FILIPINO SA PILING LARANG MODYUL
1-3
STEM 11- Pythagoras
ANG KAHALAGAHAN NG PAGSUSULAT AT
ANG AKADEMIKONG PAGSULAT
Ang PAGSULAT ay isang anyo ng
komunikasyon kung saan ang ideya ng tao ay
isinasalin sa pamamagitan ng mga titik at
simbolo.
ANG AKADEMIKONG PAGSULAT – Isang
masinop at sistematikong pagsulat ukol sa
karanasang panlipunan.
Kahulugan ng PAGSULAT ayon kay BADAYOS
(1999) – Ang pagsulat ay isang sistema ng
interpersonal na komunikasyon na gumagamit
ng mga simbolo.
Ayon kay MABELIN (2012) – Ang pagsulat ay
isang pagpapahayag ng kaalamang kailanmay
hindi maglalaho sa isipan ng mga bumabasa at
babasa.
LAYUNIN NG PAGSULAT (MABELIN 2012)
 PERSONAL O EKSPRESIBO – Ang
layunin ng pagsulat ay nakabatay sa
pansariling pananaw ng manunulat
 PANLIPUNAN O PANSOSYAL - Ang
layunin ng pagsulat ay ang makipag-
ugnayan sa ibang tao sa lipunan.
MGA GAMIT O PANGANGAILANGAN SA
PAGSULAT
 WIKA – Nagsisilbing BEHIKULO para
maisatitik ang mga kaisipan.
 PAKSA – Dito iikot ang buong sulatin,
pagkakaroon ng tiyak at maganda na
tema.
 LAYUNIN – MAGSISILBING GABAY sa
paghabi ng mga datos o nilalaman.
 PAMAMARAAN NG PAGSULAT
a. Paraang Impormatibo – layuning
magbigay ng bagong impormasyon
sa mga mambabasa.
b. Paraang Ekspresibo – naglalayong
magbahagi ng sariling opinyon
batay sa kanyang sariling
karanasan o pag-aaral
c. Pamaraang Naratibo – layunin nito
ay magkwento o magsalaysay ng
mga pangyayari batay sa tiyak na
pagkakasunod-sunod.
d. Pamaraang Deskriptibo –
pangunahing pakay ay maglarawan
ng mga katangian batay sa mga
nakikita, naririnig, at nararanasan.
e. Pamaraang Argumentatibo –
naglalayong manghikayat o
mangumbinsi sa mga mambabasa.
 KASANAYANG PAMPAG-IISIP –
kakayahang mag analisa upang masuri
ang mga datos na mahahalaga.
 KAALAMAN SA WASTONG
PAMAMARAAN NG PAGSULAT –
isaalang-alang sa pagsulat ang
pagkakaroon ng sapat na kaalaman sa
wika at retorika.
 KASANAYAN SA PAGHAHABI NG
BUONG SULATIN – tumutukoy sa
kakayahang mailatag ang kaisipan
mula sa panimula hanggang sa wakas
na maayos sa masining na paraan.
MGA URI NG PAGSULAT
 MALIKHAING PAGSULAT (CREATIVE
WRITING) – layuning maghatid ng
aliw at makaantig sa imahinasyon at
isipan ng mga mambabasa.
 TEKNIKAL NA PAGSULAT (TECHNICAL
WRITING) – layuning pag-aralan ang
isang proyekto o kaya bumuo ng pag-
aaral na kailangan lutasin.
 PROPESYUNAL NA PAGSULAT
(PROFESSIONAL WRITING) – sulating
may kinalaman sa isang tiyak na
larangang natutuhan sa paaralan.
 DYORNALISTIK NA PAGSULAT
(JOURNALISTIC WRITING) - tungkol
sa sulating may kinalaman sa
pamamahayag.
 REPERENSIYAL NA PAGSULAT
(REFERENTIAL WRITING) – layuning
 FILIPINO SA PILING LARANG MODYUL
1-3
STEM 11- Pythagoras
mabigyang pagkilala ang mga
pinagkuhanang kaalaman o
impormasyon.
 AKADEMIKONG PAGSULAT
(ACADEMIC WRITING) – pagpapataas
ng kaalaman ng isang indibidwal sa
iba’t ibang larang.
KATANGIANG DAPAT TAGLAYIN NG
AKADEMIKONG MANUNULAT
 Pormal
 Obhetibo
 May paninindigan
 May pananagutan
 May kalinawan
LAGOM – pinasimple at pinaikling bersiyon ng
isang sulatin o akda.
MGA KASANAYANG MAHUHUBOG SA
PAGLALAGOM
 Pagtitimbang-timbang ng mga
kaisipan
 Natututuhang magsuri ng nilalaman
 Tamang paghabi ng mga pangungusap
 Pagpapaunlad o pagpapayaman
MGA URI NG LAGOM
ABSTRAK – isang buod ng papel pananaliksik
gaya ng tesis at artikulo.
2 URI NG ABSTRAK
 DESKRIPTIBO
- nagbibigay paglalarawan
- 50-100 na salita
 IMPORMATIBO
- Nagbibigay ng pangunahing
impormasyon
- 200 na salita lamang
MAHALAGANG ELEMENTO O BAHAGI NG
ABSTRAK (Philip Koopman 1997)
PAMAGAT – pinaka paksa o tema ng isang
sulatin.
INTRODUKSYON O PANIMULA – nagpapakita
ng malinaw na pakay upang makapukaw ng
interes sa mambabasa.
KAUGNAY NA LITERATURA – batayan upang
makapagbigay ng malinaw na kasagutan o
tugon.
METODOLOHIYA – isang plano para matapos
ang isang gawain.
RESULTA – sagot o tugon
KONKLUSYON – panapos na pahayag na
naglalaman ng ideya o opinion.
MGA KATANGIAN NG MAHUSAY NA
ABSTRAK
 Binubuo ng 200-250 na salita
 Gumagamit ng simpleng pangungusap
 Walang impormasyong hindi
nabanggit sa papel
 Nauunawaan ng target na
mambabasa
SINOPSIS O BUOD – uri ng lagom na
ginagamit sa mga tekstong naratibo tulad ng
nobela, dula, atbp.
MGA DAPAT TANDAAN SA PAGSULAT NG
SINOPSIS
 Gumamit ng ikatlong panauhan
 Isulat batay sat ono ng pagkakasulat
ng orihinal na sipi
 Kailangang maisama ang pangunahing
tauhan at kanilang gampanin.
 Gumamit ng mga angkop na pang-
ugay
 Tiyaking wasto ang gramatika
 Huwag kalimutang isulat ang
sanggunian
BIONOTE
 FILIPINO SA PILING LARANG MODYUL
1-3
STEM 11- Pythagoras
 Isang uri ng lagom na ginagamit sa
pagsulat ng PERSONAL PROFILE
ng isang tao.
 Layuning maipakilala ang sarili sa
madla.
Ayon kay DUENAS AT SANZ (2012)
- Ang bionote ay tala sa buhay ng
isang tao na naglalaman ng buod
ng kanyang akademik career.
MGA BAGAY NA DAPAT TANDAAN SA
PAGSULAT NG BIONOTE
 Sikaping maisulat nang maikli
 Magsimula sa pagbanggit ng personal
na impormasyon tungkol sa sarili.
 Isulat gamit ang ikatlong panauhan
 Gawing simple
 Basahing muli ang pinal na sipi ng
bionote.
PANUKALANG PROYEKTO
Ayon kay DR. PHIL BARTLE
- Isang proposal na naglalayong
ilatag ang mga plano o adhikain
para sa isang komunidad o
samahan.
Ayon kay BESIM NEBIU
- Isang detalyadong deskripsiyon ng
mga ihihahaing gawain na
naglalayong lumutas ng
problema.
I. PAGSULAT NG PANIMULA NG
PANUKALANG PROYEKTO – ang
pangunahing dahilan ng pagsulat ng
panukalang proyekto ay upang
makalikha ng positibong pagbabago.
II. PAGSULAT NG KATAWAN NG
PANUKALANG PROYEKTO
- LAYUNIN
- PLANONG DAPAT GAWIN
- BADYET
LAYUNIN – makikita dito ang mga bagay na
gustong makamit o pinaka adhikain ng
panukala.
Ayon kina JEREMY MINER AT LYNN MINER
(2008) – ang layunin ay kailangan maging
SIMPLE
 S – Specific – mga bagay na nais
makamit o mangayari
 I – Immediate – nakasaad ang
tiyak na petsa
 M – Measurable – may basehan o
patunay na naisakatuparan ang
proyekto.
 P – Practical – nagsasad ng
solusyon sa suliranin
 L – Logical – nagsasaad ng paraan
kung paano makakamit ang
proyekto.
 E – Evaluable – masusukat kung
paano makakatulong ang
proyekto.
PLANONG DAPAT GAWIN – mahalagang
maipalano ayon sa tamang pagkakasunod-
sunod na pagsasagawa nito.
BADYET - talaan ng mga gastusin na
kinakailangan sa pagsasakatuparan ng
layunin.
III. PAGLALAHAD NG MGA BENEPISYO
NG PROYEKTO AT MGA
MAKIKINABANG NITO – maaaring
ilahad ang mga dahilan kung bakit
dapat aprubahan ang pinasang
panukalang proyekto.
BALANGKAS NG PANUKALANG PROYEKTO
 FILIPINO SA PILING LARANG MODYUL
1-3
STEM 11- Pythagoras
1. PAMAGAT NG PANUKALANG PROYEKTO
– hango mismo sa inilahad na
pangangailangan bilang tugon sa
suliranin.
2. NAGPADALA – naglalaman ng tirahan ng
sumulat ng proyekto
3. PETSA – araw kung kalian ipinasa ang
panukalang papel. Kasama na rito kung
gaano katagal gagawin ang proyekto.
4. PAGPAPAHAYAG NG SULIRANIN –
nakasaad ang suliranin kung bakit
kailangan maibigay ang
pangangailangan.
5. LAYUNIN – naglalaman ng mga dahilan
kung bakit dapat isagawa ang panukala.
6. PLANONG DAPAT GAWIN – talaaan ng
pagkakasunod-sunod ng mga gawaing
isasagawa para sa proyekto.
7. BADYET – kalkulasyon ng mga gagamitin
sa pagpapagawa ng proyekto.
8. PAKINABANG – nakasaad dito ang mga
makikinabang ng proyekto at
benepisyong makukuha mula rito.
TALUMPATI
Ang Pagtatalumpati ay isang proseso o
paraan ng pagpapahayag ng ideya o
kaisipan sa paraang pasalitang
tumatalakay sa isang partikular na paksa.
Ang isang talumpating isinulat ay hindi
magiging ganap na talumpati kung ito ay
hindi mabibigkas sa harap ng madla.
MGA URI NG TALUMPATI
1. BIGLAANG TALUMPATI - Ito ay
ibinibigay nang biglaan o walang
paghahanda, kaagad na ibinibigay ang paksa
sa oras ng pagsasalita.
2. MALUWAG NA TALUMPATI - Isinasagawa
nang biglaan o walang paghahanda.
Nagbibigay ng ilang minuto para sa pagbuo
ng ipahahayag na kaisipan.
3. MANUSKRITO - Ang talumpating ito ay
ginagamit sa mga kumbesyon seminar o
programa sa pagsasaliksik kaya pinag-
aaralan itong mabuti at dapat na
nakasulat.
4. ISINAULONG TALUMPATI - Ito ay kagaya
rin ng manuskrito sapagkat ito ay
mahusay ding pinag-aralan at hinabi nang
maayos bago bigkasin sa harap ng mga
tagapakinig.
HUWARAN SA PAGBUO NG TALUMPATI
1. KRONOLOHIKAL NA HUWARAN - ang
mga detalye o nilalaman ng talumpati ay
nakasalalay sa pagkakasunod-sunod ng
pangyayari o panahon.
2. TOPIKAL NA HUWARAN - ang paghahanay
ng mga materyales ng talumpati ay nakabatay
sa panguanhing paksa.
3. HUWARANG PROBLEMA-SOLUSYON -
kalimitang nahahati sa dalawang bahagi ang
pagkakahabi ng talumpat gamit ang huwarang
ito.
KASANAYAN SA PAGHABI NG MGA BAHAGI
NG TALUMPATI - ang paghahabi o pagsulat ng
nilalaman ng talumpati mula sa umpisa
hanggang sa matapos ito ay napakahalaga
ring isaalang-alang upang higit na mahusay,
komprehensibo at organisado ang bibigkasing
talumpati.
1. INTRODUKSYON - ito ang pinakapanimula.
Ito ay naghahanda sa mga nakikinig para sa
nilalaman ng talumpati kaya naman dapat
angkop ang pambungad sa katawan ng
talumpati.
 FILIPINO SA PILING LARANG MODYUL
1-3
STEM 11- Pythagoras

Ang mga sumusunod na katangian sa isang

mahusay na panimula:

- mapukaw ang kaisipan at damdamin ng mga

makikinig.

- maihanda ang mga tagapakinig sa

gaganaping pagtalakay sa paksa.

- maipaliwanag ang paksa

2. DISKUSYON O KATAWAN - dito makikita

ang pinakamahalagang bahagi ng talumpati
sapagkat dito tinatalakay ang mahahalgang
punto o kaisipang nais ibahagi sa mga
nakikinig. Ito ang pinakakaluluwa ng
talumpati.

Mga Katangiang Taglayin ng Katawan sa

Talumpati

a. KAWASTUHAN - tiyaking wasto at

maayos ang nilalaman ng talumpati. Dapat
na totoo at maliwanag nang mabisa ang
lahat ng detalye.

b. KALINAWAN -kailangang maliwanag ang

pagkakasulat at pagkakabigkas ng talumpati
upang maunawaan ng mga nakikinig.

c. KAAKIT-AKIT - gawing kawili-wili ang

paglalahad ng mga katwiran o paliwanag para
sa paksa.

3. KATAPUSAN O KONGKLUSYON - dito

nakasaad ang pinaka kongklusyon mg
talumpati. Dito kalimitang nilalagom ang mga
patunay at argumentong inilahad sa katawan
ng talumpati.

4. HABA NG TALUMPATI - nakasalalay kung

ilang minuto o oras ang inilaan para sa
pagbigkas. Malaking tulong sa pagbuo ng
nilalaman nito ang pagtiyak sa nilaang oras.