ემპიდოკლე

მატერიის ოთხელემენტიანი თეორიის შემქნმნელი, მან თალესის წყალს, ჰერაკლიტეს

ცეცხლს, ანაქსიმენისეულ ჰაერს მიუმატა მიწა.
მისი აზრით მრავლის საფუძველი მრავალი უნდა ყოფილიყო. მისი აზრით ეს 4
ელემენტია საწყისი ყველაფრის, მაგრამ ყველაფერში ეს ელემენტი ინარჩუნებს
თვითიგივეობას და ეს ელემენტი არი უცვლელი და მარადიული.
ემპედოკლეს აზრით არსებული არის მარადიული ცვლილების კოსმიური ციკლი,
კოსმიური ძალა არის სიყვარული და სიძულვილი. სიყვარული მიზიდვაა,
სიძულვილი კი განზიდვა.

ანაქსაგორა

ანაქსაგორას მატერია შედგენილია თესლებისგან იგი თავიდან იყო პასიური და მერე

ნუსმა (გონებამ) აამოქმედა. პლატონი და არისტოტელე მას საყვადურობენ რომ მისი
გონება არასაკმარისად ქმედითია, იგი მხოლოდ კოსმოსის გაფორმების დასაწყისში
მოქმედებს შემდგომ კი ყველაფერი მის გარეშე ვითარდება.
ანაქსაგორა იყო პლურალისტი, თესლები წარმოადგენდა სიმრავლეს , და ეს
თვისებები საგანთა უსასრულო დაყოფით არ იკარგებოდა. (განსხვავებით
დემოკრიტესგან)
თავდაპირველი ნაერთი ყველა თვისებას შეიცავდა, ყველა საგანი განსხვავებულ
თვისებებს შეიცავს და ჩვენ იმ სახით წარმოგვიდგება რა თვისებაც ჭარბობს მასში.

ანაქსაგორამ თქვა ყველაფერი ყველაფერშია, სამყაროში ახალი არაფერი

წარმოიქმნება და არც ისპობა , მხოლოდ ერთიანდება და განცალკევდება.

(ფრაგმენტები: ანაქსაგორასთვის სხვას ყველაფერში აქვს წილი გონება კი

უსაზღვროა)