‫به نام خدا‬

‫پروژه درس آزمایشکاه مهندسی دریا‬

‫موضوع‪ :‬طراحی و ساخت یک دینامومتر سه درجه آزادی با دقت بال‬

‫استاد درس‪ :‬دکتر محمدسعید سیف‬

‫دانشجو‪ :‬مریم احمدی‬

‫شماره دانشجویی‪96102715 :‬‬

‫زمستان ‪99‬‬
 ‫فهرست‬
‫چکیده‪3.....................................................................................................................................................................................................................................................‬‬

‫فصل‪ :1‬کلیات پروژه‬

‫‪ -1-1‬مقدمه‪4..........................................................................................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ -2-1‬ضرورت تحقیق‪5..........................................................................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ -3-1‬اهداف ‪5.........................................................................................................................................................................................................................................‬‬

‫فصل‪ :2‬پیشینه تحقیق‬

‫‪ -1-2‬پیشینه تحقیق‪6...........................................................................................................................................................................................................................‬‬

‫فصل‪ :3‬روش اجرای پروژه‬

‫‪ -1-3‬طراحی مفهومی‪7........................................................................................................................................................................................................................‬‬
‫‪-2-3‬طراحی عضو فنری‪8.....................................................................................................................................................................................................................‬‬
‫‪-3-3‬مالحظات طراحی‪9.......................................................................................................................................................................................................................‬‬
‫‪-4-3‬هندسه عضوهای خمشی‪11........................................................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ -5-3‬هندسه تیر خمشی چند گانه‪12..............................................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ -6-3‬هندسه حلقه ای‪13.....................................................................................................................................................................................................................‬‬
‫‪-3-7‬هندسه لودسل های با ظرفیت بال‪14.......................................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ -3-8‬انتخاب جنس عضو فنری‪15.....................................................................................................................................................................................................‬‬

‫فصل چهارم‪ :‬تجزیه و تحلیل داده ها‬

‫‪-1-4‬طراحی مبسوط‪17........................................................................................................................................................................................................................‬‬
‫‪-2-4‬نحوه انتخاب ماده‪20....................................................................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ -3-4‬انتخاب‪ ،‬چیدمانی و نصب کرنش سنج ها‪21..........................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ -4-4‬بررسی تداخل مؤلفه ها بر روی یکدیگر‪22............................................................................................................................................................................‬‬
‫‪-5-4‬انتخاب کرنش سنج مناسب‪23...................................................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ -6-4‬ساخت و کالیبراسیون‪24............................................................................................................................................................................................................‬‬

‫فصل پنجم‪ :‬نتیجه گیری و منابع‬

‫‪-1-5‬نتیجه گیری‪26..............................................................................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ -2-5‬منابع‪26..........................................................................................................................................................................................................................................‬‬

‫‪2‬‬
 ‫چکیده‬

‫هدف این پروژه‪ ،‬ارائه نتایج حاصل از انجام یک پروژه تحقیقاتی کاربردی است ‪ .‬موضوع این پروژه‪ ،‬طراحی‪ ،‬ساخت‬
‫و کالیبراسیون یک دینامومتر سه مولفه حوضچه کشش می باشد ‪.‬مراحل مختلف این کار در متن ارائه شده است‪.‬‬
‫گام های اصلی و عمده این فعالیت‪ ،‬عبارت از طراحی مفهومی‪ ،‬طراحی مبسوط‪ ،‬تحلیل های نرم افزاری‪ ،‬انتخاب‬
‫کرنش سنج ها‪ ،‬ساخت نمونه‪ ،‬نصب سنسورهای کرنش و پل وتسون است‪.‬‬

‫در طراحی مفهومی دینامومتر از مراجع تخصصی مربوط به ترانسدیوسرهای الکترومکانیکی استفاده شده است ‪.‬‬
‫در این مرحله‪ ،‬با استفاده از اصول ذکر شده در مراجع و در نظر داشتن مشخصه های مورد نیاز‪ ،‬هندسه های‬
‫مختلفی برای هر یک از مولفه های دینامومتر پیشنهاد شده است‪ .‬مشخصه های دینامومتر مورد طراحی‪ ،‬برگرفته‬
‫از نمونه ساخته شده توسط شرکت ‪ ATI‬آمریکا است ‪ .‬در این مرحله‪ ،‬طراحی پل های وتسون هر مولفه نیز انجام‬
‫پذیرفته است ‪.‬در طراحی مبسوط با استفاده از نرم افزار و لحاظ داشتن معیارها ی طراحی‪ ،‬هندسه های بدست‬
‫آمده مورد ارزیابی قرار گرفته و مناسب ترین آنها برای ساخت تعیین شده است ‪ .‬به کمک تحلیل های مذکور‪ ،‬و‬
‫معیارهای مربوطه‪،‬کرنش سنج های مناسب نیز انتخاب شده اند ‪ .‬در ادامه براساس توصیه های مراجع تخصصی‪،‬‬
‫انتخاب جنس فلز مناسب صورت پذیرفته وشرح نحوه ساخت آن با ماشین ابزارهای مختلف‪ ،‬ارائه شده است‪ .‬پس‬
‫از این‪،‬روش کالیبراسیون و تجهیزات مورد نیاز بعد از نصب کرنش سنج ها و ملحقات آن در نقاط و راستای تعیین‬
‫شده شرح داده شده است‪ .‬با فراهم شدن امکانات و ابزار مذکور‪ ،‬فرآیند کالیبراسیون یک نمونه آورده شده که نتایج‬
‫حاصله آن بیانگر بازه دقتی ‪ 0.1‬تا ‪ 0.5‬درصد است که برای نمونه اولیه در حد بسیار خوبی است‪.‬‬

‫‪3‬‬
 ‫‪ -1-1‬مقدمه‬
‫اولین اقدام جهت ابداع و استفاده از حوضچه کشش به فعالیتهای ویلیام فرود در سال ‪ 1868‬برمی گردد‪ .‬امروزه‪،‬‬
‫در اختیار داشتن و استفاده از حوضچه کشش و یا تونل کاویتاسیون در جهت انجام آزمون های مورد نیاز بر روی‬
‫مدل شناورها و یا سایر سیستم های دریایی‪ ،‬از ضروریات مراکز تحقیقاتی و دانشگاهی مهندسی دریایی می باشد‪.‬‬
‫آنچه که در حوضچه ها ی کشش و تونل کاویتاسیون دارای اهمیت بیشتری بوده‪ ،‬تجهیزات اندازه گیری نیروهای‬
‫هیدرودینامیکی است‪ .‬تجهیزاتی که وظیفه اندازه گیری نیروها و گشتاورهای وارده بر مدل شناور در حال حرکت‬
‫درون حوضچه کشش را به عهده دارند ‪ .‬این تجهیزات به عبارتی یک نوع ترانسدیوسر الکترومکانیکی نیرو وگشتاور‬
‫می باشند و نام دینامومتر و بعضاً بالنس به آنها اطالق می گردد‪ .‬لذا برای طراحی آنها باید مسیر طراحی‬
‫ترانسدیوسرهای الکترومکانیکی را طی نمود ‪ .‬با این تفاوت که ترانسدیوسرهای الکترومکانیکی نیرو و گشتاور رایج‪،‬‬
‫تک مولفه ای بوده و دینامومترها چند مولفه ای می باشند‪ .‬چند مولفه ای بودن آنها بصورت همزمان و یکجا‪،‬‬
‫موضوع طراحی را پیچیده می نماید ‪ .‬بنابراین ترتیب همانگونه که سازندگان حوضچه های کشش محدود و معدود‬
‫هستند‪ ،‬سازندگان تجهیزات اندازه گیری آنها نیز انگشت شمار می باشند‪ .‬در ادامه تمامی مراحل طراحی‪ ،‬ساخت‬
‫و کالیبراسیون یک دینامومتر سه مولفه ای حوضچه کشش ارائه گردیده است‪.‬جهت ارزیابی و برآورد میزان عملکرد‬
‫بخش های مختلف یک شناور‪ ،‬آزمون های متفاوتی توسط حوضچه کشش انجام می شود‪ .‬در هریک از آزمون های‬
‫مذکور‪ ،‬تجهیزات ویژه ای بکار گرفته می شود‪ .‬دینامومترها یکی از انواع تجهیزات مذکور هستند ‪ .‬در شکل ‪ 1‬دو‬
‫نمونه از کاربرد آن نشان داده شده است ‪ .‬دینامومتر سه مولفه ای این پروژه به منظور اندازه گیری نیروهای پسا‪،‬‬
‫جانبی و گشتاور پیچشی مدل شناور استفاده می شود‪.‬‬

‫‪4‬‬
 ‫شکل‪ -1‬تصویری از نحوه اندازه گیری نیروها درحوضچه کشش‬

‫‪ -2-1‬ضروریت تحقیق‬

‫شاید کمتر کسی به تاثیر صنایع دریایی در توسعه اقتصادی توجه کرده باشد‪ .‬در حال حاضر اقتصاد دریایی رابطه‬
‫تنگاتنگی با اقتصاد جهانی دارد و شاید اگر دریاها و کارآیی ناشی از آنها نباشند‪ ،‬اقتصاد جهانی بطور جدی با‬
‫مشکل مواجه شود‪ .‬اگر ما تنها بخشی از کاربرد دریاها را در نظر بگیریم خواهیم دید که اقتصاد دریا چه تاثیری‬
‫در زندگی روزمره افراد خواهد داشت‪ .‬در حال حاضر حمل و نقل دریایی ‪ 90‬درصد حمل و نقل دنیای صنعتی را‬
‫تشکیل می دهد که دلیل آن می تواند کم هزینه بودن‪ ،‬امکانات و ظرفیت بالی وسائل حمل و نقل دریایی‪ ،‬امن‬
‫بودن و مناسب ترین روش در حمل و نقل صنایع سنگین باشد‪ .‬مقدمه ساخت هر شناور و بکارگیری آن‪ ،‬استفاده‬
‫از تست مدل در آزمایشگاه دریا است‪ .‬بنابراین برای رونق کشتی سازی کشور‪ ،‬ابزار های مورد استفاده برای جمع‬
‫آوری داده های مدل‪ ،‬باید دقت بالیی برخوردار باشند و عملکردشان روز به روز بهتر و همه جانبه تر شود‪.‬‬

‫‪ -3-1‬اهداف‪:‬‬

‫➢ طراحی مفهومی و عملی دینامومتر سه درجه آزادی مناسب حوضچه کشش‬

‫➢ انتخاب مواد‬
‫➢ محاسبه دقت و خطاها‬
‫➢ بررسی هندسه های متفاوت و تالش برای بهینه سازی‬

‫‪5‬‬
 ‫‪-1-2‬پیشینه تحقیق‬

‫علیرغم پیشرفت قابل توجه در زمینه طراحی و ساخت کامپیوتری (‪ )CAD / CAM‬برای شناورهای سطحی و‬
‫زیرسطحی پدید آمده است ‪ ،‬نتایج حاصل از این برنامه ها با داده های تجربی تأیید نمی شود‪ .‬در واقع ‪ ،‬طراحی‬
‫شناورهای سطحی و زیر سطحی از طریق ادغام آزمایش های عملی بر روی مدل های شناورها در حوضه های‬
‫آزمایش و مخزن یدک کش همراه با نتایج شبیه سازی های عددی انجام شده است‪ .‬بنابراین مدل سازی بخشی‬
‫از مهندسی همزمان در طراحی کشتی است ( ‪.)1997 ،Elvekrok‬‬

‫آزمون های طولنی مدل آگوتاز در کشورهای مختلف آغاز شد‪ .‬یک بررسی مختصر در(برترام ‪ )2000 ،‬موجود‬
‫است و روشهای گسترده در ( ‪ )2017 ،ITTC‬شرح داده شذه است‪ .‬طراحی و شناسایی شناورها با استفاده از مدل‬
‫های فیزیکی تأیید و ارزش گذاری می شوند‪ .‬مدلسازی و آزمایش های هیدرودینامیکی همیشه حوزه های کلیدی‬
‫در زمینه مهندسی دریا هستند (لوئیس ‪ .)1988 ،‬به منظور دستیابی به رفتار و حرکت شناورها و سازه های دریایی‬
‫در مرحله طراحی ‪ ،‬از یک مدل آزمون استفاده می شود‪ .‬به عنوان اولین مرحله ‪ ،‬مدل کشتی با توجه به قوانین‬
‫شباهت ‪ ،‬که به طور کامل در بخش های بعدی شرح داده شده است ‪ ،‬آماده می شود‪ .‬پس از تنظیم شناور مدل ‪،‬‬
‫تنظیمات آزمایشی شامل شرایط محیطی اعمال می شود(‪. )1983 ،et al. ،Lyons‬به منظور انجام آزمایش های‬
‫مختلف بر روی مدل ‪ ،‬کالسکه ای برای یدک کشی مستقیم ‪ ،‬مکانیسم حرکت مسطح برای حرکت های جانبی و‬
‫خمیازه ای و سایر امکانات به کار رفته است ‪.‬مخزن یدک کشی که در تحقیق حاضر مورد بحث قرار گرفته است‬
‫دارای طول حدود ‪ 25‬متر ‪ ،‬عرض ‪ 2.5‬متر و عمق ‪ 1.5‬متر است‪ .‬مدل کشتی با سرعت های مختلف در امتداد‬
‫مخزن یدک می کشد و بنابراین شرایط جریان در اطراف مدل با سرعت های مختلف مشاهده می شود‪.‬‬

‫‪6‬‬
 ‫‪-1-3‬طراحی مفهومی‬

‫در مرحله طراحی مفهومی‪ ،‬ابتدا بازه هر یک از مولفه های دینامومتر می بایست تعیین گردد ‪ .‬در این اینجا‪،‬‬
‫دینامومتر ‪ SI-65-5‬محصول شرکت ‪ ATI‬آمریکا که مشابه ‪ R47-1‬شرکت ‪ Cussons‬انگلیس است‪ ،‬به عنوان‬
‫نمونه در نظر گرفته شده است ‪ .‬مشخصات این دینامومتر در جدول ‪ 1‬ارائه شده است ‪ .‬همانگونه که دیده میشود‪،‬‬
‫این دینامومتر برای اندازه گیری نیرو در جهات ‪ Fy ،Fx‬و گشتاور ‪ My‬در نظرگرفته شده است‪.‬‬

‫جهت انجام این پروژه‪ ،‬ابتدا ترانسدیوسرهای الکترومکانیکی با مبنای کرنش سنج های الکتریکی به عنوان پایه و‬
‫مبنا به تفصیل مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته است ‪ .‬در این مسیر ابتدا مفاهیم و کلیات اینگونه ترانسدیوسرها‬
‫مطالعه شده و سپس به مبحث اصول طراحی و ساخت آنها پرداخته شده است ‪ .‬در بخش مفاهیم و کلیات‪ ،‬مشخصه‬
‫های استاتیکی و دینامیکی ترانسدیوسرها بررسی شده و در بخش دوم‪ ،‬اساس و نحوه عملکرد ترانسدیوسرها و‬
‫اصول حاکم بر طراحی آنها مطالعه شده است ‪ .‬با کسب مبانی و اصول گفته شده‪ ،‬ابتدا برای کلیت دینامومتر و‬
‫سپس برای هر یک از مولفه های آن تصمیم گیری شده است ‪ .‬طراحی یک ترانسدیوسر شامل سه بخش اصلی و‬
‫عمده یعنی عضو فنری (کشسان)‪ ،‬کرن ش سنج ها و مدارات پل وتسون می باشد‪ .‬شکل ‪ 3‬این موضوع را به تصویر‬
‫کشیده است ‪ .‬در ادامه‪ ،‬مطالب هر یک از این سه بخش بصورت مجزا ارائه شده است‪.‬‬

‫‪7‬‬
 ‫شکل‪ .2‬نمای مدل شناور و محل نصب دو نمونه دینامومتر‬

‫جدول ‪ .1‬مشخصات برخی دینامومترهای شرکت ‪ ATI‬آمریکا‬

‫شکل ‪ .3‬بخش های اصلی و عمده یک تراسدیوسر الکترومکانیکی با مبنای کرنش سنج الکتریکی‬

‫‪-2-3‬طراحی عضو فنری‬

‫عضو اصلی حمل کننده بار در یک ترانسدیوسر‪ ،‬معمولً به نام عضو فنر ی شناخته می شود‪ ،‬گرچه این نام درمعنا‬
‫لغوی آن معنی فنریت می دهد‪ ،‬ولی یک تفاوت اساسی با فنرها ی رایج دارد‪ .‬معمولً هدف فنر در یک سیستم‬

‫‪8‬‬
‫مکانیکی ذخیره و رهاسازی انرژی به همان شکلی است که خازن درمدار الکتریکی انجام می دهد ‪.‬از آنجا که انرژی‬
‫ذخیره شده برا ی یک بار مشخص متناسب با توان دوم جابجا یی است‪ ،‬فنرهای معمولی اساسا برای تغییرشکل‬
‫های نسبتاً زیاد طراحی می شوند ‪.‬درصورتی که عضو فنری یک ترانسدیوسر معمولً باید برای تغییر شکل های‬
‫بسیار کوچک و حداقل انرژی ذخیره شده طراحی شود‪.‬‬

‫عموماً بحرانی ترین عضو سازنده هر ترانسدیوسر عضو فنری آن بوده و به همین دلیل باید قبل از طراحی اعضای‬
‫دیگر ‪ ،‬عضو فنری را طراحی کرد ‪ .‬طراحی عضو فنری از دو منظر صورت می گیرد‪ .‬در منظر اول خصوصیات‬
‫هندسی مورد نیاز بررسی شده و از منظر دیگر خواص و ویژگی های مورد نیاز ماده سازنده آن بررسی می گردد‪.‬‬
‫ابتدا خواص هندسی و سپس موارد مربوط به جنس بررسی شده است ‪ .‬اعضای فنر ی ممکن است شکلهای مختلف‬
‫زیادی برحسب متغیرهای مورد اندازه گیری داشته باشند که با توجه به نحوه استفاده کرنش سنج ها به سه دسته‬
‫تقسیم می شوند‪ :‬خمشی‪ ،‬حلقوی ‪ ،‬برشی و ستونی که بیشترین تنوع را عضوهای خمشی دارند‪ .‬شکل ‪ 4‬برخی از‬
‫هندسه های اصلی که شکلهای پیچیده تر ‪ ،‬از آنها الگو گرفته و ابداع گردیده اند را نشان می دهد‪.‬‬

‫شکل ‪ :4‬هندسه های اصلی عضوهای فنری برای ترانسدیوسرهای مختلف‬

‫‪-3-3‬مالحظات طراحی‬

‫در مرحله طراحی مفهومی عضو فنری ترانسدیوسر‪ ،‬یک سری مالحظات می بایست مد نظر قرار گیرد که که در‬
‫میان همه ترانسدیوسرها عمومیت داشته و مشترک می باشد‪.‬‬

‫‪ -2‬فرکانس طبیعی ‪ :‬معمو ًل فرکانس طبیعی عضو فنری باید تا حد امکان بال بوده و سازگار با حساسیت‬
‫تعیین شده و دیگر الزامات باشد‪ .‬این خواسته عموماً با افزایش صلبیت‪ ،‬کاهش خیز و تغییر شکل و حذف‬
‫جرم های غیر ضروری حاصل می شود‪.‬‬

‫‪9‬‬
 ‫𝑘‬ ‫𝐹‬ ‫𝑔‬
‫√=𝑓‬ ‫√=‬ ‫√=‬
‫𝑚‬ ‫𝑚𝛿‬ ‫𝑚‬

‫‪ -2‬مقدارکرنش مناسب در محل نصب کرنش سنج تحت بار مجاز ‪ :‬به منظور داشتن یک نرخ خروجی مناسب‪،‬‬
‫ابعاد عضو فنری بای دبگونه ای طراحی شو د که هنگام اعمال بار مجاز به ترانسدیوسر‪ ،‬مقدار کرنش قابل قبولی‬
‫درسطح کرنش سنج ایجاد شود ‪.‬این مقدار کرنش مناسب معمولً بین ‪ 1000‬تا ‪ 1700 μє‬می باشد ‪ .‬جهت‬
‫روشن تر شدن موضوع‪ ،‬اگر به عنوان مثال از چهار کرنش سنج فعال در پل وتسون با ضریب کرنش سنج ‪ 2‬استفاده‬
‫شود و بر اثر بار اعمالی مقدارکرنش ایجاد شده در هر کرنش سنج به مقدار ‪ 1500 μє‬باشد‪ ،‬نرخ خروجی‬
‫ترانسدیوسر به مقدار ‪ 3 mv/v‬خواهد بود ‪.‬این مقدار نرخ خروجی‪ ،‬در میان ترانسدیوسرهای در حال تولید‪ ،‬متعارف‬
‫و رایج می باشد‪.‬‬

‫𝑘 𝑒𝛥‬ ‫𝑉𝜇‬ ‫𝑉𝑚‬

‫‪= (𝜀1 − 𝜀2 + 𝜀3 − 𝜀4 ) = 3000 × 10−6‬‬ ‫‪=3‬‬
‫𝑒‬ ‫‪4‬‬ ‫𝑉‬ ‫𝑉‬
‫‪ -3‬توزیع یکنواخت کرنش درسطح کرنش سنج ‪ :‬از آنجا که میزان نرخ خروجی توسط مقدار کرنش حداکثر محدود‬
‫می گردد‪ ،‬به منظور افزایش آن بهبود عملکرد ترانسدیوسر‪ ،‬حتی المکان توضیع این کرنش می بایست روی شبکه‬
‫کرنش سنج بطور یکنواخت صورت گیرد‪.‬‬

‫‪ -4‬مقدار کرنش کمتر در قسمت های باقیمانده عضو فنری ‪ :‬مقدار کرنش در سطح کرنش سنج نه تنها باید‬
‫یکنواخت باشد بلکه باید از هرجای دیگری از عضو فنری بیشتر باشد ‪ .‬عمدتاً بسیاری از خصوصیات عملکردی‬
‫ترانسدیوسر مثل عمر خستگی ‪ ،‬خطی بودن ‪ ،‬رهایی از خزش و پسماند به وسیله حداقل کردن کرنش درقسمت‬
‫های باقیمانده عضو فنری بهبود می یابد ‪ .‬تنش کمتر باعث انحراف کمتر از خطی بودن می شود که این خود ‪،‬‬
‫نتیجه صلبیت بیشتر و فرکانس طبیعی بالتر می باشد ‪.‬‬

‫‪ -5‬ساختار یکپارچه ‪ :‬عواملی مانند تکرار پذیری‪ ،‬خطی بودن و رهایی از پسماند در یک لودسل با ساختار یکپارچه‬
‫نسبت به مشابه آن با ساختار چند تکه‪ ،‬به مراتب بهتر می باشد ‪ .‬هر چند تغییر شکل های عضو فنری کوچک و‬
‫غیر قابل مشاهده است‪ ،‬با این وجود واقعی و محدود می باشد‪ .‬تحت این شر ایط اتصال های مکانیکی چند تکه ‪،‬‬
‫باعث حرکت و اصطکاک و به تبع آن موجب تکرار ناپایداری‪ ،‬غیرخطی بودن و پسماند می شو د‪ .‬از اتصالت جوشی‬
‫نیز به دلیل تنش پسماند و تاثیرات متالورژیکی که می تواند عمر خستگی را محدود کند‪ ،‬باید پرهیز شود‪.‬‬

‫‪ -6‬سهولت ماشینکاری و نصب آسان کرنش سنج ها ‪ :‬عضو فنری همیشه باید بگونه ای طراحی شود که ماشین‬
‫کاری آن آسان بوده و همچنین دارای سطوحی صاف و هموار درمحل نصب کرنش سنج ها باشد‪.‬‬

‫‪10‬‬
‫‪ -7‬حفاظت در مقابل ازدیاد بار ‪ :‬تجربه کارخانجات سازنده ترانسدیوسر نشان می دهند که بیشترین علت خرابی‬
‫ترانسدیوسرها ‪ ،‬بارگذار ی بیش ازحد می باشد ‪.‬به عنوان یک قاعده کلی‪ ،‬لودسل های تجار ی بگونه ای طراحی‬
‫می شوند که ‪ 150‬تا ‪ 200‬درصد بار اضافه را بدون آسیب دیدن و ‪ 300‬تا ‪500‬درصد را قبل از ویرانی تحمل‬
‫میکنند‪.‬‬

‫‪ -8‬عدم حساسیت نسبت به بارهای ناخواسته ‪ :‬یک لودسل ایده آل می بایست به مولفه های نیرو تنها در راستای‬
‫محور مطلوب پاسخ داده و به نیروهای ورودی از جهات دیگر غیرحساس باشد ‪.‬عالوه بر این ‪ ،‬پاسخ لودسل باید‬
‫حتی المکان مستقل از نقطه اعمال بار باشد‪.‬‬

‫‪ -9‬تغییرشکل عضو فنری ‪ :‬برای اینکه کرنش ها به راحت ی قابل اندازه گیری باشند‪ ،‬می بایست عضو فنری تغییر‬
‫شکل محدود ی داشته باشد ‪ .‬این به معنی تغییر هندسه شکل و جابجایی نقطه اعمال بار به همان نسبت میباشد‬
‫‪.‬هرگونه تغییری در هندسه عضو فنری‪ ،‬ناگزیر درجه ای از غیرخطی شدن پاسخ را بدنبال خواهد داشت ‪.‬جابجایی‬
‫نقطه اعمال بار نیز در میزان دقت و خطی بودن تاثیر منفی خواهد داشت‪.‬‬

‫‪ -10‬مالحظات حرارتی ‪ :‬برای داشتن یک طراحی بهینه ‪ ،‬عالوه بر طراحی خوب مکان یکی باید اثرات حرارتی نیز‬
‫در نظرگرفته شود ‪ .‬کرنش سنج خود یک منبع حرارتی است که تا حد زیادی حرارتش را به عضو فنری منتقل‬
‫می کند ‪ .‬یک شیوه برای از بین بردن اثرات حرارتی هم بر روی عضو و هم کرنش سنج ‪ ،‬متقارن ساختن عضو‬
‫فنری نسبت به موقعیت کرنش سنج ها میباشد ‪ .‬عالوه بر این لودسل درهنگام کار ممکن است درمعرض گرادیان‬
‫دمایی قرار گیرد‪ .‬برای رفع این مشکل‪ ،‬مسیرهای انتقال حرارت از داخل عضو فنری و همچنین محفظه لودسل‬
‫باید در نظرگرفته شود‪.‬‬

‫‪-4-3‬هندسه عضوهای خمشی‬

‫عضوهای فنری که از هندسه تیر خمشی یا مشابه آن استفاده می کنند بطورگسترده درلودسل های تجاری یافت‬
‫می شوند ‪.‬استفاده از تیر خمشی چندین مزیت دارد ‪.‬یک تیر خمشی درمقایسه با ستون با همان مقطع عرضی‬
‫ساختاری دارد که در برابر نیروهای کوچک کرنش بالیی دارد‪ .‬عالوه بر این یک تیر همیشه دارای دو سطح با‬
‫کرنش های یکسان و عالمت های مخالف است که این خاصیت ‪ ،‬داشتن مدار پل کامل با نصب دو جفت کرنش‬
‫سنج در این دو سطح را فراهم می سازد‪ .‬اگر ضخامت تیر به طور معقولنه ای کم شود ‪ ،‬چیدمان کرنش سنج ها‬
‫موجب یک جبران سازی دمایی خوب می شود‪ .‬همچنین داشتن سطوحی صاف برای نصب راحت کرنش سنج ها‬
‫به عنوان یک مزیت دیگر محسوب می شود‪.‬‬

‫‪11‬‬
‫در شکل ساده ترین هندسه خمشی یعنی تیر یکسر درگیر نشان داده شده و سپس نمونه های اصالح شده آن ارائه‬
‫شده است ‪ .‬در شکل ضخامت تیر در بخش های دیگر‪ ،‬افزایش یافته و موجب کاهش خیز تیر شده است ‪ .‬در‬
‫شکل‪ 5‬جرم تیر در بخش های دیگر‪ ،‬کاهش یافته و موجب افزایش فرکانس طبیعی شده است ‪ .‬در عرض تیر‬
‫بصورت خطی کاهش یافته و موجب یکنواختی کرنش در سطح کرنش سنج شده است‪.‬‬

‫شکل ‪ :5‬هندسه تیر یکسردرگیر‬

‫‪ -5-3‬هندسه تیر خمشی چند گانه‬

‫برای کاربردهای خاص تیر خمشی ساده می تواند به صورت تیر خمشی چند گانه مورد استفاده قرار گیرد ‪ .‬در این‬
‫حالت محل بارگذاری در وسط تیر بوده و دو طرف تیر ثابت میباشد ‪.‬شکل شامل دیاگرام های گشتاور خمشی و‬
‫تغییر شکل تیر است‪ .‬گرچه دقیقاً همین پیکربندی در لودسل های تجاری کاربرد زیادی ندارد ولی ساختار ساده‬
‫آن برای نشان دادن مزیتش مناسب است‪ .‬مزایای بالقوه این طراحی شامل سختی ذاتی و حرکت خطی نقطه‬
‫بارگذاری در هنگام تغییر شکل تیر است ‪.‬همچنین عضو فنری امکان تشکیل پل وتستون درسطح فوقانی خود را‬
‫میدهد ‪.‬شکل‪ 6‬نمونه هایی از این هندسه را نشان می دهد ‪.‬در شکل محل نصب کرنش سنج ها و کششی و یا‬
‫فشاری بودن آنها توسط حروف ‪ C‬و‪ T‬ترتیب نشان داده شده است ‪.‬‬

‫‪12‬‬
 ‫شکل ‪ :6‬نمونه هایی از هندسه تیر خمشی چندگانه‬

‫‪ -6-3‬هندسه حلقه ای‬

‫نوع دیگری از عضو های خمشی که همراه با تیرها دسته بندی می شوند‪ ،‬حلقه ها هستند ‪ .‬حلقه ها توسط قوانین‬
‫مور پشتیبانی می شوند و به صورت گسترده در کالیبراسیون مواد و تست ماشین ها استفاده می شوند‪ .‬اگر چه‬
‫عضوهای کشسان حلقه ای همیشه تحت خمش هستند‪ ،‬تنش مستقیم نیز همیشه به صورت ذاتی وجود داشته و‬
‫ترکیب این دو ‪ ،‬دو تغییر شکل را نتیجه می دهد که از تیرهای خالص متفاوت است ‪ .‬توزیع کرنش در حلقه تابع‬
‫پیچیده ای از هندسه آن بوده و به ویژه متاثر از جزئیات طراحی محل و یا نقاط بارگذاری می باشد ‪.‬توزیع تنش‬
‫نشان داده شده در شکل ‪ ،‬مربوط به حلقه های با ضخامت ثابت می باشد ‪.‬به دلیل تغییر غیر قابل مالحظه گشتاور‬
‫خمشی در ناحیه قطر افقی‪ ،‬توزیع کرنش در این منطقه تقریبا یکنواخت است‪.‬‬

‫‪13‬‬
 ‫شکل ‪ :7‬نمونه هایی از هندسه حلق های‬

‫‪-7-3‬هندسه لودسل های با ظرفیت باال‬

‫هندسه های ارائه شده در قبل‪ ،‬مناسب ظرفیت های پائین ترانسدیوسرهای تجاری م باشند ‪ .‬اگر چه طراحی‬
‫تیرهای خمش چندگانه مشخصه های کلی خوبی مانند خطی بودن و عدم حسا سیت به نقطه اعمال بار دارند‪،‬‬
‫ولی از آنها نمی توان در بازه ها و ظرفیت ها ی بزرگ استفاده نمود ‪.‬به همان نسبت که ظرفیت لودسل زیاد میشود‪،‬‬
‫اندازه‪ ،‬جرم و تغییر شکل عضو فنری نیز زیاد می شود ‪ .‬بدلیل این مالحظات‪ ،‬استفاده از عضوهای فنری خمشی‬
‫ذکر شده‪ ،‬در لودسل های با ظرفیت بیش از ‪ 4 KN‬توصیه نمی گردد ‪.‬برای این بازه ظرفیت‪ ،‬هندسه های ستونی‬
‫و برشی پیشنهاد می شود ‪.‬برای رسیدن به بیشترین ظرفیت با کمترین تغییرمکان از این هندسه ها استفاده‬
‫میشود‪.‬‬

‫اساس لودسل برشی در شکل نشان داده شده است ‪ .‬سطح مقطع ‪ A-A‬تحت توزیع تنش خمشی و برشی قراردارد‪.‬‬
‫روی محور خنثی تنش خمشی صفر بوده و تنش برشی خالص در زوایای ‪ ±45°‬وجود دارد ‪.‬یکی از مزایای این‬
‫هندسه‪ ،‬حساسیت کم به تغییرات نقطه اعمال بار می باشد‪.‬‬

‫‪14‬‬
 ‫شکل ‪ : 8‬اساس لودسل برشی و توزیع تنش و ترکیب مدار‬

‫ساختار کرنش سنج ها درشکل ‪ 8‬نشان داده شده است‪.‬اگر جهت شبکه درصفحات پشت و جلوی تار بر هم عمود‬
‫باشند و اگر کرنش سنج ها به صورت نشان داده شده درشکل به یکدیگر متصل گردند ‪ ،‬اثرات خمش درپل از بین‬
‫می رود ‪ .‬دراین صورت خروجی پل به صورت تئوری مستقل از گشتاور خمشی است و بنابراین مستقل از موقعیت‬
‫بار است ‪ .‬اثرات بارهای جانبی نیز به همین صورت از بین خواهد رفت‪.‬‬

‫به دلیل اثراتی که منجر به تداخل کرنش های برشی و خمشی می شود بهتر است طراحی تیر براساس کمترین‬
‫گشتاور خمشی در تیر برشی انجام پذیرد ‪ .‬لذا استفاده از تیرهای خیلی کوتاه ‪ ،‬با نقطه اعمال بار به اندازه کافی‬
‫دور توصیه می شود ‪.‬یک شیوه حداقل ساختن گشتاور خمشی‪ ،‬استفاده از الگوی شکل می باشد ‪.‬در این شکل‬
‫گشتاور خمشی در مرکز تار صفر بوده و بر ای یک طول تیر معین و ظرفیت مجاز مشخص‪ ،‬گشتاور خمشی درطول‬
‫تیر نصف شده می گردد‪.‬‬

‫شکل‪ :9‬شیوه کاهش اثرات گشتاور خمشی‬

‫این هندسه منحصر به تیر برشی نبوده و هندسه های پیچیده تری مانند نمونه های نشان داده شده در شکل از‬
‫این دسته میباشد‪.‬لودسل های ستونی دسته دیگری از لودسلهای ظرفیت بال میباشند ‪.‬سابقه این لودسل ها به‬
‫اولین لودسلهای کرنش سنجی باز میگردد ‪.‬این لودسل ها در هر دو حالت کشش و فشار استفاده می شوند ‪.‬با‬

‫‪15‬‬
‫وجود هندسه ساده‪ ،‬عضو فنری ستون برای رسیدن به دقت بال باید ویژگی های خاصی را دارا باشد ‪.‬برای مثال‬
‫طول ستون می بایست به اندازه کافی نسبت به سطح مقطع آن بلند باشد ‪.‬بدین ترتیب توزیع کرنش یکنواخت و‬
‫بی تاثیر از شرایط انتهایی ستون را در محل نصب کرنش سنج ها خواهیم داشت ‪.‬این خصوصیات نیازمند این است‬
‫که طول حداقل ‪ 5‬برابر سطح مقطع باشد ‪ .‬تعدادی از اشکال لودس لهای ستونی در شکل زیر آورده شده است‪.‬‬

‫شکل ‪ :10‬نمونه های هندسه برشی‬

‫شکل‪ : 11‬نمونه های هندسه ستون‬

‫‪ -8-3‬انتخاب جنس عضو فنری‬

‫خواص مهمی که می بایست در فرآیند انتخاب ماده عضو فنری مورد بررس ی قرارگیرد‪ ،‬عبارت از ‪ ،‬خواص مکانیکی‪،‬‬
‫خواص حرارتی و مالحظات ساخت می باشد ‪.‬نمودار خطی بار‪-‬کرنش در ناحیه کشانی‪ ،‬همراه با پسماند حداقل‪،‬‬
‫به عنوان یکی از مهمترین خواص مکان یکی مطلوب برای یک ماده فنری محسوب می گردد‪ .‬ازمیان خواص‬
‫حرارتی‪ ،‬هدایت گرمایی به عنوان یک عامل کلیدی موثر بر دقت و پایداری ترانسدیوسر شناخته شده است‪.‬‬

‫‪16‬‬
‫به د لیل اهمیت ویژه عملی بودن فرآیند ساخت یک ترانسدیوسر‪ ،‬قابلیت ماشینکاری و سخت شوندگی بدون‬
‫اعوجاج‪ ،‬از میان مالحظات ساخت در رتبه بالتر ی قراردارند ‪ .‬ضریب کشسانی ماده نقش بسزایی درتعیین ابعاد‬
‫مقطع عضو فنری بر حسب بار اعمالی دارد ‪.‬اگرچه آلیاژهای فولد‪ ،‬مواد بسیار خوبی بر ای عضوهای فنری با ظرفیت‬
‫بال هستند ‪ ،‬اما برا ی عضوهای با ظرفیت کم مطلوب نمی باشند ‪.‬برای دست یابی به مقادیر کرنش مناسب در‬
‫یک ضخامت معقول مقطع‪ ،‬همراه با سهولت ماشینکاری‪ ،‬معمولً استفاده از مواد با ضریب کشسانی پایین‪ ،‬مانن د‬
‫آلیاژهای آلومینیوم ضروری است‪.‬‬

‫‪17‬‬
 ‫‪ -1-4‬طراحی مبسوط‬

‫انتخاب هندسه مناسب برای هر یک از مولفه ها ‪ :‬در ابتدا برای اندازه گیری نیروی عمودی ‪ ،‬با توجه به اصول ذکر‬
‫شده در قبل‪ ،‬هندسه های مختلفی انتخاب شده و به ترتیب مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته اند ‪.‬برای اندازه گیری‬
‫نیروی عمودی و گشتاور پیچشی‪ ،‬تیر خمشی چهارگوش از یک شمش گرد‪ ،‬اولین هندسه پیشنهادی بوده است‪.‬‬

‫شکل ‪ : 12‬اولین هندسه پیشنهادی برای مولفه های نیروی عمودی و گشتاور پیچشی‬

‫با مدل سازی و تحلیل این هندسه با استفاده از نرم افزار آباکوس صورت گرفته و مقدار کرنش ناشی از نیروی‬
‫عمودی به میزان ‪ 1500 μє‬است که بسیار مناسب می باشد‪.‬‬

‫شکل ‪ : 13‬تحلیل هندسه مولفه های نیروی عمودی و گشتاور پیچشی‬

‫در مرحله بعد برای اندازه گیری نیروی محوری‪ ،‬هندسه صفحات موازی از همان شمش گرد‪ ،‬به شکل ذیل در نظر‬
‫گرفته شده است ‪.‬در بهینه ترین حالت‪ ،‬تحلیل نرم افزاری حداکثر کرنش ‪10μє‬را گزارش کرده که این مقدار‬
‫بسیار پایین بوده و لذا این هندسه پذیرفته نشده است‪.‬‬

‫شکل ‪ : 14‬تحلیل نرم افزاری هندسه صفحات موازی برای اندازه گیری نیروی محوری‬

‫‪18‬‬
‫هندسه بعدی‪ ،‬استفاده از صفحات موازی به صورت عمودی مانند شکل ذیل بوده است ‪.‬این هندسه نیز برای بهینه‬
‫ترین ابعاد تحلیل شده و حد اکثر کرنش در حدود ‪ 18μє‬گزارش شده است ‪.‬این هندسه نیز کنار گذاشته شده‬
‫است‪.‬‬

‫شکل ‪ : 15‬تحلیل نرم افزاری هندسه صفحات موازی به صورت عمودی‬

‫به منظور افزایش کرنش در صفحات عمودی‪ ،‬هندسه بال به شکل زیر اصالح شده است ‪.‬این هندسه نیز برای بهینه‬
‫ترین ابعاد تحلیل شده‪ ،‬مقدار ‪ 29 μє‬را گزارش داده و مانند موارد قبل کنار گذاشته شده است‪.‬‬

‫شکل‪ : 16‬تحلیل نر مافزاری هندسه اصالح شده صفحات موازی‬

‫هندسه بعدی که برای این منظور انتخاب شده‪ ،‬هندسه ای با ایجاد یک رینگ درون مقطع چهارگوش به شکل زیر‬
‫می باشد ‪.‬این هندسه نیز برای بهینه ترین ابعاد تحلیل شده‪ ،‬مقدار کرنش ‪ 13 μє‬را گزارش داده و مانند موارد‬
‫قبل کنار گذاشته شده است‪.‬‬

‫شکل ‪ : 17‬هندسه رینگ و تحلیل نرم افزاری آن‬

‫‪19‬‬
‫روند هندسه های قبلی‪ ،‬استفاده از یک تیر خمشی دوگانه از شمش چهارگوش را پیشنهاد میکند ‪.‬تحلیل های‬
‫صورت گرفته برای بهینه ترین حالت این هندسه مقدار کرنش در صفحات عمودی آن را در حدود ‪ 500 μє‬نشان‬
‫داده است ‪.‬این مقدار برای نصب کرنش سنج ها کافی می باشد ‪.‬بنابراین از این هندسه میتوان برای انداز ه گیری‬
‫نیروی محوری استفاده نمود‪.‬‬

‫هندسه های پیشنهادی و تایید شده برای سه مولفه مورد نظر‪ ،‬از دو نوع شمش انتخاب گردیده اند ‪.‬شمش خام‬
‫مربوط به مولفه عمودی و گشتاور پیچشی‪ ،‬سطح مقطعی گرد داشته و برای مولفه اخیر‪ ،‬سطح مقطع چهار گوش‬
‫مورد استفاده قرار گرفته است ‪.‬از آنجا که ترکیب این دو هندسه از لحاظ روش ها و ابزار ساخت‪ ،‬مشکل ساز و‬
‫هزینه بردار بوده‪ ،‬یکسان شدن آنها بررسی شده است ‪.‬بنابر این در ادامه‪ ،‬هندسه کلی هر دو مقطع به صورت‬
‫چهارگوش انتخاب شده است ‪.‬به عبارت دیگر‪ ،‬مقطع انتخاب شده برای مولفه نیروی عمودی که در بخش قبل به‬
‫شکل گرد انتخاب شده بود‪ ،‬با مقطع چهارگوش جایگزین شده است‪.‬‬

‫شکل ‪ : 18‬هندسه تیر خمشی دوتایی برای اندازه گیری نیروی محوری به همراه تحلیل نرم افزاری آن‬

‫مقدار کرنش بدست آمده در تحلیل این هندسه نیز در بازه ‪ 300‬تا ‪ 600μє‬قرار داشته که قابل قبول می باشد ‪.‬تا‬
‫این مرحله هندسه های به دست آمده قادر به اندازه گیری هر سه مؤلفه مورد نظر می باشند ‪.‬این دو هندسه با‬
‫همان ابعاد بهینه شده با یکدیگر ترکیب شده و شکل نهایی آن به صورت زیر حاصل شده است‪.‬‬

‫شکل ‪ : 19‬تیر خمشی ساده با مقطع مستطیل برای اندازه گیری نیروی عمودی و گشتاور پیچشی به همراه تحلیل نرم افزاری آن‬

‫‪20‬‬
 ‫شکل ‪ : 20‬هندسه نهایی اصالح شده‬

‫محاسبه خیز حداکثر‪ :‬یکی از مالحظات مهم طراحی لودسل‪ ،‬مقدار تغییر شکل(خیز) حداکثر عضو فنری بوده‬
‫وباید مورد بررسی قرار گیرد ‪.‬با تحلیل نرم افزاری صورت گرفته برای این منظور‪ ،‬خیز ناشی از اعمال نیروی عمودی‪،‬‬
‫‪ 0.7 mm‬و خیز ناشی از اعمال گشتاور‪ ،‬در حدود ‪ 0.3 mm‬بدست آمده است ‪.‬این مقادیر برای یک ترانسدیوسر‬
‫با دقت خوب‪ ،‬زیاد می باشد‪.‬‬

‫برای کم کردن خیز در مرحله اول‪ ،‬طول ‪ L2‬در شکل بال کاهش داده شد و در مرحله دوم برای کم کردن بازوی‬
‫گشتاور مقطع ابتدایی‪ ،‬فاصله ‪ L1‬نیز کاهش داده شده است ‪.‬تحلیل مجدد‪ ،‬خیز ناشی از اعمال نیروی عمودی را‬
‫‪ 0.2 mm‬و خیز ناشی از اعمال گشتاور پیچشی را ‪ 0.1 mm‬گزارش داده است ‪.‬این مقادیر خیز رضایت بخش و‬
‫قابل قبول است‪.‬‬

‫‪-2-4‬نحوه انتخاب ماده‬

‫چنانچه در قبل ذکر شد‪ ،‬برای لودسل های با ظرفیت پایین استفاده از مواد با ضریب کشسانی کم توصیه می شود‬
‫‪.‬با توجه به جداول راهنمای انتخاب ماده از بین مواد با ضریب کشسانی پائین‪ ،‬آلیاژهای آلومینیوم ‪ 2024‬و ‪7075‬‬
‫مناسب ترین انتخاب ها می باشند ‪.‬در این پروژه آلیاژ ‪ 7075‬استفاده شده است ‪.‬برخی از مشخصات مکانیکی این‬
‫آلیاژ در جدول ذیل آورده شده است‪.‬‬

‫جدول‪ :2‬مشخصات مکانیکی آلیاژ آلومینیم ‪7075‬‬

‫‪21‬‬
 ‫‪ -3-4‬انتخاب‪ ،‬چیدمانی و نصب کرنش سنج ها‬

‫برای مولفه نیروی محوری‪ ،‬حالت تغییر شکل عضو فنری در شکل نشان داده شده است ‪.‬محل نصب کرنش سنج‬
‫ها نیز بر روی شکل با شماره گذاری مشخص گردیده است ‪.‬نحوه مدار بندی کرنش سنج ها در پل وتسون مربوطه‪،‬‬
‫در سمت راست شکل نمایش داده شده است‬

‫شکل ‪ : 21‬محل نصب کرنش سنج ها و نحوه مداربندی آنها در مولفه محوری‬

‫روابط مدار پل وتسون فوق به صورت ذیل نوشته می شود‪:‬‬

‫𝑘 𝑒𝛥‬ ‫𝑘 𝑒𝛥‬
‫→ ‪= (𝜀1 − 𝜀2 + 𝜀3 − 𝜀4 ) & 𝜀1 = −𝜀2 ≈ 𝜀3 = −𝜀4‬‬ ‫𝑎𝐹 ∝ )) ‪= (2(𝜀1 + 𝜀2‬‬
‫𝑒‬ ‫‪4‬‬ ‫𝑒‬ ‫‪4‬‬
‫برای مولفه نیروی عمودی محل نصب کرنش سنج ها بر روی شکل با شماره گذاری مشخص گردیده است ‪.‬نحوه‬
‫مدار بندی کرنش سنج ها در پل وتسون مربوطه در سمت راست‪ ،‬نمایش داده شده است‪.‬‬

‫شکل ‪ : 22‬محل نصب کرنش سنج ها و نحوه مداربندی آنها در مولفه عمودی‬

‫روابط مدار پل وتسون این مولفه به صورت ذیل نوشته می شود‪:‬‬

‫𝑘 𝑒𝛥‬ ‫𝑘 𝑒𝛥‬
‫→ ‪= (𝜀1 − 𝜀2 + 𝜀3 − 𝜀4 ) & 𝜀1 = −𝜀3 ≈ 𝜀2 = −𝜀4‬‬ ‫𝑁𝐹 ∝ )) ‪= (2(𝜀1 − 𝜀2‬‬
‫𝑒‬ ‫‪4‬‬ ‫𝑒‬ ‫‪4‬‬
‫برای مولفه گشتاور پیچشی محل نصب کرنش سنج ها بر روی شکل با شماره گذاری مشخص گردیده است ‪.‬دو‬
‫کرنش سنج ‪1‬و ‪ 2‬در سطح فوقانی و دو کرنش سنج ‪3‬و ‪ 4‬در سطح تحتانی و هر چهار کرنش سنج در یک مقطع‬
‫عرضی ( فاصله محوری از یک سر لودسل ) نصب شده اند ‪.‬نحوه مدار بندی کرنش سنج ها در پل وتسون مربوطه‬
‫در سمت راست‪ ،‬نمایش داده شده است‪.‬‬

‫‪22‬‬
 ‫روابط مدار پل وتسون مولفه گشتاور پیچشی به صورت ذیل نوشته می شوند‪:‬‬
‫𝑘 𝑒𝛥‬ ‫𝑘 𝑒𝛥‬
‫→ ‪= (𝜀1 − 𝜀2 + 𝜀3 − 𝜀4 ) & 𝜀1 = 𝜀2 = −𝜀3 = −𝜀4‬‬ ‫𝑃𝑀 ∝ ) ‪= (4𝜀1‬‬
‫𝑒‬ ‫‪4‬‬ ‫𝑒‬ ‫‪4‬‬

‫شکل‪ :23‬محل نصب کرنش سنج ها و نحوه مداربندی آنها در مولفه گشتاور پیچشی‬

‫‪ -4-4‬بررسی تداخل مؤلفه ها بر روی یکدیگر‬

‫یکی از مالحظات ویژه طراحی لودسل های چند مؤلفه‪ ،‬حداقل ساختن مقدار تداخل مؤلفه ها بر روی یکدیگر‬
‫میباشد ‪.‬تاثیر شگرف نحوه چیدمانی کرنش سنج ها در این زمینه‪ ،‬مشهود بوده که در روند بررسی این موضوع‬
‫دیده می شود‪.‬‬

‫تاثیر نیروی عمودی و گشتاور پیچشی بر نیروی محوری ‪ :‬بر اساس چیدمانی نشان داده شده برای مولفه نیروی‬
‫محوری(شکل) با اعمال نیروی عمودی و گشتاور پیچشی‪ ،‬کرنشها در کرنش سنج های مربوط به این مولفه‪ ،‬به‬
‫صورت زیر خواهد بود‪.‬‬

‫𝑘 𝑒𝛥‬ ‫𝑒𝛥‬
‫→ ‪= (𝜀1 − 𝜀2 + 𝜀3 − 𝜀4 ) & 𝜀1 = 𝜀4 ≈ 𝜀2 = 𝜀3‬‬ ‫‪=0‬‬
‫𝑒‬ ‫‪4‬‬ ‫𝑒‬
‫چنانچه دیده می شود‪ ،‬ترتیب کرنش سنج ها در رابطه بگونه ای پیش بینی شده که در چنین حالتی‪ ،‬جمع جبری‬
‫آنها صفر می گردد ‪.‬بنابراین تاثیر مولفه های عمودی و پیچشی بر مولفه محوری‪ ،‬اساساً صفر می باشد ‪.‬این خاصیت‬
‫جمع و تفریق بازوهای پل وتسون یکی از ویژگی های ممتاز این پل بوده و در طراحی لودسلهای چند مولفه کاربرد‬
‫بسیاری دارد‪.‬‬

‫تاثیر نیروی محوری بر نیروی عمودی و گشتاور پیچشی‪ :‬مشابه حالت فوق‪ ،‬در اثر اعمال یک نیروی محوری‪،‬‬
‫کرنش های بوجود آمده درکرنش سنج های مربوط به مولف ههای نیروی عمودی و گشتاور پیچشی همگی با هم‬
‫برابر بوده و در صورت جایگزاری در روابط ‪ 4‬و ‪ 5‬حاصلی برابر با صفر خواهد داشت ‪.‬لذا این تداخل نیز بصورت‬
‫اساسی و ذاتی خنثی شده می باشد‪.‬‬

‫‪23‬‬
‫تاثیر گشتاور پیچشی بر نیروی عمودی‪ :‬با اعمال گشتاور پیچشی‪ ،‬کرنش ها در کرنش سنج های مربوط به مولفه‬
‫عمودی‪ ،‬به صورت زیر خواهد بود‪.‬‬

‫𝑘 𝑒𝛥‬ ‫𝑒𝛥‬
‫→ ‪= (𝜀1 − 𝜀2 + 𝜀3 − 𝜀4 ) & 𝜀1 = 𝜀2 = −𝜀3 = −𝜀4‬‬ ‫‪=0‬‬
‫𝑒‬ ‫‪4‬‬ ‫𝑒‬
‫چنانچه دیده می شود‪ ،‬در اینجا نیز ترتیب کرنش سنج ها در رابطه بگونه ای پیش بینی شده که جمع جبری آنها‬
‫صفر می گردد ‪.‬بنابراین تاثیر مولفه پیچشی بر مولفه عمودی‪ ،‬اساس ًا صفر می باشد‪.‬‬

‫تاثیر نیروی عمودی بر گشتاور پیچشی‪ :‬با اعمال نیروی عمودی‪ ،‬کرنشها در کرنش سنج های مربوط به مولفه‬
‫گشتاور پیچشی‪ ،‬به صورت زیر خواهد بود‪.‬‬

‫𝑘 𝑒𝛥‬ ‫𝑒𝛥‬
‫→ ‪= (𝜀1 − 𝜀2 + 𝜀3 − 𝜀4 ) & 𝜀1 = 𝜀2 = −𝜀3 = −𝜀4‬‬ ‫‪=0‬‬
‫𝑒‬ ‫‪4‬‬ ‫𝑒‬
‫چنانچه دیده می شود‪ ،‬در اینجا نیز محل نصب و ترتیب کرنش سنج ها در رابطه بگونه ای پیش بینی شده که‬
‫جمع جبری آنها صفر می گردد ‪.‬بنابراین تاثیر مولفه عمودی بر مولفه پیچشی ‪ ،‬اساس ًا صفر است‪.‬‬

‫‪-5-4‬انتخاب کرنش سنج مناسب‬

‫بر اساس توصیه مراجع‪ ،‬بهترین اندازه کرنش سنج برای یک لودسل‪ ،‬کرنش سنج با طول شبکه ‪ 6 mm‬می باشد ‪.‬‬
‫از طرف دیگر‪ ،‬تغییرات تنش‪/‬کرنش در طول شبکه کرنش سنج نمی بایست از ‪ 10‬درصد تجاوز نماید ‪.‬تحلیل های‬
‫انجام گرفته‪ ،‬تغییرات بیش از این مقدار را برای اندازه مذکور نشان داده و لذا ناچار به انتخاب کرنش سنج های با‬
‫طول شبکه ‪ 3 mm‬میباشیم ‪.‬با در نظر داشتن سایر مالحظات‪ ،‬انتخاب نهایی کرنش سنج نوع ‪ LY13-3/350‬از‬
‫شرکت ‪ HBM‬می باشد‪.‬‬

‫‪ -6-4‬ساخت و کالیبراسیون‬

‫ساخت و کالیبراسیون لودسل سه مولفه طراحی شده‪ ،‬به مقاله ای مستقل نیاز داشته و در اینجا به اختصار ‪ ،‬اهم‬
‫موارد آن ارائه می گردد ‪.‬برای ساخت لودسل ابتدا تسمه آلومینیم ‪ 7075‬با ضخامت ‪ 25 mm‬تهیه شده است‪.‬‬
‫ماشین کاری بخش مربوط به مولفه های عمودی و پیچشی توسط فرز ‪ CNC‬انجام می شود‪ .‬به دلیل ظرافت مورد‬
‫نیاز شیارهای بخش مولفه محوری‪ ،‬این بخش توسط وایرکات انجام پذیرفته است‪ .‬سوراخ های مورد نیاز جهت‬
‫اتصال به تکیه گاه و مدل به کمک فرز ایجاد گردیده است‪ .‬پس از ساخت بدنه لودسل‪ ،‬مراحل نصب کرنش سنج‬
‫ها و پیاده سازی پل های وتسون و کابل های نهایی هر مولفه صورت گرفته است ‪.‬شکل ذیل‪ ،‬تصاویر بدنه لودسل‬
‫و لودسل کامل شده را به تصویر کشیده است‪.‬‬

‫‪24‬‬
‫شکل‪ : 24‬تصاویر دینامومتر سه مولفه ساخته شده‪ -‬سمت چپ ‪ :‬بدنه ساخته شده – سمت راست ‪ :‬پس از نصب کرنش سنج ها‬

‫نحوه نصب و بکارگیری این دینامومتر سه مولفه بر روی مدل شناور به عنوان نمونه در شکل ‪ 24‬نشان داده شده‬
‫است‪.‬‬

‫شکل ‪ : 25‬نحوه نصب دینامومتر به بدنه مدل شناور‬

‫کالیبراسیون ‪ :‬توصیه می شود دو یا چند کالیبراسیون متوالی انجام شده و در هر مرحله ‪ 5‬و یا ‪ 10‬نقطه به صورت‬
‫صعودی و یا نزولی و در یک جهت مورد آزمایش قرار گیرد ‪.‬به صورت کلی در کالیبراسیون نیروئی یک ترانسدیوسر‬
‫‪ ،‬کمیت های زیر محاسبه می شوند‪ -1:‬تعیین خطای ترانسدیوسر ‪-2‬تعیین خطای تکرار پذیری ‪-3‬تعیین خزش‬
‫‪ -4‬تعیین خروجی کمترین بار مرده ‪ -5‬خطی بودن ‪ -6‬پسماند ‪-7‬تکرار پذیری‬

‫در ابتدا برای انجام عملیات کالیبراسیون‪ ،‬یک میز جهت نصب لودسل ساخته شده است ‪.‬برای نشان دادن خروجی‬
‫مدار اندازه گیری لودسل از یک نشان دهنده استفاده می شود‪.‬‬

‫شکل ‪ : 26‬دستگاه نشان دهنده‬

‫‪25‬‬
‫کالیبراسیون یک بار در جهت افزایش و بار دیگر در جهت کاهش‪ ،‬اجرا شده و مقادیر خروجی دستگاه نشان دهنده‬
‫ثبت شده اند ‪.‬نمونه ای از این مقادیر در جدول ذیل نشان داده شده است ‪.‬در ادامه نمودار برازش شده مربوط به‬
‫مقادیر فوق ترسیم شده است‪.‬‬

‫رابطه خط مربوطه به شکل ذیل می باشد‪:‬‬

‫‪U = kF+b‬‬

‫‪26‬‬
 ‫ نتیجه گیری‬-1-5

:‫ برخی از ویژگی ها و نکات برجسته کار انجام شده عبارت است از‬،‫با توجه به توضیحات بخش مقدمه‬

‫ مورد نیاز بودن در سطح کشور‬-‫الف‬

‫ فعالیت رشت ها و تخصص های مختلف در این کار‬-‫ب‬

‫ دستیابی به بخش قابل توجهی از دانش فنی در این حوزه‬- ‫ج‬

‫ دقت مناسب نتیجه‬-‫د‬

‫ منابع‬-2-5

[1] Strain Gage Based Transducers, Measurements Group, Inc., 1988

[2] The Route to Measurement Transducers A Guide to the Use of the HBM K
Series Foil Strain Gauges and
Accessories, Published by : Hottinger Baldwin Messtechnik GmbH, Darmstadt,
Germany 2008
[3] http://www.hbm.com
[5] http://www. Measurements Groups.com

27