# … * * $'

$wZ"ä!èA T—ËøARA"¿ÎíÎ'
## $
V",!G—ÎKK#A V"Ü$}#F
#
#  ø
!è$"™QÝ$ —Ë A
 ‫ﺑﺎ ﻳﺎد ﭘﺮوﻳﺰ اوﺻﻴﺎء‪،‬‬
‫و ﺑﻪ ﻳﺎراﻧﻢ‪:‬‬
‫ب‪.‬ب‪، .‬‬
‫م‪.‬ب‪، .‬‬
‫رﺿﺎ اﻏﻨﻤﻰ‪،‬‬
‫دﻛﺘﺮ اﺣﻤﺪ ﻛﺮﻳﻤﻰ ﺣﻜّ ﺎك‪،‬‬
‫ﺳﻌﻴﺪ ﻳﻮﺳﻒ‪،‬‬
‫ﻋﺪﻧﺎن ﻏﺮﻳﻔﻰ‪،‬‬
‫ﻓﺮﺷﻴﺪ ﺟﻤﺎﻟﻰ‪،‬‬
‫ﻣﺤﻤﻮد ﺑﺎﻏﺒﺎن‪،‬‬
‫ﺳﺘّﺎر ﻟﻘﺎﻳﻰ‪،‬‬
‫و اﺣﻤﺪ ﻣﻴﺮﻓﺨﺮاﻳﻰ‪،‬‬
‫ﻛﻪ ﺑﻮدﻧﺸﺎن ﻏﺮﺑﺘﻢ را آﺳﺎن ﺗﺮ ﻣﻰ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﻣﻬﺮ و ﺳﭙﺎس‪،‬‬
‫ا‪ .‬خ‪.‬‬
‫اﻳﻦ وﻳﺮاﻳﺶ دﻳﮕﺮى ﺳﺖ از اﻳﻦ دﻓﺘﺮ‪ :‬ﺑﺎ ﭘﻴﺸﮕﻔﺘﺎرى »ﺑﺎزﻧﮕﺮاﻧﻪ« و ﭼﻨﺪﻳﻦ و ﭼﻨﺪ‬
‫ﺖ ﻣﻬﺮﺑﺎﻧﺎﻧﻢ رﺿﺎ اﻏﻨﻤﻰ و ﺳﺘّﺎر ﻟﻘﺎﻳﻰ ﺳﺖ‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ‪ ،‬ﻛﻪ از ﭼﺎپ‬
‫رﺑﺎﻋﻰ ﺑﻴﺸﺘﺮ‪ :‬و ﺑﻪ ﻫﻤّ ِ‬
‫درﻣﻰ آﻳﺪ‪.‬‬
‫درود ﺑﺮ ﻫﺮ دوان ﺷﺎن‪.‬‬

‫ﺑﺮﺧﻰ از رﺑﺎﻋﻰ ﻫﺎ را ﻧﻴﺰ‪ ،‬ﺑﻪ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد اﻳﺸﺎن و ﺑﺴﻴﺎرى دﻳﮕﺮ از دوﺳﺘﺎن‪ ،‬از اﻳﻦ‬
‫دﻓﺘﺮ درآوردم‪.‬‬
‫ا‪.‬خ‪.‬‬

‫ﭼﻬﺎردﻫﻢ دﺳﺎﻣﺒﺮ ‪ ،٩٤‬ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫ﺷﮕﻔﺘﺎ!‬
‫ﻧﻪ واژه ى »ﻳﻚ« از آنِ ﻣﻦ اﺳﺖ‪ ،‬ﻧﻪ »ﺗﻜّ ﻪ«‪ ،‬ﻧﻪ »ام«‪ ،‬ﻧﻪ »آﺳﻤﺎن«‪ ،‬ﻧﻪ »آﺑﻰ« و ﻧﻪ‬
‫»ﺑﻔﺮﺳﺖ«‪:‬‬
‫اﻣّﺎ‪» ،‬ﻳﻚ ﺗﻜّ ﻪ ام آﺳﻤﺎنِ آﺑﻰ ﺑﻔﺮﺳﺖ« ﺗﺎ ﺟﺎودان ازآنِ ﻣﻦ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد!‬
‫ﺷﮕﻔﺘﺎ!‬
‫و ﺧﻮﺷﺎ!‬
‫ﺑﻪ اﻳﻦ اﺳﺖ ـ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ـ ﻛﻪ ﻣﻦ ﻣﻰ ﮔﻮﻳﻢ‪:‬‬
‫»داﺷﺘﻦ«!‬
‫ﭼﻬﺎردﻫﻢ اﻛﺘﺒﺮ ‪ ٩٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‪:‬‬

‫ﻳﻌﻨﻰ ﺟﻬﺎن!‬

‫و »آﻓﺮﻳﺪن« ﭼﻴﺴﺖ‪ ،‬اﮔﺮ »ﺑﺎزآﻓﺮﻳﺪن« ﻧﻴﺴﺖ؟ ـ ﺳﺎﺧﺘﺎرى ﺗﺎزه و ﻳﮕﺎﻧﻪ ﺑﺨﺸﻴﺪن‬

‫ﺑﻪ آﻧﭽﻪ ﭘﻴﺶ از ﺗﻮ ﺑﻮده ﺑﻮده اﺳﺖ و ﭘﺲ از ﺗﻮ ﻧﻴﺰ‪ ،‬ﻫﻤﭽﻨﺎن‪ ،‬ﺗﺎ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ ،‬ﺧﻮاﻫﺪ‬
‫ﺑﻮد!‬
‫ﺷﮕﻔﺘﺎ!‬
‫و ﺧﻮﺷﺎ!‬
‫آﻓﺮﻳﻨﺶ ﭼﻴﺴﺖ‪ ،‬اﮔﺮ ﺷﻌﺮ ﻧﻴﺴﺖ؟‬
‫ﺧﺪا ﻛﻴﺴﺖ‪ ،‬اﮔﺮ ﺷﺎﻋﺮﻧﻴﺴﺖ؟!‬
‫ﻫﻔﺘﻢ ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ ‪ ٩٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬
 ‫آﻏﺎزه‬
‫ِ‬
‫ﭼﺎپ دوم‬ ‫ﺑﺮ‬

‫ﺳﻌﻴﺪ ﺟﺎن‪:‬‬
‫درود ﺑﺮ ﺗﻮ‪.‬‬
‫»ﻣﻴﺮﻏﻀﺐ ﺷﻌﺮ« را ـ ﺷﻤﺸﻴﺮ ﺑﻪ دﺳﺖ ـ ﺑﻪ‬
‫ِ‬ ‫ﭘﻴﺶ از آن ﻛﻪ ﺑﺎز »ﻓﺮﺷﺘﻪ« ﻳﻌﻨﻰ‬
‫ﺳﻮى ﻣﻦِ ﮔﺮدن ﺷﻜﺴﺘﻪ ﺑﻔﺮﺳﺘﻰ‪ ،‬ﻣﻰ ﺧﻮاﻫﻢ ﭘﻴﺸﺪﺳﺘﻰ ﻛﻨﻢ و ﺑﮕﻮﻳﻢ ﻛﻪ ﺑﺮﺧﻰ از‬
‫ﻣﺼﺮع ﻫﺎى ﺑﺮﺧﻰ از رﺑﺎﻋﻰ ﻫﺎى ﻣﻦ ـ در »ﻳﻚ ﺗﻜّ ﻪ ام آﺳﻤﺎنِ آﺑﻰ ﺑﻔﺮﺳﺖ« ـ اﻧﺪﻛﻰ‪،‬‬
‫ﻳﻌﻨﻰ »ﻫﺠﺎﻳَﻜﻰ«‪ ،‬از وزن ﺑﻴﺮون زده اﻧﺪ‪ .‬ﻫﺮ »ﺳِ ﻜﺘﻪ« اى ـ »ﻣﻠﻴﺢ« ﻳﺎ »ﻗﺒﻴﺢ« ـ ﻣﻰ ﺗﻮاﻧﺪ‬
‫ﻳﻚ ﻫﺠﺎ از وزن ﺑﻜﺎﻫﺪ‪ :‬ﭼﺮا ﻧﺘﻮاﻧﺪ‪ ،‬ﻳﺎ ﻧﺒﺎﻳﺪ‪ ،‬ﻳﻚ ﻫﺠﺎ ﺑﺮ آن ﺑﻴﻔﺰاﻳﺪ؟ )ﻣﺴﻌﻮد ﻓﺮزاد و‬
‫ﺻﺎدق ﻫﺪاﻳﺖ را ﻣﻰ ﺑﻴﻨﻢ‪ ،‬ﻫﻢ اﻛﻨﻮن‪ ،‬ﻛﻪ ﺑﻪ ﻗﻬﻘﻬﻪ ﻣﻰ ﮔﻮﻳﻨﺪ‪» :‬ﺳِ ﻜﺘﻪ ى وﻗﻴﺢ ﻳﺎ‪ ،‬ﺣﺘّﺎ‪،‬‬
‫ﻣﺸﺮف ﺑﻪ ﻣﻮت!« و‪ ،‬ﺧﻮب‪ ،‬ﺑﮕﻮﻳﻨﺪ‪(.‬‬
‫ﻣﻦ‪ ،‬ﺧﻮدم‪ ،‬در اﻳﻦ ﭼﮕﻮﻧﮕﻰ ﻫﻴﭻ ﻋﻴﺒﻰ ﻧﻤﻰ ﺑﻴﻨﻢ‪:‬‬
‫ﮔﻮش ﺷﻌﺮى ى ﻣﻦ‪ ،‬در »ﮔﺮﻓﺘﻦِ « ﻳﻌﻨﻰ ﺷﻨﻴﺪن و درﻳﺎﻓﺘﻦِ‬
‫ِ‬ ‫ﺷﺎﻳﺪ ﺑﻪ اﻳﻦ دﻟﻴﻞ ﻛﻪ‬
‫ﭘﺮورش ﻧﻴﻤﺎﻳﻰ)‪ (١‬ﻳﺎﻓﺘﻪ و‪ ،‬ﻳﻌﻨﻰ ﻛﻪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻛﺶ دادن و درﻫﻢ ﻓﺸﺮدنِ وزن ﻫﺎ‬
‫ِ‬ ‫»وزن«‪،‬‬
‫ﺣﺲ ﻧﻤﻰ ﻛﻨﺪ‪،‬‬
‫ﭼﻨﺪان »آﻣُ ﺨﺘﻪ« ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻴﺮون زدنِ اﻳﻦ ﻳﺎ آن ﻣﺼﺮاع از وزن را ّ‬
‫ﻳﺎ ﻧﺎﺧﻮﺷﺎﻳﻨﺪ ﻧﻤﻰ ﻳﺎﺑﺪ‪ ،‬ﺗﺎ »ﻋﻴﺐ« ﺑﺸﻤﺮد‪ .‬ﮔﻮﻧﻪ اى »ﻛﺮﺧﺘﻰ«ى وزن ﺷﻨﺎﺳﺎﻧﻪ‪ .‬ﻳﺎ‬
‫»ﻓﺮاﻫﺸﻴﺎرى«؟‬
‫ﻧﻤﻰ داﻧﻢ‪.‬‬
‫ﭼﻨﻴﻦ ﻣﺼﺮاع ﻫﺎﻳﻰ‪:‬‬
‫»ﺗﺮﺳﻮﻳﻰ‪ ،‬اﻣّﺎ دﻟﻴ ِﺮ دوران ﮔﺮدى؛‬
‫آﻫﻮﻳﻰ‪ ،‬اﻣّﺎ ز ﺷﻴﺮ ﻫﻢ رم ﻧﻜﻨﻰ‪(٢) :‬‬
‫)از رﺑﺎﻋﻰ ى »ﻋﺸﻖ«‪ ،‬در ﺻﻔﺤﻪ‪ ،(۴٨ ،‬ﻳﺎ‪:‬‬
‫ت دﻧﻴﺎﻳﻰ«‬
‫ارﺑﺎب ﺑﻰ ﻣُ ﺮوّ ِ‬
‫ِ‬ ‫»ﻛﺰ‬
‫)از رﺑﺎﻋﻰ ى »ﺑﺎ ﺧﻮاﺟﻪ ﻓﻼن«‪ ،‬در ﺻﻔﺤﻪ ى ‪ ،(٩١‬ﻳﺎ‪:‬‬
‫»از ﻫﻢ ﻣﻴﻬﻦ ﻧﻴﺰ ﻧﺎﺑﻜﺎرى دﻳﺪن«‬
‫)از رﺑﺎﻋﻰ ى »از ﻫﻢ ﻣﻴﻬﻦ«‪ ،‬در ﺻﻔﺤﻪ ى ‪ (٩٨‬را ﻣﻦ ﻳﻜﻰ ﻫﻴﭻ ﻧﺎﺧﻮش ﻧﻤﻰ‬
‫ﻳﺎﺑﻢ‪ .‬اﻣّﺎ ‪...‬‬
‫اﻣّﺎ اﮔﺮ ﭼﻮن ﺗﻮﻳﻰ آﻧﻬﺎ را »ﮔﻮﺷﺨﺮاش« ﺑﻴﺎﺑﺪ‪ ،‬ﻛﻮﺗﺎه ﺧﻮاﻫﻢ آﻣﺪ‪ :‬ﭼﺮا ﻛﻪ ﺑﺎ‬
‫ﮔﻮش ﺷﻌﺮى ى ﺗﻮ ﻳﻜﻰ ﻫﻴﭻ دﻋﻮا ﻧﺪارم‪.‬‬
‫ِ‬
‫ﻣﻰ ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ‪ ،‬ﮔﻔﺖ ـ ﻣﺜﻼ‪:‬‬
‫»ﺗﺮﺳﻮﻳﻰ و ‪ ...‬ﺟﻨﮕﺎو ِر دوران ﮔﺮدى؛‬
‫آﻫﻮﻳﻰ و ‪ ...‬از ﺷﻴ ِﺮ دﻣﺎن رم ﻧﻜﻨﻰ‪«.‬‬
‫و‪:‬‬
‫»ﻧﻨﺸﻴﻨﻢ ﺑﺮ د ِر ﺗﻮ ـ اى ﺧﻮاﺟﻪ! ـ ﻛﻪ ﺗﻮ‬
‫ت دﻧﻴﺎﻳﻰ‪«.‬‬
‫ارﺑﺎب ﺑﻰ ﻣﺮوّ ِ‬
‫ِ‬ ‫ز‬
‫و‪:‬‬
‫»از ﻳﺎران ﻧﻴﺰ ﻧﺎ ﺑﻪ ﻛﺎرى دﻳﺪن‪«.‬‬
‫ﻳﺎ ‪ ...‬ﭼﻪ ﻣﻰ داﻧﻢ‪ .‬ﻣﻰ داﻧﻢ‪ ،‬اﻣّﺎ‪ ،‬ﻛﻪ در اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﻛﻮﺗﺎه آﻣﺪن ﻫﺎ‪ ،‬ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ ﻫﻤﻴﺸﻪ‬
‫ـ و ﺑﻪ ﻧﺎﮔﺰﻳﺮ ـ ﭼﻴﺰى از دﺳﺖ ﻣﻰ رود‪ .‬اﻣّﺎ ‪...‬‬
‫ﺗﻮ ﭼﻪ ﻣﻰ ﮔﻮﻳﻰ؟‬
‫ﭘﺎﻧﻮﻳﺲ آن ـ در ﺻﻔﺤﻪ ى ‪ ٩٣‬ـ ﻣﻰ ﺗﻮاﻧﺪ‪ ،‬در ﺑﺮاﺑ ِﺮ‬
‫ِ‬ ‫رﺑﺎﻋﻰ ى »اى ﻛﺎش« و‬
‫»ﻣﺪّ ﻋﻴﺎن«‪ ،‬ﭘﺎﺳﺨﮕﻮى ﺑﺰه ﻛﺎرى ﻫﺎى ﺑﺎزﻳﮕﻮﺷﺎﻧﻪ ى ﻣﻦ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﻦ‪ ،‬اﻣّﺎ‪ ،‬ﺑﺎ ﺧﻮ ِد »ﺷﻌﺮ«‬
‫ﻛﺎر دارم‪ ،‬ﻧﻪ ﺑﺎ »ﻣﺪّ ﻋﻴﺎن« )‪(٣‬‬
‫و‪ ،‬ﭘﺲ‪ ،‬ﺑﮕﻮ ﺑﺒﻴﻨﻢ ﺗﻮ ﭼﻪ ﻣﻰ ﮔﻮﻳﻰ؟‬
‫درود ﺑﺮ ﻫﺎﻳﺪه ﺧﺎﻧﻢ و ﻋﺴﮕﺮﺟﺎن و ﺑﻬﺮام ﺧﺎن‪.‬‬
‫ﻗﺮﺑﺎﻧﺖ‪،‬‬
‫اﺳﻤﺎﻋﻴﻞ ﺧﻮﻳﻰ‬
‫ﻫﻔﺪﻫﻢ اوت ‪ ،٩٤‬ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫»ﭘﺮورش ﻧﻴﻤﺎﻳﻰ« ﻛﻪ ﻣﻰ ﮔﻮﻳﻢ‪ ،‬ﺑﻴﺶ و ﭘﻴﺶ از ﻫﺮ ﭼﻴﺰ‪ ،‬ﻧﻈﺮ دارم ﺑﻪ‬

‫ِ‬ ‫‪ ١‬ـ از‬
‫ﺧﻮاﺳﺖ آﮔﺎﻫﺎﻧﻪ ى ﺟﺎنِ ﺷﺎﻋﺮ ﺑﻪ دﺳﺖ ﺑﺮدن در »وزن«‪ :‬ﻛﻪ ﻛﺎر را ﻣﻰ رﺳﺎﻧﺪ‪،‬‬
‫ﺳﺮاﻧﺠﺎم‪ ،‬ﺑﺪاﻧﺠﺎ ﻛﻪ ﺟﺎنِ ﺷﺎﻋﺮ در وزن دﺳﺖ ﻣﻰ ﺑَﺮَ د ﺑﻰ ﻛﻪ ﺑﺨﻮاﻫﺪ‪ ،‬ﻳﺎ ﻛﻪ ﺑﺪاﻧﺪ‪ ،‬ﻳﺎ‬
‫ﻛﻪ ﺑﺪاﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﻰ ﺧﻮاﻫﺪ‪» .‬آزاده« اﺳﺖ‪ ،‬در اﻳﻨﺠﺎ و ﺑﺪﻳﻨﮕﻮﻧﻪ‪ ،‬ﻛﻪ »ﺑﺮده ى« ﺧﻮﻳﺶ ﻣﻰ‬
‫ﺷﻮد‪ .‬ﺑﺮده ى ﻋﺎدت‪.‬‬
‫و ﻫﻤﻴﻦ »ﭘﺮورش« اﺳﺖ‪ ،‬ﮔﻤﺎن ﻣﻰ ﻛﻨﻢ‪ ،‬ﻛﻪ‪ ،‬از ﻳﻚ ﺳﻮ‪ ،‬ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺟﻮاﻧﺘﺮاﻧﻰ‬
‫ﻫﻤﭽﻮن ﺧﺎﻧﻢ ﻣﻬﺮاﻧﮕﻴﺰ رﺳـﺎﭘﻮر‪ ،‬ﺑﻞ‪ ،‬ﻛﻪ ﻛﺎردﻳﺪﮔﺎﻧﻰ ﻫﻤﭽﻮن ﻣﺤﻤﻮد ﻛﻴﺎﻧﻮش و‬
‫ﻧﻌﻤﺖ آزرم را ﻧﻴﺰ ـ ﺣﺘّﺎ ـ در ﻛﻬﻦ ﺳﺮاﻳﻰ ﻫﺎﺷـﺎن‪ ،‬ﻳﻜﻰ دو ﺟﺎﻳـﻰ‪ ،‬ﺑﻪ »ﺑﺎﺧﺘﻦِ « وزن‬
‫»آﻓـﺮﻳﻨﺶ«‬
‫ِ‬ ‫ﻣﻰ ﻛﺸﺎﻧﺪ و‪ ،‬از ﺳـﻮى دﻳﮕﺮ‪ ،‬ﺳﻴـﻤﻴﻦ ﺧﺎﻧﻢ ﺑﻬﺒﻬـﺎﻧﻰ را ﺑﻪ »ﻛﺸـﻒ« ﻳﺎ‬
‫وزن ﻫﺎى ﺗﺎزه رﻫﻨﻤﻮن ﻣﻰ ﺷﻮد‪) .‬اﺧﻮان‪ ،‬در اﻳﻦ ﻣﻴﺎن ـ ﻳﻌﻨﻰ در ﺑﺮﺧﻮرد ﺑﺎ »وزن« ـ‬
‫ﻫﺮﮔﺰ از ﻣﻴﺎﻧﻪ روى ﻓﺮاﺗﺮ ﻧﻴﺎﻣﺪ‪ :‬و ﻫﻤﻴﻦ ﭼﮕﻮﻧﮕﻰ ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﻪ ﮔﻤﺎنِ ﻣﻦ‪ ،‬ﻛﻪ او را از »ﺧﻄﺎ«‬
‫ﻛﺮدن در وزن در اﻣﺎن ﻣﻰ داﺷﺖ‪(.‬‬
‫و ﺧﻮدم ﻧﻴﺰ‪ ،‬ﺗﺎزه‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ در رﺑﺎﻋﻰ ﻫﻢ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ »وزن« ﮔﺮﻓﺘﺎرى ﭘﻴﺪا ﻣﻰ ﻛﻨﻢ‪:‬‬
‫در ﻗﺼﻴﺪه ى »اﻣﺎم ﻃﺎﻋﻮن« ﺧﻮدت دﻳﺪه و ﻳﺎدآورﺷﺪه اى ﻛﻪ وزن ـ آﻧﻬﻢ وزﻧﻰ ﭼﻨﺪان‬
‫و ﭼﻨﺎن »ﺳﺎده« را ﺑﺎﺧﺘﻪ ام‪ ،‬آﻧﻬﻢ ﺳﻪ ﺑﺎر!‬
‫ﺑﺎورت ﻣﻰ ﺷﻮد؟‬
‫ﺳﺮ ﭘﻴﺮى‪ ،‬در ﺑﻪ ﻛﺎرﺑﺴﺘﻦِ »درﺳﺖ« )در ﺑﺮاﺑ ِﺮ »ﺷﻜﺴﺘﻪ ى«( »ﺳﺎده« ﺗﺮﻳﻦ وزن ﻫﺎ‬
‫»ﻣﻮاﻇﺐ« ﻛﺎر ﺧﻮد ﺑﺎﺷﻢ‪ :‬ﻳﻌﻨﻰ ﻛﻪ واژه ﺑﻪ واژه و ﻫﺠﺎ ﺑﻪ ﻫﺠﺎ ﺑﻜﻮﺷﻢ‬
‫ِ‬ ‫ﻧﻴﺰ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﮔﺮاﻳﺶ »ﻃﺒﻴﻌﻰ« ﺷﺪه و ﺑﻪ ﺳﺨﺘﻰ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﭘﺬﻳ ِﺮ ﺳﺮاﻳﻨﺪﮔﻰ ى‬
‫ِ‬ ‫ﺗﺎ وزن را ﻧﺒﺎزم! ﭼﺮا ﻛﻪ‬
‫ﻣﻦ ﺑﻪ ﺳﻮى ﺷﻜﺴﺘﻦ ﻳﺎ ﻛﺶ دادنِ وزن ﻳﺎ ﺑﻴﺮون زدن ازﻳﺎ ﺑﺎزى ﻛﺮدن ﺑﺎ آن اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻛﻠﻚ ﻣﺮﻏﺎﺑﻰ ﻫﻢ ﻣﻰ ﺷﻮد زد‪ ،‬اﻟﺒﺘﻪ‪ :‬ﻣﻰ ﺷﻮد ﮔﻔﺖ‪» :‬اﻣّﺎ« ﻫﺎ را در اﻳﻦ‬
‫‪٢‬ـ ِ‬
‫ﺿﺮورت ﺷﻌﺮ« ﺑﻰ ﺗﺸﺪﻳﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﺧﻮاﻧﺪ‪.‬‬
‫ِ‬ ‫ﻣﺼﺮاع‪» ،‬ﺑﻪ‬
‫ﺑﺎ رﻳﺸﺨﻨ ِﺪ آن ﺷﺎﻋ ِﺮ ﺑﺰرگ ﭼﻪ ﻛﻨﻴﻢ‪ ،‬اﻣّﺎ‪ ،‬ﻛﻪ ﻓﺮﻣﻮد‪:‬‬
‫»ﺧﻮد‪ ،‬اﻳﻦ ﺷﻌﺮ ﺳﺮودن ﭼﻪ ﺿﺮورت ﺑﻮد؟!«‬
‫ﭘﺮﺳﺶ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ »اﺧﺘﻴﺎرات وزﻧﻰ« در زﻣﻴﻨﻪ ى »اﺿﺎﻓﻪ« )و‪ ،‬ﺗﺎزه‪ ،‬ﭼﺮا ﺗﻨﻬﺎ‬
‫در زﻣﻴﻨﻪ ى »اﺿﺎﻓﻪ«؟( ـ ﻣﻰ ﺗﻮان آﻳﺎ ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎى دﻳﮕﺮى اﻓﺰود؟ ﻣﻰ ﺷﻮد آﻳﺎ ﺑﻪ دﻳﻮاره‬
‫ﻫﺎى دروﻧﻰ ى ﻳﻚ »وزنِ ﺑﺴﺘﻪ« ـ در ﺑﺮاﺑ ِﺮ »وزن ﻫﺎى ﺑﺎزِ« ﻧﻴﻤﺎﻳﻰ ـ اﻧﺪﻛﻜﻰ ) ﻳﺎ اﻧﺪﻛﻰ‬
‫ﻳﺎ ﺗﺎ ﭼﻪ اﻧﺪازه؟ ( ﻓﺸﺎر آورد ﺗﺎ‪ ،‬ﺑﻰ ﻛﻪ درﻫﻢ ﺷﻜﻨﺪ‪ ،‬از درون »ﮔﺸﻮده« ﺗﺮ ﮔﺮدد؟‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻦِ وزن ﺑﺎ اﻧﺪﻛﻜﻰ ﺑﺎﺧﺘﻦِ آن‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﻛﺎر ﻧﻴﺰ‪ ،‬اﻟﺒﺘﻪ ـ و ﺑﻰ درﻧﮓ ـ ﺳﻨﺠﻪ ﻫﺎى دروﻧﻰ ى ﺧﻮد را ﺑﺎﻳﺪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﭼﻪ ﺳﻨﺠﻪ ﻫﺎﻳﻰ؟‬
‫ﻧﻤﻰ داﻧﻢ‪.‬‬
‫و‪ ،‬ﺗﺎزه‪ ،‬از »ﭼﺮا؟« ى اﻳﻦ ﻛﺎر اﮔﺮ ﺑﭙﺮﺳﻰ‪ ،‬ﺟﺰ »ﺑﺎزﻳﮕﻮﺷﻰ«ى ﺷﻜﻞ ﺷﻨﺎﺳﺎﻧﻪ‬
‫ﭘﺎﺳﺨﻰ ﻧﺪارم‪ .‬و از ﻫﻤﻴﻦ روﺳﺖ ﻛﻪ آﻣﺎده ام ﺗﺎ ﭘﺮﺳﺸﻢ را‪ ،‬ﭼﻮن ﻳﻚ ﻛﻨﺠﻜﺎوى ى‬
‫ﭘﻴﺮاﻣﻮﻧﻰ )ﻳﺎ ﺣﺎﺷﻴﻪ اى(‪ ،‬ﺑﻪ آﺳﺎﻧﻰ ﭘﺲ ﺑﮕﻴﺮم‪ :‬و‪ ،‬ﻳﻌﻨﻰ ﻛﻪ‪ ،‬از »ﺧﺒﺮِ« اﻳﻦ ﻛﺎر ﺑﮕﺬرم‪.‬‬
‫ﺗﻮ ﭼﻪ ﻣﻰ ﮔﻮﻳﻰ؟‬
‫ﺑﮕﺬرم ﻳﺎ ﻧﮕﺬرم؟‬
‫و‪ ،‬ﭘﻴﺶ از آن ﻛﻪ ﺑﮕﻮﻳﻰ ﺑﮕﺬرم ﻳﺎ ﻧﮕﺬرم‪ ،‬ﺑﮕﺬار ﺑﮕﻮﻳﻢ ـ اﮔﺮ ﮔﻔﺘﻦ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﺑﺮاى ﺗﻮ اﻳﻦ ـ ﻛﻪ ﻣﻦ‪ ،‬ﺑﻪ ﻫﻴﭻ روى‪ ،‬ﻣﻨـﻜ ِﺮ ﺧﻄﺎ ﻛﺮدن ﻫﺎى ﺧـﻮد ﻧﻴﺴﺘﻢ‪ .‬آن ﻛﻪ ﺧﻄﺮ‬
‫ﻣﻰ ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺧﻄﺎ ﻫﻢ ﻣﻰ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻣﻬﻢ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺒﻴﻨﻴﻢ از ﻫﺮ ﺧﻄﺎﻳﻰ ﭼﻪ ﻣﻰ ﺷﻮد آﻣﻮﺧﺖ‪:‬‬
‫و ﭼﻪ ﻫﺎ ﻣﻰ ﺷﻮد ﺑﺮﻛﺸﻴﺪ‪ .‬ﺑﺮﺧﻰ از »اﺧﺘﻴﺎرات ﺷﺎﻋﺮى« ـ ﺑﻪ وﻳﮋه در زﻣﻴﻨﻪ ى »وزن« ـ‬
‫را ﺑﺴﺎ ﻛﻪ ﺧﻄﺎﻫﺎى )»ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻨﻰ«ى( ﺷﺎﻋﺮان ﺑﻮده ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ در ﻛﺎر آورده اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻠﻪ؟‬
‫‪٣‬ـ ﻣﻰ داﻧﻰ‪ :‬ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻣﺼﺮاع از رﺑﺎﻋﻰ ى »اﻳﻦ ﭼﺮﺧﻪ ى ‪) «...‬در ﺻﻔﺤﻪ ى‬
‫‪ ،(١٠٩‬درﻣﻦ‪ ،‬ﭼﻨﻴﻦ ﺳﺮوده ﺷﺪ‪:‬‬
 ‫»ﮔﻮﻳﻨﺪ ﻣﺴﺎﻓﺮانِ ﮔﺸﺘﻪ اﻗﺼﺎى وﻃﻦ ‪«...‬‬
‫ﭼﺮا؟ و ﭼﺮا ﻧﻪ؟‬
‫ﺑﺒﻴﻦ‪:‬‬
‫ﻣﻦ اﮔﺮ ـ »رﺑﺎﻋﻰ« ﻛﻪ ﻧﻪ ـ »رﺑﺎﻋﻰ واره« اى ﺑﮕﻮﻳﻢ از اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ‪:‬‬
‫»ﮔﻮﻳﻨﺪ ﻣﺴﺎﻓﺮانِ ﮔﺸﺘﻪ اﻗﺼﺎى وﻃﻦ‬
‫واﮔﺸﺖ ﺷﻪ اﺳﺖ اﻣﻴﺪ اﺑﻨﺎى وﻃﻦ‪:‬‬
‫ِ‬
‫ﭼﺮﺧﺶ ﺷﻮ ِم ﺧﻮﻳﺶ را ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ‪،‬‬
‫ِ‬ ‫اﻳﻦ ﭼﺮﺧﻪ ى ﺷﺎه و ﺷﻴﺦ ﺗﺎ‬
‫اى واى وﻃﻦ!«‬
‫)ﻳﺎ‪:‬‬
‫»اى واى وﻃﻦ! واى وﻃﻦ! واى وﻃﻦ! واى وﻃﻦ!«(‬
‫ﮔﻮش ﺷﻌﺮى ى ﻣﺎ ـ ﭘﺮوردﮔﺎن و ورزش دﻳﺪﮔﺎنِ ﻋﺮوض ﻧﻴﻤﺎﻳﻰ ـ وزن آن را‬
‫ﻫﻴﭻ »ﺧﺎرج از آﻫﻨﮓ« ﻧﻤﻰ ﻳﺎﺑﺪ‪.‬از ﻛﺠﺎﺳﺖ و ﭼﺮاﺳﺖ‪ ،‬اﻣّﺎ‪ ،‬ﻛﻪ وزنِ رﺑﺎﻋﻰ ـ و‪ ،‬ﺑﻪ‬
‫ﻃﻮر ﻛُ ﻠّﻰ‪ ،‬ﻫﺮ وزﻧﻰ ـ در ﻛﺎرﺑُﺮ ِد ﻛﻬﻦ ﺳﺮاﻳﺎﻧﻪ اش‪ ،‬ﺑﻰ ﺳﻜﺘﻪ »ﻣﻠﻴﺢ« ﺗﺮ اﺳﺖ‪ :‬و‪ ،‬ﺑﻪ‬
‫وﻳﮋه‪ ،‬ﻛﻪ ﻫﺮ »ﺳﻜﺘﻪ« اى ﺗﻨﻬﺎ ﻣﻰ ﺗﻮاﻧﺪ ﻳﻚ ﻫﺠﺎ )ﻳﺎ »ﺳﻴﻼب«( از وزن ﺑﻜﺎﻫﺪ؟ ﺑﻪ ﺑﻴﺎنِ‬
‫»ﺳﻜﻮت« ﺑﺮآﻣﺪه ازﻫﺮ »ﺳﻜﺘﻪ« اى ﺑﺎﻳﺪ‪ ،‬در ﺟﺎﻳﮕﺎه ﺧﻮد در وزن‪ ،‬ﺧﺎﻟﻰ‬
‫ِ‬ ‫دﻳﮕﺮ‪ ،‬ﭼﺮا‬
‫ﺑﻤﺎﻧﺪ؟ ﭼﺮا ﻧﻤﻰ ﺗﻮان‪ ،‬و ﭼﺮا ﻧﺒﺎﻳﺪ‪ ،‬اﻳﻦ »ﺳﻜﻮت« را ﺑﺎ آوردنِ ﻳﻚ ﻫﺠﺎ »ﭘُﺮ« ﻛﺮد؟‬
‫ﭘﺎﺳﺦ اﻳﻦ ﻧﻤﻰ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ‪ :‬زﻳﺮا اﺳﺘﺎدانِ ﺷﻌ ِﺮ ﻛﻬﻦ ﭼﻨﻴﻦ ﻧﻜﺮده اﻧﺪ‪.‬‬
‫زﻳﺮا ﭘﺮﺳﺶ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﭼﺮا اﻳﺸـﺎن ﭼﻨﻴﻦ ﻧﻜـﺮده اﻧﺪ؟ ﻫﻤﻴﻦ ﻧﺨﻮاﺳﺘﻪ اﻧﺪ‬
‫)ﻳﻌﻨﻰ ﻧﻤﻰ ﭘﺴـﻨﺪﻳﺪه ا ﻧﺪ( ﭼﻨﻴﻦ ﻛﻨﻨﺪ ﻳﺎ ﻛﻪ‪ ،‬ﻧﻪ‪ ،‬ﻧﻤـﻰ ﺷـﺪه اﺳﺖ ) ﻳﻌﻨـﻰ ﻣﻨﻄـﻖِ وزن‬
‫ﻧﻤﻰ ﮔﺬاﺷـﺘﻪ‪ ،‬ﻳﻌﻨﻰ درﺳﺖ ﻧﺒﻮده اﺳﺖ ( ﻛﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﻛﻨﻨﺪ؟‬
‫ﺑﺎرى‪:‬‬
‫و اﻳﻦ‪ ،‬ﺗﺎزه‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ ﻳﻚ ﻧﻤﻮﻧﻪ اﺳﺖ از ﭘﺮﺳﺶ ﻫﺎﻳﻰ ﻛﻪ ﭘﺮﺳﻴﺪن دارﻧﺪ اﮔﺮ ﺑﺮ آن‬
‫ﺑﺎﺷﻴﻢ ـ و ﻣﻦ ﺑﺮآﻧﻢ ـ ﻛﻪ »وزن«‪ ،‬ﺑﺎ ﻫﻤﻪ ى رﻧﮓ آﻣﻴﺰى ﻫﺎى »ﺳﻮﺑﮋﻛﺘﻴﻮ« ش‪ ،‬ﺑﻨﻴﺎدى‬
‫»اﺑﮋﻛﺘﻴﻮ« ﻧﻴﺰ دارد‪.‬‬
 ‫ﭘﺴﻨﻮﻳﺲ‪:‬‬
‫ژان ژاك روﺳﻮ ـ ﺑﻴﭽﺎره! ـ در واﭘﺴﻴﻦ ﺳﺎل ﻫﺎى زﻧﺪﮔﺎﻧﻰ اش‪ ،‬ﺑﻪ »ﻣﺮدم ﮔﺮﻳﺰى«‬
‫ِ‬
‫ﺳﺎﻟﻴﺎن دراز‪ ،‬ﺑﺪ ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬واﭘﺴﻴﻦ‬ ‫و »ﻫﺮاس از ﭘﻴﮕﺮد« دﭼﺎر ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺲ ﻛﻪ ﺑﺎ او‪ ،‬ﺑﻪ‬
‫ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻫﺎى روﺳﻮ‪ ،‬ﻫﻤﻪ ‪ ،‬و ﻫﺮ ﻳﻚ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ اى‪ ،‬در دﻓﺎع از ﮔﻔﺘﻪ ﻫﺎ و ﻛﺮده ﻫﺎى‬
‫ﺧﻮدش اﺳﺖ‪.‬‬
‫ِ‬
‫ﺣﻜﺎﻳﺖ ﻣﻦ اﺳﺖ‪ .‬ﻧﻤﻰ داﻧﻢ از ﭼﻪ ﻣﻰ ﺗﺮﺳﻢ‪ .‬ﺷﺎﻳﺪ ﻫﻢ‬ ‫و ﺣﺎﻻ ـ ﺑﻼ ﺗﺸﺒﻴﻪ ـ‬
‫»ﺧﻮد ُﮔﻨﺪه ﺑﻴﻦ« ﺷﺪه ﺑﺎﺷﻢ‪ .‬اﻧﮕﺎر ﻫﻤﮕﺎن ﻧﺸﺴﺘﻪ اﻧﺪ‪ ،‬ﮔﻮش ﺑﻪ زﻧﮓ‪ ،‬ﺗﺎ از ِ‬
‫ﻣﻦ ﺑﺪﺑﺨﺖ‬
‫ﻛﺘﺎﺑﻰ‪ ،‬ﭼﻴﺰى‪ ،‬درآﻳﺪ و اﻳﺸـﺎن‪ ،‬ﺑﻰ درﻧﮓ‪» ،‬ﻋﻴﺐ« ﻫﺎﻳﺶ را ﺑﺸـﻤﺎرﻧﺪ‪ .‬دارم ﺗﺮﺳـﻮ‬
‫ﻣﻰ ﺷﻮم‪ .‬ﺧﺪا ﺑﻪ دادم ﺑﺮﺳﺪ‪.‬‬
‫و ﻣﻰ داﻧﻰ؟ اﻣﺮوز ﺑﻴﺴﺖ و دوم اوت اﺳﺖ‪ .‬و ﻣﻦ ﻫﻨﻮز ﻧﻤﻰ داﻧﻢ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻧﺎﻣﻪ را‬
‫ﺑﺮاى ﺗﻮ ﺧﻮاﻫﻢ ﻓﺮﺳﺘﺎد ﻳﺎ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﮕﺎﻧﻰ اش ﺧﻮاﻫﻢ ﻛﺮد‪ .‬ﻣﻰ ﺑﻴﻨﻰ ﻛﻪ ﻛﺎرم ﺧﺮاب اﺳﺖ‪:‬‬
‫دور از ِ‬
‫ﺟﺎن ﺗﻮ‪.‬‬
 ‫ِ‬
‫ﺳﺎﻟﮕﺮد زادروزش‬ ‫ﺑﺮاى ﻣﻨﻮﭼﻬﺮ ﻣﺤﺠﻮﺑﻰ در ﭘﻨﺠﺎﻫﻤﻴﻦ‬
‫ﻳﻚ ﺗﻜﻪ ام‬

‫ﻳﻚ رﺑﺎﻋﻰ در دو ﺳﺮاﻳﺶ‬

‫آﺳﻤﺎن آﺑﻰ ﺑﻔﺮﺳﺖ ـ ‪٩٣‬‬
‫ِ‬

‫‪١‬‬
‫اﻧﺪوﻫﺶ ﺑﺎ ِ‬
‫آب روان ﻣﻰ ﻣﺎﻧﺪ‪.‬‬
‫ْ‬
‫ﺷﺎدﻳﺶ ﺑﻪ ﺑﺎ ِغ ارﻏﻮان ﻣﻰ ﻣﺎﻧﺪ‪.‬‬
‫ﮔﻮ ﭘﻴﺮى رو ﺑﻤﻴﺮ‪ ،‬ﻛﺎﻳﻦ ِ‬
‫ﻧﺨﻞ ﺑﻠﻨﺪ‬
‫ﺻﺪ ﺳﺎل دﮔﺮ ﻧﻴﺰ ﺟﻮان ﻣﻰ ﻣﺎﻧﺪ‪.‬‬

‫‪٢‬‬
‫ﺗﺎ در ِ‬
‫ﺗﻦ او ﺗﺎب و ﺗﻮان ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪،‬‬
‫ﭼﻮن ﭘﻴﻜﺮه ى رود‪ ،‬روان ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﮔﻮ ﭘﻴﺮى رو ﺑﻤﻴﺮ‪ ،‬ﻛﺎﻳﻦ ِ‬
‫ﺟﺎن ﺟﻮان‬
‫ﺗﺎ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻫﻤﭽﻨﺎن ﺟﻮان ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﺳﻰ ام دى ﻣﺎه ‪ ٦٥‬ـ ﻟﻨﺪن‬
 ‫دارى!‬
‫از روى‪ ،‬ﺳﭙﻴﺪه ﻫﺎى دﻟﻜﺶ دارى؛‬
‫ﻣﺸﻮش دارى؛‬ ‫ِ‬
‫وز ﻣﻮى‪ ،‬ﺷﺒﺎن ﺑﺲ ّ‬
‫وز ﺑﻮى‪ ،‬ﺑﻬﺸﺖ ﻫﺎ ﻧﻮازش دارى؛‬
‫وز ﺧﻮى‪ ،‬ﻫﺰار دوزخ آﺗﺶ دارى‪.‬‬
‫دﻫﻢ ﻓﺮوردﻳﻦ ‪ ٦٦‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫ﮔﻼﻳﻪ‬
‫اى در ِ‬
‫زدن زﺧﻢ‪ ،‬ﺗﺒﺮوار‪ ،‬دﻟﻴﺮ!‬
‫ﺑﺮ ﻣﺎ‪ ،‬ﻛﻪ ﺷﻜﺴﺘﻪ اﻳﻢ و ﺑﻰ ﺑﺎر‪ ،‬ﻣﮕﻴﺮ‪.‬‬
‫ﻧﺎژوى ﺟﻮان َﺗﻨَﺪ ﺑﻪ ﻫﺮ ﺧﺎك؛ ا ّﻣﺎ‪،‬‬
‫ﭼﻮن ﻛَﻨﺪه ﺷﻮد‪ ،‬ﻛُﻨﺪه ﺷﻮد ﮔﺮدوى ﭘﻴﺮ‪.‬‬

‫رﺑﺎﻋﻰ ﻫﺎى اﺳﻤﺎﻋﻴﻞ ﺧﻮﻳﻰ ـ ‪٩۴‬‬

‫ﺷﺎﻧﺰدﻫﻢ ژوﺋﻦ ‪ ٩٠‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫زﻟﺰﻟﻪ‬
‫اﻧﺪا ِم وﻃﻦ‪ ،‬ﻧﺨﺴﺖ‪ ،‬دﻳﻦ ﻟﺮزه ﮔﺮﻓﺖ؛‬
‫ِ‬
‫زدﻳﻦ ﻛﻴﻨﻪ‪ ،‬ﻛﻴﻦ ﻟﺮزه ﮔﺮﻓﺖ؛‬ ‫واﻧﮕﺎه‪،‬‬
‫واﻧﮕﻪ ﺳﻮى ﻣﻨﺘﻬﺎى وﻳﺮان ﺷﺪﮔﻰ ش‪،‬‬
‫دﻧﺒﺎﻟﻪ ى ﻛﺎر را زﻣﻴﻦ ﻟﺮزه ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﻜﻢ ژوﺋﻦ ‪ ٩٠‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫اﻧﮕﻴﺰه‬
‫ﻣﻰ ﭘﺮﺳﻰ‪ :‬از ﺑﻬﺮ ﭼﻪ ِﻣﻰ ﻣﻰ ﻧﻮﺷﻢ؟‬
‫وآﻧﮕﺎه ﻛﺠﺎ‪ ،‬ﺑﺎ ﻛﻪ و ﻛﻰ ﻣﻰ ﻧﻮﺷﻢ؟‬
‫ﺗﺎ ﻣﻦ ﻣﻨﻢ و زﻧﺪﮔﻰ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﺴﺖ‪،‬‬
‫ﺑﺎ ﻫﺮﻛﺲ و ﻫﺮ ﻛﺠﺎ وﻫﻰ ﻣﻰ ﻧﻮﺷﻢ!‬
‫ﺑﻴﺴﺖ و ﻧﻬﻢ اوت ‪ ٩١‬ـ ﻟﻨﺪن‬
 ‫ﻏﻢ‬
‫ﻣﻦ ﺑﺎ ﻏ ِﻢ ﺧﻮد ﺧﻮﺷﻢ‪ ،‬ﻛﻪ ﻣﺤﺮم اﻳﻦ اﺳﺖ؛‬
‫ﻫﻤﺮاﻫﻢ و ﻫﻤﻨﺸﻴﻦ و ﻫﻤﺪم اﻳﻦ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻏﻢ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﻏﻢ ﻫﺴﺖ‪ ،‬دﻟﻰ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﻫﺴﺖ‬
‫ﻧﺰدﻳﻜﺘﺮم ﺑﻪ دل ز ﻏﻢ‪ :‬ﻏﻢ اﻳﻦ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺳﻰ و ﻳﻜﻢ اوت ‪ ٩١‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫ﺷﺎم ﻏﺮﻳﺒﺎن‬
‫ِ‬
‫ِ‬
‫اﻓﺮوز دﮔﺮ‪:‬‬ ‫ﺟﺰ ﺳﻮر‪ ،‬ﺑﻪ ﺷﺐ ﻧﻴﺴﺖ ﺷﺐ‬
‫ﺑﻴﺎو َرد ِ‬
‫ﺳﻮز دﮔﺮ‪.‬‬ ‫ﺗﺎ ِ‬
‫روز دﮔﺮ َ‬
‫ِ‬
‫ﻏﺮوب ﻏﺮﺑﺖ ﺷﻌﻔﻰ ﺳﺖ‪:‬‬ ‫ﺑﺎ اﻳﻦ ﻫﻤﻪ‪ ،‬در‬
‫از اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺳﺮ رﺳﻴﺪ ﻳﻚ روز ِ دﮔﺮ‪.‬‬
‫ﻳﻚ ﺗﻜﻪ ام‬

‫ﭘﺎﻧﺰدﻫﻢ ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ ‪ ٩٠‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫آﺳﻤﺎن آﺑﻰ ﺑﻔﺮﺳﺖ ـ ‪٩۵‬‬
‫ِ‬

‫رﺳﺘﻦ‬
‫َ‬
‫ﺟﻮﻫﺮ ﺻﻔﺖ‪ ،‬از ﻫﺮ َﻋ َﺮﺿﻰ ﺳﺎده ﺷﺪم‪.‬‬
‫ﭼﻮن ﺳﺎﻳﻪ‪ ،‬ﺑﻪ ِ‬
‫راه ﺧﻮﻳﺶ‪ ،‬اﻓﺘﺎده ﺷﺪم‪.‬‬
‫ﭘﺎﻟﻮده ﺷﺪ از ﻫﺮ ﻫﻮﺳﻰ زﻧﺪﮔﻰ ام‪:‬‬
‫ﻳﻌﻨﻰ ﻛﻪ ﺑﺮاى ُﻣﺮدن آﻣﺎده ﺷﺪم‪.‬‬
‫ﻳﻜﻢ ﻣﺎرس ‪ ٩٠‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫دورى‬
‫ﺧﻮرﺷﻴﺪ آﺳﺎ‪ ،‬ﺑﻪ ﺧﻮﻳﺶ ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬ﭘﺪرم!«‬
‫واﻧﮕﻪ دﻳﺪم‪ ،‬ﭼﻮ ﺑﺎد ﻫﺎ‪ ،‬درﺑﺪرم‪.‬‬
‫ﺑﻴﻨﻢ ﻧﺎﻫﻴﺪ و ﮔﻮﻳﻢ‪» :‬اﻳﻦ دﺧﺘﺮم اﺳﺖ«؛‬
‫ﺑﻴﻨﻢ ﺑﻬﺮام و ﻣﻮﻳﻢ‪»:‬آﻧﻚ ﭘﺴﺮم!«‬
‫ﺑﻴﺴﺖ و دوم ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ ‪ ٩٠‬ـ ﻟﻨﺪن‬
 ‫ﻋﺒﺮت‬
‫ﺟﺎﻧﻢ ﺑﻪ ﻏ ِﻢ ﻧﺎﻣﺪه ﭘﻴﺮوز ﺷﺪه ﺳﺖ‪:‬‬
‫ﻳﻌﻨﻰ ﻛﻪ ز رﻓﺘﻪ ﻋﺒﺮت آﻣﻮز ﺷﺪه ﺳﺖ‪.‬‬
‫اﻣﺮوز ﭼﻨﻴﻦ ﺑﺼﻴﺮم‪ ،‬ا ّﻣﺎ‪ ،‬ﻛﻪ ـ درﻳﻎ! ـ‬
‫ﻓﺮداﻫﺎﻳﻢ‪ ،‬ﻳﻜﺴﺮه‪ ،‬دﻳﺮوز ﺷﺪه ﺳﺖ‪.‬‬
‫ﭘﻨﺠﻢ ژوﺋﻴﻪ ‪ ٩٠‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫آﻳﻴﻨﻪ‬
‫ﻣﻦ ﺑﺎ ﻫﻤﮕﺎن‪ ،‬ز ﻣﺮد و زن‪ ،‬آﻳﻨﻪ ام‪.‬‬
‫ﺑﻴﺮون و درون‪ ،‬ﺑﻪ ﺟﺎن و ﺗﻦ‪ ،‬آﻳﻨﻪ ام‪.‬‬
‫در ﻣﻦ ﻣﻨﮕﺮ‪ ،‬ﺧﻮش ار ﻧﺪارى رخِ ﺧﻮﻳﺶ‪:‬‬
‫دارم ﺑﻪ ﺗﻮ ﻣﻰ ﮔﻮﻳﻢ‪ :‬ﻣﻦ آﻳﻨﻪ ام!‬

‫رﺑﺎﻋﻰ ﻫﺎى اﺳﻤﺎﻋﻴﻞ ﺧﻮﻳﻰ ـ ‪٩۶‬‬

‫ﺷﺸﻢ ژوﺋﻴﻪ ‪ ٩٠‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫رﻳﺸﻪ‬
‫ﻣﻦ ﻣﻦ! درﻳﻎ و دردا‪ِ ،‬‬
‫ﻣﻦ ﻣﻦ!‬ ‫دردا! ِ‬
‫ﻛﺎزاد ﺳﻔﺮ ﻧﻤﻰ ﻛﻨﺪ ﺑﺎ ِ‬
‫ﺗﻦ ﻣﻦ‪.‬‬
‫داﻧﺴﺘﻪ ام اﻳﻦ ـ و ﭼﺎره ام ﻧﻴﺴﺖ ـ ﻛﻪ ﻧﻴﺴﺖ‬
‫ِ‬
‫ﻣﻴﻬﻦ ﻣﻦ‪.‬‬ ‫ﻣﻦ ﻣﻦ‪ ،‬ﻣﮕﺮ ﻛﻪ در‬‫ﻣﻦ ِ‬‫اﻳﻦ ْ‬
‫ﻳﻜﻢ اﻛﺘﺒﺮ ‪ ٩٠‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫ُﺧﻔﺘﻪ وش‬
‫ﻏﺮﻳﺐ ﻏﺮب‪ ،‬اﻳﻦ ِ‬
‫ﻣﻦ ﻣﻦ‪،‬‬ ‫ِ‬ ‫ﻣﻰ داﻧﻢ ﻛﺎﻳﻦ‬
‫اﻳﻦ ُﺧﻔﺘﻪ وش‪ ،‬اﻳﻦ زﻧﺪه ﺑﻪ ِ‬
‫ﮔﻮر ِ‬
‫ﺗﻦ ﻣﻦ‪،‬‬
‫ﺑﺮﺧﻴﺰد اﮔﺮ‪ ،‬ﺑﻪ رﺳﺘﺨﻴﺰ اﺳﺖ‪ :‬آن ﻧﻴﺰ‬
‫ِ‬
‫ﻣﻴﻬﻦ ﻣﻦ‪.‬‬ ‫رﺳﺘﺎﺧﻴﺰى دوﺑﺎره در‬
‫دوم اﻛﺘﺒﺮ ‪ ٩٠‬ـ ﻟﻨﺪن‬
 ‫ﻏﺮﺑﺖ‬
‫ﺑﻰ ﻧﻜﻬﺖ ورﻧﮕﻰ از ﺑﺮ و ﺑﻮ ِم وﻃﻦ‪،‬‬
‫در ﺟﻤ ِﻊ ﻫﺰار اﻧﺠﻤﻦ ﻧﻴﺰ‪ ،‬اى ﻣﻦ!‬
‫ﺗﻨﻬﺎﻳﻰ و ﻛﻤﺘﺮى ز ﺗﻨﻬﺎﻳﻰ ى ﺧﻮﻳﺶ‪:‬‬
‫ﺗﻨﻬﺎﻳﻰ و ﺗﻨﻬﺎﻳﻰ و ﺗﻨﻬﺎﻳﻰ و ﺗﻦ ‪...‬‬
‫آﻳﻮاﺳﻴﺘﻰ ـ ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ ‪٨٩‬‬

‫ﻓﺮﻳﺎد‬
‫ﻓﺮﻳﺎد! ﻛﻪ‪ ،‬ﻫﻢ ﺑﻪ ﻏﺮﺑﺖ و ﻫﻢ ﺑﻪ وﻃﻦ‪،‬‬
‫در ﺟﻤ ِﻊ ﻫﺰار اﻧﺠﻤﻦ ﻧﻴﺰ‪ ،‬اى ﻣﻦ!‬
‫ﺗﻨﻬﺎﻳﻰ و ﻛﻤﺘﺮى ز ﺗﻨﻬﺎﻳﻰ ى ﺧﻮﻳﺶ‪:‬‬
‫ﺗﻨﻬﺎﻳﻰ و ﺗﻨﻬﺎﻳﻰ و ﺗﻨﻬﺎﻳﻰ و ﺗﻦ‪.‬‬
‫ﻳﻚ ﺗﻜﻪ ام‬

‫دوازدﻫﻢ آورﻳﻞ ‪ ٩٠‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫آﺳﻤﺎن آﺑﻰ ﺑﻔﺮﺳﺖ ـ ‪٩٧‬‬
‫ِ‬

‫ُدور‬
‫ﺳﺮﮔﺸﺘﻪ ى ِ‬
‫دور ﺑﺎﻃﻞ‪ ،‬اى اﻳﺮاﻧﻰ!‬
‫اى ِ‬
‫ﻋﻠﺖ ﻧﺎﺗﻮاﻧﻰ ات ﻧﺎداﻧﻰ!‬
‫ﺗﺎ ﻧﺎداﻧﻰ‪ ،‬ﺷﻴﺦ ﺗﻮاﻧﺎ ﻣﺎﻧﺪ؛‬
‫ﺗﺎ ﺷﻴﺦ ﺗﻮاﻧﺎﺳﺖ‪ ،‬ﺗﻮ ﻧﺎدان ﻣﺎﻧﻰ‪.‬‬
‫ﺳﻮم ﻣﺎرس ‪ ٨٩‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫راه‬
‫ﻣﻨﻄﻖ ﻧﺸﻨﺎﺳﺪ ِ‬
‫ﺳﭙﻪ ﺟﻬﻞ و ﺟﻨﻮن‪:‬‬
‫ﺟﻬﻞ اﺳﺖ و ﺟﻨﻮن‪ :‬ﭼﻨﺪ ﻧﻤﻰ داﻧﺪ و ﭼﻮن‪.‬‬
‫ﺗﺎ دﺷﺖ رﻫﺎﻳﻰ‪ ،‬از ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻬﻠﻜﻪ اى‪،‬‬
‫راﻫﻰ َﻧ ُﺒﻮد ﮔﺸﻮده ﺟﺰ ﺗﻨﻜﻪ ى ﺧﻮن‪.‬‬
‫ﺳﻮم ﻣﺎرس ‪ ٨٩‬ـ ﻟﻨﺪن‬
 ‫رﻧﺞ‬
‫ِ‬
‫اﻧﺠﻤﻦ ﻣﻌﺮﻓﺖ اﻧﺪوﺧﺘﮕﺎن!‬ ‫اى‬
‫در دورﻳ ِﻢ از ﺷﻤﺎ دل اﻓﺮوﺧﺘﮕﺎن‪،‬‬
‫اﻳﻦ رﻧﺞ َﺑ َﺴﻢ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪم ﻧﻜﺘﻪ ﺷﻨﻴﺪ‬
‫زﻳﻦ ﺷﻌﺮ و ﺳﻴﺎﺳﺖ از ﻣﻦ آﻣﻮﺧﺘﮕﺎن!‬
‫ﭘﻨﺠﻢ دﺳﺎﻣﺒﺮ ‪ ٩٠‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫ﻧﻔﺮﻳﻦ‬
‫ﻣﺎدرﺟﺎن! ﺟﺎﻧﻢ از ﺟﻬﺎن ﺳﻴﺮ ﺷﺪه ﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺗﻦ ﻫﻴﭻ‪ ،‬ﻛﻪ ِ‬
‫ﺟﺎن ﻣﻦ زﻣﻴﻨﮕﻴﺮ ﺷﺪه ﺳﺖ‪.‬‬
‫آوخ ز ﺗﻮ و آن دﻋﺎ ﻛﻪ‪» :‬ﻫﺎن‪ ،‬ﭘﻴﺮ ﺷﻮى!«‬
‫ﻧﺎﻛﺮده ﺟﻮاﻧﻰ‪ ،‬ﭘﺴﺮت ﭘﻴﺮ ﺷﺪه ﺳﺖ‪.‬‬

‫رﺑﺎﻋﻰ ﻫﺎى اﺳﻤﺎﻋﻴﻞ ﺧﻮﻳﻰ ـ ‪٩٨‬‬

‫ﺷﺸﻢ اﻛﺘﺒﺮ ‪ ٩١‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫آﻏﺎزه ى ﭘﻴﺮى‬
‫ﻳﻜﺴﺎن ﺷﺪه ﺑﻴﺪارى ﺑﺎ ﺧﻮاب ﻣﺮا‪.‬‬
‫)ﮔﺮداب ﻛﺠﺎﺳﺖ؟ ﻛُﺸﺖ ﻣﺮداب ﻣﺮا‪(.‬‬
‫آﻏﺎزه ى ﭘﻴﺮى اﺳﺖ و اﻳﻦ ﻣﺮگ دراز‪:‬‬
‫اى ﻟﺤﻈﻪ ى ِ‬
‫ﺗﻴﺮ ﻏﻴﺐ! درﻳﺎب ﻣﺮا!‬
‫ﺷﺸﻢ اﻛﺘﺒﺮ ‪ ٩١‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫ﺑﻬﺎﻧﻪ‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻪ ﺑﮕﻮﻳﻢ اﻳﻦ وﻣﻰ ﮔﻮﻳﻢ ﻓﺎش‪:‬‬
‫دﻟﺴﺮدم و ﻧﺎاﻣﻴﺪ از اﻳﻤﺎن و ﺗﻼش‪.‬‬
‫ِ‬
‫ﻣﻨﻄﻖ »ﻫﻴﭻ« ﺑﺎورم ﻧﺎﻣﺪه اﺳﺖ‪،‬‬ ‫ﺗﺎ‬
‫اى ﻋﺸﻖ! ﺑﻬﺎﻧﻪ اى ﺑﺮاﻳﻢ ﺑﺘﺮاش!‬
‫ﺷﺸﻢ اﻛﺘﺒﺮ ‪ ٩١‬ـ ﻟﻨﺪن‬
 ‫اﻧﺪرز‬
‫زﻳﺒﺎﺳﺖ ﺟﻬﺎن ﺑﻪ ﭼﺸ ِﻢ آﻣﻴﺰه ﻧﮕﺮ؛‬
‫زﺷﺖ اﺳﺖ‪ ،‬وﻟﻰ‪ ،‬ﺑﻪ دﻳﺪه ى رﻳﺰه ﻧﮕﺮ‪.‬‬
‫ﻳﺎ ﭼﺸﻢ ﻣﺪار ﻳﺎرى از ﻫﻴﭻ ﻛﺴﻰ‪،‬‬
‫ﻳﺎ ﻛﻮر ﻛﻦ اﻳﻦ دﻳﺪه ى اﻧﮕﻴﺰه ﻧﮕﺮ‪.‬‬
‫ﭘﺎﻧﺰدﻫﻢ اوت ‪ ٩٠‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫از ﻣﺮگ‬
‫ﻳﻚ روز‪ ،‬ﺑﻪ ﻛﻮى ِ‬
‫ﻳﺎر ﺧﻮد ﻣﻰ ﻣﻴﺮم‪:‬‬
‫ﻳﺎ آن ﻛﻪ ﺑﻪ روى ِ‬
‫دار ﺧﻮد ﻣﻰ ﻣﻴﺮم‪:‬‬
‫ﻳﻚ دﺳﺖ ُﭘﺮ از ﺑﻬﺎر و دﺳﺘﻰ ُﭘ ِﺮ ﺷﻌﺮ‪،‬‬
‫دﻳﺎر ﺧﻮد ﻣﻰ ﻣﻴﺮم‪.‬‬‫ﻣﻰ آﻳﻢ و در ِ‬
‫ﻳﻚ ﺗﻜﻪ ام‬

‫ﭼﻬﺎرم اﻛﺘﺒﺮ ‪ ٩١‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫آﺳﻤﺎن آﺑﻰ ﺑﻔﺮﺳﺖ ـ ‪٩٩‬‬
‫ِ‬

‫ﭘﻨﺎﻫﻨﺪه ى ﺳﻴﺎﺳﻰ‬
‫ﮔﻮﻳﻨﺪم ك‪» :‬آزادى ى اﻧﺴﺎن اﻳﻦ اﺳﺖ؛‬
‫ﮔﺮدﻳﺪه ﺟﻬﺎﻧﺖ وﻃﻦ‪ ،‬اﻳﺮان اﻳﻦ اﺳﺖ؛‬
‫ﺟﺰ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﻪ اﻳﺮان ﻧﺘﻮاﻧﻰ رﻓﺘﻦ‪«...‬‬
‫ﻣﻰ ﮔﻮﻳﻢ ﺷﺎن ﺑﻪ ﮔﺮﻳﻪ‪» :‬زﻧﺪان اﻳﻦ اﺳﺖ‪«.‬‬
‫ﭼﻬﺎرم اﻛﺘﺒﺮ ‪ ٩١‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫ﺗﺒﻌﻴﺪ‬
‫اﻳﻦ ﻏﺮﺑﺖ ﻣﺎ ﻳﻜﻰ ﺳﺖ ُﮔﻤﻨﺎى ﺑﺰرگ‪،‬‬
‫ﻛﺎﻧﺪر ِ‬
‫دل او ُﮔﻢ اﺳﺖ ﻫﺮ ﺟﺎى ﺑﺰرگ‪.‬‬
‫ﺗﺒﻌﻴﺪ ﭼﻮ دﻳﻮار ﻛﺸﺪ ِ‬
‫ﮔﺮد وﻃﻦ‪،‬‬
‫ِ‬
‫زﻧﺪان ﺗﻮ دﻧﻴﺎى ﺑﺰرگ‪.‬‬ ‫ﻣﻰ ﮔﺮدد‬
‫ﭼﻬﺎرم اﻛﺘﺒﺮ ‪ ٩١‬ـ ﻟﻨﺪن‬
 ‫ﻫﺸﺪار‬
‫ِ‬
‫اﻳﺮان ﺑﺰرگ!‬ ‫زﻧﺪاﻧﻰ ى ﻛﻮﭼﻜﻢ ﺑﻪ‬
‫ﺟﺎن ﺑﺰرگ‪:‬‬ ‫ِ‬
‫ﻛﻮﭼﻚ ﺗﻮ و آن ِ‬ ‫ﻧﺎزم ِ‬
‫ﺗﻦ‬
‫آزادﺗﺮ از ﻣﻨﻰ‪ .‬ﻣﺒﺎدا ﺗﺒﻌﻴﺪ‬
‫ِ‬
‫زﻧﺪان ﺑﺰرگ‪.‬‬ ‫ﺑﺎ وﺳﻮﺳﻪ ات ﻛﺸﺪ ﺑﻪ‬
‫ﭼﻬﺎرم اﻛﺘﺒﺮ ‪ ٩١‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫ﺧﻮد‪ °‬ﺗﺒﻌﻴﺪى‬
‫ﮔﻔﺘﺎ‪» :‬ﺑﻪ وﻃﻦ ﻫﻢ ﭼﻮ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻰ زﻳﺴﺖ‪،‬‬
‫ِ‬
‫ﮔﻔﺘﺎر ﺗﻮ ﭼﻴﺴﺖ؟«‬ ‫اﻳﻦ واژه ى ﺗﺒﻌﻴﺪ ﺑﻪ‬
‫ِ‬
‫»ﺗﺒﻌﻴﺪ ﻣﺎ ﭼﻮ ُﻣﺮدن ﻣﻰ ﮔﻴﺮ‪:‬‬ ‫ﮔﻔﺘﻢ‪:‬‬
‫ﻛﺎرى ﻛﻪ ﺗﻮ ﻣﻰ ﻛﻨﻰ‪ ،‬وﻟﻰ ِ‬
‫ﻛﺎر ﺗﻮ ﻧﻴﺴﺖ!«‬

‫رﺑﺎﻋﻰ ﻫﺎى اﺳﻤﺎﻋﻴﻞ ﺧﻮﻳﻰ ـ ‪١٠٠‬‬

‫ﭘﻨﺠﻢ اﻛﺘﺒﺮ ‪ ٩١‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫ﺑﻰ رﻳﺸﻪ‬
‫درﻳﺎﻓﺖ‪ ،‬ﺑﻪ ﻏﺮﺑﺖ‪ِ ،‬‬
‫دل ﻧﺎﺷﺎد و ﻏﺮﻳﺐ‬
‫ﻛﺰ ﻳﻚ ﮔﻬﺮﻧﺪ‪ ،‬ﮔﻮﺋﻴﺎ‪ ،‬ﺑﺎد و ﻏﺮﻳﺐ‪.‬‬
‫ﭼﻮن رﻳﺸﻪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺧﺎك ﺧﻮﻳﺶ‪ ،‬زﻧﺪاﻧﻰ ﺑﻪ‬
‫ﺗﺎ ﻗﺎﺻﺪﻛﻰ ﺑﻮدن‪ :‬آزاد و ﻏﺮﻳﺐ‪.‬‬
‫ﭘﻨﺠﻢ اﻛﺘﺒﺮ ‪ ٩١‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫آﻣﻮزه‬
‫درﭘﺎﻳﻪ ى آﺳﻤﺎﻧﺨﺮاش‪ ،‬اى َﻋ َﻠ َﻔﻚ!‬
‫رﺧﻨﻪ ﮔﺮى و ﺧﺎره ﺗﺮاش‪ ،‬اى َﻋ َﻠ َﻔﻚ‬
‫ﻣﻦ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﺳﺨﺘﻰ ام؛ ﺑﻪ ﺳﺮﺳﺨﺘﻰ ﻧﻴﺰ‬
‫ﺑﻮدم ﻛ ََﻤﻜﻰ ﻫﻤﭽﻮ ﺗﻮ ﻛﺎش‪ ،‬اى َﻋ َﻠ َﻔﻚ!‬
‫ﺑﻴﺴﺖ و ﭼﻬﺎرم ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ ‪ ٩١‬ـ ﻟﻨﺪن‬
 ‫آﻣﻮزه‬
‫ﺑﺴﻔﺖ‪:‬‬
‫اﻳﻦ ﺳﺎﻗﻪ ى ﺗُﺮد ﺳﻴﻨﻪ ى ﺳﻨﮓ ُ‬
‫ﻳﻌﻨﻰ ﺳﺨﻦ از ﻋﺠﺰ ﻧﻤﻰ ﺑﺎﻳﺪ ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫در ﭘﺎﻳﻪ ى آﺳﻤﺎﻧﺨﺮاش‪ ،‬اﻳﻦ َﻋ َﻠ َﻔﻚ‬
‫دل ﺧﺎره و ﺑﺮ ﺧﻮد ﺑﺸﻜُﻔﺖ‪.‬‬‫ﺑﺸﻜﺎﻓﺖ ِ‬
‫ﺑﻴﺴﺖ و ﭼﻬﺎرم ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ ‪ ٩١‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫آﻣﻮزه‬
‫ﺑﺮ ﺻﺨﺮه ى ﺳﺎﺣﻞ‪ ،‬ﻋﻠﻔﻰ دﻳﺪم ُﺧﺮد‬
‫ِ‬
‫روزن ﺧﺎره ﺳﺮ ﺑﻪ در ﻣﻰ آورد‪:‬‬ ‫ﻛﺰ‬
‫ﻳﻌﻨﻰ‪ :‬ﭼﻮ ﺣﻴﺎت ﮔﺸﺖ زﻧﺪاﻧﻰ ى ﻣﺮگ‪،‬‬
‫ﺳﺮﺳﺨﺘﻰ ى ﻣﺘّﻪ ﻣﻰ ﻛﻨﺪ ﺳﺎﻗﻪ ى ﺗُﺮد‪.‬‬
‫ﻳﻚ ﺗﻜﻪ ام‬

‫ﺑﻴﺴﺖ و ﭘﻨﺠﻢ ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ ‪ ٩١‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫آﺳﻤﺎن آﺑﻰ ﺑﻔﺮﺳﺖ ـ ‪١٠١‬‬
‫ِ‬

‫ﮔﻮﻫﺮه‬
‫آﻧﺠﺎﺳﺖ ﻛﺠﺎ ﻛﻪ رﻧﺞ ﻛﻢ ﺑﺎﺷﺪ و ﻏﻢ؟‬
‫ﻫﺮ ﺟﺎ ﺑﻪ ﺟﻬﺎن روى‪ ،‬ﺳﺘﻢ ﺑﺎﺷﺪ و ﻏﻢ‪.‬‬
‫ﮔﺮ ﮔﻮﻫﺮه اى ﻫﺴﺖ ﺟﻬﺎن را‪ ،‬اﻧﮕﺎر‪،‬‬
‫آن ﮔﻮﻫﺮه ﻏﻢ ﺑﺎﺷﺪ و ﻏﻢ ﺑﺎﺷﺪ و ﻏﻢ‪.‬‬
‫ﻳﻜﻢ ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ ‪ ٩١‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫ﺷﺎ ْد آزاد‬
‫وﻳﺮاﻧﻪ ﺗﺮﻳﻦ دﻳﺪم و آﺑﺎدﺗﺮﻳﻦ‪.‬‬
‫درﺑﻨﺪﺗﺮﻳﻦ دﻳﺪم و آزادﺗﺮﻳﻦ‪.‬‬
‫ِ‬
‫ﺗﺎرﻳﺦ ﺟﻬﺎن ﮔﺸﺘﻢ و دﻳﺪ‬ ‫ﺟﻐﺮاﻓﻰ و‬
‫ِ‬
‫آزادﺗﺮﻳﻦ ﻣﺮدﻣﺎن ﺷﺎدﺗﺮﻳﻦ‪.‬‬
‫ﻳﻜﻢ ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ ‪ ٩١‬ـ ﻟﻨﺪن‬
 ‫رﺷﮓ‬
‫اى ﻏﻤﺰده از ﻧﻈﺎره ى ﺷﺎدى ى ﻣﻦ!‬
‫ﺗﻠﺨﻰ ِ‬
‫ﻛﺶ ﺷﻴﺮﻳﻨﻰ ى ﻓﺮﻫﺎدى ى ﻣﻦ!‬
‫رازى ﻧ ُﺒ َﻮد ﺑﻪ ﻛﺎرم ـ اى ﺑﻨﺪه ى رﺳﻢ! ـ‬
‫ﻫﻴﭻ‪ ،‬اﻻّ ﻛﺰ ﻗﻴﻮدت آزادى ى ﻣﻦ‪.‬‬
‫ﻳﻜﻢ ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ ‪ ٩١‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﻰ‬
‫دل ﻏﻤﮕﻴﻦ‪ ،‬ﺑﻪ ﺟﻬﺎن ﺷﺎدى ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬ ‫ﺑﺎ ﻳﻚ ِ‬
‫ﺗﺎ ﻳﻚ ِ‬
‫ده وﻳﺮان ُﺑ َﻮد‪ ،‬آﺑﺎدى ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫ﺗﺎ در ﻫﻤﻪ ى ﺟﻬﺎن ﻳﻜﻰ زﻧﺪان ﻫﺴﺖ‪،‬‬
‫در ﻫﻴﭻ ﻛﺠﺎى ﻋﺎﻟﻢ آزادى ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬

‫رﺑﺎﻋﻰ ﻫﺎى اﺳﻤﺎﻋﻴﻞ ﺧﻮﻳﻰ ـ ‪١٠٢‬‬

‫ﺳﻮم ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ ‪ ٩١‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫ﻣﺎدرﺟﺎن!‬
‫ﻣﺎدرﺟﺎن! ﻳﺎدم از ﺗﻮ ﭼﻮن ﻣﻰ آﻳﺪ‪،‬‬
‫از ﭼﺸﻤﻢ‪ ،‬ﭼﺸﻤﻪ ﭼﺸﻤﻪ‪ ،‬ﺧﻮن ﻣﻰ آﻳﺪ‪.‬‬
‫آن ﺷﻴﺮ ﻛﻪ از ﺗﻮ ﮔﺸﺖ ﺧﻮن در ِ‬
‫دل ﻣﻦ‪،‬‬
‫در دورﻳﺖ‪ ،‬از دﻳﺪه ﺑﺮون ﻣﻰ آﻳﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻴﺴﺘﻢ ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ ‪ ٩١‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫ﻣﺎﻧﺴﺘﻦ‬
‫ﮔﻮﻳﻢ ﺑﻪ ﻧﺴﻴﻢ‪ :‬اى ﻧﺴﻴ ِﻢ ﺳﺤﺮى‪،‬‬
‫ﻛﺎﻳﻦ ﺳﺎن ﺑﻪ در و دﺷﺖ َﺳ ُﺒﻚ ﻣﻰ ﮔﺬرى!‬
‫ذره ﻧﺪارم ز َﺳ ُﺒﻚ ﺑﺎرى ى ﺗﻮ‪،‬‬
‫ﻳﻚ ّ‬
‫ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﺎﻧﻢ ﺑﻪ ﺗﻮ در درﺑﺪرى‪.‬‬
‫ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﻜﻢ ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ ‪ ٩١‬ـ ﻟﻨﺪن‬
 ‫دﻟﺘﻨﮕﻰ‬
‫ﺑﻮدم ﺑﻪ ﻛﻨﺎر ﺗﻤﺰ* و ﻣﻰ ﻣﻰ ﺧﻮردم‪.‬‬
‫ُﺑﻐﺾ آﻣﺪ ﻧﺎﮔﺎه و ﮔﻠﻮ ﺑﻔﺸﺮدم‪:‬‬
‫ﻳﺎد آﻣﺪه ﺑﻮدم از ﻳﻜﻰ ﻛﻮﭼﻪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺗﺮس‪،‬‬
‫در ﻟﺤﻈﻪ ى ﺧﻮﺑﻰ ﻛﻪ ﻋﺴﺲ ﻣﻰ ُﺑﺮ َدم‪.‬‬
‫ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﻜﻢ ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ ‪ ٩١‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫ﮔﻮﻫﺮ ﺑﺎد‬
‫ِ‬ ‫از‬
‫آور ﺑﺎدﻳﻢ و ﭘﻴﺎم ِ‬
‫آور ﺑﺎد؛‬ ‫ﻧﺎم ِ‬
‫ِ‬
‫ﮔﻮﻫﺮ ﺑﺎد‪:‬‬ ‫ﻣﺎراﺳﺖ ﭘﻴﺎم وﻧﺎم از‬
‫ﻣﺎﻧﻨﺪه ى روزﻧﺎﻣﻪ اى ﻛﻪ ش ﻣﺮدم‬
‫ِ‬
‫ﺟﺎروﮔﺮ ﺑﺎد‪.‬‬ ‫ﻧﺎﺧﻮاﻧﺪه ﺳﭙﺎرﻧﺪ ﺑﻪ‬
‫ﻳﻚ ﺗﻜﻪ ام‬

‫ﺑﻴﺴﺖ و ﺳﻮم ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ ‪ ٩١‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫آﺳﻤﺎن آﺑﻰ ﺑﻔﺮﺳﺖ ـ ‪١٠٣‬‬

‫َﻋ َﻠ َﻔﻚ‬
‫ِ‬

‫ﭘﻨﺪم َدﻫﺪ اﻳﻦ ز ﻛُﻔﺮ و اﻳﻤﺎن ﺑﻴﺮون‪:‬‬

‫روزﻣﺮه ﻣﻰ ﻣﺎن ﺑﻴﺮون‪:‬‬
‫ّ‬ ‫ﻛﺰ ﭼﺮﺧﻪ ى‬
‫در ﭘﺎﻳﻪ ى آﺳﻤﺎﻧﺨﺮاش‪ ،‬اﻳﻦ َﻋ َﻠ َﻔﻚ‬
‫ﺷﻜﺎف ﺳﻴﻤﺎن ﺑﻴﺮون‪.‬‬ ‫ِ‬ ‫آورده ﺳﺮ از‬
‫ﺑﻴﺴﺖ و ﭼﻬﺎرم ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ ‪ ٩١‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫ﺳﺨﺘﻰ‬
‫از ﺧﻮﻳﺶ ﺑﺮآﻣﺪم‪ ،‬ﻫﻤﻪ ﻧﺎﺧﻦ و ﭼﻨﮓ‪،‬‬
‫ﺑﺎ زﻳﺮ و زﺑﺮ ـ ﺧﺎره و ﺗﻮﻓﺎن ـ در ﺟﻨﮓ‪.‬‬
‫ِ‬
‫ﮔﻠﮕﺸﺖ ﺧﻮد‪ ،‬از ﻣﻦ ﻳﺎدآر‪:‬‬ ‫اى دوﺳﺖ! ﺑﻪ‬
‫ﺑﻴﻨﻰ ﭼﻮ ﮔﻴﺎﻫﻜﻰ دﻣﺎن از ِ‬
‫دل ﺳﻨﮓ‪.‬‬
‫ﺑﻴﺴﺖ و ﭼﻬﺎرم ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ ‪ ٩١‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫* رودﺧﺎﻧﻪ ى آﺷﻨﺎى ﻟﻨﺪن‪.‬‬

 ‫ﻣﺎﻧﺪن‬
‫ﻣﻰ ﮔﻮﻳﻢ‪ :‬ﻓﺮدا ﺑﺮوم ﺟﺎى دﮔﺮ‪.‬‬
‫وﻳﻨﻚ ﺳﺤﺮى ﺳﺖ‪ ،‬ﭼﻮن ﺳﺤﺮﻫﺎى دﮔﺮ‪:‬‬
‫وﻳﻦ ﻳﻌﻨﻰ اﻣﺮوزم دﻳﺮوز ﺷﺪه ﺳﺖ؛‬
‫و اﻣﺮوز ﺷﺪه ﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺎز‪ ،‬ﻓﺮداى دﮔﺮ‪.‬‬
‫ﺑﻴﺴﺖ و ﭼﻬﺎرم ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ ‪ ٩١‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫ﻣﺎﻧﺪﮔﻰ‬
‫ﺧﻮر َو ِ‬
‫ش ﻛﻢ ﺗﺎﺑﻰ ﺗﺎر؛‬ ‫روزى ﺳﺖ‪ ،‬در آن ْ‬
‫و آﻧﮕﺎه ﺷﺒﻰ‪ ،‬در آن ﻣﺮا ﺧﻮاﺑﻰ ﺗﺎر‪.‬‬
‫رودم‪ ،‬ا ّﻣﺎ‪ ،‬در ِ‬
‫ﭘﺲ ﺳﺪّ ى ز آﻫﻦ؛‬
‫آﺑﻢ‪ ،‬اﻣﺎ‪ ،‬در ِ‬
‫دل ﻣﺮداﺑﻰ ﺗﺎر‪.‬‬ ‫ّ‬

‫رﺑﺎﻋﻰ ﻫﺎى اﺳﻤﺎﻋﻴﻞ ﺧﻮﻳﻰ ـ ‪١٠۴‬‬

‫ﺑﻴﺴﺖ و ﭼﻬﺎرم ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ ‪ ٩١‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫ﺑﻰ ﺗﻮ‬
‫ﻣﻰ ﭘﺮﺳﻰ‪ :‬ﭼﻮن ﺑﻪ ﺳﺮ ﻣﻰ آرم ﺑﻰ ﺗﻮ؟‬
‫ﺳﺮ از ُﺑ ِﻦ ﮔﻮر در ﻣﻰ آرم ﺑﻰ ﺗﻮ‪:‬‬
‫ﻳﻌﻨﻰ َﻧ َﻔﺴﻰ ﺑﻴﺸﺘﺮك ﻣﻰ ﻣﻴﺮم‪،‬‬
‫ﺑﺎ ﻫﺮ َﻧ َﻔﺴﻰ ﻛﻪ ﺑﺮ ﻣﻰ آرم ﺑﻰ ﺗﻮ‪.‬‬
‫ﺑﻴﺴﺖ و ﻫﻔﺘﻢ ژوﺋﻦ ‪ ٩١‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫ﺗﺎب‬
‫ﮔﻬﻮاره ى ﻣﻮج را ﺑﻪ ﺧﻮاب آوردن‪،‬‬
‫ﻳﺎ ﺧﻮاب ﺑﻪ ﭼﺸ ِﻢ آﻓﺘﺎب آوردن‪،‬‬
‫آﺳﺎﻧﺘ ََﺮك اﺳﺖ ﺑﺮ ﻣﺤﺎل اﻧﺪﻳﺸﺎن‬
‫زﻳﺮ ﺷﻜﻨﺠﻪ ى ﺗﻮ ﺗﺎب آوردن‪.‬‬‫ﺗﺎ ِ‬
‫ﻫﺠﺪﻫﻢ ژوﺋﻦ ‪ ٩١‬ـ ﻟﻨﺪن‬
 ‫ﺟﺎن ﺗﻮ‬
‫رﻫﺰن ِ‬
‫ﭼﻮن ﮔﻔﺘﻰ‪» :‬ﻛﺲ ﭼﻨﺎن ﻧﻪ آﮔﺎه ﻛﻪ ﻣﻦ‪،‬‬
‫ﻳﺎ ﻣﻴﻮه ﺧﻮران ز ﺷﺎخِ دﻟﺨﻮاه ﻛﻪ ﻣﻦ«‪،‬‬
‫رﻫﺰن ِ‬
‫ﺟﺎن ﺗﻮ‪ ،‬ﻣﺮگ‪،‬‬ ‫ِ‬ ‫ﻣﻰ ﺑﻴﻨﻰ ﻛﻪ‬
‫ﺳﺮ ﺑﺮ ﻛُﻨﺪ از ﻛﻤﻴﻦ‪ ،‬ﺑﻪ ﻧﺎﮔﺎه‪ ،‬ﻛﻪ‪» :‬ﻣﻦ!«‬
‫ﻓﻮرﻳﻪ ‪ ٩١‬ـ ﻟﻨﺪن‬
‫آﺳﻤﺎن آﺑﻰ ﺑﻔﺮﺳﺖ ـ ‪١٠۵‬‬
‫ِ‬ ‫ﻳﻚ ﺗﻜﻪ ام‬
 ‫ﭘﻴﺸﻮاز »اﻣﻴﺪ«‬
‫ِ‬

‫‪١‬‬
‫ِ‬
‫ﻣﻴﻬﻦ ﻣﻦ‬ ‫ﺟﺎﻧﭙﺎره ى دﻟﻨﻮازى از‬

‫رﺑﺎﻋﻰ ﻫﺎى اﺳﻤﺎﻋﻴﻞ ﺧﻮﻳﻰ ـ ‪١٠۶‬‬

‫ﻣﻰ آﻳﺪ و ﺟﺎن ﻓﺰاﻳﺪ اﻧﺪر ِ‬
‫ﺗﻦ ﻣﻦ‪.‬‬
‫ﻣﻰ آﻳﺪ و ﻣﻦ ﭼﻨﺎن ﺑﻪ ﺧﻮد ﻣﻰ آﻳﻢ‬
‫ﻛﺎﻧﮕﺎر ﺑﻪ ﻣﻦ ﺑﺎز ﻣﻰ آﻳﺪ ِ‬
‫ﻣﻦ ﻣﻦ‪.‬‬

‫‪٢‬‬
‫ﻧﺰ ﺣﺸﻤﺖ و ﻧﺰ ﺣﻜﻤﺖ و ﻧﺰ ﺟﺎدوى ﻣﺎ‪،‬‬
‫ﻛﺰ ِ‬
‫ﻟﻄﻒ ﺧﻮد اﺳﺖ را ِم ﻣﺎ آﻫﻮى ﻣﺎ‪.‬‬
‫ﻧﻮﻣﻴﺪى ى ﻣﺎ ﻻف و َﮔﺰاف اﺳﺖ و دروغ‪،‬‬
‫وﻗﺘﻰ ﻛﻪ اﻣﻴﺪ ﺧﻮد ﻣﻰ آﻳﺪ ﺳﻮى ﻣﺎ‪.‬‬

‫‪٣‬‬
‫ِ‬
‫ﻳﻚ دﺷﺖ ﻣﺰار و ﺟﺎن ﻏﻤﺒﺎره ى ﻣﻦ‪:‬‬
‫ﻣﻴﻬﻦ ﻣﻦ‪ ،‬اﻳﻦ ِ‬
‫ﻣﻦ آواره ى ﻣﻦ‪.‬‬ ‫ِ‬ ‫آن‬
‫ﺑﺎ اﻳﻦ ﻫﻤﻪ‪ ،‬ﺗﺎ اﻣﻴﺪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﮔﻮ ﺑﺎش‬
‫ﺻﺪ ﺧﻨﺠﺮ زﺧﻢ و ِ‬
‫دل ﺻﺪ ﭘﺎره ى ﻣﻦ‪.‬‬
 ‫‪۴‬‬
‫ﮔﻔﺖ‪» :‬آزادى؟« ﺑﮕﻔﺘﻤﺶ ِ‬
‫»ﻣﻴﺮ ﻣﻦ اﺳﺖ«‪.‬‬
‫ِ‬
‫»اﻛﺴﻴﺮ ﻣﻦ اﺳﺖ«‪.‬‬ ‫ﮔﻔﺘﺎ‪» :‬ﺷﺎدى ﭼﻪ؟« ﮔﻔﺘﻢ‪:‬‬
‫ﮔﻔﺖ‪» :‬آﻳﻨﺪه؟« ﺑﮕﻔﺘﻢ‪» :‬آﻧﻚ ﭘﺴﺮم!«‬
‫ﮔﻔﺘﺎ ﻛﻪ‪» :‬اﻣﻴﺪ؟« ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬او ِ‬
‫ﭘﻴﺮ ﻣﻦ اﺳﺖ«‪.‬‬

‫‪۵‬‬
‫ﺧﻮرﺷﻴﺪ اﮔﺮﭼﻪ ﻧﺎﭘﺪﻳﺪ آﻣﺪه اﺳﺖ‪،‬‬
‫ﻳﻚ ﮔﻮﺷﻪ از آﻓﺎق ﺳﭙﻴﺪ آﻣﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﮔﻮﻳﺪ ِ‬
‫دل ﻣﻦ ﻛﻪ‪» :‬ﻧﺎاﻣﻴﺪ آﻣﺪه ام«‪.‬‬
‫ﮔﻮﻳﻢ‪ِ :‬‬
‫»دل ﻣﻦ! ﻣﮕﻮ! اﻣﻴﺪ آﻣﺪه اﺳﺖ«‪.‬‬
‫ﻳﻚ ﺗﻜﻪ ام‬

‫‪۶‬‬
‫آﺳﻤﺎن آﺑﻰ ﺑﻔﺮﺳﺖ ـ ‪١٠٧‬‬

‫ﻧﻴﻤﻰ ﺑﻴﻢ اﺳﺖ زﻧﺪﮔﻰ‪ ،‬ﻧﻴﻢ اﻣﻴﺪ‪.‬‬

‫ِ‬

‫زاﻳﺪ ز اﻣﻴﺪ ﺑﻴﻢ و از ﺑﻴﻢ اﻣﻴﺪ‪.‬‬

‫ور زآن ﻛﻪ ﺧﻼف ِ‬
‫آﻣﺪ اﻳﻦ ﻣﻰ ﺟﻮﻳﻰ‪،‬‬
‫ﺑﻨﮕﺮ ﻛﻪ ﻣﻦ آﻣﺪم ﭘﺲ از م‪ .‬اﻣﻴﺪ!‬
‫ﭼﻬﺎردﻫﻢ ﻣﻪ ‪ ٩٠‬ـ ﻟﻨﺪن‬
‫ﺧﻮد رآﻳﻰ و ﻫﺮزه ﺧﺎﻳﻰ و ﺧﻴﺮه ﺳﺮى‬

‫در ﻓﻜﺮ اﮔﺮ دﻗﻴﻖ ﺗﺮ ﻣﻰ ﺑﻮدى‪،‬‬

‫وﻧﺪر ﻧﮕﺮش ﻋﻤﻴﻖ ﺗﺮ ﻣﻰ ﺑﻮدى‪،‬‬

‫رﺑﺎﻋﻰ ﻫﺎى اﺳﻤﺎﻋﻴﻞ ﺧﻮﻳﻰ ـ ‪١٠٨‬‬

‫ﻣﺎ را ﺑﻪ ﻋﺒﺚ ﻧﻤﻰ ﺷﺪى »ﻛﺎراﻓﺰاى«‪:‬‬
‫ﻳﻌﻨﻰ ﺑﺎ ﻣﺎ رﻓﻴﻖ ﺗﺮ ﻣﻰ ﺑﻮدى‪.‬‬

‫ِ‬
‫ﻓﻜﺮت ّﭘ ِ‬
‫ﺮﻇﻦ ﺧﻮﻳﺶ‪،‬‬ ‫اى ﮔﺸﺘﻪ ِ‬
‫ﻏﺮﻳﻖ‬
‫زآن ﭘﺲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﭘﺎى ﺑﺴﺘﻪ ﺳﻨﮓ»ﻣﻦ« ﺧﻮﻳﺶ!‬
‫ﻟﺠﻪ اى از ﻟﺠﻦ ﻓﺮوﻣﺎﻧﻰ‪ ،‬از آﻧﻚ‬
‫در ّ‬
‫ِ‬
‫دﺷﻤﻦ ﺧﻮﻳﺶ‪.‬‬ ‫ﺑﺎ دوﺳﺖ ﭼﻨﺎن ﻛﻨﻰ ﻛﻪ ﺑﺎ‬

‫ِ‬
‫وﻳﺮاﻧﮕﺮ ﻛﻬﻨﻪ ﮔﺸﺘﻪ اى‪ ،‬ﻧﻮ ﻧﺸﺪه‪.‬‬
‫رﻫﺒﺮ ﺷﺪه اى‪ ،‬ﻫﻨﻮز رﻫﺮو ﻧﺸﺪه‪.‬‬
‫»ﻏﻮره ﻧﺸﺪه ﻣﻮﻳﺰ ﮔﺸﺘﻦ« ﺳﻬﻞ اﺳﺖ‪:‬‬
‫ﺗﻮ ـ ﺧﺎم ﻃﻤﻊ! ـ ﻣﻰ ﺷﺪه اى‪ ،‬ﻣﻮ ﻧﺸﺪه!‬
 ‫ﻫﺎن‪ ،‬اى ﻫﻨﺮت ﺳﺒﻴﻞ ﻧﺘﺮاﺷﻴﺪن!‬
‫ِ‬
‫ﭘﺸﺖ ِ‬
‫ﻟﺐ ﺧﻮد ﺑﻪ ﺗﻴﻎ ﻧﺨﺮاﺷﻴﺪن!‬
‫از ﻣﺮدى‪ ،‬ﺧﻮد ﻫﻤﻴﻦ ﺳﺒﻴﻠﻰ دارى‪:‬‬
‫ِ‬
‫ﺳﺒﻴﻞ ﭼﻮن ﺗﻮﻳﻰ ﺷﺎﺷﻴﺪن!‬ ‫ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ‬

‫اى ﺑﺎ َﺟﻨَ ِﻢ ﺷﺮم و ﺷﺮف ﮔﺸﺘﻪ ﻃﺮف!‬

‫ﺑﺎ ﺗﻮ ﻫﻤﻪ ِ‬
‫اﻫﻞ ﺟﻬﻞ و ﻏﻔﻠﺖ ﻫﻤﺼﻒ!‬
‫ﺑﺎ اﻳﻦ ﻫﻤﻪ‪ ،‬از ﺧﻮدت ﻧﺮاﻧﻢ‪ :‬ﺷﺎﻳﺪ!‬
‫ﺷﺎﻳﺪ اﺛﺮى ﭘﺬﻳﺮى از ﺷﺮم و ﺷﺮف!‬
‫ﻳﻚ ﺗﻜﻪ ام‬

‫ﻋﺼﺮى ﺳﺖ ﻓﺴﻮن ﮔﺮﻳﺰ و اﻓﺴﺎﻧﻪ ﺳﺘﻴﺰ‪،‬‬

‫ِ‬
‫ﺣﺮﻣﺖ ﺑﺲ »ﻧﺎ ِم« ﻋﺰﻳﺰ‪:‬‬ ‫ﺑﺮ ﺑﺎد ِ‬
‫ده‬
‫آﺳﻤﺎن آﺑﻰ ﺑﻔﺮﺳﺖ ـ ‪١٠٩‬‬

‫ﺑﻨﮕﺮ ﻛﻪ ﭼﻪ ﺳﺎن‪ ،‬در ِ‬

‫ِ‬

‫ﮔﺬر ﺳﺎﻟﻰ ﭼﻨﺪ‪،‬‬

‫»اﺳﻼ ِم ﻋﺰﻳﺰ« ﮔﺸﺖ »اﺳﻼ ِم ﻟﺬﻳﺬ!«‬

‫ﻫﺮﭼﻨﺪ زﻧﻢ ﺑﺮ اﻳﻦ ﺗﺼﻮر ﻗﻬﻘﺎه‪،‬‬

‫آه‪ ،‬آه‪ ،‬اﮔﺮ ﺑﺮ ِ‬
‫ﺳﺮ ﻛﺎرآﻳﻰ‪ ،‬آه!‬
‫ﺧﻮدﻛﺎﻣﻪ اى وﺧﻴﺮه ﺳﺮ و ﺧﻮدﻧﮕﺮى‪:‬‬
‫ﻣﻌﺠﻮن ﺧﻤﻴﻨﻰ و ﺳﺘﺎﻟﻴﻨﻰ و ﺷﺎه!‬

‫در ﺧ ّﻄﻪ ى ﺧﻠﻖ اﻓﺖ و ﺧﻴﺰى ﻧﺸﺪه ﺳﺖ‬

‫در ﻫﻴﭻ ﻛﺠﺎ ﺟﻨﮓ و ﮔﺮﻳﺰى ﻧﺸﺪه ﺳﺖ‪.‬‬
‫ِ‬
‫ﺗﻮﺳﻦ ﻗﺪرت ﻃﻠﺒﻰ زﻳﻦ ﭼﻪ ﻛﻨﻰ؟!‬ ‫اﻳﻦ‬
‫اى ِ‬
‫رﻫﺒﺮ ﻣﺎ! ﻫﻨﻮز ﭼﻴﺰى ﻧﺸﺪه ﺳﺖ‪.‬‬
 ‫اى ِ‬
‫رﻫﺒﺮ از ﮔﺮوه ﻣﺎ ﺗﺎ ﻣﺮدم!‬
‫ﻳﺎر ﻣﺎ و ﻓﺮدا ﻣﺮدم! ـ‬
‫ـ اﻣﺮوزت ْ‬
‫در ﻋﺰل‪ ،‬ﭼﻨﻴﻦ ﺳﺘﻢ ﻛﻨﻰ ﺑﺎ ﻳﺎران‪:‬‬
‫ﺗﺎ ﺑﺮ ِ‬
‫ﺳﺮ ﻛﺎر ﭼﻮن ﻛﻨﻰ ﺑﺎ ﻣﺮدم؟!‬

‫ﺗﺎ ﭼﻨﺪ ﺳﺨﻦ ورز و ﻧﻈﺮﺗﻮز ‪ ،‬آﺧﺮ؟‬

‫ﺷﻤﻌﻰ ﻫﻢ از آزﻣﻮن ﺑﺮاﻓﺮوز‪ ،‬آﺧﺮ‬
‫ِ‬
‫ﻛﺘﺎب ﺑﻬﻤﺎن و ﻓﻼن؟‬ ‫ﺗﺎ ﻛﻰ ﺳﺨﻦ از‬
‫ِ‬
‫ﮔﺸﺖ ﺟﻬﺎن ﻧﻴﺰ ﺑﻴﺎﻣﻮز‪ ،‬آﺧﺮ!‬ ‫از‬

‫ﻏﻤﺨﻨﺪ ﺑﻪ ﻟﺐ‪ ،‬ﻛﻨﻢ درﻳﻐﺎى وﻃﻦ‪:‬‬

‫رﺑﺎﻋﻰ ﻫﺎى اﺳﻤﺎﻋﻴﻞ ﺧﻮﻳﻰ ـ ‪١١٠‬‬

‫ِ‬
‫ﻛﺎﻣﺮوز وﻃﻦ ﺑﻴﻨﻢ و ﻓﺮداى وﻃﻦ‪:‬‬
‫ﺑﺎ ﻣﺎﺳﺖ ﺳﺮ و ِ‬
‫ﻛﺎر وﻃﻦ‪ ،‬از ِ‬
‫ﭘﺲ ﺷﻴﺦ؟‬
‫اى واى وﻃﻦ! واى وﻃﻦ! واى وﻃﻦ!‬

‫اﻳﻨﺴﻮى ﺷﻤﺎﺳﺖ ﻫﺮ ﭼﻪ ﻧﻴﻚ‪ ،‬آﻧﺴﻮ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬

‫ﻧﻴﻚ‪ ،‬ارﻧﻪ ﺷﻤﺎ ﻳﺎ ز ﺷﻤﺎ‪ ،‬ﻧﻴﻜﻮ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺎﻻى دو ﭼﺸ ِﻢ ﻫﻤﮕﺎن اﺑﺮو ﻫﺴﺖ‪:‬‬
‫ِ‬
‫ﭼﺸﻤﺎن ﺷﻤﺎ اﺑﺮو ﻧﻴﺴﺖ!‬ ‫ﺑﺎﻻى دو‬

‫ِ‬
‫ﻣﺴﻠﺦ ﻋﺸﻖ«‪ ،‬ﻧﻮع ﻣﺎ را ﻧﻜُﺸﻨﺪ‪.‬‬ ‫»در‬
‫ِ‬
‫وﺷﺎن ﺧﻮدﻧﻤﺎ را ﻧﻜُﺸﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﻃﺎووس‬
‫زﻳﻦ ﺟﻤﻊ‪ ،‬ﻧﻤﻮده‪ ،‬ﺑﻮى ﻣﺮدار آﻳﺪ‪:‬‬
‫ﺑﻴﻬﻮده ﭼﻪ ﺗﺮﺳﻴﺪ؟! ﺷﻤﺎ را ﻧﻜُﺸﻨﺪ‪.‬‬
 ‫ﻳﻚ ﻣﻮج ﻧﻤﻰ ﻛُﻨﺪ ﺑﻪ ﭘﺎ ﺷﻮر ﺷﻤﺎ‪.‬‬
‫ﻳﻚ رﻳﮓ ﻧﻤﻰ َﻛﻨَﺪ ز ﺟﺎ ِ‬
‫زور ﺷﻤﺎ‪.‬‬
‫اى ﻣﺎﻫﻴﻜﺎن! ﺟﻮ َﻳ ِﻚ ﺧﻮد را ﺑﺎﺷﻴﺪ‪:‬‬
‫درﻳﺎى ﺑﺰرگ ﻣﻰ ﺷﻮد ِ‬
‫ﮔﻮر ﺷﻤﺎ!‬

‫اى ﻣﺎﻫﻴﻜﺎن! واى ﺷﻤﺎ! واى ﺷﻤﺎ!‬

‫ﺑﺎد اﺳﺖ و ﺣﺒﺎب راى و دﻧﻴﺎى ﺷﻤﺎ‪.‬‬
‫در ﺗُﻨﮓ ِ‬
‫ﺑﻠﻮر ﺧﻮد ﻧﻬﻨﮕﻰ ﻣﻜﻨﻴﺪ‪:‬‬
‫ﺗﺮﺳﻢ ﺗ ََﺮك اوﻓﺘﺪ ﺑﻪ درﻳﺎى ﺷﻤﺎ!‬

‫اى ﻣﺎﻫﻴﻜﺎن! ﺑﺤﺮ ُﺑ َﻮد ِ‬

‫ﻳﻚ ﺗﻜﻪ ام‬

‫ﺑﻬﺮ ﺷﻤﺎ‪:‬‬
‫آﻧﮕﺎه ﻛﻪ آﺷﺘﻰ ﺷﻮد ِ‬
‫ﻗﻬﺮ ﺷﻤﺎ‪.‬‬
‫آﺳﻤﺎن آﺑﻰ ﺑﻔﺮﺳﺖ ـ ‪١١١‬‬
‫ِ‬

‫از ﺗﻨﮕﻪ ى ﺧﻮدﺑﻴﻨﻰ اﮔﺮ درﮔﺬرﻳﺪ‪،‬‬

‫درﻳﺎى ﺑﺰرگ ﻣﻰ ﺷﻮد ِ‬
‫ﻧﻬﺮ ﺷﻤﺎ‪.‬‬
‫ﭘﺎﻧﺰدﻫﻢ ژاﻧﻮﻳﻪ ‪ ٩١‬ـ ﻟﻨﺪن‬
 ‫در ﺳﺘﺎﻳﺶ ﺳﻌﻴﺪ ﺳﻠﻄﺎﻧﭙﻮر‬
‫‪١‬‬
‫ِ‬
‫ﮔﻮﻳﺪ ﺑﻪ ره ﺧﺪاى ﺧﻮد ﻣﻰ ﻣﻴﺮد؛‬
‫وز ﺟﻬﻞ‪ ،‬در ادﻋﺎى ﺧﻮد ﻣﻰ ﻣﻴﺮد‪.‬‬
‫ﺳﻮداى ﺑﻬﺸﺘﺶ ﺑﻪ ﺳﺮ اﺳﺖ اﻳﻦ ﻣﺆﻣﻦ‪:‬‬

‫رﺑﺎﻋﻰ ﻫﺎى اﺳﻤﺎﻋﻴﻞ ﺧﻮﻳﻰ ـ ‪١١٢‬‬

‫ﻧﺰ ِ‬
‫ﺑﻬﺮ ﺧﺪا‪ ،‬ﺑﺮاى ﺧﻮد ﻣﻰ ﻣﻴﺮد‪.‬‬
‫ﺳﻮم ﺑﻬﻤﻦ ‪ ٦٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫‪٢‬‬
‫ﺗﺎ ﻟﺸﻜﺮ ﻛﻔﺮ را ﺳﺮاﺳﻴﻤﻪ ﻛﻨﻴﺪ‪،‬‬
‫ِ‬
‫ﺟﻨﮓ ﺣﻖ ﻫﻴﻤﻪ ﻛﻨﻴﺪ‪:‬‬ ‫ﺟﺎن را ﺑﻪ ِ‬
‫ﺗﻨﻮر‬
‫زﻳﻦ ره‪ ،‬ﺑﻪ ﺟﻬﻨﻤﻰ ﻛﻪ ﻣﺎ ﺳﺎﺧﺘﻪ اﻳﻢ‪،‬‬
‫ﻗﺼﺮى ﺑﻪ ﺑﻬﺸﺖ ِ‬
‫ﺑﻬﺮ ﺧﻮد ﺑﻴﻤﻪ ﻛﻨﻴﺪ!‬
‫ﺳﻮم ﺑﻬﻤﻦ ‪ ٦٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫‪٣‬‬
‫ﻣﺮگ ارﭼﻪ ﻫﻤﺎن ﻣﺮگ ُﺑ َﻮد‪ ،‬ﺗﺎ ﺑﺎﺷﺪ‪،‬‬
‫ﺮدن ﻣﺎ ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬‫ﻣﻴﺎن ﻣ ِ‬
‫ﺑﺲ ﻓﺮق ِ‬
‫ُ‬
‫ِ‬
‫ﺑﻬﺸﺖ ُﻋﻘﺒﻰ ﻳﺎﺑﻰ؛‬ ‫ﺗﻮ ﻣﻴﺮى ﺗﺎ‬
‫ﺑﻬﺸﺖ دﻧﻴﺎ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ْ‬ ‫ﻣﻦ ﻣﻴﺮم ﺗﺎ‬
‫ﺳﻮم ﺑﻬﻤﻦ ‪ ٦٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬
 ‫‪۴‬‬
‫ﺑﺎ ﻓﻜﺮ ﺑﻬﺸﺖ‪ ،‬راى ُﻣﺮدن دارد‪:‬‬
‫ﺑﻨﮕﺮ ﺑﻪ ﻛﻠﻴﺪى ﻛﻪ ﺑﻪ ﮔﺮدن دارد!‬
‫ﺣﻖ دارى ـ ﻣﺎدر! ـ ﻛﻪ ﮔﺮﻳﺒﺎن ﺑﺪرى‪:‬‬
‫ﻛﺎﻳﻦ ﺑﺎﺷﺪ ُﻣﺮدﻧﻰ ﻛﻪ ﺷﻴﻮن دارد!‬
‫ﭼﻬﺎرم ﺑﻬﻤﻦ ‪ ٦٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫‪۵‬‬
‫زﻳﻦ ﻛُﻬﻨﻪ ﻓﺮﻳﺐ ﺑﮕﺬر‪ ،‬اى ﻧﻴﻚ ﺳﺮﺷﺖ!‬
‫زﺷﺖ اﺷﺖ ـ ﺑﻪ ِ‬
‫ﺟﺎن دوﺳﺖ! ـ زﺷﺖ اﺳﺖ اﻳﻦ‪،‬زﺷﺖ‪:‬‬
‫از ﺟﺎﻧﺒﺎزى ﺑﻪ ِ‬
‫راه ﺣﻖ ﺧﻴﺮه ﻣﻼف‪:‬‬
‫ﺧﻮاﻫﻰ‪ ،‬ﺑﻪ ﺑﻬﺎى ﺳﺮ‪ ،‬ﺳﺮاﻳﻰ ﺑﻪ ﺑﻬﺸﺖ‪.‬‬
‫ﻳﻚ ﺗﻜﻪ ام‬

‫ﭼﻬﺎرم ﺑﻬﻤﻦ ‪ ٦٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫آﺳﻤﺎن آﺑﻰ ﺑﻔﺮﺳﺖ ـ ‪١١٣‬‬
‫ِ‬

‫‪۶‬‬
‫ِ‬
‫ﺑﺎ ﺣﻀﺮت آرﻣﺎن ﭼﻪ رﻓﺘﺎر اﺳﺖ اﻳﻦ؟!‬
‫ﭘﺴﺘﻰ وﻟﺌﻴﻤﻰ ﺳﺖ‪ ،‬ﻧﻪ اﻳﺜﺎر اﺳﺖ اﻳﻦ‪:‬‬
‫ﺑﺎزى ﺳﺮى و ﺳﺮاى ﺳﺮﻣﺪ ﺧﻮاﻫﻰ‪:‬‬
‫ِ‬
‫رﻳﺎﺧﻮران ﺑﺎزار اﺳﺖ اﻳﻦ‪.‬‬ ‫ِ‬
‫اﺧﻼق‬
‫ﭼﻬﺎرم ﺑﻬﻤﻦ ‪ ٦٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫‪٧‬‬
‫اﻳﻦ ﺷﻴﻮه ى ﻛﺎر را‪ ،‬ﻛﻪ از ﺧﻮد ﻳﺎﺑﻰ‪،‬‬
‫ﮔﺮ ﻧﻴﻚ ﻧﻈﺮ ﻛﻨﻰ‪ ،‬ﺗﻮ ﻫﻢ ﺑﺪ ﻳﺎﺑﻰ‪:‬‬
‫ﺑﻬﺰﻳﺴﺘﻰ ى ﺧﻠﻖ ﺧﺪاﻧﻰ‪ ،‬ﺧﻮاﻫﻰ‬
‫ﺑﺎزى ﺳﺮى و ﺳﺮاى ﺳﺮﻣﺪ ﻳﺎﺑﻰ‪.‬‬
‫ﭼﻬﺎرم ﺑﻬﻤﻦ ‪ ٦٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬
 ‫‪٨‬‬
‫ﺟﺎن ﺑﺎزد‪ ،‬اﮔﺮ ﭼﻪ زﻧﺪﮔﻰ ﺷﻴﺮﻳﻦ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺟﺎن ﺑﺎزد‪ ،‬اﮔﺮ ﭼﻪ زﻧﺪﮔﻰ ـ آﻳﻴﻦ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺟﺎن ﺑﺎزد و داﻧﺪ ﻛﻪ ﻓﺴﺎﻧﻪ ﺳﺖ ﺑﻬﺸﺖ‪:‬‬
‫اى ِ‬
‫ﻣﺮد ﺧﺪا! ﻣﻌﻨﻰ ى اﻳﺜﺎر اﻳﻦ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﭼﻬﺎرم ﺑﻬﻤﻦ ‪ ٦٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫‪٩‬‬
‫ﺑﺎ ﻋﺸﻖ ﺑﻪ ﻣﺮدﻣﺎن‪ ،‬ﺳﻮى دﺷﻤﻦ ﺗﺎﺧﺖ‪:‬‬
‫ﺟﻨﮕﻴﺪ و ‪ ،‬ﺑﻪ ِ‬
‫راه آرﻣﺎن ﺷﺎن‪ ،‬ﺟﺎن ﺑﺎﺧﺖ‪:‬‬
‫ﻧﻪ ﺷﻚ‪ ،‬ﻧﻪ ﻫﺮاﺳﺶ‪ ،‬ﻧﻪ درﻳﻐﻰ‪ ،‬ﻫﺮﭼﻨﺪ‬
‫در آﻧﺴﻮى ﻣﺮگ ﻋﺎﻟﻤﻰ ﻣﻰ ﻧﺸﻨﺎﺧﺖ‪.‬‬

‫رﺑﺎﻋﻰ ﻫﺎى اﺳﻤﺎﻋﻴﻞ ﺧﻮﻳﻰ ـ ‪١١۴‬‬

‫ﭼﻬﺎرم ﺑﻬﻤﻦ ‪ ٦٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫‪١٠‬‬
‫ِ‬
‫ﻓﺮزﻧﺪ زﻣﻴﻦ ﺑﻪ ﺳﻮى ﻣﻴﺪان آﻳﺪ؛‬
‫وز آﻣﺪﻧﺶ در ِ‬
‫ﺗﻦ ﻣﺎ ﺟﺎن آﻳﺪ‪.‬‬
‫آﻣﺎده ى ُﻣﺮدن اﺳﺖ و ﻣﻰ داﻧﺪ ﻧﻴﻚ‪،‬‬
‫ﺑﺎ ﻣﺮگ‪ ،‬ﺟﻬﺎ ِن او ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن آﻳﺪ‪.‬‬
‫ﭼﻬﺎرم ﺑﻬﻤﻦ ‪ ٦٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫‪١١‬‬
‫اى ﺳﻮﺧﺘﻪ ِ‬
‫ﺟﺎن ﻣﺎ ز اﺳﻼم ﺷﻤﺎ!‬
‫ﺷﻴﺮﻳﻦ از ﻧﺎﻛﺎﻣﻰ ى ﻣﺎ ﻛﺎم ﺷﻤﺎ!‬
‫ِ‬
‫ﺟﻬﺎن دﻳﮕﺮى ﻣﻰ ﺟﻮﻳﻴﻢ‪:‬‬ ‫ﻣﺎ ﻧﻴﺰ‬
‫اﻣﺎ ﻧﻪ ِ‬
‫ﭘﺲ ﭘﺮده ى اوﻫﺎم ﺷﻤﺎ!‬
‫ﺑﻴﺴﺖ و ﻧﻬﻢ ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ ‪ ٩٢‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬
 ‫ﻣﻔﺴﺪ ﻓﻰ اﻻرض‬
‫»اﻟﻤﻔﺴﺪ ﻓﻰ اﻻرض« ﻣﺮا ﻧﺎم دﻫﻴﺪ؛‬
‫ﻫﺮ ﺻﺒﺢ و ﺷﺒﻢ و ﻋﻴﺪ اﻋﺪام دﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫ِ‬
‫اﻳﻤﺎن ﺷﻤﺎ ﺑﺸﻜﻨﺪ‪ّ ،‬اﻣﺎ‪ُ ،‬ﻛﻔﺮم‪:‬‬
‫از ﻣﻦ ﺑﻪ ﺟﻨﺎب ﺷﻴﺦ ﭘﻴﻐﺎم دﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻴﺴﺖ و ﻧﻬﻢ ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ ‪ ٩٢‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫ﻫﻴﭻ زﻻل‬
‫آن ِ‬
‫در ﺣﻀﺮت ﭼﻨﺪ ُدردى آﺷﺎ ِم دﮔﺮ‪،‬‬
‫ﻣﺎﻧﺪه ﺳﺖ ﺑﻪ اوج ﻣﺴﺘﻰ ام ﺟﺎم دﮔﺮ‪:‬‬
‫ﻳﻚ ﮔﺎ ِم دﮔﺮ ﻣﺎﻧﺪه ﺑﺪان ﻫﻴﭻ زﻻل‪:‬‬
‫ﻳﻚ ﺟﺎ ِم دﮔﺮ ﮔﻔﺘﻢ ﻳﺎ ﮔﺎ ِم دﮔﺮ؟!‬
‫ﻳﻚ ﺗﻜﻪ ام‬

‫ﺑﻴﺴﺖ و ﻧﻬﻢ ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ ‪ ٩٢‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫آﺳﻤﺎن آﺑﻰ ﺑﻔﺮﺳﺖ ـ ‪١١۵‬‬
‫ِ‬

‫ﻣﻨﻢ!‬
‫ِ‬
‫دﺷﻤﻨﺎن اوﻫﺎم ﻣﻨﻢ‪.‬‬ ‫ِ‬
‫ﺳﺮﻟﺸﻜﺮ‬
‫ِ‬
‫ﺳﺮﺧﻮﺷﺎن ا ّﻳﺎم ﻣﻨﻢ‪.‬‬ ‫ﺳﺮﺧﻮش ِﺗﺮ‬
‫ﻫﻴﭽﺎى ﺟﻬﺎن ُﭘﺮ آﻳﺪ از ﻣﻌﻨﻰ ى ﻣﻦ‪:‬‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﻣﻨﻢ‪ ،‬اﻳﻦ زﻣﺎن‪ ،‬و ﺧﻴﺎم ﻣﻨﻢ‪.‬‬
‫ﺑﻴﺴﺖ و ﻧﻬﻢ ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ ‪ ٩٢‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫ﻣﻌﻨﺎ‬
‫ﺑﺮﺧﻴﺰم و ِ‬
‫ﻛﺎر دﻟﺒﺨﻮاﻫﻰ ﺑﻜﻨﻢ‪:‬‬
‫راﻫﻰ ﺑﻪ ﺳﭙﻴﺪى از ﺳﻴﺎﻫﻰ ﺑﻜﻨﻢ‪:‬‬
‫ﻣﻌﻨﺎ دﻫﻢ اﻳﻦ ﻫﺴﺘﻦ ﺑﻰ ﻣﻌﻨﺎ را‪:‬‬
‫ﻳﻌﻨﻰ ﻛﻪ ﺑﻪ ﭼﺸ ِﻢ ﺗﻮ ﻧﮕﺎﻫﻰ ﺑﻜﻨﻢ‪.‬‬
‫ﺑﻴﺴﺖ و ﻧﻬﻢ ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ ‪ ٩٢‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬
 ‫دوﭘﺎرﮔﻰ‬
‫اﻧﮕﺎر دو ﺗﺎ ﺑﺎﺷﻢ‪ ،‬ﺷﺎﻳﺪ ﻛﻪ دو ام‪:‬‬
‫ﻳﻚ ﭘﺎره ﻣﻨﻢ از ﻣﻦ و ﻳﻚ ﭘﺎره ﺗﻮ ام‪.‬‬
‫ِ‬
‫آراﻣﺶ ﺧﻮد‪:‬‬ ‫در ﻣﺎﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻰ رﺳﻢ ﺑﻪ‬
‫از ﻣﻦ َﻋ َﻘﺒﻢ‪ ،‬ﻫﻤﻴﺸﻪ‪ ،‬وز ﺗﻮ ﺟﻠﻮ ام‪.‬‬
‫ﻳﻜﻢ اﻛﺘﺒﺮ ‪ ٩٢‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫ﺑﻰ ِﺧ َﺮدى‬
‫در ﮔﺴﺘﺮه ى ﺟﺪال ﻧﻴﻜﻰ و ﺑﺪى‪،‬‬
‫از ِ‬
‫ﻣﺎدر دم ُﺑ َﻮد ﻛﻪ زاﻳﺪ اﺑﺪى‪.‬‬
‫ﺟﻮﻳﻰ اﺑﺪى و در ﻧﻴﺎﺑﻰ دم را‪:‬‬
‫از ﺑﻰ ﺧﺒﺮى ﺳﺖ اﻳﻦ و از ﺑﻰ ِﺧ َﺮدى‪.‬‬

‫رﺑﺎﻋﻰ ﻫﺎى اﺳﻤﺎﻋﻴﻞ ﺧﻮﻳﻰ ـ ‪١١۶‬‬

‫ﺳﻮم اﻛﺘﺒﺮ ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫ﺑﺎزآى ﺑﺎ ﺑﺎغ ﻣﺎ ‪...‬‬

‫ﺑﺎ ﺗﻨﺪر و آذرﺧﺶ و رﮔﺒﺎر وﺗﮕﺮگ‪،‬‬
‫ﻧﺸﮕﻔﺖ اﮔﺮ ز ﺷﺎﺧﻪ ﻣﻰ اﻓﺘﺪ ﺑﺮگ‪.‬‬
‫ِ‬
‫ﺑﻬﺎران دﮔﺮ‪:‬‬ ‫ﺑﺎز آى ﺑﻪ ﺑﺎغ ﻣﺎ‬
‫ﺗﺎ دم ﻧﺰﻧﻰ ـ ﺧﻴﺮه ـ ز ﭘﻴﺮوزى ى ﻣﺮگ‪.‬‬
‫ﺳﻮم اﻛﺘﺒﺮ ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫اﻳﺴﺘﺎدﮔﻰ‬
‫ره در َﻧ َﻔ ِ‬
‫ﺲ ﻧﺴﻴﻢ‪ ،‬ﭼﻮن ﺑﻮ‪ ،‬ﺑﺒﺮﻳﻢ‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﺑﺎد‪ ،‬ﭘﻴﺎ ِم ﺧﻮد ﺑﻪ ﻫﺮ ﺳﻮ ﺑﺒﺮﻳﻢ‪.‬‬
‫ﭼﻨﺪان‪ ،‬ﭼﻮ ﺷﻜﻮﻓﻪ ﻫﺎ‪ ،‬در اﻓﺘﻴﻢ ﺑﻪ ﺧﺎك‬
‫ِ‬
‫ﺣﻀﺮت ﻣﺮگ را ﻫﻢ از رو ﺑﺒﺮﻳﻢ‪.‬‬ ‫ﺗﺎ‬
‫ﺳﻮم اﻛﺘﺒﺮ ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬
 ‫در ﺷﻜﻮﻓﻪ ﺑﺮ ﺧﺎك‬
‫ﺑﺎد اﺳﺖ ﻛﻪ از زﻳﺮ و زﺑﺮ ﻣﻰ آﻳﺪ؛‬
‫از اﻳﻦ ﺳﻮى و ز آن ﺳﻮى دﮔﺮ ﻣﻰ آﻳﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎ اﻳﻦ ﻫﻤﻪ‪ ،‬در ﺷﻜﻮﻓﻪ ﺑﺮ ﺧﺎك ﻣﺒﻴﻦ‪:‬‬
‫در ﻣﻴﻮه ﻧﻈﺮ ﻛﻦ ﻛﻪ ﭼﻪ ﺑﺮ ﻣﻰ آﻳﺪ!‬
‫ﺳﻮم اﻛﺘﺒﺮ ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫دﻗﻴﻘﻪ‬
‫ﮔﻪ ﺧﺎﻛﺶ و ﮔﻪ ﺳﻤﺎى ﻫﻔﺘﻢ ﻛﺮدﻳﻢ‪:‬‬
‫ﮔﻪ ﻧﺎم »ﺧﺪا« ش و ﮔﺎه »ﻣﺮدم« ﻛﺮدﻳﻢ‪.‬‬
‫در ﺟﺴﺖ و ﺟﻮى ﻫﻤﻴﺸﮕﻰ ﻫﺎى وﺟﻮد‪،‬‬
‫دم ﺑﻮد دﻗﻴﻘﻪ اى ﻛﻪ ﻣﺎ ﮔﻢ ﻛﺮدﻳﻢ‪.‬‬
‫ﻳﻚ ﺗﻜﻪ ام‬

‫ﭘﻨﺠﻢ اﻛﺘﺒﺮ ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫آﺳﻤﺎن آﺑﻰ ﺑﻔﺮﺳﺖ ـ ‪١١٧‬‬
‫ِ‬

‫ﺳﺮﻣﺴﺘﻰ‬
‫ِ‬
‫ﺧﻮن ﻣﻦ ﻣﻰ آﻳﺪ‪.‬‬ ‫دﻟﮕﺮﻣﻰ ى ﻣﻦ ز‬
‫ِ‬
‫ﺟﻨﻮن ﻣﻦ ﻣﻰ آﻳﺪ‪.‬‬ ‫ﺳﺮﻣﺴﺘﻰ ام از‬
‫ﺑﻴﺮون ﻫﻤﻪ ﺧﺎﻣﻮﺷﻰ و اﻓﺴﺮدﮔﻰ اﺳﺖ‪:‬‬
‫ِ‬
‫درون ﻣﻦ ﻣﻰ آﻳﺪ‪.‬‬ ‫اﻳﻦ ﭼﻬﭽﻬﻪ از‬
‫ﺑﻴﺴﺘﻢ اﻛﺘﺒﺮ ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫ﺑﺎزﻧﺠﺮه‬
‫ﺑﺎزﻧﺠﺮه ى ﺳﻜﻮت در ﺣﻨﺠﺮه ام‪،‬‬
‫ﺑﺎز اﺳﺖ ﺑﻪ روى ﺑﺎ ِغ ﺷﺐ ﭘﻨﺠﺮه ام‪.‬‬
‫ﺗﻨﻬﺎى ام از ﺳﻜﻮت ﺳﺮﺷﺎرﺗﺮ اﺳﺖ‪،‬‬
‫ﺗﺎ ِ‬
‫رﻫﺒﺮ ﺗﻜﺨﻮاﻧﻰ ى اﻳﻦ زﻧﺠﺮه ام‪.‬‬
‫ﺑﻴﺴﺖ و ﭼﻬﺎرم اﻛﺘﺒﺮ ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬
 ‫ﻋﻄﺮ ﺗﻨﺖ‬
‫ِ‬ ‫ﺑﺎ‬
‫ﺑﺎ ِ‬
‫ﻋﻄﺮ ﺗﻨﺖ ـ ﺑﺮﻫﻨﻪ ـ ُﮔﻠﭙﻮﺷﻢ ﻛﻦ‪:‬‬
‫ﺑﺎ ﺑﺎﻏﻰ ﻳﺎﺳﻤﻦ ﻫﻤﺂﻏﻮﺷﻢ ﻛﻦ‪.‬‬
‫ور ﭘﺮﺳﺸﻰ از ﻣﻌﻨﻰ ى ﻫﺴﺘﻦ ﻛﺮدم‪،‬‬
‫ﻟﺐ ﺑﺮ ِ‬
‫ﻟﺐ ﻣﻦ ﮔﺬار و ﺧﺎﻣﻮﺷﻢ ﻛﻦ‪.‬‬
‫ﻧﻬﻢ اﻛﺘﺒﺮ ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫ﺟﻬﺎن ﺗﻮﺳﺖ‬
‫ِ‬ ‫اﻳﻨﻰ ﻛﻪ‬
‫ﻧﻴﻜﻰ و ﺑﺪى ﺑﻪ ﺟﺎﺳﺖ ﺗﺎ ﻫﺴﺘﻰ ﻫﺴﺖ‪.‬‬
‫ّ‬
‫ﻫﺸﻴﺎرى ﻧﻴﺰ ﻫﺴﺖ ﺗﺎ ﻣﺴﺘﻰ ﻫﺴﺖ‪.‬‬
‫ﺗﺎ ـ اى ِ‬
‫ﻣﻦ ﻣﻦ! ـ ﺳﺨﺖ ﻧﮕﻴﺮى ﺑﺮ ﻣﻦ‪:‬‬
‫ِ‬
‫ﺟﻬﺎن ﺗﻮﺳﺖ ﺗﺎ ﻫﺴﺘﻰ ﻫﺴﺖ‪.‬‬ ‫ﻛﺎﻳﻨﻰ ﻛﻪ‬

‫رﺑﺎﻋﻰ ﻫﺎى اﺳﻤﺎﻋﻴﻞ ﺧﻮﻳﻰ ـ ‪١١٨‬‬

‫ﻧﻬﻢ اﻛﺘﺒﺮ ‪٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫دﻋﺎ‬
‫ﻫﺮﭼﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺎزﻳﭽﻪ ى اُوﺑﺎﺷﻰ ﺗﻮ‪،‬‬
‫وز ِ‬
‫ﺑﻬﺮ ﻣﻦ اى درﻳﻎ و اﻳﻜﺎﺷﻰ ﺗﻮ‪،‬‬
‫ﻣﻦ‪ ،‬ﺑﻰ ﺗﻮ‪ ،‬ﺟﺰ اى درﻳﻎ و اﻳﻜﺎش ﻧﻰ ام‪:‬‬
‫ِ‬
‫ﺧﻮب ﻣﻦ! ـ ﺑﺎﺷﻰ ﺗﻮ‪.‬‬ ‫اى ﻛﺎش! ـ ﺧﺪاى‬
‫ﻧﻬﻢ اﻛﺘﺒﺮ ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫ﺑﺮز ْ‬
‫خ وﻧﺪان‬
‫ﺑﻴﻨﻴﻢ ﺑﻪ ﻫﺮ ﺳﻮى و ﻧﺒﻴﻨﻴﻢ ﺗﻮ را‪.‬‬
‫ِ‬
‫وﻧﺪان ﻣﻬﺮ و ﻛﻴﻨﻴﻢ ﺗﻮ را‪.‬‬ ‫ﺑﺮزخ‬
‫ْ‬
‫ﻧﺎﺑﻮد ﻛُﻨﻴﻤﺖ از ﺑﺪى ﻫﺮ دم و ﺑﺎز‬
‫از ﻧﻴﻜﻰ ى ﺧﻮد ﺑﻴﺎﻓﺮﻳﻨﻴﻢ ﺗﻮ را‪.‬‬
‫ﻧﻬﻢ اﻛﺘﺒﺮ ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬
 ‫رﻧﺞ‬
‫ِ‬
‫ﺷﻴﻄﺎن ﺗﻮ از رﻳﺸﻪ ﺟﺪاﻳﻢ دارد‪.‬‬
‫ﻋﺰراﺋﻴﻠﺖ ﺟﺎ ﺑﻪ ﺳﺮاﻳﻢ دارد‪.‬‬
‫وز اﻳﻦ دو ﻛُﺸﻨﺪه ﺗﺮ ـ ﺧﺪاﻳﺎ! ـ رﻧﺠﻰ ﺳﺖ‬
‫ﻛﻪ ﺑﻴ ِﻢ ﻧﺒﻮدﻧﺖ ﺑﺮاﻳﻢ دارد‪.‬‬
‫ﻧﻬﻢ اﻛﺘﺒﺮ ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫ِ‬
‫ﻟﺒﺨﻨﺪ ﺗﻮ‬ ‫از ﺧﻮﺑﻰ ى‬
‫ﮔﻪ ﮔﺮﻳﻪ ﺷﻮم ﺑﻪ ﺟﺎن و ﮔﻪ ﺧﻨﺪه ﺷﻮم‪.‬‬
‫از ﺷﻚ ﺗﻬﻰ ام ﮔﺎه و ﮔﻪ آﻛﻨﺪه ﺷﻮم‪.‬‬
‫ِ‬
‫ﮔﻤﺎن ﺑﺪ َﺑ َﺮم در ﺑﻮدن‪،‬‬ ‫ﻫﺮﮔﻪ ﻛﻪ‬
‫ِ‬
‫ﻟﺒﺨﻨﺪ ﺗﻮ ﺷﺮﻣﻨﺪه ﺷﻮم‪.‬‬ ‫از ﺧﻮﺑﻰ ى‬
‫ﻳﻚ ﺗﻜﻪ ام‬

‫دﻫﻢ اﻛﺘﺒﺮ ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫آﺳﻤﺎن آﺑﻰ ﺑﻔﺮﺳﺖ ـ ‪١١٩‬‬
‫ِ‬

‫ﻣﻌﻨﺎى ﺟﻬﺎن‬
‫ِ‬
‫ﺷﻜﻞ دﻫﺎن ﻣﻰ ﮔﺮدد‪:‬‬ ‫ﮔﻞ ﻣﻰ ﺷﻜُﻔﺪ‪،‬‬
‫ِ‬
‫اﺳﺮار ﻧﻬﺎن ﻣﻰ ﮔﺮدد‪:‬‬ ‫ِ‬
‫اﻓﺸﺎﮔﺮ‬
‫ﻟﺒﺨﻨﺪش‪ ،‬ﻟﺒﺨﻨﺪش‪ ،‬ﻟﺒﺨﻨﺪش و ﺑﺲ‪:‬‬
‫ﻟﺒﺨﻨﺪش ﻣﻌﻨﺎى ﺟﻬﺎن ﻣﻰ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫دﻫﻢ اﻛﺘﺒﺮ ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫آﺑﺪﻳﺪن‬
‫اﻣﺮوز َر َوم‪ِ ،‬‬
‫روز دﮔﺮ ﺑﺮﮔﺮدم‪:‬‬
‫ﻫﻤﻮاره ﻫﻤﺎﻧﻢ‪ ،‬ارﭼﻪ دﻳﮕﺮ ﮔﺮدم‪:‬‬
‫ﻣﻦ ﺳﺒﺰه ى آﺑﺪﻳﺪه ى اﻳﻦ ﭼﻤﻨﻢ‪:‬‬
‫ﻫﺮﭼﻪ م ِد َر َوﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺎرورﺗﺮ ﮔﺮدم‪.‬‬
‫ﻳﺎزدﻫﻢ اﻛﺘﺒﺮ ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬
 ‫درﺧﺖ‬
‫ﭘﺎﻳﻴﺰ‪ ،‬ﻛﻪ ﺑﺎز ﻓﺘﻨﻪ ﻫﺎ در ﺳﺮ داﺷﺖ‪،‬‬
‫اﻣﺴﺎل ﺳﻤﻮم اﮔﺮ ﭼﻪ ﻛﺎرى ﺗﺮ داﺷﺖ‪،‬‬
‫داﺳﺶ ﻧﺘﻮاﻧﺴﺖ ز ﺑﻴﺨﻢ ﺑﺮﻛﻨﺪ‪:‬‬
‫دﺳﺘﺶ ﺗﻨﻬﺎ ﻛﻼﻫﻢ از ﺳﺮ ﺑﺮداﺷﺖ‪.‬‬
‫ﻳﺎزدﻫﻢ اﻛﺘﺒﺮ ‪ - ٩٢‬ﻟﻨﺪن‬

‫ﭘﺮواﻧﻪ‬
‫ﺑﻮدم ﺑﻪ ِ‬
‫ﻣﻴﺎن ﺑﺎغ‪ ،‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻪ ﺑﻪ دﺳﺖ‪:‬‬
‫ِ‬
‫ﺟﻤﺎﻋﺖ ﻣﺮگ ﭘﺮﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻧﻔﺮﻳﻦ ﺑﻪ ﻟﺐ‪ ،‬از‬
‫ﭘﺮواﻧﮕﻜﻰ رﻫﺎﺗﺮ از ﺗﻨﻬﺎﻳﻰ‬
‫ﭼﺮﺧﻰ زد و روى ﺷﺎﻧﻪ ام ﺧﻮش ﺑﻨﺸﺴﺖ‪.‬‬

‫رﺑﺎﻋﻰ ﻫﺎى اﺳﻤﺎﻋﻴﻞ ﺧﻮﻳﻰ ـ ‪١٢٠‬‬

‫ﻳﺎزدﻫﻢ اﻛﺘﺒﺮ ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫ﻫﻤﺘﺎ‬
‫ﻫﻤﺘﺎى ﭼﻤﻨﮕﺮدى ى ﻣﺴﺘﺎﻧﻪ ى ﻣﻦ‪،‬‬
‫اﻳﻨﻚ‪َ ،‬د َﻣﻜﻰ ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﺮ ﺷﺎﻧﻪ ى ﻣﻦ‪.‬‬
‫ﺑﺮ ﺷﺎﻧﻪ ى ﻣﻦ ﺷﻜﻔﺘﻪ ﺗﻴﺮاژه ﺑﺴﻰ‪:‬‬
‫ا ّﻣﺎ ﻧﻪ ﭼﻨﺎن َﭘ ِﺮ ﺗﻮ‪ ،‬ﭘﺮواﻧﻪ ى ﻣﻦ!‬
‫ﻳﺎزدﻫﻢ اﻛﺘﺒﺮ ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫ﺗﺎ ﺑﮕﺬرى‬
‫در ﭼﺘﺮى ﻛﻪ ت ﮔﺸﻮده ﺑﺮ ﺷﺎﻧﻪ ﻧﮕﺮ‪:‬‬
‫ﻫﺸﻴﺎرى واﮔﺬار‪ ،‬ﻣﺴﺘﺎﻧﻪ ﻧﮕﺮ‪:‬‬
‫ﺗﺎ ﺑﮕﺬرى از ﺧﻮد ﺑﻪ ﺧﺪا‪ ،‬اﻳﻨﻚ ُﭘﻞ‪:‬‬
‫ﺗﻴﺮاژه ى ﺑﺎل ﻫﺎى ﭘﺮواﻧﻪ ﻧﮕﺮ‪.‬‬
‫ﻳﺎزدﻫﻢ اﻛﺘﺒﺮ ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬
 ‫ﺷﻤﺮدن‬
‫ﻣﻦ ﻣﻰ روم وﺗﻮ ﮔﺎم ﻫﺎ را ﺑﺸﻤﺎر‪.‬‬
‫ﻣﻦ ﻣﻰ َر َﻫﻢ و ﺗﻮ دام ﻫﺎ راﺑﺸﻤﺎر‪.‬‬
‫واﻧﺪم ﻛﻪ ز ﻛﺎر‪ ،‬ﭼﻮن ﺧﻮدم‪ ،‬ﺧﺴﺘﻪ ﺷﺪى‪،‬‬
‫ﻣﻦ ﻣﻰ ﺧﻮرم و ﺗﻮ ﺟﺎم ﻫﺎ را ﺑﺸﻤﺎر!‬
‫ﻳﺎزدﻫﻢ اﻛﺘﺒﺮ ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫رﻧﺪاﻧﻪ‬
‫ﺗﺎ ﺧﺮﺧﺮه ﻣﻰ ﺧﻮرﻳﻢ و ﻣﺴﺘﻰ ﻧﻜﻨﻴﻢ‪.‬‬
‫ﺧﺎك ِ‬
‫ره دوﺳﺘﻴﻢ و ﭘﺴﺘﻰ ﻧﻜﻨﻴﻢ‪.‬‬ ‫ِ‬
‫ﺑﺲ ذات ﻛﻪ در ﺳﺎﻳﻪ ى ﻣﺎ ﻫﺴﺖ ﺷﺪه اﺳﺖ؛‬
‫ﺑﺎ اﻳﻦ ﻫﻤﻪ‪ ،‬ادﻋﺎى ﻫﺴﺘﻰ ﻧﻜﻨﻴﻢ‪.‬‬
‫ﻳﻚ ﺗﻜﻪ ام‬

‫ﺳﻰ ام اﻛﺘﺒﺮ ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫آﺳﻤﺎن آﺑﻰ ﺑﻔﺮﺳﺖ ـ ‪١٢١‬‬
‫ِ‬

‫ﻧﻮﺷﻴﺪن‬
‫ﻣﻦ ﻣﻰ ﺧﻮرم‪ ،‬اﻳﻦ درﺧﺖ دﺳﺖ اﻓﺸﺎﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻦ ﻣﻰ ﺧﻮرم‪ ،‬اﻳﻦ ﻣﺮغ ﻏﺰل ﻣﻰ ﺧﻮاﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻦ ﻣﻰ ﺧﻮرم‪ ،‬اﻳﻦ ﺳﺘﺎرﮔﺎن ﻣﻰ ﭼﺮﺧﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻦ ﻣﻰ ﺧﻮرم‪ ،‬اﻳﻦ ﺟﻬﺎن ﺑﻪ ﻣﺴﺘﺎن ﻣﺎﻧﺪ!‬
‫ﻳﺎزدﻫﻢ اﻛﺘﺒﺮ ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫ﺳﻤﻔﻮﻧﻰ‬
‫از ﻓﺮدا‪ ،‬ﺑﻰ ﮔﻤﺎن‪ ،‬دﮔﺮ ﻣﻰ ﻧﺨﻮرم‪:‬‬
‫ﻧﻪ ﻣﻰ ﻧﺨﻮرم‪ ،‬ﻛﻪ ﻧﺎ ِم ﻣﻰ ﻫﻢ ﻧﺒﺮم‪.‬‬
‫ِ‬
‫ﺗﻜﻨﻮاز ﻣﺎه اﺳﺖ و ﻣﻨﻢ‬ ‫ﺣﺎﻟﻰ‪ ،‬ﺷﺐ‬
‫ﻛﻪ ﺳﻤﻔﻮﻧﻰ ى ﺳﻜﻮت را راﻫﺒﺮم‪.‬‬
‫ﻳﺎزدﻫﻢ اﻛﺘﺒﺮ ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬
 ‫*‬
‫ِﻧﮋﻏﺎره‬
‫دل ﻣﻦ )ﻛﻪ ﻣﺎﻧﺪه ﺻﺪ ﭘﺎره از آن‬‫ﺗﺎ در ِ‬
‫ِ‬
‫ﻣﻴﻬﻦ ﻣﻦ‪ ،‬ﻛﻪ ﮔﺸﺘﻢ آواره از آن‪(،‬‬ ‫در‬
‫ِ‬
‫ﻧﺎﺧﻦ ﻳﺎد!‬ ‫ﺗﺎزه ﻧﺸﻮد ﺟﺮاﺣﺖ‪ ،‬اى‬
‫رﺣﻤﻰ ﻛﻦ و ﺑﺮ ﻣﮕﻴﺮ ﻧِﮋﻏﺎره از آن‪.‬‬
‫ﺷﺸﻢ ﻧﺮاﻣﺒﺮ ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫ﻣﻴﻬﻦ‬
‫ﺟﺎن دﻟﻢ‪ِ ،‬‬
‫ﺟﺎن ِ‬
‫دل ﻣﻦ‪ ،‬ﻣﻴﻬﻦ!‬ ‫اى ِ‬
‫ﻫﻢ ﺟﺎن و دﻟﻢ ِ‬
‫آن ﺗﻮ‪ ،‬ﻫﻢ ﺗﻦ‪ ،‬ﻣﻴﻬﻦ!‬
‫از دل ُﭘﺮﺳﻢ‪» :‬ﻋﺰﻳﺰﺗﺮ از ﺟﺎن ﭼﻴﺴﺖ؟«‬
‫ﮔﻮﻳﺪ‪» :‬ﺑﻪ ﺧﺪا‪ ،‬ﺑﻪ ﻋﺸﻖ‪ ،‬ﻣﻴﻬﻦ‪ ،‬ﻣﻴﻬﻦ!«‬

‫رﺑﺎﻋﻰ ﻫﺎى اﺳﻤﺎﻋﻴﻞ ﺧﻮﻳﻰ ـ ‪١٢٢‬‬

‫ﺷﺸﻢ ﻧﻮاﻣﺒﺮ ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫ﭘﺲ ﻣﺮگ‬
‫از ِ‬
‫زان ﭘﺲ ﻛﻪ ﻧﻪ ﺧﺼ ِﻢ ﺷﻴﺦ و ﺷﺎﻫﻰ ﺑﺎﺷﻢ‪،‬‬
‫ِ‬
‫رﻫﺮو ﻫﻴﭻ ﮔﻮﻧﻪ راﻫﻰ ﺑﺎﺷﻢ‪،‬‬ ‫ﻧﻪ‬
‫ﻣﻰ ﺧﻮاﻫﻢ ﮔﻮرى ﺑﻪ وﻃﻦ‪ :‬ﺗﺎ‪ ،‬روزى‪،‬‬
‫در ﻛُﻨﺠﻰ از آن ﺧﺎك‪ ،‬ﮔﻴﺎﻫﻰ ﺑﺎﺷﻢ‪.‬‬
‫ﺷﺸﻢ ﻧﻮاﻣﺒﺮ ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫آب ﺷﻮر‬
‫ﻣﺎﻫﻰ ى ِ‬
‫ﺑﺎ ﻣﻦ ﭼﻪ ﻛﻪ ﻏﺮب‪ ،‬ﺧﻮد‪ ،‬ﭼﻪ آﻳﻴﻦ دارد؛‬
‫ﻳﺎ آب و ﻫﻮا ﭼﻨﺎن و ﭼﻮﻧﻴﻦ دارد؟ ـ‬
‫آب ِ‬
‫ﺷﻮر درﻳﺎى ﺧﻮدم‪:‬‬ ‫ﻣﻦ ﻣﺎﻫﻰ ى ِ‬
‫اﻳﻦ ﺑﺮﻛﻪ ﭼﻪ ﺳﻮد ِ‬
‫ﻛﺎب ﺷﻴﺮﻳﻦ دارد؟‬
‫ﻫﺸﺘﻢ ﻧﻮاﻣﺒﺮ ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫* در ﺧﺮاﺳﺎن‪ ،‬ﺑﻪ ﭘﻴﻨﻪ اى ﻣﻰ ﮔﻮﻳﻨﺪ ﻛﻪ روى زﺧﻢ ﻣﻰ ﺑﻨﺪد‪.‬‬

 ‫ﺑﻮى وﻃﻦ‬
‫ﺣﻖ ار ﺑﻪ ﻣﻦ ﻫﻢ ﺑﺪﻫﺪ‪،‬‬
‫ﻗﺼﺮى ﺑﻪ ﺟﻨﺎن‪ّ ،‬‬
‫ﺑﺎﻏﺶ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻮى وﻃﻦ ﻫﻢ ﺑﺪﻫﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻦ ﺑﻮى ﻛﺒﺎب و ِ‬
‫ﻧﺎن ﺳﻨﮕﻚ ﺧﻮاﻫﻢ‪:‬‬
‫ﺑﺎزارﭼﻪ ﮔﻮ ﺑﻮى ﻟﺠﻦ ﻫﻢ ﺑﺪﻫﺪ!‬
‫ﻫﺸﺘﻢ ﻧﻮاﻣﺒﺮ ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫ﻧﻴﻠﻮﻓﺮ‬
‫دﻟﺴﻮزم! ﺑﺎﻏﺒﺎﻧﻢ! اى ﻳﺎو ِر ﻣﻦ!‬
‫ﺣﻴﺮت ﻣﻜﻦ‪ ،‬ار ﻓﻜﻨﺪه ﺑﻴﻨﻰ ﺳ ِﺮ ﻣﻦ‪:‬‬
‫ِ‬
‫ﺑﻬﺪاﺷﺖ ُﮔﻠﺨﺎﻧﻪ ﻣﻠﻮﻟﺶ دارد‪:‬‬
‫ِ‬
‫ﺮداﺑﻚ ﺧﻮد ﺧﻮاﻫﺪ ﻧﻴﻠﻮﻓ ِﺮ ﻣﻦ‪.‬‬ ‫ُﻣ‬
‫ﻳﻚ ﺗﻜﻪ ام‬

‫ﻫﺸﺘﻢ ﻧﻮاﻣﺒﺮ ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫آﺳﻤﺎن آﺑﻰ ﺑﻔﺮﺳﺖ ـ ‪١٢٣‬‬
‫ِ‬

‫ﻣﺎ ﺑﺎ ﺗﻮ ﺑﻬﺸﺘﻴﻢ‬
‫ِ‬
‫ﺣﻀﻮر ﻣﺎ ﺗﺎ دوزخ‪:‬‬ ‫ﮔﺎﻣﻰ ُﺑ َﻮد از‬
‫اﻳﻨﺠﺎﺳﺖ ﺑﻬﺸﺖ ـ ﺑﻨﮕﺮ! ـ آﻧﺠﺎ دوزخ‪.‬‬
‫ﺗﺎ راى ﮔﺴﺴﺘﻦ دﻟﺖ از ره ﻧﺒﺮد‪:‬‬
‫ﻣﺎ ﺑﺎ ﺗﻮ ﺑﻬﺸﺘﻴﻢ و ﺗﻮ ﺑﻰ ﻣﺎ دوزخ‪.‬‬
‫ﻫﺸﺘﻢ ﻧﻮاﻣﺒﺮ ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫آﻣﻮزه‬
‫ﻣﻰ ﭘﺮﺳﻰ ك‪» :‬ز ﮔﺬﺷﺘﻪ ات ﺣﺎﺻﻞ ﭼﻴﺴﺖ؟«‬
‫ﻣﻰ ﮔﻮﻳﻢ‪» :‬دررﻓﺘﻪ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻧﮕﺮﻳﺴﺖ‪:‬‬
‫در ﭘﻴﺶ‪ ،‬ﻫﺮ آﻧﭽﻪ ﻧﻴﺴﺖ ﭘﻨﺪار ﻛﻪ ﻫﺴﺖ؛‬
‫در ﭘﺲ‪ ،‬ﻫﻤﻪ آﻧﭽﻪ ﻫﺴﺖ اﻧﮕﺎر ﻛﻪ ﻧﻴﺴﺖ‪«.‬‬
‫ﻫﺸﺘﻢ ﻧﻮاﻣﺒﺮ ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬
 ‫روﺷﻨﺘﺮم از روز‬
‫در اﻧﺠﻤﻦ ار ﭼﻨﺪ ﻛﻪ ﭘﺮ ُﺟﻮش ﺗﺮم‪،‬‬
‫ِ‬
‫ﺧﻠﻮت ﺧﻮد ﻧﻮش ﺗﺮم‪.‬‬ ‫ﻫﻤﺼﺤﺒﺘﻰ ى‬
‫روﺷﻨﺘﺮم ازروز‪ ،‬وﻟﻰ در ِ‬
‫دل ﺷﺐ‪:‬‬
‫وﻗﺘﻰ ﻛﻪ ز ﻛﺎﺋﻨﺎت ﺧﺎﻣﻮش ﺗﺮم‪.‬‬
‫دﻫﻢ ﻧﻮاﻣﺒﺮ ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫ﻣﺎﺋﻴﻢ و ﻣﻼل‬
‫ﭘﺮﺳﻰ ﻛﻪ ‪» :‬ﺑﻪ ﻏﺮﺑﺘﺖ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺳﺖ اﺣﻮال؟«‬
‫ـ ﻣﺎﻳﻴﻢ و ﻣﻼل و ﺑﺎز ﻣﺎﻳﻴﻢ و ﻣﻼل‪:‬‬
‫دﻳﺮوز ﭼﻨﺎن ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﺎﺷﺪ اﻣﺮوز؛‬
‫دﻳﺪﻳﻢ ﺑﻪ ﭘﺎر آﻧﭽﻪ ﺑﻴﻨﻴﻢ اﻣﺴﺎل‪.‬‬

‫رﺑﺎﻋﻰ ﻫﺎى اﺳﻤﺎﻋﻴﻞ ﺧﻮﻳﻰ ـ ‪١٢۴‬‬

‫ﺷﺎﻧﺰدﻫﻢ ﻧﻮاﻣﺒﺮ ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫اى ﻣﺎم ﻃﺒﻴﻌﺖ‬

‫ﺧﻮدﻧﺸﻨﺎﺳﺎن‪ ،‬ﺑﻴﺨﺮدان‪ ،‬ﻣﺠﻨﻮﻧﺎن‪:‬‬
‫زﺷﺖ آﻳﻴﻨﺎن‪ ،‬ﭘﻠﻴﺪ ﻛﺎران‪ ،‬دوﻧﺎن‪:‬‬
‫اى ﻣﺎ ِم ﻃﺒﻴﻌﺖ! اﮔﺮ اﻧﺴﺎن اﻳﻦ اﺳﺖ‪،‬‬
‫ﺑﺎزم ﮔﺮدان ﺑﻪ ﻋﺎﻟﻢ ﻣﻴﻤﻮﻧﺎن‪.‬‬
‫ﺑﻴﺴﺖ و ﻫﺸﺘﻢ ﻧﻮاﻣﺒﺮ ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫ﻫﺮﭼﻪ ﻓﺮاﺗﺮ‬
‫ﺗﺎ ﻧﻴﺴﺖ ﺑﺸﺮ ﺑﻮدن ﺟﺰ ﺷﺮ ﺑﻮدن‪،‬‬
‫ﺷﺎدا ز ﺑﺸﺮ ﻫﺮ ﭼﻪ ﻓﺮاﺗﺮ ﺑﻮدن‪:‬‬
‫ﺧﺎﻟﻰ ﺑﻮدن ﺑﻪ ِ‬
‫ﺑﺎل اﻳﻦ ﭘﺮواﻧﻪ؛‬
‫ﻳﺎ ِ‬
‫ﺑﺮگ ُﮔﻠﻰ از اﻳﻦ ﺻﻨﻮﺑﺮ ﺑﻮدن‪.‬‬
‫ﺑﻴﺴﺖ و ﻫﺸﺘﻢ ﻧﻮاﻣﺒﺮ ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬
 ‫رﻫﺎﻳﺶ‬
‫ِ‬
‫ﮔﺮدش دﻳﮕﺮ‪ ،‬دﮔﺮى ﺧﻮاﻫﻢ ﺷﺪ‪:‬‬ ‫در‬
‫ﺑﺮ ِ‬
‫ﻣﻮج ﻫﻮا‪ ،‬ﺷﻨﺎورى ﺧﻮاﻫﻢ ﺷﺪ‪:‬‬
‫ﺷﺎﻫﻴﻦ ﻧﺸﻮد‪ ،‬ﻛﺒﻮﺗﺮى ﺧﻮاﻫﻢ ﺷﺪ‪:‬‬
‫ﺳﺮ ِ‬
‫ﺑﺎل او‪ ،‬ﭘﺮى ﺧﻮاﻫﻢ ﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﻳﺎ‪ ،‬ﺑﺮ ِ‬
‫ﺑﻴﺴﺖ و ﻫﺸﺘﻢ ﻧﻮاﻣﺒﺮ ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫ﭘﻴﻤﺎن ﻧﺸﻜﻦ‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻪ ﺑﻪ دﺳﺘﻴﻢ‪ ،‬ﺑﻠﻰ‪ ،‬ﺗﺎ ﻫﺴﺘﻴﻢ؛‬
‫ﭘﻴﻤﺎن ﻧﺸﻜﻦ ﻧﻴﺰ ﻫﻢ‪ ،‬ا ّﻣﺎ‪ ،‬ﻫﺴﺘﻴﻢ‪:‬‬
‫زﻳﻦ روﺳﺖ ﻛﻪ‪ ،‬ﺻﺪ ِ‬
‫ﺳﺎل دﮔﺮ‪ ،‬ﺧﻮاﻫﻰ دﻳﺪ‬
‫ﻛﺎﻳﻦ ِ‬
‫ﺷﻴﺦ دﻏﺎ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬وﻟﻰ ﻣﺎ ﻫﺴﺘﻴﻢ‪.‬‬
‫ﻳﻚ ﺗﻜﻪ ام‬

‫ﺑﻴﺴﺖ و ﻧﻬﻢ ﻧﻮاﻣﺒﺮ ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫آﺳﻤﺎن آﺑﻰ ﺑﻔﺮﺳﺖ ـ ‪١٢۵‬‬
‫ِ‬

‫از ﻛﻬﻨﻪ ﺷﺪن‬

‫ﻣﺎﻫﻰ ز ﮔﺰﻧﺪ آب ﻛﻰ ﻣﻰ ﺗﺮﺳﺪ؟‬
‫از ُﮔﻢ ﺷﺪن آﻓﺘﺎب ﻛﻰ ﻣﻰ ﺗﺮﺳﺪ؟‬
‫ﮔﻮ ﻧﮕﺬارﻧﺪ ﺷﻌﺮ ﻣﻦ ﭼﺎپ ﺷﻮد‪:‬‬
‫از ﻛﻬﻨﻪ ﺷﺪن ﺷﺮاب ﻛﻰ ﻣﻰ ﺗﺮﺳﺪ؟‬
‫ﺑﻴﺴﺖ و ﻧﻬﻢ ﻧﻮاﻣﺒﺮ ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫ﺷﺮاب ُﺧﻠﻠﺮ‬
‫ِ‬
‫ﺟﻬﺎن ﺟﺎن ﺑﻪ روﻳﺶ ﺑﺎز اﺳﺖ‪،‬‬ ‫ﺷﻌﺮم‪ ،‬ﻛﻪ‬
‫ﻫﺮﺗﺎش ﻧﻤﻮدى د َﮔﺮ از اﻋﺠﺎز اﺳﺖ‪،‬‬
‫از ﻛﻬﻨﻪ ﺷﺪن ﻧﺎب ﺗﺮ آﻳﺪ ُﮔ َﻬ َﺮش‪:‬‬
‫ﺷﺮاب ُﺧ ّﻠ ِﺮ ﺷﻴﺮاز اﺳﺖ‪.‬‬
‫ِ‬ ‫ﺣ ّﻘﺎ ﻛﻪ‬
‫ﺑﻴﺴﺖ و ﻧﻬﻢ ﻧﻮاﻣﺒﺮ ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬
 ‫ﻫﻨﺮ ﺧﻮار ﺷﺪ‪ ،‬ﺟﺎدوﻳﻰ ارﺟﻤﻨﺪ »ﻓﺮدوﺳﻰ«‬ ‫اى ﻣﺮدم آﻳﻨﺪه!‬
‫ﺷﻴﺨﻰ‪ ،‬ﻛﻪ ُﮔﺰﻳﺪه ﺑﺮ ﻫﻨﺮ ﺟﺎدو را‪،‬‬
‫ﺷﻌﺮ ﻣﻦ ﺷﺶ ﺳﻮ را‪:‬‬‫ﺑﺴﺘﻪ ﺳﺖ ﺑﻪ روى ِ‬
‫اى ﻣﺮد ِم آﻳﻨﺪه! ﺑﺪاﻧﻴﺪ ﻛﻪ ﻣﻦ‬
‫ﺑﺨﺸﻢ ﻫﻤﻪ ﻛﺲ را و ﻧﺒﺨﺸﻢ او را‪.‬‬
‫ﺑﻴﺴﺖ و ﻧﻬﻢ ﻧﻮاﻣﺒﺮ ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫اى ُﺣ ّﺠ ِﺖ ﺣﻖ!‬
‫اى ُﺣﺠ ِ‬
‫ﺖ ﺣﻖ! ﻇﻼم را آﻳﻪ ﻣﺒﺎش؛‬ ‫ّ‬
‫از ﻓﻬﻢ و ﺧﺮد اﻳﻦ ﻫﻤﻪ ﻛﻢ ﻣﺎﻳﻪ ﻣﺒﺎش‪.‬‬
‫ِ‬
‫آﻓﺘﺎب ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن اﺳﺖ‪:‬‬ ‫ذات ﺗﻮ در‬
‫ﺑﺎ ﺳﺎﻳﻪ ى ﺧﻮد ﻣﮕﻮ ﻛﻪ‪» :‬اى ﺳﺎﻳﻪ‪ ،‬ﻣﺒﺎش!«‬

‫رﺑﺎﻋﻰ ﻫﺎى اﺳﻤﺎﻋﻴﻞ ﺧﻮﻳﻰ ـ ‪١٢۶‬‬

‫ﺑﻴﺴﺖ و ﻧﻬﻢ ﻧﻮاﻣﺒﺮ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫اﻛﻨﻮن زدﮔﺎن‬
‫زاﻳﻨﺪه ﺗﺮﻳﻦ ِ‬
‫ﺟﺎن ﺳﺮاﻳﻨﺪه ﻣﺮاﺳﺖ‪.‬‬
‫ِ‬
‫ﭘﺎﻳﺎﺗﺮ ﺷﻌﺮﻫﺎى ﭘﺎﻳﻨﺪه ﻣﺮاﺳﺖ‪.‬‬
‫از رﺷﻚ ﺑﻤﻴﺮﻳﺪ‪ ،‬ﺑﻤﻴﺮﻳﺪ از رﺷﻚ‪:‬‬
‫اﻛﻨﻮن زدﮔﺎن‪ ،‬آى! ﻛﻪ آﻳﻨﺪه ﻣﺮاﺳﺖ‪.‬‬
‫دوازدﻫﻢ ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫درﺧﺖ ﻣﻴﻮه‬
‫ِ‬
‫ﺗﺮاﺷﺎن ﺑﺮاﻳﺸﺎن ﺗﺎزان‬ ‫ﺑﺮ ﻋﻴﺐ‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻪ ﻧﮕﻴﺮﻧﺪ ﻫﻨﺮﭘﺮدازان‪:‬‬
‫ِ‬
‫درﺧﺖ ﻣﻴﻮه ﺗﺎ ﺑﺎرور اﺳﺖ‪،‬‬ ‫زﻳﺮا ﻛﻪ‬
‫ﺷﺎﺧﻪ ﺷﻜﻨﺎن دارد و ﺳﻨﮓ اﻧﺪازان‪.‬‬
‫دوازدﻫﻢ ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬
 ‫در ﺟﺎوداﻧﮕﻰ‬
‫ﻣﻦ از ِ‬
‫ﺧﻮد ﺧﻮد رﻫﺎ ﺷﺪن ﻣﻰ ﺧﻮاﻫﻢ‪:‬‬
‫ِ‬
‫ﺑﺮون ﺗﻦ ﻣﻰ ﺧﻮاﻫﻢ‪:‬‬ ‫ﺟﺎﻧﻰ ﻛﻪ زﻳﺪ‬
‫در ﺟﺎوداﻧﮕﻰ وﻃﻦ ﻣﻰ ﺧﻮاﻫﻢ‪:‬‬
‫ِ‬
‫اﻛﻨﻮن ﺷﻤﺎ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﻣﻦ ﻣﻰ ﺧﻮاﻫﻢ‪.‬‬
‫دوازدﻫﻢ ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫اﻛﻨﻮن زدﮔﺎن‪ ،‬آى‬

‫اﻛﻨﻮن زدﮔﺎن‪ ،‬آى‪ ،‬ﻛﻬﺎن ﺗﺎن و ﻣﻬﺎن!‬
‫اﻳﻦ ﻧﻴﺰ ﻫﻢ از ﺷﻤﺎ ﻧﻤﺎﻧﺎد ﻧﻬﺎن‬
‫ﻛﺎﻧﺪر ِ‬
‫دل ﻣﻦ دو ﭼﻴﺰ ﺑﻰ ﭘﺎﻳﺎن اﺳﺖ‪:‬‬
‫ﺑﻴﺰارى ام از ﺷﻤﺎ و ﻣﻬﺮم ﺑﻪ ﺟﻬﺎن‪.‬‬
‫ﻳﻚ ﺗﻜﻪ ام‬

‫ﭼﻬﺎردﻫﻢ دﺳﺎﻣﺒﺮ ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫آﺳﻤﺎن آﺑﻰ ﺑﻔﺮﺳﺖ ـ ‪١٢٧‬‬
‫ِ‬

‫ﻧﺎﺑﻬﻨﮕﺎﻣﻰ‬
‫ﻫﺮﭼﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺮ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻣﺎن ﭘﻴﺮوز اﺳﺖ‪،‬‬
‫ﻫﺮﮔﺰ ﻣﮕﻤﺎﻧﻴﺪ ﻛﻪ ﻓﺮدا ﺳﻮز اﺳﺖ‪:‬‬
‫ِ‬
‫ﺧﺎﻛﺴﺘﺮ آن ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻓﺮدا ﻧﺮﺳﺪ‪:‬‬
‫ِ‬
‫اﻛﻨﻮن ﺷﻤﺎ از ُﮔ ِ‬
‫ﻬﺮ دﻳﺮوز اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﭼﻬﺎردﻫﻢ دﺳﺎﻣﺒﺮ ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫از ﻧﺴﻞِ ﺧﻮدم‬

‫اﻓﺮوﺧﺘﻪ ام ﭼﺮاغ در ﻛﻮرﺳﺘﺎن‪:‬‬
‫ﺗﺎ ﺷﺒﻜﺪه ى ﻣﺎ ﺑﺸﻮد ﻧﻮرﺳﺘﺎن‪.‬‬
‫ﻣﻦ ﻣﺎﻧﺪه ى واﻣﺎﻧﺪه اى از ِ‬
‫ﻧﺴﻞ ﺧﻮدم‪:‬‬
‫ﻧﺴﻠﻰ ﻛﻪ ﺑﺰاد و زﻳﺴﺖ در ﮔﻮرﺳﺘﺎن‪.‬‬
‫ﭼﻬﺎردﻫﻢ دﺳﺎﻣﺒﺮ ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬
 ‫ﻣﺎ را ُ‬
‫ﺑﻜﺸﻴﺪ‬
‫اى ﻗﻮ ِم ﺧﺪاﭘﺮﺳﺖ! ﻣﺎ را ﺑﻜُﺸﻴﺪ!‬
‫آﻳﻴﻨﻪ ى ذات ﻛﺒﺮﻳﺎ را ﺑﻜُﺸﻴﺪ!‬
‫ﺗﺎ ﻫﻴﭻ ﻧﻤﺎﻧَﺪ از ﺧﺪا ﺟﺰ ِ‬
‫ﺧﻮد ﺧﻠﻖ‪،‬‬
‫ﻣﺎ را ﺑﻜُﺸﻴﺪ‪ ،‬ﻫﺎن‪ ،‬ﺧﺪا را‪ ،‬ﺑﻜُﺸﻴﺪ!‬
‫ﭼﻬﺎردﻫﻢ دﺳﺎﻣﺒﺮ ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫ﮔﺴﺴﺘﻦ‬
‫راﻫﻰ ﻛﻪ در آن ﭘﻴﺶ روى ﭼﺎه ﻣﻦ اﺳﺖ؛‬
‫ﭼﺎﻫﻰ ﻛﻪ ﺗﻮ ﭘﺮﻫﻴﺰى از آن راه ﻣﻦ اﺳﺖ‪:‬‬
‫ﻣﻦ ﻧﻴﺴﺘﻢ آن ﻛﺲ ﻛﻪ دﻟﺖ ﻣﻰ ﺧﻮاﻫﺪ‪:‬‬
‫ِ‬
‫دﻟﺨﻮاه ﻣﻦ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺗﻮ ﻧﻴﺰ ﻧﺒﺎﺷﻰ آن ﻛﻪ‬

‫رﺑﺎﻋﻰ ﻫﺎى اﺳﻤﺎﻋﻴﻞ ﺧﻮﻳﻰ ـ ‪١٢٨‬‬

‫ﺳﻮم ژاﻧﻮﻳﻪ ‪ ٩٣‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫ﺷﺮﻳﺮ‬
‫ﺷﺮ ﺧﻮد‪ ،‬از ﺷﺮارت‪ ،‬اﻧﮕﺎﺷﺘﻪ ﺧﻴﺮ!‬
‫اى ّ‬
‫ﻣﺤﻔﻞ ﻣﺎ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﺴﻰ ِ‬
‫ﻏﻴﺮ ﺗﻮ ﻏﻴﺮ‪.‬‬ ‫ِ‬ ‫در‬
‫اﻣﺸﺐ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻛﺎ ِم ﺗﻮ ﮔﺬﺷﺖ؛ از ﻓﺮدا‪،‬‬
‫از ﻣﺎ ﺑﻪ ﺳﻼﻣﺖ‪ ،‬اى ﺷﺮﻳﺮ! از ﺗﻮ ﺑﻪ ﺧﻴﺮ!‬
‫ﺳﻮم ژاﻧﻮﻳﻪ ‪ ٩٣‬ـ ﻟﻨﺪن‬
 ‫ﻣﻰ ﮔﻔﺖ ﻓﺮﺷﺘﻪ ﺳﺖ* ‪...‬‬

‫ﺳﺮاﻳﺶ ﻧﺨﺴﺖ‬
‫ﻳﻚ ﺗﻜﻪ ام‬

‫رﻧﺪى ﻛﻪ ﻧﻈﻴﺮ او ﺑﻪ ﮔﻴﺘﻰ ﻛﻢ ﺑﻮد‪،‬‬

‫وز رﻧﺪى ﺑﺎ ﻧﺎﻛﺲ و ﻛﺲ ﻫﻤﺪم ﺑﻮد‪،‬‬
‫آﺳﻤﺎن آﺑﻰ ﺑﻔﺮﺳﺖ ـ ‪١٢٩‬‬
‫ِ‬

‫ﻣﻰ ﮔﻔﺖ‪» :‬ﻓﺮﺷﺘﻪ ﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﻮﻻ‪ ،‬اﻳﻦ ﺷﻴﺦ‪«.‬‬

‫ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬ﺑﻠﻰ‪ ،‬اﻳﻜﺎش‪ ،‬وﻟﻰ‪ ،‬آدم ﺑﻮد!«‬

‫ﺳﺮاﻳﺶ دوم‬
‫رﻧﺪى ﻛﻪ ﻧﻈﻴﺮ او در اﻳﻦ ﻋﺎﻟﻢ ﻧﻴﺴﺖ‬
‫ـ وز ﭘﺎﻛﻰ ‪ ،‬ﺑﺎ ﻫﻴﭽﻜﻪ ﻧﺎﻣﺤﺮم ﻧﻴﺴﺖ ـ‬
‫ﻣﻰ ﮔﻔﺖ‪» :‬ﻓﻼن ﺷﻴﺦ ﻓﺮﺷﺘﻪ ﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻪ ُﺧﻠﻖ‪«.‬‬
‫ﮔﻔﺘﻢ‪ِ :‬‬
‫»د ﺑﮕﻮ ﻛﻪ ﭘﺲ ﭼﺮا آدم ﻧﻴﺴﺖ!«‬
‫ﺳﻮم ژاﻧﻮﻳﻪ ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫* دوﺳﺖ ﮔﺮاﻧﻤﺎﻳﻪ ام‪ ،‬ﻋﻠﻰ ﺟﺎن ﻣﻴﺮﻓﻄﺮوس‪ ،‬در ﮔﻔﺖ و ﮔﻮى ﺧﻮد ﺑﺎ آﻗﺎى ﺑﻬﺮوز رﻓﻴﻌﻰ در آرش )ﺷﻤﺎره ﻫﺎى ‪ ٢٢‬و ‪ ،٢٣‬آﺑﺎن و آذر‬
‫‪ ،١٣٧١‬ﺑﻪ ﺻﻔﺤﻪ ﻫﺎى ‪ ١٠‬ﺗﺎ ‪ ،(١٤‬ﺑﻪ ﻣﺎ ﻧﻤﻰ ﮔﻮﻳﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺑﻴﺖ‪:‬‬
‫»ﻧﻴﺴﺖ اﻧﻜﺎر ﭼﻮ ﮔﻮﻳﻨﺪ ﻛﻪ‪ :‬زاﻫﺪ ﻣﻠﻚ اﺳﺖ؛‬
‫ﺣﺮف ﻣﺎ ﻧﻴﺰ ﻫﻤﺎن اﺳﺖ ﻛﻪ او آدم ﻧﻴﺴﺖ‪«.‬‬
‫ِ‬
‫»ﻣﻀﻤﻮن« اﻳﻦ رﺑﺎﻋﻰ ﻫﺎ را از ﻛﺠﺎ آورده ام‪ ،‬ﻳﻌﻨﻰ از‬ ‫از ﻛﺪام ﺷﺎﻋﺮ اﺳﺖ؛ وﮔﺮﻧﻪ ﻣﻦ ﻧﻴﺰ‪ ،‬ﻫﻢ ا ﻛﻨﻮن و در ﻫﻤﻴﻦ ﺟﺎ‪ ،‬ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﻣﻰ ﮔﻔﺘﻢ ﻛﻪ‬
‫ﭼﻪ ﻛﺴﻰ ﮔﺮﻓﺘﻪ ام‪.‬‬
 ‫ﻣﺎ را ﺳﺘﻢ اﻓﺘﺎد‬
‫آن را ﻛﻪ زﺑﺎن‪ ،‬ﭼﻮ ِ‬
‫آن ﻣﻦ‪ُ ،‬رك دادﻧﺪ‬
‫اﻓﺘﺎد ﺳﺘﻢ‪ ،‬ﮔﺮ ِ‬
‫دل ﻧﺎزك دادﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺧﺼﻢ ﻧﻬﺎدﻧﺪ‪ ،‬ا ّﻣﺎ‬
‫ْ‬ ‫ﺑﺲ ﮔﺮگ َو َﺷﻢ‬
‫ﭘﺎﺋﻴﻢ ﻧﻪ آﻫﻮاﻧﻪ ﭼﺎ ُﺑﻚ دادﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺳﻰ و ﻳﻜﻢ ژاﻧﻮﻳﻪ ‪ ٩٣‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫ﺳﻮﻏﺎﺗﻰ ى ﺳﻔﺎرﺷﻰ‬
‫ِ‬
‫ﻛﺸﻤﺶ ﺷﺮاﺑﻰ ﺑﻔﺮﺳﺖ؛‬ ‫ﻧﻪ ﭘﺴﺘﻪ‪ ،‬ﻧﻪ‬
‫ﻧﻪ ﺳﻴﺐ‪ ،‬ﻧﻪ آﻟﻮ‪ ،‬ﻧﻪ ﮔﻼﺑﻰ ﺑﻔﺮﺳﺖ‪:‬‬
‫ﻣﻦ ﻫﻢ ﺑﻪ زﻣﻴﻦ ﻫﺮ ﭼﻪ ﺗﻮ دارى دارم‪:‬‬
‫ِ‬
‫آﺳﻤﺎن آﺑﻰ ﺑﻔﺮﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻳﻚ ﺗﻜّﻪ ام‬

‫رﺑﺎﻋﻰ ﻫﺎى اﺳﻤﺎﻋﻴﻞ ﺧﻮﻳﻰ ـ ‪١٣٠‬‬

‫ﭘﻨﺠﻢ ﻓﻮرﻳﻪ ‪ ٩٣‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫ﻟﻨﺪن‬
‫اﻳﻦ ِ‬
‫ﺷﻬﺮ َ‬
‫»ﺳﺮ« اﺳﺖ‪ ،‬دل ﻧﺪارد اﻳﻦ ﺷﻬﺮ‪.‬‬
‫ﺑﺎزارش ﺑﻮى ﻫﻞ ﻧﺪارد اﻳﻦ ﺷﻬﺮ‪.‬‬
‫در آن ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺧﻴﺲ اﺳﺖ‪ ،‬ا ّﻣﺎ‬‫ﺑﺎم و ِ‬
‫ِ‬
‫ﺧﻮش ﻛﺎﻫﮕﻞ ﻧﺪارد اﻳﻦ ﺷﻬﺮ‪.‬‬ ‫ﺑﻮى‬
‫ﭘﻨﺠﻢ ﻓﻮرﻳﻪ ‪ ٩٣‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫ﺑﺎ »اﻗﺒﺎل«‬
‫ِ‬
‫ﻓﺮﺳﻮدن او‪،‬‬ ‫ِ‬
‫ﻧﮕﺮان ﻣﻮج و‬ ‫ﺳﺎﺣﻞ‪،‬‬
‫ِ‬
‫آﺳﻮدن او‪:‬‬ ‫آﻏﻮش ﻛﻨﺪ ِ‬
‫ﺑﺴﺘﺮ‬
‫ﻏﺎﻓﻞ‪ ،‬ﻛﻪ ﻧﻴﺎﺳﻮدن او ﺑﻮدن اوﺳﺖ‪:‬‬
‫ِ‬
‫وﻧﺎﺑﻮدن او‪.‬‬ ‫ِ‬
‫آﺳﻮدن او ﻫﻤﺎن‬
‫ﺑﻴﺴﺖ و ﺳﻮم ﻧﻮاﻣﺒﺮ ‪ ٩١‬ـ ﻟﻨﺪن‬
 ‫ﮔﺸﺎﻳﺶ‬
‫از ﺳﻠﺴﻠﻪ ِ‬
‫زار ﮔﻔﺖ و ﮔﻮ َرﺳﺘﻢ ﻣﻦ؛‬
‫ِ‬
‫داﻣﺴﺘﺎن ﺟﺴﺖ وﺟﻮ َﺟﺴﺘﻢ ﻣﻦ‪.‬‬ ‫وز‬
‫ﭘﺮﺳﺶ اﻳﻦ ﻛﻪ‪ :‬در ﺟﻬﺎن ﺑﻬﺮ ﭼﻪ ام؟‬
‫ﭘﺎﺳﺦ اﻳﻦ ﻛﻪ‪ :‬در ﺟﻬﺎن ﻫﺴﺘﻢ ﻣﻦ‪.‬‬
‫ﺳﻰ ام آورﻳﻞ ‪ ٩٠‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫ﻋﺸﻖ‬
‫ﺻﺪ زﺧﻢ ﺧﻮرى و ِ‬
‫ﻳﺎد ﻣﺮﻫﻢ ﻧﻜﻨﻰ‪.‬‬ ‫ّ‬
‫ﻛﻮﻫﻴﺖ ﺑﻪ دوش اﺳﺖ و ﻛ ََﻤﺮ ﺧﻢ ﻧﻜﻨﻰ‬
‫ْ‬
‫ِ‬
‫ﺟﻨﮕﺎور دوران ﮔﺮدى؛‬ ‫ﺗﺮﺳﻮﻳﻰ و ‪...‬‬
‫آﻫﻮﻳﻰ و ‪ ...‬از ِ‬
‫ﺷﻴﺮ دﻣﺎن رم ﻧﻜﻨﻰ‪.‬‬
‫ﻳﻚ ﺗﻜﻪ ام‬

‫ﺑﻴﺴﺖ و ﭘﻨﺠﻢ دﺳﺎﻣﺒﺮ ‪ ٩١‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫آﺳﻤﺎن آﺑﻰ ﺑﻔﺮﺳﺖ ـ ‪١٣١‬‬
‫ِ‬

‫ﻋﺸﻖ‬
‫ﻋﺸﻖ ﺟﺎن ِ‬
‫ﭘﺮور ﻣﻦ!‬ ‫ﺟﺎوﻳﺪ زى‪ ،‬آى ِ‬
‫ﻛﺂﺋﻴﻨﮕﻰ ى دﻟﻢ ﻛﻨﺪ ِ‬
‫دﻟﺒﺮ ﻣﻦ‪:‬‬
‫ﻳﻌﻨﻰ ﻛﻪ زﻧﻰ ﻳﮕﺎﻧﻪ ﻫﻢ ﻫﻤﺴﺮم اﺳﺖ‪،‬‬
‫ِ‬
‫دﺧﺘﺮ ﻣﻦ!‬ ‫ﻫﻢ ﻣﺎدر و ﻫﻢ ﺧﻮاﻫﺮ و ﻫﻢ‬
‫ﺑﻴﺴﺖ و ﻧﻬﻢ دﺳﺎﻣﺒﺮ ‪ ٩١‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫ﻋﺸﻖ‬
‫ﺷﺎدا ﻛﻪ ﻣﺮا ﺑﻪ ﻋﺎﻟﻢ راز ﺑﺮى‪:‬‬
‫ﻳﻚ ﺑﺎر دﮔﺮ ﺑﻪ ﺳﻮى آﻏﺎز ﺑﺮى‪.‬‬
‫ﭘﻴﺮاﻧﻪ ﺳﺮ ـ اى ﻋﺸﻖ! ـ ﺟﻮاﻧﻢ ﻛﺮدى‪:‬‬
‫ﺑﺎدا ﻛﻪ ﺑﻪ ﻛﻮدﻛﻰ ﻣﺮا ﺑﺎز ﺑﺮى‪.‬‬
‫ﺑﻴﺴﺖ و ﻧﻬﻢ دﺳﺎﻣﺒﺮ ‪ ٩١‬ـ ﻟﻨﺪن‬
 ‫ﻋﺸﻖ‬
‫ﭘﻴﺮت ﺷﺪم و از ﺗﻮ ﺟﻮان ﮔﺮدﻳﺪم‪.‬‬
‫ﺧﺎﻛﺖ ﺷﺪم‪ ،‬از ﺗﻮ آﺳﻤﺎن ﮔﺮدﻳﺪم‪.‬‬
‫آﻧﻰ ﻛﻪ دﻟﻢ ﺧﻮاﺳﺖ‪ ،‬ﻧﺸﺪ ﻛﺂن ﺑﺸﻮم؛‬
‫آﻧﻰ ﻛﻪ ِ‬
‫دل ﺗﻮ ﺧﻮاﺳﺖ‪ ،‬آن ﮔﺮدﻳﺪم‪.‬‬
‫ﺑﻴﺴﺖ و ﻧﻬﻢ دﺳﺎﻣﺒﺮ ‪ ٩١‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫ﻋﺸﻖ‬
‫ِ‬
‫آﻏﻮش ﺗﻮ‪ ،‬ﻫﺮ ﺻﺒﺢ‪ ،‬ﺟﻮان ﺑﺮﺧﻴﺰم؛‬ ‫ز‬
‫ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﺷﻮم‪ ،‬ﺑﻪ آﺳﻤﺎن ﺑﺮﺧﻴﺰم‪.‬‬
‫ور ِ‬
‫ﻋﺸﻖ ﺗﻮ در ﻣﻴﺎن ﻧﺒﺎﺷﺪ روزى‪،‬‬
‫ِ‬
‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﻴﺎﻧﺖ‪ ،‬از ﻣﻴﺎن ﺑﺮﺧﻴﺰم‪.‬‬

‫رﺑﺎﻋﻰ ﻫﺎى اﺳﻤﺎﻋﻴﻞ ﺧﻮﻳﻰ ـ ‪١٣٢‬‬

‫ﺑﻴﺴﺖ و ﻧﻬﻢ دﺳﺎﻣﺒﺮ ‪ ٩١‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫ﻋﺸﻖ‬
‫اﻳﻨﻚ دﻟﻢ‪ :‬اى ﺗﻮ! ارﻣﻐﺎﻧﻢ ﺑﺴﺘﺎن‪.‬‬
‫ﺑﺲ ﻧﻴﺴﺖ؟ ﺑﻴﺎ! ﻧﺎم و ﻧﺸﺎﻧﻢ ﺑﺴﺘﺎن‪.‬‬
‫ﻟﺐ ﺑﺮ ﻟﺐ ﻣﻦ ﮔﺬار و ﺟﺎﻧﻢ ﺑﻔﺰاى؛‬
‫ﻟﺐ از ﻟﺐ ﻣﻦ ﺑﮕﻴﺮ و ﺟﺎﻧﻢ ﺑﺴﺘﺎن!‬
‫ﺑﻴﺴﺖ و ﻧﻬﻢ دﺳﺎﻣﺒﺮ ‪ ٩١‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫ﻋﺸﻖ‬
‫ﺑﺎ ُزﻟﻒ ﺑﻨﻔﺸﻪ ِ‬
‫ﻋﻄﺮ ﮔﻴﺴﻮى ﺗﻮ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫آﻫﻮ ﺑﺮه را ﻧﮕﺎه دﻟﺠﻮى ﺗﻮ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻴﻨﻢ ﮔﻬﻰ ات ﺑﻨﻔﺸﻪ‪ ،‬ﮔﺎﻫﻰ آﻫﻮ؛‬
‫ﺑﺎ ﻫﻴﭻ ﻳﻚ‪ ،‬اﻟﺒﺘﻪ‪ ،‬ﺑﺮ و روى ﺗﻮ ﻧﻴﺴﺖ!‬
‫ﺳﻰ ام دﺳﺎﻣﺒﺮ ‪ ٩١‬ـ ﻟﻨﺪن‬
 ‫اﻣﺸﺐ‬
‫ﺳﺮ ِ‬
‫ﻛﺎر دﮔﺮم ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬ ‫اﻣﺸﺐ ِ‬
‫ﻛﺎﻧﺪا ِم ﺗﻮ دﻟﺒﺮ ﺑﻪ ﺑﺮم ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫وآﻧﺪم ﻛﻪ دم از ﺧﻮاب زﻧﻢ‪ ،‬ﻛﺎﻣﺮوا‪،‬‬
‫ِ‬
‫ﺑﺎﻟﺸﺖ َﭘ َﺮم ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬ ‫ِ‬
‫ﭘﺴﺘﺎن ﺗﻮ‬
‫ﺑﻴﺴﺖ و ﭼﻬﺎرم ﻓﻮرﻳﻪ ‪ ٩٣‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫ﻣﻦ ﭼﻴﺴﺘﻢ؟‬
‫ﻣﻦ ﭼﻴﺴﺘﻢ؟ آن ﭼﻴﺴﺖ ﻛﺰ آﻧﻢ ﻣﻦ ﻣﻦ؟‬
‫ﺟﺎﻧﻢ ﻫﻤﻪ ﻳﺎ ﺟﺎن و ﺗﻨﻢ ﻳﺎ ﺗﻦ ﻣﻦ؟‬
‫از ﺧﻮﻳﺶ ﮔﺬﺷﺘﻢ اﻣﺸﺐ‪ ،‬اى ﺟﺎن! ﺑﺎ ﺗﻮ‬
‫ﻣﺮد ﺗﻨﻢ‪ِ ،‬‬
‫ﻣﺮد ﺗﻨﻢ‪ ،‬ﺗﻦ‪ ،‬ﺗﻦ‪ ،‬ﺗﻦ‪.‬‬ ‫ﻣﻦ ِ‬
‫ﻳﻚ ﺗﻜﻪ ام‬

‫ﺑﻴﺴﺖ و ﭼﻬﺎرم ﻓﻮرﻳﻪ ‪ ٩٣‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫آﺳﻤﺎن آﺑﻰ ﺑﻔﺮﺳﺖ ـ ‪١٣٣‬‬
‫ِ‬

‫ﺗﻦ ﺗﻮ‬
‫ﺗﻦ ﻣﻦ ﺑﺎ ِ‬
‫ِ‬
‫ﺗﻦ ﻣﻦ ﺑﺎ ِ‬
‫ﺗﻦ ﺗﻮ‪،‬‬ ‫ﺑﮕﺬار ﺑﭙﻴﭽﺪ ِ‬
‫ﻣﻦ ﻣﻦ ﺑﺎ ِ‬
‫ﻣﻦ ﺗﻮ‪:‬‬ ‫ﭼﻨﺪان ﻛﻪ ﻳﻚ آﻳﺪ ِ‬
‫اى ﺳﻴﻨﻪ ى ﺗﻮ از ِﭘﺮ ﻗﻮ ﺑﺎﻟﺸﻜﻰ!‬
‫ِ‬
‫ﮔﺮدن ﺗﻮ!‬ ‫ِ‬
‫ﮔﺮدن ﻗﻮ ﻣﺜﺎﻟﻰ از‬ ‫واى‬
‫ﺑﻴﺴﺖ وﭼﻬﺎرم ﻓﻮرﻳﻪ ‪ ٩٣‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫دو ﻫﺪﻳﻪ‬
‫ِ‬
‫ﺧﻮن ﺟﮕﺮ ﻣﻰ آرد‪،‬‬ ‫ﻏﺮﺑﺖ اﮔﺮم‬
‫ﺷﺒﻬﺎم دو ﻫﺪﻳﻪ ـ ﺧﻮش و ﺗﺮ ـ ﻣﻰ آرد‪:‬‬
‫ِ‬
‫ﺧﻮاﻫﺮك ﻣﻦ ﻧﺎﻫﻴﺪ؛‬ ‫ﭼﻬﭽﻪ ﻛﻪ زﻧﺪ‬
‫ﺷﻌﺮى ﻛﻪ ﺑﺮادرم ﺳﺤﺮ ﻣﻰ آرد‪.‬‬
‫ﭘﻨﺠﻢ ژوﺋﻴﻪ ‪ ٩٢‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬
 ‫ﻣﻼل‬
‫در ِ‬
‫زﻳﺮ ﻏﺒﺎر ﻫﺮ دم اﻓﺰون ﻣﻼل‪،‬‬
‫ﺑﺎﻗﻰ ز ﻣﺠﺎل ﻣﺎﺳﺖ‪ ،‬ز آﻳﻨﺪه و ﺣﺎل‪،‬‬
‫ﺑﺎﻣﻰ ﻛﻪ رﺳﺪ ﺑﻪ ﺷﺎم و ﺷﺎﻣﻰ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺑﺎم‪،‬‬
‫روزى ﻛﻪ رﺳﺪ ﺑﻪ ﻫﻔﺘﻪ‪ ،‬ﻣﺎﻫﻰ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺳﺎل‪.‬‬
‫دوازدﻫﻢ ﻣﺎرس ‪ ٩٣‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻦ‬
‫ﻣﺮگ آﻳﺪ و ﺟﺎى ﻫﻴﭻ ﺑﺪﮔﻔﺘﻦ ﻧﻴﺴﺖ‪:‬‬
‫ﺧﻮاب آﻳﺪ و ﭼﺎره اى ﺑﻪ ﺟﺰ ﺧﻔﺘﻦ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫ِ‬
‫ﻧﭙﺬﻳﺮﻓﺘﻦ ﺗﻮ‪،‬‬ ‫ِ‬
‫درد ﺗﻮ ﻓﺰاﻳﺪ‬
‫وﻗﺘﻴﺖ ﻛﻪ ﭼﺎره ﺟﺰ ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻦ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬

‫رﺑﺎﻋﻰ ﻫﺎى اﺳﻤﺎﻋﻴﻞ ﺧﻮﻳﻰ ـ ‪١٣۴‬‬

‫ﭼﻬﺎردﻫﻢ ﻣﺎرس ‪ ٩٣‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫ﺣﺴﺮت‬
‫ﺑﺎ ﻣﺮگ ﺧﺮوﺷﻢ ﻛﻪ‪» :‬ﺑﺪا! ﻧﺎﻣﺮدا!‬
‫)ﻧﺎﻻن ﺑﻪ ﻧﻬﺎن ﻛﻪ‪ :‬اى درﻳﻐﺎ! دردا!(‬
‫ﻏﻴﺒﺖ ﻣﻦ‪ ،‬ﻛﻪ روى ﺧﻮد ﺧﻮاﻫﺪ دﻳﺪ‬ ‫ِ‬ ‫در‬
‫در آﻳﻨﻪ ى ﺳﭙﻴﺪه ى ﭘﺲ ﻓﺮدا؟«‬
‫ﭼﻬﺎردﻫﻢ ﻣﺎرس ‪ ٩٣‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫ﻓﺮداﻳﺎ!‬
‫اى ﻛﺲ ﻧﻪ ﺗﻮ را ﭘﺬﻳﺮه اﻻّ ِ‬
‫ﺧﻮد ﺗﻮ!‬
‫دﻧﻴﺎى ﺗﻮ ﺧ ّﻄﻰ از ﺧﻮدت ﺗﺎ ِ‬
‫ﺧﻮد ﺗﻮ!‬
‫ﮔﻮﻳﻰ َﻧ ُﺒ َﻮد ِ‬
‫ﺷﻌﺮ ﻣﺮا ﻓﺮداﻳﻰ؟!‬
‫ﭘﺎﺳﺦ او ﺑﺎ ِ‬
‫ﺧﻮد ﺗﻮ!‬ ‫ِ‬ ‫ﻓﺮداى ﻣﻨﺎ!‬
‫ﺑﻴﺴﺖ وﻫﺸﺘﻢ اﺳﻔﻨﺪ ‪ ٧١‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬
 ‫ﻟﺞ‬
‫ﻛﮋى آﺷﻜﺎرات و ﻧﻬﺎن!‬ ‫ﻫﺎن‪ ،‬اى ﻫﻤﻪ ّ‬
‫ِ‬
‫دﻳﺪن ﺗﻮ ﻛﮋى ﻧﻴﺎرد ﺑﻪ ﺟﻬﺎن‪.‬‬ ‫ﻛﮋ‬
‫ﺑﺮروى ﺗﻮﺑﺎز آﻳﺪ و ﺑﺎز‪ ،‬از ِ‬
‫ﺳﺮ ﻟﺞ‪،‬‬
‫ﺑﺎد ﻣﺨﺎﻟﻒ اﻓﻜﻨﻰ آب دﻫﺎن!‬ ‫زى ِ‬
‫ﺑﻴﺴﺖ و ﻫﺸﺘﻢ اﺳﻔﻨﺪ ‪ ٧١‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫ﺧﻮﺷﺒﺨﺘﺎ ﻣﻦ!‬
‫ﺗﺎ اﻳﻦ ﻫﻤﻪ ﺳﻨﺠﻪ ﻫﺎى وارون آرى‬
‫وز ِ‬
‫ﺑﻮد ﺗﻮ ﺟﺰ ﻛﮋى ﻧﺰاﻳﺪ‪ ،‬ﺑﺎرى‪،‬‬
‫ﺑﻴﭽﺎره ﻛﺴﺎن ﻛﻪ دوﺳﺘﺎﻧﺖ ﺑﺎﺷﻨﺪ؛‬
‫ﺧﻮﺷﺒﺨﺘﺎ ﻣﻦ‪ ،‬ﻛﻪ دﺷﻤﻨﻢ ﻣﻰ دارى‪.‬‬
‫ﻳﻚ ﺗﻜﻪ ام‬

‫ﺑﻴﺴﺖ و ﻫﺸﺘﻢ اﺳﻔﻨﺪ ‪ ٧١‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫آﺳﻤﺎن آﺑﻰ ﺑﻔﺮﺳﺖ ـ ‪١٣۵‬‬
‫ِ‬

‫ﻛﺎرﺷﻨﺎس‬
‫آزرده ى ﻧﻴﺶ ﻧﺎﺳﭙﺎﺳﻰ ﺷﺪه اﺳﺖ‬
‫اﻳﻦ ﻟﺨﺘﻪ ى ﺧﻮن ـ دﻟﻢ ـ ﻛﻪ ﻋﺎﺻﻰ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ِ‬
‫ﮔﻨﺪاب ﭘﻠﺸﺘﻰ ﻛﻪ در آن‬ ‫اﻓﺘﺎده ﺑﻪ‬
‫ِ‬
‫اﺳﺘﺎد ﺧﻮن ﺷﻨﺎﺳﻰ ﺷﺪه اﺳﺖ!‬ ‫زاﻟﻮ‬
‫ﺑﻴﺴﺖ و ﻫﺸﺘﻢ اﺳﻔﻨﺪ ‪ ٧١‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫داور!‬
‫از ﻫﻴﭻ ﺧﻄﺮ دﻟﻢ ﻫﺮاﺳﺎن ﻧ ََﺮ َﻣﺪ؛‬
‫ﻣﻌﺮض ﻫﻴﭻ ﻣﺸﻜﻞ آﺳﺎن ﻧ ََﺮ َﻣﺪ‪:‬‬‫ِ‬ ‫وز‬
‫داور ﭼﺎﺑﻜﺎن ﺷﻮد ﮔﺮك‪ ،‬ا ّﻣﺎ‪،‬‬ ‫ﭼﻮن ِ‬
‫آﻫﻮ ﭼﻪ ﻛﻨﺪ اﮔﺮ ز ﻣﻴﺪان ﻧ ََﺮ َﻣﺪ؟!‬
‫ﺑﻴﺴﺖ و ﻫﺸﺘﻢ اﺳﻔﻨﺪ ‪ ٧١‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬
 ‫اى از ﻛﮋى ات ‪...‬‬
‫اى از ﻛﮋى ات ِ‬
‫روح ﺣﻘﻴﻘﺖ دﻟﺨﻮن!‬
‫وزدم‪ ،‬ﻫﻤﻪ ﺳﻨﺠﻪ ﻫﺎى ﻛﺎرت وارون!‬
‫ﮔﺮ داﻧﻢ ﺷﻌﺮى از ﻣﺮا ﺧﻮش دارى‪،‬‬
‫اﻧﺪاز َﻣﺶ از ِ‬
‫دﻓﺘﺮ ﺷﻌﺮم ﺑﻴﺮون!‬ ‫َ‬
‫ﺑﻴﺴﺖ و ﻫﺸﺘﻢ اﺳﻔﻨﺪ ‪ ٧١‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫ﻗﻬﺮ‬
‫ِ‬
‫ﮔﻮﻫﺮ ﺗﻮ!‬ ‫اى آن ﻛﻪ ﺳﺮﺷﺘﻨﺪ ﺑﻪ ﺷﺮ‬
‫وى ﺟﺎن و دﻟﻢ ﺑﻪ ﻗﻬﺮ و ﻛﻴﻦ از ِ‬
‫ﺷﺮ ﺗﻮ!‬
‫ﮔﺮ ﺑﻴﻨﻤﺖ ـ اى دد! ـ ﺑﻪ ﻣﺰارم‪ِ ،‬‬
‫ﭘﺲ ﻣﺮگ‪،‬‬
‫ﻟﺤﺪ ﺧﻮﻳﺶ زﻧﻢ ﺑﺮ ﺳﺮ ﺗﻮ!‬ ‫ِ‬
‫ﺳﻨﮓ ِ‬

‫رﺑﺎﻋﻰ ﻫﺎى اﺳﻤﺎﻋﻴﻞ ﺧﻮﻳﻰ ـ ‪١٣۶‬‬

‫ﺑﻴﺴﺖ و ﻫﺸﺘﻢ اﺳﻔﻨﺪ ‪ ٧١‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫ُﻣ ّﺪﻋﻰ‬
‫اى ُﭘﺮ ِ‬
‫ﻟﺠﻦ داﻋﻴﻪ ات ﺟﻮى دﻫﻦ!‬
‫وز ﺑﻮى ﻟﺠﻦ ﺑﺘﺮ ﺗﻮ را ﺑﻮى دﻫﻦ!‬
‫ﮔﻮﻳﻰ َﻧ ُﺒﻮد ﺷﻌﺮ ﻣﺮا ﻓﺮداﻳﻰ‪:‬‬
‫ﻓﺮدا‪ِ ،‬‬
‫ﺧﻮد ﻓﺮدا َزﻧَﺪَ ت ﺗﻮى دﻫﻦ!‬
‫ﺑﻴﺴﺖ و ﻫﺸﺘﻢ اﺳﻔﻨﺪ ‪ ٧١‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫دﻫﻦ ﺳﻨﮓ‬
‫ِ‬ ‫در‬
‫ِ‬
‫ﺟﻮﻻﻧﮕﻪ ﺗﻮﻓﺎن ﺷﺪه اﺳﺖ؛‬ ‫ﺑﺎﻏﻰ ﺳﺖ ﻛﻪ‬
‫ِ‬
‫آﺷﻴﺎن ﺑﻮﻓﺎن ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺑﺎم و درش‬
‫ﺑﺎاﻳﻦ ﻫﻤﻪ‪ ،‬در ﺧﻨﺪه ى اﻳﻦ ﻻﻟﻪ ﻧﮕﺮ‬
‫دﻫﻦ ﺳﻨﮓ ﺷﻜﻮﻓﺎن ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻛﻪ در ِ‬
‫دوم ﻓﺮوردﻳﻦ ‪ ٧٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬
 ‫ﻋﻴﺪ در ﺗﺒﻌﻴﺪ‬
‫از ﻣﺮ ِغ ﭼﻤﻦ ﺗﺮاﻧﻪ اى ﮔﻮش ﻛﻨﻴﻢ؛‬
‫وز ِ‬
‫ﺑﺎد ﭘﮕﺎﻫﻰ ﻧﻔﺴﻰ ﻧﻮش ﻛﻨﻴﻢ؛‬
‫واﻧﮕﻪ ﻣﻦ و ﺗﻮ دﺳﺖ در آﻏﻮش ﻛﻨﻴﻢ‪:‬‬
‫ﺷﺎﻳﺪ ﻛﻪ ﻏ ِﻢ ﺧﻮﻳﺶ ﻓﺮاﻣﻮش ﻛﻨﻴﻢ‪.‬‬
‫ﻳﻜﻢ ﻓﺮوردﻳﻦ ‪ ٧٢‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫ﻻﻟﻪ‬
‫در ﮔﻮﺷﻪ ى ﺑﺎغ‪ ،‬ﻻﻟﻪ اى ﻣﻰ ﺑﻴﻨﻢ؛‬
‫ﺑﺮ داﻏﺶ اﺷﻚ ژاﻟﻪ اى ﻣﻰ ﺑﻴﻨﻢ؛‬
‫دل ﺧﻮﻳﺶ ﻓﺮاﻣﻮش ﻛﻨﻢ‪،‬‬ ‫ﺗﺎ دا ِغ ِ‬
‫ﺗﺮﻛﻴﺒﺶ را ﭘﻴﺎﻟﻪ اى ﻣﻰ ﺑﻴﻨﻢ‪.‬‬
‫ﻳﻚ ﺗﻜﻪ ام‬

‫ﺷﺸﻢ ﻓﺮوردﻳﻦ ‪ ٧٢‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫ﻧﺎﺑﻬﻨﮕﺎﻣﻰ‬
‫آﺳﻤﺎن آﺑﻰ ﺑﻔﺮﺳﺖ ـ ‪١٣٧‬‬

‫در ﺣﺎﺷﻴﻪ ﺳﺨﻨﺎن رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻰ در ﺑﺮﺧﻮرد ﺑﺎ ﭘﻴﻮﻧﺪ زن و ﻣﺮد در ﺟﻤﻬﻮرى اﺳﻼﻣﻰ‬

‫ِ‬

‫از ﻋﺸﻖ زﻧﻨﺪ دم‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﻨﺒﺮ ﺑﺎﻻ‪،‬‬

‫ِ‬
‫ﺷﻤﺎﻳﻼن ﻋﻨﺘﺮ ﺑﺎﻻ‪.‬‬ ‫ﺑﻮزﻳﻨﻪ‬
‫ﮔﺮ ﻏﻮك اﺑﻮﻋﻄﺎ ﺑﺨﻮاﻧﺪ‪ ،‬ﭼﻪ ﺷﮕﻔﺖ؟ ـ‬
‫ﻫﻨﮕﺎم ﻛﻪ آب ﻣﻰ رود ﺳﺮﺑﺎﻻ‪.‬‬
‫ﻳﺎزدﻫﻢ ﻓﻮرﻳﻪ ‪ ٩١‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫»ﺑﺎدى ﻛﻪ اﻧﺴﺎن از ﺧﻮد ﺑﻴﺮون ﻣﻰ دﻫﺪ ‪ ...‬ﻳﻜﻰ از ﺧﻄﺮﻧﺎك ﺗﺮﻳﻦ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻓﺮﺳﻮدﮔﻰ ى آﺛﺎر ﻫﻨﺮى ﺳﺖ‪«.‬‬
‫اﺻﻐﺮ آﻗﺎ‪ ٢٩٣ ،‬ﺑﻪ ﻧﻘﻞ از »اﺑﺰرور«‬
‫رﺑﻂ!‬
‫رﻓﺘﻴﻢ ﺑﻪ ﻣﻮزه ى ﻫﻨﺮﻫﺎ دﻳﺮوز‪،‬‬
‫‪٣‬‬
‫دﻳﺪﻳﻢ ﻛﻪ ﺑﺎ ﭘﺎﺑﻠﻮ‪ ١‬و وﻧﺴﺎن ‪ ٢‬و ﺗﻮﻟﻮز‬
‫ﻣﺮدم‪ ،‬ﺑﻪ ِ‬
‫زﺑﺎن ﺑﻰ زﺑﺎﻧﻰ‪ ،‬ﮔﻮﻳﻨﺪ‪:‬‬
‫ﮔﺎﻫﻰ ﺑﻪ ﺷﻘﻴﻘﻪ رﺑﻂ ﻣﻰ ﻳﺎﺑﺪ ﮔﻮز!‬
‫ﻳﺎزدﻫﻢ ﻓﻮرﻳﻪ ‪ ٩١‬ـ ﻟﻨﺪن‬
‫‪١‬ـ ﭘﻴﻜﺎﺳﻮ ‪٢‬ـ وان ﮔﻮك ‪٣‬ـ ﻟﻮﺗ ِﺮگ‬
 ‫ﻣﻨﻊ ﺧﻨﺪه‬
‫ِ‬
‫رﻗﺺ ﮔﻴﺎه‪ِ ،‬‬
‫زﻳﺮ ﺑﺎران‪ ،‬ﭼﻪ ﻛﻨﻰ؟‬ ‫ِ‬ ‫ﺑﺎ‬
‫زدن ِ‬
‫ﺑﺮگ ﭼﻨﺎران ﭼﻪ ﻛﻨﻰ؟‬ ‫ﺑﺎ ﻛﻒ ِ‬
‫اى ﻛﺮده ﺣﺮام ﺷﺎدى و ﺧﻨﺪه ﺑﻪ ﻣﺎ!‬
‫ﺑﺎ ﻗﻬﻘﻬﻪ ى ُﮔﻞ ﺑﻪ ﺑﻬﺎران ﭼﻪ ﻛﻨﻰ؟‬
‫دﻫﻢ ﻓﺮوردﻳﻦ ‪ ٦٩‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫ﮔﺮ ﻣﻰ ﺷﺪ ‪...‬‬
‫ﮔﺮ ﻣﻰ ﺷﺪ‪ ،‬ازاﻳﻦ ﺑﻴﺶ ﺳﺘﻢ ﻣﻰ ﻛﺮدى‪:‬‬
‫ِ‬
‫ﺳﻴﺎﻫﭙﻮش ﻏﻢ ﻣﻰ ﻛﺮدى‪:‬‬ ‫اﻓﻼك‬
‫ﻣﻰ ﮔﻔﺘﻰ روﺳﺮى ﺑﺒﻨﺪد ﺧﻮرﺷﻴﺪ؛‬
‫ﭼﺎ ُدر ﺑﻪ ِ‬
‫ﺳﺮ ﺑﻬﺎر ﻫﻢ ﻣﻰ ﻛﺮدى!‬

‫رﺑﺎﻋﻰ ﻫﺎى اﺳﻤﺎﻋﻴﻞ ﺧﻮﻳﻰ ـ ‪١٣٨‬‬

‫دﻫﻢ ﻓﺮوردﻳﻦ ‪ ٦٩‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫از ُﻏﺮﺑﺖ‬
‫ِ‬
‫ﺣﺴﺮت ﺗﻮﺳﺖ؛‬ ‫اﻳﻨﺠﺎﺳﺖ ﻛﻪ ﭼﺸﻢ ﭼﺸﻤﻪ‪،‬‬
‫ﺗﻨﻬﺎﻳﻰ ى ﺗﻮ آﻳﻨﻪ ى ﺣﻴﺮت ﺗﻮﺳﺖ؛‬
‫ِ‬
‫وﺣﺸﺖ ﺗﻮﺳﺖ‪:‬‬ ‫ﺟﻨﺒﻴﺪن ﺳﺎﻳﻪ ﻣﺎﻳﻪ ى‬
‫ِ‬
‫ﻏﺮﺑﺖ ﺗﻮﺳﺖ‪.‬‬ ‫وﻳﻦ ﺷﻤﻪ ى ﻧﺎرﺳﺎﻳﻰ از‬
‫ﭼﻬﺎرم آورﻳﻞ ‪ ٩٢‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫ﻓﺮدا ﻧﻴﺰ‬
‫ﺑﺎدى ﻛﻪ َو َزد ﺧﺎك ﺑﻪ ﺳﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد؛‬
‫وﻳﻦ دﺷﺖ ﻫﻤﺎن ﺗﺸﻨﻪ ﺟﮕﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ دﻳﺮوز ﺑﻪ اﻣﺮوز رﺳﻴﺪ‪،‬‬
‫ِ‬
‫اﻣﺮوز دﮔﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬ ‫ﻓﺮدا ﻧﻴﺰ‬
‫ﻫﺠﺪﻫﻢ آورﻳﻞ ‪ ٩١‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬
 ‫ﮔﻮ دوزخ‬
‫ﮔﻮﻳﻰ ﻛﻪ زﻣﺎﻧﻪ ﻏﺮق ﺧﻮن ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ؛‬
‫ﻫﺮ ﭼﻴﺰ ﻛﻪ ﻫﺴﺖ واژﮔﻮن ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﮔﻮ دوزخ ﺳﻮى ﻣﺎ دﻫﺎن ﺑﺎز ﻛﻨﺪ‪:‬‬
‫ﺧﻮد ﺑﺪﺗﺮاز اﻳﻦ ﻛﻪ ﻫﺴﺖ ﭼﻮن ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ؟‬
‫ﻫﺠﺪﻫﻢ آورﻳﻞ ‪ ٩١‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫اﻳﺮان‬
‫ِ‬
‫ﻣﺂﻣﻦ ﺗﻮ!‬ ‫ِ‬
‫ﻣﻴﺶ ﻫﻤﻴﺸﻪ ى ﺧﻄﺮ‬ ‫اى‬
‫ِ‬
‫دﺷﻤﻦ ﺗﻮ!‬ ‫ﭼﻮﭘﺎﻧﺎﻧﺖ‪ ،‬ﮔﺮگ ﺻﻔﺖ‪،‬‬
‫ﺷﻴﺮ ﺗﻮ ـ ﻧﻔﺖ ـ ﻫﻤﭽﻮ ِ‬
‫ﺑﺨﺖ ﺗﻮ‪ ،‬ﺳﻴﺎه!‬ ‫اى ِ‬
‫ﻓﺮداﺳﺖ ﻛﻪ ﭘﺎره ﭘﺎره ﺑﻴﻨﻢ ِ‬
‫ﺗﻦ ﺗﻮ‪.‬‬
‫ﻳﻚ ﺗﻜﻪ ام‬

‫ﻧﻬﻢ اﻛﺘﺒﺮ ‪ ٩٢‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫آﺳﻤﺎن آﺑﻰ ﺑﻔﺮﺳﺖ ـ ‪١٣٩‬‬
‫ِ‬

‫ﻫﺸﺪار‬
‫در ﺑﺤﺮ ﺟﻬﺎن ﺧﻮرده ﺷﻮد ﻣﺎﻫﻰ ى ُﺧﺮد‪.‬‬
‫ﻫﺮ ﺑﺮگ ﻛﻪ از ﺷﺎﺧﻪ ﺟﺪا ﺷﺪ ﭘﮋ ُﻣﺮد‪.‬‬
‫اﻳﺮان ﻣﻦ‪،‬اى ﻣﺎ ِم ﺑﻼدﻳﺪه! ﺑﮕﻮى‬
‫ﺑﺎ ﺗُﺮك و ﺑﻠﻮچ و ﺧﻮزى و ﻓﺎرس و ﻛُﺮد‪.‬‬
‫ﻧﻬﻢ اﻛﺘﺒﺮ ‪ ٩٦‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫ﻗﺼﺎب ﻧﻪ اى‬
‫ّ‬
‫ﮔﺮ ﻛُﺮد و ﺑﻠﻮچ و ﺧﻮزى‪ ،‬ار ﺗُﺮك و ُﻟﺮى‪،‬‬
‫ﺧﻮن ﺑﺮادر اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻨﮕﺮ ﭼﻪ ﺧﻮرى‪.‬‬‫ِ‬ ‫اﻳﻦ‬
‫ﻗﺼﺎب ﻧﻪ اى‪ ،‬ﺑﺮادرم! ﻛﺎرد ﺑﻨﻪ‪:‬‬
‫ّ‬
‫ِ‬
‫اﻳﻦ ﭘﻴﻜﺮ ﻣﺎدر اﺳﺖ‪ ،‬از او ﭼﻪ ُﺑﺮى؟!‬
‫ﻧﻬﻢ اﻛﺘﺒﺮ ‪ ٩٢‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬
 ‫ﻣﺸﻜﻞ‬
‫ﻣﺸﻜﻞ ﻣﺎ‪ِ ،‬ﺧ َﺮد زﺑﻮن ﻣﻰ ﮔﺮدد‪،‬‬
‫ِ‬ ‫ﺑﺎ‬
‫ﺳﺮﮔﺸﺘﻪ ى ﺻﺤﺮاى ﺟﻨﻮن ﻣﻰ ﮔﺮدد‪:‬‬
‫ِ‬
‫ﺗﺎرﻳﺦ وﻃﻦ‬ ‫ِ‬
‫آﺳﻴﺎب‬ ‫از ﭼﻴﺴﺖ ﻛﻪ‬
‫ﻫﻤﻮاره ﻫﻤﺎن ﺑﻪ ِ‬
‫ﺳﻴﻞ ﺧﻮن ﻣﻰ ﮔﺮدد؟‬
‫ﻧﻬﻢ اﻛﺘﺒﺮ ‪ ٩٢‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫رﺑﺎﻋﻰ ﻫﺎى اﺳﻤﺎﻋﻴﻞ ﺧﻮﻳﻰ ـ ‪١۴٠‬‬

 ‫»دﻳﺮى ﺑﺎ ﻣﻦ ﺳﺨﻦ ﺑﻪ درﺷﺘﻰ ﮔﻔﺘﻪ اﻳﺪ‪.‬‬
‫ﺧﻮد آﻳﺎ ﺗﺎب ﺗﺎن ﻫﺴﺖ‬
‫ﻛﻪ ﭘﺎﺳﺨﻰ ﺑﻪ درﺳﺘﻰ ﺑﺸﻨﻮﻳﺪ؟«‬

‫اﺣﻤﺪ ﺷﺎﻣﻠﻮ‬

‫در ﭘﺎﺳﺦ »ﺑﺎﻣﺪاد«‬

‫ﭼﻮن آﻳﻨﻪ‪ ،‬راﺳﺘﻜﺎر ﻣﻰ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻮد‪.‬‬

‫ﻳﻚ ﺗﻜﻪ ام‬

‫آﻳﻴﻨﻪ ى روزﮔﺎر ﻣﻰ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻮد‪.‬‬

‫آﺳﻤﺎن آﺑﻰ ﺑﻔﺮﺳﺖ ـ ‪١۴١‬‬

‫ﺣﻖ دﺷﻤﻨﻰ و دوﺳﺘﻰ از ﻛﺲ ﻧ َ‬

‫َﺨﺮد‪:‬‬
‫ِ‬

‫اى ﺷﺎﻋﺮ! ﺣﻖ ﻣﺪار ﻣﻰ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻮد‪.‬‬

‫ﭼﻮن ﻧﻴﺴﺖ ﻣﺮا ﻛﺎرى ﺑﺎ ِ‬

‫ﻛﺎر ﻛﺴﻰ‪،‬‬
‫آزرده ﻧﻤﻰ ﺷﻮم از ِ‬
‫آزار ﻛﺴﻰ‪.‬‬
‫ِ‬
‫ﺟﻨﺲ ﺣﻘﻴﻘﺘﻢ‪ ،‬ﻧﻪ ﻫﻤﺬات دروغ‪:‬‬ ‫از‬
‫ِ‬
‫اﻧﻜﺎر ﻛﺴﻰ‪.‬‬ ‫ﻧﺎﺑﻮد ﻧﺨﻮاﻫﻢ ﺷﺪ از‬

‫ﻋﻠﻤﻰ ﻛﻪ رﻫﻰ ﺑﻪ ﺑﺪ ﻧﻤﺎﻳﺪ ﺟﻬﻞ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ِ‬
‫اﻫﻞ ﻫﻨﺮ‪ ،‬ارﻧﻪ ﭘﺎﻛﺪل‪ ،‬ﻧﺎاﻫﻞ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﻮ‪ ،‬اﮔﺮ ﻣﻤﺘﻨﻊ ات ﻧﻴﺴﺖ ﺑﻪ ﻃﺒﻊ‬
‫ِ‬
‫ﺷﺎﻋﺮ دوران! ـ ﺳﻬﻞ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺳﻌﺪى ﺷﺪن ـ اى‬
 ‫ِ‬
‫»اﺳﺒﺎب ﺑﺰرﮔﻴﺖ ﻓﺮاﻫﻢ ﺷﺪه اﺳﺖ؛‬ ‫ـ‬
‫ِ‬
‫ﺟﻬﻞ ﺗﻮ ﻛﻢ ﺷﺪه اﺳﺖ ‪«...‬‬ ‫ﻋﻠﻢ ﺗﻮ ﻓﺰون و‬
‫اﻳﻦ ﮔﻔﺖ ﻣﺮا رﻧﺪى و ﺗﺴﺨﺮ ﻓﺮﻣﻮد‬
‫ك‪ :‬ـ »ز ﻋﺎﻟ ِﻢ ﻣﺎ ﺑﭙﺮس ﻛﺂدم ﺷﺪه اﺳﺖ؟!«‬

‫ﭼﻮن ﺑﺎران‪ ،‬ﺧﻮدﻧﺜﺎر ﻣﻰ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻮد‪.‬‬

‫ﭼﻮن ژاﻟﻪ‪ ،‬ﺗﻤﺎ ْم ﺑﺎر ﻣﻰ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ِ‬
‫ﮔﻮﻫﺮ ﭘﺎك‪:‬‬ ‫ﻳﻚ ِ‬
‫ﻧﻘﺶ ﻛ ََﮋت ﻓﻨﺎ ﻛُﻨﺪ‬
‫ﭼﻮن آﻳﻨﻪ‪ ،‬راﺳﺘﻜﺎر ﻣﻰ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻮد‪.‬‬

‫ﻣﻰ ﺑﻴﻨﻰ ﭼﻮن ﺑﻪ راﺳﺖ ﻣﻰ ﭘﻴﻮﻧﺪد‬

‫رﺑﺎﻋﻰ ﻫﺎى اﺳﻤﺎﻋﻴﻞ ﺧﻮﻳﻰ ـ ‪١۴٢‬‬

‫اﻓﺴﺎﻧﻪ ى »وﻗﺘﻰ ﻛﻪ ﻧﻤﻚ ﻣﻰ ﮔﻨﺪد«؟!‬
‫دل ﮔﺮﻳﻪ ِ‬
‫ﻧﺎك دﺷﻤﻦ ﺷﺎدم‬ ‫اﻳﻦ را ِ‬
‫ﻣﻰ ﮔﻮﻳﺪ و ‪ ،‬اﻓﺴﻮس ﻛﻨﺎن‪ ،‬ﻣﻰ ﺧﻨﺪد‪.‬‬

‫ﻣﺎﻧﻨﺪه ى ﺷﺐ‪ ،‬ﻛﻪ در ﻧﻬﺎدﺳﺖ ﺳﻴﺎه‪،‬‬

‫اﻧﮕﺎر ﻛﻪ ﺑﺨﺘﻢ اوﻓﺘﺎده ﺳﺖ ﺳﻴﺎه‪.‬‬
‫ﺑﻴﭽﺎره دﻟﻢ‪ ،‬ﻛﻪ ِ‬
‫روز او ﻧﺰ د ِم ﺷﺐ‪،‬‬
‫ﻻ‪ ،‬ﺑﻞ ﻛﻪ ز ِ‬
‫ﻧﻔﺦ ﺑﺎﻣﺪادﺳﺖ ﺳﻴﺎه‪.‬‬

‫ﮔﺮ زان ﻛﻪ دل از ﻏﻢ اﺳﺖ آﻏﺸﺘﻪ ﺑﻪ ﺧﻮن‪،‬‬

‫ور دﻳﺪه ز ﻣﺎﺗﻢ اﺳﺖ آﻏﺸﺘﻪ ﺑﻪ ﺧﻮن‪،‬‬
‫ﻛﻴﻦ ﺧﺼﻢ ﻧﺘﻮان ﻧﺎﻟﻴﺪ‪:‬‬ ‫ِ‬
‫ﺧﻨﺠﺮ ِ‬ ‫از‬
‫ﺳﻬﺮاب ز رﺳﺘﻢ اﺳﺖ آﻏﺸﺘﻪ ﺑﻪ ﺧﻮن‪.‬‬
 ‫ِ‬
‫ﻫﻤﺎورد ﺑﺰرگ‪:‬‬ ‫ﺑﺎ ﻣﻦ َد َﻏﻠﻰ ﻛﻨﺪ‬
‫ﺗﺎ ﭼﻴﺴﺖ ﻣﺮا ﭼﺎره ى اﻳﻦ درد ﺑﺰرگ‪.‬‬
‫ﻛﻮﻫﻰ ﺑﻪ ﺑﺰرﮔﻰ اﺳﺖ و درداش ﻛﻪ ﻧﻴﺴﺖ‬
‫ﻳﻚ ذره ﺑﺰرﮔﻮارى آن ِ‬
‫ﻣﺮد ﺑﺰرگ‪.‬‬ ‫ّ‬

‫ﮔﺮ ﺟﺎن ﻣﺎن از دوا ِم ﺷﺐ ﻓﺮﺳﻮده ﺳﺖ‪،‬‬

‫ور ﺑﻮده ﺳﻴﺎه ِ‬
‫روز ﻣﺎ ﺗﺎ ﺑﻮده ﺳﺖ‪،‬‬
‫ﺣﻖ اﺳﺖ‪ :‬ﭼﺮا ﻛﻪ ﺑﺎﻣﺪادان ﻣﺎن ﻧﻴﺰ‬‫ّ‬
‫دارد َﻧ َﻔﺴﻰ ﻛﻪ ﺑﺎ دروغ آﻟﻮده ﺳﺖ‪.‬‬

‫ِ‬
‫اﺳﺘﺎد ﻣﻨﺎ! ﺷﮕﻔﺖ ﻫﺮ ِ‬
‫ﻳﻚ ﺗﻜﻪ ام‬

‫ﻛﺎر ﺷﻤﺎﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻛﻨﺪوى ﻋﺴﻞ ِ‬
‫زﺑﺎن ﭼﻮن ِ‬
‫ﻣﺎر ﺷﻤﺎﺳﺖ‪.‬‬
‫آﺳﻤﺎن آﺑﻰ ﺑﻔﺮﺳﺖ ـ ‪١۴٣‬‬
‫ِ‬

‫ﺧﻮاﻫﻴﺪ ﻣﺮا ﺣﺬف ﻛﻨﻴﺪ از ﺗﺎرﻳﺦ‪:‬‬

‫ِ‬
‫اﺷﻌﺎر ﺷﻤﺎﺳﺖ؟!‬ ‫ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﮕﺮ ِ‬
‫دﻓﺘﺮ‬

‫ِ‬
‫ﺳﺮﺷﺎر ﺷﻤﺎ‬ ‫ﺷﻌﺮ ﺷﻜﻮﻫﻤﻨﺪ و‬‫اى ِ‬
‫دﻟﺨﻮاه ﺗﺮ از ﻫﺮ ﺳﺨﻦ و ِ‬
‫ﻛﺎر ﺷﻤﺎ!‬
‫ِ‬
‫ﺧﻠﻌﺖ ﺷﻌﺮ‪.‬‬ ‫ﺗﺄﻳﻴﺪ ﺷﻤﺎ ﻧﺪادم اﻳﻦ‬
‫ِ‬
‫اﻧﻜﺎر ﺷﻤﺎ‪.‬‬ ‫ﺗﺎ ﺑﺎزش ﮔﻴﺮد از ﻣﻦ‬

‫ﭼﻮن ﻧﻴﻚ ﺷﻨﺎﺳﻰ ُﮔﻬﺮ ﺧﺎص ﻣﺮا‪،‬‬

‫ﺑﺎﻳﺴﺘﻪ ى ﺗﻮﺳﺖ داﺷﺘﻦ ِ‬
‫ﭘﺎس ﻣﺮا‪.‬‬
‫ﻧﻪ آﻫﻦ و ﻧﻪ ُﺳﺮب و ﻧﻪ زﻧﮕﺎر و ﻧﻪ ﺳﻨﮓ‪:‬‬
‫ِ‬
‫اﻟﻤﺎس ﻣﺮا‪.‬‬ ‫ِ‬
‫اﻟﻤﺎس ﺗﻮ ﻣﻰ ﺧﺮاﺷﺪ‬
 ‫ﺗﻮ ﻣﺎر ﻧﻪ اى‪ ،‬ﺑﻪ ِ‬
‫ﺟﺎن ﻣﻦ ﻧﻴﺶ ﻣﺰن‪.‬‬
‫ﻳﻚ ﺑﺎرم ﺑﺮ ﺧﻄﺎ زدى‪ ،‬ﺑﻴﺶ ﻣﺰن‪.‬‬
‫ﻣﻦ آﻳﻨﻪ ى ﭼﻬﺮه ى زﻳﺒﺎى ﺗﻮام‪:‬‬
‫اﻳﻦ ﺳﻨﮓ ﻓﺮوﮔﺬار‪ ،‬ﺑﺮ ﺧﻮﻳﺶ ﻣﺰن‪.‬‬

‫ﺗﺎرى ﭼﻮ َﻣﻨَﺖ ﺑﺎﻳﺪ‪ ،‬ﺗﺎ ﭘﻮد ﺷﻮى‪.‬‬

‫ﻧﺎﺑﻮد اﮔﺮ ﺷﻮم‪ ،‬ﺗﺎ ﻧﺎﺑﻮد ﺷﻮى‪.‬‬
‫ﭼﻮن ﺷﻌﻠﻪ ﻛﺰ آﺗﺶ‪ ،‬از َﻣﻨَﺖ ﻧﻴﺴﺖ ﮔﺮﻳﺰ‪:‬‬
‫ﺧﺎﻣﻮش ﻣﺨﻮاﻫﻢ‪ ،‬ار ﻧﻪ ﺧﻮد دود ﺷﻮى‪.‬‬

‫ﭼﻮن آﻳﻨﻪ‪ ،‬ﺣﻖ ﮔﺰار ﻣﻰ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻮد‪.‬‬

‫رﺑﺎﻋﻰ ﻫﺎى اﺳﻤﺎﻋﻴﻞ ﺧﻮﻳﻰ ـ ‪١۴۴‬‬

‫ﭼﻮن آﻳﻨﻪ‪ ،‬ﺣﻖ ﻧﮕﺎر ﻣﻰ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﭼﻮن آﻳﻨﻪ‪ ،‬ﺣﻖ ﺷﻌﺎر ﻣﻰ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﭼﻮن آﻳﻨﻪ‪ ،‬ﺣﻖ ﻣﺪار ﻣﻰ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﺳﻮم ﺗﺎ ﺑﻴﺴﺘﻢ ﻧﻮاﻣﺒﺮ ‪ ٩٠‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬
 ‫ﻫﺠﺎﺑﺎف‬
‫در ﺷﻌﺮ‪ ،‬ﺑﻪ ﺟﺰ ﻃﺒ ِﻊ ﻫﺠﺎ ﺑﺎ َﻓﺖ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫دل ﺻﺎﻓﺖ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬ ‫در ﻋﺎﻟﻢ ﻣﺮدﻣﻰ‪ِ ،‬‬
‫داﻧﻰ ُﮔﻬﺮ اﺳﺖ و ﻗﺪرش اﻧﻜﺎر ﻛﻨﻰ‪:‬‬
‫ﺗﻤﻴﻴﺰت ﻫﺴﺖ‪ ،‬ﺣﻴﻒ‪ ،‬اﻧﺼﺎﻓﺖ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫ﻳﻚ ﺗﻜﻪ ام‬

‫ﭘﻨﺠﻢ ژوﺋﻴﻪ ‪ ٩٣‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫آﺳﻤﺎن آﺑﻰ ﺑﻔﺮﺳﺖ ـ ‪١۴۵‬‬
‫ِ‬

‫ﺟﻨﮓ و ﺻﻠﺢ‬
‫ﮔﺎﻫﻴﻢ ﺑﻪ ﺟﻨﮓ و ﮔﺎه در ﺻﻠﺢ آﻳﺪ؛‬
‫ﮔﺎﻫﻢ ﺑﻨﻜﻮﻫﺪ و ﮔﻬﻰ ﺑﺴﺘﺎﻳﺪ‪:‬‬
‫َذ ّﻣﺶ ﻛﻢ از آﻧﻢ ﻛﻪ ﺧﺮى ﻣﻰ ﮔﻮزد‪،‬‬
‫ﻣﺪﺣﺶ ﻛﻢ از آﻧﻢ ﻛﻪ ﺳﮕﻰ ﻣﻰ ﻻﻳﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻨﺠﻢ ژوﺋﻴﻪ ‪ ٩٣‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫دﺷﻤﻦ‬
‫از زﻧﺪﮔﻰ ام دﻣﻰ ﺑﺮون ﭘﺎ ﻣﮕﺬار‪.‬‬
‫ﺑﻰ ﺧﻮﻳﺶ ﻣﺮا ﺑﻪ ﻫﻴﭻ ﺟﺎ ﺟﺎ ﻣﮕﺬار‪.‬‬
‫اى دوﺳﺖ! ﺑﻪ ﭼﻨﮓ دﺷﻤﻨﻢ وا ﻣﮕﺬار‪:‬‬
‫ﻳﻌﻨﻰ ﻛﻪ ﻣﺮا ﺑﺎ ﻣﻦ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﮕﺬار‪.‬‬
‫ﺑﻴﺴﺘﻢ ژوﺋﻴﻪ ‪ ٩٣‬ـ ﻟﻨﺪن‬
 ‫ِ‬
‫ﺣﺸﻤﺖ ﭘﻴﻞ‬ ‫از‬
‫ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﺧﻮرم زﺧ ِﻢ زﺑﺎن از ﺗﻮ ﺑﺴﻰ‪،‬‬
‫ﺣﺎﺷﺎ ﻛﻪ ﺑﮕﻴﺮم ﭼﻮ ﺗﻮﻳﻰ را ﺑﻪ ﻛﺴﻰ‪:‬‬
‫ِ‬
‫ﺣﺸﻤﺖ ﭘﻴﻞ زاﻳﺪ اﻳﻦ رﻧﺞ ﻛﻪ‪ ،‬ﮔﺎه‪،‬‬ ‫از‬
‫ره ﻳﺎﺑﺪ در ُﺣﻔﺮه ى ﮔﻮﺷﺶ ﻣﮕﺴﻰ!‬
‫‪ ٤‬اوت ‪ ٩٣‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫ﻣﻀﺤﻜﻪ ﺟﻮ‬
‫ﺗﺮﺳﻢ ﻛﻪ ز ﺧﻮى آدﻣﻰ ﺑﺮﮔﺮدى‪،‬‬
‫از ﻣﻴﻤﻮن ﻫﻢ ﻣﻀﺤﻜﻪ ﺟﻮﺗﺮ ﮔﺮدى‪:‬‬
‫اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﻣﻘﺼﻮد ﺗﻮ ﺧﻨﺪاﻧﺪن ﻣﺎﺳﺖ‪،‬‬
‫ﻣﻰ ﺗﺮﺳﻢ ﻋﻨﻘﺮﻳﺐ ﻋﻨﺘﺮ ﮔﺮدى!‬

‫رﺑﺎﻋﻰ ﻫﺎى اﺳﻤﺎﻋﻴﻞ ﺧﻮﻳﻰ ـ ‪١۴۶‬‬

‫دوازدﻫﻢ اوت ‪ ٩٣‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫ﻫﺰاﻟﻰ‬
‫در ّ‬
‫ﻫﺰاﻟﻰ‪ ،‬ﺑﺮ ﻫﻤﮕﺎن ﺳﺮ ﺷﺪه اى؛‬
‫در ّ‬
‫ﺣ ّﻘﺎ ﻛﻪ ﻋﺠﻴﺐ ﺧﻨﺪه آور ﺷﺪه اى؛‬
‫از ﻣﻴﻤﻮن ﻧﻴﺰ اوﺳﺘﺎﺗﺮ ﺷﺪه اى‪:‬‬
‫اﻧﺼﺎف دﻫﻢ ﻛﻪ ﻋﻴﻦ ﻋﻨﺘﺮ ﺷﺪه اى!‬
‫دوازدﻫﻢ اوت ‪ ٩٣‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫از ﺧﻮاﺳﺖ ُﺟﺴﺖ وﺟﻮ‬

‫ﻧﺸﻜﺎﻓﺘﻪ اى ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﻧﺸﻜﺎﻓﺘﻨﻰ ﺳﺖ‪:‬‬
‫درﻳﺎب‪ ،‬ﻣﻨﺎ! ﻛﻪ ﻧﻜﺘﻪ درﻳﺎﻓﺘﻨﻰ ﺳﺖ‪.‬‬
‫ِ‬
‫ﺧﻮاﺳﺖ ُﺟﺴﺖ و ﺟﻮ ﻧﻤﻴﺮد در ﺗﻮ‪:‬‬ ‫ﺗﺎ‬
‫ﻧﺎﻳﺎﻓﺘﻪ اى ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﻧﺎﻳﺎﻓﺘﻨﻰ ﺳﺖ‪.‬‬
‫دوازدﻫﻢ اوت ‪ ٩٣‬ـ ﻟﻨﺪن‬
 ‫ﻛﺎوﻳﺪن‬
‫دﻳﺪن َﻧ ُﺒ َﻮد ﻣﮕﺮ ﺑﻪ ﺣﻴﺮت دﻳﺪن‪:‬‬
‫ﻛﺎوﻳﺪن و ﺑﺎز ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻛﺎوﻳﺪن‪.‬‬
‫ﭼﻮن َﻏ ّﺮه ﺷﺪى ﻛﻪ‪» :‬ﻳﺎﻓﺘﻢ ﭘﺎﺳﺦ را«‪،‬‬
‫ُﻫﺸﺪار! ﻛﻪ ﺧﺴﺘﻪ ﮔﺸﺘﻰ از ﭘﺮﺳﻴﺪن‪.‬‬
‫ﺑﻴﺴﺘﻢ اوت ‪ ٩٣‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫ﺣﺎﺷﻴﻪ اى ﺑﺮ ﺳﺨﻦ ﻧﺎﺻﺮ ﺧﺴﺮو‪:‬‬

‫»ﻋﻴﺴﻰ ﺑﻪ رﻫﻰ دﻳﺪ ﻳﻜﻰ ﻛﺸﺘﻪ ﻓﺘﺎده؛‬
‫ﺣﻴﺮان ﺷﺪ و ﺑﮕﺮﻓﺖ ﺑﻪ دﻧﺪان ﺳ ِﺮ اﻧﮕﺸﺖ ‪«...‬‬
‫اى ُﻛﺸﺘﻪ‬
‫ﺑﻬﻠﻮل‪ ،‬ﺑﺮ اﺳﺘﺮش‪ ،‬ﺑﻪ راﻫﻰ ﻣﻰ راﻧﺪ؛‬
‫ﺑﺮ ﻛُﺸﺘﻪ ى ﻧﺎﻛﺴﻰ ﮔﺬر ﻛﺮد و ﺑﺨﻮاﻧﺪ‬
‫ك‪» :‬اى ﻛُﺸﺘﻪ! ﭼﻪ ﻛﺮدى‪ ،‬ﺑﻪ رذاﻟﺖ‪ ،‬ﺗﺎ ﻫﻴﭻ‬
‫ﻳﻚ ﺗﻜﻪ ام‬

‫ُﺟﺰ ﻛ ِ‬
‫ُﺸﺘﻦ ﺗﻮ ﻛُﺸﻨﺪه را ﭼﺎره ﻧﻤﺎﻧﺪ؟!‬
‫آﺳﻤﺎن آﺑﻰ ﺑﻔﺮﺳﺖ ـ ‪١۴٧‬‬
‫ِ‬

‫ﺑﻴﺴﺘﻢ اوت ‪ ٩٣‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫داﻧﺶ ﻧﺎﺗﻤﺎم‬
‫ِ‬ ‫اﻳﻦ‬
‫ِ‬
‫داﻧﺶ ﻧﺎﺗﻤﺎ ِم ﻣﺎ ﭼﻮن ﺑﺎده ﺳﺖ‪:‬‬ ‫اﻳﻦ‬
‫ِ‬
‫ﺟﺎﻧﺐ وﻫﻢ از آن درى ﻧﮕﺸﺎده ﺳﺖ‪.‬‬ ‫ُﺟﺰ‬
‫ﺑﺮ ﻛﺸﺘﻰ ﻣﻰ روﻳﻢ و ﻣﻰ ﭘﻨﺪارﻳﻢ‬
‫ﺳﺎﺣﻞ ز ِ‬
‫ﻛﻨﺎر ﻣﺎ ﺑﻪ راه اﻓﺘﺎده ﺳﺖ!‬
‫ﺳﻮم ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ ‪ ٩٣‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫ِ‬
‫ﺷﺒﺘﺎﺑﻚ ﻣﻦ‬
‫زان ِ‬
‫دﻧﺞ ﻧﻬﺎن ﺑﺮآى و رو زى ﻣﻦ ﻛﻦ‪:‬‬
‫زﻳﻦ ﻇﻠﻤﺖ ﺑﻰ ﺳﺘﺎره ام اﻳﻤﻦ ﻛﻦ‪.‬‬
‫ِ‬
‫ﺟﻨﮕﻞ ﺗﺎرﻳﻚ دﻟﻢ ُﭘﺮ ﺑﻴﻢ اﺳﺖ‪:‬‬ ‫زﻳﻦ‬
‫ِ‬
‫ﺷﺒﺘﺎﺑﻚ ﻣﻦ! ﭼﺮاﻏﻜﻰ روﺷﻦ ﻛﻦ‪.‬‬
‫ﭼﻬﺎرم ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ ‪ ٩٣‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬
 ‫ادﻋﺎ‬
‫داﻧﺴﺘﻦ و ّ‬
‫ﺳﻘﺮاط‪ ،‬ﻛﻪ ﺟﺎن ﻓﺪاى داﻧﺴﺘﻦ ﻛﺮد‪،‬‬
‫ﺧﻮد زﻧﺪﮔﻰ از ﺑﺮاى داﻧﺴﺘﻦ ﻛﺮد‪،‬‬
‫ﻣﻰ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ‪» :‬ﻫﺮ ﻛﻪ ﻫﺮ ﭼﻪ ﻛﻤﺘﺮ داﻧﺴﺖ‬
‫ﺑﺲ ﺑﻴﺸﺘﺮ ا ّدﻋﺎى داﻧﺴﺘﻦ ﻛﺮد‪«.‬‬
‫ﺳﻮم ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ ‪ ٩٣‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫ﻗﺎﺷﻖ ﻳﺎدﻫﺎ‬
‫ِ‬ ‫ﺑﺎ‬
‫دﻳﺮى‪ ،‬ﺳﺮﻃﺎن وش‪ ،‬از دروﻧﺖ ﺑﺨﻮرﻧﺪ‪:‬‬
‫زاﻟﻮى دﻟﺖ ﺷﻮﻧﺪ و ﺧﻮﻧﺖ ﺑﺨﻮرﻧﺪ؛‬
‫ﺑﺮﺳﻔﺮه ى ﻣﺮﮔﺖ ﺑﻨﺸﻴﻨﻨﺪ‪ ،‬آﻧﮕﺎه‪،‬‬
‫ِ‬
‫ﻗﺎﺷﻖ ﻳﺎدﻫﺎ ز ﻛﻮﻧﺖ ﺑﺨﻮرﻧﺪ!‬ ‫ﺑﺎ‬

‫رﺑﺎﻋﻰ ﻫﺎى اﺳﻤﺎﻋﻴﻞ ﺧﻮﻳﻰ ـ ‪١۴٨‬‬

‫ﻫﺸﺘﻢ ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ ‪ ٩٣‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ َد َرك ﮔﺮ ﺑﺮوم‬

‫ِ‬
‫ﺧﻠﻮت ﺧﻮد ﻧﻤﻰ ﮔﺰﻳﻨﻢ دﻳﮕﺮ‪.‬‬ ‫ُﺟﺰ‬
‫در ﺟﻤﻊ ﺷﻤﺎ ﻧﻤﻰ ﻧﺸﻴﻨﻢ دﻳﮕﺮ‪.‬‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ َد َرك ﮔﺮ ﺑﺮوم‪ ،‬ﺧﻮاﻫﻢ رﻓﺖ‪:‬‬
‫ﺗﺎ روى ﺷﻤﺎ ددان ﻧﺒﻴﻨﻢ دﻳﮕﺮ‪.‬‬
‫ﻧﻬﻢ ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ ‪ ٩٣‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫»دد« ﮔﻮﻳﻢ و ‪...‬‬

‫َ‬
‫»ﺑﺪ« ﮔﻮﻳﻢ و از َﺑﺪَ م درﻳﻎ آﻳﺪ و ﺷﺮم؛‬
‫ﻧﻴﺰ از » َﺑ ِﺪ ﺑﻰ ﺣﺪ« م درﻳﻎ آﻳﺪ و ﺷﺮم‪.‬‬
‫ﺣﻴﺮت زده ام ﻛﻪ ﺗﺎ ﭼﻪ ﺗﺎن ﻧﺎم دﻫﻢ‪:‬‬
‫» َدد« ﮔﻮﻳﻢ و از َد َدم درﻳﻎ آﻳﺪ و ﺷﺮم‪.‬‬
‫ﻧﻬﻢ ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ ‪ ٩٣‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬
 ‫ﺧﺮﺳﻨﺪى‬
‫ِ‬
‫ﺣﺮﻳﻒ ﺧﺮﺳﻨﺪى ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬ ‫در ﻫﺠﻮ‪ ،‬ﻛﺴﻰ‬
‫ِ‬
‫ﺷﺮط ﺧﺮدﻣﻨﺪى ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬ ‫رﻧﺠﺎﻧﺪن او‬
‫و آﻧﮕﺎه ﻛﻪ ﻫﺠﻮ ﺗﻮ ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﭼﺎره ﺗﻮ را‬
‫ِ‬
‫ﻫﺠﻮ او ﺧﻨﺪى ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬ ‫ﺟﺰ آن ﻛﻪ ﺑﻪ ِ‬
‫ﺷﻌﺮ‬
‫ﭘﺎﻧﺰدﻫﻢ ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ ‪ ٩٣‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫روﺷﻨﮕﺮى‬
‫ز آزادى و از ﺑﺮاﺑﺮى آﺑﺎدى‬
‫ﻣﻰ زاﻳﺪ و‪ ،‬از اﻳﻦ ﻫﻤﻪ ﺑﺎ ﻫﻢ‪ ،‬ﺷﺎدى‪.‬‬
‫ﺑﻰ آزادى‪ ،‬ﺑﺮاﺑﺮى ﺑﺮدﮔﻰ اﺳﺖ‪:‬‬
‫ز آﻧﮕﻮﻧﻪ ﻛﻪ‪ ،‬ﺑﻰ ﺑﺮاﺑﺮى‪ ،‬آزادى‪.‬‬
‫ﻳﻚ ﺗﻜﻪ ام‬

‫دوم ﻣﻪ ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫آﺳﻤﺎن آﺑﻰ ﺑﻔﺮﺳﺖ ـ ‪١۴٩‬‬
‫ِ‬

‫آزادى!‬
‫راه ﻣﻦ! اى ِ‬
‫رﻫﺒﺮ ﻣﻦ!‬ ‫آزادى! اى ِ‬
‫ِ‬
‫ﮔﻮﻫﺮ ﻣﻦ!‬ ‫ِ‬
‫ﺧﻮاﺳﺖ ﺗﻮ ﺳﺮﺷﺘﻪ ﺑﺎ‬ ‫اى‬
‫ﻣﻰ ﺑﺎﻳﺪ اﮔﺮ ﻛﻪ در رﻫﺖ ﺳﺮ ﺑﺎزم‪،‬‬
‫اﻳﻨﻚ َﺳ َﺮم‪ ،‬اﻳﻨﻚ َﺳ َﺮم‪ ،‬اﻳﻨﻚ َﺳ ِﺮ ﻣﻦ!‬
‫ﺑﻴﺴﺘﻢ ﻣﻪ ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰم‪ ،‬ﻫﻤﻪ ‪...‬‬

‫ﻏﺮﺑﺖ‪ ،‬ﻛﻪ در آن ز ﺷﻬﺮ و آﺑﺎد ى ى ﻣﻦ‬
‫َﺒﻮد اﺛﺮى‪ ،‬ﻧﻤﻰ ﻛُﺸﺪ ﺷﺎدى ى ﻣﻦ‪:‬‬
‫ﻧ َ‬
‫ﻛﺰ ﻣﻦ ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰم‪ ،‬ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰم‪ ،‬ﺑﮕﺮﻓﺖ‪:‬‬
‫آرى‪ ،‬ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰم‪ ،‬ﻣﮕﺮ آزادى ى ﻣﻦ‪.‬‬
‫ﺑﻴﺴﺘﻢ ﻣﻪ ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬
 ‫آزاده ﻣﻨﺎ!‬
‫ِ‬
‫ﻣﻴﻬﻦ ﺧﻮد‪ ،‬ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺑﺎ ﻳﺎد‪ ،‬ﺑﻤﻴﺮ‪.‬‬ ‫از‬
‫ﺑﻴﺪاد ﻧَﻤﺎﻧَﺪ ﺑﻪ ﺟﻬﺎن‪ ،‬ﺷﺎد ﺑﻤﻴﺮ‪.‬‬
‫آزاد ﻧﺸﺪ ﻋﻤﺮ ﮔﺬارى ﺑﻪ وﻃﻦ‪:‬‬
‫آزاده ﻣﻨﺎ! ﺑﻪ ﻏﺮﺑﺖ‪ ،‬آزاد ﺑﻤﻴﺮ‪.‬‬
‫ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﻜﻢ ﻣﻪ ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫ﻣﻰ ﺧﻮاﻫﻰ اﮔﺮ‪...‬‬

‫ﻣﻰ ﺧﻮاﻫﻰ اﮔﺮ در ِﺑﺮ ﺧﻮد ﺷﺎد ﻣﺮا‬
‫و آﺳﻮده ز ﻳﺎد آﻧﭽﻪ اﻓﺘﺎد ﻣﺮا‪،‬‬
‫اى دوﺳﺖ! ﻣﮕﻮ‪» :‬اﻳﻦ ﻣﻜﻦ‪ ،‬آن ﻛﻦ« ﺑﺎ ﻣﻦ‪:‬‬
‫ﺑﮕﺬار ﺑﻪ ِ‬
‫ﻛﺎر ﺧﻮﻳﺶ آزاد ﻣﺮا‪.‬‬

‫رﺑﺎﻋﻰ ﻫﺎى اﺳﻤﺎﻋﻴﻞ ﺧﻮﻳﻰ ـ ‪١۵٠‬‬

‫ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﻜﻢ ﻣﻪ ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫ﻫﻢ ﺑﺎ ﺗﻮ رﺳﺪ ‪...‬‬

‫اى ﻣﻦ‪ ،‬ﻛﻪ ﺷﻚ آورى‪ ،‬ﺑﻪ رﻏ ِﻢ ِ‬
‫ﻣﻦ ﻣﻦ‪،‬‬
‫ِ‬
‫دﺷﻤﻦ ﻣﻦ!‬ ‫در ّ‬
‫ﻛﮋى و ﺑﺪﺳﮕﺎﻟﻰ ى‬
‫ﻫﻢ ﺑﺎ ﺗﻮ رﺳﺪ ﺑﺪى ﻛﻪ ﺑﺎ ﻣﻦ ﻛﺮدى‪:‬‬
‫آن دم ﻛﻪ ِ‬
‫ﻏﺮﻳﻖ ﺧﻮن ﺑﺒﻴﻨﻰ ِ‬
‫ﺗﻦ ﻣﻦ‪.‬‬
‫ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﻜﻢ ﻣﻪ ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫دﻳﺮﺑﺎورى‬
‫ﻫﺮ ﮔﻔﺘﻪ ﻛﻪ م از دل ﺑﻪ زﺑﺎن ﻣﻰ آﻳﺪ‬
‫ـ از آﻧﭽﻪ ﻛﻪ ﻫﺴﺖ و آﻧﭽﻪ ﻣﺎن ﻣﻰ ﺑﺎﻳﺪ ـ‬
‫از ﻛُﺸﺘﻪ ام آﺧﺮ ﺑﺸﻮ د ﺑﺎورﺗﺎن‪:‬‬
‫اﻟﺒﺘﻪ اﮔﺮ ﻛُﺸﺘﻪ زﺑﺎن ﺑﮕﺸﺎﻳﺪ!‬
‫ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﻜﻢ ﻣﻪ ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬
 ‫اى ﺷﺎﻋﺮ!‬
‫ﻣﻦ ﺑﺎ ﺗﻮﻧﮕﻮﻳﻢ ﻛﻪ ﭼﻪ ﻳﺎ ﭼﻮن ﺑﻨﻮﻳﺲ‪:‬‬
‫از ِ‬
‫ﺣﺎل درون ﻳﺎ ﻛﻪ ز ﺑﻴﺮون ﺑﻨﻮﻳﺲ‪:‬‬
‫ﺑﻨﻮﻳﺲ ﺑﺪاﻧﭽﻪ ت از دل آﻳﺪ‪ ،‬ﻳﻌﻨﻰ‬
‫ﻗﺘﻞ ﻋﺎم! ـ ﺑﺎ ﺧﻮن ﺑﻨﻮﻳﺲ‪.‬‬ ‫ِ‬
‫ﺷﺎﻋﺮ ِ‬ ‫ـ اى‬
‫ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﻜﻢ ﻣﻪ ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫ﺷﻌﺮم ﻓﺮدا‬
‫ﺷﻌﺮم ﻓﺮدا ِ‬
‫زﺑﺎن دل ﻫﺎ ﺑﺸﻮد‪:‬‬
‫ﺑﺎور اﮔﺮت ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﺑﻤﺎن ﺗﺎ ﺑﺸﻮد‪.‬‬
‫ﻳﺐ ِﻓﻴﻪ«‪،‬‬
‫»ﻻ ِر َ‬
‫ﺗﺎﺧﻠﻖ ﺑﺪاﻧﻨﺪ ﻛﻪ ‪ ‬‬
‫ﺧﻮن ﻣﻦ اﻣﻀﺎ ﺑﺸﻮد‪.‬‬‫ِ‬ ‫ﻣﺎﻧﺪه ﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ‬
‫ﻳﻚ ﺗﻜﻪ ام‬

‫ﺑﻴﺴﺖ و دوم ﻣﻪ ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫آﺳﻤﺎن آﺑﻰ ﺑﻔﺮﺳﺖ ـ ‪١۵١‬‬
‫ِ‬

‫»ﻣﻰ اﻧﺪﻳﺸﻢ‪ ،‬ﭘﺲ ﻫﺴﺘﻢ«‬

‫ﮔﻴﺮم َﺗﻨَﻢ اﻋﺪام ـ ﺑﻪ ﻓﺮﺟﺎم ـ ﻛﻨﻴﺪ‪،‬‬
‫وﻳﻦ ﻛﺎﻟﺒﺪم »ﺟﻨﺎزه« اى ﻧﺎم ﻛﻨﻴﺪ؛‬
‫ﻣﻦ ﻫﺴﺘﻰ از اﻧﺪﻳﺸﻪ‪ ،‬ﻧﻪ زﻳﻦ ﺗﻦ‪ ،‬دارم‪:‬‬
‫اﻧﺪﻳﺸﻪ ى ﻣﻦ ﭼﮕﻮﻧﻪ اﻋﺪام ﻛﻨﻴﺪ؟!‬
‫ﺑﻴﺴﺖ و دوم ﻣﻪ ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫اى ﻣﻦ ﺑﻪ ﺧﻮد آورده!‬

‫اى ﺻﺒﺢ دﻣﺎن در دل ﺑﻰ ﺗﺎﻳﻰ ى ﻣﻦ!‬
‫آﻳﻴﻨﻪ ى ﻗﺪﻧﻤﺎى ﺗﻨﻬﺎﻳﻰ ى ﻣﻦ!‬
‫وﻗﺘﻰ ﻛﻪ ﻧﮕﺎه در ﻧﮕﺎﻫﻢ دارى‪،‬‬
‫ﻛﺲ ﻧﻴﺴﺖ در اﻳﻦ ﺟﻬﺎن ﺑﻪ زﻳﺒﺎﻳﻰ ى ﻣﻦ!‬
‫ﺑﻴﺴﺖ و ﺳﻮم ﻣﻪ ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬
 ‫ِ‬
‫ﻣﻨﺰﻟﺖ ﺗﻮ‬ ‫در‬
‫ِ‬
‫ﻓﺮﻣﺎن دﻟﻢ‪.‬‬ ‫ﻓﺮﻣﺎن ﻧﺒﺮم‪ ،‬ﻣﮕﺮ ﻛﻪ‬
‫آن دﻟﻢ‪.‬‬ ‫آن دﻟﻢ‪ِ ،‬‬
‫آن دﻟﻢ‪ِ ،‬‬ ‫ﻣﻦ ِ‬
‫ِ‬
‫ﻣﻨﺰﻟﺖ ﺧﻮد ﺑﻪ ﺟﻬﺎﻧﻢ داﻧﻰ‪:‬‬ ‫ﺗﺎ‬
‫ﺟﺎن دﻟﻢ! ِ‬
‫ﺟﺎن دﻟﻢ!‬ ‫ﺟﺎن دﻟﻢ! ِ‬‫اى ِ‬
‫ﺑﻴﺴﺖ و ﺳﻮم ﻣﻪ ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫ﺧﺎﻣﺶ اﻳﻦ ﺳﭙﻴﺪه دم ‪...‬‬

‫در ُ‬
‫ِ‬
‫ﺟﻬﺎن دﻳﻦ دورى ﺗﻮ‪:‬‬ ‫ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﻛﻪ از‬
‫ِ‬
‫دﺷﻤﻦ ﺗﺰوﻳﺮ و زر و زورى ﺗﻮ‪،‬‬ ‫ﻛﻪ‬
‫در ﺧﺎ ُﻣﺶ اﻳﻦ ﺳﭙﻴﺪه دم ﺧﻮش ﺑﻨﮕﺮ‪:‬‬
‫ﮔﻮﻳﺪ ﻛﻪ‪ :‬ﺧﺪا ﻫﺴﺖ ‪ ...‬ﻣﮕﺮ ﻛﻮرى ﺗﻮ؟!‬

‫رﺑﺎﻋﻰ ﻫﺎى اﺳﻤﺎﻋﻴﻞ ﺧﻮﻳﻰ ـ ‪١۵٢‬‬

‫ﺑﻴﺴﺖ و ﭼﻬﺎرم ﻣﻪ ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫دﻋﻮى‬
‫دل ﻣﺎدرم زﻣﻴﻦ ﺟﺎ دارم‪،‬‬‫ﮔﺮ در ِ‬
‫ور ﺑﺮ ِ‬
‫ﺳﺮ ﻛﺎﺋﻨﺎت او ﭘﺎ دارم‪،‬‬
‫ز آﻧﺮوﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﻨﻬﺎ‪ ،‬ﭼﻮ ﻧﻴﺎﻳﻢ ﺣﺎﻓﻆ‪،‬‬
‫ﺑﺎروى و رﻳﺎﺳﺖ ﮔﺮ ﻛﻪ دﻋﻮا دارم‪.‬‬
‫ﺑﻴﺴﺖ و ﭼﻬﺎرم ﻣﻪ ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫ِﺳ ِ‬
‫ﺤﺮ َﺳ َﺤﺮ‬
‫اﻳﻦ ﺻﺨﺮه‪ ،‬ﺑﺮ اﻳﻦ ﻛﺮان‪ ،‬اﮔﺮ ﺳﻨﮓ ﺷﺪه ﺳﺖ‪،‬‬
‫ﻏﻮﻟﻰ َﺳ َﻔﺮى ﺑﻮده ﻛﻪ ﺧﺮﺳﻨﮓ ﺷﺪه ﺳﺖ‪.‬‬
‫دﻳﺪه ﺳﺖ ﺷﻜﻮﻓﻴﺪن ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﺑﺮ آب‪:‬‬
‫ﭘﺎ ﺗﺎ ﺑﻪ ﺳﺮ‪ ،‬از ِﺳ ِ‬
‫ﺤﺮ َﺳ َﺤﺮ‪ ،‬ﺳﻨﮓ ﺷﺪه ﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻴﺴﺖ و ﭼﻬﺎرم ﻣﻪ ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬
 ‫ﻣﺎ را ﺗﻮ‬
‫ﻣﺎ را ﺗﻮ ﻧﻪ ﻫﻤﺪﻣﻰ‪ ،‬ﻧﻪ ﻫﻤﺮازى ﺧﻮب‪.‬‬
‫ﻧﻪ روى ﺧﻮﺷﻰ ﺗﻮ را‪ ،‬ﻧﻪ آوازى ﺧﻮب‪.‬‬
‫ﺧﻮاﻫﻰ ﺑﻪ ﭼﻪ ِ‬
‫ﭼﻴﺰ ﺧﻮد دل از ﻣﺎ ﺑﺒﺮى؟ ـ‬
‫ﻧﻪ ﺧﻮﺷﮕﻠﻰ و ﻧﻪ ﻣﻰ زﻧﻰ ﺳﺎزى ﺧﻮب!‬
‫ﺑﻴﺴﺖ و ﻫﻔﺘﻢ ﻣﻪ ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫»ﻗﻴﺎس ﻣﻊ اﻟﻔﺎرق«‬
‫ﺧﻮاﻫﻰ ﭼﻮ ﺑﻪ ﺟﺎى آورى ام ِ‬
‫ذﻛﺮ ﺟﻤﻴﻞ‪،‬‬
‫ﮔﻮﻳﻰ ﻛﻪ ﻓﻼن راﻳﻢ‪ ،‬در ﺷﻌﺮ‪ ،‬ﺑﺪﻳﻞ‪:‬‬
‫وﻳﻦ ﺳﻨﺠﺸﻢ آﻧﮕﻮﻧﻪ ﻧﻤﺎﻳﺪ ﻛﻪ ﻛﺴﻰ‬
‫ﺑﺎ ِﻣ ِ‬
‫ﺘﺮك ﻣﻮر* ﮔﻴﺮد اﻧﺪازه ى َﭘﻴﻞ!‬
‫ﻳﻚ ﺗﻜﻪ ام‬

‫ﺑﻴﺴﺖ و ﻫﻔﺘﻢ ﻣﻪ ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫آﺳﻤﺎن آﺑﻰ ﺑﻔﺮﺳﺖ ـ ‪١۵٣‬‬

‫آﻳﻨﺪه و آرزوﺳﺖ اﻧﺴﺎن‬

‫ِ‬

‫آﻳﻨﺪه و آرزوﺳﺖ اﻧﺴﺎن‪ ،‬ﺗﺎ ﻫﺴﺖ‪.‬‬

‫)در ﻋﺎﻟ ِﻢ ﺑﻴﺪارى ﻫﻢ رؤﻳﺎ ﻫﺴﺖ‪(.‬‬
‫ﻓﺮق اﺳﺖ ز دﻳﺮ و زود ﺗﺎ ﺳﻮﺧﺖ و ﺳﻮز‪:‬‬
‫اﻣﺮوز ﻧﺸﺪ‪ ،‬ﮔﻮ ﻧﺸﻮد‪ :‬ﻓﺮدا ﻫﺴﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻴﺴﺖ و ﻫﺸﺘﻢ ﻣﻪ ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫ﺑﺎ اﻧﺴﺎن‬
‫اى دا ْم ﺻﻔﺖ را ِم ﺗﻮ ﻫﺮ دد! ﭼﻪ ﻛﻨﻰ؟!‬
‫ﺑﺎ ِ‬
‫ﻣﺎدر ﺧﻮد‪ ،‬زﻣﻴﻦ‪ ،‬ﺑﻪ ﺟﺰ ﺑﺪ ﭼﻪ ﻛﻨﻰ؟!‬
‫ﺧﻮد ﺑﺮ ِ‬
‫ﺳﺮ ﺷﺎﺧﻪ اى و ﻣﻰ ُﺑ ّﺮى ُﺑﻦ‪:‬‬
‫واى ﺗﻮ! ﺑﻴﻨﺪﻳﺶ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺧﻮد ﭼﻪ ﻛﻨﻰ!‬
‫ﺑﻴﺴﺖ و ﻫﺸﺘﻢ ﻣﻪ ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫* »ﺑﺎ ﺳﻨﺠﻪ ى ﻣﻮر ‪ «...‬ﻫﻢ ﻣﻰ ﺷﻮد‪ ،‬ﻳﻌﻨﻰ ﻣﻰ ﺷﺪ‪ ،‬ﺑﮕﻮﻳﻢ‪.‬‬

 ‫ﻫﺮاس‬
‫ﻧﻮﺑﺎوه ﺟﻮان ﺷﻮد‪ ،‬ﺟﻮان ﭘﻴﺮ ﺷﻮد؛‬
‫ﺣﻖ اﺳﺖ ﻛﻪ ﭘﻴﺮ ﻫﻢ زﻣﻴﻨﮕﻴﺮ ﺷﻮد‪:‬‬‫ّ‬
‫ﻣﻦ ُﻣ ِ‬
‫ﻨﻜﺮ ﻗﺎﻧﻮن ﻃﺒﻴﻌﺖ ﻧﻴﻢ‪ ،‬آه‪،‬‬
‫ﺗﺮﺳﻢ ﻛﻪ ﺑﺮاى ﻋﺎﺷﻘﻰ دﻳﺮ ﺷﻮد!‬
‫ﺑﻴﺴﺖ و ﻫﺸﺘﻢ ﻣﻪ ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫از ﺧﺪاﺷﺪن‬
‫ز آﻳﻨﺪه اى از ﺧﺪاﺷﺪن ﻣﻰ ﮔﻮﻳﻢ‪.‬‬
‫ِ‬
‫اﻛﻨﻮن ﺷﻤﺎ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﻣﻦ ﻣﻰ ﮔﻮﻳﻢ‪.‬‬ ‫ز‬
‫ِ‬
‫ﮔﻮش ﺷﻤﺎ ﺑﺎ ﻣﻦ ﻧﻴﺴﺖ‪:‬‬ ‫ﻏﻢ ﻧﻴﺴﺖ اﮔﺮ‬
‫ﺑﺎ ﻣﺮد ِم آﻳﻨﺪه ﺳﺨﻦ ﻣﻰ ﮔﻮﻳﻢ‪.‬‬

‫رﺑﺎﻋﻰ ﻫﺎى اﺳﻤﺎﻋﻴﻞ ﺧﻮﻳﻰ ـ ‪١۵۴‬‬

‫ﺑﻴﺴﺖ و ﻫﺸﺘﻢ ﻣﻪ ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫ﺗﻔﺎوت‬
‫ـ »ﻏﺮﺑﺖ ﭼﻪ ﺑﻼﺳﺖ؟« ﭘﺮﺳﺪم ﻫﻤﻨَ َﻔﺴﻰ‪،‬‬
‫ﻛﺰ ﺑﻰ ﻛﺴﻰ ى ﺧﻮﻳﺶ ﻣﻠﻮل اﺳﺖ ﺑﺴﻰ‪.‬‬
‫ﮔﻮﻳﻢ‪» :‬ﺑﻪ وﻃﻦ‪ ،‬ﻫﻤﻘﻔﺴﻰ ﺑﺎ ﺷﻴﺮان؛‬
‫در ﻏﺮﺑﺖ‪ ،‬ﺑﺎ ﺷﻐﺎل و ﺧﺮ ﻫﻤﻘﻔﺴﻰ!«‬
‫ﺑﻴﺴﺖ و ﻫﺸﺘﻢ ﻣﻪ ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫در ﻋﺸﻖ‬
‫درﻋﺸﻖ‪ ،‬ﭼﻮ ﻣﻮﻟﻮى‪ ،‬ﻛﻤﺎﻟﺖ ﻧﺪﻫﻨﺪ‪،‬‬
‫َﺷ َ‬
‫ﻤﺴﺖ ﻧﻜﻨﻨﺪ و ﺷﻮر و ﺣﺎﻟﺖ ﻧﺪﻫﻨﺪ‪،‬‬
‫ِ‬
‫ﻣﻘﺎﻣﺎت ﻓﺮاق‪،‬‬ ‫ﺗﺎ‪ ،‬ﭼﻮن دف و ﭼﻨﮓ‪ ،‬در‬
‫ﺳﻴﻠﻰ ﻧﺰﻧﻨﺪ و ﮔﻮﺷﻤﺎﻟﺖ ﻧﺪﻫﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻴﺴﺖ و ﻧﻬﻢ ﻣﻪ ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬
 ‫ﻓﺮدوس ﻫﻤﻴﺸﮕﻰ‬
‫زاﻫﺪ‪ ،‬ﻛﻪ در اﻧﺪﻳﺸﻪ ى ﺣﺎﻟﻰ اﺑﺪى ﺳﺖ‪،‬‬
‫ِ‬
‫ﭘﺎﺑﻨﺪ ﻓﺮﻳﺒﻰ و ﺧﻴﺎﻟﻰ اﺑﺪى ﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺣﺎﻟﻰ ﻛﻪ ﺑﭙﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻣﻼل اﻧﺠﺎﻣﺪ‪:‬‬
‫ﻓﺮدوس ﻫﻤﻴﺸﮕﻰ ﻣﻼﻟﻰ اﺑﺪى ﺳﺖ‪.‬‬‫ِ‬
‫ﺑﻴﺴﺖ و ﻧﻬﻢ ﻣﻪ ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫ُﻛﻔﺮ‬
‫ﻛُﻔﺮﻳﻢ ﻛﻪ از ﺷﻤﺎ ﺟﺪا ﻣﻰ دارد‬
‫ﺑﺎ ِ‬
‫ﺟﺎن ﺟﻬﺎﻧﻢ آﺷﻨﺎ ﻣﻰ دارد‪:‬‬
‫ﻣﻰ داردم از ﺷﻤﺎ اﮔﺮ دورﺗﺮﻳﻦ‪،‬‬
‫ﻧﺰدﻳﻜﺘﺮﻳﻨﻢ ﺑﻪ ﺧﺪا ﻣﻰ دارد‪.‬‬
‫ﻳﻚ ﺗﻜﻪ ام‬

‫ﺑﻴﺴﺖ و ﻧﻬﻢ ﻣﻪ ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫آﺳﻤﺎن آﺑﻰ ﺑﻔﺮﺳﺖ ـ ‪١۵۵‬‬
‫ِ‬

‫ﺧﺪا‬
‫ﺑﻴﻨﻴﻤﺶ و ﺑﺸﻨﻮﻳﻤﺶ و ﭘﻮﺋﻴﻤﺶ‪.‬‬
‫ﻧﻮﺷﻴﻤﺶ و ﺑﺮﺧﻮرﻳﻤﺶ‪ ،‬ﺑﻮﺋﻴﻤﺶ‪.‬‬
‫از ﻣﺎﺳﺖ و در ﻣﺎﺳﺖ و ﭘﻴﺮا ُﻣﻦ ﻣﺎﺳﺖ‪:‬‬
‫از اﺑﻠﻬﻰ‪ ،‬آﻧﺴﻮى ﺟﻬﺎن ﺟﻮﺋﻴﻤﺶ!‬
‫ﺑﻴﺴﺖ و ﻧﻬﻢ ﻣﻪ ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫دوزخ‬
‫آﺗﺸﺰارى ﻛﻪ دوزﺧﺶ ﻣﻰ ﺷﻤﺮﻳﻢ‪،‬‬
‫ﻣﺎﻳﻴﻢ و ﺷﻤﺎﻳﻴﺪ‪ ،‬ﭼﻮ ﻧﻴﻜﻮ ﻧﮕﺮﻳﻢ‪.‬‬
‫از ﺳﻴﻨﻪ ى ُﭘﺮ ﻛﻴﻨﻪ ﺑﺮآﻳﺪ دوزخ‪:‬‬
‫ﻣﺎﻳﻴﻢ و ﺷﻤﺎ ﻛﻪ دوزخِ ﻫﻤﺪﮔﺮﻳﻢ‪.‬‬
‫ﺳﻰ ام ﻣﻪ ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬
 ‫ﺟﻬﺎن ﻧﮕﺮى‬
‫ﮔﺮ راﻫﺸﻨﺎﻳﻢ و اﮔﺮ ﮔﻤﺮاﻫﻴﻢ‪،‬‬
‫ﺑﺮ ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﻫﺎى ِ‬
‫دل ﺧﻮﻳﺶ آﮔﺎﻫﻴﻢ‪:‬‬
‫ﺑﻬﺮ ﺟﻬﺎن و ﻣﺮدﻣﺎن و ِ‬
‫دل ﺷﺎن‬ ‫ﻛﺰ ِ‬
‫آﺑﺎدى و آزادى و ﺷﺎدى ﺧﻮاﻫﻴﻢ‪.‬‬
‫ﺳﻰ ام ﻣﻪ ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫ﺑﺎغ وﺣﺶ‬
‫ﺑﻨﮕﺮ ﻛﻪ ﭼﻪ ﺳﺎن ﻣﻠﻮل و از ﺟﺎن ﺳﻴﺮﻧﺪ؛‬
‫ﻫﺮ روز ﻛﻤﻰ ﺑﻴﺸﺘﺮك ﻣﻰ ﻣﻴﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫ِ‬
‫وﺣﺶ ﻏﺮﺑﺖ روﺑﺎه‪:‬‬ ‫ﮔﺮدﻧﺪ ﺑﻪ ﺑﺎغ‬
‫در ﺟﻨﮕﻞ ﺧﻮﻳﺶ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺷﻴﺮان ﺷﻴﺮﻧﺪ‪.‬‬

‫رﺑﺎﻋﻰ ﻫﺎى اﺳﻤﺎﻋﻴﻞ ﺧﻮﻳﻰ ـ ‪١۵۶‬‬

‫ﭼﻬﺎرم ژوﺋﻦ ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫زور‬
‫اﺳﺐ ﭼﻮﺑﻰ ى ﺟﻬﻞ ﺳﻮار‪،‬‬‫اى آن ﻛﻪ‪ ،‬ﺑﺮ ِ‬
‫ِ‬
‫ﺧﻨﮓ ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﻬﺎر!‬ ‫ﺧﻮاﻫﻰ ﻛﻪ ﻧﻬﻰ ﺑﻪ‬
‫اﻧﮕﺎر ﻛﻪ ﭘﺎى ﺑﺎد ﺑﻨﺪى ﻛﻪ ﻣﭙﻮى‪،‬‬
‫ﻳﺎ آن ﻛﻪ ﮔﻠﻮى اﺑﺮ ﮔﻴﺮى ﻛﻪ ﻣﺒﺎر!‬
‫دﻫﻢ ژوﺋﻴﻪ ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫ﺗﻮد َﻫﻨﻰ‬
‫َ‬
‫اى ُﭘﺮ ِ‬
‫ﻟﺠﻦ ﺧﺮاﻓﻪ* ات ﺟﻮى دﻫﻦ!‬
‫از ﺑﻮى ﻟﺠﻦ ﺑﺘﺮ ﺗﻮ را ﺑﻮى دﻫﻦ!‬
‫ِ‬
‫دﻫﺎن ﺗﺎرﻳﺦ؟!‬ ‫ﺧﻮاﻫﻰ ﻛﻪ زﻧﻰ ﺗﻮى‬
‫ِ‬
‫ﻗﺎﻧﻮن ﻃﺒﻴﻌﺖ َزﻧَﺪت ﺗﻮى دﻫﻦ!‬
‫دﻫﻢ ژوﺋﻴﻪ ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫* ﺑﻪ ﺟﺎى »ﺧﺮاﻓﻪ« ‪ ،‬ﻣﻰ ﺗﻮاﻧﻴﺪ ﺑﮕﺬارﻳﺪ‪» :‬ﮔﺰاﻓﻪ« ‪ -‬اﮔﺮ ﺑﺨﻮاﻫﻴﺪ اﻳﻦ رﺑﺎﻋﻰ را رو ﺑﻪ ﺳﻮى ﮔﻮﻧﻪ اى دﻳﮕﺮ از زورﮔﻮﻳﺎن ﺗﺎرﻳﺦ ﺑﺨﻮاﻧﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﭘﻴﺸﺎﻧﻰ ى ﻣﻦ ﺑﺨﻮان‬
‫ﺑﺎ ﻫﻤﭽﻮ ﺗﻮﻳﻰ ﺟﺎى ﺧﻤﻮﺷﻰ َﻧ ُﺒﻮد‪:‬‬
‫زﻳﺮات ﻛﻪ ﻫﻴﭻ ﺗﻴﺰﻫﻮﺷﻰ َﻧ ُﺒﻮد‪.‬‬
‫ﭘﻴﺸﺎﻧﻰ ى ﻣﻦ ﺑﺨﻮان! ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺳﺖ ﺑﺮ آن‪:‬‬
‫ﻣﻐﺰى ﺳﺖ در اﻳﻨﺠﺎ ﻛﻪ ﻓﺮوﺷﻰ َﻧ ُﺒﻮد‪.‬‬
‫ﭘﻨﺠﻢ اوت ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫ز آن ﺳﺎﻳﻪ ى ﺑﻰﻣﺎﻳﻪ‬
‫اى ﺧﻮرده ﻫﻤﺎره ِ‬
‫ﮔﻮل ﻇﺎﻫﺮ‪ ،‬اى ﮔﻮل!‬
‫ﻛﻪ ت ﺳﺎﻳﻪ ى ﺑﻰ ﻣﺎﻳﻪ ﺑﻪ ﭼﺸﻢ آﻳﺪ ﻏﻮل!‬
‫ِ‬
‫ﺑﺰرگ روزﮔﺎرش داﻧﻰ‬ ‫آﻧﻰ ﻛﻪ‬
‫در دﻳﺪه ى ﻣﻦ ﺧﺮى ُﺑﻮد ﺑﺎرش ﭘﻮل!‬
‫ﻳﻚ ﺗﻜﻪ ام‬

‫ﭘﻨﺠﻢ اوت ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫آﺳﻤﺎن آﺑﻰ ﺑﻔﺮﺳﺖ ـ ‪١۵٧‬‬
‫ِ‬

‫ﻳﺎر ﻣﻦ اﺳﺖ ﺷﻌﺮ‬

‫ﺗﺎ ِ‬
‫ِ‬
‫دﺧﺘﺮ ﻣﻦ؛‬ ‫ﻫﻢ ﻣﺎدر و ﻫﻢ ﺧﻮاﻫﺮ و ﻫﻢ‬
‫ِ‬
‫ﻫﻤﺴﺮ ﻣﻦ‪:‬‬ ‫ﻫﻢ ﺳﺎﻗﻰ و ﻫﻢ دﻟﺒﺮ و ﻫﻢ‬
‫ﺗﻨﻬﺎﻳﻰ ﮔﻮ ﺑﻤﻴﺮد از ﺗﻨﻬﺎﻳﻰ‪،‬‬
‫ﺷﻌﺮ ﺟﺎن ِ‬
‫ﭘﺮور ﻣﻦ‪.‬‬ ‫ﺗﺎ ﻳﺎر ﻣﻦ اﺳﺖ ِ‬
‫ﻫﻔﺘﻢ اوت ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫ﺑﺎ اﻳﻦ ﻫﻤﻪ‬

‫ﺗﻨﻬﺎم ﻧﻪ ﻧﺎن و ﻛﺎر و ﻣﺴﻜﻦ ﺑﮕﺮﻓﺖ‪،‬‬
‫ﻛﺰ ﻣﻦ وﻃﻨﻢ را ﻫﻢ دﺷﻤﻦ ﺑﮕﺮﻓﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺎ اﻳﻦ ﻫﻤﻪ‪ ،‬ﺧﻢ ﺑﺮ اﺑﺮوان ﻧﺎرم‪ ،‬از آﻧﻚ‬
‫او ِ‬
‫ﺷﻌﺮ ﻣﺮا ﻧﻴﺎرد از ﻣﻦ ﺑﮕﺮﻓﺖ‪:‬‬
‫ﻫﺸﺘﻢ اوت ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬
 ‫ِ‬
‫ﺧﻮاﺳﺖ ﻣﺮگ‬
‫ِ‬
‫ﻫﻤﺂﻏﻮش ﺧﻄﺮﻫﺎ ﺑﻮدن‪،‬‬ ‫ﭼﻮن ﻣﻮج‪،‬‬
‫ﭼﻮن ﺑﺒﺮى ﺑﺮ ﺳﺘﻴﻎ‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻮدن‪،‬‬
‫ِ‬
‫ﺧﻮاﺳﺖ ﻣﺮگ‪،‬‬ ‫ﺳﻬﻞ اﺳﺖ‪ :‬ﺑﺘﺮس از آن ﻛﻪ‪ ،‬ﺟﺰ‬
‫ِ‬
‫ﭘﻴﻮﻧﺪ دﮔﺮ ﻧَﻤﺎﻧَﺪَ ت ﺑﺎ ﺑﻮدن‪.‬‬
‫ﻫﻔﺪﻫﻢ ژوﺋﻦ ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫ﻣﻼل‬
‫ﻧﻪ ﻧﻴﺮوى ﻛﺎر ﻣﺎﻧﺪ و ﻧﻪ ِ‬
‫ذوق َﻃ َﺮب؛‬
‫ﻧﺰ ﻋﻠﻢ ﮔﺸﺎﻳﺪ دل و ﻧﺰ ﺷﻌﺮ و ادب‪.‬‬
‫ُﭘﺮﺳﻰ ﻛﻪ‪» :‬ﭼﮕﻮﻧﻪ ﮔﺮ َد َدت ﭼﺮﺧﻪ ى زﻳﺴﺖ؟«‬
‫ِ‬
‫وروز ﻣﻦ ﮔﺮدد ﺷﺐ!‬ ‫ﺷﺐ ﮔﺮدد روز‬

‫رﺑﺎﻋﻰ ﻫﺎى اﺳﻤﺎﻋﻴﻞ ﺧﻮﻳﻰ ـ ‪١۵٨‬‬

‫ﻫﺸﺘﻢ ژوﺋﻴﻪ ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫ﻣﺸﻐﻠﻪ‬
‫ِ‬
‫ﺟﻨﮓ ﻛﺲ ﺑﺎ ﻧﺎﻛﺲ‪.‬‬ ‫ﻣﻐﻠﻮﻳﻪ ﺷﺪه ﺳﺖ‬
‫وﻳﻨﻚ ِ‬
‫ﻣﻦ ﺑﮕﺮﻳﺨﺘﻪ از ﺣﺎدﺛﻪ رس‪.‬‬
‫ﺑﺲ ﻣﺸﻐﻠﻪ ﺑﻮد ﭘﻴﺶ از اﻳﻨﻢ؛ ﺣﺎﻟﻰ‬
‫ِ‬
‫ﻣﺸﻐﻮل وﺟﻮد داﺷﺘﻦ ﺑﺎﺷﻢ و ﺑﺲ‪.‬‬
‫ﻫﺸﺘﻢ ژوﺋﻴﻪ ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫ﺑﻴﻬﻮده‬
‫ﺑﻴﻬﻮده ﺑﺮ آﻓﺘﺎب ﭘﺮﺧﺎش ﻛﻨﻰ؛‬
‫اى واى ﻛﻨﻰ ﻣﺪام و اﻳﻜﺎش ﻛﻨﻰ‪:‬‬
‫ﻛﻮر اﺳﺖ ِ‬
‫ﺳﺮ ﭼﺸﻤﻪ و ﺗﻮ ﺑﺎ ﺧﺲ و ﺧﺎك‬
‫دورش ﺑﮕﺮﻓﺘﻪ اى ﻛﻪ درﻳﺎش ﻛﻨﻰ!‬
‫ﻧﻬﻢ ژوﺋﻴﻪ ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬
 ‫ﻓﻮاره‬
‫دﺳﺖ ﺑﺮ ّ‬
‫ﻧﺨﻞ ﺳﻴﻤﮕﻮﻧﺶ ﺑﺸﻜﺴﺖ‪،‬‬ ‫ِ‬
‫دﺳﺖ ﺗﻮ ِ‬ ‫ﮔﺮ‬
‫ﻓﻮاره ﻣﭙﻨﺪار ﻛﻪ از رﻳﺸﻪ ﮔﺴﺴﺖ‪:‬‬
‫ّ‬
‫زودا ﻛﻪ ﺑﺠﻮﺷﺪ ﺑﻪ ﺗﻮ‪ ،‬ﺳﺮ ﻧﻴﺰه ﻓﺸﺎن‪،‬‬
‫ﺳﺮ ﻓﻮاره ﻓﺸﺮده ِ‬
‫ﻛﻒ دﺳﺖ!‬ ‫اى ﺑﺮ ِ ّ‬
‫ﻧﻬﻢ ژوﺋﻴﻪ ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫ﺷﻌﺮدرﻣﺎﻧﻰ‬
‫ِ‬
‫ودﻓﺘﺮ ﺷﻌﺮ‪.‬‬ ‫ﺑﻨﺸﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻛﻨﺠﻰ‪ ،‬ﻣﻨﻢ‬
‫رگ ﻣﻰ ﺳ ُﭙﺮم ﺑﻪ ﺗﻴ ِﻎ درﻣﺎﻧﮕﺮ ﺷﻌﺮ‪.‬‬
‫ِ‬
‫ﺧﻮن ﻣﻦ ﻣﻰ رﻳﺰﻳﺪ‬ ‫زﻫﺮى ﻛﻪ ﺷﻤﺎ ﺑﻪ‬
‫ﻣﻰ ﻛُﺸﺘﻢ‪ ،‬اﮔﺮ ﻧﺒﻮدم اﻳﻦ ِ‬
‫ﻧﺸﺘﺮ ﺷﻌﺮ‪.‬‬
‫ﻳﻚ ﺗﻜﻪ ام‬

‫ﺳﻰ ام ژوﺋﻦ ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫آﺳﻤﺎن آﺑﻰ ﺑﻔﺮﺳﺖ ـ ‪١۵٩‬‬
‫ِ‬

‫ﮔﺮﻳﺰﮔﺎه‬
‫ﺑﮕﺮﻳﺨﺘﻢ از ﺷﻤﺎ ﺑﻪ ﺑﺎل و ﭘﺮ ﺷﻌﺮ‪،‬‬
‫ﺗﺎ ﻻﻧﻪ ﻛﻨﻢ ﺑﻪ ﺷﺎﺧﻪ ى ِ‬
‫ﻧﻮﺑﺮ ﺷﻌﺮ‪:‬‬
‫ِ‬
‫ﺟﻮﻫﺮ ﻛﻠﻚ!‬ ‫اﻳﻦ ژاﻟﻪ ى ﻧﻮﭼﻜﻴﺪه ام‬
‫وﻳﻦ ﻻﻟﻪ ى ﻧﻮدﻣﻴﺪه ام ِ‬
‫دﻓﺘﺮ ﺷﻌﺮ‪.‬‬
‫ﺳﻰ ام ژوﺋﻦ ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫ﺧﺎﻧﻮاده‬
‫ﺗﻨﻬﺎﻳﻰ ﭼﻴﺴﺖ؟ ﺑﻰ ﮔﻤﺎن‪ِ ،‬‬
‫ﻣﺎدر ﺷﻌﺮ‪:‬‬
‫ِ‬
‫ﻫﻤﺴﺮ ﺷﻌﺮ‪.‬‬ ‫ﻫﻤﺨﺎﻧﻪ ى ﺧﺎﻣﻮش دﻟﻢ‪:‬‬
‫ِ‬
‫دﺧﺘﺮ ﺷﻌﺮ‪.‬‬ ‫ِ‬
‫اﻓﺴﻮﻧﮕﺮ ﺗﻮ‪:‬‬ ‫زﻳﺒﺎﻳﻰ ى‬
‫دﺧﺘﺮ ِ‬
‫دﻳﮕﺮ ﺷﻌﺮ‪.‬‬ ‫ِ‬ ‫اﻧﺪوه ﻣﻦ؟ آه‪،‬‬
‫ﺳﻰ ام ژوﺋﻦ ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬
 ‫زﻳﻦ دﻳﺪه ى ﺑﻴﺪار‬
‫ِ‬
‫ﺣﺮﻳﺮ ﮔﻴﺴﻮاﻧﺖ ِ‬
‫ﺷﺐ ﻣﻦ!‬ ‫اى ِ‬
‫ﭼﺘﺮ‬
‫ِ‬
‫ﻛﻮﻛﺐ ﻣﻦ!‬ ‫ِ‬
‫دررواق آن‪،‬‬ ‫ِ‬
‫ﭼﺸﻤﺎن ﺗﻮ‪،‬‬
‫زﻳﻦ دﻳﺪه ى ﺑﻰ ﺧﻮاب ﻧﺨﻮاﻫﻢ آﺳﻮد‪:‬‬
‫ﻟﺐ ﻣﻦ!‬‫اﻻّ ﻛﻪ ﺗﻮ ﺑﮕﺬارى ﻟﺐ ﺑﺮ ِ‬
‫ﺳﻰ ام ژوﺋﻦ ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫در آﻳﻨﻪ ى ﺳﭙﻴﺪه‬

‫ﺻﺒﺢ اﺳﺖ و ﻣﻦ‪ ،‬اﻳﺴﺘﺎده ﺑﺮ ﺑﺎ ِم ﺳﺮا‪،‬‬
‫ﻓﺮﻳﺎد زﻧﻢ ﻛﻪ‪» :‬ﻫﺎى‪ ،‬ﺧﻮرﺷﻴﺪ! ﺑﺮآ!«‬
‫در آﻳﻨﻪ ى ﺳﭙﻴﺪه‪ ،‬ﻣﺎﻧﺪه ﺳﺖ دﻣﻰ‬
‫ِ‬

‫رﺑﺎﻋﻰ ﻫﺎى اﺳﻤﺎﻋﻴﻞ ﺧﻮﻳﻰ ـ ‪١۶٠‬‬

‫ﭼﺸﻤﺨﻨﺪ زﻳﺒﺎى ﺗُﺮا‪.‬‬ ‫ﺗﺎ ﺑﻴﻨﻢ‬
‫ﺳﻰ ام ژوﺋﻦ ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫ﺗﺎ ﺑﺎد ﻧﭙﻴﻤﺎﻳﻰ‬

‫ﻋﻤﺮ ﺧﻮﻳﺸﺘﻦ ﺑﺮ ِ‬
‫ﺳﺮ ﺷﻌﺮ‬ ‫ُﭘﺮﺳﻰ‪» :‬ﺗﻮ‪ ،‬ﻛﻪ ِ‬
‫ِ‬
‫ﮔﻮﻫﺮ ﺷﻌﺮ؟«‬ ‫ﺑﻨﻬﺎدى‪ ،‬ﺧﻮد ﭼﻪ ﻳﺎﻓﺘﻰ‬
‫ﺗﺎ ﺑﺎد ﻧﭙﻴﻤﺎﻳﻰ‪ ،‬ﺟﺎﻧﻢ! ﭘﺴﺮم!‬
‫ﺑﺮﮔﻰ ﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺑﺎد ﺳﭙﺎرى ِﺑﺮ ﺷﻌﺮ‪.‬‬
‫ﺳﻰ ام ژوﺋﻦ ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن*‬

‫* )ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﻧﻬﻢ ﺗﻴﺮ ‪١٣٧١‬؛ زاد روز ﻣﻦ اﺳﺖ اﻣﺮوز‪ .‬ﺑﻪ ﻳﺎدم ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻳﺎدم ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎ ﭼﻰ؟ ﺗﺎ ﺑﻪ ﻛﺴﻰ ﻧﮕﻮﻳﻢ ﻛﻪ زادروز ﻣﻦ اﺳﺖ اﻣﺮوز‪.‬‬
‫ﺧﺪاى ﻣﻦ! ﭘﻨﺠﺎه و ﭼﻬﺎر ﺳﺎﻟﻪ ﻣﻰ ﺷﻮم! ﻳﺎ ﭘﻨﺠﺎه و ﭘﻨﺞ ﺳﺎﻟﻪ؟ و‬
‫ﻣﮕﺮ ﻓﺮﻗﻰ ﻫﻢ ﻣﻰ ﻛﻨﺪ؟ ﻣﻰ ﻛﻨﺪ؟ ﻳﻚ ﺳﺎل ﻛﻤﺘﺮ ﻳﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮ‪ ،‬ﭼﻪ ﻓﺮﻗﻰ ﻣﻰ ﻛﻨﺪ‬
‫در ﺗﺎرﻳﺦ ﻫﺰاران ﻫﺰاران ﻫﺰاران ﺳﺎﻟﻪ اى ﻛﻪ ﻣﻨﻢ‪ ،‬ﻛﻪ در ﻣﻦ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﻣﻦ اﺳﺖ‪ ،‬از ﻣﻦ اﺳﺖ و ـ درﻳﻐﺎ! ـ اﻳﻦ ﻫﻤﻪ دور اﺳﺖ از ﻣﻦ؟(‬
 ‫ﻧﺎﻛﺮده‬
‫اى ﻣﺮگ! زﻣﺎﻧﻪ ﮔﺮﭼﻪ ﺑﺸﻜﺴﺖ ﻣﺮا‪،‬‬
‫ﺑﺲ ﺗﺎر ز ِ‬
‫ﭘﻮد ﻋﻤﺮ ﺑﮕﺴﺴﺖ ﻣﺮا‪،‬‬
‫دﻟﺒ َﺮﻛﻢ َ‬
‫ﺑﻨﮕﺮ و از ﻣﻦ ﺑﮕﺬر‪:‬‬ ‫در َ‬
‫ﻧﺎ ﻛﺮده‪ ،‬ﻫﻨﻮز‪ ،‬ﻛﺎرﻫﺎ ﻫﺴﺖ ﻣﺮا!‬
‫ﻫﻔﺘﻢ ژوﺋﻴﻪ ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫اى ﻣﺮغ ﺳﺤﺮﺧﻴﺰ‬

‫اى ﻣﺮ ِغ ﺳﺤﺮﺧﻴﺰ‪ ،‬ﻛﻪ ﺧﻮاﻧﻰ ﺑﻪ ﻧﻮا‪:‬‬
‫رﻏ ِﻢ ﺑﺪى و ﺳﺮدى ى اﻳﻦ آب و ﻫﻮا!‬
‫ﻣﻦ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ رﻏ ِﻢ راى دوران ﺧﻮاﻧﻢ‪:‬‬
‫دل ﻫﺮ د ِ‬
‫وان ﻣﺎ ﺑﺎد روا!‬ ‫ﻛﺎ ِم ِ‬
‫ُ‬
‫ﻳﻚ ﺗﻜﻪ ام‬

‫ﻧﻮزدﻫﻢ ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫آﺳﻤﺎن آﺑﻰ ﺑﻔﺮﺳﺖ ـ ‪١۶١‬‬
‫ِ‬

‫ِ‬
‫ﻣﻬﺮﺑﺎن ﺧﺎﻧﻢ اﻟﻬﻪ‬ ‫ﺑﺮاى ﺻﺪاى‬ ‫زﻳﺒﺎﻳﻰ‬
‫ﻣﺮﻏﻰ ﺳﺖ ﻛﻪ دﻟﺒﺴﺘﻪ ى آواى ﺧﻮد اﺳﺖ‪:‬‬
‫ﺳﺮﮔﺮ ِم ﺻﺪاى ﮔﺮم وﮔﻴﺮاى ﺧﻮد اﺳﺖ‪.‬‬
‫ِ‬
‫ﺧﻮش او ﮔﺮ ﭘﺮﺳﻰ‪،‬‬ ‫ِ‬
‫ﺻﻮت‬ ‫وز ﻣﻌﻨﻰ ى‬
‫ﻣﻰ ﮔﻮﻳﺪ‪ :‬زﻳﺒﺎﻳﻰ ﻣﻌﻨﺎى ﺧﻮد اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻧﻮزدﻫﻢ ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫ﺧﻨﺪﻳﺪن‬
‫اﻳﻦ ﻻﻟﻪ ﻛﻪ آراﻳﻪ ى ﻃﺮف ﭼﻤﻦ اﺳﺖ‪،‬‬
‫ﺗﺎ ﻫﺴﺖ ﺑﻪ ﻫﺮ ﭼﻪ ﻫﺴﺖ ﺧﻮش ﺧﻨﺪه زن اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﻰ ﭘﺮﺳﻢ‪» :‬ﭼﻴﺴﺖ ﻣﻌﻨﻰ ى ﺧﻨﺪه ى ﺗﻮ؟«‬
‫ﺧﻨﺪان ﮔﻮﻳﺪ ﻛﻪ‪» :‬ﺧﻨﺪه ﻣﻌﻨﺎى ﻣﻦ اﺳﺖ!«‬
‫ﻧﻮزدﻫﻢ ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬
 ‫از رﻧﮓ و ﺻﺪا‬
‫ِ‬
‫ﺟﻬﺎن ﻣﺎ ﮔﺸﺖ ﭘﺪﻳﺪ‪:‬‬ ‫از رﻧﮓ و ﺻﺪا‬
‫زﻳﺮ و ﺑ ِﻢ ﺧﻮش‪ ،‬ﺧﻮﺷﺘﺮ از آن ﺳﺮخ و ﺳﭙﻴﺪ‪:‬‬
‫ﺗﺎ ﻛﺮ ﺷﻮد آن ﻛﻪ ﮔﻮش ﻧﺘﻮاﻧﺪ ﻛﺮد؛‬
‫»ﺗﺎ ﻛﻮر ﺷﻮد ﻫﺮ آن ﻛﻪ ﻧﺘﻮاﻧﺪ دﻳﺪ«!‬
‫ﻧﻮزدﻫﻢ ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫ﭼﻴﺴﺘﺎن‬
‫ﺑﺨﺸﺪ ُرخ ﻟﻴﻼﻳﻰ و ﮔﻮﻳﺪ ﻛﻪ‪ :‬ﺑﭙﻮش!‬
‫ﻳﺎ ﺑﺎﻧﮓ ﻧﻜﻴﺴﺎﻳﻰ و ﮔﻮﻳﺪ ﻛﻪ‪ :‬ﺧﻤﻮش!‬
‫ﻣﻬﻤﺎن ُﻛﻨَﺪَ ت ﺑﻪ ﺧﻮان و ﮔﻮﻳﺪ ﻛﻪ‪ :‬ﻣﺨﻮر!‬
‫ﺟﺎم آورد از ﺑﻬﺸﺖ و ﮔﻮﻳﺪ ﻛﻪ‪ :‬ﻣﻨﻮش!‬

‫رﺑﺎﻋﻰ ﻫﺎى اﺳﻤﺎﻋﻴﻞ ﺧﻮﻳﻰ ـ ‪١۶٢‬‬

‫ﺑﻴﺴﺘﻢ ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫ﺑﻪ‪ :‬ﻣﺤﻤﺪ ﻧﻔﻴﺴﻰ‬ ‫ﭼﻮن ﺑﺮﮔﻰ در ﺑﺎد‬

‫ﭼﻮن ﺑﺮﮔﻰ در ﺑﺎد ﺷﻨﺎور ﺑﺎﺷﻢ‪:‬‬
‫ﺑﺮ ﺑﺎدم و از ﺑﺎد رﻫﺎﺗﺮ ﺑﺎﺷﻢ‪.‬‬
‫از زﻧﺪﮔﻰ ام ﻫﻴﭻ ﻧﻴﺎﻣﺪ ﺣﺎﺻﻞ‪:‬‬
‫ﺟﺰ اﻳﻦ ﻛﻪ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺟﺴﺖ وﺟﻮﮔﺮ ﺑﺎﺷﻢ‪.‬‬
‫ﺑﻴﺴﺖ و ﻫﺸﺘﻢ اوت ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫ﻣﻌﻤﺎر ﺟﻬﺎن‬
‫ِ‬
‫ِ‬
‫ﻣﻌﻤﺎر ﺟﻬﺎن‪ ،‬ﻣﻬﻨﺪس ﺧﺎك ﻫﻤﻮﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺳﺎزﻧﺪ ”ه ﺧﻴﻤﻪ ﮔﺎه اﻓﻼك ﻫﻤﻮﺳﺖ‪.‬‬
‫ور وﺻﻒ ﺟﻬﻨّﻤﺶ ﺑﺨﻮاﻧﻰ‪ ،‬ﺑﻴﻨﻰ‬
‫ِ‬
‫ﻃﺮاح ﺷﻜﻨﺠﻪ ﮔﺎه ﺳﺎواك ﻫﻢ اوﺳﺖ!‬
‫ﺑﻴﺴﺘﻢ ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬
 ‫ﺑﻌﺪ از ﺻﺪ و ﺑﻴﺴﺖ ﺳﺎل‬
‫ﺑﻌﺪ از ﺻﺪ و ﺑﻴﺴﺖ ﺳﺎل‪ ،‬ﭼﻮن ﻣﻦ ﻣﻴﺮم‪،‬‬
‫زى ﺑﺎ ِغ ﻋَﺪَ ن ﺑﺮﻧﺪ ﺑﻰ ﺗﺎﺧﻴﺮم‪.‬‬
‫و آﻧﺠﺎ ﺑﻪ ﺗﻨﻰ ﮔﺮ از ﺷﻤﺎم اﻓﺘﺪ ﭼﺸﻢ‪،‬‬
‫ِ‬
‫ﺷﺨﺺ ﺧﺪا ﺳﺮا ِغ دوزخ ﮔﻴﺮم‪.‬‬ ‫از‬
‫ﺑﻴﺴﺘﻢ ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫ﺑﺎ ﻣﻦ اﮔﺮت ﺷﻜﻰ ﺳﺖ‬

‫ﮔﺎﻣﻰ ﺑﻪ ﺑﻬﺸﺖ‪ ،‬ﺣﻀﺮت ﻳﺰداﻧﻰ‬
‫ﭘﺮﺳﺪ اﮔﺮم ﺑﻪ ﺷﻚ‪» :‬ز ﻣﺎﻳﻰ ﻳﺎ ﻧﻰ؟«‪،‬‬
‫ﮔﻮﻳﻢ ﻛﻪ‪» :‬ﺑﻪ دوزخ ز ﭼﻪ ره ﺑﺎﻳﺪ رﻓﺖ؟« ـ‬
‫ﻳﻌﻨﻰ ﻛﻪ‪» :‬ﺑﻬﺸﺖ ﺑﺮ ﺧﻮدت ارزاﻧﻰ!«‬
‫ﻳﻚ ﺗﻜﻪ ام‬

‫ﺑﻴﺴﺘﻢ ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫آﺳﻤﺎن آﺑﻰ ﺑﻔﺮﺳﺖ ـ ‪١۶٣‬‬
‫ِ‬

‫ﻣﺎ اﻳﻨﻴﻢ‬
‫ﻣﺴﻜﻴﻨﻴﻢ‪ ،‬آى‪ ،‬ﺑﻰ ﮔﻤﺎن ﻣﺴﻜﻴﻨﻴﻢ‪:‬‬
‫ﺧﻮد ﻛﻢ ﻧﮕﺮ و ﻓﺮوﺗﻨﻰ آﻳﻴﻨﻴﻢ‪:‬‬
‫ﺑﺎ اﻳﻦ ﻫﻤﻪ‪ ،‬از ﺧﺼﻢ ﺑﺰرﮔﻰ ﻧﺨﺮﻳﻢ‪،‬‬
‫ِ‬
‫ﺣﻀﺮت دوﺳﺖ ﻧﻴﺰ ﻫﻢ‪ :‬ﻣﺎ اﻳﻨﻴﻢ!‬ ‫وز‬
‫ﺑﻴﺴﺘﻢ ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫ُﺟﺮم‬
‫ﻫﺮﭼﻨﺪ ﻛﻪ در ﻛﻤﻰ ز ﻫﺮ ﻛﺲ ﺑﻴﺸﻢ‪،‬‬
‫ﻣﻦ ﻫﻢ ﻧﮕﺮاﻧﻢ‪ :‬ﻧﮕﺮان ﺧﻮﻳﺸﻢ‪.‬‬
‫»اﻧﺪﻳﺸﻢ‪ ،‬ﭘﺲ ﻫﺴﺘﻢ‪ «،‬ﻣﻰ ﮔﻔﺖ دﻛﺎرت‪:‬‬
‫ﻣﻦ ﻫﺴﺘﻢ و‪ ،‬ﻧﺎﮔﺰﻳﺮ‪ ،‬ﻣﻰ اﻧﺪﻳﺸﻢ‪.‬‬
‫ﺑﻴﺴﺘﻢ ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬
 ‫درﻳﺎدﻟﻰ‬
‫آن ﻛﻪ ش ِ‬
‫ﺳﺮ دوﺳﺘﺪارى ى ﻣﺎ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ِ‬
‫ﺳﺮﺧﻮﺷﺎن دﻧﻴﺎ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻪ ز‬
‫ﻧﺘﻮان ِ‬
‫دل ﻣﺎ ُﺑﺮد ﺑﻪ درﻳﺎ دﺳﺘﻰ‪:‬‬
‫اى دوﺳﺖ! دﻟﺖ ﺑﺎﻳﺪ درﻳﺎ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻴﺴﺘﻢ ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫ﺑﻪ‪ :‬ت‪ .‬ج‪.‬‬ ‫ﺑﺎ ﺧﻮاﺟﻪ ﻓﻼن‬

‫ﻫﺮﭼﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪ دﺳﺖ‪ ،‬ﮔﺎه ﮔﻪ درﻳﺎﻳﻰ‪،‬‬
‫ﭼﻮن ﺻﺨﺮه ى ﺳﺎﺣﻞ‪ ،‬ﺑﻪ دل‪ ،‬از ﺧﺎراﻳﻰ‪.‬‬
‫ﻧﻨﺸﻴﻨﻢ ﺑﺮ ِ‬
‫در ﺗﻮ ـ اى ﺧﻮاﺟﻪ! ـ ﻛﻪ ﺗﻮ‬
‫»ارﺑﺎب ﺑﻰ ﻣﺮو ِ‬
‫ت دﻧﻴﺎ«* ﻳﻰ‪.‬‬ ‫ِ‬ ‫ز‬
‫ّ‬

‫رﺑﺎﻋﻰ ﻫﺎى اﺳﻤﺎﻋﻴﻞ ﺧﻮﻳﻰ ـ ‪١۶۴‬‬

‫ﺑﻴﺴﺘﻢ ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫»ﻧﻴﺴﺖ در ﺷﻬﺮ ﻧﮕﺎرى ﻛﻪ دل از ﻣﺎ ﺑﺒﺮد‪ «.‬ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫ﺑﺎ ﺣﺎﻓﻆ‬

‫ﺳﻴﺮى ى ﺗﻮ ﺷﻴﺮﻳﻨﻰ ﺣﻠﻮا ﺑﺒﺮد‪.‬‬
‫ِ‬
‫ﻧﺎﺧﻮاﺳﺘﻦ ﺗﻮ ارج ﻛﺎﻻ ﺑﺒﺮد‪.‬‬
‫ﻣﺎ ﭘﻴﺮ ﺷﺪﻳﻢ‪ ،‬ﺣﺎﻓﻈﺎ! زﻳﻦ رو »ﻧﻴﺴﺖ‬
‫در ﺷﻬﺮ ﻧﮕﺎرى ﻛﻪ دل از ﻣﺎ ﺑﺒﺮد«‪.‬‬
‫ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﻜﻢ اوت ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫درد‬
‫ِ‬
‫دﺷﻤﻦ ﻧﺎ ﻣﺮد ِم ﻛﮋدﻳﻦ ﭼﻪ ﻛﻨﻢ؟‬ ‫ﺑﺎ‬
‫ِ‬
‫ﻳﺎران دروﻏﻴﻦ ﭼﻪ ﻛﻨﻢ؟‬ ‫ﺑﺎ ﺧﺪﻋﻪ ى‬
‫دﺷﻤﻦ ﺑﻪ دﻏﺎ ره َزﻧَﺪم؛ وﻳﻦ ﺳﻬﻞ اﺳﺖ‪:‬‬
‫دﺷﻤﻦ ﺻﻔﺖ اﺳﺖ دوﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺎ اﻳﻦ ﭼﻪ ﻛﻨﻢ؟‬
‫ﺑﻴﺴﺖ و ﻫﺸﺘﻢ اﻛﺘﺒﺮ ‪ ٩١‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫* از ﺣﺎﻓﻆ اﺳﺖ‪.‬‬
 ‫دردا!‬
‫ِ‬
‫زاران ﻣﻦ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫دوزخ ﺷﺮرى ز ﺷﻌﻠﻪ‬
‫ِ‬
‫روزﮔﺎران ﻣﻦ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻳﻠﺪا َد َﻣﻜﻰ ز‬
‫وﻳﻦ ﺣﺎل ﻧﻪ از دﻏﺎى دﺷﻤﻦ دارم‪:‬‬
‫دردا ﻛﻪ دﻏﺎ ﺷﻴﻮه ى ﻳﺎران ﻣﻦ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻴﺴﺖ و ﻫﺸﺘﻢ اﻛﺘﺒﺮ ‪ ٩١‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫ﭼﻮﻧﻢ؟!‬
‫ﭼﻮﻧﻢ؟ ﭼﻮ ﻛﺒﻮﺗﺮى ﻛﻪ در ﭘﻨﺠﻪ ى ﺑﺎز‪،‬‬
‫ِ‬
‫دﻧﺪان ﮔﺮاز ‪...‬‬ ‫ﻳﺎ ّﺑﺮه ﻛﻪ ﺑﺮ ﮔﻠﻮش‬
‫وﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ‪ ،‬وزﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﺑﺘﺮ‪ ،‬ﺗﺎ ﺑﺎﺷﻢ‪،‬‬
‫ِ‬
‫ﻳﺎران ﻣﻦ اﻧﺪ ﺑﺲ‪ :‬ﺑﻪ دﺷﻤﻦ ﭼﻪ ﻧﻴﺎز؟‬
‫ﻳﻚ ﺗﻜﻪ ام‬

‫ﺑﻴﺴﺖ و ﻫﺸﺘﻢ اﻛﺘﺒﺮ ‪ ٩١‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫ﺑﻮدن ﺑﻪ ﻫﺮز‬
‫آﺳﻤﺎن آﺑﻰ ﺑﻔﺮﺳﺖ ـ ‪١۶۵‬‬
‫ِ‬

‫ﭼﻮن ﺑﺎد ﻛﻪ ﺑﮕﺬرد ﺑﻪ ﮔﻨﺪﻣﺰاران‪،‬‬

‫ﻳﺎ ﺑﺮ ِ‬
‫ﺳﺮ درﻳﺎ ﻛﻪ ﺑﺒﺎرد ﺑﺎران‪،‬‬
‫ﻫﺴﺘﻴﺪ ﭼﻨﺎن ﻛﻪ ﻫﻴﭻ ﻧﺎﺑﻮده ﻣﺒﺎد‪:‬‬
‫ﺑﺎ ﺧﻮﻳﺶ ﭼﻪ ﻣﻰ ﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬ﻳﺎران؟ ﻳﺎران؟!‬
‫ﺑﻴﺴﺖ و ﻫﺸﺘﻢ اﻛﺘﺒﺮ ‪ ٩١‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫*‬
‫اى ﻛﺎش‬
‫آن روز ﻛﻪ ﺗُﻨﺪ وﺗﻴﺰ ﻣﻰ اﻧﺪﻳﺸﻴﺪم‪،‬‬
‫در ﻣﺎﻧﺪن ﻳﺎ ﮔﺮﻳﺰ ﻣﻰ اﻧﺪﻳﺸﻴﺪم‪،‬‬
‫ﻫﻴﭽﻢ ﺑﻪ ﺟﺰ از ﺷﻤﺎ در اﻧﺪﻳﺸﻪ ﻧﻤﻰ ﺑﻮد‪:‬‬
‫اى ﻛﺎش ﺑﻪ ﺧﻮﻳﺶ ﻧﻴﺰ ﻣﻰ اﻧﺪﻳﺸﻴﺪم‪.‬‬
‫ﺑﻴﺴﺖ و ﭘﻨﺠﻢ ﻣﺎرس ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫* وزن اﻳﻦ رﺑﺎﻋﻰ از »ﻣﻔﻌﻮل ﻓﻌﻮل ﻓﺎﻋﻠﻦ ﻣﻔﻌﻮﻟﻦ« )ﻳﺎ »ﻣﻔﻌﻮل ﻓﻌﻮل ﻓﺎﻋﻠﻦ ﻣﻔﺘﻌﻠﻦ«( ﻫﺠﺎﻳﻜﻰ ﺑﻴﺮون زده و ﺷﺪه ا ﺳﺖ‪» :‬ﻣﻔﻮل ﻓﻌﻮل‬
‫ﻓﺎﻋﻠﻦ ﻣﻔﻌﻮﻻﺗﻦ« )ﻳﺎ »ﻣﻔﻌﻮل ﻓﻌﻮل ﻓﺎﻋﻠﻦ ﻣﻔﺘﻌﻼﺗﻦ«(‪ .‬و زده و ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﭼﻪ ﺑﺎك؟ ﻛﺮﻳﺴﺘﻒ ﻛﻠﻤﺐ ﻫﻢ ﺑﻪ ﺧﻄﺎ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻗﺎره آﻣﺮﻳﻜﺎ را‬
‫ﻛﺸﻒ ﻓﺮﻣﻮد! ﻣﺮﺗﻀﻰ ﻛﺎﺧﻰ‪ ،‬در اﻳﻨﺠﺎ‪ ،‬ﻳﺎد ﺑﺎد‪.‬‬
 ‫ﻣﺮدار ﺷﺪن‬
‫ﭘﺮﺳﻰ‪ :‬ﺣﺎﻟﻰ زﻣﺎن ﭼﻪ ﺳﺎﻧﻢ ﮔﺬرد؟‬
‫ﭼﺸﻤﻢ ﺑﻪ ره اﺳﺖ ﺗﺎزﻣﺎﻧﻢ ﮔﺬرد‪.‬‬
‫آن ﺧﻮن ﻛﻪ ﻧﺮﻳﺨﺖ ِ‬
‫روز ﭘﻴﻜﺎر از ﻣﻦ‬
‫زﻫﺮى ﺳﺖ ﻛﻨﻮن ﻛﻪ در رﮔﺎﻧﻢ ﮔﺬرد‪.‬‬
‫ﻫﺠﺪﻫﻢ ﻣﺎرس ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫ﭘﻮﭼﻰ‬
‫ﻓﺮﻳﺎدا! ﺣﺴﺮﺗﺎ! درﻳﻐﺎ! دردا!‬
‫ِ‬
‫اﻣﺮوز دﮔﺮ ﺷﺪ ﻓﺮدا‪:‬‬ ‫اﻣﺮوز ﻫﻢ‬
‫و آن ﻧﻴﺰ ﻫﻤﻴﻦ ﻓﺮدا دﻳﺮوز ﺷﻮد‪:‬‬
‫ﻓﺮﻳﺎدا! وﺣﺸﺘﺎ! درﻳﻐﺎ! دردا!‬

‫رﺑﺎﻋﻰ ﻫﺎى اﺳﻤﺎﻋﻴﻞ ﺧﻮﻳﻰ ـ ‪١۶۶‬‬

‫ﺑﻴﺴﺘﻢ ﻣﺎرس ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫ﻧﺎﭼﺎرى‬
‫ﻧﺸﮕﻔﺖ ز ﻛﺲ ﻛﻪ ﮔﺎه ﻧﺎﻛﺲ ﮔﺮدد؛‬
‫ﻳﺎ ﭘﻴﺸﺮوﻧﺪه ﺳﻮى واﭘﺲ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﻣﻰ داﻧﻰ؟ در ﻋﻮاﻟ ِﻢ ﮔﺮﺳﻨﮕﻰ‪،‬‬
‫ﺷﺎﻫﻴﻦ ﻫﻢ ﮔﺎﻫﮕﺎه ﻛَﺮﻛﺲ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﺑﻴﺴﺖ و ﭘﻨﺠﻢ ﻣﺎرس ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫دﻳﺪن‬
‫زﻳﺒﺎﺳﺖ ﺟﻬﺎن‪ ،‬ز دﻳﺪﻧﺶ ﺳﻴﺮ ﻣﺸﻮ!‬
‫زﻳﻦ ﻣﺴﺘﻰ ى ﻋﺎﺷﻘﺎﻧﻪ آژﻳﺮ ﻣﺸﻮ!‬
‫ﮔﺮ ﻧﻴﺴﺖ دﮔﺮ ِ‬
‫ﺷﻮر ﺟﻮاﻧﻴﺖ‪ ،‬ﺑﻤﻴﺮ‪:‬‬
‫اﻣﺎ ـ ِ‬
‫دل ﻣﻦ! ـ ﭘﻴﺮ ﻣﺸﻮ! ﭘﻴﺮ ﻣﺸﻮ!‬ ‫ّ‬
‫ﺷﺎﻧﺰدﻫﻢ ﻣﺎرس ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬
 ‫ِ‬
‫ﺧﻮاﺳﺖ ﻣﺮگ‬
‫ِ‬
‫ﭼﺮك ﻛﻴﻨﻪ آﻟﻮده ﺷﻮى‪،‬‬ ‫اى دل! ﭼﻮ ﺑﻪ‬
‫ﻋﺸﻖ آﻳﺪ و ـ ﻋﺸﻖ وار ـ ﭘﺎﻟﻮده ﺷﻮى‪.‬‬
‫ِ‬
‫ﺧﻮاﺳﺖ ﻣﺮگ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻴﺎﮔﺎه و ﻣﺨﻮاه‬ ‫وﻳﻦ‬
‫ﻛﺰ ﻛﻴﻨﻪ و ﻋﺸﻖ‪ ،‬ﻫﺮ دو‪ ،‬آﺳﻮده ﺷﻮى‪.‬‬
‫دوم ژوﺋﻦ ‪ ٩٠‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫ﻧﮕﺮﻳﺴﺘﻦ‬
‫در ﺧﺎك ﻧﮕﺮ ﻛﻪ ﭼﻮن ﭼﻤﻦ ﻣﻰ ﮔﺮدد‪:‬‬
‫و آﻧﮕﻪ ﺑﻪ ﭼﻤﻦ‪ ،‬ﻛﻪ ﻳﺎﺳﻤﻦ ﻣﻰ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﭼﺮﺧﻪ ى ﻫﺴﺖ ﻧﻮ ﺑﻪ ﻧﻮ ﺗﺎزه ﺷﻮد‪:‬‬
‫ِ‬
‫ﭼﺸﻤﺎن ﻣﻦ اﺳﺖ آﻧﭽﻪ ﻛﻬﻦ ﻣﻰ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﻳﻚ ﺗﻜﻪ ام‬

‫ﻧﻬﻢ ﻣﺎرس ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫آﺳﻤﺎن آﺑﻰ ﺑﻔﺮﺳﺖ ـ ‪١۶٧‬‬
‫ِ‬

‫آزادﮔﻰ‬
‫دد ﻧﻴﺴﺖ ددى ﻛﻪ دد ﻧﻤﺎﻳﻰ ﻧﻜﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺷﺎه اﺳﺖ ﮔﺪاﻳﻰ ﻛﻪ ﮔﺪاﻳﻰ ﻧﻜﻨﺪ‪.‬‬
‫در ﻋﺎﻟ ِﻢ آزادﮔﻰ‪ ،‬آن ﺷﻮ ﻛﻪ ﺧﺪاﺳﺖ‪:‬‬
‫و آن ﻧﻴﺰ ﺧﺪاﻳﻰ ﻛﻪ ﺧﺪاﻳﻰ ﻧﻜﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺷﺸﻢ ژوﺋﻦ ‪ ٩٠‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫ﻛﻤﺎل‬
‫رﻓﺘﻢ ﻛﻪ ﺟﻤﺎل ﻣﺮگ را درﻳﺎﺑﻢ‪:‬‬
‫ﺣﺎل ُﻣﺘﻌﺎل ﻣﺮگ را درﻳﺎﺑﻢ‪.‬‬
‫درﻳﺎﻓﺖ ﻣﺮا ﺧﻮاﻫﻴﺪ‪ ،‬آن ﻫﻢ ﺑﻪ ﻛﻤﺎل‪،‬‬
‫ِ‬
‫ﻛﻤﺎل ﻣﺮگ را درﻳﺎﺑﻢ‪.‬‬ ‫زآن ﭘﺲ ﻛﻪ‬
‫ﺑﻴﺴﺖ و ﻧﻬﻢ اﻛﺘﺒﺮ ‪ ٩١‬ـ ﻟﻨﺪن‬
 ‫ﻳﺎران‬
‫ﻏﻢ ﻫﺎ ﺑﻪ ﻏﻤﻢ ﻓﺰود ﻏﻤﺨﻮارى ﺗﺎن‪.‬‬
‫زد ﺻﺪ ﮔﺮﻫﻢ ﺑﻪ ﻛﺎرﻫﻤﻜﺎرى ﺗﺎن‪.‬‬
‫از دﺷﻤﻨﻰ ى دﺷﻤﻨﻢ آﺳﻴﺐ رﺳﻴﺪ‪،‬‬
‫ﻳﺎران‪ ،‬وﻟﻰ آﻧﭽﻨﺎن ﻧﻪ ﻛﺰ ﻳﺎرى ﺗﺎن‪.‬‬
‫ﻳﻜﻢ ﻧﻮاﻣﺒﺮ ‪ ٩١‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫اﺑﻠﻬﺎﻧﮕﻰ‬
‫در ﻛﺎر ﺗﻮ ـ آى ﻣﻦ! ـ ﺗﻮ را ﻳﺎرى ﻧﻴﺴﺖ؛‬
‫ﻛﺎر ﺗﻮ اﺑﻠﻬﺎﻧﻪ ﺗﺮ ﻛﺎرى ﻧﻴﺴﺖ‪:‬‬‫وز ِ‬
‫ﻛﺎﻻى ﺗﻮ ﺷﻌﺮاﺳﺖ ﺑﻪ ﺷﻬﺮى ﻛﻪ در آن‬
‫ﺗﻴﺮاژه و واژه را ﺧﺮﻳﺪارى ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬

‫رﺑﺎﻋﻰ ﻫﺎى اﺳﻤﺎﻋﻴﻞ ﺧﻮﻳﻰ ـ ‪١۶٨‬‬

‫ﺑﻴﺴﺘﻢ ﻓﻮرﻳﻪ ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫ﭘﺎﺳﺦ‬
‫ِ‬
‫ﻗﺒﺎﻳﻞ ﺑﻰ ﻫﻨﺮى!‬ ‫اى ِ‬
‫ﺧﺎن ﻫﻤﻪ‬
‫ِ‬
‫ﻧﺎﻃﻮر ﻫﺰار دﺷﺖ ﺑﻰ ﺑﺮگ و ﺑﺮى!‬
‫ﮔﻔﺖ ﺗﻮ ﻛﺠﺎ و ِ‬
‫ﮔﻔﺖ ﻣﻦ‪ ،‬درﺳﻨﺠﺶ؟ـ‬ ‫ِ‬
‫ورى و اﻳﻦ اﺳﺖ درى!‬
‫آن اﺳﺖ درى ّ‬
‫ﻫﺸﺘﻢ ژاﻧﻮﻳﻪ ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫از دﻏﻠﻜﺎرى ى دوﺳﺖ‬

‫ﺟﺎﻧﻢ ﺑﻪ ﻟﺐ آﻣﺪ از دﻏﻠﻜﺎرى ى دوﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﻜﺮش‪ ،‬ﻧﻪ ﻗﺒﺎ ﻛﻪ‪ ،‬ﺑﺮ درﻳﺪ از ﻣﻦ ﭘﻮﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺮ ﺑﻨﺪ ﻟﺐ از درو ِغ زﻳﺒﺎ ﮔﻔﺘﻦ‪:‬‬
‫ﻛﻢ ﮔﻮى‪ :‬ﻫﺮ آﻧﭽﻪ ت رﺳﺪ از دوﺳﺖ ﻧﻜﻮﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻴﺴﺖ و دوم ﻣﺎرس ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬
 ‫ﻓﺮارى‬
‫آواره ز ﺧﺎﻧﻪ ى ﺗﺒﺎرى ﮔﺸﺘﻰ؛‬
‫رﻓﺘﻰ و ﺑﻪ ﮔﻮﺷﻪ اى ﺣﺼﺎرى ﮔﺸﺘﻰ‪.‬‬
‫ِ‬
‫ﻏﺮﺑﺖ ﺗﻮ ﺑﺎزت ﻳﺎﺑﻨﺪ‬ ‫ﻏﺎﻓﻞ ﻛﻪ ﺑﻪ‬
‫آﻧﺎن ﻛﻪ ز دﺳﺘﺸﺎن ﻓﺮارى ﮔﺸﺘﻰ‪.‬‬
‫ﻫﻔﺪﻫﻢ ﻣﺎرس ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫از ﻳﺎران‬
‫در ﻏﺮﺑﺖ‪ ،‬ﺻﺪ ﻫﺰار ﺧﻮارى دﻳﺪن‬
‫ِ‬
‫ﺣﺮﻣﺖ ﺧﻮﻳﺶ ﺧﻮﻳﺶ ﻋﺎرى دﻳﺪن‬ ‫وز‬
‫ﺳﻬﻞ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺮ اﻳﻦ ﺟﻤﻠﻪ اﮔﺮ ﻧﻔﺰاﻳﺪ‬
‫از ﻳﺎران ﻧﻴﺰ ﻧﺎﺑﻜﺎرى دﻳﺪن‪.‬‬
‫ﻳﻚ ﺗﻜﻪ ام‬

‫ﺷﺎﻧﺰدﻫﻢ ﻣﺎرس ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫آﺳﻤﺎن آﺑﻰ ﺑﻔﺮﺳﺖ ـ ‪١۶٩‬‬
‫ِ‬

‫ﭘﻨﺪ‬
‫ِ‬
‫ﮔﻮش ﻛﺮت!‬ ‫ِ‬
‫دﺷﻤﻦ ﺗﻮ‬ ‫ﭼﺸﻤﺖ ﻛﻮر! اى‬
‫ﮔﻔﺘﻢ‪ ،‬ﻧﺸﻨﻴﺪى و درآﻣﺪ ﭘﺪرت‪:‬‬
‫ﺧﺮ ﮔﺮ ﺷﻮى‪ ،‬اﻟﺒﺘﻪ ﺳﻮارت ﮔﺮدﻧﺪ؛‬
‫ﻣﻴﺶ ار ﺷﻮى‪ ،‬اﻟﺒﺘﻪ ﺑ ُﺒ ّﺮﻧﺪ ﺳﺮت‪.‬‬
‫ﻫﻔﺪﻫﻢ ﻣﺎرس ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫دﺳﺘﺂورد‬
‫ِ‬
‫ﮔﻠﺒﺎﻧﮓ ﺧﺮوس‪.‬‬ ‫از ﺧﺎﻧﻪ ﺑﺮون ﺷﺪم ﺑﻪ‬
‫ﺑﺮﮔﺸﺘﻢ ﺳﻮى ﺧﺎﻧﻪ ﺑﺎ ﺷﺎ ِم ﻋﺒﻮس‪.‬‬
‫ﺑﺮدم ﺑﺮ دوش ﻛﻮﻟﻪ ﺑﺎرى ا ّﻣﻴﺪ؛‬
‫آوردم ﺑﺎز ﻛﻮﻫﻮارى اﻓﺴﻮس!‬
‫ﻫﺠﺪﻫﻢ ﻣﺎرس ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬
 ‫ﺑﺎﻳﺴﺘﻪ وﻟﻰ ﻧﻪ ﺑﺲ ‪...‬‬
‫ﺣﻀﻮر ِ‬
‫دل ﺗﻮ‪:‬‬ ‫ِ‬ ‫ﺑﺎﻳﺎﺳﺖ‪ ،‬وﻟﻰ ﻧﻪ ﺑﺲ‪،‬‬
‫ﭼﻨﺪان ﻛﻪ ﺷﺮا ِر دل و ﺷﻮ ِر ِ‬
‫دل ﺗﻮ‪.‬‬
‫ﺗﺎ ـ ﺷﺎﻳﺪ ـ از آن ﺑﺮون ﺗﺮاود ﻣﻰ ى ﺷﻌﺮ‪:‬‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻪ ﺗﺮك ﺧﻮرد ﺑﻠﻮ ِر ِ‬
‫دل ﺗﻮ‪.‬‬
‫ﻫﺸﺘﻢ دﺳﺎﻣﺒﺮ ‪ ٩١‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫ﺷﻌﺮ‬
‫در ﺟﺎ ِم دﻟﺖ ِ‬
‫زﻫﺮ ﺟﻨﻮن ﻣﻰ رﻳﺰد‪:‬‬
‫)ﺑﻴﻬﻮده ﻣﭙﺮس ﭼﻨﺪ و ﭼﻮن ﻣﻰ رﻳﺰد‪(:‬‬
‫ﺷﻌﺮ اﺳﺖ و‪ ،‬ﮔﺮﻓﺘﻪ ِ‬
‫ﻧﺸﺘﺮ واژه ﺑﻪ دﺳﺖ‪،‬‬
‫ﺟﺎن ﺗﻮ ﺧﻮن ﻣﻰ رﻳﺰد‪.‬‬ ‫ِ‬
‫ﺷﺎﻫﺮگ ِ‬ ‫از‬

‫رﺑﺎﻋﻰ ﻫﺎى اﺳﻤﺎﻋﻴﻞ ﺧﻮﻳﻰ ـ ‪١٧٠‬‬

‫ﻫﺸﺘﻢ دﺳﺎﻣﺒﺮ ‪ ٩١‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫َا ُ‬
‫ﻓﺸﺮه‬
‫ﺑﻴﻬﻮده ﺑﻪ ِ‬
‫ﻛﺎر واژﮔﺎن ﻣﻰ ﻛﻮﺷﻢ‪،‬‬
‫ﻛﺎﻳﻦ ﺣﺲ را ﺟﺎﻣﻪ ى زﺑﺎن درﭘﻮﺷﻢ‪:‬‬
‫ﺷﻌﺮ اﺳﺖ و ﻣﻦ اﻳﻦ ﻟﺤﻈﻪ ﻛﻪ‪ ،‬درﺑﻮﺳﻪ ى ﺗﻮ‪،‬‬
‫ﻓﺸﺮه ى ِ‬
‫ﺟﺎن ﺟﻬﺎن ﻣﻰ ﻧﻮﺷﻢ‪.‬‬ ‫از َا ُ‬
‫ﻳﺎزدﻫﻢ دﺳﺎﻣﺒﺮ ‪ ٩١‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫ﮔﺮﻳﺰ از ﻣﺤﺘﻮم‬
‫ﺗﺎ ﺷﻌﺮ ﻣﺮا ﺻﻮت ﻧﭙﻨﺪارى و ﺣﺮف‪:‬‬
‫َﺤﻮش اﮔﺮ ﭼﻪ ِ‬
‫ﻋﻤﺮ ﺧﻮد ﻛﺮدم ﺻﺮف‪:‬‬ ‫در ﻧ َ‬
‫ِ‬
‫ﻧﺸﺎﻧﮕﺮ ﮔﺮﻳﺰ از ﻣﺤﺘﻮم‪:‬‬ ‫ﻧﻘﺸﻰ ﺳﺖ‬
‫ِ‬ ‫ِ‬
‫ﻫﻤﭽﻮن ﻗﻄﺮات ﺧﻮن آﻫﻮ در ﺑﺮف‪.‬‬
‫دوازدﻫﻢ دﺳﺎﻣﺒﺮ ‪ ٩١‬ـ ﻟﻨﺪن‬
 ‫ﺗﺮاوش‬
‫ﺷﺮط اﺳﺖ ز ﺟﺎم ﻋﺸﻖ ﺳﺮﻣﺴﺘﻰ ى ﺗﻮ؛‬
‫و آﻧﮕﺎه ﺑﻪ ﻛﺎر واژه ﺗﺮدﺳﺘﻰ ى ﺗﻮ‪.‬‬
‫ﺷﻌﺮ از ﺗﻮ ﺗﺮآود‪ ،‬وﻟﻰ‪ ،‬آﻧﮕﺎه ﻛﻪ ﺷﻌﺮ‬
‫ﺟﺰ ﺧﻮد ﻧﮕﺬاﺷﺖ ﻫﻴﭻ در ﻫﺴﺘﻰ ى ﺗﻮ‪.‬‬
‫ﺳﻴﺰدﻫﻢ دﺳﺎﻣﺒﺮ ‪ ٩١‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫ﺑﺮاى »آﻗﺎ«ﻳﻰ از ﻫﻢ ﻣﻴﻬﻨﺎن ﺗﻮاﻧﮕﺮﻣﺎن‪ ،‬درﻏﺮﺑﺖ‪،‬‬

‫ﻛﻪ َازَ ش ﺑﺮاى ﭘﻴﺸﺒﺮدن ﻛﺎرى ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ‪ ،‬ﻛﻤﻚ ﻣﺎﻟﻰ‬
‫ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ و ﻓﺮﻣﻮده ﺑﻮد‪:‬‬
‫ـ »ﺗﺎ ﺑﺒﻴﻨﻴﻢ ﭼﻪ ﻣﻰ ﺷﻮد!« ‪...‬‬
‫ﺑﺮاى »آﻗﺎ« ى‪...‬‬
‫اى آن ﻛﻪ ﻫﺰار ﮔﻨﺞ ﺷﺎﻳﺎن دارى!‬
‫ﺑﺲ ﺧﻮاﺳﺘﻪ‪ ،‬ﭘﻨﻬﺎن و ﻧﻤﺎﻳﺎن‪ ،‬دارى!‬
‫رﻧﺠﻰ ﺳﺖ دم اﻓﺰون ِ‬
‫ﻳﻚ ﺗﻜﻪ ام‬

‫زر روزاﻓﺰوﻧﺖ‪،‬‬
‫در ﺑﺨﺸﺶ‪ ،‬اﮔﺮ ﻃﺒ ِﻊ ﮔﺪاﻳﺎن دارى!‬
‫آﺳﻤﺎن آﺑﻰ ﺑﻔﺮﺳﺖ ـ ‪١٧١‬‬
‫ِ‬

‫ﺑﻴﺴﺖ و ﻫﺸﺘﻢ ژوﺋﻦ ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫ﻧﺸﻨﺎﺳﺪم اﻳﻦ ﻋﺼﺮ‬

‫ﻧﻪ ﭼﻮﭘﺎن‪ ،‬ﻧﻪ ﮔﺮگ‪ ،‬ﻧﻪ ﻣﻴﺶ آﻣﺪه ام؛‬
‫ﻧﻪ ﻣﺮگ آﻳﻴﻦ‪ ،‬ﻧﻪ ﻛﻴﻨﻪ ﻛﻴﺶ آﻣﺪه ام‪.‬‬
‫ﻧﺸﻨﺎﺳﺪَ م اﻳﻦ ﻋﺼﺮ و ﻧﺪارد ُﮔﻨَﻬﻰ‪:‬‬
‫َ‬
‫ِ‬
‫ﻣﻦ ﭘﻴﺶ ﺗﺮ از زﻣﺎن ﺧﻮﻳﺶ آﻣﺪه ام‪.‬‬
‫ﺳﻰ ام ژوﺋﻴﻪ ‪ ٩٣‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫*‬
‫ﻏﺮﺑﺖ‬
‫در ﺷﺐ‪ ،‬ﻛﻪ ﺳﻴﺎه اﺳﺖ و ﺗﻬﻰ ﭼﻮن روزم‪،‬‬
‫ِ‬
‫ﮔﻮﻫﺮ اﺷﻚ ﺷﺒﭽﺮاغ اﻓﺮوزم‪.‬‬ ‫از‬
‫ﺗﺎ ﭼﻬﺮه ى آدﻣﻰ ز ﻳﺎدم ﻧﺮود‪،‬‬
‫ﻳﻚ ﭼﻨﺪ در آﻳﻴﻨﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻰ دوزم‪.‬‬
‫ﭘﺎﻧﺰدﻫﻢ آورﻳﻞ ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬
‫* ﺑﺎ واﻣﻰ از ﻓﺮاﻧﻜﺎ‪.‬‬
 ‫دﺷﻤﻦ زﻧﺪﮔﺎﻧﻰ!‬
‫ِ‬ ‫اى‬
‫ِ‬
‫دﺷﻤﻦ زﻧﺪﮔﺎﻧﻰ‪،‬اى ﻣﺮگ ﭘﺮﺳﺖ!‬ ‫اى‬
‫اى از ﻣﻰ ى ﺧﻮن و ﻛﻴﻦ و ﻧﺎداﻧﻰ ﻣﺴﺖ!‬
‫وﻗﺘﻰ ﻛﻪ ﺗﻤﺎم ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ ﻛﺸﺘﻪ ﺷﺪﻧﺪ‪،‬‬
‫ﻓﺮﻳﺎد زﻧﻰ ﻛﻪ‪ُ :‬ا ّﻣﺖ از ﺑﻨﺪ ﺑﺮﺳﺖ!‬
‫ﺗﻴﺮ ‪ ٦٠‬ـ ﺗﻬﺮان‬

‫ﻧﺎم ﺗﻮ ﻧﺸﺎن ﻣﺮگ‬

‫ِ‬
‫اﻳﻤﺎن ﺗﻮ ﻣﺮگ!‬ ‫دﻳﻦ ﺗﻮ‪ِ ،‬‬
‫آﻳﻴﻦ ﺗﻮ‪،‬‬ ‫اى ِ‬
‫ﺣﻖ ﺣﻴﺎت‪ ،‬ﺣﻜ ِﻢ دﻳﻮان ﺗﻮ ﻣﺮگ!‬ ‫در ِ‬
‫ِ‬
‫ﻧﺸﺎن ﻣﺮگ و ﺗﻮ زﻧﺪه‪ ،‬از آﻧﻚ‬ ‫ﻧﺎ ِم ﺗﻮ‬
‫وا ﻣﻰ رﻣﺪ از ﭘﻠﺸﺘﻰ ى ِ‬
‫ﺟﺎن ﺗﻮ ﻣﺮگ!‬ ‫َ َ‬

‫رﺑﺎﻋﻰ ﻫﺎى اﺳﻤﺎﻋﻴﻞ ﺧﻮﻳﻰ ـ ‪١٧٢‬‬

‫ﺗﻴﺮ ‪ ٦٠‬ـ ﺗﻬﺮان‬

‫ﻣﺰار ﻣﺤﺠﻮﺑﻰ‬
‫ﺑﺮ ِ‬
‫در ﻏﺮﺑﺖ اﮔﺮ ﭼﻪ ﻣﻰ ﺗﻮان دﻳﺮى زﻳﺴﺖ‪،‬‬
‫ﭼﻴﺰى ﺑﺘﺮ از ُﻣﺮدن در ﻏﺮﺑﺖ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫ﻣﻦ ﺑﻮدم و اﻳﻦ ﻓﻜﺮ و ﻏﺮوﺑﻰ دﻟﺘﻨﮓ؛‬
‫اﺑﺮ آﻣﺪ و ﺑﺎ ﻣﻦ ﺑﻪ ِ‬
‫ﻣﺰار ﺗﻮ ﮔﺮﻳﺴﺖ‪.‬‬
‫ﻳﻜﻢ اﻛﺘﺒﺮ ‪ ٩٣‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫ﭼﻨﻴﻦ ﮔﻔﺖ ﺑﺮﺷﺖ‬

‫ﻧﺎﮔﺎه دﻟﻢ ﺑﺎﻧﮓ ﺑﺮآرد ﻛﻪ‪» :‬ﺑﺎﻳﺴﺖ!‬
‫در رﻓﺘﻨﺖ‪ ،‬اﻳﻦ ﺷﻮر و ﺷﺘﺎب از ﭘﻰ ى ﭼﻴﺴﺖ؟‬
‫از ﺧ ّﻄﻪ اى آﻳﻰ ﻛﻪ ﻧﺒﻮدت دﻟﺨﻮاه؛‬
‫ﭘﻮﻳﻰ ﺳﻮى ﺧ ّﻄﻪ اى ﻛﻪ دﻟﺨﻮاﻫﺖ ﻧﻴﺴﺖ‪«.‬‬
‫ﻳﻜﻢ اﻛﺘﺒﺮ ‪ ٩٣‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬
 ‫ﺧﺪاى ﺗﻮ‬
‫ﺟﻮﺷﻨﺪه ﻧﺸﺪ ﺧﻮد ﺑﻪ ﺧﻮد اﻳﻦ ﭼﺸﻤﻪ ى زﻳﺴﺖ‪:‬‬
‫اﻳﻦ ﮔﻮﻳﻰ و ﭘﺮﺳﻰ ﻛﻪ ﺧﺪا ﻛﻰ ﻳﺎ ﭼﻴﺴﺖ؟‬
‫»ﺳﺎزﻧﺪه ى اﻳﻦ ﺟﻬﺎن« ﭘﺲ آﻧﮕﻪ ﺧﻮاﻧﻰ‪:‬‬
‫آن را ﻛﻪ ﺑﻪ ﺟﺰ ﺳﺎﺧﺘﻪ ى وﻫ ِﻢ ﺗﻮ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫ﻳﻜﻢ اﻛﺘﺒﺮ ‪ ٩٣‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫ﻣﺮگ ﭘﺮوﻳﺰ‬
‫ﺷﺎﻳﺪ ز ﺷﻜﺴﺖ واﭘﺴﻴﻦ دﻟﮕﻴﺮى؛‬
‫ﻳﺎ آن ﻛﻪ‪ ،‬ﺧﻮد‪ ،‬از دﻳﺪن ﻳﺎران ﺳﻴﺮى‪:‬‬
‫ﺑﻮدى و ﻛﻨﻮن‬
‫ّ‬ ‫ِ‬
‫ﺑﻴﺪارﺗﺮ زﻣﺎﻧﻪ‬
‫ﺑﻴﺪار ﻧﻤﻰ ﺷﻮى ﺑﻪ ﻫﻴﭻ آژﻳﺮى‪.‬‬
‫ﻳﻚ ﺗﻜﻪ ام‬

‫ﻳﻜﻢ اﻛﺘﺒﺮ ‪ ٩٣‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫آﺳﻤﺎن آﺑﻰ ﺑﻔﺮﺳﺖ ـ ‪١٧٣‬‬
‫ِ‬

‫ﻳﺎدى از دﻛﺘﺮ ﻣﺼﺪق‬ ‫ﺧﻮب اﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﻴﺴﺘﻰ!‬

‫ﺧﻮدﺑﺎﺧﺘﻪ ى ﭘﻮﭼﻰ ى ﻫﻴﭻ اﻧﺪﻳﺸﺎن‪،‬‬
‫ِ‬
‫ﺧﻮﻳﺸﺎن ﺗﻮﻫﻢ ﺷﺪﻧﺪ از ﺑﻰ ﺧﻮﻳﺸﺎن‪.‬‬
‫ِ‬
‫راﻫﺸﻨﺎس وادى ى ﺧﻮدﻳﺎﺑﻰ!‬ ‫اى‬
‫ﺧﻮب اﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﻴﺴﺘﻰ‪ ،‬ﻧﻤﻰ ﺑﻴﻨﻰ ﺷﺎن!‬
‫دﻫﻢ اﻛﺘﺒﺮ ‪ ٩٣‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫و ﺑﺎ واﻣﻰ از ﺧﻮدش‬ ‫ِ‬

‫ﻳﺎد م‪ .‬اﻣﻴﺪ‬
‫اﻳﻦ ُﻣﺮﻏﻚ ﻋﺎﺷﻖ‪ ،‬ﺑﻪ اﻣﻴﺪ ﮔﻞ وﺑﺮگ‪،‬‬
‫ﭘﺮ زد‪ ،‬ﻫﻤﻪ ﺳﻮ‪ ،‬در ِ‬
‫دل ﺗﻮﻓﺎن وﺗﮕﺮگ‪،‬‬
‫وآﻧﮕﺎه‪ ،‬ﭼﻮ آﺗﺶ ﻛﻪ ﺑﺮ او آب زﻧﻨﺪ‪،‬‬
‫ِ‬
‫ﺧﺮوش او ﺑﻪ ﺧﺎﻣﻮﺷﻰ ى ﻣﺮگ‪.‬‬ ‫ﭘﻴﻮﺳﺖ‬
‫ﺑﻴﺴﺖ و ﺳﻮم ﻧﻮاﻣﺒﺮ ‪ ٩٣‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬
 ‫ﻧﺸﺎﻧﻪ‬
‫ﭼﻮن ژاﻟﻪ‪،‬ﺗﻤﺎ ِم ﺧﻮد ﻓﺮو ﺑﺎر و ﺑﺮو‪.‬‬
‫ﺑﺬرى‪ ،‬ا َﮔ َﺮت ﻫﺴﺖ‪ ،‬ﻓﺮو ﻛﺎر و ﺑﺮو‪.‬‬
‫ﻧﻰ ﭼﻮن ﺳﮕﻰ از ﺑﻮل ﺑﻪ ره‪ ،‬ﺑﻞ‪ ،‬ﭼﻮ ﺑﻬﺎر‪،‬‬
‫از ﮔﻞ ﺑﻪ ﭼﻤﻦ ﻧﺸﺎﻧﻪ ﺑﮕﺬار و ﺑﺮو‪.‬‬
‫ﻫﺠﺪﻫﻢ دﺳﺎﻣﺒﺮ ‪ ٩٣‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫ﭘﺎﻳﺎن ﺳﺨﻦ‬
‫ِ‬
‫دﻳﺪى ﻛﻪ زﻣﺎﻧﺖ ﺑﻪ ﺳﺮ آﻣﺪ ﺑﺎ ﻫﻴﭻ‪،‬‬
‫ﺟﺰ ﻫﻴﭻ ﻧﻴﺎﻓﺘﻰ در اﻳﻦ ﻫﻴﭽﺎ ﻫﻴﭻ؟‬
‫رودى ﺑﻪ ﻛﻮﻳﺮ ﺑﻮدى‪ ،‬از ﺟﻨﺲ ﺳﺮاب‪:‬‬
‫از ﻫﻴﭻ ﺑﺮآﻣﺪى ورﻓﺘﻰ ﺗﺎ ﻫﻴﭻ!‬

‫رﺑﺎﻋﻰ ﻫﺎى اﺳﻤﺎﻋﻴﻞ ﺧﻮﻳﻰ ـ ‪١٧۴‬‬

‫ﻧﻮزدﻫﻢ دﺳﺎﻣﺒﺮ ‪ ٩٣‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫ﭘﺎﻳﺎن ﺟﻬﺎن‬
‫ِ‬
‫ِ‬
‫ﺳﻮد ﺗﻮ ﻧﺒﻮد‪.‬‬ ‫ﺳﺮﻣﺎﻳ ”ﻪ ﻋﻤﺮ ﺗﻮ ﺑﻪ‬
‫ِ‬
‫ﻓﺮود ﺗﻮ ﻧﺒﻮد‪.‬‬ ‫ﻓﺮﺟﺎ ِم ﻓﺮاز ﺟﺰ‬
‫رﻓﺘﻰ‪ ،‬ﭼﻮ ﺟﻬﺎ َﻧﻜَﺖ ﻧَﻤﻮد ﺗﻮ ﮔﺮﻓﺖ‪:‬‬
‫ِ‬
‫ﻧﻤﻮد ﺗﻮ ﻧﺒﻮد‪.‬‬ ‫ِ‬
‫ﺑﻮد ﺗﻮ ـ درﻳﻎ! ـ ُﺟﺰ‬
‫ﻧﻮزدﻫﻢ دﺳﺎﻣﺒﺮ ‪ ٩٣‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫ﺷﺪن‬
‫ﻫﺮ روز دﮔﺮ ﮔﺮدم و ﻫﺮ ﺟﺎ ﮔﺮدم‪.‬‬
‫از ﺧﻮﻳﺶ ُﮔ َﻤﻢ‪ :‬ﭼﻪ ﻛﺎر‪ ،‬ﭘﺲ‪ ،‬ﺑﺎ دﮔﺮم؟!‬
‫اﻣﺮوز ﭼﻨﻴﻨﻢ ﻛﻪ ﺷﻤﺎ ﻣﻰ ﺑﻴﻨﻴﺪ‪:‬‬
‫دﻳﺮوز دﮔﺮﺑﻮدم وﻓﺮدا دﮔﺮم‪.‬‬
‫ﻧﻮزدﻫﻢ دﺳﺎﻣﺒﺮ ‪ ٩٣‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬
 ‫ﭘﻮﻳﻪ‬
‫ﻧﺰدرﻳﺎ آﻳﻴﻢ و ﻧﻪ از ﺻﺤﺮاﻳﻴﻢ‪:‬‬
‫ِ‬
‫ﺟﻬﺎن آب و ﮔﻞ ﻣﻰ آﻳﻴﻢ‪.‬‬ ‫زان ﺳﻮى‬
‫در ﭘﻮﻳﻪ ى ﻛﻴﻬﺎﻧﻰ ى ﺧﻮد‪ ،‬اﻣﺸﺒﻪ را‬
‫ِ‬
‫ﻣﻬﻤﺎن ﻗﻬﻮه ﺧﺎﻧﻪ ى دﻧﻴﺎﻳﻴﻢ‪.‬‬
‫ﻧﻮزدﻫﻢ دﺳﺎﻣﺒﺮ ‪ ٩٣‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫ﻣﻴﻎ و ﺳﺘﻴﻎ‬
‫ِ‬
‫ﻣﻬﺮ ﺗﻮ و ﻣﻦ ﭼﻮ آن ﻣﻴﻎ اﺳﺖ و ﺳﺘﻴﻎ‪:‬‬
‫وﻗﺘﻰ ﻛﻪ ﺳﺘﻴﻎ ُﮔﻢ ﺷﻮد در دل ﻣﻴﻎ‪.‬‬
‫ﻧﮕﺬارى ﺗﺎ ﭼﻨﺎن ﻧﻤﺎﻳﻢ ﻛﻪ ﻣﻨﻢ‪:‬‬
‫ِ‬
‫ﻳﺎر ﻣﻨﻰ و دﺷﻤﻨﻢ‪ ،‬اى درد و درﻳﻎ!‬
‫ﻳﻚ ﺗﻜﻪ ام‬

‫ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﻜﻢ دﺳﺎﻣﺒﺮ ‪ ٩٣‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫آﺳﻤﺎن آﺑﻰ ﺑﻔﺮﺳﺖ ـ ‪١٧۵‬‬
‫ِ‬

‫ﺣﺮف ﺑﻰ ﺟﺎ‬
‫ﮔﻔﺘﻢ ﻛﻪ‪» :‬دﮔﺮ ِ‬
‫در ﺗﻤﻨّﺎ ﻧﺰﻧﻢ؛‬
‫ﺳﺮ ﺑﺮ ِ‬
‫در ﻫﺮ ﺑﻰ ﺳﺮ و ﺑﻰ ﭘﺎ ﻧﺰﻧﻢ‪«.‬‬
‫ﭘﻨﺪاﺷﺖ ورا ﮔﻮﻳﻢ و‪ ،‬رﻧﺠﻴﺪه‪ ،‬ﺑﺮﻓﺖ‪:‬‬
‫ِ‬
‫ﺣﺮف ﺑﻰ ﺟﺎ ﻧﺰﻧﻢ!‬ ‫ﺗﺎ ﻣﻦ ﺑﺎﺷﻢ ﻛﻪ‬
‫دﻫﻢ ژاﻧﻮﻳﻪ ‪ ٩٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫دﻳﺪار‬
‫دوﺷﻴﻨﻪ‪ ،‬ﮔﺬارى ﺑﻪ وى اﻓﺘﺎد ﻣﺮا‪.‬‬
‫ِ‬
‫ﻫﻤﺮﻧﮓ ﺧﺰان ﻳﺎﻓﺖ و ﻧﺎﺷﺎد ﻣﺮا‪.‬‬
‫ِ‬
‫آﻏﻮش ﺗﻮ ﺑﻮد‪«.‬‬ ‫ﮔﺮﻳﺎن‪ ،‬ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬ﺑﻬﺎرم‬
‫ﮔﻞ ﺳﺮخ ﺑﻮﺳﻪ اى داد ﻣﺮا‪.‬‬‫ﺧﻨﺪان‪ِ ،‬‬
‫ﻳﺎزدﻫﻢ ژاﻧﻮﻳﻪ ‪ ٩٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬
 ‫ﻗﻨﺎﻋﺖ‬
‫ﻣﺎ زﻧﺪﮔﻰ اﻻّ ﺑﻪ ﻣﻨﺎﻋﺖ ﻧﻜﻨﻴﻢ؛‬
‫وﻳﻦ ﻓﻘﺮ ﺑﻬﺎﻧﻪ ى دﻧﺎﺋﺖ ﻧﻜﻨﻴﻢ‪.‬‬
‫ﺑﺮ ﺳﻔﺮه ى آزادى و آزادﮔﻰ اﺳﺖ‪،‬‬
‫ﺗﻨﻬﺎ‪ ،‬ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﺎ ﺣﻀﺮ ﻗﻨﺎﻋﺖ ﻧﻜﻨﻴﻢ‪.‬‬
‫دﻫﻢ ژاﻧﻮﻳﻪ ‪ ٩٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫ﻣﻌﺎﻣﻠﻪ!‬
‫ﺧﺎم اﺳﺖ و ﺟﻮان‪ .‬ﮔﻮﻳﺪم‪» :‬آرى‪ ،‬آرى‪:‬‬
‫رام اﻧﺪ ﺗﻮ را زﻧﺎن‪ ،‬ﻛﻪ ﻧﺎﻣﻰ دارى!«‬
‫ﻣﻰ ﮔﻮﻳﻤﺶ‪» :‬اﻳﻦ ﻧﺎم ﺳﭙﺎرم ﺑﻪ ﺗﻮ ﻣﻦ‪:‬‬
‫ﻛﻴﺮ ﺧﻮد ﺑﻪ ﻣﻦ ﺑﺴﭙﺎرى!«‬‫ﺷﺮط آن ﻛﻪ ﺗﻮ ِ‬

‫رﺑﺎﻋﻰ ﻫﺎى اﺳﻤﺎﻋﻴﻞ ﺧﻮﻳﻰ ـ ‪١٧۶‬‬

‫ﻳﺎزدﻫﻢ ژاﻧﻮﻳﻪ ‪ ٩٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫واﭘﺴﻴﻦ داور‬
‫در زﻧﺪﮔﻰ ى ﺗﻮ‪ ،‬ﻫﺮﭼﻪ ﮔﻮﻳﺪ ﻫﺮ ﻛﺲ‪،‬‬
‫ﺧﻮد‪ ،‬ﻧﻴﺴﺖ ﺑﻪ ﺟﺰ ﺗﻮ واﭘﺴﻴﻦ داور ﻛﺲ‪.‬‬
‫در ﻛﺎم و ُﻣﺸﺎم ﺗﻮ ُﺑﻮد ﻃﻌ ِﻢ ﻃﻌﺎم‪:‬‬
‫ﭘﺲ‪ ،‬ﺧﻮاﻫﻰ ﺑﺎز ﺑﺎش و ﺧﻮاﻫﻰ ﻛﺮﻛﺲ‪.‬‬
‫دوازدﻫﻢ ژاﻧﻮﻳﻪ ‪ ٩٤‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫اﻳﻦ ﭼﺮﺧﻪ ى ‪...‬‬

‫ﮔﻮﻳﻨﺪ ﻣﺴﺎﻓﺮان اﻗﺼﺎى وﻃﻦ‪:‬‬
‫واﮔﺸﺖ ﺷﻪ اﺳﺖ ُا ِ‬
‫ﻣﻴﺪ اﺑﻨﺎى وﻃﻦ‪.‬‬ ‫ِ‬
‫اﻳﻦ ﭼﺮﺧﻪ ى ﺷﺎه و ﺷﻴﺦ ﺗﺎ ﭼﺮﺧﺎن اﺳﺖ‪،‬‬
‫اى واى وﻃﻦ! واى وﻃﻦ! واى وﻃﻦ!‬
‫دوازدﻫﻢ ژاﻧﻮﻳﻪ ‪ ٩٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬
 ‫آﻳﻴﻨﻪ روﻳﺎ!‬
‫ﺑﺎدى‪ ،‬اﮔﺮ ازﻧﺴﻴﻢ ﭼﺎﻻك ﺗﺮى‪.‬‬
‫ﺧﺮﺳﻰ‪ ،‬اﮔﺮاز ُﮔﺮاز ﺑﻰ ﺑﺎك ﺗﺮى‪.‬‬
‫ﺑﺎ آن دل اﻧﺪوده ﺑﻪ ﻗﻴﺮت ﭼﻪ ﻛﻨﻢ؟‬
‫ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﻛﺰ آﻳﻴﻨﻪ‪ ،‬ﺑﻪ رو‪ ،‬ﭘﺎك ﺗﺮى‪.‬‬
‫ﭼﻬﺎردﻫﻢ ژاﻧﻮﻳﻪ ‪ ٩٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫ﺑﺎ ﺷﺒﺎﻫﻨﮓ‬
‫اﻳﻦ ﺳﺎن ﻛﻪ ﺷﺒﺎﻫﻨﮓ ﺑﻪ ﻓﺮﻳﺎد آﻣﺪ‪،‬‬
‫ﭘﻨﺪارى اش آﺷﻴﺎﻧﻪ ﺑﺮ ﺑﺎد آﻣﺪ‪:‬‬
‫ﻳﺎ آن ﻛﻪ ﻏﻢ دل ﻣﺮا ﻣﻰ داﻧﺪ‬
‫ِ‬
‫زﻻل ﻣﻴﻬﻨﻢ ﻳﺎد آﻣﺪ‪.‬‬ ‫ِ‬
‫ﺻﺒﺢ‬ ‫ﻛﺰ‬
‫ﻳﻚ ﺗﻜﻪ ام‬

‫ﭘﺎﻧﺰدﻫﻢ ژاﻧﻮﻳﻪ ‪ ٩٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫آﺳﻤﺎن آﺑﻰ ﺑﻔﺮﺳﺖ ـ ‪١٧٧‬‬
‫ِ‬

‫َﺧ َﺒﺮ‬
‫ز آﻓﺎق ﻫﻴﺎﻫﻮى ﺳﻮاران آﻣﺪ‪،‬‬
‫ِ‬
‫رﺧﺸﻴﺪن ﺷﻤﺸﻴﺮ ﺗﺘﺎران آﻣﺪ‪،‬‬
‫آﺷﻔﺖ زﻣﻴﻦ و ِ‬
‫رﻧﮓ ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﭘﺮﻳﺪ ‪...‬‬
‫ﻧﻪ! ﻫﻴﭻ ﺧﺒﺮ ﻧﺒﻮد‪ :‬ﺑﺎران آﻣﺪ!‬
‫ﭘﺎﻧﺰدﻫﻢ ژاﻧﻮﻳﻪ ‪ ٩٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫ﺷﺐ‪ ،‬ﻫﺮ ﺷﺒﻪ ‪...‬‬

‫ﺣﺎﺷﺎ ﻛﻪ دﻣﻰ در دﻟﻢ آﻳﺪ ﻏ ِﻢ ﻣﺮگ‪:‬‬
‫زﺧﻤﻰ ﺳﺖ ﺑﻪ ﺟﺎﻧﻢ ﻛﻪ ‪ ...‬ﺧﻮﺷﺎ ﻣﺮﻫ ِﻢ ﻣﺮگ‪.‬‬
‫ﺷﺐ‪ ،‬ﻫﺮﺷﺒﻪ‪ ،‬ﺑﺎده ﻣﻰ ﺧﻮرم‪ :‬ﺷﺎدى ى آﻧﻚ‬
‫ﻳﻚ ِ‬
‫روز دﮔﺮ ﭘﻴﺸﺘﺮ آﻣﺪ د ِم ﻣﺮگ‪.‬‬
‫ﺷﺎﻧﺰدﻫﻢ ژاﻧﻮﻳﻪ ‪ ٩٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬
 ‫َﻣ َﺮض!‬
‫ﻧﺰ ﺧﺼﻢ ﺑﻪ دﺳﺖ و ﭘﺎى ﺑﻨﺪى دارم؛‬
‫ﻧﻪ دﻟ َﺒ َﺮك ﺟﻔﺎ ﭘﺴﻨﺪى دارم؛‬
‫ﻧﺰ ﻫﻴﭻ َﻣ َﺮض ﺑﻪ ﺟﺎن ﮔﺰﻧﺪى دارم‪:‬‬
‫ﺑﺎ اﻳﻦ ﻫﻤﻪ‪َ ،‬اه ﻛﻪ ِ‬
‫ﺣﺎل ﮔﻨﺪى دارم‪.‬‬
‫ﺷﺎﻧﺰدﻫﻢ ژاﻧﻮﻳﻪ ‪ ٩٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫ﻫﻴﺎﻫﻮى ﺑﺴﻴﺎر ‪...‬‬

‫ﻫﻴﭽﻰ و ﭘﻴﺎم ِ‬
‫آور ﻫﻴﭻ‪:‬‬ ‫ّ‬ ‫ﻧﺎم آور‬
‫ِ‬
‫ﮔﻮﻫﺮ ﻫﻴﭻ‪.‬‬ ‫ِ‬
‫ﺑﻮد ﺗﻮ ُﺑ َﻮد ﻧﻤﻮدى از‬
‫ﺑﺴﻴﺎر ﺗﻜﺎﭘﻮ ﻛﻪ ﻛﻨﻰ در ره ﭘﻮچ؛‬
‫ﺑﺴﻴﺎر ﻫﻴﺎﻫﻮ ﻛﻪ ﻛﻨﻰ ﺑﺮ ِ‬
‫ﺳﺮ ﻫﻴﭻ‪.‬‬

‫رﺑﺎﻋﻰ ﻫﺎى اﺳﻤﺎﻋﻴﻞ ﺧﻮﻳﻰ ـ ‪١٧٨‬‬

‫ﺷﺎﻧﺰدﻫﻢ ژاﻧﻮﻳﻪ ‪ ٩٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫آﻣﺎج‬
‫ِ‬
‫ﻧﺎﮔﻬﺎن دﻟﺨﻮاه ﺷﻤﺎ!‬ ‫اى ﻣﺮﮔﻢ‬
‫ِ‬
‫ﻧﺎﮔﺎه ﺷﻤﺎ‪.‬‬ ‫دﻟﺨﻮاه ﻣﻦ اﺳﺖ ِ‬
‫ﺗﻴﺮ‬
‫ﺗﺎ ﻛﻰ ﺑﻪ ﺳﺮا ِغ وﻗﺖ ﻣﻦ ﻣﻰ آﻳﻴﺪ‪:‬‬
‫اﻳﻨﺠﺎم ﻧﺸﺴﺘﻪ‪ ،‬ﭼﺸﻢ در ِ‬
‫راه ﺷﻤﺎ‪.‬‬
‫ﺷﺎﻧﺰدﻫﻢ ژاﻧﻮﻳﻪ ‪ ٩٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫ﭘﺎﻳﺎﻧﻪ‬
‫داﻧﻢ ﻛﻪ دﻟﻢ ﻧﺸﺎﻧﻪ ى ﺗﻴﺮ ﺑﻼﺳﺖ؛‬
‫ﻫﺮ ﺟﺎ ﻛﻪ روم‪ ،‬ﺗﻴﺮ ﺑﻼ ﻧﻴﺰ آﻧﺠﺎﺳﺖ؛‬
‫و آن ﺗﻴﺮ ﻣﺮا ﻧﻘﻄﻪ ى آﻏﺎز ﺑﻘﺎﺳﺖ‬
‫و آﻏﺎزه ى ﭘﺎﻳﺎﻧﻪ ى دﻧﻴﺎى ﺷﻤﺎﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻫﻔﺪﻫﻢ ژاﻧﻮﻳﻪ ‪ ٩٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬
 ‫ﻗﺎﻟﻰ ى اﻳﺮاﻧﻰ‬
‫ِ‬
‫آراﻳﺶ ﺑﺎغ ﻫﺎى ُﺧ ّﺮم دارد‪.‬‬
‫ﻳﺎران را ﻫﻤﻨﺸﻴﻦ و ﻫﻤﺪم دارد‪.‬‬
‫اﻟﮕﻮى ﻫﻨﺮ ﻗﺎﻟﻰ ى اﻳﺮاﻧﻰ دان‪:‬‬
‫زﻳﺒﺎﻳﻰ و ﻛﺎر ُﺑﺮد ﺑﺎ ﻫﻢ دارد‪.‬‬
‫ﻫﺠﺪﻫﻢ ژاﻧﻮﻳﻪ ‪ ٩٤‬ـ ﻟﻨﺪن‬

‫اﻋﺘﻴﺎد‬
‫ﻳﺎراى دل و ِ‬
‫ﺟﺎن رواﻧﻢ ﺷﺪه اى‪.‬‬
‫ِ‬
‫ﺗﻮش ﺗﻮاﻧﻢ ﺷﺪه اى‪.‬‬ ‫ِ‬
‫ﻫﻮش ﺧﺮد و‬
‫درد ﻣﻨﻰ و ِ‬
‫ﺗﺮك ﺗﻮ ﻧﺘﻮاﻧﻢ ﮔﻔﺖ‪:‬‬ ‫ِ‬
‫ِ‬
‫اﻋﺘﻴﺎد ﺟﺎﻧﻢ ﺷﺪه اى‪.‬‬ ‫ﭘﻴﺮاﻧﻪ ﺳﺮ‪،‬‬
‫ﻳﻚ ﺗﻜﻪ ام‬

‫ﻫﺠﺪﻫﻢ ژاﻧﻮﻳﻪ ‪ ٩٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫آﺳﻤﺎن آﺑﻰ ﺑﻔﺮﺳﺖ ـ ‪١٧٩‬‬
‫ِ‬

‫روﺑﺎه‬
‫ﮔﺮ ﺗ َ‬
‫َﺴﺨﺮﻛﻰ‪ ،‬ﮔﺎه‪ ،‬ﺑﻪ روﺑﺎه زﻧﻢ‪،‬‬
‫ﻣﺎﻧﺎش ﻛﻨﻢ ﺑﻪ ﺷﻴﺦ و ﻗﻬﻘﺎه زﻧﻢ‪.‬‬
‫ِ‬
‫ﻓﻀﻞ وى‪ ،‬ار ﻧﻪ‪ ،‬ﺑﺲ ﻫﻤﻴﻦ ﻗﺪر ﻛﻪ‪،‬ﺧﻮد‪،‬‬ ‫در‬
‫ﻣﻦ ﻧﻴﺰ ُدﻣﻰ ﺑﻪ ﺧﻤﺮه ﮔﻬﮕﺎه زﻧﻢ!‬
‫ﻧﻮزدﻫﻢ ژاﻧﻮﻳﻪ ‪ ٩٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫اﺳﺘﺪﻻل‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻪ ﺳﺮاى دﻳﮕﺮى ﻫﻢ ﺑﺎﺷﺪ؛‬
‫زﻳﻨﺠﺎ ﺑﻪ‪ ،‬ﺟﺎى دﻳﮕﺮى ﻫﻢ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻦ اﻳﻦ ﻫﻤﻪ ﺑﺎور ﻛﻨﻢ ـ اى ﻋﺎﻟﻢ دﻳﻦ! ـ‬
‫ﺷﺮط آن ﻛﻪ ﺧﺪاى دﻳﮕﺮى ﻫﻢ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻧﻮزدﻫﻢ ژاﻧﻮﻳﻪ ‪ ٩٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬
 ‫ﻣﮋده!‬
‫ﻣﻰ ﮔﻔﺖ‪»:‬ﻛﺴﻰ ﺑﻪ ﺳﻮى ﻣﺎ ﻣﻰ آﻳﺪ‬
‫ﻛﺰ آﻣﺪﻧﺶ ﺑﻮى ﺧﺪا ﻣﻰ آﻳﺪ‪«.‬‬
‫ﻣﻦ ُﺑﻐﺾ ﻓﺮو ﺧﻮردم و‪ ،‬ﺧﻨﺪان‪ ،‬ﮔﻔﺘﻢ‪:‬‬
‫ـ »اﻓﺴﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﮔﻮﺷﻢ آﺷﻨﺎ ﻣﻰ آﻳﺪ!«‬
‫ﻧﻮزدﻫﻢ ژاﻧﻮﻳﻪ ‪ ٩٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫ﺣﻀﻮر ﻣﺮگ‬
‫ِ‬ ‫ﺣﺲ‬
‫ّ‬
‫ِ‬
‫ﻋﺎﻗﺒﺖ ﻛﺎر ﺑﻴﻨﺪﻳﺶ و ﺑﺮو‪.‬‬ ‫از‬
‫ﻣﻰ ﺑﻴﻦ ﻛﻪ ﭼﻪ ﻣﻰ ﺑﻴﻨﻰ در ﭘﻴﺶ و ﺑﺮو‪.‬‬
‫ِ‬
‫ِﺣﻀﻮر ﻣﺮگ ﺑﺲ »واﮔﻴﺮا*« ﺳﺖ‪:‬‬ ‫ﺣﺲ‬‫اﻳﻦ ّ‬
‫ﺑﮕﺬار ﻣﺮا ﺑﻪ ﻋﺎﻟ ِﻢ ﺧﻮﻳﺶ و ﺑﺮو‪.‬‬

‫رﺑﺎﻋﻰ ﻫﺎى اﺳﻤﺎﻋﻴﻞ ﺧﻮﻳﻰ ـ ‪١٨٠‬‬

‫ﺑﻴﺴﺘﻢ ژاﻧﻮﻳﻪ ‪ ٩٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫ﭼﻴﺴﺘﺎن‬
‫ز آراﻳﻪ ﺑﻪ ﺑﺎد رﻓﺘﻪ ﺗﺎ ﭘﺎﻳﻪ ى او‪.‬‬
‫ذاﺗﻴﺶ ﻛﻪ ﻫﺴﺖ ﻧﻴﺴﺖ ﺟﺰ ﺳﺎﻳﻪ ى او‪.‬‬
‫ﻳﻚ ﻃﺎﻗﻪ ﺣﺮﻳﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻴﺪ ﺗﺎرﻳﺦ‬
‫ﺧﻮرده ﺳﺖ و ﺟﻮﻳﺪه ﻻﻳﻪ در ﻻﻳﻪ ى او‪.‬‬
‫ﺑﻴﺴﺖ و ﺳﻮم ژاﻧﻮﻳﻪ ‪ ٩٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫ﻓﺮﺳﺎﻳﺶ‬
‫ﺳﺮ ﺷﻌﺮ وﻣﻘﺎﻟﻪ ﺳﺖ ﻣﺮا‪،‬‬‫ﻧﻪ ﺣﺎل و ِ‬
‫ِ‬
‫ﻛﺸﻴﺪن ﭘﻴﺎﻟﻪ ﺳﺖ ﻣﺮا‪.‬‬ ‫ﻧﻪ ِ‬
‫ذوق‬
‫ﻣﻦ ﺧﺴﺘﻪ ى روز و ﻫﻔﺘﻪ وﻣﺎه ﻧﻰ ام‪:‬‬
‫ِ‬
‫ﻓﺮﺳﺎﻳﺶ ﺷﺶ ﻫﺰار ﺳﺎﻟﻪ ﺳﺖ ﻣﺮا‪.‬‬
‫ﺑﻴﺴﺖ و ﺳﻮم ژاﻧﻮﻳﻪ ‪ ٩٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫* ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎى »واﮔﻴﺮدار« ـ ﻛﻪ‪ ،‬ﺑﻪ ﮔﻤﺎن ﻣﻦ‪ ،‬واژ ”ه ﺑﺪرﻳﺨﺘﻰ ﺳﺖ‪.‬‬

 ‫ﻳﻚ ﺗﻨﻪ ﻳﺎ ﻳﻚ ﺳﺮه؟‬
‫ِ‬
‫ﻏﺮﺑﺖ ﺧﻮد ﻫﻢ ﺑﻪ وﻃﻦ زﻳﺴﺘﻪ ام‪:‬‬ ‫در‬
‫ﺗﻨﻬﺎ ﻧﻪ ﺑﻪ ﺟﺎن و دل‪ ،‬ﺑﻪ ﺗﻦ زﻳﺴﺘﻪ ام‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﺧﻮﻧﻢ َر َود از دل‪ ،‬ﮔﻮﻳﻰ‬
‫ﺗﺎرﻳﺨﺶ را ﻳﻚ ﺗﻨﻪ ﻣﻦ زﻳﺴﺘﻪ ام‪.‬‬
‫ﺑﻴﺴﺖ و ﺳﻮم ژاﻧﻮﻳﻪ ‪ ٩٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫ﻧﺎزم ﺑﻪ ِ‬
‫اﻣﻴﺪ ﺧﻮد‬
‫آﻧﺴﻮى و ﺟﺪاى از ﺗﻮ و ﻣﻦ‪ ،‬ﻣﺎﻳﻰ ﻫﺴﺖ‪.‬‬
‫ﻫﺮ ﺟﺎ ﺑﺎﺷﻰ‪ ،‬وراى آن ﺟﺎﻳﻰ ﻫﺴﺖ‪.‬‬
‫ﻧﺎزم ﺑﻪ ُا ِ‬
‫ﻣﻴﺪ ﺧﻮد‪ ،‬ﻛﻪ در ﻳﻠﺪا ﻧﻴﺰ‬
‫از ﻳﺎد ﻧﻤﻰ ﺑﺮد ﻛﻪ ﻓﺮداﻳﻰ ﻫﺴﺖ‪.‬‬
‫ﻳﻚ ﺗﻜﻪ ام‬

‫ﺑﻴﺴﺖ و ﻫﻔﺘﻢ ﻓﻮرﻳﻪ ‪ ٩٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫آﺳﻤﺎن آﺑﻰ ﺑﻔﺮﺳﺖ ـ ‪١٨١‬‬
‫ِ‬

‫ﭼﺎﭘﻠﻮس‬
‫ﺑﺮ ِ‬
‫ﮔﻮر ﺧﻮد ار ﺑﻴﻨﻤﺖ‪ ،‬از ُﭘﺮروﻳﻰ‪،‬‬
‫ﻛﻪ ﻣﻰ ﺑﺴﺘﺎﻳﻰ ام ﺑﻪ ﻧﻴﻜﻮ ﺧﻮﻳﻰ‪،‬‬
‫ﺑﺮﺧﻴﺰم و ﺑﺮ ﺳﺮت زﻧﻢ ﺳﻨﮓ ﻟﺤﺪ‬
‫ﻛﻪ‪ :‬ﺑﺎز‪ ،‬ﺑﻪ درﻳﻮزه‪ ،‬دروﻏﻰ ﮔﻮﻳﻰ!‬
‫ﭘﻨﺠﻢ ﻣﺎرس‪ ٩٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫ﻳﺎ ﻋﺸﻖ ‪...‬‬

‫ﺑﺪ ﻫﻤﺮﻫﺎن ﻧﺨﻮاﻫﻢ دﻳﮕﺮ‪.‬‬ ‫ﻧﻴﻚ و ِ‬
‫ﺑﻴﺶ و ﻛ ِﻢ اﻳﻦ ﺟﻬﺎن ﻧﺨﻮاﻫﻢ دﻳﮕﺮ‪.‬‬
‫ﺟﺰ ﻋﺸﻘﻰ ﺟﺎودان‪ ،‬و ﮔﺮ دﺳﺖ ﻧﺪاد‪،‬‬
‫ﺟﺰ ﻣﺮﮔﻰ ﻧﺎﮔﻬﺎن ﻧﺨﻮاﻫﻢ دﻳﮕﺮ‪.‬‬
‫ﺑﻴﺴﺖ وﻫﺸﺘﻢ ﻣﺎرس ‪ ٩٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬
 ‫‪ ...‬ﻳﺎ ﻣﺮگ‬
‫ﺟﺰ ﻋﺸﻖ ﻧﻤﻰ ُﺟﺴﺖ دﻟﻢ‪ ،‬اﻻّ ﻣﺮگ‪.‬‬
‫ﻣﻰ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ‪» :‬ﻳﺎ ِ‬
‫ﻋﺸﻖ دل آﺳﺎ ﻳﺎ ﻣﺮگ!«‬
‫ﻋﺸﻖ آرزوﻳﻰ ﺑﻮد و ‪ ...‬ﺑﺮآﻣﺪ؛ و آﻧﮕﺎه‬
‫ﻳﺎدى ﺷﺪ و ﻣﺎﻧْﺪ و ‪ ...‬ﻣﺎﻧْﺪ ‪ ...‬و ﻣﺎﻧَﺪ ‪ ...‬ﺗﺎ ﻣﺮگ‪.‬‬
‫ﺑﻴﺴﺖ و ﻫﺸﺘﻢ ﻣﺎرس ‪ ٩٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫اى دل‬
‫اى دل! ﭼﻪ ﻋﻨﺎدﻫﺎ ﻛﻪ ﻛﺮدى ﺑﺎ ﻣﺮگ‪،‬‬
‫ﻛﺰ »ﻫﻴﭻ« ﻫﻢ آﻳﺪ ﻛﻢ‪ ،‬درﻣﻌﻨﺎ‪ ،‬ﻣﺮگ!‬
‫ﻣﻌﻨﺎى ﺟﻬﺎن ﺑﮕﻮ َﻳ َﻤﺖ ـ ﺗﺎ داﻧﻰ ـ‬
‫اﻣﺮوز ﻫﻤﻪ ﻋﺸﻖ ُﺑ َﻮد‪ ،‬ﻓﺮدا ﻣﺮگ‪.‬‬

‫رﺑﺎﻋﻰ ﻫﺎى اﺳﻤﺎﻋﻴﻞ ﺧﻮﻳﻰ ـ ‪١٨٢‬‬

‫ﺑﻴﺴﺖ و ﻫﺸﺘﻢ ﻣﺎرس ‪ ٩٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫دم ﺧﻮش‬
‫ِ‬
‫ﺑﺮ ﺑﺎﻟﺸﻰ آرام ﻧﮕﻴﺮد َﺳ َﺮﻛﻢ‪:‬‬
‫ُﺟﺰ ﺑﺮ ِﭘﺮ ﻗﻮى ﺳﻴﻨ ”ﻪ دﻟ َﺒ َﺮﻛﻢ‪.‬‬
‫ُﺟﺰ اﻳﻦ د ِم ﺧﻮش ﭼﻴﺴﺖ ﺑﻬﺸﺖ‪ ،‬ار ﺑﺎﺷﺪ؟ ـ‬
‫اﻧﮕﺎر ﺑﻪ ﺗﺒﻌﻴﺪ ﻛﻪ ﻧﻪ‪ ،‬در َد َرﻛﻢ‪.‬‬
‫ﺑﻴﺴﺖ و ﻧﻬﻢ ﻣﺎرس ‪ ٩٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫اﻟﮕﻮى ﺑﻬﺸﺖ‬
‫ﺑﺮﺧﻴﺰ و ﺳﻮى ﺧﺪاى ﺧﻮاﺑﻴﺪه ى ﻣﻦ‬
‫*‬

‫ﭘﻴﻐﺎم ﺑﺮ از ِ‬
‫ﺟﺎن ﺟﻬﺎن دﻳﺪه ى ﻣﻦ‪.‬‬ ‫َ‬
‫ِ‬
‫ﮔﻮ‪ :‬ﺧﻴﺰ و ﺑﻬﺸﺖ ﺧﻮﻳﺶ ﻣﻰ ﺳﺎز از ﻧﻮ‪:‬‬
‫اﻟﮕﻮﻳﺶ ﻟﺤﻈﻪ ﻫﺎى دزدﻳﺪه ى ﻣﻦ!‬
‫ﺑﻴﺴﺖ و ﻧﻬﻢ ﻣﺎرس ‪ ٩٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫* ﺑﻪ ﺟﺎى »ﺧﻮاﺑﻴﺪه« ‪ ،‬ﻫﺮﻛﻪ ﺧﻮش داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻰ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﮕﺬارد‪ُ :‬‬
‫»ﺑﮕﺰﻳﺪه«‪ .‬ﺧﻮدم »ﻧﺎدﻳﺪه« را ﻧﻴﺰ ﻣﻰ ﭘﺴﻨﺪم‪ .‬و »ﻗﺎﻓﻴﻪ ‪ ...‬را )ﻫﻢ‪ ،‬در‬
‫اﻳﻨﺠﺎ( ﮔﻮ ﻫﻤﻪ ﺳﻴﻼب ﺑﺒﺮ«‪.‬‬
 ‫ِ‬
‫ﺧﻮاﺳﺖ ﺟﺎوﻳﺪى‬
‫ِ‬
‫ﺧﻮاﺳﺖ ﺟﺎوﻳﺪى ات از ﺑﻰ ﺧﺒﺮى ﺳﺖ‪:‬‬ ‫اﻳﻦ‬
‫ﺧﻮد‪ ،‬ﻧﺎ ِم ﺗﻮ ﻫﻢ ـ ﭼﻮ ﺷﺎم و ﺑﺎﻣﺖ ـ ﺳﭙﺮى ﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻋﺼﺮ ﺗﻮ زﻣﺎﻧﻪ ى ﺷﺘﺎب اﺳﺖ و ﮔﺬر‪:‬‬ ‫ِ‬
‫ﺟﺎوﻳﺪى ِ‬
‫ازآن رﻓﺘﻪ ﻫﺎى ﺑﺸﺮى ﺳﺖ‪.‬‬
‫ﭘﻨﺠﻢ آورﻳﻞ ‪ ٩٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫ﺑﺎدى ﺗﻮ‬
‫در ﺷﻌﺮ‪ ،‬ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪ ﺗﺄﻳﻴﺪ ﻧﻰ ام‪:‬‬
‫زﻳﺮا ﻛﻪ ِز ِ‬
‫ارج ﺧﻮد ﺑﻪ ﺗﺮدﻳﺪ ﻧﻰ ام‪.‬‬
‫از ﺟﺎ ﻧﺮوم ﺑﻪ ﻫﺎى و ﻫﻮى ﭼﻮ ﺗﻮﻳﻰ‪:‬‬
‫ﺑﺎدى ﺗﻮ‪ ،‬ﺑﻠﻰ؛ وﻟﻴﻚ ﻣﻦ ﺑﻴﺪ ﻧﻰ ام‪.‬‬
‫ﻳﻚ ﺗﻜﻪ ام‬

‫ﺑﻴﺴﺖ و ﻧﻬﻢ ﻣﺎرس ‪ ٩٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫آﺳﻤﺎن آﺑﻰ ﺑﻔﺮﺳﺖ ـ ‪١٨٣‬‬

‫ﻧﮕﺮاﻧﻰ‬
‫ِ‬

‫از رﻳﺸﻪ ى ﻣﻦ آب ﺧﻮرد ﺑﺮگ ﺷﻤﺎ‪:‬‬

‫اى واى ﺷﻤﺎ‪ ،‬اﮔﺮ ﻛﻨﻢ ِ‬
‫ﺗﺮك ﺷﻤﺎ!‬
‫ِ‬
‫ﻣﺮدن ﺧﻮد ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﻣﻦ ﻣﻰ ﺗﺮﺳﻢ‪:‬‬ ‫از‬
‫ﻣﺮگ ﻣﻦ آﻏﺎز ﺷﻮد ِ‬
‫ﻣﺮگ ﺷﻤﺎ‪.‬‬ ‫از ِ‬
‫ﺑﻴﺴﺖ و ﭼﻨﺪم دﺳﺎﻣﺒﺮ ‪ ٩٣‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬
‫»اى ﻳﺎ ِر ﻳﮕﺎﻧﻪ! وارﻫﺎن از دوﻳﻰ ام؛‬
‫وز ﻣﻦ ﺑﺴﺘﺎن ﻣﻨﻰ‪ ،‬ﻋﻄﺎ ﻛﻦ ﺗﻮﻳﻰ ام‪:‬‬
‫ِ‬
‫ﺳﻌﻴﺪ ﻳﻮﺳﻒ ﮔﺮدان‪:‬‬ ‫ﺟﺎﻧﻢ ﺗﻬﻰ از‬
‫ﻟﺒﺮﻳﺰ ﻛﻦ از اﺳﻤﺎﻋﻴﻞ ﺧﻮﻳﻰ ام‪«.‬‬
‫از رﺑﺎﻋﻰ ﻫﺎى دوﺳﺘﺎﻧﻪ ى‬
‫ﺳﻌﻴﺪ ﻳﻮﺳﻒ ﺑﺮاى ﻣﻦ‬

‫ﺑﺎ ﺳﻌﻴﺪ ﺟﺎن ﻳﻮﺳ‪s‬‬

‫‪١‬‬
‫ﻳﻜﺘﺎى زﻣﺎﻧﻪ اى‪ ،‬دوﻳﻰ در ﺗﻮ ﻣﺒﺎد‪.‬‬
‫ﺟﺰ ِ‬
‫ﺟﺎن ﺳﻌﻴﺪى ﻛﻪ ﺗﻮﻳﻰ در ﺗﻮ ﻣﺒﺎد‪.‬‬

‫رﺑﺎﻋﻰ ﻫﺎى اﺳﻤﺎﻋﻴﻞ ﺧﻮﻳﻰ ـ ‪١٨۴‬‬

‫ﺟﺎن و ِ‬
‫دل او ﻳﻜﺴﺮه داغ اﺳﺖ و درﻳﻎ‪:‬‬
‫ِ‬
‫اﺳﻤﺎﻋﻴﻞ ﺧﻮﻳﻰ در ﺗﻮ ﻣﺒﺎد‪.‬‬ ‫ﻫﻴﭻ از‬

‫‪٢‬‬
‫ﺑﺎ آن ﻛﻪ ﺻﺪ اﻧﺠﻤﻦ ﻣﺨﺎﻟﻒ دارم‪،‬‬
‫دﺷﻤﻦ ﺑﺴﻰ از ﻋﺎﻣﻰ و ﻋﺎرف دارم‪،‬‬
‫ﺧﺎﻃﺮ ﻧﭙﺬﻳﺮدم ﭘﺮﻳﺸﺎﻧﻰ‪ :‬از آﻧﻚ‬
‫ِ‬
‫ﺳﻌﻴﺪ ﻳﻮﺳﻒ دارم‪.‬‬ ‫ﻏﻤﺨﻮارى ﭼﻮن‬

‫‪٣‬‬
‫ﺧﻮش دارى اﮔﺮ رو ﺑﻪ روﻳﻢ ﺑﻨﺸﻴﻨﻰ‪،‬‬
‫ِ‬
‫ﮔﻠﺸﻦ ﻫﻤﻨﺸﻴﻨﻰ ام ﮔﻞ ﭼﻴﻨﻰ‪،‬‬ ‫وز‬
‫زﻳﻦ روﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻦ آﻳﻨﻪ ى ِ‬
‫ﺟﺎن ﺗﻮام‪:‬‬
‫ﺟﻤﺎل ِ‬
‫ﺟﺎن ﺧﻮد ﻣﻰ ﺑﻴﻨﻰ‪.‬‬ ‫ِ‬ ‫در ﻣﻦ ﺗﻮ‬
‫ﭼﻬﺎردﻫﻢ ژاﻧﻮﻳﻪ ‪ ٩٢‬ـ ﻟﻨﺪن‬
 ‫ﭼﻨﺪ ﮔﺎﻧﮕﻰ‬
‫ﻣﻰ داﻧﻢ ﺑﺎ دوﺳﺖ و دﺷﻤﻦ ﭼﻪ ﻛﻨﻢ‪:‬‬
‫ﻳﻌﻨﻰ ﻛﻪ ﺑﻪ ﮔﻠﺸﻦ ﭼﻪ‪ ،‬ﺑﻪ ُﮔﻠﺨﻦ ﭼﻪ ﻛﻨﻢ‪.‬‬
‫ﺑﻴﺮون‪ ،‬ﻫﻤﻪ ﻛﺎرﻫﺎ ﺑﻪ ﺳﺎﻣﺎن ﻣﻰ ﮔﻴﺮ‪:‬‬
‫ِ‬
‫درون اﻳﻦ ﻣﻦ ﭼﻪ ﻛﻨﻢ؟!‬ ‫ﺑﺎ اﻳﻦ ﻫﻤﻪ »ﻣﻦ«‬
‫دوم ﻣﻪ ‪ ٩٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫از ﺧﻮﻳﺶ ﮔﺮﻳﺰﻧﺪه‬

‫ﻣﻮج اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻪ ﮔﻮﻫﺮ‪ِ ،‬‬
‫ﻣﻦ آواره ى ﻣﻦ‪:‬‬
‫از ﺧﻮﻳﺶ ﮔﺮﻳﺰﻧﺪه‪ ،‬ﭘﻰ ى ﭼﺎره ى ﻣﻦ‪.‬‬
‫درﻳﺎى ﻧﺒﻮدﻧﻢ ﻣﮕﺮ ْﺑﺮﻫﺎﻧَﺪ‬
‫ﻣﻦ ﺻﺪ ﻫﺰار و ﻳﻚ ﭘﺎره ى ﻣﻦ‪.‬‬ ‫از اﻳﻦ ِ‬
‫ﻳﻚ ﺗﻜﻪ ام‬

‫دوم ﻣﻪ ‪ ٩٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫آﺳﻤﺎن آﺑﻰ ﺑﻔﺮﺳﺖ ـ ‪١٨۵‬‬
‫ِ‬

‫ﮔﺸﺎﻳﺶ‬
‫ﮔﻔﺘﻢ ﻛﻪ‪» :‬ﻣﺮا از ِ‬
‫ﻣﻦ ﻣﻦ اﻳﻤﻦ ﻛﻦ‪«.‬‬
‫ﮔﻔﺘﺎ ﻛﻪ‪» :‬ﺑﺮون از ِ‬
‫ﻣﻦ ﺧﻮد ﻣﺴﻜﻦ ﻛﻦ‪«.‬‬
‫ﮔﻔﺘﻢ ﻛﻪ‪» :‬ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﻰ ﺗﻮان ﻛﺮد اﻳﻦ ﻛﺎر؟«‬
‫ﮔﻔﺘﺎ ﻛﻪ‪» :‬ﺑﻴﺎ‪ ،‬آﻳﻨﻪ اى از ﻣﻦ ﻛﻦ‪«.‬‬
‫دوم ﻣﻪ ‪ ٩٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫از ﺧﻮد ﺑﻴﮕﺎﻧﮕﻰ‬

‫»ﻣﺎ« ﻳﻰ ﻛﻪ رﻫﺶ ﻣﻰ ﺳﭙﺮى »ﻣﺎ« ى ﺗﻮ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫راﻳﻰ ﻛﻪ ﺑﺮ آن ﭘﺎ ﻓﺸﺮى راى ﺗﻮ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫وآن ﻛﺎرﻛﻪ روزاﻧﻪ ﻛﻨﻰ ِ‬
‫ﻛﺎر ﺗﻮ ﻧﻪ؛‬
‫وآن ﺟﺎ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺷﺐ ﺧﺎﻧﻪ ﻛﻨﻰ ﺟﺎى ﺗﻮ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫ﻫﻔﺘﻢ ﻣﻪ ‪ ٩٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬
 ‫ﺧﻮش!‬
‫ازﻣﻰ ُﺑ َﻮد اﻳﻦ ِ‬
‫ﺷﻮر ﺗﻮ‪ ،‬اﻳﻦ ﺗﺐ‪ِ ،‬‬
‫ﺗﺐ ﺧﻮش؛‬
‫ِ‬
‫ﻛﻮﻛﺐ ﺧﻮش؛‬ ‫وز ِ‬
‫ﺟﺎن ﺗﻮ ﺑﺮ دﻣﻴﺪه اﻳﻦ‬
‫در ﭘﺮﺗﻮ آن‪ ،‬ﻣﻰ ﻣﻜﻰ اﻳﻦ ﻟﺐ‪ِ ،‬‬
‫ﻟﺐ ﺧﻮش‪:‬‬
‫ﻓﺮداى ﻣﺮاد اﺳﺖ ـ دﻻ! ـ اﻳﻦ ِ‬
‫ﺷﺐ ﺧﻮش؟!‬
‫ﭘﺎﻧﺰدﻫﻢ ژوﺋﻦ ‪ ٩٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫ﭘﺮﺳﺶ‬
‫ﭘﺮوﻳﺰ! ﺗﻮ ﻧﻴﺴﺘﻰ‪ ،‬وﻟﻰ ﻣﻦ ﻫﺴﺘﻢ‪:‬‬
‫از ﺑﺲ ﻛﻪ ﺑﻪ ِ‬
‫ﺟﺎن اﻳﻦ ﺟﻬﺎن واﺑﺴﺘﻪ م‪.‬‬
‫ﻫﺸﻴﺎر ُﺑ َﻮد ﺑﻪ ﭼﺮﺧﺶ اﻳﻦ ﭼﺮﺧﻪ ى زﻳﺴﺖ؟‬
‫ﺑﺮﺧﻴﺰ ﺑﻴﺎ ﺧﻮدت ﺑﮕﻮ‪ ،‬ﻣﻦ ﻣﺴﺘﻢ!‬

‫رﺑﺎﻋﻰ ﻫﺎى اﺳﻤﺎﻋﻴﻞ ﺧﻮﻳﻰ ـ ‪١٨۶‬‬

‫ﭘﺎﻧﺰدﻫﻢ ژوﺋﻦ ‪ ٩٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫در ﺳﺘﺎﻳﺶ ﻣﺤﻤﺪرﺿﺎ ﻟﻄﻔﻰ‬

‫‪١‬‬
‫اﻧﮕﺎر ﺑﻪ ِ‬
‫ﺗﺎر ﺧﻮد ﺑﻪ ﻛﻴﻦ زﺧﻤﻪ زﻧﻰ‪.‬‬
‫ﺻﺪ ﭘﺮده درى‪ ،‬اﮔﺮ ﭼﻨﻴﻦ زﺧﻤﻪ زﻧﻰ‪.‬‬
‫ﻫﻰ‪ ،‬ﻟﻄﻔﻰ ﺟﺎن! ﻟﻄﻒ ﻛﻦ‪ ،‬آﻫﺴﺘﻪ ﻧﻮاز‪:‬‬
‫ﺗﺎر ِ‬
‫دل ﻣﻦ اﺳﺖ ﻛﺎﻳﻦ زﺧﻤﻪ زﻧﻰ‪.‬‬ ‫ﺑﺮ ِ‬

‫‪٢‬‬
‫از ﭘﻨﺠﻪ ى ﭼﺎ ُﺑﻜَﺖ ﻓﺴﻮن ﻣﻰ رﻳﺰد‪،‬‬
‫آﻣﻴﺰه ى اﻓﺴﻮن و ﺟﻨﻮن ﻣﻰ رﻳﺰد‪.‬‬
‫ﺗﺎر ِ‬
‫دل ﻣﺎ‪:‬‬ ‫اﻳﻦ زﺧﻤﻪ ﻛﻪ ﻣﻰ زﻧﻰ ﺑﻪ ِ‬
‫آﻫﺴﺘﻪ َﺗ َﺮك ﮔﻴﺮ‪ ،‬ﻛﻪ ﺧﻮن ﻣﻰ رﻳﺰد‪.‬‬
 ‫‪٣‬‬

‫ﺗﺎرﺷﻜﻦ!‬
‫ﺳﻴﻢ ﮔﺴﻞ‪ْ ،‬‬
‫اى زﺧﻤﻪ ى ﺗﻮ ْ‬
‫ﻫﻨﺠﺎرﺷﻜﻦ!‬
‫ْ‬ ‫ِ‬
‫ﻫﻨﺠﺎر ﻧﻮاﻫﺎى ﺗﻮ‬
‫ِ‬
‫زﻧﺪان ﻏﻤﺎن را ﺑﻪ ﺑﺮون ﻧﻴﺴﺖ درى‪:‬‬
‫دﻳﻮارﺷﻜﻦ!‬ ‫ِ‬
‫ﺻﻮت‬ ‫ﻫﺎن‪ ،‬ﺗﺎر ﺑﺰن ﺑﻪ‬
‫ْ‬

‫‪۴‬‬
‫از ِ‬
‫ﺗﺎر ﺗﻮ ﻓﺮﻳﺎد ﺟﻨﻮن ﻣﻰ آﻳﺪ‪:‬‬
‫ﻓﺮﻳﺎد ﺟﻨﻮن‪ :‬آه‪ ،‬ﻧﻪ‪ ،‬ﺧﻮن ﻣﻰ آﻳﺪ‪.‬‬
‫ﺧﻮن دل ﻣﻦ اﺳﺖ ﻛﺰ ﺳﻴﻨﻪ ى ﺗﺎر‪،‬‬‫ِ‬ ‫اﻳﻦ‬
‫ﺑﺎ زﺧ ِﻢ ﺗﻮ ﺑﺮ رﮔﺶ‪ ،‬ﺑﺮون ﻣﻰ آﻳﺪ‪.‬‬
‫آﺳﻤﺎن آﺑﻰ ﺑﻔﺮﺳﺖ ـ ‪١٨٧‬‬
‫ِ‬ ‫ﻳﻚ ﺗﻜﻪ ام‬

‫‪۵‬‬

‫اﻳﻦ ﭘﺮده ﻛﻪ ﻣﻰ زﻧﻰ ز ﻫﺮ ﭘﺮده ﺟﺪاﺳﺖ‪:‬‬

‫ﻣﻮﺳﻴﻘﻰ ى ﻫﻤﺨﻮاﻧﻰ ى اﻧﺴﺎن و ﺧﺪاﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻴﺪاد ﺗﻮ ِ‬
‫داد دﻟﻢ اﻣﺸﺐ ﺑﺪﻫﺪ؛‬ ‫ِ‬
‫ﺷﻮر ﺗﻮ ِ‬
‫ﻛﺎر دﻟﻢ اﻣﺸﺐ ﺑﻪ ﻧﻮاﺳﺖ‪.‬‬ ‫وز ِ‬

‫‪۶‬‬
‫از ﺗﺎر ﺷﻨﻴﺪه اى ﺻﺪاى ِ‬
‫دل ﺧﻮﻳﺶ؛‬
‫ﺧﻮش ﺑﺮﻛﺸﻰ از دﻟﺶ ﻧﻮاى دل ﺧﻮﻳﺶ‪.‬‬
‫داﻧﻰ ز ﭼﻪ ﺗﺎرت آﺷﻨﺎى دل ﻣﺎﺳﺖ؟‬
‫زان روى ﻛﻪ ﻣﻰ زﻧﻰ ﺑﺮاى ِ‬
‫دل ﺧﻮﻳﺶ‪.‬‬
‫ﺑﻴﺴﺖ و ﻧﻬﻢ ﻣﻪ ‪ ٩٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬
 ‫ﻣﻌﻨﺎ ﭼﻪ ﺷﻨﺎﺧﺘﻢ ﺟﻬﺎن را؟‬
‫ﻋﻤﺮم ﻫﻤﻪ در ﻛﺎر ﺳﺨﻦ ﺳﺮ ﻛﺮدم‪.‬‬
‫ﻣﺼﻮر ﻛﺮدم‪.‬‬
‫ّ‬ ‫ﺑﺮ ﻟﻮح زﺑﺎن ﺟﻬﺎن‬
‫ﻣﻌﻨﺎ ﭼﻪ ﺷﻨﺎﺧﺘﻢ ﺟﻬﺎن را؟ ﻣﻰ ده‪:‬‬
‫ﻣﻰ ﮔﻮﻳﻤﺖ آن ﮔﻪ ﻛﻪ ﻟﺒﻰ ﺗﺮ ﻛﺮدم!‬
‫ﺑﻴﺴﺖ و ﭼﻬﺎرم ﻣﻪ ‪ ٩٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫ﻣﻌﻨﺎى ﺟﻬﺎن‬
‫از ﭘﺮﺳﻴﺪن ﻛﻨﺎره ﺑﮕﺰﻳﻦ و َﻣ ُﭙﺮس‪.‬‬
‫ُﮔﻞ ﺑﺎش‪ :‬ﺧﻤﻮش و ﺷﺎد ﺑﻨﺸﻴﻦ و َﻣ ُﭙﺮس‪.‬‬
‫ﻣﻌﻨﺎى ﺟﻬﺎن ﺗﻮﻳﻰ‪ ،‬ﺗﻮ‪ :‬ﻣﻰ دان و ﻣﮕﻮى‪.‬‬
‫ﺑﺎﻗﻰ ﻫﻤﻪ ﭘﻮﭼﻰ اﺳﺖ‪ :‬ﻣﻰ ﺑﻴﻦ و َﻣ ُﭙﺮس‪.‬‬

‫رﺑﺎﻋﻰ ﻫﺎى اﺳﻤﺎﻋﻴﻞ ﺧﻮﻳﻰ ـ ‪١٨٨‬‬

‫ﺑﻴﺴﺖ و ﭼﻬﺎرم ﻣﻪ ‪ ٩٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫»ﺗﻮ« ى دﻳﮕﺮ‬
‫ـ »زاﻳﺪ ز ﺗﻤﺎﺷﺎى ﺗﻮ ﻣﻌﻨﺎى ﺟﻬﺎن«‪:‬‬
‫اﻳﻦ ﮔﻔﺖ و ﺷﻨﻴﺪ از ﻣﻦ‪» :‬ﭘﺲ‪ ،‬واى ﺟﻬﺎن!‬
‫ﭼﻮن ﻣﻦ ﮔﺬرم‪ ،‬ﭼﻪ ﻣﺎﻧﺪ ﺧﻮاﻫﺪ؟« ﺧﻨﺪﻳﺪ‬
‫ك‪» :‬آﻳﺪ ﺗﻮى دﻳﮕﺮ ﺑﻪ ﺗﻤﺎﺷﺎى ﺟﻬﺎن‪«.‬‬
‫ﺑﻴﺴﺖ و ﭼﻬﺎرم ﻣﻪ ‪ ٩٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫آﻣﻮزه‬
‫ﻫﻴﭻ اﺳﺖ‪ ،‬ﺧﻮد ار ﻫﻴﭻ ﺑﻤﺎﻧﺪ ﺑﻪ زﻣﺎن؛‬
‫دل ﻫﻴﭻ اﺳﺖ اﻣﺎن‪:‬‬ ‫وز ﻫﻴﭻ ﻫﻤﻴﻦ در ِ‬
‫ﺧﻮاه از ﺳﺤﺮ آﻣﻮز و ﻃﺮﺑﻨﺎك ﺑﻤﻴﺮ‪:‬‬
‫ﺧﻮاﻫﻰ ﭼﻮ ﺷﺒﺎﻧﮕﻬﺎن ُﭘﺮاﻧﺪوه ﺑﻤﺎن‪.‬‬
‫ﺑﻴﺴﺖ و ﭼﻬﺎرم ﻣﻪ ‪ ٩٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬
 ‫رﻓﺘﻦ ﺗﻮ‬
‫ِ‬ ‫ﺑﺎ‬
‫ﺑﻮد ﺗﻮ ﻧﻴﺴﺖ‪ «،‬ﮔﻔﺖ‪» ،‬ﻣﻌﻨﺎى ﺟﻬﺎن‪:‬‬ ‫ـ »ﺟﺰ ِ‬
‫روﺷﻦ ُﺑ َﻮد از ﭼﺸ ِﻢ ﺗﻮ ﻣﻬﺮان و ﻣﻬﺎن‪«.‬‬
‫ﮔﻔﺘﻢ ﻛﻪ‪» :‬ﻣﺮا ﮔﺬﺷﺘﻪ ﮔﻴﺮ‪ ،‬آن ﮔﻪ ﭼﻪ؟«‬
‫ﮔﻔﺖ‪» :‬آن ﺗﻮى دﻳﮕﺮ ﺑﻪ درآﻳﺪ ز ﻧﻬﺎن!«‬
‫ﺑﻴﺴﺖ و ﻫﻔﺘﻢ ﻣﻪ ‪ ٩٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫اﻳﻦ اﻣﺸﺒﻪ‬
‫ِ‬
‫ﻧﻔﺤﺎت ﺑﺎده‪ ،‬ﮔﺮﻣﺖ ﺑﺎدا!‬ ‫دم‪ ،‬از‬
‫وﻳﻦ ِ‬
‫ﺑﺴﺘﺮ وﺻﻞ ﮔﺮم و ﻧﺮﻣﺖ ﺑﺎدا!‬
‫وﻳﻦ اﻣﺸﺒﻪ را ﮔﺮ ِ‬
‫ﺑﺪ ﺑﻮدن ﮔﻮﻳﻰ‪،‬‬
‫از ﺧﻮﺑﻰ ى ﭼﺸ ِﻢ دوﺳﺖ ﺷﺮﻣﺖ ﺑﺎدا!‬
‫ﻳﻚ ﺗﻜﻪ ام‬

‫ﺑﻴﺴﺖ و ﻫﺸﺘﻢ ﻣﻪ ‪ ٩٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫آﺳﻤﺎن آﺑﻰ ﺑﻔﺮﺳﺖ ـ ‪١٨٩‬‬
‫ِ‬

‫ِ‬
‫ﺧﻮاﺳﺖ دروﻳﺶ‬
‫ﻛﻮﻻك ﭼﻪ ﺑﺮگ و ﺑﺎر ﻛﺰ ﺷﺎﺧﻪ ﮔﺴﺴﺖ؛‬
‫ﺣﺘّﺎ ﭼﻪ درﺧﺖ ﻫﺎ ﻛﻪ از رﻳﺸﻪ ﺷﻜﺴﺖ؛‬
‫ِ‬
‫ﺧﻮاﺳـﺖ روﻳﺶ ﺑﺎ ﺑﺎغ‪:‬‬ ‫ﺑﺮﺟﺎﺳﺖ‪ ،‬وﻟﻰ‪،‬‬
‫اﻳﻦ ﮔﻮﺷﻪ‪ ،‬ﺑﺒﻴﻦ‪ ،‬ﺑﺎز ﮔﻠﻰ روﻳﻴﺪه ﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺳﻰ و ﻳﻜﻢ ﻣﻪ ‪ ٩٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫رﺳﺘﻮران ﺣﺎﻓﻆ‪ ،‬ﻟﻨﺪن‬

‫ِ‬
‫ﻛﺘﺎب ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫ﺷﺨﺼﻰ ﺑﻪ ﺳﺮم ﻛﻮﻓﺖ‬
‫ﻛﻪ ت ﻧﻴﺴﺖ ﺧﺒﺮ ز ِ‬
‫ﺷﻌﺮ ِ‬
‫ﻧﺎب ﺣﺎﻓﻆ‪.‬‬
‫از ﺣﺪّ ِ ﺳﺨﻦ ﺷﻨﺎﺳﻰ اش ﭘﺮﺳﻴﺪم‪،‬‬
‫ِ‬
‫ﭼﻠﻮﻛﺒﺎب ﺣﺎﻓﻆ!‬ ‫ﮔﻔﺘﺎ ﻛﻪ ﺧﻮرد‬
‫ﺑﻴﺴﺖ و ﻧﻬﻢ ﺧﺮداد ‪ ٧٣‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬
 ‫ﻫﻤﺨﻮاﺑﮕﻰ‬
‫ﭘﺮﺳﻪ ِ‬
‫زدن دﺳﺘﻢ در ﻣﻮى ﺳﺮت‪:‬‬
‫ﭘﻴﭽﻴﺪن ﺑﺎزوﻳﻢ ﺑﻪ ِ‬
‫ﮔﺮد ﻛﻤﺮت‪:‬‬ ‫ِ‬
‫ِ‬
‫ﭘﻮﺳﺖ ﻣﻦ‪:‬‬ ‫ِ‬
‫ﭘﻮﺳﺖ ﺗﻮ ﺑﺮ‬ ‫ِ‬
‫ﻟﻐﺰﻳﺪن‬
‫ﺷﻌﻠﻪ ِ‬
‫زدن دﻟﻢ‪ِ ،‬‬
‫دل ﺷﻌﻠﻪ ورت ‪...‬‬
‫ﻳﺎزدﻫﻢ ژوﺋﻴﻪ ‪ ٩٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫آﻫﻮى ﻣﻨﻰ ‪...‬‬

‫آﻫﻮى ﻣﻨﻰ اﻣﺸﺐ و آﻫﻮى ﺗﻮام‪:‬‬
‫از ﺑﻮى ﻣﻨﻰ ﻣﺴﺖ و ﻣﻦ از ﺑﻮى ﺗﻮام‪.‬‬
‫ﺑﺎدا ﻛﻪ ﻧﭙﺮﺳﻴﻢ‪ ،‬ﺳﺤﺮﮔﺎه‪ ،‬ﻛﻪ‪ :‬آه‪،‬‬
‫در ﻛﻮى ﻣﻦ ات ﭼﻪ ﻛﺎر و در ﻛﻮى ﺗﻮام!‬

‫رﺑﺎﻋﻰ ﻫﺎى اﺳﻤﺎﻋﻴﻞ ﺧﻮﻳﻰ ـ ‪١٩٠‬‬

‫ﻳﺎزدﻫﻢ ژوﺋﻴﻪ ‪ ٩٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫ﺑﮕﻮ ﻣﮕﻮ!‬
‫ـ »ﻟﺒﻬﺎش ﺑﻠﻰ‪ ،‬وﻟﻰ ﻧﻪ دﻧﺪاﻧﻬﺎﻳﺶ ‪«...‬‬
‫ـ »راﻧﻬﺎش ﺑﻠﻰ‪ ،‬وﻟﻰ ﻧﻪ ﭘﺴﺘﺎﻧﻬﺎﻳﺶ ‪«...‬‬
‫ـ »ﺑﻴﺰارم‪ ،‬اى ﺧﺪا! وﻟﻢ ﻛﻦ ﺑﺮوم‪:‬‬
‫دﻧﻴﺎت ﺑﻠﻰ‪ ،‬وﻟﻰ ﻧﻪ اﻧﺴﺎﻧﻬﺎﻳﺶ!«‬
‫ﻳﺎزدﻫﻢ ژوﺋﻴﻪ ‪ ٩٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫اوج‬
‫ﻣﻦ ﺑﻨﺪه ى اﻳﻦ دﻣﻢ‪ :‬ﻫﻤﻴﻦ ِ‬
‫اوج ﻫﻮس‪:‬‬
‫وﻗﺘﻰ ـ َﻧ َﻔﺲ آﻣﻴﺨﺘﻪ ﻣﺎ را ﺑﻪ َﻧ َﻔﺲ‪،‬‬
‫ﻣﺎر ﺳﻤﺠﻰ ِ‬
‫ﺑﺮﺗﻦ ﻣﻦ ـ‬ ‫ﭘﻴﭽﻴﺪه ﭼﻮ ِ‬
‫ﻓﺮﻳﺎد ﺑﺮآورى ﻛﻪ‪ :‬ﺑﺲ! ﺑﺲ! ﺑﺲ! ﺑﺲ!‬
‫ﻳﺎزدﻫﻢ ژوﺋﻴﻪ ‪ ٩٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬
 ‫ﺧﻮاﻫﺶ ﭘﻮﺳﺖ‬
‫ِ‬
‫ِ‬
‫ﭘﻮﺳﺖ ﻣﻦ ﭘﻮﺳﺘﺖ اﻳﻦ ﺳﺎن ﻛﻪ ﻧﻜﻮﺳﺖ‪،‬‬ ‫ﺑﺎ‬
‫ﻣﻰ ﺗﺮﺳﻢ و ﻣﻰ ﻟﺮزم ﺑﺮ ﺧﻮﻳﺶ‪ ،‬اى دوﺳﺖ!‬
‫ﻣﻰ ﺗﺮﺳﻢ ﻧﻴﻜﻰ اى ﻛﻪ ﻣﻰ ُﺟﺴﺘﻪ َا َﻣﺶ‬
‫ِ‬
‫ﺧﻮاﻫﺶ ﭘﻮﺳﺖ!‬ ‫ﭼﻨﺪان ﻧﺮود ژرف ﺗﺮ از‬
‫ﻳﺎزدﻫﻢ ژوﺋﻴﻪ ‪ ٩٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫ِ‬
‫ﻳﺎد »ﺳﺎﻳﻪ«‬
‫از ﺳﺎﻳﻪ ﺑﻴﺎﻣﻮز ﻛﻪ ﺑﺎور دارد‬
‫ِ‬
‫ذوات دﻳﮕﺮ دارد؛‬ ‫ﻛﺎو ِ‬
‫ﺑﻮد ﺧﻮد از‬
‫وز ِ‬
‫ﺧﺎك ﺧﻀﻮع ﺑﺮﻧﮕﻴﺮد ﺳﺮ‪ ،‬اﮔﺮچ‬
‫ﺗﺎج ِ‬
‫زر آﻓﺘﺎب ﺑﺮ ﺳﺮ دارد‪.‬‬ ‫ِ‬
‫ﻳﻚ ﺗﻜﻪ ام‬

‫ﻳﺎزدﻫﻢ ژوﺋﻴﻪ ‪ ٩٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫آﺳﻤﺎن آﺑﻰ ﺑﻔﺮﺳﺖ ـ ‪١٩١‬‬
‫ِ‬

‫ﺑﺰرگ ﺑﺎﻧﻮى ﻏﺰل‬

‫اى را ِم ﻛﻼ ِم ﺷﻨﮕﺖ آﻫﻮى ﻏﺰل!‬
‫ﻧﻮآﻣﺪه از ﺗﻮ ِ‬
‫ﻃﺮز دﻟﺠﻮى ﻏﺰل!‬
‫ِ‬
‫ﻛﻮﭼﻚ ﺧﻮﻳﺶ‬ ‫ِ‬
‫ﺑﺮادر‬ ‫ﻳﺎدى ﻛﻦ ازاﻳﻦ‬
‫ﺳﻴﻤﻴﻦ ﺧﺎﻧﻢ‪ ،‬ﺑﺰرگ ﺑﺎﻧﻮى ﻏﺰل!‬
‫ﻳﺎزدﻫﻢ ژوﺋﻴﻪ ‪ ٩٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫ِ‬
‫ﻏﻔﻠﺘﮕﻪ ﺷﻌﺮ‬
‫رازى دارم‪ ،‬ﻣﺤﺮ ِم ﭼﺎﻫﻰ ﺟﻮﻳﻢ‪.‬‬
‫ﺗﻨﮓ اﺳﺖ دﻟﻢ‪ ،‬ﻣﺠﺎل آﻫﻰ ﺟﻮﻳﻢ‪.‬‬
‫ِ‬
‫ﻏﻔﻠﺘﮕﻪ ﺷﻌﺮ‪:‬‬ ‫ﺑﺎرﻳﭽﻪ ﻧﻤﻰ ﻛﻨﻢ ﺑﻪ‬
‫از دﻟﻬﺮه ﻫﺎى ﺧﻮد ﭘﻨﺎﻫﻰ ﺟﻮﻳﻢ‪.‬‬
‫ﭘﺎﻧﺰدﻫﻢ ﻓﻮرﻳﻪ ‪ ٩٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬
 ‫ﺳﺮود ﺑﺎزﮔﺸﺖ‬
‫ـ »ﺑﺎ آن ﻛﻪ ﺑﻼﻫﺎ ﺑﻪ ﺳﺮت آﻣﺪه اﺳﺖ‪،‬‬
‫ﺧﻮش ﺑﺎش ﻛﻪ روزى دﮔﺮت آﻣﺪه اﺳﺖ‪«.‬‬
‫اﻳﻨﺶ ﭘﺲ از آن ﮔﻮى ﻛﻪ ﻓﺮﻳﺎد زﻧﻰ‪:‬‬
‫ـ »ﻣﺎدر! ﺑﮕﺸﺎ در‪ ،‬ﭘﺴﺮت آﻣﺪه اﺳﺖ‪«.‬‬
‫ﻫﺠﺪﻫﻢ ژوﺋﻴﻪ ‪ ٩٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫ﺑﺎزﺷﻨﺎﺳﻰ‬
‫ـ »ﺑﻴﮕﺎﻧﻪ ﺻﺪا و واژه ﻫﺎﻳﻰ دارى؛‬
‫ِ‬
‫رﻓﺘﺎر ﺑﻴﮕﺎﻧﻪ ﻧﻤﺎﻳﻰ دارى‪.‬‬
‫ﺑﺎ اﻳﻦ ﻫﻤﻪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﭘﺴﺮ ﻣﻦ ﺑﺎﺷﻰ‪:‬‬
‫زﻳﺮا ﻛﻪ ِ‬
‫ﻧﮕﺎه آﺷﻨﺎﻳﻰ دارى‪«.‬‬

‫رﺑﺎﻋﻰ ﻫﺎى اﺳﻤﺎﻋﻴﻞ ﺧﻮﻳﻰ ـ ‪١٩٢‬‬

‫ﻫﺠﺪﻫﻢ ژوﺋﻴﻪ ‪ ٩٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫ﻣﺮگ اﺳﺖ ﻣﺮا‬

‫ﻣﺮگ اﺳﺖ ﻣﺮا ﻛﻪ در ﻛﻤﻴﻦ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪:‬‬
‫ﻣﻌﻨﺎى ﺟﻬﺎن ﻣﺮا ﻫﻤﻴﻦ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ُﭘﺮ ﮔﻴﺮ ز زﻧﺪﮔﻰ »ﺟﻬﺎن« ﻫﺎى دﮔﺮ‪:‬‬
‫ﻣﻦ ﻣﺮﮔﻢ درﻫﻤﻴﻦ »زﻣﻴﻦ« ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﺑﻴﺴﺖ و ﭘﻨﺠﻢ ژوﺋﻴﻪ ‪ ٩٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫در ﻛﻮﭼﻪ ى ﻋﺎﺷﻘﺎن‬

‫ﻗﺪرت ِ‬
‫ﺷﻴﺦ ﺟﺎﻧﻰ‬ ‫ِ‬ ‫ﻻف آورى از‬
‫ِ‬
‫ﺗﺮﺳﺎﻧﺪن ﻣﺎ ﺟﻨﺒﺎﻧﻰ‪.‬‬ ‫واﻧﮕﺸﺖ ﺑﻪ‬
‫ﻣﻘﻴﻤﻰ و ﻫﻨﻮز‬
‫ّ‬ ‫در ﻛﻮﭼﻪ ى ﻋﺎﺷﻘﺎن‬
‫ﻣﺎ را ز ِ‬
‫ﺳﺮ ﺑﺮﻳﺪه ﻣﻰ ﺗﺮﺳﺎﻧﻰ؟!‬
‫ﭼﻬﺎرم اوت ‪ ٩٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬
 ‫ﺑﺎ ﻣﺎ ﭼﻪ ﺷﺪ؟!‬
‫وﻳﺮان ﺷﺪ اﻳﺮان ﻣﺎن‪ ،‬اى اﻳﺮاﻧﻰ!‬
‫ﺑﺎ ﻣﺎ ﭼﻪ ﻛﻪ‪ ،‬در روﻧﺪ اﻳﻦ وﻳﺮاﻧﻰ‪،‬‬
‫رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻰ ﭼﻪ ﻛﺮد ﺑﺎ ﺧﺎﻣﻨﻪ اى‪،‬‬
‫وز ﺧﺎﻣﻨﻪ اى ﭼﻪ ﮔﻔﺖ رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻰ؟!‬
‫ﭼﻬﺎرم اوت ‪ ٩٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫اﻳﻨﻰ ﻛﻪ ﺗﻮ ﻣﻰ ﻛﻨﻰ‬
‫اﻳﻨﻰ ﻛﻪ ﺗﻮ ﻣﻰ ﻛﻨﻰ ـ ﻣﻨﺎ! ـ ﺑﻨﺪﮔﻰ اﺳﺖ‪:‬‬
‫وان ﻧﻴﺰ ﻧﻪ ﺑﻨﺪﮔﻰ‪ ،‬ﻛﻪ ﻧﺮﺟﻨﺪﮔﻰ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺧﻮﻳﺸﻰ و ﺗﻮ را‬ ‫روﻧﺪ ِ‬
‫ﻣﺮگ‬ ‫درﮔﻴﺮ ِ‬
‫ِ‬
‫ّ‬
‫ﺷﻚ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ ـ ﻫﻤﻴﻦ ـ زﻧﺪﮔﻰ اﺳﺖ!‬
‫ﻳﻚ ﺗﻜﻪ ام‬

‫ﭘﺎﻧﺰدﻫﻢ اوت ‪ ٩٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫آﺳﻤﺎن آﺑﻰ ﺑﻔﺮﺳﺖ ـ ‪١٩٣‬‬
‫ِ‬

‫ﺮﺳﺮه‬
‫ُﺳ ُ‬
‫ﺮﺳﺮه اى‪:‬‬ ‫اﻧﮕﺎر روان ﺑﺎﺷﻢ ﺑﺮ ُﺳ ُ‬
‫ِ‬
‫ﺳﻄﺢ ﻛُﺮه اى‪:‬‬ ‫ِ‬
‫ﺻﻴﻘﻞ ﻟﻐﺰﻧﺪه ى‬ ‫ﺑﺮ‬
‫وز رﻓﺘﻦ ﺟﺎوداﻧﻪ ام ﺣﺎﺻﻞ ﻧﻴﺴﺖ‬
‫دﻟﻬﺮه اى‪.‬‬
‫دﻟﻬﺮه در ُ‬
‫دﻟﻬﺮه در ُ‬
‫ﺟﺰ ُ‬
‫ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﻜﻢ اوت ‪ ٩٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫ﺮﺳﺮه در ﺳﺮاﻳﺸﻰ دﻳﮕﺮ(‬

‫)ﺳ ُ‬
‫ُ‬ ‫ﺷﺘﺎب‬
‫ﺮﺳﺮه اى‪:‬‬‫اﻧﮕﺎر روان ﺑﺎﺷﻢ ﺑﺮ ُﺳ ُ‬
‫ِ‬
‫ﺻﻴﻘﻞ ﻟﻐﺰﻧﺪه ى ﺳﻄﺢ ﻛُﺮه اى‪:‬‬ ‫ﺑﺮ‬
‫وز رﻓﺘﻦ ﭘﺮ ﺷﺘﺎب ﻣﻦ ﺣﺎﺻﻞ ﻧﻴﺴﺖ‬
‫دﻟﻬﺮه اى‪.‬‬
‫دﻟﻬﺮه در ُ‬
‫دﻟﻬﺮه در ُ‬
‫ﺟﺰ ُ‬
‫ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﻜﻢ اوت ‪ ٩٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬
 ‫ﺷﻜﺎﻳﺖ‬
‫از او ﻧﺮﺳﺪ ﻫﻴﭻ ﺑﻪ ﺟﺰ ِ‬
‫درد ﺳﺮم؛‬
‫ِ‬
‫ﺧﻮﻧﺠ َﮕﺮم‪.‬‬ ‫ﻣﻦ ﻫﻢ‪ ،‬ﭼﻮ ﺗﻮ ـ ﺣﺎﻓﻈﺎ! ـ از او‬
‫ﺑﺲ ﺑﻰ ُﻫﻨﺮ اﻓﺘﺎد ﻣﺮا ﻫﻢ دوران‪:‬‬
‫ﻋﻴﺒﻢ ﻫﻤﻪ ﺑﻴﻨﺪ و ﻧﺒﻴﻨﺪ ُﻫﻨﺮم‪.‬‬
‫ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﻜﻢ اوت ‪ ٩٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫اﺳﺘﻴﻔﻦ ﻫﺎوﻛﻴﻨﮓ‬
‫ﺧﻮاﻫﻨﺪﮔﻰ ى ﺷﻨﺎﺧﺘﻦ ﭘﻴﺮم ﻛﺮد‪:‬‬
‫اﻳﻦ ﮔﺮﺳﻨﮕﻰ وه ﻛﻪ ز ﺟﺎن ﺳﻴﺮم ﻛﺮد‪:‬‬
‫ﭼﻮن ﺑﺎر ﮔﺮان ﻛﻪ ﺑﺸ َﻜﻨَﺪ ﭘ ِ‬
‫ﺸﺖ ﺷﺘﺮ‪،‬‬ ‫ُ‬
‫اﻳﻦ ِ‬
‫ﻣﻐﺰ ﭘﺮاﻧﺪﻳﺸﻪ زﻣﻴﻨﮕﻴﺮم ﻛﺮد‪.‬‬

‫رﺑﺎﻋﻰ ﻫﺎى اﺳﻤﺎﻋﻴﻞ ﺧﻮﻳﻰ ـ ‪١٩۴‬‬

‫ﺑﻴﺴﺖ و ﭘﻨﺠﻢ اوت ‪ ٩٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫رﻫﺎﻳﺶ‬
‫ﭘﻴﺮاﻧﻪ ﺳﺮ‪ ،‬از ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﻫﺎ ﻛﺎﺳﺘﻪ ام‪:‬‬
‫وﻳﻦ دل ِز َﻫﺮ آرزو ﺑﭙﻴﺮاﺳﺘﻪ ام‪:‬‬
‫زﻳﺮا ﭼﻮ ﺑﺮآﻣﺪ آرزوﻳﻰ‪ ،‬دﻳﺪم‬
‫اﻳﻦ ﻧﻴﺰ ﻧﺒﺎﺷﺪ آﻧﭽﻪ ﻣﻰ ﺧﻮاﺳﺘﻪ ام‪.‬‬
‫ﻫﺸﺘﻢ ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ ‪ ٩٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫ﺗﻠﺨﻰ ى ﺟﺎن‬
‫ﺷﻌﺮم دل ﻣﻦ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﻏﻤﮕﻴﻦ ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫ﺟﺎن اﺳﺖ و ﻃﺒﻴﻌﻰ ﺳﺖ ﻛﻪ ﺷﻴﺮﻳﻦ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ور ﭘﻴﺮى ى دل ﻣﻰ آورد ﺗﻠﺨﻰ ى ﺟﺎن‪،‬‬
‫ﺑﺎدا ﻛﻪ ﭘﺴﻴﻦ ﻣﺼﺮ ِع ﻣﻦ اﻳﻦ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫دوازدﻫﻢ ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ ‪ ٩٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬
 ‫ا ى ﺷﻌﺮ!‬
‫ﺑﻴﺶ از ﭘﻴﺶ ـ اى ﻋﺰﻳﺰ! ـ ﺑِﮕﺮاى ﺑﻪ ﻣﻦ‪:‬‬
‫ﻧﻘﺎب ﺧﻮﻳﺶ ﺑﮕﺸﺎى ﺑﻪ ﻣﻦ‪:‬‬‫ﭘﻴﺶ آى و ِ‬
‫زان ﭘﻴﺶ ﻛﻪ ﻣﺮگ ﮔﻮﻳﺪم‪» :‬وﻗﺖ ﺗﻤﺎم!«‪،‬‬
‫اى ﺷﻌﺮ! ﺗﻤﺎ ِم ﺧﻮﻳﺶ ﺑﻨﻤﺎى ﺑﻪ ﻣﻦ‪.‬‬
‫ﺷﺎﻧﺰدﻫﻢ ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ ‪ ٩٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫ُﺳﻨّﺖ‬
‫ﻫﻴﭻ اﺳﺖ و ﺑﻪ ﻫﻴﭻ ﭼﻴﺰ ﻧﻔﺮوﺷﻴﻤﺶ‪.‬‬
‫آب زﻧﺪﮔﻰ ﻧﻮﺷﻴﻤﺶ‪.‬‬ ‫زﻫﺮ اﺳﺖ و ﭼﻮ ِ‬
‫ﺣﻖ اﺳﺖ ﻛﻪ ِ‬
‫ﮔﺎو ﻣﺎ ﺑﺸﺎﺷﺪ ﺑﺮ ﻣﺎ‪:‬‬ ‫ّ‬
‫داﻧﻴﻢ ﻧﺮ اﺳﺖ و ﺑﺎز ﻣﻰ دوﺷﻴﻤﺶ‪.‬‬
‫ﻳﻚ ﺗﻜﻪ ام‬

‫ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﻜﻢ ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ ‪ ٩٤‬ـ ﻓﺮودﮔﺎه ﻫﻴﺚ رو )ﻟﻨﺪن(‬

‫آﺳﻤﺎن آﺑﻰ ﺑﻔﺮﺳﺖ ـ ‪١٩۵‬‬
‫ِ‬

‫اى ﻧﻴﻚ ُﮔﻬﺮ!‬

‫اى ﻧﻴﻚ ُﮔﻬﺮ! ﺳﭙﺎس ﻫﺎ از ﺗﻮ ﻣﺮاﺳﺖ‪:‬‬
‫زﻳﺮا ﻛﻪ ﺑﻪ ﺟﺎن و دل ﺗﻮ را دﻳﺪم راﺳﺖ‪:‬‬
‫ﻧﻔﺰود ﻏﻤﻰ از ﺗﻮ ﻣﺮا؛ وﻳﻦ َﺑ َﺴﻢ اﺳﺖ‪:‬‬
‫ﮔﻴﺮم ﻛﻪ ﻣﺮا از ﺗﻮ ﻏﻤﻰ ﻧﻴﺰ ﻧﻜﺎﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻴﺴﺖ و دوم ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ ‪ ٩٤‬ـ )در آﺳﻤﺎن ﺑﻪ ﺳﻮى ﺑﺮﻟﻴﻦ(‬

‫ﺧﺎﻧﻪ زاد‬
‫ﻫﺮﭼﻨﺪ ز ﭼﺸ ِﻢ ﻛﻮر دل ُﮔﻢ ﺑﺎﺷﻴﻢ‪،‬‬
‫ِ‬
‫آﺳﻤﺎن ﻫﻔﺘﻢ ﺑﺎﺷﻴﻢ‪.‬‬ ‫ﻧﻮر ِ‬
‫دل‬ ‫ِ‬
‫ﺷﺎﻫﺎن ﺟﻬﺎن ﻣﺎن ﺑﻪ ﻏﻼﻣﻰ ِ‬
‫ﻧﺴ َﺰﻧﺪ‪:‬‬
‫زان روى ﻛﻪ ﺧﺎﻧﻪ ِ‬
‫زاد ﻣﺮدم ﺑﺎﺷﻴﻢ‪.‬‬
‫ﺑﻴﺴﺖ و دوم ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ ‪ ٩٤‬ـ )در آﺳﻤﺎن ﺑﻪ ﺳﻮى ﺑﺮﻟﻴﻦ(‬
 ‫ﺧﻮرﺷﻴﺪ‬
‫ِ‬
‫اﻧﮕﻴﺰ ﺳﺤﺮﺧﻴﺰان اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻫﺮ ﺻﺒﺢ‪ ،‬دل‬
‫ﭼﺸﻤﻰ ﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻪ ﺷﺎﻣﮕﻪ‪ ،‬ﻛﻪ ﺧﻮﻧﺮﻳﺰان اﺳﺖ‪.‬‬
‫ِ‬
‫ﺳﻘﻒ ﺳﭙﻬﺮ‪،‬‬ ‫دل ﻣﻦ اﺳﺖ ﻛﺰ‬‫ﻳﻚ ﭘﺎره ِ‬
‫ﻣﺎﻧﻨﺪه ى ﭼﻠﭽﺮاﻏﻰ‪ ،‬آوﻳﺰان اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻴﺴﺖ و دوم ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ ‪ ٩٤‬ـ )در آﺳﻤﺎن ﺑﻪ ﺳﻮى ﺑﺮﻟﻴﻦ(‬

‫رﺑﺎﻋﻰ ﻫﺎى اﺳﻤﺎﻋﻴﻞ ﺧﻮﻳﻰ ـ ‪١٩۶‬‬

 ‫ﺑﺎ ذﻛﺮﻳﺎ رازى‬
‫‪١‬‬
‫اﻟﻜﻞ‪ ،‬ﻛﻪ ﻧﻴﺎﻓﺘﻢ ﺑﺪﻳﻠﺶ ﺑﻪ زﻣﻴﻦ‪،‬‬
‫داروى ﻣﻦ آﻣﺪه ﺳﺖ و دردم ﺑﻪ ﻳﻘﻴﻦ‪:‬‬
‫ﺷﺐ ﮔﻮﻳﻢ‪» :‬آﻓﺮﻳﻦ ﺑﻪ رازى ﺑﺎدا«؛‬
‫ﻳﻚ ﺗﻜﻪ ام‬

‫ﺻﺒﺢ‪ ،‬ا ّﻣﺎ‪ ،‬ﺑﺮ ﻫﻤﻮ ﻓﺮﺳﺘﻢ ﻧﻔﺮﻳﻦ!‬

‫آﺳﻤﺎن آﺑﻰ ﺑﻔﺮﺳﺖ ـ ‪١٩٧‬‬

‫ﺑﻴﺴﺖ و ﺳﻮم ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ ‪ ٩٤‬ـ ﺑﺮﻟﻴﻦ‬

‫ِ‬

‫‪٢‬‬
‫ِ‬
‫اى ﻳﺎر و ﻋﺪوى َﻣﻨَﻚ ﻣﻦ ِ‬
‫ﻣﻦ ﺗﻮ!‬
‫وز ﺟﺎن َﻣﻨَﻜَﻢ دوﺳﺘﺖ و دﺷﻤﻦ ﺗﻮ!‬
‫اﻟﻜﻞ را ﺧﻮد ﭼﻮ ﻛﺸﻒ ﻛﺮدى ـ رازى! ـ‬
‫ﺧﻮردى ﻛﻪ ﺑﺒﻴﻨﻰ ﭼﻪ ﻛﻨﺪ ﺑﺎ ِ‬
‫ﺗﻦ ﺗﻮ؟!‬
‫ﺑﻴﺴﺖ و ﺳﻮم ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ ‪ ٩٤‬ـ ﺑﺮﻟﻴﻦ‬

‫‪٣‬‬
‫ﻫﻰ‪ ،‬رازى ﺟﺎن! ﭼﻮ َاﻟ ُﻜ َﻠﺖ ﻧﻮﺷﻴﺪم‪،‬‬
‫ﭘﻴﺶ آﻣﺪم و دﺳﺖ ﺗﻮ را ﺑﻮﺳﻴﺪم‪.‬‬
‫ّاول ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬ﺑﻪ ﻣﺎدرت رﺣﻤﺖ ﺑﺎد!«‬
‫ِ‬
‫»ﺧﻮاﻫﺮﺗﻮ ﮔﺎﻳﻴﺪم!«‬ ‫ﺑﻌﺪا ً ﮔﻔﺘﻢ‪:‬‬
‫ﺑﻴﺴﺖ و ﺳﻮم ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ ‪ ٩٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬
 ‫ﺷﻌﺮﻧﺨﻮاﻧﻰ ى م‪ .‬اﻣﻴﺪ در ﻣﺎﻟﻪ ﻣﻮ )ﺳﻮﺋﺪ(‬ ‫ِول ﻛﺮدن‬
‫ﺳﻴﻠﻰ ﺳﺖ ـ ﺗﻮ ﮔﻮﻳﻰ ـ ﻛﻪ ز ﺟﺎ ﻛﻨﺪه ﺷﺪه ﺳﺖ‪،‬‬
‫در ﺗﺎﺧﺘﻪ‪ ،‬زو ﺟﻬﺎﻧﻰ آﻛﻨﺪه ﺷﺪه ﺳﺖ‪:‬‬
‫ِ‬
‫ﺷﺎﻋﺮ ﻏﻢ‪،‬‬ ‫اﻳﻦ ﺷﺎدى ى ﻧﻮﻣﻴﺪ ﻛﺰو‬
‫در ُﺑ ِ‬
‫ﻐﺾ ﺧﺰان‪ ،‬ﺑﻬﺎرى از ﺧﻨﺪه ﺷﺪه ﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻴﺴﺖ و ﭼﻬﺎرم ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ ‪ ٩٤‬ـ ﺑﺮﻟﻴﻦ )در ﺧﺎﻧﻪ ﺟﻼل ﺳﺮﻓﺮاز(‬

‫ِ‬
‫زﻧﺪاﻧﻴﺎن ﺳﻴﺎﺳﻰ(‬ ‫)ﺳﺎﻟﺮوز ﻛﺸﺘﺎ ِر‬ ‫داغ ـ ﻳﺎد‬
‫اﻳﻦ ﺻﺒﺢ‪ ،‬ﻛﻪ ﭼﻮن ِ‬
‫ﺟﺎن ﺑﻬﺎران ﺗﺎزه ﺳﺖ‪،‬‬
‫از ِ‬
‫اﺷﻚ ﺧﺪا‪ ،‬ﻳﻌﻨﻰ ﺑﺎران‪ ،‬ﺗﺎزه ﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺻﺒﺢ اﺳﺖ و ﻫﻮاى ﻻﻟﻪ زاران ﺗﺎزه ﺳﺖ‪:‬‬
‫زﻳﺮا ﻛﻪ ﺑﻪ ﺳﻴﻨﻪ دا ِغ ﻳﺎران ﺗﺎزه ﺳﺖ‪.‬‬

‫رﺑﺎﻋﻰ ﻫﺎى اﺳﻤﺎﻋﻴﻞ ﺧﻮﻳﻰ ـ ‪١٩٨‬‬

‫ﺑﻴﺴﺖ و ﻫﻔﺘﻢ ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ ‪ ٩٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫ﺮدم‬
‫َﻣ ُ‬
‫ﻫﺮ ﺳﻮ ﻧﮕﺮاﻧﻴﻢ ﻛﻪ آدم ﺑﻴﻨﻴﻢ‪:‬‬
‫ﺑﻴﻨﻴﻤﺶ ﭼﻮن زى ﻫﻢ و در ﻫﻢ ﺑﻴﻨﻴﻢ‪.‬‬
‫آدم‪ ،‬ﻛﻪ ﺧﺪاﺳﺖ‪ ،‬ﻣﺎﺳﺖ‪ ،‬ﻣﺎﻳﻴﻢ؛ ا ّﻣﺎ‬
‫ﻣﺎ آدﻣﻴﺎن ﺣﻴﻒ ﻛﻪ ﺧﻮد ﻛﻢ ﺑﻴﻨﻴﻢ‪.‬‬
‫ﺑﻴﺴﺖ و ﻫﺸﺘﻢ ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ ‪ ٩٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫ﺧﻠﻖ ﺧﺪا‬
‫اى ِ‬
‫ﮔﺮ زاده ى ﺷﺎﻫﻰ وﮔﺮ از ﭘ ِ‬
‫ﺸﺖ ﮔﺪا‪،‬‬ ‫ُ‬
‫ﭼﻴﺰى ﻧﺸﻮى‪ ،‬از دﮔﺮان ﻣﺎﻧﺪه ﺟﺪا‪:‬‬
‫ﻧﻴﺮوى ﻳﮕﺎﻧﮕﻰ ﺧﺪا ﺳﺎزد ﺧﻠﻖ‪:‬‬
‫ﺑﺎدا ﻛﻪ ﺧﺪا ﺑﻴﻨﻤﺖ‪ ،‬اى ِ‬
‫ﺧﻠﻖ ﺧﺪا!‬
‫ﺑﻴﺴﺖ و ﻫﺸﺘﻢ ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ ‪ ٩٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬
 ‫ﺷﻴﺸﻪ اى دﻳﮕﺮ‬
‫ﺟﺎﻧﻢ‪ ،‬ﺑﻪ َﺳ ُﺒﻚ ﺑﺎﻟﻰ‪ ،‬ﮔﻴﺮد ﭘﺮ از اﻳﻦ‪:‬‬
‫ﻣﻦ ﺑﺎده ﻧﺨﻮرده ﺑﻮده ام ﺑﻬﺘﺮاز اﻳﻦ‪:‬‬
‫ﺟﺎم از ﻛﻔﻢ ـ اى ُﺳﺴﺘﻰ ى ﻣﺴﺘﻰ! ـ ﻣﻔﻜﻦ‪:‬‬
‫ﺑﺎﻗﻰ ﺳﺖ ﻫﻨﻮز ﺷﻴﺸﻪ اى دﻳﮕﺮ از اﻳﻦ‪.‬‬
‫ﻳﻜﻢ اﻛﺘﺒﺮ ‪ ٩٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫ﺑﺎده‬
‫از ِ‬
‫ﺗﺎب ﻣﻰ ام ﺑﻪ ﺗﻦ ﺗﻮان ﻣﻰ آﻳﺪ؛‬
‫وز ﻛﻨﻬﮕﻰ اش دﻟﻢ ﺟﻮان ﻣﻰ آﻳﺪ‪:‬‬
‫ﻫﺎن! ﺗﺎ ﻛﻪ ﺑﺪ ﺑﺎده ﻧﮕﻮﻳﻰ ﺑﺎﻣﻦ‪:‬‬
‫ﻛﺎﻳﻦ ِ‬
‫ﺷﻌﺮ ﭼﻮ آب از آن روان ﻣﻰ آﻳﺪ‪.‬‬
‫ﻳﻚ ﺗﻜﻪ ام‬

‫دوم اﻛﺘﺒﺮ ‪ ٩٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫آﺳﻤﺎن آﺑﻰ ﺑﻔﺮﺳﺖ ـ ‪١٩٩‬‬

‫ﭼﺮاغ ﺑﺎده را ﺑﻔﺮوز ‪«...‬‬

‫ِ‬ ‫»رو‬
‫ِ‬

‫م‪ .‬اﻣﻴﺪ‬

‫ﭼﺮاغ ﺑﺎده‬
‫ِ‬
‫در ﺧﺎﻣﻰ ى ﺧﻮﻳﺶ اﮔﺮﭼﻪ ﺧﻮش ﻣﻰ ﺳﻮزﻳﻢ‪،‬‬
‫ُﺟﺰ دود ﺑﻪ ﭼﺸ ِﻢ ﺧﻮد ﭼﻪ ﻣﻰ اﻧﺪوزﻳﻢ؟‬
‫وز ﻫﻴﭻ ﺳﺘﺎره ﻫﻢ ﻓﺮوﻏﻰ ﻧﺮﺳﺪ‪:‬‬
‫وﻗﺖ اﺳﺖ ﭼﺮا ِغ ﺑﺎده را ﺑﻔﺮوزﻳﻢ‪.‬‬
‫ﺳﻮم اﻛﺘﺒﺮ ‪ ٩٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫ﻣﺎ ﻧﻜﻨﻴﻢ‬
‫ﻣﺎ ﺑﺎ ﻧﺎﺣﻖ ﻫﻴﭻ ﻣﺪارا ﻧﻜﻨﻴﻢ؛‬
‫ور ﺣﻖ ﺷﻨﻮﻳﻢ‪» ،‬آرى‪ ،‬ا ّﻣﺎ« ﻧﻜﻨﻴﻢ؛‬
‫واﻧﺪﻳﺸﻪ اى از ِ‬
‫روز ﻣﺒﺎدا ﻧﻜﻨﻴﻢ‪:‬‬
‫داﻧﻴﻢ ﻛﻨﻨﺪ دﻳﮕﺮان‪ ،‬ﻣﺎ ﻧﻜﻨﻴﻢ‪.‬‬
‫ﺳﻮم اﻛﺘﺒﺮ ‪ ٩٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬
 ‫ﻣﺎراﺳﺖ دﻟﻰ‬
‫ﻫﺮﭼﻨﺪ ﻛﻪ از زﻣﺎن ﺑﻰ آﻏﺎزﺗﺮ اﺳﺖ‪،‬‬
‫ﻬﺖ ﺧﻮد‪ ،‬از ﻋﺪم ﺑﻰ آوازﺗﺮ اﺳﺖ‪:‬‬‫در ﺑ ِ‬
‫ُ‬
‫ﺧﻮرﺷﻴﺪ در آن ﻛﻢ از ﺑﻪ درﻳﺎﺳﺖ ﻧﻤﻰ‪:‬‬
‫ﻣﺎراﺳﺖ دﻟﻰ ﻛﺰ آﺳﻤﺎن ﺑﺎزﺗﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﭼﻬﺎرم اﻛﺘﺒﺮ ‪ ٩٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫ارزاﻧﻰ ى روﺑﻬﺎن‬
‫اﻻّ ُﺳﺨﻨﻢ ﻛﻪ ش ﺑﻪ ﭘﺸﻴﺰى ﻧﺨﺮﻧﺪ‪،‬‬
‫ﭼﻴﺰى ﻧﺸﻨﺎﺳﻢ ﻛﻪ ﺑﻪ ﭼﻴﺰى ﻧﺨﺮﻧﺪ‪:‬‬
‫ارزﻧﻰ ى روﺑﻬﺎن ﻣﻮﺳﺘﺎﻧﻢ ﺑﺎد‪:‬‬
‫ﻛﺎﻳﻦ ﻣﻰ ﻧﺨﻮراﻧﺶ ﺑﻪ ﻣﻮﻳﺰى ﻧﺨﺮﻧﺪ‪.‬‬

‫رﺑﺎﻋﻰ ﻫﺎى اﺳﻤﺎﻋﻴﻞ ﺧﻮﻳﻰ ـ ‪٢٠٠‬‬

‫ﭘﻨﺠﻢ اﻛﺘﺒﺮ ‪ ٩٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫ﻳﺎدم ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ِ‬
‫آزردن ﻣﻦ‪:‬‬ ‫آزرده ﺷﻮد واژه از‬
‫ِ‬
‫ازاﻓﺴﺮدن ﻣﻦ‪:‬‬ ‫اﻓﺴﺮده ﺷﻮد ﺟﺎﻧﺶ‬
‫ﻳﺎدم ﺑﺎﺷﺪ‪ِ :‬‬
‫ﺟﺎن ﺟﻬﺎﻧﻢ‪ ،‬ﺷﻌﺮم‪،‬‬
‫ِ‬
‫ﻣﺮدن ﻣﻦ‪.‬‬ ‫ﻧﺎﻛﺎم ﻧﻤﺎﻧﺪ از ﺟﻮان‬
‫ﺷﺸﻢ اﻛﺘﺒﺮ ‪ ٩٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫آن ﺑﻪ ﻛﻪ ‪...‬‬
‫ﭼﻮﻧﻴﻦ ﻛﻪ در ادﺑﺎر ﻓﻜﻨﺪى ﻫﻤﻪ را‬
‫ِ‬
‫آراﻣﺶ ُﻣﺮدار ﭘﺴﻨﺪى ﻫﻤﻪ را‪،‬‬ ‫و‬
‫ِ‬
‫دﺷﻤﻦ زﻧﺪﮔﺎﻧﻰ‪ ،‬اى ﻣﺮگ ﭘﺮﺳﺖ!‬ ‫اى‬
‫آن ﺑﻪ ﻛﻪ ﺑﻪ رﮔﺒﺎر ﺑﺒﻨﺪى ﻫﻤﻪ را‪.‬‬
‫ﻫﺸﺘﻢ اﻛﺘﺒﺮ ‪ ٩٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬
 ‫ﺑﻪ دوﺳﺖ ﮔﺮاﻧﻤﺎﻳﻪ و ﻣﻬﺮﺑﺎﻧﻢ‬
‫دﻛﺘﺮم‪ .‬ك‪.‬‬
‫»ﮔﻔﺘﻢ ﻛﻪ ﺧﻮﺋﻰ ﺷﺎﻋ ِﺮ ﺑﻴﺪارى ى ﻣﺎﺳﺖ‪:‬‬
‫ﭼﺎووش دوا ِم ﺷﻌ ِﺮ ﻫﺸﻴﺎرى ﻣﺎﺳﺖ‪:‬‬
‫ِ‬
‫اﻣﻴﺪ ﻛﻪ دم ز ﻧﺎاﻣﻴﺪى ﻧﺰﻧﺪ‪:‬‬
‫ّ‬
‫ﻧﻮﻣﻴﺪى‪ ،‬اﮔﺮ ﻧﻪ ﻣﺮگ‪ ،‬ﺑﻴﻤﺎرى ى ﻣﺎﺳﺖ‪«.‬‬
‫ﻳﻚ ﺗﻜﻪ ام‬

‫از رﺑﺎﻋﻰ ﻫﺎى دوﺳﺘﺎﻧﻪ ى‬

‫دﻛﺘﺮم‪ .‬ك‪ .‬ﺑﺮاى ﻣﻦ‬
‫آﺳﻤﺎن آﺑﻰ ﺑﻔﺮﺳﺖ ـ ‪٢٠١‬‬
‫ِ‬

‫‪١‬‬
‫ِ‬
‫ﮔﺰﻳﻦ ﺷﻌﺮ ﻣﻦ ُﺑﮕﺰﻳﻨﻰ‪،‬‬ ‫ﺑﻴﻨﻢ‪ ،‬ﭼﻮ‬
‫اﻧﮕﺎر ﻛﻪ از ﺑﺎ ِغ ﺧﺪا ﮔﻞ ﭼﻴﻨﻰ‪.‬‬
‫ﺗﻨﻬﺎ ﭼﻮ ﺧﺪا* ﻣﻰ ﺷﺪم‪ ،‬از ﺧﻮد را ﻣﻦ‬
‫ﻣﻰ دﻳﺪم از اﻳﻦ ﺳﺎن ﻛﻪ ﺗﻮام ﻣﻰ ﺑﻴﻨﻰ‪.‬‬

‫‪٢‬‬
‫در ﺷﻌﺮ و ﻫﻨﺮ ﺑﻪ اﻳﻦ و آن ﮔﺮﭼﻪ ﺳﺮم‪،‬‬
‫ِ‬
‫ﻛﺎروان ﺷﻌﺮ و ﻫﻨﺮم‪،‬‬ ‫ﻧﻴﺰ ار ِ‬
‫ﺳﺮ‬
‫ِ‬
‫»وﻻﻳﺖ ادﻳﺐ« م ﻣﺘﺮاش‪:‬‬ ‫زﻧﻬﺎر!‬
‫زﻳﺮا ﻛﻪ اﻣﺎم ﻧﻴﺴﺘﻢ‪ :‬ﻣﻦ ﺑﺸﺮم!‬
‫* »ﻫﻤﺘﺎى ﺧﺪا ‪ «...‬ﻫﻢ ﻣﻰ ﺷﺪ ـ و ﻣﻰ ﺷﻮد ـ ﺑﮕﻮﻳﻢ‪.‬‬
 ‫‪٣‬‬
‫ﮔﺎو اﺳﺖ ﻛﻪ آﻣﺪه ﺳﺖ ﺑﺎ ﻣﻦ ﮔﺴﺘﺎخ‪:‬‬
‫اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ او ﺷﺪه ام ﺷﺎخ ﺑﻪ ﺷﺎخ‪.‬‬
‫ﭘﺎﺳﺦ اﺑﻠﻪ َﺧ ُﻤﺸﻰ ﺑﻬﺘﺮ؛ ﻟﻴﻚ‪،‬‬
‫ِ‬ ‫در‬
‫ﮔﺮ ﺗﺨ ِﻢ ﺗﻮ ﮔﻴﺮﻧﺪ‪ ،‬ﻧﻤﻰ ﮔﻮﻳﻰ‪ :‬آخ؟!‬

‫»ﭘﻴ ِﺮ ﻣﺎ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﻄﺎ ﺑﺮ ِ‬

‫ﻗﻠﻢ ﺻﻨﻊ ﻧﺮﻓﺖ‪:‬‬
‫آﻓﺮﻳﻦ ﺑﺮ ﻧﻈ ِﺮ ﭘﺎك ﺧﻄﺎ ﭘﻮﺷﺶ ﺑﺎد!«‬
‫ﺣﺎﻓﻆ‬

‫‪۴‬‬
‫*‬ ‫ﻣﺎ‪ِ ،‬‬
‫اﻫﻞ وﻓﺎ‪ ،‬ﮔﺎه ﺟﻔﺎ ﻫﻢ ﺑﻜﻨﻴﻢ‪:‬‬
‫ِ‬
‫اﻧﻜﺎر ﺧﺪا ﻫﻢ ﺑﻜﻨﻴﻢ‪:‬‬ ‫ِ‬
‫اﻧﻜﺎر ﺧﻮد‪،‬‬
‫ﻣﺎ را ﻗﻠ ِﻢ ﺻﻨﻊ ﺑﻪ ﻛﻒ داده ﺧﺪاى‪،‬‬

‫رﺑﺎﻋﻰ ﻫﺎى اﺳﻤﺎﻋﻴﻞ ﺧﻮﻳﻰ ـ ‪٢٠٢‬‬

‫اى ﺧﻮاﺟﻪ! ﺑﺒﺨﺶ‪ ،‬ار ﻛﻪ ﺧﻄﺎ ﻫﻢ ﺑﻜﻨﻴﻢ‪.‬‬

‫‪۵‬‬
‫ِ‬
‫رﻳﺶ ﻣﻌﺎﻧﺪان ﺑﺨﻨﺪد ﺷﻌﺮم‪:‬‬ ‫ﺑﺮ‬
‫ﺧﻮش ﭘﻮزه ى اﻳﻦ ددان ﺑﺒﻨﺪد ﺷﻌﺮم‪:‬‬
‫ﻣﻌﻴﺎر ِ‬
‫ﭘﺴﻨﺪ روزﮔﺎران آﻳﺪ‪،‬‬ ‫ِ‬
‫ﻫﻨﮕﺎم ﻛﻪ ﭼﻮن ﺗﻮﻳﻰ ﭘﺴﻨﺪد ﺷﻌﺮم‪.‬‬

‫‪۶‬‬
‫ﻣﻦ ﮔﺮﻳﻪ ﭼﻮ ﻣﻰ ﺷﻮم‪ ،‬ﻣﺮا ﺧﻨﺪه ﻛﻨﻰ‪:‬‬
‫از ﺷﺎدى و ِ‬
‫ﺷﻮر ﺧﻮﻳﺸﻢ آﻛﻨﺪه ﻛﻨﻰ‪:‬‬
‫اﺣﺴﺎس ﺑﺰرﮔﻰ ام ﭼﻮ آﻛﻨﺪه ﻛﻨﺪ‪،‬‬
‫از ﻛﻮﭼﻜﻰ ى ﺧﻮﻳﺸﻢ ﺷﺮﻣﻨﺪه ﻛﻨﻰ‪.‬‬
‫* ﻳﺎ ‪ :‬ﻣﺎ‪ ،‬اﻫﻞِ ﺻﻔﺎ‪ ،‬ﮔﺎه رﻳﺎ ﻫﻢ ﺑﻜﻨﻴﻢ‪:‬‬
 ‫‪٧‬‬
‫ﻣﻦ ﻛﻰ ﮔﻔﺘﻪ ام ﻛﻪ ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﺑﺪ اﺳﺖ؟!‬
‫ﻳﺎ ﻓﺮوردﻳﻦ‪ ،‬ﺑﻬﺎر‪ ،‬ﻳﺎ ﻋﻴﺪ ﺑﺪ اﺳﺖ؟!‬
‫ﺷﺮﻣﻢ ﺑﺎد از ﺧﻮﺑﻰ ى آﻳﻨﺪه‪ ،‬اﮔﺮ‬
‫ﻫﺮﮔﺰ ﺑﻪ ﻛﺴﻰ ﮔﻮﻳﻢ اﻣ ّﻴﺪ ﺑﺪ اﺳﺖ!‬

‫‪٨‬‬
‫ﻓﺮﻣﻮد رﻓﻴﻖ‪ :‬اﻣﻴﺪ »ﻣﺄﻳﻮس ﻧﺸﻮ!‬
‫ﺗﺴﻠﻴﻢ ﭘﺸﻴﻤﺎﻧﻰ و اﻓﺴﻮس ﻧﺸﻮ!«‬
‫ﮔﻔﺘﻢ ﻛﻪ‪»:‬رﻓﻴﻖ اﻣﻴﺪ! ﻗﻬﺮم ﺑﺎ ﺗﻮ!«‬
‫ﺧﻨﺪﻳﺪ ﻛﻪ‪» :‬ﺑﺲ ﻛﻦ‪ ،‬ﺗﻮ ﻳﻜﻰ ﻟﻮس ﻧﺸﻮ!«‬
‫ﻳﻚ ﺗﻜﻪ ام‬

‫‪٩‬‬
‫آﺳﻤﺎن آﺑﻰ ﺑﻔﺮﺳﺖ ـ ‪٢٠٣‬‬

‫ِ‬
‫آن دوﺳﺖ ﻣﻦ ﻛﻪ »ﻧﺎاﻣﻴﺪ« م ﺧﻮاﻧﺪه ﺳﺖ‪،‬‬
‫ِ‬

‫وز ﻣﻦ )ﻛﻪ ﺑﺪم( ﺳﺨﻦ ﺑﻪ ﻧﻴﻜﻰ راﻧﺪه ﺳﺖ‪،‬‬

‫)از ﺧﻮد ﻣﻰ ﭘﺮﺳﻢ( از ﺧﻮدش ﻣﻰ ﭘﺮﺳﺪ‪:‬‬
‫از ﻣﺎ ﺑﻪ ﺟﺰ اﻣ ّﻴﺪ ﭼﻪ ﺑﺮﺟﺎ ﻣﺎﻧﺪه ﺳﺖ؟!‬
‫دﻫﻢ اﻛﺘﺒﺮ ‪ ٩٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬
 ‫ﻣﺎ ﻧﻜﻨﻴﻢ‬
‫ﻣﺎ ﺣﻖ ﻃﻠﺒﻰ ﻃﻠﺐ ز ُﻣ ّ‬
‫ﻼ ﻧﻜﻨﻴﻢ‪:‬‬
‫اﻫﻞ ﺧﺮدﻳﻢ‪ِ ،‬‬
‫ﻛﺎر ﺑﻰ ﺟﺎ ﻧﻜﻨﻴﻢ‪:‬‬ ‫ِ‬
‫ﺑﺎ زﺷﺖ و دروغ و ﺑﺪ ﻣﺪارا ﻧﻜﻨﻴﻢ‪:‬‬
‫داﻧﻴﻢ ﻛﻨﻨﺪ دﻳﮕﺮان‪ ،‬ﻣﺎ ﻧﻜﻨﻴﻢ‪.‬‬
‫ﭼﻬﺎردﻫﻢ اﻛﺘﺒﺮ ‪ ٩٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫ﻣﻌﻨﺎى ﺷﺐ‬
‫ﭘﺮﺳﻴﺪ ﻣﺮا ﻛﻪ‪» :‬ﺑﺎز اﻣ ّﻴﺪى ﻫﺴﺖ؟«‬
‫ﮔﻔﺘﻢ‪ُ » :‬ا ُﻓﻘﻰ ﺑﻪ ﺟﺎﺳﺖ ﺗﺎ دﻳﺪى ﻫﺴﺖ‪:‬‬
‫در ﭘﺮﺗﻮ ﺿﺪّ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﺴﺖ آﻳﺪ ﺿﺪّ ‪:‬‬
‫ﻣﻌﻨﺎى ﺷﺐ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺧﻮرﺷﻴﺪى ﻫﺴﺖ‪«.‬‬

‫رﺑﺎﻋﻰ ﻫﺎى اﺳﻤﺎﻋﻴﻞ ﺧﻮﻳﻰ ـ ‪٢٠۴‬‬

‫ﭘﺎﻧﺰدﻫﻢ اﻛﺘﺒﺮ ‪ ٩٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫ﺧﻠﻖ ﻏﺮب‬
‫ِ‬
‫ـ »در ﺧﻠﻘﺖ‪ ،‬ﺧﻠﻖ ﻏﺮب اﮔﺮ ﻫﻤﭽﻮن ﻣﺎﺳﺖ‪،‬‬
‫ِ‬
‫ﺳﻠﻄﻨﺖ ﺧﺮاﻓﻪ آﺳﻮده ﭼﺮاﺳﺖ؟«‬ ‫از‬
‫ـ »ﭘﻴﻮﺳﺖ ﺑﻪ ﻋﻘﻞ‪ :‬ﻳﻌﻨﻰ از ﻧﻘﻞ ﺑﺮﺳﺖ؛‬
‫و اﻓﺰود ﺑﻪ ﻋﻠﻢ‪ ،‬ﻳﻌﻨﻰ از ﺟﻬﻞ ﺑﻜﺎﺳﺖ‪«.‬‬
‫ﭘﺎﻧﺰدﻫﻢ اﻛﺘﺒﺮ ‪ ٩٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫ﺳﻨﮓ ُﭘﺸﺖ‬
‫در ﺧﻮﻳﺶ ﮔﺮه ﺧﻮرده ﭼﻮ ﻣﺸﺘﻰ ﮔﺸﺘﻢ‪:‬‬
‫ﭘﻮز زﻣﺎن ﻣ ِ‬
‫ﺸﺖ ُد ُرﺷﺘﻰ ﮔﺸﺘﻢ‪:‬‬ ‫ﺑﺮ ِ‬
‫ُ‬
‫دﻟﺘﺎى دوزﻳﺴﺘﻰ ﻋﺬاﺑﻢ ﻣﻰ داد‪:‬‬
‫ﭘﺲ‪ ،‬ﺧﺎﻧﻪ ﺑﻪ دوش ﺳﻨﮓ ُﭘﺸﺘﻰ ﮔﺸﺘﻢ‪.‬‬
‫ﺷﺎﻧﺰدﻫﻢ اﻛﺘﺒﺮ ‪ ٩٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬
 ‫ﺷﻜﻞ ﭘﺬﻳﺮى‬
‫در ُﺟﺴﺘﻦ ﭼﺎره‪ ،‬ﺷﺪ ﻫﻤﻪ ﻋﻤﺮم ﺻﺮف‪:‬‬
‫ﻧﻚ ﭼﺎره ى ﻛﺎر‪ :‬ﺑﺸﻨﻮ از ﻣﻦ اﻳﻦ ﺣﺮف‪:‬‬
‫ﺷﻜﻠﻰ ﺑﭙﺬﻳﺮ‪ ،‬ﻫﺮزﻣﺎن‪ ،‬ﻫﻤﭽﻮن آب‪،‬‬
‫ِ‬
‫ﺳﺎﺧﺖ ﻇﺮف!‬ ‫ﻛﻪ ت ﻣﻰ ﺑﺨﺸﺪ‪ ،‬در ِ‬
‫دل ﺧﻮد‪،‬‬
‫ﻫﻔﺪﻫﻢ اﻛﺘﺒﺮ ‪ ٩٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫ﻣﺮگ‬
‫ِ‬
‫ﺣﻴﺮت ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﻰ ـ اى راﻫﮕﺬر! ــ‬ ‫ﭼﻮن‬
‫ﻣﺮگ آﻳﺪ و ﺑﻨﺪد ﺑﻪ ﺗﻮ اﻳﻦ راﻫﮕﺬر‪:‬‬
‫واﻧﮕﺎه ﺗﻮ ﻳﻚ آه ﺷﻮى‪ ،‬در ِ‬
‫دل ﺗﻨﮓ‪،‬‬
‫ﻛﺰ ﺳﻴﻨﻪ ﻧﻴﺎﺑﺪ ﺑﻪ ﺑﺮون ِ‬
‫راه ﮔﺬر‪.‬‬
‫ﻳﻚ ﺗﻜﻪ ام‬

‫ﻫﻔﺪﻫﻢ اﻛﺘﺒﺮ ‪ ٩٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫آﺳﻤﺎن آﺑﻰ ﺑﻔﺮﺳﺖ ـ ‪٢٠۵‬‬
‫ِ‬

‫ﭼﻴﺰى ﺷﺪن‬
‫ِ‬
‫اﻓﺰودن ﻣﻦ ﺷﻤﺎ‪ ،‬ﺑﻪ ﺟﺎن‪ ،‬ﻣﻰ ﻛﺎﻫﻴﺪ‪:‬‬ ‫ز‬
‫ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﺷﻮم‪ ،‬ﺟﺎ ﻛﻪ ﺷﻤﺎﻳﺎن ﻣﺎﻫﻴﺪ‪:‬‬
‫ﭼﻴﺰى ﺷﺪن اﺳﺖ آﻧﭽﻪ ﻣﻦ ﻣﻰ ﺧﻮاﻫﻢ‪:‬‬
‫ﻫﻴﭻ آﻣﺪﻧﻢ آﻧﭽﻪ ﺷﻤﺎ ﻣﻰ ﺧﻮاﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫ﻫﻔﺪﻫﻢ اﻛﺘﺒﺮ ‪ ٩٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫اى ﻧﻴﻚ وﺷﺎن!‬

‫اى ﻧﻴﻚ وﺷﺎن! ﺑﻪ ﺑﺪ ﺳﭙﺎرﻳﺪ ﻣﺮا‪:‬‬
‫ﻳﻌﻨﻰ ﻛﻪ ﺑﻪ ِ‬
‫ﺣﺎل ﺧﻮد ﮔﺬارﻳﺪ ﻣﺮا‪:‬‬
‫از دوﺳﺘﻰ ى ﺷﻤﺎم ﺟﺰ ﺑﺪ ﻧﺮﺳﺪ‪:‬‬
‫ﻫﺎن‪ِ ،‬‬
‫ﺑﻬﺮ ﺧﺪا‪ ،‬دوﺳﺖ ﻣﺪارﻳﺪ ﻣﺮا!‬
‫ﻫﻔﺪﻫﻢ اﻛﺘﺒﺮ ‪ ٩٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬
 ‫دار ﺗﺎزه‬
‫ﺑﺎ اﻳﻦ رﻣﻪ ِ‬
‫ﺑﻊ ﺑﻊ ﺗﺎن را ﺷﻨﻴﺪه ﺑﻮدم‪ :‬ـ »ﺑﻊ ﺑﻊ!«‪،‬‬
‫ﻫﺮﭼﻨﺪ ﻧﻪ اﻳﻨﭽﻨﻴﻦ و ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺑﻪ وﻟﻊ‪.‬‬
‫ﺑﺎ اﻳﻦ رﻣﻪ ِ‬
‫دار ﺗﺎزه ﻫﻢ ﻧﺘﻮاﻧﻢ‪،‬‬
‫ﺑﺎ اﻳﻦ ﻫﻤﻪ‪ ،‬ﺟﺰ ﻧﻌﻴﺪ ﻣﻦ‪» :‬ﻧﻊ! ﻧﻊ! ﻧﻊ!«‬
‫ﻫﺠﺪﻫﻢ اﻛﺘﺒﺮ ‪ ٩٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫ﺗﻨﻬﺎﻳﻰ ﭼﻴﺴﺖ؟‬
‫دﺷﺖ اﺳﺖ و ﺑﻪ ﻫﺮ ﺳﻮ ﻛﻪ ﺗﻮاﻧﻢ ﻧﮕﺮﻳﺴﺖ‬
‫ﭼﺸﻤﺎﻧﻰ ﺑﻴﻨﻢ ﻛﻪ ﻧﺪاﻧﻢ از ﻛﻴﺴﺖ‪:‬‬
‫ِ‬
‫ﭼﺸﻤﺎن ﺗﻮ ﻧﻴﺴﺖ‪:‬‬ ‫وز اﻳﻦ ﭼﺸﻤﺎن‪ ،‬ﺟﻔﺘﻰ‬
‫ِ‬
‫ﭘﺎﺳﺦ ُﭘﺮﺳﺸﺖ ﻛﻪ‪» :‬ﺗﻨﻬﺎﻳﻰ ﭼﻴﺴﺖ؟«‬ ‫ﻧﻚ‬

‫رﺑﺎﻋﻰ ﻫﺎى اﺳﻤﺎﻋﻴﻞ ﺧﻮﻳﻰ ـ ‪٢٠۶‬‬

‫ﻫﺠﺪﻫﻢ اﻛﺘﺒﺮ ‪ ٩٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫ﺑﺎ ﺑﺴﻴﺎران‬
‫ﺧﻴﺰاﺑﻪ ى ﺧﻮد ﺑﻮدن و درﻳﺎ ﺑﻮدن‪:‬‬
‫در ﻋﺎﻟﻢ ﺧﻮد‪،‬و رﻓﺘﻦ و ﺑﺮ ﺟﺎ ﺑﻮدن‬
‫ﻧﻴﻚ اﺳﺖ‪ :‬ﭼﺮا‪ ،‬ﭼﻮ ﻗﻄﺮه اى از ﺑﺎران‪،‬‬
‫ﺑﺎ ﺑﺴﻴﺎران ﺑﻮدن و ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻮدن؟!‬
‫ﻫﺠﺪﻫﻢ اﻛﺘﺒﺮ ‪ ٩٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫ﺗﻨﻬﺎﻳﻰ ام از ﺧﻮد اﺳﺖ‬

‫ﺗﻨﻬﺎﻳﻰ ى ﻋﺎﺷﻘﺎﻧﻪ ى ﻣﻨﺘﻈﺮان ـ‬
‫ام ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ دل‪ ،‬ﭼﻮ ﭼﺸﻢ‪ ،‬دارد ﻧﮕﺮان‪:‬‬
‫ﭼﻮن ﭘﻴﻠﻪ ﻛﻪ ﭘﺮواﻧﻪ ش از او ﭘﺮ زده اﺳﺖ‪،‬‬
‫ﺗﻨﻬﺎى ام از ﺧﻮد اﺳﺖ‪ ،‬ﻧﻰ از دﮔﺮان‪.‬‬
‫ﻫﺠﺪﻫﻢ اﻛﺘﺒﺮ ‪ ٩٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬
 ‫ﻓﺮدا ‪ ...‬ﺷﺐ‬
‫ﮔﻴﺮم ﻛﻪ‪ ،‬ﭘﺲ از اﻣﺸﺐ‪ ،‬ﻓﺮداﻳﻰ ﻫﺴﺖ‪:‬‬
‫ﻓﺮداى ﺗﻮ ﻫﻢ ﺷﺐ ﺷﻮد‪ ،‬اى ﺑﺎده ﭘﺮﺳﺖ!‬
‫و آ ن ﻧﻴﺰ ﺷﺒﻰ ﺷﻮد ﭼﻮ ﺷﺐ ﻫﺎى دﮔﺮ‪:‬‬
‫ﻣﻦ ﻣﺴﺖ و ﺗﻮﻣﺴﺖ و ﺑﺎز ﻣﻦ ﻣﺴﺖ و ﺗﻮ ﻣﺴﺖ ‪...‬‬
‫ﻫﺠﺪﻫﻢ اﻛﺘﺒﺮ ‪ ٩٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫ﺑﻴﮕﺎﻧﻪ‬
‫ﺗﺎ‪ ،‬ﺧﻮد‪ ،‬ز ﭼﻪ ﮔﻮﻫﺮى ﺧﺪا ﺳﺎﺧﺖ ﺗﻮ را‬
‫وﻧﺪر ِ‬
‫دل اﻳﻦ ﻣﻌﺮﻛﻪ اﻧﺪاﺧﺖ ﺗﻮ را‪،‬‬
‫ﻛﺎﻧﻚ ﭘﺪرت‪ :‬ﺑﻪ ﺣﻴﺮت اﻧﮕﺸﺖ ﮔﺰان؛‬
‫وﻳﻨﻚ ﭘﺴﺮت‪ :‬ﻛﻪ‪ ،‬ﻧﻴﺰ‪ ،‬ﻧﺸﻨﺎﺧﺖ ﺗﻮ را‪.‬‬
‫ﻳﻚ ﺗﻜﻪ ام‬

‫ﺑﻴﺴﺖ و دوم اﻛﺘﺒﺮ ‪ ٩٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫آﺳﻤﺎن آﺑﻰ ﺑﻔﺮﺳﺖ ـ ‪٢٠٧‬‬
‫ِ‬

‫اﻧﺴﺎن‬
‫از ﺧﺎﻛﻰ و ﺑﺎد و آﺗﺶ و آب‪ ،‬آرى‪:‬‬
‫ﻧﻴﻜﻰ ى ﺗﻮ ﻧﺎب و ﺑﺪى ات ﻧﺎب‪ ،‬آرى‪:‬‬
‫ّ‬
‫داﻧﻰ ﻛﻪ اﻫﻮرا ﺗﻮﻳﻰ‪ ،‬اﻫﺮﻳﻤﻦ ﺗﻮ‪:‬‬
‫ِ‬
‫داﻧﺶ دﻟﺨﺮاش را ﺗﺎب آرى!‬ ‫وﻳﻦ‬
‫ﺑﻴﺴﺖ و دوم اﻛﺘﺒﺮ ‪ ٩٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫ﻫﺸﻴﺎر ﻣﺴﺖ‬
‫ْ‬
‫ﺑﺎور ﻛﻦ‪ ،‬اى از ﻣﻰ ى ﺧﻮدﺧﻮاﻫﻰ ﻣﺴﺖ!‬
‫ﮔﺎﻫﻰ ﺷﻮد آدﻣﻰ از آﮔﺎﻫﻰ ﻣﺴﺖ‪.‬‬
‫ﻣﻦ داﻧﻢ و ﻣﻦ ﻛﻪ ﻣﺴﺖ ﻳﺎ ﻫﺸﻴﺎرم‪:‬‬
‫ﺗﻮ ﺧﻮاﻫﻰ ﻫﺸﻴﺎرم دان‪ ،‬ﺧﻮاﻫﻰ ﻣﺴﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻴﺴﺖ و ﺷﺸﻢ اﻛﺘﺒﺮ ‪ ٩٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬
 ‫از ﺑﺲ ﭘﺴﺘﻰ!‬
‫ﺗﻨﻬﺎ ﻧﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺑﻰ ادب و ﺑﺪﻣﺴﺘﻰ‪،‬‬
‫ﺗﻨﻬﺎ ﺧﻮر و ﻛﺞ ﻓﻬﻢ و دورو ﻫﻢ ﻫﺴﺘﻰ‪.‬‬
‫در ِ‬
‫ﻗﻌﺮ َد َرك ﻧﺸﻴﻨﻢ ار‪ ،‬ﺑﺎز ﺑﻪ ﺗﻮ‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻪ ﻓﺮو ﺑﻨﮕﺮم‪ :‬از ﺑﺲ ﭘﺴﺘﻰ!‬
‫ﺑﻴﺴﺖ و ﺷﺸﻢ اﻛﺘﺒﺮ ‪ ٩٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫از ﺧﻮﻳﺶ ﮔﺮﻳﺰان‬

‫ﺑﻨﮕﺮ ﺑﻪ دﻟﻢ‪ :‬ﻛﻮره ى اﻓﺮوﺧﺘﻪ ﺑﻴﻦ؛‬
‫وز ﻛﻴﻦ ﺑﻪ رﮔﻢ ﮔﺪازه ﻫﺎ ﺗﻮﺧﺘﻪ ﺑﻴﻦ‪.‬‬
‫ﺗﺎزاﻧﻢ و در ﺑﻪ در ﻧﮕﺮ ِ‬
‫ﮔﺮد ﺟﻬﺎن‪:‬‬
‫از ﺧﻮﻳﺶ ﮔﺮﻳﺰان ِ‬
‫ﺳﮓ ﭘﺎﺳﻮﺧﺘﻪ ﺑﻴﻦ‪.‬‬

‫رﺑﺎﻋﻰ ﻫﺎى اﺳﻤﺎﻋﻴﻞ ﺧﻮﻳﻰ ـ ‪٢٠٨‬‬

‫ﺑﻴﺴﺖ و ﻫﻔﺘﻢ اﻛﺘﺒﺮ ‪ ٩٤‬ـ در ﻫﻮاﭘﻴﻤﺎى ﺑﻪ ﺳﻮى »ﺑﻦ« )آﻟﻤﺎن(‬

‫ﻣﺎ ﺑﻰ َا َﮔﺮان!‬
‫ﺗﺎ ﺑﻨﺪه ى »ا ّﻣﺎ« و ِ‬
‫اﺳﻴﺮ »اﮔﺮ« ﻳﻢ‪،‬‬
‫ﺷﻚ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ از ﺳﻠﻄﻪ ى ﺷﻚ ﺧﻮﻧﺠﮕﺮﻳﻢ‪.‬‬
‫ﻣﺎ ﺑﻰ َا َﮔﺮان ِ‬
‫اﻫﻞ ﻳﻘﻴﻨﻴﻢ‪ :‬ا ّﻣﺎ‪،‬‬
‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ِ‬
‫ﻳﻘﻴﻦ ﺧﻮﻳﺶ‪ ،‬ﻫﺮ َد ْم دﮔﺮﻳﻢ!‬
‫ﻳﻜﻢ ﻧﻮاﻣﺒﺮ ‪ ٩٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫ﺧﻮاﺳﺘﮕﺎرى‬
‫ﺧﻮاﻫﺮ ﻳﻜﺴﻮ زﻧﺪ ِز ُرخ ﮔﻴﺴﻮ را؛‬
‫ﮔﻮﻳﺪ ـ ﺑﻪ ﻧﮕﺎﻫﻰ ﻛﻪ ُﺑ َﻮ ْد آﻫﻮ را ـ ‪:‬‬
‫»ﻣﻦ دوﺳﺖ ﻧﺪارﻣﺶ!« ﭘﺪر ﻣﻰ ُﻏ ّﺮد‪:‬‬
‫ـ »ﻳﻌﻨﻰ ﭼﻪ ﻛﻪ ﻣﻦ دوﺳﺖ ﻧﺪارم او را؟!«‬
‫دوم ﻧﻮاﻣﺒﺮ ‪ ٩٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬
 ‫زن‬
‫ـ »ﻛﺎش از ِﻣ َﺤﻦ آﻓﺮﻳﺪه ﺑﻮدﻧﺪ ﺗﻮ را‪:‬‬
‫ﺟﻨﺲ ﻣﻦ آﻓﺮﻳﺪه ﺑﻮدﻧﺪ ﺗﻮ را‪«...‬‬‫ِ‬ ‫از‬
‫رو ﺑﺎ ﭘﺪرم داﺷﺖ‪ ،‬ﺑﻪ ﻧﻔﺮﻳﻦ‪ ،‬ﻣﺎدر‪:‬‬
‫ـ »اى ﻛﺎش زن آﻓﺮﻳﺪه ﺑﻮدﻧﺪ ﺗﻮ را!«‬
‫دوم ﻧﻮاﻣﺒﺮ ‪ ٩٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫زرﺧﺮﻳﺪ‬
‫ﮔﻮﻳﻰ ﻛﻪ ﺑﻪ زر ﺧﺮﻳﺪه ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻣﺮا‪:‬‬
‫ﻳﺎ روح ﺑﻪ ﺗﻦ دﻣﻴﺪه ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻣﺮا‪:‬‬
‫ﻫﺮ ّﻧﺮه ﺧﺮى ﻛﻢ ازﺧﻮدم ﻣﻰ ﺑﻴﻨﺪ‪:‬‬
‫اﻧﮕﺎر زن آﻓﺮﻳﺪه ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻣﺮا!‬
‫ﻳﻚ ﺗﻜﻪ ام‬

‫دوم ﻧﻮاﻣﺒﺮ ‪ ٩٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫آﺳﻤﺎن آﺑﻰ ﺑﻔﺮﺳﺖ ـ ‪٢٠٩‬‬
‫ِ‬

‫ﻧﻮﺷﻴﺪن‬
‫اﻣﺸﺐ َد َﻫﺪم‪ ،‬ﺑﻪ ﺟﺎ ِم ﺧﺎﻣﻮﺷﻰ ى ﻧﺎب‪،‬‬
‫ِ‬
‫ﺷﺮاب ﻣﻬﺘﺎب‪:‬‬ ‫ِ‬
‫زاﻧﮕﻮر ﺳﺘﺎره‪ ،‬ﺷﺐ‬
‫ﻣﻰ ﻧﻮﺷﻢ و ﻣﻰ داﻧﻢ ﻓﺮداﻳﻢ‪ ،‬ﺑﺎز‪،‬‬
‫داﻧﺎى ﭘﺰﺷﻚ ﻣﻰ ﻛﻨﺪ ﻣﻨ ِﻊ ﺷﺮاب!‬
‫ﺷﺸﻢ ﻧﻮاﻣﺒﺮ ‪ ٩٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫رﻋﻨﺎﻳﻰ‬
‫دﻟﺒﺮ ﻧﺸﻴﻨﺪم ﺑﻪ دﻵراﻳﻰ ى ﺗﻮ‪.‬‬
‫زﻳﺒﺎ ﻧﺸﻨﺎﺧﺘﻢ ﺑﻪ واﻻﻳﻰ ى ﺗﻮ‪.‬‬
‫رام آﻣﺪم آﻫﻮى ﺳﺮودن‪ ،‬ﻫﺮﮔﺎه‬
‫ﻛﺮدم ﺳﺨﻦ آﻳﻴﻨﻪ ى رﻋﻨﺎﻳﻰ ى ﺗﻮ‪.‬‬
‫ﻫﻔﺘﻢ ﻧﻮاﻣﺒﺮ ‪ ٩٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬
 ‫ُﺟﻐﺪ‬
‫ﻣﻰ ﻣﻰ ﺧﻮرم و ﺟﻬﺎن دﮔﺮ ﻣﻰ ﮔﺮدد‪:‬‬
‫در ﭘﺮﺗﻮ ﻣﻰ ﺷﺒﻢ ﺳﺤﺮ ﻣﻰ ﮔﺮدد؛‬
‫وآﻧﮕﺎه ﭼﻨﺎن ﺳﻮى ﻣﻼل آﻳﻢ ﺑﺎز‬
‫ﻛﻪ ُﺟﻐﺪ ﺑﻪ آﺷﻴﺎﻧﻪ ﺑﺮﻣﻰ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﺳﻮم ﻧﻮاﻣﺒﺮ ‪ ٩٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫ﻫﻴﭽﻰ‬
‫ﻣﺎ را ﺳﺮ و ﻛﺎر ﻧﻴﺴﺖ ﺟﺰ ﺑﺎ ﻫﻴﭽﻰ‪:‬‬
‫در دﻧﻴﺎﻳﻰ زﻳﺮش و ﺑﺎﻻ ﻫﻴﭽﻰ‪:‬‬
‫ﻧﻚ ﻫﺴﺘﻰ ى آدم از ﺗﻮ ّﻟﺪ ﺗﺎ ﻣﺮگ‪:‬‬
‫از ﻫﻴﭻ ﺧﻄﻰ ﻛﺸﻴﺪه ﺗﺎ ‪ ...‬ﺗﺎ ﻫﻴﭽﻰ!‬

‫رﺑﺎﻋﻰ ﻫﺎى اﺳﻤﺎﻋﻴﻞ ﺧﻮﻳﻰ ـ ‪٢١٠‬‬

‫ﻫﺸﺘﻢ ﻧﻮاﻣﺒﺮ ‪٩٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫ﻟﺒﺎﻟﺐ‬
‫ﻫﺶ دار! ﻣﻜﻦ! ﻛﻪ ﻧﺎﮔﻬﺎن ﺷﺐ ﺷﺪه اﺳﺖ‪،‬‬
‫ﻣﻰ ﺑﻴﻨﻰ‪ ،‬و ﺷﺐ ﻏﺮﻗﻪ ى ﻛﻮﻛﺐ ﺷﺪه اﺳﺖ‪:‬‬
‫ﻫﺎن! ﺗﺎ ﺑﻪ ﻧﻮازﺷﻢ ﺗﻠﻨﮕﺮﻧﺰﻧﻰ‪:‬‬
‫ﺟﺎ ِم دﻟﻢ از ﮔﺮﻳﻪ ﻟﺒﺎﻟﺐ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻴﺴﺖ و ﻫﺸﺘﻢ ﻧﻮاﻣﺒﺮ ‪ ٩٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫ﻣﻌﻨﺎ‬
‫ُﭘﺮﺳﻰ ﻛﻪ ﭼﻪ آﻣﺪ ُﮔ ِ‬
‫ﻬﺮ ﻣﺎ؟ ‪ ...‬ﻫﻴﭽﻰ‪:‬‬
‫در ﻋﺎﻟﻤﻰ اﻳﻨﺠﺎﻳﺶ و آﻧﺠﺎ ﻫﻴﭽﻰ‪.‬‬
‫ﻣﻌﻨﺎى ﺧﻮدى‪َ :‬ﮔ َﺮت ﺑﺲ اﺳﺖ اﻳﻦ ﻣﻌﻨﺎ‪:‬‬
‫آﻧﺴﻮ ﺗ ََﺮك از ﺗﻮ ﭼﻴﺴﺖ ﻣﻌﻨﺎ؟ ‪ ...‬ﻫﻴﭽﻰ!‬
‫ﻫﺸﺘﻢ ﻧﻮاﻣﺒﺮ ‪ ٩٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬
 ‫ﺟﺎﻧﻢ ﻫﻤﻪ ﺷﻌﺮ اﺳﺖ‬
‫ِ‬
‫زﻣﻴﻦ ﺗﺮ‪ :‬ﻧﺮوﻳﻢ ﭼﻪ ﻛﻨﻢ؟‬ ‫داﻧﻪ م ﺑﻪ‬
‫ﻣﻮﺟﻢ ﺑﻪ ِ‬
‫ﺳﺮ رود‪ :‬ﻧﭙﻮﻳﻢ ﭼﻪ ﻛﻨﻢ؟‬
‫ﮔﻴﺮم ﻛﻪ ﻛﺴﻰ ﮔﻮش ﻧﺪارد ﺑﺎ ﻣﻦ‪،‬‬
‫ﺟﺎﻧﻢ ﻫﻤﻪ ﺷﻌﺮ اﺳﺖ‪ :‬ﻧﮕﻮﻳﻢ ﭼﻪ ﻛﻨﻢ؟‬
‫ﺳﻮم ﻧﻮاﻣﺒﺮ ‪ ٩٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫ﺷﻌﺮ‬
‫ﻓﺮﻳﺎدى و ﻧﺎﺷﻨﻔﺘﻪ ﻣﻰ ﻣﺎﻧﻰ ﺑﺎز‪:‬‬
‫ﺑﻰ ﭘﺮده اى وﻧﻬﻔﺘﻪ ﻣﻰ ﻣﺎﻧﻰ ﺑﺎز‪:‬‬
‫ﻛﻼﻣﻰ و ‪ ،‬ﺧﻮد‪ ،‬آﻧﺴﻮى ﻛﻼم‪:‬‬
‫ّ‬ ‫ِ‬
‫ﺟﺎدوى‬
‫ﻣﻰ ﮔﻮ َﻳ َﻤﺖ و ﻧﮕﻔﺘﻪ ﻣﻰ ﻣﺎﻧﻰ ﺑﺎز!‬
‫ﻳﻚ ﺗﻜﻪ ام‬

‫ﺷﺸﻢ ﻧﻮاﻣﺒﺮ ‪ ٩٤‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫آﺳﻤﺎن آﺑﻰ ﺑﻔﺮﺳﺖ ـ ‪٢١١‬‬
‫ِ‬

‫ِ‬
‫دﻟﺒﺮك ﺧﻮدم‬ ‫ﺟﺰ‬
‫ِ‬
‫ﺟﻬﺎن ﻣﻦ ﺷﻤﺎ را ﺟﺎ ﻧﻴﺴﺖ‪:‬‬ ‫در ﺟﺎن و‬
‫ﻳﻚ ﺗﻦ ﺗﺎن را ﺟﺎن و ِ‬
‫دل زﻳﺒﺎ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫ﺷﺎﻋﺮ زﻳﺒﺎﻳﻢ‪ ،‬ﻛﺲ‬‫ِ‬ ‫ِ‬
‫دﻟﺒﺮك‬ ‫ُﺟﺰ‬
‫ِ‬
‫ﮔﻮﻫﺮ ﻣﻦ ﺗﺎن ﺑﻪ ﻫﻤﻪ دﻧﻴﺎ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬ ‫از‬
‫ﺑﻴﺴﺖ و ﭘﻨﺠﻢ اوت ‪ ٩٦‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫ﺟﺎن ﺧﺪا‬
‫ِ‬
‫ِ‬
‫ﭘﺮﺳﺘﻴﺪن ﺗﻮ‪،‬‬ ‫ﻣﻦ ﻧﺎﺑﻪ ﮔﺰﻳﺮم از‬
‫ِ‬
‫ﭘﻴﺮاﻫﻦ ﺗﻮ!‬ ‫اى ِ‬
‫ﺟﺎن ﺧﺪا در دل و‬
‫واﻻﻳﻰ ى زﻳﺒﺎى ﺧﺪا در ُﺳ َﺨﻨَﺖ‪،‬‬
‫ﺗﻦ ﺗﻮ!‬‫زﻳﺒﺎﻳﻰ ى واﻻى ﺧﺪا در ِ‬
‫ﺑﻴﺴﺖ و ﭘﻨﺠﻢ اوت ‪ ٩٦‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬
 ‫ﺑﻮدن ﺗﻮ‬
‫ِ‬ ‫ﺧﺎﻧﻪ ى‬
‫ِ‬
‫ﺑﻮدن ﻣﻦ!‬ ‫ِ‬
‫ﺑﻮدن ﺗﻮ ﺑﻬﺎﻧﻪ ى‬ ‫اى‬
‫ِ‬
‫ﺑﻮدن ﻣﻦ!‬ ‫ﺳﻮى ﺗﻮ روان رواﻧﻪ ى‬
‫رودم‪ ،‬ﻫﻤﻪ ﺗﻦ ﻣﻮج و ﺷﺘﺎﺑﺎن ﺳﻮى ﺗﻮ‪:‬‬
‫ِ‬
‫ﺑﻮدن ﻣﻦ‪.‬‬ ‫درﻳﺎى ﺗﻮ ﺑﺎد ﺧﺎﻧﻪ ى‬
‫ﺑﻴﺴﺖ و ﭘﻨﺠﻢ اوت ‪ ٩٦‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫دوام‬
‫ﺗﺎ ﭼﺎﻣﻪ ﻣﻨﻢ‪ ،‬ﺗﻮ ﺧﺎﻣﻪ ى ﻣﺎ ﺑﺎﺷﻰ‪.‬‬
‫ﺗﺎ ﺧﺎﻣﻪ ﻣﻨﻢ‪ ،‬ﺗﻮ ﭼﺎﻣﻪ ى ﻣﺎ ﺑﺎﺷﻰ‪.‬‬
‫دﻳﺮوز‪ ،‬دوا ِم ﺗﻮ اﮔﺮ از ﻣﺎ ﺑﻮد‪،‬‬
‫اﻣﺮوز‪ ،‬ﺗﻮﻳﻰ ﻛﺎداﻣﻪ ى ﻣﺎ ﺑﺎﺷﻰ‪.‬‬

‫رﺑﺎﻋﻰ ﻫﺎى اﺳﻤﺎﻋﻴﻞ ﺧﻮﻳﻰ ـ ‪٢١٢‬‬

‫ﺑﻴﺴﺖ و ﭘﻨﺠﻢ اوت ‪ ٩٦‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻪ ﺑﻤﺎﻧﻰ‬
‫زﻳﺒﺎى ﻣﻨﺎ! ﺷﻌﺮم وﺗﻨﻬﺎ ِ‬
‫ﻛﺲ ﻣﻦ!‬
‫اى ﻫﻤﺴﺨﻨﻢ‪ ،‬ﻓﺮاى واژه ِ‬
‫رس ﻣﻦ!‬
‫ﺑﺲ ﺷﻌﺮ ﻛﻪ از دﻟﺖ ﭘﺲ از ﻣﻦ زاﻳﺪ‪:‬‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻪ ﺑﻤﺎﻧﻰ و ﺑﻤﺎن از ِ‬
‫ﭘﺲ ﻣﻦ‪.‬‬
‫ﺑﻴﺴﺖ و ﭘﻨﺠﻢ اوت ‪ ٩٦‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫وﻗﺖ اﺳﺖ‬
‫وﻗﺖ اﺳﺖ ﻛﻪ زﻧﺪﮔﺎﻧﻰ از ﺳﺮ ﮔﻴﺮم‪:‬‬
‫آﺗﺶ ﺷﻮم و در اﻳﻦ ﺟﻬﺎن درﮔﻴﺮم؛‬
‫واﻧﺪم ﻛﻪ ﻣﺮا ﺷﻌﻠﻪ ﻓﺮو ﻣﻰ ﻛﺎﻫﺪ‪،‬‬
‫ﺗﻚ ﺑﻮﺳﻪ اى از ِ‬
‫ﻟﺒﺎن او ﺑﺮﮔﻴﺮم‪.‬‬
‫ﺑﻴﺴﺖ و ﺷﺸﻢ اوت ‪ ٩٦‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬
 ‫دو رﺑﺎﻋﻰ‪ :‬در ﺣﺎل و ﻫﻮاى ـ و ﺑﺮاى ـ ﺑﺮادرم‪:‬‬
‫ﺣﺴﻦ ﺟﺎن ﺗﻬﺎﻣﻰ‬

‫دوروﻳﻰ‬
‫در اوجِ ﻳﮕﺎﻧﮕﻰ‪ ،‬ﺗﻮ را ﻳﺎر ﺷﺪم‪:‬‬
‫ﺗﻬﻰ و از ﺗﻮ ﺳﺮﺷﺎر ﺷﺪم‪.‬‬
‫از ﺧﻮﻳﺶ ّ‬
‫ﭼﻨﺪان‪ ،‬ا ّﻣﺎ‪ ،‬از ﺗﻮ دوروﻳﻰ دﻳﺪم‬
‫ﺧﻮد ﻋﺸﻖ ﻧﻴﺰ ﺑﻴﺰار ﺷﺪم‪.‬‬‫ﺗﺎ از ِ‬
‫ﻫﻔﺘﻢ آورﻳﻞ ‪ ٩٩‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫دوﻳﻰ‬
‫ﺳﻨﺠﻴﺪه ام ات‪ْ :‬‬
‫ﺧﻮش اﻣﺘﺤﺎﻧﻰ ﺑﻪ دوﻳﻰ!‬
‫آﻣﻴﺨﺘﻪ ﺗﺮ از ﺗﻦ و ﺟﺎﻧﻰ ﺑﻪ دوﻳﻰ!‬
‫ﺳﻮﮔﻨﺪ ﺧﻮرى ﺑﻪ ﻋﺸﻖ و ﺑﻴﺰارى از آن‪:‬‬
‫ﻳﻚ ﺗﻜﻪ ام‬

‫ﺣ ّﻘﺎ ﻛﻪ ﻳﮕﺎﻧﻪ ى ﺟﻬﺎﻧﻰ ﺑﻪ دوﻳﻰ!‬

‫آﺳﻤﺎن آﺑﻰ ﺑﻔﺮﺳﺖ ـ ‪٢١٣‬‬

‫ﻫﻔﺘﻢ آورﻳﻞ ‪ ٩٩‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫ِ‬

‫اﻓﺰون ﻃﻠﺐ‬
‫ﻧﺎﺳﭙﺎس ﺧﻮﻳﺎ ﻛﻪ ﻣﻨﻢ!‬
‫ْ‬ ‫ﺗﺎ ﺑِ َ‬
‫ﺨﺮد و‬
‫ﻧﺎراﺳﺖ و ﻧﺎ ُد ُرﺳﺖ ﮔﻮﻳﺎ ﻛﻪ ﻣﻨﻢ!‬
‫ﺳﺮﺷﺎرم از اوى و ﺑﺎز ﻛﻢ دارم از او‪:‬‬
‫اﻓﺰون ﻃﻠﺐ و زﻳﺎده ﺟﻮﻳﺎ ﻛﻪ ﻣﻨﻢ!‬
‫ﺑﻴﺴﺘﻢ آورﻳﻞ ‪ ٩٩‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫ﭘﺮﺳﺶ ﺑﮕﺬار‬
‫ﺑﺮﮔﻰ ﺑﻪ ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ﺧﻮاﻫﻴﻢ ﺷﺪن؟‬
‫ِ‬
‫ﺧﺸﺖ ﺷﺮﺑﺨﺎﻧﻪ ﺧﻮاﻫﻴﻢ ﺷﺪن؟‬ ‫ﻳﺎ‬
‫ﭘﺮﺳﺶ ﺑﮕﺬار و ﺷﺎد ﺑﮕﺬر‪ ،‬ﻛﻪ ﺑﺮون‬
‫زﻳﻦ ﻛُﻬﻨﻪ ﻋﺬاﺑﺨﺎﻧﻪ ﺧﻮاﻫﻴﻢ ﺷﺪن‪.‬‬
‫ﺑﻴﺴﺖ و ﭘﻨﺠﻢ اوت ‪ ٩٦‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬
 ‫ِ‬
‫ﺧﻮراك ﻛﺮم‬
‫ﮔﻮﻳﻨﺪ ﻛﻪ ﺟﺎوداﻧﻪ ﺧﻮاﻫﻴﻢ ﺷﺪن‪.‬‬
‫ﻣﻦ ﻣﻰ ﮔﻮﻳﻢ رواﻧﻪ ﺧﻮاﻫﻴﻢ ﺷﺪن‪:‬‬
‫ِ‬
‫ﻛﺮﻣﺎن ﻛﺘﺎب‬ ‫ِ‬
‫ﺧﻮراك‬ ‫ﮔﻴﺮم ﭼﻨﺪى‬
‫در ﻛُﻨﺞ ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ﺧﻮاﻫﻴﻢ ﺷﺪن‪.‬‬
‫ﺑﻴﺴﺖ و ﭘﻨﺠﻢ اوت ‪ ٩٦‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫ﻧﻴﺎﻳﺶ‬
‫وﻗﺘﻰ دﻳﺪى دﻟﻢ ﺑﻪ ﺧﻮﻳﺶ آﻣﺪه اﺳﺖ‪،‬‬
‫وز اﻳﻦ ِ‬
‫ﺗﻦ ﻣﻦ ﺟﺎﻧﻢ ﺑﻴﺶ آﻣﺪه اﺳﺖ‪،‬‬
‫ﺑﻰ دردم از اﻳﻦ ﭘﻴﻠﻪ ﺑﺮآور‪ ،‬ﻳﺎرب!‬
‫ﻣﮕﺬار ﺑﺪاﻧﻢ ﻛﻪ ﭼﻪ ﭘﻴﺶ آﻣﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫رﺑﺎﻋﻰ ﻫﺎى اﺳﻤﺎﻋﻴﻞ ﺧﻮﻳﻰ ـ ‪٢١۴‬‬

‫ﺑﻴﺴﺖ و ﻫﻔﺘﻢ ﻣﺎرس ‪ ٩٧‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫ﺑﻬﺎﻧﻪ‬
‫ﺷﻮر و ِ‬
‫ﺷﺮ ﻋﺎﺷﻘﺎﻧﻪ اى ﻧﻴﺴﺖ ﻣﺮا‪:‬‬
‫وز ﻋﺸﻖ ﺑﻪ ﻟﺐ ﺗﺮاﻧﻪ اى ﻧﻴﺴﺖ ﻣﺮا‪:‬‬
‫وﻳﻦ ﻳﻌﻨﻰ ﻛﻪ‪ ،‬ﻫﻤﭽﻨﺎن ﺗﺎ از ﻣﺮگ‬
‫ﭘﺮﻫﻴﺰ ﻛﻨﻢ‪ ،‬ﺑﻬﺎﻧﻪ اى ﻧﻴﺴﺖ ﻣﺮا‪.‬‬
‫ﺑﻴﺴﺘﻢ آورﻳﻞ ‪ ٩٩‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫زﻳﻨﺠﺎ ﻛﻪ ﻣﻨﻢ‬
‫زﻳﻨﺠﺎ ﻛﻪ ﻣﻨﻢ‪ ،‬ﻫﻤﻴﻦ دو ﺳﻪ ﮔﺎﻣﻰ و ﺑﺲ‬
‫ﻣﺎﻧﺪه ﺳﺖ ﺑﻪ ﻣﺮگ‪ :‬اﻳﻦ ﻋﺪوى ﻫﻤﻪ ﻛﺲ‪.‬‬
‫ﺗﺎ اﻳﻦ دو ﺳﻪ ﮔﺎم ﻫﻢ ﺑﻪ ﺷﺎدى ﺳﭙﺮم‪،‬‬
‫ﭘﻴﺮاﻧﻪ ﺳﺮ ـ اى ﻋﺸﻖ! ـ ﺑﻪ ﻓﺮﻳﺎدم رس‪.‬‬
‫ﺑﻴﺴﺘﻢ آورﻳﻞ ‪ ٩٩‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬
 ‫ذات‬
‫ﭼﻮن ﺑﺎد‪ ،‬ﻛﻪ ﻣﻰ ﺳﺰد ﺑﻪ ذاﺗﺶ ﻛﻪ وزَ د‪،‬‬
‫ﻫﺰا ّﻟﻰ ى ﺗﻮ ِ‬
‫ذات ﺗﻮ را ﻧﻴﻚ ﺳﺰد‪.‬‬
‫ﻧﻴﺸﻢ زﻧﻰ و از ﺗﻮﻧﺪارم ﮔﻠﻪ اى‪:‬‬
‫ﭘﺸﻪ ﭼﻪ ﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺗﺨ ِﻢ آدم ﻧﮕﺰد؟!‬
‫ّ‬
‫ﭼﻬﺎرم اوت ‪ ٩٧‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫اﻧﮕﺎر ﻛﻪ ‪...‬‬
‫اى ﻛﺰ ﺗﻮ ﺑﻪ ﺟﺰ زﺧ ِﻢ زﺑﺎﻧﻢ ﻧﺮﺳﺪ!‬
‫اﻓﻜﻨﺪه ﺑﻪ ِ‬
‫ﺗﻨﺒﺎن ﺗﻮ ﻛﻚ ﺣﻘﺪ و ﺣﺴﺪ‪.‬‬
‫ِ‬
‫ﻫﺰل ﺗﻮ دﻣﻰ دﻣﺎﻏﻢ آزارد و ﺑﺲ‪:‬‬
‫ﺑﭽﺴﺪ!‬
‫اﻧﮕﺎر ﻛﻪ‪ ،‬در ﺑﺎد‪ ،‬اﻻﻏﻰ ُ‬
‫ﻳﻚ ﺗﻜﻪ ام‬

‫ﭼﻬﺎرم اوت ‪ ٩٧‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫آﺳﻤﺎن آﺑﻰ ﺑﻔﺮﺳﺖ ـ ‪٢١۵‬‬
‫ِ‬

‫ﻧﺮه ﺧﺪاى‬
‫اﻳﻦ ّ‬
‫ﺑﺮ ﺟﻬﻞ ﻧﻬﺎد و ﺧﺪﻋﻪ دﻳﻦ ﭘﺎﻳﻪ از او‪.‬‬
‫اﺧﻼق ز ﺑﺪ ﮔﺮﻓﺖ ُﺑ ْﻦ ﻣﺎﻳﻪ از او‪.‬‬
‫اﻳﻦ ّﻧﺮه ﺧﺪاى ﻃﺮد ﻛﻦ‪ ،‬ﺗﺎ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺟﺎى‬
‫ﻧﻪ ﺳﺎﻳﻪ از او ﻣﺎﻧﺪ و ﻧﻪ آﻳﻪ از او‪.‬‬
‫ﻫﻔﺪﻫﻢ آورﻳﻞ ‪ ٩٥‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫ﺗﺸﻨﮕﻰ‬
‫ﺟﺰ درد ﻛﻪ ﻫﺮ ﭘﮕﺎه در ﺳﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪،‬‬
‫ﺳﻮدى ﻧﻜﻨﺪ آﻧﭽﻪ ﺑﻪ ﺳﺎﻏﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺳﻴﺮاﺑﻢ و ﺑﺎز ﺑﺎده ﻧﻮﺷﻢ‪ ،‬ﻛﻪ ﻣﮕﺮ‬
‫اﻳﻦ ﺟﺎ ِم دﮔﺮ از ُﺧ ِﻢ دﻳﮕﺮ ﺑﺎﺷﺪ!‬
‫ﻳﻜﻢ دﺳﺎﻣﺒﺮ ‪ ٩٦‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬
 ‫ُﻇﻠﻤﺘﻜﺪه‬
‫ﻣﻜﺮر ﺷﺪه اﺳﺖ‪:‬‬ ‫ِ‬
‫ﻛﺎﺑﻮس ّ‬ ‫ﺧﻮاﺑﻢ دو ﺳﻪ‬
‫ُﻇﻠﻤﺘﻜﺪه اى ﺷﻜﻨﺠﻪ آور ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻴﺪارى ام اى درﻳﻎ ﻛﺰ ﺧﻮاﺑﻢ ﻧﻴﺰ‬
‫ﻛﺎﺑﻮس وﺷﻰ ﺷﻜﻨﺠﻪ زاﺗﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻳﻜﻢ دﺳﺎﻣﺒﺮ ‪ ٩٦‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬

‫ﺑﻨﮕﺮ ﻛﻪ ﺧﺪاﻳﻰ ﺷﺪه اى‬

‫ﮔﺮ ﺟﻤﻠﻪ َﺗﻨَﺖ دﻫﺎن ﺷﻮد‪ ،‬ﻫﻴﭻ ﻣﮕﻮ!‬
‫ور ﺟﻤﻠﻪ دﻫﺎن زﺑﺎن ﺷﻮد‪ ،‬ﻫﻴﭻ ﻣﮕﻮ!‬
‫ﺑﻨﮕﺮ ﻛﻪ ﺧﺪاﻳﻰ ﺷﺪه اى در ِ‬
‫دل ﺧﻠﻖ‪:‬‬
‫ﻫﺮ ﭼﻴﺰ ﻛﻪ ﮔﻮﻳﻰ آن ﺷﻮد‪ ،‬ﻫﻴﭻ ﻣﮕﻮ!‬

‫رﺑﺎﻋﻰ ﻫﺎى اﺳﻤﺎﻋﻴﻞ ﺧﻮﻳﻰ ـ ‪٢١۶‬‬

‫دﻫﻢ اﻛﺘﺒﺮ ‪ ٩٧‬ـ ﺑﺮﻟﻴﻦ‬
‫ﭘﺎﻳﺎﻧﻪ‬
 ‫ﺑﻴﻨﺶ ﻫﺎ‪ ،‬ﮔﺮاﻳﺶ ﻫﺎ و ﻧﻮآورى ﻫﺎ‪ ،‬در دﻳﻦ و ﻓﻠﺴـﻔﻪ و ﻫﻨﺮ‪ ،‬در ﻳﻚ وﻳﮋﮔﻰ ى ﺗﺎرﻳﺨﻰ‪ ،‬ﻫﻤﻪ‬
‫ﺑﻪ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻣﻰ ﻣﺎﻧﻨﺪ‪:‬‬
‫اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﺑﻴﻨﺶ ﻫﺎ‪ ،‬ﮔﺮاﻳـﺶ ﻫﺎ و ﻧﻮآورى ﻫﺎ‪ ،‬ﻫﻤﻪ و ﻫﺮﻳﻚ‪ ،‬در آﻏﺎ ِز ﻛﺎر‪ ،‬ﺧﻮد را‪ ،‬ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ‬
‫ﺗﺎزه ﺗﺮﻳﻦ ﮔﺎم‪ ،‬ﺑﻞ‪ ،‬ﻫﻤﺎﻧﺎ ﻛﻪ واﭘﺴﻴﻦ ﺟﻬﺶ ﺑﻪ ﺳﻮى ﻧﻴﻜﻰ ﻳﺎ راﺳﺘﻰ ﻳﺎ زﻳﺒﺎﻳﻰ ﻣﻰ ﻳﺎﺑﻨﺪ‪ :‬و آورﻧﺪﮔﺎن‪،‬‬
‫ِ‬
‫ﭘﺬﻳﺮﻧﺪﮔﺎن ﺧﻮﻳﺶ را‪ ،‬ﺑﺪﻳﻨﺴﺎن‪ ،‬ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ اى »ﺷﻴﺪاﻳﻰ« ى ﭘﻰ ورز و ﭘﺮﺧﺎﺷﮕﺮ دﭼﺎر‬ ‫دارﻧﺪﮔﺎن و‬
‫ﻣﻰ دارﻧﺪ ﻛﻪ از ِ‬
‫»ﺗﺐ ﺑﺎور« ﻳﺎ ﻛﻪ از »ﺑﺎورى ﺗﺐ زده« ﺑﺮﻣﻰ ﺧﻴﺰد‪ :‬ﻳﺎ ﻛﻪ‪ ،‬ﻣﻰ ﺗﻮان ﺣ ّﺘﺎ ﮔﻔﺖ‪ ،‬از‬
‫»ﺑﺎورزدﮔﻰ«‪.‬‬
‫ﻳﻚ ﺗﻜﻪ ام‬

‫ِ‬
‫ﺗﻜﺎﻣﻞ اﻧﺴﺎن‪ ،‬را ﺑﻪ »ﭘﻴﺶ از ﺧﻮد« و »ﭘﺲ از ﺧﻮد« ﺑﺨﺶ‬ ‫دﻳﻦ ﺗﺎزه ـ ﻫﺮ دﻳﻨﻰ ـ زﻣﺎن‪ ،‬ﭼﻮن ﺑﺴﺘ ِﺮ‬
‫ِ‬
‫آﺳﻤﺎن آﺑﻰ ﺑﻔﺮﺳﺖ ـ ‪٢١٩‬‬

‫ﻣﻰ ﻛﻨﺪ‪ :‬ﺑﻪ »ﭘﻴﺶ ﺗﺎرﻳﺦ«‪ :‬و »ﺗﺎرﻳﺦ«‪ .‬و »ﺗﺎرﻳﺦ«‪ ،‬اﻟﺒ ّﺘﻪ‪ ،‬ﺑﺎ ِ‬
‫دﻳﻦ ﺗﺎزه اﺳﺖ ﻛﻪ آﻏﺎز ﻣﻰ ﺷﻮد‪ .‬ﭘﻴﺶ از‬
‫ِ‬

‫دﻳﻦ ﺗﺎزه‪ ،‬ﻫﻴﭻ ﻧﺒﻮده اﺳﺖ ﺟﺰ ﻧﺎداﻧﻰ وﺗﺎرﻳﻜﻰ )»ﺟﺎﻫﻠﻴﺖ« و »ﻛﮋدﻳﻨﻰ«(‪ :‬و ﺑﺎ ِ‬
‫دﻳﻦ ﺗﺎزه اﺳﺖ‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ‪،‬‬ ‫ِ‬
‫ِ‬
‫دوران ﺑﺰرگ داﻧﺎﻳـﻰ و روﺷـﻨﺎﻳﻰ )»ﻣﻌـﺮﻓﺖ« و »اﻳﻤﺎن«( ﮔﺎم ﻣﻰ ﮔﺬارد‪ .‬و ﻧﻮدﻳﻨﺎن‬ ‫ﻛﻪ اﻧﺴـﺎن ﺑﻪ‬
‫ِ‬
‫ﭘﻴﺸﺒﺮد ِ‬
‫دﻳﻦ ﺗﺎزه آﻏﺎز ﻣﻰ ﻛﻨﻨﺪ ﺗﺎ ﻛﺎر را ﺑﻪ زودى‪ ،‬ﻳﺎ ﺳﺮاﻧﺠﺎم‪ ،‬ﺑﻪ ﻛﺸﺘﻦ ﻧﻴﺰ‬ ‫از ﻛﺸـﺘﻪ ﺷﺪن در ِ‬
‫راه‬
‫ﺑﺮﺳﺎﻧﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻓﻠﺴﻔﻪ ى ﻧﻮآﻳﻴﻦ ـ ﻫﺮ ﻓﻠﺴﻔﻪ ى ﻧﻮآﻳﻴﻨﻰ ـ ﻧﻴﺰ‪ ،‬در آﻏﺎ ِز ﻛﺎر‪ ،‬از دﭼﺎر آﻣﺪن ﺑﻪ »ﺧﻮدﺑﺎورى ى ﺗﺐ‬
‫زده« و ﭘﺮﺧﺎﺷﺠﻮ ﻧﺎﮔﺮﻳﺰ اﺳﺖ‪ :‬و ﻧﺎﮔﺰﻳﺮ اﺳﺖ ازاﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﺧﻮدﺑﺎورى‪ :‬ﭼﺮا ﻛﻪ از ﻫﻤﻴﻦ ﺗﺐ اﺳﺖ‬
‫ﻛﻪ ﻧﻴﺮو ﻣﻰ ﮔﻴﺮد ﺑﺮاى ﺑﻪ ﻣﻴﺪان آﻣﺪن و ﺟﻨﮕﻴﺪن و در ﮔﺴﺘﺮه ى اﻧﺪﻳﺸﻪ ى اﻧﺴﺎﻧﻰ ﺟﺎﻳﻰ ﺑﺮاى ﺧﻮد‬
‫ﺑﺎزﻛﺮدن و‪ ،‬ﺳﺮاﻧﺠﺎم‪ ،‬در ﺟﺎى ﺷﺎﻳﺴﺘﻪ ى ﺧﻮد اﺳﺘﻮار ﮔﺸﺘﻦ‪.‬‬
‫ﻓﻠﺴﻔﻪ ى ﻧﻮآﻳﻴﻦ ﻧﻴﺰ‪ ،‬ﺑﺪﻳﻨﺴﺎن‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺎ اﻳﻤﺎﻧﻮﺋﻞ ﻛﺎﻧﺖ و در آﻳﻴﻨﻪ ى ﺧﻴﺎل او ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﺑﻪ ﻫﻴﭻ روى‪،‬‬
‫ﻛﻪ اﻧﺪا ِم ﺑﺮازﻧﺪه ى ﺧﻮد را ﺷﺎﻫﺎﻧﻪ ﺑﺮاﻧﺪاز ﻣﻰ ﻛﻨﺪ و ﺧﻮدش از »ﺗﻤﺎﻣﻴ ِ‬
‫ﺖ« ﺑﺎﺷﻜﻮه ﺧﻮدش ﺧﻮﺷﺶ‬ ‫ّ‬
‫ِ‬
‫»ﻛﻤﺎل« اﻧﺪﻳﺸـﻪ ى ﺧﻮد‬ ‫ﻣﻰ آﻳﺪ‪ :‬ﻛﺎﻧﺖ ـ ﻣﻰ ﮔﻮﻳﻢ ـ ﺑﻪ ﻫﻴـﭻ روى ﺗﻨﻬﺎ ﻓﻴﻠﺴـﻮﻓﻰ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﻓـﺮﻳﻔﺘﻪ ى‬
‫ﻣﻰ ﺷــﻮد و ﻣﻰ ﭘﻨﺪارد ﻛﻪ ﺑﻪ دﺳﺖ آورده اﺳﺖ ﻫﺮ آﻧﭽﻪ ﻫـﺎﻳﻰ را ﻛﻪ در ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺑﻪ دﺳﺖ آوردﻧﻰ‬
‫ﺑﻮده اﺳﺖ و ﻛﺎرى ﺑﺮاى آﻳﻨﺪﮔﺎن ﺑﺮ ﺟﺎى ﻧﮕﺬاﺷﺘﻪ اﺳﺖ ﻣﮕﺮ ﻫﺮﭼﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻛﻮﺷﻴﺪن ﺑﻪ ﻫﺮﭼﻪ روﺷﻨﺘﺮ و‬
‫ِ‬
‫دﺳﺘﮕﺎه ﻫﻢ از ﭘﻴﺶ ﻛﻤﺎل ﻳﺎﻓﺘﻪ ى ﻓﻠﺴﻔﻪ ى »اﺳﺘﺎد«‪.‬‬ ‫ِ‬
‫ﻛﺮدن‬ ‫ﺷﻴﻮاﺗﺮ و زﻳﺒﺎﺗﺮ ﺑﻴﺎن‬
‫ﺷﺎﮔﺮد ﺑﺰرگ ﻛﺎﻧﺖ‪ ،‬ﻫﮕﻞ‪ ،‬ﻧﻴﺰ در اوجِ »ﺧﻮدﺑﺎورى« ﺑﻮد ﻛﻪ‪ ،‬ﺑﻪ دﻵﺳﻮدﮔﻰ‪ ،‬ﺑﺎ اﻳﻦ ﭘﻨﺪار از‬
‫ِ‬
‫دﺳﺘﮕﺎه ﻓﺮاﮔﻴ ِﺮ ﻓﻠﺴﻔﻪ ى او »ﺣﻘﻴﻘﺖ« را در ﺑﺮدارد‪» ،‬ﻫﻤﻪ ى ﺣﻘﻴﻘﺖ« را درﺑﺮدارد و‬ ‫ﺟﻬﺎن رﻓﺖ ﻛﻪ‬
‫»ﻫﻴﭻ ﺟﺰ ﺣﻘﻴﻘﺖ« در ﺧﻮد ﻧﺪارد‪.‬‬
‫ِ‬
‫ﺑﺰرگ ﻓﻠﺴﻔﻪى او‪ ،‬ﺷﻮﭘﻦ ﻫﻮﺋﺮ‪ ،‬را ﻧﻴﺰ ِ‬
‫ﺗﺐ ﻫﻤﻴﻦ »ﺧﻮدﺑﺎورى«‬ ‫ِ‬
‫ﺷﺎﮔﺮد دﻳﮕ ِﺮ ﻛﺎﻧﺖ‪ ،‬وﺳﻨﺠﻨﺪه ى‬
‫ﺑﻮد ﻛﻪ ‪ ،‬در دﺷﻤﻨﻰ ورزﻳﺪن ﺑﺎ ﻫﮕﻞ‪ ،‬ﺑﻪ اوج ﻫﺎ ﻳﺎ ـ ﻳﻌﻨﻰ ـ ﻓﺮودﻫﺎﻳﻰ از ﭘﻰ ورزى و ﭘﺮﺧﺎﺷﺠﻮﻳﻰ‬
‫ﻛﺸﺎﻧﺪ ﻛﻪ ﮔﺎه از وﻗﺎ ِر ﻓﻠﺴﻔﻰ ﺑﻪ دور اﺳﺖ و‪ ،‬ﺑﻪ وﻳﮋه‪ ،‬زﻳﺒﺎﻳﻰ و دل اﻧﮕﻴﺰى ى ﺷﻴﻮه ى ﺑﺮﺧﻮرد و ِ‬
‫ﺳﺒﻚ‬
‫ﻛﺎ ِر ِ‬
‫ﺧﻮد ﺷﻮﭘﻦ ﻫﻮﺋﺮ را ّ‬
‫ﻟﻜﻪ دار ﻣﻰ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫و‪ّ ،‬اﻣﺎ‪،‬‬
‫ِ‬
‫ﺑﺰرگ ﻫﮕﻞ‪ ،‬ﻣﺎرﻛﺲ‪ ،‬ﺧﻮد ﻧﻤﻰ ﺗﻮاﻧﺴﺖ ﻓﺮﻳﻔﺘﻪ ى »ﻛﻤﺎل« دﺳﺘﮕﺎه اﻧﺪﻳﺸﮕﻰ ى ﺧﻮﻳﺶ‬ ‫ِ‬
‫ﺷﺎﮔﺮد‬
‫ِ‬
‫اﻧﺪﻳﺸﻴﺪن او‪ ،‬دﻳﺎﻟﻜﺘﻴﻚ‪ ،‬در ﺑﺮاﺑﺮ »ﺗﻜﺎﻣﻞ«‪ ،‬ﭼﻮن واﻗﻌ ّﻴﺘﻰ‬ ‫ﺑﺸﻮد‪ :‬ﭼﺮا ﻛﻪ روش ﺷﻨﺎﺳﻰ ى ﭘﻮﻳﺎى‬

‫رﺑﺎﻋﻰ ﻫﺎى اﺳﻤﺎﻋﻴﻞ ﺧﻮﻳﻰ ـ ‪٢٢٠‬‬

‫ِ‬
‫»اﻓﺰاﻳﺶ‬ ‫ﺗﺎرﻳﺨﻰ‪» ،‬ﻛﻤﺎل« را‪ ،‬ﭼﻮن ﻣﻔﻬﻮﻣﻰ ﻣﺘﺎﻓﻴﺰﻳﻜﻰ‪ ،‬ﭘﻮك و ﺑﻰ ﻣﺤﺘﻮا ﻣﻰ ﻛﺮد‪» .‬ﺗﻜﺎﻣﻞ« ﻳﻌﻨﻰ‬
‫ِ‬
‫ﺟﻬﺎن اﻧﺴﺎن‪ ،‬ﺑﻪ ﮔﻮاﻫﻰ ى ﺗﺎرﻳﺦ‪،‬‬ ‫اﻣﻜﺎﻧﺎت«‪ .‬و ﺟﻬﺎن در ﺗﻜﺎﻣﻞ اﺳﺖ‪ .‬و اﻧﺴﺎن در ﺗﻜﺎﻣﻞ اﺳﺖ‪ .‬و‬
‫ِ‬ ‫ِ‬
‫ﺟﻬﺎن اﻧﺴﺎن در ﺗﻜﺎﻣﻞ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻰ ﻛﻪ ﻫﺮﮔﺰ ﺑﻪ »ﻛﻤﺎل« ﺑﺮﺳﺪ‪ :‬ﭼﺮا ﻛﻪ رﺳﻴﺪن ﺟﻬﺎن‬ ‫در ﺗﻜﺎﻣﻞ اﺳﺖ‪ .‬و‬
‫ِ‬
‫رﺳﻴﺪن ﺗﺎرﻳﺦ ﺑﻪ »ﭘﺎﻳﺎن«‪ .‬و »ﭘﺎﻳﺎن« ﻳﻌﻨﻰ »اﻳﺴﺖ«‪ ،‬ﻳﻌﻨﻰ »ﻣﺮگ«‪» .‬ﺗﻜﺎﻣﻞ«‪،‬‬ ‫اﻧﺴﺎن ﺑﻪ »ﻛﻤﺎل« ﻳﻌﻨﻰ‬
‫ِ‬
‫»دﺳﺘﮕﺎه« اﻧﺪﻳﺸﻪ‬ ‫ﺑﺪﻳﻨﺴﺎن‪ ،‬ﻫﻤﺎﻧﺎ واﻗﻌ ّﻴﺘﻰ ﺗﺎرﻳﺨﻰ ﺳﺖ‪ .‬واژه ى »ﻛﻤﺎل«‪ّ ،‬اﻣﺎ‪ ،‬ژاژى ﻓﻠﺴﻔﻰ ﺑﻴﺶ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫ى دﻳﺎﻟﻜﺘﻴﻜﻰ‪ ،‬ﺑﺪﻳﻨﺴﺎن‪ ،‬رو ﺑﻪ آﻳﻨﺪه‪ ،‬و در ﺳﻮى آﻳﻨﺪه‪ ،‬ﺗﺎ ﻫﻤﻴﺸﻪ »ﮔﺸﻮده« ـ ﻳﻌﻨﻰ »ﻧﺎﺗﻤﺎم« ـ ﻣﻰ ﻣﺎﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺎرﻛﺲ و اﻧﮕﻠﺲ ﻧﻴﺰ‪ ،‬ﺑﺎ اﻳﻦ ﻫﻤﻪ‪ ،‬از »ﺷﻮ ِر ﺑﺎور« ﺳﺮﺷﺎر ﺑﻮدﻧﺪ‪ :‬ﮔـﺮﭼﻪ اﻳﻦ »ﺷـﻮر« را‬
‫ﺑﻴﺸــﺘﺮ در راﺳـﺘﺎى »ﺗﻐﻴﻴـﺮ ِ‬
‫دادن ﺟﻬـﺎن« ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻰ ﺑﺴﺘﻨﺪ‪ :‬ﻛﻪ‪ ،‬ﻫﻤﭽﻮن »ﺗﻔﺴﻴﺮ ﻛﺮدن ﺟﻬﺎن« ﻛﺎرى‬
‫ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد ـ ﺑﻪ ﮔﻮﻫﺮ ـ ﺟﺎوداﻧﻪ »ﻧﺎﺗﻤﺎم«‪ .‬و ﻫﻤﻴﻦ »ﺷﻮ ِر ﺑﺎور« ﺑﻮد ﻛﻪ اﻳﺸﺎن را ﺗﻮاﻧﺎ ﻣﻰ داﺷﺖ ﺗﺎ‪ ،‬در‬
‫روﻳﺎروﺷﺪن و دراﻓﺘﺎدن ﺑﺎ دﺷﻤﻨﺎن اﻧﺪﻳﺸﻪ ى ﺧﻮﻳـﺶ‪ ،‬از آﻧﺎن ـ ﺑﺎ واژه ﻫﺎى ﻣﻮرﻳﺲ ﻛﻮرﻧﻔﻮرث ﺑﮕﻮﻳﻢ‬
‫ـ »ﮔﻮﺷﺖ ﭼﺮخ ﻛﺮده« ﺑﺴﺎزﻧﺪ‪» .‬آﻧﺘﻰ دورﻳﻨﮓ« را‪ ،‬ﺑﺮاى ﻧﻤﻮﻧﻪ‪ ،‬ﺑﺨﻮاﻧﻴﺪ ﺗﺎ ﺑﺪاﻧﻴﺪ ﭼﻪ ﻣﻰ ﮔﻮﻳﻢ‪.‬‬
‫ﺑﺎرى‪.‬‬
‫و‪ّ ،‬اﻣﺎ‪ ،‬ﻣﺎرﻛﺲ ﺗﻨﻬﺎ در ﺑﺮاﺑ ِﺮ »اﻗﺘﺼﺎدﮔﺮاﻳﻰ« ﻳﺎ‪ ،‬ﻳﻌﻨﻰ‪» ،‬اﻗﺘﺼﺎد زدﮔﻰ« ﻧﺒﻮد ﻛﻪ ﺣﻖ داﺷﺖ‬
‫ﺑﮕﻮﻳﺪ ـ و ﮔﻔﺖ ـ ‪» :‬اﮔﺮ ﻣﺎرﻛﺴﻴﺴﻢ اﻳﻦ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻦ‪ ،‬ﻛﺎرل ﻣﺎرﻛﺲ‪ ،‬ﻣﺎرﻛﺴﻴﺴﺖ ﻧﻴﺴﺘﻢ«‪ِ .‬‬
‫»ﺗﺐ ﺑﺎور«‪،‬‬
 ‫ِ‬
‫ﭘﻴـﺮوان ﻣﺎرﻛـﺲ را ﺑﺪاﻧﺠـﺎ ﻛﺸـﺎﻧﺪ ﻛﻪ از ﻣﺎرﻛﺴﻴﺴﻢ‪ ،‬ﭼﻮن ﺷﻴﻮه اى از‬ ‫ﻳﺎ ﺑﺎورزدﮔﻰ‪ ،‬ﺑﻪ زودى ﻛﺎ ِر‬
‫ِ‬
‫دوران اﻳﺪه ﺋﻮﻟﻮژى و اﻳﺪه ﺋﻮﻟﻮژى ﺳﺎزى را ﻣﮋده دﻫﺪ‪ ،‬ﺧﻮد‬ ‫ِ‬
‫آﻣﺪن‬ ‫اﻧﺪﻳﺸﻴﺪن ﻛﻪ آﻣﺪه ﺑﻮد ﺗﺎ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن‬
‫اﻳﺪه ﺋﻮﻟﻮژى ى دﻳﮕﺮى ﺑﭙﺮدازﻧﺪ ـ دﭼﺎر و ﮔﺮﻓﺘﺎ ِر ﻫﻤـﻪ ى وﻳﮋﮔﻰ ﻫﺎى ﻳﻚ ﺟـﻬﺎن ﻧﮕﺮى ى »ﺑﺴﺘﻪ«‪،‬‬
‫»ﻫﻤﻪ دان« و ﺧـﻮد ﻛﺎﻣﻞ ﺑﻴﻦ ـ ﻛﻪ ﺳـﺎزﻣﺎن ﻫﺎى ﭘﻴﺮو و ﭘﻴﺸــﺒﺮﻧﺪه ى آن‪ ،‬ﺣـﺰب ﻫﺎ و ﺳـﺎزﻣﺎن ﻫﺎ و‬
‫ﮔﺮوه ﻫﺎى ﻛﻤﻮﻧﻴﺴﺘﻰ‪ ،‬ﺳﺎﺧﺘﺎ ِر ﻗﺪرت در دﻳﻦ ﻫﺎى »آﺳﻤﺎﻧﻰ« را ﺳﺮاﭘﺎ در ﮔﻮﻫﺮه و ﭘﻴﻜﺮه ى »زﻣﻴﻨﻰ«‬
‫ى ﺧﻮد واﺗﺎﺑﺎﻧﺪﻧﺪ و ﺑﺎز ﺳﺎﺧﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ِ‬
‫»ﻛﺘﺎب‬ ‫ﺑﻪ ﺟﺎى »ﺧﺪا« ﺑﮕﺬارﻳﺪ »ﺗﺎرﻳﺦ« ﻳﺎ »ﻣﺮدم« ﻳﺎ »ﺧﻠﻖ« ﻳﺎ ـ ﺳﺮاﻧﺠﺎم ـ »ﺣﺰب«؛ ﺑﻪ ﺟﺎى‬
‫ِ‬
‫ﻛﺘﺎب »ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ«؛‬ ‫ِ‬
‫ﻣﻘﺪس« ﻣﺴﻴﺤﻴﺎن ﻳﺎ »ﻗﺮآن« ﺑﮕﺬارﻳﺪ »ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ى آﺛﺎر ﻣﺎرﻛﺲ و اﻧﮕﻠﺲ« و ﺑﻪ وﻳﮋه‬
‫ﻗﺪﻳﺲ و ﮔﻔﺘﺎر و ﻛﺮدا ِر او در‬
‫ﺑﻪ ﺟﺎى ﻋﻴﺴﻰ ﻣﺴﻴﺢ ﻳﺎ ﻣﺤﻤﺪﺑﻦ ﻋﺒﺪاﻟﻠﻪ ﺑﮕﺬارﻳﺪ ﻣﺎرﻛﺲ؛ ﺑﻪ ﺟﺎى ﭘﻄ ِﺮ ّ‬
‫ِ‬
‫ﭘﻴﺸﺒﺮد ِ‬
‫آﻳﻴﻦ ﻣﺴﻴﺢ‪ ،‬ﻳﺎ »ﺧﻠﻔﺎى راﺷﺪﻳﻦ« و ﻛﺎرﻫﺎﺷﺎن‪ ،‬ﻳﺎ ـ و ﺑﻪ وﻳﮋه ـ ﻋﻠﻰ اﺑﻦ اﺑﻰ ﻃﺎﻟﺐ و »ﻧﻬﺞ‬ ‫ِ‬
‫راه‬
‫اﻟﺒﻼﻏﻪ« و ﺟﺎن ﻓﺸﺎﻧﻰ ﻫﺎى او در راه ﭘﻴﺸﺒﺮد اﺳﻼم‪ ،‬ﻟﻨﻴﻦ و »ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ى آﺛﺎر« و ﺳﺘﻴﻬﻨﺪﮔﻰ ى ﭘﻴﮕﻴ ِﺮ‬
‫او در راه ﭘﻴﺸﺒﺮد »ﻫﻤﮕﺎن ﺳﺎﻻرى« را ﺑﮕﺬارﻳـﺪ؛ و ‪ ...‬رﻳﺨﺖ و رﻳﺨﺖ ﺷﻨﺎﺳـﻰ ى »ﻗﺪرت« در‬
‫ﻳﻚ ﺗﻜﻪ ام‬

‫‪.١‬‬
‫ﺣﺰب ﻫﺎ و ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎ و ﮔﺮوه ﻫﺎى ﻛﻤﻮﻧﻴﺴﺘﻰ آﻏﺎز ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺮد ﺑﻪ روﺷﻦ ﺷﺪن‬
‫آﺳﻤﺎن آﺑﻰ ﺑﻔﺮﺳﺖ ـ ‪٢٢١‬‬

‫و ﮔﻔﺘﻦ دارد‪ ،‬ﺑﻰ درﻧﮓ‪ ،‬ﻛﻪ ِ‬

‫آﻳﻴﻦ »ﻫﻤﮕﺎن ﺳﺎﻻرى« )ﻛﻤﻮﻧﻴﺴﻢ(‪ ،‬ﭼﻮن ﻳﻚ دﻳﻦ‪ ،‬ﺑﻪ زودى‬
‫ِ‬

‫ﻗﺪﻳﺴﺎن ﻳﺎ اﻣﺎﻣﺎن و‬ ‫ِ‬

‫ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﺧﻮد را ﻧﻴﺰ ﻳﺎﻓﺖ‪ :‬ﻫﺮﻳﻚ ﺑﺎ ّ‬ ‫ِ‬
‫درون ﺧﻮﻳﺶ‪» ،‬ﻣﺬﻫﺐ« ﻫﺎى‬ ‫از درون و در‬
‫ِ‬
‫ﺗﻘﻠﻴﺪ« وﻳﮋه ى ﺧﻮﻳﺶ‪ ،‬و ﻫﺮﻳﻚ ـ ﺷﮕﻔﺘﺎ! و ﺷﮕﻔﺘﺎ ﻛﻪ آﻧﻬﻢ ﺑﺎ ﭼﻪ ﻣﺎﻳﻪ ﻛﻴﻦ ﺗﻮزى و ﺳﻨﮕﺪﻟﻰ!‬ ‫»ﻣﺮاﺟﻊ‬
‫ِ‬
‫ﺑﺎوردارﻧﺪﮔﺎن ﻫﻤﻪ ى »ﻣﺬﻫﺐ« ﻫﺎى ﻫﻤﮕﺎن ﺳﺎﻻراﻧﻪ ى دﻳﮕﺮ‪ :‬و اﻳﻦ »از دﻳﻦ‬ ‫ـ »ﻣﺮﺗﺪ« ﺷﻤﺎرﻧﺪه ى‬
‫ِ‬
‫ﭘﻴﺮوان ﻫﺮ آﻳﻴﻦ و دﻳﻦ ﺑﻴﮕﺎﻧﻪ اى را‬ ‫ِ‬
‫»ﺧﺎﺋﻨﺎن ﺧﻮدى«‪ ،‬را ﺑﺴﻰ دﺷﻤﻦ ﺗﺮ دارﻧﺪه ﺗﺎ‬ ‫ﺑﺮﮔﺸﺘﮕﺎن«‪ ،‬اﻳﻦ‬
‫آرى‪.‬‬
‫و اﻳﻦ ﻧﻴﺰ‪ ،‬ﺑﻰ درﻧﮓ‪ ،‬ﮔﻔﺘﻦ دارد ﻛﻪ ِ‬
‫»ﺗﺐ ﺑﺎور« ﻳﺎ »ﺑﺎورزدﮔﻰ« در »ﻋﻠﻢ« ـ از آﻧﺠﺎ و ﺗﺎ آﻧﺠﺎ‬
‫ِ‬
‫آﻣﺪن‬ ‫ﻛﻪ از »دﻳﻦ« و از »ﻓﻠﺴﻔﻪ« رﻫﻴﺪه ﺑﺎﺷﺪ ـ ﭘﻴﺶ ﻧﻤﻰ آﻳﺪ‪ :‬ﻳﻌﻨﻰ ﻛﻪ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﭘﻴﺶ ﺑﻴﺎﻳﺪ‪ :‬ﻳﻌﻨﻰ ﻛﻪ ﭘﻴﺶ‬
‫آن در ﻳﻚ زﻣﻴﻨﻪ ﻳﺎ ﮔﺴﺘﺮه ى »ﻋﻠﻤﻰ« ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺪﻳﻦ ﻣﻌﻨﺎ ﻣﻰ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺳﺮ و ﻛﺎ ِر ﻣﺎ‪ ،‬ﻫﻨﻮز‪ ،‬ﺑﺎ ﻧﻈﺮﻳﻪ ﻳﺎ‬
‫ﮔﺮاﻳﺸﻰ »ﻧﻴﻤﻪ ﻋﻠﻤﻰ« ﺳﺖ‪ :‬ﻳﺎ‪ ،‬ﻳﻌﻨﻰ‪ ،‬ﻛﻪ ﻣﺎ ﺑﺎ زﻣﻴﻨﻪ ﻳﺎ ﮔﺴﺘﺮه اى از »ﭘﮋوﻫﺶ ﻋﻠﻤﻰ« روﻳﺎروﺋﻴﻢ ﻛﻪ‬
‫ﻫﻨﻮز ﭼﻨﺪان ﻛﻪ ﺷﺎﻳﺪ و ﺑﺎﻳﺪ »ﻋﻠﻤﻰ« ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪ :‬و ﻧﺮﺳﻴﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﻳﻌﻨﻰ‪ ،‬ﺑﻪ ﭘﺎﻳﻪ و ﻣﺎﻳﻪ اى از »دﻗّﺖ« و‬
‫»اﺑﮋﻛﺘﻴﻮﻳﺘﻪ« ﻛﻪ »ﻋﻠﻢ«ﻫﺎﻳﻰ ﻫﻤﭽﻮن رﻳﺎﺿﻴﺎت و ﻓﻴﺰﻳﻚ از آﻧﻬﺎ ﺑﺮﺧﻮردارﻧﺪ‪.‬‬
‫روﺷﻨﺘﺮ ﺑﮕﻮﻳﻢ‪:‬‬
 ‫ِ‬
‫ﮔﺮاﻳﺶ دروﻧﻰ ى آن اﺳﺖ ﺑﻪ ﻫﺮﭼﻪ »ﻧﺎب« ﺗﺮ‬ ‫ِ‬
‫ﮔﻮﻫﺮﻳﻦ ﻫﺮ »ﻋﻠﻢ« ﻫﻤﺎﻧﺎ‬ ‫ﻧﻤﺎﻳﺎن ِ‬
‫ﺗﺮﻳﻦ وﻳﮋﮔﻰ ى‬
‫ﻳﻌﻨﻰ »دﻗﻴﻖ«ﺗﺮ ﺷﺪن‪ :‬ﻳﻌﻨﻰ ﻫﺮﭼﻪ »آزاد« ﺗﺮ ﺷﺪن از ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ »ﮔﺮاﻳﻰ« )ﻳﺎ »اﻳﺴﻢ«(‪» .‬ﻋﻠﻢِ ﻧﺎب«‪ ،‬در‬
‫اﻳﻦ ﻣﻌﻨﺎ‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ ﻳﻚ »آرﻣﺎن« اﺳﺖ‪ .‬و ﻫﻤﻴﻦ ﻣﻰ ﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﻫﺮﭼﻪ ﻳﻚ »ﻋﻠﻢ« از ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ »ﮔﺮاﻳﻰ« ﻳﺎ‬
‫»اﻳﺴﻢ« آزادﺗﺮ‪ ،‬از »دﻗّﺖ« و »اﺑﮋﻛﺘﻴﻮﻳﺘﻪ« ﺑﺮﺧﻮردارﺗﺮ و ﺑﻪ »ﻧﺎب«ﺑﻮدن ﻧﺰدﻳﻚ ﺗﺮ‪.‬‬
‫ِ‬
‫ﮔﻔﺘﻦ ﻣﺎ از‬ ‫در رﻳﺎﺿﻴﺎت ـ ﻧﻤﻮﻧﻪ وار ﻣﻰ ﮔﻮﻳﻢ ـ ﭼﻴﺰى ﺑﻪ ﻧﺎم »اﻗﻠﻴﺪس ﮔﺮاﻳﻰ« ﻧﺪارﻳﻢ‪ :‬و ﺳﺨﻦ‬
‫ِ‬
‫ﻳﺎدﻛﺮدن ﺳﭙﺎﺳﮕﺰاراﻧﻪ از »ﭘﺪ ِر« اﻳﻦ »ﮔﻮﻧﻪ« ى وﻳﮋه از ﻫﻨﺪﺳﻪ‪ ،‬ﺑﺮاى‬ ‫»ﻫﻨﺪﺳﻪ ى اﻗﻠﻴﺪﺳﻰ«‪ ،‬ﮔﺬﺷﺘﻪ از‬
‫اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ »ﮔﻮﻧﻪ«اى وﻳﮋه از ﻫﻨﺪﺳﻪ‪ ،‬در ﺑﺮاﺑ ِﺮ ﻫﻨﺪﺳﻪ ﻫﺎى »دﻳﮕﺮ«‪ ،‬ﻧﺎﻣﻰ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫در ﻓﻴﺰﻳﻚ ﻧﻴﺰ ـ ﺑﺎز ﻫﻢ ﺑﺮاى ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻣﻰ ﮔﻮﻳﻢ ـ »اﻳﻨﺸﺘﻴﻦ ﮔﺮاﻳﻰ« ﻳﺎ »ﻫﺎﻳﺰﻧﺒﺮگ ﮔﺮاﻳﻰ« ﻳﺎ‬
‫»ﻫﺎوﻛﻴﻨﮓ ﮔﺮاﻳﻰ« ﻧﺪارﻳﻢ؛ و ﺳﺨﻦ ﮔﻔﺘﻦ ﻣﺎن از »ﻓﻴﺰﻳﻚ ﻧﻴﻮﺗﻮﻧﻰ«‪ ،‬ﺑﻴﺶ و ﭘﻴﺶ از ﻫﺮ ﭼﻴﺰ‪ ،‬ﺑﺪﻳﻦ‬
‫ﻣﻌﻨﺎﺳﺖ و از اﻳﻨﺠﺎﺳﺖ ﻛﻪ »ﻧﻈﺮﻳﻪ« ﻫﺎى ﻧﻴﻮﺗﻮن‪» ،‬ﭘﻴﺸﭙﻨﺪار«ﻫﺎﻳﻰ ﻓﻠﺴﻔﻰ دارﻧﺪ و ﺑﺮآﻳﻨـﺪﻫﺎﻳـﻰ ﻛﻪ‬
‫ﮔـﺎه ﺑـﺎ ﻳﺎﻓﺘـﻪ ﻫﺎ و داده ﻫﺎى آزﻣـﻮن و آزﻣﺎﻳـﺶ و ﺑﺮداﺷــﺖ ﻫﺎى »ﻋﻠﻤــﻰ« از اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﻳﺎﻓﺘـﻪ ﻫﺎ و‬
‫داده ﻫـﺎ ﻣﻨﻄﻘــﺎ ﻧﺎﻫﻤﺨﻮان اﻧﺪ‪.‬‬

‫رﺑﺎﻋﻰ ﻫﺎى اﺳﻤﺎﻋﻴﻞ ﺧﻮﻳﻰ ـ ‪٢٢٢‬‬

‫ِ‬
‫ﻛﺎرﺑﻮدن »داروﻳﻦ‬ ‫در زﻳﺴﺖ ﺷﻨﺎﺳﻰ و در روان ﺷﻨﺎﺳﻰ و در اﻗﺘﺼﺎد ﻧﻴﺰ‪ ،‬ﺑﺎز ـ و ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ـ در‬
‫ﮔﺮاﻳﻰ« و »ﻓﺮوﻳﺪ ﮔﺮاﻳﻰ« و »ﻣﺎرﻛﺲ ﮔﺮاﻳﻰ«‪ ،‬ﺑﻴﺶ و ﭘﻴﺶ از ﻫﺮ ﭼﻴﺰ‪ ،‬از اﻳﻨﺠﺎﺳﺖ و ﺑﺪﻳﻦ ﻣﻌﻨﺎﺳﺖ‬
‫ﻛﻪ در اﻳﻦ »ﻋﻠﻢ« ﻫﺎ ﻧﻴﺰ »ﻧﻈﺮﻳﻪ« ﻫﺎﻳﻰ دارﻳﻢ ﻛﻪ در ﺑﺮزﺧﻰ از »ﻋﻠﻢ« و »ﻓﻠﺴﻔﻪ« ﺷﻜﻞ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ‪ :‬و‪،‬‬
‫ﻳﻌﻨﻰ ﻛﻪ‪ ،‬ﻧﻴﻤﻪ ﻋﻠﻤﻰ ـ ﻧﻴﻤﻪ ﻓﻠﺴﻔﻰ اﻧﺪ‪.‬‬
‫»ﻓﻠﺴــﻔﻪ ى ﻋﻠﻤـﻰ« ﻧﻴﺰ دارﻳـﻢ‪ ،‬اﻟﺒﺘـﻪ‪ :‬ﻛﻪ ﻧﻪ »ﻓﻠﺴﻔﻪ ى ﻋﻠﻢ« اﺳﺖ و ﻧﻪ ﮔﻮﻧﻪ اى وﻳﮋه از‬
‫ِ‬
‫اﺻﻮل‬ ‫»ﻋﻠﻢ«‪» :‬ﻓﻠﺴـﻔﻪ ى ﻋﻠﻤﻰ« ﻓﻠﺴـﻔﻪ اى ﺳﺖ‪ ،‬ﻫﻤﺎﻧﺎ‪ ،‬ﻛﻪ آﮔﺎﻫﺎﻧﻪ ﻣﻰ ﺧﻮاﻫـﺪ و ﻣﻰ ﻛﻮﺷـﺪ ﺗﺎ‬
‫ﺧـﻮد را ﺑﺮ ﻳﺎﻓﺘـﻪ ﻫﺎ و آﻣﻮزه ﻫﺎى ﻋﻠﻢ ﻫﺎ اﺳﺘﻮار ﻛﻨﺪ و‪ ،‬در ﻧﻈﺮﻳﻪ ﭘﺮدازى ﻫﺎى ﻓﺮاﻋﻠﻤﻰ‪ ،‬ﻛﺎر را ﻫﺮﮔﺰ‬
‫ِ‬
‫ﺷـﻤﺮدن دﺳـﺘﺎوردﻫﺎى ﻋﻠﻤـﻰ ى اﻧﺴـﺎن ﻧﻜﺸـﺎﻧﺪ‪» .‬ﻋﻠﻤـﻰ«‬ ‫ﺑﻪ ﻧﺒﻮده ﮔـﺮﻓﺘﻦ ﻳﺎ ﺑﻴﻬـﻮده )ﻳﺎ ﻳﺎوه(‬
‫»ﺗﺐ ﺑﺎور«‬ ‫ِ‬
‫ﺑﻮدن آن اﺳﺖ از ِ‬ ‫ﺗﺮﻳﻦ وﻳـﮋﮔﻰ ى اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﻓﻠﺴﻔﻪ‪ ،‬ﻣﻰ ﺗﻮان ﮔﻔﺖ‪ ،‬ﻫﻤﺎن‪ ،‬ﻫﻤﺎﻧﺎ‪ ،‬رﻫﻴﺪه‬
‫و‪ ،‬ﻳﻌﻨﻰ‪ ،‬از »ﺑﺎورزدﮔﻰ«‪ :‬در آن ﻣﻌﻨﺎ و ﺑﺪان ﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﺑﻪ وﻳﮋه دﻳﻦ ﻫﺎ‪ ،‬و ﺑﻪ وﻳﮋه در آﻏﺎ ِز ﻛﺎر‪ ،‬دﭼﺎر‬
‫آن اﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻰ ﮔﻮﻳﻢ‪» :‬ﺑﻪ وﻳﮋه درآﻏﺎ ِز ﻛﺎر«‪ .‬و »ﺷﺎﻫﺪ از ﻏﻴﺐ ﻣﻰ رﺳﺪ«‪:‬‬
‫ﻫﻤﻴﻦ اﻣﺮوز‪ ،‬در اﺧﺒﺎر ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮن ‪ ،BBC‬ﺷﻨﻴﺪم ﻛﻪ ﻛﺸﻴﺸﻰ ﺑﻪ ﻧﺎم »آﻧﺘﻮﻧﻰ ﻓﺮى ﻣﻦ«‪ ٢‬ﻛﺘﺎﺑﻰ‬
‫ِ‬
‫ﻧﻤﻮد واﻻﻳﻰ ﺳﺖ از‬ ‫درآورده اﺳﺖ ﺑﻪ ﻧﺎم »ﺧﺪا در ﻣﺎ«‪ ٢‬و‪ ،‬در آن‪ ،‬ﻧﻮﺷﺘﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ »ﺧﺪا« ﻫﻤﺎﻧﺎ ﻧﻤﺎد و‬
 ‫اﻣﻴﺪﻫﺎ و آرﻣﺎن ﻫﺎى اﻧﺴﺎن و ﺗﻨﻬﺎ »در ﻣﺎﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﺴﺖ«‪ :‬ﺑﻴﺮون از ﻣﺎ‪ ،‬در ﺟﻬﺎن‪» ،‬ﻫﻴﭻ ﻧﻴﺴﺖ‪ :‬ﻳﺎ‪ ،‬اﮔﺮ‬
‫ﻫﻢ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻫﻴﭻ ﻛﺲ ﻫﻴﭻ ﺷﻨﺎﺧﺘﻰ از آ ن ﻧﻤﻰ ﺗﻮاﻧﺪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ«‪.‬‬
‫ﺧﻮب‪ ،‬ﻃﺒﻴﻌﻰ ﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻘﺎﻣﺎت ﺑﺎﻻى ﻛﻠﻴﺴﺎى اﻧﮕﻠﻴﺲ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﻫﺎى ﭼﻨﻴﻦ »ﻛﺸﻴﺸﻰ« را ﻧﺘﻮاﻧﺪ‬
‫ِ‬
‫راﻧﺪن او از ﻛﻠﻴﺴﺎ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ّ .‬اﻣﺎ ‪ّ ...‬اﻣﺎ ـ و ﻧﻜﺘﻪ اﻳﻦ اﺳﺖ و ﻣﻬﻢ ﻧﻴﺰﻫﻤﻴﻦ ﻛﻪ ـ ‪ ٦٥‬ﺗﻨﻰ‬ ‫ِ‬
‫ﺧﻮاﻫﺎن‬ ‫ﺑﺮﺗﺎﺑﻨﺪ و‬
‫ِ‬
‫ﻣﺎﻧﺪن او ﺷﺪه اﻧﺪ ﺑﺮ ﺳﺮ ﻛﺎر ﺧﻮﻳﺶ‪.‬‬ ‫ِ‬
‫ﺧﻮاﻫﺎن‬ ‫ِ‬
‫ﻫﻤﻜﺎران »ﻛﺸﻴﺶ ﻓﺮى ﻣﻦ«‪ ،‬در ﻧﺎﻣﻪ اى ﺑﻪ ﻛﻠﻴﺴﺎ‪،‬‬ ‫از‬
‫و اﻳﻦ ﺑﻪ ﭼﻪ ﻣﻌﻨﺎﺳﺖ؟‬
‫ﮔﻔﺘﻪ اﻧﺪ‪ ،‬و ﺑﻪ درﺳﺘﻰ‪ ،‬ﻛﻪ‪» :‬ﺗﻮ ﻣﻰ ﺗﻮاﻧﻰ ﻛﻠﻴﺴﺎ را ﺗﺮك ﻛﻨﻰ‪ .‬ﻛﻠﻴﺴﺎ‪ّ ،‬اﻣﺎ‪ ،‬ﺗﻮ را ﺗﺮك ﻧﺨﻮاﻫﺪ‬
‫ﻛﺮد‪«.‬‬
‫آرى‪.‬‬
‫ﻣﻌﻨﺎى ﮔﺮﻓﺘﺎرى اى ﻛﻪ »آﻧﺘﻮﻧﻰ ﻓﺮى ﻣﻦ« ﺑﺮاى ﻛﻠﻴﺴﺎى اﻧﮕﻠﻴﺲ درﺳﺖ ﻛﺮده اﺳﺖ‪ّ ،‬اﻣﺎ‪ ،‬ﺑﻪ‬
‫ﮔﻤﺎن ﻣﻦ‪ ،‬ﺑﻴﺶ و ﭘﻴﺶ از ﻫﺮ ﭼﻴﺰ‪ ،‬اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪ ى ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ ى ﻣﺪﻧﻰ ﻧﻴﺰ ﻛﻠﻴﺴﺎ را ﺑﻪ ﺣﺎل ﺧﻮد‬
‫رﻫﺎ ﻧﻜﺮده اﺳﺖ و ﻧﻤﻰ ﻛﻨﺪ‪ :‬و ﻛﻪ‪ ،‬ﻳﻌﻨﻰ‪ ،‬ﻛﻮﺷﻴﺪه اﺳﺖ و ﻣﻰ ﻛﻮﺷﺪ ﺗﺎ ارزش ﻫﺎى آزاداﻧﺪﻳﺸﺎﻧﻪ ى‬
‫ﻳﻚ ﺗﻜﻪ ام‬

‫»ﺗﺐ ﺑﺎور« ﺑﺮﻫﺎﻧﺪ‪:‬‬ ‫ِ‬

‫درون ﺳﺎﺧﺘﺎ ِر ﻛﻠﻴﺴﺎ ﻧﻴﺰ ﺑﺒﺮد‪ :‬و‪ ،‬ﻳﻌﻨﻰ‪ ،‬ﻛﻪ ﻛﻠﻴﺴﺎ را ﻧﻴﺰ ﺣ ّﺘﺎ‪ ،‬از ِ‬ ‫ﺧﻮد راﺑﻪ‬
‫آﺳﻤﺎن آﺑﻰ ﺑﻔﺮﺳﺖ ـ ‪٢٢٣‬‬

‫ـ ﻫﺮ ﭼﻨﺪ‪ ،‬اﻳﻦ ﻧﻴﺰ ﮔﻔﺘﻦ دارد‪ ،‬ﺑﺎز و ﺑﻰ درﻧﮓ‪ ،‬ﻛﻪ در ﺟﺎﻣﻌﻪ ى ﻣﺪﻧﻰ ى ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ اى ﻫﻤﭽﻮن‬
‫ِ‬

‫آﻣﺮﻳﻜﺎ )ى ﺷﻤﺎﻟﻰ( ﻧﻴﺰ‪ ،‬ﮔﺮاﻳﺶ ﻫﺎى ﻧﻮﺧﻴﺰ و ﺗﺎزه ﻧﻔﺴﻰ ﻫﻤﭽﻮن »اواﻧﺠﻠﻴﺴﻢ« و ﻫﻤﺎﻧﻨﺪﻫﺎﻳﺶ‪ ،‬دﻳﮕﺮ‬
‫ِ‬
‫ﺷﻴﺪاﻳﺎن ﻧﻮ ِ‬
‫دﻳﻦ ﺧﻮﻳﺶ‪ ،‬را ﺑﻪ‬ ‫ِ‬
‫ﻧﻮدﻳﻨﺎن ﺷﻴﺪا‪ ،‬ﻳﺎ‬ ‫ﺑﺎر‪ ،‬دراوج »ﺑﺎورزدﮔﻰ« ﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮ ﺳ ِﺮ ﻛﺎر ﻣﻰ آﻳﻨﺪ و‬
‫ﭼﻪ ﺧﻮدآزارى ﻫﺎ و ﻣﺮدم آزارى ﻫﺎ )ى اﻏﻠﺐ ﻣﻌﺼﻮﻣﺎﻧﻪ( ﻛﻪ ﻧﻤﻰ ﻛﺸﺎﻧﻨﺪ!‬
‫ﺑﺎرى‪.‬‬
‫»ﺗﺐ ﺑﺎور« ﻳﺎ »ﺑﺎورزدﮔﻰ« را در ﻫﻨﺮﻫﺎ ﻧﻴﺰ داﺷﺘﻪ اﻳﻢ و دارﻳﻢ‪ .‬و در ﻫﻨﺮﻫﺎ ﻧﻴﺰ ِ‬
‫»ﺗﺐ ﺑﺎور« در‬ ‫ِ‬
‫»ﺳﺨﺘﮕﻴﺮى و ﺗﻌﺼﺐ« ﻧﻤﺎﻳﺎن ﻣﻰ ﺷﻮد‪ :‬ﻛﻪ‪ ،‬اﻟﺒ ّﺘﻪ‪» ،‬ﺧﺎﻣﻰ اﺳﺖ«‪ :‬ﮔﺮﭼﻪ ﻛﺎ ِر اﻳﻦ »ﺧﺎﻣﻰ«‪،‬و در‬
‫ﻫﻨﺮﻫﺎ‪ ،‬ﻫـﺮﮔﺰ ﺑـﻪ »ﺧﻮن آﺷﺎﻣﻰ« ﻧﻤﻰ ﻛﺸﺪ‪ :‬ﻳﺎ ﻛﻪ ﺗﻨﻬﺎ در ﭘﺮﺧﺎﺷﺠﻮﻳﻰ ﻫﺎى ﻧﻤﺎدﻳﻦ و ﺷﻌﺎردادن ﻫﺎ‬
‫و »ﻣﺎﻧﻴﻔﺴﺖ« ﻧﻮﺷﺘﻦ ﻫﺎى ﺷﺎﻋﺮاﻧﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ »ﺧﻮن آﺷﺎﻣﻰ« ﻧﻴﺰ ﻣﻰ ﻛﺸﺪ اﻳﻦ »ﺧﺎﻣﻰ«‪ :‬و ﻧﻪ‪ ،‬ﻫﺮﮔﺰ‪،‬‬
‫»واﻗﻌﻴﺖ«‪ .‬ﺷﺎﻣﻠﻮى ﺟﻮان‪ ،‬ﺑﺮاى ﻧﻤﻮﻧﻪ‪» ،‬ﺣﻤﻴﺪ ى ﺷﺎﻋﺮ« را ﺗﻨﻬﺎ »ﺑﺮدا ِر ﺷﻌ ِﺮ ﺧﻮﻳﺸﺘﻦ« اﺳﺖ ﻛﻪ‬
‫ّ‬ ‫در‬
‫ِ‬
‫ﻧﻮآﻳﻴﻦ ﻧﻴﻤﺎﻳﻰ‪ّ ،‬اﻣﺎ‪ ،‬ﻫﻴﭻ ﻧﻔﺲ ﻛﺸﻰ را ﺑﻪ راﺳﺘﻰ ﻛﻪ ﺑﻪ دار‬ ‫»آوﻧﮓ« ﻣﻰ ﻛﻨﺪ‪ :‬ﺟﻨﮓ آو ِر ﭘﺮﺷﻮ ِر ﺷﻌ ِﺮ‬
‫ﻧﻤﻰ ﻛﺸﺪ ﻛﻪ!‬
‫ِ‬
‫ﻧﻮآﻳﻴﻦ ﻫﻨﺮى‪ ،‬در ﻫﻨـﺮﻫﺎﻳﻰ ﻫﻤﭽﻮن داﺳـﺘﺎن‬ ‫از ﺟﻮاﻧﻰ و ﺟﻮاﻧﻰ ﻛﺮدن ﺗﺎرﻳﺨﻰ ى ﺳﺒﻚ ﻫﺎى‬
‫ﻧﻮﻳﺴـﻰ و ﻧﻘﺎﺷﻰ و ‪ ...‬ﺑﻪ وﻳﮋه ﺷﻌ ِﺮ اروﭘﺎﻳﻰ و آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻰ‪ ،‬ﻣﻰ ﺗﻮان ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎ آورد‪ .‬ﻣﻦ‪ ،‬اﻳﻨﺠﺎ و اﻛﻨﻮن‪،‬‬
‫ﺗﻜﺎﻣﻞ ﺷﻌ ِﺮ ﻓﺎرﺳﻰ‪ :‬ﻛﻪ ﻫﻤﺎن‪ ،‬ﻫﻤﺎﻧﺎ‪» ،‬ﺷﻌ ِﺮ ﻧﻴﻤﺎﻳﻰ«‬
‫ِ‬ ‫ّاﻣﺎ‪ ،‬ﺑﺴﻨﺪه ﻣﻰ ﻛﻨﻢ ﺑﻪ ﻧﻤﻮﻧﻪ اى از‪ ،‬و در‪ ،‬ﺗﺎرﻳﺦِ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺷﻌ ِﺮ ﻧﻴﻤﺎﻳﻰ در اوجِ »ﺧﻮدﺑﺎورى« ى ﺗﺐ زده ﺑﻮد ﻛﻪ ﻛﺎ ِر ﺧﻮد را آﻏﺎز ﻛﺮد‪ :‬و‪ ،‬ﺗﺎ ﺟﺎ ﺑﻴﻔﺘﺪ و‬
‫اﺳﺘﻮار ﺷﻮد‪ ،‬ﻧﺎﮔﺰﻳﺮ ﻧﻴﺰ ﻣﻰ ﺑﻮد از ﻫﻤﻴﻦ ﮔﻮﻧﻪ آﻏﺎز ﻛﺮدن‪.‬‬
‫ﺗﻜﺎﻣﻞ ﺷﻌ ِﺮ ﻓﺎرﺳﻰ را ﺑﻪ »ﭘﻴﺶ از ﺧﻮد«‬
‫ِ‬ ‫ﺷﻌ ِﺮ ﻧﻴﻤﺎﻳﻰ‪ ،‬در آﻏﺎ ِز ﻧﻈﺮﻳﻪ ﭘﺮدازى ﻫﺎى ﺧﻮد‪ ،‬ﺗﺎرﻳﺦِ‬
‫و »ﭘﺲ از ﺧﻮد« ﺑﺨﺶ ﻣﻰ ﻛﺮد‪ :‬اﻧﮕﺎر‪ ،‬ﺑﻪ »ﭘﻴﺶ ﺗﺎرﻳﺨﻰ از ﻧﻈﻢ« و »ﺗﺎرﻳﺨﻰ از ﺷﻌﺮ« ‪ :‬و ﺗﺎرﻳﺦ ﺷﻌﺮ‬
‫راﺳﺘﻴﻦ‪ ،‬ﺑﺎ ﺷﻌ ِﺮ ﻧﻴﻤﺎﻳﻰ ﺑﻮد ﻛﻪ آﻏﺎز ﻣﻰ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ِ‬
‫ﺳـﺒﻚ ﻧﻮﮔﺮاى ﺧﻮﻳـﺶ ﭼﻨـﺎن ﺳــﺨﻦ ﻣﻰ ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻛﻪ اﻧﮕﺎر ﺑﻪ‬ ‫ِ‬
‫ﭘﻴﺸــﺂﻫﻨﮕﺎن ﺷــﻌ ِﺮ ﻧﻴﻤـﺎﻳﻰ از‬
‫دﻳﻦ ﺗﺎزه اى ﮔﺮوﻳﺪه اﻧﺪ‪.‬‬
‫ِ‬
‫ﻧﻮآﻳﻴﻦ ﺧﻮﻳﺶ‪ ،‬آﻣﺎده‬ ‫ِ‬
‫ﭘﻴﺸﺒﺮد ﺷﻌ ِﺮ‬ ‫ﻧﻴﻤﺎ ﻳﻮﺷﻴﺞ‪ ،‬ﺧﻮد‪ ،‬ﺑﺎ ﺷﻴﺪاﻳﻰ ى ﻳﻚ »ﻧﻮدﻳﻦ« ﺑﻮد ﻛﻪ‪ ،‬در ِ‬
‫راه‬
‫ﺑﻮد ﺗﺎ »ﻣﻘﺎم ﺷﻬﺎدت« را ﻧﻴﺰ ﺑﭙﺬﻳﺮد‪ .‬و ﺷﺎﻣﻠﻮى ﺟﻮان ﺷﻮ ِر ﻳﻚ ﺟﻨﮕﺎو ِر ﻣﺆﻣﻦ را داﺷﺖ آﻧﮕﺎه ﻛﻪ‪،‬‬

‫رﺑﺎﻋﻰ ﻫﺎى اﺳﻤﺎﻋﻴﻞ ﺧﻮﻳﻰ ـ ‪٢٢۴‬‬

‫ِ‬
‫ﻛﺮدن »ﺣﻤﻴﺪى ى ﺷﺎﻋﺮ« »ﺑﺮدا ِر ﺷـﻌ ِﺮ ﺧﻮﻳﺸﺘﻦ« ـ ﮔﻴﺮم ﺑﻪ ﺷﻴﻮه اى ﻧﻤﺎدﻳﻦ ـ ﺗﺎ اﻋﺪا ِم‬ ‫ﺑﺎ »آوﻧﮓ«‬
‫ِ‬
‫»درﺑﺎﻧﺎن ﺷﭙﺸﻮى اﻣﺎم زاده ﻛﻼﺳﻴﺴﻴﺴﻢ« ﭘﻴﺶ رﻓﺖ‪.٣‬‬ ‫اﻧﻘﻼﺑﻰ ى‬
‫و در اﻳﻦ ﭼﮕﻮﻧﮕﻰ‪،‬ﮔﻔﺘﻢ‪ ،‬ﮔﻮﻧﻪ اى ﻧﺎﮔﺰﻳﺮى ﻧﻴﺰ در ﻛﺎر ﺑﻮد‪.‬‬
‫ِ‬
‫ﻧﻤﻮد ﻧﻮ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻣﺮگ ﺑﮕﻴﺮد ﺗﺎ ﺟﺎﻣﻌﻪ ى ُﺳﻨﺖ زده را‪ ،‬ﺳﺮاﻧﺠﺎم‪ ،‬ﺑﻪ ﺗﺐ راﺿﻰ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ِ‬
‫ﺷـﻴﺪاﻳﺎن ﺷـﻌ ِﺮ ﻧﻴﻤـﺎﻳﻰ در اﻳﻦ ﮔﻮﻧـﻪ از ﺷـﻌﺮ ﭼﻨﺎن ﻣﻰ ﻧﮕﺮﻳﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ اﻧﮕﺎر‬ ‫و ﭼـﻨﻴﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ‬
‫ﭼﻴﺰى ﺳﺖ ﺑﺴﻰ ﺑﻴﺶ از ـ ﻫﻤﻴﻦ ـ ﮔﻮﻧﻪ اى وﻳﮋه از ﺷﻌﺮ‪ :‬ﻛﻪ‪ ،‬ﻳﻌﻨﻰ‪ ،‬اﻧﮕﺎر ﻧﻤﻮد و ﻧﻤﺎدى ﺳﺖ ﺑﺮآﻣﺪه‬
‫ِ‬
‫ﺷﺪن ﻫﻤﻪ ى اﻣﻴﺪﻫﺎ و آرﻣﺎن ﻫﺎى واﻻى اﻧﺴﺎﻧﻰ‪ :‬و ﻛﻪ‪ ،‬ﭘﺲ‪ ،‬ﻧﻤﻰ ﺷﻮد ﺑﺪان »اﻳﻤﺎن«‬ ‫از درﻫﻢ ﻓﺸﺮده‬
‫ﻧﻴﺎورد و ﻧﻤﻰ ﺷﻮد از آن »ﺑﺎزﮔﺸﺖ« ﻳﺎ ﺑﺪان ﭘﺸﺖ ﻛﺮد‪ .‬و اﺣﻤﺪ ﺷﺎﻣﻠﻮ‪ ،‬ﺑﺎز‪ ،‬ﺑﺎ ﺷﻮ ِر ﻳﻚ ﺟﻨﮕﺎو ِر ﻣﺆﻣﻦ‬
‫ﺑﻮد ﻛﻪ ﺳﺮود‪:‬‬
‫»ﻧﻪ ﻓﺮﻳﺪوﻧﻢ‪،‬‬
‫ﻧﻪ وﻻدﻣﻴﺮم‪:‬‬
‫ﻧﻪ ﺑﺎز ﻣﻰ ﮔﺮدم‬
‫و ﻧﻪ ﻣﻰ ﻣﻴﺮم‪«.‬‬
‫و ﺷﻮر و ﭘﻴﮕﻴﺮى ى دﻻوراﻧﻪ و ﺑﺎورداراﻧﻪ ى ﺷﺎﻣﻠﻮ ﺑﺲ ﺑﻪ ﺟﺎى و ﺑﻪ ﻫﻨـﮕﺎم ﻧﻴﺰ ﺑﻮد‪ .‬ﭼـﺮا ﻛﻪ‬
 ‫ﺷـﻌ ِﺮ ﻧﻴﻤـﺎﻳﻰ ﻗﺎﻓـﻠﻪ ى ﺑﺎﺷـﻜﻮه و دﻧﺒﺎﻟﻪ دارى ﻛﻪ ﻣـﻰ رﻓﺖ ﺗﺎ ﺑﺸـﻮد ﻧﻤﻰ ﺷﺪ‪ ،‬اﮔﺮ ﻃـﻼﻳﻪ داراﻧﺶ‬
‫ﻫﻤـﻪ‪ ،‬ﻫﻤﭽـﻮن ﻓـﺮﻳـﺪون ﺗﻮﻟﻠﻰ‪ ،‬ﻫﻨﻮز ﺑﻪ ﺟﺎﻳﻰ ﻛﻪ ﺟﺎﻳﻰ ﺑﺎﺷﺪ ﻧﺮﺳﻴﺪه‪ ،‬ازﻧﻴﻤﻪ راه »ﺑﺎز ﻣﻰ ﮔﺸﺘﻨﺪ«‪.‬‬
‫ﺑﺎرى‪.‬‬
‫»ﻃﻔﻞ ﺻﺪﺳﺎﻟﻪ اى ﺑﻪ ﻧﺎم ﺷﻌ ِﺮ ﻧﻮ« ﺳﺨﻦ ﻣﻰ ﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﻛﻪ‬
‫‪۴‬‬ ‫ِ‬ ‫و‪ّ ،‬اﻣﺎ‪ ،‬دﻳﮕﺮ اﻛﻨﻮن ﻧﺎدر ﻧﺎدرﭘﻮر از‬
‫ﺗﻨﻬﺎ در ﺑﺮاﺑ ِﺮ ﭘﻴ ِﺮ ﻫﺰار و )ﭼﻨﺪ( ﺻﺪﺳﺎﻟﻪ اى ﺑﻪ ﻧﺎم ﺷﻌ ِﺮ ﻛﻬﻦ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻰ ﮔﻤﺎن‪ ،‬ﻛﻪ ﻫﻨﻮز ﻧﻴﺰ ﻫﻤﭽﻨﺎن‬
‫ره ﺻﺪﺳﺎﻟﻪ اى را ﭘﺸﺖ ﺳﺮ ﮔﺬاﺷﺘﻪ و ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬دﻳﮕﺮ‪ ،‬آﻧﭽﻪ‬ ‫»ﻃﻔﻞ« ﻣﻰ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ :‬وﮔﺮﻧﻪ اﻳﻦ »ﻃﻔﻞ« ِ‬

‫ﻣﻰ ﺑﺎﻳﺴﺖ و ﻣﻰ ﺗﻮاﻧﺴﺖ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ و رﺳﻴﺪه اﺳﺖ‪ ،‬دﻳﮕﺮ‪ ،‬ﺑﻪ ﻫﺮ ﻛﺠﺎﻳﻰ ﻛﻪ ﻣﻰ ﺑﺎﻳﺴﺖ و ﻣﻰ ﺗﻮاﻧﺴﺖ‬
‫ﺑﺪان رﺳﻴﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫و ﭼﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ و ﺑﻪ ﻛﺠﺎ رﺳﻴﺪه اﺳﺖ »ﺷﻌ ِﺮ ﻧﻮ«‪ :‬ﻛﻪ ﺑﺮاى ﻣﻦ‪ ،‬ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻫﻤﺎن‪ ،‬ﻫﻤﺎﻧﺎ‪» ،‬ﺷﻌﺮ‬
‫ﻧﻴﻤﺎﻳﻰ« ﺳﺖ؟‬
‫ِ‬
‫ﻧﮕﺮﻳﺴـﺘﻦ ﺷﺎﻋﺮاﻧﻪ در ﺟـﻬﺎن و ﺑﻪ اﻧﺴﺎن‪ ،‬و ﺑﺮاى‬ ‫ﺷﻌ ِﺮ ﻧﻴﻤﺎﻳﻰ ﺷﻴﻮه اى ﺷﺪه اﺳﺖ ﺑﺮاى‬
‫ﺑﺮﺧﻮرد ﻛﺮدن ﺑﻪ و ﺑﺮداﺷﺖ ﻛﺮدن از زﺑﺎن‪ ،‬ﺑﺎ ﻫﻨﺠـﺎرﻫﺎى وﻳﮋه اى در ﺗﺼﻮﻳﺮ ﭘﺮدازى و ﻓﻀﺎﺳﺎزى‪ ،‬و‬
‫ﻳﻚ ﺗﻜﻪ ام‬

‫ﺑﺎ ﺷﻜﻞ ﻫﺎ و ﻗﺎﻟﺐ ﻫﺎﻳﻰ ﻛﻪ ﻛﺎرﻛﺮدﻫﺎ و ﻛﺎر ُﺑﺮدﻫﺎﺷﺎن را ﺷﻤﺲ ﻗﻴﺲ ﻫﺎى آﻳﻨﺪه ﺑﻴﺶ از آن ﻧﻴﺰ روﺷﻦ‬
‫آﺳﻤﺎن آﺑﻰ ﺑﻔﺮﺳﺖ ـ ‪٢٢۵‬‬

‫ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﻛﺮد ﻛﻪ ﺳﺨﻦ ﺳﻨﺠﺎن ﻧﻴﻤﺎﻳﻰ ﺗﺎ ﻫﻢ اﻛﻨﻮن روﺷﻦ ﻛﺮده اﻧﺪ‪.‬‬

‫ِ‬

‫ﺷﻌ ِﺮ ﻧﻴﻤﺎﻳﻰ‪ ،‬در آﻏﺎ ِز ﻛﺎر‪ ،‬روﻳﺎروى ﺷﻌ ِﺮ ﻛﻬﻦ اﻳﺴﺘﺎده ﺑﻮد‪ .‬اﻳﻦ دو‪ ،‬اﻛﻨﻮن ّاﻣﺎ‪ ،‬ﻛﻨﺎ ِر ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ‬
‫ﻧﺸﺴﺘﻪ اﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺷﻌ ِﺮ ﻧﻴﻤﺎﻳﻰ‪ ،‬در آﻏﺎ ِز ﻛﺎر‪ ،‬ﺑﻪ ﺷﻌ ِﺮ ﻛﻬﻦ ﻳﻮرش ﻣﻰ ﺑﺮد و ﻣﻰ ﺧﻮاﺳﺖ آن را ﺑﺮاﻧﺪازد و ﺟﺎﻧﺸﻴﻨﺶ‬
‫ِ‬
‫ﻫﻤﻨﺸﻴﻨﺎن ﻳﻜﺪﻳﮕﺮﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﺸﻮد‪ .‬اﻛﻨﻮن‪ّ ،‬اﻣﺎ‪ ،‬اﻳﻦ دو‬
‫ﺷﻌ ِﺮ ﻧﻴﻤﺎﻳﻰ ﻫﺴﺘﻰ ى ﺗﺎرﻳﺨﻰ ى ﺧﻮد را دﻳﮕﺮ اﻛﻨﻮن دﻳﺮى ﺳﺖ ﻛﻪ اﺛﺒﺎت ﻛﺮده و ﺑﻪ ﻛﺮﺳﻰ‬
‫ﻧﺸﺎﻧﺪه اﺳﺖ‪ :‬و‪ ،‬ﭘﺲ‪ ،‬ﻣﺎﻧﺪﮔﺎرى و آﻳﻨﺪه دارى ى ﺷﻌ ِﺮ ﻛﻬﻦ را ﻧﻴﺰ ﻣﻰ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ دﻵﺳﻮدﮔﻰ ﺑﭙﺬﻳﺮد و‬
‫ِ‬
‫ﺑﻮدن ﺳﺒﻚ ﺷﻨﺎﺳﺎﻧﻪ ى آن را دﻳﮕﺮ ﺑﻪ ﭘﺮﺳﺶ ﻧﮕﻴﺮد‪.‬‬ ‫ﻛﺎرآ‬
‫ﺷﻌ ِﺮ ﻧﻴﻤﺎﻳﻰ ﭼﻴﺰى از ﺷﻌ ِﺮ ﻛﻬﻦ ﻧﻜﺎﺳﺘﻪ اﺳﺖ‪ :‬ﭼﻴﺰى‪ ،‬ﭼﻴ ِﺰ ارﺟﻤﻨﺪ و ﺑﺎﺷﻜﻮﻫﻰ‪ ،‬ﺑﺪان اﻓﺰوده‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﺟﺮﮔﻪ ى ﺷﺎﻋﺮاﻧﻰ ﻫﻤﭽﻮن ﺟﺎوداﻧﻴﺎد ﻣﻬﺪى اﺧﻮان ﺛﺎﻟﺚ‪ ،‬ﺳﻴﻤﻴﻦ ﺑﻬﺒﻬﺎﻧﻰ‪ ،‬ﻫﻮﺷﻨﮓ اﺑﺘﻬﺎج‪،‬‬
‫ﻧﺎدر ﻧﺎدرﭘﻮر‪ ،‬ﻓﺮﻳﺪون ﻣﺸﻴﺮى‪ ،‬ژاﻟﻪ ى اﺻﻔﻬﺎﻧﻰ‪ ،‬ﻣﺤﻤﻮد ﻛﻴﺎﻧﻮش‪ ،‬ﻫﻨﺮور ﺷﺠﺎﻋﻰ‪ ،‬ﻋﻠﻴﺮﺿﺎ ﺻﺪﻓﻰ‪،‬‬
‫ﻧﻌﻤﺖ آزرم‪ ،‬ﻣﺤﻤﺪرﺿﺎ ﺷﻔﻴﻌﻰ ﻛﺪﻛﻨﻰ و دﻳﮕﺮاﻧﻰ ﻛﻪ‪،‬ﻫﻢ از ﺟﻮاﻧﻰ ﻧﻴﺰ‪ ،‬روﻳﺎروﻳﻰ ى وﻳﮋه اى ﻣﻴﺎن‬
‫ﺷﻌ ِﺮ ﻧﻮ و ﺷﻌ ِﺮ ﻛﻬﻦ ﻧﻤﻰ دﻳﺪه اﻧﺪ‪ ،‬ﺟﻮاﻧﺘﺮاﻧﻰ ﻫﻢ ﭼﻮن ﺳﻌﻴﺪ ﻳﻮﺳﻒ‪ ،‬م‪ .‬ﺳﺤﺮ و ﻣﻬﺮاﻧﮕﻴﺰ رﺳﺎﭘﻮر‬
‫)م ـ ﭘﮕﺎه( اﻓﺰوده ﺷﺪه اﻧﺪ‪ .‬و ﻏﺰﻟﺴﺮاﻳﻰ ﻛﻪ ﻫﻴﭻ‪ ،‬ﻗﺼﻴﺪه ﺳﺮاﻳﻰ ى ﺷﺎﻋ ِﺮ ﻧﻮﺟﻮ و ﻧﻮﮔﻮﻳﻰ ﻫﻤﭽﻮن‬
‫ﻣﻨﻮﭼﻬﺮ آﺗﺸﻰ‪ ،‬در اﻳﻦ ﻣﻴﺎن‪ ،‬ﻣﻌﻨﺎ و اﻫﻤﻴﺘﻰ ﻧﻤﺎدﻳﻦ دارد‪.‬‬
‫ِ‬
‫ﺑﺴﺘﻦ ﺷﻜﻞ ﻫﺎ و‬ ‫ِ‬
‫ﺷﺎﻋﺮان ﻧﻮﭘﺮداز ﺑﺴﻴﺎرى را ﻣﻰ ﺷﻨﺎﺳﻢ ﻛﻪ از ﺑﻪ ﻛﺎر‬ ‫در اروﭘﺎ و آﻣﺮﻳﻜﺎ ﻧﻴﺰ‪،‬‬
‫ﻛﺎﻟﺒﺪﻫﺎى ِ‬
‫ﻛﻬﻦ ﺷﻌﺮى‪ ،‬دﻳﮕﺮ‪ ،‬ﻫﻴﭻ روﻳﮕﺮدان ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ِ‬
‫ﺷـﺎﻋﺮان ﻧﻮﮔـﺮاى ﻣﺎ دارﻧﺪ‪ ،‬اﻧﺪك اﻧﺪك‪ ،‬ﻣﻰ ﭘﺬﻳﺮﻧﺪ ﻛﻪ ﺷﻜﻞ ﻫﺎ و ﻛﺎﻟﺒﺪﻫﺎى‬ ‫در اﻳﺮان ﻧﻴﺰ‪،‬‬
‫ﻧﻴﻤﺎﻳﻰ ى ﺷﻌﺮ‪ ،‬ﺑﻪ ﻫﻴﭻ روى‪ ،‬ﻳﮕﺎﻧﻪ ﺷﻜﻞ ﻫﺎ و ﻛﺎﻟﺒﺪﻫﺎى ﻛﺎرآى ﺷﻌ ِﺮ اﻳﻦ روزﮔﺎر ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪ :‬و ﻛﻪ‪ ،‬ﻳﻌﻨﻰ‪،‬‬
‫دراﻳﻦ روزﮔﺎ ِر ﻧﺎﻫﻤﺰﻣﺎن و از درون ﺑﺎ ﺧﻮد ﻧﺎﻫﻤﺨﻮان‪ ،‬ﺑﺴﻴﺎرى از ﻧﻴﺎزﻫﺎى ﺷﻌﺮى ى ﻣﺎ را ﺗﻨﻬﺎ ﺷﻜﻞ‬
‫ﻫﺎ و ﻛﺎﻟﺒﺪﻫﺎى ﺳ ّﻨﺘﻰ ى ﺷﻌﺮﻳﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﻰ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺮآورﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺟﻨﮓ ﻛﻬﻨﻪ و ﻧﻮ دﻳﮕﺮ دﻳﺮى ﺳﺖ ﻛﻪ‪ ،‬ﺑﻪ ِ‬
‫ﺳﻮد ﻫﺮ دو‪ ،‬ﭘﺎﻳﺎن ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ :‬و ﺑﺎ ﭘﻴﺮوزى ى ﺷﻌ ِﺮ‬ ‫ِ‬

‫اﺻﻴﻞ‪.‬‬
‫ِ‬
‫ﺟﻨﮓ ﭘﺎﻳﺎن ﻧﺎﭘﺬﻳﺮ ﻫﻤﺎﻧﺎ ﺟﻨﮕﻰ ﺳﺖ ﻛﻪ از دﻳﺮ ﺑﺎز ﻣﻴﺎن »ﺷﻌ ِﺮ اﺻﻴﻞ« و »ﺷﻌﺮ ﻧﺎاﺻﻴﻞ« در ﻛﺎر‬

‫رﺑﺎﻋﻰ ﻫﺎى اﺳﻤﺎﻋﻴﻞ ﺧﻮﻳﻰ ـ ‪٢٢۶‬‬

‫ﺑﻮده اﺳﺖ و‪ ،‬ﺗﺎ ﺷﻌﺮى ﺑﺎﺷﺪ و ﺷﺎﻋﺮى ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻫﻤﭽﻨﺎن در ﻛﺎر ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ِ‬
‫ﻛﺎﻟﺒﺪ ﺷـﻌﺮى ى آ ن ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﺑﻪ ﻫﻴـﭻ روى‪ ،‬ﻛﻪ ﺗﻌﻴﻴـﻦ‬ ‫ِ‬
‫اﺻﺎﻟﺖ ﻳﻚ ﺷـﻌﺮ را ﺷـﻜﻞ ﺑﻴﺎن و‬ ‫و‬
‫ﻣـﻰ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫و ﺷﮕﻔﺘﺎ ﻛﻪ‪ ،‬از اﻳﻦ دﻳﺪﮔﺎه ﻧﻴﺰ‪ ،‬ﺑﻪ وﻳﮋه‪ ،‬ﭘﺪ ِر ﺷﻌ ِﺮ اﻳﻦ روزﮔﺎر‪ ،‬ﺧﻮد‪ ،‬ﻫﻨﻮز ﻫﻢ از ﻣﻌﺎﺻﺮان‬
‫ِ‬
‫ﻛﺎرﺑﺮد ﺷﻜﻞ ﻫﺎ و ﻗﺎﻟﺐ ﻫﺎى ﺷﻌﺮى ى ﻛﻬﻦ از ﺧﻮد ﺑﻪ ﻳﺎدﮔﺎر‬ ‫ﻣﺎﺳﺖ‪ :‬ﺑﺎ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎى ﺧﻮﺑﻰ ﻛﻪ از‬
‫ﮔﺬاﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫و ﺑﻪ آﻧﺎﻧﻰ‪ ،‬ﻫﻤﭽـﻮن آﻗﺎى ﻓـﻼﻧﻰ ﻋـﻼء‪ ،‬ﻛﻪ ﻫﻨﻮز ﻫﻢ ﻛﻪ ﻫﻨﻮز اﺳﺖ ﮔﺎو را ﺗﻨﻬﺎ از ﺷـﺎﺧﺶ‬
‫ﻣـﻰ ﺷﻨﺎﺳﻨﺪ ﻣﻰ ﺗﻮان ـ ﺑﺎ واژه ﻫﺎى ِ‬
‫ﺧﻮد ﻧﻴﻤﺎ ﻳﻮﺷﻴﺞ ـ ﮔﻔﺖ‪» :‬ﺷﻤﺎ دﻳﺮ آﻣﺪه اﻳﺪ‪ .‬ﻗﻄﺎر رﻓﺘﻪ اﺳﺖ!«‬
‫ﺑﺎرى‪.‬‬
‫و ﻧﺎﮔﻔﺘﻪ ﻧﻤﺎﻧﺪ ﻛﻪ ﻧﻴﻤﺎ ﻳﻮﺷﻴﺞ‪ ،‬ﺧﻮد‪ ،‬رﺑﺎﻋﻰ ﻫﺎى ﺑﺴﻴﺎرى ﻫﻢ ﺳﺮوده اﺳﺖ‪ :‬ﻛﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻨﻪ ى آﻧﻬﺎ‪،‬‬
‫ﺑﺪﺑﺨﺘﺎﻧﻪ ـ و ﺧﻮدش ﻫﻢ ﻣﻰ داﻧﺴﺘﻪ اﺳﺖ ـ »ﻗﻠﻢ اﻧﺪاز« ﻫﺎﻳﻰ ﺑﻴﺶ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪ :‬ﻧﺸﺎن دﻫﻨﺪه ى اﻳﻦ ﻛﻪ‬
‫ِ‬
‫ﺷﺎﮔﺮد ﺧﻮﺑﻰ ﺑﺮاى ﺧﻴﺎم ﺑﺎﺷﺪ‪.۵‬‬ ‫ﺳﺮآﻣﻮزﮔﺎ ِر ﺷﻌ ِﺮ اﻣﺮو ِز اﻳﺮان ﻫﻴﭻ ﻧﺘﻮاﻧﺴﺘﻪ اﺳﺖ‬
‫ِ‬
‫ﻣﺴﺖ راﺳـﺘﻴﻦ‪ :‬ﺧﻴـﺎم«‪ ۶‬ﻫﻨﺮ و اﺳـﺘﺎدى‬ ‫درﺧﺸﺶ اﻧﺪﻳﺸﻪ در رﺑﺎﻋﻰ ﻫﺎى » َاﺑﺮ ِ‬
‫رﻧﺪ ﻫﻤﻪ آﻓﺎق‪،‬‬ ‫ِ‬
‫َ‬
‫ِ‬
‫»ﺷﮕﺮد« رﺑﺎﻋﻰ )ﺳﺮاﻳﻰ( از‬ ‫ِ‬
‫ﻛﺎرﺑﺴﺘﻦ‬ ‫آن ﺧﻮد ﻛﺮدن و ﺑﻪ‬ ‫ِ‬
‫ﻣﺎﻧﻨﺪ او‪ ،‬ﭼـﻮن ﻳﻚ ﺷﺎﻋﺮ‪ ،‬را در از ِ‬ ‫ى ﺑﻰ‬
 ‫ﭼﺸﻢ ﻣﺎ ﭘﻮﺷـﻴﺪه ﻣﻰ دارد‪.‬‬
‫در روﺷﻨﮕﺮى ى اﻳﻦ »ﺷﮕﺮد«‪ ،‬آﺳﺎن ﺗﺮﻳﻦ ﻛﺎر اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ آن را ﺑﺎ ﺷﻜﻠﻰ از »ﻗﻴﺎس ارﺳﻄﻮﻳﻰ«‬
‫ﺑﺮاﺑﺮ ﻧﻬﻴﻢ ﻛﻪ ﻧﻤﻮﻧﻪ اش اﻳﻦ اﺳﺖ‪:‬‬
‫»ﺳﻘﺮاط اﻧﺴﺎن اﺳﺖ؛‬
‫اﻧﺴﺎن ﻣﻴﺮﻧﺪه اﺳﺖ‪:‬‬
‫ﭘﺲ‪ ،‬ﺳﻘﺮاط ﻣﻴﺮﻧﺪه اﺳﺖ‪«.‬‬
‫و‪ ،‬ﭼﻨﺎن ﻛﻪ ﻣﻰ ﺑﻴﻨﻴﻢ‪ ،‬دو »ﻣﻘﺪﻣﻪ« دارد و ﻳﻚ »ﻧﺘﻴﺠﻪ«‪.‬‬
‫ِ‬
‫ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻦ‬ ‫و آن ﻛﻪ دو »ﻣﻘﺪﻣﻪ«ى اﻳﻦ »ﻗﻴﺎس« را ﺑﭙﺬﻳﺮد‪ ،‬ﻧﻤﻰ ﺗﻮاﻧﺪ ـ ﻣﻨﻄﻘﺎ ﻧﻤﻰ ﺗﻮاﻧﺪ ـ از‬
‫ﭘﻴﻮﻧﺪ »ﻧﺘﻴﺠﻪ« ﺑﺎ »ﻣﻘﺪﻣﻪ« ﻫﺎى اﻳﻦ ﻗﻴﺎس ﭘﻴﻮﻧﺪى ﺳﺖ‬‫ِ‬ ‫»ﻧﺘﻴﺠﻪ« ى آن ﺳـﺮﺑﺎز زﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﺑﻴﺎن دﻳﮕﺮ‪،‬‬
‫ﻣﻨﻄﻘﻰ‪ ،‬ﮔﺴﺴﺖ ﻧﺎﭘﺬﻳﺮ و اﺳﺘﻮار‪ ،‬اﺳﺘﻮار ﺑﺮ ِ‬
‫ﺑﻨﻴﺎد ﻣﻨﻄﻖ‪.‬‬
‫رﺑﺎﻋﻰ‪ ،‬ﻣﻰ ﺗﻮان ﮔﻔﺖ‪ ،‬ﻗﻴﺎﺳﻰ اﺳﺖ ﺑﺎ ﺳﻪ »ﻣﻘﺪﻣﻪ« و ﻳﻚ »ﻧﺘﻴﺠﻪ«‪:‬‬
‫»ﮔﻮﻳﻨﺪ ﻛﺴﺎن‪ :‬ﺑﻬﺸﺖ ﺑﺎ ﺣﻮر ﺧﻮش اﺳﺖ‪:‬‬
‫ﻳﻚ ﺗﻜﻪ ام‬

‫ﻣﻦ ﻣﻰ ﮔﻮﻳﻢ ﻛﻪ ِ‬
‫آب اﻧﮕﻮر ﺧﻮش اﺳﺖ‪:‬‬
‫آﺳﻤﺎن آﺑﻰ ﺑﻔﺮﺳﺖ ـ ‪٢٢٧‬‬

‫اﻳﻦ ﻧﻘﺪ ﺑﮕﻴﺮ و دﺳﺖ از آ ن ﻧﺴﻴﻪ ﺑﺪار‪:‬‬

‫ِ‬

‫ﻛﺂوا ِز دﻫﻞ ﺷﻨﻴﺪن از دور ﺧﻮش اﺳﺖ‪«.‬‬

‫ﻧﺨﺴـﺘﻴﻦ ﺳـﻪ ﻣﺼﺮع‪ ،‬دراﻳﻦ رﺑﺎﻋﻰ‪ ،‬ﻣﻘـﺪﻣﻪ ﻫﺎى »ﻗﻴﺎﺳـﻰ« ﺷـﺎﻋﺮاﻧﻪ اﻧﺪ ﻛﻪ زﻣﻴﻨـﻪ را آﻣﺎده‬
‫ﻣـﻰ ﺳﺎزﻧﺪ ﺗﺎ ﻧﺘﻴﺠﻪ ى آن‪ ،‬ﭼﻬﺎرﻣﻴﻦ ﻣﺼﺮاع‪ ،‬آواروار ﻳﺎ رﮔﺒﺎروار‪ ،‬ﻧﺎﮔﺰﻳﺮ و ﻧﺎﮔﻬﺎن‪ ،‬ﺑﺮ دل و ِ‬
‫ﺟﺎن‬
‫ﺧﻮاﻧﻨـﺪه ﻳﺎ ﺷـﻨﻮﻧﺪه ﻓﺮود آﻳﺪ‪ .‬در اﻳﻦ »ﻗﻴﺎس« ﻧﻴﺰ ﭘﻴﻮﻧﺪ »ﻣﻘﺪﻣـﻪ« ﻫـﺎ ﺑﺎ »ﻧﺘﻴـﺠﻪ« ﻫﻤﺎﻧﺎ ﭘﻴﻮﻧﺪى‬
‫ِ‬
‫ﻗﻴﺎس ﻣﻨﻄﻘﻰ‪ ،‬ﺑﻴﺶ و‬ ‫ِ‬
‫»ﻗﻴﺎس« ﺷﺎﻋﺮاﻧـﻪ ﺑﺎ آن‬ ‫ﻣﻨﻄﻘـﻰ ﺳﺖ‪ ،‬اﺳﺘﻮار و ﮔﺴﺴﺖ ﻧﺎﭘﺬﻳـﺮ‪ .‬ﺗﻔﺎوت اﻳﻦ‬
‫ِ‬
‫ﺑﻮدن ﻧﺘﻴﺠـﻪ ى »ﻗﻴﺎس« ﺷـﺎﻋﺮاﻧـﻪ اﺳﺖ در ﺑﺮاﺑـﺮ ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨــﻰ‬ ‫ﭘﻴﺶ از ﻫﺮ ﭼﻴـﺰ‪ ،‬در ﻏﺎﻓﻠﮕﻴـﺮ ﻛﻨﻨـﺪه‬
‫ِ‬
‫»ﻗﻴﺎس« ﺷﺎﻋﺮاﻧـﻪ ﻧﻴـﺰ‪ ،‬ﭼﻮن ﻧﻴﻚ ﺑﻨﮕﺮﻳﻢ‪ ،‬ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﻰ ﭘﺬﻳﺮ‬ ‫ِ‬
‫ﭘﺬﻳـﺮﺑﻮدن ﻧﺘﻴﺠﻪ ى ِ‬
‫ﻗﻴﺎس ﻣﻨﻄﻘﻰ‪ .‬ﻧﺘﻴﺠﻪ ى‬
‫ِ‬
‫ﭘﺬﻳﺮﺑﻮدن آن اﺳﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺳﺨﺖ ﻏﺎﻓﻠﮕﻴﺮﻣﺎن ﻫﻢ ﻣﻰ ﻛﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﻫﻢ ﻫﺴﺖ‪ :‬و ﺑﻪ رﻏﻢِ ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﻰ‬
‫ـ ﺗﻨﺎﻗﺾ؟‬
‫ـ آرى و ﻧﻪ!‬
‫ِ‬
‫»ﺷﮕﺮد« رﺑﺎﻋﻰ ﺑﺎ ﻳﮕﺪﻳﮕﺮ‬ ‫ﭼﺮا ﻛﻪ ﺑﺮ ﺑﻨﻴﺎد ﻫﻤﻴﻦ »ﺗﻨﺎﻗﺾ« اﺳﺖ ﻛﻪ »ﻣﻨﻄﻖ« و »ﻣﻨﻄﻖ ﮔﺮﻳﺰ« در‬
‫ِ‬
‫»ﺷـﮕﺮد« رﺑﺎﻋﻰ‪ ،‬از دﻳﺮﺑﺎز‪ ،‬ﭼﻮن ﻳﻜﻰ از دﻟﻨﺸﻴﻦ ﺗﺮﻳﻦ‬ ‫ﻳﮕﺎﻧﻪ ﻣﻰ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬و از ﻫﻤﻴﻦ ﺟﺎ ﻫﻢ ﻫﺴﺖ ﻛﻪ‬
 ‫ِ‬
‫ﻏﻴﺎب »ﺗﺼﻮﻳﺮ« و‬ ‫ﻧﻤﻮدﻫﺎ ﻳﺎ ﻧﻤﻮدﮔﺎه ﻫﺎى ﮔﻮﻫ ِﺮ ﺷﻌﺮ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻰ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ :‬ﻧﻤﻮد ﻳﺎ ﻧﻤﻮدﮔﺎﻫﻰ ﻛﻪ در‬
‫ِ‬
‫ﻓﺮادﻳﺪ دل و ﺟﺎن ِ‬
‫ﻣﻦ ﺷﺎﻋﺮ ﺑﻨﺸﺎﻧﺪ‪ :‬ﻫﻤﭽﻮن رﻧﮕﻴﻦ‬ ‫آراﻳﻪ ﻫﺎى زﺑﺎﻧﻰ ﻧﻴﺰ‪ ،‬ﺣ ّﺘﺎ‪ ،‬ﻣﻰ ﺗﻮاﻧﺪ ﮔﻮﻫ ِﺮ ﺷﻌﺮ را‬
‫ﻛﻤﺎﻧﻰ ﺧﻴﺎل اﻧﮕﻴﺰ و دﻟﻜﺶ‪ ،‬ﻛﻪ در دﻳﺪرس ﻫﺴﺖ و در دﺳﺘﺮس ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫ﭼﻨﻴﻦ »ﺷﮕﺮد« ى ﻃﺒﻴﻌﻰ ﺳﺖ ﻛﻪ زودﻳﺎب و آﺳﺎن ﻳﺎب ﻫﻢ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ :‬ﻳﻌﻨﻰ ﻛﻪ ﻧﺘﻮان آن را ﺑﻪ آﺳﺎﻧﻰ‬
‫آﻣﻮﺧﺖ‪ ،‬ﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬از ِ‬
‫آن ﺧﻮد ﻛﺮد و ﺑﻪ ﻛﺎرش ﺑﺴﺖ‪.‬‬
‫ﮔﺰﻳﻨﻪ اى ﺑﺎ ﺑﻴﺶ از ﭘﺎﻧﺼﺪ رﺑﺎﻋﻰ اى ﻛﻪ ﻧﻴﻤﺎ ﻳﻮﺷﻴﺞ ﺳﺮوده اﺳﺖ ﺑﻪ ﺳﺨﺘﻰ ﻣﻰ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻴﺶ از‬
‫ﭘﻨﺠﺎه رﺑﺎﻋﻰ در ﺧﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬از اﻳﻦ ﭘﻨﺠﺎه ﺗﺎ ﻧﻴﺰ ﺷﺎﻳﺪ ﺑﻴﺶ از ﭘﻨﺞ ﺗﺎﻳﻰ رﺑﺎﻋﻰ ى درﺧﺸﺎن ـ و‪،‬‬
‫اﻟﺒ ّﺘﻪ‪ ،‬ﻧﻴﻤﺎوار ـ ﻧﺘﻮان ﻳﺎﻓﺖ‪ .‬از اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ‪:‬‬
‫»از ﺷﻌﺮم ﺧﻠﻘﻰ ﺑﻪ ﻫﻢ اﻧﮕﻴﺨﺘﻪ ام؛‬
‫ﺧﻮب و ﺑﺪﺷﺎن ﺑﻪ ﻫﻢ در آﻣﻴﺨﺘﻪ ام‪.‬‬
‫ﺧﻮد در ﮔﻮﺷﻪ ﮔﺮﻓﺘﻪ ام ﺗﻤﺎﺷﺎ را‪ ،‬ﻛﺂب‬
‫ِ‬
‫ﺧﻮاﺑﮕﻪ ﻣﻮرﭼﮕﺎن رﻳﺨﺘﻪ ام‪«.‬‬ ‫در‬

‫رﺑﺎﻋﻰ ﻫﺎى اﺳﻤﺎﻋﻴﻞ ﺧﻮﻳﻰ ـ ‪٢٢٨‬‬

‫ﻳﺎ ﻧﻴﻤﺎ ﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬
‫» ﺑﻪ ﮔﺎو ﻣﺎﻧﻢ ﭼﻪ ُد ُرﺳﺖ‪:‬‬
‫ﻣﻴﻠﻢ ﻧﻪ ﺑﺮ آن ﮔﻴﺎ ﻛﻪ در ﭘﻴﺸﻢ ُرﺳﺖ‪:‬‬
‫ﻧﺰدﻳﻚ ﻧﻬﺎده‪ ،‬راﻧﺪه ام ﺗﺎ ﺑﻪ ﻛﺠﺎ‪:‬‬
‫اﻧﺪر ﻃﻤﻌﻰ ﻛﻪ ﺑﻪ از آن ﺧﻮاﻫﻢ ُﺟﺴﺖ‪«.‬‬
‫ﺑﺎرى‪.‬‬
‫ِ‬
‫درﭘﺮداﺧﺘﻦ اﻳﻦ دﻓﺘﺮ‪ ،‬ﺑﻪ ﮔﺰﻳﻨﻪ اى از رﺑﺎﻋﻰ ﻫﺎى ﺧﻮد‬ ‫و‪ ،‬ﭘﺲ‪ ،‬ﻣﻦ ﻧﻴﺰ ﺷﺎﻳﺪ ﺑﻬﺘﺮ ﻣﻰ ﺑﻮد ﻛﻪ‪،‬‬
‫ﺑﺴﻨﺪه ﻣﻰ ﻛﺮدم‪ :‬ﺑﻪ وﻳﮋه ﻛﻪ ﻣﻰ داﻧﻢ ـ ﭘﻴﺸﺎﻧﻪ ﻣﻰ داﻧﻢ ـ ﻛﻪ ﺑﺮﺧﻰ از اﻳﻦ رﺑﺎﻋﻰ ﻫﺎ ِ‬
‫زﺑﺎن ﻣﺪﻋﻴﺎن و‬
‫ﻣﻌﺎﻧﺪان ﻣﺮا ﺑﺮ ﻣﻦ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﮔﺸﻮد‪ :‬و دﻫﺎن ِ‬
‫ﺑﻨﺪ اﻳﺸﺎن ﻧﻴﺰ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺷﺪ ﺑﺎزﮔﻔﺘﻦ ﻧﻜﺘﻪ ﻫﺎﻳﻰ از اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ‪،‬‬ ‫ِ‬
‫ِ‬
‫اﺧﻼق زﺑﺎﻧﻰ ى ﺧﻮد را از ﻣﻮﻟﻮى ى ﺑﺰرگ آﻣﻮﺧﺘﻪ ام‪ :‬ﻛﻪ واژه ﻫﺎ را ﺑﻪ »زﻳﺒﺎ« و‬ ‫ﺑﺮاى ﻧﻤﻮﻧﻪ‪ ،‬ﻛﻪ ﻣﻦ‬
‫»زﺷﺖ« ﺑﺨﺶ ﻧﻤﻰ ﻛﻨﺪ‪ :‬و‪ ،‬در ﺳﺨﻦ ﮔﻔﺘﻦ از ﻛﺎرﻫﺎ و ﭼﻴﺰﻫﺎى زﺷﺖ‪ ،‬ﺑﺎﻛﻰ ﻧﺪارد از ﺑﻪ ﻛـﺎر ِ‬
‫ﺑﺮدن‬
‫ِ‬
‫ﺷﺎﮔﺮدك آن ﺑﺰرگ ـ ﻧﻴﺰ‪ ،‬در »ﻣﻌﺎﻣﻠﻪ« ﻛﺮدن‬ ‫واژه ﻫﺎﻳﻰ ﻛﻪ ﺷﻤﺎ ﻳﺎ ﻣﻦ »زﺷﺖ« ﺑﺸﻨﺎﺳﻴﻢ ﺷﺎن‪ :‬و ﻛﻪ ﻣﻦ ـ‬
‫»ﺟﻮان ﺧﺎم«‪ ،‬ﻛﻪ ﺑﻪ ﮔﻤـﺎن ﻣﻦ ﺑﺎ ِ‬
‫آﻟـﺖ ﺟﻨﺴﻰ ى ﺧﻮد ﻣﻰ اﻧﺪﻳﺸﺪ‪ ،‬ﺑﻪ دﻵﺳﻮدﮔﻰ ﺑﻮده اﺳﺖ‪ ،‬از‬ ‫ِ‬ ‫ﺑﺎ آن‬
‫ﻫﻤﻴﻦ روى‪ ،‬ﻛﻪ ﻧﺎ ِم ﻓﺎرﺳﻰ ى آﻟﺖ ﺟﻨﺴﻰ ى او را ﻧﻴﺰ‪ ،‬در رﺑﺎﻋﻰ ى ﺧﻮد‪ ،‬آورده ام؛ ﻳﺎ ﻛﻪ ‪...‬‬
 ‫اﻣﺎ ﻧﺸﺪ‪ :‬ﻧﻤﻰ ﺷﺪ ‪ :‬ﻧﻤﻰ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻢ‪ :‬ﻧﻤﻰ ﺧﻮاﺳﺘﻢ‪:‬‬
‫ِ‬
‫دﻧﺒﺎل ﺑﺪ و ﺧﻮب ﺑﺎﺷﻢ‪.‬‬ ‫از ﻣﻦ ﺑﺮﻧﻤﻰ آﻳﺪ ﻛﻪ در رﺑﺎﻋﻰ ﻫﺎى ﺧﻮد ﺑﻪ‬
‫زﻣﺎﻧﻪ‪ ،‬ﺧﻮد‪ ،‬ﻏﺮﺑﺎل ﺑﻪ دﺳﺖ‪ ،‬از رﺑﺎﻋﻰ ﻫﺎى ﻣﻦ ﻛﻪ ﻫﻴﭻ‪ ،‬از ﻫﻤﻪ ى ﻛﺎرﻫﺎﻳﻢ ﮔﺰﻳﻨﻪ ى وﻳﮋه ى‬
‫ﺧﻮد را ﻓﺮاﻫﻢ ﺧﻮاﻫﺪ آورد‪ .‬ﻣﻦ‪ ،‬ﭘﺲ‪ ،‬ﭼﺮا دﺳﺖ ﺑﻪ ﻛﺎرى ﺑﺰﻧﻢ ﻛﻪ ﺑﺮاﻳﻢ دردﻧﺎك ﺗﺮ از آن اﺳﺖ ﻛﻪ از‬
‫ِ‬
‫ﻓﺮزﻧﺪان ﺑﺮﮔﺰﻳﺪه ى ﺧﻮد را ﻧﺎم ﺑﺒﺮد؟‬ ‫ﭘﺪر ﻳﺎ ﻣﺎدرى ﺑﺨﻮاﻫﻨﺪ ﺗﺎ‬
‫ﮔﻨﺠﻴﻨﻪ ى رﺑﺎﻋﻰ‪ ،‬در زﺑﺎن ﻓﺎرﺳﻰ‪ ،‬در ﺧﻮد ﻛﻢ ﻧﺪارد ﮔﻮﻫﺮﻫﺎﻳﻰ از دﺳﺖ‪:‬‬
‫»ﮔﺮ ِ‬
‫ﻣﺮد رﻫﻰ‪ِ ،‬‬
‫ﻣﻴﺎن ﺧﻮن ﺑﺎﻳﺪ رﻓﺖ‪:‬‬
‫از ﭘﺎى ﻓﺘﺎده‪ ،‬ﺳﺮﻧﮕﻮن ﺑﺎﻳﺪ رﻓﺖ‪.‬‬
‫ﻣﭙﺮس‪:‬‬
‫ﺗﻮ ﭘﺎى ﺑﻪ راه درﻧﻪ و ﻫﻴﭻ ُ‬
‫ﺧﻮد راه ﺑﮕﻮﻳﺪت ﻛﻪ ﭼﻮن ﺑﺎﻳﺪ رﻓﺖ‪«.‬‬
‫از ّ‬
‫ﻋﻄﺎر؛ ﻳﺎ‪:‬‬
‫»ﺟﺎﻣﻰ ﺳﺖ ﻛﻪ ﻋﻘﻞ آﻓﺮﻳﻦ ﻣﻰ زﻧﺪش‪:‬‬
‫ﻳﻚ ﺗﻜﻪ ام‬

‫ﺻﺪ ﺑﻮﺳﻪ‪ ،‬ز ﻣﻬﺮ‪ ،‬ﺑﺮ ﺟﺒﻴﻦ ﻣﻰ زﻧﺪش‪:‬‬

‫آﺳﻤﺎن آﺑﻰ ﺑﻔﺮﺳﺖ ـ ‪٢٢٩‬‬

‫اﻳﻦ ﻛﻮزه ﮔ ِﺮ دﻫﺮ ﭼﻨﻴﻦ ﺟﺎ ِم ﻟﻄﻴﻒ‬

‫ِ‬

‫ﻣﻰ ﺳﺎزد و ‪ ...‬ﺑﺎز ﺑﺮ زﻣﻴﻦ ﻣﻰ زﻧﺪش!«‬

‫از ﺧﻴﺎم؛ ﻳﺎ‪:‬‬
‫اى ﻛﺎش ﻛﻪ ﺟﺎى آرﻣﻴﺪن ﺑﻮدى؛‬
‫ﻳﺎ اﻳﻦ ره دور را رﺳﻴﺪن ﺑﻮدى؛‬
‫ﭘﺲ ﺻﺪ ﻫﺰار ﺳﺎل از ِ‬
‫دل ﺧﺎك‪،‬‬ ‫ﻳﺎ ﻛﺰ ِ‬
‫ﭼﻮن ﺳﺒﺰه‪ِ ،‬‬
‫اﻣﻴﺪ ﺑﺮدﻣﻴﺪن ﺑﻮدى‪«.‬‬
‫ﺑﺎز ﻫﻢ از ﺧﻴﺎم‪.‬‬
‫و ﻣﻦ اﮔﺮ ﻳﻚ رﺑﺎﻋﻰ‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ ﻳﻚ رﺑﺎﻋﻰ‪ ،‬ﺳﺮوده ﺑﺎﺷﻢ ﻛﻪ ﺳﺨﻦ ﺷﻨﺎﺳﺎن ﺷﺎﻳﺴﺘﻪ ى ﻫﻤﺪﻓﺘﺮى‬
‫ﺑﺎ اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ رﺑﺎﻋﻰ ﻫﺎ ﺑﻴﺎﺑﻨﺪش‪ ،‬ﻫﻴﭻ ﻏﻤﻰ ﻧﺨﻮاﻫﻢ داﺷﺖ ـ و‪ ،‬ﺑﻪ راﺳﺘﻰ‪َ ،‬ﻛ َﻜﻢ ﻫﻢ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﮔﺰﻳﺪ‬
‫ِ‬
‫ﮔﻮاه دﻳﮕﺮى ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ ﺑﺮ‬ ‫ـ از اﻳﻦ ﻛﻪ آﻗﺎى اﺳﻤﺎﻋﻴﻞ ﻧﻮرى ﻋﻼء و ﻫﻤﺎﻧﻨﺪاﻧﺶ رﺑﺎﻋﻰ ﺳﺮاﻳﻰ ى ﻣﺮا ﻧﻴﺰ‬
‫»ﺑﺎزﮔﺸﺖ« ﻳﻌﻨﻰ »ارﺗﺠﺎعِ ﺷﻌﺮى ى اﺳﻤﺎﻋﻴﻞ ﺧﻮﻳﻰ«‪.‬‬
‫ﺑﻴﺴﺖ و ﻫﻔﺘﻢ ژوﺋﻴﻪ ‪٩۴‬ـ ﺑﻴﺪرﻛﺠﺎ‬
‫اﺳﻤﺎﻋﻴﻞ ﺧﻮﻳﻰ‬
 ‫رﺑﺎﻋﻰ ﻫﺎى اﺳﻤﺎﻋﻴﻞ ﺧﻮﻳﻰ ـ ‪٢٣٠‬‬
‫ﭘﺎﻧﻮﻳﺲ ﻫﺎ‪:‬‬
‫ِ‬
‫ﮔﺮاﻳﺶ ﻧﻈﺮﻳﻪ ﭘﺮدازاﻧﻰ اﻧﻘﻼﺑﻰ ﻫﻤﭽﻮن ﻟﻮﻧﺎ ﭼﺎرﺳﻜﻰ را ﺑﻪ »ﺧﺪاﺳﺎزى«‪ :‬ﮔﺮﭼﻪ ﻟﻨﻴﻦ‪،‬‬ ‫‪١‬ـ ﺑﻪ ﻳﺎد آورﻳﻢ‬

‫ﺧﻮد‪ ،‬ﺑﺎ »دﻳﻦ زدﮔﻰ« ى ﺗﻮده ﻫﺎى واﭘﺲ ﻧﮕﺎه داﺷﺘﻪ ﺷﺪه ى ﻣﺮدم در ﻛﺸﻮ ِر آﻳﻨﺪه ى ﺷﻮراﻫﺎ ﺑﺮﺧﻮرد ِ دﻳﮕﺮى‬

‫داﺷﺖ‪.‬‬
‫”‪Anthony Freeman, “God In Us‬‬ ‫‪٢‬ـ‬
‫‪٣‬ـ از »ﻣﺤﺎﻛﻤﻪ اﻧﻘﻼﺑﻰ« ى دﻛﺘﺮ ﺣﻤﻴﺪى‪ ،‬ﺑﻪ دادﺳﺘﺎﻧﻰ ى اﻧﻘﻼﺑﻰ ى ﺟﺎوداﻧﻴﺎد م‪ .‬اﻣﻴﺪ‪ ،‬ﻧﻴﺰ ﺳﻨﺪى ﺑﺮ‬

‫ﺟﺎ ﻣﺎﻧﺪه اﺳﺖ‪ :‬ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﻣﻘﺎﻟﻪ ى »ﮔﺮ ﺗﻮ ﺷﺎه دﺧﺘﺮاﻧﻰ‪ ،‬ﻣﻦ ﺧﺪاى ﺷﺎﻋﺮاﻧﻢ«‪ .‬در ﺻﻔﺤﻪ ﻫﺎى ‪١٠‬ﺗﺎ ‪ ،٥٠‬از‬

‫دوم »ﺣﺮﻳﻢ ﺳﺎﻳﻪ ﻫﺎى ﺳﺒﺰ‪ ،‬ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻣﻘﺎﻻت ﻣﻬﺪى اﺧﻮان ﺛﺎﻟﺚ‪ ،‬زﻳﺮﻧﻈﺮ و ﺑﺎ ّ‬
‫ﻣﻘﺪﻣﻪ ى ﻣﺮﺗﻀﻰ ﻛﺎﺧﻰ«‪،‬‬ ‫ﺟﻠﺪ ّ‬
‫اﻧﺘﺸﺎرات زﻣﺴﺘﺎن‪ ،‬ﺗﻬﺮان‪.١٣٧٣ ،‬‬

‫‪٤‬ـ در ﮔﻔﺖ و ﮔﻮﻳﻰ ﺑﺎ دﻛﺘﺮ ﺻﺪراﻟﺪﻳﻦ اﻟﻬﻰ‪ ،‬در ﭼﻨﺪ ﺷﻤﺎره از »روزﮔﺎر ﻧﻮ«‪.‬‬
‫ِ‬
‫ﺗﺪوﻳﻦ ﺳﻴﺮوس ﻃﺎﻫﺒﺎز‪ ،‬اﻧﺘﺸﺎرات ﻧﮕﺎه‪ ،‬ﺗﻬﺮان‪،‬‬ ‫ﻛﺎﻣﻞ اﺷﻌﺎ ِر ﻧﻴﻤﺎ ﻳﻮﺷﻴﺞ«‪،‬‬
‫ِ‬ ‫‪٥‬ـ ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ »ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ى‬

‫‪ ،١٣٧١‬ﺻﻔﺤﻪ ﻫﺎى ‪ ٥١٩‬ﺗﺎ ‪.٥٧٤‬‬

‫‪٦‬ـ از ﻣﻬﺪى اﺧﻮان ﺛﺎﻟﺚ اﺳﺖ‪.‬‬