RETORIKA SA MASINING NA PAGPAPAHAYAG Richard Whatley ito ay sining ng argumentong pagsulat Sangkao ng Retorika
Maikling kasaysayan ng Retorika 1. Ang kaisipang gusto ipahayag
Homer ang karunungan ay pinapahalagahan. Kahulugan ng Retorika 2. Ang pagbuo o organisasyon Sopista “Sophos” o Karunungan, dalubhasang nagtuturo - Ito’y tumutukoy sa masining na pagpapahayag na ginagamitan 3. Ang estilo ng pagpapahayag kung saan saan na may kabayaran ng maayos, malinaw, mabisa pananalita - Pokus nito and husay sa pananalita, at kagalingan sa Itinatagubilin din ang ilang paalala sa maretotikang paghimok Cecilia S. Austero, Lolita Bandril, Imelda P. De Castro pagpapahayag Corax unang paaralan ng nagturo sa prinsipyo ng retorika Retorika bilang sining 1. Kahalagahang pangrelihiyon Socrates nagturo ng walang kabayaran 1. Kooperatibong hindi magagawa ng magisa 2. Pampanitikan Plato pinapalabas ba ang mga sopista ay makasarili at 2. Temporal para sa nagbabantay ng panahon; gumagamit ng 3. Pangekonomiya gumagamit ng nakakalintang na panghihimok lenggwaheng NGAYON. Hindi bukas o kahapon 4. Pampulituka “sophism” gumagamit ng nakakalintang na panghihimok 3. Pantao midyum pasalita man o pasulat Habang binabatikos ni Aristotle ang mga sopista hinasa pa 4. Limitadong may sukdulan o hangganan, maaring niya ang retorika sa “art of Rhetoric” imahinasyon lamang Relasyon Ng Retorika at Balarila Cicero limang “canon” ng retorika 5. Kabiguan ito ay frustrating na kararanasan BALARILA – Bala ng dila; gramatika Quintilian nagpayabong ng retorika sa Roma 6. Nagsusupling dumadami - Agham sa paggamit ng salita at kanilang pagkakaugnay Iba pang manunulat ugnay - San Agustin 354-430 Saklaw ng Retorika - Ay nauukol sa kawastuan, sa mali at tamang - Boethius ~480-524 * Artistikong mapanlikha pangungusap - Erasmus ~1466-1536 * Makatwiran Pilosopikal Lope K. Santos, ama ng Balarila Retorika ay ginagamit sa magarang salita sa paghimok * Panlipunang Konsern Griyego “rhetor” (guro o maestro) * Siyentipikong Nakikita Tayutay o Matatalinghagang salita (Figurative) – salita o isang Retorika ay Oratory, Gresya 460BC pahayag na ginamit upang bigyang-diin ang isang kaisipan o - Simplicio Bisa Jose A. Arrogante 2007 (wika at diskusyon. POETIC damdamin.// Ito ay isang sadyang paglayo sa karaniwang gamit - Paulina Bisa pampublikong pagsasalita ; “Matamis na dila” ng salita - Lourdes Concepcion Paquito Badayos sining ng epektibong pamimili ng wika at - B. S. Medina, Jr. pagkakaroon ng alternatibo Uri ng Tayutay Naimbento ang Retorika upang tiyak na maipanalo ang 1. SIMILI o PAGTUTLAD Di tiyak na paghahambing ng mga kasong walang sapat na ebidensya Gampanin ng Retorika dalawang magkaibang bagay. (Tila yelo sa lamig ang kamay ISOCRATES 436-339BC estudyante ni SCORATES na 1. Nagpapaluwag ng daan para sa komunikasyon na nenenerbyos na mang-aawit) nagtatag ng paaralan na nagtuturo ng estilo ng pagbigkas 2. Nagdidistrak 2. METAPORA O PAGWAWANGIS tiyak na paghahambing 3. Nagpapalawak Socrates 300BC Kakayahang paghimok o pang-sang ayon ngunit hindi na ginagamitan ng pangatnig. (Siya’y langit na 4. Nagbibigay ngalan ito di kayang abutin) Aristotle kakayahang maanino mawari o makilala sa bawat 5. Nagbibigay kapangyarihan kaso ang makukuha o magagamit na paraan ng paghimok 6. Nagpapahaba ng oras 3. PERSONIPIKASYON o PAGSASATAO – Ginagamit ito upang bigyang-buhay// ginagamit sa bahay (Hinalikan ako ng malamig na hangin 4. APOSTROPE o PAGTAWAG – Tuwing pagtawag o pakikipagusap sa di-kaharap (O tukso layuan mo ako) 5. PAGMAMALABIS o HAYPERBOLE lagpas lagpas ang pagpapasidhi ng kalabisan (Namuti ang kanyang buhok kakaantay sakaniya) 6. PAGHIHIMIG o ONOMATOPEYA isinasagawa sa pamamagitan ng mga tunog o himig ng mga bagay na pinagmulan nito (Himutok na umaalingawngaw sa buong gubat) 7. PAGPAPALIT-SAKLAW o SINEKDOKE ito’y paggamit ng bahagi ng katawan sa halip na kabuuan (Walong bibig ang umaasa kay Romeo) 8. PAGPAPALIT-TAWAG (METONYMY) Pansamantalang pag palit ng ngalan o pagbibigay ng ibang tawagan na may kahulugan ay kaugnay sa pinalitan (Ang iyong magulang ang kakampi mo mula sa duyan hanggang sa hukay) 9. TANONG RETORIKAL o PAGSAYUSAY – Ginagamit upang tanggapin o di tanggapin ang isang bagay (May magulang ba na kaya itakwil ang kanyang anak) 10. OXYMORON o EPIGRAM o PAGSALUNGAT – Magkasalungat na salita (Umuunlad ang daigdig sa katamaran ng tao) 11. EUFEMISIM o PAGLUMANAY – Salitang nagpapaganda sa pangit na pahayag ( sumakabilang buhay) 12. ALITERASYON o PAG-UULIT – Pag gamit ng magkakatulad na mga unan titik o patinig sa dalawa o higit pang mga salita (sa Luneta liligi, lilikmo’t lulunurin ang lungkot) 13. BALINTUNAY o IRONYA – sarcasm pupurihin ka ngunit kabaliktaran ( umuunlad ang anting bayan sa laki ng utang,