italiuri qalaqsexelmwifoebi

venecielebma pirvelebma Seqmnes diplomatiuri samsaxuris dasrulebuli sistema.

aRsanisnavia, rom aRmosavleTTan MmWidro da xangrZlivi urTierTobis
Sedegad, venecielebma gadaiRes da gadasces sxva italiur qalaqebs, diplomatiis
bizantiuri stili, romelic damyarebuli iyo orpirobasa da undoblobaze.
aRsaniSnavia, rom venecielebma, pirvelebma daiwyes, saxelmwofo arqivebis
Senaxva/Seqmna sistematizebul mdgomareobaSi. maTi diplomatiuri
dokumentebi moicavs cxraas wlian periods, 883 wlidan 1797 wlis CaTvliT, da
Seicavs sxvadasxva instruqciebsa da elCebis oficialur
angariSebs/Setyobinebebs. DdRemde moaRwia 21 177 dokumentma. es
dukumentebi detalurad arian aRwerilni da dafiqsirebulni sargistracio wignebSi,
romlebsac `rubrikariebi~ ewodebaT.
arqivebSi agreTve inaxeba elCebis angariSebi, romlebic warmodgenili iyo
maTi misiis dasrulebis Semdeg. iqve inaxeba (avvisi) sainformacio
biuletenebi, romlis saSualebiTac elCebs awvdidnen informacias, TavianT
qveyanaSi mimdinare movlenebis Sesaxeb. aRniSnulis Tanaxmad, venecielebi
pirvelebi mixvdnen, rom elCebi (raRac periodis Semdeg) kargaven realur
aRqmas, TavianT qveyanaSi mimdinare procesebis mimarT da Sesabamisad
maTi, rogorc diplomatiuri warmomadgenlebis, efeqturoba mcirdeba.
(dResdReobiT, es tradicia kidev ufro gaRrmavda sxvadasxva qveynis
diplomatiur samsaxurSi, rac gulisxmobs sxvadasxva diplomatiuri
warmomadgenlobidan miRebuli Setyobinebebis/analitikuri masalis safuZvelze
sainformacio biuletenebis Seqmnas). Sesabamisad aRniSnul tradicias, safuZveli
Cauyara veneciurma diplomatiam.
1268-1288 wlebSi Seqmnili wesebi, romlebic aregulirebdnen elCebis
daniSvnisa da saqmianobis wesebs/normebs iZleva saSualebas, rom gavigoT Tu
romel wesebs miiCnevdnen misaRebad diplomatiuri saqmianobis warmoebis
dros.
venecieli elCi, Tavdapirvelad iniSneboda 3-4 Tvis vadiT. Semdgom es vada
gaizarda or wlamde. mas ar hqonda ufleba hqonoda qoneba adgilsamyofel
qveyanaSi. im SemTxvevaSi Tu elCs gadascemdnen saCuqrebs igi valdebuli
iyo, dabrunebis Semdeg Caebarebina sinioriaSi. Mmas ar ekuTvnoda
Svebuleba da valdebuli iyo 15 dRian vadaSi, dabrunebis Semdeg, waredgina
angariSi. elCs ekrZaleboda, colis wayvana, vinaidan mas SeeZlo eWorava,
riTic xifaTs Seuqmnida meuRlis misias. EelCs Tavis misiaSi unda waeyvana
mzareuli, vinaidan adgilobriv mzareuls SeiZleba igi moewamla.
veneciaSi elCis Tanamdeboba yovelTvis momxibleli ar iyo (gansakuTrebiT
XVI saukunemde). aRniSnuli Tanamdebobis miReba dakavSirebuli iyo did
finansur xarjebTan da sxva mraval diskomfortTan (ojaxisgan mowyveta;
sakuTar saxelmwifoSi politikuri TamaSidan amovardna; xangrZlivi
mogzaurobiT gamowveuli sirTuleebi, romelic iyo dakavSirebuli sxvadasxva
xifaTTan, gzebze yaCaRebTan da daavadebebTan). A gasakviri ar aris, rom
elCad daniSvna iyo iZulebiTi. 1271 wlis kanonis Sesabamisad, nebismieri
venecieli, romelic uars ityoda elCis Tanamdebobaze, daekisreboda didi
odenobiT jarimis gadaxda. Cven gvxvdeba msgavsi jarimebis sistema
florencieli elCebisTvisac, 1421 gomocemul wesebSi. Tu elCi gulmodgined ar
ekideboda Tavisi moavaleobis Sesrulebas, igi mkacrad isjeboda, SesaZloa
misTvis moqalaqeobac CamoerTvaT.
jer kidev XVI saukuneSi ფრანჩესკო გვიჩარდინი (დ. 1483 — გ. 1540)
— რენესანსის ეპოქის ფლორენციელი ისტორიკოსი) gamoTqvavda wuxils imasTan
dakavSirebiT, rom yvelaze gamoCenili florencielebi axerxebdnen diplomatiuri
samxsaxuris Tavis aridebas da saxelmwifo iZulebulia diplomatiur samsaxurSi
daniSnos klerkebi da moxeleebi. SesaZloa gviCardini, gulisxmobda nikolo
makiavelis, romelic iyo niWieri da moxerxebuli saxelmwifo moxele.
vinaidan venecielebi darwmunebulni iyvnen, rom yvela ucxoeli,
gansakuTrebiT ki yvela ucxoeli diplomati, dakavebulni iyvnen jaSuSobiT,
veneciis mier aRniSnuli mimarTulebiT miRebuli zogierTi dadgenilaba
saSualebas gvaZlevs, rom gamovitanoT Sesabamisi daskvnebi. 1481 wels
miRebuli dadgenileba, veneciel elCebs ukrZalavda, ucxoel kerZo pirebTan
politikuri sakiTxebis ganxilvas an politikaze saubars TavianT pirad werilebSi.
Semdeg wels miRebuli dadgenileba, gulisxmobda jarimas ori aTasi dukatis
odenobiT da qveynidan gaZevebas im SemTxvevaSi Tu veneciis nebismieri
moqalaqe gabedavda ucxoel diplomatTan saxelmwifo sakiTxebis ganxilvas.
veneciis garda, italiis yvel qalaq saxelmwifos gaaCnda erTi damaxasiaTebeli
saerTo Tviseba. isini sustebi iyvnen. maT ar gaaCndaT TavianTi SeiaraRebuli
Zalebi. maTi Tavdacva damokidebuli iyo arasando, daqiravebul Zalebze. Ees
saxelmwifoebi dasustebulni iyvnen qveynis SigniT arsebuli `mexuTe
kolonebis~ mavne moqmedebiT, rodesac isini xdebodnen gare
agressiis/Tavdasxmis obieqtebi, maT ar SeeZloT TavianTi Tavis dacva. susti
saxelmwifoebriobisa da TavdacvisTvis saWiro mcire saxsrebis gamo isini
cdilobdnen danaklisi SeevsoT diplomatiuri kombinaciebis xarjze. dResac ki
italur sityva `kombinacias~ aqvs saSiSi mniSvneloba.
mmarTveli fena, romlsac warmoadgendnen adgilobrivi despotebi da oligarxebi,
acnobierebdnen TavianT aramyar mdgomareobas da imis magivrad, rom
orientirebulni yofiliyvnen samomavlo, Sors mimaval gegmebze, fokusirebulni
iyvnen uaxloes rezultatebze. ndobis atmosferos Seqmnis nacvlad, maTTvis
molaparakebis xelovneba warmoadgenda azartul Sejibrs, romelic orientirebuli
iyo wuTier, msxvil warmatebaze. Ees yvelaferi gamoixateboda eSmakobaSi,
risksa da simkacreSi, rasac TviTon uwodebdnen «virtu» .
makiavelis SromebSi aRwerilia, saerTo koncepcia, romelic mimarTuli iyo
usasrolo qmedebebze, ZalTa balansis SesanarCuneblad.
makiavelis Tanamedroveebma da mimdevrebma miuxedavad imisa, rom
didixniT daasves uaryofiTi daRi diplomatiis xelovebis Teoriasa da etikets, maT
mainc moaxerxes bevris gakeTeba diplomatiuri meTodebisa da praqtikis
daxvewis kuTxiT.
ganvixiloT XV-XVI saukunis ganmavlobaSi, italiaSi warmoqmnili/Seqmnili
ideebi da tradiciebi.
gansakuTrebuli mniSvneloba hqonda, mudmivi diplomatiuri misiebis Seqmnas,
romlebsac elCebi xelmZRvanelobdnen da ganlagebulni iyvnen dedaqalaqebSi.
Mmiuxedavad imisa, rom ukve 453 wlidan papebi niSnavdnen TavianT
mudmiv warmomadgenlebs, bizantiaSi `apokrisaria~, dRevandeli gagebiT,
pirveli namdvili saelCo, akreditebuli iyo 1450 wels, milanis hercogis mier,
kozimo dei mediCis karze. aRniSnuli misiisTvis arCeul iqna elCi, nikodem dei
pontramoli, romelsac Tanamedroveebi uwodebdnen `utkbiles nikodems~.
Mmomdevno 15 weliwadSi, elCebis daniSvna daiwyo italiisa da evropis yvela
saxelmwifom. warmomadgenlebs Tavidan elCebs ar uwodebdnen, maT
eZaxdnen `oratorebs, rezidentebs~. sityva `elCi~ warmoiqmna (romanul
enebSi Semovida) kelturi sityvidan `mosamsaxure~ da pirvelad
moxseniebulia iulius cezaris mier CanawerebSi `galiis omis Sesaxeb~.
aRniSnuli terminis farTo gamoyeneba daiwyo XVI saukunis Sua periodidan,
rodesac karl V-em daadgina, rom es tituli unda eniWebodeT mxolod veneciis
respublikis, samefo gvaris, warmomadgenlebs da ar unda gamoiyenebodes sxva
respublikebisa da Tavisufali qalaqebis warmomadgenlebis mimarT.
dasawyisSi elCebs ar irCevdnen didgvarovnebis an marTveli klasis
rigebidan. (Sesabamisad maTi saerTo momzadebis done sakmaod dabali iyo).
pirvelad, romis kuriam daiwyo moTxovna, rom diplomatiuri
warmomadgenlebi SerCeuli yofiliyvnen umaRlesi fenebidan. 1459 wels pii II
–em, ucxoeli elCisgan, rwmunebaTa sigelebis miRebaze uari ganacxada im
mizeziT, rom is ar Seesabameboda elCis moTxovnebs ,«quod esset dignitate
legationis obscurior». aRniSnul periodSi ar iyo aucilebeli, rom elCi yofiliyo
warmgzavneli qveynis moqalaqe. A italieli spineli warmoadgenda henrix VIII-s
niderlandebSi. agreTve arsebobdnen saerTaSoriso, profesionali diplomatebi,
(rogorc poloneli Laski, espaneli rinkoni an ungreli franjipani), romlebic
sxvadasxva dros msaxurobdnen sxvadasxva karze. Ggamonaklisis
SemTxvevaSi, vaWrebs, romlebic cxovrobdnen sxvadasxva dedaqalaqebSi
aniWebdnen Sesabamis diplomatiur statuss.
mudmivi elCebi iwvevdnen eWvs, vinaidan Tvlidnen, rom maT TavianTi
diplomatiuri imuniteti SeiZleba gamoeyenebinaT jaSusobis mizniT.
1653 wels, Sveicariis elCi kromvelis periodSi ambobda, rom parlamentis
nebismieri wevri, romelic esaubreba ucxoel diplomats, Tanamdebobis
dakargviT riskavs. 1660 wels moskovSi ucxoel diplomatebs eqceodnen
TiTqmis, rogorc samxedro tyveebs, xolo TurqeTSi maT aCerebdnen
cixesimagreSi. elCebis mimarT undobloba agreTve SeimCneoda TavianT
qveynebSic, vinaidan iTvleboda, rom isini SeiZleba moqceuliyvnen ucxo
saxelmwifos gavlenis qveS da daekargaT TavianTi erovnuli xasiaTi.
ar iqneba swori, Tu vityviT, rom dRevandel/Tanamedrove cxovrebaSi,
diplomatebis mimarT undoblobis elementi, saerTod aRar arsebobs.
sainteresoa Tu ra Tvisebebi/moTxovnebi iyo aucilebebli diplomatis mimarT,
XV-XVI saukuneebSi. Aarsebobs im periodis uamravi wyaro, romelSic
amboben, rom kargi diplomatis moraluri da inteleqtualuri Tvisebebi unda
Seicavdes cxra elements:
 diplomati unda iyos kargi lingvisti (flobdes ucxo enebs), pirvel rigSi
brwyinvaled unda flobdes laTinur enas;
 man unda icodes, rom yvela ucxoeli iwvevs eWvs da unda faravdes Tavis
eSmakobas da unda tovebdes Tavaziani adamianis STabeWdilebas;
 unda iyos stumarTmoyvare da unda yavdes SesaniSnavi mzareuli;
 unda hqondes kargi gemovneba, iyos erudirebuli da megobrobdes,
mwerlebTan, msaxiobebTan da mecnierebTan.
 Uunda iyos momTmeni (TavSekavebuli) da SeeZlos didi moTminbiT
molaparakebis warmoeba;
 unda iyos auRelvebeli, SeeZlos cudi ambebis auRelveblad (grZnobebis
gamoxatvis gareSe) mosmena, unda hqondes asketuri piradi cxovreba,
raTa ar misces mtrebs masze skandaluri Worebis gavrcelebis mizezi.
 Uunda moTminebiT ekidebodes Tavisi mTavrobis gaucnobierebas da
sisuleles, SeeZlos kategoriuli instruqciebis dabalanseba;
 Mmas unda esmodes, rom diplomatiuri gamarjvebebi meore mxares
amcirebs da utovebs revanSis survils.
 Kkargi diplomati arasdros ar unda iyenebdes muqaras, zewolasa da
lanZRvas.

diplomatiuri meTodi, romelsac iyenebdnen italielebi XVI saukuneSi ar iyo

samagaliTo. isini TavianT elCebs aZlevdnen instruqciis or variants, erTi
gankuTvnili iyo farTo/Ria moxmarebisTvis, xolo meore iyo saidumlo, romelSic
elCebs evalebodaT adgilobri viTarebis safuZvlianad Seswavla da gaTvla, Tu
ramdenad iyo SesaZlebeli Sida politikur intrigebSi CarTva.
venecieli elCebi, periodulad mimarTavdnen politikur mkvlelobebs, iTvleboda,
rom es ar iyo metoqis moSorebis yvelaze uxifaTo xerxi. maT erCivnad,
sxvadasxva xerxebis gamoyenebiT, mowinaamRdegis poziciebis Seryeva.
XVI saukuneSi, rogorc wina or saukuneSi, saxelmwifo moxeleebisTvis,
misaRebi iyo fuladi saCuqrebis miReba ucxo saxelmwifoebisgan. sasaxlis
qalebi da romis kuriis kardinalebi elodnen saCuqrebs ucxo qveynebis
elCebisgan. iSviaTi gamonaklisebi, romlebic uars ambobdnen qrTamze,
Tanaxma iyvnen sxva saxis waxalisebaze : titulebze, ordenebze, heraldikur,
akademiur an samoqalaqo jildoebze.
aRniSnuli praqtikis mravalferovnebis miuxedavad, mainc arsebobda raRac
wesebi/CarCoebi. dauSvebeli iyo fulis miReba samSoblos interesebis Ralatis
mizniT. erTjeradi qrTamis aReba (Tundac ramodenime aTasi dukatis
odenobiT), naklebad samarcxvinod iTvleboda, vidre regularuli subsidiis
miReba. Mmiuxedavad yvela am mankieri meTodisa, romelsac italiuri
saxelmwifoebi iyenebdnen, aRsaniSnavia, rom maT Cauyares safuZveli
Tanamedrove diplomatias.

XVI saukuneSi, rodesac ar arsebondnen gazeTebi, M informaciis

gavrceleba/miwodeba mTlianad damokidebuli iyo saelCoze. im periodis
arqivebi savsea SeniSvnebiT elCebze mTavrobebis mxridan, romlebic
sayvedurobdnen TavianT elCebs informaciis droulad ver miRebis gamo,
agreTve sapasuxo werilebiT, romelSic elCebi Tavs imarTlebdnen sxvadasxva
mizezis gamo.
informaciis swrafad miRebis aucilebloba, warmoadgenda mudmivi saelCoebis,
dedaqalaqebSi ganlagebis erTerT mizezs. igive mizezis gamo elCebi
iZulebulni iyvnen mudmivad yofiliyvnen sasaxleebSi. elCebi mudmivad
dayvebodnen monarqs, romelTanac akreditebulni iyvnen (im drosac, rodesac igi
imyofeboda Tavis sanadiro rezidenciaSi an iyo omSi Tu isvenebda). Ees
valdebuleba elCebisTvis warmoadgenda did diskomforts (isini unda yofiliyvnen
mgzavrobis mudmiv mzadyofnaSi). agreTve usiamovno iyo es procesi TviT
mefeebisa da maTi ministrebisTvis.
imformaciis gavrceleba dRes did wilad damokidebulia presaze, xolo
diplomatebs uwevT presidan miRebuli informaciis analizis momzadeba.
ganvixiloT XV-XVI saukuneebSi molaparakebis warmoebis meTodebi:
xelSekrulebis dadeba; diplomatia konferenciis gziT;
XV saukuneSi, xelSekrulebis dadeba jer kidev garTulebuli iyo feodaluri
tradiciebis arsebobiT da romis papis meTaurobis principis arsebobiT.
siuzerens (msxvili feodaluri mmarTvelli, romlis Zalaufleba emyareba, ufro
wvrili feodalebis mxridan vasalur morCilebas, romlebsac siuzerenisgan mis
samflobeloSi, miecaT miwis nawilis flobis ufleba) SeeZlo ganecxadebina, rom
romelime patara saxelmwifo, kanoniT, imyofeba mis mimarT vasalur
damokidebulebaSi da mas ar aqvs warmomadgenlobiTi ufleba (droit
d'ambassade) an ar aqvs ufleba misi nebarTvis gareSe sxv saxelmwifosTan
xelSekrulebis dadebis.
Sesabamisad safrangeTis mefe acxadebda, rom navara, bearni da fuas sagrafo,
ar SeiZleba yofiliyo sxva saxelmwifoebis molaparakebis sagani, vinaidan isini
unda CaeTvalaT safrangeTis karis Sida politikis sferod. Pperiodulad, romis papi
acxadebda, Carevaze Tavisi uflebis Sesaxeb, rac emyareboda, qristianul
saxelmwifoebs Soris mSvidobis damyarebis uflebas.
sirTuleebis miuxedavad, molaparakebebi mimdinareobda da SeTanxmebebi
iRebdnen rTul formebs. Cveulebrivi SeTanxmebebis garda, arsebobda
`SeTanxmebebis protokoliebi~, romlebic Seicavdnen SeTanxmebuli punqtebis
CamonaTvals, xSirad aRniSnul protokolebs ar gaaCndaT momlaparakebeli
mxareebis xelmowerebi. agreTve arsebobdnen e.w. `endeturebi~
«endentures», dokumentebi, romlebic gaWrili iyvnen or nawilad,
zigzagiseburad. TiToeuli nawili rCeboda momlaparakebel mxaresTan. agreTve
arsebobda papis notariusis mier, SeTanxmebis damowmebis praqtika, amgvar
dokumentebs yvelaze didi iuridiuli Zala gaaCndaT `validissima et
amplissima~, frangebi maT eZaxdnen `namdvil aqts~ `acte authentique~.
mxolod paps SeeZlo monarqebi gaenTavisuflbina dadebuli ficisgan da mxolod
paps SeeZlo ganedevna/moekveTa eklesiidan aRebuli valdebulebis damrRvevi,
romelic damowmbuli iyo vatikanis notariusis mier.
lui XI-sa da bretonis hercogs Soris dadebuli SeTanxmeba, Seicavs punqts,
romlis mixedviT orive saxelmwifo iRebs valdebulebas, rom Tavs Seikavabs (ar
mimarTavs) paps, dadebuli ficisgan ganTavisuflebis TxovniT.
dokumentis ratifikacia iRebda UuCveulod sazeimo formas. es iyo pergamentis
uzarmazari furclebi, romelzec iwereboda aramxolod SeTanxmebis pirobebi an
Canawerebi elCebis uflebamosilebebis Sesaxeb, aramed grZeli aforizmebis
msgavsi pasaJebi msoflios, samarTlianobasa da sikeTis Sesaxeb.
igulisxmeboda, rom marTveli uars ver ityoda xelSekrulebis/SeTanxmebis
ratifikaciaze, romelic SeTanxmebuli iyo elCTan, romelsac gaaCnda Sesabamisi
uflebamosileba. im SemTxvevebis garda, rodesac elCis mier uxeSad xdeboda
instruqciis darRveva. gviCardini da makiaveli gancvifrebulebi iyvnen
ferdinandisa da izabelas mier, safrangeTTan xelSekrulebis ratifikaciaze uaris
TqmiT, romelic SeTanxmebuli da xelmowerili iyo espaneTis elCebis mier,
romlebsac aRniSnulze gaaCndaT uflebamosileba. isini samarTlianad
aRniSnavdnen, rom Tu amgvari praqtika damkvidrdeboda, SeuZlebeli
gaxdeboda nebismieri molaparakebis warmoeba.
politikuri xelSekrulebebis garda, agreTve arsebobda gansxvavebuli saxis
savaWro xelSekrulebebi (acte d'entrecours), romelSic dawvrilebiT iyo
gawerili yvela detali, romelic exeboda vaWrobasa da mewarmeobas.
aRniSnulis karg magaliTs warmoadgens 1490 wels inglissa da florencias Soris
dadebuli savaWro xelSekruleba. xelSekrulebis Tanaxmad inglisi iRebda
valdebulebas, florenciisTvis, italiaSi matyliT vaWrobaze, monopoliis
miniWebaze, xolo Fflorencia Tavis mxriv inglisel vaWrebs, pizaSi korporaciis
daarsebis uflebas aZlevda, romelsac uxelmZRvanelebda iglisis konsuli. inglisel
vaWrebsa da pizis moqalaqeebs Sori warmoqmnili yvela dava, gairCeoda
Sereuli sasamarTlos mier, romelSic Sedioda konsulic da podestac.
Sesabamisad, Zveli berZnuli proqsenis institutis idea gadaizarda baglio-d an
konsulad, romelic ZiriTadad iniSneboda da misi anazRaureba xdeboda,
adgilobrivi vaWrebis mier (vaWrebi da konsuli iyvnen erTi qveynis
warmomadgenlebi) da asrulebda sasamarTlo funqciebs warmoqmnili davebis
dros.
XVI saukunis bolomde arsebobda sistema, romlis mixedviT vaWar-kreditors
SeeZlo mieRo `represaliis ufleba~ anu mas SeaZlo, Tavis qveyanaSi, xelSi
Caegdo/dasakuTrebuliyo, romelime vaWris qonebas, Tu vaWari iyo im
qveynidan, romelSic cxovrobda misi mevale. Ees sistema iwvevda did
ukmayofilebas da misi gauqmeba aRqmuli iyo, rogorc didi diplomatiuri
gamarjveba.
agreTve iyo sxva mcdelobebic, daemyarebinad wesrigi, saerTaSoriso vaWrobis
kuTxiT, romelSic sakmaod qaoturi viTareba iyo. maT ricxvs miekuTvneba
veneciis `sazRvao konsultis~ «Consolato del маге» Seqmna da (amalfiuri
cxrili) «Tabula Amalphitana», romelic warmoadgenda sammarTlebriv krebuls
da aregulirebda sanaosno davebs im saxelmwifoebs Soris, romlebic dakavebulni
iyvnen vaWrobiT. Mmsgavsi SeTanxmebebi rasakvirvelia iyo win gadadgmuli
nabiji, aqamde arsebul mekobreebis sistemasTan SedarebiT.
XV saukuneSic ki, profesionali diplomatebi didi eWviT uyurebdnen im
meTods, romelsac ewodeba `diploatia konferenciis gziT~, romelic aRniSnul
periodSi gulisxmobda mmarTvelebs Soris piradi Sexvedrebis gamarTvas.
yovelTvis iyo xifaTi, rom erTi monarqi tyved aiyvanda meore monarqs.
Sesabamisad Sexvedrebi imarTeboda xidis SuaSi, sadac mmarTvelebs SeeZloT
komplimentebis gacvla, maT Soris aRmarTuli xis Robis/nagebobis miRma. es
originaluri meTodi, gamoyenebul (aRdgenil) iqna napoleonis mier 1807 wels,
rodesac is Sexvda aleqsandre I-s, mdinare melze gaCerebul tivze. Aamgvar
pirad Sexvedrebs hqondaT sxva naklovanebebic. Sexvedrebi Zalian Zviri
jdeboda, vinaidn mxareebi fufunebis demonstraciiT, cdilobdnen erTmaneTze
gavlenis moxdenas. Sexvedrebi aCendnen usafuZvlo imedebs, da ucxo
qveynebSi iwvevda did eWvs da badebdnen bevr Worebs. vinaidan miRweuli
SeTanxmebebi iyo zepiri, momavalSi sxvadasxva interpretaciis saSualebas
iZleoda. Ggarda amisa iyo xifaTi, rom ori marTveli, romelebic ar flobdnen
saerTo enas da ar iyvnen miCveulni TanasworebTan urTierTobas, SeiZleba
daSorebodnen erTmaneTas negaturi ganwyobiT. (gamoewviaT antipatia). (im
droindeli diplomatebi Tvlidnen, rom bevrad ufro sworia urTierTobebis
wamarTva diplomatebis meSveobiT vidre monarqebis pirispir SexvedriT).

kidev erTi mouxerxebeli wesi/tradicia (diplomatiuri meTodi), romelic miviReT

renesansis periodidan, iyo usazRvrod didi yuradRebis daTmoba ceremonialis
sakiTxebisTvis. qveyanaSi Casvlis Semdeg elCs mravali kviris ganmavlobaSi
uwevda yvela detalis SeTanxmeba, romelic ukavSirdeboda oficialuri
audienciisa da rwmunebaTa sigelebis gadacemis proceduras.
Uufrosobis sakiTxi kidev ufro did sirTules warmoadgenda. Tavdapirvelad
elCebis ufrosoba ganisazRvreboda im saxelmwifos siZveliT, romelsac elCebi
warmoadgendnen. 1504 wels papma oli II-m, Seadgina cxrili sadac imperatori
ikavebda pirvel adgils, meore adgili ekava safrangeTs, xolo mesame espaneTs
da ase Semdeg. Aam cxrilis mixedviT inglisis mefe meSvide iyo. Aam
principma iarseba romis papis Zalauflebis dasasustebamde. Eespanelebi
arasodes aRiarebdnen/Tanxmdebodnen, rom maTi elCebi CaTvliliyvnen rangiT
dabla vidre safrangeTis mefis. Ppirvelobis sakiTxi aRiqmeboda sakmaod
mtkivneulad da warmoadgenda mravali kamaTis mizezs. aRniSnuli sakiTxi
agreTve sirTuleebs iwvevd saerTaSoriso xelSekrulebebis gaformebis dros,
vinaidan arcerTi mxare ar iyo Tanaxma Tavisi monarqis xelmowera yofiliyo
sxva monarqis xelmoweris qveS. aRniSnuli situaciidan gamosavali iyo napovni
SemdegSi, mzaddeboda ramdenime egzempliari, yoveli mxare Tavis
egzemplarze xels pirvel adgilas awerda. (aRniSnuli meTodi iwvevda bevr
arasaWiro procedurebis gatarebas).
dRes gveCveneba ucnaurad, rom 1815 wlamde evropeli moRvaweebi
seriozulad aRiqvamdnen am absurdul sakiTxs, romelic memkvidreobiT miiRes
Sua saukuneebidan.
venis kongresis reglamentiT Camoyalibebuli iyo oTxi klasis diplomatiuri
warmomadgenlebi: elCebi da papis legatebi; sruluflebiani ministrebi; rezidenti
ministrebi da droebiTi rwmunebulebi. kategoriebs Soris ufrosoba
ganisazRvreboda rwmunebaTa sigelis gadacemis vadiT. elCs, romelic
imyofeboda qveyanaSi yvelaze didi xani uwodebdnen, diplomatiuri korpusis
duaens. Aaაxეnis kongresze, romelic gaimarTa sami wlis Semdeg, damatebiT
gadawyda, rom xelSekrulebaze xelmoweris dros, xelmowerebi ganTavsdeba
anbanis mixedviT.
aRniSnulma wesebma gadawyvites arsebuli problema da dResac moqmedebs.
italielebi Tvlidnen, rom saerTTaSoriso samarTlianoba yovelTvis unda
eqvembdebarebodes erovnul interesebs. TavianTiMmiznebis misaRwevad
irCevdnen tyuilis, oportunizmisa da Ralatis meTodebs. aRniSnuli meTodebi
did Crdils ayenebs diplomatiis xelovnebas. swrafi rezultatis miRwevis mizniT,
ugulvelyofdnen normaluri molaparakebis warmoebis wesebs.

safrageTi
msoflio diplomatiis axal etapad SeiZleba CaiTvalos, XVII –XVIII saukuneebSi, safrangeTSi
Camoyalibebuli, diplomatiis axali stili da midgeomebi. aRniSnuli stili radikalurad
gansxvavdeboda saukuneebis ganmavlobaSi bizantiisa da aRorZinebis epoqis italiaSi
Camoyalibebuli diplomatiuri meTodebisgan.
aRsaniSnavia, rom XVII –XVIII saukuneebSi, diplomatiis ganviTarebaSi didi wvlili Seitanes
saerTaSoris urTierTobisa da samarTlis gamoCenilma specialistma hugo grociusma da didma
saxelmwifo moRvawem riSeliem.
hugo grociusi (1583-1645) holandieli iuristi da saxelmwifo moRvawe, saerTaSoriso
samarTlis erTerTi fuZemdebeli, damyarebuli bunebriv uflebebze.
religiuri konfliqtebis epoqaSi is ambobda, rom kaTolikebisa da protestantebis mcdeloba,
erTmaneTis moaxvion TavianTi dogmebi moklebulia azrs. Tu isini uars ityodnen
grZnobebze da mSvidad daiwyebdnen azrovnebas, kacobriobas aRar mouwevda bevri uazro
sisatikis da danakargebis gadatana.
Bbunebrivi ufleba:
igi amtkicebda, rom yvela urTierTsawinaamRdego doqtrinis, dinastiaTSoris Tu erovnuli
miswrfebebze maRla dgas bunebrivi ufleba, romelic organulad viTardeba adamianis
cnobirebaSi. Aam uflebam unda daikavos/aiRos, warsulSi wasuli imperatorisa da papis
Zalaufleba. igi ar aris damokidebuli mefeebze, mmarTvelebsa Tu kanonebze. Ees ufleba
maTze Zvelia da bevrad ufro mudmivi, vinaidan warmoadgens adamianis racionaluri
sawyisis gagrZelebas. Tu kacobrioba ar aRiarebs da ar miiRebs bunebriv uflebas, veraferi ver
Seakavebs saerTaSoriso anarqiis TareSs.
grociusi ambobda, rom Tu bunebrivi ufleba ar iqneba miRebuli saxelmZRvanelod, ZalTa
Tanasworobis Teoria, TviTgadrCenis principidan gardaiqmneba xifaTis wyarod.
misi azriT samarTliani balansi ar iqneba SenarCunebuli Tu msoflio marTvelebi ar
mixvdebian, rom maTi politika da maTi qmedebebi erovnuli interesebis garda unda
iTvaliswinebdes garkveul principebs.
grociusi iyo pirveli moRvawe, romelic gamovida axali organos Seqmnis ideiT. misi idea
emyareboda imas, rom qristianul qveynebs, rogorc kaTolikur ise protestantuls, SeeqmnaT
raime organo, romlis asambleebSi, davebi gadawydeboda aradainteresebuli/neitraluri mxaris
mier. Mmas esmoda, rom organos Tu ar eqneboda sanqciebis gamoyenebis saSualeba mas
aranairi gavlena ar eqneboda. amisTvis grociusi sTavazobda, rom gamonaxuliyo saSualeba,
romelic aiZulebda mxareebs daTanxmebuliyvnen gonivrul pirobebs.
grociusis ideebi uswrebda (1625 w) imdroindeli sazogadoebis ganviTarebis dones. sabolood
igi moTavsebuli iqna cixesimagreSi da gaqcevis Semdeg, tragikulad daiRupa 62 wlis asakSi.
Hhugo grociusi iyo idealisti. Kkacobriobas aswleulebi da mravali omis gavla daWirda,
sanam, romelime saxelmwifo moRvawem scada misi ideebis cxovrebaSi gatareba. MTumca
misma Tanamedrovem, kardinalma riSeliem, romelic pirvelrigSi iyo realisti, Tavisive
cxovrebaSi, warmatebulad gaatara rigi reformebis, rogorc TeoriaSi ise diplomatiis praqtikaSi.

kardinal riSelie (Armand-Jean du Plessis, duc de Richelieu) 1585-1642

riSelie pirveli mivida im daskvnamde, rom molaparakebis xelovneba unda iyos mudmivi
moqmedebis sagani da ara Zalisxmeva, romelic gamoiyeneba SemTxvevidan
SemTxvevamde. Tavis politikur anderZSi man Camoayaliba principi, romlis mixedviT,
diplomatia unda isaxavdes miznad ara SemTxveviT an koniuqturul SeTanxmebebs, aramed
myari urTierTobebis Camoyalibebas. warumatblad Catarebuli molaparakebac ki ar unda
CaiTvalos FfuWad daxarjul drod, vinaidan isini yovelTvis sasargebloa gamocdilebisa da
codnis asamaRleblad. riSeliem pirvelma Camoyaliba cneba, rom diplomatia ar unda iyos
mxolod erTjeradi aqti, aramed unda iyos mudmivi procesi. rasakvirvelia es iyo
mniSvnelovani aRmoCena.
riSelie Tavis Tanamemamuleebs unergavda, rom saxelmwifo interesebi yovelTvis dgas pirvel
adgilze. isini ar SeiZleba msxverplad Sewirul iqnas sentimentalur, ideologiur Tu sxva
sakiTxebs. Tu erovnuli iteresebi iTxovednen (imij Selaxuli) saxel gatexil an ereTikos
saxelmwifosTan kavSiris dadebas, ar SeiZleba daSvebul iqnas, rom vinmes grZnobebma an
gemovnebam (politikuri) xeli SeuSalos am aucileblobas. safrTxis dros, mokavSirebis arCeva
saWiroa ara maTi keTilsindisierebis an momxiblelobis mixedviT, aramed maTi samxedro da
geografiuli sargebliT.
erTpirovnuli Zalauuflebis epoqaSi, riSeliem pirvelma ganacxad, rom vercerTi politika ver
iqneba warmtebuli, Tu mas ar aqvs sazogadoebrivi azris mxardaWera. riSeliem pirvelma
daamkvidra Sidapropagandis sistema. Mmisi davalebiT ibeWdeboda da vrceldeboda
panfletebi, rac miznad isaxavda, mis mier gatarebuli politikis mimarT, sazogadoebis mxridan,
keTilganwobis miRebas.
kardinal riSelie, mudmivad unergavda Tavis elCebsa da TanamSromlebs im azrs, rom
nebismieri xelSekruleba aris Zalian mniSvnelovani saqme da maTi dadebis dros, didi
sifrTxilea saWiro. Tu xelSekruleba SeTanxmebulia, xelmowerili da ratificirebuli is
aucileblad unda icvebodes.
is iTxovda, rom elCebs da molaparakebis sxva monawileebs mkacrad daecvaT instruqciebi,
winaRmdeg SemTxvevaSi maT SeeZloT Tavisi mmarTvelis kompromitireba. A(ar SeiZleba
iTqvas, rom es principi zedmiwevniT icveboda, XVII saukis safrangeTis diplomatiis mier).
im epoqis gamoCenili diplomatibi aRniSnuli principis dacvas iTxovdnen aramxolod eTikuri
aramed praqtikuli mosazrebebiT.
riSelies gavlenam, Tanamedrove diplomatiur azrovnebasa da praqtikis Camoyalibebaze,
iqonia gadamwyveti mniSvneloba. Mmisi qmedebebi da agreTve swavlebebi yovelTvis
mowonebas (gamarTlebas) ar imsaxurebs, magram man daamyara/Seqmna mniSvnelovani
principi, romlis Tanaxmad seriozuli diplomatiis mTavar komponents warmoadgens
gansazRvrulobis/sicxadis elementi.
sicxade mdgomareobda ara mxolod imaSi, rom molaparakebebi SeTanxmebiT unda
dasrulebuliyo, romlis teqsti iqneboda imdenad zusti, rom ar datovebda momavalSi
uTanxmoebis sivrces, aramed yvela mxare unda Tavidanve darwmunebuli yofiliyo, rom
meore mxare namdvilad warmoadgens Tavisi qveynis suverenul Zalauflebas. Tu ar arsebobs
rwmena, rom xelmowerili SeTanxmeba ar iqneba ratificirebuli da ZalaSi Sesuli, maSin
molaparakebebis dros kompromisebze (urTierT daTmobebze) wasvla azrs kargavs, xolo
saerTaSoriso konferencia gadaiqceva gasarTob an propagandul RonisZiebad.

riSelies kargad esmoda, rom veranaeri molaparakeba ver moitans warmatebas, Tu politikis
marTva da elCebis qmedebebze kontroli erT saministroSi ar iqneba koncentrirbuli. igi
xedavda, rom pasuxismgeblobis nebismieri gayofa daabnevda rogorc mis elCebs, agreTve
imaT visTanac awarmoeben molaparakebas. A 1626 wlis 1 martis dekretiT riSeliem, sagareo
urTierTobis warmarTvaSi, mTeli pasuxismgebloba daakisra sagareo saqmeTa saministros,
romelsac arasdros ar tovebda Tavis yuradRebis miRma. M(manamde ramdenime saministro
iyo uflebamosili monawileoba mieRo sagareo politikis ganxorcielebasa da elCebisgan
angariSis miRebaze). amiT man miaRwia, rom sagareo urTierTobebis mimarTulebiT,
davalebebi gaicemoda erTi samsaxuridan da ara erTmaneTis gamomricxavi sxvadasxva
struqturidan. es principi, romelic gulisxmobs pasuxismgeblobis koncetrirebas erT adgilas,
yovelTvis ar icveboda misi Semcvlelebis mier.
Tu XV-XVI saukuneebis ganmavlobaSi, diplomatiaSi aminds qmnidnen italielebi,
momdevno or saukuneSi frangebma magaliTi misces yvela evropul saxelmwifos.
Sesabamisad, sainterso iqneba lui XIV marTvelobis periodis, diplomatiuri aparatis
muSaobis ganxilva.

Louis XIV (Louis Dieudonné; 5 September 1638 – 1 September 1715)

lui XIV dros, sagareos sakiTxebSi saxelmwifo mdivani, iyo ministrTa kabinetis mudmivi
wevri. igi iniSneboda mefis mier, misi diplomatiuri gamocdilebis gaTvaliswinebiT. xSirad
mis funqciebSi iWreboda finansTa saministro. saxelmwifo mdivnis funqciaSi Sedioda
ucxoeli elCebis miReba parizSi da sazRvargareT frangi elCebis xelmZRvaneloba. zogjer,
mefe TviTon iRebda ucxoel elCebs ise, rom saxelmwifo mdivans ar iwvevda audienciaze
dasaswrebaT. Kkidev ufro xSirad, mefe pirdapir werda werilebs safrangeTis elCebs ise, rom
saqmis kursSi ar ayenebda saxelmwifo mdivans. Mmiuxedavad imisa, rom lui XIV flobda
absolutur Zalauflebas, is mainc ar akeTebada Tavisi ministrebis azris ignorirebas.
lui XIV TviTon adgenda ministrTa kabinetis sxdomis ganrigs da mis sityvas yvel sakiTxSi
hqonda gadamwyveti mniSvneloba, igi yovelTvis yuradRebiT usmenda ministrebis
mosazrebebs da keTilganwyobili iyo kritikuli SeniSvnebis mimarT. Uucxoeli elCebis
miRebamde, mefe sagareo saqmeTa saministros Txovda informaciis (Tanamedrove enaze-
sasaubro) miwodebas, romelic daexmareboda Sexvedris dros. sagareo sakiTxebSi mefe
yovelTvis iCenda taqts da iyo frTxili. Aar aris arcerTi damadasturebeli dokumenti, romlis
mixedviT lui XIV, sagareo saqmeTa ministrs Tavs axvevda raime SeuZlebel samoqmedo
gegmas an valdebulebebs. Tumca lui XIV-c ki periodulad, Tavisi ministrebis zurgs ukan,
marTavda saidumlo molaparakebebs. Tumca aRniSnuli molaparakebebi met wilad
Semofargluli iyo ojaxuri da dinastiuri sakiTxebiT. Tumca, Semdgomi monarqebis dros,
mსgavsi saidumlo molaparakebebi iwvevdnen did gaugebrobas frangul diplomatiaSi.
saxelmwifo mdivani xelmZRvanelobda mcire zomis samsaxurs, romelSic Sedioda
ramodenime klerki, Tarjimani da kriptografi, romlebsac niSnavda saxelmwifo mdivani.
Mfranguli diplomatiuri samsaxuri, warmoadgenda yvelaze ganStoebul sistemas, im periodis,
nebismier sxva qveyanasTan SedarebiT. (1685 wlisTvis safrangeTs gaaCnda mudmivi
saelCoebi : romSi, veneciaSi, konstantinopolSi, venaSi, londonSi, madridSi, lisabonSi,
miunxenSi, kopenhagenსა da bernSi.
diplomatiuri warmomadgenlebi iyofodnen Semdeg kategoriebad : sagangebo elCebi,
ordinaruli elCebi, despanebad da rezidentebad. B Semdgom wlebSi damamcireblad Tvlidnen
ubralod ordinaruli elCis rangis miRebas, Sesabamisad yvela elCs aniWebdnen sagangebo
elCis tituls. Llui XIV, erideboda sasuliero pirebis, diplomatiur samsaxurSi daniSvnas,
vinaidan misi azriT, isini advilad eqceodnen vatikanis gavlenis qveS.
elCebis daniSvnis dros, aqac arsebobda igive sirTule, rac Sua saukuneebSi. gamoCenili
moRvaweebi ar iCendnen did interess sazRvargareT diplomatiuri samsaxuris mimarT, rac
Tavis mxriv ukavSirdeboda didi xarjebs. aRniSnulidan gamomdinare, Seiqmna axali
praqtika, romlis mixedviT, elCebs irCevdnen ara didgvarovani personebidan, aramed
iuristebisgan. gaCnda azri, rom didgvarovnebis warmomadgenlebi unda igzavnebodnen
romSi, madridSi, konstantinipolSi, venaSi, londonSi, xolo SveicariaSi, holandiasa da
veneciaSi igzavnebodnen saxelmwifo moxeleebi. elCebi Tanamdebobas ikavebdnen 3-4 wlis
gnmavlobSi, im SemTxvevebis garda, rodesac isini gamoudegarni iyvnen amgvari
saqmianobisTvis. Mmefis gardacvalebis SemTxvevaSi, romlis drosac isini akreditebulni
iyvnen, maT eZleodaT axali rwmunebaTa sigelebi. Oomis gamocxadebis dros, Tu elCi jer
kidev imyofeboda qveyanaSi, gamgzavrebamde ganicdida did usiamovnebebs. TiTqmis
yovelTvis iZarcveboda misi bargi.
xangrZlivi drois ganmavlobaSi, rodesac safrangeTi ayalibebda diplomatiuri meTodis
normebs, didi mniSvneloba eniWeboda weriT instruqciebs, romelic eZleoda elCs
daniSnulebis adgilas gamgzavrebamde. aRniSnuli dokumentebi, Zalian daxvewili stiliT,
Seicavda miTiTebebs/instruqciebs (Tu ra politikiT unda exelmZRvanela elCs), agreTve
detalurad iyo aRwerili im qveynis politikuri mdgomareoba, romelSic elCs unda emuSava.
instruqciebs, Tan erTvoda zusti da xSirad sarkastuli daxasiaTeba im saxelmwifo
moRvaweebis da diplomatiuri korpusis warmomadgenlebis, romlebTanac maT unda
ewarmoebinaT molaparakebebi.

franguli diplomatiuri tradiciebi yovelTvis did yuradrebas aniWebdne stils. dRemde stilisturad
Zalian daxvwilia frangi diplomatebis gagzavnili korespodencia. Ffranguli ena XVII_XVIII
saukuneebis ganmavlobaSi gaxda sayovelTad miRebul, diplomatiur enad. franguli sxva
enebTan SedarebiT, yvelaze ufro misadagebuli iyo Tavazianad da imavdroulad
maqsimalurad zustad azrebis gadacemisTvis. (Tumca iyo meore saSiSroeba, imdenad didi
yuradReba eqceoda weris literatorul stils, rom mowodebuli informacia emსgavseboda
literatorul nawarmoebs, rasac SeiZleba mkiTxveli, Seeyvane SecdomaSi Sefasebis dros).
instrukciebi, romlebic gadaecemoda frang elCebs, agreTve Seicavdnen etiketis, ufrosobisa
da ceremonialis sakiTxebs, romlis ganxorcielebac maT unda moeTxovaT (mimRebi
mxarisgan), agreTve miTiTebuli iyo Tu visTan unda hqonoda kontaqtebi.
xSirad instruqciebi Seicavdnen rwmunebaTa sigelis teqsts da sarekomendacio werilebs,
romlebic xelmowerili iyo saxelmwifo mdivnis mier (werilebis adresatebi iyvnen sxvadasxva
gamoCenili pirebi). instruqcias Tan axlda ori Sifri, erTi zogadi moxmarebisTvis, meore
gansakuTrebulad saidumlo mimowerisTvis. gansakuTrebulad saidumlo mimowerisTvis
gankuTvnili Sifri, elCs unda Seenaxa Tavis seifSi.
saelCos personals akompleqtebda da maTi Senaxvis srul xarjebs iRebda elCi. Mmisi
mdivnebi da ataSeebi SerCeul iyvne naTesavebisa da megobrebis rigebidan. isini xSirad
absoluturad gamoudegarni iyvnen dakisrebuli movaleobebis Sesasruleblad.
piradi da saxelmwifo prestiJis Seqmnis mizniT, elCebs uwevdaT bevri gamoudegari
adamianis wayvana. maT miyavdaT mosamsaxurebis mTeli armia, freilinebi colebisTvis,
musikosebi, valdebulni iyvnen TavianTi xarjiT eqiravaT saxli saelCosTvis, CaetanaT aveji
da naxatebi. garda amisa, mgzavroba daniSnulebis adgilamde iyo xangrZlivi da sakmaod
saxifaTo. Sesabamisad elCad daniSvnas didi enTuaziazmiT ar ekidebodnen. xSir
SemTxvevaSi mefe iZulebis gziT niSnavda elCebs.
droTa ganmavlobaSi, sul ufro didi yuradReba eTmoboda ekonomikur sakiTxebs. elCebs
evalebodaT, yvelanairad xeli SeewyoT franguli vaWrobis ganviTarebisTvis. Sesabamisad
elCebi xSirad iniSnebodnen finansTa da vaWrobis ministris mier.

parizSi ucxoeli diplomatebis mdgomareoba da xelSekrulebis gaformebis meTodebi.

SeiZleba ucnaurad mogveCvenos, rom XVII saukeneSi ar iyo miRebuli elCis daniSvnaze
Tanxmobis (agremanis) miReba mimRebi saxelmwofosgan. Tumca, romis papi, parizSi
nuncis kandidaturas, daniSvnamde Sesabamisi wesiT aTanxmebda lui XIV-sTan. sxva
SemTxvevaSi elCi Cadioda Setyobinebis gareSe.
lui XIV-s axasiaTebda, Tavisi piradi ganwyobis Cveneba/gamovlena elCebisa da maTi
suverenebis mimarT, rac gamoixateboda miRebebisa da ceremonialebis dros. arsebobda
specialuri Tanamdeboba, romelsac evaleboda dip. korpusTan urTierToba (protokolis ufrosis
mzgavsi). mis mierMyvela gaTvlili da SeTanxmebuli RonisZiebis miuxedavad, romlis
drosac is warudgenda elCebs mefes, SeiZleba bolo momentSi mefis mier gadaxedili yofiliyo.
Sexvedrebis ganrigis saboloo SeTanxmebis Semdeg, elCebs da maT TanamSromlebs
aTavsebdnen `elCebis sastumroSi~ (turnonis quCaze). saidanac elCebi marTavdnen oficialur
Sexvedrebs. Uucxoeli elCebi ar daiSvebodnen versalSi gamarTul yoveldRiur ceremoniebze.
iTvleboda warmatebad Tu isini SemTxveviT Sexvdebodnen mefes, rodesac igi brundeboda
sakvirao locvidan. maT agreTve ar ekuTvnodaT darezervebuli adgilebi sasaxlis miRebebsa
da koncertebze.
aRsaniSnavia, rom 1616 wels kardinal riSelies ZalauflebaSi mosvlis Semdeg da safrangeTis
revoluciamde (daaxloebiT 160 wlis ganmavlobaSi), franguli diplomatiis meTodebi,
sanimuSo iyo mTeli evropisTvis.
am meTodebze dayrdnobiT fransua de kalirma Seqmna Tavisi cnobili naSromi `mefeebTan
molaparakebis warmoebis Sesaxeb~, romelic pirvelad gamoqveynda 1716 wels da dResac
warmoadgens erTerT saukeTeso saxemZRvanelos diplomatiaSi.
Ffransua de kalieri daibada 1645 wels (q. torinieSi). igi iyo lui XIV-is erTerTi generlis Svili.
karieris dasawyisSi igi muSaobda saidumlo agentad, xolo Semdgom akreditebuli
warmomadgenlis rolSi niderlandebSi, germaniasa da poloneTSi. igi warmoadgenda
safrangeTs, sruluflebiani warmomadgenelis rangSi resvikis (Treaty of Ryswick
-20 September 1697) mSvidobis dadebis dros. Sesabamisad mas qonda didi praqtikuli
gamocdileba. misi mosazrebebi molaparakebis xelovnebis Sesaxeb imsaxurebs yuradRebas.
kalieri mTlianad uaryofda Teorias, rom diplomatiis mizans warmoadgens motyueba. igi
amtkicebd, rom seriozuli diplomatia emyareba ndobas, xolo ndoba SeiZleba damyarebuli
iyos mxolod keTil nebaze.
N
diplomats unda axsovdes, rom ndoba eyrdnoba Ria politikas. igi Tavisuflad unda
uziarebdes sxvebs nebismier informacias, im informaciis garda, romlis gaziareba
arSeiZleba samsaxurebrivi movaleobis gamo. Kkargi diplomatis warmateba arasodes
ar iqneba damokidebuli tyuilze an dapirebaze, romlis Sesruleba mas ar SeuZlia.
Aarsebobs farTod gavrcelebuli, mcdari mosazreba, romlis mixedviT Wkviani diplomati
unda iyos daostatebuli tyulilis xelovnebaSi. sinamdvileSi, eSmakoba miuTiTebs im piris
azrovnebis siviwroveze, romelic iyenebs mas. EEeSmakoba miuTiTebs imaze, rom am
adamians ar gaaCnia sakmarisi gonebrivi moqniloba, romelic mas miscemda
warmatebis miRwevis saSualebas samarTliani da gonieri gziT.
Ppatiosneba, rogorc nebismier saqmeSi, agreTve diplomatiaSi aris yvelaze kargi
politika. tyuili Tavis gzaze yovelTvis tovebs Sxamian wveTebs da yvelaze warmatebul
diplomatiur miRwevebsac ki, romlebic miRebulia tyuilis gziT, gaaCniaT aramyari
safuZveli. tyuilis gziT miRweli Sedegi, damarcxebuls tovebs ganrisxebuls da
SurisZiebis survili da zizRi warmoadgens did safrTxis wyaros. tyuilis gamoyenebis
SesaZlebloba, diplomatiaSi sakmaod SezRudulia, tyulis bunebidan gamomdinare,
vinaidan tyuilSi mxilebaze mZime araferi ar aris. garda imisa, rom tyuli ukadrisიa
elCisTvis, praqtikaSi mas meti ziani moaqvs vidre sargebeli. im SemTxvevaSic ki,
rodesac tyuliT SeiZleba miRweuli iqnas warmateba, momavalSi is Seqmnis iseT
atmosferos, romelic SeuZlebels gaxdis warmatebis miRwevas. Sesabamisad diplomati
unda iyos pirdapiri da patiosani adamiani, winaamRdeg SemTxvevaSi mis mimarT
ndoba ar eqnebaT.
kalierisTvis, kargi diplomatia warmoadgenda, sabanko saqmis mსgavsad ndobaze awyobis
saqmianobs. Mmolalaparakebis mizania, harmoniaSi movides momlparakebeli mxareebis
interesebi.
სულხან-საბა ორბელიანი (ერისკაცობაში სულხან ორბელიანი, ბერად დაერქვა — საბა;
დ. 24 ოქტომბერი/3 ნოემბერი, 1658, ტანძია, ახლანდელი ბოლნისის მუნიციპალიტეტი —
გ. 26 იანვარი/ 6 თებერვალი, 1725, მოსკოვი, რუსეთი) — ქართველი მწერალი, მეცნიერი,
პოლიტიკური მოღვაწე.

ვახტანგ VI — ქართლის გამგებელი 1703-1714 წლებში, მეფე 1716-1724 წლებში, სახელმწიფო და

საზოგადო მოღვაწე, პოეტი, მთარგმნელი, ისტორიკოსი, კოდიფიკატორი და მეცნიერი. გიორგი XI-ის
ძმის, ლევანის ძე. დედა — თუთა, ქაიხოსრო I გურიელის ასული. სულხან-საბა ორბელიანის აღზრდილი.
დაბადების თარიღი: 15 სექტემბერი, 1675
დაბადების ადგილი: თბილისი
გარდაიცვალა: 26 მარტი, 1737, ასტრახანი, რუსეთი

საფრანგეთის სამეფო კარზე სულხან-საბა ორბელიანის მოლაპარაკების

დროს იხილებოდა შემდეგი საკითხები:

(სულხან-საბამ ევროპაში იმოგზაურა 1713-1716წწ)

1. ირანის ტყვეობიდან ვახტანგის განთავისუფლება და მისი თბილისში

ქრისტიან მეფედ დაბრუნება;
2. მისიონერების გაგზავნა საქართველოში (როგორც დასავლეთ, ისე
აღმოსავლეთ საქართველოში), რასაც უნდა მოჰყოლოდა კათოლიკური
სარწმუნოების გავრცელება არა მარტო საქართველოში, არამედ მის
მეზობელ მხარეებშიც;
3. საქართველოს ტერიტორიის სავაჭრო გზად და თბილისის საქონლის
საწყობებად გამოყენება;
4. საქართველოსა და საფრანგეთს შორის ვაჭრობის დამყარება და
გაფართოება;
5. საქართველოსა და საფრანგეთს შორის სამხედრო თანამშრომლობის
დამყარება;
6. საქართველოში (თბილისში) საფრანგეთის საკონსულოს შექმნა და სხვ.

სულხან-საბა ორბელიანის მისია მიზნად ისახავდა, თუ ყველა ზემოხსენებული

საკითხის ერთდროულად დადებითად გადაჭრას არა, ზოგიერთი მათგანის
გადაწყვეტისათვის ნიადაგის მომზადებას.