LAYUNIN NG AGENDA KATITIKAN NG PULONG - Ito ay isang mahalagang dokumento sa

isang pagpupulong. Isinusulat dito ang tinatalakay sa pagpupulong ng

• Bigyan ng ideya ang mga kalahok sa mga paksang tatalakayin bahagi ng adyenda. Nakasulat din kung sino-sino ang dumalo, anong
at sa mga usaping nangangailangan ng atensiyon oras nag simula at nag wakas ang pagpupulong gayundin ang lugar na
pinagganapan nito. Ito ang nag sisilbing tala ng isang malaking
Ang agenda ay parang mapa.
organisasyon upang maging batayan at sanggunian ng mga bagay na
• Nagsisilbi itong gabay na nagbibigay ng malinaw na direksiyon tinatalakay. 
kung paano mararating nang mabilis ang patutunguhan.
KAHALAGAHAN NG KATITIKAN
KAHALAGAHAN NG PAGHAHANDA NG AGENDA - naipapaalam sa mga sangkot ang mga nangyari sa pulong
- maaaring maging mahalagang dokumentong pangksaysayan sa
• Masisigurong tatakbo nang maayos ang pagpupulong at ang paglipas ng panaho
lahat ng kalahok ay patungo sa isang direksyon. - ito’y magiging hanguan o sanggunian sa mga susunod na pulong
- ito’y batayan ng kagalingan ng indibidwal
• Mas mabilis natatapos ang pagpupulong kung alam ng lahat
ang lugar na pagdarausan, ang oras ng pagsisimula at Nakatala sa Katitikan ang mga sumusunod:
pagtatapos, ang mga kailangang talakayin, at ang maaaring
kalabasan ng pulong • Paksa
• Petsa
EPEKTO NG HINDI PAGHAHANDA NG AGENDA • Oras
• Pook na Pagdarausan ng Pulong
• nawawala sa pokus ang mga kalahok, na nagdudulot sa tila
• Mga Taong Dumalo at Di Dumalo
walang katapusang pagpupulong
• Oras ng Pagsisimula
• umuunti ang bilang ng dumadalo sa pagpupulong • Oras ng Pagtatapos

• tumatagal ang pagpupulong at nasasayang lamang ang Gabay sa Pagsulat ng Katitikan

panahon ng mga kalahok
BAGO ANG PULONG
- Ihanda ang sarili bilang tagatala.
- Lumikha ng isang template upang mapadali ang pagsulat.
MGA NILALAMAN NG AGENDA
1. Saan at kalian idaraos ang pagpupulong? Anong oras ito HABANG NAG PUPULONG
magsisimula at matatapos? - Magpokus sa pag-unawa sa pinag-uusapan at sa pagtala ng mga
desisyon o rekomendasyon.
2. Ano-ano ang mga layuning inaasahang matamo sa pulong? Sa
bahaging ito ng agenda, sinasagot nito ang tanong na: PAGKATAPOS NG PULONG
- Kung may mga bagay na hindi naiintindihan, lapitan at tanungin
“Bakit tayo magkakaroon ng pagpupulong?” pagkatapos ng pulong ang mga namamahala rito o ang iba pang
dumalo.
TALUMPATI NG PAMAMAALAM - kapag aalis na sa isang lugar o
magtatapos na sa ginampanang tungkulin anu- ano ang mga kasiya-
siyang karanasan?ano ang damdamin sa sandaling yon? pasasalamat
kung tatanggap ng ala-ala o gantimpala
TALUMPATI NG EULOHIYA - binbigkas sa sandali ng pagyao o sa
memoryal na serbisyo sa isang kilalang namayapa.binibigayng diin
ang nagawa ng namatay noong buhay pa siya. inaugurasyon –
binibigkas sa seremonya ng pagsisimula ng isang mahalagang
tungkulin o gawain tulad ng talumpati ng pangulo sa pagtatalaga sa
kainla sa tungkulin, talumpati sa pagsisimula ng isang proyekto ng
organisasyon.
MGA KASANGKAPAN NG TAGAPAGSALITA
TINIG
- Ito ay nakatutulong sa pag-unawa sa nilalaman ng talumpati.
- Ibinabagay ito sa nilalaman ng pananalita.
TINDIG
- Tumindig ng MAAYOS at IWASAN ang tindig militar.
- Magmukhang kagalang-galang
- Magpapakita ng kahandaan
GALAW
- Nasasaklaw nito ang ekspresyon ng mukha,mata,galaw ng ulo at
katawan
- Ito’y nakatutulong sa paghahatid ng mensahe
- Nakatatawag pansin sa tagapapakinig
KUMPAS NG KAMAY
- Nagbibigay diin sa sinasabi
- Ito’y pantulong lamang sa pananalita
- Hindi dapat maka-agaw ng pansin.
SALIK PARA SA PANIMULA NG PAGSASALITA:
1. Kilalanin ang tagapakinig
2. Isaalang-alang ang okasyon kung PORMAL o DI-PORMAL
MGA KATANGIAN NG MAHUSAY NA TAGAPGASALITA
KAHANDAAN - Ito ay malalaman sa panimula o introduksyong
binibigkas sa talumpati.
KAALAMAN SA PAKSA - Ito’y magsasalamin sa paraan ng
pagbigkas at pagtalakay na ginagawa ng nagtatalumpati o nagsasalita
KAHUSAYAN SA PAGSASALITA
- Madaling maka-akit na makinig ang publiko o mga tagapakinig
- Nakikita ang kasanayan sa paggamit ng wika
ALAM NIYO BA?
Si FIDEL CASTRO ang may hawak ng Guiness Book of Record bilang
tao na nagtalumpati sa loob ng mahabang oras.
AGENDA
- Ito ay isang talaan ng mga paksang tatalakayin (ayon sa
pagkakasunod-sunod) sa isang pormal na pagpupulong.
- Ito ay mahalagang bahagi ng pagpaplano at pagpapatakbo ng pulong
- Nakasaad din dito ang mga aksiyon o rekomendasyong inaasahang
pag-usapan sa pulong
- Ito ay ibinibigay sa mga kalahok ilang araw bago ang pagpupulong
TALUMPATI
- ang talumpati ay isang buod ng kaisipan o opinyon ng isang tao na
pinababatid sa pamamagitan ng pagsasalita sa entablado para sa mga
pangkat ng mga tao.layunin nitong humikayat, tumugon, mangatwiran,
magbigay ng kaalaman o impormasyon at maglahad ng isang
paniniwala.
PAGHAHANDA SA TALUMPATI
Para maging epektibo ang talumpati, pinapayuhan ang
mananalumpati na magkaroon ng magandang personalidad, maging
malinaw ang pananalita, may malawak na kaalaman sa paksang
tinatalakay, may mahusay na paggamit ng kumpas, at may kasanayan
sa pagtatalumpati. dapat din tandaan ng mananalumpati ang tindig,
galaw, pagbigkas, pagbibigay din at kaugnayan sa madla.
MGA DAPAT ISAALANG-ALANG SA PAGTATALUMPATI
Dapat isaalang-alang ng mananalumpati ang kanyang sarili sa
harap ng kanyang tagapakinig; ang kanyang paraan ng pagbigkas ng
mga salita, kanyang pananamit, kanyang asal sa entablado, kumpas
ng kamay; at laging dapat tandaan na siya ay nasa harap at
pinakikinggan at pinanood ng mga tao.
ANYO NG TALUMPATI
Biglaan O Daglian (Impromptu) - walang pagkakataong
makapaghanda ang mananalumpati; ngunit ang mga pagkakataong ito
ay gaya lamang ng mga simpleng okasyon gaya ng mga sa paaralan,
kaarawan at iba pa.
Maluwag (Extemporaneous)- ang mananalumpati ay binibigyang ng
maikling panahon para maghanda pagkatapos maibigay ang paksa o
tanong.
Handa (Prepared) - mahabang panahon ay ibinibigay para maghanda
ang mananalumpati; isinasaulo na ang isang handang talumpati at
pipiliin na lamang ang wasto at pinakamabuting paraan ng pag-deliver.
MGA URI NG TALUMPATI
TALUMPATI NA NAGPAPALIWANAG - pagbibigay kaalaman ang
hangganan ng talumpating ito nag-uulat, naglalarawan, tumatalakay
para maintindihan ng tagapakinig ang paksa gumagamit ng biswal na
kagamitan, ng paghahambing upang higit na maunawaan may
katibayan na katotohanan na pagpapaliwanag nang mabuti sa paksa
limitado ang mahahalagang puntos na dapat talakayin, sapat lang na
matandaan ng kaisipan ng mga tagapakinig.
TALUMPATI NA NANGHIHIKAYAT - layuning makaimpluwensya sa
pag-iisip at kilos ng nakikinig, at para makumbinsi ang nakikinig may
katibayan tulad ng nagpapliwanag dapat na buhay ang pamamaraang
humihimok sa nakikinig karaniwang kontrobersyal ang paksa at alam
ng nagsasalita na may posisyon ang nakikinig.
TALUMPATI NG PAGPAPAKILALA ANG FOCUS
A. TUNGKOL SA PANAUHIN - dito nakasalalay ang
pagtanggap sa kanya, ipakita ang awtoridad ng ispiker
sa paksa
B. TUNGKOL SA PAKSA - inihahanda ang tagapakinig sa
kahalagahan ng paksa.
TALUMPATI SA PAGKAKALOOB NG GANTIMPALA - ang empasis
ay ang kahalagahan ng gawaing siyang nagbigay daan sa okasyon
binabanggit din ang entidad na nagkaloob ng gantimpala maihahanay
din ang pagkakaloob ng karangalan sa isang indibidwal dahil sa isang
gawaing matagumpay na nagampanan.
TALUMPATI NG PAGSALUBONG- uri ng talumpati na ginagawa sa
mga okasyong tulad ng pagtanggap sa pinagpipiganang
panauhin,dinadakilang nagtapos sa paaralan,pagbati sa isang
delegasyon nagpapaliwanag sa kabuluhan ng okasyon, pagpapakita
ng layunin ng organisasyon, pagpaparangal sa taong sinasalubong.
PANUKALANG PROYEKTO
- isang proposal na naglalayong itatag ang mga plano o adhikain sa
isang komunidad o samahan.
- isang kasulatan o mungkahing naglalaman ng mga plano ng gawaing
ihaharap sa tao o samahang pag-uukulan nito na siyang tatanggap at
magpapatibay nito.
PAGSULAT NG PANUKALANG PROYEKTO
 Ang unang mahalagang hakbang na dapat isagawa ay ang
pagtukoy sa pangangailangan ng komunidad o organisasyong
pag-uukulan ng project proposal.
 Magmasid sa pamayanan o organisasyong pag-uukulan ng
project proposal.

AYON KAY BARTLE

Kailangan nitong magbigay ng impormasyon at makahikayatng PAGSULAT NG KATAWAN
positibong pagtugon mula sa pinag-uukulan nito.
 Layunin – Ayon kina Jeremy Miner at Lynn Miner (2008), ang
“Walang lugar sa sulating ito ang pagsesermon, layunin ay kailangang maging SIMPLE:
pagyayabang o panlilinlang sa halip ito ay kailangang tapat at
totoo sa layunin nito.”  Specific
 Immediate
 Measurable
 Practical
MGA BAHAGI NG PANUKALANG PROYEKTO
 Logical
 Panimula  Evaluable
 Katawan
 Kongklusyon  Plano ng Dapat Gawain –Pagbuo ng ga tala ng Gawain o
Plan of Action na naglalaman ng mga hakbang na isasagawa
upang malutas ang suliranin.

BALANGKAS NG PANUKALANG PROYEKTO  BADYET – Talaan ng mga gastusin na kakailanganin sa

pagsasakatuparan ng layunin.
 Pamagat
 Proponent ng Proyekto
 Kategorya ng Proyekto
 Petsa
 Rasyonal
 Deskripsyon ng Proyekto
 Badyet
 Pakinabang
 BIONOTE
- Isang maikling impormatibong sulatin (karaniwang isang talata
• Thesis-driven Synthesis – halos katulad lamang ito sa ng lamang) na naglalahad ng mga kwalipikasyon ng isang indibidwal at
background synthesis ngunit nag kakaiba lamang sila sa ng kaniyang kredibilidad bilang propesyunal.
pagtutuon, sapagkat sa ganitong uri ng sintesis hindi lamang
simpleng pagpapakilala at paglalahad ng paksa ang kailangan
kung hindi ang malinaw na pag-uugnay ng mga punto sa tesis 7 KATANGIAN NG BIONOTE
ng sulatin.
1. Maikli ang nilalaman
• Synthesis for the Literature – ginagamit ito sa mga sulating 2. Gumagamit ng pangatlong panauhang pananaw.
pananaliksik. Kadalasang kahingian ng mga sulating 3. Kinikilala ang mambabasa.
pananaliksik ang pagbabalik- tanaw o pagrebyu sa mga 4. Gumagamit ng baligtad na tatsulok.
naisulat nang literature ukol sa paksa. Karaniwang isinasaayos 5. Nakatuon lamang sa mga angkop na kasanayan o katangian
ang sulatin batay sa mga sanggunian ngunit maaari rin 6. Binabanggit ang degree kung kailangan
namang ayusin ito batay sa paksa. 7. Maging matapat sa pagbabahagi ng impormasyon

Bakit nagsusulat ng bionote?

Hakbang sa pagsulat ng Sintesis  Upang ipaalam sa iba hindi lamang ang karakter kundi maging
ang kredibilidad sa larangang kinabibilangan.
1. Linawin ang layunin
 Ito’y isang paraan upang maipakilala ang sarili sa mga
2. Pumili ng naaayon na sanggunian batay sa layunin at basahin ng
mambabasa.
mabuti ito.
 Ginagamit para sa personal profile ng isang tao , tulad ng
3. Buuin ang tesis na sulatin
kanyang “academic career” at iba pang impormasyon ukol sa
4. Bumuo ng plano sa organisasyon ng sulatain
kanya.
5. Isulat ang unang burador.
6. Ilista ang mga sanggunian. Gamit
7. Rebisahin ang sintesis.
8. Isulat ang pinal na tesis.  Pagpapasa ng artikulo o pananaliksik sa dyormal o antolohiya
 Pagpapasa ng aplikasyon sa palihan o workshop
 Pagpapakilala ng sarili sa website o sa siang blog
 Panimulang pagpapakilala ng aplikante sa isang posisyon o
scholarship
 Tala ng emcee upang ipakilala ang isang tagapagsalita o
panauhing pandangal
 Pagpapakilala ng may-akda, editor, o iskolar na ilalathala sa
huling bahagi ng kaniyang aklat o anumang publikasyon
Ano ba ang abstrak?

• Ang Abstrak ay isang uri ng lagom na karaniwang ginagamit sa
pagsulat ng mga akademikong papel tulad ng tesis, papel na
siyentipiko, at teknikal lektyur, at mga report. Ito ay kadalasang bahagi
ng isang tesis o disertasyon na makikita sa unahan ng pananaliksik
pagkatapos ng title page o pahina ng pamagat.
• Karaniwang gumagamit ng 100 to 500 na salita sa paggawa ng
abstrak. Maaari ring magbago ang nilalaman ng abstrak ayon sa
disiplina at kagustuhan ng palimbagan.
Uri ng Abstrak
●DESKRIPTIBONG ABSTRAK
•Inilalarawan sa mga mambabasa ang pangunahing ideya ng papel
•Nakapaloob dito ang kaligiran,layunin at tuon ng papel
•Wala itong konkretong buod o konkretong resulta ngunit para itong
isang plano na dapat na sundan ng isang manunulat. Ito ay maiksi at
binubuo lamang ng 100 o kulang sa 100 na mga salita.
●IMPORMATIBONG ABSTRAK
•Marami sa mga abstrak na sulatin ay inpormatibo ang uri. Halos lahat
ng elemento ng abstrak na sulatin ay nakapaloob sa impormatibong
uri.
•Higit sa lahat ay kapakipakinabang ito para sa mga magbabasa nito.
Ito ay mahaba kumpara sa deskriptibong abstrak. Kumpleto ito at
binubuo ng halos dalawang daan at limampong salita o higit pa.
Mga Hakbang sa Pagsulat ng Abstrak
1. Basahing mabuti at pag-aralan ang papel o ang akademikong
sulatin na gagawan ng Abstrak.
2. Hanapin at Isulat ang mga pangunahing kaisipan o ideya ng bawat
bahagi ng sulatin mula sa introduksyon,kaugnay na
literature,metodolohiya,resulta at konklusyon.
3 .Buoin gamit ang mga talata,ang mga pangunahing kaisipang taglay
ng bawat bahagi ng sulatin.Isulat ito ayon sa pagkasunod-sunod ng
mga bahagi nito sa kabuoan ng papel.
4. Basahing muli ang ginawang abstrak suriin kung may nakaligtaang
mahahalagang kaisipang dapat isama rito.
5. Isulat ang pinal na sipi nito.
SINTESIS
- Pagsasama ng dalawa o higit pang buod.
- Paggawa ng koneksiyon sa pagitan ng dalawa o higit pang mga
akda o sulatin.
- Pagsasamang iba’t ibang akda upang makabuo ng isang akda
nakapag-ugnay.
Sa Pilosopiya, ang sintesis ay bahagi metodong diyalekikal ni Georg
Wilhelm Friedrich Hegel kaugnay ng pagbuo ng “katuwiran”.
Uri ng Sintesis

• Background Synthesis – ito ay isang uri ng sintesis na

nangangailangang pagsama-samahin ang mga sanligang
Katangian ng Abstrak impormasiyon ukol sa isang paksa at karaniwan itong inaayos
ayon sa tema at hindi ayon sa sanggunian.
•Paggamit ng mga malinaw at direktang mga pangungusap.
•Maging obhetibo sa pagsulat.
•Higit sa lahat ay gawin itong maikli ngunit komprehensibo