Professional Documents
Culture Documents
บทททที่ 1
ทฤษฎทละครและการแสดงสสาหรรั บเดด็ก
1.ความหมายและความเปด็ นมาของละคร
ภรณณี คคุรคุรรัตนะ และนงเยาวว์ แจจ้ งเพพ็ญแข (2535) กลล่าววล่า คคาวล่า ละคร มาจากภาษากรณี กวล่า
Dra-o ซซงซึ่ หมายถซง “ฉรันกระทคา ฉรันแสดง” และยรังใหจ้ ความหมายของละครวล่า ละคร
หมายถซง การแสดงเพพซึ่อใหจ้ เกกิดความบรันเทกิงและเปพ็ นวกิธณีการทณีซึ่เกล่าแกล่และงล่ายทณีซึ่สดคุ ในการถล่ายทอด
และแลกเปลณีซึ่ยนความคกิดเหพ็นและการตกิดตล่อ เรกิซึ่ มตรังแตล่ ตั้ มนคุษยว์พยายามทณีซึ่จะสพซึ่อความหมายกรันดจ้ วย
ทล่าทาง การแสดงออกดจ้ วยทล่าทางของมนคุษยว์นณี ตั้มาตรังแตล่ ตั้ สมรัยดซกตคาบรรพว์ ซซงซึ่ เปพ็ นทณีซึ่ยอมรรับและ
วกิวฒ รั นาการมาโดยตลอด การแสดงออกของมนคุษยว์ทณีซึ่วาล่ นณี ตั้ หมายถซงละครทณีซึ่มณีรรูปแบบตายตรัว เชล่น
ละครรจ้ อง ละครรค า ละครนอก ละครใน โขน เปพ็ นตจ้ น ไปจนถซงการแสดงออกทางภาษาและทล่าทางทณีซึ่
มกิไดจ้ มณีรรูปแบบทณีซึ่ตายตรัว เชล่นการแสดงออกทล่าทางและภาษาของเดพ็กตามจกินตนาการ ละครจซง
เปพ็ นการแสดงดจ้ วยการใชจ้ ภาษา และกกิรกิยาทล่าทางตามเนพ ตั้อเรพซึ่ อง
สคุมนมาลยว์ นกิซึ่มเนตกิพนรั ธว์ (2541) กลล่าววล่า ละคร หมายถซง การกระทคาหรพ อแสดงทณีซึ่ผกรู เรพซึ่ อง
ซซงซึ่ ไดจ้ รรับการถล่ายทอดมาจากกรณี ก อณียกิปตว์ จณีน มนคุษยว์ทกคุ เชพ ตั้อชาตกิยล่อมมณีการแสดงละคร ความหมาย
โดยทรัวซึ่ ไป หมายถซง สกิซึ่งใดๆ กพ็ตามจะปรากฎเรพซึ่ องราวทณีซึ่กล่อใหจ้ เกกิดความสนคุกสนานเพลกิดเพลกิน ความ
บรันเทกิงใจแกล่มนคุษยว์ไดจ้ กพ็ตล่อเมพซึ่อมนคุษยว์ไดจ้ แสดงธรรมชาตกิของตนออกมาใหจ้ ปรากฎเปพ็ นการกระทคา
หรพ อสกิซึ่งทณีซึ่ไดจ้ ทคาไปแลจ้ วและมณีการแสดงซค ตั้าอณีกครรังตั้ หนซซึ่ง หมายความวล่าละครไดจ้ เรกิซึ่ มแลจ้ ว
เรณรู โกศกินานนทว์ (2543) ใหจ้ ความหมายของ ละคร หมายถซง การแสดงทณีซึ่ผกรู เปพ็ นเรพซึ่ อง มณีเนพ ตั้อ
ความเหตคุการณว์เกณีซึ่ยวขจ้ องเปพ็ นตอนๆ ตามลคาดรับ
อรกิ สโตเตกิล (Aristotle) ( อจ้ างถซงใน ภรณณี คคุรคุรรัตนะ และนงเยาวว์ แจจ้ งเพพ็ญแข ,2535) ไดจ้
กลล่าวถซงบล่อเกกิดของละคร ไวจ้ ในหนรังสพอ Poetics เปพ็ นใจความวล่า ละครเกกิดจากสรัญชาตกิญาณการ
เลณียนแบบของมนคุษยว์ ซซงซึ่ เปพ็ นสกิซึ่งทณีซึ่มนคุษยว์มณีความสามารถเหนพอสรัตวว์โลกทรังปวง ตั้ และสามารถเรณี ยนรรูจ้
สกิซึ่งตล่างๆ ในชณีวกิตไดจ้
สดใส พรันธคุมโกมล (2542) กลล่าววล่า การแสดงละครเปพ็ นศกิลปะทณีซึ่เกล่าแกล่ทณีซึ่สดคุ อยล่างหนซซึ่งทณีซึ่
มนคุษยว์สรจ้ างสรรคว์ขซ ตั้นจากการเลณียนแบบชณีวกิต เพพซึ่อแสดงออกถซงเรพซึ่ องราวความรรูจ้สกซ นซกคกิดของมนคุษยว์
และแสวงหาความเขจ้ าใจชณีวกิตทณีซึ่พงซ ไดจ้ รรับจากการชมละครทณีซึ่ไดจ้ สรจ้ างสรรคว์ขซ ตั้นนรันตั้
โดยสรคุปแลจ้ ว ละครหมายถซง การแสดงออกดจ้ วยภาษาและทล่าทางของมนคุษยว์เพพซึ่อสพซึ่อเรพซึ่ อง
ราว และอารมณว์ ความรรูจ้สกซ โดยมณีจดคุ มคุงล่ หมายเพพซึ่อใหจ้ ความบรันเทกิง เพกิซึ่มพรูนปรั ญญาและชคาระลจ้ าง
จกิตใจใหจ้ สะอาดบรกิ สทคุ ธกิธ (catharsis)
สกิซึ่งทณีซึ่ทคาใหจ้ บคคุ คลทรัวซึ่ ไปเกกิดความสรับสน คพอการใชจ้ คคาวล่า Theatre แทนคคาวล่า Drama ทรังทณี ตั้ ซึ่
จรกิ งแลจ้ วในภาษาไทยมณีความหมายแทบไมล่ตล่างกรัน แตล่ในภาษาอรังกฤษ คคาวล่า Drama มาจากภาษา
กรณี กวล่า Dra-o หมายรวมถซง การกระทคาหรพ อการแสดง สล่วนคคาวล่า Theatre มาจากภาษากรณี กวล่า
Theatron แปลวล่า สถานทณีซึ่ทณีซึ่ใชจ้ สคาหรรับดรู แตล่ในปรั จจคุบนรั คคาวล่า Drama ถรูกนคามาใชจ้ เพพซึ่อสพซึ่อความหมาย
ถซง เรพซึ่ องราว หรพ อ เหตคุการณว์ทณีซึ่เกกิดขซ ตั้น บางครรังตั้ อาจหมายถซงเรพซึ่ องราวทณีซึ่มณีเนพ ตั้อหาแนวชณีวกิตรรันทด ขณะ
2
2.แนวควิดและทฤษฎทละครสสาหรรับเดด็ก
2.2 ประเภทของละครสสาหรรับเดด็ก
1. ละครเพพซึ่อการศซกษา ( Theatre in Education : TIE ) เปพ็ นละครทณีซึ่นคาเสนอดจ้ วยศกิลปกิ น
หรพ อครรู โดยทณีซึ่ครรูจะวางแผนโครงการละครใหจ้ สอดคลจ้ องกรับหลรักสรูตรและการเรณี ยนการสอนกรับ
โรงเรณี ยน TIE จซงเปพ็ นละครทณีซึ่พฒ รั นาเรพซึ่ องราวจากหลรักสรูตร และนคามาแสดงโดยเนจ้ นการใหจ้ ผจ้ ชรู มในชรันตั้
เรณี ยนมณีสวล่ นรล่วม และนคาไปสรูกล่ ารวกิพากษว์ วกิจารณว์ประเดพ็นตล่าง ๆ ในตอนจบ TIE จซงเปพ็ นละครทณีซึ่ทคา
เพพซึ่อพรัฒนาการเรณี ยนรรูจ้โดยนคาละครเปพ็ นสพซึ่อในการเรณี ยนการสอน ละครอณีกประเภทหนซซึ่งทณีซึ่จดรั เปพ็ นละคร
เพพซึ่อการศซกษา กพ็คพอ ละครสรจ้ างสรรคว์
“ละครสรจ้ างสรรคว์ ( Creative Drama ) ซซงซึ่ สมาคมละครเพพซึ่อการศซกษาของสหรรัฐอเมรกิ กา
ไดจ้ ใหจ้ นกิยาม วล่า ละครสรจ้ างสรรคว์ ( Creative Drama ) หมายถซง รรูปแบบของละครชนกิดหนซซึ่งทณีซึ่เกกิด
จาก การดจ้ นสด ( improvisation ) การไมล่พยายามอวดผรูจ้ชม ( Non-exhibitional ) และการใชจ้
กระบวนการเรณี ยนรรูจ้ ( Process-centered ) โดยมณีผจ้ นรู คา ( หรพ อครรู ) เปพ็ นผรูจ้ชล่วยชณี ตั้นคาใหจ้ ผจ้ รรู ล่ วมกกิจกรรม (
เดพ็ก ) ไดจ้ ใชจ้ จกินตนาการเพพซึ่อเลล่นบทบาทสมมตกิ เพพซึ่อสะทจ้ อนถซงประสบการณว์ของมนคุษยว์ ผรูจ้นคามณีหนจ้ าทณีซึ่
ชล่วยเหลพอและชณี ตั้นคาใหจ้ ผจ้ เรู ลล่นนรันสค
ตั้ ารวจขจ้ อมรูล พรัฒนาวกิธณีการแสดงออก เพพซึ่อสพซึ่อสารความคกิดและความ
รรูจ้สกซ โดยการใชจ้ ละครซซงซึ่ เกกิดจากการดจ้ นสดดจ้ วยทล่าทางและคคาพรูด เพพซึ่อทณีซึ่จะคจ้ นหาความหมายหรพ อ
สรัจธรรมอรันเกณีซึ่ยวกรับประสบการณว์ชณีวกิต” ( ปารกิ ชาตกิ จซงวกิวฒ รั นภรณว์ , 2544 )
พรรรัตนว์ ดคารคุง (2547) ใหจ้ คคานกิยามของละครสรจ้ างสรรคว์วล่า เปพ็ นละครนอกรรูปแบบทณีซึ่นคาองคว์
ประกอบของละครมาใชจ้ ในหจ้ องเรณี ยน ละครประเภทนณี ตั้ไมล่ตจ้องการผรูจ้ชม มณีจดคุ มคุงล่ หมายเพพซึ่อพรัฒนาเดพ็ก
3
4. แนวควิดและทฤษฎทการเขทยนบทละครสสาหรรั บเดด็ก
การเขณียนบทละครสคาหรรับเดพ็กจะตจ้ องแตล่งขซ ตั้นเพพซึ่อกลคุมล่ เปจ้าหมายของผรูจ้ชมทณีซึ่เปพ็ นเดพ็กเปพ็ นทณีซึ่ตงรั ตั้
โดยอาจนคาเรพซึ่ องมาจากนรักเขณียนผรูจ้อพซึ่น หรพ อ แตล่งขซ ตั้นใหมล่กพ็ไดจ้ ซซงซึ่ กล่อนนคาเรพซึ่ องราวมาแสดงควรคคานซงถซง
สกิซึ่งตล่าง ๆ ดรังนณี ตั้
1.ความเหมาะสมของบทละครตล่อผรูจ้ชม
พกิจารณาไดจ้ ดจ้วยการศซกษาจกิตวกิทยาของเดพ็กวรัยทณีซึ่เปพ็ นกลคุล่มเปจ้าหมายกล่อนทคาการเลพอกบท
ละคร เพราะการศซกษาจกิตวกิทยาจะทคาใหจ้ เขจ้ าใจความสนใจ ความยาวนานของสมาธกิของผรูจ้ชมไดจ้
2.คคุณคล่าทางศกิลปะการละคร
ซซงซึ่ บทละครทณีซึ่ดณีตจ้องมณีเอกภาพ โครงเรพซึ่ องตจ้ องกระชรับ สนคุก ไมล่ซบรั ซจ้ อน และไมล่มณีโครงเรพซึ่ อง
ยล่อยมากจนจคาเรพซึ่ องเดกิมไมล่ไดจ้ ตรังละครตจ้ องมณีชณีวกิตจกิตใจเหมพอนคนธรรมดา เรณี ยกความเหพ็นอกเหพ็นใจ
7
งล่าย ๆ ไดจ้ ใจความ เปพ็ นสกิซึ่งทณีซึ่เขจ้ ามาชล่วยเสรกิ มการกระทคาของตรัวละคร เพพซึ่อใหจ้ ผจ้ ชรู มไดจ้ รจ้ รูจกรั นกิสยรั ใจคอ
ของตรัวละครดณีขซ ตั้น หรพ อชล่วยอธกิบายเหตคุการณว์ทณีซึ่เกกิดขซ ตั้นไปแลจ้ วใหจ้ ชดรั เจนขซ ตั้น
เดพ็กมรักไมล่ชอบใหจ้ มณีคนสองคนนรังซึ่ คคุยกรันหรพ อตรัวละครออกมาพรูดขจ้ อความยาว ๆ เดพ็กชอบ
เหตคุการณว์ตาล่ ง ๆ ทณีซึ่เกกิดขซ ตั้นบนเวทณี ซซงซึ่ ไมล่จคาเปพ็ นตจ้ องตพซึ่นเตจ้ นตลอดเวลา แตล่อาจเปพ็ นกกิจกรรมธรรมดาทณีซึ่
เราทคาในชณีวกิตประจคาวรัน เชล่น บกิดขณี ตั้เกณียจ หาวนอน กกินขจ้ าว เกาหลรัง กพ็ทคาใหจ้ เดพ็กสนใจไดจ้
บรูบรู (ทคาทล่าดรันโบโบจ้ ไปไวจ้ ขจ้างหลรัง) คพองณี ตั้ครรับ ตอนนณี ตั้พวกเราไมล่คล่อยมณีไฟใชจ้ ครรับ กพ็เลย
อยากจะมาขอแบล่งจากคคุณวรูบวาบบจ้ าง จะไดจ้ ไหมครรับ
วรูบวาบ แลจ้ วถจ้ าฉรันแบล่งใหจ้ เธอไป ฉรันจะใชจ้ ไฟทณีซึ่ไหนลล่ะ
เบล่เบตุ๊ (เรกิซึ่ มรจ้ องไหจ้ ) ฮพอ ๆๆๆ แลจ้ วอยล่างนณี ตั้เราจะเอาไฟทณีซึ่ไหนใชจ้ ในเดพอนตล่อๆ ไปลล่ะ ฮพอๆๆ
วรูบวาบ เอางณี ตั้แลจ้ วกรัน พวกเธอลองไปหา พณีซึ่ไหลสไลเดอรว์ สกิ
ทคุกคน (พรูดพรจ้ อมกรัน) พณีซึ่ไหลสไลเดอรว์
วรูบวาบ ใชล่ พณีซึ่ไหลสไลเดอรว์ นล่ะเขามณีไฟเยอะแยะเลยลล่ะ พวกเธอลองไปหาเขาทณีซึ่เขพซึ่อนดรูสกิ
บรูบรู คคุณชล่วยพาพวกเราไปหนล่อยไดจ้ ไหมครรับ
วรูบวาบ อรูตุ๊ย ไมล่ไดจ้ หรอกจจ้ ะ เพราะวล่าฉรันเองกพ็คจ้างคล่าไฟพณีซึ่ไหลมาสามเดพอนแลจ้ ว ถจ้ าฉรันพา
พวกเธอไป ฉรันกพ็โดนทวงเงกินนล่ะสกิ ไปกรันเองแลจ้ วกรันนะ บตุ๊ ายบาย
วฟบวาบบวิ นออกไป
เบล่เบตุ๊ คราวนณี ตั้พวกเรามณีไฟใชจ้ กนรั แนล่ ๆ
โบโบจ้ บอกแลจ้ ววล่าใหจ้ ขโมยเอา งล่ายกวล่าตรังเยอะ ตั้
บฟบฟมองโบโบฮ้ดวฮ้ ยแววตาตทาหนวิ
โบโบจ้ กพ็ไดจ้ ๆ มา งรันเดณี ตั้ บึ๋ยวฉรันอาสาเดกินนคาหนจ้ าพาไปหาพณีซึ่ไหลสไลเดอรว์ เอง
ทหกคนเดวิ นออก
ฉากทด ตื่ 4 สกันเขต ตื่อน เวลากลางคตน
ปลาไหลกทาลกังสไลเดอรส์ อยฟต่ทดสตื่ นกั เขต ตื่อนอยต่างสบายใจ ลฟกหมฟทงกัตั้ สามตกัวเดวิ นทางเขฮ้ามา
ปลาไหล หยคุดอยรูล่ตรงนรันแหละ
ตั้ ฉรันรรูจ้วาล่ พวกเธอมาทคาอะไร
ทคุกคน หา
ปลาไหล ฉรันเกล่งไหมเลล่า
ทคุกคน อพม
ปลาไหล แลจ้ วพวกเธอมณีตงรั คว์ไหม
ทคุกคคุน หา
ปลาไหล เงกินนล่ะ มณีไหม
ทคุกคน ฮซ (สล่ายหนจ้ า)
ปลาไหล งรันกพ็
ตั้ กลรับไป
ทหกคนหกันหลกังเดวิ นกลกับออกไป แลฮ้วโบโบฮ้นซกขซตั้นมาไดฮ้ เดวิ นกลกับมา
โบโบจ้ เฮจ้ ย ทคาไมนายรรูจ้ละล่ วล่าเรามาทคาอะไร
ปลาไหล ทคาไมฉรันจะไมล่รจ้ รู ในเมพซึ่อคนทณีซึ่มาหาฉรันสล่วนใหญล่ เขากพ็มาขอซพ ตั้อไฟจากฉรันกรันทรังตั้
นรันแหละ
ตั้
ทคุกคน ซพ ตั้อไฟ
ปลาไหล ใชล่ ซพ ตั้อไฟ แลจ้ วในเมพซึ่อพวกนายไมล่มณีเงกินซพ ตั้อ กพ็จงกลรับไปซะ
ทหกคนหกันหลกังเดวิ นกลกับออกไป แลฮ้วโบโบฮ้นซกขซตั้นมาไดฮ้ เดวิ นกลกับมา
โบโบจ้ เฮจ้ ย ทคาไมไลล่กนรั งล่าย ๆ แบบนณี ตั้
18
รายการอท้ างอวิง
ชคุตกิมา มณณีวฒ
รั นา(ชมนาถ กกิจขรันธว์และคณะ) . สคุนทรณี ยภาพของชณีวกิต . กรคุงเทพฯ : สถาบรันราชภรัฏ
สวนสคุนนรั ทา , 2546.
นกิพนธว์ ศศกิธร, ปราณณี ขวรัญแกจ้ ว, นกิตยา บคุญสกิงหว์ , สคุนนรั ทา โสรรัจจว์ และ สคุภา ปานเจรกิ ญ.(2533).
หนรังสพอเรณี ยนภาษาไทย รายวกิชา ท 061 ภาษาไทยเพพซึ่อกกิจกรรมการ
แสดง.กรคุงเทพมหานคร:ไทยวรัฒนาพานกิช.
อรชคุมา ยคุทธวงศว์.(2531).ทล่องแดนละคร.กรคุงเทพฯ:กรมการศาสนา.
Willson, E. and Goldfarb, A. (1999). Theater The Lively Art. 3 rd ed. USA: McGraw-Hill
College.