Pune praktike

Lenda : Qytetari

Klasa : IX3

Pune individuale

Tematika : ‘Aktivizimi’

Punoi : Lusinda Nika

Pranoi : Sherif Mulosmani

 OBJEKTIVAT :
 Angazhohem ne permbushjen e
detyres sone ndaj komunitetit
dhe permiresimit te tij;
 Eksploroj mundesite e burimet
qe ne si qytetare kemi ne
dispozicion per te sherpyer si
“aktore” te mbeshtetjes se
demokracise ne vend;
 Indentifikoj detyrat tona si
qytetare ne komunitetin ku
mesojme e jetojme;
 Faktoret pengues dhe
mbeshtetes te demokracise;
 Indentifikoj pergjegjesite
qytetare ne demokraci .
Faktoret themelore, qe modelojne nje demokraci jane:

a) Historia. Sistemet politike formesohen nga

pervoja historike. Ne disa raste, zhvillimet
historike te nje sistemi politik kane qene normale,
jane pjekur ne menyre graduale ose me nderprerje
te vogla. Ne raste te tjera, sistemet politike kane
ndryshuar ne menyre te papritur, si rrjedhoje e
ndikimit te forcave te brendshme ose te jashtme.
Cilado qofte trashegimia historike e nje sistemi,
mund te kete raste kur popujt ne menyre te
vullnetshme mund te marrin vendime ose te
zgjedhin te ndryshojne sistemin e tyre politik per
te krijuar nje system krejtesisht te ri.
b) Mjedisi natyror. Karakteristikat fizike dhe
gjendja gjeopolitike e nje shoqerie mund te
siguroje si shanse, ashtu edhe kufizime per
zhvillimin e nje sistemi politik. Mjedisi natyror
perfshin territorin dhe vendndodhjen gjeografike,
burimet dhe klimen natyrore, madhesine relative
dhe marredheniet me fqinjet. Megjithese keta
faktore mund te ndikojne ne zhvillimin, zgjedhjen,
ose projektimin e nje sistemi politik, ato nuk jane
domosdoshmerisht faktore percaktues per te. Te
tilla faktore mund te pershtaten, te ndryshohen
ose te tejkalohen.
c) Kultura. Zakonet, arsimi, struktura shoqerore e
nje populli pasqyrohen ne sistemin politik qe
trashegojne popujt. Ato pasqyrohen ne nje radhe
zgjedhjesh te llojeve te sistemeve politike qe mund
te vendosen.
 Faktoret qe ndihmojne, dhe pengojne demokracine
jane:

Disa nga faktoret jane mbeshtetes per demokracine,

ndersa te tjere e pengojne ate. Megjithate, kur themi qe
disa prej tyre te cojne drejt demokracise nuk do te
thote, qe ato jane kushte per ekzistencen ose
funksionimin e cdo demokracie. Pervec kesaj, nuk
duhet harruar qe si faktoret ndihmues, ashtu dhe ata
qe e pengojne demokracine, nuk duhet harruar qe si
faktoret ndihmues, ashtu dhe ata qe e pengojne
demokracine, nuk jane te dhene nje here e
pergjithmone. Me zhvillimin e demokracise faktoret ne
fjale mund te ndryshojne forcen e veprimit, te
shnderrohen ose te dalin nga skena e veprimit. Ne vijim
do te permendim disa faktore, qe jane te rendesishme
per demokracine. Demokraci te ndryshme shfaqin
karakteristika te ndryshme ne shkalle te ndryshme te
zhvillimit te tyre ne kohe dhe hapesire. Si faktoret
mbeshtetes, ashtu edhe ata pengues, jane te nderlidhur,
ata ndihmojne dhe perforcojne njeri-tjetrin.
Tiparet e sistemit arsimor qe ndihmojne
demokracine jane:
1. Edukimin e te gjitha brezave per te
siguruar vazhdimesine dhe permiresimin e
demokracise.
2. Shqyrtimin kritik per te kundershtuar
indoktrinimin.
3. Sigurimin e te drejtes per arsim per te
gjithe dhe te shanseve te parabarta per te
gjithe , per te zhvilluar njohurite dhe
shprehite e nevojshme per jeten.
4. Hapjen e institucioneve arsimore ndaj
shqyrtimit, vleresimit dhe kontrollit te
publikut.
5. Perputhjen e sistemit arsimor me
karakterin, nevojat dhe qellimet e shoqerise
demokratike.
6. Arsimin, qe ne te gjitha nivelet e tij, nxit
edukimin e kompetencave dhe pergjegjesite e
angazhimeve te arsyeshme ndaj vlerave dhe
parimeve themelore te demokracise.
Tiparet e sistemit arsimor qe demtojne
demokracine jane:
1. Arsimin qe nxit pasivitetin dhe pranimin
automatic te regjimeve dhe te ideologjive te
tij.
2. Perjashtimin e disa segmenteve te shoqerise
nga mundesia per arsimim.
3. Deshtimin per te siguruar burime te
pershtatshme financiare per arsimin.
4. Statusin e ulet te mesimdhenies si
profesion dhe si perparesi e shoqerise.
5. Paaftesine per te perfshire, per te trajnuar
dhe per te mbajtur ne profesion mesues te
afte.
6. Mungesen e pavaresise intelektuale dhe
krijuese te mesuesve.
7. Perdorimin e metodave autorilariste te
mesimdhenies, qe pengojne kerkimet
krijuese, dyshimin si parim metodik dhe
vlerat demokratike.
QYTETAR AKTIV
QYTETAR AKTIV
Koncepti i qytetarisë aktive është një koncept i
gjerë për të cilin ka shumë mendime dhe
formulime. Ajo për të cilën pak a shumë të gjithë
pajtohen dhe për të cilën në po mendojmë këtu,
është koncepti sipas të cilin nënkuptohen
angazhimi i individëve dhe grupeve në jetën dhe
çështjet publike. Ka një pëlqim të përgjithshëm se
qytetaria aktive ka të bëjë me përfshirjen e
individëve në jetën publike dhe çështjet që mund
të bëhet në nivel lokal, kombëtar dhe
ndërkombëtar.

Termi është përdorur veçanërisht në nivel lokal

për t'iu referuar qytetarëve të cilët do të kyçeshin
aktivisht në jetën e komuniteteve të tyre apo në
trajtimin e problemeve që mund të sjellin
ndryshime apo për të rezistuar kundër
ndryshimeve të padëshiruara.
Qytetarë aktivë janë ata që zhvillojnë njohuritë,
aftësitë dhe të kuptuarit që të jenë në gjendje të
marrin vendime të informuara në lidhje me
komunitetet e tyre dhe vendet e punës me qëllim të
përmirësimit të cilësisë së jetës aty.
A EKZISTON BARAZIA NE SHQIPERI ?
•2.Pjesëmarrja .
-Demokracia është e pakuptimtë pa pjesëmarrje, por
pjesëmarrja vetëm nuk mund të garantojë
demokracinë.
•3.Sundimi i shumicës dhe të drejtat e pakicës .
-Edhe pse demokracia është nga kuptimi sundimi nga
populli, në fakt është sundimi i shumicës.
Kjo po ashtu nënkupton një detyrim të shumicës që të
marrë parasysh të drejtat dhe nevojat e ndryshme të
grupeve të pakicave.
•4.Sundimi i ligjit dhe gjykimi i paanshëm .
-Sundimi i ligjit siguron barazi përpara ligjit, kufizimi
të fuqisë apo autoritetit publik të pushtetit.A jemi ne
të barabartë para ligjit ?
•5.Respekti për të drejtat e njeriut.
-E drejta për grumbullim, liria e të shprehurit, liria e të
menduarit, ndërgjegjes dhe besimeve fetare. Një
ambient i favorshëm për demokracinë mund të krijohet
vetëm nëse merren parasysh nevojat themelore
ekonomike, sociale dhe kulturore.
•6.Pluralizmi politik .
-Trandicionalisht, është detyrë e partive politike që të
konsolidojnë diversitetin e ideve dhe opinoneve dhe t’i
përfaqesojnë ato në debatin publik, por asnjëherë të
jenë shkaktare të mosmarrveshjeve e konflikteve
fizike në popull. A jane partite politike shkaktare të
konflikteve në Shqiperi ?
•7.Zgjedhje të lira dhe të ndershme.
-Zgjedhjet janë karakteristika më themelore e
demokracisë.
Atehere kur zgjedhjet nuk perfaqësojnë vullnetin e
ardhmja është në rrezik si brenda subjektit politik
ashtu edhe mes subjekteve politike. A jemi ne ,ne këto
standarte përfaqësimi zgjedhjesh?
•8.Ndarja e pushteteve .
-Sipas parimit të ndarjes së pushtetit shtetëror trupat
ekzekutive, legjislative dhe gjyqësore, ato funksionojnë
të pavarura, por i japin përgjegjësi njëri-tjetrit dhe
popullit. Sistemi i kontrollit dhe balancit ofron një
mekanizëm të kontrolli dhe si i tillë parandalon
keqpërdorimin e pushtetit të shtetit. A kemi ndarje
pushtetesh deri tani?
.9.Media dhe pavarsia e saj .
-Media një pushtet që duhet të synojë pavarsinë e saj,
por kur kjo kalon ne varësi politike e në sherbim
politik e humb pushtetin e saj.