٹذٌ ځچه يضڀ صقويپز ثٽ ٹليٺوؽيڄ دوثّ٢ز ثڅَيڂجس مجٙز ويٚذـ ٹڂٚوً ٽپ٢جٵز
وثٽٶْڀ ث مٌ ځچز يٌ٢ؿ ٽپنجًػ ،وهيڇ ثٽضٮيٌثس ثٽٺيڂيجةيز الصقوط ٱت ثٽٌ٦وٯ ثٽ٢ذي٪يز ،و٩چوځج
ال يْض٪ڂټ ثٽل٩خ افوب اّجٽيخ اّض٪جهر ث ّضٖٲجس صذٶ هيڇ ثٽڂنپٲجس ځضٌثٹڂز ٱت ثٽٞ٪لس ،
وٽٺڄ هيڇ ثٽ٪پڂيجس صقوط ودٲج٩پيز ٹذيٌر دجّض٪ڂجٻ فڂجٿ ثٽغپؼ وديٽٸ ٱاڃ فڂجٿ ثٽغپؼ ٽيِ ٱٶ٠
ٽڂ٪جٽؾز ث وؽج ٧وث ٽڀ وثٽضوًٿ وث ٽض جدجس وصپٰ ث څْؾز وصقٲيَ ثٽنليج ثٽٞ٪پيز ٽپذوس ٱت
اٙلؿ اض صڂَٳ ٱي ج ،دټ ي٪ڂټ ٩پ صٌْي ٨وصٶٚيٌ ثٽٲضٌڇ ثٽَځچيز ّض٪جهر ث ّضٖٲجس ځڄ ملٻ
ثٽضنپ٘ ځڄ ثٽٲٞلس وصؾويو ځٚجهً ثٽ٢جٵز وثٽضنپ٘ ځڄ ث وؽج ٧وث ٽڀ وث ٽض جدجس ٱت
ثٽٞ٪لس ويوٱٌ ثٽٌ٦وٯ ث ځغټ ٽپپؾْڀ ٽضقٶيٴ ثالڅض٪جٓ وثٽض٪جٱت .ثى يؾ٪ټ ثٽل٩خ يٌٖ٪
دجٽٌثفز ثٽچٲْيز ٹوڃ ثٽل٩خ يوًٷ ځيَثصه وٱوثةور ٱت صؾويو ثٽ٢جٵجس ٵذټ ثٽذوس دجٽڂچجٱْز ثٽضجٽيز .
واڅ٢لٵج ځڄ هيڇ ثٽڂٌ٪ٱز ثٽ٪پڂيز ٽ٪ڂپيجس ثٽض٪خ واّض٪جهر ث ّضٖٲجس ملٻ ثٽڂچجٱْجس ثٽٌيجٝيز
او ثٽضوًيذجس ثٽيوځيز يضٞـ ٽچج اڃ ثٽ٪ڂپيز ثٽضوًيذيز هت ٽيْش ٱٶ٩ ٠ڂپيز صچٲيي ځچ جػ صوًيذت واٵجځز
ثٽڂْ٪ٺٌثس ثٽضوًيذيز ،دټ هت ٩ڂپيز ځضٺجځپز ثٽؾوثڅخ صٖضٌٷ ٱي ج ثٽ٪ويو ځڄ ثٽ٪پوٿ وصؤعٌ ٱي ج صاعيٌ
ځذجٌٕ وال٭چ ٩ڄ هيڇ ثٽ٪پوٿ ٱت ص٢ويٌ ځْضوب ث څؾجٍ وثڃ فڂجٿ ثٽغپؼ هو افو ث ّجٽيخ ثٽ٪پڂيز
ثٽقويغز ٱت ځ٪جٽؾز ٥جهٌر ثٽض٪خ وځ٪جٽؾز ث ٙجدجس وث وًثٿ وث ٽض جدجس ٱت ثٽٞ٪لس وث وصجً
ٹڂج ثڅه وّيپز څض٪جٓ ثٽٌيجٝت وصچٖي ٠ثٽنليج ثٽٚ٪ذيز وثٽٞ٪پيه وصَيو ځڄ عٶز ثٽل٩خ دچٲْه
وهيڇ ثٽڂيَثس ؽ٪پش ثٽ٪ويو ځڄ ځٖجهيٌ ثٽٌيجٝز ثٽ٪جٽڂيز وث د٢جٻ ثٽ٪جٽڂييڄ يْض٪ڂپوڃ فڂجٿ ثٽغپؼ
وځچ ڀ ثٽ٪وثس ثٽؾجځجيٺت( دوٽش) ٙجفخ ثٽٌٵڀ ثٽٶيجّت ثٽ٪جٽڂت ٱت ځْجدٶز 166ٿ و 266ٿ وٹيٽٸ
ثٽ٪وثسر ث ځٌيٺيز (اٽيْڄ ٱيپٺِ) د٢پز ثٽ٪جٽڀ ٱت 266ٿ و 466ٿ و٭يٌهڀ ځڄ ثٽٌيجٝييڄ وٱت
ځنضپٰ ث ٽ٪جح ثٽٌيجٝيز .و٩پيز ٱاڃ صؾٌدز ثٽقڂجٿ ثٽغپؾت ٌٝوًيز ٽپٌيجٝييڄ ثٽييڄ ٽڀ يْذٴ اڃ
ص٪جځپوث ځ ٨هيث ثالّپوح ثٽ٪لؽت ٱل صضوثڅ ٱت ثمي فڂجٿ عپؾت ٽڂج ٽه ځڄ ٱوثةو وصاعيٌثس إيؾجديز
صقْڄ ځڄ ځْضوب ثالڅؾجٍٷ وصقٶٴ ١ڂوفٸ دجٽٲ٪ټ .
((045
(046(
اٌفصً اٌغبدط
اٌحًّ اٌضائذ ٚاإلفشاغ ف ٟاٌزذس٠ت
((042
(048(
اٌحًّ اٌضائذOver load
هو ځذوا ځڄ ځذجها ثٽضوًيخ ثٽٌيجٝت يپؾا إٽيه ثٽڂوًدوڃ ٱت د ٜ٪ث فيجڃ ٽضقْيڄ ځْضوب ثٽپيجٵز ثٽذوڅيز
ٽل٩خ ځڄ ملٻ ٱٌ ٛځض٢پذجس ٩جٽيز ٩پ اؽ َر واٞ٩جس ثٽؾْڀ ثٽڂنضپٲز ٽل٩خ ځغجٻ ٽ٪خ ځذجًثر ٽٺٌر
ثٽٶوٿ يٺوڃ ٱي ج ٍځڄ ثٽٖو ٟثٽوثفو ( )66هٵيٶز او ٽ٪خ ځذجًثر ٽٺٌر ثٽ٢جةٌر ٽٺټ ٕو )36( ٟڅٶ٢ز او ٽ٪خ
( )5إوث ٟاو ٽ٪خ ( )3إوث ٟٱت ٹٌر ثٽيو وهيڇ ثٽضوًيذجس هت فجٽز ځڄ ثٽَيجهر ٱت فؾڀ وٕور ثٽقڂټ
ملٻ ثٽڂچ جػ ثٽضوًيذت وصؤهب دجّپوح ثٽضوًػ دجٽقڂټ ثٽضوًيذت ٽقووط ثٽضٺيٲجس ثٽٲْيوٽوؽيز ثٽڂ٢پودز
ٽنو ٛثٽڂذجًيجس دٺٲجسر ٩جٽيز.ثڃ ځذوا ثٽقڂټ ثٽَثةو او ثٽَيجهر ٱت ثٽقڂټ ثٽڂن ٠٢ٽه وځذوا ثٽضوًػ دجٽقڂټ
ثٽضوًيذت ځڄ ثٽٶوث٩و ثٽضوًيذيز ثٽضت صٌصٺَ ٩پي ج ٩ڂپيجس ثٽضٺيٰ ثٽو٥يٲت ٽل٩خ.
فيظ اٹوس ثٽوًثّجس ٩پ ثڅه ال يڂٺڄ ثڃ صقوط ٩ڂپيجس ثٽضٺيٰ إىث ص٪وه ثٽل٩خ ٩پ اهثس څٲِ
ثٽضوًيذجس وٽڂور ١ويپز و٩پيه يؾخ ثڃ يضڀ صچ٦يڀ ث فڂجٻ ثٽضوًيذيز ځڄ ملٻ ٍيجهر ث فڂجٻ ثٽضوًيذيز ديڄ
ٱضٌر وامٌب ودٖٺټ ځن ٠٢ٽه ٹجٽَيجهر ٱت ث فؾجٿ ثٽضوًيذيز ځڄ ملٻ ٍيجهر ٩وه ثٽضٺٌثًثس او
ثٽڂؾڂو٩جس او ٍيجهر ٕور ثٽضوًيخ او ٍيجهر ث وٍثڃ ثٽڂٌٱو٩ز او صٮيٌ څو٩يز ثٽضوًيذجس دقيظ ٩چوځج يٚټ
ثٽل٩خ إٽ ثٽڂْضويجس ثٽ٪پيج يٺوڃ ثٽقڂټ ثٽضوًيذت ثٽيض يچٲيڇ هو إ٪ٝجٯ ث فڂجٻ ثٽضوًيذيز ثٽضت يچٲيهج
ثٽچجٕتيڄ.
((051
ثًصٲج ٧څْذز فجځ ٜثٽلٹضيٸ اعچجس ثٽضوًيذجس ثٽذوڅيز ىثس ثٽٖور ثٽڂضوّ٢ز.
ٍيجهر ٱت ځْضوب ثّض لٷ ث وٹْؾيڄ.
ثٽڀ ٱت ثٽٌؽپيڄ .
٩ڂپيز ثّض٪جهر ثالّضٖٲجس صضڀ دذ٠س و٩وهر ځ٪وٻ ٌٝدجس ثٽٶپخ وٵش ثٽٌثفز يٺوڃ ايٞجً د٢يتجً.
ٱٶوثڃ ثٽٖ يز ٽألٹټ ځڂج يؤهض إٽ ثڅنٲج ٛوٍڃ ثٽؾْڀ ځ ٨ثًصٲج ٧هًؽز ثالي.ٜ
ثٽٌ٭ذز ٱت ثٽنپوه إٽ ثٽچوٿ دٖٺټ ٭يٌ ١ذي٪ت.
ثڅنٲج ٛٱت ثٽٶوًر ثٽ٪جځز ٽل٩خ و ٥وً ثٽض٪خ دٖٺټ ځذٺٌ ځٚقودجً دجڅنٲج ٛدڂْضوب ث هثس
ثٽذوڅت.
ثڅنٲج ٛدجٽقجٽز ثٽڂَثؽيز ٽل٩خ فيظ اٹوس هًثّز ٱت ٩ 2661لٵز ثٽضوًيخ ثٽَثةو دجٽچجفيز
ثٽڂَثؽيز ٽل٩خ ،وٵو وؽو ثٽذجفظ ثڅه ٱت دوثيز ثٽڂوّڀ ثٽضوًيذت صٺوڃ ثٽقجٽز ثٽڂَثؽيز ٽل٩خ ؽيور وځ٨
ٍيجهر فؾڀ وٕور ثٽضوًيخ وٵپز ٱضٌثس ثالّضٖٲجس صٶټ ثٽقجٽز ثٽڂَثؽيز ٽل٩خ وهيث يڂٺڄ ثٽضٌ٪ٯ ٩پيه ځڄ
ملٻ ثمضذجًثس صْڂ دٌوٱيټ ثٽقجٽز ثٽڂَثؽيز (.)POMS
ٵيجُ ثٽٺوًصيَٻ ٱت ثٽپ٪جح ٹ٪لځز او هالٽز ٩پ ٥وً فجٽز ثٽضوًيخ ثٽَثةو Over trainingوهو
ثٹضٖجٯ ؽويو ٱت ځؾجٻ ثٽضٌ٪ٯ ٩پ فجٽز ثٽضوًيخ ثٽَثةو.
څٶ٘ وٍڃ ثٽل٩خ دٖٺټ ځٲجؽب ملٻ ځچض ٰٚثٽڂوّڀ ثٽٌيجٝت.
ثٽٖ٪وً داٽڀ ٱت ثٽٞ٪لس وثٽڂٲجٙټ فض د٪و ثٽضوًيذجس ثٽنٲيٲز.
ثڃ هٌځوڃ ثالهًڅجٽيڄ وثٽچوًاهًڅجٽيڄ يَهثهثڃ ملٻ ثٽضوًيخ ويٶلڃ اعچجس ثٽٌثفز وٽٺڄ ٍيجهص ڂج اعچجس
ثٽٌثفز ٱ ت فجٽز صوٻ ٩پ ٥وً فجٽز ثٽضوًيخ ثٽَثةو.
ثڃ ٍيجهر صٌٹيَ ثٽذوٽيچج ثٽيوًيج ٱت ثٽوٿ (٩ )Ureaڄ36ځپيؾٌثٿ/هيْڂضٌ ي٪ضذٌ ٩لځز ٥وً فجٽز
ثٽضوًيخ ثٽَثةو ٩پ ثڃ ځْضوثهج ٱت ثٽقجٽز ثٽ٢ذي٪يز ٱت ثٽوٿ ځڄ ( )21 - 16ځپيؾٌثٿ ٱت ثٽويْڂضٌ وصقوط
هيڇ ثٽقجٽز څضيؾز الّض٪ڂجٻ دٌوصيڄ ثٽٞ٪پز ٹڂٚوً ٽپ٢جٵز وفووط ٩ڂپيجس هوٿ ثٽذٌوصيڄ ثٽٞ٪پز
ثّضؾجدز ٽألفڂجٻ ثٽضوًيذيز ثٽ٢ويپز.
ثڅنٲج ٛثٽڂٶجوځز ثٽ٪جځز ٽپؾْڀ ويٺوڃ وثٝقجً ىٽٸ ځڄ ملٻ إٙجدز ثٽل٩خ دجٽٚوث ٧وثًصٲج ٧هًؽز
ثٽقٌثًر وثٙٲٌثً ثٽوؽه وثٽٮغيجڃ وٵو ي٩ ٌ ٦پ ثٽل٩خ فْجّيز ٩پ ٕٺټ ١ٲـ ؽپوض.
ثفضڂجٽيز إٙجدز ثٽل٩خ ومجٙز ٱت ثٽضوًيذجس ثٽألوٹْؾيچيز ىثس ثٽٖور ثٽٶٚوب.
((050
ثمضلٱجس ٱچيز ځ ٨ثٽڂوًح وثءهثًر.
ّپْپز ځڄ ثالفذج١جس وثٽنْجةٌ.
ث ؽوثس ثٽضچجٱْيز ال صض ٰٚدجٽٌوؿ ثٽٌيجٝيز وصضڂيَ دجٽ٪وثةيز.
((057
اٌّصبدس اٌؼشث١خ ٚاالعٕج١خ :
اٚال :اٌّصبدس اٌؼشث١خ :
- 3إدٌثهيڀ ادج ٍيو ( ) 2664ثٽضقڂټ – څٌٖر ثٽ٪جح ثٽٶوب – ځٌٹَ ثٽضچڂيز ثءٵپيڂت – ثٽٶجهٌر .
- 2ادو ثٽ٪لس ٩ذو ثٽٲضجؿ )2663 (،ٿ ،ٱْيوٽوؽيج ثٽضوًيخ وثٽٌيجٝز ،ثٽ٢ذ٪ز ث وٽ ،هثً ثٽٲٺٌ
ثٽٌ٪دت ،ثٽٶجهٌر .
- 3ادو ثٽ٪لس ٩ذو ثٽٲضجؿ ( 1667ٿ ) ،ثٽضوًيخ ثٽٌيجٝت ث ِّ ثٽٲْيوٽوؽيز ،ثٽ٢ذ٪ز ث وٽ ،هثً
ثٽٲٺٌ ثٽٌ٪دت ،ثٽٶجهٌر .
- 4ادو ثٽ٪لس ٩ذو ثٽٲضجؿ ( 1664ٿ ) ،ٱْيوٽوؽيج ثٽضوًيخ دٺٌر ثٽٶوٿ ،هثً ثٽٲٺٌ ثٽٌ٪دت ،ثٽٶجهٌر .
- 5إّجځز ٹجځټ ًثصخ ( 2665ٿ ) ،ثء٩وثه ثٽچٲْت ٽپچجٕتيڄ ،هثً ثٽٲٺٌ ثٽٌ٪دت ،ثٽٶجهٌر.
- 6ثٽْيو ٩ذو ثٽڂٶٚوه ( ، )1667څٌ٦يجس ثٽضوًيخ ثٽٌيجٝت – صوًيخ وٱْيوٽوؽيج ثٽٶور – ثٽ٢ذ٪ز
ث وٽ -ځٌٹَ ثٽٺضجح ٽپچٌٖ ،ثٽٶجهٌر .
- 7د جس ثٽويڄ إدٌثهيڀ ّلځز ( 2666ٿ ) ،ٱْيوٽوؽيج ثٽٌيجٝز وث هثس ثٽذوڅت ،ثٽ٢ذ٪ز ث وٽ ،هثً
ثٽٲٺٌ ثٽٌ٪دت ،ثٽٶجهٌر .
- 1ؽذجً ًفيڂز فْڄ ( 2667ٿ ) ،ث ِّ ثٽٲْيوٽوؽيز وثٽٺيڂيجةيز ٽپضوًيخ ثٽٌيجٝت ،ځ٢جد ٨ٵٌ٢
ثٽو١چيز .
- 6ؽذجً ًفيڂز فْڄ ،وثمٌوڃ ( 2667ٿ) ،ٹٌر ثٽْپز – ٱْپؾز-ص٪پيڀ -صوًيخ ،ځ٢ذ٪ز ثٽقٞجًر ،
ثٽذٌٚر .
- 16ؽذجً ًفيڂز فْڄ ( 1665ٿ ) ،صاعيٌ دٌ١ ٜ٪ثةٴ صٶچيڄ ثٽٖور ٱت ص٢ويٌ ځْضوب ثٽضقڂټ
ثٽألوٹْؾيچت وٱت د ٜ٪ثٽڂضٮيٌثس ثٽٲْيوٽوؽيز ٽ٪وو 266ٿ –اٌ١وفز ٹضوًثر ٱت ثٽضٌديز ثٽٌيجٝيز –
ؽجځ٪ز ثٽذٌٚر – ٹپيز ثٽضٌديز ثٽٌيجٝيز .
ٚ٩ - 11جٿ ٩ذو ثٽنجٽٴ ( )1666ثٽضوًيخ ثٽٌيجٝت –څٌ٦يجس وص٢ذيٶجس – ثٽ٢ذ٪ز ثٽضجّ٪ز – ؽجځ٪ز
ثءّٺچوًيز .
٩ - 12ڂٌو ادو ثٽڂؾو ،إدٌثهيڀ ٕ٪لڃ (1667ٿ) ٌ١ٳ ثٽپ٪خ ثٽقويغز ٱت ٹٌر ثٽٶوٿ ،ځٌٹَ ثٽٺضجح ٽپچٌٖ
،ثٽٶجهٌر .
١ - 13پقز فْجٿ ثٽويڄ وآمٌوڃ (1667ٿ) ،ثٽڂوّو٩ز ثٽ٪پڂيز ٱت ثٽضوًيخ ثٽٌيجٝت – ثٽؾَس ث وٻ
وثٽغجڅت – ځٌٹَ ثٽٺضجح ٽپچٌٖ ،ثٽٶجهٌر .
- 14ځجؽو ٩پت ځوّ ثٽضڂيڂت (2666ٿ) ،ثٽضوًيخ ثٽٌيجٝت ثٽقويظ ،ځ٢ذ٪ز ثٽچنيټ ،ثٽذٌٚر.
- 15ځجؽو ٩پت ځوّ ثٽضڂيڂت (2663ٿ) صاعيٌ صٖٺيټ افڂجٻ صوًيخ صقڂټ ثٽٌْ٩ز ٱت د ٜ٪ثٽڂضٮيٌثس
ثٽو٥يٲيز وثٽذيوٹيڂيجةيز ٽ٪وو ثٽڂْجٱجس ثٽٶٚيٌر – اٌ١وفز ٹضوًثر ٱت ثٽضٌديز ثٽٌيجٝيز – ؽجځ٪ز ثٽذٌٚر
ٹپيز ثٽضٌديز ثٽٌيجٝيز .
- 16ځقڂو فْڄ ٩لوض ( 2662ٿ) ٩ ،پڀ څٲِ ثٽضوًيخ وثٽڂچجٱْز ثٽٌيجٝيز ،هثً ثٽٲٺٌ ثٽٌ٪دت ،
ثٽٶجهٌر
- 17ځوٱٴ ځؾيو ثٽڂوٽ ( 1666ٿ) ،ثء٩وثه ثٽو٥يٲت ٽٺٌر ثٽٶوٿ ،ثٽ٢ذ٪ز ث وٽ ،هثً ثٽٲٺٌ ٽپ٢ذج٩ز
وثٽچٌٖ وثٽضوٍي٩ ، ٨ڂجڃ .
- 11يوّٰ الٍٿ ٹڂجٓ ٙ ،جٽـ دٖيٌ ّ٪و ( 2666ٿ ) ،ث ِّ ثٽٲْيوٽوؽيز ٽپضوًيخ دٺٌر ثٽٶوٿ ،هثً
ثٽوٱجس ،ثءّٺچوًيز .
- 16يوّٰ الٍٿ ٹڂجٓ ( 2666ٿ) ،ثٽپيجٵز ثٽذوڅيز ٽل٩ذت ٹٌر ثٽٶوٿ ،هثً ثٽٲٺٌ ٩ ،ڂجڃ
((053
خ١ اٌّصبدس االعٕج: ب١ٔصب
1- AagaardP.,AndersenJ.L:Effects of strength training on endurance capacity in
top-level endurance athletes Scand .J.Med.Sci.Sports Suppl.2:39-47,2010.
2- BangsboJ.:In health and in a normoxic environment,VO2 max is limited
primarily by cardiac output and locomotor muscle blood
flow.J.Appl.Physiol.2:744-745.2006.
3- Bangsbo J.,Iaia F.M.,Krustrup P.: The Yo-Yo intermittent recovery test :a
useful tool for evaluation of physical performance in intermittentsports. Sports
Med.38:37-51,2008.
4- Bangsbo J., Mohr M.,Krustrup P.:Trainig and testing the elite athlete.J
Exer.Sci.Fit.4:1-14,2006.
5- Bangsbo J., Mohr M.: Fitness Testing in Football.
Bangsbosport,www.bangsbosport.com,2011.
6- Bird S.P.,TarpenningK.M.,Marino F,E.: Designing resistance training
programmes to enhance muscular Fitness : a review of acute programme variables
Sports Med.35:841-851,2005.
7-Bogdanis,G.C.,Nevill,M.E,Boobis ,L.H.,Lakomy,H.K.&Nevill,A.M.:Recovery
of power output and muscle metabolites following 30s of maximal sprint cycling
in man .J.Physiol.15:467-480,1995.
8- Bagdanis ,G.C.,Nevill,M.E.,Lakomy,H.K.&Boobis,L.H.:Power output and
muscle metabolism during and following recovery from 10 and 20s of maximal
sprint exercise in humans ,Acta. Physiol.Scand.163:261-272,1998.
9- Boobis,L.H.:Metabolic aspects of fatigue during sprinting,In:Exercise ,
Benefits, Limits and Adaptation ,E.&F,N,Spon,Eds.:Macloed ,Maugan , Nimmo,
Reilly &Williams, pp.116-143,1987.
10- Bradley P.S,Mohr M.,Bendiksen M., Randers
M.B.,FlindtM.,BarnesC.,HoodP.,GomezA.,AndersenJ.L.,DiMascio M.,Bangsbo
J.,KrustrupP.:Sub-maximal and maximal Yo-Yo response,reproducibility and
application to elite soccer.Eur.J.Appl.Physiol.111:969-978,2010.
11_Burgomaster,K.A.,Hughes,S.C.,Heigenhauser,G.J.,Bradwell,S.N.,Gibala,M.J.:
Six sessions of sprint interval training increases muscle oxidative potential and
cycle endurance capacity in humans.JAppl Physiol.98:1985-1990,2005.
12- Andersen,J.L,Klitgaard,H.&Saltin ,B.:Myosin heavy chain isoforms in single
fibres from m.vastuslateralis of sprinters: influence of training Acta.Physiol.Scand
.151:135-142,1994.
(054(
13- Christensen P.M.,Krustrup P.,Gunnarsson T.P.,Kiilerich K.,Nybo L.,Bangsbo
J.:VO2 kinetics and performance in soccer players after intense training and
inactivity.Med,Sci.Sports exerc,2011.
14- Esfarjania,F.,LaursenP.B.:Manipulating high-intensity interval training :
Effects on the lactate threshold and 3000m running performance in moderately
trained males.J.Sci.Med.Sport 10:27-35,2007.
15- Gaitanos,G.C.,Williams,C.,Boobis,I,.H&Brooks,S.:Human muscle metabolism
during intermittent maximal exercise.J .Appl.Physiol.75:712-719,1993.
16- HenrikssonJ.,ReitmanJ.S.:Quantitative measures of enzyme activities in type I
and type II muscle fibres of man after training. Acta Physiol.Scand.97:392-
397,1976.
17- Iaia,F.M.,Thomassen ,M.,Kolding,H., Gunnarsson
,T.,Wendell,J.,Rostgaard,T,Nordsborg,N.,Krustrup,P.,Nybo,L.,Hellsten,Y.,Bangsb
o,J.:Reduced volume but increased training intensity elevates muscle Na-K pump
alphal-subunit and NHEI expression as well as short-term work capacity in
humans Am.J.Physiol.294:R966-974,2008.
18- Iaia,F.M., Hellsten,Y.,Nielsen,J.J.,Fernstrom,M.,Sahlin,K .,Bangsbo,J .:Four
weeks of speed endurance training reduces energy expenditure during exercise and
maintains muscle oxidative capacity ,despite a significant reduction in training
volume .J.Appl.Physiol.106:73-80,2009.
19- Iaia F.M., Perez-Gomez J.,Nordsborg N.,BangsboJ.:Effect of previous
exhaustive exercise on metabolism and fatigue development during intense
exercise in humans Scand J.Med.Sci.sports.20:619-629,2010.
20- Iaia F.M.,HellstenY.,Nielsen J.J.,Fernstrom M.,Sahlin.BangsboJ.:Four weeks
of speed endurance training reduces energy expenditure during exercise and
maintain muscle oxidative capacity,despite a significant reduction in training
volume.J.Appl.Physiol.106;73-80,2009.
21- Iaia F.M.,Rampinini F..,BangsboJ.:High-intensity training in
football.Int.J.sports Physiol.Perform.4:291-306,2009.
22- Iaia F.M.,ThomnssenM.,Kolding H.,GunnarssonT.,Wendell J.,Rostgaard
T.,Nordsborg N.,Krustrup P.,Nybo I..,Hellsten Y.,BangsboJ.:Reduced volume but
increased training intensity elevates muscle Na+,K+ pump(alpha)I subunit and
NHEI expression as well as short-term work capacity in
humans.Am.J.Physiol.294:R966-R974,2008.
(055(
23- Balsom,P.D., Seger, J.Y.,Sjodin,B. &Ekblom,B.:Physiological responses to
maximal intensity intermittent exercise.Eur.J.Appl.Physiol.65:144-149,1992.
24- Iaia F.M.,Perez.Gomez J.,THomassen M.,Nordsborg N.B.,Hellsten
Y.,BangsboJ.:Relationship between performance at different exercise intensities
and skeletal muscle characteristics.J.Appl.Physiol.110:1555-63,2011.
25- Iaia F.M.,BangsboJ.:Speed endurance training is a powerful stimulus for
physiological adaptations and performance improvements of athletes .
Scand.J.Med,Sci.Sports.Suppl 2:11-23,2010.
26- Jensen J.M.,Bredsgaard-Randers M.,Krustrup P.,BangsboJ.:Intermittent high
intensity drills improve in-seasonal performance of elite soccer players.In:Science
and Football VI.Eds.Reilly T.&KorkusuzF.Routledge .London;pp.296-301,2009.
27- Jensen ,K.,Johansen ,L.&Secher ,N.H.:Influence of body mass on maximal
oxygen uptake:effect of sample size .Eur.J.Appl.Physiol,84:201-205,2001.
28- Jones A.,CarterH.:The effect of endurance training on parameters of aerobic
fitness.Sports Med.29:373-386,2000.
29- Juel C.,Klarskow C.,KrustrupP.,Mohr M.,BangsboJ.:Effect of high intense
intermittent training on lactate and H+ release from human skeletal
muscle.Am.J.Physiol.286;E245-E251,2004.
30- Krustrup P.,Hellsten Y.,BangsboJ.:Interval training elevates muscle oxygen
uptake at high but not at low exercise intensitics J.Physiol.559:335-45,2004.
31- Krustrup P.,OrtenbladN.,Nielsen J.,Nybo I..,Gunnarsson T.P.,Iaia
F.M.,MadnesK.,Stephens F.,Greenhaff P.,Bangsbo J.: Maximal voluntary
contraction force.SR function and glycogen resynthesis during the first 72 h after a
high-level competitive soccer game.Eur.J.Appl.Physiol.,2011.
32- KrustrupP.,ChristensenJ.F.,RandersM.B.,Pedersen H.,Sundstrup E.,Jakobsen
M.D., KrustrupB.R.,Nielsen J.J.,Suetta C.,Nybo L.,BangsboJ.:Muscle adaptations
and performance enhancements of soccer training for untrained men
.Eur.J.Appl.Physiol.108:1247-1258,2010.
33- KrustrupP.,JonesA.M.,Wilkerson D.P.,Calbet J.A.,BangsboJ.:Muscular and
pulmonary O2 uptake kinetics during moderate-and high-intensity sub-maximal
knee-extensor exercise in humans.J.Physiol.587:1843-1856,2009.
34-Krustrup P.,Secher N.H.,Relu M.,Hellsten Y.,SoderlundK.Bangsbo J.:
Neuromuscular blockade of slow twitch muscle fibres elevates muscle oxygen
uptake and energy turnover during submaximal exercise in human
J.Physiol.586:6037-6048,2008.
(056(
35- KrustrupP,SoderlundK,MohrM,Bangsbo.J.:The slow component oxygen
uptake during intense,sub-maximal exercise in man is associated with additional
fibre eacruitmentPflugers Arch.447:855-866,2004.
36-KrustrupP.,Mohr M.,NyboL.,Jensen J.M.,Nieisen J.J.,BangsboJ.:The Yo-Yo
IR2 test :physiological response,reliability ,and application to elite
soccer.Med.Sci.SportsExecise 38;1666-1673,2006.
37- Larsen ,H.B.:Training principles in distance running.In.:Running& Science –
in an Interdisciplinary Perspective.Eds:Bangsbo& Larsen , Munksgaard,pp.123-
147,2001.
38- Larsen P.B.,ShineC.M.,PeakeJ.M.,CoombesJ.S.,JenkinsD.G.:Interval training
program optimization in highly trained endurance cyclists Med.Sci.Sports
exercise.34:1801-1807,2002.
39- LaursenP.B.:Training for intense exercise performance :high-intensity or high-
volume training ?Scand.J.Med.Sci.Sports.Suppl2:1-10,2010.
40- Leveritt,M.,Maclaughlin ,H.&Abernethy,P.J.:Changes in leg strength 8 and 32
h after endurance exercise.J.Sports.Sci.18:865-871,2000.
41- Levine,B.D.&Stray-Gundersen,J.:A practical approach to altitude
training.Int.J.Sports.Med.13:209.212,1992.
42- Kiens,B.&Richter .E.A.: Utilization of muscle triaglycerol during post-
exercise recovery in man .Am.J.Physiol.274:E89-E95,1988.
43- Mckenna M.,BangsboJ.,RenaudJ.:MuscleK+,Na+,Cl+ disturbances and
Na+,K+-pump inactivation :implications for muscle fatigue
.J.Appl.Physiol.104:288-295,2008.
44-Balsom,P.D., Seger, J.Y.,Sjodin,B. &Ekblom,B.:Maximal Intensity Exercise :
Effect of Recovery Duration.Int.J.Sports Med.13:528-533,1992.
45- Balsom,P.,Soderlund,K.&Ekblom,B.:Creatine in Humans with Special
Reference to Creatine Supplementation. Sports.Med.18:268-280,1994.
46- Midgley,A.W.,McNaughton,L.R.,Wilkinson,M.:Is there an optimal training
intensity for enhancing the maximal oxygen uptake of distance runners?Empirical
research findings,currentopinions,physiological rationale and practical
recommendations.Sports Med.36:117-132,2006.
47- Mujika ,I.:The influence of training characteristics and tapering on the
adaptation in highly trained individuals:Areview.Int.J.Sports Med.19:439-
446,1998.
(052(
48-Nielsen,B.&Krog,P.:Optimal fluid replacement during long-lasting exercise in
18 C and 32 C ambient temperature.Scand.J.Med.Sci.Sports 4:173-180,1994.
49- Nielsen J.J,Mohr M.,Klarskov C.,Kristensen M.,Krustrup P.,Juel
C.,BangsboJ.:Effects of high-intensity intermittent training on potassium kinetics
and performance in human skeletal muscle.J.Physiol.554:857-870,2004.
50- Nordsborg N.,OvesenJ.,Thomasson M.,Zangenberg M.A.,Jons
C.,IaiaF.M.,Nielsen J.J.,BangsboJ.:Effect of dexamethasone on skeletal muscle
Na+,K+ pump subunit specific expression and K+ homeostasis during exercise in
humans J.Physiol.586:1447-1459,2008.
51 -David E . Martin (2002) Physiology: Its Role in Explanting Athletic
Performance . IAAF. RDC , Cairo ,issue 32 .
52 -Guy Thibault (2003) ,A Graphical Model for Interval Training.IAAF new
Studies in Athletics. Meyer and Meyer . Achen , Germany .
53-Juan Manual Alonso (2004 ) Method to Increase the Delivery of Oxygen.
IAAF, new Studies in Athletics.Meyer and Meyer . Achen , Germany .
54-Brain, J. Sharkey (1994): Physiology of Fitness , Human Kinetice,
Champaign,III .
55-Wilmore, J,H, and David,L.C.(1994):Physiology of Sport and Exercise, Human
Kinerics, books, champaign، IIIionis.
56- Bangsbo,J.,Graham,T.,Johansen ,I.,&Saltin,B.:Muscle lactate metabolism in
recovery from intense exhaustive exercise:impact of light
exersice.J.Appl.Physiol.77:1890-1895,1994.
57- Bangsbo,J.:Fitness Training in Football – a Scientific Approach.pp.1-336
58- Bangsbo,J.:Physiology of intermittent exercise In: Exercise: Basic and Applied
Science.Eds: Garrett and Kirkendall,USA.app.53-66,1999.
59- BangsboJ.:Aerobic and Anaerobic Training in Soccer-With Special Emphasis
on Training of Youth Players Fitness Training in Soccer I.pp.1-
60.www.bangsbosport.com,2007.
61- www.bangsbosport.com,1994.
(058(