FAKTOR PENGLIBATAN DAN CABARAN WANITA MELAYU DALAM KEUSAHAWANAN

DI MALAYSIA.

Muhamad Amirul Rifqi Mohd Hamdan1, Mohammad Mujaheed Hassan2

Jabatan Sains Kemasyarakatan dan Pembangunan, Fakulti Ekologi Manusia,
Universiti Putra Malaysia1, 2

m.amirulrifqi@gmail.com1; mujaheed@upm.edu.my2

ABSTRAK Wanita merupakan sebahagian besar daripada populasi masyarakat Malaysia. Menurut sumber
Jabatan Perangkaan Malaysia, pada tahun 2017 anggaran penduduk Malaysia adalah sebanyak 28,700,000 iaitu
lelaki 14,526,400 (50.61%) dan wanita 14,197,100 (49.47%). Penglibatan wanita dalam bidang keusahawanan di
lihat sebagai sesuatu yang positif terhadap perkembangan ekonomi negara. Sinonimnya, aktiviti keusahawanan
sering dikaitkan dengan golongan lelaki. Namun di Malaysia, penglibatan wanita dalam aktiviti keusahawanan
bukanlah sesuatu yang baru. Menurut statistik Persatuan Pedagang dan Pengusaha Melayu Malaysia
(PERDASAMA) pada tahun 2016 menunjukkan bahawa 80% usahawan yang berdaftar adalah daripada golongan
wanita. Objektif kajian mencakupi dua persoalan iaitu: i) untuk mengkaji faktor penglibatan wanita dalam bidang
keusahawanan; dan ii) untuk mengkaji cabaran yang dihadapi oleh usahawanan wanita Melayu di Malaysia.
Kajian ini menjadikan setiap wanita yang berdaftar dengan PERDASAMA iaitu seramai 304 orang sebagai
responden. Rekabentuk kajian yang dijalankan adalah menggunakan kaedah tinjauan berbentuk deskriptif.
Kaedah kajian campuran (mixed method) digunakan untuk mengumpul maklumat daripada responden. Borang
soal selidik terbahagi kepada lima bahagian iaitu mencakupi latar belakang responden, jenis perniagaan
responden, kajian ciri-ciri, faktor dan cabaran responden di dalam bidang keusahawanan. Borang soal selidik
diedarkan melalui kaedah atas talian (online–Google Form) kepada setiap responden. Kertas kerja ini akan
membentangkan faktor penglibatan dan cabaran yang dihadapi wanita dalam keusahawanan.

Kata kunci: usahawan wanita, keusahawan, wanita Melayu.

PENGENALAN pelbagai bidang dan aktiviti di samping membuka

Wanita merupakan sebahagian besar daripada
populasi masyarakat Malaysia. Sumbangan besar
kaum wanita kepada pembangunan negara
sememangnya telah lama diiktiraf sebagai isteri,
ibu dan anak. Mereka merupakan tunggak utama
dalam membentuk generasi Malaysia di masa
hadapan. Menurut sumber Jabatan Perangkaan
Malaysia, pada tahun 2017 anggaran penduduk
Malaysia adalah sebanyak 28,700,000 iaitu lelaki
14,526,400 (50.61%) dan wanita 14,197,100
(49.47%) daripada keseluruhan jumlah penduduk
di Malaysia. Laporan turut menunjukkan statistik
tenaga buruh wanita di Malaysia telah meningkat
kira-kira 5,760,000 berbanding 5,720,000 pada
tahun 2016 daripada jumlah keseluruhan penduduk
wanita di Malaysia. Peningkatan dalam penyertaan
wanita sebagai tenaga buruh menunjukkan bahawa
penglibatan wanita dalam aktiviti pembangunan
negara semakin menyerlah dan kian positif. Ini
dibantu oleh pembangunan negara yang banyak
membuka peluang dan ruang bagi wanita
mempertingkatkan pencapaian mereka dalam
dan menyahut cabaran yang lebih besar untuk terus
berperanan dan berjaya selaras dengan proses
perindustrian dan pemodenan negara menuju abad
ke 21 (Moha,1997).
Usahawan adalah perintis kepada kejayaan
perniagaan pada hari ini. Mereka ini adalah
individu atau sekumpulan individu yang mengesan
dan mengambil peluang yang ada, kemudian
menjalankan inovasi kepada sesuatu produk dan
perkhidmatan dalam ekonomi.
Sinonimnya, aktiviti keusahawanan sering
dikaitkan dengan golongan lelaki. Namun, di
Malaysia, penglibatan wanita dalam aktiviti
keusahawanan bukanlah sesuatu yang baru.
Menurut statistik Persatuan Pedagang dan
Pengusaha Melayu Malaysia (PERDASAMA)
pada tahun 2016 menunjukkan bahawa 80 peratus
usahawan yang berdaftar adalah daripada golongan
wanita. Menurut pengerusi Persatuan Pedagang
dan Pengusaha Melayu Malaysia (PERDASAMA),
Datin Junaidah Mohamed berkata, menerusi
Program Transformasi dan Globalisasi Industri
Halal 2016 dengan kerjasama Unit Peneraju

200
Agenda Bumiputera (TERAJU), lebih 304 syarikat
perniagaan yang telah didaftarkan adalah dimiliki
oleh kaum wanita. Ini menunjukkan bahawa
semakin ramai wanita yang berani untuk
menceburi bidang keusahawanan dan tidak
mustahil juga suatu hari nanti akan lahirnya
usahawan wanita seperti Tan Sri Syed Mokhtar
Shah bin Syed Nor Al Bukhari yang dikenali
sebagai usahawan paling berjaya di Malaysia.
Kejayaan usahawan wanita di Malaysia
semakin meningkat mengikut peredaran zaman.
Antara usahawan wanita yang berjaya di Malaysia
adalah seperti pengasas syarikat produk kecantikan
SimplySiti Sdn. Bhd, Dato Siti Nurhaliza yang
telah terlibat di dalam bidang usahawan kosmetik
semenjak tahun 2010 walaupun pada awalnya dia
adalah seorang penyanyi. Dan tidak kurang
hebatnya Datuk Seri Dr Hasmiza Othman atau
dikenali sebagai Datuk Seri Vida sebagai pengasas
syarikat produk kecantikan Vida Beauty Sdn Bhd
yang telah ditubuhkan sejak tahun 2006 dan juga
telah mengeluarkan beberapa produk kecantikan
yang sangat dikenali oleh rakyat Malaysia seperti
Qu Puteh dan Pamoga.
Penglibatan kaum wanita dalam bidang
keusahawanan di lihat sebagai sesuatu yang positif
terhadap perkembangan ekonomi negara. Seiring
kaum lelaki, kaum wanita juga tidak melepaskan
peluang untuk turut sama memeriahkan lagi bidang
keusahawanan di Malaysia.
OBJEKTIF KAJIAN
Objektif kajian mencakupi dua persoalan iaitu: i)
untuk mengkaji faktor penglibatan wanita dalam
bidang keusahawanan; dan ii) untuk mengkaji
cabaran yang dihadapi oleh usahawanan wanita
Melayu di Malaysia.
LATAR BELAKANG KAJIAN
Menurut Thuaibah @ Suaibah et al. (2007)
menyatakan bahawa usahawan adalah individu
yang melibatkan diri dalam apa jua jenis/bidang
perniagaan dan menggunakan keseluruhan
kreativiti mereka dalam mengurus serta
menjayakan perniagaan tersebut serta memiliki
beberapa ciri-ciri tertentu yang dapat mendorong
mereka untuk menerokai bidang keusahawanan
seperti mempunyai daya usaha untuk menceburi
dunia perniagaan dan sanggup untuk mengambil
risiko di dalam perniagaan. Aspek keusahawanan
melibatkan tugas-tugas seorang usahawan iaitu
menanggung risiko dan membuat pelaburan
terhadap sumber-sumber untuk mengeluarkan
201
sesuatu yang baru atau pun membentuk pasaran
dan cara baru terhadap sesuatu yang telah ada.
Setiap individu mempunyai peluang untuk
menjadi usahawan, namun aspek yang
membezakan di antara usahawan dengan bukan
usahawan ialah kesediaan mereka untuk mengolah
kreativiti, inovasi dan pengambilan risiko dengan
kesungguhan bekerja bagi membentuk,
membangun dan memaksimumkan potensi diri
dengan memanfaatkan peluang yang diperolehi
(Osman, 2007),.
Idris (2009) menakrifkan usahawan sebagai
individu yang cuba menonjolkan peluang baru atau
merebut peluang yang sedia ada, cuba
memanipulasikan peluang tersebut secara positif
dengan tujuan untuk mendapatkan keuntungan dan
kepuasan diri sendiri dan sanggup menghadapi
risiko-risiko tidak kira sama ada yang dapat dilihat
pada masa tersebut atau pada masa-masa hadapan.
Kajian telah menunjukkan bahawa aktiviti
keusahawanan telah meningkatkan tahap peluang
pekerjaan untuk golongan wanita di Eropah dan
rantau Euroasia dan semakin ramai wanita di
rantau ini akan terus bekerja sendiri dengan
menjadikan keusahawanan sebagai cara hidup
mereka (UNECE, 2004). Menurut
Entrepreneurship Monitor Global pada tahun 2006,
bidang keusahawanan merupakan satu medium
untuk golongan wanita menjana pendapatan
supaya kehidupan lestari akan lebih boleh dicapai
(Spevaek, 2011).
Dalam kajian (Abdulwahab Bin Shmailan,
2016) mendapati bahawa usahawan wanita lebih
cenderung untuk menutup perniagaan mereka
kerana mempunyai sumber yang lebih sedikit
untuk memulakan perniagaan mereka. Kajian
tersebut juga turut mendedahkan bahawa wanita
menggunakan strategi inovatif untuk mengatasi
segala kekurangan yang mereka hadapi dan wanita
akan lebih menumpukan perhatian kepada kualiti
produk daripada lelaki yang lebih menumpukan
pada mengubahsuai dan mengurangkan kos. Dalam
pengurusan kuasa oleh wanita, mereka lebih
memberikan tumpuan kepada hubungan,
pembinaan pasukan, dan ketekunan. Wanita sering
memilih untuk mempunyai operasi runcit yang
kecil atau perniagaan servis yang lebih kecil
daripada operasi pembinaan, teknologi atau
pembuatan.
Menurut Abdulwahab Bin Shmailan (2016), di
dalam bidang keusahawanan terdapat perbezaan di
diantara lelaki dan perempuan, antaranya adalah
seperti di dalam terma asas keusahawanan iaitu
gaya membuat keputusan, toleransi risiko, tujuan
perniagaan, pembiayaan perniagaan, gaya
pengurusan, keupayaan jaringan, motivasi.
Khairuddi Khalil melalui penyelidikannya yang
bertajuk “Keusahawanan Sebagai Kerjaya” yang
diterbitkan oleh Dewan Bahasa dan Pustaka pada
tahun 1996 telah menyenaraikan beberapa faktor
yang menyebabkan seseorang individu melibatkan
diri dalam bidang keusahawanan, antaranya ialah
keinginan untuk berdikari, tidak berpuashati
dengan pekerjaan lama, ingin menikmati cara
hidup mewah, ransangan dari kejayaan orang lain
dan memanfaatkan pengetahuan dan kemahiran.
Keinginan untuk berdikari boleh menjadi faktor
yang mendorong seseorang menceburkan diri
dalam bidang keusahawanan. Berdikari
bermaksud berdiri di atas kaki sendiri. Ini
bermakna seseorang itu bebas membuat keputusan
dan berusaha sendiri ke arah menentukan masa
depan kehidupannya. Dia tidak perlu berasa
terkongkong dengan arahan dan peraturan yang
ditetapkan oleh orang lain. Tidak ada kerjaya yang
paling sesuai untuk memenuhi keinginan berdikari
melainkan bidang keusahawanan. Kepelbagaian
bidang yang boleh diterokai melalui bidang
keusahawanan dan dapat menarik minat sesiapa
sahaja yang ingin bekerja sendiri.
Ramai yang berpendapat bahawa bekerja untuk
majikan tidak memberi kepuasan dalam kehidupan
mereka. Pelbagai sebab yang diberikan, antaranya
terpaksa melakukan kerja-kerja yang tidak
digemari atau diminati, peluang kenaikan pangkat
terbatas, jangka masa kerja ditetapkan, pengurusan
tidak cekap, ketidakadilan dalam kenaikan
pangkat, terlalu banyak karenah birokrasi dan
jumlah pendapatan yang rendah. Semua ini boleh
menimbulkan kekecewaan dan melemahkan
semangat bagi golongan yang menginginkan
pembaharuan dan mempunyai daya kreatif yang
tinggi. Berfikiran sedemikian boleh menjadi faktor
pendorong bagi seseorang untuk menceburkan diri
di dalam bidang keusahawanan. Menjalankan
perniagaan sendiri membolehkan mereka
menentukan corak pengurusan dan kepimpinan
yang diyakini sebagai yang terbaik. Mereka juga
bebas mengamalkan corak pengurusan yang
diinginkan dan meninggalkan amalan-amalan yang
dirasakan tidak sesuai.
Tidak dinafikan bahawa majikan akan
menerima ganjaran yang lebih besar daripada
pekerjanya. Orang yang sanggup menanggung
segala risiko kerugian, sanggup mempertaruhkan
harta sebagai modal, mengorbankan masa dan
tenaga seharusnya diberikan ganjaran yang lebih
besar. Lebih maju dan lebih besar modal yang
dilaburkan untuk sesebuah perniagaan, maka lebih
202
besarlah ganjaran yang patut diterima oleh
usahawan. Lebih besar ganjaran kewangan yang
diterima, maka lebih besarlah peluang untuk
menikmati kehidupan mewah. Keinginan memiliki
kemewahan adalah antara faktor yang mendorong
seseorang menceburkan diri dalam bidang
keusahawanan. Walau bagaimanapun, usahawan
tidak seharusnya meletakkan ganjaran kewangan
dan kemewahan sebagai perkara utama dalam
usaha yang dijalankan. Kebahagiaan sebenarnya
bukanlah berasaskan pada kemewahan atau
memiliki wang yang banyak semata-mata, tetapi
bergantung kepada faktor-faktor lain.
Pendedahan daripada kisah-kisah kehidupan
dan kejayaan usahawan boleh memberi rangsangan
dan semangat yang kuat bagi sesiapa sahaja untuk
menceburkan diri dalam bidang ini. Keinginan
yang kuat untuk mencontohi usahawan yang
berjaya dan menikmati apa yang mereka telah
perolehi sentiasa bermain dalam fikiran. Dorongan
yang semakin berkembang dan kukuh dari hari ke
hari inilah yang mampu mendorong seseorang
menceburi bidang keusahawanan.
Walaubagaimanapun, bidang keusahawanan
bukanlah suatu bidang yang mudah. Menurut
(Rohaizat, 2000), berdasarkan satu kajian oleh
Lussier terhadap seratus orang usahawan Amerika
Syarikat yang telah gagal dalam perniagaan
mereka. Hasil kajian mendapati faktor-faktor
kegagalan mereka adalah berpunca daripada
kekurangan modal dan kos tetap yang tinggi;
aktiviti ekonomi yang perlahan/kemelesetan;
masalah dengan peminjam; kadar aliran tunai yang
perlahan; masalah cukai; kehilangan pelanggan
utama; pengurusan yang tidak cekap; masalah
dengan rakan kongsi; terlebih belanja dan
kecurian.
Menurut Lee-Gosselin & Grise (1990), masalah
yang kerap dihadapi oleh usahawan wanita semasa
memulakan perniagaan ialah kekurangan
keyakinan daripada pihak bank, pembekal dan
pelanggan, kekurangan modal permulaan dan
masalah keluarga. Kewujudan masalah yang baru
selepas mengoperasikan perniagaan termasuk
masalah pemasaran, masalah dengan pertubuhan
dan masalah buruh (Klein, 1993; Fay & Williams,
1993; Jones, 1990; Buttner & Rosen, 1992) dan
masalah pentadbiran dalam perniagaan serta
masalah peribadi (Hisrich & Zhang, 1991; Teo,
1996).
Walau bagaimanapun, (Hisrich & Brush, 1984)
telah memperolehi kesimpulan yang berbeza di
mana dalam kajiannya, mereka mendapati
kebanyakan usahawan wanita menghadapi masalah
kekurangan latihan perniagaan, kekurangan
pengalaman pengurusan, kekurangan pengalaman
dari segi kemahiran kewangan, kekurangan nasihat
dan panduan, kekurangan pengalaman mengupah
perkhidmatan luaran, kekurangan penghormatan,
kekurangan penyertaan rakan sejawat dan lain-lain
(kewangan, pekerja, perniagaan yang menarik,
strategi perancangan, pemasaran dan diskriminasi).
McGrath (1987) berpendapat bahawa masalah
lain termasuk kesukaran memperolehi pinjaman
dan perasaan prasangka terhadap wanita (Teo,
1996; Buttner & Rosen, 1992) atau jurang
kepercayaan (credibility gap) akibat daripada
andaian umum bahawa wanita merupakan
pembantu atau setiausaha dan tidak mampu
menguruskan perniagaan sendiri (Jones, 1990).
Usahawan wanita menghadapi masalah akibat
daripada stereotaip jantina terutamanya dalam
aspek kewangan dan perbankan yang didominasi
oleh kaum lelaki. Mereka memerlukan penjamin
atau penasihat perniagaan untuk memperolehi
pinjaman dari bank atau institusi kewangan.
Walaupun begitu, kajian penyelidikan yang
dijalankan ke atas usahawan wanita mendapati
bahawa ramai di antara usahawan wanita
menggunakan simpanan peribadi untuk
memulakan perniagaan mereka (Lang & Sieh,
1994). Oleh itu, pemilik perniagaan menghadapi
cabaran yang unik tatkala memulakan perniagaan
mereka sendiri. Mereka mungkin berasa sukar
untuk mendapatkan modal atau mengurus
pembiayaan.
Untuk meningkatkan persaingan keusahawanan
di pasaran, Grazeley (1990) memberi nasihat
bahawa kejayaan dalam perniagaan memerlukan
latihan yang rapi. Untuk mengelakkan keadaan
lembap berlaku dalam perniagaan, individu harus
mengekalkan aktiviti persaingan. Menurut
(Rodrigues, 1989), usahawan harus menjauhi
persaingan dengan firma-firma besar kecuali
adanya peluang tertentu, membuat perbandingan
dengan jenis produk dan tawaran dan strategi
pesaing kepada pelanggan.
David & Marion (1987) dalam kajiannya di
Singapura mendapati terdapat 5 masalah utama
yang dihadapi oleh usahawan wanita iaitu masalah
tenaga buruh (kesukaran mengupah pekerja),
masalah kewangan (kesukaran memperolehi
pinjaman, masalah aliran wang tunai dan lain-lain),
masalah ekonomi (persaingan dan kemerosotan
ekonomi), masalah kredit (pihak bank dan
pembekal kurang yakin terhadap mereka) dan
masalah kos (sewa dan upah yang tinggi).
Antara masalah lain yang sering dihadapi oleh
kebanyakan usahawan wanita ialah masalah
pemasaran (tidak tahu bagaimana memasarkan
203
produk atau perkhidmatan), masalah harga (tidak
tahu menentukan harga produk atau
perkhidmatan), masalah pengurusan dan
pentadbiran (kekurangan kemahiran teknik
pengurusan), masalah sosial (prasangka, tidak
mempercayai dan penerimaan terhadap penceburan
kaum wanita sebagai usahawan) (Buttner & Rosen,
1992), masalah peribadi dalaman (konflik dengan
rakan kongsi dan pekerja), masalah pengeluaran
(kualiti produk atau perkhidmatan tidak
memuaskan), masalah pengetahuan (kekurangan
pengetahuan mengenai produk atau perkhidmatan
yang dihasilkan) dan masalah peribadi (tekanan
kerja, dan tiada sokongan dari keluarga) (Teo,
1996). Di Malaysia, majoriti usahawan wanita
menghadapi masalah kekurangan modal dan
kemahiran dalam bidang pemasaran (Mohd, 1996).
KAEDAH KAJIAN
Kajian ini merupakan suatu kajian penyelidikan
berfokus dimana kajian ini hanya terbatas kepada
usahawan wanita bumiputera di Malaysia yang
berdaftar di bawah PERDASAMA sahaja. Statistik
terkini yang diterima, seramai 304 orang usahawan
wanita yang telah berdaftar dengan
PERDASAMA. Kajian ini menyasarkan
penyertaan 100 peratus repsonden iaitu 304 orang
responden.
Rekabentuk kajian yang digunakan adalah
kaedah penyelidikan kuantitatif. Soalan-soalan
yang disediakan kebanyakan berbentuk “close
ended” dengn lima (5) pecahan bahagian iaitu:-
Bahagian A: Maklumat Latar Belakang Peribadi
Responden. Sebanyak 8 soalan dikemukakan
kepada responden merangkumi umur, tahap
pendidikan, latar belakang keluarga, bilangan anak
dan status perkahwinan.
Bahagian B: Latar Belakang Perusahaan &
Perniagaan. Sebanyak 10 soalan telah
dikemukakan untuk mengenal pasti maklumat-
maklumat perusahaan dan perniagaan yang
dijalankan oleh responden. Antara soalan-soalan
yang dikemukakan adalah berkaitan dengan jenis
perniagaan, tempoh telah menjalankan perniagaan,
pengalaman dalam perniagaan yang diceburi,
bilangan pekerja, jumlah modal yang digunakan
ketika memulakan perniagaan, sumber modal serta
prestasi perniagaan berbanding tahun lepas.
Bahagian C: Perwatakan. Sebanyak 15 soalan
telah dikemukakan untuk mengenalpasti ciri-ciri
keusahawanan yang dimiliki oleh responden.
Antara soalan-soalan yang dikemukakan adalah
berkaitan dengan ciri-ciri umum usahawan wanita,

Akademik Tahap
UPSR 3 2.0
toleransi di dalam menghadapi risiko, kewangan, PMR/SRP 9 5.9
motivasi, pengurusan dan rangkaian. STPM/MCE 50 32.7
Diploma 63 41.2
Bahagian D: Faktor Penglibatan. Bahagian ini Ijazah 16 10.5

usahawan Keluaraga
mengandungi soalan-soalan yang bertujuan untuk Ya 92 60.1
mengenal pasti faktor - faktor yang mendorong Tidak 61 39.9
penglibatan golongan wanita di dalam bidang
Jumlah 153 100.0
keusahawanan. Responden diminta untuk memilih
jawapan berdasarkan Skala Likert.

terakhir Pekerjaan
Sektor Kerajaan 12 7.8
Sektor Swasta 83 54.2
Bahagian E: Cabaran di dalam Tidak Bekerja/ 48 31.4
Keusahawanan. Mengandungi 17 soalan yang
Surirumah 10 6.5
bertujuan untuk mengenal pasti cabaran yang
Lain-lain 153 100.0
dihadapi oleh usahawan wanita semasa memulakan

Perniagaan Mulakan
≤ 20 tahun 78 51.0
dan semasa mengendalikan perniagaan. Bahagian 21-30 tahun 24 15.7
ini menggunakan pengukuran “YA” atau “TIDAK” 31-40 tahun 37 24.2
sebagai pilihan jawapan. 41-50 tahun 12 7.8
51-60 tahun 1 0.7
Kajian ini mengadaptasikan kaedah yang telah
≥ 60 tahun 1 0.7
digunakan oleh Thuaibah @ Suaibah et al., 2007
latihan Menerima
melalui kajian “Penglibatan Kaum Wanita dalam Pernah 101 66.0
Aktiviti Keusahawanan di Negeri Johor; Kajian Tidak Pernah 52 34.0
terhadap Faktor-faktor Kritikal Kejayaan dan Jumlah 153 100.0
Kegagalan Pengendalian Perniagaan” dari Jabatan
Pembangunan Sumber Manusia, Fakulti
Jadual 1 menunjukkan majoriti responden iaitu
Pengurusan dan Pembangunan Sumber Manusia,
seramai 55 (55.95%) orang usahawan
Universiti Teknologi Malaysia.
PERDASAMA yang berumur di dalam lingkungan
31-40 tahun, 51 orang responden (33.33%)
Kajian ini menggunakan borang kaji selidik
responden yang berumur di dalam lingkungan 21-
atas talian (online) iaitu menggunakan perisian
30 tahun, 28 (18.30%) orang responden yang
“Google Form”. Data - data yang diperolehi
berumur di dalam lingkungan 41-50 tahun, 15
dianalisis dengan menggunakan perisian Statistical
(9.80%) orang responden yang berumur di dalam
Package For Social Science (SPSS) version 21.0.
lingkungan 51-60 tahun, 3 (1.96%) orang
ANALISIS DATA responden yang berumur di dalam lingkungan 60
tahun ke atas dan seorang (0.65%) responden yang
Latar Belakang Peribadi Responden berumur di bawah 20 tahun.
Jadual 1: Frekuensi Maklumat Latar belakang Majoriti responden adalah usahawan wanita
Responden. yang bergelar isteri iaitu seramai 90 (58.82%)
Frekuensi % orang. Diikuti dengan responden yang masih
≤ 20 tahun 1 0.7 belum berkahwin iaitu seramai 53 (34.64%) orang
21-30 tahun 56 36.6 dan seramai 10 (6.54%) orang responden yang
Umur

31-40 tahun 55 35.9 berstatus janda.

41-50 tahun 23 15.0 Data juga menunjukkan bahawa seramai 84
51-60 (54.90%) orang responden mempunyai anak di
Bujangtahun 15
53 9.8
34.6
antara 1 hingga 5 orang anak, 57 (37.25%) orang
Status

Berkahwin 90 58.8
responden tidak mempunyai anak dan seramai 12
Janda / Bercerai 10 6.5
(7.84%) orang responden mempunyai anak di
Jumlah 153 100.0
antara 6 hingga 10 orang.
Anak Bilangan

Tiada 57 37.3
Jumlah responden tertinggi untuk kelulusan
1-5 orang 84 54.9
akademik ialah seramai 63 (41.18%) orang iaitu di
6-10 orang 12 7.8
peringkat diploma, 50 (32.68%) orang yang
Jumlah 153 100.0 mempunyai pendidikan di peringkat STPM atau
MCE, 16 (10.46%) orang responden yang
mempunyai tahap pendidikan di peringkat ijazah, 9

204
(5.88%) orang yang mempunyai tahap pendidikan

Tempoh pengalaman
1 tahun ke bawah
57 37.3
di peringkat PMR atau SRP, 8 (5.23%) orang 1 – 3 tahun

dalam bidang
41 26.8
responden yang mendapat tahap pendidikan di 4 – 6 tahun
6 3.9
peringkat lain – lain iaitu sijil dan krusus dan 7 – 9 tahun
6 3.9
seramai 3 (1.96%) orang responden yang mendapat 10 tahun dan ke atas
43 28.1
pendidikan di tahap sekolah rendah.
Seramai 92 (60.13%) orang responden 153 100.0
Jumlah
mempunyai ahli keluarga yang

pekerja Bilangan
Tiada pekerja 59 38.6

diceburi
berlatarbelakangkan keusahawanan manakala 1 – 2 orang 55 35.9
hanya seramai 61 (39.87%) orang responden yang 3 – 4 orang 16 10.5
mempunyai keluarga yang bukan 5 – 6 orang 9 5.8
berlatarbelakangkan keusahawanan. 7 – 8 orang 1 0.7

berniaga Modal ketika

Hasil kajian mendapati seramai 83 (54.25%) RM 1000 dan ke bawah 63 41.2
orang responden yang menjadi usahawan adalah RM 1001 – RM 5000 47 30.7
bekerja di sektor swasta sebelum ini, 48 (31.37%) RM 5001 – RM 10 000 12 7.9
orang responden adalah suri rumah sepenuh masa, RM 10 001 – RM 50 000 19 12.4
12 (7.84%) orang responden yang telah bekerja RM 50 001 dan ke atas 12 7.9
sebagai kakitangan kerajaan dan 10 (6.54%) orang Jumlah 153 100.0

mulamodal
responden lain – lain. Simpanan sendiri 95 62.1
Majoriti responden memulakan perniagaan Pinjaman daripada 44 28.8
kawan – kawan/ ahli
perniagaan Sumber
mereka pada umur 20 tahun ke bawah dan diikuti
oleh 37 (24.18%) orang responden yang keluarga
memulakan perniagaan pada umur 31 hingga 40 Pinjaman daripada 11 7.1
tahun, 24 (15.69%) orang responden telah institusi/ persatuan
memulakan perniagaan mereka pada umur 21 Harta warisan 3 2.0
perniagaan Pengendali akaun

hingga 30 tahun, 12 (7.84%) orang responden yang

memulakan perniagaan pada umur 41 hingga 50 Sendiri 103 67.3
tahun. Untuk jumlah minoriti pula adalah seramai Kerani 41 26.8
seorang (0.65%) responden pada umur 51 hingga Lain – lain 7 4.6
60 tahun dan seorang (0.65%) responden pada Tiada 2 1.3
umur 60 tahun ke atas. Jumlah 153 100.0

Latar Belakang Perusahaan & Perniagaan

Mendapat perkhidmatan nasihat /
pertolongan penyelenggaraan

Jadual 2: Frekuensi Maklumat Latar Belakang

Perusahaan & Perniagaan
Frekuensi % Ibu bapa/ keluarga 58 37.9
organisasi/ Status

Perseorangan 91 59.5 Tidak menerima apa – 58 37.9

Perkongsian 36 23.5 apa nasihat/ pertolongan
Syarikat sendirian 24 15.7 Institusi/ persatuan 27 17.6
berhad Kementerian 10 6.6
Syarikat kerjasama 672 1.3 Jumlah 153 100
perusahaan/ Jenis

Lain - lain 43.8

Makanan dan minuman 61 39.8
Kecantikan 10 6.5
daripada mana-mana pihak

Kain dan pakaian 6 3.9

berbanding tahun lepas
Pengalaman dalam

Prestasi perniagaan
bidang diceburi

Meningkat 98 64.1
Ya 81 63.3 Tidak berubah 44 28.7
Tidak 47 36.7 Menurun 11 7.2
Jumlah 153 100.0 Jumlah 153 100

205
Jadual 2 menunjukkan majoriti perusahaan menguruskan akaun perniagaan manakala terdapat
perniagaan yang dijalankan oleh wanita yang 2 (1.31%) orang responden yang tidak meguruskan
berdaftar dengan PERDASAMA ialah jenis akaun perniagaan.
perniagaan lain-lain iaitu sebanyak 67 (43.79%), Majoriti responden seramai 58 (37.91%) orang
diikuti dengan 61 (39.87%) orang responden mendapatkan nasihat atau pertolongan
memiliki perniagaan makanan dan minuman, 10 penyeleggaraan melalui ibu bapa atau keluarga,
(6.54%) orang responden memiliki perniagaan (37.91%) orang responden tidak menerima apa –
jenis kecantikan, 6 (3.92%) orang responden apa nasihat atau pertolongan. Seterusnya seramai
memiliki perniagaan jenis kain dan pakaian dan 4 27 (17.65%) orang responden yang mendapatkan
(2.61%) orang responden memiliki perniagaan perkhidmatan nasihat atau bantuan
jahitan. Berikutnya seramai 2 (1.31%) orang penyelenggaraan melalui institusi atau persatuan.
responden memiliki perniagaan jenis jualan Untuk kekerapan terendah adalah seramai 10
langsung. Untuk kekerapan terendah ialah (6.54%) orang responden yang mendapatkan
perniagaan jenis kedai buku, kedai runcit dan juga perkhidmatan nasihat dan bantuan
ubatan tradisional iaitu setiap jenis perniagaan ini penyelenggaraan melalui kementerian.
hanya di undi oleh seorang (0.65%) responden. Seramai 98 (64.05%) orang responden
Majoriti responden iaitu 81 (61.28%) orang mendapat peningkatan dalam perniagaan
responden mempunyai pengalaman dalam bidang berbanding tahun lepas, 44 (28.76%) orang
perniagaan yang diceburi dan 47 (36.72%) orang responden yang tiada perubahan prestasi
responden tidak mempunyai pengalaman dalam perniagaan berbanding tahun lepas. Untuk
perniagaan yang diceburi sekarang. kekerapan terendah adalah seramai 11 (7.19%)
Hasil kajian mendapati majoriti responden orang responden yang mengalami penurunan
mempunyai pengalaman kurang dari 3 tahun iaitu prestasi perniagaan berbanding tahun lepas. 
seramai 98 (64.1%) orang responden (kurang dari
1 tahun 57 (37.25%) & 1-3 tahun 41 ( 26.8%)). Ciri – Ciri Keusahawanan wanita
Manakala hanya 43 (28.10%) orang responden Jadual 3: Skor min ciri – ciri keusahawanan
mempunyai pengalaman melebihi 10 tahun. wanita
Bil Ciri – ciri keusahawanan Min
59 (38.56%) orang responden tidak mempunyai 1. Sentiasa positif pada setiap cabaran dan 4.50
pekerja dan 55 (35.95%) orang responden yang peluang.
mempunyai 1 hingga 2 orang pekerja sahaja. 13 2. Mempunyai perancangan untuk menambah 4.30
(8.50%) orang responden yang memiliki pekerja baik perniagaan.
seramai 9 orang dan ke atas. 3. Mengutamakan komunikasi dengan pekerja 4.25
Hasil kajian juga mendapati majoriti responden dan pelanggan.
memulakan perusahaan perniagaan dengan modal 4. Lebih mengutamakan hubungan bersama 4.18
yang rendah iaitu RM1,000 ke bawah seramai 63 pelanggan
(41.18%), RM1,001 hingga RM5,000 serramai 19 5. Berhati – hati dalam membuat keputusan. 4.18
(12.42%), dan RM500 - RM10 000 seramai 12 6. Memerlukan sokongan moral. 4.01
(7.84%). Hanya 21 (19.9%) orang responden 7. Sebelum memulakan perniagaan saya akan 3.92
memulakan perusahaan perniagaan dengna modal memikirkan faktor cabaran di dalam
melebihi RM10 001 (RM10,001 - RM50,000) perniagaan itu.
seramai 19 (12.42%) dan 12 (7.84%) untuk 8. Mementingkan hubungan baik dengan 3.99
RM50,001 dan ke atas). pekerja.
Seramai 95 (62.09%) orang responden 9. Tidak membuat banyak pinjaman kewangan. 3.65
memulakan perusahaan perniagaan melalui wang 10. Mengutamakan gerak hati untuk membuat 3.26
simpanan sendiri, 44 (28.76%) orang responden keputusan.
untuk pinjaman daripada kawan – kawan atau ahli 11. Jika menghadapi masalah saya akan 2.94
keluarga, 11 (7.19%) orang responden untuk menggunakan kaedah lama untuk selesaikan
sumber perniagaan pinjaman daripada institusi atau masalah itu.
persatuan. Untuk kekerapan terendah pula adalah 12. Lebih gemar mengendalikan perniagaan yang 2.87
seramai 3 (1.96%) orang responden menggunakan kecil.
modal perniagaan daripada harta warisan. 13. Sukar untuk membuat keputusan. 2.43
103 (67.32%) orang responden menguruskan 14. Tidak mempunyai pelan kecemasan dalam 2.26
akaun perniagaan mereka sendiri, 41 (26.80%) perniagaan.
orang responden yang menggunakan kerani untuk 15. Tidak mempunyai kenalan perniagaan yang 2.41

206
 besar 4. Membantu menyara keluarga. 3.98
5. Memperolehi peluang untuk berniaga. 3.96
Merujuk kepada jadual perbezaan usahawan lelaki 6. Mempunyai minat yang mendalam 3.95
dan wanita oleh Abdulwahab Bin Shmailan, 2016 dalam bidang perniagaan yang
terdapat 6 ciri – ciri usahawan yang dimiliki oleh diceburi.
usahawan wanita dan lelaki, iaitu ciri – ciri umum 7. Sanggup menghadapi risiko dalam 3.90
usahawan lelaki dan wanita, toleransi di dalam perniagaan.
menghadapi risiko, kewangan, motivasi, 8. Rangsangan daripada kejayaan orang 3.84
pengurusan dan rangkaian. Abdulwahab Bin lain.
Shmailan menyatakan bahawa usahawan wanita 9. Ahli keluarga mendorong saya untuk 3.76
sukar untuk membuat keputusan, mengutamakan menceburi bidang perniagaan
hubungan sosial dan kualiti di dalam perniagaan, 10. Tidak suka bekerja makan gaji. 3.70
fokus pada hubungan baik dengan pekerja, 11. Mempunyai pengalaman dalam bidang 3.37
mengendalikan perniagaan yang kecil, lebih perniagaan yang diceburi.
prihatin tentang bahaya dalam perniagaan, 12. Ingin menikmati cara hidup mewah. 3.26
memerlukan maklumat yang terperinci, kurang 13. Dasar kerajaan yang memberikan 3.32
bersedia untuk gagal dalam perniagaan, bantuan kepada usahawan bumiputera.
memerlukan sedikit modal, mempunyai hutang 14. Ingin berdikari. 3.15
yang sedikit, lebih positif, fikiran lebih kritikal, 15. Desakan hidup menyebabkan saya 2.69
berfikir secara inituitif, memahami keperluan menceburi bidang perniagaan.
pekerja, berhati – hati dan konservatif dan juga 16. Tidak berpuashati dengan pekerjaan 2.34
mempunyai rangkaian yang kecil. dahulu.
Kajian ini menunjukkan bahawa usahawan 17. Mengambil alih perniagaan keluarga. 2.23
wanita PERDASAMA tidak bersetuju bahawa 18. Kehilangan pekerjaan. 1.83
mereka sukar dalam membuat keputusan, tidak
mempunyai pelan kecemasan dalam perniagaan, Faktor utama penglibatan usahawan wanita yang
dan tidak mempunyai kenalan perniagaan yang berdaftar dengan PERDASAMA adalah kerana
besar dengan skor min ≤ 2.49. Manakala mereka ingin mencapai cita – cita sebagai seorang
pula bersetuju bahawa mereka lebih usahawan dengan skor min 4.15. Ternyata
mengutamakan hubungan dengan pelanggan, jika golongan wanita pada hari ini adalah wanita yang
menghadapi masalah mereka akan menggunakan mempunyai cita – cita yang tinggi dan mereka juga
kaedah lama untuk selesaikan masalah itu, ingin mencapai pencapaian yang tinggi di dalam
mementingkan hubungan baik dengan pekerja, bidang yang mereka minati. Kehilangan pekerjaan
lebih gemar mengendalikan perniagaan yang bukanlah faktor utama golongan wanita terlibat di
kecil, sebelum memulakan perniagaan mereka dalam bidang keusahawanan dengan skor min
akan memikirkan faktor cabaran di dalam 1.83.
perniagaan itu, memerlukan sokongan moral, tidak
Cabaran Wanita dalam keusahawan
membuat banyak pinjaman kewangan, sentiasa
Jadual 4: Skor Min Cabaran Wanita dalam
positif pada setiap cabaran dan peluang,
Keusahawanan
mempunyai perancangan untuk menambah baik
perniagaan, mengutamakan gerak hati untuk Bil Cabaran Min
membuat keputusan, mengutamakan komunikasi 1. Persaingan yang kian mencabar dan 3.79
dengan pekerja dan pelanggan dan berhati – hati mendesak usahawan.
dalam membuat keputusan dengan skor min ≥2.50. 2. Kekurangan sumber modal. 3.55
3. Pengetahuan teknikal yang kurang. 3.49
Faktor Penglibatan Wanita dalam 4. Kurang pengetahuan untuk 3.49
Keusahawanan menjalankan aktiviti pemasaran.
Jadual 4: Skor Min Faktor Penglibatan Wanita 5. Strategi pemasaran yang kurang 3.41
dalam Keusahawanan berkesan.
Bil Faktor – faktor penglibatan Min 6. Mendapatkan bekalan dengan harga 3.37
1. Ingin mencapai cita-cita sebagai 4.15 yang rendah/berpatutan.
seorang usahawan. 7. Kurang mahir dalam pengurusan dan 3.33
2. Ingin mendapatkan kepuasan kerja. 4.11 pentadbiran organisasi.
3. Ingin mendapatkan tabungan yang 4.00 8. Masalah mendapatkan kredit daripada 3.18
tinggi. pembekal.

207
9. Masalah mendapatkan khidmat nasihat 3.16 10. Masalah pembahagian masa antara 3.15
tentang perniagaan. keluarga dan perniagaan.

208
11. Kekurangan tenaga buruh. 3.07 12. Kurang pengetahuan dalam 2.98
menjalinkan dan berkomunikasi secara
berkesan dengan pelanggan.
13. Masalah mendapatkan pinjaman 2.94
daripada pihak swasta.
14. Kurang pengetahuan dalam 2.90
menggunakan teknologi
15. Masalah mendapatkan pinjaman 2.90
daripada pihak kerajaan.
16. Kekurangan pengetahuan dalam bidang 2.89
perniagaan
17. Masalah hubungan dengan pembekal. 2.58

Melalui Jadual 4, dapat dirumuskan bahawa

cabaran utama dalam perniagaan untuk golongan
wanita yang berdaftar dengan PERDASAMA
adalah mereka terlibat dengan persaingan yang
kian mencabar dan mendesak dengan skor min
3.79 kerana mereka perlu bersaing dengan
usahawan lelaki yang jauh lebih komited dan
berani dalam bidang perusahaan perniagaan.

RUMUSAN

Golongan usahawan wanita kebanyakannya dari

golongan dewasa awal iaitu 31 – 40 tahun yang
kebanyakannya sudah bergelar isteri atau ibu yang
mempunyai anak seramai 1 – 5 orang. Kebanyakan
daripadanya mempunyai kelulusan di peringkat
diploma. Hasil kajian mendapati kebanyakan di
antara mereka juga mempunyai ahli keluarga yang
menjadi usahawan. Usahawan wanita yang terlibat
di dalam bidang ini adalah kerana minat mereka
terhadap perniagaan dan pekerjaan terakhir mereka
sebelum terlibat di dalam bidang keusahawanan ini
adalah bekerja di dalam sektor swasta. Majoriti
usahawan wanita memulakan perniagaan mereka
pada umur 20 tahun ke bawah iaitu dalam
golongan remaja awal dan mereka juga pernah
menyertai latihan atau krusus tentang
keusahawanan.
Majoriti usahawan wanita di Malaysia
mendaftar perniagaan mereka sebagai jenis
perniagaan perseorangan dan perniagaan yang
diusahakan oleh mereka adalah jenis lain – lain
iaitu seperti perlancongan, penyewaan kenderaan,
gajet dan lain – lain lagi dengan tempoh
menjalankan perniagaan selama 1 – 5 tahun.
Kebanyakan usahawan wanita di Malaysia ini
mempunyai pengalaman di dalam bidang
perniagaan atau perusahaan yang diceburi sekarang
dan mereka juga mempunyai pengalaman di dalam
perniagaan atau perusahaan mereka selama 10
tahun dan ke atas. Usahawan wanita di Malaysia
kebanyakannya tidak mempunyai pekerja dengan

209
modal perniagaan sebanyak RM1,000 ke bawah
dengan sumber modal daripada simpanan mereka
sendiri. Majoriti usahawan wanita di Malaysia
mengendalikan akaun perniagaan mereka secara
sendirian dan mereka juga lebih cenderung untuk
mendapatkan perkhidmatan nasihat atau
pertolongan penyelenggaraan daripada ibu bapa
mereka sendiri dengan prestasi perniagaan yang
meningkat berbanding tahun sebelumnya.
Melalui penyelidik yang dibuat oleh
Abdulwahab Bin Sulaiman (2016) yang
terdahulunya, beliau menyatakan bahawa golongan
wanita sukar untuk membuat keputusan, tidak
mempunyai pelan kecemasan dan tidak
mempunyai kenalan yang besar dalam bidang
perusahaan perniagaan. Apa yang diperkatakan
oleh Abdulwahab Bin Sulaiman (2016) mengenai
usahawan wanita tidaklah seratus peratus benar
kerana majoriti usahawan wanita yang berdaftar
dengan PERDASAMA tidak berrsetuju dengan
pendapat dan hasil kajiannya. Dikatakan wanita
kini lebih berhati-hati dan selalu berwaspada
dengan tindakan yang dibuat dengan
mempersiapkan diri dengan beberapa pelan
kecemasan. Mereka (wanita) juga kini lebih
berfikiran terbuka dan berani didalam pergaulan
sebagai langkah memperluaskan jaringan
perniagaan dan kenalan mereka.
Cita-cita adalah faktor utama golongan wanita
yang berdaftar dengan PERDASAMA untuk
melibatkan diri dalam bidang keusahawanan.
Disamping ingin mendapat kepuasan dalam
kerjaya dan membantu meningkatkan kewangan
keluarga.
Cabaran utama bagi usahawan wanita di
Malaysia adalah persaingan yang kian mencabar
dan mendesak kerana mereka perlu memenuhi
kehendak pelanggan mengikuti peredaran masa
dan mereka perlu bersaing dengan usahawan lelaki
yang dikatakan lebih komited dan berani.
CADANGAN
Golongan wanita yang terlibat di dalam bidang
keusahawanan perlulah melibatkan diri dan
menganggotai dalam mana-mana persatuan atau
pertubuhan yang berkaitan dengan bidang
keusahawanan. Mereka juga perlu turut terlibat di
dalam mana-mana program berkaitan dengan
keusahawanan dan perniagaan. Hal ini amat
penting kerana dapat membantu usahawan wanita
di Malaysia untuk mendapatkan lebih banyak ilmu
tentang perniagaan dan juga mendapat lebih
banyak maklumat tentang kemaskini terbaru
210
mengenai perniagaan seiring dengan peredaran
masa.
Melalui penglibatan diri di dalam mana – mana
persatuan dan pertubuhan keusahawanan dapat
membantu mereka untuk memperluaskan lagi
rangkaian perniagaan mereka. Antara persatuan
dan juga pertubuhan dalam bidang perniagaan
untuk golongan wanita yang boleh disertai ialah
Persatuan Pedagang Dan Pengusaha Melayu
Malaysia (PERDASAMA), Dewan Perniagaan
Islam Malaysia (DPIM), Persatuan Wanita
Bumiputera di Dalam Perniagaan dan Profesyen
Malaysia (PENIAGAWATI Malaysia), Persatuan
Usahawan Wanita Bumiputera Malaysia
(USAHANITA), Women Entrepreneur Network
Association Malaysia (WENA) dan banyak lagi.
Adalah amat penting bagi usahawan wanita untuk
dapat berkumpul dan mempunyai lebih banyak
kenalan supaya dapat meluaskan rangkaian
perniagaan dan juga berkongsi pendapat tentang
keadaan semasa bidang keusahawanan serta
cabaran – cabaran yang mendatang. Melalui
penglibatan diri di dalam persatuan dan pertubuhan
ini juga dapat membantu usahawan wanita untuk
mendapatkan lebih banyak peluang dan maklumat
tentang bantuan keusahawanan yang disediakan
oleh pihak kerajaan dan juga pihak NGO.
Melihat pada potensi peningkatan ekonomi dan
salah satu sebabnya oleh penglibatan golongan
wanita terhadap bidang keusahawanan, pihak
kerajaan telah menyediakan banyak bantuan dan
dana keusahawanan yang boleh di m ohon oleh
golongan wanita. Antara dana dan bantuan
keusahawanan yang disediakan oleh pihak
kerajaan pula adalah seperti TEKUN, PROSPER,
Perbadanan Usahawan Nasional Berhad (PUNB),
SUPERB, TERAS dan banyak lagi. Dana dan juga
bantuan keusahawanan ini boleh di mohon oleh
usahawana wanita yang sedang dan baru
memulakan perniagaan. Dengan dana dan bantuan
keusahawanan ini boleh membantu usahawan
wanita di Malaysia untuk memperluaskan
perniagaan dan juga membaiki perniagaan yang
mungkin merosot berbanding tahun sebelum ini.
Dengan ilmu pengetahun dan juga maklumat
tentang bidang keusahawanan terkini dapat
meningkatkan lagi kejayaan dalam perniagaan
yang diterajui oleh golongan wanita. Oleh itu,
banyak sumber ilmu pengetahun dan juga
kemahiran yang dapat dimiliki oleh usahawan
wanita Melayu di Malaysia. Antaranya adalah
program dan kursus yang dianjurkan oleh pihak
kerajaan dan NGO. Antara program dan kursus
yang boleh disertai oleh golongan wanita Melayu
di Malaysia adalah Program Latihan
Keusahawanan oleh MARA, Latihan
Keusahawanan PKS oleh Kementerian
Perdangangan Dalam Negeri Dan Hal Ehwal
Pengguna, Program Latihan Keusahawanan oleh
Jabatan Pendidikan Tinggi, Program Latihan
Keusahawanan oleh TEKUN NASIONAL dan lain
– lain lagi.
Pada awalnya bidang keusahawanan adalah
didominasi oleh golongan lelaki, tetapi pada hari
ini dapat kita lihat ramai golongan wanita yang
turut terlibat dalam bidang ini. Oleh itu banyak
kelemahan yang dimiliki oleh golongan wanita
dalam bidang keusahawanan ini. Untuk
meningkatkan kemahiran dan menyelesaikan
masalah yang dihadapi oleh golongan wanita
dalam bidang keusahawanan mereka boleh
merujuk kepada persatuan dan juga pertubuhan
yang dapat membantu usahawan.
Antara pertubuhan dan persatuan profesional
yang dapat membantu golongan wanita dalam
bidang keusahawanan adalah seperti MARA,
FAMA, MARDI, MEDEC dan banyak lagi.
Pertubuhan dan persatuan profesional ini adalah
agensi yang mempunyai ilmu dan juga kemahiran
yang tinggi, jadi dengan merujuk masalah yang
dihadapi kepada mereka, berkemungkinan solusi
yang bernas boleh diberikan.
Seperti yang kita sedia maklum, golongan
wanita banyak melibatkan diri dalam bidang
keusahawanan yang dekat dengan diri mereka
seperti makanan dan minuman, kecantikan dan lain
– lain lagi. Oleh itu usahawan wanita perlulah
membuat analisis dan juga mengambil tahu tentang
bidang keusahawanan mengikut peredaran masa
kerana mungkin pada masa kini perniagaan yang
mempunyai potensi untuk pandangan di mata
dunia adalah berbeza dengan masa dahulu. Dengan
analisis dan juga ilmu pengetahuan yang tinggi
tentang keusahawanan pada masa kini dan akan
datang, usahawan wanita boleh memilih bidang
keusahawanan yang betul untuk tempoh masa yang
lama. Pihak kerajaan telah memandang serius
tentang potensi golongan wanita di dalam bidang
keusahawanan ini, oleh itu pihak kerajaan telah
membuka peluang untuk golongan usahawan
terutamanya usahawan wanita untuk memasarkan
produk serta perkhidmatan sehingga ke tahap
antarabangsa. Contohnya di dalam RMK-9 pihak
kerajaan telah menggalakkan untuk para usahawan
menceburi bidang keusahawanan berasaskan
pertanian. Pihak kerajaan telah menyediakan
banyak inisiatif dan juga bantuan kepada usahawan
yang terlibat di dalam bidang pertanian untuk
meningkatkan pencapaian di dalam bidang ini
sehingga ke peringkat antarabangsa.
211
RUJUKAN
Abdulwahab bin Shmailan (2016). “Compare the
Characteristics of Male and Female
Entrepreneurs as Explorative Study”
Buttner, E.H. & Rosen, B. (1992). Rejection In The
Loan Application Process: Male
And Female Entrepreneurs’ Perception
And Subsequent Intention. Journal Of
Small Business Management. Vol 30.
Fay & Williams (1993). Gender Bias And The
Availability Of Business Loans
Hisrich, R.D. & Brush, C. 1984. The Women
Entrepreneur: Management Skills and
Business Problems. Journal of Small
Business Management.
Hisrich, R. D O’Cinneide, B (1986). The Irish
Entrepreneur: Characteristics, Problems
And Future Success. In R. Rostadts, J.A
Hornaday, R. Peterson, K.H. Vesper, Eds.
Frontiers of Entrepreneurship Research
1986 p. 66-81.
Jones. M., 1990, Women In Enterprise: Partner by
the year 2000. Women in management
review, pp 8-13
Idris, N.A. (2003). Daya saing usahawan wanita
Melayu menghadapi cabaran globalisasi,
Prosiding Persidangan Kebangsaan Pusat
Pengajian Sosial, Pembangunan &
Persekitaran "Cabaran Pembangunan
Dilema Persekitaran" 12 - 13 September
2003, UKM, Bangi. Jabatan Ekonomi
Pembangunan Fakulti Ekonomi (UKM)
Khaairuddin Khalil (1996). Keusahawanan
Sebagai Kerjaya. Kuala Lumpur. Dewan
Bahasa dan Pustaka.
Lang, C.Y., & Sieh Lee, M.L. (1994). Women In
Business: Corporate Managers And
Entrepreneurs. In Jamilah Ariffin (Ed.),
Readings On Women S: Development In
Malaysia (Pp. 285-307). Kuala Lumpur:
Populations Studies Unit: University Of
Malaya.
Lee, J. (1997). “The Motivation of Women
Entrepreneurs In Singapore.” International
 Journal of Entrepreneurial Behaviour &
Research. 3. 93 – 110.
McGrath (1987) Elitists, risk-takers, and rugged
individualists? An exploratory analysis of
cultural differences between entrepreneurs
and non entrepreneurs
Moha Asri Abdullah (1997). “Pembangunan
Perindustrian di Malaysia. Perkembangan
Dan Permasalahan.” Shah Alam. Penerbit
Fajar Bakti.
Mohd Zabid Abdul Rashid (1996). Management
Practices, Motivations and Problems of
Successful Women Entrepreneurs in
Malaysia. Dlm Low Aik Meng & Tan Wee
Liang, Entrepreneurs, Entrepreneurship &
Enterprising, Singapo: Addison Wesley
Publishing Company.
Osman (2007). Faktor-Faktor Yang Mempengaruhi
Kejayaan Usahawan Kredit Mikro Di
Negeri Johor
Rohaizat Baharun (2000). “Kejayaan Para
Usahawan Daripada Perspektif
Penyelidikan.” Dewan Ekonomi. Januari.
Spevaek, A. (2011). Promoting Female Sustainable
Livelihoods (Employment and
Entrepreneurship) in the Europe and
Russia (E & E) region. USAID Knowledge
Services Center (KSC), United States.
212
Tee Kee Pei (2000). “Kajian Penerokaan Terhadap
Faktor Yang Mendorong Wanita
Menceburi Dalam Bidang Keusahawanan.”
Universiti Teknologi Malaysia : Projek
Sarjana.
UNECE, 2004, Information Notice For The
Meeting Of Experts On Good Governance
To Be Organized By The Coordinating
Unit For Operational Activities Of The
United Nations Economic Commission For
Europe (UNECE) On 1-2 April 2004 At
The Palais Des Nations, Geneva.
BIODATA
Penyelidik 1:
Muhamad Amirul Rifqi Mohd Hamdan lahir pada
Februari 8, 1994 di negeri Selangor. Merupakan
pelajar Tahun Akhir (ke-4), Bacelor Pembangunan
Manusia, Fakulti Ekologi Manusia, Universiti
Putra Malaysia (UPM).
Penyelidik 2:
Mohammad Mujaheed Hassan merupakan seorang
Pensyarah Kanan, Jabatan Sains Kemasyarakatan
& Pembangunan, Fakulti Ekologi Manusia,
Universiti Putra Malaysia (UPM). Bidang
kepakaran utama merupakan Perancangan Bandar
& Wilayah dan Pembangunan Keselamatan &
Komuniti.