Listahan NG Mga Akdang Pampanitikan PDF

LISTAHAN NG MGA AKDANG
PAMPANITIKAN PARA SA K-12
1
INTRODUKSIYON
Noong 27–29 Oktubre 2014, idinaos ang konsultasyon sa kurikulum sa Filipino sa K-12 ng Wika ng Kultura at Agham (WIKA) Ink. at ng Komisyon sa Wikang
Filipino (KWF) katuwang ang mga kagawaran ng Filipino sa Unibersidad ng Pilipinas-Diliman, Pamantasang Ateneo de Manila, at Kolehiyong Miriam. Sa
naturang konsultasyon, inihayag ng mga delegado ang kanilang pagnanais para sa isang pambansang pagtitipon upang makabuo ng kánong pampanitikan.
Ilan sa mga isinusulong ng mga delegado sa kanilang Kapasiyahan ng mga Delegado ng Pambansang Seminar-Workshop sa Pagsusuri sa Kurikulum sa Filipino sa
K-12 Blg. 04 ang sumusunod:
IPINAPASIYA, gaya ng ginagawang pagpapasiya ngayon, na idulog sa Kagawaran ng Edukasyon (DepEd) ang higit na pagpapasigla ng panitikan sa
kurikulum sa Filipino sa K-12;
IPINAPASIYA pa, na itaas ang pagtuturo ng panitikan bilang isang larang sa lahat ng yugto sa elementarya at sekundarya;
IPINAPASIYA pa, na magsagawa ang KWF katuwang ang iba pang ahensiya ng pamahalaan at mga organisasyong pangwika at pampanitikan ng
isang pambansang konsultasyon sa pagbuo ng pambansang kanon sa panitikan para sa K-12;
IPINAPASIYA sa wakas, na magkaroon ng mahigpit na ugnayan at pagtutulungan ang DepEd at ang KWF at iba pang mga ahensiya at organisasyong
pangwika at pangkultura kaugnay ng pagbubuo ng pambansang kanon sa panitikan para sa K-12.
Sa mga naturang pahayag ng kapasiyahan nagmula ang pagsusulong ng WIKA, KWF, at akademya para sa isang pambansang oryentasyon sa pagbuo ng kánong
pampanitikan. Naniniwala ang WIKA na bago makabuo ng isang mahusay na pambansang kanon ay kinakailangan munang magkaroon ng kaukulang oryentasyon
ang mga kalahok mula sa Luzon, Visayas, at Mindanao tungo sa layuning makapaglatag ng isang malinaw at matibay na mga pagtinging pampanitikan na
mayroong higit na pagsasaalang-alang sa katutubong panitikan ng Filipinas; at sa pamamagitan nitó ay mapag-ugnay ang mga panitikan ng bansa at ganap na
mapahalagahan ang mga ito kapag inaral na ang mga banyagang panitikan.
Sa pangunguna ng WIKA at KWF, at sa pakikipagtulungan sa Pambansang Komisyon para sa Kultura at mga Sining, isinagawa noong 2015 ang Pambansang
Oryentasyon sa Panitikan. Unang idinaos ang sa Luzon noong 9-10 Hulyo 2015 sa Unibersidad ng Pilipinas, Diliman, Lungsod Quezon. Sinundan ito noong 3-
4 Setyembre 2015 sa University of San Carlos, Lungsod Cebu para sa Visayas, at Mindanao noong 22-23 Setyembre 2015 sa Unibersidad ng Pilipinas-Mindanao,
Mintal, Lungsod Davao.
2
Ang mga kalahok sa naturang oryentasyon ay binubuo ng mga piling iskolar, manunulat, propesor, at guro na kumakatawan sa iba‘t ibang etnolingguwistikong
grupo sa buong bansa. Bago ang araw ng oryentasyon, ang mga piling kalahok ay pinaghanda na ng listahan ng mga akdang pampanitikan na sa kanilang palagay
ay mahalagang maituro sa mga mag-aaral.
Sa oryentasyon na isinagawa, nagbigay ng panayam si Virgilio S. Almario, Pambansang Alagad ng Sining at Tagapangulo ng Komisyon sa Wikang Filipino hinggil
sa halaga ng panitikan sa edukasyon at ang pangangailangan na maituro ito nang wasto at interesante sa mga mag-aaral. Ibinahagi rin nina Schedar Jocson at
Erico Habijan ang mga akdang pampanitikan na mababasa sa teksbuk ng Filipino na ginagamit sa pribadong paaralan at publikong paaralan. Sa ganitong paraan,
nabibigyan ng ideya ang mga kalahok sa nilalaman ng teksbuk na ginagamit sa pagtuturo. Pagkatapos ng mga panayam, isinagawa ang palihan, hinati ang mga
kalahok batay sa wikang kanilang sinasalita. Sinundan ito ng mga presentasyon ang bawat grupo. Sa kanilang presentasyon, lumabas ang kanilang naging
pansariling pamantayan sa pagpili ng akda. Pagkatapos ng bawat presentasyon, ibinuod ang mga nabuong pamantayan sa pagpili ng mga akdang pampanitikan na
naging batayan sa pagbuo ng listahan.
Narito ang nabuong pamantayan sa paglilista. Mahalaga ang pagkakaroon ng kahalagahang pampanitikan ng akda, katulad ng: nagrerepresenta sa natatanging
tradisyon, kultura, at kasaysayan ng isang grupong pangkultura, nagpapakita ng sagisag ng pinagmulang lugar (hal. pakbet, dinengdeng, pili); nagpapakita ng iba‘t
ibang kasalimuotan—mula sa simple hanggang sa komplikado (hal. Ullalim); mayaman sa intertekstuwalidad; iwasan na ang mga halimbawang bastos at
pagmumulan lang ng kontrobersiya; mahusay na halimbawa ng isang anyong pampanitikan; hindi nagpapalaganap ng kamaliang historikal; nairerepresenta ang
iba‘t ibang sub-group ng isang grupong pangkultura (hal. sa Bikol); natipon mula sa mga pangunahing batis (primary sources); nagpapakita ng lalim ng pag-iisip at
haraya ng mga Filipino; nagpapamalas ng pinakamabisang paggamit ng wika; itampok ang pinakamahusay sa wika o grupong pangkultura. Mayroong halagahang
Filipino, katulad ng: positibong halagahan na tunay na mahalaga sa mga Filipino; hindi diskriminatori; pangangalaga sa kapaligiran; pagpapahalaga sa pamilya;
pakikipagkapuwa; pagkamakabayan; katapangan; kabayanihan; siste; subersiyon; matalas na pagmamasid sa paligid; kagandahang-loob. Itinagubilin din na iwasan
ang mga palasak na halagahang mababasa sa mga umiiral na teksbuk at bigyan din ng pansin ang mga kasanayan na malilinang sa pagtuturo ng panitikan.
Halimbawa, pagtukoy sa kasanayang pangwika at pampanitikan, lalo na sa pagbasa.
Sa ng pangkalahatang oryentasyon na ginanap noong 9-10 Nobyembre 2015 sa Sulo Riviera Hotel, Diliman, Lungsod Quezon, sininop ng mga piling kalahok
mula Luzon, Visayas, at Mindanao ang mga akdang nararapat na isama sa listahan batay sa binuong pamantayan. Bagaman, ang listahang nabuo ay hindi pa rin
pinal at dumaraan pa rin sa proseso ng pagsusuri at pagsasala ng mga iskolar at manunulat, ang oryentasyon ay nagsilbing isang pangkalahatang talakayan sa
kasaysayan, kalikasan, at estetika ng panitikan sa bansa at tagapaglatag ng mga pamantayang pampanitikan na kinakailangang itakda upang makatas ang
pinakamahuhusay na panitikan mula sa iba‘t ibang rehiyon. Sa dulo ng lahat, ang proyektong ito ay isang paraan ng paglilingkod sa pagtugon sa matinding
pangangailangan ng mga gurong Filipino para sa isang mahusay at malusog na kurikulum sa Filipino at isang ambag tungo sa makabansang reedukasyon ng mga
kabataan at mamamayan.
3
K I N D E R—B A I T A N G 6
ALAMAT
PA M A G A T AWTOR WIKA DESKRIPSIYON
Alamat ng Lindol Aklánon Paggalang sa kalikasan.
(de la Cruz 1958, 27)
Alamat ng Boracay Aklánon Pagpapakatao, pagmamahalan.
Ang Alamat ng Mina ng Ginto sa Baguio Muling isinalaysay ni Filipíno
Jovita S. Antonio
Ang Tagakawló at ang Kaniláng Pamumuhay Filipíno Kakikitahan ng kultura.
Tagakawló
(Sarangani)
Si Mamalu at Tambunaway Filipíno Magkaiba man ang paniniwala, isang lahi pa rin ang
(Ang Pinagmulan ng Lahing Tëduray) pinagmulan.
Mamalu Brab Tambunawa
Nama Filipíno Hindi pagsuko; katatagan at pag-asa.
Tíbolí
Alamat ng Palindang Filipíno Instrumentong pangmusika ng Magindanaw na lendag na ang
Magindanawon ibig sabihin ay paghikbi.
Alamat ng Lumbatan Tinipon ni Almayrah Filipíno Tungkol sa kagandahang loob ng Sultan at ang pagkakaisa ng
A. Tiburon mga katutubo sa ibá‘t ibáng lugar.
Alamat ng Bayang Tinipon ni Almayrah Filipíno Patungkol sa pag-aalala ng ama at paghahanap nitó ng
A. Tiburon mapapangasawa ng kaniyang anak na si Bayi.
Bakit umaawit ang palaka tuwing umuulan? Filipíno Huwag mandaya sa anumang laban.
Alamat ng Siete Picados Hiligaynón Pagsunod sa magulang.
(Campos 1990, 107-109)
Tungkong Langit at Alunsina Hiligaynón Paggalang sa kasasrian.
4
Alamat ng Kanlaon Hiligaynón Pagpapahalagang pangkalikasan, wagas na pagmamahalan.
(De los Santos, Penuela 1999, 18-19)
Alamat ni Kulas Buglas Hiligaynón Pagmamahal sa bayan.
Alamat ng mga Pulô ng Bisaya (Campos 1990, 91) Hiligaynón Kuwento ng pagpapakatao. Nagpapakita ng code ng
(nása Filipíno) mandirigma at tradisyon sa panliligaw.
The Princess the River Claimed Zola Gonzales- Ingles Tungkol sa pinanggalingan ng pangalan ng Cagayan de Oro.
Macarambon
The Legend of Pulông Bato Antonio Enriquez Ingles Tungkol sa Bundok Pulong Bato at ang mga Subanën at
Morong naninirahan malápit dito.
Why the Rice Grains Are Small Macario D. Tiu Ingles Tungkol sa pinagmulan ng palay ayon sa mga Bláan.
Felix Inantay
Maria Vinice T.
Organiza Sumaljag
Alamat ni Mararison at Batbatan Kinaráy-a Pagmamahal at gálit sa konteksto ng pagbuo/pagwasak ng
(de la Cruz 1958, 29-31) pamilya.
Hundred Islands Veronica A. Ramos Pangasinán
Ang Batà nga si Juan Posong/The Boy Called Juan Sebwáno Tampok ang namumukod na katangian ng manloloko na
Posong ibinahagi sa ibayong mga rehiyon
subersiyon/imbersiyon
pagkamapagpatawa at pagkamaparaan
Maria Cacao Sebwáno tampok ang namumukod na katangian ng nawawalang
nagpapahiram na nása alamat ng ibayong mga rehiyon
tapat na pangako
Ang Sinugdan sa Sinulog/Origin of the Sinulog Dance Sebwáno kultura at sining
katangi-tangi sa Sebwáno
Si Haring Gangis ug Si Haring Leon/ Sebwáno babala sa abusadong pag-uugali ng mga dominanteng pangkat
King Cicada and King Lion kababaang-loob
An tinikangan han Tanauan Filomena Cinco Waráy Nagpapakita ng sagisag ng pinagmulang lugar.
Baluarte Mike Kahano Waráy Nagpapakita ng sagisag ng pinagmulang lugar.
An Surumaton sa Bukatkat Rosaria Asanza Waráy
An Surumaton sa Baboy Waráy
5
A W I T/A W I T I N G-B A Y A N

In Katulak pa Minis Bahása Pagpapakita na ang nagmamahalan ay minsan kailangang
(Eugenio 1996) Súg/Ingles mawalay upang maitaguyod ang búhay.
In katulak pa Minis A departure for Minis Island

layag pitung kaginis, Sails with seven multi-varied colors
hi mairum mamanis She with brown complexion and charming
ha lawing nagtatangis By the door she stood crying. A departure for a
In katulak miugsay, journey,
ngalangan susa atay, To heal a sorrowful heart
Susa atay liangan, A sorrowful heart is healed
diaut pa kulangan. Taken to peaceful slumber.
(Eugenio 1996).
An Harong Mi Bíkol
Turog na Daw Nene Bíkol Hele.
Ilong Pagkamoot Bíkol Karaingan ng isang kapos-palad na mangingisda.
Leleng *Bajaw Patungkol sa búhay ng Bajaw.
Lemlunay Bláan Melodiya na wari‘y walang katapusan na nagpapakita ng
paniniwalang Tíbolí.
Lamge Bláan Pagbibigay halaga sa kasipagan ng mga magkakanayon.
Lamge ha, lamha, wadu, wonde gende

Wukelo genha fambo ha wakelatun ha wadu
Wadene mande wagene han akeba han ha hubal
yo han ha wadene manande holonka yonha nangat
hu kong bende wukilak gengen ha wanulu han
aladju man ha ogumup gonindi undigo
6
han alonga fon ha hay ha!
What we do? Oh, what can we do

This is our work, this we should do.
Oh my, how, oh, how is this to go on?
Continue, then come back when you reach the top.
‗Tis not there! ‗tis not here! they said.
We‘ll try till we can make it.
It‘s not here, according to them, but don‘t relax.
Don‘t be surprised. They‘re still far.
Let‘s hurry!
Tabili sa Bangín at Bundok Bláan
(Sarangani)
Nay, nay Bláan
(Sarangani)
Latoyal Bláan
(Sarangani)
Kay Gandang Manalig sa Panginoon Bláan
(Sarangani)
Pagtatanim ng Palay Bláan
(Sarangani)
Paruparo Bláan
(Sarangani)
Lola, lola Bláan
(Sarangani)
Falalkal Bláan
(Sarangani)
Puting Bulkan Bláan
(Sarangani)
Tabili sa Bangín at Bundok Bláan -
(Sarangani)
Iloilo ang Banwa Ko (Campos 1990, 268-269) anonimo Hiligaynón Pagmamahal sa bayan.
7
Ang Gugma sang mga Tigulang (Campos 1990, 269-271) anonimo Hiligaynón Paglalarawan ng pag-ibig mga magulang sa mga anak gamit
ang metapora ng isang maliit na hayop.
Uhoy Alibangbang (Campos 1990, 279-280)
Lumabaylabay nga Daw Aso (Campos 1990, 280-281) anonimo Hiligaynón Naglalarawan ng nawalang pag-ibig. Halagahang
pagpapakatao at pakikipagkapuwa.
Khalsa Andrew Carantes at Ibalóy
Gleemoore C. Makie
Ang Magkapatid na Kinasusuklaman ng mga Tao Muling isinalaysay ni Ibalóy
Amor Batil
Nanang, Tatang Ilokáno
Malinac Lay Labi Isinalin sa Ingles at Ilokáno
Filipíno nina Victoria
V. Mafiles at Erlinda T.
Nava
Isinalin sa Filipíno nina Ilokáno
Manang Biday Roy V. Aragon, Estela
Bisquera-Guerrero at
Ariel S. Tabag
Bersiyon ng paa, tuhod, balikat, ulo Ilokáno,
Pangasinán, at
mga wika sa
Cordillera
Lubi-lubi (bersiyong Ilokáno) Ilokáno
Ni Kamatis, ni Tarong, ken ni Paria (Si Kamatis, Si Ilokáno
Talong, at Si Ampalaya)
Di Maalis sa Puso Ko Iranún, Isla Paniniwala sa pagmamahal.
Bakit ka Umalis Balut Silá ay matiisin, matapat, mapagparaya at mapagkumbaba.
(Sarangani)
Mindanaw Iranún, Isla Pagiging makabayan at makatao.
Malayong Pook Balut Makakalikasan.
(Sarangani)
Mapagpasensiya.
8
Táyong Kabataan Iranún, Isla Pagmamalasakit sa kabataan.
Balut Mapagkalinga.
(Sarangani)
Bagbagto Kankanáëy
Atin Cu Pung Singsing Kapampángan
O Kaka Kapampángan
Basulto: Tinamnam kung Kamantigi Kapampángan
Lalawag Manóbo, JAS Paniniwala ng mga Manobo sa pagsamba
Davao del Sur
Umaasa / Magninay Manóbo, JAS – Nauugnay sa pang-araw-araw na búhay.
Davao del Sur Maging mapagbigay.
1. PAYOMPA: Mëranaw - Inaawit sa batàng karga ng paa na taas-baba at matapos
Payompa-payompa, langag ka man ki apo o ka umawit ay sasabihing, langag ka ki apo o ka (tingala ka sa
ka aden a saging kaon. (Payompa-payompa, apo mo), pag tingala nitó ay kikilitiin sa leeg hábang
tumingala ki apo mo dahil may saging ka sa sinasabi ang kuru-kuru-kuro at magtatawanan ang mag-
kaniya) ina/mag-ama.
2. POK-POK A LIMPAKO: - Magkakapatong ang mga kamay na nakakuyom at

Pok-pok a limpako, malalaguy si Dali, da on si matapos ang pag-awit ay ibubukás na nakataob ang nása
Buru-buro, bekar ka sa isa ka an matatarotop. pinakaibabâng kamay. Muli ay aawit at ibubukás ang
(Pok-pok a limpako, tumakbo si Dali, wala si kamay at sunod-sunod na. Kapag bukás na ang lahat ng
Buru-buro, buksan ang isa upang mabuo.) kamay na magkakapatong-patong ay muling aawit ang
lahat ng Iporo so lima, ibabâ so lima (Itaas ang kamay, ibabâ
ang kamay). Kapag nakababâ na ang mga kamay ay isa-
isang maghahanap ng makukuskos na ulo.
3. AMO-AMO:
Amo-amo, pamamanug kano, pangalilang kano - Inaawit ito ng táong nanghihinguto hábang ang mga daliri
sa kalilang a Torogan. nitó ay kinakayod ang ulo pababa sa batok at matapos ang
(Amo-amo, bumaba kayo, magdiwang kayo sa pag-awit ay titingnan ang buhok na nása pinakaibaba
pagdiriwang sa Torogan.) (malápit sa buhok) upang tingnan ang mga kuto rito. Amô
ay unggoy pero hindi unggoy ang tinutukoy ng amô kundi
kuto)
9
4. KIKIMBI: -Nakalinyang magkakahawak ng kamay at ang pinakadulo
Kikimbi ay kikimbi, sampuradu ay sampiri, ay nakahawak/nakadikit ang isang kamay sa poste.
two capital capital, jumbo. Hábang
silá ay umaawit ay sabay-sabay na iwinawasiwas ang mga
kamay. Matapos umawit ay itatali ang kamay sa katawan
ng pinakadulo. Muling aawit at ganoon pa rin ang proseso
hanggang sa matapos siláng lahat na nakatali ang mga
kamay sa katawan. Magkakagulo at ang bawat isa ay
maghahanap ng buhok na makukuskos.)
Ligliway Ateng (Aliw ng Magulang) Pangasinán
No Siac so Mangaro Pangasinán
Lia-lia Sáma- Nagbibigay halaga sa hinaing ng mga batà ukol sa kaniláng
mula sa Magosaha ni Bajaw/Ingles magulang
H. Arlo Nimmo Lia. Lia. Lila.
I am angry with you, mother.
You will not let me play on the beach.
Other children have good mothers who let them play
on
the beach.
But my mother does not like me.
I wish I had another mother.
I wish I could go away.
(Bangsaria, 1965)
Bugsay, Bugsay Kilingkiling Diyutay Sebwáno kasipagan, katatagan.
Ako Anak ni Tatay Sebwáno awiting pambatà.
Ilo nga Batà Sebwáno awiting pambatà.
Pakitong-kitong Sebwáno awiting pambatà.
awiting may tugmaan
Si Pelimon Sebwáno Awiting-pambatà
Awiting nagtutugma
10
Inday Pamutos Na Sebwáno  liriko, nagtutugmang himig
 mga babala sa hírap na pagdaraanan sa pag-aasawa
Nanay Ko Sebwáno  mga babala sa hírap na pagdaraanan sa pag-aasawa
Pobreng Alindahaw Sebwáno  liriko, himig
 Ang simbiyotikong ugnayan ng kalikasan at tutubi at
hardin
 pagkamakabayan
Ako Kini si Angi Sebwáno  pananatiling buháy
 pinagkukunan ng ikinabubúhay
Bahay Kubo Tagálog
Lubi-lubi Tagálog
Sampung mga Daliri Tagálog
Si Nanay, si Tatay Tagálog
Magtanim ay Di Biro Tagálog
Si Filemon, si Filemon Tagálog
Tong, Tong, Tong, Pakitong-kitong Tagálog
Sitsiritsit, Alibangbang Tagálog
Doon Po Sa Amin Tagálog
May Pulis sa Ilalim ng Tulay Tagálog
Mga Oyayi Tagálog
One Day, Isang Araw Tagálog
Penpen de Sarapen Tagálog
Maliit na Unggoy na Pumunta Pumunta sa Kasal Tëduray Pagpapahalaga sa kaugalian ng mga Tëduray kapag may kasal.
Logi Hetondoyon Tíbolí Pagpapakumbaba
Abaluyay Waráy Kagandahang-loob
An Kamalunggay Waráy Pangangalaga sa kapaligiran
Alibangbang Waráy Pakikipagkapuwa
Kamote Waráy Pagpapahalaga sa kultura
Magsarangkay Waráy Pakikipagkapuwa
An Iroy nga Tuna Waráy Pagkamakabayan
An Marol ha Leyte Waráy Kagandahang loob
11
An Tamsi Waráy Katapangan
An Lab-asero Waráy Pakikipagkapuwa
Pakkhong Andrew Carantes at Ibalóy
Gleemoore C. Makie
Ang Pipit Levi Celerio Tagálog
Mamang Sorbetero Tagálog
Noche Buena Tagálog
Kalesa Tagálog
BUGTONG
Kon magkita si Donya Maria ag si Don Juan Aklánon
nagadueom ro kalibutan
(Kung magkita si Donya Maria at Don Juan dumidilim

ang sanlibutan)
-mata
(Lachica 1995, v3., 6)
Sa irarom kabatuhan Bíkol
Sa ibabaw kaaraduhan.
(Sa ilalim batuhan

Sa ibabaw inararuhan.)
Nakatukaw an aki Bíkol
Nagkakamang an ina.
(Nakaupo ang anak

Gumagapang ang ina.)
Kiskis buwaya Bíkol
Pigakaon ta.
(Kiskis ng buwaya
12
Kikakain natin.)
Anino, anino, dumaan sa lupa, dahan-dahang lumakad Bláan Pakwan sa bulkan walang hawakan.
sa sanlibutan.
Byayong di amtutung la dile tafung.
Ira,ira magu lam tana, egen magu lamben Sagot: itlog (kngaan)
Sagot: buwan (do/ bulén)
Isang bukong kawayan katumbas ay isang lalagyan.

Maliit na sawa, buong mundo‘y abot niya.
Kabol sloban satu fol Kay sawe murak banwé.
Sagot: bilao ( taaf) Sagot: daan (dalan)
Kon aga nagakamang, kon udto nagatindog, kon Hiligaynón
hapon nagapungko
(Kung umaga gumagapang, kung tanghali nakatayô,
kung hápon nakaupo) – tao
(Lachica 1995, v3., 1)
Ang nauna naulihi, ang naulihi nauna Hiligaynón
(Ang nauuna‘y nahuhulí. Ang nahuhulí ay nauuna) –

paa
(Lachica 1995, v3., 11)
Ang akon kabayo indi magkaon Hiligaynón
kon indi pagsakyan
(Ang aking kabayo ayaw kumain kung hindi sasakyan)

– kudkuran
(Lachica 1995, v4., 2)
Magpanaog siyá, gutom; magsaka siyá, busog Hiligaynón
(Sa kaniyang pagbaba, gutom; sa kaniyang pag-akyat,

busog) – timba (Lachica 1995, v4., 17)
13
Ehol nen Padsikan, (Isinalin ni Jenelyn Ibalóy
Enshuhey jen un-unuren. (kalsara) Agayo)
(Ang buntot ni Padsikan,

Mahirap masundan.) – kalsada
Nunta inmanak i birhen, (Isinalin ni Jenelyn Ibalóy
In-ibong sha I dampin. (Ugso ni balat) Agayo)
(Nang nanganak ang birhen,

Itinapon ang mga lampin.) – Puso ng saging
Bulong ti kappakappa Ilokáno
Nagtallikod, nagpada. (lapayag)
(Dahon ng kappakappa
Magkatalikod, magkapareha) – tainga
Waday hakey titit ni nalaing, (Isinalin ni Jenelyn Kalangúya
Ngem no malabi ag ma-ugip. (Ahop) Agayo)
(May isang ibong matalino,

Sa gabi ang gising nito.) – kuwago
Tangadem ed kayang, (Isinalin ni Jenelyn Kankanáëy
Ad-ado gayang. (Udan) Agayo)
(Kapag tumingala ka sa itaas,

Makikita mo‘y maraming sibat.) – Ulan
Ad-ado‘y mata na. Isinalin ni Jenelyn Kankanáëy
Ngem adi makaila. (Pinya) Agayo
(Maraming mata,
Di naman nakakakita) – pinya
Bukut sapat, bukut tawo sambilog anang unto. (wasay) Kinaráy-a
(Hindi tao hindi hayop iisa ang ngipin) – palakol
14
(Lachica 1995, v4., 14)
1. Daluyan sa ilaya, daluyan sa bukana Mëranaw
(Puwang sa raya, puwang sa lilod)
-Malong
-Malong
2. Kawto, katii den.

(Nandoon, nandito na)
-‗ndo-
-hangin-
3. Miyapamasako a mala i arga, giyabo a kinisambirn

akenon.
(Binili ko ng mahal, isinabit ko lang)
-kuwintas
-salay
4. Sominineb lawian, mimbowat lawian

(Lumubog may buntot, lumitaw may buntot)
-ragom
-karayom
5. Song ka sii den ka miyagagawi-i, sang ka den ka

miyapita.
(Hali ka na dahil gabí na, diyan ka lang dahil
umaga na)
-rowasa‘ a aden a tukod iyan
-bintanang may tungkod
6. Kawto si buklo‘, dithatambalilid.
(Ayon si tamad, gumugulung-gulong)
-milon
-pakwan
15
7. Kenaba tao go kenaba pen papanok, pekhasoy oman
ilameg.
(Hindi tao, hindi ibon, bumabalik kapag
itinapon)
-yoyo
-yoyo
8. Isa ka walay a langon maitem i ulo.
(Isang pamilya, puro itim ang ulo)
-kogit
-posporo
9. Di khan o di maputi.
(Hindi kumakain kung hindi puti)
-niyog
-niyog
10. Oman mapeno na pekelen.

(Kapag napunô ay sinasakal)
-sako
-sako
11. Pat pat a petepak, pat a penggalatepak.

(Apat ang lumulukso, apat ang tumutunog)
-koda
-kabayo
Baston nën Adan Pangasinán
Aga nabënbënan (ulëg)
(Baston ni Adan
Hindi Mahawakan) –ahas
Nitan lay siglëm Pangasinán
Awit awit toy silëw (kantikanti)
16
(Heto na si bayaw
Dalá-dalá ang ilaw ) – alitaptap
Tipakaklantipak Pangasinán
Ag narengelnaibak (mata)
Pilimiro alëmëk Pangasinán
Piduwa anawët
Pitlo amputi
Pipat alak.
(Bungay niyog)
(Sa una‘y malabot

Pangalawa‘y matigas
Pangatlo‘y maputi
Pang-apat ay alak)
–Bunga ng niyog
Dalawang batong itim, Tagálog
Malayo ang nararating. (mata )
Isang bayabas, pito ang bútas. (mukha) Tagálog
Isang balong malalim, Tagálog
punông-punô ng patalim. (bibig)
Dalawang libing, laging may hangin. Tagálog
Heto na, heto na, Tagálog
Di mo pa nakikita.
Mayroon akong kaibigan, Tagálog
Kasáma ko kahit saan. (anino)
Kinain na‘t naubos, Tagálog
Nabubuo pang lubos.
Hindi naluluto ang inihaw ng aking apo. (lutuan) Tagakawló,
Sarangani
17
Kawawa si higante, walang kasalanan ay itinali.
(kaldero) Tagálog
Tubig na pagiling-giling,
Nakapagpapaiba ng tibok ng puso. (tuba)
Tubig sa balon, putulin man hindi matapon. (tubó)
Isang daan siláng magkakasáma, isa lang ang dinadaan.

(buwig ng saging)
Hayun na si Bayaw, may dalá-daláng ilaw. (alitaptap)
May ilaw si Anunol, laging nakatali. (sulo)

BULONG
Bari bari Pangasinán
Bambano laki bai.
(Bari bari
Pagkilala sa inyo bai laki)
DULA
Tik-tipaklong Rene O. Villanueva Filipíno
Abadeja Amelia Bonifacio Filipíno
KAWIKAAN
Saray balikas a napnoy kakabatan Pangasinán
Ët ag ira natukor na tuon makulang-kulang.
18
(Ang mga pahayag na punô ng kaalaman
Ay hindi maabot ng mga mangmang)
Ag mo iibëgan so tuon makasalan Pangasinán
Igalang mo lawas so katawan.
(Huwag mainggit sa táong makasalan

Igalang ang Poong Maykapal)
K U W E N T O N G-B A Y A N
Si Buaya ag si Amo (dela Cruz 1956, Ingles; may salin sa Aklánon Pakikipagkapuwa-tao
Aklánon)
Muling isinalaysay ni
Handyong Bíkol
Dette Abrera
Uran Bíkol
Buwan Bíkol
Ang Lalong ni Kulahong (Ang Tandang ni Kulahong) Bíkol
Kung Bakit Walang Demonyo sa Bíkol Bíkol
An Poon Kan Pili (Ang Simula ng Pili) Bíkol
Juan Osong Bíkol
Sari-saring kuwentong bayan (orihinal na nakasúlat sa Claude Russell Moss
Ibalóy
Ibalóy) (Salin sa Filipíno ni
Jimmy Fong)
Sari-saring kuwentong bayan Maria Luisa Aguilar
Cariño
Ang Bundok ni Ayos Filipíno Isang katutubong kuwento ng mga Sama na mababatid kung
19
bakit kalbo ang bundok at walang nabubuhay na halaman.
Ngayon, ang sinumang maglakbay patungong Barangay Sapa
sa bayan ng Tandubas galing Bongao, makikita ang isang
malaki, tuyot at kalbong bundok. Ito ang bundok ni Ayos.
Si Samer Filipíno Ang sobrang kayabangan ay nalalapit sa kapahamakan.
Tinipon at isinatitik ni Almayrah A. Tiburon

Kabayanihan ni Bidek Kroon Filipíno Patungkol sa kabayanihan ni Bedik Kroon upang maging
mapayapa ang komunidad.
Si Padol at si Mungki Filipíno Ang pagtanggap sa kahinaan ng asawa.
Si Datu Mulok Filipíno Kung ang isang pinunò ay tapat sa kaniyang tungkulin at
paglilingkod sa kaniyang nasasakupan, uunlad ang bayan.
Ang Magandang si Bugan Filipíno Makikita sa kuwentong ito ang pagiging mabuting tao ay
sadyang pinagpapala at magiging maayos ang kaniyang
kinabukasan.
Kissa-Kissa Pusung Tinipon ni Yusuf Filipíno Kultura, pag-uugali, pag-uyam.
Morales
Si Pilandok at ang Batingaw Abdullah Madale na Filipíno Tungkol sa kagitingan at kabayanihan ng isang tao.
isina-Filipíno ni Isagani
Cruz
Maria Uray Tinipon ni Dr. Narcisa Filipíno Pag-uugali ng mga taga-Dapitan
S. Bureros
Mahiwagang Bulubundukin Filipíno Ipinapakita sa kuwento na ang sinumang mapagsamantala ay
nagkakasakit at namamatay.
Punta Flechas Filipíno Paggalang sa mga espiritu ng pook.
Bakit Naglalakad sa Iisang linya ang mga Tíbolí Filipíno Pagbibigay ng proteksiyon sa mahal sa búhay
Ang Magkapatid na Kinasusuklaman ng mga Tao Muling isinalaysay ni Ibalóy
Amor Batil
The Legend of Kimmullong River Isaac R. Pedrera Ilokáno
Two Tales of Taibun’s and Daugbulawan’s Servando S. Halili, Jr. Ingles Tungkol kay Taibun, isang di-kagandahang dilag na
nakahanap ng kaniyang mapapangasawa; at kay Daugbulawan,
isang ulilang muling nahanap ang kaniyang pamilya.
20
Budahu (Mount Dahu) Rita Tuban Ingles Tungkol sa magkasintahang Tausug at ang Bundok Dahu.
Kung Bakit Nakatirá sa Punongkahoy ang Matsing Pangasinán
No Panoy Inpakalay Ngaran Na Baley Na Malasiqui Pangasinán
(How the Name of Malasiqui was Derived/Kung

Paano Nabigyan ng Pangalan ang Bayan ng Malasiqui)
Say Istoryay Inlesay Sanlasus Ya Pulo Pangasinán
(The Legend of the Hundred Islands/Ang Alamat ng

Isandaang Pulô)
Say Nanlapuay Niog Pangasinán
(The Origin of the Coconut/Ang Alamat ng Niyog)

No Panoy Inpakarel Daray Kakastila Ed Palaris Pangasinán
(How Palaris was Captured by the Spaniards/ Kung
Paano Nahúli ng mga Kastila si Palaris)
No Panoy Inpakalay Baley Na Mangatarem Na Ngaran To Pangasinán
(How Mangatarem Got Its Name/Kung Paano

Nakuha ng Mangatarem ang Pangalan Nitó)
Say Inlesa Na Kulayot Tan Arum Ni Iran Pinalsa Ed Pangasinán
Mundo
(The Origin of the Owls and Other Creatures on

Earth/Ang Pinagmulan ng mga Kuwago at Ibá Pang
Nilikha sa Mundo)
Say Lakin Duaray Asawa To Pangasinán
(The Man With Two Wives/Ang Laláking May

Dalawang Asawa)
No Akin Et Walay Bukel Daray Arum Ya Ponti Pangasinán
21
(Why Other Bananas Have Seeds/Bakit May Buto ang
Ibáng Saging)
Say Anting-Anting Nen Laki Adan Pangasinán
(The Amulet of Grandfather Adan/Anting-Anting ni

Lolo Adan)
Say Inkantadan Payong Pangasinán
(The Enchanted Umbrella/Ang Engkantadang

Payong)
Say Kampanay Binalatongan Pangasinán
(The Churchbell of Binalatongan/Ang Kampana ng

Binalatongan)
Say Istoria Na Buayaen Pangasinán
(The Legend of Buayaen/Ang Alamat ng Buayaen)

Say Estoria Nen Padol Pangasinán
(The Story of Padol/Ang Kuwento ni Padol)

Say Impangingaran Ed Dagupan Pangasinán
(The Naming of Dagupan/Ang Pagpangalan sa

Lungsod ng Dagupan)
No Panoy Impakala Na Lingayen Na Ngaran To Pangasinán
(How Lingayen Got Its Name/Kung Paano Nakuha

ng Lingayen ang Pangalan Nitó)
No Panoy Inpakalay Baley Na Bolinao Ed Ngaran To Pangasinán
22
(The Naming of Bolinao/Kung Paano Nakuha ng
Bolinao ang Pangalan Nitó)
Say Estorya Na Divino Tesoro Pangasinán
(The Divino Tesoro Story/Ang Kuwento ng Divino

Tesoro)
Say Estroriay Simbahan Ya Naandipat Pangasinán
(The Church that Vanished/Ang Simbahang Biglang

Naglaho)
No Panoy Impakalay Doyong Na Ngaran To Pangasinán
(The Legend of Doyong/Kung Paano Nakuha ng

Doyong ang Pangalan Nitó)
Inggoy Say Kaunaunaan Ya Bakes Pangasinán
(Inggoy the First Monkey/Si Inggoy, ang Unang

Matsing)
Say Sirena Na Ilog Na San Juan Pangasinán
(The Mermaid of San Juan River/Ang Sirena ng Ilog

San Juan)
Datu Manggal ug Kapitan Silyo Sebwáno Kuwento tungkol sa pagkabuo ng Isla Kapitansilyo
Pagong at Matsing Tagálog/
Kapampangan
Ang Unggoy at ang mga Buwaya Tagálog
Mariang Makiling Tagálog
Mariang Sinukuan Tagálog
Alamat ng Butiki Tagálog
Mariang Alimango Tagálog
Kuwento tungkol sa ‘timtimo’ noong unang panahon Muling isinalaysay ni Tuwali (Ifugao)
23
Jose Banglo
An Lagas nga Nagganso han Gutiayay nga tawo Waráy Pagbibigay-aral.
An uyagan ni Intoy Waráy
KUWENTONG PAMBATA
An Poon Kan Pili Bíkol Prequel ng Ibalon.
Isang kuwento ng paglalayag, pagtatáya, at pananampalataya

ng mga unang Bíkolnon.
Kan Magutom si Bochok Bíkol Tungkol sa tamang pagkain ng masusustansiyang gulay at
prutas na ayaw na ayaw ni Botchok.
Argos Bíkol Tungkol kay Argos na isang ibon na inaalagaan ng isang batà
at naisipang kunin ng kaniyang tiyo at isáma sa kulungan ng
mga tandang na panabong, upang gawing agimat sa pustahan.
Laking tuwa nang muling makabalik ang ibon dahil sinundan
nitó ang agos ng prusisyon sa ilog, ang taunang prusisyon ng
Birhen ng Peñafrancia.
Hagdan (Agdan) Sherma E. Benosa, Ilokáno
salin ng awtor
Ti Gurruod iti Buksit ni Dario Mighty C. Rasing Ilokáno
(Abg Kulog sa Tiyan ni Dario)

Ni Anna Sadiay Ili ti Partas-Gasto Anna Liza M. Gaspar Ilokáno
(Anna in the Town of Partas-Gasto)
Ti Gurruod iti Buksit ni Dario Mighty C. Rasing Ilokáno
Ni Ghian ken Dagiti Marmarna iti Bantay Cles B. Rambaud Ilokáno
Kukuak la Daytoyen Godfrey T. Dancel Ilokáno
Ni Palali Ronnie E. Aguinaldo Ilokáno
Si Kilat ag si Daeugdog/ Si Kilat kag si Dalugdog John Barrios (2014) Aklánon/
Hiligaynón
May isa ka Kuring nga Hari Alice Tan-Gonzales Hiligaynón Pagpapaliwanag ng biyolohiya ng tanim gamit ang kuwento.
24
(Gonzales 2010, 52-60)
Si Ani, ang Manugdala sang Sasanag Alice Tan-Gonzales Hiligaynón Pagpapahalaga sa kalikasan, partikular ang yamang-hayop.
(Deriada 2014, 1-5)
Si Tungko kag si Laon John E. Barrios Hiligaynón Nagtuturo ng pakikipagkapuwa-tao, relasyon sa pagitan ng
(Deriada 2014, 6-7) laláki at babae.
Gamot Jonny Bernas Pornel Hiligaynón Patunay ng pagkakaroon ng mito bagaman hindi nagmula sa
(Deriada 2014, 8-10) Gitnang Bisayas; Pagpapahalaga sa pinagmulan.
Igpat Norman T. Darap Hiligaynón Sa akda, nararapat ang paghingi ng pahintulot sa pagkuha ng
(Deriada 2014, 19-21) hindi iyo upang hindi mapahiya at lalong hindi mapahamak.
Masasalamin rin dito ang walang pagkiling na pagpapahalaga‘t
pag-aasikaso sa mga bisitang Mëranaw, paghahanda ng mga
masasarap at ibá‘t ibáng putahe para sa mga bisita,
kagandahang-loob ng isang pinunò, pagiging mapagbigay at
maagang gumising para sa ibá‘t ibáng gawain.
Pamamatyawan Juliet Mallari Kapampángan
(A View from Afar)
Si Bulan, Si Adlaw, kag si Estrelya Early Sol Gadong Kinaráy-a Paggawa ng kabutihan sa kapuwa
(Si Buwan, Si Araw, at si Estrelya) (2014)
Si Potpot YaKibot Na Politipot Alvin S. De Guzman Pangasinán
PanonAwalaan Na Saklor So Baka Alex Romeo R. Pangasinán
Fernandez
Si Pukol Tan Say Balitok Alma A. Nepascua Pangasinán
Si Isem, Datu Rupanget Tan Say Baley Ya Sibangot (Salin Isinalin ni Mary Ann C. Pangasinán
sa Pangasinán sa orihinal na kuwento ni Eugene Y. Macaranas
Evasco)
Ang Batang Walay Kamot ug Tiil Sebwáno Kuwento ng batàng may kapansanan.
Ngano Gidaladala sa Pawikan ang iyang Balay Sebwáno
Ang Baki nga buot makigtupong sa Baka Sebwáno
Nganong motuktugaok ang Sunoy Sebwáno
Ang Pirot ug ang Sal-ing Sebwáno
Ang Bukag nga Gubaon Sebwáno
Ang Batang walay Kamot ug Tiil Sebwáno
25
Ang Kamatis ni Peles Tagálog
Si Emang Engkantada at ang Tatlong Haragan Filipíno
Kung Bakit Umuulan? Rene Villanueva Filipíno
Ang Unang Baboy sa Langit Rene Villanueva Filipíno
Ang Mahiyaing Manok Rebecca Añonuevo Filipíno
Isang Mayang Uhaw Virgilio S. Almario Filipíno
Barumbadong Bus Rene Villanueva Filipíno
Si Duglit, ang Dugong Makulit Luis Gatmaitan Filipíno
Inggolok at ang Planetang Pakaskas Filipíno
Ang Pamilyang Ismid Filipíno
Uuwi na ang Nanay kong si Darna Edgar Samar Filipíno
Frederico Eugene Evasco Filipíno
Xilef Augie Rivera Filipíno
Isang Dosenang Sapatos Luis Gatmaitan Filipíno
Pagsunod sa Adlaw Betita Sarmiento Waráy
Si Indong ug ang Alindongdong Harold Mercurio Waráy
An Karag nga Mumo Firie Jill Ramos Waráy
An Munyika ni Duday Kimberlyn Garcia Waráy
Lambong ni Bonel Dominador Pagliawan Waráy
Hi Andoy nga Masag Waráy
MAIKLING KUWENTO
The Great Hunter Anno Sario M. Copas at
Breno, isinulat sa
Ingles ni Jennyline L.
Sabado
Si Bonbon Buda Si Tonton Arnold Valledor Bíkol Kuwentong nakasúlat sa Bíkol-Hilagang Catanduanes na
tumatalakay sa kung paano nagiging mas higit na malalim ang
away ng mga matatanda kaysa ng mga batàng magkakalaro at
di-inaasahang nagkasakitan
Sinsil Boys German Gervacio Filipíno Tungkol sa búhay ng mga batàng lumalangoy malápit sa
26
pantalan upang humingi ng barya mula sa mga pasahero ng
barko.
Bangkang Papel Almayrah A. Tiburon Filipíno Sa akda ay masasalamin ang pagpapahalaga sa simpleng
(Nasa Liwayway Magazine, 29 June 2015) laro/libangan ng mga batà noon, ang magandang ugnayan ng
magkapatid, at ang disiplinang ‗paggawa‘ para sa mga anak
dahil gaya ng ibang tribo sa Filipinas, ang mga Mëranaw ay
naniniwalang ang batàng tinuruan ng mga gawaing bahay ay
magiging responsable lalo na sa kaniyang paglaki.
Henio ti Naganna Juan S.P. Hidalgo, Jr. Ilokáno
Putri Tatara M.J. Malaki Ingles Tungkol sa isang batàng Muslim sa Zamboanga na napiling
gumanap bílang Birhen Maria sa isang dula sa kaniyang
paaralan. Nagpapakita ng pagiging bukás ng isipan ng mga
magkakanayon sa pagtanggap ng pagkakaiba ng kani-kaniláng
kultura.
A Day in the Life of Dr. Karim Noralyn Mustafa Ingles Tungkol sa isang doktor na piniling magsilbi sa pagamutan sa
kaniyang probinsiya imbes na manatili sa siyudad kung saan
siyá nagtapos ng pag-aaral. Nagpapakita ng pagmamahal at
pagsisilbi sa mga kababayan at sa bayang tinubuan.
The Rebel Calbi Asain Ingles Ang pagpapahalaga sa sariling kultura sa harap ng
(Mindanao Harvest 1. 1995. Editors, An Lim, Jaime; makabagong karunungan.
Godinez-Ortega, Christine. New Day Pub. Quezon
City.)
Mga Mata sa Dagat/The Sea‘s Eyes Eugenio Viacrusis Sebwáno
Usa ka Botelyang Sukà/ A Bottle of Vinegar Godofredo Roperos Sebwáno
Ang Bantayog Gumer Rafanan Sebwáno Tungkol sa pangarap ng isang batàng maging eskultor.
Dili Alang Kang David ang Baboy-Ihalas Satur P. Apoyon Sebwáno Tungkol sa pangangaso ng magkaibigang Bisaya at Bagobo.
Paggalang sa kalikasan at katutubong paniniwala.
Balyan Macario Tiu Sebwáno Tungkol kay Lando na hindi naniniwala sa kapangyarihang
manggamot ng isang Bagobong Balyan. Napilitan siyáng
umasa rito nang nahirapan sa panganganak ang kaniyang
asawa. Nagpapakita ng pagpapahalaga sa katutubong
27
tradisyon ng mga Bagobo.
Ang Kalupi Benjamin Pascual Tagálog
MITO
Visayan Creation Myth Ang sariling tungkulin sa gawaing bahay ay hindi nakasasamâ
(Sikalak ug Sikavay) sa isang batà bagkus ito ay tutulong sa kaniya upang maging
responsable sa kaniyang paglaki.
Visayan Creation Myth Ang sariling tungkulin sa gawaing bahay ay hindi nakasasamâ
(Sikalak ug Sikavay) sa isang batà bagkus ito ay tutulong sa kaniya upang maging
responsable sa kaniyang paglaki.
NOBELA
Ti Balitok a Puso Juan S.P. Hidalgo, Jr. Ilokáno
(may salin sa Ingles at Filipíno)
Kangkong 1896 Ceres Alabado Filipíno
Anina ng Alon Eugene Evasco Filipíno
Janus Silang Edgar Samar Filipíno
PABULA
Si Bao-o Go Si Amomowa-i Mëranaw/ Pagpapaliwanag ng biyolohiya ng tanim gamit ang kuwento.
(Tinipon at isinatitik ni Almayrah A. Tiburon) Filipíno
Ang Pagong at ang Usa Tíbolí Pagpapahalaga sa kalikasan, partikular ang yamang-hayop.
Si Ararabuntu sa Daigdig ng mga Hayop Bahása Súg/ Nagtuturo ng pakikipagkapuwa-tao, relasyon sa pagitan ng
Filipíno laláki at babae.
Si Pepe Rizal at ang Kuwento ng Mag-inang Gamogamo Pabula/Anekdota Tagálog
An mananggiti ngan an bila Norberto Busa Waráy Kagandahang-asal,

Pagtanaw ng utang na loob.
Hi hangagay ngan hi amoay Norberto Busa Waráy Kagandahang asal,
28
Kabutihan ng loob,
Pagpapahalaga sa pagkakaibigan.
Severino Caindoy Vicente Wati Waráy Kagandahang-asal,
Paggalang sa kapuwa.
SALAWIKAIN
Nagapig-od ro daean, kun masahuan nimo ring kaibahan. Aklánon
(Umiiksi ang daan, kung makakasundo ang iyong
kasamahan) - (C. Villareal 1997, 67)
Sa sobra nga pili, naagto sa pasi Aklánon

(Sa pagpili ng sobra, mapupunta sa ipa) - (C. Villareal
1997, 71)
Ang balay nga may kalamay, ginaamag sang subay. (Ang Hiligaynón
bahay na may asukal, umaakit ng langgam) - (C.
Villareal 1997, 67)
Ang suba nga madalum, malinong; apang ang suba nga Hiligaynón
manabaw, malingaw.
(Ang ilog na malalim, panatag; pero ang ilog na
mababaw, galawgaw) - (C. Villareal 1997, 67)
Ang kilat wala ginahadlukan, apang nagapili sang lukpan. Hiligaynón
(Ang kidlat ay walang kinatatakutan, ngunit namimili
ng papuputukan) - (C. Villareal 1997, 69-70)
Naglikaw sa bága, sa kalayo sumogba. Hiligaynón
(Umiwas sa baga, sa apoy napunta)
Sa likod sang gal-um may kapawa Hiligaynón
(Sa likod ng ulap may liwanag) - (C. Villareal 1997, 71)
Mapunggan ang baha, indi ang baba. Hiligaynón
(Napipigil ang baha, hindi ang bunganga) - (C. Villareal
1997, 71)
Sari-saring salawikaing Filipíno sa ibá’t ibáng wika ng (Tinipon ni Junley L. Ibá‘t ibáng wika
29
Filipinas Lazaga) ng Filipinas
Uray lualoka a lualo no dika met agarado, awantot’ maapitmo. (Salin sa Filipíno ni Ilokáno
(Dasal ka man nang dasal kung di ka naman mag- Junley L. Lazaga)
aararo, wala ka ring aanihin.)
Ti balay nga ayan ti nagaget Ilokáno
Uray sumirip ni bisin, saan a makastrek.
(Ang bahay na tinitirhan ng masipag,
Kahit sumilip ang gutom, hindi makapapasok.)
Bayung ari, Kapampángan
Bayung ugali.
(New King,
New ways.)
Nung kakaung ya ing asu Kapampángan
Ating darating a tau.
(When a dog barks
Someone is coming.)
Mabalu ya ing makalulan Kapampángan

Kung sing oning depukanan.
(The contents are known
by the smell of the container.)
Ninumang taung bagasuk Kapampángan
Parati yang mitutuktuk.
(He who is rash
Often finds himself in trouble.)
Belatan mung dangalan Kapampángan
Ing pamagparangalan.
(Ostentantious display
gives only skin-deep praises.)
Nung ninung mapanumis Kapampángan
Yakabud ing marungis.
(One who often criticizes
is the very one who has many faults.)
30
King pamagsalitang dakal Kapampángan
Lalto ing kabalatungan.
(In a long speech are found
many errors.)
Larawan mu king salamin Kapampángan
Yang pasinupan mung lihim.
(Your image in the mirror
Should be the keeper of your secret.)
Indi ikaw magsarig sa imong tinindugan/ kay sige pa ang tuyob Kinaráy-a
sang kalibutan
(Huwag kang aasa sa iyong tinitindigan/ tuloy pa ang
inog ng sandaigdigan)
(C. Villareal 1997, 67)
Ang katandus bugto kang manggad Kinaráy-a
(Ang kasipagan ay kapatid ng kayamanan) - (C.
Villareal 1997, 67)
Napatnagan mo ray petegyakaarom Pangasinán
No Sika so waladgonigon.
Say anapedsaul tan lames, maganonnalmaes. Pangasinán
Say maëbat ëd atëng Pangasinán
Duksa so arapën.
(Ang palasagot sa magulang
Dusa ang mararanasan)
Mainomay ya tambalën so sugat na laman Pangasinán
Mairap a tambalën so sugat a kagalangan.
(Madalîng gamutín ang sugat mo sa katawan,
Mahirap gamutín ang sugat ng iyong dangal.)
Ang ulang nga matulog, pagadad-on sa sulog. Sebwáno Ang ulang nga matulog / Pagadad-on sa sulog/
(The shrimp that sleeps, is by the current swept) The shrimp that sleeps / Is by the current swept/
Ang saging gardaba dili mamunga og saging sab-a. Sebwáno Ang saging gardaba dili mamunga og saging sab-a. / The
(The gardaba banana will not bear the variety sab-a) gardaba banana will not bear the variety sab-a.
Ang mag-antos, masantos. Sebwáno Ang mag-antos masantos/ One who perseveres is sanctified
31
(One who perseveres is sanctified)
Ang kabugnaw sa pulong, sa kalayo makapalong. Sebwáno Ang kabugnaw sa pulong, sa kalayo makapalong/ The
(The coolness of speech extinguishes fire) coolness of speech extinguishes fire
Ang magkugi makaagi. Sebwáno Ang magkugi makaagi/He who works earns.
(He who works earns)
Ubos-ubos biyaya, Tagálog
Bukas nama’y tunganga.
Pag may tiyaga, Tagálog
may nilaga.
Pag may isinuksok, may madudukot. Tagálog
Kung maikli ang kumot, Tagálog
Matutong mamaluktot.
Daig nang maagap Tagálog
ang masipag.
Sakit ng kalingkingan, Tagálog
Ramdam ng buong katawan.
Matalino man ang matsing, Tagálog
Napaglalalangan din.
SANAYSAY
Language Barriers Sahara Alia Jauhali Ingles Tungkol sa pakikipagsapalaran ng isang Magindanaw sa ibá‘t
Silongan ibáng wikang ginagamit sa Mindanaw.
What’s in a Name? Gonaranao B. Musor Ingles Tungkol sa pagkakaroon ng pangalang Muslim sa bansang
karamihan ay Kristiyano ang relihiyon.
Ramadan Musings Zainudin Malang Ingles Tungkol sa pagdaraos ng Ramadan.
Daclat Kanayakan Aurelio Tolentino Kapampángan
(To the Youth)
Baley Kon Nanlapuan Agko Ibaing Angga’d Kapigan Angela Kate Estrada Pangasinán
Talambuhay ng mga Batàng Bayani Tagálog
Talambuhay ng mga Ramon Magsaysay Awardees Tagálog
Kartilya Emilio Jacinto Tagálog
32
MAIKLING TULA/MGA SAWIKAIN
Pegpeg a Balitok Leon C. Pichay (salin Ilokáno
(Butil ng Ginto) ni Junley L. Lazaga)
Ti Manokko a Bassit Derick Marcel F. Yabes Ilokáno
Ti Asok a Nangisit Ridel T. Cabulisan Ilokáno
Daytoy a Lapisko Raquelito B. Cenal Ilokáno
Ni Lilong Fabian Freddie Pa. Masuli Ilokáno
Anak na aro Pangasinán
Ampetang so ulo to
Singa tinuklaw ya uleg
(Anak sa pagmamahal)
Kimlat, Kimlat, Alitaptap Rita Lladoc Kapampángan
(Kislap, Kislap, Alitaptap)
Ing Bandera Crisostomo Soto Kapampángan
(The Flag)
Caring Capatad Crisostomo Soto Kapampángan
(To the Brethren)
Sari-saring Bague Dapat Tuparan Crisostomo Soto Kapampángan
(Various Things to be Fulfilled)
Bari bari Pangasinán
Bambano laki bai.
(Bari bari, Pagkilála sa inyo bai laki.)
Anak na aro Pangasinán
Ampetang so ulo to
Singa tinuklaw ya uleg.
(Anak sa pagmamahal
Mainit ang ulo
Animo‘y tinuklaw ng ahas)
Sabihin Mo, Anak Michael M. Coroza Filipíno
Palakpak Rafael Brion Filipíno
Sundalong Patpat Rio Alma Filipíno
33
May Darating na Trak Bukas Rio Alma Filipíno
Ang Paaralan Ko Teo Antonio Filipíno
TULA/AWIT
Ano gid man Roman dela Cruz Aklánon Pananampalataya.
(Deriada 1995, 118)
Haead sa adlaw nga kinamatyan ku napueo ag siyam Peping Manyas Aklánon Nasyonalismo.
(Barrios, et al 2008, 27)
Tigsik sa Gilid Kan Salog Aida Cirujales Bíkol Gamit ang tigsik na tinuturing bílang libangan gamit ang salitâ
ng mga Bíkolnon, ang mga tulang ito ay may pagtalakay sa
pangangailangang linisin ang ilog.
Balosbalos Sana Eustaquio Diño Bíkol Mapanuri ang kaniyang mga tula na tumatalakay sa búhay ng
tao at kaniyang mundo. Sa tulang ito ipinapakita kung paano
nauulit-ulit ang lahat lalo na kung papanatilihin ang dahas ng
bawat isa, anumang anyo ng nilalang ito, mula sa uod
hanggang sa tao.
An mga Kahoy Clemente Alejandria Bíkol Sinasabi ng tula ang halaga ng pagtatanim ng kahoy dahil
pagtatanim rin ito ng pag-asa.
May Bayong Igdi na Taga-Bíkol Gode Calleja Bíkol Nása ibáng bayan ang persona na dalá ng matinding
pangungulila ay naririnig ang mga ibon na nagsasalitâ ng
Bíkol, ang wikang higit na malapít sa kaniya dahil ito ang
kaniyang unang wika na laging nagpapaalaala ng isang
magandang kabataan.
Mayon Series Rose Alibin Bíkol Hugis-Mayon ang tula; tungkol sa pakikibagay sa kapaligiran,
ibá-ibáng pagtingin sa Mayon.
Kimlat, Kimlat Aninipot Rita Lladoc Bíkol May súkat at tugma; nása anyo ng dalít. Pagsisikap kahit na
kaharapin pa ang matinding pagsubok.
Pagbalik sa Estancia Merlinda Bobis Bíkol Isang tula ukol sa pagbabalikbayan, at kung paano nagiging
estranghero ang dáting tagaroon, na muli‘t muling sinasariwa
ang pinagdaanang búhay sa pamamagitan ng mga nananatiling
mga bagay sa paligid na bayang inuuwian.
34
Bukid sang Makiling Maria Luisa S. Defante- Hiligaynón Pagpapahalaga sa kalikasan
(Bundok Makiling) Gibraltar
(Deriada 1995, 23)
Kuton ken Tao Joven F. Costales Ilokáno
(Langgam at Tao)
Wagayway Leon C. Pichay, isinalin Ilokáno
(Watawat) ni Junley L. Lazaga
Siak ti Siak Cristino I. Inay Ilokáno
(Ako ang Ako)
Naimnas ti Biag iti Away Antonia Marcos Rubio Ilokáno
(Kaigay-igaya ang Buhay sa Nayon)
Pitak Prescillano N. Ilokáno
(Putik) Bermudez
Saluyot Juan G. Aquino Ilokáno
(Saluyot)
*4-8 Ronnie R. Redilla, salin Pangasinán
Akis ng awtor
Bilay Day Sisira Ed Dalem Na Danom Pedro U. Sison, may Pangasinán
(Ang Buhay ng mga Isda sa Ilalim ng Tubig) salin sa Filipíno
Luan Mansalmay Pangasinán
(Falling Tears/Umaagos na Luha)
Anak Na Baley, Kansion na Dumaralos Pangasinán
(Sons of the Town, Song of the Farmer/Anak ng
Bayan, Awit ng Magsasaka)
Ebat Na Pangginggera Pangasinán
(Response of the Pagginggera/Tugon ng
Pangginggera)
Kansion Ed Gera Pangasinán
(Song about the War/Awit sa Panahon ng Giyera)
Linaway Tawen Pangasinán
(It‘s Heaven‘s Will, A Ballad of the Disabled/Kaloob
ng Langit)
35
Makapakelaw Pangasinán
(Surprising/Nakagugulat)
Alak Pangasinán
(Wine/Alak)
Siak So Mayaman Pangasinán
(I am a Rich Man/Ako ay Mayaman)
Walay Bakak Ya Kapon Pangasinán
(I have a Castrated Cow/May Baka Akong Kapon)
Ompatanir Ak La Pangasinán
(Let me Say Goodbye/Paalam Na)
Abig Mon Mangaro Pangasinán
(How Wonderfully you Love/Masarap kang
Magmahal)
Lirio Pangasinán
(Lily/Liryo)
Burakaw Pangasinán
(Seafoam/Dagat Kapa)
Kansioy Sugarol Pangasinán
(Song of the Gambler/Awit ng Sugarol
Kansion Ed Kayari Panag-Ani Pangasinán
(Song After Harvest/Awit Matapos ang Ani)
Petek Pangasinán
(Serenade/Harana)
Lakin Malamang Pangasinán
(Unfaithful Man/Lalaking Salawahan)
Limaran Baley Pangasinán
(Five Towns/Limang Bayan)
I Am Guirilla Now Pangasinán
(I am a Guerilla Now/I am Guerilla Now)
Say Pusa Akimisa Pangasinán
(The Cat Went to Church/Nagsimba ang Pusa)
Bato, Bato, Sioko Pangasinán
36
(Stone, Stone, Sioko/Bato, Bato, Sioko)
Abayag Ak Met La . . . Pangasinán

(I Have Been Around Long . . .
Matagal-tagal na rin ako . . . )
Gozos cang Santo Niño Sebwáno  Mga taludtod na may pabinì (refrain) na nagbibigay
(Hymn to the Santo Niño) papuri at dangal kay Kristo
 Katangi-tangi sa Sebwáno; kasaysayan at
pananampalataya
Saloma Sebwáno  Kaugnayan sa tubig
 pangingisda na pinagkukunan ng kabuhayan
Yamyam Sebwáno  Katutubo sa Siquijor
(orasyon)  Pag-awit o pagbigkas ng mga salitâng pinaniniwalaang
may kapangyarihan (incantation )
Hikalimtan? Vicente Ranudo Sebwáno  Makatang Sebwáno na pinutungan ng koronang lawrel,
(Forget You?) isang pamantayan sa panulaan
Pag-usara Vicente Ranudo Sebwáno  Pareho at ganap na nagtutugmang súkat
(Solitude)
Piniliay sa mga Isda Andres Bello Sebwáno  Pabula at kritisismong sosyal
Palabilabi Vicente Padriga Sebwáno  Simbolikong panulaan
(Arrogance)  Kilalá bílang Prinsipe ng mga Makatang Sebwáno
Ang Bakunawa Kaniadto Canuto Lim, Bohol Sebwáno  Makatang Boholano
 bakunawa – tumutukoy sa ahas sa langit na pawang
kathang-isip lamang (eklípse)
Kon Gardeopatra Quijano Sebwáno  Ars poetica (Ang Sining ng Tula); tulang-liriko na
(If) binubuo ng 24 linya; babaeng makata
Sa Akong Kalag Fernando Buyser Sebwáno  Lokal na bersiyon ng soneto
(To My Soul)
Nagbakho ang Kuwahaw Diosdado Alesna Sebwáno  Isang imbensiyong may mala-tulang anyo na binubuo ng
isa o dalawang amphibrach na linya, tinatáyang may anim
na mala-notang awit
37
 Hango sa siloy (black shama) na katutubo sa Visayas
Mga Aninipot sa Baybayon Brigido Alfar Sebwáno  Kalikasan
Dalagang Pilipinhon Carlos P. Garcia, Sebwáno  Ideal na Filipíno
Boholano
Ang Akong Abaga Ernesto Lariosa Sebwáno  Pagkakaibigan
Inday Leonardo Dioko Sebwáno  Babaeng Filipina
Alang kang Yana Adonis Durado Sebwáno  Kapanganakan; pagmamahal ng ama
Katitibay ka, tulos, Tagálog
Sakaling datnag-agos,
Ako’y mumunting lumot
Sa iyo’y pupulupot.
Nang walang biring ginto Tagálog
doon nagpapalalo:
nang magkaginto-ginto,
doon na nga sumuko.
Isda akong gagasapsap, Tagálog
gagataliptip kalapad,
kaya nakikipagpusag,
ang kalaguyo’y apahap.
Palay Ildefonso Santos Tagálog
Isang Pasko sa Payatas Ronaldo Carcamo Filipíno
Ang Bungi ni Ani Rio Alma Filipíno
Ang Sisiw Emilio Mar. Antonio Tagálog
Ang Alitaptap Emilio Mar. Antonio Tagálog
Ang Mahal na Pasyon (ilang saknong) Gaspar Aquino de Tagálog
Belen
Sa aking mga Kababatà Herminigildo Cruz Tagálog
Hulíng Paalam Jose Rizal Salin sa Tagálog
Pag-ibig sa Tinubuang Bayan Andres Bonifacio Tagálog
Sagot ng Espanya sa Hibik ng Pilipinas Marcelo Del Pilar Tagálog
Bayan ko Jose Corazon de Jesus Tagálog
38
Dalawang Soneto Gonzalo Flores Tagálog
Panakayan Francisco Aurillo Waráy Pang-uuyam o satira (Satire)
Hi Tintero Filomeno Singzon Waráy Pagkamapagpatawa o kakayahang mang-aliw
PAMAHIIN
Sa pamamagitan ng hawak kong gayuma, kapag nakita niya Bláan
ako wala na ang galit niya sa akin. Filipíno
(Faguh de nagot guneh nate kiten deg tah tuon te
kanduh natala an aguh lanbot)
Hindi puwedeng marami kang pinanpansin kapag naglalakad

dahil bakâ biglang umulan at kumidlat ikaw’y tamaan.
(La fakay dee tnantum ku magu ge, do slaan ta kel
kmilet na leh mulen.)
Kapag may bumahing sa hulihán o likuran, hahawakan siyá ng

kaniyang katabi at sasabihan, Huwag kang sasáma.
(Ku bnenset to di fulen, amda satu to, hagotan manan
don nang ge magin.)
Kinakailangang sunugin mo ang bahay na pinaglagyan o kung

saan ibinurol ang bangkay.
(Kafnge yu malbang snakuf yu i gumme aye)
Kapag may pupuntahan ang ikakasal at may gustong sumáma

na batàng umiiyak, harangan ng kahoy ang pintuan para hindi
sila mapahamak.
(La fakayan gamlek e ekat emaltien ba ti ret, du gambet
di ikat amda efusad e nga amblabid di e al an.)
39
SALAYSAYIN
Ang Mahiwagang Ibon Tëduray
(Yum Mefasang Onuk Bnes)
Tëduray (Upi, Magindanaw)
Ang Araw ng Pamilya ni Adam sa ibabaw ng Mundo Magindanáwon
Maguindawon (Cotabato City)
Ang Ulo Magindanáwon
Maguindawon (Cotabato City)
Ang Kabutihang Natanggap ni Kamad Magindanáwon
Maguindawon
(Cotabato City)
Si Kotkot at si Kitkit Tagakawló
Tagakawló
(Sarangani)
Ang Matandang Aswang at Ang Matandang Bláan Bláan Pagkakakilanlan ng kulturang Bláan ng Timog Cotabato. Ang
(Tua Busaw na Tua Lagi Bláan) ipaglaban ang sa kanilá ay nararapat
Bláan (Polomolok, Timog Kotabato)
Si Bandara Tëduray Kahalagahan ng pamilya
Tëduray (Upi, Magindanaw) Pagtutulungan
Responsibilidad at tungkulin ng panganay na anak
Bakit Umiiyak ang Dagat kung Gabí? Tëduray Pagpapahalaga at pagmamahal sa bawat miyembro ng pamilya
(Ati Funay Dugot Murog Ke Klungonon)
Tëduray (Upi, Magindanaw)
Alamat ng Palay Bláan Pagkakakilanlan ng kulturang Bláan ng Timog Cotabato
(Gutambol I Fali) Ang pagiging masipag at mapagtiwala sa kapuwa
Bláan (Polomolok, Timog Kotabato)
40
BAITANG 7–12
ALAMAT
Tilin the Rice Bird Anonimo Finontók (salin sa
Ingles)
Ang Alamat ng Lawa ng Paoay Perla G. Ulit,et al. Ilokáno
The Story of the Second Creation Jaime An Lim Ingles Tungkol sa Lukus-a-mama at Lukus-a-babai, ang unang
babae at laláki ayon sa mga taga-Magindanaw.
Sogsogot Anonimo Tinggian (salin sa
Ingles)
An naghahablon nga nahimo nga bato Ma. Maceda Collado Waráy Nagpapakita ng sagisag ng pinagmulang lugar
An Makopa nga Engkantada Waráy Kagandahang loob
AWIT/A W I T I N G -B A Y A N
Magmamani Aklánon Kultural na praktis
Sarongbanggi Bíkol
Lawang Sebu Grace Nono Filipíno Pagpapahalaga sa kapaligiran at ang kultura at kabihasnang
umusbong dito
Walang Hanggang Paalam Joey Ayala Filipíno
Bagong Umaga Bayang Barrios Filipíno
Cotabato Asin Filipíno
Saranggola sa Ulan Gary Granada Filipíno
U-hoy Alibangbang Hiligaynón Nagbibigay babala sa laláki kung anong nararapat gawin sa
(Campos 1990, 279-280) isang babae.
Lumabaylabay nga daw aso Hiligaynón Naglalarawan ng nawalang pag-ibig. Halagahang
(Campos 1990, 280-281) pagpapakatao at pakikipagkapuwa-tao.
Ili-ili Tulog anay Hiligaynón Pagmamahal ng magulang, pagpapahalagang pampamilya.
41
(De los Santos/Penuela 1999, 68)
Dalawidaw Hiligaynón Kultural na praktis
Turagsoy Hiligaynón Pakikipagkapuwa
Lumalabay labay Hiligaynón Pagkilala sa hangganan ng búhay
Gugma sang mga Tigulang Hiligaynón Pagpapahalaga sa pamilya
Tuburan Hiligaynón Pagpapahalaga sa kalikasan
Pispis nga Bukaw Hiligaynón Pagpapahalaga sa kalikasan
Kuti-kuti sa bandi, anonimo Anonimo Inéti/Ati ng Panay Awit ng pamamanhikan; kultural na praktis.
Uyyawe Anonimo Ifugáw (salin sa
Ingles)
Indoge, Daughter of Bulintake Anonimo Ifugáw (salin sa
Ingles)
Paninta: Kapampángan
Eku pa Kelingwan
(I Haven‘t Forgotten)
Day-En Anonimo Kankanáëy (salin sa
Ingles)
Lungsod sa Buenavista Sebwáno Nagtutugmang himig
Inilalarawan ang limitadong ginagalawang mundo ng mga
babae noong unang panahon na ang tanging layunin ay
maikasal
O Ilaw Tagálog
Lawiswis Kawayan Waráy Nagpapakita ng lalim ng pag-iisip at haraya ng Filipíno.
Nagrerepresenta sa pagkakaibá-ibá ng pananaw ng bawat

kasarian ukol sa mga bagay-bagay sa ating lipunan.
An lubi Waráy Nagrerepresenta sa pagkakaibá-ibá ng pananaw ng tao ukol
sa búhay.
Mananggiti Waráy Nagpapakita ng mga pinagdaraanan at realidad ng pilîng
mga tao sa ating lipunan.
Miligoy Waráy Nagrerepresenta sa pagkakaibá-ibá ng pananaw ng bawat
kasarian ukol sa pag-ibig at romantikong ugnayan.
42
O, bulan Waráy Nagrerepresenta sa pagkakaibá-ibá ng pananaw ng bawat
kasarian ukol sa pag-ibig at romantikong ugnayan.
An pagkadaraga Waráy Nagrerepresenta sa pagkakaibá-ibá ng pananaw ng bawat
kasarian ukol sa nararapat na gawi para sa kababaihan.
Buring la gihapon Waráy Nagrerepresenta sa pagkakaibá-ibá ng pagtanaw ng bawat
kasarian ukol sa pag-ibig at romantikong ugnayan
BUGTONG
Mga Bugtong na Kankana-ey, Ibalóy, Ifugao, Isneg, Kalinga Anonimo Kankanáëy, Ibalóy,
Ifugáw, Isneg,
Tanudan (salin sa
Ingles)
Wala sa langit, wala sa yuta / Makalibog sa hunahuna Sebwáno
(tubâ)
Not on heaven, not on earth the mind it confuses
(coconut palm wine)
May nakita akong nagpangali, / Giadto nako walay agi Sebwáno
(nagbugsay) I have seen the men
digging; They left no trace when I went to see
(paddling)
Tigmo-tigmo agukoy,/ Ugma ra ta mag-asoy (damgo) Sebwáno
Riddling-riddling of the ghost crab, only in the
morning shall we tell (dream)
Sa bukid nagbuno,/ Niabot sa lungsod ang dugo (baha) Sebwáno

There was a killing in the mountains, the blood
reached the towns (flood)
Kabayo ni Adan, dili mokaon kon dili sakyan (kaguran) Sebwáno
Tubig kong tinipigan, dili gidapatan sa hangin (tubig sa Sebwáno
butong)
43
Balay ni Kali, mga haligi pulos bali; ang atop kalaha, Sebwáno
taganag-unsa? (lambay)
Ug malipay mogamay; ug masuko, modako. (mata) Sebwáno
Sa gamay pa gisanina-an, sa dako na gihubu-an (kawayan) Sebwáno
Siging lukot, siging lukot, walay linukotan (balud) Sebwáno
D U L A/DRAMA
Kuring John Barrios Aklánon Pilosopiyang eksistensyalismo, halagahang
(Deriada1993, 22) pakikipagkapuwa.
Aswang Joeffrey Ricafuente Aklánon Paniniwala sa supernatural laban sa rasyonal na pananaw.
(Teodoro ___, __-__)
Anti Cristo Justin Nuyda Bíkol Tungkol sa prayleng pinatay ng isang dalagang pinagtangka-
ang pagsamantalahan. Muling natuklasan ang dulang ito ni
Maria Lilia Realubit.
An Mutya Kan Sityo Kulatoy Carlis Arejola Bíkol Madilim ang dulang ito dahil may kailangang gawing
taunang pag-aalay sa Sityo Kulatoy at ito ang pagtatapon sa
mga babae sa bangin upang muli niláng alalahanin ang
bendisyong kaniláng tinanggap at ito ang minsang
pagkawala ng kulatoy ng kaniláng mga ninuno.
Subtext NJel de Mesa Filipíno
Welcome to Telstar Chris Martinez Filipíno
Mutya ng Saging Leoncio P. Deriada Filipíno Nagpapakitang ng kulturang may kinalaman sa paniniwala
(De los Santos, et al, 1999, 96-107) tungkol sa kababalaghan gamit ang pananaw ng isang
banyaga; diskursong post-kolonyal.
Unang Ulan ng Mayo John Iremil Teodoro Filipíno Gamit ang pamahiin, may kinalaman sa unang ulan sa
(Teodoro 2001, 50-114) Mayo, umikot ang kuwento ng pag-iibigan ng isang bakla at
kaniyang kapatid sa ama; halagahang pagkatao at
pagpapakatao.
Bayan-Bayanan Bienvenido M. Filipíno Tungkol sa prayleng pinatay ng isang dalagang
Noriega, Jr. pinagtangkaang pagsamantalahan. Muling natuklasan ang
dulang ito ni Maria Lilia Realubit.
Tatlo-Tatlo Rene Villanueva Filipíno Madilim ang dulang ito dahil may kailangang gawing
44
taunang pag-aalay sa Sityo Kulatoy at ito ang pagtatapon sa
mga babae sa bangin upang sa gayon ay muli niláng
alalahanin ang bendisyong kaniláng tinanggap at ito ang
minsang pagkawala ng kulatoy ng kaniláng mga ninuno.
Juan Tamban Malou Jacob Filipíno Paglalarawan ng kahirapan ng búhay ng pamilya ng sakada
sa Negros; karapatang pantao.
Moral Ricardo Lee Filipíno Tumatalakay sa búhay ng mahihirap sa asyenda at ng
kaniláng amo na nakikipagsosyo sa mga Amerikano;
gumagamit ng awiting bayan bílang dula; usaping politikal
at karapatang pantao.
Makaon ‗ko aswang, ‗Nay (may salin sa Ingles) Ricardo Oebanda, Jr. Hiligaynón Paglalarawan ng kahirapan ng búhay ng pamilya ng sakada
(Deriada 1989, 66-77) sa Negros; karapatang pantao.
Balay ni Bilay ay Hapay (Balay ni Bilay ay Hapay) Joel Arbolario Hiligaynón Tumatalakay sa búhay ng mahihirap sa asyenda at ng
(may salin sa Filipíno) kaniláng amo na nakikipagsosyo sa mga Amerikano;
Dulaang Hiligaynón, Luceno at Oebanda 1996. gumagamit ng awiting bayan bílang dula; usaping politikal
ADMU Press at karapatang pantao.
Tanikala(may salin sa Filipíno) Serapion Torre Hiligaynón Halagahang pampamilya; pagtatanghal na nagpapakita ng
Dulaang Hiligaynón, Luceno at Oebanda 1996. pagiging sagrado ng kasal sa kabilâ ng kaapihang
ADMU Press nararanasan ng kababaihan.
Pinustahan nga Gugma Alice T. Gonzales Hiligaynón Kahalagahang pagkatao
Natakneng a Panagsalisal (Marangal na Paligsahan) Mena Pecson Ilokáno
Crisologo, isinalin ni
Ariel S. Tabag
Napun, Ngeni, at Bukas (Kahapon, Ngayon, at Aurelio Tolentino Kapampángan
Búkas)
Isang Poeta Aurelio Tolentino Kapampángan
Ing Reyna ning Malasya Zoilo Hilario Kapampángan
Alang Dios Crisostomo Soto Kapampángan
Ing Managpi (The Patcher) Mariano Proceso Kapampángan
Pabalan
Panaun Aman (may salin sa Filipíno) Pablo Mejia Pangasinán
Basingkawel (may salin sa Filipíno) Pablo Mejia Pangasinán
45
Calvari od Paraiso (Kalbaryo sa Paraiso) Nazario D. Soriano, Pangasinán
isinalin ni Rosalina A.
Mendigo
Korang na Panaon (Usad ng Panahon) Pedro U. Sison, Pangasinán
isinalin ni Rosalina A.
Mendigo
Sa Pula, Sa Puti Soc Rodrigo Filipíno
Vida Wilfredo Virtusio Filipíno
Huling Hibik ni Victoria Laktaw Bienvenido Lumbera Filipíno
May Katwiran ang Katwiran Rolando Tinio Filipíno
Saan Papunta ang Paruparo Rogelio Sikat Filipíno
Moses, Moses Rogelio Sikat Filipíno
Paglilitis ni Mang Serapio Paul Dumol Filipíno
Sistema ni Propesor Tuko Alfredo Santos Filipíno
Orosman at Zafira Francisco Balagtas Tagálog
Palasyo ni Valentin Mario O‘Hara Filipíno
Circa 1901 Nicanor Tiongson Filipíno
Walang Sugat Severino Reyes Tagálog
Hindi Aco Patay Juan Matapang Cruz Tagálog
Kuwentong Kutsero Epifanio Matute Tagálog
O’layra Kinaráy-a Paniniwala sa mga tamawo/engkanto; kababalaghan bílang
Russel Tordecillas lunan ng pantasya ng kasaganahan; walang kamatayang pag-
(nása Center for West Visayan Studies–UP Visayas) ibig.
Gugma sa Yutang Natawhan/Love for the Native Land Vicento Sotto Sebwáno  Patriyotismo
Mini/The Fake Buenaventura Sebwáno  Paghahanap sa identidad, kahulugan ng tunay na pag-
Rodriguez ibig.
Rosas Pandan Piux Kabahar Sebwáno  Ang pagpunta ng dalaga sa lungsod dalá-dalá ang
kaniyang minanang balitaw.
Maria Cacao Rudy Aviles Sebwáno  Pagtatanghal ng isang kuwento.
Kabilin Msgr. Agustin Ancajas Sebwáno  Ama at anak na laláki
Abugho Iluminado Lucente Waráy Pang-uuyam o satira (Satire) hinggil sa pag-aasawa.
46
Malabad nga Magtiayon Iluminado Lucente Waráy Pang-uuyam o satira (satire) hinggil sa pag-aasawa.
Hi Tilang ug hi Diabtang Pete Labro Waráy
EPIKO
Datu Tyan Bláan Ipinapakita ang kabuuang kultura at lipunang Bláan.
Bantugan ni Mangoda Magiringa isina-Filipíno ni Fanny Filipíno Pangangalaga sa karapatan ng kababaihan.
Garcia
Hinilawod F. Landa Jocano Hiligaynón Katutubong kultura; yaman ng imahinasyon, kabayanihan,
popular, kahusayang pangwika
The Harvest Song of Aliguyon Bersiyon ni Amador T. Ifugáw
Daguio
Agyu Ilianen Manobo Ipinapakita ang kabuuang kultura at lipunan ng mga
Ilianen.
Biag ni Lam-ang (Búhay ni Lam-ang) Salin ni Reynaldo Ilokáno
Duque sa bersiyon ni
Leopoldo Yabes
Silungan Baltapa: The Voyage to Heaven of a Sama Talib Lim Sangogot, Ingles Ipinapakita ang kabuuang kultura at lipunan ng mga Sama
Hero Carolina Malay Bajau.
Sama Bajau Ocampo
(Mananaliksik Nicole
Revel, H. Arlo
Nimmo, Alain
Martenot)
The Siege of Nelendangen Pasid Mampayanang Ingles Ipinapakita ang kabuuang kultura at lipunan ng mga
(Ulahingan) (Buod ni Merlie M. Arumanen Manobo.
Livunganen-Arumanen Manobo Alunan gáling sa
Mindanao Harvest 3)
Tudbulul Konul Sena Kuman. Ingles Ipinapakita ang kabuuang kultura at lipunan ng mga Tíbolí.
(salin ni Virginia
In Tudbulul: Ang Awit ng Matandang Lalaki Buhisan)
(Tudbulul: The Song of the Elderly Man) Author,
Virginia L. Buhisan. PhD Dissertation, University of
47
the Philippines Diliman
Berinareu: The Religious Epic of the Tirurais Editor, Clement Wein, Ingles Pagpapahalaga sa karapatang pantao ayon sa pananaw ng
SVD. Transcriber, mga Tëduray.
Rogelio Adamat.
1989. Manila: Divine Word Publications.
(Salin ni Rogelio
Adamat at Amado
Tirurai)
Womb of Water, Breasts of Earth Francis Macansantos Ingles Kontemporaneong anyo ng epikong isinúlat ng isang taga-
Zamboangga.
Labaw Denggen F. Landa Jocano Kinaráy-a Katutubong kultura; yaman ng imahinasyon, kabayanihan,
popular, kahusayang pangwika.
Sugidanon (13 vols.) Alicia Magos Kinaráy-a, Katutubong kultura; yaman ng imahinasyon, kabayanihan,
(ang unang 3 volyum ay nalathala na ng UP Press Hiligaynón, popular, kahusayang pangwika.
2014-2015) Filipíno, at Ingles
Manggob Mansáka Ipinapakita ang kabuuang kultura at lipunan ng mga
Mansaka.
Indarapatra at Sulayman Tungkol sa pakikipagsapalaran at kabayanihan nina
Indarapatra at Sulayman.
Darangën Ipinapakita ang kultura at lipunan ng mga Mëranaw.
Keg Sumba neg Sandayo Sinubánën Ipinapakita ang kabuuang kultura at lipunan ng mga
Subanën.
The Heroic Exploits of Banna Kinanta ni Wagiwagan Kinalíngga
ng Tanudan, Kalinga,
salin nina Francisco
Billiet at Francis
Lambrecht
Tuwaang Ipinapakita ang kabuuang kultura at lipunan ng mga
Bagobo.
48
K U W E N T O N G -B A Y A N
The Siren of Paling Anonimo Finontók(salin sa
Ingles
Si Tenyente Gimo Anonimo Hiligaynón (nása Kuwento ng pakikipagkapuwa. Tumatalakay sa inggit ng
(Campos 1990, 159-160) Filipíno) tao sa kapuwa at naglalarawan ng paniniwala sa aswang.
Desang Muling isinalaysay sa Ibalóy
Filipíno ni Marilyn M.
Cayat
Ang Alamat ng Benguet Lily Muling isinalaysay sa Ibalóy
Filipíno ni Natividad
V. Lacambra
Y Masippo a Baco Anna tadlay a Baka (may salin sa Perla G. Ulit, et al. Ibanág
Filipíno)
Ti Gameng iti Cagat Isaac R. Pedrera Ilokáno
The Mats Francisco Arcellana Ingles
Surab and the Two Brothers Anonimo Isnëg
Ag-amon and Balbalngag Anonimo Kinalíngga(salin sa
Ingles)
Sina Gatan at Bangan (Ikalawang Bersiyon ) Muling isinalaysay ni Kankanáëy
Juana Daping
Regalo han alimango Luciano Cabazares Waráy Pagmamahal sa pamilya.
Hi Jaime ngan an iya bugto nga kabayo Anacleto Calaque Waráy Pagmamahal sa pamilya.
KUWENTONG PAMBATA
Limang ka Hitabu isaeang adlaw sa kabuhi ni Payo John Barrios Aklánon Kuwentong bayan na nása tradisyon ng pinusong;
tumatalakay ng sitwasyon sa panahon ng pananakop ng
dayuhan.
Say Pasirayew ya Malapati: Tongtong parad Ugugaw Erwin Fernandez, Pangasinán
(Ang Mayabang na Kalapati: The Haughty Dove) salin ng awtor
49
MAIKLING KUWENTO
Ending (may salin sa Filipíno) John Barrios Aklánon Postmodernong kuwentong may tatlong posibilidad ang
(Barrios 2009, 13-17) katapusan; halagahang pag-katao at pagkababae.
Nana, nobya ni Edipos Alexander de Juan Aklánon Aplikasyon at panghihiram ng Oedipus Complex ni Freud;
(may salin sa Filipíno) komplikadong akda na tumutulay sa siko-analitikal na
(De los Santos et al 1998, 10-21) dimensiyon.
Karit Frank Peñones, Jr. Bíkol Madilim ang kuwentong ito na tumatalakay sa
militarisasyon at ang pagkawala ng muwang ng mga batà sa
gitna ng digmaang silá ang pangunahing biktima.
An Tsokolate Gualberto Manlagñit Bíkol Masisteng kuwento tungkol sa isang sinakulong nauwi sa
isang malaking gulo dahil lámang sa pag-inom ng tsokolate.
An dakulang Sira Kristian Sendon Bíkol Panahon ng Japon. Tungkol ito kay Clemente at Salvacion
Cordero na kinailangang yayaing magpakasal si Clemente sa tákot na
bakâ kunin siyá ng mga gerilyang manok at dalhin sa
bundok. At bílang ganti sa pagtanggap sa alok sa
pagpapakasal, ibinigay ni Salvacion kay Clemente ng isang
malaking isda.
Languw Kristian Sendon Bíkol Madilim ang kuwentong ito tungkol sa isang batàng biktima
Cordero ng pang-aabuso ng kaniyang tiyuhin at ng mga kaibigan
nitóng matadero. Kinasangkapan ang mga katutubong
paniniwala sa mga tawong-lipod upang mas maipahayag na
higit na madilim ang mundo ng tao na kinakain ng ganid.
Karnabal ni San Cristobal Kristian Sendon Bíkol Carnivalesque. Masisteng sinuri ang mga táong nag-abang
Cordero sa karnabal ni San Cristobal, isang pambihirang lugar ng
mga táong walang buto, aneris, mga mag-asawang gagamba
kasáma ang mga politiko, ang mga bagong uuwi at dayo, at
si Dida, na isang mamamatay-hayop.
Daramlagon Jaime Jesus Borlagdan Bíkol Kuwento ng isang maliit na nayon. May mga komentaryo
tungkol sa seksuwalidad at politikong namamayani sa isang
bayan sa Bíkol.
50
Scoop Juan Escandor, Jr. Bíkol Paghahanap ng tamang bersiyon matapos ang isang krimen,
na kasabwat ang mismong mga tauhan ng batas.
Taon Nin Mga Ayam Juan Escandor, Jr. Bíkol Sino ang nagnakaw sa Birhen ng Peñafrancia? Panibagong
pagsasalaysay, bersiyon ng kuwentista tungkol sa naturang
pagkawala ng milagrosong imáhen na tahasang sinasabi na
mismong simbahan ang may pakana.
Kinarding Jay Salvosa Bíkol Apokaliptikal ang kuwentong ito na bumuká ang lupa at
nagsilabásan ang mga karakter sa Ibalon, may mga bagong
estrukturang katulad ng SM Naga ang lumitaw rin sa
naratibo.
Ginubat Eduardo Uy Bíkol Sa wikang Bíkol-Gubat, pagbabalik sa alamat ng isang
bayan sa Sorsogon.
Diana Scott M. Saboy
Kabílang Sa Mga Nawawala Ricardo Lee Filipíno
Ang Pinakahulíng Kuwento ni Hulí Lilia Quindoza- Filipíno
Santiago
Maria, Ang Iyong Anak Wilfredo Pa. Virtusio Filipíno
Orasán Edgardo M. Reyes Filipíno
Buwan, Buwan, Hulugan mo ako ng Sundang Lualhati Bautista Filipíno
Sa Anino ng Edsa Genoveva Edroza- Filipíno
Matute
Minerva V.E. Carmelo D. Filipíno
Nadera, Jr.
Uhaw ang Tigang na Lupa Liwayway Arceo Filipíno
Súlat mula sa Pritil Norma O. Miraflor Filipíno
Sa Lawod sang Pangabuhi(may salin sa Ingles, Filipíno) Ismaelita Floro-Luza Hiligaynón Salungatan ng babae at laláki sa usaping ekonomiko;
(Marcella 1970, 82-89) halagahang pangkababaihan.
Bunyag-Takas (may salin sa Ingles, Filipíno) Lucila V. Hosillos Hiligaynón Babae at dalaga bílang subject at object sa isang piyudal na
(Marcella 1970, 52) sistema; halagahang pangkababaihan.
Anabella (may mga salin sa Filipíno) Magdalena Jalandoni Hiligaynón Sunod sa tradisyon ng nguy-ngoy, isang melodramatikong
(Villareal 1994, 135-154) panitikan; diskurso ng pagkababae at pagpapahalaga sa
pamilya.
51
Montor (mga salin sa Filipíno) Angel Magahum Hiligaynón Isang naratibong historikal; kabayanihan ng isang Muslim
(Villareal 1994, 295-301) na makabayan at kontra-kolonisador; nasyonalismo.
Hustisya sang Dagat Leothiny S. Clavel Hiligaynón Kuwento kung paano ang kalikasan ang naniningil sa isang
(Villareal 1994, 212-235) krimeng ginawa. Nagsasaad ang kuwentong ito ng
kahalagahan ng pagpapalaki sa isang batà ng isang pamilya.
Ang Mga Birhen sa Masulog Isabel Sebullen Hiligaynón Kahalagahan ng edukasyon.
(Teodoro 2003, 158-172)
Ulubrahon Norman Darap Hiligaynón Pagpapahalaga sa kultura at paniniwala.
Sa Taguangkan sang Duta Alice Tan-Gonzales Hiligaynón Pagmamahal sa bayan.
(Gonzales 2009, 1-18)
Ang Pagbalik sa Babaylan Leoncio Deriada Hiligaynón Pagpapahalaga sa tradisyonal na panggagamot.
(Teodoro 2014, 2-51)
Tig-ilinit sa Uma Alice Tan Gonzales Hiligaynón (may Pagpahalaga sa pamilya; Pangangalaga sa kapaligiran.
(Deriada1989, 52-65) salin sa Ingles)
Lubid Leoncio P. Deriada Hiligaynón Pagpapahalaga sa relasyon ng mag-asawa, sa pamilya;
(Teodoro 2003, 113-125) mayaman sa intertekstuwalidad.
Esperanza Alice Tan Gonzales Hiligaynón Pagmamahal sa bayan.
(Gonzales 2009, 74-90)
Taghoy Juanito Marcellla Hiligaynón (salin sa
Filipíno)
Si Ina Baket Gimma, Ang Aso at Ang Alay Arnold Pascual Jose, Ilokáno
salin ni Ariel S. Tabag
Nakalabus Manen ni Lola Idyay Ruar lo Mones Jularbal, Ilokáno

(Grandma is Naked Again Outside) salin ng awtor
Si Ina Baket Gimma, Ang Aso at Ang Alay Arnold Pascual Jose, Ilokáno
Pangablan Noli S. Dumlao, salin Ilokáno

ni Ariel S. Tabag
52
Dagiti Agturong iti Puro Laud Joel B. Manuel, salin ni Ilokáno
(Siláng Mga Patúngo sa Puro Laud) Ariel S. Tabag
Orkidia Juan S.P. Hidalgo, Jr., Ilokáno
salin sina Ariel Tabag
Ti Simutsimot iti Pagsaingan ni Julio Madarang Reynaldo A. Duque, Ilokáno
(Ang Gamugamo sa Lampara ni Julio Madarang) salin nina Reynaldo A.
Duque, et al.
Nabara Dagiti Sardam Dionisio S. Bulong, Ilokáno
(Maalinsangan Ang Mga Dapitgabí) salin nina Reynaldo A.
Duque, et al.
Buneng Jose A. Bragado, salin Ilokáno
(Itak) nina Reynaldo A.
Duque, et al.
Gulgol Aileen R. Rambaud, Ilokáno
Maysa nga Aldaw Iti Jeremias A. Calixto Ilokáno
(Valley of the Temples)
Agurnong Para iti Bahag Io M. Jularbal, salin ng Ilokáno (Baguio)
(Saving for a Loincloth) may-akda
The Wooden Trunk Cles B. Rambaud Ilokáno (salin
Ingles)
Bituin ng Rosales Juan S. P. Hidalgo, Jr. Ilokáno (salin sa
Filipíno
Dallang Pelagio A. Alcantara Ilokáno (salin sa
Filipíno
Kamatayan Gregorio Laconsay Ilokáno
I, Suliman Adrian E. Cristobal Ingles
UG, I: 453-63
The Death of Fray Salvador Montano, Conquistador of Rosario Cruz Lucero Ingles
Negros HT, II: 33-54
The God Stealer F. Sionil Jose Ingles
Waywaya F. Sionil Jose Ingles
53
Spots on Their Wings Antonio Enriquez Ingles
People in the War Gilda Cordero- Ingles
Fernando
People of Consequence Ines Taccad Cammayo Ingles
The Other Half of the World Jose V. Ayala Ingles
The Ritual Cirilo F. Bautista Ingles
The Flood in Tarlac Gregorio C. Brillantes Ingles
The Fruit of the Vine Rowena Tiempo- Ingles
Torrevillas
The Music Child, 1991 Alfred A. Yuson Ingles
Three Generations Nick Joaquin Ingles
May Day Eve Nick Joaquin Ingles
The Moneymaker Nita H. Umali Ingles
Divide by Two Francisco Arcellana Ingles
Clay Juan T. Gatbonton Ingles
The Cries of Children on an April Afternoon in the Year Gregorio C. Brillantes Ingles
1957
A Wilderness of Sweets Gilda Cordero- Ingles
Fernando
The Homing Mandarin or, After the First Death There Are Jaime An Lim Ingles
Others
Welostit Ma. Romina M. Ingles
Gonzalez
Accidents Happen Ichi [Felisa] Batacan Ingles
Keeping Time, 2007 Ichi [Felisa] Batacan Ingles
Life Before X Angelo Rodriguez Ingles
Lacuesta
Thousand Year Eve Angelo Rodriguez Ingles
Lacuesta
Foggy Makes Me Sad, 2007 Socorro A. Villanueva Ingles
We Won’t Cry About This, 2002 Socorro A. Villanueva Ingles
Penmanship Jose Y. Dalisay, Jr. Ingles
54
The Reprieve, 1984 [in Underground Spirit] Susan Lara Ingles
Throwaway Day Charlson Ong Ingles
The Summer Solstice Nick Joaquin Ingles
The Virgin Kerima Polotan Ingles
The Corral Edith L. Tiempo Ingles
The Dust Monster Gilda Cordero- Ingles
Fernando
Bibliolepsy: A Dissertation, 1996 Gina Apostol Ingles
Shut Up and Live, 2005 Lakambini A. Sitoy Ingles
Doña Jerónima Nick Joaquin Ingles
Faith, Love, Time and Dr. Lazaro Gregorio C. Brillantes Ingles
Fairytale of the City Estrella Alfon Ingles
Just like a Dream Lina Espina-Moore Ingles
Gift of Tongues Renato E. Madrid Ingles
Beast in the Fields Resil Mojares Ingles
Blue Blood of Big Astana Ibrahim Jubaira Ingles Tungkol sa isang batàng Tausug na umibig sa kababatàng
nanggáling sa pamilyang mas mataas ang antas sa kaniláng
lipunan.
The Chieftest Mourner Aida River Ford Ingles Tungkol sa isang batàng nahabag sa pagdatíng ng isang
misteryosong babae sa búrol ng kaniyang tiyuhin.
Dream, ai’sha Arifah Jamil Ingles Tungkol sa isang araw sa búhay ng isang batàng Mëranaw
hábang dinaraos ang Ramadan.
The White Horse of Alih Mig Alvarez Enriquez Ingles Tungkol sa magkapatid na Muslim sa Zamboanga na
napilitang maging marahas dahil sa kahindik-hindik na
sinapit ng kaniláng pamilya.
The Hat of Rizal E.P. Patañe Ingles
Amnesty Jose Y. Dalisay, Jr. Ingles
The Painting Cristina Pantoja Ingles
Hidalgo
Good Intentions Sarmiento Ingles
Wedding Dance Amador T. Daguio Ingles
The Day the Dancers Came Bienvenido N. Santos Ingles
55
Scent of Apples Bienvenido N. Santos Ingles
To Be Free Edilberto K. Tiempo Ingles
Now and at the Hour Aida L. Rivera-Ford Ingles
Generations Ninotchka Rosca Ingles
Voice in the Hills, 1987 Alfred A. Yuson Ingles
Tanabata’s Wife Sinai C. Hamada Ingles
How My Brother Leon Brought Home a Wife Manuel E. Arguilla Ingles
The Mats Francisco Arcellana Ingles
Children of the Ash-Covered Loam N.V.M. Gonzales Ingles
Dead Stars Paz Marquez Benitez Ingles
Zita Arturo B. Rotor Ingles
Midsummer Manuel E. Arguilla Ingles
The Bread of Salt N.V.M. Gonzales Ingles
The Distance to Andromeda Gregorio C. Brillantes Ingles
The Sounds of Sunday Kerima Polotan Ingles
Tuvera
Some Families, Very Large, 2001 Jose Dalisay, Jr. Ingles
Magnificence Estrella D. Alfon Ingles
Love in the Cornhusks Aida L. Rivera-Ford Ingles
The Chieftest Mourner Aida L. Rivera-Ford Ingles
The Walk Joy T. Dayrit Ingles
Ghost, 1990 Connie J. Maraan Ingles
The Haunting of Martina Luzuriaga, 2006 Vicente Garcia Ingles
Groyon
Things You Don’t Know, 2008 Ian Rosales Casocot Ingles
The Road to Mawab Leoncio P. Deriada Ingles Mahusay na pagkakasúlat at pagkakalarawan ng baryo;
(Deriada 1994, 123-139) kostumbrismo at lokal na kulay.
The Death of Fray Salvador Montano, Conquistador of Rosario Cruz-Lucero Ingles Historiographic metafiction; mahusay na paggamit ng
Negros kasaysayan ng Negros sa pagbuo ng naratibo.
(Cruz-Lucero 2003, 1-21)
Alone Along a Lonely Road Roman A. dela Cruz Ingles Kuwento sa panahon ng digmaan, halimbawa ng kuwento
(Dela Cruz 1987, 1-13) Pagpapakatao at pakikipagkapuwa-tao
56
The Homing Mandarin Jaime An Lim Ingles
Penmanship Jose Y. Dalisay, Jr. Ingles
Bearer of Swords Charlson Ong Ingles
The Distance to Andromeda Gregorio C. Brillantes Ingles
The Southern Seas Ninotchka Rosca Ingles
Ark Resil Mojares Ingles
The Visitation of the Gods Gilda Cordero- Ingles
Fernanado
A Grammar of Dreams N.V.M. Gonzales Ingles
Candido’s Apocalypse Nick Joaquin Ingles
The Ghost of La Casa Grande Cristina Pantoja- Ingles
Hidalgo
Rage Against The Dying of the Light Tiburcio Baguio Ingles
A Blue Jacket Like the Sky Manuel S. Diaz Ingles
Kahit anong Istorya mula sa The kite of stars Dean Francis Alfar Ingles
The Undiscovered Country Luis Teodoro Ingles
Dancers Jean Vengua Gier Ingles
Small talk at Union Square Samuel Tagatac Ingles
Dreams of Manong Frankie Virginia R. Cerenio Ingles
Low Wall Estrella Alfon Ingles
Accidents Happen F.H. Batacan Ingles Tungkol sa isang binatang labis na nalungkot dahil sa
magulo (dysfunctional) niyang pamilya at kung paano niya
tinakasan ito
Amnesty Jose Dalisay, Jr. Ingles Tungkol sa pagtatagpo sa bus ng dalawang naging
miyembro ng underground movement at ang mga naisip ng
laláki na nagkaroon ng maginhawang búhay nang siyá‘y
lumantad hábang ang babae ay nanatili sa bundok at
naghírap.
Bearing Fruit Nikki Alfar Ingles Isang bersiyon ng Bontoc folktale kung saan sa kaniyang
paghahanap ng ―prince charming‖ ay nabatid niya na
walang ―happy ending‖ ang mga kuwento para sa
kababaihan ngunit maaari nitóng maibá ang kuwento.
57
Black Monkey Edith Tiempo Ingles Tungkol sa karanasan ng isang babae noong panahon ng
Japon na namúlat sa pakiramdam ng pagpatay sa isang
―kalaban.‖
Bread of Salt N.V.M. Gonzales Ingles Tungkol sa pagkamúlat ng batàng laláki sa realidad ng
búhay—sa ―pagmamahal,‖ uri sa lipunan, at sa kahalagahan
ng pamilya.
The Day the Dancers Came Bienvenido N. Santos Ingles Tungkol sa malungkot na búhay ng mga oldtimer sa U.S. at
ang pagdalo ng isa sa kanilá sa palabas ng isang popular na
grupo ng mananayaw mula sa Filipinas.
A Day in the Life of Dr. Karim Noralyn Mustafa Ingles Tungkol sa karanasan ng isang manggagamot sa Timog
Filipinas at kung paano niya tinimbang ang mga realidad
tulad ng politika at kahirapan.
Dragon Brother Cyan Abad Yugo Ingles Tungkol sa pakikipagsapalaran ng magkapatid sa mundo ng
mga dragon, bakunawa, at bayawak upang makahanap ng
paraan ng pagsagip sa kaniláng ina na binihag ng isang
Obispo sa paratang na siyá ay isang erehe.
Dust Monster Gilda Cordero- Ingles Tungkol sa isang babaeng asawa na nakipagkaibigan sa
Fernando isang dust monster (halimaw na alikabok) na naninirahan
sa bodega ng kaniláng bahay.
Firetrees and Orange Sundays Caroline Hau Ingles Gunita ng isang Tsinong babae sa pagkamatay ng kaniyang
nakababatàng kapatid na nadamay sa pagdukot sa
mayaman niyang kaibigan. Ang mga alalaala ay napapaloob
sa kasalukuyang kuwento ng pag-alis ng babae patungo sa
Estados Unidos
The Flight Katrina Tuvera Ingles Tungkol sa pagkamulat ng isang batà sa kasarian ng
kaniyang tiyuhin.
How My Brother Leon Brought Home a Wife Manuel Arguilla Ingles Tungkol sa pag-uwi ng isang laláki sa kaniláng probinsiya
kasáma ang kaniyang bagong asawa at kung paano nitó
hinarap at sinagot ang mga mapanuring tanong ng
kaniyang istriktong ama.
Magnificence Estrella Alfon Ingles Tungkol sa pagmolestiya sa isang batà, paano siyá
pinagtanggol ng kaniyang ina, at kung paano nitó
tinangkang mapanatili ang kaniyang kamusmusan.
58
Now and at the Hour Aida Rivera-Ford Ingles Tungkol sa karanasan ng ibá‘t-ibáng pamilya na napilitang
lumíkas at tumirá sa isang simbahan noong panahon ng
Japon.
Letting Go Susan Lara Ingles Tungkol sa karanasan ng pagtanda ng isang ama, kung
paano niya ito hinarap at natanggap, at kung paano siya
pinatunguhan ng kaniyang pamilya.
Oldtimer Jose Dalisay, Jr. Ingles Tungkol sa isang Filipíno oldtimer sa New York na
iniwan ang kaniyang restawran sa kasosyong Fil-Am upang
maglakbay, at nang bumalik muli sa New York upang
makibalita ay umalis ulit at tuluyang naglaho.
A Passing Life Katrina Tuvera Ingles Tungkol sa pag-uwi ng isang Filipinang naninirahan na sa
Estados Unidos dahil namatay ang kaniyang Lola at ang
mga alaala niya noong lumalaki siyá kasáma nitó.
The Small Key Paz Latorena Ingles Tungkol sa damdamin ng isang bagong kasal na babae sa
isang biyudo na tíla hindi mapakawalan ang mga alaala ng
una niyang asawa.
Some Families Very Large Jose Dalisay, Jr. Ingles Tungkol sa pagtatagpo ng isang namatayang babae at mag-
ama na pumunta sa burol upang makadelehensiya sa sugal
ang ama at kung paanong nagpanggap ang babae na
naniwala siyáng kamag-anak niya ang mga ito, pinakain silá,
at nakipag kuwentuhan.
The Sty Melissa Salva Ingles Tungkol sa dalawang batà na kapuwa biktima ng pang-aapi
(bullying).
Three Generations Nick Joaquin Ingles Tungkol sa pagbabanggaan at pagtutunggali ng tatlong
henerasyon na laláki— ang lolo, ama, at anak—at ang mga
samâ-ng-loob nilá sa isa‘t isa.
Wedding Dance Amador Daguio Ingles Tungkol sa matatag na pagtanggap ng isang babae sa
Hilagang Filipinas sa isang tradisyon na nag-udyok sa
kaniyang asawa na magpakasal muli sa dahilang hindi silá
magkaanak nitó.
When Ben was Ben Menchu Aquino Ingles Tungkol sa isang batà nang naging marahas ang
Sarmiento pakikitungo sa mga kamag-aral dulot ng nakikita niyang
emosyonal at pisikal na karahasan sa kaniyang pamilya.
59
We Won’t Cry About This Socorro Villanueva Ingles Tungkol sa dalawang magkapatid at ang kaniláng ina na
may sakít na cancer.
Woman in the Box Jose Dalisay, Jr. Ingles Tungkol sa masalimuot na búhay, pagkamatay, at
pagpapadalá sa Filipinas (sa NAIA cargo section) ng
kabaong ng isang OFW na nasawi sa Jeddah.
Bakenak Mestizo Conviron Altatis, salin Kankanáëy
(I Am Not Mestizo) ng awtor
Alog John Iremil Teodoro Kinaráy-a Pagpapahalaga sa pagkakapantay ng kasarian
(Delos Santos 2003, 216-230) (homoseksuwalidad).
Lucy Jose Edison Tondares Kinaráy-a Paggalang sa búhay (laban sa aborsiyon).
(Deriada 1991, 108-112) (may salin sa
Ingles)
tagauma@manila Genevieve Asenjo Kinaráy-a Pagmamahal sa pamilya; Pakikipagkapuwa.
(Asenjo 2005, 10-17)
Sastre (may salin sa Filipíno) Alex delos Santos Kinaráy-a Pagtutulay ng naratibong nayon at lungsod sa katauhan ng
(De los Santos et al 1998, 70-79) isang bakla; diskurso ng kasarian; kamalayang panlipunan.
Sa Pagtubu kang Tahud Milagros G. Lachica Kinaráy-a Mahusay na pagkakasúlat gamit ang talinghaga; kuwento ng
(De los Santos, et al. 1998, 22-59) (salin Filipíno) seksuwal na pagkamúlat; pagpapakatao.
Miss Phatuphats Crisostomo Soto Kapampángan
Ing Pasionara Crisostomo Soto Kapampángan
Pamamatyawan Juliet Mallari Kapampángan
(A View from Afar)
Pamamali Rosario Tuazon Kapampángan
(Revenge) Baluyut
Sumpa ning Poeta Jose Gallardo Kapampángan
(The Poet‘s Oath)
Ing Kapagpabustan Querubin Fernandez Kapampángan
(Negligence)
Ing Hermanu Mayul Braulio Sibug Kapampángan
Bangungut Jose Gallardo Kapampángan
Batikungkong Fernando B. Sanchez, Pangasinán
salin ng awtor
60
10 kuwento Leonarda Pangasinán
Carrera (a.k.a. Amor
Cico), atbp.
Cico), atbp.
Cico), atbp.
Ang Hunsoy Sunsongan Usab Marcel Navarra Sebwáno Karukhaan at kalupitan ng digmaan.
Panamilit sa Kabatan-on Estrella Alfon Sebwáno Kahangalan ng kabataan.
Kuwentas nga Manol Fornarina Enemecio Sebwáno Ugnayan ng ina at anak na babae.
(Jasmine Necklace)
Ang Gidak-on sa Dagat Temistokles Adlawan Sebwáno Tunggali sa pagitan ng tao at kalikasan.
(Immensity of the Sea)
Bugti Ernesto Lariosa Sebwáno Panlipunang panggigipit (Social pressures).
Dekada Januar Yap Sebwáno Kontemporaneong búhay
(Decade)
Ang Damgo ni Eleuteria Kirschbaum Maria Victoria Beltran Sebwáno Migrasyon.
(Eleuteria Kirschbaum‘s Dream)
Ang Sapatos Lilia Tio Sebwáno Seremonyang naghuhudyat ng isang mahalagang yugto sa
búhay ng isang tao; Pagdatíng ng panahon.
Ang Batang Tamsi Richel Dorotan Sebwáno Mito; kuwento ng kalahating ibon, kalahating tao.
Bugtong Handumanan Teodosia Villarino Sebwáno Dalisay na pag-ibig
Tubod Jona Bering Sebwáno Modernisasyon.
Sugmat Corazon Almerino Sebwáno Pagkakawatak; mga pagsubok mula nang magkaroon ng
kapansanan.
Duhiraw Noel Tuazon Sebwáno Pagdatíng ng panahon.
Tuba Lamberto Ceballos Sebwáno Pagkakaisa, pagkalalaki.
Ang Babaing Gibayaan sa Mga Santo Jennebeth Loro Sebwáno Ang pagmamahal ng anak na babae sa kaniyang ina.
Absent Ma’am Ferdinand Balino Sebwáno Tungkol sa batàng laging hindi makapasok sa paaralan dahil
sa wala siyáng maisuot na tsinelas. Nagpapakita ng
61
pagpapahalaga sa karapatang makapag-aral sa kabilâ ng
kahirapan.
Itim na Bathala Gumer M. Rafanan Sebwáno (salin sa
Filipíno)
Sayaw sa Kalipay Ambrosio T. Suico Sebwáno (salin sa
Filipíno)
Pritil Norma O. Miraflor Filipíno
Lugmok na ang Nayon Efren Abueg Filipíno
Gilingang Bato Edgardo Reyes Filipíno
Alyas Juan dela Cruz Placido Parcero, Jr. Filipíno
Mareng Mencia Fanny Garcia Filipíno
Tata Selo Rogelio Sikat Filipíno
Impeng Negro Rogelio Sikat Filipíno
Greta Garbo Deogracias Rosario Tagálog
Aloha Deogracias Rosario Tagálog
Utos ng Hari Jun Cruz Reyes Filipíno
Kuwento ni Mabuti Genoveva Matute Filipíno
Bangkang Papel Genoveva Matute Filipíno
Paglalayag sa Puso ng Isang Batà Genoveva Matute Filipíno
Saan ang Lakad mo Ngayon Ma? Liwayway Arceo Filipíno
Búhay sa Looban Pedro Dandan Filipíno
Pinid na Pinto Rosario de Guzman- Filipíno
Lingat
Si Tatang Ricardo Lee Filipíno
Horoscope Eli Gueib Filipíno
Fastfood Rolando Tolentino Filipíno
Palabok Rolando Tolentino Filipíno
Dayuhan B.S. Medina Filipíno
Isang Pook, Dalawang Panahon Evelyn Sebastian Filipíno
Tatlong Kuwento ng Búhay ni Julian Candelabra Lualhati Bautista Filipíno
Maghamot nga Kadaragan-an, Hurong-hurong Kaulitawhan Timothy Montes Waráy Nagrerepresenta sa pagkakaibá-ibá ng pananaw ng mga
kasarian ukol sa mga bagay-bagay sa ating lipunan.
62
Kamatayon Dominador Pagliawan Waráy Tumutukoy sa ibá‘t-ibáng karanasan ng tao ukol sa búhay
at kamatayan.
Balay nga damo it’ portahahan Yvonne Esperas Waráy Nagrerepresenta sa pagkakaibá-ibá ng pagtanaw ng mga
kasarian ukol sa pag-ibig, romantikong ugnayan at ibá pang
mga bagay-bagay sa ating lipunan.
MITO
Chacha and Ked-yem Anonimo Finontók (salin sa
Ingles
Balitok and Kabigat Anonimo Ibalóy ( salin sa
Ingles)
Myth of the Origin of Rice Anonimo Ifugáw (salin sa
Ingles)
Myth of Lubting Tinipon at isinalin Kinalíngga
(The Origin of Mount Patokan, Sleeping Beauty) nina Francisco Billiet
at Francis Lambrecht
Lumawig and Kabigat Anonimo Kankanáëy (salin sa
Ingles)
The Great Flood (Tinipon at inedit ni Tinggian
Damiana Eugenio)
MALAEPIKONG BALADA
Dallag of Ab-Abaan Anonimo Kinalíngga
NOBELA
Ang Hanging Di-Namamatay Zafrullah M. Alonto at Filipíno Ang pagkakaibigan, magkaibá man ang relihiyon; pananaw;
Edna G. Magdaong tinahak sa búhay; maging bayani sa komunidad sa
magkakaibáng paraan at dahilan ay mananatili pa rin ang
pagsasamahang gaya ng hanging di-namamatay.
Mga Gerilya sa Powell Street Benjamin Pimentel Filipíno
63
Walong Diwata ng Pagkahulog Edgar Samar Filipíno
Batbat Hi Udan Telesforo Sungkit, Jr. Filipíno Pangangalaga sa kultura at tradisyon sa harap ng pananakop
ng mga dayuhan.
Si Ampola sa 65 na Kabanata Ricky Lee Filipíno
Margosatubig Ramon Muzones Hiligaynón Kapangyarihan at politika.
(may salin sa
Ingles)
Benjamin Angel Magahum Hiligaynón Nobelang didaktiko at nangangaral; usapin ng
pagpapakatao.
Juanita Cruz (may salin sa Ingles) Magdalena Jalandoni Hiligaynón (may Kuwento ng pag-ibig sa panahon ng Rebolusyong Filipíno
salin sa Ingles) laban sa Español sa Iloilo; kabayanihan at kadakilaan;
halagahang makabayan.
Below the Crying Mountain Criselda Yabes Ingles Nagsasalaysay ng búhay sa Jolo noong dekada ‘70.
Dagiti Mariing Iti Parbangon Constante Casabar Ilokáno
(Silang Nagigising sa Madaling Araw)
Dagiti Bin-i ti Kimat Cles B. Rambaud Ilokáno
(Mga Binhi ng Kidlat)
Ay, Ni Reberen Ariel S. Tabag Ilokáno
Banyaga: A Song of War Charleson Ong Ingles Kabanat 4 at 5 ng nobela tungkol sa búhay ng tatlong
Tsino na naging patriyarka ng tatlong malalaking pamilya sa
Filipinas. Sa Kabanata 4 at 5, ikinukwento kung paano silá
unang nagkakilala sa kaniláng pagdatíng sa Filipinas.
The Woman Who Had Two Navels Nick Joaquin Ingles
The Bamboo Dancers N.V.M. Gonzales Ingles
The Praying Man Bienvenido Santos Ingles
Smaller and Smaller Circles F.H. Batacan Ingles
Canal de la Reina Liwayway A. Arceo Ingles
The Mango Bride Marivi Soliven Ingles
The Pretenders F. Sionil Jose Ingles
Soledad‘s Sister Jose Dalisay Ingles
Gun Dealer‘s Daughter Gina Apostol Ingles
Without Seeing the Dawn Stevan Javellana Ingles Kasaysayan ng giyera; kadakilaan at kabayanihan ng
64
Filipíno.
The Subanons Antonio Enriquez Ingles Pagsasalaysay sa búhay ng mga Subanën na naipit sa gitna
ng labanán ng mga rebelde at sundalo.
Mga Gapnod Sa Kamad-an Telesforo Sungkit, Jr. Ingles Tungkol sa kasaysayan ng mga Higaonon ng Bukidnon.
(Driftwood on Dry Land)
Lourdes Gardeopatra Quijano Sebwáno Nagsimulang maging feminista.
Ang Inahan ni Mila Austrelegina Espina- Sebwáno Isyu ng kababaihan.
Moore (may salin sa
Ingles)
Ikaduhang Sugo Hilda Montaire Sebwáno Mga suliranin ng babae.
Sa Kuko ng Liwanag Edgardo Reyes Filipíno
Dekada ‗70 Lualhati Bautista Filipíno
Batà, Batà, Paano Ka Ginawa Lualhati Bautista Filipíno
Canal dela Reina Liwayway A. Arceo Filipíno
Hulíng Timawa Servando de los Tagálog
Angeles
Sa Kagubatan ng Lungsod Jun Balde Filipíno
Timawa AC Fabian Tagálog
Ang Tundo Man May Langit Din Adrian Cristobal Cruz Filipíno
Bulalakaw ng Pag-asa Ishmael Amado Tagálog
Kung Wala na ang Tag-araw Rosario De Guzman- Filipíno
Lingat
Nena at Neneng Valeriano Hernandez Tagálog
Peña
Makinilyang Altar Luna Sicat-Cleto Filipíno
Maganda pa ang Daigdig Lazaro Francisco Tagálog
Sampagitang Walang Bango Iñigo Ed. Regalado Tagálog
PABULA
Si Bao-o Go Si Amomowa-i Mëranaw/Filipíno Sa akda, nararapat ang paghingi ng pahintulot sa pagkuha
(Tinipon at isinatitik ni Almayrah A. Tiburon) ng hindi iyo upang hindi mapahiya at lalong hindi
65
mapahamak; Masasalamin din dito ang walang pagkiling na
pagpapahalaga‘t pag-aasikaso sa mga bisitang Mëranaw,
paghahanda ng mga masasarap at ibá‘t ibáng putahe para sa
mga bisita; kagandahang-loob ng isang pinunò, pagiging
mapagbigay at maagang gumising para sa ibá‘t ibáng
gawain.
Ang Pagong at ang Usa Tíbolí Paggawa ng kabutihan sa kapuwa.
Si Ararabuntu sa Daigdig ng mga Hayop Tausug/Filipíno Ang sariling tungkulin sa gawaing bahay ay hindi
nakasasamâ sa isang batà bagkus ito ay tutulong sa kaniya
upang maging responsable sa kaniyang paglaki.
SALAWIKAIN
Mga Salawikaing Bontok, Ibalóy, Ifugao, Kalinga Anonimo Finontók, Ibalóy,
Ifugáw, Kinalíngga
(salin sa Ingles)
SANAYSAY
Yaon: Pamimilosopiyang Bíkol Wilmer Joseph Tria Bíkol Mahalagang tekstong naging batayan ng wikang Bíkol
bílang lundayan ng pamimilosopiyang Bíkolnon.
Orag Bílang Birtud Danilo Gerona Bíkol Historikong balangkas sa kasaysayan ng salitâng ―orag‖ na
binigyan ng postkolonyal na pagbása.
Enot na Tagba: An Premio Tomas Arejola sa Paz Verdades Santos Bíkol Mula sa sanaysay ni Gerona, ginamit ni Santos ang
Literaturang Bíkol konsepto ng ―orag‖ upang talakayin ang mga maorag na
teksto ng kontemporaneong Bíkol na nanalo sa Premio
Tomas Arejola, ang rehiyonal na timpalak para sa mga
akdang Bíkolnon.
Paghuba sa Magayon Adrian Remodo Bíkol Panimulang pagtalakay sa konsepto ng kagandahan gamit
ang lenteng Tria.
Sisteng Pilipino Federico Licsi Espino, Filipíno
Jr.
Ang Tadhana at ang Pagsusumikap ni John Bienvenido Lumbera Filipíno
66
Heart and Liver Resil Mojares Ingles Malikhaing pagsúlat batay sa mga pangyayari sa totoong
búhay.
Growing Up in Muddas Anthony Tan Ingles Tungkol sa masayang kabataan ng awtor na lumaki sa Sulu
at sa pagbabago ng kaniyang kamalayan kasabay ng
pagbabago ng kaniláng pook.
Salam! Motherland Gutierrez Ingles Tungkol sa isang taga-Magindanaw na ipinanganak noong
Mangansakan III dekada 70 at namúlat sa politika at kultura bílang isang
Moro.
Compromise Sitti Diala Turabin- Ingles Tungkol sa mga araw-araw na kompromiso ng isang
Hataman babaeng Muslim.
My Journey as An Empowered Journalist Samira Ali Gutoc Ingles Tungkol sa mga pagsubok at suliranin ng isang babaeng
Muslim na naghahanapbuhay bílang isang mamamahayag.
Culture as History Nick Joaquin Ingles
Ipil, Anay and Illustrado: Growing up in Malolos, Nicanor G. Tiongson Ingles
1946-1956
Dragons Among Us Charles Tan Ingles Isang pagpapaliwanag sa popularidad ng dragon sa ibá‘t-
ibáng kultura at sa kasalukuyang panahon, lalo na sa media
at panitikan.
Language Barriers Sahara Alia Jauhali Ingles Tungkol sa masalimuot ngunit makulay na paggamit ng
Silongan mga wika—Ingles, Bisaya, at Tagálog—ng isang anak ng
Maguindanaon at Tausug.
Living Life Out of the Box Ayesha Merdeka Ingles Isang pagpapaliwanag ng babaeng anak ng nag-organisa ng
Alonto-Datu Ramos Moro National Liberation Front kung paanong sa kaniyang
pagsasaalang-alang ng ibá‘t-ibáng tradisyon ng Muslim at
Kristiyano ay natuto siyáng maging isang mabuting Muslim,
Moro, at tao.
What‘s in a Name? Gonaranao B. Musor Ingles Isang pagpapaliwanag kung paanong lubos na naintindihan
ng manunulat ang kahalagahan ng kaniyang pangalan bílang
isang Muslim, Maranao, o Moro.
Mansiansia So Salita Ed MaligsanLiteratura Jorge A. Aviles Pangasinán
Urduja Bílang Mito Marirose S. Nelmida Pangasinán
Naglangoy sa Langit Hope S. Yu Sebwáno Malikhaing pagsúlat batay sa mga pangyayari sa totoong
67
búhay.
Datíng Bienvenido Lumbera Filipíno
Pelikula at Lipunan Bienvenido Lumbera Filipíno
Mito ng Pagkalalaki Rolando Tolentino Filipíno
Jejemon Rolando Tolentino Filipíno
Filipíno ay Filipíno Virgilio S. Almario Filipíno
Kung Susúlat Ka Jose T. Villarin, SJ Filipíno
Ang Dapat Mabatid ng mga Tagálog Andres Bonifacio Tagálog
Súlat sa Kababaihan ng Malolos Jose Rizal Tagálog
Liwanag at Dilim Emilio Jacinto Tagálog
Sagad sa Butó Romulo Baquiran, Jr. Filipíno
Kung Sino ang Dapat Mangamba sa Bagong Delfin Tolentino, Jr. Filipíno
Herusalem
Ukay-ukay Delfin Tolentino, Jr. Filipíno
TALAMBUHAY
Rosa Maria Rosa Henson Kapampángan
Mga Talâ ng Aking Búhay Gregoria de Jesus Tagálog
TULA
Pastrana Park (may salin sa Ingles) Arwena Tamayo Aklánon Matalinghagang paglalarawan sa isang malungkot na plasa
(Deriada1993, 110) sa probinsiya; pagpapahalagang pangkapaligiran.
Ham-at Madueom ro Gabi-I (may salin sa Filipíno) Melchor Cichon Aklánon Talinghaga at ironiya sa sitwasyong ekonomiko at
(Barrios, et al. 2008, 20) pangkapaligiran ng isang mahirap na pamilya; halagahang
pantao/karapatang pantao.
Ro mga Kitikiti sa Benditado nga Tubi Alexander C. de Juan Aklánon Pagpapahalaga sa kalusugan; usapin ng relihiyon;
(Ang mga Kitikiti sa Benditadong Tubig) paglilinang ng kritikal na pag-iisip.
(Deriada1993, 58-59)
Sakada George Calaor Aklánon Dibisyong panlipunang uri, karapatang pantao.
(Deriada1995, 11)
Ro Dugo ag Eana Pett Candido Aklánon Pagpapahalaga sa pamilya, pangkabuhayan (OFW).
68
(Deriada 1993, 40-41)
Si Ambong, Ati Melchor Cichon Aklánon Katutubo; diskriminasyon sa lipunan.
(Cichon 2015, 74-77)
Ambulansiya Monalisa Tabernilla Aklánon Pakikipagkapuwa.
(Deriada1991, 192)
Magarao Luis Cabalquinto Bíkol Orihinal na nása wikang Ingles. Lirikal ang tula, at lubos na
kinikilala ang danas ng lugod ng pananahan sa sariling
bayan.
Dai Mo Kaipuhan nin Panyo Luis Cabalquinto Bíkol Pagmamalasakit sa bawat nilaláng at pagtanggap sa
katotohanang magwawakas ang lahat dahil may sukdulan
ang lahat ng búhay.
Mga Hurop-Hurop sa Dagang Kaparoyan Luis Cabalquinto Bíkol Pagbabalik sa sariling banwa at pagtanggap sa kung ano ang
kinahinatnan ng búhay bagaman ginugol sa ibáng bayan,
nananatili na ang pag-uwi pa rin sa sariling bayan ang higit
na mahalaga.
An Mikrobyo Gode Calleja Bíkol Tulang kakikitahan ng siste at matagumpay na pagtuturo ng
karagdagang pag-iingat sa mga mikrobyo na hindi kailangan
maliitin.
Desiderio Rodel Anosa Bíkol Masiste ang gamit ng wika; Tula mula Bíkol-Masbate.
Turog na Manong Tito Valiente Bíkol Tula mula Bíkol-Ticaonon. Elehiya ito ng isang kapatid sa
kaniyang pumanaw na kapatid na nagsusumamo muli
siyáng samáhan nitó sa isla ng kaniláng kabataan.
Diin ka sa Gubat Ben Escoto Bíkol Tula mula sa Bíkol-Gubat, Sorsogon. Muling pagtalunton
sa mga pamilyar na lugar ng sariling bayan.
An Dila Ta Bíkol Kinasangkapan ng tula ang ibá‘t ibáng mga nuance ng mga
wika sa Bíkol upang kahit na nagkakaiba, masasabi pa rin
namang nanatili itong dila ng mga oragon.
May mga Ihahapot Ako Saimo, Tay Adrian Remodo Bíkol Epistolaryo ang anyo ng tula, dinaan sa pagtatanong ng
ama ang mga tanong na may patungkol sa usapin ng
kasarian at kapangyarihan.
Pagsakay sa Tren Victor Dennis Nierva Bíkol Lirikal ang tula dahil muli nitóng inilalahok sa imahinaryo
69
ng Bíkol ang tungkol sa tren, na pinakamabisàng sasakyan
noong araw at ngayo‘y napabayaan na.
Naglalangkaw an Tubig Victor Dennis Nierva Bíkol Nása anyo ng villanelle; lumabas ang tulang ito sa panahon
ng pagbabalak na magpatayo ng isang dam sa isang distrito
sa Camarines Sur. Lumalabas na maaaring lumubog sa
tubig ang ilang bayan sakaling ipagpatuloy ang
konstruksiyon ng naturang dam.
Agta sa Burabod Merlinda Bobis Bíkol Pagtingin sa Agta bílang tagalabas, na ngayon ay muling
nagsasatinig bílang ang babae sa may bukal, na taglay ang
mga birtud ng malalim na pag-unawa tungkol sa kalikasan.
Patanid ni San Pablo sa mga Daraga Juan Sicat Bíkol Masiste dahil ginamit ang isang pamilyar na teksto ng
Bibliya para ikubli ang isang babala para sa mga dalaga, may
paglalaro sa wika.
Manito: Enot na Pahina Ju. Rafael Belgica, Jr. Bíkol Isang tulang may muling pagmamapa sa sariling bayan.
Soneto 2 Ju. Rafael Belgica, Jr. Bíkol Nása anyong soneto. Mayaman sa bokabularyong Bíkol,
partikular sa Albay. Lirikal at tumatalakay sa paksa ng
kamatayan, pag-ibig, at alaala gamit ang mga pamilyar na
bagay na tiyak na makikilala kaagad ng Filipínong
mambabasá.
Pano Na an Dulay Ju. Rafael Belgica, Jr. Bíkol Nása anyong soneto. Masikhay ang bokabularyong Bíkol at
may malalim na pagmumuni sa kalagayan ng tao sa
kaniyang mundo.
Sagkod sa Sunod na Oktubre Rudy Alano Bíkol Masikhay na bokabularyong Bíkol, madamdamin ang
pagtalakay sa parehong usaping eksistensiyal.
Para sa mga Moralista Rudy Alano Bíkol Masiste ang tulang ito, na may panunudyô sa mga
inaakalang guardia de honor ng lipunan.
Cancion Nin Tawong Lipod Frank Peñones, Jr. Bíkol Mapanghámon sa panawagan ang cancion na ito tungo sa
pagtawag ng isang mas makataong lipunan, na ang mga
tawong lipod (unseen) ay muling magpapakita at
magsasatinig ng kaniláng awit.
Tinugpa Na a Jollibee Sadtu Iriga Frank Peñones, Jr. Bíkol Masiste ang tulang ito sa pagtalakay kung paano binago ng
Jollibee ang kultura sa isang lokalidad partikular ang uri ng
70
pagkain na inuugnay sa ibá pang pangangailangan ng tao.
Unu Ta Uda Kita Asenso Frank Peñones, Jr. Bíkol Masiste na tinatalakay ang epekto ng politikal na dinastiya.
An Astronomo Jaime Jesus Borlagdan Bíkol Mapanuri sa kalagayan ng tao lalo na sa usapin ng
paghahangad ng mga materyal na bagay at kung paanong
hindi nitó nasasagot ang lalim ng pangangailangan ng tao.
An Parabayong Jaime Jesus Borlagdan Bíkol Pilosopikal ang táya ng tula tulad ng ―An Astronomo.‖
Komprada Katedral Carlos Arejola Bíkol Masiste tulad ng Dasalan at Tocsohan ni Plaridel. Ginamit
nitó ang isang dasal sa misa para ipakita ang mismong tinig
ng komprador na ngayon ay nagdadasal na rin.
Sestina Rizaldy Manrique Bíkol Nása anyong sestina. May pagtalakay sa unang taon ng
búhay may-asawa at ang isyung maaaring harapin nilá.
Pinagrok Estelito Jacob Bíkol Domestikong karahasan ang tema ng tula na inihahambing
sa pagluluto ng puyo (isang isdang tabáng na maraming
tinik).
Gaha Kan Impyerno Estelito Jacob Bíkol Tinalakay nitó ang pagkasirà ng mundo, hindi ng apoy
katulad ng nasasaad sa Bibliya kundi ng tubig.
Kalag sa Rumpag na Harong Marne Kilates Bíkol Lirikal, muling pagbabalik sa sariling bayan na tigib pa rin
sa alaala.
Pampang Kan sakong Pagkamoot Marne Kilates Bíkol Lirikal na nagpapahayag ng isang uri ng pagmamahal na
laging may paghahandang makauwi sa sariling bayan.
An Daud ni Lola O: An Lingaw nang Paagi kan mga Marne Kilates Bíkol Pagbabalik sa isang limót na tradisyon at panawagang
Bíkol sa Pag-inom nin Tubig-burabod muling magdaos ng mga ritwal na itataguyod ang
kahalagahan ng sariling wika, kultura, at ng isang
kasaysayang partikular ng isang etnolingguwistikong grupo
tulad ng Bíkolnon.
Naghatod Lang Gualberto Manlagñit Bíkol May siste, ginamit ang anyo ng naratibong tula para
isalaysay ang isang kakatwang pangyayari sa estasyon ng
tren.
Ano An Sukol Kan Tawo? Gualberto Manlagñit Bíkol May súkat at tugma na pumapatungkol sa kung paano
susukatin ang halaga ng tao sa mundo.
An Gutom Gualberto Manlagñit Bíkol Mapanghámon ang tulang ito gawa ng sinasabing gutom
71
lámang ang maaaring maging kalaban ng isang nagsasabing
iaalay ang sarili para sa bayan.
Kape sa Milwaukee Raffi Banzuela Bíkol Isang tula ng pagbabalik sa isang dáting ospital na ngayon
ay isang coffee shop sa Legazpi.
Sarong Banggi Nino Manaog Bíkol May paglalaro sa wika ang tulang ito ala-Rolando Tinio
(―Valediction sa Hillcrest‖).
Buradol Jerome Hipolito Bíkol Ano ang silbi ng balita sa diyaryong ginawa ang saranggola?
Palipad-hangin na lámang ba ang nababása nating
impormasyon?
Rekwerdos Jazmin Llana Bíkol Ang pagbabalik ng panahon nang kabataan na sagana ang
lupa ng biyaya nitó hanggang sa dumatíng ang mga
nagpatayo ng mga bakod at binatayan na nagbago sa dáting
maaayos na pamayanan.
Yan Bagyo Buda Kira Arnold Valledor Bíkol Masiste ang tulang ito na iniuugnay ang pagdatíng at ang
pagdanas ng bagyo at ang búhay mag-asawa. Mula sa Bíkol-
Hilagang Catanduanes.
Ay Ko! Elias Martires Bíkol Mula sa anyong haiku, nagsulát ng mga panibagong Ay Kos
a Bíkol.
It’s a Weird Wired World Abdon Balde, Jr. Bíkol Masiste, may laro sa wika, may komentarypo sa kung paano
binabago ng teknolohiya ang pagtatalab natin sa mga salita
sa mundo.
Bagyong Ugis Abdon Balde, Jr. Bíkol Muling pagsasalaysay sa pinsala ng bagyong Reming noong
2006. Kahandaan sa panahon ng mga sakuna.
Quinces Hombres de Bicol 2015 Paolo Sumayao Bíkol Masiste ang tula, tumatalakay sa usapin ng kasarian at
kapangyarihan sa pamamagitan ng paggamit sa
monumentong dumadakila sana sa mga bayani ng Bíkol na
puro naman mga laláki.
Ang mga Li Po sa Siyudad Simeon Dumdum, Jr. Sebwáno (salin sa
Filipíno)
Luwa sa Sayaw Marianito Calizo Hiligaynón Pagpapahalaga sa kasaysayan at isyung panrelihiyon.
Nahibal-an na bala sang agut nga ginsalbeyds si tatay niya? John Paul Tia Hiligaynón Tumatalakay sa usapin ng karapatang pantao gamit ang
(may salin sa Ingles) talinghaga ng alum.
72
(Deriada 1989, 144-145)
Siday sa pamalaye (may salin sa Ingles) Santiago Alv. Mulato Hiligaynón Kultural praktis sa pamamanhikan sa Bisayas.
(Deriada 1989, 80-95)
Ang Tagna Resurreccion G. Hiligaynón (may Pagmamahal sa bayan
(Deriada 1995, 26) Hidalgo salin sa Ingles)
Ang Manunulat kag ang Pendulum Alain Russ Dimzon Hiligaynón Modernong tula tungkol sa suliranin ng isang manunulat
(Dimzon 2008, 140-149) gamit ang surrealism; sining ng pagtula.
Ang Guitara Magdalena Jalandoni Hiligaynón
Bringing the Dolls Merlie Alunan Ingles Tungkol sa paglisan ng mag-ina sa isang lugar na tíla nais
talikuran ng ina, ang pilit nitóng pagpapaiwan sa anak ng
mga gula-gulanit nitóng manika, at ang pagbatid ng ina na
may mga bagay na dapat panghawakan ng kaniyang anak.
Breaking Through Myrna Peña-Reyes Ingles Tungkol sa alaala ng isang bagong kasal na babae sa
kaniyang ama hábang binubuksan niya ang regalong
pinadalá nitó.
State of the Nation Victor Sugbo Ingles Mula sa pananaw ng isang anak na naaalala ang kaniyang
mga kapatid na nagtatrabaho sa ibáng bansa upang may
ipadalá sa kaniláng ina para may itustustos sa pamilya.
Child Conchitina R. Cruz Ingles Mula sa pananaw ng isang batàng hindi nagawang bumili ng
sampaguita mula sa isang batàng tindero sa dahilang
sinigawan ito ng kaniyang ama na sabay pinatakbo ang
sasakyan.
DH Sunday, Hong Kong Isabela Banzon Ingles Mula sa pananaw ng isang DH sa Hong Kong na kahit
Linggo ay naghahanapbuhay para makaipon at makabili ng
pasalubong sa kaniyang pag-uwi sa Filipinas.
Morning of Ang Shiu, Chinese Storekeeper Manuel A. Viray Ingles
Gabu Carlos A. Angeles Ingles
Voyagers on Recto Avenue Bienvenido Lumbera Ingles
Gutter Rat Benjamin M. Pascual Ingles
State of the Nation Victorio N. Sugbo Ingles
To a Lady Bedspacer I Once Knew, Wherever She May Be Emmanuel Torres Ingles
73
Another Invitation to the Pope To Visit Tondo Emmanuel Torres Ingles
They Don’t Think Much About Us in America Alfredo Navarro Ingles
Salanga
Ivatan Edgardo B. Maranan Ingles
Landscape II Carlos A. Angeles Ingles
The Time Factor Ophelia Alcantara Ingles
Dimalanta
Shrimp Moves Ricardo M. de Ungria Ingles
A Balloon for Rima Rowena Tiempo Ingles
Torrevillas
Sun Cesar Ruiz Aquino Ingles
Zero Gravity Eric T. Gamalinda Ingles
Off the Aleutian Islands Amador T. Daguio Ingles
Race with Seagulls Bienvenido N. Santos Ingles
Order for Masks Virginia R. Moreno Ingles
Keeper of the Lighthouse Alejandrino G. Ingles
Hufana
Postcard from Persephone Ma. Luisa B. Aguilar- Ingles
Cariño
Inviting a Tiger for a Weekend Jose Garcia Villa Ingles
I Don’t Invite the Tigers, Augustine Ricaredo Demetillo Ingles
Icarus in Catechism Class Dominador I. Ilio Ingles
Stillness Fidel D. de Castro Ingles
Is It the Kingfisher? Marjorie M. Evasco Ingles
Legend of the Seafoam J.Neil C. Garcia Ingles
Ants Carlos A. Angeles Ingles
Be Beautiful, Noble, Like the Antique Ant Jose Garcia Villa Ingles
Snail Tita Lacambra-Ayala Ingles
The Unbearable Lightness of Being Yuppie Fidelito C. Cortes Ingles
Song of the Ati-ati Roman dela Cruz Ingles Kasaysayan ng Ati-atihan; tradisyon ng isang lugar.
Milkmaids: A Picture Story Melito Baclay Ingles
Why There Are No Cats in the Forest Simeon Dumdum, Jr. Ingles
74
Elemental Marjorie Evasco Ingles
Breaking Through Myrna Peña Reyes Ingles
Childhood Lawrence Ypil Ingles
Poem for a Grandaughter Asleep on My Green Sofa Tita Lacambra-Ayala Ingles Tungkol ng pagmamahal ng matanda para sa kaniyang apo.
I Higaonon Telesforo Sungkit, Jr. Ingles Pagpapahalaga sa pangkating etniko.
(http://dagmay.kom.ph/2011/05/22/i-higaonon/)
Children in the Crossfire Mehol Sadain Ingles Tungkol sa mga batàng naiipit sa kaguluhan sa Mindanao.
(Philippine GRAPHIC, December 15, 2008)
Tree Without Leaves Lina Sagaral-Reyes Ingles Tungkol sa paglisan ng isang minamahal.
3 X Pablo Ricardo M. de Ungria Ingles Pagpapahalaga at pagkilala sa bagsik ng kalikasan.
Cotabato Allen Faw Samsuya Ingles Pagmamahal sa lupang kinalakihan kahit na ito‘y nagbago
(http://agmay.kom.ph/2009/06/07/cotabato/) dahil sa kaguluhang dulot ng digmaan at politika.
Icarus in Catechism Class Dominador Ilio Ingles Usapin ng relihiyon, kabanalan, at pagpapakatao.
A Philippine History Lesson Alfredo Navarro Ingles
Salanga
Intramuros Morli Anthony Ingles
Dharam
Canto IV. Tamblot Edgardo B. Maranan Ingles
Padre Faura Witnesses the Execution of Rizal Danton Remoto Ingles
On the Eve of the Execution Jaime An Lim Ingles
Malolos Luis Dato Ingles
1 January 1899 and 5 January 1899 Alfredo Navarro Ingles
Salanga
Open Letters to Filipíno Artists Emmanuel Lacaba Ingles
Brave Woman Grace R. Monte de Ingles

Ramos
Third World Opera Simeon Dumdum, Jr. Ingles
The Inauguration Ramon C. Bautista Ingles
Moonlight on Manila Bay Fernando M. Maramág Ingles
Pagan Guillermo Castillo Ingles
Man of Earth Amador T. Daguio Ingles
75
Land of Our Desire Amador T. Daguio Ingles
ME: 195; OP: 35-37
Come Home, Heroes Bienvenido N. Santos Ingles
El Camino Real Nick Joaquin Ingles
Papergame: A Probable Letter to a Third World Emperor Cirilo F. Bautista Ingles
Tiradores de Muerte Erwin E. Castillo Ingles
The Messiah Cantos Edgardo B. Maranan Ingles
Angel Radio Ricardo M. de Ungria Ingles
Behold the Bountiful Land N.V. M. Gonzales Ingles
America Simeon Dumdum, Jr. Ingles
Ili-na M. de Gracia Ingles
Concepcion
Silent Trails M. de Gracia Ingles
Concepcion
To My Native Land Trinidad L. Tarrosa- Ingles
Subido
Hometown Luis Cabalquinto Ingles

Like the Molave (excerpts) Rafael Zulueta y da
Costa
If You Want To Know What We Are Carlos Bulosan Ingles
Marikudo in Kalibo, 1979 Dominador I. Ilio Ingles
The Gods We Worship Live Next Door Bienvenido N. Santos Ingles
Processional Bienvenido N. Santos Ingles
Igorot Dance Emmanuel Torres Ingles
Working Clothes Gelacio Y. Guillermo Ingles
Return Gelacio Y. Guillermo Ingles
Hill People Rene Estella Amper Ingles
Letter to Pedro, U.S. Citizen, Also Called Pete Victor Jose Peñaranda Ingles
Landless Victor Jose Peñaranda Ingles
Depths of Fields Luis Cabalquinto Ingles
Python in the Megamall Marne Kilates Ingles
76
Brave Woman Grace R. Monte de Ingles
Ramos
The Secret Language Ma. Luisa B. Aguilar- Ingles
Cariño [ngayon ay ,
Luisa A. Igloria]
Day on the Farm Luis G. Dato Ingles
Bonsai Edith L. Tiempo Ingles
I Can No More Hear Love’s Jose Garcia Villa Ingles
Dog in a Room You Just Left Fidel D. de Castro Ingles
Breaking Through Myrna Peña-Reyes Ingles
Dream of Knives Alfred A. Yuson Ingles
Bringing the Dolls Merlie M. Alunan Ingles
Mother’s Break Merlinda C. Bobis Ingles
I Have Begrudged the Years Angela C. Manalang- Ingles
Gloria
Old Maid Walking on a City Street Angela C. Manalang- Ingles
Gloria
Vanity Trinidad L. Tarrosa- Ingles
Subido
The Spiders Artemio Tadena Ingles
Wife Marra PL. Lanot Ingles
I, It, Was, That, Saw Jose Garcia Villa, Ingles

Prayer Francisco Arcellana Ingles
The Innocence of Solomon Nick Joaquin Ingles
The Fragrance of Summertime Oscar de Zuñiga Ingles
House Mouse Fidel D. de Castro Ingles
Lizards Federico Licsi Espino Ingles
Casaroro Falls Gemino Abad Ingles
The House in San Miguel J. Eugene Gloria Ingles
Filipíno American Barbie Ma. Luisa Aguilar- Ingles
Cariño
77
Watch the Rich Think of The Masses Emmanuel Torres Ingles
Wife Marra PL. Lanot Ingles
Maria De Las Flores Marjorie M. Evasco Ingles
Palitan, Marawi City Christine F. Godinez Ingles
Ortega
Leaving Muddas Anthony L. Tan Ingles
Family Reunion Carlos A. Angeles Ingles
My Neighbor Ricaredo Demetillo Ingles
On the Suicide of a Neighbor in Apartment D Emmanuel Torres Ingles
Variations on a Japanese Mood Federico Licsi Espino, Ingles
Jr.
You Gelacio Guillermo Ingles
First, A poem must be Magical Jose Garcia Villa Ingles
Kanta ni Datu Lubay Alex delos Santos Kinaráy-a Pagpahalagang pangkasaysayan at pangkasarian.
(De los Santos 2003, 108-109)
Sulat Alex delos Santos Kinaráy-a Pagpapahalaga sa pamilya; Pagtalakay tungkol sa kahirapan
(Barrios, et al. 2008, 8) at pangingibang bayan ng mga Antiqueño.
Kanta ni Datu Lubay Alex delos Santos Kinaráy-a Pagpapahalagang pangkasaysayan at pangkasarian.
(De los Santos 2003, 109-110)
Halin kay Nanay Felicia Flores Kinaráy-a Pagpapahalaga sa pag-aaral sa kabilâ ng kahirapan.
Padumdum sa Sulat Ma. Felicia M. Flores Kinaráy-a Pagpapahalaga sa pamilya; Pagpapahalaga sa kultura.
(Paalala sa Liham)
(Deriada 1995, 81)
Ang Pagsulat . . . Bayi Maria Milagros Kinaráy-a Ars poetica; Paggamit ng mga imáhen; paggalang sa
(De los Santos 2003, 129-130) Lachica kababaihan.
Lupa kag Baybay sa Pinggan Maria Milagros Kinaráy-a Paggamit ng imáhen; pagmamahal sa lupang tinubuan.
(Barrios, et al. 2008, 9) Lachica
Ang Baboy John Iremil Teodoro Kinaráy-a Pagpapahalaga sa dalisay na pag-ibig; paggamit ng imáhen
(Barrios, et al 2008, 8) at metapora sa tula.
Raga a Miyalokes Almayrah A. Tiburon Mëranaw Bílang akdang pampanitikan na nagsasalamin ng makulay at
madamdaming mga imáhen, ito ang magmumulat sa mga
78
mambabasá tungkol sa pag-aalaga, pagsagip, at
pagpapahalaga ng kalikasan. Inihalintulad ang mundo sa
isang matandang dalaga na labis na nanghihina.
Basuni sa Dughan Pablo Rebadulla Waráy Rebolusyonaryong awit.
Malingo-on nga Gugma Casiano Trinchera Waráy Pagkakanulo.
Tacloban Iluminado Lucente Waráy Pagkamakabayan.
Paghulat Firie Jill Ramos Waráy Sakripisyo ng ina.
Iglalara ta Ikaw hin Banig Victor N. Sugbo Waráy Parikala (Irony).
Dapdap Janis Claire Salvacion Waráy Feminismo.
PANALANGIN KAUGNAY NG RITWAL

Si Lumawig at Kabigat/Lumawig and Kabigat Bersiyon ni Wasing D. Kankanáëy
Sacla
EPISTOLARYO
Urbana at Felisa Modesto de Castro Tagálog
AWIT NA NAGSASALAYSAY
The Parang Sabil of Abdulla and Putli‘ Isara in Gerard Rixhon Ingles Ipinapakita ang kagitingan ng mga Tausug sa kaniláng
Spanish Times. pakikipaglaban sa mga mananakop na Español.
Voices of Sulu, A Collection of Tausug Oral
Traditions
Published 2010. Editor, Gerard Rixhon. Quezon
City: Ateneo de Manila University Press.
79
TALAAN NG SANGGUNIAN
Luzon
29 A Napili a Sarita Iti Iluko (GUMIL Filipinas 2010, p. 97)
Abad, Gemino H. ed., Likhaan Anthology of Philippine Literature in English
Abueg, Efren R., ed., Manunulat
Ag Natukor Iran Kaisipan (Incomprehensible Thoughts) (2000)
Alfar, Dean Francis, The Kite of Stars and Other Stories
Alma, Rio, Peregrinasyon
Almario, Virgilio S. ed., Walong Dekada ng Makabagong Tulang Pilipino, Sansiglong Mahigit ng Makabagong Tula sa Filipinas
Angeles, Carlos A., A Bruise of Ashes
Ani 5, Cordillera Issue (January-April 1991)
Ani 37 (CCP 2012)
Ani 38 (CCP 2014)
Ani, Vol. VI, Number 1 (CCP 1992)
Anna in the Town of Partas-Gasto (Vibal Publishing 2015)
Arcellana , Francisco, Selected Stories
Ay, Ni Reberen (Saniata Publications 2013)
80
Bâ’diw, Bayok: Poetry and Oratory as Filipíno Musical Culture (Tunugan: Four Essays on Filipíno Music) (UP Press 2005, pp. 111-112)
Bagnos: Ti GUMIL Hawaii iti Tallo a Dekada (1971-2001)(GUMIL Hawaii 2001, p. 123)
Balon Silew (Taon 10, Blg. 2, Abril-Hunyo 2010)
Bannawag
Bautista, Lualhati, Dalawang Dekada ng Maikling Kuwento
Bilay Day Sisira Ed Dalem Na Danom Tan Arom Niran Sulsulat Nen Pedro U. Sison
Bituen ti Rosales ken Dadduma Pay a Sarita (Ilokáno Publishing House 1969)
Bobby Carantes, IKUL (album/CD) (RAB Studios, 2015, Number 8)
Bobby Carantes, IKUL (album/CD) (RAB Studios 2015, Number 10)
Brainard, Cecilia Manguerra, ed., Fiction by Filipínos in America
Brillantes , Gregorio, The Distance to Andromeda
Bullalayaw ken Dadduma Pay a Daniw a Para Ubbing (Saniata Publications 2012, p. 14)
Cawed, Carmencita, The Culture of the Bontoc Igorot
81
Cordillera Tales
Cruz, Isagani R. ed., The Best Philippine Short Stories of the 20th Century
Dagiti Mariing Iti Parbangon (Silang Nagigising sa Madaling Araw) (ADMU Press)
Dagiti Napili a Kapipintasan a Kabukbukodan a Sarita a Para Ubbing (Umuna a Libro) (GUMIL Filipinas 2014, p. 7)
Dagiti Napili a Kapipintasan a Kabukbukodan a Sarita a Para Ubbing (Umuna a Libro) (GUMIL Filipinas 2014, p. 12)
Dagiti Napili a Kapipintasan a Kabukbukodan a Sarita a Para Ubbing (Umuna a Libro) (GUMIL Filipinas 2014)
Dagiti Napili a Kapipintasan a Kabukbukodan a Sarita a Para Ubbing (Umuna a Libro)(GUMIL Filipinas 2014, p. 21)
Dagiti Napili a Kapipintasan a Kabukbukodan a Sarita a Para Ubbing, Umuna a Libro (GUMIL Filipinas 2014)
Dandaniw Ilokáno (mga tulang Ilokáno, 1621-2014) (KWF 2015)
de la Torre, Visitacion R. ed., Bilingual Philippine Literature: Essays
Don Calixtofano at Natakneng a Panagsalisal, Dalawang Dula ni Mena Pecson Crisologo (KWF 2014, pp. 115-233)
Dulawan, Manuel, Oral Literature of the Ifugao
Epistolario ti Exilo ken Dadduma Pay a Daniw (Undertow Books 2014, p. 37)
Evasco, Marjorie M. ed., Ani, Vol. II, No 1 (March 1988)
Filipínos Writing: Philippine Literature from the Regions (Anvil Publishing 2001, pp. 11-12)
Gonzalez, N.V.M. , A Grammar of Dreams
Hagdan (Agdan) (2015)
82
Igloria, Ma. Luisa, Blood Sacrifice
Jacob, Malou, Juan Tamban
Joaquin, Nick, Tropical Gothic
Kastoy nga Imbunubonmi Dagiti Balikas (GUMIL Filipinas 2010)
Kurditan: Mga Kuwentong Iluko (GUMIL Metro Manila 1988)
Kurit Panlunggaring, Lingayen, Pangasinán (Provincial Government of Pangasinán 2015)
Lacaba, Jose F., Kung Baga sa Bigas: Mga Piling Tula
Laurel, Milagros C. et al., eds., Sigwa
Literatura ng iba’t ibang Rehiyon ng Pilipinas (Grandwater Publications & Research Corp. 2001)
Liwayway (Enero 21, 2013)
Lumbera, Bienvenido and Cynthia, Philippine Literature: A History and Anthology
Lumbera, Bienvenido, ed., Filipínos Writing: Philippine Literature from the Regions
Lumbera, Bienvenido, Paano Magbasa ng Panitikang Filipíno
Manlapaz, Edna Zapanta, ed., Songs Of Ourselves
Matuan Panangaro (Tapat na Pag-ibig/Faithful Love) (1983)

Mga Kaalamang-Bayan ng Cordillera: Kalipunan ng Panitikang Bayan ng Ibalóy, Kankanaey at Ifugao (KWF 2013)
Mga Kaalamang-bayan ng Cordillera: Kalipunan ng Panitikang Bayan ng Ibalóy, Kankanaey at Ifugao (KWF 2013, pp. 112-113, 246-247)
83
Mga Kaalamang-bayan ng Cordillera: Kalipunan ng Panitikang Bayan ng Ibalóy, Kankanaey at Ifugao (KWF 2013, pp. 20, 141)
Mga Kaalamang-bayan ng Cordillera: Kalipunan ng Panitikang Bayan ng Ibalóy, Kankanaey at Ifugao (KWF 2013, pp. 46-52, 173-177)
Mga Katutubong Awiting Pangasinán (KWF 2002)
Mga Zarzuelang Pangasinán nina Pedro U. Sison na ‘Korang na Panaon’ at ni Nazario D. Soriano na ‘Baliti’ at ‘Calvario Paraiso’: Isang Pagsasalin (Disertasyon ni Rosalina A.
Mendigo, UP Diliman)
Nabaloi Tales
Napili ken Saan a Napili a Dandaniw ken Dadduma Pay a Riknakem (2000)
Noriega, Bienvenido M. Jr., Bayan-Bayanan at Ibá Pang Dula
Pagpapahalaga sa Panitikan ng Pilipinas (Grandwater Publications & Research Corp. 1998)
Pegpeg a Balitok (Nuggets of Gold): A Book of Rare and Unique Poems in Samtoy by Leon C. Pichay
Ramos, Benigno, Gumising Ka, Aking Bayan
Reyes, Edgardo M., Sa Aking Panahon
Reyes, Soledad S., ed., Ang Silid na Mahiwaga
Reynolds, Hubert & Grant, Fern Babcock, ed. The Isneg of the Northern Philippines
Samtoy: Dagiti Saritami Ditoy, Ang Aming Mga Kuwento (NCCA 2011)
Sanghaya 6
Sarswelang Pangasinán (Ateneo de Manila University Press 1996)
84
Studies on Kalingga Ullalim and Ifugaw Orthography (The Catholic School Press 1970, pp. 50-57)
Salanga, Alfredo Navarro et al., eds., Kamao: Tula at Kwento ng Protesta 1970-1986
Tagano ed Kelang: Tinogiop ya Koritan na Pangasinán (Sa Ilang: Antolohiya nga Panitikang Pangasinán/Provisions in the Wilderness: An Anthology of Pangasinán Literature) (Ulupan na
Pansiansia‘y Salitan Pangasinán 2010)
Tangaoan Tales and Beyond (Grace Printing Press 2001)
Teodoro, Luis, The Undiscovered Country
The English Translations of Pangasinán Folk Literature (Five Ed Printing Press 2004)
The Folk Songs (De La Salle University Press Inc., 1996)
The Myths (UP Press 2001, pp. 221-222)
Ti Balitok a Puso (Benepayo Press)
Tolentino, Rolando B. & Sicat, Luna, eds., Relasyon
Tongtong 1 (Mga Kuwento/Stories)(2000)
Torres, Emmanuel, ed., An Anthology of Poems 1965/1974
Treasury of Beliefs and Home Rituals of Benguet (BCF Printing Press 1987, pp. 148-150); Filipínos Writing: Philippine Literature from the Regions (Anvil 2001, pp. 19-20)
Ul-ulit Danun/Dad-at ed Nabaon: Stories of Old: A Collection of Benguet Folktales (Development Communication Society, Benguet State University 2011, pp. 171-184)
Villanueva, Rene, May Limang Sundalo
85
Visayas
Asenjo, Genevieve L. Taga-uma@manila kag iba pa nga pakigsapalaran. Manila: National Commission for Culture and the Arts. 2005.
Barrios, John E. Engkant(aw)o ag iba pang matag-ud nga istorya. Manila: National Commission for Culture and the Arts. 2005.
____________. Engkant(aw)o at iba pang maikling kuwento. Lungsod Iloilo: Invictus-Imprenta Igbaong. 2009.
____________. Si Kilat ag si Dalugdog. Kalibo: RB Publishing House. 2013.
____________. Si Kilat kag si Dalugdog. Kalibo: RB Publishing House. 2014.
____________. Lima ka mga hitabu isaeang adlaw sa kabuhi ni Payo. RB Publishing House. 2015.
Barrios, John E., Cichon, Melchor F., Jurilla, Jonathan P. , at Teodoro, J.I.E. (mga editor). Bigkas Binalaybay: Kritisismo at Antolohiya. Lungsod Iloilo:UP
Visayas- Sentro ng Wikang Filipíno at Pambansang Komisyon para sa Kultura at mga Sining. 2008.
Lumbera, Bienvenido at Cynthia. Philippine Literature: A History and Anthology. Lungsod Pasig: Anvil Publishing, Inc. 1997.
Calizo, Marianito. Sayaw. The Achievers of Ibajay, Aklan, Philippines (The original town of the Ati-Ati Festival in Aklan). Calizo,Sergio Sr. at de la Torre-Alba, Estela (mga
editor). Iloilo City: ABC Printing Center. 1982.
Campos, Felicisima T. Mga Ginto sa Iloilo. Lungsod Iloilo: Graphic Eye Press. 1990.
Cichon, Melchor F. Ham-at Madueom Ro Gabii? A collection of Aklánon Poems with Filipíno Translations. Ika-2 edisyon. Guimaras: Kasingkasing Press. 2015.
De la Cruz, Beato A. Contributions of Aklan Mind to Philippine Literature. Manila: Kalantiaw Press. 1956.
Delos Santos, Alex C. The Rise of Kinaráy-a: History of Contemporary Literature in Antique. Lungsod Iloilo:University of San Agustin. 2003.
De los Santos, Carmen L., Lachica, Ma. Milagros G., at Barrios, John E. (mga editor). Selebrasyon at Lamentasyon: Antolohiya ng Maikling Kuwento ng Panay.
Lungsod ng Quezon: Sentro ng Wikang Filipíno. 1998.
De los Santos, Carmen L. at Penuela, Sol D. Ginikas: Literatura ng mga Rehiyon sa Pilipinas. Lungsod Iloilo: Seguiban Printers and Publishing House. 1999.
Deriada, Leoncio, (editor). Ani: Literature Journal of the Cultural Center of the Philippines.Vol. III, No. 2. Manila: Sentrong Pangkultura ng Pilipinas.
1989.
86
______________, Ani: Volume V; Number 3 Manila: Sentrong Pangkultura ng Pilipinas.. 1991
______________. Ani. Vol. VII. Number 1. December 1993.Cultural Center of the Philippines. 1993
______________, (editor). Patubas: An Anthology of West Visayan Poetry (1986-1994). Manila: National Commission for Culture and the Arts. 1995
______________, (editor). Magsugilanonay kita. Lungsod Iloilo: Hubon Manunulat. 2014.
Dimzon, Alain Russ. Ang Manunulat kag ang Pendulum: Poems in Hiligaynón with English Translations. Lungsod Iloilo: University of San Agustin Publishing
House. 2008.
Eugenio, Damiana. Philippine Folk Literature: The Epic. Quezon City: University of the Philippines Press. 2001.
_______________. Philippine Folk Literature: The Folktales. Quezon City: University of the Philippines Press. 2001.
Gadong, Early Sol. Si Bulan, Si Adlaw, kag si Estrelya. Manila: Balay Sugidanon. 2014.
Geremia-Lachica, Ma. Milagros. Food and Food Processing Equipment, Kitchen Utensils and Paraphernalia: A Riddle Collection of the Center for West
Visayan Studies. Vol. 4. Iloilo City: Center for West Visayan Studies. 1995.
_________________________. The Human Being.: A Riddle Collection of the Center for West Visayan Studies. Vol. 3. Iloilo City: Center for West Visayan
Studies. 1995.
Gonzales, Alice Tan. Sa Taguangkan sang Duta kag iban pa nga sugilanon. Lungsod Iloilo: Seguiban Printing and Publishing
Enterprises, Inc. 2009.
________________. May isa ka Kuring nga Hari kag iban pa nga sugilanon para sa kabataan. Lungsod Iloilo: Seguiban Printing and Publishing
Enterprises, Inc. 2010.
Ilio, Dominador I. Collected Poems: 1935-1988. Lungsod Quezon: University of the Philippines College of Engineering. 1988.
Marcella, Juanito C. (editor). Bahandi: 1960-1970. Manila: Lyceaum Press, Inc. 1970.
87
Saban, Avelino. Ang pagbitay kay Montor Monteclaro. Center for West Visayan Studies. Unibersidad ng Pilipinas Visayas. Di-nalathalang manuskrito.
Teodoro, John Iremil E. (editor). SanAg1: The Literary Journal of the Fray Luis de Leon Creative Writing Desk. Lungsod Iloilo: University of San Agustin.
November 2001.
___________________. (editor). SanAg3: The Literary Journal of the Fray Luis de Leon Creative Writing Desk. Lungsod Iloilo: University of San Agustin.
November 2003.
___________________. (editor). Pagbalik sang Babaylan: Antolohiya ng mga Maikling Kuwento sa Hiligaynón. Manila: Komisyon sa Wikang Filipíno. 2014.
Villareal, Corazon D. Translating the Sugilanon: Re-framing the Sign. Lungsod Quezon: University of the Philippines Press. 1994.
Mindanao
An-Lim, Jaime. Christine Godinez-Ortega, Mindanao Harvest 1. New Day Publishers of the Christian Literature Society of the Philippines, 1995
An-Lim, Jaime. Christine Godinez-Ortega, Mindanao Harvest 2. New Day Publishers of the Christian Literature Society of the Philippines, 1996
Barry, Coeli. The Many Ways of Being Muslim. Cornell Southeast Asia Program, 2008
Eugenio, Damiana. The Folktales: An Anthology. Quezon City:UP Press, 2001.
_______________. Philippine Folk Literature: The Epic. Quezon City:UP Press, 2001.
Bienvenido Lumbera at Cynthia Lumbera. Philippine Literature A History and Anthology. Pasig City: Anvil, 1997.
Godinez-Ortega, Christine F. Mindanao Harvest 3: an anthology of retold tales of Mindanao. MSU-IIT and NCCA. 2014.
Gerard Rixhon. Voices of Sulu, A Collection of Tausug Oral Traditions. Quezon City: Ateneo de Manila University Press. 2010.
Jamil, Arifah Macacua. Women From the Lake. Manila: National Commission for Culture and the Arts, 2005.
Mangansakan, Gutierrez III. Children of the Ever-Changing Moon. Manila: Anvil Publishing, Inc., 2007
88
Malaki, Tatara M J. Weaving Worlds and Other Stories. Manila: National Commission for Culture and the Arts, 2005.
Wein Clement. Berinareu: The Religious Epic of the Tirurais. Manila: Divine Word Publications. 1989.
Revel Nicole, et al. Silungan Baltapa: The Voyage to Heaven of a Sama Hero. Paris : Geuthner, DL 2005.
Tiu, Macario. Davao: Reconstructing History from Text and Memory. Ateneo de Davao University Research and Publication Office, 2005.
89
Mga Kalahok
Luzon
9-10 Hulyo 2015
Kolehiyo ng Pangmadlang Edukasyon
Unibersidad ng Pilipinas, Diliman, Lungsod Quezon
KWF, WIKA, NCCA, Tagapanayam

Virgilio S. Almario, NA
Dr. Galileo Zafra
Dr. Erico Habijan
Prop. Schedar Jocson
Dr. Michael Coroza
Dir. Hen Roberto Añonuevo
Lourdes Z. Hinampas
Kriscell Labor
Michelle Falculan
Tranquiel Renan Sabido
Jayson Septimo
NCR
Dr. Rebecca Añonuevo
Louie Jon Sanchez
Teodulo P. Blas, Jr.
Florian L. Ruiz
Dr. Alvin Yapan
Maricar Pascua
Dr. Mario Miclat
Prop. Moreal Camba
Ilokano
Ariel S. Tabag
Cles Rambaud
Rommel Bayani Costales
Ma. Jesusa Unciano
90
Anna Liza M. Gaspar
Dr. Ma. Eliza S. Lopez
Dr. Joel Lopez
Joel Remigio
CAR
Kom. Jimmy Fong
Jenelyn J. Agayo
Pangasinan
Kom.Ma. Crisanta Flores
Dr. Mary Ann Macaranas
Renato Santillan
Kapampangan
Kom. Lucena Samson
Dr. Leonora Yambao
Dr. Julieta Cunanan-Mallari
Bikol
Kristian Cordero
Noemi S. Conda
Melodie Bueno
Visayas
3-4 Setyembre 2015
University of San Carlos, Lungsod Cebu
WIKA. KWF, USC, NCCA

Dr. Galileo Zafra
Dr. Michael Coroza
Lourdes Z. Hinampas
Kriscell Labor
Einzoely Agcaoili
Dr. Hope Sabanpan-Yu
91
Laurinne Ganados
Raphael Dean Polinar
Jayson Septimo
Gitnang Visayas
Kgg. Orlando Magno
Dr. Romeo Macan
Bb. Felina Calledo
Dr. Sinfronia Berdin
Lilia Tio
Haidee Emmie Palapar
Ligaya Rabago
Hannah Marie Aranas
Prop. Cheza T. Cañedo
Prop. Maica Limpag
Prop. Dess Balota
Prop. Sonrisa Samson
Prop. Julius Cesar Cudera
Prop. Cindy Velasquez
Kanlurang Visayas
Dr. Isidoro Cruz
Isabel D. Sebullen
Bb. Marites C. Capilitan
Dr. Grace M. Abao
Prop. John Iremil Teodoro
G. Celestino Dalumpines IV
Bb. Rhia Trinidad
Kgg. John Barrios
G. Melchor Cichon
Bb. Marcelle Briones
Waray
G. Jerry Gracio
Dr. Julie Ann de Asis
Dr. Cecilia Ason
92
G. Be A. Galosmo
G. Herminigildo Sanchez
G. Dominador Pagliawan
Prop. Harold Mercurio
Prop. Janis Claire Salvacion
Prop. Victor N. Sugbo
Prop. Felino S. Garcia Jr.
Pambansang Lupon Sa Panitikan At Pagsasalin, NCCA
Purificacion G. Delima
Roberto T. Añonuevo
Rosario Baria
Ramilito Correa
Michaela de Castro
Monica Flaviano
Jose Julie Ramirez
Lawrence Charles Salazar
Erlinda San Juan
David Michael San Juan
George Francisco
Mindanao
22-23 Setyembre 2015
Unibersidad ng Pilipinas-Mindanao
Mintal, Lungsod Davao
WIKA at KWF
Dr. Galileo Zafra
Dr. Michael Coroza
Kriscell Labor
Lourdes Z. Hinampas
Miriam Cabila
Einzoely Agcaoili
93
Eilene Narvaez
Prof. John Bengan
Compostela Valley
Prop. Jocelyn Baluso
Dr. Roque Santos Morales
Prof. Simplicio T. Dela Cruz,Jr.
Mindanao State University-General Santos City
Prop. Love I. Batoon
Prof. Angeles E. Ysmael
Prof. Roselle M. Simon
Prop. Marichu V. Falsario
Prop. Mary Grace Dela Torre
Prop. Mubarak M. Tahir
Prop. Debbie M. Cruspero
Rehiyon II/ARMM
Prop. Almayrah A.Tiburon
Dr. Josenette P.Braña
KWF Sentro Ng Wika At Kultura sa Mindanao
Prop. Loreen G. Borgonia
KWF Ulirang Guro 2014-2015
G. Armando A. Agustin
Bb. Rhea Taboada
G. Richard Moral
Bb. Mary Jane C. Butalid
Bb. Melba H. Pahayahay
Bb. Fe M. Clerigo
Bb. Ma. Consuelo C. Jamera
Bb. Lanie Kinakin
UP Mindanao
Prop.Jay Jomar Quintos
Rene Estremera
94
Pangkalahatang Oryentasyon
9-10 Nobyembre 2015
Sulo Riviera Hotel
Lungsod Quezon
WIKA at KWF
Kgg. Virgilio S. Almario
Dr. Galileo Zafra
Lourdes Z. Hinampas
Kriscell Labor
Dr. Miriam P. Cabila
Einzoely Agcaoili
Maria Christina Pangan
NCR
Prop. Moreal Camba
Eilene Narvaez
Ilokano
Prop. Junley Lazaga
Cordillera
Kom. Jimmy Fong
Kapampangan
Dr. Julieta Cunanan-Mallari
Bikol
Kristian Cordero
Marne Kilates
Kanlurang Visayas
Kgg. John Barrios
Gitnang Visayas
Dr. Hope Sabanpan-Yu
Raphael Dean Polinar
Dr. Sinfronia Berdin
Silangang Visayas
95
Prop. Victor N. Sugbo
Kgg. Jerry Gracio
Mindanao
Prop. Almayrah A.Tiburon
Prof. John Bengan
Prop. Debbie M. Cruspero
96

Listahan NG Mga Akdang Pampanitikan PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Listahan NG Mga Akdang Pampanitikan PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

LISTAHAN NG MGA AKDANG

PAMPANITIKAN PARA SA K-12

PA M A G A T AWTOR WIKA DESKRIPSIYON

In katulak pa Minis A departure for Minis Island

Lamge ha, lamha, wadu, wonde gende

What we do? Oh, what can we do

2. POK-POK A LIMPAKO: - Magkakapatong ang mga kamay na nakakuyom at

(Kung magkita si Donya Maria at Don Juan dumidilim

(Sa ilalim batuhan

(Nakaupo ang anak

Isang bukong kawayan katumbas ay isang lalagyan.

(Ang nauuna‘y nahuhulí. Ang nahuhulí ay nauuna) –

(Ang aking kabayo ayaw kumain kung hindi sasakyan)

(Sa kaniyang pagbaba, gutom; sa kaniyang pag-akyat,

(Ang buntot ni Padsikan,

(Nang nanganak ang birhen,

(May isang ibong matalino,

(Kapag tumingala ka sa itaas,

(Hindi tao hindi hayop iisa ang ngipin) – palakol

2. Kawto, katii den.

3. Miyapamasako a mala i arga, giyabo a kinisambirn

4. Sominineb lawian, mimbowat lawian

5. Song ka sii den ka miyagagawi-i, sang ka den ka

10. Oman mapeno na pekelen.

11. Pat pat a petepak, pat a penggalatepak.

(Sa una‘y malabot

Tubig sa balon, putulin man hindi matapon. (tubó)

Isang daan siláng magkakasáma, isa lang ang dinadaan.

Hayun na si Bayaw, may dalá-daláng ilaw. (alitaptap)

May ilaw si Anunol, laging nakatali. (sulo)

(Huwag mainggit sa táong makasalan

Tinipon at isinatitik ni Almayrah A. Tiburon

(How the Name of Malasiqui was Derived/Kung

(The Legend of the Hundred Islands/Ang Alamat ng

Say Nanlapuay Niog Pangasinán

(The Origin of the Coconut/Ang Alamat ng Niyog)

(How Mangatarem Got Its Name/Kung Paano

(The Origin of the Owls and Other Creatures on

(The Man With Two Wives/Ang Laláking May

(The Amulet of Grandfather Adan/Anting-Anting ni

(The Enchanted Umbrella/Ang Engkantadang

Say Kampanay Binalatongan Pangasinán

(The Churchbell of Binalatongan/Ang Kampana ng

(The Legend of Buayaen/Ang Alamat ng Buayaen)

(The Story of Padol/Ang Kuwento ni Padol)

(The Naming of Dagupan/Ang Pagpangalan sa

No Panoy Impakala Na Lingayen Na Ngaran To Pangasinán

(How Lingayen Got Its Name/Kung Paano Nakuha

(The Divino Tesoro Story/Ang Kuwento ng Divino

(The Church that Vanished/Ang Simbahang Biglang

(The Legend of Doyong/Kung Paano Nakuha ng

Inggoy Say Kaunaunaan Ya Bakes Pangasinán

(Inggoy the First Monkey/Si Inggoy, ang Unang

(The Mermaid of San Juan River/Ang Sirena ng Ilog

Isang kuwento ng paglalayag, pagtatáya, at pananampalataya

(Abg Kulog sa Tiyan ni Dario)

An mananggiti ngan an bila Norberto Busa Waráy Kagandahang-asal,

Sa sobra nga pili, naagto sa pasi Aklánon

Mabalu ya ing makalulan Kapampángan

Abayag Ak Met La . . . Pangasinán

Hindi puwedeng marami kang pinanpansin kapag naglalakad

Kapag may bumahing sa hulihán o likuran, hahawakan siyá ng

Kinakailangang sunugin mo ang bahay na pinaglagyan o kung