Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright Kinh tế học khu Bài giảng 24

2009-2011 vực công Đánh thuế thu nhập

ÑAÙNH THUEÁ THU NHAÄP

JAY K. ROSENGARD
TRÖÔØNG QUAÛN LYÙ NHAØ NÖÔÙC KENNEDY
ÑAÏI HOÏC HARVARD
1

CAÙC KHAÙI NIEÄM CAÊN BAÛN

° THUEÁ THU NHAÄP THÖÔØNG ÔÛ CAÁP QUOÁC GIA, NHÖNG ÑOÂI KHI ÔÛ
CAÁP (TIEÅU) BANG HOAËC ÑÒA PHÖÔNG
° ÑAÂY LAØ LOAÏI THUEÁ TRÖÏC THU ÑAÙNH VAØO THU NHAÄP CUÛA CAÙ
NHAÂN & DOANH NGHIEÄP
° DÖÏA TREÂN KHAÛ NAÊNG NOÄP THUEÁ > LÔÏI ÍCH NHAÄN ÑÖÔÏC
° THU NHAÄP ÑÖÔÏC SÖÛ DUÏNG NHÖ LAØ HÌNH THÖÙC THAY THEÁ CHO
KHAÛ NAÊNG NOÄP THUEÁ
° CAÀN ÑÒNH NGHÓA THU NHAÄP THEO NGHÓA ROÄNG NHAÁT COÙ THEÅ:
THU NHAÄP HAIG-SIMONS = TIEÂU DUØNG (TIEÀN MAËT & HIEÄN
VAÄT)+ MÖÙC THAY ÑOÅI CUÛA CAÛI ROØNG
° LOAÏI THU NHAÄP KHOÛI CÔ SÔÛ THUEÁ = CHI TIEÂU THUEÁ
° KHOÙ VEÀ MAËT QUAÛN LYÙ VÌ DEÃ CHUYEÅN VAØ DAÁU THU NHAÄP
2

Jay K. Rosengard 1
Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright Kinh tế học khu Bài giảng 24
2009-2011 vực công Đánh thuế thu nhập

CAÙC VAÁN ÑEÀ CHÍNH

• Hieäu quaû kinh teá: chi phí cuûa nhöõng phaûn öùng haønh vi
tröôùc thueá (taùc ñoäng thu nhaäp vaø thay theá)
– Chi phí tuaân thuû vaø bieán daïng do vieäc traùnh vaø troán thueá gaây neân
– Caûn trôû vieäc ñi laøm, tieát kieäm vaø ñaàu tö
• Coâng baèng xaõ hoäi: coâng baèng trong vieäc phaân boå gaùnh
naëng thueá
– Ñònh nghóa cô sôû thueá (ai vaø caùi gì)
– Xaùc ñònh thueá xuaát (bao nhieâu)
– Coâng baèng doïc vaø ngang (ñoái xöû khoâng phaân bieät nhöõng tröôøng
hôïp nhö nhau vaø phaân bieät caùc tröôøng hôïp khaùc nhau)
Khaû naêng haønh thu: tieàm naêng taïo nguoàn thu
– Höôùng ñeán muïc tieâu chính xaùc vaø coâng baèng
– Ñôn giaûn ñeå hieäu quaû vaø coâng baèng 3

CAÙC ÖU VAØ NHÖÔÏC ÑIEÅM

CAÙC ÖU ÑIEÅM
° DEÃ QUAÛN LYÙ ÑOÁI VÔÙI KHU VÖÏC PHI DÒCH VUÏ CHÍNH THÖÙC
(NHAÂN VIEÂN HÖÔÛNG LÖÔNG)
° GIÖÕ LAÏI THUEÁ KHI TRAÛ LÖÔNG LAØ MOÄT COÂNG CUÏ THU
THUEÁ TOÁT
° TÍNH LUÕY TIEÁN GIAÛI QUYEÁT AÙP LÖÏC CHÍNH TRÒ VAØ XAÕ
HOÄI ÑEÅ CHO THAÁY THUEÁ ÑAÙNH VAØO NGÖÔØI GIAØU
° ÑOÄ NOÅI TÖÔNG ÑOÁI CAO
CAÙC NHÖÔÏC ÑIEÅM
° KHOÙ QUAÛN LYÙ ÑOÁI VÔÙI KHU VÖÏC KHOÂNG CHÍNH THÖÙC
VAØ CAÙC DÒCH VUÏ CHUYEÂN MOÂN
° CHI PHÍ GIAO DÒCH CAO ÑOÁI VÔÙI CAÙC CÔ QUAN QUAÛN LYÙ
THUEÁ VAØ NGÖÔØI NOÄP THUEÁ
° TRAÛ THEO CAÙC MÖÙC TAÊNG TÖÔNG ÑOÁI LÔÙN VAØ ROÕ RAØNG
° CÔ SÔÛ THUEÁ BÒ XOÙI MOØN DO CAÙC ÑIEÀU CHÆNH THU NHAÄ
4 P
(CAÙC HÌNH THÖÙC LOAÏI TRÖØ, MIEÃN, GIAÛM THUEÁ)

Jay K. Rosengard 2
Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright Kinh tế học khu Bài giảng 24
2009-2011 vực công Đánh thuế thu nhập

Composition of Central Revenue in 2002

Composition of Federal Revenue in FY 2002
Other
3%

Trade
1% PIT
Other 2%
Excises 15%
4%
CIT w /oil
23%

Oil Non-Tax
PIT 13%
46%
SS & Retirement
38%

VAT
20%
Trade w /oil
22%
CIT Excises
8% 5%

THUEÁ THU NHAÄP TAÏI HOA KYØ

° THUEÁ THU NHAÄP CAÙ NHAÂN (PIT) & THUEÁ THU NHAÄP DOANH
NGHIEÄP (CIT) LAØ CAÙC LOAÏI THUEÁ LIEÂN BANG, NHÖNG HAÀU
HEÁT CAÙC TIEÅU BANG & MOÄT SOÁ THAØNH PHOÁ CUÕNG COÙ HAI
LOAÏI THUEÁ NAØY
° NAÊM TAØI KHOÙA 2008, PIT CHIEÁM 48,4% & CIT 13,7% NGUOÀN
THU LIEÂN BANG (8,5% & 2,4% GDP)
° NAÊM TAØI KHOÙA 2008 SOÁ PIT ÖÔÙC TÍNH TAÊNG LEÂN 84,5%
NGUOÀN THU LIEÂN BANG VAØ 14,9% GDP KHI TÍNH CAÛ CAÙC
KHOAÛN NHAÄN LAÕNH BAÛO HIEÅM XAÕ HOÄI VAØ HÖU TRÍ (36,1%
NGUOÀN THU VAØ 6,4% GDP)
° TÖØ THEÁ CHIEÁN II ÑEÁN NAY,
° PIT LUOÂN CHIEÁM 40% - 50% NGUOÀN THU LIEÂN BANG, 7%-10% GDP
° CIT ÑAÕ GIAÛM TÖØ 40% NGUOÀN THU LIEÂN BANG VAØ 7% GDP
° PIT NGAØY CAØNG QUAN TROÏNG TAÏI CAÙC BANG (41 BANG THU
PIT VÔÙI CÔ SÔÛ THUEÁ ROÄNG) VAØ TAÁT CAÛ CAÙC BANG COÙ ÍT
NHAÁT MOÄT LOAÏI THUEÁ CHÍNH THU TRÖÏC TIEÁP TÖØ CAÙC DOANH
NGHIEÄP

Jay K. Rosengard 3
Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright Kinh tế học khu Bài giảng 24
2009-2011 vực công Đánh thuế thu nhập

Distribution of U.S. Income and Payroll Tax Burden in 2003

100%
>500
80% 200-500
100-200
60%
75-100
40% 50-75
30-50
20%
20-30
0% 10-20
Tax Units Income Y Tax PR Tax Y + PR < 10
-20%

U.S. Average Income & Payroll Effective Tax Rates, CY 2003

40.0
30.0
Average ETR

20.0
10.0
0.0
-10.0
0
0

0
0

10 0

0
10

l
Al
00
-2

-3

-4

-5

-7

20

50

00
-1
<

10

20

30

40

50

1,
0-

0-

1,
75

-20.0
0-
20

>
50

Income Class, 000s $

Income Tax Payroll Tax Income & Payroll

Jay K. Rosengard 4
Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright Kinh tế học khu Bài giảng 24
2009-2011 vực công Đánh thuế thu nhập

CAÛI CAÙCH THUEÁ THU NHAÄP TOAØN CAÀU

• Thueá tæ leä (ñoàng nhaát) so vôùi thueá luõy tieán
• Hình thöùc ñôn giaûn nhaát: ngöôõng (löôïng mieãn tröø) vôùi moät thueá suaát
duy nhaát cho taát caû thu nhaäp treân ngöôõng
– Coù khaû naêng mang laïi lôïi ích kinh teá
– Coù theå thaáp hôn vaø taùi phaân phoái gaùnh naëng thueá
– Coù lôïi theá tieàm naêng veà haønh thu
Xu höôùng ôû Ñoâng Aâu
1994: Estonia (26%) & Lithuania (33%)
– 1995: Latvia (25%)
– 2001: Russia (13%)
– 2003: Serbia (14%)
– 2004: Ukraine (13%) & Slovakia (19%)
– 2005: Georgia (12%) & Romania (16%)
Nhieàu khoù khaên tieàm taøng
– Thueá ñoàng nhaát thueá suaát thaáp hay cô sôû thueá lôùn hay ñôn giaûn
– Töông quan so vôùi nhaân quaû 9
– Chi phí giao dòch

HÌNH THÖÙC THUEÁ THU NHAÄP

ÑÔN GIAÛN ÑÖÔÏC ÑEÀ XUAÁT

• Baïn coù bao nhieâu tieàn?

• Noäp heát cho toâi!

10

Jay K. Rosengard 5