Professional Documents
Culture Documents
Bajram Salianji
Kurrikula me bazë
kompetencat
Dokumentet Kurrikulare
TESTE PËR VETËKONTROLL
TESTE PËR VETËVLERËSIM
Arsimi Parashkollor
Arsimi Fillor
Arsimi i Mesëm i Ulët
Arsimi i Mesëm i Lartë
Janar 2020
Albas
Botues:
Latif AJRULLAI
Rita PETRO
Redaktore:
Natasha PEPIVANI
Arti grafik:
Ela LUMANI
© Albas, 2020
Në këtë material do të gjeni një seri testesh, që do të ndihmojnë mësueset e mësuesit për
t’u njohur me dokumentet bazë të kurrikulës të bazuar mbi kompetencat. Këto teste janë
të një lloji të veçantë, kontribut i kërkimit shkencor të autorit në fushën e vetëkualifikimit të
mësuesve.
Përmbajtja e këtyre testeve bazohet në përzgjedhjen e disa fragmenteve nga kurrikula zyrtare,
duke u ndalur te:
1. Korniza kurrikulare e arsimit parauniversitar të Republikës së Shqipërisë
2. Kurrikula Bërthamë e arsimit fillor
3. Kurrikula Bërthamë e arsimit të mesëm të ulët
4. Kurrikula Bërthamë e arsimit të mesëm të lartë.
Ky material u vjen në ndihmë të gjithë mësuesve/eve për të katër nivelet e arsimit duke përfshirë
këtu edhe mësueset e kopshteve. Formimi profesional, nëpërmjet këtyre modeleve testesh, do
të ndikojë si në rritjen e cilësisë së mësimdhënies, edhe për t’iu ardhur në ndihmë mësuesve që
do t’u nënshtrohen disa tipash provimi, si: provimi pas disa seancash trajnimi, provimi për
marrjen e shkallëve të kualifikimit, si dhe provimi për portalin “Mësues për Shqipërinë”.
Këta tipa testesh shërbejnë si situata të të nxënit dhe, si të tilla, ato përbëjnë mjete efikase
për përvetësimin e përmbajtjeve të dokumenteve të sipërpërmendura. Si të tilla ato motivojnë
mësuesit për t’u njohur më gjerësisht me përmbajtjet e materialeve bazë ku mbështetet kurrikula
shkollore.
3
KURRIKULA ME BAZË KOMPETENCAT – DOKUMENTET KURRIKULARE
Përmbajtja e lëndës
Hyrje
PJESA I
Teste të përbashkëta për klasën përgatitore (AP) dhe arsimin fillor (AF), arsimin e mesëm
të ulët (AMU) dhe arsimin e mesëm të lartë (AML)
Tema 1: Një këndvështrim i përgjithshëm mbi ligjin për sistemin arsimor parauniversitar
Tema 2: Mbi kodin e etikës së mësuesve në arsimin parauniversitar
Tema 3. Disa terma nga fjalorthi i terminologjisë kurrikulare
Tema 4. Disa nga elementet përmbajtjesore të kornizës kurrikulare të arsimit parauniversitar të
Republikës së Shqipërisë
Tema 5. Parashtrime të kornizës kurrikulare për mësimdhënien dhe të nxënit efektiv
PJESA II
Teste për klasën përgatitore (AP) dhe arsimin fillor (AF)
Kurrikula Bërthamë, Klasa përgatitore-V
Tema 1. Kuptimi mbi kurrikulën bërthamë dhe struktura e saj
Tema 2. Mbi shkallët e Kurrikulës dhe rezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyçe për shkallë
Tema 3. Mbi fushën e të nxënit Gjuhët dhe komunikimi
Tema 4. Mbi fushën e të nxënit Matematika
Tema 5. Mbi fushën e të nxënit Shkencat e natyrës
Tema 6. Mbi fushën e të nxënit Shoqëria dhe mjedisi
Tema 7. Mbi fushën e të nxënit Artet 84-98
Tema 8. Mbi fushën e të nxënit Edukimi fizik, sportet dhe shëndeti
Tema 9. Mbi fushën e të nxënit Teknologjia dhe TIK-u .
Tema 10. Rreth udhëzimeve metodologjike
4
Bajram Salianji
5
6
Hyrje
Në këtë material jepen në mënyrë të përmbledhur disa teste për mësuesit. Nëpërmjet
tyre synohet që të jepet një ndihmesë për njohjen e përmbajtjeve të disa prej dokumenteve
kurrikulare, pjesë përbërëse e kurrikulës së re shkollore, të bazuar në kompetencat.
Artikujt testues të këtyre testeve, janë përzgjedhur nga dokumentet kurrikulare të
hartuara apo të miratuara nga institucionet e larta të arsimit si dhe ligjin për sistemin
arsimor parauniversitar . Për secilën temë janë shënuar edhe referencat, që tregojnë
burimin e materialeve të përdorura për përpilimin e secilit prej testeve.
Ndryshe nga shumica e rasteve, ku jepen përgjigjet e testeve, në këto modele testesh
që po ju paraqitim, përgjigjet do t’i shkruajë vetë mësuesi/ja. Kështu ai/ajo do të provojë
njohuritë e veta mbi përmbajtjet e këtyre materialeve. Kjo është edhe arsyeja e emërtimit
të tyre: Teste për vetëvlerësim.
Mund të ndodhë që disa përgjigje, mësuesi/ja t’i plotësojë saktë, në tabelën e vendosur
në fund të secilës nga temat. Disa të tjera do t’i plotësojë duke qenë dyshues për
“alternativën” që shënon në tabelë dhe për disa nuk mund të jetë në gjendje të japë
përgjigje. Për dy rastet e fundit, mësuesi/ja i rikthehet leximit të dokumentit kurrikular. Për
këtë shfrytëzon rubrikën: “Referenca” të shënuar në fund të secilës prej temave. Kjo gjetje
është në koherencë me thelbin e reformës sonë arsimore, ku nxënësi/ja i ndërton vetë
njohuritë e tij/e saj dhe njëherit zhvillon kompetenca. Për këtë ai bazohet në situatat e të
nxënit. Duke e parë në këtë kontekst, edhe për rastin e mësuesit në kushtet përvetësimit
të përmbajtjeve të kurrikulës së re, testet e paraqitura në këtë material shërbejnë si situata
të nxënies. Kjo analogji besoj se nuk është thjesht nga ana formale.
Nga ana tjetër, kjo gjetje përbën një kontribut modest në angazhimin për kërkimin
shkencor në fushën e formimit e të vetëformimit profesional të mësuesve e të mësueseve
që janë në sistem, si dhe të atyre që do të bëhen pjesë e tij, nëpërmjet portalit “Mësues
për Shqipërinë”.
Po kështu, duke i përdorur këto lloje testesh edhe për nxënësit, ato mund të shërbejnë
për pasurimin e pedagogjisë, në kushtet e kurrikulës së bazuar mbi kompetencat.
Dhe, së fundi, e shoh të arsyeshme të përsërit një fakt të njohur nga të gjithë se njohja
deri në perfeksion e përmbajtjeve të dokumenteve kurrikulare, ndikon drejtpërdrejt në
rritjen e cilësisë së mësimdhënies nga mësuesit.
Autori
7
KURRIKULA ME BAZË KOMPETENCAT – DOKUMENTET KURRIKULARE
Tema 1: Një këndvështrim i përgjithshëm mbi ligjin për sistemin arsimor parauniversitar1
TEST
3. “Kompetenca themelore” është kompetenca për të cilat kanë nevojë të gjithë individët për:
a) qytetari aktive, për përfshirje shoqërore dhe për punësim;
b) plotësim dhe zhvillim vetjak, për qytetari aktive, për përfshirje shoqërore dhe për punësim.
4. Llojet e arsimit të mesëm të lartë janë gjimnazi, arsimi i mesëm profesional dhe arsimi i mesëm i
orientuar. Këto lloje të arsimit paraqiten në nenin:
a) 24
b) 26
8
Bajram Salianji
6. Mësuesi për arsimin e mesëm të ulët dhe për arsimin e mesëm të lartë duhet të ketë fituar:
a) diplomën e ciklit të parë “Bachelor” në fushën/lëndët e arsimit të mesëm të ulët dhe të arsimit
të mesëm të lartë;
b) diplomën e ciklit të parë “Bachelor” në fushën/lëndët e arsimit të mesëm të ulët dhe të arsimit
të mesëm të lartë dhe diplomën e ciklit të dytë “Master” me 120 ECTS në fushën e mësuesisë,
që lidhet me programin e studimit të ciklit të parë.
7. a) Çdo institucion arsimor ka bordin e tij të përbërë nga prindër, nxënës, mësues, përfaqësues
të qeverisë vendore dhe të komunitetit. Bordi kontribuon për mbarëvajtjen e institucionit arsimor
dhe i raporton për veprimtarinë e tij këshillit të prindërve të institucionit.
b) Çdo institucion arsimor ka bordin e tij të përbërë nga prindër, nxënës, mësues, përfaqësues
të qeverisë vendore. Bordi kontribuon për mbarëvajtjen e institucionit arsimor dhe i raporton për
veprimtarinë e tij këshillit të prindërve të institucionit.
8. a) Nxënësi/ja i klasave të para, të dyta dhe të treta nuk e përsërit klasën, me përjashtim të
rasteve kur kërkohet nga prindërit e tij.
b) Nxënësi/ja i klasave të para, të dyta dhe të treta nuk e përsërit klasën, me përjashtim të
rasteve kur kërkohet nga drejtori i shkollës.
9. a) Në përfundim të çdo klase, nxënësi/ja pajiset me dëftesë klase. Kriteret për lëshimin e
dëftesës përcaktohen me udhëzim të DAR ose Zyra Arsimore përkatëse
b) Në përfundim të çdo klase, nxënësi/ja pajiset me dëftesë klase. Kriteret për lëshimin e
dëftesës përcaktohen me udhëzim të ministrit.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
9
KURRIKULA ME BAZË KOMPETENCAT – DOKUMENTET KURRIKULARE
Tema 2: Mbi kodin e etikës së mësuesve në arsimin parauniversitar publik dhe privat2
TEST
1. Mjedisi arsimor, në harmoni me atë komunitar, mund të jenë faktorë mbështetës dhe motivues të të
nxënit vetëm nëse kanë në themel:
a) vlerat e parimet, të cilat ato synojnë dhe përpiqen t’i rrënjosin;
b) vlerat, të cilat ato synojnë dhe përpiqen t’i rrënjosin.
2. Parimet që drejtojnë procesin e arsimimit bazohen në vlera universale që janë garanci për rrugën në
të cilën duhet të zhvillohet arsimi, të tilla si:
a) drejtësia, mosdiskriminimi, trajtimi i barabartë, dinjiteti etj.
b) drejtësia, paanësia, mosdiskriminimi, trajtimi i barabartë, dinjiteti etj.
4. Mësuesi njeh, kupton parimet e vlerësimit dhe i zbaton ato saktësisht, në mënyrë:
a) të ndershme, të paanshme;
b) të ndershme, të paanshme e jo diskriminuese në praktikën e tij profesionale.
5. Mësuesi vlerëson nxënësit/et në bazë të kritereve të pranuara të vlerësimit dhe regjistron e raporton
rregullisht:
a) te të interesuarit (nxënësi/jat, prindërit, shkollën etj.) për arritjet dhe progresin e tyre;
b) te të interesuarit (nxënësi/jat, prindërit, shkollën etj.) për arritjet e tyre.
6. Mësuesi merr pjesë aktive në procesin e kërkimit shkencor në shërbim të ruajtjes dhe përmirësimit
të:
a) teorisë së përmbajtjes së lëndës që zhvillon;
b) praktikës së mësimdhënies.
10
Bajram Salianji
8. Të gjitha institucionet arsimore kanë si detyrë të mirinformojnë dhe të trajnojnë të gjithë stafin mësimor për:
a) parimet dhe qëllimin e kodit të etikës;
b) qëllimin e kodit të etikës.
10. Komisioni i etikës i propozon drejtuesit të institucionit për shqyrtime dhe veprime të mëtejshme, në
rastet kur sjelljet në fjalë konsiderohen:
a) shkelje të ligjit ose të dispozitave ligjore;
b) vetëm shkelje të dispozitave normative.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
11
KURRIKULA ME BAZË KOMPETENCAT – DOKUMENTET KURRIKULARE
TEST
3. Përshkruhen orientimet dhe udhëzimet kryesore për hartimin dhe zbatimin e kurrikulës së arsimit
parauniversitar (qëllimet e arsimit, kompetencat kyçe, rezultatet e të nxënit sipas niveleve etj.). Kjo
përmbajtje shpreh kuptimin e:
a) Kornizës Kurrikulare;
b) Kurrikulës bërthamë.
4. Kapacitet i lindur ose i fituar që e lejon personin të ndërtojë njohuri, për të vepruar me sukses në
situata të caktuara. Ky përkufizim lidhet me termin:
a) Njohuri;
b) Aftësi.
5. Proces nëpërmjet të cilit nxënësit/et me nivele të ndryshme arritjeje punojnë së bashku në grupe të
vogla, për një qëllim të përbashkët. Ky përkufizim lidhet me termin:
a) Të nxënit e nxënësve nga njëri-tjetri;
b) Të nxënit ndërveprues.
6. Filozofia dhe praktika e përfshirjes së nxënësve në procesin mësimor, duke i inkurajuar ata të sjellin
përvojën dhe njohuritë e tyre në këtë proces (duke marrë parasysh nevojat dhe interesat e tyre), me
qëllim zhvillimin e kompetencave. Ky përkufizim lidhet me termin:
a) Mësimdhënie dhe nxënie ndërvepruese;
b) Mësimdhënie e diferencuar.
7. Situata dhe procese që sigurojnë kushtet dhe mjedisin për nxitjen e të mësuarit te nxënësi/ja. Kjo
përmbajtje shpreh kuptimin e termit:
12
Bajram Salianji
9. Pjesë e kurrikulës që përfaqëson lëndë dhe veprimtari kurrikulare që përmbushin nevojat dhe interesat
e nxënësve, të vendosura në nivel shkolle. Kjo përmbajtje shpreh kuptimin e termit:
a) Kurrikul në bazë shkolle;
b) Kurrikul me zgjedhje.
10. Cikli i plotë i planifikimit, i hartimit, i zbatimit, i vlerësimit dhe i rishikimit për të siguruar që kurrikula
është e përshtatshme dhe e përditësuar. Kjo përmbajtje shpreh kuptimin e termit:
a) Zbatim i kurrikulës formale;
b) Zhvillim i kurrikulës.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
13
KURRIKULA ME BAZË KOMPETENCAT – DOKUMENTET KURRIKULARE
TEST
1. Kurrikula kuptohet si një sistem i përbërë nga disa elemente me synime arsimore që, të lidhura mes
tyre, mundësojnë të orientohet dhe të funksionojë sistemi arsimor, nëpërmjet planeve arsimore dhe
administrative. Kjo përmbajtje përshkruhet në:
a) Kornizën kurrikulare;
b) Kurrikulat bërthamë.
2. Nxënësi/ja komunikon në mënyrë efektive. Kjo përmbajtje shpreh kuptimin e kompetencës kyçe të:
a) komunikimit dhe e të shprehurit; b) të menduarit.
3. Nxënësi/ja analizon, sintetizon, gjykon, vlerëson, interpreton, krijon dhe mbron qëndrimin e tij të
pavarur etj. Kjo përmbajtje përbën:
a) kompetencë kyçe;
b) nënkompetencë të kompetencës kyçe të të menduarit;
c) nënkompetencë të kompetencës kyçe të komunikimit dhe të shprehurit;
d) nënkompetencë të kompetencës kyçe të mësuarit për të nxënë.
4. Nxënësi/ja paraqet mirë vetveten, duke vënë theksin në pikat e forta. Kjo përmbajtje përbën:
a) kompetencë kyçe;
b) nënkompetencë të kompetencës kyçe të të menduarit;
c) nënkompetencë të kompetencës kyçe të komunikimit dhe të shprehurit;
d) nënkompetencë të kompetencës kyçe për jetën, sipërmarrjen dhe mjedisin.
5. Nxënësi/ja ndërton marrëdhënie me të tjerët, me shoqërinë dhe me kulturat e tjera. Kjo përmbajtje
shpreh:
a) kompetencë kyçe;
b) nënkompetencë të kompetencës kyçe të të menduarit;
c) nënkompetencë të kompetencës kyçe qytetare;
d) nënkompetencë të kompetencës kyçe për jetën, sipërmarrjen dhe mjedisin.
4 Fjala e Ministrit drejtuar nxënësve, mësuesve, prindërve, qytetarëve tanë (Korniza Kurrikulare e Arsimit Paruniversitar të
Republikës së Shqipërisë, f.4, Tiranë 2014.
Korniza Kurrikulare e Arsimit Parauniversitar të Republikës së Shqipërisë (f. 4-26).
14
Bajram Salianji
a) kompetencës personale;
b) nënkompetencës së kompetencës kyçe personale;
c) nënkompetencës së kompetencës kyçe të komunikimit dhe të shprehurit;
d) nënkompetencës së kompetencës kyçe për jetën, sipërmarrjen dhe mjedisin.
7. Në fund të arsimit të mesëm të lartë, nxënësit/et japin dhe marrin informacion në mënyrë konstruktive
dhe krijuese. Kjo përmbajtje shpreh një nga rezultatet e të nxënit sipas kompetencës kyçe të:
a) komunikimit dhe të të shprehurit;
b) të menduarit;
c) të mësuarit për të nxënë;
d) për jetën, sipërmarrjen dhe mjedisin.
8. Në fund të arsimit të mesëm të lartë nxënësi/jat kuptojnë dhe u përmbahen kodeve të sjelljes, në
situata të ndryshme. Kjo përmbajtje shpreh një nga rezultatet e të nxënit sipas kompetencës kyçe të:
a) komunikimit dhe të të shprehurit;
b) të menduarit;
c) personale;
d) qytetare.
9. Kjo kurrikul siguron kushtet e nevojshme që nxënësit/et të ndërtojnë njohuri të reja dhe kompetenca,
qëndrime dhe vlera, të zbatueshme në situata dhe kontekste të ndryshme arsimore ose jetësore. Ky
synim i kurrikulës përshkruhet në paragrafin:
a) Konceptim i gjerë dhe me bazë kompetencash i kurrikulës;
b) Gjithëpërfshirja.
10. Nxënësit/et zhvillohen dhe nxënë me ritme dhe mënyra të ndryshme, duke i ndërtuar njohuritë e
tyre mbi bazën e njohurive dhe përvojës së tyre të mëparshme. Ky nënvizim i kurrikulës, përshkruhet
në paragrafin:
a) Konceptim i gjerë dhe me bazë kompetencash i kurrikulës;
b) Vijimësia.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
15
KURRIKULA ME BAZË KOMPETENCAT – DOKUMENTET KURRIKULARE
TEST
3. Një praktikë në të cilën mësuesit dhe ndajnë njohuritë e shkathtësitë e tyre dhe mbështesin
të nxënit e njëri-tjetrit. Kjo përmbajtje shpreh kuptimin e termit:
a) mësimdhënie për njëri-tjetrin
b) mësimdhënie dhe nxënie ndërvepruese.
4. Qasje që synon dhe krijon kushte që përmbajtja e nxënies dhe veprimtaritë mësimore t’i shërbejnë
formimit dhe zhvillimit të njohurive të reja dhe kompetencave kyçe të personit (grupit të personave),
nëpërmjet ndërveprimit me situatat në kontekst. Kjo përmbajtje shpreh kuptimin e termit/termave:
a) qasje në qendër fëmijën/qasje e bazuar në kompetenca;
b) qasje në qendër fëmijën.
6. Të nxënit që realizohet gjatë gjithë jetës mbi bazën e njohurive, kompetencave kyçe dhe kualifikimeve,
dhe që i zhvillon ato më tej për qëllime vetjake, profesionale dhe shoqërore. Kjo përmbajtje shpreh
kuptimin e:
a) të nxënit gjatë gjithë jetës;
b) të nxënit nëpërmjet TIK-ut.
5 Korrniza Kurrikulare e Arsimit Parauniversitar të Republikës së Shqipërisë. Paragrafi: Fjalorth i terminologjisë kurrikulare.
Po aty. Paragrafi: Mësimdhënia dhe të nxënit efektiv.
16
Bajram Salianji
7. Vlerësim i arritjeve të nxënësve për të siguruar informacion në lidhje me progresin e tyre (arritjet e
tyre në fusha të ndryshme të kurrikulës/lëndëve mësimore dhe zotërimin e kompetencave kryesore).
Kjo përmbajtje shpreh kuptimin e termit:
a) vlerësim i portofolit të nxënësi/jat;
b) vlerësim i të nxënit.
9. Njohuritë paraprake të nxënësve janë kusht jo vetëm për përvetësimin e njohurive të reja, por edhe
për realizimin e një mësimdhënieje ndërvepruese, kjo tregon se mësimdhënia dhe nxënia efektive:
a) bazohet në njohuritë paraprake të nxënësve dhe e planifikon të nxënit mbi bazën e tyre;
b) siguron partneritetin mësues-nxënës në procesin e mësimdhënies dhe të të nxënit.
10. Mësuesi saktëson rezultatet e pritshme të nxënësve të tij mbi bazën e kërkesave të gjithanshme të
kurrikulës. Kjo veprimtari shpreh përmbledhtazi kuptimin se mësimdhënia dhe nxënia efektive:
a) planifikohet për rezultate të nxëni që synojnë kompetencat;
b) siguron kompetencat për të nxënit gjatë gjithë jetës.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
17
KURRIKULA ME BAZË KOMPETENCAT – DOKUMENTET KURRIKULARE
PJESA II
TEST
2. Në dokumentin e kurrikulës bërthamë, midis të tjerave, përshkruhen rezultatet e të nxënit për çdo
kompetencë kyçe dhe:
a) fushë të nxëni;
b) nivel arsimor.
18
Bajram Salianji
a) klasës përgatitore;
b) arsimit fillor.
8. Në dokumentin e kurrikulës bërthamë, midis të tjerave, përshkruhen rezultatet e të nxënit për çdo
kompetencë kyçe dhe fushë të nxëni sipas:
a) shkallëve të kurrikulës;
b) niveleve arsimore.
10. Dokumenti i kurrikulës bërthamë i shërben mësuesit për planifikimin dhe realizimin e veprimtarive
mësimore në klasë dhe jashtë saj.
a) e vërtetë;
b) e gabuar.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
19
KURRIKULA ME BAZË KOMPETENCAT – DOKUMENTET KURRIKULARE
Tema 2: Mbi shkallët e Kurrikulës dhe rezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyçe për
shkallë7
TEST
2. Nxënësit/es i krijohen mundësitë për përdorimin e drejtë të elementeve themelore të gjuhës amtare dhe
të gjuhës së huaj në komunikimin verbal dhe me shkrim. Këto mundësi u ofrohen fëmijëve të shkallës së:
a) parë;
b) dytë.
3. Nxënësit i krijohen mundësitë për zhvillimin e aftësive për të menduar, për të strukturuar dhe për të
orientuar zgjidhjen e problemeve. Këto mundësi ju ofrohen fëmijëve të shkallës së:
a) parë;
b) dytë.
4. Në fund të shkallës së parë, nxënësi ritregon ngjarjen e një teksti të dëgjuar, përmbajtja e të cilit nuk
është më shumë se gjysëm faqe teksti e shtypur. Kjo veprimtari shpreh një nga rezultatet e të nxënit
sipas kompetencës kyçe të:
a) komunikimit dhe e të shprehurit;
b) të menduarit;
c) të mësuarit për të nxënë;
ç) qytetare.
6. Nxënësit/es i krijohen mundësitë për përvetësimin e elementeve themelore të leximit dhe të shkrimit
në gjuhën amtare dhe të llogaritjeve numerike. Këto mundësi u ofrohen fëmijëve të shkallës së:
a) parë;
b) dytë.
20
Bajram Salianji
7. Nxënësit/es i krijohen mundësitë për qëndrimin kritik ndaj zgjidhjes së problemeve. Këto mundësi u
ofrohen fëmijëve të shkallës së:
a) parë;
b) dytë.
8. Në fund të shkallës së dytë nxënësi/ja lexon saktë me zë një tekst letrar ose joletrar të palexuar më
parë. Kjo veprimtari shpreh një nga rezultatet e të nxënit sipas kompetencës kyçe të:
a) komunikimit dhe e të shprehurit;
b) të menduarit;
c) të mësuarit për të nxënë;
ç) për jetën, sipërmarrjen dhe mjedisin.
9. Në fund të shkallës së dytë nxënësi/ja zgjidh problemin dhe detyrën e dhënë në gjuhë, matematikë,
shkenca natyrore dhe shoqërore, duke dhënë shembuj nga jeta e përditshme për situata të ngjashme.
Kjo veprimtari shpreh një nga rezultatet e të nxënit sipas kompetencës kyçe të:
a) komunikimit dhe e të shprehurit;
b) të menduarit;
c) të mësuarit për të nxënë;
ç) për jetën, sipërmarrjen dhe mjedisin.
10. Në fund të shkallës së dytë nxënësi krahason përparimin e tij me përvojën paraprake gjatë kryerjes
së një detyre apo një veprimtarie të caktuar. Kjo veprimtari shpreh një nga rezultatet e të nxënit sipas
kompetencës kyçe të:
a) komunikimit dhe e të shprehurit;
b) të menduarit;
c) të mësuarit për të nxënë;
ç) për jetën, sipërmarrjen dhe mjedisin.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
21
KURRIKULA ME BAZË KOMPETENCAT – DOKUMENTET KURRIKULARE
TEST
1. Njohuritë, shkathtësitë, qëndrimet dhe vlerat qe zotëron nxënësi/ja në fushën “Gjuhët dhe
komunikimi”, janë bazë për arritjet e nxënësve edhe në fusha të tjera të të nxënit:
a) gjatë dhe më pas në jetë;
b) gjatë viteve të shkollimit.
4. Nxënësi/ja përgatit materiale për organizimin e shfaqjeve dhe ekspozitave në klasë. Ky pohim shpreh
rezultatin e të nxënit të shprehur me anë të kompetencës së fushës:
a) në fund të klasës së dytë;
b) në fund të klasës së pestë.
6. Rezultatet e të nxënit, të hartuara mbi bazën e kompetencave të fushës, në përfundim të çdo shkalle
mundësojnë arritjen e:
a) shtatë kompetencave kyçe të përcaktuara në Kornizën Kurrikulare;
b) synimeve të çdo niveli arsimor.
7. Nxënësi/ja ritregon me fjalët e tij përmbajtjen ose informacionin kryesor të një bisede, poezie, përralle,
tregimi, rregulle praktike ose udhëzimi. Ky pohim shpreh rezultatin e të nxënit të shprehur me anë të
kompetencave të fushës
a) në fund të klasës së dytë;
b) në fund të klasës së pestë.
22
Bajram Salianji
8. Rezultati i të nxënit: Nxënësi tregon se kupton pikat kryesore në tekste të shkurtër e me fjali të
thjeshta. Ky rezultat të nxëni, që lidhet me gjuhën e huaj, në këtë nivel arsimi, lidhet me kompetencën:
a) Të dëgjuarit;
b) Përdorimi i drejtë i gjuhës;
c) Të lexuarit;
ç) Të shkruarit.
9. Rezultati i të nxënit: Nxënësi dallon emra njerëzish, sendesh dhe kafshësh në numrin njëjës dhe
shumës. Ky rezultat të nxëni, që lidhet me gjuhën e huaj, në këtë nivel arsimi, lidhet me kompetencën:
a) Të dëgjuarit;
b) Përdorimi i drejtë i gjuhës;
c) Të lexuarit;
ç) Të shkruarit.
10. Nxënësi/ja dallon temën dhe idetë kryesore në tekste letrare, si: poezi, këngë popullore, poema,
fabula, tregime, novela, legjenda, përralla, mite, romane për fëmijë, drama. Ky pohim shpreh rezultatin
e të nxënit të shprehur me anë të kompetencës së fushës:
a) në fund të klasës së dytë;
b) në fund të klasës së pestë.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
23
KURRIKULA ME BAZË KOMPETENCAT – DOKUMENTET KURRIKULARE
TEST
4. Nëpërmjet fushës/lëndës së matematikës, zhvillohet elasticiteti intelektual, aftësia për të gjykuar nga:
a) këndvështrime të ndryshme;
b) këndvështrimi matematik.
5. Matematika nxit kërshërinë dhe inkurajimin për zbulime, për marrjen e njohurive të reja me qëllim
zbatimin e tyre dhe zgjidhjen e:
a) situatave problemore në jetën e përditshme;
b) ushtrimeve dhe problemave.
6. Integrimi i matematikës brenda vetes me njohuritë nga algjebra, gjeometria dhe statistika, fillon në
shkallën e:
a) dytë dhe të tretë;
b) e parë dhe të dytë.
24
Bajram Salianji
9. Nxënësi përshkruan dhe zgjidh situata problemore, që krijohen brenda matematikës, të marra nga
fushat e tjera shkollore, si dhe nga përvojat e përbashkëta të jetës së përditshme. Këto veprimtari
mendore lidhen me kompetencën e fushës/lëndës matematik:
a) Modelimi matematik;
b) Të menduarit dhe komunikimi matematik.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
25
KURRIKULA ME BAZË KOMPETENCAT – DOKUMENTET KURRIKULARE
TEST
1. Në shkallën e parë dhe në shkallën e dytë, të nxënit në fushën e shkencave të natyrës zhvillohet në
situata të kontekstualizuara sipas qasjes së integruar të lëndëve:
a) biologji, fizikë, kimi, gjeografi;
b) biologji, fizikë, kimi.
3. Në shkallën e dytë, kurrikula bërthamë, nxënësit zhvillojnë idetë rreth shkencës që lidhen me jetën e
tyre, bëjnë pyetje dhe zgjidhin:
a) misteret dhe interesat e veçanta për grupmoshën e caktuar;
b) interesat e veçanta për grupmoshën e caktuar.
4. Në shkallën e parë dhe të dytë nxënësit nxënë për mjedisin natyror dhe atë të krijuar nga:
a) njeriu, për marrëdhëniet mes mjedisit dhe njeriut;
b) natyra.
5. Në shkallën e parë nxënësit përdorin shqisat për të vrojtuar dhe për të mbledhur informacionin,
përshkruar, krahasuar, grupuar dhe klasifikuar me qëllim:
a) vendosjen e një rregulli apo renditjeje;
b) njohjen e natyrës.
6. Në shkallën e dytë, kurrikula bërthamë fokusohet në aftësimin e nxënësve për të gjetur situata dhe
probleme që në mënyrë shkencore mund t’i:
a) hetojnë ato;
b) njohin ato.
7. Në shkallën e parë dhe të dytë nxënësit nxënë për mjedisin natyror dhe atë të krijuar nga njeriu, për
marrëdhëniet midis shkencës dhe teknologjisë, për metodat e kërkimit shkencor, që i aftësojnë ata për:
a) studimin e dukurive natyrore;
b) përshkrimin e dukurive natyrore.
26
Bajram Salianji
8. Në shkallën e parë nxënësit vëzhgojnë dhe eksplorojnë ndryshimet, madhësinë dhe ritmin e tyre
dhe fillojnë të:
a) përshkruajnë marrëdhëniet në mjedisin rrethues;
b) njohjen e mjedisit rrethues.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
27
KURRIKULA ME BAZË KOMPETENCAT – DOKUMENTET KURRIKULARE
TEST
1. Përmes kësaj fushës “Shoqëria dhe mjedisi”, nxënësit zhvillojnë bazat e qytetarisë, duke siguruar
kuptimin e ligjshmërisë, të proceseve ekonomike, shoqërore, kulturore dhe:
a) të çështjeve që lidhen me to;
b) që lidhen me to.
2. Në shkallën e parë dhe të dytë nxënësit aftësohen rreth marrjes së vendimeve, njohin dhe kuptojnë:
a) veten e tyre, shoqërinë dhe botën;
b) veten e tyre.
4. Përmes kësaj fushe, nxënësit aftësohen të vlerësojnë pasojat e ndërveprimit të shoqërisë me mjedisin
për të ndërmarrë veprime që:
a) mbështesin zhvillimin e qëndrueshëm;
b) nxisin dialogun dhe njohjen e mjedisit.
5. Përmes fushës “Shoqëria dhe mjedisi”, në këto shkallë, nxënësit zhvillojnë qëndrimet, aftësitë dhe
njohuritë që i përgatisin ata të jenë qytetarë aktivë, të informuar dhe të përgjegjshëm:
a) për veten dhe shoqërinë;
b) për shoqërinë dhe mjedisin fizik.
28
Bajram Salianji
8. Fusha “Shoqëria dhe mjedisi” synon qe nxënësit: të aftësohen për t’u bërë qytetarë aktivë dhe të
përgjegjshëm në dimension lokal, kombëtar, rajonal, evropian e global, duke ndërtuar identitetin individual
dhe kolektiv përmes:
a) njohjes së trashëgimisë së tyre historike të përbashkët;
b) njohjes së trashëgimisë së tyre historike të gjithfarë lloji
9. Kjo fushë synon që nxënësit të vlerësojnë pasojat e ndërveprimit të shoqërisë me mjedisin për të
ndërmarrë veprime që mbështesin:
a) zhvillimin e qëndrueshëm
b) zhvillimin e gjithanshëm
10. Tematikat e fushës “Shoqëria dhe mjedisi” përbëjnë njëherit dhe kompetencat e :
a) pjesëve përbërëse të fushës;
b) kësaj fushe.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
29
KURRIKULA ME BAZË KOMPETENCAT – DOKUMENTET KURRIKULARE
TEST
1. Artet dhe studimi i tyre përkatësisht (art pamor, muzikë, kërcim dhe dramë) lidhen ngushtë dhe
ndihmojnë në zhvillimin intelektual, emocional, social dhe:
a) kulturor të nxënësve;
b) artistik të nxënësve.
2. Në shkallën e dytë, nxënësit përdorin shqisat pamore dhe dëgjimore për të vëzhguar, dëgjuar dhe
mbledhur informacionin,përshkruar ato me qëllim kuptimin e arteve dhe funksionimin e tyre sipas
rregullave artistike në:
a) veprimtaritë kulturore artistike;
b) art pamor, muzikë dhe kërcim.
4. Nxënësit/es i krijohen mundësi të: analizojë krijimet e veta dhe të tjerëve në (art pamor, muzikë, kërcim
dhe dramë), duke përdorur një gjuhë të thjeshtë artistike. Kjo veprimtari trajtohet në tematikën:
a) Teknika dhe procese artistike;
b) Gjuha dhe komunikimi artistik.
5. Artet zhvillojnë forma të ndryshme të inteligjencës dhe mundësojnë të kuptuarit dhe interpretimin e
realitetit duke e:
a) shndërruar atë në gjuhë simbolike;
b) shndërruar atë në vlerë artistike.
30
Bajram Salianji
8. Arti luan një rol të rëndësishëm në shprehjen dhe ruajtjen e vlerave kulturore të shoqërisë dhe në
zhvillimin, afirmimin dhe ruajtjen e:
a) identitetit kulturor;
b) vlerave të veprave artistike.
10. Fusha e arteve synon: aftësimin e nxënësve për të njohur dhe vlerësuar vepra të artit shqiptar dhe
atij botëror,nga periudha dhe kontekste të ndryshme:
a) kulturore dhe historike;
b) kulturore dhe artistike.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
31
KURRIKULA ME BAZË KOMPETENCAT – DOKUMENTET KURRIKULARE
TEST
1. Fusha mësimore “Edukimi fizik, sportet dhe shëndeti” ne arsimin parauniversitar ndihmon që nxënësit
të zhvillojnë njohuritë, shkathtësitë dhe qëndrimet e nevojshme, të cilat sigurojnë mirëqenien e shëndetit
të tyre mendor, emocional, fizik dhe social, si dhe të ndihmojnë të përballin me sukses sfidat e jetës së:
a) tashme dhe të ardhme;
b) sotme.
2. Edukimi fizik, sporti dhe shëndeti ka si qëllim: njohjen dhe përvetësimin e bazave për zbatimin e
rregullave të sigurisë gjatë të ushtruarit me:
a) veprimtari fizike;
b) aktivitet fizik e sportiv.
3. Nëpërmjet lojërave sportive (basketboll, volejboll, futboll) nxënësit zhvillojnë kompetenca, zhvillojnë
aftësitë koordinative dhe cilësitë fizike, zhvillojnë aftësitë e komunikimit dhe të punuarit:
a) individualisht;
b) në skuadër.
5. Fusha e edukimit fizik, sportit dhe shëndetit do të ofrojë një qasje të integruar të edukimit fizik dhe
sporteve, me:
a) edukatën shëndetësore;
b) veprimtari sportive.
6. Edukimi fizik, sporti dhe shëndeti ka si qëllim: njohjen dhe përvetësimin e bazave për zbatimin e
rregullave të sigurisë gjatë të ushtruarit me:
a) aktivitet fizik e sportiv;
b) veprimtari në mjedise sportive.
7. Fusha “Edukimi fizik, sportet dhe shëndeti”, në shkallën e parë dhe të dytë të arsimit të detyruar,
zhvillohet përmes:
a) tri tematikave;
b) pesë tematikave.
32
Bajram Salianji
8. Edukimi fizik, sporti dhe shëndeti ka si qëllim: – promovimin e aktivitetit të rregullt fizik, edukimin e një
stili jetese të shëndetshme e aktive dhe fitimin e kompetencave të rëndësishme e të vlefshme:
a) përgjatë gjithë jetës;
b) për të sotmen dhe të ardhmen.
9. Edukimi fizik, sporti dhe shëndeti ka si qëllim: njohjen me parimet e olimpizmit, filozofisë olimpike
dhe fair-play-t, si dhe të kuptuarit e rëndësisë së të ushtruarit sistematik, edukimin e disiplinës,
vullnetit,vetëvlerësimit dhe:
a) konkurrencën e ndershme;
b) të rezultateve sportive.
10. Tematika e fushës: Edukim nëpërmjet aktiviteteve fizike, përbëhet nga këta komponentë:
a) Lojëra lëvizore e popullore; Gjimnastikë;
b) Lojëra lëvizore e popullore; Gjimnastikë; Atletikë.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
33
KURRIKULA ME BAZË KOMPETENCAT – DOKUMENTET KURRIKULARE
TEST
1. Për t’iu përshtatur sa më mirë ndryshimeve të kohës, është i nevojshëm integrimi i TIK-ut në ciklin
fillor, i cili ndikon në zhvillimin e kompetencës digjitale:
a) te të gjithë nxënësit;
b) gjatë këtij cikli.
2. Fusha e TIK-ut dhe Teknologjisë përmban lëndët: Teknologji dhe TIK. Në shkallën 1, kjo fushë realizohet
e integruar tek:
a) fushat e tjera të të nxënit;
b) të gjithë nxënësit.
3. Nxënësi/ja zhvillon aftësitë e përdorimit fillestar të kompjuterit. Kjo aftësi është pjesë e tematikës së
fushës:
a) Përpunimi digjital i të dhënave;
b) Teknologjia dhe bota e kompjuterit.
4. Nxënësit e përdorin kompjuterin për zhvillimin e kompetencës digjitale në të gjitha lëndët. Kjo aftësi
është pjesë e tematikës së fushës:
a) Teknologjia dhe bota e kompjuterit;
b) Përpunimi digjital i të dhënave.
5. Nxënësit duhet të jenë të aftë të bëjnë gjykime vetjake mbi çështjet që lidhen me ndikimin e teknologjisë
në jetët e tyre, në:
a) shoqëri dhe në mjedis;
b) shkollë dhe jashtë saj.
6. Fusha e TIK-ut dhe Teknologjisë përmban lëndët: Teknologji dhe TIK. Në shkallën 2, kjo fushë përfshin
TIK-un dhe Teknologjinë, zhvillimin e aftësive fillestare të:
a) kësaj fushe;
b) fushave të të nxënit.
7. Nxënësit përdorin mjetet digjitale për të mbledhur, analizuar, vlerësuar, përpunuar dhe raportuar
informacione nga burime të ndryshme elektronike. Kjo aftësi është pjesë e tematikës së fushës:
a) Teknologjia dhe bota e kompjuterit
b) Përpunimi digjital i të dhënave
34
Bajram Salianji
8. Nxënësit e moshës digjitale vijnë në shkollë me njohuri, gjykime, opinione dhe pyetje të marra nga
burime të pafundme:
a) digjitale të informacionit
b) të informacionit
9. Qëllimi i kësaj fushe është të lehtësojë zhvillimin e një sërë aftësive të komunikimit, që do t’i nxisin
nxënësit të shprehin aftësitë e tyre krijuese në mënyrë praktike dhe me imagjinatë, duke përdorur varietet
formash:
a) fjalë, grafikë, modele etj.
b) komanda, tableta, grafikë etj.
10. Nxënësit lexojnë dhe interpretojnë skica dhe vizatime të objekteve të thjeshta teknike. Kjo aftësi
është pjesë e tematikës së fushës:
a) Strukturat dhe materialet teknologjike
b) Komunikimi grafik
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
35
KURRIKULA ME BAZË KOMPETENCAT – DOKUMENTET KURRIKULARE
TEST
6. Arritja e rezultateve të të nxënit për kompetencat kyçe të Kornizës Kurrikulare gjatë procesit të
mësimdhënies dhe nxënies, kërkon që mësuesit të lidhin rezultatet e të nxënit të kompetencave kyçe,
me rezultatet e të nxënit për kompetencat e fushës për:
a) shkallën më të lartë gjatë një niveli arsimor;
b) secilën shkallë.
36
Bajram Salianji
8. Për arritjen e kompetencave të kurrikulës bërthamë, çdo fushë të nxëni ose lëndë mësimore ka:
a) veçantitë e saj për realizimin e rezultateve të të nxënit;
b) tipare të njëjta për realizimin e rezultateve të të nxënit.
9. Me qëllim që të lidhë rezultatet e të nxënit të kompetencave kyçe, me rezultatet e të nxënit për kompete
a) shkallë për kompetencat e fushës së të nxënit që synon të arrijë nxënësi;
b) shkallën më të lartë për kompetencat e fushës së të nxënit që synon të arrijë nxënësi.
10. Me qëllim që të lidhë rezultatet e të nxënit të kompetencave kyçe, me rezultatet e të nxënit për
kompetencat për fushë, për secilën shkallë, mësuesi/ja kryen analiza dhe vlerësime të ecurisë së
nxënësve pas realizimit të orëve mësimore,detyrave,projekteve, për të verifikuar arritjet e rezultateve
të të nxënit:
a) për fushë të nxëni dhe niveli arsimor;
b) për fushë të nxëni dhe shkallë.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
37
KURRIKULA ME BAZË KOMPETENCAT – DOKUMENTET KURRIKULARE
TEST
1. Në kurrikulat bërthamë përshkruhen rezultatet e të nxënit për çdo kompetence kyçe dhe fushë të
nxëni sipas:
a) shkallëve të kurrikulës;
b) niveleve të arsimit.
2. Secila kurrikulë bërthamë zbaton dhe respekton qëllimet e përgjithshme të arsimit si dhe
parimet themelore të përcaktuara në:
a) kornizën kurrikulare;
b) në secilën kurrikul bërthamë.
3. Në dokumentin e kurrikulës bërthamë të arsimit të mesëm të ulët paraqiten rezultatet e të nxënit për
kompetencat kyçe dhe për fushat e të nxënit sipas shkallëve, për këtë nivel, të cilat janë të detyrueshme
për shkollat:
a) publike;
b) publike dhe private.
4. Në këtë nivel arsimimi i kushtohet rëndësi aftësimit të nxënësve për të deshifruar, për të interpretuar
dhe për të zbuluar llojet dhe modelet e dijes, si dhe për të shfrytëzuar imagjinatën pamore për:
a) zhvillimin e ideve;
b) komunikimin e ideve.
6. Të mësuarit për të jetuar së bashku trajtohet si sfida kryesore e botës së sotme dhe së nesërme.
38
Bajram Salianji
7. Rezultati i të nxënit: Nxënësi/ja shpreh mendimin e vet për një temë të caktuar me gojë ose me shkrim,
si dhe në forma të tjera të komunikimit, bën pjesë në / dhe synohet të zhvillohet:
a) Kompetencën e komunikimit dhe të shprehurit /në shkallën 3;
b) Kompetencën e komunikimit dhe të shprehurit /në shkallën 4.
8. Rezultati i të nxënit: Nxënësi/ja shfrytëzon portofolin personal për identifikimin e përparësive dhe
mangësive në funksion të vetëvlerësimit të përparimit dhe përmirësimit të suksesit në fushën e caktuar,
bën pjesë në / dhe synohet të zhvillohet:
a) Kompetencën e të nxënit/në shkallën 3;
b) Kompetencën e komunikimit dhe të shprehurit /në shkallën 4
9. Rezultati i të nxënit: Nxënësi/ja paraqet/skicon idetë e veta për ecurinë dhe mënyrën e zhvillimit të
një aktiviteti duke e argumentuar para të tjerëve, bën pjesë në / dhe synohet të zhvillohet:
a) Kompetencën e të nxënit/në shkallën 3;
b) Kompetencën e të nxënit /në shkallën 4.
10. Rezultati i të nxënit: Nxënësi/ja përshkruan me gojë dhe me shkrim një ngjarje të lexuar ose të dëgjuar
duke ruajtur rrjedhën logjike të saj, bën pjesë në / dhe synohet të zhvillohet:
a) Kompetencën e të nxënit/në shkallën 3.
b) Kompetencën e komunikimit dhe të shprehurit/në shkallën 4.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
39
KURRIKULA ME BAZË KOMPETENCAT – DOKUMENTET KURRIKULARE
Tema 2: Mbi shkallët e Kurrikulës dhe rezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyçe për shkallë17
TEST
2. Nxënësit/et i krijohen mundësitë për përdorimin e burimeve të informacionit dhe qëndrimin kritik ndaj
tij. Këto mundësi ofrohen në shkallën e:
a) tretë;
b) katërt.
3. Nxënësit/et i krijohen mundësitë për zhvillimin e interesit për jetën publike nëpërmjet përfshirjes së
drejtpërdrejtë në veprimtari të ndryshme jashtëshkollore. Këto mundësi ofrohen në shkallën e:
a) tretë;
b) katërt.
4. Në fund të shkallës së tretë, nxënësi/ja dëgjon me vëmendje prezantimin dhe komentet e bëra nga
të tjerët rreth një teme, duke bërë pyetje, komente, sqarime dhe propozime. Kjo përmbajtje shpreh një
nga rezultatet e të nxënit sipas kompetencës kyçe të/:
a) komunikimit dhe e të shprehurit;
b) të menduarit;
c) të mësuarit për të nxënë;
ç) qytetare.
5. Në fund të shkallës së katërt, nxënësi/ja paraqet në forma të ndryshme (me gojë, me shkrim, me
grafikë, me simbole) argumente për të përforcuar mendimin apo qëndrimin e vet për një problem nga
fusha të caktuara. Kjo përmbajtje shpreh një nga rezultatet e të nxënit sipas kompetencës kyçe të/:
a) komunikimit dhe të të shprehurit;
b) të menduarit;
c) të mësuarit për të nxënë;
ç) qytetare.
6. Në fund të shkallës së tretë, nxënësi/ja përdor programet kompjuterike për përgatitjen e materialeve
të nevojshme grafike, ilustrimeve, dizajnimeve (të ftesave, pamfleteve, njoftimeve apo publikimeve). Kjo
përmbajtje shpreh një nga rezultatet e të nxënit sipas kompetencës kyçe të/:
40
Bajram Salianji
7. Në fund të shkallës së katërt, nxënësi/ja përdor programet kompjuterike për përpunimin e të dhënave
dhe paraqitjen e vizatimeve/diagrameve të nevojshme për përgatitjen e materialeve individuale apo/
dhe publikimeve të ndryshme të shkollës. Kjo përmbajtje shpreh një nga rezultatet e të nxënit sipas
kompetencës kyçe /të:
a) qytetare;
b) të menduarit
c) personale;
ç) për jetën, sipërmarrjen dhe mjedisin.
8. Në fund të shkallës së tretë, nxënësi/ja debaton mbi ndikimin, avantazhet dhe disavantazhet e
teknologjive ekzistuese dhe atyre të reja në jetën e individit, të shoqërisë apo të komunitetit. Kjo përmbajtje
shpreh një nga rezultatet e të nxënit sipas kompetencës kyçe:
a) personale;
b) të menduarit;
c) digjitale;
ç) të mësuarit për të nxënë.
9. Në fund të shkallës së tretë, nxënësi/ja përdor programe të përshtatshme kompjuterike për zgjidhjen
e problemeve dhe kryerjen e detyrave në fusha të ndryshme të dijes. Kjo përmbajtje shpreh një nga
rezultatet e të nxënit sipas kompetencës kyçe:
a) digjitale;
b) personale;
c) qytetare;
ç) të mësuarit për të nxënë.
10. Në fund të shkallës së katërt, nxënësi/ja analizon shkaqet e një reagimi konfliktual apo emocional
dhe propozon alternativa për zgjidhje të drejtë e pa pasoja duke ndarë përvojat, mendimet dhe ndjenjat
me anëtarët e grupit. Kjo përmbajtje shpreh një nga rezultatet e të nxënit sipas kompetencës kyçe:
a) digjitale;
b) personale;
c) të mësuarit për të nxënë
ç) qytetare.
41
KURRIKULA ME BAZË KOMPETENCAT – DOKUMENTET KURRIKULARE
TEST
2. Kurrikula paraqet një pasqyrë të qartë të njohurive, shkathtësive, qëndrimeve dhe vlerave që nxënësit/
et duhet t’i zhvillojnë, përvetësojnë dhe arrijnë:
a) nëpër shkallë dhe nivele;
b) sipas niveleve.
3. Nxënësit/et demonstrojnë sjellje dhe qëndrime të përshtatshme, si: vëmendje, kontakt me sy, pëlqim,
nxitje dhe interes. Kjo veprimtari bën pjesë në kompetencën e fushës:
a) Të folurit;
b) Të dëgjuarit.
4. Nxënësit/et respektojnë strukturën, tiparet e tekstit, si dhe rregullat gjuhësore. Kjo veprimtari bën
pjesë në kompetencën e fushës:
a) Të shkruarit;
b) Përdorimi i drejtë i gjuhës.
6. Rezultati i të nxënit: Nxënësi/ja interpreton tekstet duke përdorur idetë e dhëna në mënyrë të
drejtpërdrejtë në tekst dhe idetë e nënkuptuara. Nëpërmjet kësaj veprimtarie nxënësit/et zhvillojnë
kompetencën e fushës / synohet të realizohet:
a) Të folurit/ në fund të klasës VII;
b) Të lexuarit/ në fund të klasës VII.
7. Rezultati i të nxënit: Nxënësi/ja dallon mënyrat e formimit të fjalëve në gjuhën shqipe. Nëpërmjet kësaj
veprimtarie nxënësit/et zhvillojnë kompetencën e fushës/ synohet të realizohet:
42
Bajram Salianji
8. Rezultati i të nxënit: Nxënësi/ja vlerëson gjuhën dhe idetë që përcjell autori në tekst, analizon sjelljen
dhe qëndrimet e personazheve, zhvillimin e fabulës ose të subjektit. Nëpërmjet kësaj veprimtarie nxënësit/
et zhvillojnë kompetencën e fushës/ synohet të realizohet:
a) Përdorimi i drejtë i gjuhës/ në fund të klasës VII;
b) Të lexuarit/ në fund të klasës IX.
9. Rezultati i të nxënit: Nxënësi/ja dallon çështjet kryesore në një pasazh që përmban disa fjali komplekse
dhe fjalë të panjohura. Nëpërmjet kësaj veprimtarie nxënësit/et zhvillojnë kompetencën e fushës/synohet
të realizohet:
a) Përdorimi i drejtë i gjuhës/ në fund të klasës VII;
b) Të dëgjuarit/ në fund të klasës IX.
10. Rezultati i të nxënit: Nxënësi/ja është në gjendje të konsultojë lloje të ndryshme materialesh të
njohura referuese. Nëpërmjet kësaj veprimtarie nxënësit/et zhvillojnë kompetencën e fushës/ synohet
të realizohet:
a) Të lexuarit/ në fund të klasës VII.
b) Të lexuarit/ në fund të klasës IX.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
43
KURRIKULA ME BAZË KOMPETENCAT – DOKUMENTET KURRIKULARE
TEST
3. Kompetencat përcaktohen si njohuri, shkathtësi dhe qëndrime q një nxënës duhet t’i fitojë gjatë një
procesi të:
a) mësimdhënies dhe nxënies;
b) studimit të lëndës.
4. Nxënësi/ja zbulon ligjësi, përdor kuptimin për funksionin dhe simbolet algjebrike për të modeluar
marrëdhënie dhe situata matematikore. Kjo veprimtari bën pjesë në tematikën:
a) Algjebra dhe Funksioni;
b) Statistika dhe Probabiliteti.
6. Rezultati i të nxënit: Nxënësi/ja përkthen nga gjuha natyrore në atë të matematikës dhe anasjelltas.
Nëpërmjet kësaj veprimtarie nxënësit/et zhvillojnë kompetencën e fushës (lëndës)/ synohet të realizohet:
a) Zgjidhja problemore në matematikë/në fund të klasës VII;
b) Të menduarit dhe komunikimi matematik/ në fund të klasës IX.
44
Bajram Salianji
7. Rezultati i të nxënit: Nxënësi/ja sugjeron formula të ndryshme. Nëpërmjet kësaj veprimtarie nxënësit/
et zhvillojnë kompetencën e fushës (lëndës)/ synohet të realizohet:
a) Arsyetimi dhe vërtetimi matematik/në fund të klasës VII;
b) Modelimi matematik/ në fund të klasës IX.
8. Rezultati i të nxënit: Nxënësi/ja kryen vrojtime, hetime që ndihmojnë në të kuptuarit e njohurive dhe
zotërimin e shprehive matematike. Nëpërmjet kësaj veprimtarie nxënësit/et zhvillojnë kompetencën e
fushës (lëndës)/ synohet të realizohet:
a) Arsyetimi dhe vërtetimi matematik/në fund të klasës VII;
b) Zgjidhja problemore në matematikë/ në fund të klasës IX.
9. Arsyetimi përbën:
a) njohuri/koncept;
b) shkathtësi;
c) qëndrim;
ç) vlerë.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
45
KURRIKULA ME BAZË KOMPETENCAT – DOKUMENTET KURRIKULARE
TEST 1
4. Nxënësi/ja zgjedh hetimin ose skicon strategjinë. Kjo veprimtari përbën një komponent të kompetencës
së fushës:
a) Komunikimi në gjuhën dhe terminologjinë e shkencës;
b) Identifikimi i problemeve dhe zgjidhja e tyre.
5. Nxënësi/ja analizon rezultatet e tij/saj ose zgjidhjen. Kjo veprimtari përbën një komponent të
kompetencës së fushës:
a) identifikimi i problemeve dhe zgjidhja e tyre;
b) përdorimi i mjeteve, objekteve dhe procedurave shkencore.
6. Rezultati i të nxënit: Nxënësi/ja mbledh informacionin, planifikon punën e tij/saj dhe mbledh të dhëna
për një numër të madh parametrash. Nëpërmjet kësaj veprimtarie nxënësit/et zhvillojnë kompetencën
e fushës / synohet të realizohet:
a) identifikimi i problemeve dhe zgjidhja e tyre /në fund të klasës VII;
b) komunikimi në gjuhën dhe terminologjinë e shkencës / në fund të klasës IX.
46
Bajram Salianji
7. Rezultati i të nxënit: Nxënësi/ja kur analizon një problem, ai/ajo konsideron si dimensionet shkencore,
ashtu dhe ato teknologjike të problemit dhe të situatës. Nëpërmjet kësaj veprimtarie nxënësit/et zhvillojnë
kompetencën e fushës / synohet të realizohet:
a) identifikimi i problemeve dhe zgjidhja e tyre /në fund të klasës VII;
b) komunikimi në gjuhën dhe terminologjinë e shkencës / në fund të klasës IX.
8. Rezultati i të nxënit: Nxënësi/ja formulon mesazhe të qarta, të organizuara dhe strukturuara mirë
duke ndjekur konvencionet. Nëpërmjet kësaj veprimtarie nxënësit/et zhvillojnë kompetencën e fushës
/ synohet të realizohet:
a) përdorimi i mjeteve, objekteve dhe procedurave shkencore/në fund të klasës VII;
b) komunikimi në gjuhën dhe terminologjinë e shkencës / në fund të klasës IX.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
47
KURRIKULA ME BAZË KOMPETENCAT – DOKUMENTET KURRIKULARE
TEST
1. Fusha “Shoqëria dhe mjedisi” synon që nxënësit/et të aftësohen për t’u bërë qytetarë aktivë dhe të
përgjegjshëm në dimension lokal, kombëtar, rajonal, evropian e global, duke ndërtuar identitetin individual
dhe kolektiv përmes njohjes së:
a) trashëgimisë së tyre historike të përbashkët;
b) trashëgimisë historike të secilit vend.
2. Fusha “Shoqëria dhe mjedisi” synon që nxënësit: të zhvillojnë këndvështrimin e tyre hapësinor për
botën, për kompleksitetin dhe ndërvarësinë ndërmjet aspekteve fizike dhe humaneve të:
a) rajoneve e vendeve në botë;
b) vendeve në botë.
3. Nxënësit/et zhvillojnë këndvështrimin e tyre hapësinor për botën, kuptojnë vendndodhjen e njerëzve,
të vendeve, rajoneve dhe burimeve si dhe përshkruajnë arsyet e kësaj vendndodhjeje. Kjo veprimtari
përshkruhet në tematikën:
a) individët, grupet, shoqëria;
b) ndërvarësia midis njerëzve, vendeve dhe mjediseve.
4. Nxënësit/et eksplorojnë si kanë ndikuar dhe ndikojnë ngjarjet historike, faktorët fizikë dhe humanë në
zhvillimin vendor, rajonal, kombëtar dhe global. Kjo veprimtari përshkruhet në tematikën:
a) ndërvarësia midis njerëzve, vendeve dhe mjediseve;
b) individët, grupet, shoqëria.
5. Procesi i të nxënit në fushën “Shoqëria dhe mjedisi”, në të gjitha shkallët, ka në fokus kryesisht
zhvillimin e:
a) kompetencës shoqërore dhe qytetare;
b) kompetencës personale.
6. Rezultati i të nxënit: Nxënësi/ja, shpjegon ndikimin e ngjarjeve historike, faktorëve fizikë e njerëzorë
në zhvillimin lokal, kombëtar dhe global. Këto aftësi shprehin rezultatet që nxënësit/et duhet të arrijnë
në mënyrë progresive dhe të vazhdueshme, sipas tematikës/në shkallën:
a) proceset shoqërore/ e tretë;
b) kronologjia, ndryshimi dhe vazhdimësia/ e katërt.
48
Bajram Salianji
7. Rezultati i të nxënit: Nxënësi/ja identifikon dhe përshkruan shembuj konfliktesh ndërmjet shprehjes
së individualitetit dhe presionit të grupit. Këto aftësi shprehin rezultatet që nxënësit/et duhet të arrijnë
në mënyrë progresive dhe të vazhdueshme, sipas tematikës/në shkallën:
a) individët, grupet, shoqëria/ e tretë;
b) individët, grupet, shoqëria/ e katërt.
8. Rezultati i të nxënit: Nxënësi/ja, tregon rëndësinë e një buxheti të barazuar për të gjithë punonjësit
dhe rrugët për të barazuar buxhetin. Këto aftësi shprehin rezultatet që nxënësit/et duhet të arrijnë në
mënyrë progresive dhe të vazhdueshme, sipas tematikës/në shkallën:
a) prodhimi, konsumi dhe shpërndarja/ e tretë;
b) prodhimi, konsumi dhe shpërndarja/e katërt.
10. Pjesa përbërëse e kompetencës e shprehur analitikisht me veprimtarinë: Kërkimi historik, përbën:
a) njohuri;
b) shkathtësi;
c) qëndrim/ vlerë;
ç) dy të parat.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
49
KURRIKULA ME BAZË KOMPETENCAT – DOKUMENTET KURRIKULARE
TEST
1. Arti luan një rol të rëndësishëm në shprehjen dhe ruajtjen e vlerave kulturore të shoqërisë dhe në
zhvillimin, afirmimin dhe ruajtjen e identitetit:
a) kulturor
b) artistik
2. Kurrikula bërthamë e arteve në shkallën e tretë dhe katërt, fokusohet në zgjerimin e njohurive artistike
dhe zhvillimin e tyre në përdorimin dhe zbatimin:
a) e gjuhës artistike
b) e identitetit kulturor
4. Tematika Teknika dhe procese artistike, i krijon mundësi nxënësit/es të krijojë duke përdorur mjete
dhe teknika të ndryshme artistike, për të zhvilluar ide:
a) origjinale
b) personale dhe origjinale
5. Nëpërmjet veprimtarisë: Japin gjykim kritik dhe estetik., nxënësit/et zhvillojë kompetencën e fushës:
a) krijimi artistik
b) performimi/realizimi artistik
c) vlerësimi artistik
ç) dy të parat
6. Rezultati i të nxënit: Nxënësi/ja zotëron teknikat dhe proceset gjatë krijimtarisë vetëm dhe
në grup, në muzikë dhe në art pamor. Nëpërmjet kësaj veprimtarie nxënësit/et zhvillojnë kompetencën
e fushës / synohet të realizohet:
a) vlerësimi i veprave artistike/në fund të klasës VII;
b) performimi/realizimi i veprave artistike/në fund të klasës IX.
50
Bajram Salianji
7. Rezultati i të nxënit: Nxënësi/ja përdor media dhe teknologji të ndryshme për të paraqitur veprimtari
artistike personale ose në grup. Nëpërmjet kësaj veprimtarie nxënësit/et zhvillojnë kompetencën e
fushës / synohet të realizohet:
a) vlerësimi i veprave artistike/në fund të klasës VII;
b) performimi/realizimi i veprave artistike/në fund të klasës IX.
8. Rezultati i të nxënit: Nxënësi/ja reagon emocionalisht ndaj një vepre artistike muzikore, dramatike apo
pamore. Nëpërmjet kësaj veprimtarie nxënësit/et zhvillojnë kompetencën e fushës / synohet të realizohet:
a) Performimi/realizimi i veprave artistike/në fund të klasës VII;
b) Performimi/realizimi i veprave artistike/në fund të klasës IX.
10. Pjesa përbërëse e kompetencës e shprehur analitikisht me veprimtarinë: Pjesëmarrja aktive vetëm
dhe në grup, përbën:
a) njohuri
b) shkathtësi
c) qëndrim/vlerë
d) dy të parat
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
51
KURRIKULA ME BAZË KOMPETENCAT – DOKUMENTET KURRIKULARE
TEST
1. Fusha e edukimit fizik, sporte dhe shëndetit në shkallët 3-4, u mundëson nxënësve përforcimin e
mëtejshëm të njohurive teknike e taktike të fituara në disiplinat sportive dhe përdorimin e tyre:
a) në jetën e përditshme;
b) në veprimtari praktike.
2. Fusha e edukimit fizik, sporte dhe shëndetit në shkallët 3-4, u mundëson nxënësve zbatimin në
veprimtaritë fizike e sportive të rregulloreve teknike të:
a) disiplinave sportive;
b) kulturës fizike e sporteve.
52
Bajram Salianji
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
53
KURRIKULA ME BAZË KOMPETENCAT – DOKUMENTET KURRIKULARE
TEST
1. Një nga qëllimet e fushës: Teknologji dhe TIK, është: Të kontribuojë në një edukim të balancuar, duke
iu dhënë nxënësve një përvojë të gjerë dhe sfiduese, që do t’u krijojë mundësi atyre të fitojnë një grup
njohurish, kuptimesh, aftësish njohëse e përpunuese dhe:
a) kompetenca të thjeshta;
b) njohuri të qëndrueshme.
2. Nxënësit/et lexojnë dhe interpretojnë skica dhe vizatime të objekteve të thjeshta teknike, si dhe përdorin
mënyra të thjeshta të komunikimit grafik për të prezantuar ide dhe për të paraqitur objekte të thjeshta
teknike. Ky synim përfshihet në tematikën e fushës:
a) Strukturat, mekanizmat dhe materialet teknologjike;
b) Komunikimi grafik.
4. Përgatitja e skicave, diagrameve, modeleve dhe fotografive, si dhe skicat dhe grafikët me anën e
kompjuterit., përshkruan kompetencën e fushës nëpërmjet:
a) aftësive praktike;
b) aftësive komunikuese.
5. Rezultati i të nxënit: Nxënësi/ja, korrigjon tekstet nga ana drejtshkrimore duke përdorur fjalorin
elektronik, si dhe e formaton sipas modelit të kërkuar. Nëpërmjet kësaj veprimtarie nxënësit/et zhvillojnë
kompetencën e fushës / synohet të realizohet:
a) analizë e thelluar e të dhënave/në fund të klasës VII;
b) teknologjia, sistemet teknologjike dhe bota e kompjuterit/në fund të klasës IX.
6. Rezultati i të nxënit: Nxënësi/ja përpunon fotografitë si dhe njeh formatet e ndryshme që afron
kompjuteri për ruajtjen e dokumenteve. Nëpërmjet kësaj veprimtarie nxënësit/et zhvillojnë kompetencën
e fushës / synohet të realizohet:
a) analizë e thelluar e të dhënave/në fund të klasës VII;
b) analizë e thelluar e të dhënave /në fund të klasës IX.
54
Bajram Salianji
7. Rezultati i të nxënit: Nxënësi/ja praktikon TIK-un nëpërmjet krijimit të blogëve informativë dhe
komunikimit online nëpërmjet multi-mediave. Nëpërmjet kësaj veprimtarie nxënësit/et zhvillojnë
kompetencën e fushës / synohet të realizohet:
a) teknologjia, sistemet teknologjike dhe bota e kompjuterit/në fund të klasës VII;
b) analizë e thelluar e të dhënave /në fund të klasës IX.
8. Rezultati i të nxënit: Nxënësi/ja realizon një produkt në mënyrë individuale ose në grup, për nevojat
personale ose të komunitetit të zonës. Nëpërmjet kësaj veprimtarie nxënësit/et zhvillojnë kompetencën
e fushës / synohet të realizohet:
a) strukturat, mekanizmat dhe materialet teknologjike /në fund të klasës VII;
b) teknologjia, sistemet teknologjike dhe bota e kompjuterit /në fund të klasës IX.
10. Pjesa përbërëse e kompetencës e shprehur analitikisht me veprimtarinë: Tregohu tolerant dhe
respekto diversitetin gjatë punës në grup, përbën:
a) njohuri;
b) shkathtësi;
c) qëndrim/vlerë;
d) dy të parat.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
55
KURRIKULA ME BAZË KOMPETENCAT – DOKUMENTET KURRIKULARE
TEST
56
Bajram Salianji
9. Kurrikula bërthamë përfshin edhe hapësirën përtej kufijve lëndorë në mënyrë që nxënësit/et të:
a) zbulojnë lidhje mes fushave të të nxënit;
b) ndërtojnë lidhje mes fushave të të nxënit.
10. Integrimi i veprimtarive ndërkurrikulare në kurrikulën bërthamë mund të realizohet përmes projekteve
kurrikulare të cilat lidhen:
a) duke ndihmuar njëri-tjetrin në tema apo fusha të ndryshme;
b) duke ndihmuar njëri-tjetrin në tema apo fusha të ndryshme, të cilat gjithashtu mundësojnë
realizimin e kompetencave të veçanta.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
57
KURRIKULA ME BAZË KOMPETENCAT – DOKUMENTET KURRIKULARE
TEST
1. Në kurrikulën bërthamë përshkruhen rezultatet e të nxënit për çdo kompetencë kyçe dhe fushë të nxëni
sipas shkallëve të kurrikulës, metodologjitë e zbatimit të kurrikulës, vlerësimi i nxënësve, shpërndarja
kohore (plani mësimor) për:
a) secilën fushë;
b) secilin nivel arsimor.
3. Shkolla u krijon nxënës/e-ve të gjitha kushtet dhe mundësitë për t’u arsimuar dhe përgatitur për të
nxënë gjatë gjithë jetës. Kjo përmbajtje zhvillon kompetencën:
a) e të menduarit;
b) e të mësuarit për të nxënë.
5. Nxënësve/eve u krijohen mundësi për përgatitjen për të marrë përgjegjësi për jetën e tyre, për të marrë
pjesë aktive në jetën shoqërore si qytetarë të përgjegjshëm e kompetentë, si dhe për të konkurruar me
sukses në tregun e punës. Kjo mundësi të realizohet në shkallën
a ) V;
b) VI.
58
Bajram Salianji
6. Nxënësve/eve u krijohen mundësi për demonstrimin e aftësisë për vendimmarrje të pavarur dhe për
marrjen e përgjegjësive për zgjedhjet dhe veprimet vetjake. Kjo mundësi realizohet në shkallën:
a ) V;
b) VI.
7. Rezultati i të nxënit: Nxënësi/ja, diskuton në grup në mënyrë konstruktive, në gjuhën amtare apo në
një gjuhë të huaj, në jo më shumë se 10 minuta, duke dhënë dhe duke marrë informacion për një temë
të caktuar nga fushat mësimore ose nga jeta e përditshme; bën pjesë në / dhe synohet të zhvillohet:
a) kompetencën e komunikimit dhe të shprehurit /në shkallën 5;
b) kompetencën e komunikimit dhe të shprehurit /në shkallën 6.
8. Rezultati i të nxënit: Nxënësi/ja ofron argumente për zhvillimet aktuale lidhur me temën përkatëse
(p.sh., temë nga shkenca, nga kultura, nga arti, nga sporti, nga shëndetësia, nga shoqëria, nga mjedisi
etj.), bën pjesë në / dhe synohet të zhvillohet:
a) kompetencën e të menduarit/në shkallën 5;
b) kompetencën e komunikimit dhe të shprehurit /në shkallën 6.
9. Rezultati i të nxënit: Nxënësi/ja, hulumton dhe analizon forma të ndryshme të sipërmarrjes për mundësi
orientimi për karrierën, si dhe për të kontribuar në të mirë të komunitetit, bën pjesë në / dhe synohet të
zhvillohet:
a) kompetencën për jetën, sipërmarrjen dhe mjedisin /në shkallën 5;
b) kompetencën e të menduarit /në shkallën 6.
10. Rezultati i të nxënit: Nxënësi/ja shfaq në forma të ndryshme empati për të tjerët, p.sh., merr pjesë
në aktivitete bamirësie, ndihmon të moshuarit, të sëmurët etj., dhe përvojat e tilla i prezanton para të
tjerëve, bën pjesë në / dhe synohet të zhvillohet:
a) kompetencën për jetën, sipërmarrjen dhe mjedisin /në shkallën 5;
b) kompetencën personale /në shkallën 6.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
59
KURRIKULA ME BAZË KOMPETENCAT – DOKUMENTET KURRIKULARE
Tema 2: Mbi shkallët e kurrikulës dhe rezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyçe për shkallë27
TEST
2. Nxënësit/es i krijohen mundësi për demonstrimin e aftësive për identifikimin e burimeve të domosdoshme
të informacionit dhe për qasjen kritike ndaj të dhënave të ndryshme. Këto mundësi ofrohen në shkallën e:
a) pestë;
b) gjashtë.
3. Nxënësit/es i krijohen mundësi për demonstrimin e aftësisë për vendimmarrje të pavarur dhe për
marrjen e përgjegjësive për zgjedhjet dhe veprimet vetjake. Këto mundësi ofrohen në shkallën e:
a) pestë;
b) gjashtë.
4. Në fund të shkallës së pestë, nxënësi/ja shprehet përmes një forme komunikimi, për një temë të
caktuar në një material (prezantim) prej 200 fjalësh dhe veçon çështjet kryesore të ngritura në material
(prezantim). Kjo veprimtari shpreh një nga rezultatet e të nxënit sipas kompetencës kyçe të/:
a) komunikimit dhe e të shprehurit;
b) të menduarit;
c) të mësuarit për të nxënë;
ç) qytetare.
5. Në fund të shkallës së gjashtë, nxënësi/ja sqaron ecurinë e zgjidhjes së një problemi në klasë apo jashtë
saj, duke e vërtetuar zgjidhjen e problemit përmes metodës së analizës dhe e prezanton para moshatarëve
ose para të tjerëve. Kjo veprimtari shpreh një nga rezultatet e të nxënit sipas kompetencës kyçe të/:
a) komunikimit dhe e të shprehurit;
b) të menduarit;
c) të mësuarit për të nxënë;
ç) qytetare.
6. Në fund të shkallës së pestë, nxënësi/ja përgatit, prezanton, drejton dhe merr pjesë në një fushatë
informimi për qytetarët në lidhje me një fushë apo temë të caktuar, duke u mbështetur në ide të reja, bazuar
në rezultate të pritshme të përcaktuara qartë (p.sh., fushatë informimi për mbrojtjen e mjedisit, për sigurinë,
60
Bajram Salianji
për shëndetin etj.). Kjo veprimtari shpreh një nga rezultatet e të nxënit sipas kompetencës kyçe të/:
a) komunikimit dhe e të shprehurit;
b) të menduarit;
c) të mësuarit për të nxënë;
d) për jetën, sipërmarrjen dhe mjedisin.
7. Në fund të shkallës së gjashtë, nxënësi/ja përcakton prioritete, jep zgjidhje cilësore për përmirësimin
e mjedisit, si dhe zbaton parimet e tregut të lirë dhe të buxhetimit në situata të jetës reale. Kjo veprimtari
shpreh një nga rezultatet e të nxënit sipas kompetencës kyçe të/:
a) qytetare;
b) të menduarit;
c) personale;
d) për jetën, sipërmarrjen dhe mjedisin.
8. Në fund të shkallës së pestë, nxënësi/ja gjen, organizon, analizon, përpunon dhe përdor informacionin
nga një shumëllojshmëri burimesh dhe mediesh. Kjo veprimtari shpreh një nga rezultatet e të nxënit
sipas kompetencës kyçe të/:
a) personale;
b) të menduarit;
c) digjitale;
ç) të mësuarit për të nxënë.
9. Në fund të shkallës së pestë, nxënësi/ja kërkon dhe shfrytëzon, në mënyrën e duhur, këshilla dhe
informacione për kapërcimin e vështirësive në të nxënë në një fushë të caktuar dhe më pas prezanton
rezultatet e arritura. Kjo veprimtari shpreh një nga rezultatet e të nxënit sipas kompetencës kyçe të/:
a) të menduarit;
b) personale;
c) të mësuarit për të nxënë;
ç) qytetare.
10. Në fund të shkallës së gjashtë nxënësi/ja bën zgjedhje dhe merr vendime të duhura lidhur me
shëndetin, dietat dhe ushtrimet në jetën e përditshme ose në situata dhe aktivitete mësimore. Kjo
veprimtari shpreh një nga rezultatet e të nxënit sipas kompetencës kyçe të/:
a) të menduarit;
b) personale;
c) të mësuarit për të nxënë;
ç) qytetare.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
61
KURRIKULA ME BAZË KOMPETENCAT – DOKUMENTET KURRIKULARE
TEST 1
2. Rezultati i të nxënit: Nxënësi/ja dallon karakteristikat e gjuhës së folur si një formë komunikimi, si dhe
krahason përdorimet e kësaj gjuhe në shkollë dhe në komunitet, bën pjesë në kompetencën e fushës
(lëndës)/ dhe synohet të arrihet:
a) të folurit për të komunikuar dhe për të mësuar/në fund të klasës XI;
b) të folurit për të komunikuar dhe për të mësuar/në fund të klasës XII.
3. Rezultati i të nxënit: Nxënësi/ja, identifikon faktin dhe opinionin në tekste të ndryshme, bën pjesë në
kompetencën e fushës (lëndës)/ dhe synohet të arrihet:
a) të dëgjuarit e teksteve të ndryshme/në fund të klasës XI;
b) të folurit për të komunikuar dhe për të mësuar/në fund të klasës XII.
4. Rezultati i të nxënit: Nxënësi/ja, identifikon faktin dhe opinionin në tekste të ndryshme; zbulon origjinën
e fjalës për të kuptuar domethënien e teksteve, interpreton kuptimet e dyta si pasuri gjuhësore brenda
situatës tekstore, si dhe vlerëson kuptimet e figurshme të fjalëve, bën pjesë në kompetencën e fushës
(lëndës)/ dhe synohet të arrihet:
a) Të dëgjuarit e teksteve të ndryshme/në fund të klasës XI;
b) Të lexuarit e teksteve të ndryshme/në fund të klasës XII.
Lënda: LETËRSI
5. Rezultati i të nxënit: Nxënësi/ja, bën dallimin mes llojeve dhe gjinive letrare në veprat që studion dhe i
analizon ato duke u mbështetur në karakteristikat e llojit dhe gjinisë, bën pjesë në kompetencën e fushës
(lëndës)/ dhe synohet të arrihet:
a) Analiza dhe interpretimi i teksteve të gjinive dhe llojeve të ndryshme letrare/në fund të klasës XI;
b) Analiza dhe interpretimi i teksteve të gjinive dhe llojeve të ndryshme letrare /në fund të klasës XII.
6. Rezultati i të nxënit: Nxënësi/ja përcakton periudhën historike në të cilën u zhvilluan këto drejtime ose
periudha letrare, gjinitë dhe llojet letrare që u lëvruan, si dhe veprat dhe autorët më përfaqësues, bën
pjesë në kompetencën e fushës (lëndës)/ dhe synohet të arrihet:
28 kurrikula bërthamë për arsimin e mesëm të lartë, f.27-50.
62
Bajram Salianji
a) Vlerësimi i letërsisë shqipe dhe botërore në periudha të ndryshme letrare, bën pjesë në
kompetencën e fushës (lëndës)/në fund të klasës XI;
b) Analiza dhe interpretimi i teksteve të gjinive dhe llojeve të ndryshme letrare /në fund të klasës XII.
7. Rezultati i të nxënit: Nxënësi, analizon lloje të ndryshme prozash, si dhe jep shembuj të autorëve që
i kanë lëvruar, bën pjesë në kompetencën e fushës (lëndës)/ dhe synohet të arrihet:
a) Analiza dhe interpretimi i teksteve të gjinive dhe llojeve të ndryshme letrare /në fund të klasës XI;
b) Analiza dhe interpretimi i teksteve të gjinive dhe llojeve të ndryshme letrare /në fund të klasës XII.
8. Rezultati i të nxënit: Nxënësi/ja zotëron njohuri gramatikore dhe leksikore, të cilat mundësojnë nivele
të larta arritjeje në lexim-shkrim, bën pjesë në kompetencën e fushës (lëndës)/ dhe synohet të arrihet:
a) Përdorimi i drejtë gjuhës/në fund të klasës XI;
b) Përdorimi i drejtë gjuhës/në fund të klasës XII.
9. Rezultati i të nxënit: Nxënësi/ja zhvillon aftësitë e domosdoshme për të realizuar punë kërkimore, bën
pjesë në kompetencën e fushës (lëndës)/ dhe synohet të arrihet:
a) Të lexuarit/në fund të klasës XI;
b) Përdorimi i drejtë gjuhës/në fund të klasës XII.
10. Rezultati i të nxënit: Nxënësi/ja vlerëson rolin e përdorimit të TIK-ut gjatë prezantimeve me gojë dhe
analizon funksionet e këtij përdorimi, bën pjesë në kompetencën e fushës (lëndës)/ dhe synohet të arrihet:
a) Përdorimi i drejtë gjuhës/në fund të klasës XI;
b) Të folurit /në fund të klasës XII.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
63
KURRIKULA ME BAZË KOMPETENCAT – DOKUMENTET KURRIKULARE
TEST
1. Nxënësi/ja përdor kuptimin e numrave, marrëdhëniet ndërmjet tyre dhe algoritmin e veprimeve
me numra për të paraqitur zbatime në botën reale. Kjo përmbajtje bën pjesë në tematikën:
a) Numri;
b) Algjebra dhe funksioni (Njehsimi diferencial dhe integral)
2. Nxënësi/ja zbaton proceset e matjes, përzgjedh dhe teknika dhe formula të përshtatshme për të kryer
matje të drejtpërdrejta dhe jo të drejtpërdrejta në situata reale. Kjo përmbajtje bën pjesë në tematikën:
a) Matjet;
b) Gjeometria.
5. Rezultati i të nxënit: Nxënësi/ja modelon dhe zgjidh situata problemore, jo të ndërlikuara, me ndihmën
ose jo të teknologjisë, bën pjesë në kompetencën e fushës (lëndës)/ dhe synohet të arrihet:
a) Zgjidhja problemore në matematikë/në fund të klasës XI;
b) Të menduarit dhe komunikimi matematik/në fund të klasës XII.
6. Rezultati i të nxënit: Nxënësi/ja krijon modele që përmbajnë konceptet kyçe për vijat e gradës së dytë,
bën pjesë në kompetencën e fushës (lëndës)/ dhe synohet të arrihet:
a) Lidhja konceptuale/ në fund të klasës XI;
b) Modelimi matematik/ në fund të klasës XII.
7. Rezultati i të nxënit: Nxënësi/ja përdor disa shkathtësi argumentuese lidhur me modelimin dhe me
zbatimin e formulave, bën pjesë në kompetencën e fushës (lëndës)/ dhe synohet të arrihet:
64
Bajram Salianji
8. Rezultati i të nxënit: Nxënësi/ja, hulumton dhe zbaton strategji të përshtatshme për zgjidhjen e
problemave të simuluara nga jeta reale dhe me shembuj nga shkencat e tjera, bën pjesë në
kompetencën e fushës (lëndës)/ dhe synohet të arrihet:
a) Modelimi matematik /në fund të klasës XI;
b) Zgjidhja problemore në matematikë/në fund të klasës XII.
9. Formulimi përbën:
a) njohuri/koncept;
b) shkathtësi;
c) qëndrim;
ç) vlerë.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
65
KURRIKULA ME BAZË KOMPETENCAT – DOKUMENTET KURRIKULARE
TEST
4. Nxënësi/ja zbaton planin e veprimit. Kjo veprimtari është nënkompetencë e kompetencës së fushës:
a) Kërkimi i përgjigjeve ose i zgjidhjeve të problemeve shkencore;
b) Përdorimi i njohurive shkencore dhe teknologjike.
5. Nxënësi vendos çështjet shkencore në kontekstin e duhur. Kjo veprimtari është nënkompetencë e
kompetencës së fushës
a) Kërkimi i përgjigjeve ose i zgjidhjeve të problemeve shkencore;
b) Përdorimi i njohurive shkencore dhe teknologjike.
6. Nxënësi vendos lidhjen mes shkencës dhe teknologjisë. Kjo veprimtari është nënkompetencë e
kompetencës së fushës:
a) Kërkimi i përgjigjeve ose i zgjidhjeve të problemeve shkencore;
b) Përdorimi i njohurive shkencore dhe teknologjike.
7. Nxënësi krijon dhe ndan mesazhe shkencore dhe teknologjike. Kjo veprimtari është nënkompetencë
e kompetencës së fushës:
a) Komunikimi me gjuhën e shkencore dhe teknologjike;
b) Përdorimi i njohurive shkencore dhe teknologjike.
66
Bajram Salianji
9. Rezultati i të nxënit: Nxënësi, përcakton problemin në mënyrë të pavarur, bën pjesë në kompetencën
e fushës (lëndës)/ dhe synohet të arrihet:
a) Kërkimi i përgjigjeve ose i zgjidhjeve të problemeve shkencore/në fund të klasës XI.
b) Kërkimi i përgjigjeve ose i zgjidhjeve të problemeve shkencore//në fund të klasës XII.
10. Rezultati i të nxënit: Nxënësi ndan disa informacione në një mesazh, bën pjesë në kompetencën e
fushës (lëndës)/ dhe synohet të arrihet:
a) Komunikimi me gjuhën shkencore dhe teknologjike/në fund të klasës XI;
b) Përdorimi i njohurive shkencore dhe teknologjike /në fund të klasës XII.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
67
KURRIKULA ME BAZË KOMPETENCAT – DOKUMENTET KURRIKULARE
TEST
1. Shprehja: Këto procese përfshijnë zhvillimet dhe ndryshimet që ndodhin në jetën shoqërore në mjedisin
ku jeton, në nivel vendor, rajonal dhe global., përfshihet në tematikën:
a) Proceset shoqërore;
b) Ndërvarësia midis njerëzve, vendeve dhe mjediseve.
2. Nxënësit/et marrin vendime mbi bazën e njohurive të fituara në nivele të ndryshme shkollimi, për
mbajnë qëndrime e sjellje të ndryshme që kanë lidhje me jetën dhe bashkëjetesën paqësore në shoqëri.
Kjo kompetencë përfshihet në tematikën:
a) Ndërvarësia midis njerëzve, vendeve dhe mjediseve;
b) Individët, grupet, shoqëria.
3. Nxënësi/ja vendos në kohë dhe në hapësirë ngjarjet, proceset dhe figurat historike. Kjo kompetencë
zhvillohet në tematikën:
a) Proceset shoqërore;
b) Kronologjia, ndryshimi dhe vazhdimësia.
4. Nxënësi/ja analizon ndikimin e shoqërisë njerëzore në cilësinë e mjediseve gjeografike të vendit tone
dhe në shfrytëzimin e burimeve natyrore. Kjo kompetencë zhvillohet në tematikën:
a) Ndërvarësia ndërmjet njerëzve, vendeve, rajoneve dhe mjediseve;
b) Kronologjia, ndryshimi dhe vazhdimësia.
5. Nxënësi/ja shpjegon zhvillimin e institucioneve në kohë dhe hapësirë. Kjo kompetencë zhvillohet në
tematikën:
a) Ndërvarësia ndërmjet njerëzve, vendeve, rajoneve dhe mjediseve;
b) Individët, grupet, shoqëria.
7. Nxënësi/ja zbulon dhe shqyrton mënyrën se si media e përpunon dhe e paraqet informacionin. Kjo
kompetencë zhvillohet në tematikën:
68
Bajram Salianji
a) Qytetaria aktive;
b) Individët, grupet, shoqëria.
8. Nxënësi/ja vlerëson shkallën në të cilën politikat publike dhe sjelljet qytetare pasqyrojnë ose
ndihmojnë në formimin e idealeve të shpallura të qytetarisë demokratike. Kjo kompetencë zhvillohet
në tematikën:
a) Qytetaria aktive;
b) Idealet dhe praktikat e qytetarisë.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
69
KURRIKULA ME BAZË KOMPETENCAT – DOKUMENTET KURRIKULARE
TEST
1. Shprehja: Zgjerimi i njohurive dhe të koncepteve artistike në arte për këtë grupmoshë tregon:
a) tematikë të fushës;
b) Synim të fushës.
3. Nxënësi/ja zhvillon më tej idetë e veta artistike duke gjetur forma të ndryshme komunikimi.
Nëpërmjet kësaj veprimtarie nxënësit/et zhvillojnë kompetencën:
a) Krijimi artistik;
b) Performimi/realizimi artistik.
4. Nxënësi/ja analizojnë në mënyrë artistike punën e interpretuar ose të realizuar. Nëpërmjet kësaj
veprimtarie nxënësit/et zhvillojnë kompetencën:
a) Krijimi artistik;
b) Performimi/realizimi artistik.
5. Rezultati i të nxënit: Nxënësi/ja komunikon përmes një gjuhe artistike për vepra të ndryshme artistike,
bën pjesë në kompetencën e fushës:
a) Performimi/realizimi i veprave/ punëve artistike;
b) Krijimi artistik.
6. Rezultati i të nxënit: Nxënësi/ja realizon vepra dy dhe tredimensionale në njё apo mё shumё veprimtari
artistike, bën pjesë në kompetencën e fushës:
a) Performimi/realizimi i veprave/ punëve artistike;
b) Krijimi artistik.
70
Bajram Salianji
7. Rezultati i të nxënit: Nxënësi/ja, përjeton një vepër artistike përmes përjetimit, vëzhgimit, dëgjimit, bën
pjesë në kompetencën e fushës:
a) Performimi/realizimi i veprave/ punëve artistike;
b) Vlerësimi i veprave artistike.
8. Rezultati i të nxënit: Nxënësi/ja, zotëron aftësi bashkëpunimi në realizimin e punëve artistike në grup,
bën pjesë në kompetencën e fushës:
a) Performimi/realizimi i veprave/ punëve artistike;
b)Vlerësimi i veprave artistike.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
71
KURRIKULA ME BAZË KOMPETENCAT – DOKUMENTET KURRIKULARE
TEST
1. Fusha e edukimit fizik, sporteve dhe shëndetit në shkallët 5-6, i mundëson nxënësit/es zbatimin në
praktikë të mënyrave të thjeshta të dhënies së ndihmës së parë në raste të traumave që ndodhin gjatë
veprimtarisë fizike, si dhe mënyrat e parandalimit të tyre. Kjo mundësi përbën:
a) qëllim të fushës;
b) tematikë të fushës.
2. Edukimi fizik u ofron nxënësve një platformë nga e cila mund të formojnë kompetenca për të zhvilluar
kapacitetet fizike e aftësitë koordinative që ndihmojnë në zhvillimin e mëtejshëm të aftësive personale
dhe ndërpersonale. Kjo veprimtari trajtohet në rubrikën:
a) Qëllimi i fushës;
b) Tematikat e fushës dhe përshkrimi i tyre.
4. Aftësia: Koordinimi, rregullimi, kontrolli, ndjesitë dhe shprehitë, të cilat i referohen aftësisë për të
ekzekutuar veprime të ndryshme lëvizore., përshkruhet në kompetencën e fushës:
a) Ndërveprimi me të tjerët në situata të ndryshme lëvizore e sportive;
b) Zhvillimi i aftësive lëvizore në përshtatje me situata të ndryshme lëvizore e sportive.
5. Fusha e edukimit fizik, sporteve dhe shëndetit në shkallët 5-6, përbëhet nga
a) tri tematika dhe tri kompetenca;
b) tri tematika dhe katër kompetenca.
6. Rezultati i të nxënit: Nxënësi/ja përshtat skema të ndryshme lëvizore sipas situatave të veprimtarisë
fizike ose lojës, lidhet me tematikën e fushës/dhe synohet të arrihet:
a) Edukim nëpërmjet aktiviteteve fizike/në fund të klasës XI.
b) Aktivitete sportive/në fund të klasës XII.
7. Rezultati i të nxënit: Nxënësi/ja njeh dhe zbaton rregulloren teknike në kushtet e lojërave sportive të
parashikuara në program, lidhet me tematikën e fushës/dhe synohet të arrihet:
72
Bajram Salianji
8. Rezultati i të nxënit: Nxënësi/ja demonstron aftësi bashkëpunimi me partnerin dhe respekt ndaj
kundërshtarit në lojë, lidhet me tematikën e fushës/dhe synohet të arrihet:
a) Aktivitete sportive /në fund të klasës XI;
b) Aktivitete sportive/në fund të klasës XII.
9. Rezultati i të nxënit: Nxënësi/ja menaxhon emocionet e tij dhe i përshtat ato në situata të ndryshme
(pune në grupe, lojë në shkollë dhe jashtë saj etj.), lidhet me tematikën e fushës/dhe synohet të arrihet:
a) Praktikim aktivitetesh në shërbim të komunitetit, mirëqenies dhe shëndetit /në fund të klasës XI;
b) Aktivitete sportive/në fund të klasës XII.
10. Rezultati i të nxënit: Nxënësi/ja zbaton metoda të përshtatshme për kryerjen e veprimtarisë fizike
e sportive, me qëllim shmangien e mbilodhjes dhe traumave fizike, lidhet me tematikën e fushës/dhe
synohet të arrihet:
a) Aktivitete sportive /në fund të klasës XI;
b) Praktikim aktivitetesh në shërbim të komunitetit, mirëqenies dhe shëndetit /në fund të klasës XII.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
73
KURRIKULA ME BAZË KOMPETENCAT – DOKUMENTET KURRIKULARE
TEST
1. Nxënësit/et mundësohen të integrojnë njohuritë dhe shkathtësitë me aftësitë e mendimit kritik dhe
krijues për zgjidhjen e problemeve, duke i kushtuar rëndësi sigurisë personale dhe shëndetësore. Këto
mundësi lidhen me
a) qëllimin e fushës;
b) tematikat e fushës.
2. Nxënësit/et zhvillojnë aftësitë e tyre, kreativitetin dhe njohuritë në shkenca kompjuterike, mediet
digjitale dhe të teknologjisë së informacionit. Këto aftësi zhvillohen në tematikën e fushës:
a) Algoritmika dhe programimi (aplikimi i formulave bazë);
b) Bota e kompjuterit (harduare, softuare).
3. Nxënësit/et zhvillojnë aftësi që kanë të bëjnë me kuptimin dhe përdorimin e postës elektronike. Këto
aftësi zhvillohen në tematikën:
a) E-mail-i dhe chat-i;
b) Bota e kompjuterit (harduare, softare).
5. Nxënësi/ja harton një websit motor dhe përmirëson renditjet e motorëve të kërkimit. Ky rezultat të
nxëni arrihet nëpërmjet zhvillimit të kompetencës së fushës(lëndës)
a) Hetimi përmes TIK-ut;
b) Krijimi përmes TIK-ut.
6. Nxënësi/ja përzgjedh dhe përdor sisteme menaxhimi të dhënash të përshtatshme për kërkesa specifike.
Ky rezultat të nxëni arrihet nëpërmjet zhvillimit të kompetencës së fushës (lëndës)
a) Hetimi përmes TIK-ut;
b) Krijimi përmes TIK-ut.
74
Bajram Salianji
7. Nxënësi/ja diagnostikon defektet kompjuterike, i riparon ato dhe përmirëson sisteme. Ky rezultat të
nxëni arrihet nëpërmjet zhvillimit të kompetencës së fushës (lëndës):
a) Komunikimi përmes TIK-ut;
b) Menaxhimi dhe operimi me TIK-un.
8. Nxënësi/ja vlerëson rreziqet që lidhen me mjediset online dhe krijon strategji të përshtatshme të
sigurisë dhe të kodeve të sjelljes. Ky rezultat të nxëni arrihet nëpërmjet zhvillimit të kompetencës së
fushës (lëndës):
a) Zbatimi i protokolleve dhe i praktikave sociale dhe etike, kur përdorin TIK-un;
b) Menaxhimi dhe operimi me TIK-un.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
75
KURRIKULA ME BAZË KOMPETENCAT – DOKUMENTET KURRIKULARE
TEST
76
Bajram Salianji
9. Kurrikula bërthamë përfshin edhe hapësirën përtej kufijve lëndorë në mënyrë që nxënësit/et të:
a) zbulojnë lidhje mes fushave të të nxënit;
b) ndërtojnë lidhje mes fushave të të nxënit.
10. Integrimi i veprimtarive ndërkurrikulare në kurrikulën bërthamë mund të realizohet përmes projekteve
kurrikulare të cilat:
a) lidhen duke ndihmuar njëra-tjetrën në tema apo fusha të ndryshme;
b) lidhen duke ndihmuar njëra-tjetrën në tema apo fusha të ndryshme të cilat gjithashtu
mundësojnë realizimin e kompetencave të veçanta.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
77
KURRIKULA ME BAZË KOMPETENCAT – DOKUMENTET KURRIKULARE
Literatura e përdorur:
- S’auto évaluer pour agir : rôle du sentiment d’efficacité ... https://journals.openedition.org › questionsvives
-Tests d’auto-évaluation aux concours et examens | Le CNFPT ...
www.cnfpt.fr › se-former › national
-1 AUTOEVALUATION ET TRANSFORMATIONS DE ... https://www.archives-ouvertes.fr › documen
78