You are on page 1of 57

Дискретна математика

2018/2019

1
2
Литерартура
o Kenneth H. Rosen, AT&T Laboratories , DISCRETE
MATHEMATICS AND ITS APPLICATIONS, SIXTH
EDITION International Edition 2007. The McGraw-Hill
Companies, 2007, ISBN-13: 978-007-124474-9

www.finki.ukim.mk www.facebook.com/FINKI.ukim.mk www.twitter.com/FINKIedu


Исказно сметање

3
4 Исказно сметање

oИсказната логика е логика на сложени


искази кои се градат од поедноставни
реченици и користење на таканаречени George Boole
Булови сврзници. (1815-1864)

Некои примени во информатиката


-дизајнирање на дигитални електронски кола,
-изразување на услови во програми,
-прашалници за бази на податоци и машини за
Aristotel
пребарување. (384 B.C. –
322 B.C.)
www.finki.ukim.mk www.facebook.com/FINKI.ukim.mk www.twitter.com/FINKIedu
5 Дефиниција на ИСКАЗ

Дефиниција: ИСКАЗ (се означува со p, q, r, …) е:


декларативна реченица (т.е. изјава) со одредено
конкретно значење, која има вистинитосна
вредност која е точна (Т) или неточна ( или F), но
не и двете или нешто “помеѓу“
• Но, може и да не ја знаете соодветната вистинитосна
вредност,
• и, вистинитосната вредност може да зависи од
ситуацијата или контекстот.

www.finki.ukim.mk www.facebook.com/FINKI.ukim.mk www.twitter.com/FINKIedu


6 Примери на искази

o “Надвор врне.” (во дадена ситуација.)


o “Студирам на ФИНКИ.”
o “2 + 2 = 5”
o Следните реченици не се искази:
o “Колку е часот?”
o “Ла ла ла ла ла.”
o “Направи го тоа!”
o “Јаболкото е вкусно овошје”
o “1 + 2”

www.finki.ukim.mk www.facebook.com/FINKI.ukim.mk www.twitter.com/FINKIedu


7
Логички оператори или логички
сврзници

Оператор или сврзник комбинира еден или повеќе


изрази во поголем израз.
– Унарните оператори дејствуваат на еден израз;
– Бинарни оператори дејствуваат на два изрази.
– n-арните оператори дејствуваат на n изрази
Логички (исказни или Булови) оператори
дејствуваат на искази (или нивни
вистинитосни вредности).

www.finki.ukim.mk www.facebook.com/FINKI.ukim.mk www.twitter.com/FINKIedu


8 Попознати Булови оператори

Формално име Назив Арност Симбол

Негација НЕ (NOT) Унарна ¬


Конјункција И (AND) Бинарна 
Дисјункција ИЛИ (OR) Бинарна 
Екслузивна дисјункција Или-или Бинарна 
(XOR)
Импликација ПОВЛЕКУВА Бинарна 
(IMPLIES)
Еквиваленција АККО (IFF) Бинарна 

www.finki.ukim.mk www.facebook.com/FINKI.ukim.mk www.twitter.com/FINKIedu


9 Негација на исказ

Унарниот оператор негација “¬” (НЕ) го


трансформира одреден исказ во неговата логичка
негација.
Пример: ако p = “Студирам на ФИНКИ.”
тогаш ¬p = “Не студирам на ФИНКИ.”
o Вистинитосна таблица за
p p
негација: T 
T :≡ Точно;  :≡ Неточно
“:≡” значи “е дефинирано со”  T
www.finki.ukim.mk www.facebook.com/FINKI.ukim.mk www.twitter.com/FINKIedu
10 Конјункција на искази

Бинарниот оператор конјункција “” (И)


комбинира два искази за формирање на
нивна логичка конјункција.
oND
Пример: Ако
p=“Ќе ручам салата.” и
q=“Ќе вечерам риба.”, тогаш pq=“Ќе
ручам салата и ќе вечерам риба.”

Аналогија: “” изгледа како “A”, од “ND”


www.finki.ukim.mk www.facebook.com/FINKI.ukim.mk www.twitter.com/FINKIedu
11
Таблица на вистинитост на
конјункција

Конјункција е точна само ако и двата искази се


точни.
o Забелешка. ¬ и  операторите заедно се
доволни за изразување на било која Булова
вистинитосна таблица! (т.е. тие се универзални
оператори) p q pq
  
  
  
  
www.finki.ukim.mk www.facebook.com/FINKI.ukim.mk www.twitter.com/FINKIedu
12 Дисјункција на искази

Бинарниот оператор дисјункција “” (ИЛИ)


комбинира два искази во нивна логичка
дисјункција.

o p=“Вардар тече низ Скопје.” 


o q=“Скопје е главен град на Р.М.” Удар со “секира” или
го дели дрвото, па
o pq=“Вардар тече низ Скопје или “”
може да го земете
првото парче ИЛИ
Скопје е главен град на Р.М.” другото или и двете.

www.finki.ukim.mk www.facebook.com/FINKI.ukim.mk www.twitter.com/FINKIedu


13
Таблица на вистинитост на
дисјункција

pq значи дека p е точно, p q pq


или q е точно, или
и двете се точни!   
o Овој оператор е познат и како   
инклузивно или   
со значење дека ја
вклучува можноста и   
двата искази p и q да се точни.
Дисјункција на два искази е неточна само ако и
двата искази се неточни.
o Забелешка.“¬” и “” заедно се исто така
универзални оператори.
www.finki.ukim.mk www.facebook.com/FINKI.ukim.mk www.twitter.com/FINKIedu
14
Исклучителна дисјункција

Бинарниот исклучително или оператор “” (XOR)


комбинира два искази да формираат нивнo логичко
“исклучително или“.
o Пример:
p = “Ќе го научам материјалот,”
q = “Нема да го положам испитот,”
p  q = “Или ќе го научам материјалот или нема
да го положам испитот“ (но не и двете)“

www.finki.ukim.mk www.facebook.com/FINKI.ukim.mk www.twitter.com/FINKIedu


15
Таблица на вистинитост на
исклучително или

pq значи дека p е точно, p q pq


или q е точно, но не и двете!   
  T
o Се нарекува исклучително или
затоа што ја исклучува
  T
можноста дека и двата искази ,   
p и q се точни.
o Забелешка. “¬” и “” заедно не се универзални.

www.finki.ukim.mk www.facebook.com/FINKI.ukim.mk www.twitter.com/FINKIedu


16 Импликација

Импликацијата p  q значи дека p го повлекува q.


Значи ако p е точно, тогаш q е точно; но ако p е
неточно тогаш q може да биде или точно или
неточно.
o На пример, нека p = “Учиш напорно.”
q = “Ќе добиеш висока оценка.”
o p  q = “Ако учиш напорно ќе добиеш висока
оценка.”

www.finki.ukim.mk www.facebook.com/FINKI.ukim.mk www.twitter.com/FINKIedu


17
Таблица на вистинитост на
импликација

p  q е неточно само кога p q pq


p е точно но q е неточно.
  T
o p  q не значи дека p   
е причина за q!
  
o p  q не е потребно   T
p или q да се воопшто точни!
o На пример “(1=0)  слоновите можат да летаат”
е ТОЧНО!

www.finki.ukim.mk www.facebook.com/FINKI.ukim.mk www.twitter.com/FINKIedu


18
Како да се запамети таблицата на
вистинитост за импликација

Да претоставиме дека од владата на РМ ветила:


o Ако нашата кошаркарска репрезентација земе медал, ќе им
приредиме голем пречек на аеродром.
Кога можеме да сметаме дека владата не излажала?
Ако нашата репрезетација навистина земе медал, сите ќе
очекуваме таа да го исполни ветувањето и да организира
пречек на аеродром. Но и ако не земе медал, а владата
сепак организира пречек на аеродром, нема да се
чувствуваме измамени. Нема да се чувствуваме измамени
ни ако владата не организира пречек на аеродром кога
репрезентацијата не зела медал.
Значи, навивачите ќе се чувствуваат излажани само во еден
случај, кога репрезентацијата зела медал, а владата нема да
организира пречек.
www.finki.ukim.mk www.facebook.com/FINKI.ukim.mk www.twitter.com/FINKIedu
19
Примери на импликација

o “Ако овој час воопшто заврши, тогаш сонцето ќе


изгрее утре.” Точно или Неточно?

o “Ако вторник е ден од неделата, тогаш јас сум


пингвин.” Точно или Неточно?

o “Ако 1+1=6, тогаш Иванов е претседател на


Македонија.”
Точно или Неточно?
o “Ако месечината е направена од сирење, тогаш јас
сум побогата од Бил Гејтс.” Точно или Неточно?
www.finki.ukim.mk www.facebook.com/FINKI.ukim.mk www.twitter.com/FINKIedu
20
Различни записи p  q во
говорниот јазик

•“p го повлекува q” •“p само ако q”


•“Ако p, тогаш q” •“p е доволно за q”
•“Ако p, q” •“q е потребно за p”
•“Кога p, q” •“q следи од p”
•“Секогаш кога p, q” •“q е имплицирано од p”
•“q ако p”
•“q кога p”
•“q секогаш кога p”

www.finki.ukim.mk www.facebook.com/FINKI.ukim.mk www.twitter.com/FINKIedu


21
Примери за различните записи на
p  q во говорниот јазик
•“Ако p, тогаш q”
• Ако не отидам на училиште, тогаш ќе мора да однесам оправдување.
•“Ако p, q”
• Ако одиме на стадион, ќе седиме на северната трибина.
•“p повлекува q”
• x+1=3 повлекува х=2 (ако x+1=3, тогаш х=2 )
•“кога p, q”
• Кога ќе се разбудам, ќе ти се јавам.
•“секогаш кога p, q”
• Секогаш кога одиме на излет, врне.
•q ако p”
• Не можам да ги решам задачите ако не сум го прочитала предавањето.
•“q кога p”
• Учениците влегуваат во училницата кога ќе заѕвони ѕвончето.

www.finki.ukim.mk www.facebook.com/FINKI.ukim.mk www.twitter.com/FINKIedu


22
Примери за различните записи на
p  q во говорниот јазик
•“q секогаш кога p”
• Професорот ме прашува секогаш кога нема да дигнам рака.
•“p само ако q”
• Тестот ќе го решам само ако го научам материјалот.
•“p е доволно за q”
• Да одговорам на три прашања е доволно за да положам.
•“q е потребно за p”
• За да положам потребно е да одговорам на 3 прашања.
•“q следи од p”
• Неговото унапредување во фирмата следи од тоа што тој многу работи
•“q е имплицирано од p”
• х=1 е имплицирано од х+1=2

www.finki.ukim.mk www.facebook.com/FINKI.ukim.mk www.twitter.com/FINKIedu


Може да настане забуна меѓу “Ако p, q”
23
и“Само ако p, q”

 Нека p: Добивам нов компјутер, q: Го положувам испитот.


o Да претпоставиме дека на родителите сте им рекле:
• Ако добијам нов компјутер, ќе го положам испитот (ако p, q)
• Со оваа изјава ветувате дека ако добиете нов компјутер ќе го
положите испитот, но може да го положите испитот дури и
да не добиете нов комјутер. Ветувањето нема да биде
исполнето ако сте добиле нов компјутер, а испитот не сте го
положиле.

• Само ако добијам нов комјутер, ќе го положам испитот. (само


ако p, q)
• Со оваа изјава кажувате дека нема шанси испитот да се
положи без нов компјутер. Сега не би било лага ако не сте го
положиле испитот, а сте добиле нов компјутер, но лага би
било ако положите, а не сте добиле нов компјутер (значи
новиот комјутер не бил неопходен за положувањето на
испитот).
www.finki.ukim.mk www.facebook.com/FINKI.ukim.mk www.twitter.com/FINKIedu
24
“Ако p тогаш q” и
“p само ако q”

Нека
o p: Сте добиле премија на лото и
o q: Сте уплатиле ливче за лото
o Ако p тогаш q
o Ако сте добиле премија на лото тогаш сте уплатиле
ливче за лото
o p само ако q
o Ќе добиете премија на лото само ако уплатите ливче за
лото.

www.finki.ukim.mk www.facebook.com/FINKI.ukim.mk www.twitter.com/FINKIedu


25 Еквиваленција

Еквиваленција p  q значи дека p е точно ако и


само ако (акко) q е точно.
Пример
op = “Партијата XXX има премиер.”
oq = “Партијата XXX победува на изборите.”
op  q = “Партијата XXX ќе има премиер ако и само
ако партијата XXX ги добие изборите.“

www.finki.ukim.mk www.facebook.com/FINKI.ukim.mk www.twitter.com/FINKIedu


26
Таблица на вистинитост на
еквиваленција
p  q значи дека p и q p q pq
имаат иста вистинитосна T T T
вредност. T  
o Забелешка. Вистинитосната
 T 
таблица е спротивна на таа на !
  T
• Според тоа, p  q значи ¬(p  q)
o p  q не значи дека p и q се точни или дека било
кое од нив е причина за другото или дека имаат
иста причина.

www.finki.ukim.mk www.facebook.com/FINKI.ukim.mk www.twitter.com/FINKIedu


27 Предност на логички сврзници

o За да се утврди вистинитоста на некој сложен исказ


може да се направи таблица во која постепено ќе се
определат вредностите на секој дел од сложениот
исказ. Притоа треба да се има предвид предноста на
логичките оператори. Истата е дадена во следната
таблица Таблица на предност на оператори
Оператор Предност
 1
 2
 3
 4
 5
www.finki.ukim.mk www.facebook.com/FINKI.ukim.mk www.twitter.com/FINKIedu
Преведување на реченици од
28
говорниот јазик

o Постојат повеќе причини за преведување на


реченици од говорниот јазик
• Ја оттргнуваат двосмисленоста
• Реченицата која е преведена во логички
јазик полесно може да се анализира и да се
најде нејзината вистинитосна вредност

www.finki.ukim.mk www.facebook.com/FINKI.ukim.mk www.twitter.com/FINKIedu


29
Говорни реченици со симболички
јазик
o Нека се дадени исказите
a: “Имате пристап до интернет од лабораторија“,
c: “Вие сте студент на ФИНКИ“ и
f: “Вие сте бруцош“ тогаш
o Имате пристап на интернет од лабораторија ако сте
студент на ФИНКИ или не сте бруцош.
• (c   f)  a
o Имате пристап на интернет од лабораторија само
ако сте студент на ФИНКИ или не сте бруцош.
a  (c   f)
www.finki.ukim.mk www.facebook.com/FINKI.ukim.mk www.twitter.com/FINKIedu
30
Говорни реченици со симболички
јазик
o Нека се дадени исказите
r: “Можете да се возите на ролер костер”,
f: “Пониски сте од 120 см“ и
s: “Постари сте од 16 години“. Тогаш
o Ако сте пониски од 120 см, а не сте постари од 16
години, не можете да се возите на ролер костер.
(f   s)   r
o Можете да се возите на ролер костер само ако сте
повисоки од 120 см или сте постари од 16 години
r  ( f  s)
www.finki.ukim.mk www.facebook.com/FINKI.ukim.mk www.twitter.com/FINKIedu
31 Системски спецификации

o Кога се бара да се изготви некаков систем,


барањата од страна на клиентот се даваат во
говорен јазик.
o Едно такво барање се нарекува спецификација
• Пример: Автоматскиот одговор не може да биде
испратен кога системот е полн.
o Спецификациите на еден систем се конзистентни,
ако не содржат конфликтни побарувања
(побарувања кои не се можни заедно).

www.finki.ukim.mk www.facebook.com/FINKI.ukim.mk www.twitter.com/FINKIedu


32
Системски спецификации

o Проверете дали спецификациите се конзистентни:


• Дијагностичката порака се става во баферот или се препраќа.
• Дијагностичката порака не се става во бафер.
• Ако дијагностичката порака се стави во бафер тогаш таа се препраќа.
• p: Дијагностичката порака се става во баферот, q: Дијагностичката
порака се препраќа
• (pq)p(pq) може да биде Т ако p и qT – па системот е
конзистентен
o Дали е конзистентен системот ако се додаде
спецификацијата: Дијагностичката порака не се препраќа
• Се додава q- па системот не е конзистентен

www.finki.ukim.mk www.facebook.com/FINKI.ukim.mk www.twitter.com/FINKIedu


Дискретна математика 1

Исказни еквиваленции

33
34
Вовед

o Замена на едно тврдење со друго кое има иста


вистинитосна вредност
o Во конструкцијата на математичките аргументи
многу се користат методите со кои се изведуваат
искази со иста вистинитосна вредност, како дадени
сложени искази.
• “Сложен исказ” се однесува на израз формиран од
исказни промеливи со користење на логички оператори.

www.finki.ukim.mk www.facebook.com/FINKI.ukim.mk www.twitter.com/FINKIedu


35
Сложени искази или исказни
формули

o Определуваме множество симболи од кои ќе


градиме сложени изрази. Ова множество го
сочинуваат:
o исказните букви односно исказните променливи: p,
q, r, s, t,…,
o логичките константи: T, ,
o логичките сврзници: , , , ,  и 
o помошните симболи: ( , ).
o Со помош на овие симболи постепено ќе ги
градиме оние сложени изрази кои ќе ги викаме
исказни формули.

www.finki.ukim.mk www.facebook.com/FINKI.ukim.mk www.twitter.com/FINKIedu


36
Исказни формули

o Исказните формули ги означуваме со:


A, B, C, D, или , , , . . . или
A(p, q) или (p1, p2, . . . , pn) или едноставно со p,
q, r, s….

o Секоја исказна формула определува функција на


вистинитост која може да се претстави со
соодветна таблица на вистинитост.

www.finki.ukim.mk www.facebook.com/FINKI.ukim.mk www.twitter.com/FINKIedu


37
Исказна формула – пример 1

o Секоја исказна формула определува функција на


вистинитост која може да се претстави со
соодветна таблица на вистинитост.
o Да се напише таблица на вистинитост за следнава
исказна формула

(p  q)  (q  r)  (p  r)

www.finki.ukim.mk www.facebook.com/FINKI.ukim.mk www.twitter.com/FINKIedu


38
(p  q)  (q  r)  (p  r)

p q r pq qr pr (pq)(qr) (pq)(qr)(pr)


T T T T T T T T
T T  T    T
T  T  T   T
T    T   T
 T T T T T T T
 T  T  T  T
  T T T T T T
   T T T T T

www.finki.ukim.mk www.facebook.com/FINKI.ukim.mk www.twitter.com/FINKIedu


39
Задоволива исказна формула

Дефиниција. За една исказна формула велиме дека е


задоволлива (остварлива) ако постојат вистинитосни
вредности на променливите за кои исказната формула е
точна.

www.finki.ukim.mk www.facebook.com/FINKI.ukim.mk www.twitter.com/FINKIedu


40
Исказна формула- пример 2

o Да се провери дали исказната формула

(p  q)  (p  r)  q

е задоволлива. (Односно: дали постојат


вистинитосни вредности на променливите за кои
формулата ќе прими вредност Т?).

www.finki.ukim.mk www.facebook.com/FINKI.ukim.mk www.twitter.com/FINKIedu


41
Исказна формула- пример 2

o Нека со  ја означиме формулата


(p  q)  (p  r)  q
со  ја означиме формулата (p  q), а
со  формулата (p  r)  q.
Вредноста на формулата  ја означуваме со ().

www.finki.ukim.mk www.facebook.com/FINKI.ukim.mk www.twitter.com/FINKIedu


42
Исказна формула- пример 2

()=T, ако
()=T и ()=T или
()= и ()=T или
()= и ()= .
Нека ()= и ()=T.
Од ()= следи (p)= и (q)= .

www.finki.ukim.mk www.facebook.com/FINKI.ukim.mk www.twitter.com/FINKIedu


43
Исказна формула- пример 2

Ако се замени во  се добива вредноста на r:


((p  r)  q)=T
((Т  r)  Т)=T
Од замената се гледа дека за која било вредност на
r, ()=T, па една вредност на исказните променливи
за кои формулата прима вредност Т е:
(p)=, (q)= и (r)=Т.

www.finki.ukim.mk www.facebook.com/FINKI.ukim.mk www.twitter.com/FINKIedu


44
Тавтологии и контрадикции

Дефиниција: Тавтологија е исказна формула која е точна


за која било вистинитосна вредност на исказните
променливи кои ја сочинуваат, односно формула која
секогаш е точна.
Примери: p  p; (p  q)  (p  q) ;
Дефиниција: Контрадикција е исказна формула која е
неточна за која било вистинитосна вредност на исказните
променливи кои ја сочинуваат, односно формула која
секогаш е неточна.
Пример: p  p; pp;
Останатите исказни формули велиме дека се
непредвидливи или контингенции.

www.finki.ukim.mk www.facebook.com/FINKI.ukim.mk www.twitter.com/FINKIedu


45
Логички еквивалентности

o Два синтаксички (т.е. текстуално) различни изрази


можат да бидат семантички идентични (т.е. имаат
исто значење). Во тој случај велиме дека се логички
еквивалентни.
o За две исказни формули  и  кои имаат исти
вистинитосни вредности за кои било вредности на
променливите велиме дека се логички
еквивалентни. Тогаш пишуваме    или   .

www.finki.ukim.mk www.facebook.com/FINKI.ukim.mk www.twitter.com/FINKIedu


46 Пример
o Покажи дека (p  q) и p  q се логички еквивалентни.
p q pq (pq) p q p  q
T T T    
T  T   T 
 T T  T  
   T T T T

 Покажи дека p  q и p  q се логички еквивалентни.

p q p pq pq

T T  T T
T    
 T T T T
  T T T
www.finki.ukim.mk www.facebook.com/FINKI.ukim.mk www.twitter.com/FINKIedu
47
Логички еквиваленции
Логички закони

o Закони за идентитет (т.е. за нула)


• pTp
• pp

o Закони за доминација
• pTТ
• p

www.finki.ukim.mk www.facebook.com/FINKI.ukim.mk www.twitter.com/FINKIedu


48
Логички еквиваленции
Логички закони

o Закони за идемпотентност
• ppp
• ppp

o Закон за двојна негација


• (p)  p

www.finki.ukim.mk www.facebook.com/FINKI.ukim.mk www.twitter.com/FINKIedu


49
Логички еквиваленции
Логички закони

o Комутативни закони
• (p  q)  (q  p)
• (p  q)  (q  p)
o Асоцијативни закони
• (p  q)  r  p  (q  r)
• (p  q)  r  p  (q  r)
o Дистрибутивни закони
• p  (q  r)  (p  q)  (p  r)
• p  (q  r)  (p  q)  (p  r)
www.finki.ukim.mk www.facebook.com/FINKI.ukim.mk www.twitter.com/FINKIedu
50
Логички еквиваленции
Логички закони

o Де Морганови закони
• (p  q)  p  q
• (p  q)  p  q
o Закони за апсорпција
• p  (p  q)  p
• p  (p  q)  p
o Закони за негација
• p  p  T
• p  p  
www.finki.ukim.mk www.facebook.com/FINKI.ukim.mk www.twitter.com/FINKIedu
51
Обопштени Де Морганови Закони

o (p1  p2  …  pn)  p1   p2  …   pn

o (p1  p2  …  pn)  p1   p2  …   pn

www.finki.ukim.mk www.facebook.com/FINKI.ukim.mk www.twitter.com/FINKIedu


52
Логички еквиваленции кои
вклучуваат условни тврдења
o p  q  p  q (закон за замена на импликација)
• Ако ја погледнеме табелата на вистинитост за импликација се гледа
дека импликацијата е точна ако р е неточно или ако q е точно и
обратно.
o p  q  q  p (контрапозиција)
• p  q значи дека ако е точно p тогаш мора и q да биде точно. Оттука
не може q да биде неточно а p да е точно, т.е. мора да важи дека ако
q е неточно, тогаш и p е неточно.
o p  q  (p  q)  (q  p) (закон за замена на еквиваленција)
• Ако p и q се еквивалентни, тогаш и од p следи q и од q следи p

www.finki.ukim.mk www.facebook.com/FINKI.ukim.mk www.twitter.com/FINKIedu


53
Логички еквиваленции кои
вклучуваат условни тврдења
o (p  q)  (p  r )  p  (q  r)
• Ако знаеме дека p го повлекува q и дека p го повлекува r, тогаш ако p е
точно ќе бидат точни и q и r. Важи и обратното.
o (p  r)  (q  r )  (p  q)  r
• Ако знаеме дека r следува од p и дека r следува од q, тогаш за да
заклучиме дека r е точно, доволно е едно од p или q да биде точно.
Обратно, ако знаеме дека е доволно едно од p или q да биде точно за да
заклучиме дека и r е точно, тогаш тоа може да биде комбинацијата p да е
точно, a q да е неточно, од каде ќе важи p  r. Исто така тоа може да биде
комбинацијата p да е неточно, a q да е точно, од каде ќе важи q  r.
o (p  q)  (p  r )  p  (q  r)
• Ако знаеме дека барем една од импликациите p го повлекува q и p го
повлекува r е точна, тогаш ако p е точно барем едно од q и r ќе биде точно.
Исто важи и обратното.
o (p  r)  (q  r )  (p  q)  r
• Ако знаеме дека r е последица од барем едно од p или q, тогаш за да
заклучиме дека r е точно, мора да бидат точни и p и q. Обратно, ако мора и
p и q да се точни за да заклучиме дека r е точно, тогаш барем едно од нив
две е услов за да важи r.
www.finki.ukim.mk www.facebook.com/FINKI.ukim.mk www.twitter.com/FINKIedu
54
Логички еквиваленции кои
вклучуваат двојноусловни тврдења
o p  q  (p  q)  (q  p) (закон за замена на еквиваленција)
• Ако p и q се еквивалентни, тогаш и од p следи q и од q следи p
o p  q  p  q
• Ако p и q имаат иста вистинитосна вредност, тогаш p и q исто така
имаат иста вистинитосна вредност
o p  q  (p  q)  (p  q)
• Ако p и q се еквивалентни, тогаш двете се точни или двете се неточни
(може да се рече дека или двете се точни или двете се неточни, затоа
што едно од нив не може во исто време да биде и точно и неточно)
o (p  q )  p  q  p  q
• Ако не е точно дека p и q се еквивалентни, тогаш тие имаат различни
вистинитосни вредности, па p има иста вистинитосна вредност со q.

www.finki.ukim.mk www.facebook.com/FINKI.ukim.mk www.twitter.com/FINKIedu


55
Користење на Де Моргановите
закони

o Да се негира реченицата: Мики има мобилен телефон и


компјутер.
• p: Мики има мобилен телефон.
• q: Мики има компјутер.
• Реченицата е зададена со p  q.
• Нам ни треба (p  q) т.е. p  q: Мики нема мобилен телефон
или нема компјутер.
o Да се негира реченицата: Марко ќе оди на театар или
Филип ќе оди на театар.
• Реченицата е зададена со p  q.
• Нам ни треба (p  q) т.е. p  q: Марко нема да оди на театар и
Филип нема да оди на театар.

www.finki.ukim.mk www.facebook.com/FINKI.ukim.mk www.twitter.com/FINKIedu


56
Конструкција на нови логички
еквиваленции

o Проверката на еквиваленции може да се прави


• Со табели
• Со користење на логичките закони
o Примери:
• (p  q)  p  q
• (p  (p  q)) p  q

www.finki.ukim.mk www.facebook.com/FINKI.ukim.mk www.twitter.com/FINKIedu


57
Негација на сложени реченици

o Да се негира реченицата: Денес ќе ја научам лекцијата само ако останам


дома и не ми дојдат гости.
• p: Денес ќе ја научам лекцијата.
• q: Ќе останам дома.
• r: Ќе ми дојдат гости.
• p  (q  r)
• (p  (q  r))  (p  (q  r))  p  (q  r)
 p  (q  r)  (p q)  (p  r)  (q  r)  p

o p  (q  r): Денес ќе ја научам лекцијата, а нема да останам дома или ќе ми


дојдат гости. (Нема да останам дома или ќе ми дојдат гости и ќе ја научам
лекцијата.)
o (p q)  (p  r): Денес ќе ја научам лекцијата и нема да останам дома или
денес ќе ја научам лекцијата и ќе ми дојдат гости.
o (q  r)  p: Ако денес останам дома ќе ми дојдат гости, но денес ќе ја
научам лекцијата.

www.finki.ukim.mk www.facebook.com/FINKI.ukim.mk www.twitter.com/FINKIedu

You might also like