Selçuk Canberk Dağtekin

Caz Bölümü Öğrencisi / No: 21579326

Hacettepe Üniversitesi Ankara Devlet Konservatuvarı

Form Bilgisi Dersi Vize Sınavı

Motif:

Genellikle 2 ya da 3, hızlı eserlerde 4 ya da daha fazla ölçü içinde oluşan en aşağı 2 sesi bir vurgusu
olan, armonik yapıya uygun karakteristik özelliği bulunan, yapının en küçük parçasıdır.

Motif Gelişimi:

1. Aralıkların genişletilmesiyle ve daraltılmasıyla

2. Motifi çevirmek yoluyla (yönünü çevirmek)

3. Ses kümelerini büyütüp küçülterek

4. Motifi özetleyerek (Sadece kuvvetli zamanlarını alarak, cazda tam tersi mesela)

5. Hepsinin karıştırılmasıyla

Cümle:

2 ölçülük motiflerin birleşiminden, 4 ölçülük cümleler oluşurlar.

Cümle Gelişimi:

1. Cümlenin tümünün tekrarı

• Melodinin süslenmesi (çarpma, grupetto, mordan)

• Armonide değişiklik

• Cümle tekrarında ses alanının değiştirilmesi

• Cümle tekrarında eşlik figürleri değişebilir.

• Cümlenin başı ve sonu aynı kalmak koşuluyla ortasında değişiklikler yapılabilir.

 2.Cümlenin başında uzama (Giriş)

Bu kavram giriş anlamı taşır.

3.Cümlenin içinde uzama

• Cümlenin belirli bir parçasının tekrarıyla

• Cümle parçasının birkaç kez armoni yürüyüşü içinde duyurulmasıyla

• Önemli bir akorun genişletilmesiyle (I ve V gibi)

4.Cümlenin sonunda uzama

• Kalış içinde uzama: Cümlenin ikinci yarısı değiştirilmeden ya da değiştirilerek tekrarlanır.

• Kalıştan sonra uzama

- İki kalış akorunun (V ve I) en az iki kez tekrarı ile

-Son birinci derece akorunun (Tonik) istenildiği kadar ritmik değişikliğe
uğratılmasıyla

Periyot

İki cümlenin birleşiminden oluşan yapıya periyot denir. Genellikle 8 ölçüdür. Cümlelerden birincisine
öncül ikincisine soncul adı verilir.

1. Öncül

Cümlelerden birincisinin adıdır. Genellikle birinci derece akoruyla başlar. (Tonik) Fakat bittiği derece
beşinci derecedir yani dominanttır.

2. Soncul

Periyodun ikinci cümlesidir. Görevi bitirmektir. Herhangi bir akorla başlayabilir fakat tam kadansla
biter. Soncul üç türde kurulur:

a. Koşut Yapı: Öncülün tam benzeri olarak kurulur fakat yarım yerine tam kadansla biter.

b. Ters Kuruluş: Soncul cümlesi öncül cümlesinin ters yönüne doğru gelişir.

c. Zıt Kuruluş: Soncul ve öncül arasında hiçbir yönden benzerlik olmaz. (ritim, melodi, armoni)
Periyot Gelişimi

1. Bütün periyotun tekrarı

2. Soncul cümlesinin tekrarı (ister varyasyonu gelir isterse gelmez ama ikisi de kabul edilir.)

3. Öncül cümlesinin tekrarı (ister varyasyonu gelir isterse gelmez ama ikisi de kabul edilir.)

4. Öncülün başında genişleme (cümlenin başında uzama gibi, aslında giriş anlamı taşır.)

5. Her iki cümlenin başında genişleme

6. Her iki cümlenin sonunda uzama (özellikle sonculun sonunda uzama)

Coda ve Codetta

Eserin sonunda tam kadanstan sonra ritim değişmeden bir uzama oluyorsa buna codetta, belirli
periyotlarla ritim değişerek uzama oluyorsa buna coda adı verilir. Ritmin değiştiği yerler adım olarak
işaretlenir.

Çift Periyot

8 ölçülük periyotun en az iki defa tekrar edilmesiyle oluşur.

Bölme

Şu ana kadar anlatılan bütün konular bölmeyi oluşturur.