გაეროს სამშვიდობო ოპერაციები

• გაეროს წედება - Tavi VII moqmedebani mSvidobisaTvis damuqrebis, mSvidobis

darRvevisa da agresiis aqtebis mimarT.

muxli 41 - uSiSroebis sabWo uflebamosilia gadawyvitos, SeiaraRebuli Zalebis

gamoyenebasTan daukavSirebeli rogori zomebi unda iqnes miRebuli misi gadawyvetilebebis
Sesasruleblad da mas SeuZlia mosTxovos organizaciis wevrebs am zomebis Sesruleba. es
zomebi SeiZleba moicavdnen ekonomikur urTierTobaTa, sarkinigzo, sazRvao, sahaero,
safosto, satelegrafo, radio an kavSirgabmulobis sxva saSualebaTa srul an nawilobriv
gawyvetas, agreTve di plomatiur urTierTobaTa gawyvetasac.

muxli 42 - Tuki uSiSroebis sabWo GaTvlis, rom 41 muxliT gaTvaliswinebuli zomebi

ar iqneba sakmarisi anda ukve aRmoGnda arasakmarisi, igi uflebamosilia
ganaxorcielos iseTi qmedebani sahaero, sazRvao an saxmeleTo ZalebiT, romlebic
aucilebeli iqneba saerTaSoriso mSvidobisa da uSiSroebis aRsadgenad. aseTi
qmedebani SeiZleba moicavdnen demonstraciebs, blokadas an organizaciis wevrebis
sahaero, sazRvao anda saxmeleTo Zalebis sxva operaciebs.

muxli 43 1. organizaciis yvela wevri imisaTvis, raTa Tavisiwvlili Seitanos

saerTaSoriso mSvidobisa da uSiSroebis mxardaWeris saqmeSi, kisrulobs uSiSroebis
sabWos gankargulebaSi misi moTxovnis an sagangebo SeTanxmebis da SeTanxmebebis
Tanaxmad gadasces saerTaSoriso mSvidobisa da uSiSroebis mxardasaWerad
aucilebeli SeiaraRebuli Zalebi, daxmareba da momsaxurebis saTanado saSualebebi,
gatarebis uflebis GaTvliT.

1
გაეროს samSvidobo operaciebi:
gamowvevebi
• gansaxorcielebeli
operaciebis odenobisa da
sirTulis gazrda
• mandati
• saStabo doneze operaciebis
dagegmarebisa da finansebis
deficiti
• piradi Semadgenlobis
arasruli dakompleqteba da
susti teqnikuri
uzrunvelyofa
• mandatis damtkicebamde
dafinansebis ararseboba
• amocanebis Sesrulebisadmi
kompleqsuri midgomebis
ararseboba
• konfliqtis ganaxlebis
safrTxeebi

2
 გაეროს მშვიდობის შენარჩუნების მექანიზმის რეფორმები

• 2000 წელს გაერომ დაიწყო სამშვიდობო ოპერაციების ანალიზი და გარკვეული

რეფორმები ეფექტურობის ასამაღლებლად.
• გაეროს გენერალური მდივნის ბან კი მუნის მიერ 2014 წლის 31 ოქტომბერს
მაღალი დონის დამოუკიდებელი პანელის შექმნა სამშვიდობო ოპერაციებზე 16
წევრის შემადგენლობით;
• პანელის განხილული საკითხები - მშვიდობის შენარჩუნების ოპერაციების
არსობრივი ცვლილება; მანდატების ევოლუცია; მშვიდობის შენარჩუნების კუთხით
არსებული გამოწვევები, მენეჯერული და ადმინისტრაციული საკითხები, დაგეგმვა,
პარტნიორობა, ადამიანის უფლებები და სამოქალაქო პირების დაცვა.
• გენერალურმა მდივანმა მიიღო პანელის მოხსენება 2015 წელს და გადასცა
გენერალურ ასამბლეას და უშიშროების საბჭოს.
• ცვლილებები - გაეროს მშვიდობის შენარჩუნების დეპარტამენტის რეფორმა;
მსოფლიო არენაზე მხარდაჭერის სტრატეგია; სამშვიდობო ძალების
კონტრიბუტორი ქვეყნების ფინანსური ანაზღაურების გაძლიერება; სამშვიდობოების
ქცევისა და დისციპლინის გამკაცრება - ნულოვანი ტოლერანტობა მაგალითად
მისიების ადგილსამყოფელ ქვეყნებში სექსუალური ძალადობის მიმართ.
 გაეროს მშვიდობის შენარჩუნების ოპერაციები
5 მარცხი

• 1995 წელი სრებრენიცა

• 1994 წელი რუანდა
• რეზოლუცია 1441 ერაყი 2003 წელი
• 2012 წლიდან - სირია
• 2012 წელი - ლიბია 5-2
 გაეროს მშვიდობის შენარჩუნების ოპერაციები
5 მარცხი - 1995 წელი სრებრენიცა
• ყოფილი იუგოსლავიის ტერიტორიაზე გაეროს მშვიდობისმყოფელთა მისია პირველად 1992 წელს - 200
მშვიდობისმყოფელი დაიღუპა.
• 1995 წლის ივლისში ბოსნიაში, მუსლიმებით დასახლებულ ანკლავთან დისლოცირებულმა მშვიდობისმყოფელების
ჰოლანდიურმა დანაყოფმა სერბი მებრძოლების მოთხოვნით ქალაქი დატოვა.
• გენერალ რადკო მლადიჩის ბრძანებით, ხუთი დღის განმავლობაში სერბებმა 8 ათასი მუსლიმი დახოცეს.
• დევნილების ნაწილმა (მათი რიცხვი სხვადასხვა მონაცემებით 5 ათასს აღწევდა) ახლომდებარე
მშვიდობისმყოფელების ბაზას შეაფარა თავი.
• "ცისფერჩაფხუტიანები" მათ დახმარებას შეჰპირდნენ. თუმცა 1995 წლის 13 ივლისს დევნილები მლადიჩის
სამხედროების მიერ დატყვევებულ 14 თანამებრძოლში გაცვალეს. ყველა მუსლიმი მამაკაცი ბოსნიელმა სერბებმა
მოკლეს.
• 2013 წელს ჰააგის რაიონულმა სასამართლომ დაადგინა, რომ მშვიდობისმყოფელებმა ბოსნიელების დასაცავად
საკმარისი ძალისხმევა ვერ გაწიეს და ნიდერლანდების ხელისუფლებას დაღუპულთა ოჯახებისთვის კომპენსაციის
გადახდა დაეკისრა. თუმცა 5 ათასიდან მხოლოდ 300 ოჯახზეა ლაპარაკი.
• გაერო "უძლური" კიდევ ერთხელ 1998 წელს აღმოჩნდა, როდესაც სლობოდან მილოშევიჩმა კოსოვოში
"კონსტიტუციური წესრიგის აღდგენა" დაიწყო. შედეგად 230 ათასი კოსოვოელი მაკედონიაში გაიქცა, სადაც დევნილთა
ბანაკს შეაფარა თავი.
• უშიშროების საბჭოში დისკუსიებმა, რუსეთის პოზიციის გამო, შედეგი ვერ გამოიღო.
• ნატოს ოპერაცია მაინც დაიწყო - თვითმფრინავების 35 ათასზე მეტი ავია იერიშის შედეგად 1000-ზე მეტი ადამიანი, მათ
შორის 500 სამხედრო, დაიღუპა - მილოშევიჩი დანებდა.
 გაეროს მშვიდობის შენარჩუნების ოპერაციები
5 მარცხი - 1994 წელი რუანდა
• ქვეყანაში მცხოვრები ეთნიკურ ტომ ჰუტუს ექსტრემისტები მეორე ტომის, ტუტსის,
წარმომადგენლებსა და მათ მიმართ ლოიალურ დამოკიდებულებაში შემჩნეულ ჰუტუებს
სასტიკად გაუსწორდნენ.
• 1994 წლის ზაფხულში 100 დღეში 800 ათასი ადამიანი მოკლეს.
• რუანდაში გენოციდი წინასწარ მზადდებოდა - ქვეყანაში დისლოცირებული გაეროს
მისიის მეთაური კანადელი გენერალი რომეო დალერი 1994 წლის იანვარში აცხადებდა.
• ხოცვა-ჟლეტა და ქაოსი 6 აპრილს პრეზიდენტის აბიარიმანას (ჰუტუს ტომი)
თვითმფრინავის ჩამოგდების შემდეგ დაიწყო, რაშიც ტუტსის "პატრიოტული ფრონტის"
მებრძოლები დაადანაშაულეს.
• 7 აპრილს მოკლეს პრემიერ-მინისტრი და მასთან ერთად დახვრიტეს 10 ბელგიელი
მშვიდობისმყოფელი.
• 11 აპრილს ბელგიამ რუანდის დედაქალაქში მდებარე სასწავლებელში დისლოცირებული
სამხედრო კონტიგენტი გაიყვანა, რასაც ამავე შენობაში შეფარებული 2 ათასი ტუტსის
მკვლელობა მოჰყვა.
• რუანდა დატოვეს გაეროს მშვიდობისმყოფელებმაც, 5624-მა "ცისფერჩაფხუტიანმა"
გენოციდი ვერ შეაჩერა - გაეროს სამშვიდობო ძალებს კოფი ანანი ხელმძღვანელობდა.
• 2003 წელს გენერალმა რომეო დალერმა თავის წიგნში მკაცრად გააკრიტიკა გაეროს
ყოფილი გენერალური მდივანი - არაერთი თხოვნის მიუხედავად, "ცისფერჩაფხუტიანებს"
საშუალება არ მისცეს იარაღი გამოყენებინათ, რათა ტუტსის მასობრივი მკვლელობა
აღეკვეთათ. 2004 წელს "შეცდომა" თავად ანანმაც აღიარა.
 გაეროს მშვიდობის შენარჩუნების ოპერაციები
5 მარცხი - 2003 წელი ერაყი

• ქმედუნარიანობა კითხვის ნიშნის ქვეშ კიდევ ერთხელ 2003

წელს - აშშ-ის მეთაურობით ერაყში სამხედრო კამპანია
დაიწყო.
• რეზოლუცია 1441", რომელსაც საბჭოს წევრებმა ერთხმად
დაუჭირეს მხარი, სადამ ჰუსეინის ხელისუფლებას
განიარაღებისკენ და საერთაშორისო ექსპერტებთან
თანამშრომლობისკენ მოუწოდებდა.
• აზრთა სხვადასხვაობა - საფრანგეთი და რუსეთი -
რეზოლუცია ერაყში ძალის გამოყენების ნებართვას არ
იძლეოდა; საპირისპირო პოზიცია - აშშ და დიდი ბრიტანეთი;
• სამხედრო ინტერვენციამ ერაყში დასავლეთისთვის
სასურველი შედეგი ვერ გამოიღო და ქვეყნაში დღემდე
გრძელდება საბრძოლო მოქმედებები
 გაეროს მშვიდობის შენარჩუნების ოპერაციები
5 მარცხი - 2012 წლიდან სირია

• 2012 წელს უშიშროების საბჭომ, რუსეთისა და ჩინეთის ვეტოს გამო,

ზედიზედ რამდენჯერმე ვერ დაამტკიცა რეზოლუცია, რომელიც ქვეყანაში
სისხლისღვრის შეჩერებას ისახავდა მიზნად.
• 2012 წლის 19 აგვისტოს "ცისფერჩაფხუტიანებმა" სირია უსაფრთხოების
გარანტიების არარსებობის გამო დატოვეს.
• სამშვიდობოების მცირე კონტიგენტი მხოლოდ ისრაელისა და სირიის
საზღვარზე მდებარე გოლანის მაღლობებზე რჩება.
• ერთი წლის წინ გაერომ სირიაში მსხვერპლთა რიცხვის დათვლაც კი
შეაჩერა.
• ჰუმანიტარული კრიზისი ქვეყანაში არნახულ მასშტაბებს აღწევს,
ლტოლვილთა ნაკადი არ წყდება. გაეროს ლტოლვილთა სააგენტოს
ინფორმაციით, იძულებით გადაადგილებულ პირთა რაოდენობა 9
მილიონს აჭარბებს.
• ვერ მოხერხდა უშიშროების საბჭოს რეზოლუციის მიღება ასადის მიერ
ქიმიური იარაღის გამოყენებაზე რუსეთის ვეტოს გამო.
 გაეროს მშვიდობის შენარჩუნების ოპერაციები
5 მარცხი - 2012 წლიდან ლიბია

• 2012 წელს გაეროს უშიშროების საბჭოს რეზოლუცია 1973 - ჩრდილოეთ აფრიკის

სახელმწიფოს საჰაერო სივრცე "არასაფრენ ზონად" გამოაცხადეს, ხოლო NAთO-მ
ოპერაცია სახელწოდებით "ოდისეა განთიადი" წამოიწყო.
• 2012 წლის მარტში მიღებულ რეზოლუციას გაეროს მუდმივმოქმედმა წევრებმა, რუსეთმა
და ჩინეთმა, მხარი არ დაუჭირეს, თუმცა არც წინააღმდეგ წასულან.
• ალიანსის სამხედრო ოპერაცია ოქტომბერში მუამარ კადაფის სიკვდილის შემდეგ
დასრულდა.
• ლიბიის მთავრობამ გაეროს "ნატოს" მანდატის გახანგრძლივების წინადადებით
მიმართა, თუმცა უშიშროების საბჭომ თხოვნა არ დააკმაყოფილა.
• გასამხედროებულ დაჯგუფებებს შორის ძალაუფლებისთვის ბრძოლა რამდენიმე
წელია განუწყვეტლივ გრძელდება. აქტიურობენ, ე.წ. ისლამური სახელმწიფოს
მხარდამჭერებიც, რომლებმაც ლიბიის რამდენიმე რაიონში საწვრთნელი ცენტრებიც კი
გახსნეს.
• კონტროლის აღდგენის მიზნით, ქვეყნის დროებითი ხელისუფლება გაეროსგან
იარაღის მიწოდებაზე დაწესებული ემბარგოს გაუქმებას ითხოვს.
გაეროს მშვიდობის შენარჩუნების ოპერაციები
 გაეროს მშვიდობის შენარჩუნების ოპერაციები

• გადაწყვეტილება მშვიდობის შენარჩუნების ოპერაციაზე - უშიშროების

საბჭო გაეროს ქარტიის VII მუხლის საფუძველზე; ახორციელებს გაეროს
მშვიდობის შენარჩუნების დეპარტამენტი;

• 1945 წლიდან 71 მშვიდობის შენარჩუნების ოპერაცია;

• მიმდინარე - 13 ოპერაცია;
• სამხედრო პერსონალი - 97 ათასზე მეტი.
• საპოლიციო პერსონალი - 11 ათასზე მეტი.
• სამოქალაქო პერსონალი - 14 ათასზე მეტი.
• მოხალისე - 1,519
• ფინანსური სახსრები - 2019-2020 წლის მშვიდობის შენარჩუნების
ოპერაციების ბიუჯეტი შეადგენს 6.51 მილიარდ აშშ დოლარს რომელიც
მიმართული იყო გაეროს 80 ათასზე მეტი მშვიდობისმყოფელის 13 მისიის
დასაფინანსებლად. მსხვერპლი - 1945 დან 3989;
გაეროს მშვიდობის შენარჩუნების ოპერაციები
 გაერო და საქართველო
• 1992 წლის ივლისში საქართველო გაეროს 179-ე წევრი გახდა;

• საქართველოში გაერთიანებული ერების ორგანიზაციის ოფისი 1993 წლის დასაწყისში გაიხსნა. გაეროს ის სააგენტოები, რომელთაც მუდმივი
წარმომადგენლობა აქვთ ქვეყანაში საქართველოს გაეროს სააგენტოთა ჯგუფში (UNCT) ერთიანდებიან.

• გაეროს სადამკვირვებლო მისია საქართველოში (United Nations Observer Mission in Georgia, UNOMIG) გამოცხადდა გამოცხადდა გაეროს
უშიშროების საბჭოს მიერ 1993 წლის აგვისტოში N858 რეზოლუციით საქართველოსა და აფხაზეთის სეპარატისტული ხელისუფლების
შეიარაღებულ ძალებს შორის ზავის, ასევე აფხაზეთის ტერიტორიაზე დსთ-ს სამშვიდობო ძალების მინიტორინგისათვის. მისიას ოფისები
ჰქონდა თბილისსა და სოხუმში.

• მისიამ რამდენჯერმე შეამცირა და გაზარდა მოცულობა კონფლიქტის ესკალაციის შედეგად. რუსეთ საქართველოს 2008 წლის ომის შემდგომ
გაეროს მისიის მანდატი გაფართოვდა, მას მიენიჭა დამატებითი უფლებამოსილებები 6 პუნქტიანი შეთანხმების ფარგლებში. გაეროს მისიის
მანდატი გაგრძელდა 2009 წლის 15 თებერვლამდე, ხოლო შემდეგ 15 ივნისამდე.

• მისიის შემადგენლობაში იყო 146 მოსამსახურე, მათ შორის 134 სამხედრო დამკვირვებელი და 12 პოლიციელი, 100 საერთაშორისო და 182
ადგილობრივი სამოქალაქო პირი.

• 15 ივნისს, გაეროს უშიშროების საბჭოს სხდომაზე, რუსეთმა ვეტო დაადო რეზოლუციის პროექტს, რომელიც საქართველოში, აფხაზეთში,
გაეროს სადამკვირვებლო მისიისთვის მანდატის ტექნიკურად - და, თანაც, ორი კვირის ვადით - გაგრძელებას ითვალისწინებდა. გაეროში
რუსეთის წარმომადგენელმა ვიტალი ჩურკინმა ვეტოს უფლებით სარგებლობის გადაწყვეტილება ახსნა იმით, რომ აზრი არ ჰქონდა მისიის
მანდატის გაგრძელებას, რადგან რეზოლუციის პროექტი ისევ ძველ რეალობებს ითვალისწინებდა. კენჭისყრის დროს ხმები ასე გადანაწილდა:
10 მომხრე, 1 წინააღმდეგი, უშიშროების საბჭოს 4-მა წევრმა კენჭისყრაში მონაწილეობისგან თავი შეიკავა. ამ ოთხში გაეროს უშიშროების საბჭოს
მუდმივი წევრი ერთი იყო - ჩინეთი.

• გაერო - ჟენევის მოლაპარაკებების თანათავმჯდომარე;

• 2015 წლის 25 სექტემბერს გაეროს 193 წევრი ქვეყანა შეთანხმდა მდგრადი განვითარების დღის წესრიგის დოკუმენტზე, სათაურით - „ჩვენი
სამყაროს გარდაქმნა: 2030 წლის დღის წესრიგი მდგრადი განვითარებისათვის“. ეს დღის წესრიგი მოიცავს 17 მიზანს და 169 ამოცანას -
ორიენტირებულნი არიან მდგრადი განვითარების სამ ურთიერთდაკავშირებულ ელემენტზე: ეკონომიკური ზრდა, სოციალური ინკლუზია და
გარემოს დაცვა.
 გაერო და საქართველო
• გაეროს საქართველოსთან დაკავშირებით მიღებული აქვს
80 სხვადასხვა ტიპის დოკუმენტი - რეზოლუციები, გაეროს
გენერალური მდივნის მოხსენებები. უშიშროების საბჭოს
პრეზიდენტის განცხადებები;
• საქართველოში პროგრამები განახორციელა და
ახორციელებს გაეროს 16-მდე სხვადასხვა ორგანიზაცია.
• პირველად ისტორიაში საქართველო არჩეული იქნა გაეროს
ადამიანთა უფლებების საბჭოს წევრად 2016-2018
წლებისათვის.
• პირველად ისტორიაში 2017 წლის 14 სექტემბერს
საქართველოს წარმომადგენელი ოფიციალურად არჩეული
იქნა გაეროს სპეციალიზირებული ორგანოს - მსოფლიო
ტურიზმის ორგანიზაციის (UNWTO) გენერალურ მდივნად
2018-2021 წლებისათვი.