KABANATA 1

PANIMULA

Sanligan ng Pag-aaral

Nakapagpapahaba ng pagkawili at nagbibigay libangan sa mambabasa ang sulating pampanitikan.

Nagsisilbi ito bilang pambukas upang idilat ang mga mata sa realidad kung anong uri ang pamumuhay
meron dito sa Pilipinas. Ayon kay Buena (2014), layunin ng panitikan na ipakita ang kalagayan at
suliraning panlipunan ng lipunang kinabibilangan ng may-akda. Naipakikita rito ang paraan ng mga
tauhan sa pagsugpo sa sulitanin o kahalagahan ng lipunan na nagsisilbung gabay sa mga mambabasa sa
pagpuksa sa mga katulad na suliranin.

Ang maikling kwento ay isang anyo ng panitikan na nagtataglay ng maikling sanaysay tungkol sa

isang mahalagang pangyayari na bunga ng isang maikling guni-guni o kathang-isip ng may-akda, ayon
kay France (2018). Sa pamamagitan nito, may aral na mapupulot dito at maaring masalin-salin ang
kwento sa kasaluyukan at maging sa hinaharap. Kung susuriin ng maayos ang mga mahalagang aral mula
sa maikling kwento, dito papasok ang usaping sosyolohikal na akma sa kasalukuyang panahon sa
Pilipinas, di lamang sa Pilipinas maging sa buong mundo. Mapapansing maraming kabataan ngayon ay
mapanghusga sa kapwa at lalong mas mahirap na ang buhay ngayon, kailangang kumayod at magbanat
ng buto para matustusan ang pang-araw-araw na pangangailangan ngunit hindi parin maiwasan ang
mga suliranin sa buhay na maaaring magbigay inspirasyon at motibasyon o maaring maging dahilan ng
kahabag-habag na pamumuhay.

Ika nga ng isang kilalang artista, “People have an awful lot of problems that society has put on them and
a lot to work through because of it.” Pinatunayan naman ito ni Maninsay (2013), nang sabi niya na ang
lipunan ang pinakamalaking salik ng pagkahubog ng personalidad ng tao . Ang lipunan ang nagtulak sa
tao upang gawin at hindi gumawa ng mga bagay na maaaring makakabuti o makakasama sa kanya.”
Mahalaga na ang tao ay dapat magkaisa sa anumang gawain upang ang lahat ay magkaunawaan at
magkaroon ng matiwasay na sambayanan.

Ang mga akdang “Sandaang Damit” at “Si Intoy ang Siyokoy sa Klaye Marino” ang napili sapagkat
masasalamin sa mga akdang ito ang sosyolohikal na aspeto kung saang makikitang may suliranin ang
mga karakter sa lipunan na kinagagalawan nila.

Maikiling kuwento nag napili sapagkat may mapupulot na aral sa maiksi at madaling basahin na akda.
Sosyolohikal ang napiling teorya dahil mahalagang mapag-aralan ang ating lipunan at paano ito
nagtutugma sa mga kuwento na ating nababasa.

Maiintindihan lamang nang lubusan ang tunay na diwa at kahalagahan ng maikling kwento sa
buhay ng isang tao, kung gaano ito ka importante at kapaki-pakinabang sa kanila, matitiyak rin na mas
magiging maayos at kasiya-siya ang matatamo ng bawat isa dahil sabi nga nila bawat kwento ay
nagbibigay ng isang kakintaban sa puso’t isipan ng tao hango sa tunay na buhay at may makukuhang
gintong aral na hinding-hindi makakalimutan ng mambabasa habang siya ay nabubuhay.

1.2 Pahayag ng Layunin

Ang pag-aaral na ito ay naglalayong mangalap at sumuri ng dalawang maikling kwentong Pilipino
gamit ang teoryang sosyolohikal. Upang matamo ang pangkalahatang layuning ito, ang mga
mananaliksik ay bumuo ng mga sumusunod na layunin:

Mangalap ng dalawang maikling kwentong Pilipino;

Matukoy at masuri ang mga suliranin sa estado ng pamumuhay sa lipunan at ang pakikisalamuha ng tao
sa akda.

Masuri ang maikling kwento gamit ang teoryang sosyolohikal na nakatuon sa:

a.)Tauhan

b.) Tagpuan

1.3. Kahalagahan ng Pag-aral

Ang pag-aaral na ito ay magsisilbing tulay upang mapanatili at mapahalagahan ang mga akdang Filipino
ng sa gayon ito ay mapaunlad sa darating pang mga henerasyon. Kung kaya’t mahalaga ang pag-aaral na
ito sa mga sumusunod:

Larangan ng Panitikan

Ang pag-aaral na ito ay mahalaga sa larangan ng panitikan upang maging kasangkapan o reperensiya ang
aming mga nakalap na datos sa pagbuo ng bagong akda.Ito rin ay lubos na makakatulong upang palaguin
at pagyamanin ang mga akdang Filipino at manghikayat ng mga mambabasa upang sumulat rin ng
bagong akda.

Mga Mag-aaral

Ang pag-aaral na ito ay mahalaga sa mga mag-aaral sapagkat ito’y magbibigay sa kanila ng kaalaman
upang maiugnay ang dating kaalaman at karanasan sa kasalukuyang pinag-aaralan at ng makalikom rin
ng bagong ideya upang tumuklas rin ng panibagong mapag-aaralang akda

Mananaliksik sa Hinaharap
Ang pag-aaral na ito ay magsisilbing batayan o reperensiya sa anumang pagsusuring may kinalaman sa
mga akdang Filipino

1.4.Saklaw at Delimitasyon

Ang saklaw ng pag-aaral na ito ay nakabatay sa dalawang akdang Filipino at pagsusuri gamit ang
teoryang sosyolohikal na sumasalamin sa kalagayan sa lipunan,antas ng tao sa lipunan,pagkakapantay-
pantay sa lipunan at pakikisalamuha ng tao sa lipunan.Ang mga instrumentong ginamit sa pag-aaral na
ito ay ang mga akdang Filipino

Isinagawa ang pag-aaral na ito sa taong panuruang 2019.

KABANATA II

TEORITIKAL AT KONSEPTWAL NA LITERATURA

Inilalahad sa kabanatang ito ay ang komseptwal na literatura na naging batayan ng o sanlingan ng pag-
aaral na ito. Tinatalakay din sa kabanatang ito ang pananaliksik na literatura na kinapapalooban ng lokal
na pag-aaral at banyagang literatura. Ganoon din ang katuturan sa mga terminong ginamit sa pag-aaral
na ito.

2.1 Konseptual na Literatura

2.1.1 Panitikan

Ayon kay Luces (2018), ang kahalagahan ng pag-aaral ng panitikan ay lubos na kamanghamangha. Sa
pamamagitan ng pag aaral ng literatura at panitikan natin ay natuto ang mga mag-aaral sa kadahilanang
alam nila ang mga salik sa paggawa ng isnag akda. Sa kasalukuyan ay nasa modernong panahon na tayo
at hindi natin matatanggihan na hindi na masyado napapahalagahan ang pagbabasa sa ating panitikan.
Dulot na rin ng mga makabagong teknolohiya at iba pa.

Ayon naman sa panitikankarunungangbayan.blogspot.com (2015), ang panitikan ay nagsasabi o

nagpapahayag ng mga kaisipan, mga damdamin, mga karanasan, hangarin at diwa ng mga tao. At ito rin
ang pinakapayak na paglalarawan lalo na sa pagsulat ng tuwiran o tuluyan at patula. Malaki ang
naitutulong ng pantikan sa ating mga indibidwal na buhay, at sa buhay ng ating lipunan. Para sa akin
mahalaga ang pag-aaral tungkol sa panitikan dahil ito ay parte ng ating kultura at ito ay ipinama pa mg
ating mga ninuno. Ang panitikan ay nagsisisilbing kayamanan ng bansa. Upang makilala ang kalinangang
Pilipino, malaman ang ating minanang yaman ng kaisipan at taglay na katalinihan ng lahing ating
pinagmulan.
2.1.2 Maikling Kwento

Ayon kay France (2018), ang maikling kwento ay isang anyo ng panitikan na nagtataglay ng maikling
sanaysay tungkol sa isang mahalagang pangyayari na bunga ng isang maikling guni-guni o kathang-isip ng
may-akda. Karamihan ng maiikling kwento ay kayhang isip lamang o batay sa karasan ng isang tao na
nagtaglay at nag-iiwan ng impresyon sa mga bumabasa at nalikinig sa kwento.

Ayon kay Vanillae (2014) negatibo ang tunog ng salitang “panghuhusga” dahil nagpapahiwatig ito ng
pagkundena sa pagkatao ng isang tao. Ang pagiging mapanghusga ay hindi mabuting pag-uugali, dahil
pinasisinungalingan nito ang katotohanang ang lahat ay binibigyan ng Diyos ng pagkakataong magbago,
at ang lahat ay may sari-sariling kakapusan. Walang sinuman ang nagiging mas magaling sa
pamamagitan ng paghatol sa kahinaan ng iba. Walang karapatan ang isang lasenggo na hamakin ang
isang lulong sa droga dahil sa paniniwalang mas masahol ang pangalawa kaysa sa sarili. Hindi maaaring
pintasan ng isang addict sa TV ang isang addict sa sugal, dahil kung iisipin, pareho silang mayroong di
mabuting gawi. Walang kahit na sino ang may karapatang humatol sa kapwa sa paraang nagkukulong sa
kanila sa imahe ng masamang gawain. Sa madaling salita, hindi mo pwedeng markahan ang iyong kapwa
nang hindi ka magkakasala laban sa kanyang dignidad bilang.Sa kabilang banda, dapat din maunawaan
na ang paghusga ay hindi masama sa kanyang sarili. Ito ay pagdedetermina kung ang isang bagay ay
mabuti o masama. Bawat isa ay kailangang matutong humatol ng tama. Ang mga hukom ay naghuhusga;
ang mga magulang ay naghuhusga; ang mga guro ay naghuhusga. Lahat ng may kakayahang
magkumpara at magsuri ay naghuhusga. Bahagi ito ng ating kalikasan bilang tao, at ito ay mabuti.
Nagiging masama lang ang paghatol kung ang hinahatulan natin ay ang tao sa halip na ang kanyang
ginagawa. Maaari natin sabihing ang ginagawa ng isang partikular na tao ay masama, pero dapat tayong
mag-ingat na matatakan ang ating kapwa bilang masama

2.2 Teoretikal na Balangkas

Ang pananaw na ito ay nagbibigay ng pangunahing halaga sa tao, dahil dito ang tao ang sentro ng
daiigdig, ang sukatang bagay at panginoon ng kanyang kapalaran. Ang indibidwal na pagsusuri ng akda
ay nagkakaroon ng higit na matibay na kapit sa ugnayang namamagitan sa buhay ng mga tauhan at ng
mga puwersa ng lipunan o uniiral na suliraning panlipunan. Ang tao at ang kanyang mga saloobin at
damdamin ang naging pangunahing pakra rito. Pinahahalagahan ang kalayaan at isipan, ang ganap na
kagalingan ng henyo, at mga natatanging talino at kakayahan ng tao at kalikasan.

2.2.1 Sosyolohikal na Pananaw

Ayon kay Glenn (2010), tinitingnan ng mga sosyolohista ang pangkalahatang pattern sa pag-uugali ng
mga indibidwal na kasapi sa lipunan. Batid nating lahat na kahit iba-iba ang mga tao, hinuhubog pa rin
ng lipunan ang kanilang kaisipan. Ito ang natatanging pananaw na dapat batid ng mga nagsusuri ng
lipunan.
KABANATA III

METHODOLOHIYA

Sa kabanatang ito, inilahad dito ang Disenyo ng Pag-aaral, Daloy ng Pag-aaral, Instrumento ng Pag-aaral,
Paraan ng paglilikom ng Datos, at ang Paraan ng Pagsusuri.

3.1 Disenyo ng pag-aaral

Ang pag-aaral na ito ay kuwalitatibong pananaliksik. Ang intensyon ng mga mananaliskik ay matukoy at
masuri ang mga napiling maikling kuwento na gumagamit ng teoryang sosyolohikal. Ang pag-aaral na ito
ay masuri ang dalawang napiling maikling kuwento na gumagamit ng sosyolohikal natuon sa: akda,
tauhan at tagpuan.

3.2 Daloy ng pag-aaral

Ang mga hakbang na sundin ng mga mananaliksik upang mabuo ang pag-aaral ay: (1) Pagbuo ng layunin
para sa pag-aaral. (2) Pagpili ng dalawang maikling kuewntong Filipino, (3) pababasa ng maikling
kuwento at suriin ang mga ito. (4) Paghahanda ng ulat sa pananaliksik.

Ang paghahanda ng pag-aaral

Paggawa ng layunin ng mga mananaliksik

Paghanap at pagpili ng maikling kuwento

Pagbasa ng mga maikling kuwentong napili

Pagbuo ng pagsusuri

Pag-uulat sa pananaliksik

3.3 Instrumento ng pag-aaral

Ang instrumentong gagamitin sa pananaliksik na ito ay ang internet kung saan makikita ang dalawang
maikling kuwento na babasahin ng mga mananaliksik upang makakalap ang mga impormasyon.

Ang bawat maikling kuwento ay kakikitaan ng mga umiiral na suliraning panlipunan at mga pamaraan ng
mga tauhan sa pagsugpo sa suliranin.

Ang dalawang teksto ay sinuri gamit ng teoryang sosyolohikal na nakaatuon sa mga kaapihang dinanas
ng tauhan sa kuwento at mga tunay na nangyayari sa lipunan.

3.4 Paglilikom ng datos

Ang unang hakbang ng mga mananaliksik ay nangalap ng mga maikling kuwento gamit ang internet. Ang
mga maikling kuwento ay pinili batay sa kraytiryang binuo ng mga mananaliksik. Dalawang maikling
kuwento ang napili upang suriin ng mga mananaliksik gamit ang teoryang sosyolinggwistiko. Pagkatapos
ay tinukoy at sinuri ang mga suliraning panlipunan at mga dinanas ng mga tauhan makikita sa dalawang
maikling kuwento.

KABANATA IV

PAAGLALAHAD, PAGSUSURI, AT INTERPRETASYON NG MGA DATOS

Sa kabanatang ito, ilalahad ng mga mananaliksik ang pagsusri at interpretasyon ng mga datos
base sa maikling kwentong “Sandaan Damit” at “Si Intoy ang Siyokoy sa Kalye Marino”.

4.1 Tauhan

Sandaang Damit
Batang Babae

Ang batang babae ang pangunahing tauhan sa kuwento, sa kanya umikot ang buong akda.
Ipinakita sa akda ang panunukso sa kanya ng kanyang mga kaklase dahil sa kanyang lumang damit at
baon na tinapay.

Makikita kung paano napektuhan ang babae sa mga sinasabi at kung paano siya hindi
masyadong bigyang panisin ng kanyang mga kaklase. Ayon sa Committee on Economic, Social, and
Cultural Rights, ang diskriminasyon ay nangyayari kung ang isang tao ay hindi natatrato ng pantay sa iba
pang mga tao sa kanilang kinagagalawang lipunan. Ito ay naipakita sa akda ang kung paano tinrato ang
babae ng kanyang mga kaklase.

Mga Kaklase

Sila ang mga nang husga sa batang babae dahil sa kanyang pananamit at baon. Sila ay mga
nakakataas o medyo angat sa lipunan.

Maihahalintulad ito sa lipunan na mapanghusga sa mga nasa mababang estado ng pamumuhay. Ang
lipunan na hinuhusgahan ang mga naghihirap imbes na tulungan sila. Ang batang babae bilang ang
nakabababang parte ng lipunan, habang ang mga kaklase niya ang mga nakakaangat sa lipunan.

Si Intoy ang Siyokoy sa Kalye Marino

Intoy

Siya ang pangunahing tauhan sa kwentong ito. Si Intoy ay imahe ng isang binatang puno ng pangarap,
handang harapin ang anumang hirap at may malasakit sa kapwa. Ang kanyang pisikal na kaanyuan ay
sumasalamin lamang sa matitinding hirap na naranasan niya sa pagtatrabaho sa Kalye Marino.

Doray

Si Doray ay isang babaeng representasyon lamang ng milyun-milyong kababaihan sa Pilipinas na

handang ikalakal ang dangal at puri para lamang malamnan ang kumakalam na sikmura at may
maipangtustos sa pamilya.

Bertong Baka

Siya ang kaibigan ni Intoy. Sa kanyang estilo ng pananalita at mga impormasyong lumalabas mula sa
kanya,kitang-kita ang kawalan niya ng pinag-aralan. At dahil sa mga kwento niya ukol sa pandadali niya
sa iba’t-ibang babae sa kanilang lugar, nabatid naming siya ang uri ng lalaking hindi rumirespeto sa
kababaihan at tinitingnan lang ang mga ito bilang parausan.
4.2 Tagpuan

Sandaang Damit

Ang tagpuan ng akda ay sa paaralang kung saan karamihan sa mga mag-aaral ay mga anak-
mayaman. Kaya napakadali sa kanila na husgahan ang batang babae sa akda. Hindi maikakailang na
makikita pa rin ang ganitong mga pangyayari sa lipunan ngayon. Ayon kay Hernawan (2017), ang mga
nasa mababang antas ay mas kadalasang nakakaramdam ng panghuhusga sa pamamagitan ng
“insecurities and scared mindset”. Mayroon rin mga kaso ng pangmamaltrato ng mga matataas sa mga
mas mababa sa kanila na kahit papaano ay nasasalamin parin sa panahon ngayon.

Si Intoy ang Siyokoy sa Kalye Marino

Ang tagpuan base sa istorya ay isang kalye sa lungsod ng Cavite kung saan karamihan ay pagtatahong
ang hanapbuhay at salat sa karangyaan ng buhay hanggang sa punto na nagbebenta ang kababaihan ng
‘tilapia’ sa mga parokyano.

Ang dalawang akda ay kapwang tumatalakay sa mag suliranin na kaugnay ng estado sa buhay at kung
paano gumalaw ang mga tao sa lipunan ayon sa kanilang estado. Ayon kay John Harsanyi, isang
ekonomista, maliban sa economic payoffs, ang estado sa buhay ng isang tao ay isa sa mga
mahahalagang salik na makakaapekto sa social behaviour ng isang tao. Sinisuportahan rin ng pag-aaral
ni PJ Henry, isang sikolohista ng DePaul University, ang sinabi ni Harsayni. Ayon kay Henry, sa mga
rehiyon na may masmababang pamumuhay, mas laganap ang karahasan at kung ano pang di kanais-nais
sa isang lipunan.¤

KABANATA V

BUOD, KONKLUSYON, REKOMENDASYON

5.1. Buod

Ang pag-aaral na ito ay isang kwalitatibong pananaliksik. Palarawang-pasuri ang disenyong ginamit dito.
Ang pag-aaral na ito ay isang pasuri ng dalawang kwentong pilipino teoryang sosyolohikal bilang batayan
ng pagsusuri. Ang layunin ng pag-aaral na ito ay ang pagtukoy at pagsuri ng estado sa buhay at kung
paano gumagalaw ang mga tao sa lipunan ayon sa kanilang estado.

Ang dalawang maikling kwentong "Sandaang Damit" at "Si Intoy ang Siyokoy sa Kalye Marino" ay
ang kwentong pilipino na ginamit bilang instrument ng mga mananaliksik.

Sa ginawang pag-aaral, natuklasan ng mga mananaliksik na ang dalawang maikling kwentong

pilipino ay nagpapakita kung paano minamaliit ang mga taong nakakataas sa kanila. Pinapakita din dito
kung paano nakakaapekto ang estado ng buhay ng isang tao kung paano siya gumalaw ayon sa kanyang
lipunan.
5.2. Konklusyon

Batay sa resulta ng pagsusuring isinagawa ng mga mananaliksik, nagsasaad ang mga kwentong ito kung
paano makipagsalamuha ang mga mas nakakaangat sa mga taong nasa mababang uri ng tao sa lipunan.

Batay sa mga pagsusuring isinagawa ng mga mananaliksik, naipapakita rito kung paano ang mas
nakaaangat sa lipunan makipagsalamuha sa ibang tao. Sinasaad dito kung paano nila maliitin ang ibang
tao. Sinasaad din dito ang kaibahan ng pag trato nila sa mga taong nasa mababang uri ng lipunan.

Naipakita dito ang kaibahan ng takbo ng isip ng tao sa pakikipagsalamuha. Maliban dito, ang
kahalagahan ng pag-unawa sa kapwa ang kinakailangan upang maintindihan ang kanilang estado.

Isa mga ipinapakita sa pagsusuring isinagawa ay ang kahalagahan ng pakikipagsalamuha ng maayos sa

ibang tao na walang inaapakan at masasaktan. Magpakita ng maayos na relasyon kahit ito'y hindi natin
ka lebel. Mahalaga ang maayos na pakikipagkomunikasyon kaysa isipin ang estado ng bawat tao.

5.3. Rekomendasyon

Batay sa mga natuklasan sa pananaliksik, iminumungkahi ng mga mananaliksik ang mga sumusunod na
rekomendasyon:

1. Iminumungkahi ng mga mananaliksik na bigyang pansin ang mga kwentong may kaugnayan sa
pakikipagsalamuha ng tao sa ibang tao at palawakin ang pagsusuri ukol dito.

2. Iminumungkahi rin ng mananaliksik na gumamit ng ibang teorya upang masuri nang mabuti ang mga
kwentong ito.

3. Iminumungkahi ng mga mananaliksik na palawakin ang elementong ginamit sa pagsusuri at

palawakim ang pang-unawa sa mga kwentong sinuri.

APENDIKS

CURRICULUM VITAE

Pangalan: John Paul F. Acervo

Araw ng Kapanganakan: Hunyo 30, 2001

Tirahan: Sta. Clara Lamitan City Basilan Province

Elementarya: Santa Clara Elementary School

Sekondarya: Universal College of Southeast and Asia Pacific