პირის ქორწინება დაიშვება მზრუნველის წინასწარი წერილობითი თანხმობით. SezRudulqmedunarianoba • arasrulwlovani 7-dan 18 wlamde iTleba SezRudulqmedunarianad • dainteresebuli piris gancxadebis safuZvelze, sasamarTlos mier SeiZleba srulwlovans SeezRudos qmedunarianoba, Tu igi borotad iyenebs alkohols an narkotikul nivTierebebs da amis gamo Tavis ojaxs mZime materialur mdgomareobaSi ayenebs. • am dros igi uflebamosilia dados qonebis gankargvis garigeba, agreTve gankargos xelfasi, pensia an sxva saxis Semosavali mxolod mzrunvelis TanxmobiT, garda wvrilmani yofiTi garigebebis dadebisa qmedunarianoba qmedunarianoba qmedunarianoba ჯანმრთელობა (სრულწლოვანებს ეხება) SezRudulqmedunarianoba • sasamarTlos mier srulwlovani pirisTvis SezRudulqmedunarianobis dawesebisas, sasamarTlo pirs uniSnavs kanonier warmomadgenels - mzrunvels. • qmedunarianobis SezRudva uqmdeba maSin, roca aRar aris is safuZveli, romlis gamoc pirs SeezRuda qmedunarianoba. • qmedunarianobis srulad aRdgena iwvevs mzrunvelobis gauqmebas SezRudulqmedunarianoba
• qmedunarianobis SezRudva daiSveba
mxolod kanoniT gaTvaliswinebul SemTxvevebSi. • dauSvebelia qmedunarianobis SezRudva garigebiT qmeduunaroba qmedunarianoba 4. ქმედუნარიანად ითვლება ფსიქოსოციალური საჭიროების მქონე პირი (შემდგომ – მხარდაჭერის მიმღები), ანუ პირი, რომელსაც აქვს მყარი ფსიქიკური, გონებრივი/ინტელექტუალური დარღვევები, რომელთა სხვადასხვა დაბრკოლებასთან ურთიერთქმედებამ შესაძლოა ხელი შეუშალოს საზოგადოებრივ ცხოვრებაში მის სრულ და ეფექტიან მონაწილეობას სხვებთან თანაბარ პირობებში, თუ ეს პირი აკმაყოფილებს ამ მუხლის მე-2 ან მე-3 ნაწილის პირობებს, ამასთანავე, აღნიშნული დაბრკოლებები სათანადო რჩევისა და დახმარების გარეშე მნიშვნელოვნად ართულებს პირის მიერ საკუთარი ნების თავისუფლად გამოხატვას და ინფორმირებული და გააზრებული არჩევანის გაკეთებას სასამართლოს მიერ განსაზღვრულ სფეროში. qmedunarianoba kanonieri warmomadgeneli • mcirewlovanis, arasrulwlovanis – mSoblebi (maTi arsebobis SemTxvevaSi). Tu ar hyavT mcirewlovanis meurve, arasrulwlovanis mzrunveli • SezRudulqmedunarianis (aseve arasrulwlovanis 7- dan 18 wlamde)– mzrunveli • qmeduunaros (aseve mcirewlovanis, 7 wlamde) – meurve • meurved da mzrunvelad SeiZleba dainiSnos mxolod srulwlovani qmedunariani fizikuri piri mxolod maTive TanxmobiT. kanonieri warmomadgeneli მუხლი 1276. მეურვეობა მეურვეობა წესდება ბავშვზე, რომელსაც 7 წლის ასაკისთვის არ მიუღწევია.
მუხლი 1277. მზრუნველობა 1. მზრუნველობა წესდება არასრულწლოვანზე შვიდი წლის ასაკიდან თვრამეტ წლამდე. მზრუნველობა წესდება აგრეთვე სრულწლოვან ქმედუნარიან პირზე მისი თხოვნით, თუ მას თავისი ჯანმრთელობის მდგომარეობის გამო არ შეუძლია დამოუკიდებლად განახორციელოს თავისი უფლებები და შეასრულოს თავისი მოვალეობანი. 2. შესაბამისად გამოიყენება მე-16 მუხლი.
მუხლი 12771. მხარდაჭერა
მხარდაჭერის მიმღებს ენიშნება მხარდამჭერი. kanonieri warmomadgeneli მუხლი 1293. მეურვისა და მზრუნველის თანხმობა, მხარდამჭერის მონაწილეობა გარიგების დადებისას 1. მეურვე სამეურვეო პირის კანონიერი წარმომადგენელია და მისი სახელით, მისი ინტერესებიდან გამომდინარე, დებს აუცილებელ გარიგებებს. 2. 7-დან 18 წლამდე არასრულწლოვანი ისეთ გარიგებას, რომლის დამოუკიდებლად დადების უფლებაც მას კანონით არ აქვს, დებს მზრუნველის თანხმობით. mxardamWeri 3. მხარდამჭერი ვალდებულია მხარდაჭერის მიმღების მიერ გარიგების დადებისას დაეხმაროს მას გარიგების პირობებისა და სამართლებრივი შედეგების სრულყოფილად აღქმაში, თუ ეს სასამართლოს გადაწყვეტილებით არის განსაზღვრული. 4. გამონაკლის შემთხვევაში, თუ სასამართლო დაადგენს, რომ მხარდამჭერის მიერ მხარდაჭერის მიმღების ნების გამოვლენა 1 თვეზე მეტი ხნის განმავლობაში ობიექტურად შეუძლებელია და მის ნაცვლად გადაწყვეტილების მიღების აკრძალვა მნიშვნელოვან ზიანს მიაყენებს მხარდაჭერის მიმღებს, სასამართლო მხარდამჭერს უფლებას აძლევს, მხარდაჭერის მიმღების სახელით, მისი ინტერესებიდან გამომდინარე, დადოს აუცილებელი გარიგებები. kanonieri warmomadgeneli anu SezRudulqmedunariani piri TviTon Tavisi saxeliT monawileobs garigebebSi, magram maTi namdvilobisTvis sWirdeba mzrunvelis Tanxmoba, xolo qmeduunaro piri ar monawileobs garigebebis dadebaSi, mis magivrad garigebebs debs meurve (misi, mcirewlovanis saxeliT) emansipacia • emansipacia laTinuri sityvaa da niSnavs rom garkveuli pirobebis arsebobisas, arasrulwlovani uTanabrdeba srulwlovans • emansipaciis instituti gulisxmobs arasrulwlovanis qmedunarianad gamocxadebas. gvaqvs oris saxis emansipacia: • sruli da • arasruli anu nawilobrivi emansipacia emansipacia • SezRuduli da pirobiTi uflebaunarianoba მუხლი 11. უფლებაუნარიანობა 2. მემკვიდრედ ყოფნის უფლება წარმოიშობა ჩასახვისთანავე; ამ უფლების განხორციელება დამოკიდებულია დაბადებაზე. me-11 muxlis me-2 nawilis Sinaarsidan gamomdinare, “memkvidred yofnis ufleba” warmoiSoba dabadebisTanave. magram iqedan gamomdinare, rom ar SeiZleba ufleba subieqtis gareSe arsebobdes, aq saubaria SezRudul da pirobiT uflebaunarianobaze. SezRudulia – imitom, rom igi mxolod memkvidred yofnis unars ganamtkicebs da pirobiTia – imitom, rom misi ganxorcieleba damokidebulia dabadebaze. Tu nayofi cocxali ar daibada, maSin arc es ufleba ganxorcieldeba praqtikulad. Canasaxis SezRudul da pirobiT uflebaunarianobis dros saqme gvaqvs iuridiul fiqciasTan anu daSvebasTan – Canasaxis uflebaunarianobis daSvebasTan. deliqtunarianoba • deliqtunarianoba gulisxmobs, piris unars, sakuTari nebiTa da qonebiT agos pasuxi miyenebuli zianisaTvis. • ziani – samoqalaqo samarTalSi aris fizikuri da iuridiuli piris uflebis an keTildReobis damcireba, ganadgureba. • ziani samoqalaqo samarTalSi SeiZleba warmoiSvas erTi mxriv, erT-erTi mxaris mier valdebulebis SeusruleblobiT an arajerovani SesrulebiT, meore mxriv ki, im SemTxvevaSi, rodesac mxareebi zianis miyenebamde ar imyofebodnen erTmaneTTan valdebulebiT urTierTobaSi. • Sesabamisad ganasxvaveben “saxelSekrulebo” da “arasaxelSekrulebo” zians. • “saxelSekrulebo” ziani – SeiZleba miyenebul iqnes xelSekrulebidan warmoSobili valdebulebis an kanonis darRveviT an SeusruleblobiT. imis gaTvaliswinebiT, rom zianis miyenebamde mxareebi ukve imyofebodnen xelSekrulebiT gansazRvrul samoqalaqo-samarTlebriv urTierTobaSი, pasuxismgebloba am urTierTobis darRveviT gamowveuli zianisaTvis ganisazRvreba Sesabamisad xelSekrulebis pirobebiT an im kanoniT, romelic aregulirebs am samoqalaqo- samarTlebriv urTierTobas. (saxelSekrulebo zians detalurad iswavliT valdebulebiT samarTalSi) • “arasaxelSekrulebo” ziani – aris ziani, romelic miyenebulia iseTi darRvevis Sedegad, rodesac mxareebi ar imyofebian saxelSekrulebo, valdebulebiT urTierTobaSi. “arasaxelSekrulebo” ziani warmoiqmneba uSualod samarTaldarRvevidan (deliqti), amitom mas deliqtur valdebulebas uwodeben. (arasaxelSekrulebo ziansac detalurad iswavliT deliqtur nawilSi, magram aq cota detalurad avxsniT, radgan kazusebSi dagvWirdeba). • TviT zianis miyenebis faqti warmoSobs mxareebs Soris (dazaralebuli da zianis mimyenebeli) samarTlebriv urTierTobas. dazaralebuli gvevlineba rogorc kreditori (mas aqvs moTxovnis ufleba), xolo zianis mimyenebeli – movale (valdebulia Seasrulos). • zianis anazRaurebisas kreditori SeiZleba iyos nebismieri fizikuri Tu iuridiuli piri, movale ki mxolod deliqtunariani piri anu piri romelic pasuxs agebs Tavisi qmedebisaTvis. • deliqtis dros, TviT zianis miyenebis faqti warmoadgens valdebulebis warmoSobis safuZvels, romlis ZaliTac dazaralebuls ufleba aqvs moiTxovos zianis anazRaureba. მუხლი 992. ცნება პირი, რომელიც სხვა პირს მართლსაწინააღმდეგო, განზრახი ან გაუფრთხილებელი მოქმედებით მიაყენებს ზიანს, ვალდებულია აუნაზღაუროს მას ეს ზიანი. deliqtunarianoba 992-ე მუხლით მხოლოდ მოქმედებით მიყენებული ზიანი არ უნდა ვიგულისხმოთ, აქ ასევე ზიანი შეიძლება გამოწვეული იყოს უმოქმედობითაც. მოქმედებისაგან განსხვავებით, უმოქმედობა მართლსაწინააღმდეგოდ ითვლება მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ შესაბამისი მოქმედების განხორციელება შედიოდა ზიანის მიმყენებლის ვალდებულებაში. უმოქმედობა გამოხატული შეიძლება იყოს მაგალითად მეთვალყურეობაზე ვალდებულ პირზე, რომელიც არ ასრულებს თავის ვალდებულებას და მის მეთვალყურეობის ქვეშ მყოფ პირს ამით მიაყენებს ზიანს. • ზიანი შეიძლება მიეყენოს პიროვნების სიცოცხლესა და ჯანმრთელობას ან პირის ქონებას. ზიანი ორი სახისაა - მატერიალური ანუ ქონებრივი და არამატერიალური ანუ მორალური. • ქონებრივი ზიანი - სამართალდარღვევის შედეგი, რომელსაც აქვს ღირებულებითი ფორმა - ქონების შემცირება. ქონებრივი ზიანი შეიძლება განისაზღვროს დაზარალებულის მატერიალური მდგომარეობით სამართალდარღვევამდე და მის შემდეგ. • მორალური ზიანი - ადამიანის ფიზიკური ან სულიერი ტრამვა, რომელსაც ფულადი ექვივალენტი არ მოეძებნება. მისი ფულადი ანაზღაურება შეიძლება მოთხოვნილ იქნას მხოლოდ კანონით ზუსტად განსაზღვრულ შემთხვევაში გონივრული და სამართლიანი ანაზღაურების სახით (მუხლი 413) მუხლი 413. ზიანის ანაზღაურება არაქონებრივი ზიანისათვის 1. არაქონებრივი ზიანისათვის ფულადი ანაზღაურება შეიძლება მოთხოვილ იქნეს მხოლოდ კანონით ზუსტად განსაზღვრულ შემთხვევებში გონივრული და სამართლიანი ანაზღაურების სახით. 2. სხეულის დაზიანების ან ჯანმრთელობისათვის ვნების მიყენების შემთხვევებში დაზარალებულს შეუძლია მოითხოვოს ანაზღაურება არაქონებრივი ზიანისთვისაც. (ანუ სხეულის დაზიანების და ჯანმრთელობის დაზიანებისას ყოველთვის შეუძლია მორალური ზიანის მოთხოვნა)!!!!!!!!!!!!!! • მორალური ზიანის ანაზღაურების მოცულობას განსაზღვრავს სასამართლო მოსარჩელის მოთხოვნის საფუძველზე. თუმცა ეს მოთხოვნა მოსარჩელის მოსაზრებაა და ანაზღაურების მოცულობის გადაწყვეტა სასამართლოს გადასაწყვეტია. • მორალური ზიანის ფულადი კომპენსაცია უნდა განხორციელდეს „გონივრული და სამართლიანი ანაზღაურების სახით“. მართალია, ფულადი ანაზღაურება მორალური ზიანის ექვივალენტი არ არის, მაგრამ ფულადი თანხის გადახდევინებას მორალურად დაზარალებულის სასარგებლოდ მაინც განსაზღვრული დაკმაყოფილების მნიშვნელობა აქვს. მუხლი 993. ზიანის მომტანი ცნობების გახმაურების შედეგები 1. პირი, რომელიც განზრახ ან გაუფრთხილებლად ავრცელებს ან ახმაურებს სხვა პირისათვის ქონებრივი ზიანის მომტან ფაქტებს, ვალდებულია აანაზღაუროს აქედან წარმოშობილი ზიანი, თუ ეს ფაქტები აშკარად არასწორია. 2. ზიანის ანაზღაურების ვალდებულება არ წარმოიშობა ისეთი გამონათქვამებისას, რომლებიც ემსახურება კანონიერი საზოგადოებრივი ინტერესების დაცვას. arasrulwlovanis pasuxismgebloba miyenebuli zianisaTvis • 10 wlis asaks miuRweveli piri ar agebs pasuxs im zianisaTvis, romelic man sxvas miayena • mSoblebi an 10 wlis asaks miuRweveli piris meTvalyureobaze valdebuli sxva pirebi movaleni arian aanazRauron ziani, romelic am pirma marTlsawinaaRmdego moqmedebiT miayena sxvas. • maTi pasuxismgebloba gamoiricxeba, roca meTvalyureobaze valdebul pirebs ar SeeZloT zianis Tavidan acileba. • ქმედება რომელსაც მოჰყვება სხეულის ან ჯანმრთელობის დაზიანება თუნდაც ბრალის გარეშე, ყოველვის მართლსაწინააღმდეგოდ ჩაითვლება!!!!!!!! arasrulwlovanis pasuxismgebloba miyenebuli zianisaTvis • 10 welze meti asakis, magram arasrulwlovani piri pasuxs agebs im zianisaTvis, romelic man sxvas miayena, garda im SemTxvevebisa, roca zianis miyenebisas mas ar SeeZlo Tavisi moqmedebis mniSvneloba gaego. • im SemTxvevaSi, roca am pirs ara aqvs sakmarisi qoneba an Semosavali miyenebuli zianis asanazRaureblad, damatebiT pasuxismgebloba ekisrebaT mis warmomadgenlebsac. მუხლი 994. არასრულწლოვანის პასუხისმგებლობა მიყენებული ზიანისათვის
1. ათი წლის ასაკს მიუღწეველი პირი არ აგებს პასუხს იმ
ზიანისთვის, რომელიც მან სხვას მიაყენა.
2. მშობლები ან ათი წლის ასაკს მიუღწეველი პირის
მეთვალყურეობაზე ვალდებული სხვა პირები მოვალენი არიან აანაზღაურონ ზიანი, რომელიც ამ პირმა მართლსაწინააღმდეგო მოქმედებით მიაყენა სხვას. მათი პასუხისმგებლობა გამოირიცხება,როცა მეთვალყურეობაზე ვალდებულ პირებს არ შეეძლოთ ზიანის თავიდან აცილება. 3. პირი პასუხს აგებს იმ ზიანისათვის, რომელიც მან სხვას მიაყენა, გარდა იმ შემთხვევებისა, როცა ზიანის მიყენებისას მას არ შეეძლო თავისი მოქმედების მნიშვნელობა გაეგო. იმ შემთხვევაში, როცა ამ პირს არა აქვს საკმარისი ქონება ან შემოსავალი მიყენებული ზიანის ასანაზღაურებლად, დამატებით პასუხისმგებლობა ეკისრებათ მის წარმომადგენლებსაც. (აქ იგულისხმება 10 წლიდან - 18 წლამდე პირი) (ანუ თუ ამ პირს არ აქვს ქონება, მაშინ მისი კანონიერი წარმომადგენელუი (მშობელი) ვალდებულია აანაზღაუროს ზიანი). პირის აღიარება უგზო-უკვლოდ დაკარგულად • დაინტერესებული პირის განცხადების საფუძველზე ფიზიკური პირი შეიძლება სასამართლოს გადაწყვეტილებით აღიარებულ იქნეს უგზო-უკვლოდ დაკარგულად, თუ მისი ადგილსამყოფელი უცნობია და ორი წლის მანძილზე იგი არ გამოჩენილა თავის საცხოვრებელ ადგილას. გადაწყვეტილების კანონიერ ძალაში შესვლის შემდეგ კანონით მემკვიდრეები მოიპოვებენ უფლებამოსილებას, უკვალოდ დაკარგულის ქონება მართონ მინდობილი საკუთრების სახით, მათ შორის, მიიღონ მისგან სარგებელი. ამ ქონებიდან მიეცემა სარჩო უგზო-უკვლოდ დაკარგულის რჩენაზე მყოფ პირებს და დაიფარება ვალები. • უგზო-უკვლოდ დაკარგულად აღიარებული პირის დაბრუნების ან მისი ადგილსამყოფლის აღმოჩენის შემთხვევაში უქმდება სასამართლოს გადაწყვეტილება მისი ქონების მართვის შესახებ. მეურნეობის სათანადო გაძღოლით მიღებული სარგებლის ანაზღაურების მოთხოვნის უფლება მას არა აქვს. პირის გამოცხადება გარდაცვლილად
• პირი შეიძლება სასამართლოს წესით
გამოცხადდეს გარდაცვლილად, თუ მის საცხოვრებელ ადგილას ხუთი წლის განმავლობაში არ მოიპოვება ცნობები ამ პირის ადგილსამყოფლის შესახებ, აგრეთვე, თუ იგი უგზო-უკვლოდ დაიკარგა ისეთ გარემოებაში, რომელიც მას სიკვდილს უქადდა, ანდა სავარაუდოა მისი დაღუპვა რაიმე უბედური შემთხვევის გამო და ასეთი ცნობები ექვსი თვის განმავლობაში არ მოიპოვება. პირის გამოცხადება გარდაცვლილად • სამხედრო მოსამსახურე ან სხვა პირი, რომელიც უგზო-უკვლოდ დაიკარგა საომარ მოქმედებასთან დაკავშირებით, შეიძლება სასამართლო წესით გამოცხადდეს გარდაცვლილად არა უადრეს ორი წლის გასვლისა საომარი მოქმედების დამთავრების დღიდან. • პირის გარდაცვალების დღედ მიიჩნევა მისი გარდაცვლილად გამოცხადების შესახებ სასამართლოს გადაწყვეტილების კანონიერ ძალაში შესვლის დღე. • ამ მუხლის პირველი და მე-2 ნაწილებით გათვალისწინებულ შემთხვევებში სასამართლოს შეუძლია პირის სიკვდილის დღედ აღიაროს მისი სავარაუდო დაღუპვის დღე. გარდაცვლილად გამოცხადებულის დაბრუნების შედეგები
• გარდაცვლილად გამოცხადებული პირის
დაბრუნების ან მისი ადგილსამყოფლის აღმოჩენის შემთხვევაში სასამართლო აუქმებს შესაბამის გადაწყვეტილებას. • დაბრუნების დროის მიუხედავად, პირს უფლება აქვს მოითხოვოს ის შენარჩუნებული ქონება, რომელიც მისი გარდაცვლილად გამოცხადების შემდეგ უსასყიდლოდ გადაეცა სხვა პირს. გარდაცვლილად გამოცხადებულის დაბრუნების შედეგები • ის პირი, რომელმაც გარდაცვლილად გამოცხადებულის ქონება სასყიდლით შეიძინა, ვალდებული ა დაუბრუნოს მას ეს ქონება, თუ დამტკიცდება, რომ ქონების შეძენისას მან იცოდა, რომ გარდაცვლილად გამოცხადებული პირი ცოცხალი იყო. • თუ გარდაცვლილად გამოცხადებული პირის ქონება გადაეცა სახელმწიფოს და მან მოახდინა მისი რეალიზაცია, მაშინ გარდაცვლილად გამოცხადების შესახებ გადაწყვეტილების გაუქმების შემდეგ პირს უბრუნდება ქონების რეალიზაციით მიღებული თანხა. literatura