Auteur: Miriam Klamer-Hoogma isbn: 9789001889708

www.klassenmanagement.noordhoff.nl © 2018 Noordhoff Uitgevers bv

Observatieformulier
Klasinrichting

Onderdelen Aandachtpunten Check

Binnenklimaat • Prettig / aangenaam qua licht, temperatuur, kleur,
geur.

Tafels en kasten • Het meubilair is op kinderhoogte.

• De kasten belemmeren niet het zicht op de leerlingen,

het bord of de leraar.

Materialen • Gescheiden materiaalkasten, ingedeeld op vakgebied

of ontwikkelingsgebied; eventueel gemarkeerd met
een kleur.

• Materialen / onderwijsleermiddelen zijn goed

bereikbaar en liggen op een vaste plaats.

• Materialen zijn schoon, geordend, compleet en in

voldoende mate aanwezig.

• Er is voldoende voorraad en gebruiksmateriaal. Als je

een kleine voorraad in je klas hebt, hoef je niet steeds
je les te onderbreken om iets te halen. Bedenk welke
materialen de kinderen in hun la hebben, welke
centraal worden bewaard en welke in de voorraadkast
in de keuken.

Bureau leraar • Bureau is overzichtelijk opgesteld.

• Bureau is netjes.

• Bureau heeft een vaste plek (eventueel op de tafel

ernaast) voor het werk dat moet worden nagekeken,
bijvoorbeeld een mand (of een nakijkbak).

Tafelgroepjes • De leraar heeft zicht op alle leerlingen en alle

leerlingen zien elkaar en het (digi)bord.

• Een kring kan snel georganiseerd worden. Zet de

tafels zo neer dat er ruimte is voor een kring, zonder
dat je met tafels hoeft te schuiven.

• Maak een heterogene groepsindeling, waarbij je let

op: leerniveau, onderlinge relaties in het tafelgroepje,
sociale vermogen (perspectief nemen,
zelfbeheersing, sociale cognitie), temperament en
concentratievermogen.

Klassenmanagement – Observatieformulier Klasinrichting | 1

 Auteur: Miriam Klamer-Hoogma isbn: 9789001889708
www.klassenmanagement.noordhoff.nl © 2018 Noordhoff Uitgevers bv

Onderdelen Aandachtpunten Check

• Houd rekening met kinderen met speciale behoeften.
Denk bijvoorbeeld aan kinderen die snel afgeleid zijn:
zet die dicht bij de leraar en dicht bij het bord (en niet
met hun rug naar het bord toe of langs een
looproute).

• Zorg in je klas voor plekken waar kinderen:

o kunnen samenwerken

o alleen kunnen werken (stille werkplek)

o kunnen afkoelen, zich kunnen afzonderen, of

uitrusten

Looproutes • Zorg voor goede looproutes, probeer het ruimtelijk te

houden en voorkom botsingen.

Hoeken • Hoeken (leeshoek, schrijfhoek, bouwhoek, huishoek,

ontdekhoek, rusthoek, sciencehoek, enzovoort) zien
er aantrekkelijk uit.

• Hoeken wisselen frequent van thema en/of inhoud.

Instructietafel • Instructietafel staat op een strategische plaats, waar

kinderen instructie kunnen krijgen en rustig kunnen
werken (zonder de rest van de klas te storen).

Klassenmanagementtools
• Nabij het bord of het bureau staat een ‘teken voor
uitgestelde aandacht’, bijvoorbeeld een stoplicht dat
je kunt gebruiken om kinderen te leren te wachten op
jouw aandacht. Je kunt het inzetten bij
gedragsroutines: wanneer mogen ze iets aan jou
vragen en wanneer mogen ze je niet storen, omdat je
instructie geeft? In de onderbouw is dit vaak een
knuffel, die je op je stoel neer kunt zetten.

• Stiltesignaal: in de groep is bekend wat het

stiltesignaal is, bijvoorbeeld een belletje. Deze
afspraak is visueel weergegeven, bij de regels en
afspraken die in de klas hangen.

• Er is een time-timer aanwezig.

• Er zijn hulpkaartjes of dobbelstenen aanwezig.

• Er is een niet-storenbord of koptelefoon aanwezig

voor kinderen die rustig willen werken.

(Digi)bord • (Digi)bord hangt op een plek waar het goed zichtbaar

is voor alle kinderen en de kinderen er zelfstandig
mee kunnen werken.

Klassenmanagement – Observatieformulier Klasinrichting | 2

 Auteur: Miriam Klamer-Hoogma isbn: 9789001889708
www.klassenmanagement.noordhoff.nl © 2018 Noordhoff Uitgevers bv

Onderdelen Aandachtpunten Check

Computers/laptops/tablets • Computers staan met de achterkant van het
beeldscherm naar de klas gericht.

• Er is een indeling gemaakt wie wanneer op de

computer of laptops/tablets werken.

Muren / • Muren, white- en prikborden zijn rustig, aantrekkelijk

White- en prikborden en functioneel ingericht.

• De dagindeling of het rooster is op een vaste plek

zichtbaar in de klas.

• De regels en afspraken van de klas zijn duidelijk

zichtbaar, bijvoorbeeld met pictogrammen of
geschreven regels met tekeningen van de kinderen.

• Een vaste plek voor dagindeling/dagschema/lijn van

de dag, de regels van de klas, kalender met
verjaardagen, foto’s van de kinderen, werkjes van de
kinderen.

• Op de muren is er evenwicht tussen functioneel en

esthetisch verantwoord.

Lokaal • Lokaal is schoon.

• Lokaal is opgeruimd en overzichtelijk.

• Planten in de vensterbank.

• Eventueel een ‘levende have’.

• Materialen aanwezig om het lokaal schoon te houden

en een taakjesbord waar dit op georganiseerd wordt.

• Keuken is schoon.

Gang • Gang is netjes en geordend.

• Vaste plekken voor jas, tas, luizencape, gymtas,

mand voor pauzehapje.

• Gang wordt ingezet bij het werken in de klas.

Klassenmanagement – Observatieformulier Klasinrichting | 3