ความหมาย

CHE 1142
LOGO
LOGO

 ในทางเภสัชกรรมแผนไทย หมายถึง หิน ดิน หรื อแร่ ธาตุต่าง ๆ ที่

ธาตุวัตถุ เกิดขึ ้นเองตามธรรมชาติ หรื อสิ่งที่สงั เคราะห์ขึ ้น ที่นํามาใช้ เป็ นยา

ในการพิจารณาสังเกตจากรู ปลักษณะ สี กลิ่น รส และชื่อ ในทาง
Papawee Sookdee , M.Sc. เภสัชกรมแผนไทยแบ่งธาตุวตั ถุออกเป็ น 2 จําพวก
(APPILED THAI TRADITIONAL MEDICINE)

CHE 1142
LOGO

ธาตุวัตถุ

1.ธาตุท่ สี ลายตัวได้ ง่าย

-ธาตุวัตถุที่มีลักษณะอ่อน
2.ธาตุท่ สี ลายตัวได้ ยาก
เบา และละลายได้ ง่ า ยด้ วย
การแช่ นํ า้ หรื อ การต้ ม ธาตุ
วั ต ถุ เ หล่ า นี บ้ างอย่ า งเมื่ อ
ส ล า ย ตั ว อ อ ก ไ ป แ ล้ ว ก็ ไ ม่
สามารถกลับ สู่ส ภาพเดิ ม ได้
ตัวอย่างธาตุที่สลายตัวได้ งา่ ย
- ธาตุวตั ถุที่มีลกั ษณะเป็ นเนื ้อ
ธาตุที่สลายตัวง่าย
แข็ง มีนํ ้าหนักมาก ละลายตัว
ได้ ด้วยการแช่นํ ้าไว้ นานๆ จึงจะ
มีสารละลายบางอย่างออกมา
บ้ างและด้ วยวิธีการต้ มเคี่ยว
CHE 1142
LOGO
ธาตุท่ สี ลายตัวได้ ง่าย
กํามะถันเหลือง
 อาจเรียกว่าสุพรรณถัน, สุพรรณเหลือง, มาดเหลือง
เป็นแร่ที่เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติเป็นของแข็งสี
เหลืองอ่อนทั้งภายในและภายนอก ติดไฟง่าย กลิ่น
เหม็นฉุน เป็นธาตุ sulphur
 รสเมาฝืดคอ สรรพคุณ แก้จุกเสียดในโรคป่วง ใช้
เป็นยาทาแก้โรคคัน โรคผิวหนังพุพอง น้ําเหลืองเสีย
ฆ่าเชื้อโรค ฆ่าพยาธิทั้งภายในและภายนอก
CHE 1142
LOGO
ธาตุท่ สี ลายตัวได้ ง่าย
จุนสี
 เป็ น ผลึ ก รู ป แผ่ น หรื อ รู ป แท่ ง ของเกลื อ ทองแดงที่
เกิดขึ้นในธรรมชาติ มีสีน้ําเงินเขียว และบดละเอียด
ง่าย เป็น Copper sulphate (CuSO45H2O) ถ้า
สะตุจะเป็น anhydrous copper sulphate จะ
ตกตะกอนโปรตีน
 รสเปรี้ยวฝาดเย็น สรรพคุณ กัดล้างหัวฝี กัดหัวหูด
คุดทะราด รักษาโรคฟัน (ระวังถ้าแพ้ฟันจะโยกหลุด
ได้) แก้ปากเปื่อย ใช้กินเป็นยาทําให้อาเจียน มีฤทธิ์
เป็น antiseptic และ antifungal ใช้ผสมขี้ผึ้ง ทา
แผล สมานแผล กัดฝ้าหนอง
CHE 1142
LOGO
ธาตุท่ สี ลายตัวได้ ง่าย
กํามะถันแดง
 มีชื่อเรียกได้หลายชื่อ เช่น มาดแดง สุพรรณถันแดง
เป็นแร่ที่ได้จากธรรมชาติ เป็นของแข็ง สีแดงเงา
เป็นแร่ที่มีส่วนประกอบของสารหนู
 รสปร่า สรรพคุณ แก้แผลเปือ่ ยลาม บดผงผสมเหล้า
ทาดับพิษไข้กาฬบางชนิด เช่น ไข้งูสวัด
http://www.sri.cmu.ac.th/~elanna/elanna47/public_html/med/pict/med4_2_1.jpg
 ใช้หุงกับน้ํามันรักษาแผลเรื้อรัง
https://sc01.alicdn.com/kf/HTB1Zd0lksrI8KJjy0Fhq6zfnpXaY/Sulphur-Red-14-Red-
LGF.jpg
CHE 1142
LOGO
ธาตุท่ สี ลายตัวได้ ง่าย
สารส้ม (Alum)
 เป็ น ก้ อ นผลึ ก สี ข าวขุ่ น ไม่ มี ก ลิ่ น สู ต รทางเคมี คื อ
K2SO4Al2(SO4)3 24H2O อาจมี ammonium
sulphate และ ferric sulphate ปนอยู่ ใช้ตกตะกอน
โปรตีน, ทําให้ของที่ละลายในน้ําจับตัว (clot) จึงทําให้
น้ําใส
 รสเปรี้ยวฝาด สรรพคุณ ใช้เป็นยาขับปัสสาวะ แก้นิ่ว
แก้หนองใน สมานได้ทั้งภายในและภายนอก ชะล้าง
ระดู ข าว ขั บ ระดู ข าว ห้ า มเลื อ ดในแผลตื้ น ๆ แก้ https://www.lamagdalenadeproust.com/wp-
https://sc02.alicdn.com/kf/HTB1RkR5ejgy_uJjSZSgq6zz0XXad/swimmin content/uploads/2014/12/piedra-alumbre.jpg
g-pool-use-CuSO4-copper-sulphate-copper.jpg_350x350.jpg
บาดแผล ทําให้หนองแห้ง แก้แผลในปาก ในคอ
CHE 1142
LOGO CHE 1142
LOGO
ธาตุท่ สี ลายตัวได้ ง่าย ธาตุท่ สี ลายตัวได้ ง่าย
ดินสอพอง (Marl) ดินประสิว (Sal Peper)

 เป็น Calcium carbonate ได้มาจากดินที่  ส่วนใหญ่เป็น potassium nitrate ละลายน้ํา

เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ มีสีขาวขุ่นร่วนละเอียด จะเย็น เอาไปทําเป็นปุ๋ยได้ดี ใช้ใส่เนื้อทําให้มีสี
 สรรพคุณ ห้ามเหงื่อ แก้เม็ดผดผื่นคัน ระงับพิษ แดงสวยและย่อยง่ายขึ้น
ที่เกิดขึ้นในร่างกาย ทําให้ร่างกายเย็น ถอนพิษ  สรรพคุณ ใช้เป็นยาขับปัสสาวะ ยาถอนพิษร้อน
ไข้ ผสมในยาแก้ไข้หวัด แก้กําเดา ในโลหิต ขับลมที่คั่งค้างตามเส้น

http://www.thaihealth.or.th/data/content/2018/04/41726/cms/newscms http://www.suwannakorn.com/uploads/5529/photos/201705/201705-18-140156_hHAd-0.jp
_thaihealth_c_acefpqyz2349.jpg

CHE 1142
LOGO CHE 1142
LOGO
ธาตุท่ สี ลายตัวได้ ง่าย ธาตุท่ สี ลายตัวได้ ง่าย
พิมเสนเกล็ด(Borneol) การบูร (Camphor)
 ได้จากการกลั่นพิมเสนที่แทรกอยู่ในเนื้อไม้ของ  ที่ ไ ด้ จ ากธรรมชาติ ได้ ม าจากการกลั่ น เนื้ อ ไม้
ต้นพิมเสน และได้จากการกลั่นต้นหนาดหลวง แก่น และรากของต้นการบูร
มีลักษณะเป็นเกล็ดเล็ก ๆ สีขาวขุ่น หรือแดงเรือ่  ที่ได้จากวิธีการกึ่งสังเคราะห์ จากสารตั้งต้นที่ได้
ๆ มีกลิ่นหอมเย็นฉุน จากน้ํามันสน
 สรรพคุ ณ แก้ ล มวิ ง เวี ย นหน้ า มื ด บํ า รุ ง หั ว ใจ  รสเย็ น ปร่ า สรรพคุ ณ แก้ เ คล็ ด บวม ขั ด ยอก
บํ า รุ ง จิ ต ใจให้ ชุ่ ม ชื่ น ทํ า ให้ เ รอและผายลม แพลง แก้ พิ ษ แมลง กระตุ้ น หั ว ใจ ขั บ ลม ขั บ
แก้ จุ ก เสี ย ดแน่ น เฟ้ อ แก้ ป วดท้ อ ง แก้ แ ผลสด เสมหะ ผสมในยาถูนวดแก้ปวดตามข้อ
แผลเรื้อรัง
http://www.thaicrudedrug.com/images/thumbnail/1340465368.jpg
CHE 1142
LOGO CHE 1142
LOGO
ธาตุท่ สี ลายตัวได้ ง่าย ธาตุท่ สี ลายตัวได้ ง่าย
เมนทอล(Menthol Crystal) เกลือสินเธาว์
 เป็นเกลือที่ได้มาจากใต้ดิน ดินเค็ม ดินโป่ง
 สกัดมาจากน้ํามันสะระแหน่ (peppermint oil)  รสเค็ม สรรพคุณ แก้พรรดึก ล้างเมือกมันในลําไส้ ขับ
 แก้ปวดท้องจุกเสียดแน่นเฟ้อ แก้ท้องขึ้นและทําให้ผายลม พยาธิในท้อง ละลายนิ่ว แก้สมุฏฐานตรีโทษ
https://i.ytimg.com/vi/_ODUb_hoWNI/maxresdefault.jpg

เกลือสมุทร มีสูตรทางเคมี NaCl (เป็นเกลือที่ไม่มีธาตุไอโอดีน)

 เป็นเกลือที่ได้จากทะเล
 รสเค็ม สรรพคุณ บํารุงธาตุทั้ง 4 แก้ดีพิการ แก้
โรคท้องมาน

https://2.bp.blogspot.com/-W27zMOcOPKQ/WFZlPgcSzzI/AAAAAAAADdY/fNoULMqhBugpuDgeVpqJSGQ9Jv6PP0hbQCLcB/s640/mt1.jpg

CHE 1142
LOGO CHE 1142
LOGO
ธาตุท่ สี ลายตัวได้ ง่าย ธาตุท่ สี ลายตัวได้ ง่าย
ดีเกลือไทย
 ได้ ม าจากส่ ว นที่ เ รี ย กว่ า น้ํ า ขม ในขั้ น ตอน
พิมเสนในปล้องไม้ไผ่
สุ ด ท้ า ยของกระบวนการทํ า เกลื อ สมุ ท ร เป็ น
จําพวกเกลือโซเดียมซัลเฟต  เป็นดินสอพองในปล้องไม้ไผ่ มีลักษณะเป็นผง
 รสขมเค็ม สรรพคุณ ถ่ายเสมหะโลหิต ทําให้ ละเอียด สีขาวขุ่น มีกลิ่นเยื่อไม้ไผ่ มี
เส้นอ่อน ส่วนประกอบผลึกทรายเสียส่วนใหญ่ พบใน
ปล้องไม้ไผ่หลายชนิดที่มีตําหนิ
ดีเกลือฝรั่ง  สรรพคุณ แก้ไอ วัณโรค กระตุ้นกําหนัด แก้ไข้
 ได้ ม าจากส่ ว นที่ เ รี ย กว่ า น้ํ า ขม ในขั้ น ตอน ทําให้หัวใจ สมอง ตับ และไตเย็น ใช้เป็นยาแก้
สุ ด ท้ า ยของกระบวนการทํ า เกลื อ สมุ ท ร เป็ น ท้องเดิน http://www.sri.cmu.ac.th/~elanna/elanna47/public_html/med/pict/med4_2_13.jpg

จําพวกเกลือแมกนีเซียมซัลเฟต
 รสขมเค็ม สรรพคุณ ถ่ายเสมหะโลหิต ทําให้
เส้นอ่อน แก้พรรดึก
 CHE 1142
LOGO CHE 1142
LOGO
ธาตุท่ สี ลายตัวได้ ง่าย ธาตุท่ สี ลายตัวได้ ง่าย
น้ําตาลกรวด
น้ําประสานทอง  หรือเรียกอีกอย่างหนึ่งว่า ขัณฑสกร รสหวานเย็น สรรพคุณ บํารุงเสมหะจุกลําคอ ทําให้ชุ่มคอ
ในตําราโบราณกล่าวถึงแหล่งที่มาของขัณฑสกรและสรรพคุณที่ต่างกัน ได้แก่
1.ได้จากหยาดน้ําค้างในฤดูหนาวที่ตกลงบนใบของพืชชนิดหนึ่ง ที่เรียกว่า ขัณฑสกร ซึ่งพบในอินเดียและ
(Sodium borate, Borax, Na2B4O7 10H2O) มาเลเซีย ดอกมีน้ําหวานมาก น้ําค้างนี้จะถูกเก็บใส่กระบอกไม้ไผ่แขวนไหว้จนแห้ง จะได้ขัณฑสกรเป็นเกล็ดสีขาว
มีรสหวานขม สรรพคุณ บํารุงกําพลังทําให้ปัสสาวะคล่อง แก้เสมหะจุกลําคอ ทําให้ชุ่มคอ แก้กระหายน้ํา
 ภาคเหนือ เรียกว่า สารข้าวตอก มี 2 ชนิด
2.ได้จากน้ําอ้อย สรรพคุณ บํารุงธาตุ แก้ฝีผอมเหลือง
 1) น้ําประสานทองเทศ ใช้แก้ริดสีดวงทั้ง 2 กัด 3.ได้จากน้ําผึ้งรวงที่เกิดริมทะเล สรรพคุณ แก้นิ่ว แก้ท้องมาน แก้สะอึก แก้ไข้เซื่องซึม แก้ลมพิษ แก้คอแห้ง
ฝ้ า ละอองในปาก แก้ ฟ กบวม แก้ ไ อหื ด 4.ได้จากเกสรดอกบัวหลวงหลังฝนตกจะพบบนใบบัว
แก้โรคในลําคอ
 2) น้ําประสานทองจีน สรรพคุณ แก้ริดสีดวง
จมู ก ช่ ว ยขั บ เสมหะ แก้ ล มจุ ก เสี ย ด แก้ ไ อ
แก้ไข้ผอมเหลือง
https://sc02.alicdn.com/kf/UTB8lYMXvdoSdeJk43Owq6ya4XXaA/Borax.jpg

http://image.liekr.com/bloguploads/20171207/381381512634154.jpg

CHE 1142
LOGO CHE 1142
LOGO
ธาตุท่ สี ลายตัวได้ ง่าย ธาตุท่ สี ลายตัวได้ ง่าย
น้ําปูนใส
ปูนขาว
 เป็น Calcium hydroxide (Ca(OH)2), lime water
 สรรพคุณ ใช้เป็นยาฝาดสมานภายใน ลดกรดในกระเพาะอาหาร  ได้มาจากการเผาเปลือกหอยแครงแล้วนํามาบด
นํ้าปูนใส คือ สารละลายของแคลเซียมไฮดรอกไซด์ หรือสารละลายของปูนขาว (CaO) ที่ได้จากการเผา เป็นผง
หินปูนหรือเปลือกหอย จนได้ของแข็งที่เป็นผงหรือเกร็ดสีขาวขุ่นที่เรียกว่า ปูนขาว หลังจากนั้น นําผงปูน  รสเค็มกร่อย สรรพคุณ ให้กัดหัวฝี แก้กษัย
ขาวมาละลายในน้ําหรือนําผงปูนขาวมาผสมกับขมิ้นจนได้ปูนแดงแล้วนํามาละลายน้ํา ซึ่งจะเรียก
สารละลายนี้ว่า น้ําปูนขาวหรือน้ําปูนแดง หลังจากนั้น ตั้งทิ้งไว้ให้ผงปูนตกตะกอน จนน้ําส่วนบนใส เรียก ปูนแดง
สารละลายส่วนบนนี้ว่า น้ําปูนใส
 ได้มาจากการเผาเปลือกหอยแครง แล้วนํามาบด
เป็นผงผสมกับขมิ้นจะได้เป็นปูนแดง
 รสเย็นเผื่อนฝาด สรรพคุณ ผสมน้ําผึ้งเกลื่อนหัวฝี
http://www.sri.cmu.ac.th/~elanna/elanna47/public_html/med/pict/med4_2_20.jpg
https://www.siamchemi.com/wp-
content/uploads/2016/06/%E0%B8%99%E0%B9%89%E0%B8%B3%E0%B8%9B%E0%B8%B9%E0%B8%99%E0%B9%83%E0%B8%AA.jpg
CHE 1142
LOGO CHE 1142
LOGO
ธาตุท่ สี ลายตัวได้ ง่าย ธาตุท่ สี ลายตัวได้ ง่าย
ดินถนํา
ดินจอมปลวก รสเย็น สรรพคุณ ดับพิษและถอนพิษปวดบวม แก้กระหายน้ํา
ดินรังหมาร่า ดับพิษร้อนถอนพิษปวด
 ได้มาจากดินที่เกิดในถ้ํารสเค็มเย็น ดินเหนียว ผสมการบูรพอกเท้าดูดลมลงเบื้องต่ํา
 สรรพคุณ แก้โรคอันเกิดจากตา เกลือกระตังมูตร เป็นเกลือที่ได้จากการนําเอาน้ําปัสสาวะของคนมาเก็บใส่ภาชนะทิ้ง
ไว้ให้เน่า แล้วเปลี่ยนน้ําใส่เก็บไว้เป็นปี จนเกิดเป็นก้อนแข็ง
ดินถนําฐาน

 ได้มาจากการทําส้วมลงดินทิ้งไว้หลายสิบปี
 รสเย็น สรรพคุณ แก้โรคตา บํารุงน้ําตา
https://encrypted-
tbn0.gstatic.com/images?q=tbn:ANd9GcTDTMiA6aO3sl0oRhzDJBzxLS35SzQOUNjs8pi6lG
https://images.thaiza.com/108/108_20140428134243..jpg
ylwbre5HCf

CHE 1142
LOGO
ธาตุท่ สี ลายตัวได้ ยาก
ทองคํา

ธาตุที่สลายตัวยาก
 เป็นธาตุที่ได้มาจากธรรมชาติ เกิดจากแร่ใต้ดิน เป็นธาตุแท้สีเหลือง
 หากนําไปตีให้เป็นแผ่นบางๆก็จะได้ทองคําเปลว รสเย็น ดับพิษร้อน
 รสเย็น บํารุงเนื้อหนังให้เจริญ ดับพิษร้อนถอนพิษไข้ แก้พิษอักเสบ http://www.mining.com/wp-
content/uploads/2016/06/gold-vault-900-glitter.jpg

หรดาลกลีบทอง
 เป็นแร่โลหะที่มีส่วนประกอบของสารหนู เป็นสารชนิดหนึ่งอยู่ใต้ดิน
เป็นก้อนคล้ายสารหนู มีสีเหลือง เป็นเงาและไม่เป็นเงา
 รสขมปร่า สรรพคุณ ใช้ผสมยากวาด ก็เม็ดยอดในปากเด็ก แก้ซางใน
https://fongza.com/wp-
ปากเด็ก ใช้ผสมยากัดชนหนวด เครา ให้ร่วงหลุดไป content/uploads/2018/06/Herb8.jpg
CHE 1142
LOGO CHE 1142
LOGO
ธาตุท่ สี ลายตัวได้ ยาก ธาตุท่ สี ลายตัวได้ ยาก
ชาดก้อน
 หรือ ชาดก้อนอ้ายมุ่ย เป็นดินแดงเกิดจากธรรมชาติมีส่วนประกอบหลักเป็นปรอท นมผา
 สรรพคุณ บํารุงตับ ปอด ดับพิษทั้งปวง แก้โรคในกระดูก
 นมผา ได้มาจากหินที่งอกย้อยอยู่ในถ้ําตามภูเขา
ชาดหรคุณไทย  รสเย็น ผสมยาหยอดตา แก้โรคตาฟางตามัว
 บางตําราเรียก ข้าวตอกพระร่วง บํารุงตับปอด ดับพิษทั้งปวง แก้โรคในกระดูก  ฝนกับสุราทาตามผิวหนังแก้แสบร้อนผิวหนังที่เกิดจากโรคประดง
https://ed.files-
media.com/ud/news/1/
1/389/m1.jpg
ชาดหรคุณจีน
 ได้มาจากเคมีสังเคราะห์ อาจมีสารประกอบของปรอทร้อยละ 99
แก้วแกลบ
 บํารุงตับปอด ดับพิษทั้งปวง แก้โรคในกระดูก  เป็นสารประกอบพวกทรายที่สะสมอยู่ในจําพวกพืช และธาตุ ในพืชนั้นได้จาก
ชาดจอแส การเผาแกลบสุมเป็นเชื้อเพลิงแล้วจะได้เป็นเกล็ดสีขาวบางๆหรืออาจจะเกาะ
กลุ่มรวมกันเป็นก้อน
 เป็นแร่สีแดงที่มีส่วนประกอบของปรอท บํารุงตับปอด ดับพิษทั้งปวง แก้โรคในกระดูก
 รสกร่อยเย็น ขับปัสสาวะแก้พิษโลหิตน้ําเหลืองและโรคตา http://www.vichakaset.com/wp-content/uploads

CHE 1142
LOGO CHE 1142
LOGO
ธาตุท่ สี ลายตัวได้ ยาก ธาตุท่ สี ลายตัวได้ ยาก
บัลลังก์ศิลา (หินอ่อนจีน) ศิลายอนตัวผู้
 เรียกได้ หลายชื่ อ เช่น หินกะรั งแดง ศิลายอน หรือ หิ นอ่อนจี น  เป็นหินอ่อนชนิดหนึ่งสีขาวใสคล้ายสารหนู
หากเป็นชนิดที่มีคุณภาพ จะนําไปทําเครื่องประดับ เรียกว่าแก้ว  สรรพคุณ แก้เสมหะ แก้ท้องเสีย และใช้อันบังเกิดเพื่อดี
ประพาฬหรือปะวะหล่ํา
 บัลลังก์ศิลาเป็นของแข็งคล้ายหิน เนื้อใสหรือขุ่น เกิดในทะเล ได้
จากซากสัตว์ทะเลเล็กๆจําพวกปะการัง มีส่วนประกอบของหินปูน ศิลายอนตัวเมีย
เป็นส่วนใหญ่
 สรรพคุณ แก้ไขฟกบวม แก้ฝีเส้น ฝีเอ็น ฝีคัณฑมาลา
 รสเย็น แก้พยาธิ ฆ่าแม่พยาธิของเชื้อมะเร็งและกุฏฐังโดยเผาไฟ
ให้โชนป่นทํายาใส่พิมเสน ใช้โรยแผลกามโรค เป็นยาแก้ฤทธิ์กรด
ยาขับเบาและใช้ทาตัวเป็นยาห้ามเหงื่อ http://www.insideherb.com/images/photo_1
291293045/1291646146.jpg
CHE 1142
LOGO CHE 1142
LOGO
ธาตุท่ สี ลายตัวได้ ยาก ธาตุท่ สี ลายตัวได้ ยาก
ตะกั่วนม
สารหนู
 ได้มาจากตะกั่วแท้หรือตะกั่วบริสุทธิ์ที่ไล่ขี้ออกหมดแล้ว มี
ลักษณะมันวาวแต่ไม่แข็ง อ่อน ละลายตัวด้วยความร้อนได้  สารหนู (อาร์เซนิก/As) เป็นธาตุกึ่งโลหะ
ง่าย ปรุงเป็นยาแก้กามโรค และทางเดินปัสสาวะอักเสบ  แก้โรคกาม โรคเข้าข้อออกดอก รักษาเนื้อหนังมิให้เน่าเปื่อย รักษาโรคผิวหนัง มะเร็ง คุดทะราด
https://fongza.com/wp-
content/uploads/2018/06/Herb15.jpg

ตะกั่วเกรียบ
 ได้จากการผสมกันระหว่างตะกั่วกับสังกะสีเพื่อให้แข็งและกรอบมีสีขาว โบราณ
เรียก สังขวานร เมื่อแผ่เป็นแผ่นบางๆแล้วอัดงอจะมีเสียงดังกรอบเกรียบ รสเย็น
แก้ลม
https://www.siamchemi.com/wp-
content/uploads/2016/02/%E0%B8%A2%E0%B8%B9%E0%B9%80%E0%B8%A3%E0%B9%80%E0%B8%99%E0%B8%B5%E0%B8%A2
%E0%B8%A1.jpg

CHE 1142
LOGO
ธาตุท่ สี ลายตัวได้ ยาก
สนิมเหล็ก
 ได้มาจากเหล็กที่ผุเป็นสนิมเอาไปแช่น้ํา รสฝาดหวาน บํารุงโลหิต

สะเก็ดเหล็ก Eutectic Reaction

 ได้จากสะเก็ดของเหล็กที่กระเด็นออกมาเวลาทําการตีเหล็กใน
ขณะที่เหล็กร้อน
 รสฝาดเย็น บํารุงโลหิต
ตะกรันเหล็ก
 ได้มาจากตะกรันที่ติดอยู่ก้นเบ้าที่ใช้หลอมเหล็ก
 รสฝาดเย็น บํารุงโลหิต
CHE 1142 CHE 1142
Eutectic Reaction Eutectic Reaction
LOGO LOGO

 ในสภาพของแข็ง เกิดเป็ นสารสองชนิดซึง่ ต่างๆกัน การเกิดปฏิกิริยานี ้เกิดเมื่ออุณหภูมิลดลง ดังสมการ

 Eutectic เป็ นสารผสมหรื อระบบที่ประกอบด้ วยสารสองชนิดหรื อมากกว่าที่มี ของปฏิกิริยายูเทคติค แบบทัว่ ไป
เอกลักษณ์เฉพาะตัวคือมีจดุ หลอมเหลวตํ่า  เมื่อสารผสมทังสองเย็
้ นตัวลงแล้ วเกิดปฏิกิริยายูเทคติค จะทําให้ ของแข็งที่เกิดขึ ้นมีโครงสร้ างผลึกพิเศษ
เรี ยกว่า โครงสร้ างยูเทคติค ซึง่ คือโครงที่มีผลึกสลับกันระหว่างโครงสร้ างผลึก A และโครงสร้ าง
ผลึก B ดังรูป
 Eutectic Mixtures คือ สารที่มีคณ ุ สมบัตเิ ป็ น eutectic เมื่อนํามาผสมกันจะเกิดการเยิ ้มเหลว
 จุดที่อณ
ุ หภูมิแข็งตัว(หลอมละลาย)ของสารผสมนันตํ
้ ่าสุด เรี ยกว่า จุดยูเทคติค
(Eutectic Point)

ปฏิกริ ิยายูเทคติค (Eutectic Reaction)

 ปฏิกิริยาที่สารผสมที่ละลายกันอย่างสมบรูณ์ในสภาพของเหลว

CHE 1142 CHE 1142

Eutectic Reaction เอกสารอ้ างอิง
LOGO LOGO

1 2
3
 ตําราเภสัชกรรมไทย / มูลนิธิฟื้นฟูส่งเสริมการแพทย์แผนไทยเดิม โรงเรียนอายุรเวท (ชีวกโกมาร
ภัจจ์).พิมพ์ครั้งที่ 1.กรุงเทพฯ , 2548.
 พร้อมจิต ศรลัมพ์ และ รุ่งระวี เต็มศิริฤกษ์กุล. รสยาสมุนไพรกับสารเคมี : ความเหมือนที่
แตกต่าง. กรุงเทพ:หจก. สามลดา; 2556.
 http://www.thaikasetsart.com/%E0%B8%AA%E0%B8%A1%E0%B8%B8%E0%B8%9
9%E0%B9%84%E0%B8%9E%E0%B8%A3/

www.themegallery.com