Basketbolli

Basketbolli është lloj sporti me top që luhet në mes të dy ekipeve

me nga 5 lojtar secila skuader. Qëllim i lojës është që lojtarët,
(basketbollistët) të fusin më shpesh topin në koshin e ekipit
kundërshtar. Basketbolli është shpikur nga trajneri i universitetit të
Kansas James Naismith. NBA është liga më e popullizuar të
basketbollit në botë. Basketbolli është një sport ekip në të cilën dy
ekipet e pesë lojtarëve të përpiqet të shënojnë pikë kundër njëri-
tjetrit duke vendosur një top (me një diametër prej 45,7 cm) në një
shtyllë 3,048m të lartë sipas rregullave të organizuara. Basketbolli
është një nga sportet më të popullarizuara dhe të shikuara
gjerësisht në botë.

Basketbolli Ndërkombëtar
Basketbolli Ndërkombëtar u formua në 1932 nga tetë vende :
Argjentina, Çekosllovakia, Greqia, Italia, Latvia, Portugalia,
Rumania dhe Zvicra. Në këtë kohë kjo organizatë përbëhej vetëm
prej lojtarëve amatorë nga ka marrë emrin, i cili rrjedh nga
frëngjishtja, FIBA (Fédération Internationale de Basketball Amateur)
Rregulloret
Objekti i lojës është të shënosh më shumë pikë se sa kundërshtari, duke e hedhur topin sa më
shpesh në koshin e kundërshtarit dhe ta ndalosh kundërshtarin ta hedhi topin në koshin tënd. Një
përpjekje për të realizuar një pikë quhet gjuajtje. Një gjuajtje e suksesshme vlen dy pikë ose tre
nëse realizohet nga jashtë harkut të trepikëshit që ka një distancë prej 6,25 m nga koshi, në lojërat
internacionale dhe 7,24 m nga lojërat në NBA. Pika e realizuar pas gjuajtjes së një faulli vlen 1
pikë.
Rregullat e lojës
Loja ndahet në katër pjesë prej 10 minutash (FIBA) ose prej 12 minutash (NBA). Pushimi i
gjysmës së lojës është 15 minuta sipas rregullores së NBA, FIBA, NCAA. Koha shtesë zgjat 5
minuta. Skuadrat ndryshojnë fushën pas pjesës së dytë. Zëvendësimet janë të pafundta, por ato
mund të bëhen vetëm kur loja ka ndalur. Gjithashtu ekipi ka nga një trajner, që jep udhëzimet për
strategjinë në fushën e lojës dhe stafin personal të vet, që përfshin doktorët, menaxherët,
statisticienët, trajnerët. Uniforma standarde përbëhet prej një palë tutash të shkurtra dhe një
kanatiere, e cila përmban numrin e lojtarit. Trajneri ka në dispozicion një numër të lejuar time-out
dhe ndalime të kohës, të cilat nuk zgjasin më shumë se një minutë (vetëm në rastet e ndeshjeve
televizive, kur ka hapësira publicitare),ekipi duhet ta mbaj topin 24 sec.
Pajisjet
Pajisjet e vetme të nevojshme për lojën e basketbollit janë një sipërfaqe e sheshtë dhe
drejtkëndore, që ka nga dy kosha në anët e saj.
Pikat shënoi nga gjuajtja e (qitje) topin nëpër shportën nga lart. Dunking dhe përplasur topin në
rim, apo ndonjë stilet e tjera për të bërë akrobatik topin në kosh nga çdo distancë, ekip me më
shumë pikë në fund të lojës fiton, por kohë shtesë (jashtë orarit të punës) mund të lëshohet kur
rezultatet të dyja ekipet janë të njëjta. Topin mund të avancuar në gjykatë nga kërcim atë
(dribbling) apo shokët e kalon atë në mes. Përçarës kontakt fizik (i ndyrë) është penalizuar dhe i
lirë gjuan do të lëshohet nëse lojtari është fouled ndërsa qitje topin dhe ka kufizime mbi topin si
mund të trajtohen (shkelje).
Nëpërmjet kohë, basketboll ka zhvilluar teknika të përfshijë shumë të përbashkët të shtënat, duke
kaluar dhe dribbling, si edhe pozicionet e lojtarëve të', dhe fyese dhe strukturat mbrojtëse. Në
mënyrë tipike, anëtarët e lartë e një skuadre do të luajë qendër apo një nga dy pozicione përpara,
ndërsa lojtarët më të shkurtër ose ata që zotërojnë topin trajtimin më të mirë aftësitë dhe
shpejtësisë, luajnë qëndrimet roje. Ndërsa basketbolli konkurrues është e rregulluar me kujdes,
variacione të shumta të basketbollit janë zhvilluar për lojë rastësor. Në disa vende, basketbolli
është një sport popullor spektator.
Ndërsa basketbolli konkurrues është kryesisht një sport shtëpie, ka luajtur në një gjykatë të
basketbollit, dhe variacione më pak të rregulluara luajtur në jashtë janë bërë gjithnjë e më popullor
mes të dy grupeve të qytetit të brendshme dhe rurale. Basketbolli poashtu është sport kolektiv.
Historia
Basketbollin e ka krijuar
kanadezi James Naismith arsimtar i
ed. fizike në kolegjin e Springfilldit të
shtetit Masachusets me qëllim që
skuadrës se ragbis t'i bënte të
mundur që të luanin në sallë. James
Naismith në dhjetor të vitit 1891 e ka
demostruar lojën e re para
studentëve të sprinfilldit të cilët e
kanë pakëzuar me emrin "basketboll"
që d.m.th Basket-shporte/kosh,Ball-
top.Prej atehere basketbolli u perhap
ne shtete te tjera te SHBA-s. Në
kosovë basketbolli është regjistruar
në dhjetor të vitit 1944 - Janar 1945
në Prizren.
Basketbolli i Grave
Basketbolli i Grave filloi në 1892 në Kolegjin Smith kur Senda Berenson, një mësuese e edukimit
fizik, ndryshoi për herë të parë rregullat për gratë. Pak pasi ajo u punësua në Smith, ajo shkoi në
Naismith për të mësuar më shumë për lojërat[7].E Hipnotizuar me këtë sport të ri dhe vlerat që
mund të mësojë, ajo organizoi lojë studentore të basketbollit më 21 mars, 1893 kur e saj freshmen
Smith dhe sophomores luajtur kundër njëri-tjetrit[8]. Rregullat e saj janë botuar të parë në vitin
1899 dhe dy vjet më vonë Berenson u bë redaktor i Grave të parë Guide AG Spalding e
Basketbollit[8], i cili më tej përhapur versionin e saj të basketbollit për femra.
Deri në 1950, basketboll ishte bërë një sport i madh kolegj, duke hapur rrugën për një rritje të
interesit në basketboll profesional. Në 1959, një sallë basketbolli i famë u themelua në Springfield,
Massachusetts, vendin e parë të lojës. Rosters e saj përfshijnë emrat e lojtarëve të mëdha,
trajnerët, gjyqtarët dhe njerëzit që kanë kontribuar në mënyrë të konsiderueshme në zhvillimin e
lojës. Salla e famë ka njerëz të cilët kanë përmbushur objektivat e mant në karrierën e tyre në
basketboll.
Zhvillimi i pajisjeve dhe teknikës
Basketboll është luajtur fillimisht me një top futbolli. Dhe topat e parë e bëri në mënyrë specifike
për basketboll ishin ngjyrë kafe, dhe ajo ishte vetëm në fund të viteve 1950 që Toni Hinkle, në
kërkim të një top që do të jenë më të dukshme për lojtarët dhe spektatorët ashtu, i futur topin
portokalli që është tani në përdorim të përbashkët. Dribbling nuk ishte pjesë e lojës origjinal me
përjashtim të kalojnë "fryrje" për shokët. Kalimi topin ishte mjet kryesor të lëvizjes topin. Dribbling
u fut në fund, por i kufizuar nga forma asimetrike e balls hershme. Dribbling vetëm u bë një pjesë
të madhe të lojës rreth viteve 1950, si prodhuese përmirësuar formën topin.