Professional Documents
Culture Documents
Halimbawa:
Pang-angkop: na, -ng Pang-ukol: sa, tungkol sa/kay
Pangatnig: kaya, at, o Pananda: ay si, ang, ng
1. Morponemang Ponema
Kung nagbabago ang kahulugan ng salita dahil sa pagdagdag ng
ponemang /a/ o kontradiksyo ng /o/ sa /a/, ang /a/ o /o/ ay
itinuturing ponema.
Halimbawa:
Doktora - {Doktor} at {a}
Senyora - {senyor} at {a}
Senadora - {Senador} at {a}
2. Morpemang Salitang-ugat
Ito ay uri ng morpema na walang panlapi. Ito ay may payak
na anyo ng salita.
Halimbawa:
tao sayaw punta payong
takbo kanta alis
3. Morponemang Panlapi
Ito ang mga morpema na ikinakabit sa salitang ugat na maaring
makapagpabagong kahulugan ng salita ngunit hindi ito nakatatayong
mag-isa.
Halimbawa:
mag-ina - {mag} at {ina}
maganda - {ma} at {ganda}
bumasa - {um} at {basa}
Ito ay mga salitang binubuo ng salitang-ugat lamang.
Halimabawa:
tulog kain aral simba
Ito ay mga salitang mayroong ng salitang-ugat at panlapi.
Halimabawa:
Kumain mabait inasahan
puntahan iinom
Unlapi- ikinakabit sa unahan ng salitang-ugat
-(um-, ma-, mag-, na-, nag-, nang-, ka-, pag-, in-, pa-)
Halimbawa:
umuulan = um + ulan
naglaro = nag + laro
Gitlapi – ikinakabit sa pagitan ng unang katanig at
sinusundan ng patinig
-(-um-, -in-)
Halimbawa;
sumasayaw = s + um +asayaw
kinanta = k + in + anta
Hulapi – ikinakabit sa hulihan ng salitang-ugat
-(-in, -hin, -an, -han)
Halimbawa:
hulihin = huli + hin
basahin = basa + hin
Kabilaan – ikinakabit sa unahan at hulihan ng
salitang-ugat
Halimbawa:
pinagkainan = pinag + kain + an
pagbutihin = pag + buti + han
Ang buong salita ay inuulit o kaya naman, ang isa, higit pang
patinig ay inuulit.
Ito ay may dalawang Uri:
1. Pag-uulit na ganap – inuulit ang buong salitang-ugat
Halimbawa: gabi-gabi, araw-araw, oras-oras
2. Pag-uulit na di ganap – bahagi lamang ng salita ang
inuulit
Halimbawa: iinom, susulat, tatakbo, kakain
Ito ay dalawang salitang pinagsasama para makabuo ng isang salita
Halimbawa ng Tambalang Salita:
Balat-sibuyas Silid-aklatan
Ingat-yaman Hatinggabi
Patay-gutom Bahay-kubo
Ningas-kugon Hatid-sundo
Takip-silim Araw-gabi
Anak-pawis Tubig-alat
Ito ay may dalawang uri:
1. Malatambalan o Tambalang Parsyal
- nananatili ang kahulugan ng dalawang salitang
pinagtatambal. Ginagamitan ito ng gitling sa pagitan.
Halibawa: balik-bayan, bahay-kalakal
2. Tambalang Ganap
- nakabubuo ng ikatlong kahulugang iba kaysa sa kahuluga
ng dalwang salitang pinagsama.
Halimbawa: hampaslupa, bahaghari
Kayarian ng Salita
Morpemang
Leksikal
Uri
Morpema
Morpemang Payak
Pangkayarian
Morponemang Maylapi
Ponema
Morpemang
Anyo Inuulit
Salitang-ugat
Morponemang
Panlapi Tambalan