Professional Documents
Culture Documents
PLANI MËSIMOR
BIOLOGJI
KLASA VI
2016----2017
MËSUESJA
DREJTORE
---------------
-------------------
I. PROGRAMI I FUSHËS SË SHKENCAVE NATYRORE SYNON :
zhvillon njohuritë dhe konceptet bazë për formimin shkencor në shkencat e natyrës;
zbulon lidhjet e varësisë ndërmjet botës së gjallë dhe mjedisit;
zhvillon aftësitë shkencore, të menduarit kritik dhe krijues;
zbaton njohuritë dhe aftësitë shkencore në mënyrë analitike, kritike dhe krijuese në problemet që kërkojnë zgjidhje
dhe marrje vendimesh;
vlerëson kontributin e shkencës dhe teknologjisë për mirëqenien e njeriut dhe shoqërisë;
nxit kureshtjen dhe zhvillon interesin për botën që e rrethon;
ndërgjegjësohet për të bashkëvepruar me mjedisin në mënyrë të përgjegjshme dhe konsensuale;
përdor teknologjinë e informacionit dhe të komunikimit, si mjet për sigurimin dhe komunikimin e informacionit;
shpjegon rolin e shkencës në zhvillimin e qëndrueshëm, si edhe në ruajtjen dhe mbrojtjen e mjedisit.
II. REZULTATET E TË NXËNIT TË KOMPETENCAVE KYÇE, QË REALIZON FUSHA E SHKENCAVE TË
NATYRËS, PËR KLASËN E GJASHTË
KOMPETENCA I :
Nxënësi:
shpreh mendimin e vet për një temë të caktuar me gojë ose me shkrim, si dhe në forma të tjera të komunikimit;
dëgjon me vëmendje prezantimin dhe komentet e bëra nga të tjerët rreth një teme duke bërë pyetje, komente, sqarime dhe
Kompetenca e
propozime;
komunikimit dhe e shpjegon qartë dhe saktë, me gojë ose me shkrim, kuptimin e termave (fjalëve, koncepteve) të reja duke përdorur gjuhën dhe
fjalorin e përshtatshëm;
të shprehurit
veçon informacionin kryesor nga një libër, gazetë, revistë, internet, radio, TV etj., e komenton dhe e shfrytëzon atë si referencë
Nxënësi komunikon në gjatë hartimit të një punimi ose detyre me shkrim;
mënyrë efektive shpreh drejt një mendim apo kërkesë, me gojë ose me shkrim, në gjuhën amtare ose të huaj, për një situatë të caktuar (për
udhëzim, ndihmë, informim, orientim etj.) duke ndërvepruar në grup ose në klasë;
përdor programet softuerike për komunikim të drejtpërdrejtë dhe në distancë nëpërmjet formave të caktuara të komunikimit
(për nevojat e veta apo si detyrë shkollore).
KOMPETENCA II :
Nxënësi:
parashtron argumente pro ose kundër për një temë/problem të caktuar gjatë një debati ose publikimi në media;
harton planin e punës për realizimin e një krijimi/detyre (letrar, shkencor, artistik), duke përcaktuar hapat kryesore të zbatimit;
zgjidh një problem (matematikor, gjuhësor, shoqëror, shkencor etj.) dhe arsyeton përzgjedhjen e procedurave përkatëse;
përzgjedh dhe demonstron strategji të ndryshme për zgjidhjen e një problemi (matematikor, gjuhësor, shkencor, artistik, shoqëror)
Kompetenca e të
duke paraqitur rezultat të njëjtë;
menduarit interpreton mënyra të zhvillimit të një procesi natyror apo shoqëror duke e ilustruar atë me shembuj konkretë;
krahason ngjashmëritë dhe dallimet e fazave më të rëndësishme nëpër të cilat është zhvilluar një proces/dukuri shoqërore,
natyrore ose artistike;
Nxënësi mendon në përdor krahasimin dhe kontrastin për të gjetur dallimet dhe ngjashmëritë kryesore midis dy e më shumë dukurive natyrore dhe
mënyrë krijuese shoqërore, krijimeve letrare apo artistike.
KOMPETENCA III :
Nxënësi:
përzgjedh të dhëna nga burime të ndryshme (libra, revista, udhëzues, fjalorë, enciklopedi ose internet), të cilat i shfrytëzon për
realizimin e temës/detyrës së dhënë dhe i klasifikon ato burime sipas rëndësisë që kanë për temën;
shfrytëzon të dhënat për të demonstruar të kuptuarit e koncepteve numerike, grafike, simboleve, formulave në shkenca natyrore
dhe shoqërore, matematikë ose arte duke i sqaruar nëpërmjet formave të ndryshme të të shprehurit;
zbaton në mënyrë të pavarur udhëzimet e dhëna nga një burim (tekst shkollor, libër, internet, medie) për të nxënë një temë,
Kompetenca e të veprim, aktivitet ose detyrë që i kërkohet;
shfrytëzon portofolin personal për identifikimin e përparësive dhe mangësive në funksion të vetëvlerësimit të përparimit dhe
nxënit
përmirësimit të suksesit në fushën e caktuar;
Nxënësi mëson për të ndërlidh temën e re ose një çështje të dhënë me njohuritë dhe përvojat paraprake duke i paraqitur në forma të ndryshme të të
nxënë shprehurit (kolona, tabela, grafike) sipas një radhitjeje logjike;
përdor programe të përshtatshme kompjuterike për zgjidhjen e problemeve dhe kryerjen e detyrave në fusha të ndryshme të
dijes;
parashtron pyetje (Pse? Çfarë? Si? Kur?), organizon mendimet e veta në formë të shkruar për temën/problemin e dhënë dhe
vlerëson përparimin e vet deri në zgjidhjen e duhur;
menaxhon emocionet, ndjenjat, kohën, shfrytëzimin e materialeve dhe të mjeteve gjatë kryerjes së një detyre/aktiviteti (në
klasë/shkollë apo gjetiu).
KOMPETENCA
IV
Nxënësi:
zhvillon një projekt individual ose në grup për kryerjen e një aktiviteti mjedisor apo shoqëror me rëndësi për shkollën ose për
Kompetenca për
komunitetin;
jetën, sipërmarrjen diskuton në grup për rëndësinë që ka mbrojtja e mjedisit, pasojat që sjell dëmtimi i tij për jetën e njeriut dhe propozon masat që
duhen ndërmarrë për evitimin e tyre;
dhe mjedisin
identifikon dhe vlerëson burimet e nevojshme (p.sh., pajisjet, materialet, burimet njerëzore, kohën, etj) për realizimin e një
Nxënësi veprimtarie në shkollë ose në komunitet;
kontribuon në
përdor programet kompjuterike për përgatitjen e materialeve të nevojshme grafike, ilustrime, disejnime (të ftesave, pamfleteve,
njoftimeve apo publikimeve);
mënyre bashkëvepron në mënyrë aktive me moshatarët dhe të tjerët (pavarësisht statusit të tyre social, etnik etj.) për realizimin e një
aktiviteti të përbashkët (projekti/aktiviteti në bazë klase/shkolle apo jashtë saj);
produktive merr pjesë si anëtar i një jurie, (në nivel klase apo shkolle) për vlerësimin e një veprimtarie /konkursi sportiv, shkencor, artistik,
etj., duke u bazuar në kriteret e paracaktuara..
KOMPETENCA V
prezanton para nxënësve procesin e përgatitjes së një ushqimi ose specialiteti shtëpiak sipas një recete për ushqim të
shëndetshëm;
Kompetenca
vlerëson përmbajtjen e vlerës ushqimore (ndikimin pozitiv dhe negativ në shëndet) për tri lloje ushqimesh të cilat konsumohen
personale në mjedisin e tij ose përreth;
diskuton në grup me argumente për rëndësinë që ka respektimi i regjimit ditor dhe i aktiviteteve fizike për shëndetin dhe për
Nxënësi bën jetë të
jetën e njeriut;
shëndetshme identifikon shenjat/simbolet e rrezikut në prodhime apo objekte konkrete;
kërkon ndihmë/këshillë nga personat dhe shërbimet përkatëse për përkrahje ose mbështetje në situata të ndryshme të
dyshuara/supozuara si potencialisht të rrezikshme në të cilat cënohet shëndeti fizik dhe mendor;
përshkruan ndryshimet fizike, psikike dhe emocionale të fazës së pubertetit duke paraqitur fakte për ndikimin e tyre në
mënyrën (stilin) e jetesës;
shpjegon pasojat e përdorimit të duhanit, alkoolit, drogës dhe substancave të tjera të dëmshme për shëndetin dhe mirëqenien e
individit gjatë një debati ose prezantimi (me gojë ose me shkrim);.
KOMPETENCA VI
Kompetenca -paraqet në forma të ndryshme të të shprehurit mënyrën e funksionimit të mjedisit të vet shoqëror në nivel lokal dhe me gjerë;
-demonstron shembuj konkret të mbrojtjes së mjedisit natyror dhe atij të krijuar nga njeriu në aktivitete të jetës së përditshme në
qytetare
shtëpi, në klasë, në shkollë dhe në komunitet;
Nxënësi -propozon alternativa se si të gjithë qytetarët mund të kontribuojnë në mënyra të ndryshme për këtë proces;
-diskuton me të tjerët apo në një formë tjetër të të shprehurit paraqet interesin personal për çështje publike, shoqërore, historike,
përkushtohet ndaj të
natyrore etj., dhe jep propozime për zgjidhjen e ndonjë problemi në komunitet e më gjerë në një fushë të caktuar.
mirës së përbashkët
KOMPETENCA
VII :
Kompetenca përdor mediat digjitale dhe mjediset informative për të komunikuar dhe bashkëpunuar duke përfshirë komunikimet në distancë
për zhvillimin e njohurive;
digjitale
analizon, vlerëson, menaxhon informacionin e marrë elektronikisht (p.sh., hedhin disa informacione të marra nga
Nxënësi përdor interneti duke i përmbledhur në një tabelë ose grafik);
zhvillon aftësinë mediatike për identifikimin e burimit të informacionit dhe këndvështrimin analitik për gjykimin e tyre
teknologjinë për të
(p.sh., dallon nëse një material i marrë nga interneti është fakt dhe burimi është primar ose sekondar);
nxitur inovacioni ndërton sisteme të teknologjisë së informacionit nëpërmjet mbledhjes, përpunimit dhe daljes së informacionit, si dhe të
feedback-ut të marrë nga mësuesit ose nxënësit e tjerë
II.TABELA PËRMBLEDHËSE E PROGRAMIT (SHKALLA 3, Biologji VI )
TEMATIKAT BIOLOGJI ORE
Organet e trupit.
Zemra dhe enët e gjakut.
Mushkëritë dhe frymëmarrja.
13 ORE
Sistemi tretjes.
Sistemi ekskretues.
Sistemi nervor.
Sistemi riprodhues.
III. FUSHA: SHKENCAT E NATYRËS
PLANI MËSIMOR VJETOR:
KLASA VI
LËNDA: BIOLOGJI
35 X 1 = 35 ORË VJETORE
Shpërndarja e përmbajtjes lëndore për realizimin e kompetencave
1. Sistemi tretës
2. Sistemi tretës
Sistemet 3. Si funksionojnë veshkat
4. Si funksionon truri
9 orë 5. Aparati riprodhues
6. Si ndikon ushqimi dhe
mënyra e jetesës në
organizmin tonë
7. Kontrolloni njohurite
8. Test
9. Vlerësim portofoli
PLANIFIKIMI TREMUJOR PËR PERIUDHËN : SHTATOR – DHJETOR
FUSHA E SHKENCAVE NATYRORE
LËNDA: BIOLOGJI VI
Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyçe
Kompetenca e komunikimit dhe e të shprehurit: Shpreh mendimin e vet për një temë të caktuar me gojë ose me shkrim, si dhe në forma të tjera të komunikimit.
Kompetenca e të menduarit: Përzgjedh dhe demonstron strategji të ndryshme për zgjidhjen e një problemi duke paraqitur rezultate të njëjtë.
Kompetenca e të nxënit: Përzgjedh të dhëna nga burime të ndryshme ( libra, revista, udhëzues, fjalorë, enciklopedi ose internet), të cilat i shfrytëzon për realizimin e
temës/detyrës së dhënë dhe i klasifikon ato burime sipas rëndësisë që kanë për temën.
Kompetenca për jetën, sipërmarrjen dhe mjedisin: Bashkëvepron në mënyrë aktive me moshatarët dhe të tjerët (pavarësisht statusit të tyre social, etnik etj.)
Kompetenca personale: merr pjesë ose drejton punën në grup, bashkëpunon me përfaqësues të komunitetit për të ndihmuar moshatarët dhe anëtarët e tjerë të komunitetit që
kanë probleme shëndetësore
Kompetenca qytetare: Zbaton dhe respekton rregullat e mirësjelljes në klasë, shkollë etj. Dhe mban qëndrim aktiv ndaj personave, të cilët nuk i respektojnë ato.
Kompetenca dixhitale: përdor mediat digjitale dhe mjediset informative për të komunikuar dhe analizon, vlerëson, menaxhon informacionin e marrë elektronikisht .
Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave të fushës
Identifikimi i problemeve dhe zgjidhja e tyre:identifikon, përshkruan, vlerëson, zhvillon, analizon të dhënat në lidhje me një dukuri, process, apo problem dhe zbaton teknika të
përshtatshme për zgjidhjen e këtij problemi.
Përdorimi i mjeteve objekteve dhe proçedurave shkencore: Nxënësi identifikon ndikimet e shkencës dhe të teknologjisë, kupton si funksionojnë objektet
teknike dhe kupton dukuritë natyrore
Komunikimi me gjuhën dhe terminologjinë e shkencës: Shkëmben informacionin shkencor me të tjerët, interpreton dhe formulon në gjuhën shkencore, përhap dhe zhvillon
njohuritë dhe rezultatet shkencore dhe teknologjike
Nr Tematika Kapitulli Temat mësimore Situate e parashikuar Metodologjia dhe Vlerësimi Burimet
të të nxënit veprimtaritë e
nxënësve
1 Zinxhiri ushqimor në një Paraqiten foto te A) Metoda Vlerësim diagnostikues: Teksti i nxënësit
habitat lokal. habitateve të habitateve interaktive, -Vlerësim për për klasën e 6.
KAP 1 të ndryshme bashkëvepruese, Teksti i mësusesit
përdorimin e
2 Ndërveprimet Gjallesat në Zinxhiri ushqimor fillon me Foto te bimeve te ndryshme gjithëpërfshirëse. për klasën e 6.
mjedisin e bimët. Pse bimët janë baza e jetës -Lexim terminologjisë shkencore Materiale nga
tyre përmbledhje në -Intervistë me një listë interneti
3 Konsumatorët në zinxhirët Foto të bimëve dhe kafshëve të dyshe. treguesish Materiale nga
ushqimorë. ndryshme ndodhen në tavolinën -Përvijimi i enciklopedi.
e fëmijëve : Ndërtoni zinxhirë të koncepteve -Vetvlerësim me listë Revista
ndryshëm ushqimorë me këto kontrolli
foto
4 Zinxhirët ushqimorë në Veprimtari zbuluese në zinxhirë -Grupet e Tekst nga fusha të
habitate të ndryshme. ushqimorë të ndryshëm ekspertëve Vlerësim për të nxënë: tjera.
5 Zinxhirët ushqimore në Material filmik B)Teknika dhe (Vlerësim formues)
habitate të ndryshme. metoda të Slide/ materiale të
hulumtimit -Vlerësimi i përgjigjeve krijuara nga
6 Shpyllëzimi.
Veprimtaria 1.5 -Hetimi dhe me gojë. mësuesit.
në Librin e nxënësit -Vlerësimi i punës në Modele të
zbulimi;
grup. detyrave nga
7 Ndotja e ajrit. Shëtitje zbulimi -Metoda -Vlerësim mes nxënësit
ne zonate ndotura afër shkollës eksperimentale nxënësish.
Nxënësit -Vlerësimi i aktivitetit Mjete të
kryejnë veprimtarinë 1.6 -Zbatime praktike ndryshme
brenda dhe jashtë gjatë debateve në klasë.
8 Ndotja e ajrit Hartimi i tabelave, grafikëve, laboratorike
klase -Vlerësimi i detyrave të
fletepalosjeve
-Metoda integruese shtëpisë. Lapustina
9 Shiu acid. Ekspozimi në klase i fotove
-Vetvlerësim;
gjallesash në toke dhe ne det të -Studimi i rastit Letra me
dëmtuara nga shiu acid. -Intervistë me një listë
Puna me projekte ngjyra,plastelinë
Veprimtaria 1.7 treguesish;
10 Gjallesat në rrezik zhdukjeje Listoni gjallesa qe i shiokjnë më C) Teknika që -Vëzhgim me një listë të Letër format A4
pak në natyrë zhvillojnë plotë treguesish,
mendimin kritik -Prezantim me gojë ose Kujdes!
11 Gjallesat në rrezik zhdukjeje Nxënësit kompozojnë një fletë dhe krijues me shkrim, Ne menyre te
palosje ose sensibilizimi me -Brain storming -Projekt kurrikular hollesishme
figura gjallesash në rrezik mjetet
-Karrigia e nxehtë
zhdukjeje dhe diskutojnë rreth ndihmese per
tyre. -VLD/VMLD Vlerësimi i të nxënit: realizimin e
12 Test përmbledhës -Parashikim nga (vlerësimi përmbledhës) temave
-Test për një grup mesimore jane
13 Vleresim portofoli termat paraprakë temash të caktuara. te pershkruara
14 Projekt: Dokumentar
Menaxhimi i mbetjeve, -INSERT -Test në përfundim të një tek libri i
Riciklimi kohe të caktuar. mesuesit.
-D/D/M Aty dote gjeni
-Vlerësim i portofolit
-Harta e dhe ide per
mesimdhenien si
koncepteve
dhe udhezime se
-Diagram i Venit si do ti kryeni
-Esse, shkrim i lire veprimtarite sipas
temave perkatese
-Shkrim i shpejtë
-Empatia
Rezultatet e te nxënit për tremujorin e pare: SHTATOR –DHJETOR
Njohuritë dhe konceptet Aftësitë dhe proceset Qëndrimet dhe vlerat
Nxënësi:
TEMATIKA / Ndërveprimet Nxënësi: ● ndan me të tjerët përvojat dhe njohuritë e përftuara nga
Kujdesi për mjedisin. kryen kërkime për shembuj konkretë të ndikimeve vëzhgimet individuale;
● vlerëson burimet e ndryshme të informacionit që mbështesin
Njeriu dhe mjedisi. positive dhe negative të njeriut në mjedis;
kërkimin e tij/saj rreth veprimtarisë së njeriut në mjedis;
Riciklimi
kërkon mënyra të ndryshme për t’u kujdesur për mjedisin ● tregon interes për të mbledhur informacione dhe kontribuar
me përgjegjshmëri në kujdesin ndaj mjedisit;
p.sh. riciklimi- reduktimi- ripërdorimi, përdorimi me ● demonstron bashkëpunim dhe qëndrim etik gjatë punës në
kursim i enegjisë etj. grup dhe diskutimeve.
Nxënësi: Nxënësi:
TEMATIKA / Sistemet
përdor emra shkencore për disa prej organe kryesore të tregon kuriozitet kur eksploron funksionimin e
Organet e trupit.
sistemeve të trupit të njeriut; organeve kryesore të sistemeve të trupit të njeriut;
Zemra dhe enët e
identifikon vendosjen e organeve kryesore në trup; vlerëson përpjekjet individuale dhe punën në grup
gjakut.
përshkruan funksionet e organeve kryesore të trupit; duke respektuar perspektiva të ndryshme për çështje
Mushkëritë dhe
frymëmarrja që lidhen me mbrojtjen e shëndetit.
shpjegon se si funksionet e organeve kryesore janë
thelbësore për funksionimin normal të organizmit
-Empatia
Rezultatet e te nxënit për tremujorin e pare: PRILL – QERSHOR
Nxënësi: Nxënësi:
TEMATIKA / Sistemet
përdor emra shkencore për disa prej organe kryesore të tregon kuriozitet kur eksploron funksionimin e
Sistemi tretjes. organeve kryesore të sistemeve të trupit të njeriut;
sistemeve të trupit të njeriut;
Sistemi ekskretues. vlerëson përpjekjet individuale dhe punën në grup
identifikon vendosjen e organeve kryesore në trup;
Sistemi nervor. duke respektuar perspektiva të ndryshme për çështje
përshkruan funksionet e organeve kryesore të trupit;
Sistemi riprodhues që lidhen me mbrojtjen e shëndetit.
shpjegon se si funksionet e organeve kryesore janë
thelbësore për funksionimin normal të organizmit
tregon për ndikimin e ushqimeve, drogave, mënyrës së
jetesës për funksionimin e trupit të njeriut