«Η Αξιοποίηση της Τηλεδιάσκεψης στο Σύγχρονο Δημοτικό Σχολείο στην

Ελλάδα»
Βεργεράκη Ευφροσύνη (01127),Μάθημα Α1, Π.Μ.Σ. 2019

Εισαγωγή
Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι η διερεύνηση της συμβολής της χρήσης της
τηλεδιάσκεψης στο σύγχρονο δημοτικό σχολείο. Ειδικότερα, ερευνώνται η
εκπαιδευτική χρήση της τηλεδιάσκεψης, τα πλεονεκτήματα της, οι προβληματισμοί
όσον αφορά την χρήση της και αναλύεται ένα παράδειγμα καλής πρακτικής στην
Ελλάδα. Για την επίτευξη του συγκεκριμένου σκοπού μελετήθηκαν σχετικές έρευνες
κι άρθρα επιστημονικών περιοδικών που εντοπίστηκαν σε βάσεις δεδομένων
ελληνικών και διεθνών βιβλιοθηκών. Η εργασία αποτελείται από το «Κυρίως Σώμα»,
που περιλαμβάνει το θεωρητικό υπόβαθρο της Τηλεδιάσκεψης, καθώς και από τα
«Συμπεράσματα», όπου γίνεται συνοπτική παρουσίαση και σχολιασμός των
ευρημάτων της έρευνας αυτής.
Κυρίως Σώμα
Ο όρος Τηλεδιάσκεψη αναφέρεται στο διαδικτυακό συνεργατικό εργαλείο το
οποίο επιτρέπει τη σύγχρονη διάδραση των συμμετεχόντων με ήχο, βίντεο, κείμενο,
ανταλλαγή αρχείων, διαμοίραση εφαρμογών, καθοδηγούμενη πλοήγηση στο
διαδίκτυο, whiteboard και εύκολη διαχείριση της επικοινωνίας της εικονικής τάξης,
σύμφωνα με τους Ν. Λαμπροπούλου κ.ά. (2008). Στην ουσία πρόκειται για μία
αμφίδρομη επικοινωνία δύο ή περισσοτέρων ατόμων, τα οποία είναι απομακρυσμένα
μεταξύ τους, κυρίως μέσω βίντεο, με ταυτόχρονη δυνατότητα ανταλλαγής
δεδομένων. Η τηλεδιάσκεψη ξεχωρίζει από τα υπόλοιπα Web 2.0 εργαλεία καθώς η
αμεσότητα της ανατροφοδότησης την καθιστά πιο αποτελεσματική και η διάδραση
πιο ενδιαφέρουσα.
Σε μια σχολική τάξη δημοτικού σχολείου, η τηλεδιάσκεψη μπορεί να
χρησιμοποιηθεί με διάφορους τρόπους. Αρχικά, μπορούν να συνδεθούν μεταξύ τους
τάξεις από οποιαδήποτε σημεία του κόσμου. Επίσης μπορεί η σχολική τάξη να
συνδεθεί με έναν ειδήμονα για την ανάλυση ενός θέματος. Δίνεται κι η δυνατότητα
σύνδεσης σε χώρους όπως βιβλιοθήκες, μουσεία κ.ά. για πραγματοποίηση εικονικών
επισκέψεων. Μια ακόμη μέθοδος αξιοποίησης της τηλεδιάσκεψης αποτελεί η
οργάνωση επιμορφωτικών δραστηριοτήτων από τους δασκάλους.
Για να λάβει όμως χώρα μια τηλεδιάσκεψη στη σχολική τάξη πρέπει να
πληρούνται κάποιες προϋποθέσεις. Μια από αυτές είναι η ύπαρξη κατάλληλου
τεχνικού εξοπλισμού, δηλαδή σύστημα τηλεδιάσκεψης, κατάλληλα διαμορφωμένη
αίθουσα και σύνδεση στο Διαδίκτυο. Η κατάρτιση των εκπαιδευτικών αποτελεί
ακόμη έναν σημαντικό παράγοντα. Πρέπει να είναι τεχνικά και παιδαγωγικά
καταρτισμένοι. Να είναι δηλαδή και εξοικειωμένοι με τις νέες τεχνολογίες και
γνώστες διδακτικής μεθοδολογίας, όπως αυτή της συνεργατικής μάθησης. Φυσικά
είναι αναγκαίο να έχουν προετοιμάσει τους μαθητές και να έχουν ενημερώσει τους
γονείς ώστε να πάρουν τη συγκατάθεση τους.
Αναφορικά με τα πλεονεκτήματα της χρήσης της τηλεδιάσκεψης πρέπει να
σημειωθεί ότι αυτά θα μπορούσαν να διαχωριστούν σε πλεονεκτήματα για τους
μαθητές, για τους εκπαιδευτικούς και για το σχολείο.
Οι μαθητές απολαμβάνουν αρκετά μαθησιακά οφέλη. Πρώτα από όλα,
ενισχύονται τα κίνητρα και η θέληση για μάθηση. Τα μαθησιακά επιτεύγματα
πολλαπλασιάζονται μέσω δραστηριοτήτων που απαιτούν συνεργασία, αφού
μαθαίνουν από τις απορίες ή τις γνώσεις των συνομιλητών τους. Επίσης, τα παιδιά
έρχονται σε επαφή με τις νέες τεχνολογίες, η καθημερινή χρήση των οποίων πλέον
αποτελεί πραγματικότητα. Ταυτόχρονα όμως καλλιεργούνται και σημαντικές
κοινωνικές δεξιότητες, όπως η ικανότητα συνεργασίας κι η δυνατότητα ανάληψης
ευθυνών και πρωτοβουλιών.
Οι εκπαιδευτικοί με τη σειρά τους μαθαίνουν να εντάσσουν τα νέα μέσα στη
διδασκαλία τους και να απολαμβάνουν τα οφέλη της χρήσης τους, δεδομένου και του
ενθουσιασμού των μαθητών για τις Τ.Π.Ε. γενικότερα. Καλούνται και αυτοί να
συνεργαστούν με τον εκπαιδευτικό της άλλης τάξης (σε περίπτωση που
πραγματοποιούνται τηλεδιασκέψεις μεταξύ δύο τάξεων) και να σχεδιάσουν από
κοινού το παιδαγωγικό πλαίσιο στο οποίο θα κινηθούν.
Το δε σχολείο πρόκειται να καταφέρει από τον κόσμο του σχολείου να μεταβεί στο
σχολείο του κόσμου (Φλουρής, 2005).
Παρόλα τα προαναφερθέντα πλεονεκτήματα, σημαντικοί προβληματισμοί
εγείρονται για τα τελικά αποτελέσματα της χρήσης της τηλεδιάσκεψης. Ο
βασικότερος αφορά το κατά πόσο γίνεται αντιληπτό ότι η χρήση της τεχνολογίας δεν
πρέπει να γίνει αυτοσκοπός. Αντιθέτως επιβάλλεται να χρησιμοποιείται ως μέσο
επίτευξης των διδακτικών στόχων και καλλιέργειας κοινωνικών δεξιοτήτων.
Επιπλέον, δεν πρέπει να δίνεται το περιθώριο η εικόνα να κατακλύσει και να
παρασύρει τους μαθητές. Το κόστος υλοποίησης είναι κι αυτό με τη σειρά του ένας
παράγοντας που δεν πρέπει να λησμονείται.
Ένα παράδειγμα καλής πρακτικής της χρήσης της τηλεδιάσκεψης στο σύγχρονο
δημοτικό σχολείο στην Ελλάδα αποτελεί το πρόγραμμα «ΟΔΥΣΣΕΑΣ». Πρόκειται
για ένα ερευνητικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα, κατά το οποίο καλούνται να
συνεργαστούν και να αλληλεπιδράσουν μαθητές και δάσκαλοι δημοτικών σχολείων
υλοποιώντας ομαδοσυνεργατικές δραστηριότητες από απόσταση. Συμμετείχαν και
συμμετέχουν σχολεία της Κύπρου από το 2000 έως το 2004 και της Ελλάδας από το
2004 και μετά. Ενδεικτικά, σύμφωνα με τον Αναστασιάδη (2017), από το 2000 μέχρι
και το 2015 έχουν συμμετάσχει 2.267 μαθητές και 83 δάσκαλοι από 46 δημοτικά
σχολεία σε Ελλάδα και Κύπρο, ενώ έχουν πραγματοποιηθεί 178 τηλεδιασκέψεις
συνολικής διάρκειας άνω των 200 ωρών.
Κατά τον σχεδιασμό των τηλεδιασκέψεων και της διδακτικής μεθοδολογίας που
ακολουθήθηκε δόθηκε έμφαση αρχικά στη διαθεματική προσέγγιση της γνώσης. Το
προς έρευνα θέμα δηλαδή προσεγγίζεται από πολλές πλευρές και υπό το πρίσμα
πολλών γνωστικών αντικειμένων. Επίσης για την οργάνωση των δραστηριοτήτων
χρησιμοποιούνται οι θεωρίες οικοδόμησης της γνώσης. Πιο συγκεκριμένα,
αξιοποιούνται οι θεωρίες του Εποικοδομισμού, της εγκατεστημένης μάθησης και των
κοινοτήτων μάθησης. Επιπλέον, αξιοποιείται η μέθοδος Project, με βάση την οποία
ενισχύονται η συνεργατική και η ανακαλυπτική μάθηση. Πολύ σημαντικό είναι και το
ότι οι τηλεδιασκέψεις δεν είναι πολύ μεγάλης διάρκειας, ώστε να μην χάνεται το
ενδιαφέρον των μαθητών. Τέλος, βάσει των αρχών της Ανοικτής και Εξ αποστάσεως
Εκπαίδευσης, οι σκοποί και οι στόχοι της διδακτικής προσέγγισης τίθενται με
ακρίβεια κι αυτή είναι ανοικτή, μαθητοκεντρική και αυτορυθμιζόμενη και
οργανώνεται σε τέσσερα στάδια.
Στο πρώτο της γνωριμίας οι μαθητές εξοικειώνονται με τη διαδικασία της
τηλεδιάσκεψης, έρχονται σε επαφή με τους μαθητές του άλλου σχολείου,
παρουσιάζουν την πόλη τους, το σχολείο τους και τέλος την τάξη τους στην άλλη
τάξη και μέσω της συζήτησης αναδεικνύεται το θέμα επάνω στο οποίο θα εργαστούν.
Εδώ πρέπει να τονιστεί ότι τα παιδιά έχουν ήδη οργανωθεί για ένα συγκεκριμένο
χρονικό διάστημα νωρίτερα (συνήθως ενός μηνός) για να ετοιμάσουν την
παρουσίαση αυτή.
 Κατά το δεύτερο στάδιο, αυτό της εικονικής τάξης, σχεδιάζονται οι διαθεματικές
εποικοδομητικές δραστηριότητες που θα οδηγήσουν στην ανάδειξη των θεματικών
ενοτήτων και υποενοτήτων στις οποίες θα εργαστούν οι μαθητές σε ομάδες, μέσω
προβληματισμού και αναστοχασμού.
Στο τρίτο στάδιο, αυτό της τηλεσυνεργασίας, οι μαθητές χωρίζονται σε ομάδες και
διερευνούν το θέμα που ανέλαβαν, αποφασίζουν πώς θα εργαστούν και τι
παρουσίαση θα κάνουν στην τηλεδιάσκεψη. Υπάρχει το ενεργητικό και το παθητικό
ακροατήριο, δηλαδή αυτές οι ομάδες που συμμετέχουν ενεργά στην παρουσίαση και
αυτοί που παρακολουθούν και περιμένουν τη σειρά τους, αλλά και παρεμβαίνουν εάν
χρειαστεί.
Στο τέταρτο και τελευταίο στάδιο της παρουσίασης των εργασιών, οι μαθητές
παρουσιάζουν τις δημιουργίες στους άλλους και ακολουθεί διάλογος επί του θέματος.
Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι σε όλα τα στάδια ο δάσκαλος έχει τον ρόλο του
συντονιστή, του καθοδηγητή και του συμβούλου και ότι οι μαθητές της κάθε τάξης
αποτελούν τους σημαντικούς άλλους για τους μαθητές της άλλης τάξης.
Συμπεράσματα
Η παρούσα εργασία είχε ως σκοπό να αξιολογήσει τη χρησιμότητα της
εκπαιδευτικής χρήσης της τηλεδιάσκεψης στο σύγχρονο δημοτικό σχολείο στην
Ελλάδα μέσω της παρουσίασης μιας καλής πρακτικής. Η διερεύνηση
πραγματοποιήθηκε μέσω επισκόπησης συναφών επιστημονικών ερευνών και άρθρων
σε επιστημονικά περιοδικά.
Τα αποτελέσματα της εργασίας έδειξαν ότι η συμβολή της είναι μεγάλης
σημασίας, καθώς λαμβάνει της προσοχής των μαθητών με διαδραστικό και άμεσο
τρόπο. Ενισχύει και τα κίνητρα για μάθηση και συνεργασία , την ανάληψη
πρωτοβουλιών και φέρνει τους μαθητές σε επαφή με τις νέες τεχνολογίες. Το
τελευταίο ισχύει και για τους εκπαιδευτικούς, οι οποίοι μαθαίνουν πώς να τις
αξιοποιήσουν και στην διδασκαλία τους γενικότερα. Έτσι, παρά τους
προβληματισμούς και τους περιορισμούς που προκύπτουν, το συμπέρασμα είναι ότι
πρέπει να στηρίζεται η χρήση της τηλεδιάσκεψης στο σύγχρονο ελληνικό δημοτικό
σχολείο.
Βιβλιογραφία
Garrison R., (1990). An Analysis and Evaluation of Audio Teleconferencing to
Facilitate Education at a Distance, American Journal of Distance Education, 4/3,
13-24. Ανακτημένο στις 30-01-2020 από https://www.researchgate.net/
Stefanos Armakolas et.al., (2018). Interaction and Effectiveness - Theoretical
Approaches in a Teleconference Environment, International Journal of Sciences,
7/09, 21-26. Ανακτημένο στις 30-01-2020 από https://www.ijsciences.com/
Αναστασιάδης, Π. (2005). Το Δημοτικό Σχολείο στην Κοινωνία της Πληροφορίας -
Από την Θεωρία στην Πράξη. «ΟΔΥΣΣΕΑΣ 2000-2004»: Σχεδιασμός και
Ανάπτυξη Συνεργατικών Δραστηριοτήτων από Απόσταση μέσω Τηλεδιάσκεψης
μεταξύ Δημοτικών Σχολείων της Κύπρου και της Ελλάδας. Πανεπιστήμιο Κρήτης
Παιδαγωγικό Τμήμα Δ.Ε, Διδασκαλείο Δ.Ε..
Αναστασιάδης Π. Επιμέλεια, (2008). Η Τηλεδιάσκεψη στην Υπηρεσία της Δία Βίου
Μάθησης και της Εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης. Αθήνα: Εκδόσεις Gutenberg.
Αναστασιάδης Π., Μανούσου Ε., Φιλιππούσης Γ., Σιάκας Σ., Κουκούλης Ν.,
Τομαζινάκης Α., Γκίζα Π., Μαστοράκη Ε., Σπανουδάκης Α., Καραγιάννη Δ.,
Καρβούνης Λ. (2011). Η Τηλεδιάσκεψη στην υπηρεσία της συνεργατικής
οικοδόμησης της γνώσης και της διαθεματικής προσέγγισης. Από τη Θεωρία στην
Πράξη: «ΟΔΥΣΣΕΑΣ 2011: Περιβάλλον – Μεσόγειος Θάλασσα- Ανανεώσιμες
Πηγές Ενέργειας». Στο Α.Λιοναράκης (Επιμ.) Πρακτικά του 6ου Διεθνούς
 Συνεδρίου Ανοικτής & εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης, Ελληνικό Ανοικτό
Πανεπιστήμιο, Ελληνικό Δίκτυο Ανοικτής & εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης,
Λουτράκι 2011. Ανακτημένο στις 30-01-2020 από
https://eproceedings.epublishing.ekt.gr/
Αναστασιάδης Π. (2017). «ΟΔΥΣΣΕΑΣ 2000-2015»: Σχολική Εξ Αποστάσεως
Εκπαίδευση με την χρήση των ΤΠΕ στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση. Μια
αποτίμηση της ερευνητικής συνεισφοράς, Open Education - The Journal for Open
and Distance Education and Educational Technology, Special Edition two “school
distance education”, 13/1, 88-128. Ανακτημένο στις 30-01-2020 από
https://eproceedings.epublishing.ekt.gr/
Ραλλιάς Δ., Αναστασιάδης Π., (2015). Δημιουργία διαδραστικού εκπαιδευτικού
υλικού με την μέθοδο της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης, Πρακτικά του 8 ου
Διεθνούς Συνεδρίου για την Ανοιχτή κι Εξ Αποστάσεως Μάθηση, Νοέμβριος
2015, Αθήνα, Ελλάδα. Ανακτημένο στις 30-01-2020 από
https://eproceedings.epublishing.ekt.gr/
Φιλιππούσης, Γ. (2012). Σχεδιασμός και Ανάπτυξη Εποικοδομητικής Διδακτικής
Προσέγγισης με έμφαση στην Κοινωνική Παρουσία. (Doctoral dissertation,
Πανεπιστήμιο Κρήτης, Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης).
Ανακτημένο στις 30-01-2020 από https://www.didaktorika.gr/eadd/