პირადი და ოჯახური ცხოვრების

დაცულობის უფლება (მე-8 მუხლი)

 განსახილველი თემები

პირადი ცხოვრება

ოჯახური ცხოვრება

კომუნიკაციასა და კორესპონდენციაზე მიყურადების

სტანდარტები

2
 მუხლი 8. პირადი და ოჯახური ცხოვრების
დაცულობის უფლება

1. ყველას აქვს უფლება, რომ დაცული იყოს მისი

პირადი და ოჯახური ცხოვრება, საცხოვრისი და
მიმოწერა.
2.დაუშვებელია ამ უფლების განხორციელებაში საჯარო
ხელისუფლების ჩარევა, გარდა ისეთი შემთხვევისა,
როდესაც ასეთი ჩარევა ხორციელდება კანონის
შესაბამისად და აუცილებელია დემოკრატიულ
საზოგადოებაში ეროვნული უშიშროების,
საზოგადოებრივი უსაფრთხოების, ქვეყნის
ეკონომიკური კეთილდღეობის ინტერესებისათვის,
უწესრიგობისა თუ დანაშაულის თავიდან
ასაცილებლად, ჯანმრთელობისა ან მორალის, ანდა
სხვათა უფლებებისა და თავისუფლებების დასაცავად.
3
 როდის ირღვევა მე-8 მუხლი?

ხვდება თუ არა საკითხი მე-8 მუხლის სფეროში

განხორციელდა თუ არა ჩარევა?

გამართლებულია თუ არა ჩარევა?

4
ჩარევის გამართლება

5
უ
რ
სი
ი
რ
უ
თ პირადი ცხოვრებით დაცული სფერო
თ
ი
ფ
ხ
აი
ლ
ეა
მქებ
დ
რ
ტ
ო
ი
თ
ნი
გ
ავო
ას
ბ
ო
ნც
აა
ებ
მვ
მებ
სი
ი
ებ
ათ
ი
ბ
ახ
ი
რ
უ
ო
რ
ს
ე
ბ
ს
რ
ა
6
კი
-ც
ახ
ო
კო ოჯახური ცხოვრებით დაცული სფერო
ჯ
ეთ
ი
ვ
ათ
უ
რ
რ
მხ
თ
ე
უ
ეაც
ბ
არ
დ
ბ
ა
,ი
შ
აუ
ი
ას
რ
თ
რ
ამ
ი
ც
მყ
ეს
გ
ხ
ო
რ
უ
ო
აფ
თ
ვლ
ხ
ი
ო
ი
რ
უ
სბ
ო
რ
ო
ხ
ებ
ჯ
სმ
ბ
ა
სრ
ო
ხ
ბ
ი
ი
სვ 7
ა
მ
რ
დ საცხოვრისი
ი
სა
ც
ნ
ხ
სი
სო
ა
ავკს
რ
მუ
ა
ეუ
ც
თ
ბ
შ
ხ
რ
ა
ეო
ო
ვ
ბ
-
არ
ო
ე
შ
დ
ფ
ბ
ი
ეი
ლ
ვს
ქა
ნ
ი
დ
ო
ი
ნ
ლ
აი
ე
ყ
ბ 8
ე
 კორესპონდენცია

წერილობითი

სატელეფონო კომუნიკაცია

ტექნოლოგიების
გამოყენებით კომუნიკაცია

ინტერნეტით კომუნიკაცია

9
 ჩარევის სახეები
წაკითხვა
ცენზურა
მონიტორინგი
მიყურადება
ამოღება
წაშლა
ასლის გაკეთება
შენახვა
სხვისთვის გადაცემა

10
პატიმართა კორესპონდენცია

11
 ფარული მიყურადების სტანდარტები

ზოგადი
მიყურადება

მიყურადება
სამუშაო
სივრცეში

12
სასამართლოს მიდგომები მიყურადების საკითხზე

ფართოდ გავრცელებული ტერორიზმისა და

შპიონაჟის გამო მიყურადების არსებობა
აუცილებელია სახელმწიფოში

მიყურადების წინაპირობები უნდა

განისაზღვროს კანონმდებლობით

მიზნად უნდა ისახავდეს სახელმწიფო

უსაფრთხოების უზრუნველყფოას, წესრიგის
დაცვასა და დანაშაულის თავიდან აცილებას.

13
 მიყურადების მარეგულირებელი
კანონმდებლობა

უნდა იყოს ხელმისაწვდომი და განჭვრეტადი

• წინაპირობები უნდა იყოს მკაფიო და დეტალური

• არ გულისხმობს იმას, რომ ადამიანმა წინასწარ
იცოდეს როდის ხორციელდება მიყურადება
14
ე
ლ
ბ მიყურადების პროცედურები
ი
ი
ს
შ
ენ
ხ
ავ
ი
ს,
დ
ამ
უ
შ
ავე
ბ
ი
ს
დ
ა
გ
ან
დ
გ
უ
რ
ე
ბ
ი
ს
პ
რ
ო
ც
ე
დ
უ
რ
ე

მ
ბ
ი

ხ
ი
ყ
უ

ა
რ

ნ
ა
დ

ნ
ე

ე
ბ
ი
გ
ს

ბ
რ
კ
ა

ა
ნ

ძ
ო
ნ

რ
ი

ლ
ე
რ

თ
ე

ი
ბ
ა
ვ
ზ

ვ
ე

ა
ზ

ო
ე
დ
ა

ბ
მ
ხ
ე
ა
დ
ვ
ე
ლ
ო
ბ
ა

15
 რელევანტური
სასამართლო
გადაწყვეტილებები
 KLASS AND OTHERS v. GERMANY
1978

• მიყურადების განხორციელების შემდეგ

შესაბამისი უწყებები არ ახდენდნენ პირების
ინფორმირებას (როცა არაფერი გამოიკვეთა)

დარღვევა არ დადგინდა
– ჩათვალა რომ გამართლებული იყო სახელმწიფო
უსაფრთხოებისა უზრუნველყოფის,
საზოგადოებრივი წესრიგის დაცვისა და
დანაშაულთან ბრძოლის მიზნებით
 LIBERTY & OTHER ORGANISATIONS v. THE
UNITED KINGDOM
2008
• ბრიტანული და 2 ირლანდიული ორგანიზაცია
ჩიოდა რომ 1990-1997 წლებში მათ
კორესპონდეცნიაზე (კონფიდენციალურის
ჩათვლით) მიყურადებას ახორციელებდა
ბრიტანეთის თავდაცვის სამინისტრო
დარღვევა დადგინდა
– იმდროინდელი კანონმდებლობა არ
ითვალისწინებდა მოპოვებული ინფორმაციის
დამუშავების, შენახვისა და განადგურების წესს.
 Kennedy v. the United Kingdom
2010

• მომჩივანს ეჭვი ჰქონდა რომ ბიზნესის

დაწყების შემდეგ პოლიცია მიყურადებას
ახორციელებდა
• როდესაც შესაბამის ორგანოში შეიტანა
საჩივარი პასუხად მიიღო, რომ საჩივარი არ
დაკმაყოფილდა.
• არ განემარტა მიყურადება არ
ხორციელდებოდა თუ ხორციელდებოდა და
იყო კანონიერი
დარღვევა არ დადგინდა
• კანონმდებლობა მკაფიოდ განსაზღვრავდა
მიყურადებაზე ნებართვის გაცემის,
 Roman Zakharov v. Russia
2015

• რუსეთის კანონმდებლობა მობილურ ოპერატორებს

ავალდებულებდა დაემონტაჟებინათ სპეციალური
აღჭურვილობა, რომლის მეშვეობითაც კომუნიკაციებზე
მიყურადების განხორციელება კონტროლის გარეშე
შეიძლებოდა
დარღვევა დადგინდა
• კანონმდებლობა არ ითვალისწინებდა გარანტიებს,
რომელიც თვითნებობას გამორიცხავდა. განსაზღვრული
არ იყო:
– რომელ უწყებებს შეეძლოთ მიყურადება
– მიყურადების ხანგრძლივობა
– მონაცემების დამუშავებისა და განადგურების პროცედურა
– მიყურადების კანონიერებაზე ზედამხედველობა
• უსაფრთხოების სამსახურებს და პოლიციას ჰქონდა
პირდაპირი წვდომა ნებისმიერ სატელეფონო
 Szabó and Vissy v. Hungary
2016

• მომჩივნები აცხადებდნენ, რომ ანტიტერორისტული

მიზნებისთვის მიყურადების მარეგულირებელი
კანონმდებლობა თვითნებობას არ გამორიცხადვა,
რადგან სასამართლო კონტროლი არ ხდებოდა
დარღვევა დადგინდა
• კანონმდებლობა არ ითვალისწინებდა გარანტიებს,
რომელიც თვითნებობას გამორიცხავდა.
• მიყურადებას შეიძლებოდა აბსოლუტურად ნებისმიერი
პირი დაქვემდებარებოდა, თუნდაც ანტიტერორისტული
ოპერაციის ფარგლებს სცდებოდეს
• მიყურადებაზე გადაწყვეტილებას მთლიანად
აღმასრულებელი ხელისუფლება იღებდა და არ
ხდებოდა არანაირი ზედამხედველობა
 ტელეფონის და
ინტერნეტის
მონიტორინგი სამუშაო
ადგილზე
 HALFORD v. THE UNITED KINGDOM
1997

• მომჩივანი იყო პოლიციის თანამშრომელი, რომელიც

დისკრიმინაციას ედავებოდა ხელმძღვანელობას
• იგი აცხადებდა, რომ დავის დაწყების შემდეგ დაიწყეს
მისი ოფისის და სახლის ტელეფონების მიყურადება,
რათა მის წინააღმდეგ გამოსაყენებელი ინფორმაცია
შეეგროვებინათ
დარღვევა დადგინდა
• სასამართლომ აღნიშნა, რომ სამსახურის ტელეფონზე
საუბარი დაცულია მე-8 მუხლით
• კანონმდებლობა არ ითვალისწინებდა სამსახურებრივ
ტელეფონზე მიყურადების პროცედურებს
• შესაბამისად, ჩაითვალა, რომ მიყურადება კანონის
შესაბამისად არ მომხდარა
 COPLAND v. THE UNITED KINGDOM
2007

• მომჩივანი იყო საჯარო სკოლის დირექტორის

თანაშემწე, რომელიც სამუშაოდ მიამაგრეს
დირექტორის მოადგილეს
• დირექტორის მოადგილის დავალებით
ხორციელდებოდა მისი email-ების, ინტერნეტის და
ტელეფონის მონიტორინგი
დარღვევა დადგინდა
• სასამართლომ გაიმეორა, რომ სამსახურის ტელეფონზე
საუბარი დაცულია მე-8 მუხლით
• შესაბამისად, სამსახურებრივი email-იც და ინტერნეტის
მოხმარებაც დაცული უნდა იყოს მე-8 მუხლით
• მომჩივანი არ გაუფრთხილებიათ, რომ სამსახურებრივ
ტელეფონზე/email-ზე შესაძლოა მონტორინგი
განხორციელებულიყო
• რადგან კანონმდებლობა არ ითვალისწინებდა სამსახურებრივ
 Bărbulescu v. Romania
2017

• მომჩივანი კერძო კომპანიამ სამსახურიდან

გაათავისუფლა, მას შემდეგ რაც მის ელექტრონულ
მიმოწერას მიაყურადა

დარღვევა დადგინდა
• მომჩივანი არ იყო გაფრთხილებული, რომ მისი
კორესპონდენციის მონიტორინგი შეიძლება
მომხდარიყო

• ეროვნულმა სასამართლოებმა ვერ დაადგინეს

კომპანიას შეეძლო თუ არა მიზნის მიღწევა უფრო
ნაკლებად რადიკალური საშუალებებით
 პერსონალურ
კომპიუტერში
დაცულ ფაილებზე
წვდომა
 Libert v. France
2018

• მომჩივანი იყო რკინიგზის თანამშრომელი, რომლის

პერსონალური კომპიუტერის დათვალიერების შემდეგ
აღმოაჩინეს პორნოგრაფიული ფაილები და
გაყალბებული სერტიფიკატები
დარღვევა არ დადგინდა
• დამსაქმებელს ჰქონდა უფლება შეემოწმებინა
კომპიუტერი, რათა დარწმუნებულიყო, რომ
თანამშრომლები სამსახურებრივ კომპიუტერს
ხელშეკრულებით გათვალისწინებული მიზნებისთვის
იყენებდნენ.
• მოქმედი რეგულაცია იძლეოდა სამსახურებრივი
ფაილების გახსნის უფლებას, ხოლო პერსონალური
ფაილები დასაქმებულების თანდასწრებით უნდა
გახსნილიყო.
• კონკრეტულ შემთხვევაში ფაილებზე არ იყო
 ვიდეო
თვალთვა
ლი
 Köpke v. Germany
2010

• მომჩივანი სუპერმარკეტში მუშაობდა მოლარედ,

რომელიც სამსახურიდან გაათავისუფლეს ქურდობის
გამო
• ქურდობა გამოავლინა მეპატრონის მიერ
დაქირავებულმა კერძო დეტექტიურმა სააგენტომ
საჩივარი წარმოებაში არ იქნა მიღებული
• მეპატრონის და დამსაქმებლის ინტერესებს შორის
სამართლიანი ბალანსი იყო დაცული
• მიყურადება შეზღუდული ვადით (2 კვირა)
ხორციელდებოდა მხოლოდ სალაროს მიდამოებში და
საჯარო ადგილებზე
• მიღებული მასალა დაამუშავა შეზღუდული
რაოდენობის ადამიანმა
• ვიდეო მასალა მხოლოდ მისი გათავისუფლების მიზნით
 Antović and Mirković v. Montenegro
2017

• მომჩივნები იყვნენ მონტენეგროს უნივერსიტეტის

პროფესორები, რომლებიც აპროტესტებდნენ
აუდიტორიაში ვიდეო მიყურადებას.
• სახელმწიფოს პოზიციით აუდიტორიები საჯარო
სივრცეა და პირადი ცხოვრებით ვერ იქნება დაცული
დარღვევა დადგინდა
• პირადი ცხოვრება დაცულია პროფესიული საქმიანობის
განხორციელების დროსაც
• ეროვნულ კანონმდებლობაში განსაზღვრული არ იყო
ამგვარი მიყურადების მიზანი და საჭიროება
• ამიტომ, მიყურადება კანონთან შეუსაბამოდ ჩაითვალა