Lµ lo¹i thÐp chuyªn dïng lµm c¸c kÕt cÊu trong

chÕ t¹o m¸y vµ x©y dùng

• ThÐp chÕ t¹o m¸y

• ThÐp x©y dùng
2
 7.3.1 ThÐp chÕ t¹o m¸y
1. §iÒu kiÖn lµm viÖc vµ yªu cÇu ®èi víi
thÐp chÕ t¹o m¸y
2. §Æc ®iÓm thµnh phÇn cña thÐp chÕ t¹o
m¸y
3. Ph©n lo¹i thÐp chÕ t¹o m¸y
4. C¸c lo¹i thÐp chÕ t¹o m¸y th«ng dông

3
 Yêu cầu đối với thép chế tạo máy
1) Có đủ độ bền, giới hạn chảy trên tiết diện làm việc
của chi tiết máy để không bị biến dạng hoặc phá
hỏng khi quá tải;
2) Có đủ độ bền mỏi đối với các chi tiết chịu tải trọng
thay đổi;
3) Có đủ độ dẻo và độ dai để phòng phá hủy giòn bất
ngờ do va đập hay quá tải;
4) Có độ cứng nhất định để chống mài mòn;
5) Có khả năng chống ăn mòn trong môi trường làm
việc của chi tiết;
6) Có tính công nghệ thích hợp;
7) Vật liệu đảm bảo giá thành có tính cạnh tranh cao.
4
 §Æc ®iÓm thµnh phÇn
1-Thành phần cacbon
: 0,10  0,65% Thành phần hợp kim

Thấp cao Nhóm nguyên Nhóm nguyên

cacbon
cacbon tố HK chính tố HK phụ
0,1-0,2 0,5-0,7
Cr, Ni, Mn, Si Mo, W, V, Ti, B
cacbon
trung
bình
5
0,3-0,5
 1. ThÐp thÊm Cacbon

Yªu cÇu ®èi víi chi tiÕt thÊm cac bon

• Lâi dÎo ®Ó chÞu t¶i tèt ( C0,15-0,25%),

• BÒ mÆt cøng , tÝnh chèng mµi mßn cao (C  0,8  1,0%);
7
8
 Đặc điểm thành phần thép
thấm cacbon

1-Thành phần cacbon Thành phần hợp kim

: 0,10  0,25% %NTHK< 5%

Nhóm nguyên Nhóm nguyên

Trường hợp
đặc biệt có thể tố HK chính tố HK phụ
tới 0,3%C
Cr, Ni, Mn, Si Mo, V, Ti,

9
• Kh«ng dïng lo¹i thÐp chØ hîp kim b»ng Mn v×
lµm h¹t lín
• Kh«ng dïng Silic v× c¶n thÊm C
• Cr lµ nguyªn tè kh«ng thÓ thiÕu

10
 Các loại thép thấm cacbon

Nhóm thép không

hợp kim hóa Nhóm thép hợp kim

Nhóm hợp Nhóm hợp

kim thấp kim cao
+Độ bền thấp
12Cr2Ni4A,
+Độ thấm tối nhỏ 20Cr,15CrMo
+Chế tạo chi tiết 18CrMnTi
không quan trọng
Chế tạo các Chế tạo chi tiết
chi tiết < 25mm, lớn, quan trọng
Rm trung bình. Độ bên cao
C20, C25, C30 11
Một số mac thép thấm cacbon

12
 Yêu cầu chất lượng lớp thấm
• Hàm lượng cacbon lớp thấm không quá cao
trong khoảng 0,9 – 1 % đối với chi tiết thấm
cacbon thông thường; 1,2 – 1,4 % đối với chi
tiết chịu tải trọng lớn.
• Phân bố hàm lượng cacbon từ bề mặt vào lõi
phải giảm đều;
• Hạt austenit sau thấm không quá lớn;
• Lớp bề mặt không nên có cacbit dạng lưới
13
 2. ThÐp ho¸ tèt

 Là thép được sử dụng ở

trạng thái sau Tôi và
Ram cao (Nhiệt luyện
hóa tốt) để có được cơ
tính tổng hợp cao.
14
 Thép hóa tốt ứng dụng đối với các chi tiết chịu
tải trọng tĩnh, động lớn và ít bị cọ xát bề mặt như
trục truyền chuyển động, tay quay…

ThÐp kÕt cÊu hoá tốt dïng trong

s¶n xuÊt trang bÞ qu©n sù

Nòng súng DKZ 15

Kim hoả pháo 122D30 chế tạo bằng
thép 45CrNiMoVA 16
 Đặc điểm thành phần
thép hóa tốt Thªm
Cr,Ni, B

Thành phần
cacbon Đảm bảo
độ cứng Tăng độ thấm tôi
0,30,5%
aK
Nguội
NTHK chính: nhanh
Cr,Ni,Mn,Si
Thành phần
Hợp kim Gißn ram 2
NTHK phụ:
W,Mo, Ti,V,B Thép Cr-Ni, Cr-Mn
Thép Cr-Ni-Mo ( W)
Tạo cho thép tính chất đặc biệt 17
0
C
100 300 500 700
Phân bố giới hạn bền, giới hạn
chảy sau tôi + ram cao

18
 Các loại thép hóa tốt

Thép hóa tốt Thép hóa tốt

cacbon : 0,3  0,5% hợp kim

Hợp kim hóa Hợp kim hóa bằng hai

Chi tiết bằng một hay nhiều NTHK,
< 10 15mm NTHK:
Cr-Ni; Cr-Mn-Si
Cr, Mn

C30, C35,C40, C45 40Cr, 45Cr, 45Mn 30CrMo, 38CrNiMo

19
NhiÖt luyÖn ho¸ tèt: T«i + ram cao

20
 Nhiệt luyện thép hoá tốt
Tôi bề mặt
0C 0C

860 860

dầu 500 500

Tôi

Ram
160

Nhiệt luyện thép 40Cr Nhiệt luyện thép bánh

làm trục máy răng bằng thép 40Cr
21
 3. ThÐp lß xo

Khi lµm viÖc chÞu t¶i träng va ®Ëp hoÆc thay ®æi liªn tôc, yªu
cÇu chi tiÕt chØ biÕn d¹ng đàn hồi, kh«ng x¶y ra biÕn d¹ng
dÎo, ®ång thêi ph¶i cã giíi h¹n bÒn mái cao.
22
 Yªu cÇu c¬ b¶n víi vËt liÖu lß xo

• Giíi h¹n ®µn håi cao

• Kh«ng cho phÐp cã biÕn d¹ng dÎo,
• Tû lÖ R0,02/Rm (tøc ®h/b) = 0,85  0,95.
• §é cøng trong kho¶ng 35  45HRC
• Giíi h¹n bÒn mái cao ®Ó thÝch øng víi ®iÒu kiÖn
lµm viÖc t¶i träng thay ®æi chu kú.

23
 Các loại thép lò xo

1-Thép lò xo cacbon : Thép hợp kim

0,5  0,65% Cr, Mn, Si

60Si, 60Si2,
C60, CD90, 60SiMn, 55SiMn
C70 CD120
HK bằng 1-2 ng.t

Sợi
Φ< 5mm Cáp,
Nhíp xe ôtô
24
 ĐẶC ĐIỂM NHIỆT LUYỆN
1. T«i thµnh mactenxit,
2. Ram trung b×nh (400  5000C)  troostit ram.

Những điểm cần chú ý khi nhiệt

luyện lò xo
• Dễ thoát cacbon  giảm độ cứng, giới hạn đàn hồi
( nguyên nhân do Si líc) nên cần bảo vệ bề mặt
• Dễ bị quá nhiệt  hạt lớn làm giảm giới hạn đàn
hồi ( do Mangan). Nên cần chú ý không chế nhiệt
độ. 25
 C¸c thÐp kÕt cÊu cã c«ng dông riªng

ThÐp æ l¨n : OL100Cr2

[C (0,95 1,05%); Cr (1,30  1,65%)]

• Cã ®é cøng bÒ mÆt cao, kh¶ n¨ng chèng mµi mßn cao;

- Cã giíi h¹n bÒn mái tiÕp xóc cao, kh«ng bÞ trãc rç.

ThÐp dËp nguéi : C05s, C08s, C10s, C15s

ThÐp dÔ c¾t gät : 0,08  0,2% S; 0,08 0,15%P .

26
 7.3.2 - ThÐp x©y dùng

Là nhóm thép lớn dùng để chế tạo các kết cấu

công trình nhà cửa, cầu đường, tàu thuyền, xe
cộ (phần kết cấu khung và vỏ), vỏ máy, các bình
và bể chứa v.v.

Các kết cấu thép xây dựng là các thanh, dầm,

tấm được nối ghép có thể bằng các mối hàn
chảy, bắt bulông hoặc tán rivê

27
 Phân loại thÐp x©y dùng

-Ph©n nhãm A: m¸c thÐp ký hiÖu b»ng ký hiÖu CTxx,

chØ ®îc b¶o ®¶m vÒ mÆt c¬ tÝnh

-Ph©n nhãm B: m¸c thÐp ký hiÖu b»ng ký hiÖu BCTxx,

chØ ®îc b¶o ®¶m vÒ mÆt thµnh phÇn ho¸ häc

-Ph©n nhãm C: m¸c thÐp ký hiÖu b»ng ký hiÖu CCTxx,

qui ®Þnh c¶ c¬ tÝnh lÉn thµnh phÇn ho¸ häc

28
Yêu cầu với thép xây dựng

1)Về cơ tính
2) Về tính công nghệ
3) Về thành phần hoá học

29
 Về cơ tính
1) Thoả mãn yêu cầu độ bền của công trình theo thiết kế
Cấp độ bền đối với thép xây dựng, 1000 - 2000MPa,

Không xảy ra phá huỷ giòn

trong mọi trường hợp.

Độ dẻo phải tốt - Độ dai phải cao để

chịu được các tải trọng
(A  15  35%) có thể
khi có va đập.
dễ dàng uốn nguội.

30
 Tính công nghệ:
–Tính biến dạng dẻo tốt ở trạng thái
nguội & nóng,
–Tính hàn cao.
–Các mối hàn cần đủ độ bền, độ dẻo
dai & không xảy ra hoá già trong quá
trình sử dụng.

31
 Thành phần hoá học

• Hàm lượng cacbon của thép cần  0,22%C,

thép có hàm lượng cacbon > 0,25% tính hàn
đã trở nên rất kém.

32