2.

1 Wika

Ang pinakamahalagang interes sa pag-aaral ng wika ay hindi ang wika mismo kundi ang
gamit nito, kung papaano ang wika nagpapakilala sa tao, ang sosyal niyang kaligiran, mga
pangarap at mithiin niya, persepsyon nila sa bawat isa, at ang sitwasyon sa lipunan na kung saan
siya nabibilang. (A.D. Edwards, 1979) .

Ang wika ay maituturing na isang espesyal na sistema ng komunikasyong oral at pasulat.

Sa aspektong ito, ang pagpapahayag ay nailalahad sa paraang berbal at di-berbal. Ito ay
natututuhan sa lipunang kanilang kinabibilangan at ang wikang natutuhan ay batay sa kultura ng
lipunang kinalakhan.

2.2 PINAGMULAN NG WIKA

Saan nga ba nagmula ang wika? Paano nga ba nagkaroon ng wika ang mga tao sa
sanlibutan? Ito ang mga tanong na madalas na umuukilkil sa isipan ng bawat isa kung ang pag-
uusapan ay patungkol sa pinagmulan ng wika. Ayon sa iba’t ibang manunulat at teorista, ang
may pinakamatandang lahi ay ang mga Egyptian at maging ang kanilang wika ay kasing tanda na
rin nila.

Mula sa aklat nina Fromkin, V.& R. Rodman (1983), ang lahat ng kultura ay may
kanikanilang kuwento ng pinagmulan ng wika. Ayon naman kay Darsna Tyagi (2006),
pinaniniwalaang ang Son of Heaven na si Tien-Zu ang nagbigay ng wika at kapangyarihan. Sa
bansang Hapon, si Amaterasu ang tinaguriang manlilikha nila ng wika.

2.3 DEPINISYON NG WIKA

Ang wika ay nabigyan ng depinisyon ayon sa mga iba’t ibang awtor ;

Buensuceso- ang wika ay isang arbitraryong Sistema ng mga tunog o ponema na

ginagamit ng tao sa pakikipagtalastasan.

Caroll (1954) – ang wika ay isang Sistema ng mga sagisag na binubuo at tinatanggap ng
lipunan.

Edward Sapir (1949) – ang wika ay isang likas at makataong pamamaraan ng paghahatid
ng mga kaisipan, damdamin at mithiin.

Todd ( 1987 ) - ang wika ay isang set ng mga sagisag na ginagamit sa komunikasyon.

Tumangan, Sr. et al. (1997)- Ang wika ay isang kabuuan ng mga sagisag na panandang
binibigkas na sa pamamagitan nito ay nagkakaunawaan, nagkakaisa at nagkakaugnay-ugnay ang
isang pulutong ng mga tao.
2.4 IBA’T IBANG TEORYA SA WIKA

Ang pinagmulan ng wika ay may pinaniniwalaang mga teorya kung saan at paano ito
nagsimula ;
Teoryang Bow-wow – ang teoryang ito ay naninindigan na ang wika ay nagsimula sa
pamamagitan ng panggagaya sa mga likas na tunog gaya ng ngiyaw ng pusa at tilaok ng manok.
Teoryang Pooh-pooh – ang teoryang ito ay naniniwalang, nabuo ang wika sa
instinktibong pagbulalas na nagsasaad ng sakit, galak, galit, tuwa at iba pa.
Teoryang Dingdong - Ito ay kilala rin sa tawag na teoryang natibisko na may ugnayang
misteryo ang mga tunog at katuturan ng isang wika at bagay-bagay sa paligid.
Teoryang Yum-Yum - ang teoryang ito ay nagsasaad na ang tao ay tumutugon sa
pamamagitan ng kumpas sa alinmang bagay na nagangailangan ng aksyon.
Teoryang Yo-he-ho - ayon sa teoryang ito, nagmula ang wika sa mga ingay na nalilikha
ng mga taong magkatuwang sa kanilang pagtatrabaho o puwersng pisikal.
Teoryang Tarara-boom-de-ay-Ang teoryang ito ay naniniwalang, ang mga tunog na
mula sa ritwal ng mga sinaunang tao na naging daan upang magsalita ang tao.

2.5 IBA’T IBANG PANANAW SA WIKA

 Ayon kay Virgilio Almario, “Kung ano ang wika mo, iyon ang pagkatao mo.”

 Trudgill (2000) “Ang wika ay isang panlipunang tungkulin ng tao”.

 Tumangan Sr. et al. (1977), “Ang wika ay isang kabuuan ng mga sagisag na panandang
binibigkas na sa pamamagitan nito ay nagkakaunawaan, nagkakaisa
at nagkakaugnay-ugnay ang isang pulutong ng mga tao”.

 Malinowski (1998 ), “ Wika ang pangunahing kaisipan ng pagkakaisa at

pakikipagtalamitam ”.
 2.1 . PANANAW SA UGNAYAN NG WIKA AT LIPUNAN

Hindi na kaila sa ating lahat ang kabatirang ang wika at lipunan ay tuwirang
magkaugnay. Binanggit ni Wardhaugh (2006), na ang isang lipunan ay tumutukoy sa grupo
ng mga tao na magkakasama para sa isang tiyak na layunin o mga layunin. Dito, ang lipunan
ay isang komprehensibong konsepto subalit mahalaga ang komprehensibong pananaw na ito
sa kadahilanang, iba’t ibang uri ng lipunan ang nagbibigay ng direktang impluwensiya sa
wika o bise bersa. Sa pamamagitan nito, mahuhulma ang kabuluhan ng wika sa paligid na
kung anong wika ang sinasalita ng isang indibidwal sa lipunan.

2.2 . SOSYOLINGGUWISTIKA

Ayon kina Coupland at Kawokski (1997), ang sosyoligguwistika ay pag-aaral ng

wika sa mga konteksto ng lipunan nito at pag-aaral ng buhay panlipunan sa pamamagitan ng
linggwistika. Ito ay dulot ng impluwensiya ng lipunan sa isang tao sa pagtanggap nito sa
wika. Siyentipiko na mapag-aaralan ang wika bilang hiwalay na bagay sa gumagamit nito.
Ito ang gawain ng mga lingguwista.

Ang sosyolinggwista ay tungkol sa pagsisiyasat ng mga relasyon sa pagitan ng wika

at lipunan na may layuning sap ag-unawa sa istraktura ng wika at kung paano gumagana ang
mga wika sa komunikasyon (Wardhaugh,2006). Ang higit na tuon nito sa wika bilang may
direktang relasyon sa lipunan. Ito ay tinatawag na mikro-sosyolinggwistika.

2.3. REHISTRO NG WIKA

Sa komunikasyon sa iba’t ibang disiplina, may angkop na pananalita at espesyalisadong
terminong dapat gamitin na partikular sa larangan. Halimbawa, iba ang wika ng mga inhinyero,
iba rin ang wika ng mga abogado at nasa hukuman, at iba rin ang wika ng mga eksperto sa iba’t
ibang larang. Ang uri ng wikang ito ay tinatawag na rehistro. Nauukol ito sa layunin at paksa
ayon sa larang na sangkot sa komunikasyon (Nuncio, et al. 2016).

2.4. ARGOT
Ito ang sekretong wika na ginagamit ng mga grupong kinabibilangan, ngunit hindi
limitado, ng mga magnanakaw at iba pang criminal. Ito ay naglalayong maiwasang mabatid o
maunawaan ng mga hindi kasama sa grupo ang kombersasyon sa loob ng samahan. (Hufana, et
al. 2018 ) .
Iba ang balbal o slang sa argot sapagkat hindi sekreto ang kahulugan ng mga salita,
higit na pampubliko, mas pangkalahatang magagamit at siyempre mas kagalang-galang . Ang
argot naman ay isang espesyal na bokabularyo o hanay ng mga idyoma na ginagamit ng isang
particular na uri o grupong panlipunan, lalo na ng mga hindi sumusunod sa batas. Ito ay
tinatawag na cant at cryptolect (Hufana, et al. 2018).
2.5. SOSYOLOHIYA NG WIKA
Ang sosyolohiya ng wika ay nagmula sa larang ng sosyolinggwistika. Sa ugnayan ng
wika at lipunan nakatuon ang araling ito. Proponent ng larang na ito sa ugnayan ng wika at
lipunan ay ang kanilang iskolar sa wika na si Joshua Fishman. Ang International Journal of the
Sociology of Language ay ang kanyang pangunahing kontribusyon dito.
Samakatuwid, lipunan ang emphasis ng sosyolohiya ng wika at ang relasyon nito sa wika,
samantalang ang sosyolingguwistika ay tungkol naman sa relasyon ng wika sa lipunan. Sa
bahaging ito, ang dimarkasyon ng dalawa ay makikita sa paksang nais tingnan sa wika bilang
produkto ng lipunan.

2.6. ANTROPOLOHIKONG LINGGWISTIKA

Ang antropolohikong linggwistika ay bahagi ng larang ng linggwistika na may kinalaman
sa lugar ng wika sa mas malawak na konteksto ng lipunan at kultura nito at ang papel nito sa
paggawa at pagpapanatili ng mga kultural na kasanayan at mga panlipunang kaayusan. Sa
aspektong ito, ang wika ay tinitingnan sa antropolohikal na linggwistika sa pamamagitan ng lente
ng antropolohikal na konsepto-kultura-upang makita ang kahulugan sa likod ng paggamit,
maling paggamit o hindi paggamit ng wika, ng iba’t ibang anyo nito, mga rehistro at estilo.

2.7. ETNOLINGGWISTIKA
Ang etnolinggwistika ay nakatuon sa ugnayan ng wika at kultura sa pag-aaral ng wika.
Ipinahayag ni Underhill (2012), ito ay pag-aaral sa relasyon sa pagitan ng wika at komunidad.
Ang larang na ito ay may konotasyon kung pagbabatayan ang kasamang salita nitong etnik o
etniko na tumutukoy sa mga marhinal na grupo tulad ng Lumad, Igorot, Merano at iba pa. Ayon
pa sa kaniya, may dalawang konotasyon ang pang-uri na etnik (sa etnolinggwistika) na iba dahil
sa mga marhinal na grupo.

MGA ESTRAKTURA NG WIKA SA LIPUNAN

3.1. PANLIPUNANG ESTRUKTURA NG WIKA

Sinasabing, ang wikang ating sinasalita ay may taglay na lakas at puwersa.
Maihahalintulad ito sa isang malakas na agos ng ilog na dumadaloy kapag ang isang tao ay
nagsasalita na kung ito man ay gagamitin nang tama, ay maaaring tumino sa damdamin, tumatak
sa isipan, makakuha ng atensiyon at makalilikha ng isang puwersa na lalong magpalakas sa
wika. Dahil sa kapangyarihang taglay nito sa larang ng pakikipagtalasatasan ay nagagawa nating
magtanong, magpaliwanag, magbigay ng mga paglalarawan, magpasaya, magpahayag at iba pa
(Gonzalvo, 2016). At dahil din sa wika, natutukoy ang pagkakakilanlan ng bawat tao sa lipunan
na kanyang ginagalawan.
Nabanggit na sa naunang pahina na may maraming mga posi bleng relasyon sa pagitan
ng wika at lipunan. Isa na rito ang estruktura ng wika na maaaring makaimpluwensiya sa
linggwistikong estruktura nito. Ang mga nabuong wika sa lipunan na dulot ng pananakop ng
mga dayuhan ay ipinaliliwanag ng mga sumusunod na sal ik sa ibaba.
 3.2. DIYALEKTO
Dayalek ang tawag sa mga wikang nabuo mula sa mga pangunahing wika ng isang
lalawigan na kadalasang sinasalita sa iba’t ibang baying nasasakupan ( Gonzalvo , 2016). Ito
rin ay uri ng pangunahing wika na nababago, nagbabago o nagiging natatangi dahil ginagamit
ito ng mga taong nasa ibang rehiyon o lokasyon. Isang halimbawa nito ay ang Tagalog na
nanganak ng uri o barayti tulad ng Tagalog -Batangas, Tagalog-Cavite, TagalogMaynila at iba
pa (Nuncio, et al. 2016).
Taglay ng wikang ito ang pansariling katangian sapagkat persona ang paggamit nito
( Gonzalvo, 2016). Ayon kay Nuncio, et al. (2016), ang idyolek ay ang natatangi at espisipik
ong paraan ng pagsasalita ng isang tao. Kadalasan, ating nakikilala o nagiging marka ito ng
pagkakakilanlan ng isang tao. Isang halimbawa nito ay ang paraan ng pagsasalita ni Kris
Aquino.
Bawat indibidwal ay may kaniya-kanyang paraan sa pagsas alita subalit wala sa kanila
ang nagsasalita nang magkatulad na magkatulad. Ang dahilan ng pagkakaiba ay sa edad,
kasarian , kalagayang pisikal, personalidad, lugar na pinanggalingan at marami pang ibang salik
na naging dahilan ng mga paraang ito sa kanila ng pagsasalita.

3.4. TABOO
Sa lipunan, may mga salitang tinatawag na taboo . Ito ay mga salitang bawal gamitin o
hindi maaaring gamitin sa isang pormal na usapan sa lipunan. Kung ang gawain ay taboo, ang
paggawa nito ay isa ring taboo kung nakikita ng karamihan. Ipinagbabawal ang paggamit nito
kapag hindi pinahihintulutan ng publiko at ipinagbabawal din ang pag -uusap tungkol dito lalo na
sa mga pormal na usapan at domeyn. Halimbawa nito ay mga salitang puki, puta, utin, makiri at
iba pa (Hufana et al. 2018).

3.5. YUFEMISMO
Ang mga ideya o salitang taboo ang naging isa sa mga dahilan sa pagkakaroon ng mga
salitang yufemismo. Ito ay salita o parirala na panghalili sa salitang taboo o mga salitang hindi
dapat sambitin dahil sa kalaswaan nitong pakinggan sa pandinig ng ninoman. Halimbawa nito
ay sa halip na nagtalik, maaari itong sabihing, nagsiping, sumakabilang buhay sa halip na
namatay, nagsakses sa halip na nagtae, ibaon sa halip na utin, bulaklak sa halip na puki, at iba
pa (Gervcio, et al. 2018).

3.6. SPEECH COMMUNITY

Ang isang lipunan ay binubuo ng marami at iba’t ibang pangkat ng mga tao na may kaniya
kanyang mga gawi at pag-uugali. May kaugnayan dito ang binanggit nina Zalzmann,Stanlaw at
Adachi (2012) na walang kultura sa isang lipunan na pareho sa lahat ng mga miyembro nito.
Tulad na lamang sa bansang Filipinas na kung saan, ito ay binubuo ng iba’t ibang pangkat ng tao
gaya ng Higaonon, Cebuano, Ilonggo, at iba pang pangkat na mayroon sa ating bansa. Lahat sila
ay mga Pilipino. Mayroon itong komplikadong lipunan na binubuo ng isang ma laking bilang ng
mga grupo na tinutukoy ng mga tao mula sa kung saan ay nagmula ang natatanging mga valyu,
mga pamantayan at mga tuntunin para sap ag-uugali. Ito ang tinatawag na sabkultura.
 3.7. LINGUA FRANCA, PIDGIN AT CREOLE
a.) Ang Lingua Franca ay ang paghahanap ng komon o wikang alam ng mga taong may
iba’t ibang sinasalitang wika upang magkakaunawaan. Mula sa UNESCO, ito ay wikang
ginagamit ng mga taong may iba-ibang unang wika upang mapadali ang komunikasyon sa
kanilang pagitan. Bagkus, malaking papel ang ginagampanan nito sa Pilipinas dahil sa
multilinggwal na sitwasyong pangwika. Binananggit sa etnologue n a may 187 at 183 ang buhay
at 4 ang itinuturing na patay na wika.
b.) Pidgin – nabuo ang wikang ito dahil sa pangangailangan ng mga tagapagsalita at wala
itong pormal na anyo ( Gonzalvo, 2016). Dulot ng pagkakaroon ng pangangailangan ng lingua
franca. Bunga ito ng dalawang lipunan na may mga wikang hindi magkakalapit o unintelligible
languages ngunit kailangan ng pakikipag -ugnayan sa isa’t isa dahil sa tiyak na limitado o
natatanging layunin . Ang isang wika ay dumadaan din sa proseso ng pidginization . Ito ay
proseso ng gramatikal at leksikal na reduksyon dulot ng limitadong ginagampanan ng pidgin
(Zalzman, Stanlaw at Adachi 2012).
C.) Creole . Ayon kay Sebba 1997, may mga mahahalagang pagtukoy sa mga katangian ng
isang creole na wika ;
 May katutubong tagapagsalita ito, hindi katulad ng pidgin na walang katutubong
nagsasalita. Mangyayari ito kapag sa isang lipunang nagsasalita ng pidgin ay may ipinanganak
na bata at ito ang kanyang magiging unang wika. Kaya, ang pidgin ay magiging creole.
 Ang Creole ay lagging lumalabas sa isang pidgin.
 Ang proseso kung saan ang isang creole ay nagbabago at isang pidgin na nagkakaroon ng
katutubong nagsasalita ay tinatawag na creol ization.
 Ang proseso ng creolization ay dumadaan sa alinmang yugto ng pag -unlad ng isang
pidgin na maaaring gradual na creolization o biglaang creolization .

BILINGGWALISMO AT MULTILINGGWALISMO

Bilinggwalismo - ito ay tumutukoy sa taong nakapagsasalita ng dalawang wika. Kung

pagbabatayan ang pagpapakahulugan ni Bloomfield (1935), hindi lamang sapat ang
makapagsalita sapagkat ang kanyang pananaw d ito at ang paggamit ng dalawang wika tulad ng
katutubong wika.

Multilinggwalismo - Ito ay tumutukoy sa higit sa dalawang wikang batid ng isang

indibidwal na gamitin sa anumang uri ng komunikasyon.

GAMIT NG WIKA SA LIPUNAN

Nagbigay si Geoffrey Leech (Essays UK, November 2013) ng limang tungkulin ng wika sa
lipunan ;
1. Nagbibigay-kaalaman
2. Nagpapakilala/ Ekspresib
3. Nagtuturo / Direktib
4. Estetika/ Aesthetic
5. Nag-eengganyo /Phatic

3.10. ANG KAHALAGAHAN NG WIKANG FILIPINO SA LIPUNANG

FILIPINO

Ang wikang Filipino ay ginagamit sa pakikipag -interaksyon at pakikipagkomyunikeyt

ng mga mamamayang Filipino. Ayon kay Santos, et al. 2012, may mga tungkuling
ginagampanan ang wikang Filipino ;

1. Binibigkis ng wikang Filipino ang mga Pilipino .

2. Tumutulong ito sa pagpapanatili ng kulturang Pilipino .
3. Sinasalamin ng wikang ito ang kulturang Pilipino .
4. Inaabot nito ang isip at damdamin ng mga Pilipino .
5. Sinisimbolo ng wikang Filipino ang pagka -Pilipino .