MODYUL 1: INTRODUKSYON SA kumakatawan sa mga pahayag.

Permanente dahil
AKADAMIKONG PAGSULAT nakasulat o nakaukit ang mga pananda sa papel,
Akademikong Pagsulat – Ay pagsulat ng iba’t ibang kahoy o bato, at iba pang materyal.
anyo ng sulating lilinang sa mga kakayahang magpahayag 3. Fischer (2001) – Komunikasyon ang isa sa mga
tungo sa mabisa, mapanuri, at masinop na pagsusulat sa pangunahing layunin ng pagsulat.
piniling larangan. 4. Goody (1987) – Ang pagsulat ay pundasyon ng
✓ Dito mauunawaan ang kalikasan, layunin at sibilisasyon.
paraan ng pagsulat ng iba’t ibang anyo ng 5. Masistema ang pagsulat. Dahil bawat pananda ay
sulating ginagamit sa pag-aaral sa iba’t ibang may katumbas na makabuluhang tunog at isinaayos
larangan. ang mga panandang ito upang makabuo ng mga
✓ Isa sa pinakamahirap hasaing kasanayan ng makabuluhang salita at pangungusap. Masistema ang
komunikasyon ang pagsulat. pangungusap dahil ginagabayan ito ng mga batas sa
✓ Ang pagsulat ay isang komplikadong proseso na gramatika.
nangangailangan ng sapat na panahon upang ✓ Tunog-Pantig-Salita-Parirala-
maging mahusay dito. Pangungusap-Talata
✓ Ang pagsasanay sa pagsulat ay nagdudulot ng 6. Ang pagsulat ay nakadepende sa wika. Kung
higit na pagkatuto at pag-unlad ng ating pagkatao. walang wika, walang pagsulat.
✓ Walang ipinanganak na mahusay magsulat. Ito ay 7. Napagkasunduan na tumbasan ang mga titik,
isang kasanayan na nalilinang. sistema ng pagsulat.
8. Ang pagsulat ay isang paraan ng pagrerekord at
ARALIN 1: KAHULUGAN AT KALIKASAN NG pagpepreserba ng wika. Ang tekstong naisulat sa
AKADEMIKONG PAGSULAT isang panahon ay naging salamin ng wika sa
I. MGA BATAYANG KAALAMAN SA PAGSULAT panahong iyon. Dahil dinamiko ang wika at patuloy
1. Rogers (2005) – Ang pagsulat ay ang masistemang na nagbabago, napapalitan ng bagong wika ang
paggamit ng mga gramatikong marka na wikang namayani sa naunang panahon.
kumakatawan sa espesipikong lingguwistikong 9. Ang pagsulat ay simbolong kumakatawan sa
pahayag. kultura at tao. Tulad na lamang ng mga katutubong
• TITIK – Patinig, Malapatinig, at Katinig. kanta na ating naririnig, iyan ay sumisimbolo sa ating
Patinig A,E,I,O,U kultura.
Katinig B,K,D,G,H,L,M,N,NG,P,R,S,T,W,Y
Malapatinig Y,W II. AKADEMIKONG PAGSULAT
• BANTAS – Tuldok, Kuwit, atbp. Akademikong Pagsulat – Ay nangangailangan ng mas
“” Panipi (Quotation Mark) mataas na antas ng kasanayan.
‘ Kudlit (Apostrophe) ✓ Ito ay isang makabuluhang pagsasalaysay na
! Tandang Padamdam (Exclamation Point) sumasailalim sa kultura, karanasan, reaksyon at
? Tandang Pananong (Question Mark) opinyon base sa manunulat, gayundin ito ay
tinatawag na Intelektuwal na Pagsulat. Ito ay
. Tuldok (Period)
intelektuwal na pagsulat dahil naiaangat nito ang
: Tutuldok (Colon)
antas ng kaalaman ng mga mambabasa hindi ito
; Tuldok-kuwit (Semi-Colon)
opsiyon para sa mga akademiko at propesyunal.
... Tutuldok-Tuldok (Ellipsis)
✓ Mula sa salitang Akademiko: Academic –
, Kuwit (Comma)
Intelektuwal: Intellect
- Gitling (Hyphen/Dash)
_ Gatlang (Underscore) III. MGA KATANGIAN NG MAHUSAY NA
() Panaklong (Parenthesis) MANUNULAT
[] Panaklaw (Bracket) 1. Pagkalap ng mga Datos o Impormasyon
/ Iwa (Slash) ✓ Masipag at Matiyaga
2. Daniels & Bright (1996) – Ang pagsulat ay sistema ✓ Tiyak at Sigurado ang manunulat
ng permanente o malapermanenteng pananda na 2. Mag-organisa ng Ideya
 ✓ Malinaw ang panimula, katawan at wakas 9. Malinaw na Pananaw – Upang mas maunawaan ng
✓ Sistematiko mga mambabasa ang nilalaman.
3. Mag-isip nang Lohikal 10. May Pokus – Kailangang wasto ang mga
✓ Malinaw ang salitang gagamitin impormasyon, kung maaari ay iwasan ang mga hindi
✓ Panimula – Katawan – Wakas naman kailangan, hindi mahalaga, at mga taliwas sa
4. Pagpapahalaga sa Orihinalidad mga impormasyon.
✓ Magsipi ng manunulat
✓ Orihinal na pagsulat VI. PAMANTAYAN SA AKADEMIKONG
✓ Pag-iwas sa pladiyarismo PAGSULAT
5. Marunong Magsuri o Gumawa ng Sintesis Walang isang paraan sa pagsusulat ng mahusay na
✓ Lipon ng mga ideya akademikong sulatin.
✓ Nagbabago ang mga pamantayan sa pagiging
IV. MGA HALIMBAWA NG AKADEMIKONG mahusay na istilo o nilalaman depende sa
TEKSTO sitwasyon o kahingian.
1. Abstrak 5. Repleksibong Sanaysay
2. Bionote 6. Posisyong Papel ARALIN 2: PAGKILALA SA IBA’T IBANG
3. Panukalang Proyekto 7. Agenda AKADEMIKONG SULATIN
4. Talumpati 8. Katitikan ng Pulong I. MGA LAYUNIN SA AKADEMIKONG
PAGSULAT
V. MGA KATANGIAN NG AKADEMIKONG 1. Tatlong Anyo ng Komunikasyon
PAGSULAT • Pagtatalumpati
AKADEMIKONG PERSONAL NA • Pagbasa
PAGSULAT PAGSULAT • Pagsulat
Pormal Impormal o Layunin ng Pagsulat
Intelektuwal Magaan ang Tono 1. Manghikayat
Pormal na Pagsulat Maligoy 2. Mang-aliw
3. Magpabatid
1. Kompleks – Kailangang maglaan ng masusing 2. Akademikong Sulatin
pananaliksik at pagtuklas. Kailangang mas malawak A. Impormatibong Akademikong Sulatin –
ang leksiyon at mga bokabularyo. Nagbibigay ng kaalaman at nagbibigay ng
2. Pormal – Kailangang pumili ng mga salitang paliwanag. (Hal. Balita, Encyclopedia, Sulatin
naaayon sa salaysay, hindi dapat gumamit ng mga tungkol sa Kasaysayan, Pananaliksik,
salitang pabalbal. Disertasyon, Tesis, Pamanahong Papel)
3. Tumpak – Kailangang ang mga impormasyong B. Personal/Malikhaing Akda – Tayo lamang ang
inilalahad ay walang labis at walang kulang. nagsusulat. (Hal. Autobiography, Talaarawan
4. Obhektibo – Ang mga pinagbabatayang katotohanan (Diary), Memoir, Liham)
na kadalasan ay ang impormasyong nais ibigay. C. Kritikal o Akademikong Akda – Nagbibigay ng
5. Eksplisit – Pagsasama-sama ng mga impormasyon sa impormasyon o mga ideya at maaaring
pagtukoy ng pagkakaugnay at paghihinuha. nagbibigay ng aliw. (Hal. Review, Pagsusuri,
6. Wasto – Dapat ang isang manunulat ay gagamit ng Talang Pangkasaysayan)
wastong bokabularyo o mga salita. D. Sulating Nanghihikayat – Layong
7. Responsible – Kailangang ang isang manunulat ay mangumbinsi o maimpluwensyahan ang isang
maging responsible sa mga impormasyong kanyang tao na pumanig sa isang paniniwala, opinyon o
ilalahad. Kailangang ito ay hango sa kanyang sariling katuwiran. (Hal. Posisyong Papel, Manifesto,
opinion at pagkakaunawa upang hindi siya Editoryal, Talumpati)
maparatangan ng plagerismo.
8. Malinaw na Layunin – Kailangang maging mahusay II. MGA GAMIT SA AKADEMIKONG PAGSULAT
at maganda ang paglalahad ng kaisipan upang maging 1. Depinisyon – Pagbibigay katuturan sa konsepto o
malinaw ang teksto sa mga mambabasa. termino.
2. Enumerasyon – Pag-uuri-uri o pagpapangkat-
pangkat ng mga halibawang nabibilang sa isang uri.
3. Order – Pagkakasunod-sunod ng mga pangyayari o
proseso.
4. Paghahambing/Pagtatambis – Pagtatanghal o
pagpapakita ng pagkakatulad o pagkakaiba-iba ng
mga tao lugar, pangyayari, konsepto.
A. Paghahambing – Pagkukumpara lamang ang
dalawang paksa.
B. Pagtatambis – Pagkukumpara ng dalawang
paksa ngunit ang pokus ay ang pagkakaiba.
5. Sanhi at Bunga – Paglalahad ng mga dahilan,
pangyayari o bagay at ang kaugnay na epekto nito.
6. Problema at Solusyon – Paglalahad ng mga suliranin
at ang pagbibigay ng posibleng lunas dito.
7. Kalakasan at Kahinaan – Paglalahad ng positibo at
negatibong katangian ng isa o higit pang bagay
sitwasyon o kahit pangyayari.
III. MGA KATANGIAN NG AKADEMIKONG
SULATIN
1. Pormal ang tono
2. Karaniwang sumusunod sa kumbensiyon sa
pagbabantas, gramatika at baybay
3. Organisado at lohikal ang pagkakasunud-sunod ng
mga ideya
4. Hindi maligoy ang paksa
5. Pinahahalagahan ang kawastuhan ng mga
impormasyon
6. Karaniwang gumagamit ng mga simpleng salita
upang maunawaan ng mambabasa
7. Hitik sa impormasyon
8. Bunga ng masinop na pananaliksik
IV. ANYO NG AKADEMIKONG SULATIN
1. Manwal 9. Disertasyon
2. Ulat 10. Papel-pananaliksik
3. Sanaysay 11. Pagsasalin
4. Balita 12. Meta-analysis
5. Editoryal 13. Liham
6. Encyclopedia 14. Korespondensiya
Opisyal
7. Review ng Aklat, 15. Autobiography
Pelikula atbp.
8. Tesis 16. Memoir
Kritik – Ito ay isang detalyadong pagsusuri ng mga
merito, kalakasan at kahinaan, katotohanan, kagandahan
at iba pang aspekto ng isang akdang iskolarli, akdang
pampanitikan, o likhang sining.
Manwal – Ito ay isang kalipunanan ng mga panuto sa
paggamit ng isang kasangkapan, pagpapairal ng isang
proseso, at iba pa.
Ulat – Ito ay kalipunan ng mahahalagang datos na
ibinabahagi sa isang pangkat o organisasyon.
Sanaysay – Ito ay isang akdang naglalaman ng sariling
pananaw ng may-akda tungkol sa isang paksa.
Balita – Ito ay isang artikulong naglalaman ng
mahahalagang pangyayari na ngayon lamang naganap at
mahalagang malaman ng madla.
Editoryal – Ito ay isang artikulong nagpapahayag ng
sariling pananaw ng patnugot tungkol sa isang
napapanahong isyu.
Encyclopedia – Ito ay isang sangguniang aklat na
naglalaman ng masusing impormasyon tungkol sa isang
paksa.
Tesis – Ito ay isang saliksik na ginagawa ng isang mag-
aaral sa kolehiyo o antas masterado bilang bahagi ng mga
kahingian sa kanyang programa. Karaniwan itong
naglalaman ng panimula, mga kaugnay na pag-aaral at
literatura, metodolohiya, presentasyon at interpretasyon
ng mga datos, rekomendasyon at sanggunian.
Disertasyon - Ito ay isang saliksik na ginawa ng mag-
aaral sa antas doktorado bilang ambag sa larangan niya.
Inaasahan dito ang pagbuo niya ng sariling teorya.
Papel-Pananaliksik – Ito ay isang saliksik na binubuo ng
ilang pahina na inilalathala sa isang dyornal o binabasa sa
isang kumperensiya.
Rebyu ng mga Pag-aaral – Ito ay pagbasa at pagsusuri
ng iba’t ibang saliksik o pag-aaral upang matukoy ang
mga paksang hindi pa gaanong nagagawan ng pag-aaral;
ang mga kaalamang di nagtutugma sa mga ito; at ang mga
temang karaniwan sa mga ito. Ginagamit din itong
batayan ng paghahambing sa isang kaalaman.
Pagsasalin - Ito ay pagtutumbas ng isang teksto mula
simulaang lengguwahe papunta sa tunguhang
lengguwahe na may pagsasaalang-alang sa nilalaman,
estraktura, estilo, at kultura.
Anotasyon ng Bibliograpiya - Ito ay tala ng mga
sanggunian na nagbibigay ng isang talatang paglalarawan
o pagtataya sa bawat isa.
White Paper – Isa itong papel na masusing tumatalakay
sa isang suliranin at sa solusyong makatutugon dito.
Ginagamit ito upang mahikayat ang mga mambabasa na
tangkilikin ang solusyon, produkto, o serbisyong
inihahain.
Korespondensiya Opisyal – Ito ay isang dokumentong ✓ Ipinaaalam ang paksa at kung ano ang maaasahan
naglalaman ng opisyal na impormasyon na gamit sa sa pagbabasa ng isinulat na artikulo o ulat
komunikasyon sa loob at labas ng isang kumpanya, ✓ Pinakabuod; siksik na buod; siksik na bersyon ng
organisasyon, o institusyon. buong pananaliksik
Autobiography – Ito ay talambuhay ng isang tao na siya ✓ Kabuuang laman
mismo ang sumulat. 2. Uri ng Abstrak – Ang pagsulat ay nakadepende sa
Memoir – Ito ay isang salaysay na nakatuon sa tiyak na paksa
yugto ng buhay ng tao. A. Deskriptibo
Konseptong Papel – Ito ay isang papel na B. Impormatibo
nagpapaliwanang ng panukalang saliksik o panukalang
proyekto, lalo na kung hinihingan ito ng pagsang-ayon o II. KALIKASAN AT BAHAGI NG ABSTRAK
ng pondo.na karaniwang naglalaman ng panimula,, mga 1. Bagama’t maiksi, kailangang makapagbigay pa rin
kaugnay na pag-aaral at literature, at metodolohiya. ang abstrak ng sapat na deskripsiyon at impormasyon
Mungkahing Saliksik – Ito ay isang panukalang saliksik tungkol sa laman ng papel.
na karaniwang naglalaman ng panimula, mga kaugnay na 2. Isang pangungusap lamang ang bumubuo sa bawat
pag-aaral at literatura, at metodolohiya. bahagi ngunit may kalayaan ang manunulat na
maging malikhain.
MODYUL 2: MGA PRAKTIKAL NA SULATIN SA
LOOB AT LABAS NG AKADEMIKONG DESKRIPTIBO IMPORMATIBO
LARANGAN ✓ Inilalarawan ang ✓ Ipinahahayag ang
pangunahing ideya mahalagang ideya ng
ARALIN 1: PAGSULAT NG ABSTRAK ng papel papel
Abstrak – Maituturing ang abstrak na “tip of the iceberg” ✓ Kaligiran, layunin, at ✓ Kaligiran, layunin,
tuon ng papel o tuon, metodolohiya,
ng isang saliksik. Nagbibigay ito ng pasilip sa isang mas
artikulo resulta, at
malaki at mas komprehensibong pag-aaral. ✓ Kung ito ay papel kongklusyon ng
✓ Ito ay isang maikling buod ng artikulo, ulat at pananaliksik, hindi na papel
pag-aaral na inilalagay bago ang introduksyon. isinasama ang ✓ Maikli ito,
✓ Ito ay siksik na bersiyon ng mismong papel. pamamaraang karaniwang 10% ng
✓ Ito ay isang uri ng lagom na karaniwang ginamit, kinalabasan haba ng buong papel,
ginagamit sa pagsulat ng mga akademikong papel ng pag-aaral, at at isang talata lamang
kongklusyon ✓ Mas karaniwan itong
tulad ng tesis, papel na siyentipiko at teknikal,
✓ Mas karaniwan itong ginagamit sa larangan
lektyur, at mga report.
ginagamit sa mga ng agham at
✓ Ito ay kadalasang bahagi ng isang tesis o papel sa humanidades inhenyeriya o sa ulat
disertasyon na makikita sa unahan ng at agham panlipunan, ng mga pag-aaral sa
pananaliksik pagkatapos ng title page o pahina ng at sa mga sanaysay sa sikolohiya
pamagat. sikolohiya
✓ Naglalaman ito ng pinakabuod ng buong akdang
akademiko o ulat. III. MGA HAKBANG SA PAGSULAT NG
✓ Ayon kay Philip Koopman (1997), bagamat ang ABSTRAK
abstrak ay maikli lamang, tinataglay nito ang 1. Basahin muli ang buong papel
mahalagang elemento o bahagi ng sulating • Hanapin ang mga sumusunod:
akademiko tulad ng introduksiyon, mga kaugnay ✓ Layunin
na literatura, metodolohiya, resulta at ✓ Pamamaraan
konklusyon. ✓ Sakop
✓ Resulta
I. KAHULUGAN NG ABSTRAK ✓ Kongklusyon
1. Mula sa salitang Latin na abstracum ✓ Rekomendasyon; o iba pang bahaging
✓ Buod ng artikulo o ulat na inilalagay bago ang kailangan sa uri ng abstrak na isusulat
introduksyon 2. Isulat ang unang burador o draft ng papel
3. Rebisahin ang unang burador
4. Basahing muli ang nabuong papel upang matiyak na
masinsin ang pagkakasulat nito
5. I-proofread ang pinal na kopya
IV. MGA KATANGIAN NG MAHUSAY NA
ABSTRAK
✓ Binubuo ng 200-250 salita
✓ Gumagamit ng mga simpleng salita
✓ Kumpleto ang mga bahagi
✓ Walang impormasyong hindi nabanggit sa papel
✓ Nauunawaan ng target na mambabasa
ARALIN 2: PAGSULAT NG BIONOTE
I. ANG BIONOTE
1. Bionote – Ay impormatibong talata tungkol sa isang
indibidwal.
1. Nagpapakilala ng kaniyang sarili.
2. Nagpapabatid ng mga nakamit bilang
propesyonal.
3. Naglalahad ng mga impormasyon na may
kaugnayan sa paksang tinalakay sa papel, sa
aklat na isinulat, o sa nilalaman ng blog o
website.
4. Nakasulat gamit ang pangatlong panauhang
pananaw.
2. Itinataguyod ng bionote ang kredibilidad at integridad
ng isang propesyunal na kalipikasyon ang ilalagay
rito sa halip na personal na impormasyon.
3. Iba ang bionote sa talambuhay at autobiography.
✓ Ang bionote ay maikli at siksik.
✓ Ang talambuhay at autobiography ay mas
detalyado at mas mahaba.
4. Iba ang bionote sa biodata at curriculum vitae.
✓ Hinihingi sa biodata ang mga personal na
impormasyon.
II. KAHALAGAHAN NG PAGSUSULAT NG
BIONOTE
1. Ginagamit ang bionote sa marketing tools.
2. Naipapaalam ng isang indibidwal sa iba ang karakter
at kredibilidad sa larangang kinabibilangan.
III. MGA KATANGIAN NG MAHUSAY NA
BIONOTE
A. Maikli ang nilalaman.
✓ Isulat lamang ang mahahalagang
impormasyon.
✓ Iwasan ang pagyayabang.
B. Gumagamit ng pangatlong panauhang pananaw.
C. Kinikilala ang mambabasa.
D. Gumagamit ng baliktad na tatsulok.
✓ Unahin ang pinakamahalagang
impormasyon.
E. Nakatuon sa mga angkop na kasanayan o katangian.
✓ Pumili lamang ng mga kasanayan o
katangiang angkop sa layunin ng bionote.
F. Binabanggit ang digri kung kinakailangan.
G. Maging matapat sa pagbabahagi ng impormasyon.
MODYUL 3: PAGSULAT NG IBA'T IBANG URI
NG SANAYSAY
ARALIN 1: PAGSULAT NG PHOTOESSAY
I. ANO ANG PHOTO ESSAY?
Photo Essay – Ito ay koleksiyon ng mga larawang
maingat na iniayos upang maglahad ng pagkakasunod-
sunod ng mga pangyayari, magpaliwanag ng partikular na
konsepto, o magpahayag ng damdamin.
✓ Hindi limitado ang paksa nito.
✓ Tulad din ito ng iba pang uri ng sanaysay na
gumagamit ng mga teknik sa pagsasalaysay,
ngunit mas angat ang paggamit ng larawan.
✓ Ito ay maaaring:
1. 50% Larawan + 50% Teksto
2. 75% Larawan + 25% Teksto
3. 25% Larawan + 75% Teksto
II. ANG KALIKASAN NG PHOTO ESSAY
1. Ang mensahe nito ay pangunahing makikita sa serye
ng mga larawan.
2. Gumagamit lamang ng teksto kung may mga
detalyeng mahirap ipahhayag gamit ang larawan.
3. Kung Kronolohikal ang pagkukuwento sa sanaysay,
kronolohikal din ang ayos ng mga larawan.
4. Ang ayos ay maaari ding ayon sa damdaming
maaaring pukawin nito.
5. Kadalasan, ang pag-aayos ng mga larawan ay batay
sa kung paano nauugnay ang isang larawan sa isa pa.
III. ANG PAGBUO NG PHOTO ESSAY
1. Siguraduhing pamilyar sa paksa.
2. Kilalanin ang mambabasa.
3. Malinaw ang nais patunguhan ng photo essay.
4. Kung sapat na ang mga larawan, HUWAG nang
gumamit ng pagpapaliwanag.
5. Gamitin ang pagsulat ng teksto kung mayroong hindi
malinaw na detalye sa mga larawan.
6. Siguraduhin may kaisahan ang mga larawan sa photo ✓ Ayon kay John Dewey, hindi tayo natututo sa
essay. karanasan, natututo tayo sa pagninilay sa ating
7. Tiyaking sariling larawan ang gamit. karanasan.
8. Kilalanin ang may-ari ng larawan na hihiramin.
9. Iwasan ang plagiarism. III. MGA KATANGIAN NG REPLEKSIBONG
SANAYSAY
ARALIN 2: PAGSULAT NG REPLEKSIBONG 1. Personal ang repleksibong sanaysay. Ito ay
SANAYSAY naglalayong ipakita ang ugnayan ng manunulat sa
I. REPLEKSIBONG SANAYSAY kaniyang paksa.
1. Tinatawag ding Repleksiyong Papel, ay isang 2. May sinusunod pa rin itong direksiyon.
pagsasanay sa pagninilay. Sa pamamagitan nito, 3. Hindi lamang limitado sa paglalarawan o paglalahad
natutuklasan ang sariling pag-iisip, damdamin, o ng kuwento.
opinion tungkol sa isang: a. Nagsasagawa rin ng pagsusuri
A. paksa b. Bumubuo ng sintesis
B. pangyayari; at c. Nagpapasya
C. tao 4. Mahalagang gumamit ng deskriptibong wika.
2. Ang sulating ito ay maaaring nasa anyong: 5. Nakabatay sa karanasan.
1. personal na sanaysay
2. lahok na dyornal IV. PAGHAHANDA NG REPLEKSIBONG
3. talaarawan SANAYSAY
4. reaksiyong papel 1. Ilista ang iyong mga sagot sa mga tanong at ibuod ito.
3. Personal 2. Tukuyin ang mga argumento o ideyang susuporta
4. Nakabatay sa sariling pananaw o karanasan ng rito.
manunulat. 3. Gumamit ng mga ebidensiya o makatotohanang
5. Kailangang panatilihin ang akademikong tono. pahayag sa mga talata upang mapatatag ang mga
OBHETIBO SUBHETIBO inilalatag na opinyon.
Kinakailangan pang Hindi na gaano pang 4. Sa konklusyon, ibuod ang pangunahing ideya o tesis
mangalap ng datos kailangan mangalap ng ng sanaysay.
datos dahil nakabatay ito 5. Balikan ang mga unang tanong sa sarili. Ang mga
sa pagpapahayag ng pagtatanong na ito ay paraan upang masiguro ang
inyong karanasan katapatan sa pagsulat ng repleksibong sanaysay.

II. KAHALAGAHAN NG REPLEKSIBONG MODYUL 4: IBA PANG SULATIN SA

SANAYSAY
✓ Ito ay nagpapahayag ng damdamin at may
natutuklasang bago tungkol sa sarili, sa kapwa, at
sa kapaligiran.
✓ Proseso rin ng pagtuklas.
✓ Hinahasa rin ang kasanayan sa metacognition
(kakayahang suriin at unawain ang sariling
pagiisip) upang malinang ang mga estratehiyang
gagamitin para matamo ang layunin. Hindi
katulad ng trial-and-error na nagdudulot ng
paulit-ulit na pagkakamali na humahadlang sa
pagkamit ng layunin.
✓ Ayon kay Dr. Stefano, et. al (2014), magiging
mas mabisa ang pagkatuto mula sa sariling
karanasan kung lalangkapan ito ng repleksiyon.
AKADEMIKONG LARANGAN
ARALIN 1: PAGSULAT NG TALUMPATI
I. MGA URI NG TALUMPATI
1. Mga Uri ng Talumpati Ayon sa Layunin Nito
A. Impormatibo – Naglalahad ng mga
kaalaman tungkol sa isang partikular na
paksa.
B. Nanghihikayat – Hikayatin ang tagapakinig
na magsagawa ng isang partikular na kilos o
kaya ay hikayatin na panigan ang opinyon o
paniniwala ng tagapagsalita.
C. Nang-aaliw – Ang tuon ay libangin ang
tagapakinig.
D. Okasyonal – Isinusulat o binibigkas para sa
isang partikular na okasyon tulad na lamang
 ng mga kasal, kaarawan, despedida, parangal ✓ Ano ang paksa?
at iba pa. ✓ Ano ang mensaheng nais kong ipahayag?
2. Mga Uri ng Talumpati Ayon sa Kahandaan ✓ Ano ang gusto kong mangyari sa aking mga
A. Extemporaneous – Nagmumukha lamang na tagapakinig?
walang paghahanda ngunit sa katotohanan ay ✓ Ano ang kahalagahan ng paksang tatalakayin
pinaghahandaan ito sa pamamagitan ng pagsulat ko?
ng speech plan upang maging epektibo ang B. Tagapakinig
pagbigkas. ✓ Sino ang aking mga tagapakinig?
B. Impromptu – Halos walang paghahanda sa ✓ Bakit sila makikinig sa talumpati?
pagsulat at pagbigkas ng talumpati. ✓ Anong mahahalagang bagay ang nais kong
TALUMPATING TALUMPATING baunin ng tagapakinig?
BINABASA KINABISADO C. Pagsulat
✓ Upang walang ✓ Maaaring ✓ Paano ko pupukawin ang atensiyon ng
makalimutang makalimutan ng tagapakinig?
mahahalagang nagsasalita ang ✓ Anong lengguwahe ang gagamitin ko?
impormasyon kanilang talumpati ✓ Ano ang tono ng aking talumpati?
✓ Maaaring mabagot ✓ Ginagawang magaan ✓ Ano ang estilong ilalapat ko sa pagsulat ng
ang mga tagapakinig ng mga talumpati?
✓ Limitado ang eye mananalumpati ang ✓ Paano ko aayusin ang organisasyon ng
contact wika at tono ng talumpati?
✓ Walang gaanong talumpati upang hindi D. Pagsasanay
kilos sa bahagi ng mahirapan ang mga ✓ Basahin mo ng malakas ang iyong isinulat
nagtatalumpati tagapakinig upang malaman kung natural at madulas ang
✓ Inaayos ng daloy ng wika sa talumpati mo.
mananalumpati ang ✓ Basahin mo sa harap ng isang kakilala o
organisasyon sa kaibigan ang talumpating isinulat mo upang
paraang lohikal upang matukoy ang kalakasan at kahinaan ng
madali siyang talumpating isinulat mo.
makaalala.
ARALIN 2: PAGSULAT NG POSISYONG PAPEL
II. PROSESO SA PAGSUSULAT NG TALUMPATI I. ANO ANG POSISYONG PAPEL
1. Paghahanda – Mahalagang mapukaw ang atensyon Posisyong Papel – Ay sanaysay na naglalahad ng mga
ng mga tagapakinig sa unang pangungusap pa lamang opinyon tungkol sa partikular na paksa o usapin.
at kailangan din nilang malaman ang direksyon at ✓ Kailangang pumosisyon ng isang tao sa isang
daloy ng talumpati. panig. Kailangang magbigay ng malinaw at
2. Pag-unlad – Huwag hayaan na mawala ang atensyon matatag na mga argumento at mga
ng mga tagapakinig. Maaaring gumawa ng tensyon, makatuwirang ebidensyang susuporta sa
magkwento o gumamit ng mga matatalinhagang gagawing papel.
salita. ✓ Layuning kumbinsihin ang mga mambabasa
3. Kasukdulan – Inilalahad ang pinakamahalagang na may saysay at bisa ang mga argumentong
mensahe ng talumpati at ang bahaging pinakamatindi sasabihin at ihahain.
ang emosyon. ✓ Isang pahayag na ginagamit upang
4. Pagbaba – Isa sa pinakamahirap na bahagi ng manghikayat o mang-impluwensiya ng iba at
pagsulat ng talumpati. Ito ang kongklusyon ng diwa ipaliwanag ang mga dahilan sa pagkiling sa
ng talumpati. isang posisyon.
✓ Kailangang pag-aralang mabuti ang pagbuo
III. GABAY SA PAGSULAT NG TALUMPATI ng mga argumento at ang organisasyon ng
A. Tuon papel.
✓ Bakit ako magsusulat ng talumpati?
 ✓ Kailangang alam din ang mga argumento ng
kabilang panig upang mapabulaanan at
mapahina kanilang bisa.
✓ Mahalaga ang ipaalam sa mambabasa ang
kasapatan ng manunulat sa paksa dahil hindi
siya paniniwalaan kung wala siyang
masyadong alam sa paksang ipinaglalaban
niya.
✓ Maaaring nasa simpleng anyo ng liham sa
editor o kaya naman ay sanaysay at maaari rin
namang masalimuot ang anyo nito tulad ng
akademikong posisyong papel o opisyal na
pahayag.
✓ Karaniwang ginagamit ng malalaking
organisasyon upang isapubliko ang kanilang
opisyal na paniniwala, posisyon at
rekomendasyon.
✓ Pahinain ang mga argumentong ito sa
pamamagitan ng pagbibigay ng ebidensiyang
sumasalungat sa mga ito.
5. Kongklusyon – Ilahad muli ang argumento upang
mapatatag ang introduksiyon at katawan ng papel.
✓ Hindi na kailangang magbigay ng bagong
impormasyon.
✓ Magmungkahi rin ng mga solusyon sa mga
nakikitang problema.
6. Isaalang-alang din ang etika sa bubuuing posisyong
papel. Iwasan ang pag-atake sa katauhan ng sinumang
may salungat na opinyon dahil ito ay tanda ng
kawalan ng respeto at pagkakaroon ng mahinang
argumento.

II. MGA KATANGIAN NG POSISYONG PAPEL

1. Naglalarawan ng posisyon sa isang partikular na isyu
at ipinaliliwanag ang basehan sa isang isyu.
2. Nakabatay sa fact na nagbibigay ng matibay na
pundasyon sa mga inilalatag a argumento (estadistika,
petsa o pangyayari).
3. Hindi gumagamit ng mga personal na atake upang
siraan ang kabilang panig.
4. Gumagamit ng mga sangguniang mapagkakatiwalaan
at may otoridad.
5. Sinusuri ng manunulat ang mga kalakasan at
kahinaan ng sariling posisyon maging sa kabilang
panig.
6. Pinaglilimian ang lahat ng manunulat ang lahat ng
maaaring solusyong at nagmumungkahi ng mga
maaaring gawin upang matamo ang mga layunin.
7. Gumagamit ng akademikong lengguwahe.

III. PAGSULAT NG POSISYONG PAPEL

1. Bago magsulat ng posisyong papel, kailangan
munang tukuyin ang isyu o paksang magiging tuon sa
papel na isusulat.
2. Kapag malinaw na ang paksa, magpasya kung ano
ang posisyon.
3. Introduksiyon – talakayin ang kaligiran at
kahalagahan ng paksa
✓ Sabihin din ang posisyon sa dalawang panig.
4. Katawan – ibuod ang mga argumento ng kabilang
panig at magbigay ng mga impormasyong
sumusuporta sa mga pahayag na ito