MÜZİK TARİHİ – KLASİK VE ROMANTİK DÖNEM

GÜZ DÖNEMİ FİNAL SINAVI

Burak ÇELENK
19280015

1. L.van Beethoven'ın getirdiği, yeni bir döneme geçişin de göstergesi olan, yenilikleri
örnek vererek yazınız. (35 puan)
2. Klasik Dönem "sonat" türü hakkında bilgi veriniz. (20 puan)
3. Sanatçının statüsü konusunda Mozart ve Beethoven dönemleri arasındaki ayrımları
yazınız. (20 puan)
4. Beethoven hangi türdeki yapıtlarıyla öne çıkar? Bu türde verdiği yapıtlar arasında
hangileri, hangi özellikleriyle öne çıkar? Her biri için birkaç cümleyle açıklayarak
yazınız. (25 puan)

CEVAPLAR

1. Beethoven’in getirmiş olduğu yenilikler:

• Klasik Dönem müziğinin bir özelliği olan, temanın dört ölçüde verilmesi geleneğini
değiştirmiştir. Örneğin; 5. Senfoni’nin 1. bölümünde tema ilk iki ölçüde veriliyor.
• Beethoven “Ezgi, formun belirlediği kurallara göre işlenir” kuralını değiştiriyor. Biçim
ezgiye göre belirlenir. Bestecinin içinden geldiği gibi. Örneğin; Son dönem yapıtlarında
sağırlığının ilerlemesiyle birlikte kendi iç dünyasını yansıtan eserler ortaya çıkartmış
olması.
• Akorsal yapıya önem verir. Bu doğrultuda müzik yapısal olarak derinleşir, yoğunlaşır ve
hacim kazanır. Bunu elde etmek için kontrpuan ve armoniyi bir arada kullanmaktan
çekinmemiştir. Örneğin; yapıtlarında ağırlıklı olarak melodiye yer vermektense daha
yoğun bir armoni ile bir piyano sonatını bile senfonik eser gibi yoğun nota içerikli
yazıyor.
• Orta ses sınırı ile bağlı kalmamış, klavye üzerindeki tüm notaları, tiz ve pes sesleri
kullanmaktan kaçınmamıştır. Örneğin; Klasik dönem yapıtlarında Haydn ve Mozart
 eserlerinde genellikle fazla geniş oktav kullanımı yoktur, orta seslerde bir melodi ve bu
melodiye eşlik eden bir nota dizini vardır. Fakat Beethoven bu yapısal biçimi bozarak
klavye üzerinde daha geniş aralıkları kullanarak anlatmak istediği duyguyu daha net bir
şekilde günümüzde bizlere yansıtıyor.
• Disonansları bir anlatım öğesi olarak özgürce kullanmıştır. Disonans notaları
kullanmasının sebebi olarak da, iç dünyasında yaşamış olduğu yoğun öfke ve acı
duygularını yansıtabilmek için olduğunu söyleyebilirim.
• İçten gelen dürtüyle, anlatımın gerektirdiği özellikleri kullanarak biçimin sınırlarını
zorlamış, değiştirmiş. Buna örnek olarak son iki dönemin yapıtlarında içsel gücün dışa
vuruşu olarak biçimlenir. Nedeni ise bana göre; kendini özgür ve bağımsız bir kişi olarak
görmesi ve yaşamış olduğu zorluklar, mutsuzluklar, hayatın Beethoven’a yaşatmış olduğu
acılar onu böyle bir duruma sokmuştur.
• Bunlara ek olarak, Tahta üflemeli çalgıları daha ön planda kullanmıştır.
• 2. Senfonisi’nin geleneksel senfoni yapısı gereği Menuet olan üçüncü bölümü, Beethoven
tarafından Scherzo olarak değiştirilmiştir.
• Piyano Trio’larında farklılıklar görülür. Beethoven dönemine kadar Haydn ve Mozart
Piyano Trio’ları herhangi bir yetenek talep etmeksizin, amatör çalgıcılar için
yazılıyormuş. Fakat Beethoven’in Op.1 Piyano Trio’ları, tıpkı erken dönem piyano
sonatları gibi neredeyse senfonik bir eser kadar uzun, her biri dört bölümden oluşan, icra
etmek için üst düzey virtüözite isteyen eserlerdir.
• Üçüncü bölüm olarak Scherzo ile son bölüm arasına, Adagio bir bölüm eklemiştir. Bu
ekstra bölüme “La Malinconia” adını vermiştir. Bu yenilik o dönemin dinleyicilerinde şok
etkisi yaratmıştır.
• Bir başka yenilik ve farklılık ise, 4. piyano konçertosuyla birlikte ortaya çıkmıştır. O
döneme kadar bütün konçertolarda önce orkestra esere başlar sonrasında solo girermiş.
Fakat 4. piyano konçertosunda girişi piyano yapıyor ve bir süre sonra orkestra giriyor. Bu
durum dinleyicilerde şok etkisi yaratmış.

2. Erken klasik dönemde sonat, üç bölümden oluşan bir çekirdek formdaydı. Haydn ve
Mozart’a uzanan çizgide klasik sonat, dört bölümlü gelişmiş form ’unu kazanmış ve bu
yeni yapısıyla yaylılar dörtlüsünün, daha da önemlisi, senfoninin temel biçimi durumuna
gelmiştir. Genel olarak birbirinden yapı, tempo ve ton bakımından ayrılan dört bölümden
 oluşuyordu sonat türü. Hızlı bir tempoda birinci bölüm, alt üçlü tonunda ağır tempoda bir
bölüm, eski dans süitlerinden gelme bir menuet, hızlı bir son bölüm şeklindedir.
Senfonilerde ve oda müziği eserlerinde olduğu gibi, klasik sonat, Haydn, Mozart ve
Beethoven’in kompozisyonlarında kimlik kazanmıştır. Sonatların developpement bölümü,
bestecinin biçim kaygılarından uzaklaşıp, kendine özgü anlatımını, kendine özgü
yöntemlerle bağımsızlaşmış bir imgeleme ile gerçekleştirdiği bölüm olarak görülür. Sonat
formunun kuralları içinde yer alabilen özgür hareketler, senfoni ve konçerto formlarında
da egemenliğini devam ettirmiştir. Bu nedenle sonat türü müzikte önemli bir yere sahiptir.

3. Her ne kadar Mozart ve Beethoven’i bir birinden statü olarak ayırmak istemesem de, her
iki bestecinin yapmış olduğu başarmış olduğu sonuçlar bana göre çok farklı. Mozart
Klasik Dönemin veya müziğin, sanatın dehası olarak bilinen bir çocuğu. Yaşamı boyunca
yapmış olduğu bir sürü beste ve yapıtları o dönemde yaşamış ve kendinden sonra gelen
müzisyenlere ilham kaynağı olmuş ayrıca günümüzde de bir çok müzisyenin öğretmeni
statüsünde diyebilirim. Fakat diğer tarafta tamamen her şeyden bağımsız kendi
özgürlüğünü yaşayan bir besteci Beethoven var. Her ne kadar kariyerinin başlarında
kendinden önceki bestecilerin stillerine sahip çıkıp onları benimseyerek bu işe başlamış
olsa da ileride onu nelerin beklediğinin farkında olarak hareket eden bir Beethoven’den
söz ediliyor. Sanatçıların hizmetçi olarak görüldüğü bir dönemde müzisyenin statüsünü
kabullenmemiş ve kendini her zaman üstün birisi olarak görmüş. Ayrıca müziğe getirmiş
olduğu pek çok yenilik ve farkında olmadan yaşamış olduğu sağlık sorunu doğrultusunda
Romantik Dönemi başlatan bir besteci olduğundan Beethoven’in idealist oluşu beni en
çok etkileyen konu oldu.

4. Beethoven’in tüm eserleri arasında günümüzde senfonileri öne çıkar. Müziğe ve senfoniye
getirmiş olduğu yenilikler, farklılıklar onu “Senfoni’nin Babası!” olarak anılmasını
sağlamıştır. Ayrıca bestelemiş olduğu tek opera yapıtı da oldukça ilgi çekmiştir. Kısaca bu
eserlerden bahsedecek olursak:
• 3. Senfonisi (EROİCA): Bir kahramanın anısına ithaf ettiği senfoni. Önce
Napolyon’a ithaf ediyor daha sonrasında bir kahramanın olarak başlık atıyor.
Eroica’da ki en önemli özelliklerden biri, bütünüyle o dönemde ki sahne dünyasına ait
olan bir takım kavramların, dramatik iniş çıkışların 3. senfonide kendini göstermesi.
Öfke, neşe, acı ve mutsuzluk gibi bütün bu duygular Eroica’da, sanki bir sahne eseri
 seslendiriliyormuş gibi varlık buluyor. Dramatik hareketler insanları şaşırtıyor çünkü
bu senfonide görmeye alışık oldukları bir durum değil. Bu dramatik çatışmalar, sahne
vari çalışmalar ilk kez Eroica’da ortaya çıkıyor.
• 5. Senfoni: Eserin başlangıçtaki kısa temalar o dönemde alışık olunmayan bir giriş ile
dinleyicileri şaşırtmıştır. Bu senfoninin başka bir özelliği ise, ilk seslendirildiği
dönemde Napolyon orduları tarafından Viyana kuşatma altındaydı ve seslendirilişinde
5. senfoninin muazzam yapısı, kuşatma altındaki Viyana’ya müthiş bir enerji, güç,
direnme, karşı koyma, ayakta kalma gücü vermiş ve o kuşatmadan kurtuluşun simgesi
haline gelmiştir.
• 6. Senfoni (PASTORAL): Barok dönemden sonra Pastoral Senfoni ile Beethoven ilk
kez yeniden programlı müziğe dönüş yapıyor. Müzik dışı bir konunun anlatılması
klasik dönemin sonunda Beethoven tarafından tekrardan gün yüzüne çıkıyor ve
kendinden sonra gelecek olan Romantik Dönemin en popüler yapısı olarak yeniden
hayat veriyor, başlangıcı sağlıyor.
• 7. Senfoni: Beethoven’ın iç dünyasını anlattığı, o dönem ayrıldığı ölümsüz sevgilinin
ardından yazdığı bir senfonidir. Özellikle ilk bölümünün ağır duygusal havası
duyduğu aşk acısını yansıtan bir yapıdadır. İç dünyayı yansıtması da tamamen
romantik dönemde karşımıza çıkan bir tavırdır. Beethoven, sağırlığının da getirmiş
olduğu bir durum ile iç dünyasını yansıtma ihtiyacı duyan ve bunu yaparken de var
olan sistemdeki bütün biçimleri, türleri değiştirmeyi göze alan bir stil geliştiriyor.
• 9. Senfoni: Hayattayken yazmış olduğu son senfonisidir. Beethoven’in ideallerinin
bir özeti olarak görülen bu çok büyük yapıtında getirmiş olduğu yenilikler de vardır.
Örneğin, ilk kez bir senfonide güçlü ve büyük bir koro kullanımı görülmüştür. İnsan
sesi ile senfoniyi birleştirmek o dönem için yapılan çok büyük bir adım. Senfoniye
getirmiş olduğu koro yeniliği ile birlikte senfoninin bölüm sayısı da artıyor. 9.
Senfoninin simgesel barış özelliği, Avrupa birliğinin Marşı olarak karşımıza çıkıyor
olamsı.
• Fidelio Operası: Bu opera bir kahramanlık, kurtarma konusu içeren bir yapıttır.
Beethoven’in ilk ve tek operasıdır. Karşısında Mozart gibi iyi bir opera eseri yazan
besteci varken Fidelio Operası’nın üzerine fazla düşünerek her notayı incelikle yazmış
olduğu bir operadır.