Katatayuanngmga Salitang Tayabasinatmga Salikna Nakakaapektosa Grado 7 Sakanilang Paggamit Batayansa Pagbuong Diksyunaryo

Reyes, Katatayuan ng mga Salitang Tayabasin at mga Salik na Nakakaapekto sa Grado 7 sa kanilang Paggamit:
Batayan sa Pagbuo ng Diksyunaryo
Katatayuan ng mga Salitang Tayabasin at mga Salik

na Nakakaapekto sa Grado 7 sa kanilang Paggamit:
Kharen F. Reyes1
1
Luis Palad Integrated High School
Tayabas City
Abstrak - Ang pananaliksik na ito ay tungkol sa katatayuan ng mga salitang Tayabasin at mga
salik na nakakaapekto sa mga mag-aaral sa grado 7 sa kanilang paggamit bilang gabay sa pagbuo ng
diksyunaryo. Ang pangunahing layunin ng pananaliksik na ito ay makalap ang demograpikong profayl ng
mga tagasagot batay sa kanilang edad; kasarian; at libangan o interes. Nais din malaman ng mananaliksik
ang mga salitang Tayabasin na ginagamit pa rin ng mga kabataan sa kanilang pakikipagkomunikasyon.
Layunin din ng pananaliksik na ito na matukoy ang mga salik na nakakaapekto sa mga mag-aaral sa
grado 7 sa kanilang paggamit ng mga salitang Tayabasin batay sa social media; mass media/ broadcast
media; kapamilya; at kaibigan/kamag-aaral. Inalam din ng mananaliksik ang lebel ng pagtanggap ng
mga guro sa diksyunaryong kinapapalooban ng mga salitang Tayabasin sa bayan ng Tayabas batay sa
pagkakabuo; nilalaman; impak sa guro; at orihinalidad. Nilayon din ng pananaliksik na ito na makabuo
ng isang diksyunaryo ng mga salitang Tayabasin bilang maging sanggunian ng mga guro, mag-aaral,
taal na Tayabasin at mga hindi Tayabasin na magagamit nila sa kanilang pakikipagtalastasan at pag-
aaral. Nagkaroon ng pagtatanong at pakikipanayam ang mananaliksik sa mga matatandang Tayabasin
na matagal nang naninirahan sa bayang ito upang makalap at malikom ang mga salitang Tayabasin.

Keywords: katatayuan, salik na nakakaapekto, salitang Taybasin

I NTRODUKSYON isa na nagbubunsod ng isang magandang samahan.

Ang wika ay naging bahagi na ng ating kasaysayan Ang wika ay salamin ng kaluluwa sapagkat
at nagsisilbing pagkakakilanlan ng ating bayan at bansa. sa pamamagitan nito ay mababanaag ang pag-iisip,
Nasasalamin ng wika kung anong kultura ang nakapaloob damdamin at mga pangarap ng mga tao. Kung pakikinggan
sa isang lugar. Ang bawat salita na ating ginagamit ay ang sinasabi ng kapwa, higit na mauunawaan ang kanilang
bahagi na ng ating nakaraan at ang pagpapanatili nito ay pangarap, pangangatwiran, paghahaka-haka at pananaw
nakasalalay sa ating kasalukuyan. Ito ang nagbibigay anyo sa buhay (Gonzalvo (2016).
at saloobin ng isang kultura. Ang wika ay isang paraan Hindi naiintindihan ng lahat ng mga tagapagsalita
kung saan nagkakaintindihan ang mga tao sa iba’t ibang ang wikang sinasalita sa isang partikular na rehiyon lalo
lugar at sa pamamagitan nito nagkakaunawaan ang bawat na sa mga malayuang hanay at maliit na populasyon.
103
ISSN 1908 - 7349 | www.mseuf.edu.ph
MSEUF Research Studies, Vol. 20, No. 1, September 2018
Mayroon silang mga katutubong salita na sa lugar lamang ng edukasyon bilang isang bansang sumasabay sa
nila sinasalita. Leksikon ang tawag sa mga salitang pandaigdigang pagbabago (Arrogante, 2007).
ginagamit sa isang wika ng mga nagsasalita nito. Bukod Isinaad nina Quijote, Agbones, Sevilla at Terce
dito ay tinatawag itong bokabularyo ng isang wika (2016) na mula sa pag-aaral ni Baldon et al. sa pagbabago
(Dumdum, 2014). Ayon sa pahayag ni Solina (2011), ng henerasyon, marami na rin ang nagbago sa ating
maraming salitain ang maituturing na nagpapakilala sa ekonomiya lalong- lalo na sa ating wika. Nagkaroon na
mga taga- Quezon, mga salitang nagsisilbing tatak Quezon ng mas maraming barayti ng wika at nagsisimula na ring
at ugaling Quezon. Ang mga salitang ito ay mga kataga lumikha ng mga panibagong lenggwahe katulad na lang ng
na kung saan nagpapakita ng kanilang pagiging tunay na mga ginagamit ng bakla o “beki” na kadalasan tinatawag
Pilipino na may pagmamahal sa sariling wika. Lahat tayo na “beki language.” Marami nang nadulot na impluwensya
ay may ugaling namana sa mga dayuhan subalit ang mga ang mga pagbabagong ito lalo na sa mga kabataan.
salitang Tagalog na kinagisnan ng mga taga-Quezon ay Sa paglipas ng panahon maraming nagbabago
hindi basta nawawala at nalilimot ng mga taga-Quezon. sa ating mundo kasabay nga nito ang ating wika na
Sa pagkatig naman nina Aguilar et. al (2015), patuloy na nadaragdagan. Marami ring sumusulpot na
malawak ang saklaw ng wika sapagkat bawat bagay makabagong lenggwahe na kung saan nalilimutan na
na ginagawa ng tao ay nagiging daan ang wika upang o pinapalitan ang mga nakagisnang salita kung kaya
magkaroon ito ng pagsasakatuparan. Ang karakter at pag- ang mananaliksik ay ninais na gawing pananaliksik
uugali ng isang tao ay makikita kung paano niya ginagamit ang salitang lalawiganin sa bayan ng Tayabas na isa sa
ang wika, sa pasalita man o pasulat na pagpapahayag. mayamang salita. Ang mananaliksik ay naniniwala na ang
Upang maging mabisa ang pagpapahayag, isinasaalang- pag-aaral na ito ay naglalayong mapanatili ang paggamit
alang ang kaangkupan nito sa tuntuning panggramatika ng mga salitang Tayabasin upang maisalin sa mga susunod
at sa wastong gamit ng mga salita. pang henerasyon at makapag-ambag sa pagsulong ng
Ang wika ay naging bahagi na ng ating kasaysayan at wikang Filipino. Gayundin, mapalawak ang kaalaman sa
nagsisilbing pagkakakilanlan ng ating bayan at lalawigan. talasalitaan o bokabularyo.
Nasasalamin ng wika kung anong kultura ang nakapaloob Kaugnay nito, malaki ang maitutulong ng pag-aaral
sa isang lalawigan. Ang bawat salitang ating ginagamit na ito tungo sa pagpapanatili at pagkatuto ng mga mag-
ay bahagi na ng ating nakaraan at ang pagpapanatili nito aaral sa mga salitang Tayabasin na kinamulatan.
ay nakasalalay sa ating kasalukuyan. Ito ang nagbibigay
anyo sa diwa at saloobin ng isang kultura. Ito rin ang nag-
uugnay sa mga tao sa isang kultura at sa pamamagitan nito METODO/ PAGDULOG
ang kultura ay maiintindihan at mapapahalagahan maging Ang pag-aaral na ito ay gumamit ng kwalitatibong
sa mga taong hindi napaloob sa tinutukoy na kultura. Ang pananaliksik kung saan kinapanayam ang mga taal na
wika ay isang paraan kung saan nagkakaintindihan ang Tayabasin na matagal nang naninirahan sa bayan ng
mga tao sa iba’t ibang lugar at sa pamamagitan ng isang Tayabas upang makalap ang mga salitang Tayabasin
wika nagkakaroon ng pagkakaunawaan ang mga tao sa na ginagamit sa kanilang pakikipagtalastasan. Ginamit
isang lugar na nagreresulta sa pagkakabuo ng mga kultura. din ng mananaliksik ang deskriptibong pamamaraan
Sa malawakang pag-usbong ng siyensya at o paglalarawang pagsisiyasat sa pamamagitan ng
teknolohiya, hindi maaaring mag-isa ang wika ng bansa talatanungan na binuo ng sarbey-tseklist na hinati sa
na hindi naiimpluwensyahan ng dayuhang wika. Kaya nga tatlong bahagi para sa mga mag-aaral. Ito ay ginamit
walang purong wika at halos lahat ng wika ay sumasabay upang malaman ang demograpikong profayl ng mga
sa pagbibihis at pagbabago ayon sa pangangailangan ng tagasagot, mga salitang Tayabasin na ginagamit pa rin
mga gumaganit nito. Kung kaya sa malaking pagbabago ng mga mag-aaral sa kanilang pakikipagkomunikasyon at
sa lipunan ay kasabay nito ang pagbabago sa pagsulong mga salik na nakakaapekto sa mga mag-aaral ng Grado 7
104
sa kanilang paggamit ng salitang Tayabasin. Ito ay naging Ipinaliwanag sa mga tagsagot ang layunin na
batayan sa pagbuo ng diksyunaryong Tayabasin. ginawang pagkalap ng datos at kahalagahan nito sa
Bumuo ang mananaliksik ng talatanungan (sarbey- mga mag-aaral, at sa mga mamamayang Tayabasin.
tseklist) upang makuha ang mga datos na kinailangan. Ang Ipinaliwanag din ang kahalagahan ng katapatan sa
unang bahagi ng talatanungan ay kinapalooban ng profayl pagsagot ng mga katanungan. Matapos na ito ay
ng mga mag-aaral na kinabibilangan ng edad, kasarian at masagutan, nilikom ang mga talatanungan para sa pag-
libangan o interes. Sa pamamagitan din ng pamamaraang analisa ng mga datos.
ito, ang ikalawang bahagi naman ay kinapalooban ng mga
salitang Tayabasin na gamitin pa rin ng mga mag-aaral
sa kanilang pakikipagkomunikasyon upang matukoy PAGTALAKAY SA RESULTA NG PANANALIKSIK
ang antas ng kaalaman sa paggamit ng mga salitang ito Ang bahaging ito ay naglahad at nagsuri ng mga
at ang huling bahagi ng talatanungan para sa mga mag- datos na nakuha sa pamamagitan ng sarbey-tseklist na
aaral ay kinapalooban ng mga salik na nakaaapekto sa talatanungan mula sa mga tiyak na layunin. Inilahad ng
mga mag-aaral sa Grado 7 sa kanilang paggamit ng mga mananaliksik ang iba’t ibang talahanayan sa bahaging ito
salitang Tayabasin (social media, mass media/ broadcast upang ipakita ang ginawang pagsusuri at pag-aanalisa sa
media, at kamag-aaral/ kaibigan). Ang mga datos na ito mga datos na kinalap mula isandaan at pitumpu’t pitong
ang ginawang batayan ng mananaliksik upang mabuo mag-aaral sa grado 7 ng Integradong Mataas na Paaralang
ang diksyunaryo ng mga salitang lalawiganin ng Tayabas Luis Palad sa bayan ng Tayabas.
bilang awtput ng pag-aaral. Para naman matukoy ang Sa unang bahagi ay nakapaloob ang mga tanong ukol
lebel ng pagtanggap ng mga guro sa diksyunaryong sa personal na datos ng mga tagasagot kagaya ng edad,
binuo, humingi rin ang mananaliksik ng pahintulot upang kasarian, interes o kinahihiligan. Ang ikalawang bahagi
magpasagot sa mga guro sa Filipino na tubong Tayabasin ay tungkol sa mga katatayuan ng mga salitang Tayabasin
at sa bayan ding iyon lumaki upang matukoy ang lebel batay sa paggamit ng mga mag-aaral. Ang ikatlong bahagi
ng kanilang pagtanggap sa diksyunaryong binuo na naman ay patungkol sa mga salik na nakakaapekto sa
kinapalooban ng mga salitang Tayabasin. mga salitang Tayabsin tulad ng social media, mass media/
Upang malaman ang kabisaan ng talatanungang broadcast media, kapamilya, kamag-aaral/kaibigan. Ang
ginamit, ipinasuri at ipinabalido ito sa mga taong may huling bahagi naman ay patungkol sa lebel ng pagtanggap
kasanayan sa asignaturang Filipino (tagapayo, ulungguro ng mga guro sa diksyunaryo ng mg salitang Tayabasin.
sa Filipino, dalubguro, at mga susing guro ng bawat grado, Ipinakita ng Talahanayan 1 ang profayl ng mga
grade 7-10). Pagkatapos nito, ang ginawang balidasyon tagasagot batay sa edad, kasarian at interes o kinahihiligan.
ng mga guro ay sinuri at nirebisa ng mananaliksik upang Halos kabuuan ng mga tagasagot na may bahagdang 94
maging mas wasto at angkop ang bawat katanungan na ang nasa gulang na 12-13 at 11 na bilang ng mga tagasagot
magbibigay ng kainakailangang datos sa pananaliksik naman ang nasa gulang na 14-15 taong gulang.
na ito. Batay naman sa kasarian, mahigit kalahati ng
At upang makuha ang kinakailangang datos para sa mga tagasagot na mag-aaral ay mga babae na mula sa
pananaliksik, gumawa ng liham at humingi ng pahintulot 177 kabuuang bilang ng mga tagasagot. Mayroong 58
ang mananaliksik sa tagapamanihala ng dibisyon ng bahagdan ang mga babae at 42 bahagdan naman ang
Tayabas, punungguro ng Luis Palad Integrated High mga lalaki.
School at sa mga taong may kaugnayan sa pananaliksik. Batay sa interes o kinahihiligan, lumabas na
Pagkatapos na maaprubahan ang pahintulot, ang pinakamataas na bahagdan ang pakikipagchat o paggamit
mananaliksik ay nakipag-usap sa mga tagapayo ng mga ng social media na may 77 bahagdan. Sumunod dito ang
mag-aaral na napiling tagasagot upang ipagbigay-alam paglalaro ng computer o anumang gadget na mayroon
ang gagawing pagkuha ng datos. namang 60 bahagdan. Samantala ang basketbol o
105
paglalaro ng anumang pampisikal ay nakakuha lamang ng Ang Talahanayan 2 ay nagpakita ng mga salitang
69 bahagdan, at ang panonood ng telebisyon o anumang Tayabasin na kinapalooban ng mga salitang katawagan
pelikula naman ay may 57 bahagdan. Ang pagbabasa sa bagay na ginagamit pa ng mga mag-aaral sa kanilang
ay nakakuha ng 49 na bahagdan at ang pinakamaunting pakikipagkomunikasyon. Ang salitang bistida na may
bahagdan ay nakuha ng pakikinig ng musika sa radyo. weighted mean na 2. 97 na may pinakamataas na nakuha
Ipinapakita sa talahanayang 1 na maskinahihiligan ay nangangahulugang ito ay kanila pa ring alam at
na ng mga mag-aaral na nasa edad 12-13 o tinatawag na ginagamit sa pakikipagkomunikasyon. Sinundan ito
“Generation Z” ang paggamit ng mga gadgets kaysa sa ng salitang apuyan na may weighted mean na 2. 93 na
pampisikal na mga laro. kabilang sa salitang ginagamit. Habang ang mga salitang
Ayon sa pahayag nina Garcia, Palanca at Catalig antisipo na may weighted mean na 1.89, labtik na may
(2015), malaki ang naitutulong ng teknolohiya lalo na 1.86 na weighted mean, alabat na may 1.79 at kam-aw
sa pagpapadali ng ilang gawain at sa pag-aaral, subalit na may 1.77 ay nakakuha ng weighted mean na kabilang
malaki rin ang dala nitong kapinsalaan sa mga taong sa bahagyang ginagamit na mga salita. Ang mga salitang
nagpapaalipin sa makabagong teknolohiya, (computer guop at soleras na may weighted mean na 1.75, silok na
games, gadgets, televisions) lalo na sa mga kabataang may 1.69 at burukal na may 1.64 na weighted mean ay
walang disilplina. kabilang sa hindi ginagamit na salita.
Sa pag-aanalisa ni Pascual (2016), sa kasalukuyan Sa kabuuan, ang mga salitang ito na binubuo ng
ay may dalawang bilyong tao ang aktibong gumagamit ng sampung bilang ng mga salita ay may weighted mean na
social media sa buong mundo at ito ay nakakaapekto sa 2.00 na maituturing na mga salitang bahagyang ginagamit
buhay at edukasyon. Pinaliit ng social media ang mundo, pa rin ng mga mag-aaral.
umuulan ng maraming impormasyon, mas malawak na Ayon sa isang pahayag ni Santos (2011), pangunahing
kaalaman at mas mabuting oportunoidad upang magamit biyaya ng Diyos ang wika. Dahil sa wika, ang buong
ang mga ito. mundo ay nagkakaintimdihan. Dahil sa wika, ang
buong mundo ay pinag-uugnay- ugnay ng global na
Talahanayan 1 komunikasyon at kariktan ng teknolohiya. Ang wikang
Bilang at Bahagdan ng Demograpikong Profayl ng mga pambansa ay pinayayabong, pinayayaman at pinatatatag
Tagasagot ng lahat ng wikang ginagamit sa Pilipinas. Ang wika ay
puso at kaluluwa ng bansa para sa ganap
na pagkakakilanlan. Nakapaloob ito sa
Pambansang Awit ng Pilipinas, Panunumpa
sa Watawat at sa lahat ng sagisag ng
kalayaan at kasarinlan.
Sa mga salita sa Talahanayan 2
na nabibilang sa kategoryang bagay,
dalawa ang nabibilang sa interpretasyon
na ginagamit. Ipinapakita nito na iilan na
lamang ang kanilang alam dahil ito na
lamang ang kanilang ginagamit sa kanilang
pakikipagkomunikasyon.
106
Talahanayan 2 Para kay Bermiso na binanggit sa pag-aaral ni

Pagsusuri ng mga Salitang Tayabasin na Gamitin pa rin Policena (2017), ang wika ay kaluluwa ng tao kaya’t
ng mga Mag-aaral sa kanilang Pakikipagkomunikasyo nagbibigay sa kanya ito ng buhay. Dahil dito, itinuturing
Batay sa Bagay na dalawang magkabuhol na aspeto ang wika at kultura
ng tao. Walang wika kung walang tao at walang maunlad
na kultura ng tao kung walang wika. Samakatuwid,
magkasabay ang pag-unlad ng wika at kultura ng tao. Kaya
habang may tao at umuunlad ang kultura nito, patuloy ring
buhay ang daynamiko ng wika.
Talahanayan 3
Pagsusuri ng mga Salitang Tayabasin na Gamitin pa rin
ng mga Mag-aaral sa kanilang Pakikipagkomunikasyo
Batay sa Hayop
Batayan: 3.26- 4.00 Laging Ginagamit (LG)

2.51 – 3.25 Ginagamit (G)
1.76 – 2.50 Bahagyang Ginagamit (BG)
1.00 – 1.75 Hindi Ginagamit (HG)
Ang Talahanayan 3 ay nagpapakita ng mga salitang Batayan: 3.26- 4.00 Laging Ginagamit (LG)
Tayabasin na kinapapalooban ng mga salitang katawagan 1.76 – 2.50 Bahagyang Ginagamit (BG)
sa hayop na ginagamit ng mga mag-aaral sa kanilang 1.00 – 1.75 Hindi Ginagamit (HG)
pakikipagkomunikasyon. Ang salitang bisiro na may

weighted mean na 2. 93 na may pinakamataas na nakuha na Ang Talahanayan 4 ay nagpapakita ng mga salitang
nangangahulugang ito ay kanila pa ring alam at bahagyang Tayabasin na kinapalolooban ng mga salitang katawagan
ginagamit sa kanilang pakikipagkomunikasyon. Sinundan sa lugar na ginagamit ng mga mag-aaral sa kanilang
ito ng salitang guyam at kulig na may weighted mean na pakikipagkomunikasyon. Ang salitang linang na may
2.68 na kabilang pa rin sa bahagyang ginagamit. Ang weighted mean na 3.25 na may pinakamataas na nakuha
salitang bangkukang na may weighted mean na 1.64 at na nangangahulugang ito ay ginagamit sa kanilang
alingating na may weighted mean na 1.50 ay kabilang sa pakikipagkomunikasyon. Sinundan ito ng salitang
hindi ginagamit na salita. bangbang na may weighted mean na 3.11 na kabilang pa
Ang mga salitang ito na binubuo ng limang bilang rin sa salitang ginagamit. Ang salitang abuhan na may
ng mga salita ay nakakuha ng kabuuang weighted mean weighted mean na 1.97, banggerahan na may weighted
na 2.29 ay maituturing na kabilang sa mga salitang mean na 1.92, at misla na may weighted mean na 1.77
bahagyang ginagamit ng mga mag-aaral. ay kabilang sa mga salitang bahagyang ginagamit. Ang
Ipinakikita ng Talahanayan 3 na mayroong salitang salitang poblasyon at sulib na may weighted mean na 1.62,
Tayabasin na hindi na alam gamitin ng mga mag-aaral ang kumon na may weighted mean na 1.60, kalibkiban
sapagkat hindi na ito naririnig at ginagamit ng mga na may weighted mean na 1.50 at tipas na may weighted
taong nakakasalamuha ng mga mag-aaral. Gumagawa mean na 1.47 ay kabilang naman sa hindi ginagamit na
na lamang sila ng sarili nilang salita upang sila mismo mga salita.
ang magkaunawaan.
107
Ang mga salitang ito na binubuo ng sampung bilang Ang Talahanayan 5 ay nagpapakita ng mga salitang
ng mga salita ay nakakuha ng kabuuang weighted mean Tayabasin na kinapalolooban ng mga salitang katawagan
na 1.98 na kabilang sa mga salitang bahagyang ginagamit sa pagkain na ginagamit ng mga mag-aaral sa kanilang
ng mga mag-aaral. pakikipagkomunikasyon. Ang salitang budin na may
Sa Talahanayan 4, ipinakita na mayroon pa rin weighted mean na 3.86 na may pinakamataas na nakuha
namang alam gamitin na mga salitang Tayabasin ang na nangangahulugang ito ay laging ginagamit sa kanilang
mga mag-aaral at mayroon din na di na nila alam gamitin pakikipagkomunikasyon. Sinundan ito ng salitang
sapagkat hindi na ito naririnig sa kanilang tahanan at dahil balinghoy na may weighted mean na 3.81 na kabilang
sa pag-unlad ng wika, napapalitan na ang mga ito. pa rin sa salitang laging ginagamit. Ang salitang maluto
“Tungkulin ng bawat Pilipino na pag-aralan, gamitin, na may weighted mean na 2.89 ay kabilang sa salitang
pangalagaan, palaganapin, mahalin at igalang ang Wikang ginagamit sa kanilang pakikipagkomunikasyon. Ang
Pambansa kasabay ang gayunding pagmamalasakit sa salitang minindal na may weighted mean na 2.25, sikdot
lahat ng katutubong wika at mga wikang ginagamit na may weighted mean na 1.89 at katmon na may weighted
sa Pilipinas. Ang paggalang at pagmamahal sa wika mean na 1.87 ay kabilang sa mga salitang bahagyang
ay katumbas ng pagmamahal at paggalang sa sarili. ginagamit. Ang salitang repinado na may weighted mean
Tumitiyak ito upang igalang din ang kapwa. Taglay ng na 1.69, laba na may weighted mean na 1.63, aling-aro na
lahat ng katutubong wika ang kagitingan, dugo at buhay may weighted mean na 1.62 at galpong na may weighted
ng mga bayani at ng iba pang dakilang anak ng bansa. mean na 1.62 ay kabilang naman sa mga salita na hindi
Sa pagakatuto ng iba ay alo pang dapat pakamahalin ang ginagamit.
mga kinagisnang wika” (Santos, 2011). Ang mga salitang ito na binubuo ng sampung bilang
ng mga salita ay nakakuha ng kabuuang weighted mean
Talahanayan 4 na 2.31 ay kabilang sa mga salitang bahagyang ginagamit
Pagsusuri ng mga Salitang Tayabasin na Gamitin pa rin ng mga mag-aaral.
ng mga Mag-aaral sa kanilang Pakikipagkomunikasyo Ang bayan ng Tayabas ay kilala sa kakanin na budin
Batay sa Lugar na gawa sa balinghoy kaya makikita sa Talahanayan 5
na ang dalawang salitang ito ay laging ginagamit
at alam na alam ng mga mag-aaral. Masasabing
may mga salita na patuloy pa ring ginagamit at
nananatiling ginagamit ng mga Tayabasin.
Ipinaliwanag ni Manalo (2013) na ang
wika ay isang napakahalagang instrumento ng
komunikasyon. Ito ay mula sa pinagsama- samang
simbolo at tuntunin na nabubuo ang mga salitang
nakapagpapahayag ng mga kahulugan o kaisipan.
Ito ay behikulong ginagamit sa pakikipag- usap
at pagpaparating ng mga mensahe sa isa’t isa. Ito
ay mula sa salitang Latin na nangangahulugang
“dila.”
108
Talahanayan 5 mapaunlad sa pakikipagkomunikasyon at sa pagsasagawa

Pagsusuri ng mga Salitang Tayabasin na Gamitin pa rin ng pananaliksik. Isa rin itong paraan ng pagpapadala ng
ng mga Mag-aaral sa kanilang Pakikipagkomunikasyo mensahe. Dahil sa tulong ng wika ay nagkakapalitan
Batay sa Pagkain ng mensahe ang bawat isa kung saan nagkakaroon ng
pagkakaintindihan ang magkausap.
Talahanayan 6
Batay sa Pagkilos

Ang Talahanayan 6 ay nagpakita ng mga salitang

Tayabasin na kinapalooban ng mga salitang katawagan
sa pagkilos na ginagamit ng mga mag-aaral sa kanilang
pakikipagkomunikasyon. Ang salitang ginayat na may Batayan: 3.26- 4.00 Laging Ginagamit (LG)
weighted mean na 2.52 na may pinakamataas na nakuha 2.51 – 3.25 Ginagamit (G)
ay nangangahulugang ito ay ginagamit sa kanilang 1.00 – 1.75 Hindi Ginagamit (HG)
pakikipagkomunikasyon. Ang salitang babai na may

weighted mean na 2.07, dadamak na may weighted Ang Talahanayan 7 ay nagpapakita ng mga salitang
mean na 2.06, adyo na may weighted mean na 2.05 at Tayabasin na kinapapalooban ng mga salitang katawagan
hago na may weighted mean na 1.89 ay kabilang sa mga sa paglalarawan na ginagamit ng mga mag-aaral sa
salitang bahagyang ginagamit. Ang salitang abiso na may kanilang pakikipagkomunikasyon. Ang salitang baak
weighted mean na 1.71, lawis na may weighted mean na na may weighted mean na 2.94 na may pinakamataas
1.64, paluwal na may weighted mean na 1.60, hambo na na nakuha na mean ay nangangahulugan na ito ay
may weighted mean na 1.58 at irguhan na may weighted ginagamit sa kanilang pakikipagkomunikasyon. Ang
mean na 1.51 ay kabilang naman sa mga salita na hindi salitang sari-sari na may weighted mean na 2.24, lamog
ginagamit. na may weighted mean na 2.01, agwanta na may weighted
Ang mga salitang ito na binubuo ng sampung bilang mean na 1.84 at aburido na may weighted mean na 1.77
ng mga salita ay nakakuha ng kabuuang weighted mean ay kabilang sa mga salitang bahagyang ginagamit. Ang
na 1.86 ay kabilang sa mga salitang bahagyang ginagamit salitang dumagumok at gulgol na may weighted mean
ng mga mag-aaral. na 1.75, uraurada na may weighted mean na 1.71, kahag
Dagdag pa ni Manalo (2013), maraming gamit na may weighted mean na 1.66, himbi na may weighted
ang wika. Ginagamit natin ito upang magkaintindihan, mean na 1.55 ay mga salita na kabilang naman sa mga
magkaisa ang bawat isa sa ating lugar. Maaari natin itong hindi ginagamit. Ang mga salitang Tayabasin na kabilang
109
sa paglalarawan na binubuo ng sampung bilang ng mga salitang lurok na may weighted mean na 2.28, sangit na
salita ay nakakuha ng kabuuang weighted mean na 1.92 may weighted mean na 1.87, at alingahit na may weighted
ay kabilang sa mga salitang bahagyang ginagamit ng mean na 1.80 ay kabilang sa mga salitang bahagyang
mga mag-aaral. ginagamit. Ang salitang ilado na may weighted mean
Ang Talahanayan 7 ay nagpakita na ang salitang na 1.75 ay mga salita na kabilang naman sa mga hindi
dumagumok, uraurada, gulgol, kahag at himbi ay hindi na ginagamit. Ang mga salitang Tayabasin na kabilang sa
alam gamitin ng mga mag-aaral dahil wala o madalang nang panahon/araw/pangyayari na binubuo ng limang bilang
marinig ang mga salitang ito sa kanilang mga magulang. na mga salita ay nakakuha ng kabuuang weighted mean
Isinaad nina Agbones, Quijote, Sevilla at Terce na 2.16 ay kabilang sa mga salitang bahagyang ginagamit
(2016) na sa pagbabago ng henerasyon, marami na rin ang ng mga mag-aaral.
nagbago sa ating ekonomiya lalong-lalo na patungkol sa Ipinahayag ni Nantes (2016) na ang wika ay susi
ating wika. Nagkaraoon na ng mas maraming barayti ng para tayo ay magkaintindihan at ang daan patungo o
wika at nagsisimula na ring lumikha ng mga panibagong paraan upang tayo ay magkaisa. Ito ay matututunan sa
lenggwahe na nagdudulot ng impluwensya sa mga pakikipagkomunikasyon at pananaliksik. Ang pagkatuto
kabataan. ng wika ay mahalaga dahil ito ay magagamit natin upang
mapalawak pa ang ating kaalaman sa pamamagitan
Talahanayan 7 ng pananaliksik. Mahalaga ang wika dahil magagamit
Pagsusuri ng mga Salitang Tayabasin na Gamitin pa rin natin ito sa pakikipag- usap sa iba’t ibang tao na
ng mga Mag-aaral sa kanilang Pakikipagkomunikasyo makasasalamuha natin.
Batay sa Paglalarawan
Talahanayan 8
Batay sa Panahon/Araw/Pangyayari
Batayan: 3.26- 4.00 Laging Ginagamit (LG) Batayan: 3.26- 4.00 Laging Ginagamit (LG)
2.51 – 3.25 Ginagamit (G) 2.51 – 3.25 Ginagamit (G)
1.76 – 2.50 Bahagyang Ginagamit (BG) 1.76 – 2.50 Bahagyang Ginagamit (BG)
1.00 – 1.75 Hindi Ginagamit (HG) 1.00 – 1.75 Hindi Ginagamit (HG)
Ang Talahanayan 8 ay nagpakita ng mga salitang Ang Talahanayan 9 ay nagpapakita ng mga salitang
Tayabasin na kinapalooban ng mga salitang katawagan Tayabasin na kinapalolooban ng mga salitang katawagan
sa panahon/araw/pangyayari na ginagamit ng mga sa pangkalahatan na ginagamit ng mga mag-aaral sa
mag-aaral sa kanilang pakikipagkomunikasyon. Ang kanilang pakikipagkomunikasyon. Ang salitang turnuhan
salitang masirino na may weighted mean na 3.08 na may na may weighted mean na 2.85 na may pinakamataas na
pinakamataas na nakuha na mean ay nangangahulugan na nakuha na mean ay nangangahulugan na ito ay ginagamit
ito ay ginagamit sa kanilang pakikipagkomunikasyon. Ang sa kanilang pakikipagkomunikasyon. Ang salitang yano
110
na may weighted mean na 2.20, danaw na may weighted Ang Talahanayan 10 ay nagpapakita ng mga salitang
mean na 1.90, at alab-alab na may weighted mean na Tayabasin na kinapalolooban ng mga salitang katawagan
1.80 ay kabilang sa mga salitang bahagyang ginagamit. sa tao na ginagamit ng mga mag-aaral sa kanilang
Samantalang ang mga salitang hina na may weighted mean pakikipagkomunikasyon. Ang salitang nuno na may
na 1.75, apunti na may weighted mean na 1.54, kapural at weighted mean na 1.67, inana at sipay na may weighted
yagpa na may weighted mean na 1.51, magsingkalang na mean na 1.63, amama at mamamakati na may weighted
may weighted mean na 1.47, at bagoneta na may weighted mean na 1.55 ay salitang kabilang sa hindi ginagamit na
mean na 1.29 ay mga salita na kabilang naman sa mga mga salita. Ang mga salitang Tayabasin na kabilang sa tao
hindi ginagamit.Ang mga salitang Tayabasin na kabilang na binubuo ng limang bilang na mga salita ay nakakuha
sa pangkalahatang katawagan na binubuo ng sampung ng kabuuang weighted mean na 1.61 ay kabilang sa mga
bilang na mga salita ay nakakuha ng kabuuang weighted salitang hindi ginagamit ng mga mag-aaral.
mean na 1.78 na kabilang sa mga salitang bahagyang Ipinakita sa Talahanayan 10 na sa limang salita na
ginagamit ng mga mag-aaral. kabilang sa kategorya na katawagan sa tao, lahat ng salita
Ang turnuhan ay isa sa paraan upang makaipon ang rito ay hindi na ginagamit ng mga mag-aaral dahil nasanay
mga Tayabasin na kahit sa mga mag-aaral ay ginagawa na silang tumawag gamit ang ibang wika o katawagan
rin nila ito kaya alam pa rin nila. gaya ng lolo, lola, mader atbp.
Ayon kay Janella (2011), ang wika ay ginagamit Ipinahayag ni Geronimo (2015) na upang maiwasan
hindi lamang sa pakikipag- usap, ginagamit rin ito para ang tuluyang pagkamatay ng wika, kinakailangan ang
magpakita ng damdamin o saloobin ng isang tao. Ang pagpapahalaga, pagpapaunlad, at pagpapalaganap sa
wika rin ang pagkakakilanlan ng isang lugar o isang mga ito. Ang wika ay pagkakakilanlan. Ang mga wikang
bansa. Kahit pala ang maikling salita ay nakatutulong katutubo rin ay yaman ng kultura at kaluluwa ng lahing
para mapanatiling buhay ang damdamin n gating kultura, Pilipino. Ang paglaho ng wikang katutubo ay pagkawala
sining at pagkabansa ng isang bansa. ng isang bahagi ng kultura. Ipinakikita lamang na
napakahalaga ng wika dahil ito ang daan sa lahat ng bagay
Talahanayan 9 at ginagawa sa pang- araw- araw nating pamumuhay.
Pagsusuri ng mga Salitang Tayabasin na Gamitin pa rin Hindi lamang ito gamit upang magkaunawaan ang
ng mga Mag-aaral sa kanilang Pakikipagkomunikasyo bawat isa kundi ito rin ang palatandaan kung sino ka at
Batay sa Pangkalahatang Katawagan saan ka galing na lahi o bansa. Ito rin ang lumilinang sa
kultura, sining, maging pagkatao upang lubos na
mapagyabong ang kakayahan ng isang indibidwal.
Talahanayan 10
Pagsusuri ng mga Salitang Tayabasin na
Gamitin pa rin ng mga Mag-aaral sa kanilang
Pakikipagkomunikasyo Batay sa Katawagan sa Tao

1.76 – 2.50 Bahagyang Ginagamit (BG) Batayan: 3.26- 4.00 Laging Ginagamit (LG)
1.00 – 1.75 Hindi Ginagamit (HG) 2.51 – 3.25 Ginagamit (G)
111
Ang Talahanayan 11 ay nagpakita ng mga salik Talahanayan 11

na nakaaapekto sa paggamit ng salitang Tayabasin ng Pagsusuri sa mga Salik na Nakakaapekto sa mga Mag-
mga mag-aaral sa kanilang pakikipagkomunikasyon aaral sa kanilang Paggamit ng mga Salitang Tayabasin
partikular na sa social media. Ang may pinakamataas Batay sa Social Media
na weighted mean na 3.56 ay mula sa messenger na
sinundan naman ng facebook na may weighted mean
na 3.55 at youtube na may weighted mean na 3.31 na
ang tatlong ito ay nabibilang sa lubos na nakakaapekto.
Samantalang ang twitter na may weighted mean na 3.06,
Gmail na may 3.02, Yahoo Mail na may 2.94 at Instagram
na may weighted mean na 2.89 ay mga social media site
na kabilang sa nakakaapekto. Ang nakakuha naman ng
may mababang weighted mean ay ang Viber na may 1.57
at WeChat na may 1.45 na mean na maituturing na hindi
nakakaapekto. Sa kabuuang weighted mean na 2.82 ay
maanalisang ang mga kabilang sa social media ay salik
na nakakaapekto sa paggamit ng mga mag-aaral sa mga
salitang Tayabasin. 2.51 – 3.25 Ginagamit (G)
Ipinakita sa Talahanayan 11 na lubhang 1.00 – 1.75 Hindi Ginagamit (HG)
nakakaimpluwensya ang social media gaya ng messenger,
youtube, facebook, twitter, Gmail, Yahoo Mail, at Ang Talahanayan 12 ay nagpakita ng mga salik na
Instagram sa paggamit ng mga salitang Tayabasin ng mga nakakaapekto sa paggamit ng salitang Tayabasin sa mga
mag-aaral sa kanilang pakikipagkominikasyon. Patunay mag-aaral sa kanilang pakikipagkomunikasyon partikular
lamang na ito na ang kanilang pangunahing libangan. na sa mass media/broadcast media. Ang variety show
Sa pag-aanalisa ni Pascual (2016), sa kasalukuyan (Showtime, Eat Bulaga atbp.) ay may pinakamataas
ay may dalawang bilyong tao ang aktibong gumagamit ng na weighted mean na 3.34 na maituturing na lubos na
social media sa buong mundo at ito ay nakakaapekto sa nakakaapekto. Samantalang ang teleserye at telenobela
buhay at edukasyon. Pinaliit ng social media ang mundo, na may weighted mean na 3.19, musika na may weighted
umuulan ng maraming impormasyon, masmalawak na mean na 3.15, sine na may 3.02, mga cartoon na may
kaalaman at masmabuting oportunoidad upang magamit 2.94 at drama na may weighted mean na 2.59 ay mga
ang mga ito. salik na nakakaapekto sa mga mag-aaral sa kanilang
Napag-alaman sa pag-aaral na ang karamihan sa paggamit ng salitang Tayabasin. Ang panunood ng
mga tao sa mundo ay may patern na sinusunod at ito ay balita at dokyumentaryo ay may weighted mean naman
ang paggamit ng iba’t ibang uri ng social media. Sa mga na 2.40, ang balita na may weighted mean na 2.37,
uri ng social media, ang sinasabing pinakakilala ay ang pagpapayo na may 2.12 at ang may pinakamababang
Facebook na kung saan ang gumagamit ay maaaring nakuhang weighted mean ay ang komentaryo na may
magpadala ng mensahe, mag-upload ng mga larawan, 1.88 na nangangahulugang ang mga ito ay maituturing
videos, makipag-chat o makipag-usap. na paminsan-minsan ay nakakaapekto. Sa kabuuang
weighted mean na 2.70 ay maanalisang ang mga kabilang
sa mass media/broadcast media ay maituturing na salik
na nakakaapekto sa paggamit ng mga mag-aaral sa mga
salitang Tayabasin.
112
Sa Talahanayan 12 ipinakita na ang mga kabilang sa Ang Talahanayan 13 ay nagpapakita ng mga salik
mass media/broadcast media gaya ng variety show, mga na nakakaapekto sa paggamit ng salitang Tayabasin sa
teleserye o telenobela ay ilan lang sa nakakaapekto sa mga mag-aaral sa kanilang pakikipagkomunikasyon
paggamit ng mga salitang Tayabasin sa mga mag-aaral sa partikular sa kapamilya, kaibigan, at kamag-aaral. Ang
kanilang pakikipagkomunikasyon. Maliban sa paggamit nanay ay may pinakamataas na weighted mean na 3.57
ng gadgets, libangan din ng mga kabataan ngayon ang na maituturing na lubos na nakakaapekto. Sinundan ito
panonood ng telebisyon. ng tatay na may weighted mean na 3.42, lola na may
Sa pag-aaral ni Policena (2017) napag-alamang weighted mean na 3.35, at kapatid na may weighted mean
nakaaapekto sa mga mag-aaral ang paggamit ng na 3.28 na mga maituturing na lubos pa ring nakakaapekto.
elektronikong media gaya ng internet, pakikipagchat, Samantalang ang lolo na may weighted mean na 3.15, tiya
paglalaro ng kompyuter games, pagtext sa cellular na may weighted mean na 3.02, sine na may 2.94, mga
phone, twitter, instagram, at tumbler. Nakakaapekto pinsan na may 2.91, pamangkin na may 2.60, kaibigan
rin ang broadcast media na kinapapalooban ng balita, na may 3.11 at kamag-aaral na may weighted mean na
dokumentaryo, pagpapayo,musika at teleserye. Dagdag 3.10 ay mga salik na nakakaapekto sa mga mag-aaral sa
pa rito, napag-alaman na ang karamihan sa mga tao sa kanilang paggamit ng salitang Tayabasin. Sa kabuuang
mundo ay may patern na sinusunod at ito ay ang paggamit weighted mean na 3.14 para sa kapamilya at kabuuang
ng iba’t ibang uri ng social media. Sa mga uri ng social weighted mean na 3.11 para sa kaibigan/kamag-aaral ay
media, ang pinakakilala ay ang Facebook na kung saan maanalisang ang mga kabilang sa kapamilya at kaibigan/
ang gumagamit ay maaaring magpadala ng mensahe, kamag-aaral ay maituturing na salik na nakakaapekto sa
mag-upload ng mga larawan, videos, makipag-chat o paggamit ng mga mag-aaral sa mga salitang Tayabasin.
makipag-usap. Ipinapakita sa Talahanayan 13 na may malaking
impluwensya ang kapamilya lalo’t higit ang nanay,
Talahanayan 12 tatay, lola, at kapatid sa paggamit ng mga salitang
Pagsusuri sa mga Salik na Nakakaapekto sa mga Mag- Tayabasin sa kanilang pakikipagkomunikasyon. Nanay
aaral sa kanilang Paggamit ng mga Salitang Tayabasin ang higit na nakakaimpluwensya sa paggamit ng
Batay sa Social Media mga salitang Tayabasin sapagkat ang nanay ang
pangunahing nakakasama ng
anak sa tahanan. Pagdating naman
sa labas ng tahanan, ang mga
kaibigan at kamag-aaral ang
nakakasalamuha nila kung kaya
sila ang nakakaimpluwensya sa
mga mag-aaral na ito.
Ipinahayag nina Garcia,
Palanca at Catalig (2015) sa
kanilang artikulo na ang wika ay
isang sining, nilikha at sadyang
mabuti, ayon sa isang manunulat.
Bilang patunay na mabuti ang
Batayan: 3.26- 4.00 Laging Ginagamit (LG) wika, ayon sa Bibliya, ito ay isa sa dakilang bagay na
1.76 – 2.50 Bahagyang Ginagamit (BG) kaloob ng Diyos sa tao. Isang pagpapala, isang kaloob
upang alagaan at linangin at hindi lapastanganin. Ang
113
bawat isa ay responsable rito hindi lamang ang mga napakaepektibo ng mga ito sa pagpapadaloy ng pagtuturo
magulang at tagapagturo, lalo na ang mga nakatatanda. at pagkatuto.
Talahanayan 13 Talahanayan 14
Pagsusuri sa mga Salik na Nakakaapekto sa mga Mag- Pagsusuri sa Lebel ng Pagtanggap ng mga Guro sa
aaral sa kanilang Paggamit ng mga Salitang Tayabasin Diksyunaryong kinapapalooban ng mga Salitang
Batay sa Kapamilya Tayabasin Batay sa Pagbuo ng Materyal
Batayan: 3.26- 4.00 Laging Tinatanggap (LT)

2.51 – 3.25 Tinatanggap (T)
1.76 – 2.50 Bahagyang Tinatanggap t (BT)
1.00 – 1.75 Hindi Tinatanggap (HT)
Mula sa resulta sa Talahanayan 15, ipinakita nito

na lubos na katanggap- tanggap sa mga gurong tagasagot
ang diksyunaryong binuo batay sa nilalaman. Ito ay may
2.51 – 3.25 Ginagamit (G) pangkalahatang mean na 3.87 na maituturing na lubos
1.00 – 1.75 Hindi Ginagamit (HG) na tinatanggap ng mga tagasagot sapagkat madaling
maunawaan ang kahulugang nakalagay sa bawat salitang
Ang Talahanayan 14 ay nagpatunay na lubos na Tayabasin. Hindi rin nakakalitong bigkasin ang mga
katanggap- tanggap sa mga tagasagot ang diksyunaryong salita at nakadaragdag din ito sa bokabularyo sa mga
binuo na kinapapalooban ng mga salitang Tayabasin na makababasa nito.
may pangkalahatang mean na 3.86 batay sa pagbuo ng Ayon kay Peregrino (2012), hindi maaaring mali
materyal. Inilahad dito na naging lubos na katanggap- ang aksent ng mga rehiyunal na varayti dahil ito ay may
tanggap ang diksyunaryong binuo sapagkat madaling sosyolingguwistikong katangian sa mga gumagamit
maintindihan ng mga guro at makababasa nito ang ng partikular na wikang iyon. Buhay ang wikang ito
diksyunaryo at nasa maayos na pagkakasunod- sunod kaya umuunlad kaya sa pagiging dinamiko nito ang
ang mga salita. mga gumagamit mismo ang siyang bumubuo ng hindi
Sang- ayon kay Nada (2010), ang pagkatuto ng mga sinasadyang pagsasama-sama ng iba’t ibang mga wika
mag-aaral ang siyang pinakamahalagang layon ng guro. sa Pilipinas upang salitain o gamitin ng ispiker. Dapat
Dahil dito, ang guro ay hindi tumitigil sa pagtuklas ng ding maging malawak ang pag-unawa at pag-alam sa
kaalaman at kagamitang maaaring magamit ng kanyang debelopment ng wika bago sabihing mali ang kapwa
mga mag-aaral upang ang pagtalakay at pagkatuto ay tagapagsalita na may puntong iba sa iyong punto o paraan
maging magaan at kawili-wili. Kauganay nito, maraming ng paggamit ng salita.
kagamitan ang nakilala at tinatanggap dahil napatunayang
114
Talahanayan 15 Batayan:

3.26- 4.00
2.51 – 3.25
Laging Tinatanggap (LT)
Tinatanggap (T)
Pagsusuri sa Lebel ng Pagtanggap ng mga Guro sa

1.76 – 2.50
1.00 – 1.75
Bahagyang Tinatanggap t (BT)
Hindi Tinatanggap (HT)
Diksyunaryong Kinapapalooban ng mga Salitang
Tayabasin batay sa Nilalaman
Batay sa resulta sa Talahanayan 17, ipinakita
na lubos na katanggap-tanggap sa mga tagasagot ang
diksyunaryong binuo batay sa orihinalidad na may
pangkalahatang mean na 3.80. Inilahad dito na naging
lubos na katanggap- tanggap ang diksyunaryong binuo
sapagkat tunay na mga salitang Tayabasin ang mga
salita na nasa diksyunaryo. Hindi ito ginaya o kinopya
sa ibang salitang lalawiganin sa ibang lugar. Kakaiba rin
ang presentasyon ng disenyo at ang pagpapahayag na
isinagawa sa binuong diksyunaryo.
Batayan: 3.26- 4.00 Laging Tinatanggap (LT) Ipinahayag ni Pasion (2014) sa kanyang pag-aaral ng
2.51 – 3.25 Tinatanggap (T)
1.76 – 2.50 Bahagyang Tinatanggap t (BT) varyasyon ng leksikal ng Mandaya na may mga salitang
1.00 – 1.75 Hindi Tinatanggap (HT)
magkatulad na magkatulad ang anyo at baybay subalit
hindi magkatulad ang pagkakabigkas tulad ng sinuring
Ang Talahanayan 16 ay nagpatunay na lubos na
varyasyon ng Mandaya. Ang salitang /mabug-at/ ng
katanggap- tanggap sa mga tagasagot ang diksyunaryong
Mandaya ay katumbas ng mabigat sa Filipino. Halos
binuo batay sa impak sa guro na na may pangkalahatang
magkatulad ang baybay nito sa apat na munisipalidad
mean na 3.84. Inilahad dito na naging lubos na katanggap-
ng Mandaya subalit makikita ang pagkakaiba- iba ng
tanggap ang diksyunaryong binuo sapagkat maaaring
pagbigkas ng salita sa bawat lugar.
magamit ng mga guro ang diksyunaryo sa kanilang
pagtuturo upang mapalalim pa ang kaalaman ng mga
Talahanayan 17
mag-aaral sa mga salitang Tayabasin at makatutulong na
din sa mga guro upang malaman nila ang iba pang salitang
Diksyunaryong Kinapapalooban ng mga Salitang
Tayabasin na maari nilang magamit sa kanilang pagtuturo.
Tayabasin batay Orihinalidad
Dagdag pa nina Garcia, Palanca at Catalig (2015), bilang
guro binibigyang halaga ang pagtuturo at paggamit ng wastong
salita. Nagsusumikap na mabigyang halaga ang paggamit
nito at mabigyang katuturan ang nakabubuti at matutunan
ng mga mag-aaral ganoon din ang kahalagahan nito.
Talahanayan 16
Batayan: 3.26- 4.00 Laging Tinatanggap (LT)
Diksyunaryong Kinapapalooban ng mga Salitang 2.51 – 3.25 Tinatanggap (T)
1.76 – 2.50 Bahagyang Tinatanggap t (BT)
Tayabasin Batay sa Impak sa Guro 1.00 – 1.75 Hindi Tinatanggap (HT)
KONKLUSYON
Batay sa mga resulta sa isinagawang pananaliksik,
nabuo ng mananaliksik ang mga sumusunod na
konklusyon. Una, halos lahat ng mga tagasagot ay nasa
edad 12-13 taong gulang na mahigit kalahati ay mga
115
babae na ang pangunahing interes o kinahihiligan ay REFERENCES

ang pakikipagchat o paggamit ng anumang social media [1] Abello, L. C. (2002). Varayti ng wika sa mga balitang
na may 77 na bahagdan kaysa paglalaro ng basketbol o showbiz. Quezon City: University of the Philippines
anumang larong pampisikal. Ikalawa, mayroon pa ring Diliman.
mga ilang salita na alam at ginagamit ng mga kabataan [2] Abuel, P. (2009). Lebel ng pagtanggap at pag-unawa ng
sa kanilang pakikipagkomunikasyon gaya ng bistida, mga mamamayan ng karatig- bayan ng Lucban sa mga
apuyan, bisiro, guyam, kulig, linang, bangbang, budin, salitang Lucbanin: Implikasyon sa pagpapaunlad ng wika,
balinghoy, maluto, ginayat, baak, masirino, at turnuhan. kultura at turismo. (Unpublished thesis Manuel S Enverga
Ikatlo, ang mga salik na nakakaapekto sa paggamit ng University Foundation, Inc.
mga mag-aaral sa mga salitang Tayabasin ay ang social [3] Acevedo, A. C. (2008). Teknolohiya sa mga kabataan at
media gaya ng messenger, facebook, youtube, twitter, edukasyon, 2014. Retrieved from http://www.youtube.
Gmail, Yahoo Mail at Instagram. Pagdating naman sa mass com/watch?v=w7pmjx_vklQ. Oktubre 21, 2018.
media/broadcast media ay ang variety shows (Showtime, [4] Acopra, J. A. et al. (2015). Retorika. Mandaluyong City:
Eat Bulaga atbp.), teleserye at telenobela, musika, sine, Books Atbp. Publishing.
mga cartoon at drama. Kasama rin ang lahat ng kabilang sa [5] Agbones, V. I., Quijote, J. R., Terce, M. J. & Sevilla, M.
kapamilya, kamag-aaral/kaibigan na siyang nakakaapekto N. (2016). Ang wikang Filipino sa makabagong panahon.
sa mga mag-aaral sa kanilang paggamit ng mga salitang Retrieved from http://www.academia.edu/28402119/
Tayabasin. Ikaapat, ang diksyunaryong binuo ay maaaring ang_wikang_Filipino_sa_makabagong_panahon_
makatulong sa mga guro at mag-aaral sa pagtalakay [6] Aguilar, R. L. et al. (2015). Pagbasa at pagsulat sa iba’t
at pag-aaral na may kinalaman sa lokalisasyon sa mga ibang disiplina. Quezon City: Grandbooks Publishing.
salitang Tayabasin. [7] Algabre, D. A. P. (2015). Retrieved from https://
www.scribd.com/document/380954883/Bahagi-Ng-
Diksiyonaryo
REKOMENDASYON [8] Almario, V.S (2013). Mga lektura sa panitikang popular.
Matapos ang isinagawang pag-aaral, iminumungkahi San Miguel, Manila: Komunikasyon sa Wikang Filipino.
ng mananaliksik na una, upang lubos na mapanatili ang [9] Antonio, L. at Batnag, A. (2007). Pagsasalin: Teorya at
salitang Tayabasin, maaaring gamitin ng guro ang mga praktika. Quezon City: C & E Publishing Co. Inc.
salitang Tayabasin sa kanilang pagtuturo, at pakikipag- [10] Arrogante, J. A. et al. (2007). Sining ng komunikasyon sa
uganayan sa mga mag-aaral para kahit nasa loob man akademikong Filipino. Navotas, Metro Manila: National
sila ng paaralan ay nagagamit pa rin nila ang salitang Book Store.
kinagisnan. Ikalawa, maaari ring magsagawa o bumuo [11] Astorga, E. et al. (2010). Pagbasa, pagsulat at
ng mga gawain sa mga mag-aaral na kaaangkupan pananaliksik. Intramuros, Manila: Mindshapes.
ng social media na magagamit nila ang mga salitang [12] Belvez, P. (2003). Sining ng komunikasyon: Pangkolehiyo.
Tayabasin upang lubos nila itong magamit. Ikatlo, sa mga Quezon City: Rex Printing Press.
mamamayan ng Tayabas, nararapat nilang gamitin ang [13] Caja, C. (2010). Sampol ng mga salitang karaniwang
wikang Tayabasin kahit nasa bahay man sila, trabaho, o naririnig sa mga mamamayan ng Lucban: Isang
kahit saan man sapagkat ito ay pagkakakilanlan ng kultura linggwistikang pag-aaral. (Unpublished thesis Manuel
ng bayan. Ikaapat, sa mga susunod na mananaliksik, S Enverga University Foundation, Inc.
maaaring hindi taal na Tayabasin na naninirahan na [14] Calisin, M. G. (2014). Mga leksikong Dumagat ng
sa bayang ito ang gamitin na tagasagot o mismong Montalban, Rizal. (Unpublished thesis Southern Luzon
mamamayan ng Tayabas ang gamitin bilang tagasagot. State University).
At ikalima, maaaring dagdagan at lagyan ng etimilohiya
ang mga salitang Tayabasin na nakalap at makakalap.
116
[15] Cena, R. & Nolasco, M. (2011). Gramatikang Pilipino. [27] Geromo, Y. G. (2015). Wikang katutubo, wikang
Diliman Quezon City: The University of the Philippine kapayapaan. Retrieved from http://www.rappler.com/
Press. nation/102379-wikang-katutubo-kapayapaan
[16] Chomsky, N. (2015). Chomsky’s language acquisition [28] Gonzales, R. T. (2011). Linggwistikong Filipino. Quezon
device: Definiion and explanation. Retrieved from http:// City: Rex Bookstore.
www.study.com/academylessons/ Chomsky’s_language_ [29] Gonzalvo, R. P. (2016). Komunikasyon at pananaliksik
acquisition_device_definiion _and_explanation/ sa wika at kulturang Pilipino. Intramuros, Manila:
[17] Cometa, R. V. (2015). Mga leksikon ng mga katutubong Mindshapers.
Agta sa General Luna Nakar, Quezon: Basehan sa pagbuo [30] Hontiveros, T. P. (2005). Filipino 2: Pagbasa at pagsulat
ng diksyunaryo. (Unpublished thesis Southern Luzon tungo sa pananaliksik. Iloilo City: Mindset Publishing,
State University ) Inc.
[18] Constantino, P. et al. (2012). Salindaw. varayti at [31] Janella (2011). Makabagong teknolohiya tulong sa
baryasyon ng Filipino. Quezon City: Sentro ng Wikang edukasyon. Retrieved from http://cjefo1.blogspot.
Filipino. com/2011/12/makabagong-teknolohiya--tulong-sa-.html.
[19] Constantino, P. C. (2005). Varayti at varyasyon ng wika, [32] Jockson, M.O. (2005). Filipino 2. Pagbasa at pagsulat
historya, teorya at praktika, Minanga: Mga babasahin sa tungo sa pananaliksik. Manila: Lorimar Publishing Co.
varayti at varyasyon ng Filipino. Quezon City: UP Sentro Inc.
ng Wikang Filipino. [33] Labrador, A. T. & Zialcita, F. (n.d). Final report: Building
[20] Coroza, M. M. (2008). Mga varayti ng wikang Filipino: a database for a community-based heritage tourism
Isang pag-uusisang teorotiko. Retrieved from http:// framework in Tayabas.
bulawanonline.com/2008. Setyembre 12, 2018. [34] Lorenzo, C. et al. (2010). Sining ng pakikipagtalastasang
[21] Cruz, M. R. (2017). Pangingisay, idinulot ng labis na panlipunan. Mandaluyong City: Cacho Hermanos.
paggamit ng gadgets? Retrieved from www.abs-cbn. [35] Macarayan, N. A. (2007). “Wikang Filipino, Tungo sa
news.patrol.ph Pagkakaisa ng Sambayanan.” Modern Teacher. Vol. LV.
[22] Cruz, M. R. (2017). Positibo at negatibong epekto ng No.3, Quezon City, Phillipines. Hiyas Press, Inc.
social networking sa kabataan. Retrieved from http:// [36] Macatabon, R. et. al (2016). Varayti at varyasyon ng
www.academia.edu./2306910/ wikang B’laan sa Bacong, Tulunan, Hilagang Cotobato
[23] Cruz, M.R. (2017). Pangingisay, labis na paggamit ng at Lampitak, Tampakan, Timog Cotobato, Philippines.
gadgets? Retrieved from www.abs-cbn.news.patrol.ph Philippine Asia Pacific Journal of Multidisciplinary
Dumdum, C. (2014). Untitled. Retrieved from http// Research, 4(3): 128- 136.
prezi.com [37] Manalo, M. (2013). Filipino 11 Komunikasyon at
[24] Dupale, H. F. et al. (2014). Retorika sa tersyarya. Malabon pananaliksik sa wika at kulturang Pilipino. Retrieved
City: JIMCZY VILLE Publications. from http://www.academia.edu/27666425/Filipino_11_
[25] Florento, K.C. (2010). Katatayuang eksistensyal at mga Komunikasyon_at_Pananaliksik
salik na nakakaapekto sa paggamit ng mga salitang [38] Mangahis, J. C. et al. (2005). Filipino: Wika- katutubong
lalawiganin sa bayan ng Tayabas. Unpublished thesis kahalagahan, katangian at antas. Retrieved from
Southern Luzon State University. Blogspot: www.kadipanvalsci.blogspot. Oktubre 21,
[26] Garcia, E. M. , Palanca, O. B. & Catalig, G. R. (2015). 2018.
Ang pagbabago ng mga kabataan sa pananalita at kaasalan [39] Manuel, E. A. (1971). A lexicographic study- English-
sa kasalukuyang panahon ay hindi nagbubunga ng Tagalog of Tayabas Tagalog of Quezon province. Quezon
kalinangan sa paggamit ng wika at kabutihang- asal. The City: Diliman Review
MSEUF Quarterly. Vol. 53 Nos. 3-4, pp. 19-31.
117
[40] Nada, M. (2012). Varyasyon at varayti ng wika. Retrieved Filipino/ang_wikang_filipino_sa_makabagong_panahon

from the Prezi Web Site: http://prezi.com/cylz11s-kuu/ Robinson, C. (2009). Filipino: Pagbasa at pagsulat. Iloilo
varyasyon-at-varayti-ng-wika. Oktubre 21, 2018. City: Seguiban Printers & Publishing House.
[41] Nantes, D. D. (2016). Ang teknolohiya sa edukasyon dapat [54] Rubin, L. et al. (2006). Retorika, wikang Filipino at
palawakin. Retrieved from http://srnhsfilipino.blogspot. salitang pananaliksik. Sampalok, Manila: Rex Printing
com/2016/ang-teknolohiya--sa-edukasyon-dapat-html- Company Inc.
[42] Nepomuceno, R. (2016). Alamat ng Tagalog. Makati City: [55] Salavaňa, H. T. (2005, November). Media at showbiz:
Katha Publishing. Pinagyayaman ba o sinasalaula ang wika? The MSEUF
[43] Nunan, D. (2008). Language and culture. Retrieved from Quarterly, 43 (1), 60- 63.
the http://davidnunan.com/index.php/61-language-and- [56] Salayong, G.E (2016). Lebel ng kawilihan ng mga
culture/153-language-and-culture. Nobyembre 5, 2018. mag-aaral sa paggamit ng panitikang popular bilang
[44] Ocampo, S. et al. (2012). Salindaw. varayti at baryasyon estratehiya sa pagtuturo ng El Filibusterismo: Batayan sa
ng Filipino. Quezon City: Sentro ng Wikang Filipino, pagbuo ng strategic teaching guide. (Unpublished thesis).
Unibersidad ng Pilipinas. Manuel S. Enverga University Foundation, Lucena City.
[45] Orencia, A. R. (2007). Wika. Retrieved from http:// [57] Santos, T. U. (2011). “Pagpapaunlad ng Wika, Nakatutulong
kadipanvalsci.blogspot.com/feeds sa Ekonomiya.” Retrieved from the Varsitarian Web
[46] Palad, R. V. (2016). Bayan ng Tayabas: Kasasaysayan at Site: http://varsitarian.net.pagpapaunlad_ng_wika_
kalinangan (1575-1985). Tayabas, Quezon: Atagan Inc. nakakatulong_sa_ekonomiya. Nobyembre 6, 2018.
[47] Pascual, L.O. (2016). Ang epekto ng social media sa mag- [58] Sauco, C. P., Papa, N. P., & Mamuyac, Z. C. (2000).
aaral at edukasyon. Retrieved from http://www.1bataan. Pagbasa at pagsulat sa iba’t ibang disiplina. Quezon
com/ang-epekto-ng-social-media-sa-mag-aaral-at- City: Katha Publishing Co., Inc.
edukasyon/ [59] Semorlan, T. (2011). Chavacano-Filipino varayti ng
[48] Pasion, R. M. (2014). Morpolohikal na varyasyon sa Filipino sa siyudad ng Zamboanga. (Unpublished thesis
wikang Mandaya ng Davao Oriental. Asia Pacific Journal University of the Philippines).
of Education, Arts and Sciences, 1(5): 129-135. [60] Solina, L. E. (2011). Quezon-yan ako! Retrieved from http://
[49] Peregrino, J. et al. (2012). Salindaw-Varayti at baryasyon www.wowquezon.com/features/latest/quezon-yan-ako/
ng Filipino. Quezon City: Sentro ng Wikang Filipino, [61] Sumaclab, N. S. (2011). Kakayahan sa talasalitaan at
Unibersidad ng Pilipinas kaalamang natamo sa Flipino ng mga estudyante sa
[50] Petras, J. et al. (2012). Salindaw-varayti at baryasyon unang taon sa kolehiyo. (Unpublished thesis University
ng Filipino. Sentro ng Wikang Filipino, Unibersidad ng of San Agustin).
Pilipinas. [62] Svensen, B. (2009). A handbook of lexicography.
[51] Policena, L. B. (2017). Salitang Majayjayin at ang Cambridge, New York: Cambridge University Press.
estado ng kagamitan nito sa mga mag-aaral ng baiting [63] Taeza, J. (2012). Mga suliraning kinahaharap ng
10 sa Sta. Catalina Integrated National High School, mga Kalinga sa pagsasalita ng wikang Filipino.
Majayjay, Laguna: Gabay sa pagbuo ng diksyunaryong Retrieved from http://www.academia.edu/4016854/
Majayjayin. Unpublished thesis Manuel S Enverga Mga _suliraning_kinahaharap_ng_mga_Kalinga_sa_
University Foundation pagsasalita_ng_wikang_Filipi-no
[52] Principe, T. J. (2013). Mga leksikong Dumagat sa bayan [64] Tajalosa, T. (2012). Predicting the ethnolinguistic vitality of
ng General, Nakar. (Unpublished thesis Southern Luzon an endangered Philippines language: The core of three Batak
State University). communities in Palawan. Manila: De La Salle University.
[53] Quijote, J. R., Agbones, V. I., Sevilla, M. N., & Terce, M. [65] Tynan, A. A. (2011). Wika at kamalayan. In Antonio, L.F.
J. (2016). Ang wikang Filipino sa makabagong panahon. (Ed.). Mga babasahin sa Sikolinggwistikong Filipino (pp.
Retrived from http://www.academia.edu/27666425/ 93-109). Quezon City: C & E Publishing.
118

Katatayuanngmga Salitang Tayabasinatmga Salikna Nakakaapektosa Grado 7 Sakanilang Paggamit Batayansa Pagbuong Diksyunaryo

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Katatayuanngmga Salitang Tayabasinatmga Salikna Nakakaapektosa Grado 7 Sakanilang Paggamit Batayansa Pagbuong Diksyunaryo

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Reyes, Katatayuan ng mga Salitang Tayabasin at mga Salik na Nakakaapekto sa Grado 7 sa kanilang Paggamit:

Batayan sa Pagbuo ng Diksyunaryo

Katatayuan ng mga Salitang Tayabasin at mga Salik

I NTRODUKSYON isa na nagbubunsod ng isang magandang samahan.

Talahanayan 2 Para kay Bermiso na binanggit sa pag-aaral ni

Batayan: 3.26- 4.00 Laging Ginagamit (LG)

pakikipagkomunikasyon. Ang salitang bisiro na may

Talahanayan 5 mapaunlad sa pakikipagkomunikasyon at sa pagsasagawa

Batayan: 3.26- 4.00 Laging Ginagamit (LG)

Ang Talahanayan 6 ay nagpakita ng mga salitang

pakikipagkomunikasyon. Ang salitang babai na may

Batayan: 3.26- 4.00 Laging Ginagamit (LG)

Ang Talahanayan 11 ay nagpakita ng mga salik Talahanayan 11

Batayan: 3.26- 4.00 Laging Tinatanggap (LT)

Mula sa resulta sa Talahanayan 15, ipinakita nito

babae na ang pangunahing interes o kinahihiligan ay REFERENCES

[40] Nada, M. (2012). Varyasyon at varayti ng wika. Retrieved Filipino/ang_wikang_filipino_sa_makabagong_panahon

You might also like