PLANI VJETOR

(Periudha I-II-III)
BIOLOGJI KLASA 12
Viti shkollor 2023-2024

¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯
REPUBLIKA E SHQIPËRISË
MINISTRIA E ARSIMIT SPORTIT DHE RINISË
DREJTORIA E PËRGJITHSHME E ARSIMIT PARAUNIVERSITAR
DREJTORIA RAJONALE E ARSIMIT PARAUNIVERSITAR
 Plani analitik dhe sintetik

Lënda: Biologji 12

Shtëpia botuese “Albas”

Struktura
34 javë x 4 orë/javë = 136 orë
SHTATOR – DHJETOR JANAR – MARS PRILL – QERSHOR
14 javë x 4 orë = 56 ORË 12 javë x 4 = 48 ORË 9 javë x 4 orë = 32 ORË
Rezultatet e të nxënit të kompetencave kyç që realizohen nëpërmjet fushës së shkencave të natyrës për shkallën VI

Kompetenca e komunikimit dhe e të shprehurit. Nxënësi komunikon në mënyrë efektive. Nxënësi/ja:

 shpreh para një audience të caktuar mësimore, çështjet thelbësore të ngritura në një fjalim, interpretim ose paraqitje të dëgjuar për
një temë të caktuar nga fusha të ndryshme, përmes së paku një forme të komunikimit (gjuhës, simboleve, shenjave, kodeve,
performancës artistike etj.);
 diskuton në grup në mënyrë konstruktive duke dhënë informacion, argumente dhe duke shtruar pyetje në një dialog në kohëzgjatje
prej disa minutash, për një temë të caktuar në gjuhën amtare, ose në gjuhë të huaj;
 përdor drejt strukturën dhe rregullat e drejtshkrimit në forma të ndryshme të komunikimit, si: ese, e-mail, letër formale dhe
joformale etj.;
 prezanton një temë të caktuar nga arti, nga shkenca, nga jeta e përditshme dhe në mënyrë efektive komunikon me audiencën duke
përdorur TIK-un dhe mediet e tjera të shkruara dhe elektronike;
 përdor në mënyrë efektive programet e TIK-ut gjatë procesit të të nxënit (duke përfshirë edhe të nxënit në distancë) dhe kryerjes së
detyrave në një fushë të caktuar mësimore.
Kompetenca e të menduarit. Nxënësi mendon në mënyrë krijuese.
Nxënësi/ja:
 sqaron ecurinë e zgjidhjes së një problemi në klasë apo jashtë saj, duke e vërtetuar zgjidhjen e problemit përmes metodës së
analizës dhe e prezanton para moshatarëve apo para të tjerëve;
 analizon, në mënyrë të pavarur, informacionet e marra nga burimet e ndryshme për një temë ose detyrë të dhënë, vlerëson cilësinë
e tyre dhe i radhit ato sipas rëndësisë dhe qëllimit që kanë (temat mund të jenë, p.sh.: orientimi në karrierë, integrimi evropian,
ndryshimet klimatike, rreziqet nga armët konvencionale, armatimi bërthamor, zhvillimi kulturor-artistik në vend etj.); gjykon
rezultatet e arritura, nga analiza e të dhënave të një projekti apo programi të realizuar dhe i interpreton ato me gjuhën e
matematikës dhe të fushës përkatëse, i paraqet grafikisht, në formë tabelore, duke nxjerrë përfundime të vërtetuara (p.sh.: projekt
me bazë shkolle, projekt i gjelbërimit, projekt i hartuar nga komuniteti, koncert, ekspozitë tematike, orë letrare, punë laboratorike
etj.);
 kërkon në mënyrë të pavarur për një çështje të caktuar, duke përcaktuar fazat dhe procedurat e hulumtimit, paraqet dhe interpreton
rezultatet e fituara në tabela dhe grafikë, duke përdorur teknologjinë informative;
 identifikon burimet e informacioneve të nevojshme dhe i shfrytëzon ato në mënyrën e duhur për të zgjidhur një problem në nivelin
e caktuar të vështirësisë, duke dhënë shembuj konkretë;
 vlerëson cilësinë e informacioneve në një material të shkruar për një temë të caktuar (p.sh.: për ngrohjen globale, për diversitetin
kulturor dhe etnik etj.),
 identifikon elementet kryesore, i diskuton me moshatarët, duke dhënë propozime konkrete për shfrytëzimin e shembujve pozitivë
në kontekstin lokal apo global, duke shprehur edhe qëndrimin personal;
 përpunon në mënyrë kritike informacionet e mbledhura nga burime të ndryshme për ndonjë temë të ndjeshme në shoqëri, formon
qëndrim kritik dhe e paraqet atë gjatë një debati me moshatarë dhe me të tjerë për çështjen e ngritur, “pro” ose “kundër” (si, p.sh.:
futja e edukimit fetar në shkollat publike, martesat mes anëtarëve të një gjinie, dënimi me vdekje etj.);
 argumenton rezultatet e arritura gjatë një eksperimentimi në shkollë apo diku tjetër, duke përshkruar qëllimin, hipotezën dhe
mënyrën e vëzhgimit të dukurisë së manifestuar dhe paraqet rezultatet në mënyrë tabelore dhe grafike;
 zbaton njohuritë dhe përvojën në kontekst të zgjidhjes së një problemi nëpërmjet veprimeve të përshtatshme ( p.sh., përfshin të
rinjtë në një debat për tema me interes shkencor, shoqëror, historik, kombëtar etj.) vetëm pasi të jenë bërë përgatitjet e duhura dhe
të jetë bërë informimi i të gjithëve.
Kompetenca e të nxënit. Nxënësi mëson për të nxënë.
Nxënësi/ja:
 demonstron shkathtësi të përdorimit të TIK-ut në situata të përditshme dhe në përmbushjen e kërkesave të ndryshme gjatë të nxënit
(p.sh.: për ndërtimin e tabelave, grafikëve apo diagrameve, për vizatimin e një plani të shtëpisë, apo për përgatitjen e shkresave
dhe prezantimeve etj.);
 diskuton në grup për mënyrat e bashkëpunimit me të tjerët për të zgjidhur një situatë të re mësimore ( një problem nga jeta e
përditshme ose për të menaxhuar konfliktet me bashkëmoshatarët), tregon mënyrën e shfrytëzimit të përvojave paraprake për të
zhvilluar njohuritë dhe shkathtësitë e reja në zgjidhjen e situatave dhe problemeve të tilla;
 shfrytëzon, në mënyrën e duhur, këshillat dhe informacionet e marra për përkrahje në zgjidhjen e një detyre apo problemi të
caktuar, pastaj rezultatet i paraqet para të tjerëve;
 bën përpunimin e informacioneve për një temë të caktuar në mënyrë të pavarur dhe efektive, rezultatet e punës i prezanton me
shkrim ose me gojë para të tjerëve, duke dhënë shpjegime për mënyrën e zgjedhjes dhe të shfrytëzimit të burimeve të
informacionit;
 paraqet një plan studimi (në formë skice, vizatimi, shkrimi etj.) për ndonjë çështje të caktuar (p.sh.: vlerat kulturore të rajonit të
vet, vlerat e edukimit në shoqëri etj.), duke respektuar të gjitha hapat e planit të studimit dhe e paraqet para të tjerëve;
 vlerëson, në mënyrë kritike, punën e vet duke iu referuar qëllimeve të punës, p.sh., në mënyrë të pavarur redakton një dorëshkrim
të tij për përmirësimin e organizimit të shkrimit dhe të qartësisë së mendimit etj.;
 menaxhon në mënyrë produktive burimet që i ka në dispozicion (kohën, njerëzit, mjetet e konkretizimit/punës etj.) gjatë kryerjes
së një aktiviteti ose detyre të caktuar në një fushë mësimore apo në situata të jetës së përditshme.
Kompetenca për jetën, sipërmarrjen dhe mjedisin. Nxënësi kontribuon në mënyrë produktive. Nxënësi/ja:
 merr nisma në veprimtari të ndryshme me interes për lëndën/fushën mësimore, për klasën, për shkollën dhe për mjedisin ku jeton,
si dhe tregohet i përgjegjshëm në plotësimin e detyrave, përmbushjen e detyrimeve dhe respektimin e afateve referuar projektit apo
planit;
 planifikon dhe menaxhon me sukses një projekt me objektiva të caktuara, p.sh., një projekt për organizimin e ndërmarrjeve të
vogla që ofrojnë produkte dhe shërbime për qytetarët, duke u mbështetur në kërkesat aktuale të tregut të punës;
 zbaton udhëzimet dhe rregullat e shkruara në udhëzues, katalogë, apo skica për përdorimin e drejtë të mjeteve laboratorike,
makinave dhe pajisjeve teknike, gjatë një ushtrimi ose aktiviteti (në klasë, në laborator etj.) dhe tregon për të tjerët mënyrën e
zgjedhjes dhe përdorimit të tyre.
Kompetenca personale. Nxënësi bën jetë të shëndetshme.Nxënësi/ja:
 demonstron vetëbesim dhe shkathtësi personale e ndërpersonale në jetën e përditshme, duke dalluar me kohë aspektet pozitive për
veten dhe duke ndërmarrë veprime konkrete për arritjen e rezultateve të synuara personale;
 shfaq në forma të ndryshme bashkëndjesi për të tjerët, p.sh.: merr pjesë në veprimtari bamirësie, ndihmon të moshuarit, të sëmurët
etj. dhe përvojat e tilla i prezanton para të tjerëve;
 paraqet nëpërmjet njërës nga format shprehëse, përparësitë e veprimtarive fizike ditore për individin e shëndoshë dhe prezanton
para të tjerëve qëllimet e vendosura për veten në këtë fushë (për marrje me aktivitete fizike ditore) dhe nivelin e arritjes së tyre;
 bën zgjedhje dhe merr vendime të duhura lidhur me shëndetin, dietat dhe ushtrimet në jetën e përditshme, apo në situata të
paraqitura në formën e detyrave dhe veprimtarive mësimore, kur duhet të veprojë në mënyrë të pavarur për zbatimin në praktikë të
këtyre aspekteve;
 shpreh, në forma të ndryshme, qëndrimin e vet të pavarur për përgjegjësinë e të qenit prind/kujdestar dhe për planifikimin e
familjes, si dhe merr vendime të drejta për të ardhmen e tij.
Kompetenca qytetare. Nxënësi përkushtohet ndaj të mirës së përbashkët.Nxënësi/ja:
 prezanton nëpërmjet njërës nga format e shprehjes, mënyrën e funksionimit të mjedisit shoqëror në nivel lokal dhe më gjerë, si dhe
me shembuj konkretë tregon kontributin e vet në ruajtjen dhe kultivimin e vlerave të mjedisit;
 ilustron me shembuj zgjidhjen e problemeve të caktuara në nivel shkolle ose në nivel të komunitetit dhe format e përkrahjes, si dhe
e arsyeton këtë me argumente para një audience të caktuar (p.sh., demonstron mënyrën e ofrimit të ndihmës së parë në rastet e
fatkeqësive natyrore ose njerëzore);
 merr pjesë në përgatitjen dhe organizimin e një veprimtarie (në shkollë apo në komunitet) për mbrojtjen e mjedisit natyror dhe atij
të krijuar nga njeriu dhe në mënyra të ndryshme kontribuon për zhvillim të qendrueshëm të tij.
Kompetenca digjitale. Nxënësi përdor teknologjinë për të nxitur inovacionin. Nxënësi/ja:
 përdor programet e TIK-ut në mënyrë efektive për të komunikuar dhe bashkëpunuar me bashkëmoshatarët gjatë procesit të të
nxënit, duke përfshirë edhe të nxënit në distancë;
 prezanton një projekt, duke përdorur sekuenca videosh, figurash, për demonstrimin e temave mësimore;
 vlerëson cilësinë e informacionit të gjetur nga një shumëllojshmëri burimesh dhe mediesh;
 përdor sistemet e duhura kompjuterike (hardware, software dhe networks dhe softet), si: word processing, database, power-point,
publisher, internet explorer për përdorimin e TIK-ut në situata të ndryshme të të nxënit (ndërtimin e tabelave, grafikëve,
diagrameve, vizatimin e një plani, përgatitjen e shkresave dhe të prezantimeve);
 është krijues në zbatimin e njohurive që përmbajnë shkencat kompjuterike dhe mediet digjitale; tregon rregullat e sigurisë që
duhen zbatuar për të ruajtur privatësinë personale, sipas kodit të etikës së komunikimit personal dhe në grup;
 është aktiv dhe i pavarur në procesin e mësimdhënies dhe mësimnxënies për gjetjen dhe përdorimin e metodologjive që lehtësojnë
këtë proces
 PLANI VJETOR SINTETIK - LËNDA BIOLOGJI KLASA 12 ME ZGJEDHJE
Arsimi i Mesëm i Lartë (AML) Niveli i arsimit me kohëzgjatje prej tre Shkalla VI
vitesh
Struktura
34 javë x 4 orë/javë = 136 orë
PERIUDHA SHTATOR – DHJETOR JANAR – MARS PRILL – QERSHOR
14 javë x 4 orë = 56 ORË 12 javë x 4 = 48 ORË 9 javë x 4 orë = 32 ORË
TEMATIKA DIVERSITETI DIVERSITETI DIVERSITETI
Njohuritë dhe  Ndërtimi dhe funksionimi i  Gjenetika, kontrolli i shprehjes
konceptet qelizave eukariote dhe së gjeneve
prokariote  Trashëgimia monohibride dhe
 Teoria qelizore dihibride
 Qelizat prokariote  Kromozomet homologe
 Qelizat eukariote  Kryqëzimet analizuese
 Viruset  Kodominanca
 Diversiteti i molekulave  Gjenet e lidhura
biologjike  Alelizmi i shumëfishtë
 Karbohidratet  Ndërveprimi i gjeneve
 Yndyrat  Mutacionet
 Proteinat  Kontrolli i shprehjes së
 Acidet nukleike gjeneve të prokariotët dhe
 Dyfishimi i ADN-se eukariotët
 Sinteza e proteinave  Gjenetika e popullatave
 Jonet inorganike  Ligji Hardi Vajnberg
 Uji  Shkaqet e mikroevolucionit
 Evolucioni dhe përshtatja
 Përzgjedhja natyrore dhe
format e saj
 Përshtatjet fiziologjike,
anatomike dhe sjelljore
 Izolimi riprodhues
 Lloji
 Llojformimi alopatrik dhe
 simpatrik
 Diversiteti i llojeve
 Ekosistemet
 Diversiteti i llojeve
TEMATIKA SISTEMET SISTEMET
Njohuritë dhe  Shkëmbimi dhe transporti i  Shkëmbimi dhe transporti i
konceptet lëndëve lëndëve të kafshët
 Mekanizmat e transportit  Shkëmbimi i gazeve
qelizor  Ndërtimi i sistemit të
 Struktura e membranës frymëkëmbimit
qelizore  Transporti i gazeve në gjak
 Sinjalizimi të qelizat  Sistemi imunitar
 Sistemet e transportit të  Mbrojtja ndaj sëmundjeve
lëndëve në qelizë  Qelizat e sistemit imunitar
 Shkëmbimi dhe transporti i  Imuniteti aktiv dhe pasiv
lëndëve të bimët  Homeostaza të kafshët dhe të
 Nevojat për transport të bimët
bimëve  Mjedisi i brendshëm
 Indet bimore  Homeostaza të njeriu
 Struktura e rrënjëve kërcejve  Ekskretimi
dhe gjetheve  Struktura e sistemit të
 Shkëmbimi i gazeve ekskretimit
 Transpirimi  Funksionet e nefronit
 Translokacioni  Homeostaza të bimët
 Shkëmbimi dhe transporti i  Kordinimi të kafshët dhe të bimët
lëndëve të kafshët  Komunikimi nervor
 Ndërtimi i sistemit të  Harku reflektor
qarkullimit  Sinapset
- Enët e gjakut  Tkurrja muskulore
- Zemra  Roli i hipotalamusit
 Roli i ADH-së (hormoni i
- Cikli kardiak
kundërurinimit) në ruajtjen e
 Transporti i lëndëve
 sasisë së ujit.
ndërmjet sistemit të
 qarkullimit të gjakut dhe  Komunikimi hormonal të bimët
qelizave  Roli i hormoneve bimore
- Elementët qelizor të gjakut
- Gjaku
- Limfa
TEMATIKA CIKLET CIKLET CIKLET
Njohuritë dhe  Cikli qelizor të eukariotët  Shndërrimet energjetike  Cikli qelizor të eukariotët
konceptet  Mitoza  Fotosinteza  Mejoza
 Faza dritore  Mutacionet kromozomike
 Faza jodritore  Gametogjeneza të njeriu
 Frymëmarrja qelizore  Gametogjeneza të bimët
 Roli i ATP ne transportin aktiv
 Fosforilimi oksidativ
 Fosforilimi ne nivelin e
substratit

PLANI SINTETIK i PERIUDHËS: SHTATOR – DHJETOR = 56 ORË

 SHPËRNDARJA E ORËVE SIPAS TEMATIKAVE PËR PERIUDHËN SHTATOR-DHJETOR

Rezultatet e të nxënit sipas fushës për secilën tematikë për periudhën shtator - dhjetor.
Niveli REZULTATET E TË NXËNIT- Struktura e qelizës. Nxënësi/ja:
N2 Përshkruan me fjalët e tij rolin e zhvillimit të mikroskopisë në zbulimet e strukturës dhe ndërtimit të qelizave
N3 Emërton nëpërmjet skematizimeve strukturat e përbashkëta të qelizës bimore dhe shtazore
N2 Liston strukturat që gjenden vetëm në qelizën bimore/ vetëm në qelizën shtazore
N3 Përcakton ngjashmëritë dhe dallimet midis qelizës bimore dhe asaj shtazore
N4 Llogarit me anë të matjeve përmasat reale të objekteve, zmadhimin e qelizës shtazore dhe të disa prej organeleve qelizore
N3 Vëzhgon në mikroskop preparate të gatshme ose të përgatitura vet
N3 Emërton strukturat e një qelize shtazore/ bimore, të cilat mund të shihen me mikroskop elektronik, por jo me mikroskopoptik
N2 Liston strukturat kryesore që kanë të përbashkëta qelizat prokariote dhe qelizat eukariote
N3 Shpjegon shkurtimisht rëndësinë e secilit prej organeleve qelizore
N3 Skematizon thjesht ndërtimin e një virusi
N3 Krahason struktura të ndryshme qelizore në ndërtim dhe funksion
N4 Përcakton lidhjen strukturë funksion të secilit prej organeleve qelizore
Niveli REZULTATET E TË NXËNIT- Molekulat biologjike. Nxënësi/ja:
N3 Përshkruan me anë të shembujve kuptimin e termave kondensim dhe hidrolizë
N3 Shpjegon me fjalët e tij formimin e lidhjeve glukozidike
N3 Krahason ndërtimin e monosakarideve, disakarideve dhe polisakarideve
N2 Përshkruan me fjalët e tij strukturën unazore të α-glukozës dhe β- glukozës
N4 Teston përdorimin e tretёsirës së Benediktit pёr tё hetuar praninë e sheqernave reduktues dhe joreduktues
N3 Shpjegon së polisakaridet formojnë lidhje glukozidike përmes reaksioneve të kondensimit
N3 Shpjegon së amidoni ka dy përbërës: amilozën dhe amilopektinën
N2 Përshkruan me fjalë ndërtimin e amidonit, glikogjenit, celulozës
N4 Teston përdorimin e tretësirës jod dhe jodur kaliumi pёr tё hetuar praninё e amidonit;
N3 Tregon me anë të një tabele dallimet midis strukturës së amilozës dhe celulozës
N2 Përshkruan strukturën molekulare të një trigliceridi referuar formimit të lidhjeve esterore
N3 Shpjegon lidhjen e strukturës së triglicerideve me funksionet e tyre në organizmat e gjallë
N3 Tregon dallimet midis yndyrave të ngopura dhe të pangopura
N3 Përshkruan strukturën e një fosfolipidi dhe lidhjen e strukturës me funksionet e tij në organizmat e gjallë
N2 Përshkruan strukturën e një aminoacidi dhe formimin e lidhjeve peptidike në reaksionet e kondensimit
N3 Tregon rolin e lidhjeve jonike, hidrogjenore dhe disulfurore në strukturën e proteinave
N3 Tregon rëndësinë e strukturës primare, sekondare, terciare dhe kuaternare të proteinave në përcaktimin e vetive të tyre;
N3 Tregon së si struktura e kolagjenit dhe hemoglobinës lidhen me funksionin që kryejnë në organizëm
N4 Hulumton me anë të eksperimenteve praninë e proteinave nëpërmjet reagjentit të Biuretit
N4 Shpjegon rëndësinë e vetive kimike dhe fizike të ujit në përcaktimin e vetive biologjike
Niveli REZULTATET E TË NXËNIT- Membranat qelizore dhe transporti. Nxënësi/ja:
N3 Analizon strukturën e membranës qelizore referuar modelit të mozaikut fluid
N3 Shpjegon nëpërmjet figurave funksionet e molekulave që ndërtojnë membranat qelizore
N3 Shpjegon me anë të një skeme të thjeshtë kuptimin për transduksionin
N4 Demonstron në eksperimente të ndryshme si ndodh difuzioni
N3 Analizon rolin e molekulave në sinjalizimin e qelizave
N4 Argumenton së vetitë e molekulave ndikojnë në mënyrën së si ato transportohen brenda ose jashtë qelizave
N3 Shpjegon me anë të shembujve si ndodh osmoza në qelizat bimore dhe shtazore
N4 Përcakton potencialin e ujit në qelizat bimore (potenciali i ujit = presioni turgorit + potencialin osmotik);
N3 Përshkruan procesin e transportit aktiv përfshirë rolin e ATP-se
N3 Shpjegon proceset e endocitozës dhe ekzocitozës për transportin e molekulave të mëdha
N4 Tregon së fosforilimi i ADP-së kërkon energji dhe së hidroliza e ATP siguron furnizimin me energji për proceset biologjike
Niveli REZULTATET E TË NXËNIT- Cikli qelizor dhe mitoza. Nxënësi/ja:
N3 Përshkruan strukturën e kromozomeve
N3 Përshkruan me anë të skematizimit ngjarjet kryesore që ndodhin gjatë ciklit qelizor
N3 Shpjegon së si bërthama ndahet me mitozë dhe formon dy bërthama gjenetikisht identike
N3 Vëzhgon në qelizat e majës së rrënjëve fazat e mitozës, duke përdorur mikroskop me dritë
N3 Shpjegon rëndësinë e mitozës
N4 Harton një raport mbi rëndësinë e telomerëve në mjekësinë e sotme moderne në plakjen e qelizave
N4 Harton një raport mbi rëndësinë e qelizave burimore në mjekësinë e sotme moderne në kurimin e sëmundjeve
N4 Prezanton në grup rezultate të e punës hulumtuese për teknikat moderne në kurimin e kancerit në organe të ndryshme
Niveli REZULTATET E TË NXËNIT- Acidet nukleike dhe sinteza e proteinave. Nxënësi/ja:
N3 Përshkuan strukturën e ADN-së përfshirë strukturën e nukleotideve, çiftimin e bazave, lidhjet fosfodiesterore, lidhjet
hidrogjenore
N3 Shpjegon dyfishimin gjysmë-konservativ (gjysmëruajtës) të ADN-së përfshirë rolin e helikazës, polimerazës dhe ligazës
N3 Përshkruan së gjeni është një sekuencë e bazave nëADN që kodon një sekuencë të aminoacideve në një zinxhir polipeptidik
N3 Shpjegon strukturën e ARN-i dhe ARN-t përfshirë nukleotidet dhe rolin e lidhjeve hidrogjenore, kodonit dhe antikodonit
N3 Analizon procesin e transkriptimit në bërthamë
N3 Analizon translatimin në ribozome, përfshire kuptimin e termave “kodon” ; “antikodon” ADN, ARN-i, ARN-t dhe ribozome
N3 Analizon natyrën e kodit gjenetik përfshirë tripletet që kodojnë aminoacidet, kodonin "fillo"(start) dhe kodonin " ndalo"(stop);
N4 Diskuton efektin e mutacioneve gjenike duke përdorur si shembull aneminë drapërforme
Niveli REZULTATET E TË NXËNIT- Transporti të bimët. Nxënësi/ja:
N3 Shpjegon pse organizmat kanë nevojë për një sistem transporti të lëndëve
N3 Shpjegon strukturën e indeve të ksilemës dhe floemës dhe lidhjen e tyre me transportin e lëndëve të bima
N4 Diskuton së si modeli i (kohezion-tensionit) shpjegon transportimin e ujit nga rrënjët e bimëve në majë
N3 Tregon së si temperatura, drita, lagështia dhe lëvizja e ajrit ndikojnë në shpejtësinë e transpirimit
N3 Shpjegon si lëvizin molekulat organike, si sakaroza dhe aminoacidet, të bimët
N4 Diskuton pikat e forta dhe të dobëta të hipotezës së qarkullimit të lëndëve organike përgjatë gypave të floemës;
N4 Hulumton faktorët që ndikojnë në marrjen e ujit nga fidanët e bimeve duke përdorur një potometër
Niveli REZULTATET E TË NXËNIT- Sistemi transportues të gjitarët. Nxënësi/ja:
N2 Përshkruan ndërtimin e sistemit të qarkullimit të gjitarët
N3 Lidh strukturën e arterieve, venave dhe të kapilarëve me funksionet e tyre përkatëse
N3 Shpjegon përbërjen e gjakut përfshirë eritrocitet dhe leukocitet dhe funksionet e tyre
N3 Shpjegon përbërjen dhe funksionet e gjakut;
N3 Përshkruan mënyrën së si gjaku e transporton oksigjenin të gjitarët;
N3 Shpjegon me anë të figurave formimin e lëngut indor dhe të limfës
N3 Shpjegon strukturën dhe funksionin e zemrës;
N2 Përshkruan ciklin e zemrës (ciklin kardiak)
N3 Shpjegon kontrollin (rregullimin) e ciklit kardiak .
N4 Diskuton përparësitë e një sistemi të dyfishtë të qarkullimit të gjakut të gjitarët kundrejt një sistemi të vetëm të qarkullimit të
gjakut të peshqit kockorë
N3 Përshkruan rolin e nyjës sinoatriale (SAN), nyjës atrioventrikulare (AVN) dhe tufës së Hisit
N3 Shpjegon ndryshimet e protrombinës në formën aktive, trombinën

PLANIFIKIMI i TEMAVE PERIUDHA: SHTATOR-DHJETOR 56 orë

TEMATIKA J N Tema Situatë e parashikuar e të nxënit Metodologjia dhe Vlerësimi Burimet
A R veprimtaritë e
V nxënësve
A
1 1 Biologjia qelizore dhe Emërtimi i situatës: Punë me grupe Vlerësim Libri i
mikroskopia Të mendosh përtej kornizave Figura diagnostikues nxënësit,
2 Ngjashmëritë dhe Përshkrimi Kontekstual Metoda ERR Vlerësimi i tabela
Përparimi në shkencë shpesh varet Metoda përgjigjeve me
dallimet qelizë ilustruese,
nga njerëz që mendojnë përtej vëzhguese gojë
bimore qelizë flipchart,
"kornizave". Mendimtarë të Metoda ERR Intervistë me një
shtazore shquar, që shpesh injorohen kur Organizuesit listë treguesish lapustila,
3 Njësitë e matjes paraqesin idetë e tyre të reja mjaft grafik Vlerësim për të simulime,
4 Llogaritja e origjinale. Njëra prej tyre, që luftoi Metoda PNP nxënë animime,
përmasave të vazhdimisht që idetë e saj të Analiza Vlerësim i CD
objekteve – pranoheshin, ishte biologjia morfoligjike nxënësve për interaktive
Veprimtari praktike amerikane Lin Margulis. Arritja e saj Punë individuale njëri-tjetrin Fletë pune
DIVERSITETI

më e madhe, ishte që me ndihmën e Figura Vlerësim Tabelë

2 5 Superstruktura e
provave nga mikrobiologjia, hodhi Metoda formues
qelizës shtazore interaktive,
idenë së organizma të rinj (gjallesat) vëzhguese Vetëvlerësim i të
6 Superstruktura e laptop
mundtë lindin nga "shkrirja" e Organizuesit nxënit
qelizës bimore organizmave ekzistues, që grafik Vlerësim i projektor
7 Ushtrime, -Struktura e jo domosdoshmërish janë të lidhur Punë me grupe nxënësve për Dërrasa e
qelizës ngushtë me njëri- tjetrin Figura njëri-tjetrin zezë,
8 Përsëritje – Struktura Metoda ERR Vlerësim i shkumësa me
Metoda përgjigjeve me ngjyra etj
e qelizës
vëzhguese gojë Libri i
3 9 Njësitë ndërtuese të Emërtimi i situatës:
Metoda ERR Intervistë me një nxënësit,
jetës - Monomerët, “Dhe fituesi është...”
Organizuesit listë treguesish
polimerët dhe Përshkrimi Kontekstual tabela
grafik Vlerësimi
makromolekulat Studimi i molekulave biologjike ka ilustruese,
Metoda PNP përmbledhës
10 Karbohidratet- qenë kaq i rëndësishëm në 100 vitet e flipchart,
Analiza Intervistë me një
Monosakaridet, fundit, sa për këtë solli marrjen e lapustila,
morfoligjike listë treguesish
disakaridet- zbulimi i shumë çmimeve “Nobel”. Shumë prej
Punë individuale Vlerësim për të simulime,
pranisë së sheqernave fituesve kanë studiuar në
 11 Karbohidratet – Universitetin e Kembrixhit. Figura nxënë animime,
Polisakaridet: Amidoni, Për shembull, Uilliam dhe Lorenc Metoda- Vlerësim i CD
celuloza etj Brag (babë e bir) fituan çmimin Nobel Demonstrim nxënësve për interaktive
12 Yndyrat në Fizikë në vitin 1915, për punën me Organizuesit njëri-tjetrin
Fletë pune
4 13 Proteinat kristalografinë e rrezeve X, e cila solli grafik Vetëvlerësim i të
Tabelë
zbulimin e strukturave kryesore të Punë me grupe nxënit
14 Proteinat rruzullore interaktive,
molekulave biologjike. Metoda Vlerësim
dhe fijëzore laptop
vëzhguese Formues
15 Uji Organizuesit Vlerësim i projektor
16 Përsëritje –Molekulat grafik përgjigjeve me Dërrasa e
biologjike Punë me grupe gojë zezë,
5 17 Fosfolipidet dhe Emërtimi i situatës: Metoda ERR Intervistë me një shkumësa me
Struktura e Mbartësit e barnave Organizuesit listë treguesish ngjyra etj
membranës Përshkrimi Kontekstual: grafik Vlerësimi i
Libri i
Lipozomet janë struktura Metoda PNP përgjigjeve me
18 Sinjalizimi i qelizave nxënësit,
membranore (fshikëza) artificiale. Ato Analiza gojë
19 Lëvizja e lëndëve formohen nga copëtimi i morfologjike Vlerësim i tabela
brenda dhe jashtë membranave biologjike në pjesë më të Punë individuale nxënësve për ilustruese,
qelizës flipchart,
SISTEMET

vogla, disa prej të cilave Figura njëri-tjetrin

20 Punë Laboratori- vetorganizohen në formë qeskëzash Punë me grupe, Intervistë me një lapustila,
Difuzioni sferike, që ngjajnë me qeliza boshe që Hulumtim, listë treguesish simulime,
6 21 Osmoza rrethohen nga fosfolipidet, edhe Anketim, Analizë, Vlerësim për të animime,
pse me përmasa shumë të vogla. Për Prezantim nxënë (Vlerësim CD
22 Transporti aktiv
këtë, lipozomet formohen në Metoda formues)
23 Ushtrime – membrana interaktive
tretësirën e ilaçeve, në mënyrë që të vëzhguese Vetëvlerësim i të
dhe transporti Fletë pune
mbushë hapësirat e brendshme të Organizuesit nxënit
24 Përsëritje- Membranat tyre. grafik Vlerësim Tabelë
qelizore dhe Përsëritje e koncepteve dhe njohurive Figura; Formues interaktive,
transporti bazë të mara Koha e pritjes; Vlerësim i laptop
7 25 Kromozomet Emërtimi i situatës: Diskutim përgjigjeve me projektor
CIKLET Pse plakemi? Punë me grupe gojë Dërrasa e
26 Mitoza
Përshkrimi Kontekstual: Metoda ERR Intervistë me një zezë,
27 Rëndësia biologjike e
A është e dobishme të zgjatet Organizuesit listë treguesish shkumësa me
mitozës dhe e grafik Vlerësimi
jetëgjatësia e njerëzve? ngjyra etj
telomerëve Paraardhësit e kimistëve modernë, Metoda PNP përmbledhës
28 Ushtrime, .Cikli Libri i
alkimistët, mendonin që po . Ata Analiza Vetëvlerësim i të
qelizor dhe mitoza morfologjike nxënit nxënësit,
kishin dy synime kryesore: së pari,
8 29 Projekt: kanceri si transformimin e metaleve, si plumbi, Punë individuale Vlerësim për të tabela
 formë e rebelimit në “metale fisnike” si ari dhe Punë me grupe nxënë ilustruese,
qelizor. Ndarja e argjendi; së dyti, të zbulonin eliksirin Metoda Intervistë me një flipchart,
grupeve dhe e e jetës, i cili do të jepte rininë e vëzhguese listë treguesish lapustila,
përjetshme. Deri në fillim të shek. XX, Organizuesit Vlerësim
detyrave (ora e parë) simulime,
shkencëtarët kishin quajtur këto si grafik Formues
30 Përsëritje- Cikli animime,
ëndrra të pamundura. Megjithatë, në Punë me grupe Vlerësim i
qelizor dhe mitoza kohën e sotme, sërish ne e sfidojmë Metoda ERR përgjigjeve me CD
idenë së procesi i plakjes është i Metoda PNP gojë interaktive
pashmangshëm. Analiza Vetëvlerësim i të Fletë pune
8 31 Struktura e ADN-së Emërtimi i situatës: morfologjike nxënit Tabelë
dhe ARN-së Fabrika kimike e proteinave në të Punë individuale Vlerësimi i interaktive,
Dyfishimi i ADN ardhmen? Figura përgjigjeve me laptop
Përshkrimi Kontekstual: Të gjithë ne Punë me grupe, gojë projektor
32 ADN-ja, ARN-ja dhe
dhe të gjithë organizmat e tjerë kemi Hulumtim, Intervistë me një
sinteza e proteinave Dërrasa e
qeliza që përmbajnë. Kohët e fundit Anketim, listë treguesish
Transkriptimi zezë,
kodi gjenetik i bakterit Escherichia coli Analizë, Vlerësim i
9 33 ADN-ja, ARN-ja dhe është modifikuar qëllimisht. Një nga Prezantim nxënësve për shkumësa me
DIVERSITE ngjyra etj
sinteza e proteinave tri bazat e trioletit, e cila udhëzon Metoda njëri-tjetrin
TI Libri i
Translatimi ribozomin me mesazhin “stop” për të vëzhguese Vetëvlerësim i të
34 Mutacionet, shkaqet ndaluar sintezën e një proteine është Organizuesit nxënit nxënësit,
dhe llojet e tyre ndryshuar, për të koduar një grafik Vlerësim i tabela
aminoacid që nuk gjendet në natyrë. Punë me grupe nxënësve për ilustruese,
Kodi i ri udhëzon bakterin të fusë në Figura njëri-tjetrin flipchart,
35 Përsëritje- Acidet Figura; Vlerësim i
vargun polipeptidik një aminoacid
nukleike dhe sinteza lapustila,
jonatyror Koha e pritjes; përgjigjeve me
e proteinave simulime,
Diskutim gojë
SISTEME 36 Nevojat për transport Emërtimi i situatës: Punë me grupe Intervistë me një animime,
të bimëve. Ksilema A rritet ari në pemë? Metoda ERR listë treguesish CD
dhe floema Përshkrimi kontekstual: Organizuesit Vlerësimi interaktive
10 37 Struktura e rrënjëve, Shkencëtarët e Agjencisë Shkencore grafik përmbledhës Fletë pune
Kombëtare Australiane CSIRO Metoda PNP Vetëvlerësim i të Tabelë
kërcejve dhe gjetheve
zbuluan së rrënjët e bimëve që Analiza nxënit interaktive,
38 Transporti i ujit- rriten në shkëmbinjtë që përmbajnë morfologjike Vlerësim i laptop
Hulumtimi i ar, thithin sasi të vogla ari dhe i Punë individuale nxënësve për
projektor
transpirimit dhe transportojnë përgjatë trupit të Organizuesit njëri-tjetrin
Dërrasa e
faktorët që ndikojnë bimëve. Ari është helmues për qelizat grafik Intervistë me një
zezë,
në të bimore, por bima e izolon Punë me grupe listë treguesish
atë duke e rrethuar me kristale të Metoda Vlerësim i shkumësa me
39 Translokacioni
 40 Ushtrime, Transporti oksalatit të kalciumit dhe duke e vëzhguese përgjigjeve me ngjyra etj
të bimët( ora e parë) depozituar në gjethe dhe lëvore Organizuesit gojë Libri i
11 grafik Vetëvlerësim i të nxënësit,
Punë me grupe nxënit
41 Përsëritje. Transporti tabela
Përsëritje bazuar në konceptet kyç të Metoda ERR Vlerësimi i
të bimët ilustruese,
lëndës për periudhën e parë Organizuesit përgjigjeve me
42 Përsëritje-për grafik gojë flipchart,
njohuritë e periudhës Metoda PNP Intervistë me një lapustila,
së parë Kontroll i punës së bërë nga nxënësit Analiza listë treguesish simulime,
për projektin deri në këtë periudhë morfologjike Vlerësim i animime,
43 Projekt, ora e dytë. Punë individuale nxënësve për CD
Kanceri si forme e Figura njëri-tjetrin interaktive
Zbatimi i njohurive të mara ne situata Punë me grupe, Vetëvlerësim i të Fletë pune
rebelimit qelizor
të reja problemore Hulumtim, nxënit
Tabelë
Anketim, Vlerësim i
44 Test i njohurive të interaktive,
Ushtrime për transportin e limfës së Analizë, përgjigjeve me
periudhës së parë papërpunuar dhe të përpunuar Organizuesit gojë laptop
12 grafik Intervistë me një projektor
45 Ushtrime. Transporti Kontrollohet dhe mblidhen punimet Analiza listë treguesish Dërrasa e
te bimët dhe ndarja për portofolin morfologjike Intervistë me një zezë,
qelizore Prezantim listë treguesish shkumësa me
Studimi i ndërtimit të enëve të gjakut Metoda Vlerësimi i ngjyra etj
dhe ndryshimet midis tyre vëzhguese përgjigjeve me Libri i
46 Ushtrime
Organizuesit gojë
Transporti te bimët nxënësit,
grafik Vlerësim për të
dhe ndarja qelizore tabela
Si formohet lëngu indor dhe ku Punë me grupe nxënë
ndryshon nga plazma e gjakut Figura Intervistë me një ilustruese,
47 Sistemet Figura; listë treguesish flipchart,
transportuese të Koha e pritjes; Vlerësim i lapustila,
gjitarët. Enët e gjakut Ndërtimi dhe roli i hemoglobinës Organizuesit nxënësve për simulime,
48 Plazma e gjakut, grafik njëri-tjetrin animime,
13 lëngu indor, limfa Punë individuale Vlerësim i CD
Figura përgjigjeve me interaktive
49
Mënyrat e transportit të gazeve Punë me grupe, gojë
Gjaku, qelizat e Fletë pune
përmes gjakut Hulumtim, Intervistë me një
50 gjakut Tabelë
Anketim, listë treguesish
Analizë, Vlerësimi interaktive,
51 Hemoglobina dhe Ndërtimi i zemrës dhe funksioni i saj Prezantim përmbledhës laptop
 efekti Bohr Punë me grupe Intervistë me një projektor
Transporti i Figura listë treguesish Dërrasa e
14 52 oksigjenit dhe CO2 Përforcimi i koncepteve të marra për Diskutimi Vlerësim për të zezë,
transportin e gjakut
53 përmes gjakut
Vlerësim
Zemra. Cikli kardiak
përmbledhës
54 Kontrolli i rrahjeve të Përforcimi i njohurive të marra Analize, pune ne
zemrës grupe Fletë pune
55 Ushtrime, qarkullimi Vlerësimi nga
i gjakut shokët
56 Punë individuale
Ushtrime dhe ne grup

Përsëritje, qarkullimi
i gjakut

PLANI ANALITIK I PERIUDHËS: JANAR – MARS = 48 ORË

SHPËRNDARJA E ORËVE SIPAS TEMATIKAVE PËR PERIUDHËN JANAR-MARS

Rezultatet e të nxënit për secilën tematikë për periudhën JANAR- MARS.

Niveli REZULTATET E TË NXËNIT-Këmbimi i gazeve dhe duhanpirja. Nxënësi/ja:
N2 Përshkruan ndërtimin e sistemit të këmbimit të gazeve të njeriu
N3 Shpjegon shpërndarjen e indeve dhe të qelizave në sistemin e këmbimit të gazeve
N3 Shpjegon së si ndodh këmbimi i gazeve në mushkëri
N4 Prezanton në grup rezultate të e punës hulumtuese për mënyrën së si duhani dëmton sistemin e këmbimit të gazeve
N4 Harton një raport për mënyrën së si nikotina dhe monoksidi i karbonit dëmton sistemin kardiovaskular
Niveli REZULTATET E TË NXËNIT- Imunitetit. Nxënësi/ja:
N3 Tregon së si dhe ku lindin qelizat e bardha të gjakut (leukocitet);
N3 Shpjegon së si sistemi imunitar arrin të dallojë trupat e huaj, si patogjenet dhe indet që transplantohen
N2 Përshkruan së si fagocitet dhe limfocitet reagojnë gjatë një infeksioni
N3 Shpjegon rëndësinë që ka rritja e numrit të leukociteve të njerëzit e infektuar dhe ata me leucemi;
N2 Përshkruan së si ndodhin sëmundjet autoimune
N2 Përshkruan së si struktura e molekulave të antitrupave lidhet me funksionin e tyre
N3 Tregon së si prodhohen dhe përdoren për diagnostikim dhe mjekim antitrupat monoklonalë
N3 Dallon katër llojet e imunitetit
N3 Përshkruan së si përdoret vaksinimi për të kontrolluar disa sëmundje infektive
N4 Analizon rolin e limfociteve T në imunitetin qelizor.
N3 Shpjegon rolin e antitrupave monoklonalë për diagnostikim dhe mjekim
Niveli REZULTATET E TË NXËNIT-Energjia dhe frymëmarrja qelizore. Nxënësi/ja:
N3 Evidenton nevojën e organizmave të gjallë për energji
N3 Shpjegon rolin e ATP-së si një “monedhë” universale e energjisë
N3 Shpjegon si energjia e molekulave të përbëra organike transferohet tek ATP-ja gjatë procesit të frymëmarrjes qelizore
N3 Krahason vlerat e ndryshme të energjisë së substrateve që përdoren gjatë frymëmarrjes qelizore
N3 Përshkruan së si të përdoren respirometrat e thjeshtë për të përllogaritur koeficientet e frymëmarrjes (QR) ose për të matur
ndikimin e temperaturës mbi nivelin e frymëmarrjes qelizore;
N3 Përdor një ngjyrues redoks për të studiuar frymëmarrjen qelizore të majatë
N3 Shpjegon së si struktura e një mitokondrie ndihmon në realizimin e funksioneve të saj
N3 Krahason frymëmarrjen qelizore në kushte aerobe dhe anaerobe
N3 Përshkruan së si janë përshtatur bimët e orizit për t’u rritur edhe kur janë të zhytura në ujë.
Niveli REZULTATET E TË NXËNIT-Fotosinteza. Nxënësi/ja:
N2 Përshkruan përthithjen e energjisë së dritës gjatë fazës së fotosintezës të varur nga drita
N3 Shpjegon transferimin e kësaj energjie në fazën e fotosintezës të pavarur nga drita dhe përdorimin e saj për prodhimin e
molekulave të përbëra organike
N2 Përshkruan rolin e pigmenteve të kloroplasteve në përthithjen e energjisë së dritës;
N4 Diskuton së si struktura e një kloroplasti e bën atë plotësisht të aftë për të kryer funksionet e tij
N3 Shpjegon së si faktorët mjedisorë ndikojnë mbi shpejtësinë (ritmin) e fotosintezës
N2 Përshkruan së si janë përshtatur bimët C4 për të fiksuar karbonin në nivele të larta në kushtet e temperaturave të larta
Niveli REZULTATET E TË NXËNIT-Homeostaza. Nxënësi/ja:
N3 Shpjegon rëndësinë e homeostazës dhe si sistemi nervor dhe ai endokrin koordinojnë procesin e homeostazës të gjitarët
N3 Analizon ndërtimin e veshkave dhe rolin e tyre në ekskretim dhe në osmorregullim
N3 Analizon së si rregullohet përqendrimi i glukozës në gjak
N3 Shpjegon së si përfshihen sinjalizimet e qelizave në reaksionin e përgjigjes së qelizave të mëlçisë ndaj adrenalinës dhe
glukagonit
N3 Shpjegon parimin e testit për prani të glukozës në urinë
N3 Analizon faktorët që shkaktojnë hapjen dhe mbylljen e gojëzave
N3 Analizon së si acidi absishik (hormon bimor) shkakton mbylljen e gojëzave të qelizave roje
Niveli REZULTATET E TË NXËNIT- Koordinimi. Nxënësi/ja:
N3 Krahason rrugët, përmes së cilave gjitarët koordinojnë reagimet ndaj ngacmuesve të brendshëm dhe të jashtëm
N3 Analizon ndërtimin dhe funksionet e neuroneve, duke përfshirë edhe rolet e tyre në reflekset e thjeshta
N3 Tregon rolin e receptorëve ndijore
N3 Analizon tejçimin e impulseve nervore;
N4 Analizon nëpërmjet skematizimeve ndërtimin, funksionin dhe rolet e sinapseve
N3 Shpjegon së si tkurren muskujt e vijëzuar në përgjigje të impulseve nga neuronet lëvizore
N3 shpjegon rolin e hormoneve në kontrollin e ciklit menstrual të femrat

PLANIFIKIMI i TEMAVE PERIUDHA: JANAR-MARS 48 orë

TEMATIKA J NR TEMA Situate e parashikuar e të nxënit Metodologjia dhe Vlerësimi Burimet
A veprimtaritë e
V nxënësve
A
15 57 Këmbimi i gazeve. Emërtimi i situatës: Kontrolli i Punë me grupe Vlerësim Libri i
SISTEMET Mushkëritë, trakeja, rrugëve të frymëmarrjes Figura diagnostikues nxënësit,
bronket Përshkrimi Kontekstual Metoda ERR Vlerësimi i tabela
Mjeku kontrollon rrugët e Metoda përgjigjeve me
58 Hojëzat. Sëmundjet ilustruese,
frymëmarrjes së pacientit me vëzhguese gojë
e mushkërive flipchart,
endoskop, për të parë Metoda ERR Intervistë me një
59 Përsëritje. nëse ka ndonjë bllokim të tyre ose Organizuesit listë treguesish lapustila,
F rymëkembimi mos vërehet prania grafik Vlerësim për të simulime,
Metoda PNP nxënë animime,
 60 Ushtrime. e shenjave të mundshme të kancerit të Analiza Vlerësim i CD
Frymëkëmbimi mushkërive. morfoligjike nxënësve për interaktive
Endoskopët janë tubtha elastikë me Punë individuale njëri-tjetrin Fletë pune
një ndriçues Figura Vlerësim
Tabelë
në njërin skaj dhe me një kamera të Metoda formues
interaktive,
vogël në skajin vëzhguese Vetëvlerësim i të
16 61 Projekt (ora e tretë). tjetër të tij. Ata përdoren për shumë Organizuesit nxënit laptop
Kanceri si formë e kontrolle rutinë grafik Vlerësim i projektor
rebelimit qelizor të kaviteteve të trupit. Lloji i Punë me grupe nxënësve për Dërrasa e
62 Përsëritje - Këmbimi endoskopit që përdoret Figura njëri-tjetrin zezë,
i gazeve dhe Sistemi për kontrollin e rrugëve të Metoda ERR Vlerësim i shkumësa me
transportues të frymëmarrjes quhet Metoda përgjigjeve me ngjyra etj
gjitarët bronkoskop. vëzhguese gojë Libri i
Metoda ERR Intervistë me një
nxënësit,
16 63 Mbrojtja nga Emërtimi i situatës: Organizuesit listë treguesish
tabela
sëmundjet Lija e ishte e para dhe poliomieliti i grafik Vlerësimi
Metoda PNP përmbledhës ilustruese,
dyti?
Përshkrimi Kontekstual: Analiza Intervistë me një flipchart,
64 Qelizat e sistemit lapustila,
Ju duhet të jeni vaksinuar kundër morfoligjike listë treguesish
imunitar Punë individuale Vlerësim për të simulime,
poliomielitit. Ndoshta ju habiteni së
përse njerëzit bëjnë aq shumë debate Figura nxënë animime,
17 65 Antitrupat dhe sasia rreth vaksinimit kundër një Metoda- Vlerësim i CD
e leukociteve në sëmundjeje që nuk ka të ngjarë që të DemonstrimOrga nxënësve për interaktive
gjak shfaqet. Ndoshta sot mund të ketë nizuesit grafik njëri-tjetrin
Fletë pune
fare pak raste të poliomielitit, por në Punë me grupe Vetëvlerësim i të
Tabelë
të kaluarën prej tij kanë qenë të Metoda nxënit
66 Imuniteti aktiv dhe interaktive,
prekur shumë njerëz. Në shumë raste vëzhguese Vlerësim
pasiv laptop
sot kjo sëmundje shfaqet me Organizuesit Formues
simptoma të lehta, por virusi grafik Vlerësim i projektor
17 67 Sëmundjet autoimune
që e shkakton atë mund të infektojë Punë me grupe përgjigjeve me Dërrasa e
68 Projekt.(ora e katërt) bazën e nervave dhe të shkaktojë Metoda ERR gojë zezë,
Kanceri –formë e paralizë. Kjo ndodh në rreth 1 % të Organizuesit Intervistë me një shkumësa me
rebelimit qelizor rasteve. grafik listë treguesish ngjyra etj
18 69 Përsëritje- Imuniteti Metoda PNP Vlerësimi i
Libri i
Analiza përgjigjeve me
nxënësit,
morfologjike gojë
Punë individuale Vlerësim i tabela
70 Nevojat e organizmit Emërtimi i situatës: ilustruese,
Figura nxënësve për
për energji Një fëmijë me tre prindër
Ciklet Përshkrimi Kontekstual: Punë me grupe, njëri-tjetrin flipchart,
18 71 ATP-ja Pjesët e vogla rrethore të AND-së në Hulumtim, Intervistë me një lapustila,
një mitokondri bëjnë kodifikimin për Anketim, Analizë, listë treguesish simulime,
ARN-në e ribozomeve dhe ARNnë Prezantim Vlerësim për të
animime,
72 Frymëmarrja e transportit, të cilat iu duhen Metoda nxënë (Vlerësim
CD
qelizore- Glikoliza organeleve për të sintetizuar vëzhguese formues)
proteinat, si dhe për të përfshirë të 13 Organizuesit Vetëvlerësim i të interaktive
dhe reaksionet e Fletë pune
proteinat në funksionin e grafik nxënit
ndërmjetme Tabelë
frymëmarrjes qelizore. Mutacionet e Figura; Vlerësim
19 73 Frymëmarrja këtyre gjeneve çojnë në çrregullime Koha e pritjes; Formues interaktive,
qelizore- Cikli i metabolike serioze, që prekin në Diskutim Vlerësim i laptop
Krebsit dhe mënyrë të veçantë indet që kanë Punë me grupe përgjigjeve me projektor
fosforilimi oksidativ nevojë të madhe për energji, sikurse Metoda ERR gojë Dërrasa e
74 Struktura dhe janë indi nervor, muskuli i zemrës Organizuesit Intervistë me një
zezë,
funksioni i dhe qelizat e mëlçisë. Këto mutacione grafik listë treguesish
shkumësa me
mitokondrive trashëgohen nga nëna, sepse vetëm Metoda PNP Vlerësimi
mitokondria e saj kalon të veza e Analiza përmbledhës ngjyra etj
19 75 Frymëmarrja Libri i
fekonduar. Disa forma të morfologjike Vetëvlerësim i të
qelizore pa oksigjen çrregullimeve të mitokondrive janë Punë individuale nxënit nxënësit,
gjetur në afro 1 në 200 foshnja të Punë me grupe Vlerësim për të tabela
76 Përsëritje- Energjia lindura çdo vit në të gjithë botën. Prej Metoda nxënë ilustruese,
dhe frymëmarrja tyre vetëm rreth 10 shfaqin simptoma vëzhguese Intervistë me një flipchart,
qelizore tepër të rënda Organizuesit listë treguesish lapustila,
grafik Vlerësim
simulime,
Punë me grupe Formues
animime,
Metoda ERR Vlerësim i
20 77 Procesi i Emërtimi i situatës: CD
Metoda PNP përgjigjeve me
transferimit të Lëndë djegëse interaktive
Analiza gojë
energjisë Përshkrimi Kontekstual:
morfologjike Vetëvlerësim i të Fletë pune
Pavarësisht nga miliona orë
Punë individuale nxënit Tabelë
kërkimesh, ne ende nuk kemi arritur
78 Reaksionet e Figura Vlerësimi i interaktive,
të ndërtojmë një sistem industrial
fotosintezës që të prodhimeve kimike, me anë të të
Punë me grupe, përgjigjeve me laptop
varen nga drita Hulumtim, gojë projektor
cilit të mund të përfitojmë energjinë e
20 79 Reaksionet e Anketim, Intervistë me një
dritës dhe ta përdorim atë për të Dërrasa e
Analizë, listë treguesish
fotosintezës që nuk prodhuar lëndë të përbëra kimike, me zezë,
Prezantim Vlerësim i
varen nga drita të njëjtën mënyrë sikurse e bëjnë shkumësa me
Metoda nxënësve për
bimët dhe disa prokariotë. Atëherë
 80 Bimët C4 pse nuk shfrytëzojmë qelizat që ta vëzhguese njëri-tjetrin ngjyra etj
bëjnë atë për ne? Organizuesit Vetëvlerësim i të Libri i
grafik nxënit nxënësit,
Punë me grupe Vlerësim i
21 81 Përsëritje- tabela
Figura nxënësve për
Fotosinteza ilustruese,
Figura; njëri-tjetrin
Koha e pritjes; Vlerësim i flipchart,
82 Mjedisi i Emërtimi i situatës: Diskutim përgjigjeve me lapustila,
brendshëm Gjumi letargjik i ariut të murrmë Punë me grupe gojë simulime,
21 83 Kontrolli i Përshkrimi Kontekstual: Metoda ERR Intervistë me një animime,
Për një gjitar është shumë e vështirë Organizuesit listë treguesish CD
temperaturës së
dhe e kushtueshme metabolikisht, që grafik Vlerësimi
trupit interaktive
të mbajë një temperaturë trupore Metoda PNP përmbledhës
84 Ekskretimi Fletë pune
konstante gjatë periudhës së gjatë të Analiza Vetëvlerësim i të
dimrit, kur është shumë ftohtë, dhe Tabelë
morfologjike nxënit
22 85 Struktura e tepër e vështirë për të gjetur ushqime. interaktive,
Punë individuale Vlerësim i
veshkave Arinjtë e murrmë ushqehen mirë gjatë Organizuesit nxënësve për laptop
86 Ripërthithja në verës dhe krijojnë rezerva energjie të grafik njëri-tjetrin projektor
nefron pasura me yndyra. Punë me grupe Intervistë me një Dërrasa e
22 87 Kontrolli i sasisë së Metoda listë treguesish zezë,
vëzhguese Vlerësim shkumësa me
ujit
Organizuesit Formues ngjyra etj
88 Kontrolli i glukozës
grafik Vlerësim i Libri i
në gjak Punë me grupe përgjigjeve me
nxënësit,
Metoda ERR gojë
23 89 Homeostaza të tabela
Organizuesit Vetëvlerësim i të
bimët ilustruese,
grafik nxënit
90 Përsëritje- Metoda PNP Vlerësimi i flipchart,
Homeostaza Analiza përgjigjeve me lapustila,
23 91 Komunikimi nervor Emërtimi i situatës: morfologjike gojë simulime,
92 Harku reflektor Aty ku biologjia takohet me Punë individuale Intervistë me një animime,
fiziologjinë Figura listë treguesish Fletë pune
24 93 Potenciali i veprimit
Përshkrimi kontekstual: Punë me grupe, Vlerësim i
SISTEMET 94 Sinapset Tabelë
Ne kemi pesë shqisa: të prekjes, të të Hulumtim, nxënësve për
95 Roli i sinapseve interaktive,
parit, të dëgjimit, të shijes dhe të Anketim, Analizë, njëri-tjetrin
96 Tkurrja muskulore nuhatjes. Shumë studiues diskutojnë laptop
Prezantim Vetëvlerësim i të
25 97 Si realizohet tkurrja edhe për një shqisë të gjashtë, edhe Koha e pritjes; nxënit projektor
muskulore pse kjo është një pikëpamje e etj
 98 Komunikimi diskutueshme. Ata besojnë së Diskutim Vlerësim i Libri i
hormonal ekziston një shqisë e gjashtë, që është Punë me grupe përgjigjeve me nxënësit,
99 Përsëritje e perceptimi përtej shqisave, telepatia. Analiza gojë tabela
Kërkimet e kohëve të fundit tregojnë morfologjike Intervistë me një
periudhës së dytë ilustruese,
së ne zbulojmë dallime tepër të vogla, Punë individuale listë treguesish
100 Test i periudhës së flipchart,
të cilat nuk jemi në gjendje që t’i Organizuesit Vlerësimi
dytë shprehim me fjalë. grafik përmbledhës lapustila,
26 101 Përsëritje koordinim Punë me grupe Vlerësim i simulime,
102 Kontrolli i lindjeve Metoda nxënësve për animime,
103 Kontrolli dhe vëzhguese njëri-tjetrin Libri i
koordinimi të bimët Analiza Intervistë me një nxënësit,
morfologjike listë treguesish tabela
104 Ushtrime.
Punë individuale Vetëvlerësim i të ilustruese,
Koordinimi
Figura nxënit
lapustila,
Punë me grupe, Intervistë me një
simulime,
Hulumtim, listë treguesish
Anketim, Vlerësimi animime,
Analizë, përmbledhës laptop
Prezantim Vlerësim për të projektor
Punë me grupe nxënë etj
Figura Vetëvlerësim i të
Diskutim nxënit
 PLANI I ANALITIK I PERIUDHËS: PRILL – QERSHOR = 32 ORË

Rezultatet e të nxënit për secilën tematikë për periudhën PRILL - QERSHOR

Niveli REZULTATET E TË NXËNIT-Ndryshimet e trashëgueshme. Nxënësi/ja:
N3 Shpjegon së çfarë kupton me termin çift kromozomesh homologe
N3 Analizon rolin e mejozës në riprodhimin seksual
N3 Shpjegon me anë të skematizimit dinamikën e kromozomeve homologe gjatë mejozës
N4 Argumenton me anë të skematizimit kryqkëmbimin dhe formimin e gametave rekombinantë
N4 Analizon së si kontribuon sjellja e kromozomeve homologe në variacionin gjenetik;
N3 Zgjidh problemet që përfshijnë kodominancën, gjenet e lidhura, alelet e shumëfishta apo ndërveprimin e gjeneve
N3 Shpjegon si ndodh mutacioni gjenetik
N4 Analizon efektin e aleleve mutante të disa sëmundje të njeriu
N3 Përshkruan kontrollin e shprehjes së gjeneve të prokariotët dhe eukariotët
Niveli REZULTATET E TË NXËNIT- Përzgjedhja dhe evolucioni. Nxënësi/ja:
N3 Shpjegon dallimet mes variacionit të vazhdueshëm dhe atij të ndërprerë
N4 Vlerëson ndikimin e mjedisit në fenotipin e organizmave
N3 Analizon rëndësinë e variacionit që të ndodhë përzgjedhja natyrore
N4 Argumenton ndikimin e përzgjedhjes natyrore në evolucionin e llojeve
N2 Shpjegon se si organizmat zënë nishe ekologjike sipas përshtatjeve fiziologjike, anatomike dhe sjelljore
N4 Arsyeton se si izolimi riprodhues mund të çojë në formimin e llojeve alopatrike dhe simpatrike
N3 Shpjegon me anë të skematizimit lindjen e llojeve të reja
N3 Shpjegon përdorimin e teknikave në biologjinë molekulare për të njohur marrëdhëniet filogjenetike mes llojeve
Niveli REZULTATET E TË NXËNIT- Diversiteti biologjik, klasifikimi dhe ruajtja. Nxënësi/ja:
N4 Provon së biodiversiteti mund të vlerësohet brenda një habitati ne nivelin e llojeve duke llogaritur indeksin e diversitetit
N3 hulumton ekosistemet duke përdorur metoda për vlerësimin e pranisë, shpeshtinë dhe përhapjen e llojeve
N3 Përdor metoda statistikore për të analizuar marrëdhëniet ndërmjet përhapjes dhe faktorëve biotikë ose abiotikë
N3 Llogarit një tregues të diversitetit dhe e përdor për të krahasuar diversitetin biologjik në zona të ndryshme
N3 Përshkruan tiparet karakteristike të tri domeneve dhe të katër mbretërive të organizmave eukariotë
N4 Harton një draft raport mbi politikat që duhet të ndiqen për ruajtjen e llojeve
N4 Diskuton për kërcënimet e diversitetit të llojeve në ekosistemet ujore dhe tokësore dhe për arsyet pse duhet të ruhet ai
N4 Diskuton disa nga metodat e përdorura për të mbrojtur llojet e rrezikuara
N4 Diskuton mbi rolet e organizatave joqeveritare në ruajtjen lokale dhe globale

PLANIFIKIMI I TEMAVE PERIUDHA: PRILL-QERSHOR 32 ORË

TEMATIKA J NR TEMA Situate e parashikuar e të nxënit Metodologjia Vlerësimi Burimet
A dhe
V veprimtaritë e
A
nxënësve
27 105 Kontrolli i lindjes Emërtimi i situatës: Punë me grupe Vlerësim Libri i
Ciklet 106 Kontrolli dhe Si fshihen disa karkaleca? Figura diagnostikues nxënësit,
koordinimi te bimët Përshkrimi Kontekstual Metoda Vlerësimi i tabela
107 Auksinat dhe rritja Karkalecat me flatra të drejta vëzhguese përgjigjeve me ilustruese,
ne gjatësi e bimëve zakonisht janë të gjelbër Metoda ERR gojë flipchart,
108 Ushtrime koordinimi dhe kanë aftësinë të maskohen Organizuesit Intervistë me lapustila,
28 109 Projekt (ora e pestë) mirë. Herë pas here ndodh që të grafik një listë simulime,
Kanceri – formë e shfaqet një karkalec i ndritshëm Metoda PNP treguesish animime,
rebelimit qelizor me ngjyrë rozë Analiza Vlerësim për CD
Kromozomet Ngjyra rozë shkaktohet nga një morfologjike të nxënë interaktive
110 homologe, qelizat alel i gjenit, që përcakton ngjyrën Punë individuale Vlerësim i Fletë pune
haploide dhe e trupit. Gjithmonë është Figura nxënësve për Tabelë
diploide menduar Metoda njëri-tjetrin interaktive,
111 Mejoza se aleli që shkakton ngjyrën rozë vëzhguese Vlerësim laptop
Gametogjeneza të ishte recesiv (I fshehur), por Organizuesit formues projektor
njeriu dhe bimët me eksperimentet kryqëzuese në grafik Vetëvlerësim i Dërrasa e
112 lule vitin 2013, çuditërisht treguan që Punë me grupe të nxënit zezë,
29 113 Gjenetika- ky alel ishte dominant Figura Vlerësim i shkumësa me
DIVERSIT Trashëgimia e (zotërues). Pra, karkaleci me një Metoda ERR nxënësve për ngjyra etj
ETI gjeneve alel për ngjyrën rozë dhe me Metoda njëri-tjetrin Libri i
monohibride (ligji i alelin për ngjyrën e gjelbër, ka vëzhguese Vlerësim i nxënësit,
pare dhe i dytë i fenotip është Organizuesit përgjigjeve me tabela
Mendelit) rozë. Teksa do të lexoni këtë grafik gojë ilustruese,
114 Kryqëzimet tematikë, do të mendoni së si Metoda PNP Intervistë me flipchart,
analizuese dhe eksperimentet me kryqëzimin e Analiza një listë lapustila,
 alelizmi i karkalecave përcaktojnë nëse morfoligjike treguesish simulime,
shumëfishtë ngjyra rozë shkaktohet nga një Punë individuale Vlerësimi animime,
115 Ushtrime - Mejoza, alel dominant ose një alel recesiv. Figura përmbledhës CD
gametogjeneza dhe Metoda- Intervistë me interaktive
gjenetika Demonstrim një listë Fletë pune
116 Trashëgimia e Ligjet e Mendelit. Ligji i Organizuesit treguesish Tabelë
lidhur me gjininë njëtrajtshmërisë së tipareve grafik Vlerësim për interaktive,
117 Kryqëzimet dihibride Punë me grupe të nxënë laptop
30 Ligji i tretë i Mendelit Ligji i zotërimit të tipareve Metoda Vlerësim i projektor
118 Ushtrime për prindërore vëzhguese nxënësve për Dërrasa e
trashëgiminë e lidhur Organizuesit njëri-tjetrin zezë,
në X dhe kryqëzimet grafik Vetëvlerësim i shkumësa me
dihibride
Mejoza procesi qe paraprin Punë me grupe të nxënit ngjyra etj
119 Ushtime për
riprodhimin seksual Metoda ERR Vlerësim Libri i
trashëgiminë
Organizuesit Formues nxënësit,
120 Kryqkëmbimi grafik Vlerësim i tabela
31 121 Ushtrime: Daltonizmi dhe hemofilia si Metoda PNP përgjigjeve me ilustruese,
Ndërveprimet sëmundje të lidhura me gjininë Analiza gojë flipchart,
ndërmjet lokuseve dhe Trashëgimia e njëkohshme e dy morfologjike Intervistë me lapustila,
kryqkëmbimin ose me shume tipareve Punë individuale një listë simulime,
122 Mutacionet, Zbatimi i njohurive të mara mbi Figura treguesish animime,
Albinizmi, anemia trashëgiminë Punë me grupe, Vlerësimi i CD
draperformë, Hulumtim, përgjigjeve me interaktive
sëmundja e Anketim, gojë Fletë pune
huntingtonit Zbatimi i njohurive të mara ne Analizë, Vlerësim i Tabelë
123 Kontrolli i shprehjes situata të reja problemore Prezantim nxënësve për interaktive,
së gjeneve të Metoda njëri-tjetrin laptop
prokariotët Kryqkëmbimi si faktor i vëzhguese Intervistë me projektor
124 Kontrolli i shprehjes kombinimeve gjenetike Organizuesit një listë Dërrasa e
së gjeneve të grafik treguesish zezë,
eukariotët Zbatimi i njohurive ne situata të Figura; Vlerësim për shkumësa me
32 125 Përsëritje: reja Koha e pritjes; të nxënë ngjyra etj
Ndryshimet e Diskutim (Vlerësim Libri i
trashëgueshme Sëmundjet qe shkaktohen nga Punë me grupe formues) nxënësit,
 mutacionet Metoda ERR Vetëvlerësim i tabela
Organizuesit të nxënit ilustruese,
grafik Vlerësim lapustila,
Metoda PNP Formues simulime,
Si kontrollohet sinteza e Analiza Vlerësim i animime,
proteinave të bakteret dhe morfologjike përgjigjeve me CD
qelizat eukariote Punë individuale gojë interaktive
Punë me grupe Intervistë me Fletë pune
Përsëritje e koncepteve të reja, si Metoda një listë Tabelë
alel, gjen, gjenotip, fenotip etj vëzhguese treguesish interaktive,
126 Variacioni Emërtimi i situatës: Organizuesit Vlerësimi laptop
Lulet mashtruese grafik përmbledhës projektor
Përshkrimi Kontekstual: Punë me grupe Vetëvlerësim i Dërrasa e
Koevolucioni është procesi evolutiv,
127 Ndikimet mjedisore Metoda ERR të nxënit zezë,
ku përshtatjet e dy llojeve janë
në fenotip Metoda PNP Vlerësim për shkumësa me
formuar si pasojë e trysnisë
përzgjedhëse që ushtrojnë ato të
Analiza të nxënë ngjyra etj
128 Përzgjedhja natyrore njëra-tjetra. Kjo ka ndodhur te morfologjike Intervistë me tabela
përshtatjet e formuara të lulet e Punë individuale një listë ilustruese,
33 129 Evolucioni dhe bimëve të ndryshme dhe tek insektet Figura treguesish flipchart,
faktorët e pjalmuesit e tyre. Një rast i tillë Punë me grupe, Vlerësim lapustila,
evolucionit vërehet të ndërtimi i lules së orkidesë. Hulumtim, Formues CD
të bleta e orkidesë, buza e petlave Anketim, Vlerësim i interaktive
ngjason me femrën Analizë, përgjigjeve me Fletë pune
e insektit pjalmuesit. Insektet meshkuj
130 Ligji Hardi –Vajnber pllenohen me “femrën-lule”, marrin Prezantim gojë Tabelë
Metoda Vetëvlerësim i interaktive,
pjalmin dhe e mbartin atë në krezën e
131 Llojet dhe një luleje tjetër. Kohë pas kohe, buza vëzhguese të nxënit laptop
llojformimi ka marrë trajtat e një insekti femër. Organizuesit Intervistë me projektor
132 TEST i periudhës së Orkideja ka insektet e saj pjalmuese, grafik një listë
tretë që nuk pjalmojnë lule të tjera. Punë me grupe treguesish
Mashkulli pjalmues “shpërblehet” me Figura Vetëvlerësim i
34 133 Projekt (ora e
nektarin e lules, për aq kohë sa Figura; të nxënit
gjashtë) tërhiqet prej “femrës lule”.
Prezantimi dhe Koha e pritjes; Vlerësim i
vlerësimi
Diskutim përgjigjeve me
Punë me grupe gojë
134 Ekosistemet Emërtimi i situatës:
 Zogjtë përqeshës (Familja Mimidae) Metoda ERR Vlerësimi
135 Diversiteti Përshkrimi Kontekstual: Organizuesit përmbledhës
Zogjtë përqeshës jetojnë në të gjithë grafik Vetëvlerësim i
Amerikën. Në ishujt Galapagos, në
136 Rëndësia e të nxënit
Paqësor, takohen katër lloje zogjsh
diversitetit Vlerësim i
përqeshës, nga të cilët zogu përqeshës
Floreana është më i rrallë (figura 16.1).
nxënësve për
Ky lloj u zhduk në ishullin e zogu njëri-tjetrin
Floreana në gjysmën e dytë të Intervistë me
shekullit XIX. Dy popullata të vogla një listë
të këtij lloji mbetën në ishujt e vegjël a treguesish