PONTIFICAL AND ROYAL

UNIVERSITY OF SANTO TOMAS

THE CATHOLIC UNIVERSITYOF THE PHILIPPINES
Senior High School

FILIPINO Maisagawa ng tao ang ninanais niyang gawin

(Paki buksan po ang pinto upang makalabas ang
Wika
 sistemang balangkas. Ginagamit ng mga taong matanda.)
nabibilang sa isang kultura.
Regulatori
Mga Katangian ng Wika  taglay na kapangyarihan ng isang tao na maging
Arbitraryo gabay sa kilos ng iba. (Bawal kumain sa loob ng
 pagkakaayos o pagkakasunud-sunod ng mga silid-aralan.)
tunog ay hindi pareho
Interaksyonal
Masistema  relasyong sosyal. (Kumust na? Nabalitaan ko na
 Nagkakaroon ng kahulugan kung pinagsasama- nagkasakit ka. Maayps na ang iyong lagay.)
sama
Personal
Sinasalita  sariling damdamin o opinyon. (Naninindigan ako
 nabubuo sa tulong ng labi, dila, ngipin, ilong, na hindi dapat tanggalin ang asignaturang Filipino
lalamunan at iba pa. sa lahat ng antas ng pag-aaral.

Kabuhol ng kultura Heuristik

 Naipamamana sa susunod na henerasyon  pagsasaliksik ng mga impormasyon o datos at
kaalaman. (Saang lugar sa Pilipinas matatagpuan
Nagbabago ang Mt. Apo?)
 pagbabago ng panahon
Imahinatibo
Malikhain  maipahayag ang mayamang kaisipan. (Tunay na
 Walang limitasyon ang bilang ng mga salita kahali-halina ang iyong mga matang singningning
ng mga tala sa kalangitan.)

Makapangyarihan
 malaking impluwensya o kapangyarihan. Representasyonal
 pagbabahagi ng impormasyon. (Matatagpuan ang
pinakamataas na bundok sa Pilipinas sa Davao.)

May kapangyarihang Lumikha

 Kagamitan sa paglikha ng ating mundo sa, Antas ng Wika

pagtawag o pagleleybel sa ating mga karanasan. Pormal

 Standard

May kapangyarihang makaapekto sa kaisipan at pagkilos  Pagpupulong, pagbabalita/pagsulat ng editorial,

paglilitis, pakikipagtransaksyon, pambansa –
May kapangyarihang makaapekto sa polisiya at pamamaraan ginagamit sa aklat pangwika at panturo sa lahat
mg paaralan, pampanitikan – ginagamit ng mga
Tungkulin ng Wika (M.A.K. Halliday) manunulat sa mga panitikan
Instrumental
Impormal
 pakikipag-usap sa mga kakilala at kabigan
 PONTIFICAL AND ROYAL
UNIVERSITY OF SANTO TOMAS
THE CATHOLIC UNIVERSITYOF THE PHILIPPINES
Senior High School

1. Lalawiganin – particular sa lugar  Ilocano

2. Kolokyal – pang-araw-araw na salita  Mga dahilan ng pag-iiba-iba ng wika
3. Balbal – may sariling codes ang bawat grupo 1. Heograpiyang lokasyon ng mga speech
communities
Ang Wika At Lipunan 2. Language boundary
Ang Pagkakaugnayan ng Wika at Lipunan 2. Dimensyong Sosyal:
 Sosyolek - ayon sa uri, edukasyon, trabaho, edad
Lipunan (Ocampo, 2002). register/jargon/sosyal na barayti
 malaking pangkat ng mga tao na may karaniwang (hal. wika ng bakla)
set ng pag-uugali, ideya at saloobin, namumuhay
sa isang tiyak na teritoryo,(UP Diksyunaryong Barayti ng Wika
Filipino). Register
 kaugnay ng panlipunang papel
Wika  Pagkakaiba ng register (Michael Halliday, 1978):
 instrumentong ginagamit ng mga tao sa loob ng 1. Field. layunin at paksa ayon sa larangan.
lipunan (Sapir 1949 nasa Constantino 2002). 2. Mode. papaano isinasagawa ang komunikasyon,
pasalita o pasulat.
Speech Community 3. Tenor. relasyon ng mga kalahok. para kanino ito.
 patakaran at pamantayan kung paano ginagamit at
nauunawaan ang mga gawaing pangwika (Wood Jargon
2004).  Ginagamit ng mga doktor, siyentipiko at
professionals
Sosyolingwistiko (Sociolinguistics)
 Larangan ng pag-aaral ng wika sa pagkakaiba ng MARAMING BARYASYON NG WIKA ANG
wika sa istruktura ng lipunan. GINAGAMIT NG IBA’T IBANG GRUPO NA
 May barayti ang wika sa loob ng isang lipunan. NAPALOOB SA LIPUNAN. GAYUNPAMAN, MAY
TINAGURIANG ISTANDARD NA WIKA NA SIYANG
Ang pagkakaiba ng wika ay mauuri sa dalawang GINAGAMIT SA PORMAL NA PAGSUSULAT, SA
pangunahing dimensyon: PAARALAN, SA MGA NAKAPAG-ARAL, AT SA MGA
1. Dimensyong Heograpikal: PAGTITIPON.
 Heograpikong Diyalekto - batay sa lugar, panahon
at katayuan sa buhay. Idyolek
 Baryasyon ng wika batay sa katangian nito  personal na kakanyahan o katangian ng
1. tunog o punto tagapagsalita. kalidad ng boses, katayuang pisikal,
2. Pagkakaiba ng salita (langka/nangka; sagwan/ paraan ng pagsasalita at uri ng wika.
gaod; damit/baro)  indibidwal na paggamit ng isang tao sa isang wika
3. Paraan ng pagsasalita (Kumain ka na ba?/Nakain
ka na ba?) Baryasyon Ng Wika: Mga Teorya
 Barayti ng wika at sinasalita sa loob ng mas  kakayahang bumuo ng mga salita, (Alonzo, 1993).
maliit na grupo.  Ang bawat wika sa rehiyon ay pagkakahawig o
 Mga halimbawa: pagkakaiba.
 Tagalog
 Bicol
 PONTIFICAL AND ROYAL
UNIVERSITY OF SANTO TOMAS
THE CATHOLIC UNIVERSITYOF THE PHILIPPINES
Senior High School

Sosyolingwistikong Teorya  Memorandum Pangkagawaran Blg 7 (Department

 isang instrumento ng sosyalisasyon (Sapir, 1949) Order No. 7)
 Heterogenous ng wika - magkakaibang mga
indibidwal at grupo, etc.. Filipino
 Isang kolektibong pwersa, isang pagsasama-sama  Konstitusyon ng 1987
ng mga anyo sa isang magkakaibang kultural at  Hindi ito nagmula sa Ingles
sosyal na mga gawain at grupo (Venuti, 1998)  Batay sa lahat ng wika ng Pilipinas, kasama ang
Ingles at Kastila
Akomodasyong Teorya (Howard Giles)  Mula 20 Letra sa Tagalog. 28 letra ang Filipino
 mga teorya sa SLA (Second Language
Acquisition); pag-aaral ng pangalawang wika. Wastong Gamit ng Wika
Nang
Convergence 1. Pamalit sa noong
 gumaya o bumagay sa pagsasalita ng kausap 2. Katapat ng upang
3. Pamaraan
Divergence 4. Nagmula sa na,ng
 pag-iiba ng pananalita sa kausap para ipakita
Ng
Interference Phenomenon
 Impluwensya ng unang wika sa pangalawang May
wika 1. Sinusundan ng pangngalan/pandiwa/pang-
uri/panghalip/pang-abay/pang-ukol na
Interlanguage sa/pantukoy (mga)
 Mental grammar
 Pagdaragdag, pagbabawas at pagbabago ng mga Mayroon

alituntunin. 1. Sinusundan ng kataga

2. Panagot sa tanong

Tagalog/Pilipino/Filipino 3. Katayuan sa buhay

Tagalog
 Wika sa Bulacan, Batangas, Rizal, Laguna, Subukin

Quezon, Cavite, Mindoro, Marinduque, Nueva  Pagsusuri sa uri, lakas o kakayahan

Ecija, Puerto Prinsesa at Metro Manila

 Batay dito ang idineklarang pambansang wika ng Susubukan

Pilipinas ni Presidente Manuel L. Quezon noong  Gawa ng isang tao

Dec 30, 1937 sa bisa ng Kautusang

Tagapagpaganap Blg 134 (executive Order Kakayahang Komunikatibo
No.134) 1. Kakayahang Lingguwistika
 Prosemika – layo sa isa’t isa (space)
Pilipino  Kinesika – pagtalikod sa kinakausap
 Pambansang wika na batay sa Tagalog mula  Oculesic – galaw ng mata (irap)
noong 1959  Pandama – batok, kurot
 Jose E. Romero  Paralanguage – tono, intonasyon
 PONTIFICAL AND ROYAL
UNIVERSITY OF SANTO TOMAS
THE CATHOLIC UNIVERSITYOF THE PHILIPPINES
Senior High School

 Bagay - pananamit
2. Kakayahang Sosyolingguwistika
S P E A K I N G (Dell Hymes)
Setting (lugar)
Participants (kalahok)
Ends (layunin/hangarin)
Act Sequence (takbo)
Keys (pormal/impormal)
Instrumentalities (pasalita/pasulat)
Norms (pamantayang lipunan)
Genre (naglalahad/nagsasalaysay/etc)
3. Kakayahang Diskorsal
 Ingklitik
 Komplemento
 Pang-abay
 Pangatnig
4. Kakayahang Pragmatiko
 Luksyonari – pahayag
 Iluksyonari

 Preluksiyonari