რელიგიური სიძულვილი, რელიგიური

ჯგუფების წინააღმდეგ ძალადობის

მოწოდება, რელიგიური სიძულვილით
მოტივირებული დანაშაული და რელიგიის
საფუძველზე დისკრიმინაცია:

დეფინიციები და კონვენციის მუხლების მოქმედების

გავრცელება
კონვენციის დარღვევები

• დისკრიმინაცია
• დისკრიმინაციის მოწოდება

• სიძულვილის ენა
• სიძულვილის მოწოდება

• სიძულვილით მოტივირებული დანაშაული

კონვენციის შესატყვისი მუხლები
• მუხლი 2 - სიცოცხლის უფლება

• მუხლი 3 - არასათანადო მოპყრობის აკრძალვა

• მუხლი 8 - პირადი ცხოვრების დაცულობა

• მუხლი 9 - აზრის, სინდისის, რელიგიის თავისუფლება

• მუხლი 10 - გამოხატვის თავისუფლება

• მუხლი 11- შეკრების თავისუფლება

• მუხლი 14 - დისკრიმინაციის აკრძალვა

• P.12 მუხლი 1 - დისკრიმინაციის ზოგადი აკრძალვა

• სხვა უფლებების დარღვევის შესაძლებლობა

დისკრიმინაცია
დეფინიციები
• დისკრიმინაცია ნიშნავს დიფერენცირებულ არასახარბიელო მოპრობას,
შედეგს, აკრძალული საფუძვლით, რომელსაც არ აქვს ობიექტური და
გონივრული გამართლება

• დისკრიმინაციის წაქეზება ნიშნავს განცხადებებს პირებისა და პირთა

ჯგუფების წინააღმდეგ, რაც ქმნის ამ ჯგუფს მიკუთვნებული პირების მიმართ
დისკრიმინაციის და მტრული დამოკიდებულების საფრთხეს
• Bączkowski and Others v. Poland, 2007
კვალიფიციური უფლებები (8, 9, 10,11) და დისკრიმინაციის
აკრძალვა

დისკრიმინაცია

დისკრიმინაციის
მუხლი 8, 9, 10 ან
აკრძალვა (მე-14
11
მუხლი)
მე-14 მუხლით ცალკე შეფასება არ ხდება, განსხვავებული მოპყრობა
განხილულია უფლებაში ჩარევის მართლზომიერების კონტექსტში

კანონ
ი

ლეგიტიმური მიზანი

აუცილებლობა დემოკრატიულ საზოგადოებაში

(განსხვავებული მოპყრობის შეფასება)
კანონით დადგენილი უფლებები და დისკრიმინაციის აკრძალვა

დისკრიმინაცია

ეროვნული
P.12, მუხლი 1
კანონმდებლობით
(დისკრიმინაციის
დადგენილი
ზოგადი აკრძალვა)
უფლება
სიძულვილის ენა
 სიძულვილის ენა CoE CM
• სიძულვილის ენა ნიშნავს გამოხატვის ყველა ფორმას, რომელიც
ავრცელებს, აქეზებს, ხელს უწყობს ან ამართლებს რასობრივ
სიძულვილს, ქსენოფობიას, ანტისემიტიზმსა თუ სიძულვილის სხვა
ფორმებს შეუწყნარებლობის საფუძველზე, აგრესიული
ნაციონალიზმითა და ეთნოცენტრიზმით გამოხატული
შეუწყნარებლობის, უმცირესობების, მიგრანტების და
იმიგრანტული წარმოშობის მქონე ხალხის წინააღმდეგ
მიმართული დისკრიმინაციის და მტრული დამოკიდებულების
 სიძულვილის ენა ECRI
• სიძულვილის ენად ჩაითვლება რასის, კანის ფერის, წარმომავლობის, ეროვნული თუ
ეთნიკური წარმოშობის, ასაკის, შეზღუდული შესაძლებლობის, ენის, რელიგიის თუ
მრწამსის, სქესის, გენდერის, გენდერული იდენტობის, სექსუალური იდენტობის და სხვა
პერსონალური მახასიათებლის თუ სტატუსის საფუძველზე პირის ან პირთა ჯგუფის
დამცირების, სიძულვილის, ძაგების ნებისმიერი ფორმით ადვოკატირება,
ხელშეწყობა, წაქეზება, აგრეთვე ნებისმიერი შევიწროება, შეურაცხყოფა,
ნეგატიური სტერეოტიპირება, სტიგმატიზაცია ან მუქარა ასეთ პირთან ან პირთა
ჯგუფთან მიმართებით და გამოხატვის ყველა ჩამოთვლილი ფორმის გამართლება.
სიძულვილის ენა - კონვენციის დარღვევის
შემთხვევები
• გამოხატვის თავისუფლება არასწორად დაკვალიფიცირებულია, როგორც
სიძულვილის ენა იმ ქვეყანაში, სადაც ისჯება სისხლის სამართლის წესით

• გამოხატვის თავისუფლება არასწორად დაკვალიფიცირებულია, ძალადობის

მოწოდებად, რომელიც, როგორც წესი, ისჯება სისხლის სამართლის წესით

• გამოხატვის თავისუფლება არასწორად დაკვალიფიცირებულია სიძულვილის

ენად შესაბამისად, როგორც დისკრიმინაციული ნიშნით შეუწყნარებლობის
მოტივით ჩადენილი დანაშაული
• ირღვევა კონვენციის მე-10 მუხლი (გამოხატვის თავისუფლება)
სიძულვილის ენა - კონვენციის
დარღვევის შემთხვევები
• ხელისუფლების წარმომადგენელი იყენებს სიძულვილის ენას (იხ. Notes)

• კერძო პირი იყენებს სიძულვილის ენას

• ეროვნული სასამართლო აკვალიფიცირებს გამოხატვის თავისუფლებად

• ირღვევა ადრესატის მე-8 მუხლი (პირადი ცხოვრების დაცულობის უფლება)

• ევროპული სასამართლო გამოხატვას ან მე-10 მუხლის ფარგლებში განიხილავს,

ან

• ევროპული სასამართლო გამოხატვას უფლების ბოროტად გამოყენებად

აკვალიფიცირებს მე-17 მუხლით და განსახილველად არ იღებს
სიძულვილით
მოტივირებული დანაშაული
სიცოცხლის უფლება
წამების აკრძალვა
 სახელმწიფოს ვალდებულებები

ნეგატიური პოზიტიური
ვალდებულე ვალდებულე
ბა ბა

არ დაიცვას
არ ხელყოს დაუქვემდებარ არასათანად
დაიცვას
სიცოცხლე ოს
სიცოცხლე ო
არასათანადო მოპყრობისგ
მოპყრობას ან
 სახელმწიფოს
ვალდებულებები

პოზიტიური
ვალდებულე
ბა

დაიცვას
სიცოცხლე აწარმოოს
და პირი ქმედითი
არასათანადო გამოძიება
მოპყრობისგან
 სიცოცხლის უფლების დაცვის პოზიტიური
ვალდებულება წარმოიშვება, როცა
დადასტურებულია, რომ უფლებამოსილმა
ორგანოებმა

მათ არ/ვერ მიიღეს

იცოდნენ, ან უნდა შესაბამისი ზომები
სცოდნოდათ, რომ უფლებამოსილების
დანაშაულებრივი ფარგლებში, რასაც,
ქმედება რეალურ გონივრული
და გადაუდებელ შეფასებით, უნდა
საფრთხეს უქადდა აეცილებინა ასეთი
ინდივიდს საფრთხე
 მე-2 მუხლი, მე-3 მუხლი

მატერიალუ
საპროცესო
რი
 მე-2 და მე-3 მუხლი - სახელმწიფოს ვალდებულებები
• პოზიტიური ვალდებულებები - უფლების უზრუნველყოფა ქმედითი ნაბიჯებით
• კანონმდებლობის მიღება: ქმედების კრიმინალიზაცია; რისკის შემცველი ქმედებების და
სიტუაციების რეგულაცია; ინფრასტრუქტურის - აღმასრულებელი მექანიზმების შექმნა
• საფრთხის პრევენცია: ქმედების პრევენცია სამართალდამცავი ორგანოების მეშვეობით; საფრთხის
პრევენცია აღმასრულებელი ორგანოების მიერ კონტროლის და ზედამხედველობის ფუნქციების
განხორციელებით
• ქმედითი გამოძიების წარმოება: სამსახურებრივი მოკვლევა, გამოძიება, სასამართლო განხილვა,
მსჯავრდება, სასჯელის აღსრულება
• ნეგატიური ვალდებულებები - უფლების არდარღვევა
• სახელმწიფომ თავი უნდა შეიკავოს უფლებისდამრღვევი ქმედებისგან
• მატერიალური ასპექტი - შეერაცხება თუ არა სახელმწიფოს უფლების დარღვევა
• უფლების დარღვევა სახელმწიფო მოხელის მიერ, კანონმდებლობის არმიღება, ინფრასტრუქტურის
არშექმნა, კონტროლის არგანხორციელება
• საპროცესო ასპექტი - აწარმოა თუ არა სახელმწიფომ ქმედითი გამოძიება (სახელმწიფო მოხელეთა თუ
კერძო პირთა მიერ ჩადენილ სავარაუდო დარღვევებზე)
• ქმედითი: დროული, დამოუკიდებელი, მიუკერძოებელი, ყოველმხრივი, გამჭვირვალე გამოძიების
წარმოება, რომლის პროგრესიც ეცნობება დაზარალებულს/არაპირდაპირ დაზარალებულს, გამოძიების
ინტერების დაცვით
 სიძულვილით მოტივირებული
დანაშაულისას დარღვეული
უფლებები არასათანადო დისკრიმინაციის
სიცოცხლის უფლება
მოპყრობის აკრძალვა აკრძალვა
• მატერიალური ასპექტი • მატერიალური ასპექტი • სახელმწიფოს
ბრალად შეერაცხება
• ანდა • ანდა პირის გარკვეული
ნიშნის ან სტატუსის
გამო უფლებების
• საპროცესო ასპექტი • საპროცესო ასპექტი
დარღვევა
• ანდა
• ქმედითი გამოძიება არ
ჩატარდა პირის
გარკვეული ნიშნის ან
სტატუსის გამო
 სიძულვილით მოტივირებული
დანაშაული
• სახელმწიფოს წარმომადგენლის მიერ არის ჩადენილი სიძულვილით
მოტივირებული დანაშაული

• კერძო პირის მიერ არის ჩადენილი სიძულვილით მოტივირებული დანაშაული

• სახელმწიფოს შეეძლო და არ აღკვეთა (ოსმანის ტესტი)

• არ არის ქმედითად გამოძიებული (მტკიცების ტვირთი და სტანდარტი)

შესატყვისი მუხლები
Kornilova v. Ukraine, 2020 (იხ. 5-6 პრეზენტაცია)
• ხელისუფლების ვალდებულება, გამოიძიოს შესაძლო კავშირი რელიგიის ნიშნით
შეუწყნარებლობის მოტივსა და ძალადობას შორის, არის კონვენციის მე -3 მუხლის
საპროცესო ასპექტიდან გამომდინარე ვალდებულება

• ასევე ეს ვალდებულება შეიძლება მოიზრებოდეს სახელმწიფოს ვალდებულებებში,

რომლებიც გამომდინარეობს მე-14 მუხლიდან

• მე-14 მუხლსა და არსებით უფლებებს შორის ურთიერთკავშირიდან გამომდინარე ,

დისკრიმინაციული ძალადობა შეიძლება მხოლოდ ერთი მუხლით იყოს განხილული ან
ორივეთი, გარემოებებზე დაყრდნობით

• მე-3 მუხლი ცალკე აღებული, არ დარღვეულა, დაირღვა მე-3 მუხლი მე-14 მუხლთან
ერთობლიობაში
გმადლობთ
ყურადღებისთვის!