You are on page 1of 208

Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı!

ATÖLYE BİLGİSİ

MateMito AKILLI MATEMATİK ATÖLYEM

Artık
matematiği çok
seviyorum.
Artık
matematikten
korkmuyorum.
Artık
matematik
dersinde
ustalaşıyorum.
5
Artık Artık
matematik matematiği
dersinde daha ezberlemiyorum.
pratiğim.
Akıllı Matematik Atölyem

Artık
Artık daha fazla
matematik dersi matematik
daha kolay etkinliği
geliyor. Artık yapıyorum.
matematik
sorularını
çözüyorum.

Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı 1


Bu kitabın her hakkı Arı Defter ve Dağıtım’a aittir. İçindeki şekil, yazı, resim ve grafiklerin
yayınevinin izni olmaksızın, elektronik, mekanik, fotokopi ya da herhangi bir kayıt sistemi ile
çoğaltılması, yayımlanması ve depolanması yasaktır.

YAZAR
Mehmet Ali VARIŞLI

KAPAK TASARIM
İhsan SONDOĞAN

GRAFİK-TASARIM
Ebru PEKÜN

BASIM YERİ
İhlas Gazetecilik A.Ş.
(0212 454 30 00)

Arı Defter ve Dağıtım İnternet Bilişim Hizmetleri


Güneşli Yolu Cad. İkebana Evleri H Blok D:26 Bahçelievler/İSTANBUL
Tel: 0212 879 20 60 - Faks: 0212 879 20 70
www.ariyayin.com - info@ariyayin.com /ariyayin /ariyayin

2 Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı


İSTİKLAL MARŞI

Korkma, sönmez bu şafaklarda yüzen al sancak Bastığın yerleri ‘toprak’ diyerek geçme, tanı!
Sönmeden yurdumun üstünde tüten en son ocak. Düşün altındaki binlerce kefensiz yatanı.
O benim milletimin yıldızıdır parlayacak! Sen şehid oğlusun, incitme, yazıktır, atanı.
O benimdir, o benim milletimindir ancak! Verme, dünyâları alsan da bu cennet vatanı.

Çatma, kurban olayım, çehreni ey nazlı hilal! Kim bu cennet vatanın uğruna olmaz ki feda?
Kahraman ırkıma bir gül... ne bu şiddet, bu celâl? Şühedâ fışkıracak toprağı sıksan, şühedâ!
Sana olmaz dökülen kanlarımız sonra helal. Cânı, cânânı, bütün varımı alsın da Hudâ,
Hakkıdır, Hakk’a tapan milletimin istiklal. Etmesin tek vatanımdan beni dünyâda cüdâ.

Ben ezelden beridir hür yaşadım, hür yaşarım; Rûhumun senden İlahî, şudur ancak emeli:
Hangi çılgın bana zincir vuracakmış? Şaşarım! Değmesin ma’ bedimin göğsüne nâ-mahrem eli!
Kükremiş sel gibiyim, bendimi çiğner, aşarım. Bu ezanlar-ki şehâdetleri dinin temeli-
Yırtarım dağları, enginlere sığmam, taşarım. Ebedî yurdumun üstünde benim inlemeli.

Garbın âfâkını sarmışsa çelik zırhlı duvar. O zaman vecd ile bin secde eder -varsa- taşım.
Benim iman dolu göğsüm gibi serhaddim var. Her cerîhamdan, İlâhî, boşanıp kanlı yaşım;
Ulusun, korkma! Nasıl böyle bir imânı boğar, Fışkırır rûh-ı mücerred gibi yerden na’şım;
‘Medeniyet!’ dediğin tek dişi kalmış canavar? O zaman yükselerek arşa değer belki başım!

Arkadaş, yurduma alçakları uğratma sakın; Dalgalan sen de şafaklar gibi ey şanlı hilâl!
Siper et gövdeni, dursun bu hayâsızca akın. Olsun artık dökülen kanlarımın hepsi helâl.
Doğacaktır sana va’dettiği günler Hakk’ın, Ebediyyen sana yok, ırkıma yok izmihlâl;
Kim bilir, belki yarın, belki yarından da yakın. Hakkıdır, hür yaşamış, bayrağımın hürriyet,
Hakkıdır, Hakk’a tapan milletimin istiklâl!
Mehmet Âkif ERSOY

Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı 3


Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı!

Sevgili Öğrencilerim ve Sevgili Öğretmen Arkadaşlarım;

Matemito Akıllı Defterlere paralel olarak hazırlanan bu kitap sayesinde matematikte ustalaşmanız he-
deflenmiştir.

Matematik Çalışma Atölyem iki bölümden oluşmaktadır. 1. bölüm; kısa konu anlatımının veya örnek
soru çözümünün yer aldığı açık uçlu sorulardan, 2. bölüm ise; konu değerlendirme testinden oluşmak-
tadır.

Atölye bilgisi; bazen kazanımı, bazen çok kullanılan soru kalıplarını, bazen de konuyu kısa ve öz biçim-
de anlatmaktadır. Burada konuyu veya kazanımı tekrar ettikten sonra sadece atölye bilgisindeki an-
latımla ilgili bolca pekiştirici açık uçlu sorular ve etkinlikler yer almaktadır. Böylelikle bolca alıştırma
yaparak konuyu daha rahat anlamış olacaksınız ve matematikte ustalaşacaksınız.

Çalışma Atölyem’de kimi zaman her kazanım sonrası, kimi zaman her konu sonrası değerlendirme testi
yer almaktadır. Burada ise öğrenmiş olduğunuz konuyu veya kazanımı değerlendirme ve pratik yapma
imkanınız olacaktır.

Hazırlanan bu kitap yalnız öğrencilerimiz için değil, sınıf içinde her kazanım veya her konu sonunda
öğrenciyi kontrol etmek ve pekiştirmek için de değerli öğretmenlerimiz adına kıymetli bir ek kaynak
olacaktır.

Öğretmenlerimiz, bu kitap sayesinde öğrencilerimizi daha iyi takip edecek ve sıkıntı olduğunu düşün-
düğü konuları hemen tekrar edebilecektir.

Uzun bir araştırma ve çalışma sonucu titizlikle hazırlanan bu kitap, Milli Eğitim Bakanlığı’nın öngördü-
ğü kazanımlara tamamen uygundur.

Matematikte ustalaşma temennisiyle tüm öğrencilerime başarılar dilerim.

Mehmet Ali VARIŞLI

Bu kitabın hazırlanma aşamasında desteğini ve sabrını esirgemeyen eşim Zeynep’e ve


biricik oğlum Fatih’e teşekkür ederim.

4 Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı


İÇİNDEKİLER

Doğal Sayı Okuma ve Yazma . ............................................................................................................. 7


Doğal Sayılarda Basamaklar ve Bölükler ............................................................................................. 9
Doğal Sayıların Abaküste Gösterimi.................................................................................................... 11
Doğal Sayılarda Sayı ve Basamak Değeri ........................................................................................... 13
Doğal Sayılarda Çözümleme ............................................................................................................. 15
Doğal Sayıları Sıralama .................................................................................................................... 17
Konu Değerlendirme Testi 1 . ............................................................................................................. 19
Örüntü Oluşturma . .......................................................................................................................... 21
Konu Değerlendirme Testi 2 . ............................................................................................................. 23
Doğal Sayılarla Toplama İşlemi ......................................................................................................... 25
Doğal Sayılarla Toplama İşlemi Problemleri ........................................................................................ 27
Konu Değerlendirme Testi 3 . ............................................................................................................. 29
Doğal Sayılarla Çıkarma İşlemi ......................................................................................................... 31
Doğal Sayılarla Toplama ve Çıkarma İşleminde Verilmeyen Terimi Bulma ............................................. 33
Doğal Sayılarla Çıkarma İşlemi Problemleri . ...................................................................................... 35
Konu Değerlendirme Testi 4 . ............................................................................................................. 37
Doğal Sayılarla Toplama ve Çıkarma İşleminde Tahmin ....................................................................... 39
Doğal Sayılarla Zihinden Toplama ve Çıkarma İşlemi .......................................................................... 41
Konu Değerlendirme Testi 5 . ............................................................................................................. 43
Doğal Sayılarla Çarpma İşlemi .......................................................................................................... 45
Bir Doğal Sayıyı 10, 100, 1000 ve Katlarıyla Kısa Yoldan Çarpma İşlemi .............................................. 47
Doğal Sayılarla Çarpma İşlemi Problemleri ........................................................................................ 49
Konu Değerlendirme Testi 6 . ............................................................................................................. 51
Doğal Sayılarla Bölme İşlemi . ........................................................................................................... 53
10,100,1000'in Katı Olan Doğal Sayılarla 10,100,1000 ve Katlarıyla Kısa Yoldan Bölme İşlemi.............. 55
Doğal Sayılarla Bölme İşlemi Problemleri............................................................................................ 57
Kat Problemleri................................................................................................................................. 59
Çarpma ve Bölme İşleminde Tahmin................................................................................................... 61
Çarpma ve Bölme İşlemi Uygulamaları............................................................................................... 63
Bölme İşleminde Kalanı Yorumlama.................................................................................................... 65
Konu Değerlendirme Testi 7................................................................................................................ 67
Üslü Sayılar...................................................................................................................................... 69
Parantezli İşlemler............................................................................................................................. 71
Konu Değerlendirme Testi 8................................................................................................................ 73
Saat-Dakika-Saniye Arasındaki İlişki................................................................................................... 75
Gün-Hafta-Ay-Yıl Arasındaki İlişki....................................................................................................... 77
Zamanı Ölçme Problemleri................................................................................................................. 79
Konu Değerlendirme Testi 9................................................................................................................ 81
Sıklık ve Çetele Tablosu...................................................................................................................... 83
Sütun Grafiği.................................................................................................................................... 85
Konu Değerlendirme Testi 10.............................................................................................................. 87
Şema ile Veri Düzenleme.................................................................................................................... 89
Konu Değerlendirme Testi 11.............................................................................................................. 91
Temel Geometrik Kavramlar............................................................................................................... 93
Paralel ve Kesişen Doğrular................................................................................................................ 95
Konum Belirleme............................................................................................................................... 97
Konu Değerlendirme Testi 12.............................................................................................................. 99
Açılar ............................................................................................................................................ 101
Konu Değerlendirme Testi 13 . ......................................................................................................... 103
Çokgenler....................................................................................................................................... 105
Konu Değerlendirme Testi 14 . ......................................................................................................... 107

Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı 5


Üçgen Çeşitleri ............................................................................................................................... 109
Konu Değerlendirme Testi 15 . ......................................................................................................... 111
Kesir ve Birim Kesir Kavramı ........................................................................................................... 113
Birim Kesirleri Sıralama ve Sayı Doğrusunda Gösterme ..................................................................... 115
Konu Değerlendirme Testi 16 . ......................................................................................................... 117
Kesir Çeşitleri ve Modelleme ............................................................................................................ 119
Tam Sayılı ve Bileşik Kesirlerin Birbirine Dönüştürülmesi ................................................................... 121
Konu Değerlendirme Testi 17 . ......................................................................................................... 123
Kesirlerin Sayı Doğrusunda Gösterimi .............................................................................................. 125
Kesir ile Bölme İşlemi Arasındaki İlişki ve Bir Doğal Sayı ile Kesrin Karşılaştırılması ............................. 127
Konu Değerlendirme Testi 18 . ......................................................................................................... 129
Denk Kesirler.................................................................................................................................. 131
Konu Değerlendirme Testi 19 . ......................................................................................................... 133
Kesirleri Karşılaştırma .................................................................................................................... 135
Konu Değerlendirme Testi 20 . ......................................................................................................... 137
Bütünden Parçaya . ........................................................................................................................ 139
Parçadan Bütüne ........................................................................................................................... 141
Konu Değerlendirme Testi 21 . ......................................................................................................... 143
Kesirlerle Toplama ve Çıkarma İşlemi ............................................................................................... 145
Kesirlerle Toplama ve Çıkarma İşlemi Problemleri ............................................................................. 147
Konu Değerlendirme Testi 22 . ......................................................................................................... 149
Ondalık Gösterim ........................................................................................................................... 151
Ondalık Gösterimde Basamak Adları-Basamak Değerleri ve Çözümleme ............................................. 153
Konu Değerlendirme Testi 23 . ......................................................................................................... 155
Ondalık Kesirleri Karşılaştırma ........................................................................................................ 157
Konu Değerlendirme Testi 24 . ......................................................................................................... 159
Ondalık Kesirlerle Toplama İşlemi .................................................................................................... 161
Ondalık Kesirlerle Çıkarma İşlemi ................................................................................................... 163
Ondalık Kesirlerle Toplama ve Çıkarma İşlemi Problemleri ................................................................. 165
Konu Değerlendirme Testi 25 . ......................................................................................................... 167
Yüzde Kavramı . ............................................................................................................................. 169
Bir Çokluğun Yüzdesini Bulma......................................................................................................... 171
Yüzde Problemleri .......................................................................................................................... 173
Konu Değerlendirme Testi 26 . ......................................................................................................... 175
Dörtgenler ve Özellikleri.................................................................................................................. 177
Konu Değerlendirme Testi 27 . ......................................................................................................... 179
Üçgenler ve Dörtgenlerde Açı Problemleri ......................................................................................... 181
Konu Değerlendirme Testi 28 . ......................................................................................................... 183
Uzunlukları Ölçme . ........................................................................................................................ 185
Uzunluk Ölçme Problemleri ............................................................................................................. 187
Konu Değerlendirme Testi 29 . ......................................................................................................... 189
Çevre Uzunluğu.............................................................................................................................. 191
Çevre Uzunluğu Problemleri ............................................................................................................ 193
Konu Değerlendirme Testi 30 . ......................................................................................................... 195
Alan Ölçme ................................................................................................................................... 197
Alan Ölçme Problemleri .................................................................................................................. 199
Konu Değerlendirme Testi 31 . ......................................................................................................... 201
Prizmaların Özellikleri .................................................................................................................... 203
Prizmaların Yüzey Alanı . ................................................................................................................ 205
Konu Değerlendirme Testi 32............................................................................................................ 207

6 Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı


ATÖLYE BİLGİSİ Doğal Sayı Okuma ve Yazma
• Doğal sayılar okunurken, bölükler kullanılır.
• Bölükler, kendi basamak grubundaki en küçük basamakla isimlendirilir.

Örnek: 684 238 143 684 238 143


Milyonlar Binler Birler
bölüğü bölüğü bölüğü

• Doğal sayıları okurken, en büyük bölükten başlanarak bölükteki sayı okunur ve bulunduğu bölüğün adı
söylenir.

Örnek: 2 238 148 : İki milyon iki yüz otuz sekiz bin yüz kırk sekiz
18 521 240 : On sekiz milyon beş yüz yirmi bir bin iki yüz kırk
148 001 051 : Yüz kırk sekiz milyon bin elli bir

1. Aşağıda verilen sayıların okunuşlarını yazınız. • 73 848 211:

• 4 381 581:

• 684 123 584:

• 5 688 148:

• 716 284 234:

• 8 568 248:

• 100 100 100:

• 1 008 009:
Akıllı Matematik Atölyem

• 710 007 200:

• 82 058 190:

• 801 300 308:

• 49 603 200:

• 818 000 888:

• 50 000 804:

• 651 078 000:

• 75 078 001:

• 148 001 007:

• 10 501 051:

Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı 7


2. Aşağıda okunuşları verilen doğal sayıları rakam • İki yüz milyon iki yüz iki:
kullanarak yazınız.

• Altı milyon kırk sekiz bin üç yüz: • Yüz milyon:

• Sekiz milyon yirmi üç bin beş: • On milyon:

• Dokuz milyon yüz on sekiz bin on sekiz: • Bir milyon:

• Yedi milyon dört bin yirmi üç: • Yüz milyon üç yüz üç:

• Beş milyon bin üç yüz kırk üç: • Yedi milyon:

• Dört milyon bin bir: • On bir milyon:

• On sekiz milyon beş yüz kırk üç bin dört yüz on • Yüz on bir milyon:
iki:
Akıllı Matematik Atölyem

• Beş yüz milyon:


• Altmış milyon dört yüz on iki bin altı yüz üç:

• Dokuz yüz milyon:


• Kırk milyon dört yüz dört bin dört:

• Elli sekiz milyon bin üç yüz on: 3. Aşağıda okunuşu ve rakamla yazılışı verilen do-
ğal sayıları eşleştiriniz.

• Otuz milyon otuz: a. Altı milyon altı bin altı yüz altı

b. Altmış milyon altı yüz altı bin altı yüz altı


• Üç yüz on sekiz milyon yedi yüz on iki bin üç yüz
dokuz: c. Altı yüz altı milyon altı bin altı yüz altı

• Altı yüz altı milyon beş yüz bin altı yüz otuz 1. 60 606 606
sekiz:
2. 606 006 606

• Yüz milyon yüz bin yüz: 3. 6 006 606

• Dört yüz milyon dört yüz bin: 1Ÿ 2Ÿ 3Ÿ

8 Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı


ATÖLYE BİLGİSİ Doğal Sayılarda Basamaklar ve Bölükler
• Her bölük 3 basamaktan oluşur.
• Sağdan başlanarak sola doğru her üç basamağa bölük adı verilir.
Milyonlar Bölüğü Binler Bölüğü Birler Bölüğü
YM. OM. M. YBn. OBn. Bn. Y. O. B.
Bas. Bas. Bas. Bas. Bas. Bas. Bas. Bas. Bas.

• Bölüklerde söylenmeyen basamaklara O rakamı konulur.


• Her bölük arasına bir basamak kadar boş bırakılır.
Örnek: • 581/031/005 Ÿ 581 031 005 Ÿ Beş yüz seksen bir milyon otuz bir bin beş
• Milyon Bölüğü : 84
Binler Bölüğü : 005 84 005 048
Birler Bölüğü : 048

1. Aşağıda verilen doğal sayıları bölüklerine ayrıl- 2. Aşağıda verilen doğal sayıların bölüklerindeki
mış halde yazınız. sayıları bulunuz.

• 6431237 Ÿ 8 421 869


Milyonlar Bölüğü:
• 8543210 Ÿ Binler Bölüğü:
Birler Bölüğü:
• 5004215 Ÿ
48 207 293
• 8421890 Ÿ Milyonlar Bölüğü:
Binler Bölüğü:
• 2156789 Ÿ Birler Bölüğü:

• 56812085 Ÿ 621 072 083


Milyonlar Bölüğü:
Akıllı Matematik Atölyem

• 68407921 Ÿ Binler Bölüğü:


Birler Bölüğü:
• 84215689 Ÿ
6 006 006
• 66666666 Ÿ Milyonlar Bölüğü:
Binler Bölüğü:
• 555689705 Ÿ Birler Bölüğü:

• 891234567 Ÿ 88 008 549


Milyonlar Bölüğü:
• 987654321 Ÿ Binler Bölüğü:
Birler Bölüğü:
• 600007283 Ÿ
700 078 004
• 842105678 Ÿ Milyonlar Bölüğü:
Binler Bölüğü:
• 754218432 Ÿ Birler Bölüğü:

• 605100532 Ÿ 680 481 035


Milyonlar Bölüğü:
Binler Bölüğü:
Birler Bölüğü:

Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı 9


3. Aşağıda bölüklerdeki sayıları verilen doğal sayı- 5. Aşağıda verilen doğal sayıların istenilen basa-
ları bulunuz. maklarının ismini yazınız.

• Milyonlar Bölüğü: 6 • 681 243 581


............................. basamağı
Binler Bölüğü: 843 ............................
............................. basamağı
Birler Bölüğü: 436

• Birler Bölüğü: 643 • 73 249 245


............................. basamağı
Milyonlar Bölüğü: 68 ............................
............................. basamağı
Binler Bölüğü: 73
............................. basamağı

• Binler Bölüğü: 7

Milyonlar Bölüğü: 843 ............................ • 4 210 748


............................. basamağı
Birler Bölüğü: 84
............................. basamağı
Akıllı Matematik Atölyem

• Milyonlar Bölüğü: 8 ............................. basamağı

Binler Bölüğü: 5 ............................

Birler Bölüğü: 6 • 971 204 325


............................. basamağı

• Milyonlar Bölüğü: 87 ............................. basamağı

Birler Bölüğü: 73 ............................ ............................. basamağı

Binler Bölüğü: 8 ............................. basamağı

............................. basamağı
4. Aşağıda verilen doğal sayıların istenilen basa-
maklarındaki rakamları bulunuz.

• 6 843 269 Ÿ Milyonlar basamağı: • 48 423 105


............................. basamağı
• 72 169 079 Ÿ On binler basamağı:
............................. basamağı
• 684 123 853 Ÿ Birler basamağı:
............................. basamağı
• 781 109 581 Ÿ Yüz milyonlar basamağı:
............................. basamağı
• 684 231 684 Ÿ Yüz binler basamağı:
............................. basamağı
• 76 200 000 Ÿ Binler basamağı:

10 Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı


ATÖLYE BİLGİSİ Doğal Sayıların Abaküste Gösterilmesi
• Doğal sayıları abaküste gösterebiliriz.
• Abaküste gösterilen doğal sayıları rakamla yazabiliriz.

3 0 2 5 2 7 2 1 4
Örnek:

YM OM M YBn OBn Bn Y O B YM OM M YBn OBn Bn Y O B


483 241 106 302 527 214

1. Aşağıda abaküste gösterilen doğal sayıları bu-


lup okunuşlarını yazınız.
Akıllı Matematik Atölyem

Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı 11


2. Aşağıda verilen doğal sayıları abaküste gösteri- 3. Aşağıda okunuşları verilen doğal sayıları aba-
niz. küste gösteriniz.

• 8 673 043 • İki milyon yüz seksen beş bin altı yüz

• 68 123 684 • On sekiz milyon dokuz yüz bin altı


Akıllı Matematik Atölyem

• 481 235 005 • Altı yüz dokuz milyon elli sekiz bin dört yüz üç

• 518 984 240 • Beş yüz milyon beş yüz bin beş yüz

12 Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı


ATÖLYE BİLGİSİ Doğal Sayılarda Sayı ve Basamak Değeri
• Bir rakamın bulunduğu basamağa göre aldığı değere basamak değeri denir.
• Bir rakamın bulunduğu basamağı dikkate almadan aldığı (yani rakamın kendi değeri)
değere sayı değeri denir.
• Basamak değeri en büyük olan rakam en soldaki rakamdır.
• Basamak değeri en küçük olan rakam en sağdaki rakamdır.
• Sayı değerleri toplamı; sayıyı oluşturan rakamların toplamıdır.
• Basamak değerleri toplamı; sayının kendisidir.

Örnek: 4 231 569 için; sayı değerleri toplamı Ÿ 4 + 2 + 3 + 1 + 5 + 6 + 9 = 30

basamak değerleri toplamı Ÿ 4 000 000 + 200 000 + 30 000 + 1000


+ 500 + 60 + 9 = 4 231 569

1. Aşağıda verilen doğal sayılarda istenilen basa- 3. Aşağıda verilen doğal sayıların sayı değerleri
makların sayı değerlerini bulunuz. toplamını bulunuz.

• 4 783 126 • 56 123 568 • 4 838 125

• 48 143 073 • 84 123 569 • 9 168 148

• 684 123 005 • 126 580 048 • 68 070 218


Akıllı Matematik Atölyem

• 70 705 619
2. Aşağıda verilen doğal sayılarda istenilen basa-
makların basamak değerlerini bulunuz.

• 6 238 123 • 84 213 568 • 921 981 032

• 684 100 010

• 78 262 168 • 97 212 969

• 500 218 018

• 849 125 098 • 651 684 209 • 999 999 998

Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı 13


4. Aşağıda verilen doğal sayıların basamak değer- 8. Aşağıda verilen doğal sayılarda milyonlar bö-
leri toplamını bulunuz. lüğündeki sayının basamak değerleri toplamını
bulunuz.
• 6 812 101 • 4 231 684

• 7 072 072 • 12 684 583

• 84 211 844 • 684 123 610

• 60 600 600 • 721 023 584

• 712 184 103 • 61 238 148

• 681 248 194 • 78 023 140

9. Aşağıda verilen doğal sayılarda birler bölüğün-


5. Aşağıda verilen doğal sayılarda sayı değeri en deki sayının basamak değerleri toplamını bula-
büyük rakamları yuvarlak içine alınız. lım.
• 8 423 123
• 7 218 194 • 9 821 654
• 15 814 284
• 18 123 776 • 16 547 104
Akıllı Matematik Atölyem

• 712 569 500


• 890 048 712 • 102 223 334
• 819 213 872

• 6 241 023
6. Aşağıda verilen doğal sayılarda basamak değeri
en büyük rakamları yuvarlak içine alınız. • 75 648 169

• 8 241 104 • 6 218 948


10. “5A 78A 12A” sekiz basamaklı doğal sayının
• 42 123 987 • 12 685 124 sayı değerleri toplamı 32 olduğuna göre, “A”
rakamını bulunuz.
• 683 123 069 • 721 069 543

7. Aşağıda verilen doğal sayılarda binler bölüğün-


deki sayının basamak değerleri toplamını bulu-
nuz. 11. “68 123 569” doğal sayısının binler bölüğün-
deki sayının basamak değerleri toplamı ile mil-
• 8 712 025 yonlar bölüğündeki sayının toplamını bulunuz.

• 12 004 849

• 688 700 259

• 724 123 029

• 810 043 009

14 Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı


ATÖLYE BİLGİSİ Doğal Sayılarda Çözümleme

• Bir doğal sayının basamak değerlerinin toplamı biçiminde yazılmasına çözümleme denir.

Örnek: 4 123 568: 4 000 000 + 100 000 + 20 000 + 3000 + 500 + 60 + 8
veya
: 4 milyonluk + 1 yüz binlik + 2 on binlik + 3 binlik + 5 yüzlük + 6 onluk + 8 birlik
veya
: (4x1 000 000)+(1x100 000)+(2x10 000)+(3x1000)+(5x100)+(6x10)+(8x1)
şeklinde çözümlenebilir.

1. Aşağıda verilen doğal sayıları çözümleyiniz. (is- • 60 248 849:


teğinize göre)

• 6 418 231:

• 124 238 568:

• 7 023 561:

• 681 219 569:


Akıllı Matematik Atölyem

• 8 623 987:

• 723 198 569:

• 12 123 985:

• 421 209 308:

• 78 984 213:

Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı 15


2. Aşağıda çözümlenişi verilen doğal sayıları bulu- 3. Aşağıda çözümlemesi verilen doğal sayılarda
nuz. boş bırakılan noktalı yerlere gelmesi gerekenleri
bulunuz.
• 7 000 000 + 600 000 + 70 000 + 6000 + 500
+ 40 + 8: A
• 4 231 148 Ÿ 4 000 000 + 200 000 + ..................
+ 1000 + 100 + 40 + 8

A=
• 8 000 000 + 100 000 + 5000 + 800 + 40:

• 60 000 000 + 4 000 000 + 800 000 + 70 000 • 84 219 569 Ÿ 80 000 000 + 4 000 000
+ 90 + 4: B
+ 200 000 + .................. + 9000 + 500
C
+ .................. +9

B=
• 80 000 000 + 500 000 + 4000 + 800 + 70 + 8: C=

• 700 000 000 + 40 000 000 + 5 000 000 D


• 783 295 618 Ÿ 700 000 000 + .......................
+ 600 000 + 800 + 5: + 3 000 000 + 200 000 + 90 000 + 5000 + 600
Akıllı Matematik Atölyem

+ 10 + 8

D=
• 900 000 000 + 9 000 000 + 900 000 + 90 000
+ 9000 + 900 + 9:

• 8 212 184 Ÿ (8 x 1 000 000) + (2 x 100 000)


• 6 milyonluk + 4 binlik + 8 yüzlük + 5 onluk E
+ (1 x 10 000) + (..................) + (1 x 100)
+ 4 birlik: + (8 x 10) + (4 x 1)

E=

• 8 on milyonluk + 7 milyonluk + 4 yüz binlik


+ 5 onluk:

F
• 721 864 214 Ÿ (7 x 100 000 000) + (..................)
G
(1 x 1 000 000) + (8 x ...............) + (6 x 10 000)
• (8 x 1 000 000) + (5 x 100 000) + (7 x 10 000) H
(4 x 1000) + (.......... x 100) + (1 x 10) + (4 x 1)
+ (6 x 1000) + (4 x 100) + (7x 1):
F=
G=
H=
• (9 x 10 000 000) + (8 x 1 000 000)
+ (7 x 100 000) + (5 x 10 000) + (6 x 10):

16 Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı


ATÖLYE BİLGİSİ Doğal Sayıları Sıralama
• Basamak sayısı fazla olan doğal sayı daha büyüktür.
• Basamak sayıları eşit olan doğal sayıların sırasıyla en soldan sağa doğru basamakla-
rındaki rakamlar karşılaştırılır. Rakamı büyük olan doğal sayı daha büyüktür.

Örnek: 4 4 0 4 4 4 4 261 258 Ÿ 6 basamaklı


4 044 044 1 261 258 Ÿ 7 basamaklı
4 440 444 11 261 258 Ÿ 8 basamaklı

4 440 444 > 4 404 444 > 4 044 044 11 261 258 > 1 261 258 > 261 258

1. Aşağıda verilen doğal sayı çiftlerinden büyük 3. Aşağıda verilen rakamların hepsini birer kez kul-
olanı yuvarlak içine alınız. lanarak yazılabilen en büyük ve en küçük doğal
sayıları bulunuz.
• 684 123 – 58 684

En Büyük En Küçük
• 781 198 – 9284 Rakamlar
Doğal Sayı Doğal Sayı

• 63 125 – 60 238
6,8,1,2,5,7
• 77 777 – 777 777

• 681 239 – 681 240


5,4,0,3,7,6

• 1 732 198 – 732 198

1,2,3,4,0,5,8
Akıllı Matematik Atölyem

• 84 213 584 – 4 213 584

2. Aşağıda verilen doğal sayıları küçükten büyüğe 7,6,5,0,3,2,1


doğru sıralayınız.

a. 212 122 9,8,2,6,5,4


b. 12 122 ..............................................
c. 2122
1,2,3,0,5,9
a. 6 842 123
b. 6 802 568 ..............................................
c. 6 822 518
9,8,7,0,2,5

a. 100 000 000


b. 1 000 000 ..............................................
c. 10 000 000 1,2,3,4,5,6

a. 2 410 000
b. 24 100 000 .............................................. 8,6,4,2,0
c. 241 000 000

Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı 17


4. Aşağıda istenilen doğal sayıları bulunuz. • 2 153 168 > C23 568
C=
• 7 basamaklı en büyük doğal sayı:

• 6 218 584 < 6 21D 584


• 7 basamaklı en küçük doğal sayı: D=

• Rakamları farklı 7 basamaklı en büyük doğal • 7 21E 648 > 7 215 323
sayı: E=

• Rakamları farklı 7 basamaklı en küçük doğal • 5F3 248 > 504 683
sayı: F=

• 8 basamaklı en büyük doğal sayı: 6. “7,1,5,4,0,6” rakamlarını birer kez kullanarak


600 000’den büyük en küçük doğal sayıyı bulu-
nuz.
• 8 basamaklı en küçük doğal sayı:

• Rakamları farklı 8 basamaklı en büyük doğal


Akıllı Matematik Atölyem

sayı: 7. “4,2,8,5,1” rakamlarını birer kez kullanarak


80 000’den küçük en büyük doğal sayıyı bulu-
nuz.
• Rakamları farklı 8 basamaklı en küçük doğal
sayı:

• 9 basamaklı en büyük doğal sayı:


8. “6, 1, 0, 2” rakamlarını birer kez kullanarak
1100’den büyük en küçük doğal sayıyı bulunuz.
• 9 basamaklı en küçük doğal sayı:

• Rakamları farklı 9 basamaklı en büyük doğal


sayı:
9. “A < 58 241” karşılaştırmasına göre A’nın alabi-
leceği en büyük tek doğal sayıyı bulunuz.
• Rakamları farklı 9 basamaklı en küçük doğal
sayı:

5. Aşağıda verilen karşılaştırmalarda harflerin ala-


bileceği değerleri bulunuz. 10. “684 282 < B” karşılaştırmasına göre, B’nin
alabileceği en küçük çift doğal sayıyı bulunuz.
• 673 241 < A73 241
A=

• 721 198 > 721 B43


B=

18 Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı


Konu Değerlendirme Testi - 1

1. “78 123 068” sayısının okunuşu aşağıdakiler- 5. Aşağıda verilen sayılardan hangisinin binler bö-
den hangisidir? lüğünde 7 rakamı yoktur?
A) Yetmiş sekiz milyon yüz yirmi üç bin altı yüz A) 981 237 561 B) 685 721 512
sekiz C) 127 231 198 D) 695 057 213
B) Yedi milyon yüz yirmi üç bin altmış sekiz
C) Yetmiş sekiz milyon yüz yirmi üç bin altmış
sekiz
D) Yetmiş sekiz milyon yirmi üç bin altmış sekiz

6. “87 215 198” sayısının binler bölüğündeki sayı


ile milyon bölüğündeki sayı yer değiştiriyor.
Buna göre, yeni oluşan sayı aşağıdakilerden
hangisidir?
A) 21 587 198 B) 87 198 215
C) 215 087 198 D) 198 215 087

2. “Üç yüz seksen dört milyon sekiz bin üç yüz üç”


Yukarıda okunuşu verilen doğal sayı aşağıdaki-
lerden hangisidir?
A) 384 080 303 B) 384 800 330
C) 384 008 033 D) 384 008 303
Akıllı Matematik Atölyem

7.

Yukarıdaki abaküste gösterilen sayının “kırk üç


milyon iki yüz yetmiş üç bin iki yüz elli altı” ol-
ması için kaç tane daha boncuğa ihtiyaç vardır?
3. “Seksen yedi milyon seksen yedi” A) 10 B) 9 C) 8 D) 7
Yukarıda okunuşu verilen sayıyı rakamla yazar-
ken kaç tane 0 kullanılır?
A) 4 B) 3 C) 2 D) 1

8.
Binler Bölüğü: 68
Milyonlar Bölüğü: 732
Birler Bölüğü: 9
Yukarıda bir doğal sayının bölüklerindeki sayılar
verilmiştir.
4. “Altı yüz milyon dokuz bin on yedi” Buna göre, bu doğal sayı aşağıdakilerden hangi-
Yukarıda okunuşu verilen doğal sayı kaç basa- sidir?
maklıdır? A) 680 732 009 B) 732 689
A) 6 B) 7 C) 8 D) 9 C) 732 068 009 D) 73 206 809

Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı 19


9. Milyonlar bölüğündeki rakamları toplamı 10 13. “428 168 219” doğal sayısında basamak de-
olan ve binler bölüğü tek rakamlardan oluşan ğeri en büyük rakam K, sayı değeri en küçük
bir doğal sayı yazılacaktır. rakam L dir.
Buna göre, bu doğal sayı aşağıdakilerden hangi- Buna göre, “K + L” toplamı kaçtır?
sidir? A) 13 B) 10 C) 5 D) 4
A) 700 864 212 B) 160 135 584
C) 73 278 500 D) 64 157 218

14. (5 x10 000 000)+ (2 x 1 000 000)+(6 x 10 000)


10. Aşağıda verilen doğal sayılardan hangisinin + (8 x 1000) + (4 x 1)
binler bölüğünde “685” sayısı vardır? Yukarıda çözümlenmiş şekli verilen sayı aşağı-
A) 685218579 B) 17685123 dakilerden hangisidir?
C) 6851023 D) 123685 A) 520 608 004 B) 52 068 004
C) 52 680 004 D) 50 068 004
Akıllı Matematik Atölyem

11. “Yüz iki milyon dört yüz üç bin iki yüz iki”
Yukarıda okunuşu verilen doğal sayı için aşa-
ğıdakilerden hangisi yanlıştır?
A) Binler basamağında 3 vardır. 15. “78 045 218” doğal sayısında binler bölüğün-
B) Basamak değeri en büyük rakamı 1 dir. deki sayının basamak değerleri toplamı ile mil-
C) Binler bölüğünde 202 vardır. yonlar bölüğündeki sayının toplamı kaçtır?
D) 9 basamaklıdır. A) 24 B) 123 C) 7805 D) 45 078

12.
5,6,0,4,2,7

Yukarıda verilen rakamları birer kez kullana-


rak yazılabilen 6 basamaklı en büyük doğal 16. Rakamları farklı 9 basamaklı en küçük tek do-
sayı aşağıdakilerden hangisidir? ğal sayının onlar basamağındaki rakam kaçtır?
A) 204 567 B) 760 542 A) 5 B) 6 C) 7 D) 8
C) 765 024 D) 765 420

20 Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı


ATÖLYE BİLGİSİ Örüntü Oluşturma
• Belli bir kurala göre oluşturulan şekil veya sayı ifadelerine örüntü denir.
• Sayı örüntülerinde terimler arasındaki ilişkiyi bulmak için ardışık terimlere bakılır.
• Sayıların kaçar kaçar arttığına, kaçar kaçar azaldığına ve bir sayının katı olup olma-
dığına bakılır.
• Şekilli sorularda mutlaka şekillerin sayısı bulunmalıdır.

Örnek: • 1, 3, 5, 7, 9 • 60, 54, 48, 42, 36 • 1, 2, 4, 7, 11 • 1, 2, 4, 8, 16


+2 +2 +2 +2 –6 –6 –6 –6 +1 +2 +3 +4 x2 x2 x2 x2

1. Aşağıda verilen sayı örüntülerini 2 adım daha 2. Aşağıda verilen sayı örüntülerinde kuralı bozan
devam ettiriniz. sayıyı yuvarlak içine alınız.

• 4, 8, 12, 16, 20, ......., ....... • 12, 16, 20, 25, 28

• 5, 10, 15, 20, 25, ......., ....... • 10, 20, 30, 40, 55, 60

• 9, 19, 29, 39, 49, ......., ....... • 18, 21, 25, 27, 30

• 12, 18, 24, 30, 36, ......., ....... • 46, 39, 32, 25, 19

• 10, 20, 30, 40, 50, ......., ....... • 2, 4, 8, 16, 30

• 38, 46, 54, 62, 70, ......., ....... • 5, 6, 8, 12, 15


Akıllı Matematik Atölyem

• 80, 76, 72, 68, 64, ......., ....... • 9, 12, 15, 19, 21, 24

• 72, 67, 62, 57, 52, ......., ....... • 6, 12, 24, 36, 96

• 4, 6, 9, 13, 18, ......., .......


3. Aşağıda verilen sayı örüntülerindeki boş bırakı-
• 18, 22, 27, 33, 40, ......., ....... lan yerlere gelmesi gereken sayıları bulunuz.

• 10, 12, 16, 22, 30, ......., ....... • 20, 27, ........., 41, 48, 55

• 23, 28, 38, 53, 73, ......., ....... • 15, 25, 35, ........., 55, 65

• 5, 10, 20, 40, 80, ......., ....... • 9, 10, 12, ........., 19, 24

• 1, 3, 9, 27, 81, ......., ....... • 8, 13, ........., 26, 34, 43

• 64, 32, 16, 8, 4, ......., ....... • 2, ........., 8, 16, 32, 64

• 70, 75, 78, 83, 86, ......., ....... • 70, 59, 48, ........., 26, 15

Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı 21


4. “1, 4, 9, 16, .....” şeklinde devam eden sayı örün- 9. ..........
tüsünün 8. sayısını bulunuz.

1. adım 2. adım 3. adım


Yukarıda verilen şekil örüntüsünün 5. adımında-
ki toplam çember sayısının toplam kare sayısın-
dan ne kadar fazla olduğunu bulunuz.

5. “10, 12, 14, 16, .....” şeklinde devam eden sayı


örüntüsünün 7. sayısını bulunuz.
10. 4 10 A
3 12 6 4 40 8 10 20 B
2 5 4

Yukarıdaki şekilerde verilen sayılar belli bir kura-


la göre dizilmiştir.
Buna göre, “A + B” toplamını bulunuz.

6. “50, 43, 36, 29, .....” şeklinde devam eden sayı


Akıllı Matematik Atölyem

örüntüsünün 8. sayısını bulunuz.

11. 149 14
6812 17
72 105 15
681 297 ?

7. Yukarıda verilen sayılardan soldaki sayı ile sağ-


.......... daki sayı arasında bir ilişki vardır.
1. adım 2. adım 3. adım Buna göre, “?” ile gösterilen sayı kaçtır?
Yukarıda verilen şekil örüntüsünün 6. adımında
kaç tane daire vardır?

12. C
A B

8. 2 6 0

1 2 3 0

1. adım 2. adım 3. adım 4. adım Yukarıda verilen şekildeki sayılar belli bir kurala
Yukarıda verilen şekil örüntüsünün 10. adımın- göre dizilmiştir.
daki şekilde bulunan en küçük karelerden kaç Buna göre, “A + B + C” toplamı kaçtır?
tane vardır?

22 Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı


Konu Değerlendirme Testi - 2

1. Aşağıda verilenlerden hangisi bir sayı örüntüsü 6. “1, 2, 4, 8” şeklinde verilen sayı örüntüsünün
değildir? kuralı ile aşağıdaki örüntülerden hangisinin
A) 4, 8, 12, 16, 20 kuralı aynıdır?
B) 6, 12, 24, 36, 42 A) 5, 7, 9, 11 B) 12, 24, 36, 48
C) 9, 12, 15, 18, 21 C) 5, 10, 20, 40 D) 1, 3, 9, 27
D) 5, 12, 19, 26, 33

2. 5, 11, 17, ...


Yukarıda ilk üç terimi verilen sayı örüntüsü-
nün 6. terimi kaçtır?
A) 35 B) 34 C) 33 D) 32 7. 9, 18, 27, 36, K
6, 8, 11, 15, L
Yukarıda verilen iki farklı sayı örüntüsüne
göre, “K + L” kaçtır?
A) 65 B) 64 C) 63 D)62
Akıllı Matematik Atölyem

3. 6, 13, 20, K, 34, L, ...


Yukarıda ilk altı terimden dördünün gösterildi-
ği sayı örüntüsünde “K + L” toplamı kaçtır?
A) 60 B) 64 C) 68 D) 72

8. Bir sayı örüntüsünün 4. terimi 26,


4. 40, 42, 45, 50, 54 5. terimi 31 dir.
Yukarıda verilen sayı örüntüsünü bozan sayı Buna göre, bu sayı örüntüsünün 1. terimi kaç-
hangisidir? tır?
A) 42 B) 45 C) 50 D) 54 A) 21 B) 15 C) 11 D) 8

5. 4 12 8 16 22

Yukarıda verilen sayılar kullanılarak sayı örün- 9. 66, 75, 82, 89, 96, 103
tüsü oluşturulacaktır. Yukarıdaki sayılardan hangisi silinirse kalan
Buna göre, hangi sayı açıkta kalır? sayılar bir örüntü oluşturur?
A) 4 B) 8 C) 12 D) 22 A) 66 B) 82 C) 89 D) 96

Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı 23


10. 12, 20, 28, 36 ... 14.
Aşağıda verilen sayılardan hangisi yukarıdaki
örüntünün bir terimidir?
A) 60 B) 59 C) 57 D) 51 ........
1. adım 2. adım 3. adım
Yukarıda verilen şekil örüntüsünün 6. adımın-
da kullanılan kare sayısı kaçtır?
A) 10 B) 14 C) 18 D) 22

11.
Bir sayı örüntüsünün kuralı:
“Her terim bir önceki terimden 5 eksiktir.”
1. terim:26
15. 2 3 5 6 8 9
Yukarıda verilen bilgilere göre oluşturulan
örüntünün 3. ve 4. terimlerinin toplamı kaçtır? 10 22 ?
A) 47 B) 37 C) 27 D) 17 1 4 4 7 7 10

Yukarıda verilen şekildeki sayılar belli bir ku-


rala göre dizilmiştir.
Buna göre, “?” yerine hangi sayı gelmelidir?
Akıllı Matematik Atölyem

A) 26 B) 28 C)32 D) 34

12. ........
1. adım 2. adım 3. adım
Yukarıda verilen şekil örüntüsünün 5. adımın-
da kullanılan çember sayısı kaçtır?
A) 10 B) 12 C) 14 D) 16 16. 4, 8, 16, 32, 64, ...
Yukarıda verilen sayı örüntüsünün kuralı ne-
dir?
A) Bir önceki sayının 4 fazlasıdır.
B) Bir önceki sayının 4 eksiğidir
C) Bir önceki sayının 2 katıdır.
D) Bir önceki sayının yarısıdır.

13.

........
1. adım 2. adım 3. adım 17. Fatih, içinde para bulunmayan kumbarasına
her gün bir önceki gün attığı paradan 5 TL faz-
Yukarıda verilen şekil örüntüsünün 6. adımın- la atıyor.
da kullanılan en küçük kare sayısı kaçtır? Fatih ilk gün kumbarasına 17 TL attığına göre,
A) 20 B) 24 C) 28 D) 32 4. gün kaç TL atmıştır?
A) 27 B) 32 C) 37 D) 42

24 Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı


ATÖLYE BİLGİSİ Doğal Sayılarla Toplama İşlemi
• Doğal sayılarla toplama işlemi yapılırken aynı basamakların alt alta yazılıp toplanma-
sı önemlidir.
• Eldelere dikkat edilmelidir.
• Yan yana verilen toplama işlemlerini basamak sayısı fazla olandan az olana doğru alt
alta yazarak yapabiliriz.
• Toplama işlemi birler basamağı, onlar basamağı ... diye devam eder.

1
Örnek: 2 0 2 1 toplanan sayı 683 + 1213 + 12 = 1 2 1 3
+ 1 8 7 toplanan sayı 6 8 3
2 2 0 8 toplam sayı + 1 2
1 9 0 8

1. Aşağıda verilen toplama işlemlerini yazınız. • 4 8 1 2 0 • 1 7 2 1 1


5 6 1 8 0 2 3 1 0 9
• 6 8 2 3 • 8 4 2 9 + 1 2 5 8 8 + 1 9 1 9 9
+ 1 5 9 + 1 9

• 4 8 1 2 9 • 7 8 0 0 0
5 6 4 3 8 0 0 0
6 8 4 1 8 0 0
• 7 1 0 0 3 • 6 8 2 9 + 2 3 1 + 8 0
6 8 4 3 2 1 9
+ 5 0 3 + 2 3
Akıllı Matematik Atölyem

• 2 4 1 0 3 • 4 8 1 2 5
1 8 5 0 8 1 2 5
• 7 8 1 2 3 • 8 4 2 1 9 6 8 1 1 1 6
+6 8 5 6 1 +1 6 1 2 9 + 2 3 1 2 + 9

• 5 6 2 1 0 • 6 3 5 8 0 • 6 0 0 0 0 • 2 2 2 2 2
3 2 1 9 8 5 1 1 8 4 5 0 0 0 0 3 3 3 3
+ 6 8 4 + 2 3 5 0 0 0 3 3 3
5 0 3 3
+ 5 + 3

Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı 25


2. Aşağıda verilen toplama işlemlerini yapınız. 3. Aşağıda verilen toplama işlemlerinde harflere
(alt alta yapınız.) karşılık gelen rakamları bulunuz.

• 4821 + 488 = • 4 8 1 2 a=
+ a 8 b b=
5 4 9 5

• 5 6 2 a 9 a=
+ 1 6 8 8 b=
• 56 123 + 4813 + 218 = 5 b 9 0 7

• 23 6 8 4 a=
+ a 8 b 3 b=
29 c 2 7 c=
• 717 + 68 715 + 12 =
Akıllı Matematik Atölyem

• 4 8 2 1 a a=
+1 b 0 8 9 b=
c 4 3 0 7 c=

• 98 123 + 813 + 6819 =

• 1 8 1 a 9 a=
+2 1 b 9 8 b=
3 9 2 9 c c=

• 9999 + 99 + 99 999 =
• 2 3 5 6 a a=
2 b 8 9 b=
+ 1 c 5 c=
d 6 2 3 2 d=

• 17 834 + 28 + 6584 + 898 = • 1 6 0 0 0 a=


a 4 0 0 b=
+ b 8 8 c=
1 9 2 c d d=

26 Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı


ATÖLYE BİLGİSİ Doğal Sayılarla Toplama İşlemi Problemleri
• Bir problem çözerken problemi anlamak çok önemlidir.
• Bir problem çözerken hangi işleminlerin yapılacağına karar verilmelidir.
• Problemde kendimize “Bize neler verilmiş, ne soruluyor?” sorularını sormamız
gerekiyor.
• Sonra işlem sırasına göre problem çözülür.

1. Fatih’in 1285 TL’si, Zeynep’in 62 148 TL’si var- 4. Bir toplama işleminde iki sayının toplamı
dır. 3000 dir.
Buna göre, Fatih ile Zeynep’in toplam kaç TL’si Sayılardan biri 288 diğeri 308 artırıldığında yeni
vardır? toplam kaç olur?

2. Ali, Kerem’den 18 yaş büyüktür. 5. Bir çiftlikte tavuklar, horozlardan 830 fazladır.
Akıllı Matematik Atölyem

Kerem 38 yaşında olduğuna göre, Ali ile Kerem’in Horozlar da civcivlerden 218 fazladır.
yaşları toplamı kaçtır? Bu çiftlikte 129 tane civciv olduğuna göre, bu
çiftlikteki toplam hayvan sayısı kaçtır?

3. Onur’un misket sayısı Süleyman’ın misket sayı- 6. 4 basamaklı en küçük doğal sayı ile rakamları
sından 1358 fazladır. farklı 5 basamaklı en büyük doğal sayının topla-
Süleyman’ın misket sayısı 4384 olduğuna göre, mı kaçtır?
Onur ile Süleyman’ın toplam misket sayısı kaç-
tır?

Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı 27


7. “721 056 218” doğal sayısının binler bölüğün- 11. Sibel, 1. gün 2816 TL, 2. gün 568 TL, 3. gün ise
deki rakamları sayı değerleri toplamı ile milyon- ilk iki gün kazandığı toplam para miktarı kadar
lar bölüğündeki sayının toplamı kaçtır? kazanmıştır.
Buna göre, Sibel üç günde toplam kaç TL ka-
zanmıştır?

8. “4, 5, 0, 2, 1” rakamlarını birer kez kullanarak


oluşturulan 5 basamaklı en büyük doğal sayı ile 12. 20 ile 26 arasındaki doğal sayıların toplamı
en küçük doğal sayının toplamı kaçtır? Akıllı Matematik Atölyem kaçtır?

9. “984 268” doğal sayısının on binler basamağın- 13. Zeynep, alışverişte 198 TL’ye etek, 124 TL’ye
daki sayının basamak değeri ile basamak değeri pantalon aldığında cebinde 141 TL’si kaldığını
en büyük olan rakamın toplamı kaçtır? görüyor.
Buna göre, Zeynep’in başlangıçta kaç TL’si var-
dı?

10. Yanda fiyat tablosu 14. 2 6 a 4 3


Ayakkabı: ¨ 212
verilen ürünleri alan + 7 6 5 b
Gömlek: ¨ 158
Fehmi, aldığı ürünle- c 4 5 0 2
Kravat: ¨ 38
rin karşılığında kaç TL Yukarıda verilen toplama işlemindeki harflere
Kemer: ¨ 56
ödeyecektir? karşılık gelen rakamların basamak değerleri
toplamı kaçtır?

28 Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı


Konu Değerlendirme Testi - 3

1. 6 8 2 4 1 4.
8 9 6 3 K > 2341
+ 5 6 7
................. Yukarıda verilen karşılaştırmaya göre, K yerine
yazılabilecek en küçük çift ve en küçük tek do-
Yukarıda verilen toplama işleminin sonucu kaç- ğal sayının toplamı kaçtır?
tır? A) 4683 B) 4684
A) 76 771 B) 76 777 C) 4685 D) 4686
C) 77 770 D) 77 771

2. “3418 + 248 + 62 198”


Yukarıda verilen toplama işleminin sonucu
kaçtır?
A) 65 864 B) 64 863
Akıllı Matematik Atölyem

C) 64 764 D) 63 874 5. 2 4 3 a 5
b 3 9 8
+ c 7 5
d 2 7 5 8

Yukarıda verilen toplama işlemine göre,


“a + b + c + d” toplamı kaçtır?
A) 27 B) 26 C) 25 D) 24

3. 7321 6898

5329

6. Aşağıda verilen toplama işlemlerinden hangisi-


K
nin sonucu en fazladır?
Yukarıda verilen toplama işlemi şemasına A) 6384 + 1239
göre, K’nin yerine hangi sayı gelmelidir? B) 5819 + 2358
A) 20 548 B) 19 548 C) 4819 + 3584
C) 19 448 D) 18 448 D) 3281 + 4591

Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı 29


7. İki doğal sayının toplamı 250 dir. Bu doğal sa- 11. Her rakamı bir defa kullanmak şartıyla dört
yılardan her birine 28 ekleniyor. basamaklı iki doğal sayının toplamı en fazla
Buna göre, bu iki sayının toplamı nasıl deği- kaç olur?
şir? A) 19 998 B) 18 395
A) 28 artar. B) 28 azalır. C) 15 308 D) 12 000
C) 56 artar. D) Değişmez.

12. Bir inşaata 1. gün 4873 tuğla, 2. gün 5673 tuğ-


8. 5 basamaklı en büyük doğal sayı ile rakamları la ve 3. gün 8819 tuğla gelmiştir.
farklı 4 basamaklı en küçük doğal sayının top- Buna göre, üç günde inşaata toplam kaç tuğla
lamı kaçtır? gelmiştir?
A) 19 999 B) 19 876 A) 19 365 B) 18 365
C) 101 022 D) 112 022 C) 17 365 D) 16 365
Akıllı Matematik Atölyem

9. “78 684 123” doğal sayısının on binler basa- 13. Süleyman 32 yaşındadır. Onur, Süleyman'dan
mağındaki rakamın basamak değeri ile birler 12 yaş büyük, Sibel'den 2 yaş küçüktür.
bölüğündeki sayının toplamı kaçtır? Buna göre, bu üç kişinin yaşları toplamı kaç-
A) 131 B) 6123 tır?
C) 8123 D) 80 123 A) 116 B) 118
C) 120 D) 122

10. “Yedi yüz on sekiz milyon kırk bin sekiz” 14. Bir otomobil fabrikasında üretilen otomobiller-
Yukarıda okunuşu verilen doğal sayının on den 1. ayda 3418 tane, 2. ayda 5619 tane sa-
binler basamağındaki rakamın basamak de- tılmıştır.
ğeri ile milyonlar bölüğündeki sayının toplamı Fabrikada 2838 tane otomobil kaldığına göre,
kaçtır? üretilen otomobil sayısı kaçtır?
A) 4718 B) 40 718 A) 10 875 B) 11 875
C) 40 817 D) 401 718 C) 12 875 D) 12 890

30 Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı


ATÖLYE BİLGİSİ Doğal Sayılarla Çıkarma İşlemi
• Doğal sayılarla çıkarma işlemi yapılırken aynı basamakların alt alta yazılıp çıkarılması
önemlidir.
• Onluk bozmalara dikkat edilmelidir.
• Yan yana verilen çıkarma işlemlerini basamak sayısı fazla olandan az olana doğru alt
alta yazarak yapabiliriz.
• Çıkarma işlemi birler basamağından başlayarak sırasıyla onlar, yüzler ... diye devam
eder.

11
Örnek: • 7 14 • 8 9 9 10 • 5218 – 438 4 1 11
6 9 8 4 9 0 0 0 5 2 1 8
– 2 3 8 – 2 3 8 – 4 3 8
6 7 4 6 8 7 6 2 4 7 8 0

1. Aşağıda verilen çıkarma işlemlerini yazınız. • 8 4 2 8 5 • 1 2 6 8 4


–7 2 1 8 8 – 8 9 1 5
• 4 3 2 8 • 1 3 5 5
– 6 8 4 – 1 9 9

• 7 8 4 0 0 • 9 5 0 0 0
• 8 4 2 1 • 7 3 2 9 –1 2 5 8 9 –1 2 5 1 2
– 5 6 1 9 – 5 8 1 8
Akıllı Matematik Atölyem

• 6 8 9 0 • 7 3 0 0 • 6 5 2 9 4 • 8 9 2 8 1
– 2 8 8 – 5 6 2 8 –2 8 1 8 8 –7 3 1 9 7

• 6 7 2 1 • 9 9 8 8 • 6 5 8 0 0 • 5 5 4 8 9
– 6 6 1 9 – 9 9 9 –2 5 9 0 0 – 6 8 1 7

• 8 0 0 0 • 1 0 0 0 0
– 1 6 5 5 – 5 2 3 8 • 7 5 0 0 0 • 6 0 0 0 0
–1 2 9 8 1 –2 8 5 9 4

Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı 31


2. Aşağıda verilen çıkarma işlemlerini yapınız. 3. Aşağıda verilen çıkarma işlemlerinde harflere
(Alt alta yapınız.) karşılık gelen rakamları bulunuz.

• 5824 – 281 = • 6 8 2 a a=
– b 8 8 b=
c 2 3 3 c=

• 88 294 – 6825 = • 1 2 5 a 1 a=
–1 c 2 9 b b=
1 2 1 2 c=

• 78 000 – 6281 = • 7 a 2 5 a=
– 6 5 1 b b=
8 c 7 c=
Akıllı Matematik Atölyem

• 99 000 – 66 281 = • 6 8 2 1 a a=
–6 2 b 8 7 b=
c 2 3 2 c=

• 78 295 – 61 288 = • a 3 2 9 8 a=
–1 8 b 7 9 b=
5 5 1 c 9 c=

• 56 281 – 48 269 = • 8 8 1 9 a a=
–5 6 b 0 9 b=
c 1 9 8 9 c=

• 90 000 – 12 345 = • 4 8 3 a 9 a=
–2 b 3 8 4 b=
c 3 9 3 5 c=

32 Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı


ATÖLYE BİLGİSİ Doğal Sayılarla Toplama ve Çıkarma İşleminde Verilmeyen
Terimi Bulma
• 1. Toplanan • Eksilen
+ 2. Toplanan – Çıkan
Toplam Fark

Toplam Fark Eksilen Eksilen


– 2. Toplanan + Çıkan – Çıkan – Fark
1. Toplanan Eksilen Fark Çıkan

Örnek: • 5 0 0 0 6 3 4 1 • . . . . 1 0 0 0
+ . . . . – 5 0 0 0 – 5 4 1 + 5 4 1
6 3 4 1 1 3 4 1 1 0 0 0 1 5 4 1

1. Aşağıda verilen toplama işlemlerinde verilmeyen • . . . . .


toplananları bulunuz. + 6 8 2 5
1 8 2 9 4
• 8 6 2 3
+. . . . .
1 5 2 8 9

• . . . . .
+1 6 6 2 8
6 4 2 9 9
• 1 6 4 8 9
+. . . . .
2 9 3 4 8
Akıllı Matematik Atölyem

• . . . . .
+7 3 2 1 8
• 2 4 3 8 6 9 0 0 0 0
+. . . . .
5 8 2 8 4

• . . . . .
• 3 8 5 6 3 +4 8 6 8 4
+. . . . . 7 3 2 1 8
4 2 0 0 0

• . . . . .
• 4 1 3 7 1 + 4 8 1 8
+. . . . . 7 2 5 1 4
6 6 1 2 3

Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı 33


2. Aşağıda verilen çıkarma işlemlerinde verilmeyen 3. Aşağıda yan yana verilen toplama ve çıkarma
eksileni veya çıkanı bulunuz. işlemlerinde harflere karşılık gelen doğal sayıları
bulunuz.
• 7 8 2 5
–. . . . . • 6814 + A = 12 583
4 3 1 9

• 5 6 2 1 8
–. . . . . • B + 73 619 = 98 156
4 1 2 1 9

• 7 3 5 1 8
–. . . . . • 48 219 + C = 52 000
1 8 2 9
Akıllı Matematik Atölyem

• 5 6 2 0 9
–. . . . . • 24 519 – D = 1815
7 8 1 8

• . . . . .
– 6 3 2 1 • 72 148 – E = 48 000
1 6 5 8 4

• . . . . .
–1 8 2 8 2 • F – 1268 = 12 581
5 6 1 6 5

• . . . . .
–6 8 1 4 5
1 2 5 4 8 • G – 18 568 = 24 588

34 Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı


ATÖLYE BİLGİSİ Doğal Sayılarla Çıkarma İşlemi Problemleri
• Bir problemi çözerken problemi anlamak çok önemlidir.
• Bir problemi çözerken hangi işlemlerin yapılacağına karar verilmelidir.
• Problemde kendimize “Bize neler verilmiş, ne soruluyor?” sorularını sormamız
gerekiyor.
• Sonra işlem sırasına göre problem çözülür.

1. Fatih’in 12 568 TL’ si, Yusuf’un 10 898 TL’si var- 4. 6540 TL’ye aldığı arabayı 5370 TL’ye satan Yıl-
dır. maz kaç TL zarar etmiştir?
Buna göre, Fatih’in parası Yusuf’un parasından
kaç TL fazladır?

2. Veli’nin tarlasının miktarı Ali’nin tarlasının mik- 5. Veysel’in 12 565 TL’si vardır. Veysel, parasının 1.
tarından 6852 metrekare fazladır. gün 2684 TL’sini, 2. gün 1925 TL’sini harcadı.
Akıllı Matematik Atölyem

Veli’nin 14 382 metrekare tarlası olduğuna göre, Buna göre, Veysel’in kalan parası kaç TL’dir?
Ali’nin tarlasının miktarı kaç metrekaredir?

3. Bir çıkarma işleminde fark 500’dür. 6. Rakamları farklı 5 basamaklı en küçük doğal
Bu çıkarma işleminde eksilene 250 ekleyip çıkan- sayı, rakamları farklı 4 basamaklı en büyük do-
dan 100 çıkarıldığında yeni fark kaç olur? ğal sayıdan kaç fazladır?

Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı 35


7. Bir çıkarma işleminde eksilen, çıkan ve farkın 11. Bir çıkarma işleminde fark 2311 ve çıkan, fark-
toplamı 2216’dır. tan 218 büyüktür.
Buna göre, eksilen sayı kaçtır? Buna göre, eksilen sayı kaçtır?

12. İki çuval şekerden, birinden diğerine 55 kg şe-


ker aktarıldığında çuvallardaki şekerlerin kütle-
8. “5, 4, 6, 0, 2” rakamları birer kez kullanılarak leri eşit oluyor.
oluşturulan 5 basamaklı en büyük ve en küçük Buna göre, iki çuvalın kütleleri arasındaki fark
doğal sayıların farkı kaçtır? kaç kg’dir?
Akıllı Matematik Atölyem

13. Zeynep’in 6325 TL’si vardır. Nazife’nin parası


9. Bir çiftlikte üç günde toplam 12 148 litre süt üre- Zeynep’in parasından 1684 TL fazladır. Sibel’in
tilmiştir. 1. gün 2898 litre, 2. gün 5629 litre süt parası ise Zeynep’in parasından 2384 TL eksik-
üretilmiştir. tir.
Buna göre, 3. gün kaç litre süt üretilmiştir? Buna göre, bu üç kişinin paraları toplamı kaç
TL dir?

10. A 5625 km C D 2348 km B

15 261 km
Yukarıda verilen A, B, C, D noktaları arasında- 14. 6841 sayısına hangi sayıyı eklersek, rakamları
ki uzaklıklara göre, C ile D noktaları arasındaki farklı 5 basamaklı en küçük doğal sayıyı elde
uzaklık kaç km’dir? ederiz?

36 Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı


Konu Değerlendirme Testi - 4

1. “62 184 – 21 814” 4. Bir çıkarma işleminde eksilen ve çıkan sayı


Yukarıda verilen çıkarma işleminin sonucu 125 artırılırsa farkta nasıl bir değişiklik olur?
kaçtır? A) 124 artar. B) 125 azalır.
A) 40 370 B) 40 270 C) 250 artar. D) Değişmez.
C) 40 170 D) 40 070

5. 7 3 2 a 8
– 5 b 1 9
c 7 5 9 9

2. Yukarıda verilen çıkarma işlemine göre,


62 184 26 122
“a + b + c” toplamı kaçtır?
– A) 11 B) 12 C) 13 D)14
Akıllı Matematik Atölyem

– 18 165

Yukarıda verilen çıkarma işlemi şemasına


göre, K’nin yerine hangi sayı gelmelidir?
A) 18 889 B) 17 897
C) 16 897 D) 16 997

6. 7521 – (1681 + 1238)

Yukarıda verilen işlemin sonucu kaçtır?


A) 4602 B) 4502 C) 4402 D)4302

3. 6823 + K = 10 000
K – L = 1261
Yukarıda verilen işlemlere göre, “K + L” topla- 7. “61 288” sayısından hangi sayıyı çıkarırsak, 4
mı kaçtır? basamaklı en büyük doğal sayıyı elde ederiz?
A) 6090 B) 5193 A) 51 289 B) 51 260
C) 5093 D) 5073 C) 51 261 D) 51 262

Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı 37


8. “68 216” sayısının binler ve on binler basamak- 12. “0, 1, 5, 4, 2” rakamlarını birer kez kullanarak
larının yer değiştirmesiyle elde edilen sayı için oluşturulan 5 basamaklı en büyük sayı ile en
aşağıdakilerden hangisi doğrudur? küçük sayının farkı kaçtır?
A) 180 artar. B) 180 azalır. A) 43 965 B) 42 965
C) 18 000 artar. D) 18 000 azalır. C) 41 760 D) 40 732

9. Kira ¨ 800 Yandaki tabloda; Zey-


nep Hanım’ın bir ay 13. Aşağıda verilen çıkarma işlemlerinden hangisi-
Kredi ¨ 688
içinde yaptığı harca- nin sonucu en büyüktür?
Mutfak
gideri ¨ 1100 malar gösterilmiştir. A) 12 168 – 6355
Fatura ¨ 562 B) 11 200 – 5363
C) 13 218 – 6783
Zeynep Hanım’ın maaşı 3582 TL olduğuna D) 14 000 – 8100
göre, maaşından kalan para kaç TL’dir?
A) 432 B) 422
C) 412 D) 402
Akıllı Matematik Atölyem

14. Emre’nin parası, Sabri’nin parasından 1656 TL


fazla, Fatma’nın parasından 125 TL eksiktir.
10. Beş basamaklı en büyük sayıdan kaçı çıkarır- Emre’nin 2541 TL’si olduğuna göre, Sabri ile
sak dört basamaklı rakamları farkı en küçük Fatma’nın paraları toplamı kaç TL’dir?
doğal sayıyı elde ederiz? A) 3552 B) 3551
A) 98 976 B) 9876 C) 3550 D) 3451
C) 876 D) 76

11. Fatih’in misket sayısı, Yusuf’un misket sayısın-


dan 482 fazladır. 15. Bir çıkarma işleminde eksilen, çıkan ve farkın
Fatih’in misket sayısı 1124 olduğuna göre, Fa- toplamı 6844 tür.
tih ile Yusuf’un misket sayıları toplamı kaçtır? Buna göre, eksilen sayı kaçtır?

A) 1866 B) 1766 A) 3522 B) 3422


C) 1606 D) 1506 C) 3322 D) 3222

38 Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı


ATÖLYE BİLGİSİ Doğal Sayılarla Toplama ve Çıkarma İşleminde Tahmin
• Doğal sayılarla toplama ve çıkarma işleminin sonucunu tahmin ederken sayılar, en
yakın onluğa, en yakın yüzlüğe veya en yakın binliğe yuvarlanır.
• Genellikle işlemleri yaparken neye göre yuvarlanacağı söylenir.
• Söylenmezse, iki basamaklı sayıları en yakın onluğa, üç basamaklı sayıları en yakın
yüzlüğe, dört ve daha fazla basamaklı sayıları en yakın binliğe yuvarlayabiliriz.

Örnek: 4 8 Ÿ 8 > 5 55Ÿ5=5 2 4 8 Ÿ 48 < 50 3 6 5 1 Ÿ 651 > 500


50 60 200 4000

1. Aşağıda verilen sayıları en yakın onluğa yuvar- 3. Aşağıda verilen sayıları en yakın binliğe yuvarla-
layınız. yınız.

• 58 • 84 • 685 • 500

• 124 • 188 • 2541 • 7311

• 209 • 122 • 8499 • 8500

• 501 • 899 • 2600 • 5249

• 125 • 132 • 12 532 • 11 825

• 4326 • 6548 • 15 211 • 16 623


Akıllı Matematik Atölyem

• 7134 • 8006 • 12 109 • 14 499

• 1215 • 1895 • 16 023 • 21 501

2. Aşağıda verilen sayıları en yakın yüzlüğe yuvar- 4. En yakın onluğa yuvarlandığında 120 olan en
layınız. büyük doğal sayıyı bulunuz.

• 88 • 98

• 120 • 150
5. En yakın yüzlüğe yuvarlandığında 500 olan en
• 812 • 749 küçük doğal sayıyı bulunuz.

• 999 • 651

• 1566 • 2845 6. En yakın binliğe yuvarlandığında 6000 olan en


büyük doğal sayıyı bulunuz.
• 7518 • 7375

Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı 39


7. Aşağıda verilen işlemleri yaparken sayıları en 9. Aşağıda verilen işlemleri yaparken sayıları en
yakın onluğa yuvarlayıp gerçek sonuçla farkını yakın binliğe yuvarlayıp gerçek sonuçla farkını
bulunuz. bulunuz.

• Gerçek İşlem Tahmin Fark • Gerçek İşlem Tahmin Fark


48 6821
+ 25 + 2418

5625 7215
+ 812 + 3619

684 5310
– 521 – 4815

1269 9821
– 875 – 5500
Akıllı Matematik Atölyem

8. Aşağıda verilen işlemleri yaparken sayıları en 10. Fatih “64 + 475 + 6521” işleminin sonucunu
yakın yüzlüğe yuvarlayıp gerçek sonuçla farkını bulurken 1. toplananı en yakın onluğa, 2. top-
bulunuz. lananı en yakın yüzlüğe, 3. toplanını en yakın
binliğe yuvarlayarak tahmin ediyor.
• Gerçek İşlem Tahmin Fark Buna göre, tahmini sonucu bulunuz.
684
+ 551

1450
+ 780

11. “5628 – 2420” işleminin sonucu bulunurken


eksilen en yakın binliğe, çıkan en yakın yüzlüğe
6321 yuvarlayarak tahmin ediliyor.
– 4110 Buna göre, tahmini sonucu ile gerçek sonuç
arasındaki farkı bulunuz.

8425
– 545

40 Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı


ATÖLYE BİLGİSİ Doğal Sayılarla Zihinden Toplama ve Çıkarma İşlemi
• Zihinden toplama ve çıkarma işlemi yapabilmek için sayıları yüzlük, onluk ve birlik şek-
linde yazabiliriz.
Örnek: • 482 + 516 Ÿ (400 + 80 + 2) + (500 + 10 + 6) • 68 – 37 = (60 + 8) – (30 + 7)
400 + 500 = 900 60 – 30 = 30
80 + 10 = 90 8–7=1
2+6=8 30 + 1 = 31
900 + 90 + 8 = 998
• 10, 100, 1000 katları olan doğal sayıları 10, 100 ve 1000 ile zihinden toplarken veya
çıkarırken sadece işlem gereken basamakları ele alırız.
Örnek: • • 150 0 • •
560 800 640
+ 200 + 40 0 – 500 – 40
760 190 0 300 600

1. Aşağıda verilen toplama işlemlerini yüzlük, on- 2. Aşağıda verilen çıkarma işlemlerini yüzlük, on-
luk ve birlikler şeklinde parçalayarak yapınız. luk ve birlik şeklinde parçalayarak yapınız.

• 64 + 25 = • 79 – 55 =

• 71 + 29 = • 88 – 62 =
Akıllı Matematik Atölyem

• 156 + 243 = • 456 – 235 =

• 425 + 519 = • 874 – 352 =

Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı 41


3. Aşağıda yüzlük, onluk ve birlik parçalama şek- 4. Aşağıda verilen işlemleri zihinden yapınız.
linde verilen işlem basamaklarının hangi işleme
ait olduğunu bulunuz. 10 =
+
+
• 80 + 20 = 100 • 680 100 =
6+3=9 ............................... +
100 + 9 = 109 1000 =

10 =
+
+
• 5500 100 =
• 400 + 200 = 600 +
80 + 10 = 90 ............................... 1000 =
5+4=9
600 + 90 + 9 = 699 60 =
+
+
• 8420 200 =
+
1000 =
• 300 + 500 = 800
20 + 80 = 100 ............................... 50 =
1 + 9 = 10 +
+
800 + 100 + 10 = 910 • 4330 500 =
Akıllı Matematik Atölyem

+
5000 =

10 =
• 50 – 10 = 40 –

8–4=4 ............................... • 9240 100 =
40 + 4 = 44 –
1000 =

60 =


• 600 – 400 = 200 • 6880 500 =
60 – 20 = 40 ............................... –
5–2=3 3000 =
200 + 40 + 3 = 243
50 =


• 7680 500 =

• 800 – 500 = 300 5000 =
90 – 60 = 30 ...............................
9–6=3 50 =
300 + 30 + 3 = 333 –

• 12 450 300 =

6400 =

42 Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı


Konu Değerlendirme Testi - 5

1. Aşağıda verilen sayılar en yakın binliğe yuvar- 5. Aşağıdaki çıkarma işlemlerinin tahmini sonuç-
lanmıştır. ları, sayılar en yakın yüzlüğe yuvarlanılarak
Buna göre, hangisi yanlıştır? bulunursa hangisinin sonucu daha fazla olur?
A) 6500 Ÿ 7000 B) 2354 Ÿ 2000 A) 1521 – 880 B) 1160 – 640
C) 7821 Ÿ 8000 D) 4499 Ÿ 5000 C) 840 – 220 D) 990 – 280

2. En yakın yüzlüğe yuvarlandığında 600 olan en


büyük sayı kaçtır?
A) 550 B) 599 C) 649 D)650

6. “6840 + 234”
Yukarıda verilen toplama işleminin sonucu, 1.
Akıllı Matematik Atölyem

toplananı en yakın binliğe, 2. toplananı en ya-


kın yüzlüğe yuvarlayarak tahmin edilecektir.
Buna göre, tahmini sonuç kaçtır?
A) 7300 B) 7200
C) 6300 D) 6200

3. 512 sayısının en yakın yüzlüğe yuvarlanmış


hali M, 6325 sayısının en yakın binliğe yuvar-
lanmış hali N dir.
Buna göre, “M + N” kaçtır?
A) 6500 B) 6600 C) 6700 D) 6800

7. “890 – 449”
Yukarıda verilen çıkarma işleminin sonucu, sa-
yılar en yakın yüzlüğe yuvarlanarak tahmin
edilecektir.
4. “7499” sayısının en yakın binliğe yuvarlanmış Buna göre, tahmini sonuç ile gerçek sonuç ara-
hali aşağıdakilerden hangisidir? sındaki fark kaçtır?
A) 7000 B) 7400 C) 7500 D)8000 A) 59 B) 60 C) 61 D) 62

Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı 43


8. “4321 + 5500 + 6649” 11.
70 – 40 = 30
Yukarıda verilen toplama işleminin sonucu
9–5=4
sayılar en yakın binliğe yuvarlanarak tahmin
30 + 4 = 34
ediliyor.
Buna göre, tahmini sonuç kaçtır?
A) 17 000 B) 16 000 Yukarıda bir işlemin zihinden işlem basamak-
C) 15 000 D) 14 00 ları verilmiştir.
Buna göre, bu işlem aşağıdakilerden hangisi-
dir?
A) 75 – 49 B) 79 – 45
C) 79 – 40 D) 70 – 45

12. “685 – 264” işleminin zihinden yapılışı aşağı-


dakilerden hangisidir?
A) 600 – 200 = 400 B) 600 + 200 = 800
9. En yakın yüzlüğe yuvarlandığında 500 olan en 80 – 60 = 20 80 + 60 = 140
büyük doğal sayı K, en yakın binliğe yuvarlan- 5 – 4 = 1 5 + 4 = 9
dığında 3000 olan en küçük doğal sayı L dir. 400 – 20 = 380 800 + 140 + 9 = 949
Akıllı Matematik Atölyem

Buna göre, “K + L” toplamı kaçtır?


380 + 1 = 381
A) 2950 B) 3049

C) 3899 D) 4048
C) 600 – 200 = 400 D) 600 – 200 = 400
80 – 60 = 20 80 – 60 = 20
5 – 4 = 1 5 + 4 = 9
400 + 20 +1 =421 400 + 20 + 9 = 429

13. 582 1000

+
10.
600 + 200 = 800
40 + 50 = 90 – 400
5 +4=9
800 + 90 + 9 = 899
5000 +

Yukarıda bir işlemin zihinden işlem basamak-


ları verilmiştir. K
Buna göre, bu işlem aşağıdakilerden hangisi-
dir? Yukarıda verilen işlem şemasına göre, “K” yeri-
A) 645 + 200 B) 600 + 254 ne gelecek sayı kaçtır?
C) 645 + 254 D) 654 + 245 A) 4182 B) 5182
C) 6182 D) 7182

44 Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı


ATÖLYE BİLGİSİ Doğal Sayılarla Çarpma İşlemi
• Çarpma işlemini, çarpanın onlar, yüzler ve binler basamaklarındaki rakamlarla işlem
yaparken sonucu sola doğru bir basamak kaydırarak yazarız.
• Çarpım tablosunu iyi bilmemiz gerekiyor.

Örnek: • 48 x 12 Ÿ 4 8 Ÿ çarpan
x 1 2 Ÿ çarpan
9 6
+ 4 8
57 6 Ÿ çarpım

1. Aşağıda verilen çarpma işlemlerini yapınız. • 103 x 25 =

• 48 x 9 =

• 65 x 41 = • 74 x 215 =
Akıllı Matematik Atölyem

• 73 x 28 = • 88 x 125 =

• 92 x 11 = • 105 x 102 =

Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı 45


• 288 x 148 = • 188 x 215 =

• 165 x 55 = • 612 x 101 =

• 311 x 111 = • 315 x 105 =


Akıllı Matematik Atölyem

• 421 x 318 = • 199 x 299 =

• 198 x 211 = • 258 x 258 =

46 Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı


ATÖLYE BİLGİSİ Bir Doğal Sayıyı 10, 100, 1000 ile ve Katlarıyla Kısa Yoldan
Çarpma İşlemi
• Bir doğal sayıyı 10, 100 ve 1000’in katlarıyla çarparken sayının sağındaki 0’lar yokmuş
gibi çarpma işlemi yapılır ve toplam 0 sayısı kadar 0 sonucun sağına eklenir.
• Bir doğal sayıyı 10 ile çarparken sayının sağına 1 tane 0 eklenir.
Bir doğal sayıyı 100 ile çarparken sayının sağına 2 tane 0 eklenir.
Bir doğal sayıyı 1000 ile çarparken sayının sağına 3 tane 0 eklenir.

Örnek: • 4 0 x 2 0 Ÿ 4 x 2 = 8 Ÿ 800 75 x 10 = 750


6 0 x 3 0 0 Ÿ 6 x 3 = 18 Ÿ 18 000 75 x 100 = 7500
1 2 0 x 4 0 Ÿ 12 x 4 = 48 Ÿ 4800 75 x 1000 = 75 000

1. Aşağıda verilen çarpma işlemlerini kısa yoldan 2. Aşağıda verilen çarpma işlemlerini kısa yoldan
yapınız. yapınız.

• 60 x 40 = • 80 x 30 = 10 =
x
x
• 55 100 =
x
1000 =
• 90 x 500 = • 600 x 20 =
10 =
x
x
• 162 100 =
x
• 50 x 6000 = • 70 x 200 = 1000 =
Akıllı Matematik Atölyem

10 =
x
x
• 240 100 =
• 120 x 20 = • 500 x 20 = x
1000 =

10 =
x
x
• 450 x 20 = • 3500 x 50 = • 300 100 =
x
1000 =

10 =
x
x
• 3500 100 =
• 850 x 300 = • 400 x 130 = x
1000 =

Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı 47


3. Aşağıda verilen çarpma işlemlerini kısa yoldan 4. Aşağıda verilen çarpma işlemlerinde verilmeyen
yapınız. çarpanı bulunuz.

• 48 x 10 = • 56 x ........... = 5600

• 75 x 100 = • 24 x ........... = 240

• 241 x 10 = • 150 x ........... = 150 000

• 88 x 1000 = • 281 x ........... = 28 100

• 1245 x 100 = • 600 x ........... = 6000

• 900 x 1000 = • 12 x ........... = 12 000

• 543 x 100 = • 18 500 x ........... = 1 850 000

• 880 x 10 = • 9000 x ........... = 9 000 000

• 750 x 100 = • 1250 x ........... = 1 250 000

• 1250 x 1000 = • ........... x 70 000 = 700 000


Akıllı Matematik Atölyem

• 400 x 100 = • ........... x 65 = 65 000

• 80 x 1000 = • ........... x 810 = 81 000

• 900 x 10 = • ........... x 900 = 9000

• 6000 x 100 =
5. Aşağıda verilen şemada boş bırakılan yerlere ge-
• 5000 x 10 = lecek sayıları bulunuz.

• 6 x 10 = x 10 x 10
4

• 80 x 1000 =

• 9000 x 1000 = x 100

• 12 500 x 10 = x10 x100

• 18 230 x 100 = x 10

• 25 800 x 1000 =

• 32 051 x 100 =

• 48 000 x 10 =

• 9600 x 1000 =

48 Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı


ATÖLYE BİLGİSİ Doğal Sayılarla Çarpma İşlemi Problemleri
• Bir sayının katını almak çarpmak demektir.
• Problemi anlamak çok önemlidir.
• Problemde kendimize “Bize neler verilmiş, ne soruluyor?” soruları sormamız gerekiyor.
• Sonra işlem sırasına göre problem çözülür.

1. Fatih’in 428 TL’si vardır. Kerem’in parası ise Fa- 4. Bir tavuk çiftliğindeki tavuk sayısı civciv sayısı-
tih’in parasının 3 katıdır. nın 3 katından 18 fazladır.
Buna göre, Kerem’in kaç TL’si vardır? Civciv sayısı 219 olduğuna göre, tavuk sayısı
kaçtır?

2. Merve’nin kalem sayısı Sinem’in kalem sayısının 5. Bir kumbarada 40 tane 25 Kr, 50 tane 50 Kr var-
4 katıdır. dır.
Akıllı Matematik Atölyem

Sinem’in 58 kalemi olduğuna göre, Merve ile Si- Buna göre, kumbaradaki paraların toplam değe-
nem’in toplam kalem sayısı kaçtır? ri kaç TL’dir?

3. Bir sitede 13 blok, her blokta 12 daire, her daire 6. Bir marketin rafında 60 tane 250 mL’lik şişe süt,
de 8 oda vardır. 20 tane yarım litrelik şişe süt vardır.
Buna göre, bu sitedeki toplam oda sayısı kaçtır? Buna göre, raflardaki sütlerin toplamı kaç litre-
dir?

Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı 49


7. Bir çiftlikte 48 koyun, 23 tavuk vardır. 11.
Taksit Sayısı Peşinat Taksit Tutarı
Buna göre, koyun ve tavukların ayak sayıları
toplamı kaçtır? 24 ¨5000 ¨400

Ahmet, yukarıdaki ödeme planı ile bir araba al-


mıştır.
Buna göre Ahmet, arabayı kaç TL’ye almıştır?

12. Onur, tanesi 115 TL olan gömleklerden 5 tane


8. Süleyman, tanesi 13 TL olan kalemlerden 3 düzi- aldığında cebinde 80 TL’si kalmıştır.
ne alabilmesi için 12 TL’ye daha ihtiyacı vardır. Buna göre, Onur’un gömlek almadan önceki
Buna göre, Süleyman’ın parası kaç TL’dir? parası kaç TL’dir?
Akıllı Matematik Atölyem

9. Bir sinemada 14 sıra koltuk, her sırada da 15


koltuk vardır. Her koltuk için satılan biletin tane- 13. Kilogramı 8 TL olan limonlardan 5 kg, kilogra-
si 9 TL’dir. mı 4 TL olan kivilerden 6 kg alan bir kişi toplam
Buna göre, tüm biletler satıldığında elde edilen kaç TL öder?
toplam gelir kaç TL’dir?

10. Saatteki hızı 120 km olan bir otomobil 11 saatte


kaç km yol gider? 14. Rakamları farklı 3 basamaklı en küçük doğal
sayı ile 2 basamaklı en büyük doğal sayının
çarpımı kaçtır?

50 Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı


Konu Değerlendirme Testi - 6

1. 5. “825 x 140” işleminin sonucu olan sayının so-


125 x 48
nunda kaç tane “0” vardır?
Yukarıda verilen çarpma işleminin sonucu kaç- A) 1 B) 2 C) 3 D) 4
tır?
A) 6000 B) 6010
C) 6020 D) 6030

2. 6. 23 8 Yukarıda verilen çarpma işlemin-


270 x 40 x 25 de “K + L + M + N” toplamı kaç-
Yukarıda verilen çarpma işleminin sonucu kaç- K L MN tır?
+ 476
tır?
...........
A) 11 800 B) 10 800
C) 1080 D) 108 A) 11 B) 10 C) 9 D) 8
Akıllı Matematik Atölyem

3. K = 65 x 100
L = 400 X 1000
M = 750 x 10
7. 52 1 Yanda verilen çarpma işleminde
Yukarıda verilen çarpma işlemlerinin sonucu x 14 8 yanlışlık vardır.
aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? 416 8 Buna göre, doğru sonuç kaçtır?
K L M 208 4
A) 650 40 000 750 + 52 1
B) 6500 4000 7500 687 3
C) 6500 400 000 7500
D) 650 400 000 7500 A) 77 108 B) 77 000
C) 68 981 D) 68 000

4.
• 40 x 50 = 200
• 300 x 20 = 6000
• 500 x 30 = 15 000
• 80 x 60 = 4800
8. “K = 50 x 40 L = 150 x 10”
Yukarıda verilen çarpma işlemlerinden kaç ta- Yukarıda verilen işlemlere göre, “K + L” topla-
nesinin sonucu doğru verilmiştir? mı kaçtır?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 A) 350 B) 1700 C) 3200 D) 3500

Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı 51


9. 1450 x .......... = 1 450 000 13. Sibel’in kumbarasında 60 tane 25 kuruş vardır.
Buna göre, Sibel’in kumbarasındaki para kaç
Yukarıda verilen çarpma işlemine göre, boş bı- liradır?
rakılan noktalı yere aşağıdakilerden hangisi ge- A) 15 B) 16 C) 17 D) 18
lir?
A) 10 B) 100 C) 1000 D) 10 000

14. Yarım litre şişe süt 50 kuruştur.


10. 48 sayısının 125’i katı kaçtır? Buna göre, 50 tane yarım şişe süt kaç liradır?
A) 4000 B) 5000 A) 24 B) 25 C) 26 D) 27
C) 6000 D) 7000
Akıllı Matematik Atölyem

11. Tanesi 125 lira kravatlardan 18 tane alan bir 15. Bir restaurantta 18 tane masa vardır. Her ma-
kişi bu alışveriş sonunda kaç lira öder? sada 4 vazo, her vazoda 5 çiçek vardır.
A) 2400 B) 2250 Buna göre, restauranttaki masalarda bulunan
C) 2000 D) 1125 toplam çiçek sayısı kaçtır?
A) 370 B) 360 C) 350 D) 340

12. Esra’nın yaşı Ergun’un yaşının 4 katından


3 yaş eksiktir. 16. Limonun tanesini 125 Kr’tan alıp 175 Kr’a sa-
Ergun 17 yaşında olduğuna göre, Esra kaç ya- tan bir manav, 100 limon alıp sattığına göre,
şındadır? manav kaç lira kâr etmiştir?
A) 71 B) 68 C) 65 D) 62 A) 50 B) 55 C) 60 D)65

52 Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı


ATÖLYE BİLGİSİ Doğal Sayılarla Bölme İşlemi
• Bölünen = (Bölen x Bölüm) + Kalan Bölünen Bölen
• Kalan her zaman bölenden küçük olmalıdır. Bölüm
• Kalan sıfıra eşitse bölme işlemi kalansız bölmedir. –
• Kalan sıfıra eşit değilse bölme işlemi kalanlı bölmedir. Kalan

Örnek: • 775 ÷ 25 Ÿ 7 nin içinde 2, 3 defa var. • 818 8


775 25 – 8 102
018
– 75 31
– 16
25
2
– 25
00
2 nin içinde 2, 1 defa var.

1. Aşağıda verilen bölme işlemlerini yapınız.

• 700 ÷ 25 = • 9898 ÷ 98 =

• 1224 ÷ 36 = • 101 ÷ 10 =
Akıllı Matematik Atölyem

• 5808 ÷ 48 = • 1111 ÷ 11 =

• 5253 ÷ 51 = • 3432 ÷ 30 =

Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı 53


• 6868 ÷ 32 = 2. Aşağıda verilen işlemlerde kalanların alabileceği
en büyük değeri bulunuz.

• 6 12 28

– – –
? ? ?

3. Aşağıda verilen bölme işlemlerinde bölünen sayı-


• 1628 ÷ 40 = ları bulunuz.

• 24
23

0

• 8761 ÷ 25 =
Akıllı Matematik Atölyem

• 18
29

10

• 981 ÷ 98 = • 15
101

7

• 81
• 1002 ÷ 10 = 61

50

54 Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı


ATÖLYE BİLGİSİ 10, 100, 100’in Katı Olan Doğal Sayılarla
10, 100, 1000 ile ve Katlarıyla Kısa Yoldan Bölme İşlemi
• Hem bölen hem de bölünen sayının sonunda 0 varsa; önce bölen sayının sonundaki
0 sayısı kadar bölünen sayının sonundan 0 silinir.
• Doğal sayıyı 10 ile bölerken bölünenin sonundan 1 tane 0 silinir.
Doğal sayıyı 100 ile bölerken bölünenin sonundan 2 tane 0 silinir.
Doğal sayıyı 1000 ile bölerken bölünenin sonundan 3 tane 0 silinir.

1. Aşağıda verilen bölme işlemlerini kısa yoldan ya- 2. Aşağıda verilen bölme işlemlerini kısa yoldan ya-
pınız. pınız.
10 =
• 80 ÷ 40 = • 120 ÷ 30 = ÷
÷
• 68 000 100 =
÷
1000 =

10 =
• 6000 ÷ 200 = • 2100 ÷ 30 = ÷
÷
• 100 000 100 =
÷
1000 =

10 =
• 800 ÷ 40 = • 900 ÷ 300 =
Akıllı Matematik Atölyem

÷
÷
• 7000 100 =
÷
1000 =

10 =
• 1200 ÷ 60 = • 3000 ÷ 200 =
÷
÷
• 15 000 100 =
÷
1000 =

• 480 ÷ 120 = • 6000 ÷ 150 = 10 =


÷
÷
• 50 000 100 =
÷
1000 =

• 45 000 ÷ 300 = • 10 000 ÷ 250 = 10 =


÷
÷
• 600 000 100 =
÷
1000 =

Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı 55


3. Aşağıda verilen bölme işlemlerini kısa yoldan ya- 4. Aşağıda verilen bölme işlemlerinde boş bırakılan
pınız. noktalı yerlere gelmesi gereken sayıları bulunuz.

• 780 ÷ 10 = • 60 000 ÷ ............. = 60

• 5300 ÷ 10 = • 25 200 ÷ ............. = 2520

• 80 000 ÷ 100 = • 10 000 ÷ ............. = 100

• 50 500 ÷ 100 = • 82 000 ÷ ............. = 82

• 15 000 ÷ 1000 = • 28 500 ÷ ............. = 285

• 48 000 ÷ 10 = • 500 000 ÷ ............. = 500

• 125 000 ÷ 100 = • 144 000 ÷ ............. = 1440

• 500 000 ÷ 1000 = • 98 000 ÷ ............. = 980

• 4500 ÷ 10 = • 125 000 ÷ ............. = 125

• 12 000 ÷ 10 = • 61 000 ÷ ............. = 6100


Akıllı Matematik Atölyem

• 4420 ÷ 10 = • 44 400 ÷ ............. = 444

• 55 500 ÷ 100 = • 5500 ÷ ............. = 550

• 90 000 ÷ 1000 = • 6000 ÷ ............. = 600

• 85 000 ÷ 100 = • 8250 ÷ ............. = 825

• 144 000 ÷ 100 =

• 199 000 ÷ 100 = 5. Aşağıda verilen şemadaki boşlukları dolduru-


nuz.
• 23 000 ÷ 1000 =
x10
480
• 16 280 ÷ 10 = x100

• 235 000 ÷ 10 =
÷10 ÷1000
• 68 000 ÷ 100 = x1000
÷100
• 12 200 ÷ 100 =
÷10
• 6 000 000 ÷ 1000 =
x10
• 900 000 000 ÷ 10 000 = x100

• 85 000 000 ÷ 100 000 =

56 Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı


ATÖLYE BİLGİSİ Doğal Sayılarla Bölme İşlemi Problemleri
• Bir doğal sayının belli bir katı verildiğinde sayıyı bulmak için bölme işlemi yaparız.
• Problemi anlamak çok önemlidir.
• Problemde kendimize “Bize neler verilmiş, ne soruluyor?” sorularını sormamız gere-
kiyor.
• Sonra işlem sırasına göre problem çözülür.

1. Bir bölme işleminde kalan 12, bölen 15, bölüm 4. 20 düzine kalem, desteler halinde satılacaktır.
21’dir. Buna göre, kaç deste kalem elde edilir?
Buna göre, bölünen sayı kaçtır?

2. Kalanlı bir bölme işleminde bölen 21, bölüm 5. Her gün eşit miktarda simit satan Süleyman, bir
19’dur. haftada toplam 364 simit sattığına göre, Süley-
Akıllı Matematik Atölyem

Buna göre, bölünen sayı en fazla kaçtır? man bir günde kaç simit satmıştır?

3. Sude’nin parası Alara’nın parasının 5 katıdır. 6. Bir sayının 6 katı 2172 olduğuna göre, bu sayı
Sude’nin 1280 TL’si olduğuna göre, Alara’nın kaçtır?
kaç lirası vardır?

Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı 57


7. 50 tane ineğin her birinden 25 litre süt elde edil- 11. Bir otomobil 1440 km’lik yolu sabit hızla 16 sa-
mektedir. Elde edilen sütler 2 litrelik şişelere dol- atte gitmiştir.
durulacaktır. Buna göre, otomobilin hızı saatte kaç km’dir?
Buna göre, kaç tane 2 litrelik şişe gereklidir?

8. Ahmet, 64 000 TL’ye araba almıştır.40 000 TL’si- 12. Yılmaz, tarlasından 1200 kg domates toplamış-
ni peşin veren Ahmet, kalanını 6 ayda eşit taksit- tır. Yılmaz, domateslerin yarısını dağıtmış diğer
lerle ödeyecektir. yarısını da 50 kg’lık kasalara paylaştıracaktır.
Buna göre, bir taksit tutarı kaç TL’dir? Buna göre, Yılmaz’a kaç tane kasa gereklidir?
Akıllı Matematik Atölyem

9. Esra, 5 düzine ve bir miktar deste kalem almıştır. 13. Yılmaz, tanesini 25 Kr’tan alıp tanesini 75 Kr’a
Aldığı kalemlerin toplamı 680 tanedir. sattığı limonlardan 100 TL kâr elde etmiştir.
Buna göre, Esra kaç deste kalem almıştır? Buna göre, Yılmaz kaç tane limon alıp satmış-
tır?

10. Bir kutunun içinde 4500 tane kalem vardır. Bu 14. Feyza’nın kumbarasında sadece 25 Kr’luk ma-
kalemler her öğrenciye 10’ar tane olacak şekil- deni paralar vardır.
de dağıtılmıştır. Kumbaradaki toplam paranın değeri 16TL 25Kr
Buna göre, kaç öğrenci vardır? olduğuna göre, kumbarada kaç tane 25 Kr’luk
madeni para vardır?

58 Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı


ATÖLYE BİLGİSİ Kat Problemleri
Örnek: • Veysel’in parası Ali’nin parasının 4 katıdır. İkisinin paraları toplamı 100 TL ise
Veysel’in kaç lirası vardır?

• Ali:
Veysel: = 100 100 ÷ 5 = 20 (1 kat)
5 kat Veysel: 20 20 20 20 20 x 4 = 80 TL

Örnek: • Arzu’nun parası Mustafa’nın parasının 3 katından 20 TL fazladır. İkisinin toplam


120 TL’si olduğuna göre, Mustafa’nın kaç lirası vardır?

• Mustafa: 120 – 20 = 100


Arzu: +20 + 20 = 120 100 ÷ 4 = 25 (1 kat)

4 kat

1. Ahmet ile Selim’in yaşları toplamı 60’tır. Ah- 3. Yusuf’un kalem sayısı, Kerem’in kalem sayısının
met’in yaşı, Selim’in yaşının 3 katıdır. 2 katıdır. Yusuf ile Kerem’in kalemleri toplamı
Buna göre, Selim kaç yaşındadır? 42’dir.
Buna göre, Yusuf’un kaç kalemi vardır?
Akıllı Matematik Atölyem

2. Zeynep ile Nazife’nin paraları toplamı 120 TL’dir. 4.


Zeynep’in parası Nazife’nin parasının 5 katıdır. A B C
Buna göre, Nazife’nin parası kaç TL’dir?
A – B şehirleri arasındaki uzaklık B – C şehirleri
arasındaki uzaklığın 3 katıdır.
A – C şehirleri arasındaki uzaklık 180 km ise
A – B şehirleri arasındaki uzaklık kaç km dir?

Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı 59


5. Onur ile Süleyman’ın paraları toplamı 180 TL’dir. 8. Mehmet ile Ali toplam 380 soru çözmüştür. Meh-
Süleyman’ın parası Onur’un parasının 3 katın- met’in çözdüğü soru sayısı Ali’nin çözdüğü soru
dan 60 TL fazladır. sayısının 4 katının 20 eksiğidir.
Buna göre, Onur’un parası kaç TL’dir? Buna göre, Ali kaç soru çözmüştür?

6. Sibel’in yaşı Feyza’nın yaşının 5 katından 4 yaş 9. Bir çiftlikteki inek sayısı ile koyun sayısının top-
fazladır. lamı 100’dür. İnek sayısı, koyun sayının 5 katı-
İkisinin yaşları toplamı 40 olduğuna göre, Si- nın 26 eksiğidir.
bel’in yaşı kaçtır? Buna göre, inek sayısı kaçtır?
Akıllı Matematik Atölyem

7. Esra’nın kalem sayısı, Nihal’in kalem sayısının 4 10. İhsan ile Aytaç’ın misket sayıları farkı 40’tır. İh-
katından 14 fazladır. İkisinin kalemleri toplamı san’ın misket sayısı, Aytaç’ın misket sayısının 5
74’tür. katıdır.
Buna göre, Nihal’in kalem sayısı kaçtır? Buna göre, İhsan’ın misket sayısı kaçtır?

60 Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı


ATÖLYE BİLGİSİ Çarpma ve Bölme İşleminde Tahmin
• Bölümün basamak sayısını işlem yapmadan bulabiliriz.
Örnek: 3 basamaklı 4 basamaklı 4 basamaklı
263 17 6824 6 1 7 8 9 36
2 basamaklı 4 basamaklı 2 basamaklı

26 > 17 6=6 17 < 36


2’nin içinde 17 yok. 6’nın içinde 6 var. 1’in içinde 36 yok.
26’nın içinde 17 var. 6824’ün basamaklarını 17’nin içinde 36 yok.
263’ün bir basamağını fazladan kullanmadık. 178’in içinde 36 var.
fazladan kullandık. 1789’un iki basamağını
fazladan kullandık.
• Çarpma ve bölme işlemlerinin tahmini sonucunu bulurken bir ve iki basamaklı sayıları en yakın onluğa,
üç basamaklı sayıları en yakın yüzlüğe, daha fazla basamaklı sayıları en yakın binliğe yuvarlayabiliriz.

1. Aşağıda verilen bölme işlemlerinde bölümün kaç


basamaklı sayı olduğunu işlem yapmadan belir-
leyiniz.

• 881 12 • 681 72 • 6541 123 • 7814 116


....... basamaklı ....... basamaklı ....... basamaklı ....... basamaklı

• 716 80 • 918 90 • 9814 73 • 6812 56


....... basamaklı ....... basamaklı ....... basamaklı ....... basamaklı
Akıllı Matematik Atölyem

• 896 8 • 1265 25 • 1563 156 • 731 73


....... basamaklı ....... basamaklı ....... basamaklı ....... basamaklı

• 2346 24 • 9576 90 • 912 60 • 5681 56


....... basamaklı ....... basamaklı ....... basamaklı ....... basamaklı

Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı 61


2. Aşağıda verilen çarpma işlemlerinin sonucunu 3. Aşağıda verilen bölme işlemlerinin sonucunu
tahmin ediniz. tahmin ediniz.
(İki basamaklı sayıları en yakın onluğa, üç basa- (İki basamaklı sayıları en yakın onluğa, üç basa-
maklı sayıları en yakın yüzlüğe, dört basamaklı maklı sayıları en yakın yüzlüğe, dört basamaklı
sayıları en yakın binliğe yuvarlayınız.) sayıları en yakın binliğe yuvarlayınız.)

• 48 x 12 = • 212 ÷ 19 =

• 65 x 123 =

• 684 ÷ 48 =
• 781 x 25 =

• 104 x 92 =
• 923 ÷ 27 =

• 1623 x 62 =

• 880 x 18 = • 1921 ÷ 98 =
Akıllı Matematik Atölyem

• 9823 x 23 =

• 6857 ÷ 187 =
• 1480 x 62 =

• 876 x 29 =
• 4442 ÷ 54 =

• 1325 x 11 =

• 6810 x 10 = • 5628 ÷ 109 =

• 951 x 123 =

• 7325 ÷ 18 =
• 821 x 641 =

• 563 x 212 =
• 984 ÷ 123 =

• 448 x 109 =

62 Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı


ATÖLYE BİLGİSİ Çarpma ve Bölme İşlemi Uygulamaları
• Çarpma işleminde çarpanlardan birinin ve çarpımın verildiği bir çarpma işleminde
verilmeyen çarpanı bulmak için çarpımı verilen çarpana böleriz.

Örnek: • 12 x A = 60
60 ÷ 12 = 5

• Bölünen ve bölümün verilip, bölen sayının verilmediği bölme işlemlerinden bölen sayıyı;
bölüneni bölüme bölerek buluruz.

Örnek: • 48 ÷ A = 12
48 ÷ 12 = 4 A

1. Aşağıda verilen çarpma işlemlerinde verilmeyen 2. Aşağıda verilen çarpma işlemlerinde verilmeyen
çarpanları bulunuz. basamaklardaki harflere karşılık gelecek rakam-
ları bulunuz.
• 18 x ................ = 414
• 2 5 a=
x 4 a b=
7 5 c=
+ b00
10c 5

• 48 x................ = 1008
• 4 a a=
x 5 5 b=
24 0 c=
Akıllı Matematik Atölyem

+ 2b0
c 64 0

• 12 x................ = 732
• 12 3 a=
x a 9 b=
b10 7 c=
+ 738
84c 7

• 11 x................ = 1331
• 1a 3 a=
x b 5 b=
51 5 c=
+ 206
2c 7 5

Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı 63


• 241 a= • 2990 ab a=
x ab b= 36 b=
1928 c= –
+ 1687 2
1c 798

• 1 2a a=
x 1 b1 b= • 4050 ab a=
1 25 c= 90 b=
125 –
+ 1c 5 0
1 3 8 75

• a81 a=
x 22 b= • 6396 abc a=
1762 c= 52 b=
+ 1bc 2 d= – c=
193d2 0
Akıllı Matematik Atölyem

• 1 10 a=
x a 10 b=
0 00 c= • 4485 32 a=
bc d d= abc b=
+ 2 20 – c=
2 3 1 00 5

3. Aşağıda verilen bölme işlemlerinde harflere kar- • 4899 ab a=


şılık gelen rakamları bulunuz. 71 b=

• 2050 ab a= 0
25 b=

0

• 3126 abc a=
• 2451 48 a= 25 b=
ab b= – c=
– 1
3

64 Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı


ATÖLYE BİLGİSİ Bölme İşleminde Kalanı Yorumlama
• Doğal sayılarla bölme problemlerinde problemin durumuna göre kalan ihmal edilebilir,
bölen sayıya yuvarlanabilir veya kesir olarak ifade edilebilir. Bunları problemin türüne
göre karar verebiliriz.
• Grup sorularında kalanı ihmal edebiliriz.
• Oda sorularında kalanı bölene yuvarlayabiliriz.
• Parçalara ayrılabilen bütünleri kesir olarak ifade edebiliriz.

1. Bir sınıfta bulunan 15 öğrenci, ikişer ikişer eşle- 3. Bir spor salonunda bulunan 21 sporcu dörder
şerek satranç oynayacaktır. dörder eşleşerek masa tenisi maçı yapacaktır.
Öğrencilerin tamamının aynı anda oynaması Sporcuların tamamının aynı anda oynaması şar-
şartıyla kaç grup oluşabilir? tıyla kaç grup oluşabilir?
Akıllı Matematik Atölyem

2. Bir sınıfta bulunan 23 öğrenci ikişer ikişer eşleşe- 4. Bir spor salonunda bulunan 19 sporcu ikişer iki-
rek dama oynayacaktır. şer eşleşerek badminton maçı yapacaklardır.
Öğrencilerin tamamının aynı anda oynaması Sporcuların tamamının aynı anda oynaması şar-
şartıyla kaç tane dama tahtasına ihtiyaç vardır? tıyla kaç tane badminton filesine ihtiyaç vardır?

Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı 65


5. 25 kişilik bir turist kafilesi gittikleri otelde, en 8. Ahmet, 8 m uzunluğundaki bir tahtayı 3 eş par-
fazla üçer kişinin konaklayabildiği odalar vardır. çaya bölmek istiyor.
Buna göre, en az kaç tane odaya ihtiyaç vardır? Buna göre, parçalardan birinin uzunluğu kaç
metredir?

6. 27 kişilik bir futbol takımın gittikleri kamptaki 9. Bir elektrikçi 13 m uzunluğundaki bir kabloyu
otelin odaları en fazla 4 kişi almaktadır. 2 eş parçaya ayrıcaktır.
Buna göre, en az kaç tane odaya ihtiyaç vardır? Buna göre, kablolardan birinin uzunluğu kaç
metredir?
Akıllı Matematik Atölyem

7. 19 kişilik turist kafilesi gittikleri yerde safari için 10. 12 kişilik bir pasta 5 kişiye eşit şekilde paylaştı-
arabalar kiralayacaklardır. rılacaktır.
Bu arabalara en fazla 5 kişi binebildiğine göre, Buna göre, kişi başına düşen pasta miktarı ne
en az kaç arabaya ihtiyaç vardır? kadardır?

66 Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı


Konu Değerlendirme Testi - 7

1. 5.
5904 ÷ 48 24 x abc = 2928

Yukarıda verilen çarpma işlemine göre,


Yukarıda verilen bölme işleminin sonucu kaç- “a + b + c” toplamı kaçtır?
tır? A) 5 B) 6 C) 7 D)8
A) 103 B) 113 C) 123 D)133

2. Aşağıda verilen bölme işlemlerinden hangisin-


de bölümün basamak sayısı en fazladır?
A) 575 ÷ 23 B) 5808 ÷ 48
C) 3080 ÷ 56 D) 6162 ÷ 78
6. 14a
xb6
888
Akıllı Matematik Atölyem

+ 296
c 848
Yukarıda verilen çarpma işlemine göre,
“a + b + c” toplamı kaçtır?
A) 12 B) 13 C) 14 D)15

3.
680 ÷ 10 = 68
7600 ÷ 100 = 760
800 000 ÷ 1000 = 80
75 000 ÷ 100 = 750

Yukarıda verilen bölme işlemlerinden kaç tane-


sinin sonucu yanlış bulunmuştur?
A)4 B) 3 C) 2 D)1

7. K bir doğal sayıdır.


K 109
32
4. Aşağıda verilen bölme işlemlerinden hangisinin –
sonucu doğru bulunmuştur? 11
A) 700 ÷ 20 = 40 Yukarıda verilen bölme işlemine göre, K kaçtır?
B) 880 ÷ 40 = 20 A) 3488 B) 3499
C) 1200 ÷ 200 = 6 C) 3501 D) 3609
D) 1500 ÷ 30 = 500

Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı 67


8. 4312 L 12. 68 kişilik bir turist kafilesinin tamamı en fazla
21 10 kişi alabilen balonlara bineceklerdir.
– Buna göre, en az kaç balona ihtiyaç vardır?
K A)6 B) 7 C) 8 D)9
Yukarıda verilen kalanlı bölme işlemine göre,
“K + L” toplamı kaçtır?
A) 212 B) 231 C) 241 D)251

13. Veli’nin parası, Ayşe’nin parasının 3 katıdır.


İkisinin paraları toplamı 124 TL olduğuna göre,
Veli’nin kaç lirası vardır?
A)31 B) 62 C) 93 D)110

9. A 13
11

K
Yukarıda verilen kalanlı bölme işlemine göre,
A’nın alabileceği en büyük doğal sayı değeri
kaçtır? 14. Bir kırtasiyeci tanesi 5 TL olan kurşun kalem-
A) 143 B) 148 C) 155 D)156 lerden 120 tane aldı. Kalemlerin 20 tanesi ru-
Akıllı Matematik Atölyem

tubetten nemlendiği için çöpe attı.


Kırtasiyeci kalan kalemlerden zarar etmemesi
için tanesini en az kaç liradan satmalıdır?
A)5 B)6 C)7 D)8

10. Saatteki hızı 120 km olan bir otomobil


720 km’lik bir yolu kaç saatte gider?
A) 6 B) 7 C) 8 D)9 15. 4 tanesi 1120 TL olan masaların 6 tanesi kaç
liradır?
A) 1680 B) 1580 C) 1480 D)1380

11. Bir kumbaranın içinde sadece 25 Kr’luk made- 16. Süleyman’ın 140 TL’si, Nazife’nin 66 TL’si ve
ni paralar vardır. Yusuf’un 160 TL’si vardır. Bu üç arkadaş para-
Paraların toplam değeri 6 TL 75 Kr olduğuna larını birleştirip eşit olarak paylaşıyorlar.
göre, kumbarada kaç tane 25 Kr’luk madeni Buna göre, bu üç arkadaştan her birinin kaç li-
para vardır? rası olur?
A) 26 B) 27 C) 28 D)29 A)120 B) 121 C)122 D)123

68 Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı


ATÖLYE BİLGİSİ Üslü Sayılar
• a.a.a.a. ... a = an şeklindeki sayılara üslü sayılar denir.
n tane

üs (kuvvet)
• an taban

• 42 Ÿ 4’ün karesi • 53 Ÿ 5’in küpü


4’ün 2. kuvveti 5’in 3. kuvveti diye okunur.
4 üssü 2 5 üssü 3
• 6 3 = 6 x 6 x 6 • 8 2 = 8 x 8 • 9 1 = 9
3 tane 2 tane 1 tane
• 52 = 5 x 5 = 25 • 33 = 3 x 3 x 3 = 27 • 0 2 = 0

1. Aşağıda verilen tekrarlı çarpımları üslü sayı ola- • 203 =


rak yazınız.
• 52 =
• 6 x 6 =
• 72 =
• 7 x 7 x 7 =
• 03 =
• 8 x 8 =
• 122 =
• 9 x 9 =
• 303 =
• 10 x 10 x 10 =

• 12 x 12 x 12 =
3. Aşağıda verilen üslü sayıların okunuşunu yazı-
Akıllı Matematik Atölyem

• 1 x 1 x 1 = nız.

• 22 =
2. Aşağıda verilen üslü sayıları tekrarlı çarpım şek-
linde yazınız. • 32 =

• 82 = • 43 =

• 112 = • 53 =

• 43 = • 62 =

• 102 = • 102 =

• 12 = • 82 =

• 62 = • 73 =

• 93 = • 92 =

• 53 = • 101 =

Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı 69


4. Aşağıda okunuşu verilen ifadeleri üslü sayı ola- 7. Aşağıda verilen işlemleri yazınız.
rak yazınız.
• 62 – 42 =
• Beşin küpü

• Dördün karesi

• Yirminin karesi • 103 + 52 =

• On beşin küpü

• Üçün küpü
• 02 x102 =
• Sekizin karesi

• Beş üssü iki

• İkinin üçüncü kuvveti • 43 + 53 – 13 =

5. Aşağıda verilen üslü sayıların değerini bulunuz.

• 12 = • 22 = • 32 = • 82 ÷ 42 =
Akıllı Matematik Atölyem

• 42 = • 52 = • 62 =

• 72 = • 82 = • 92 =
• 92 x 23 =
• 10 =
2
• 1 =
3
• 2 =
3

• 33 = • 43 = • 53 =

• 103 = • 03 = • 02 =
8. “102 – 82 = A 2 ” şeklinde verilen işleme göre,
• 12 = • 63 = • 81 = A’nın değerini bulunuz.

• 101 = • 91 = • 71 =

6. Aşağıda verilen doğal sayıları bir sayının karesi


veya küpü şeklinde yazınız.

• 36 = • 16 = • 49 =
9. “32 + 42 = B 2 ” şeklinde verilen işleme göre, B’nin
• 4 = • 25 = • 64 = değerini bulunuz.

• 27 = • 125 = • 100 =

• 1 = • 0 = • 81 =

70 Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı


ATÖLYE BİLGİSİ Parantezli İşlemler
• Parantezli işlemlerde; üç işlemden hangisinin önce yapılacağını belirlemek için bize
parantez içinde işlemler verilir.
• Parantez içindeki işlemin önce yapılması gerekir.

Örnek: • 4 x (5 + 2) • (22 – 2) ÷ 5
4x 7 = 28 20 ÷ 5 = 4

Örnek: • 50 + (25 ÷ A) = 55
55 – 50 = 5
25 ÷ 5 = 5 = A

1. Aşağıda verilen işlemleri yapınız.

• 48 + (12 x 2) = • 140 – (80 ÷ 4) =

• 22 – (10 – 2) = • (60 x 5) – 12 =
Akıllı Matematik Atölyem

• 13 x (5 + 4) = • (11 x 12) + 11 =

• 120 ÷ (60 – 40) = • (321 ÷ 3) x 10 =

• 80 x (10 ÷ 1) = • (102 – 40) x 3 =

Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı 71


• (53 ÷ 5) – 10 = • 25 x (10 – D) = 100

• (103 – 10) + 20 =

• 48 ÷ (2 x E) = 6

• (124 ÷ 4) x 2 =

• (160 ÷ 4) – (10 x 2) = • F x (20 ÷ 4) = 45


Akıllı Matematik Atölyem

2. Aşağıda verilen işlemlerde harflere karşılık gelen


sayıları bulunuz.

• 48 + (12 ÷ A) = 50 3. Aşağıda verilen işlemlerin doğru olması için ge-


rekli parantezleri belirleyiniz.

• 16 + 4 x 5 = 36

• 15 + 12 ÷ 2 = 21

• (60 + B) ÷ 2 = 60 • 16 x 4 ÷ 2 = 32

• 28 – 5 x 2 = 18

• 9 ÷ 9 – 8 = 9

• 50 – (3 + C) = 40
• 12 x 2 ÷ 3 = 8

• 10 x 5 – 20 = 30

• 12 x 30 – 20 = 120

72 Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı


Konu Değerlendirme Testi - 8

1. Aşağıda verilen eşitliklerden hangisi yanlıştır? 5. “2 x 2 x 2” şeklinde verilen çarpım için aşağıda-
A) 5 x 5 = 5
2
B) 6 x 6 x 6 = 63 kilerden hangisi doğrudur?
C) 7 x 7 x 7 = 72 D) 8 x 8 = 82 A) Cevabı 6’dır.
B) 32 şeklinde yazılabilir.
C) 23 şeklinde yazılabilir.
D) 3 x 2 şeklinde yazılabilir.

6. Aşağıda verilen üslü sayılardan hangisinde ta-


2. “Dördün küpü” şeklinde oluşan üslü sayı aşa- ban ile üs yer değiştirdiği zaman sonuç değiş-
ğıdakilerden hangisidir? mez?
A) 34 B) 42 C) 43 D)24 A) 42 B) 23 C) 32 D)34
Akıllı Matematik Atölyem

7. Aşağıda verilen doğal sayılardan hangisi bir


doğal sayının karesi olabilir?
A) 20 B) 16 C) 8 D)5

3. Aşağıdaki üslü sayılardan hangisinin okunuşu


yanlış verilmiştir?
A) 42 : Dördün karesi
B) 53 : Beş üssü üç
C) 62 : Altının ikinci kuvveti
D) 23 : Üçün karesi
8. “100 = A2” şeklinde verilen eşitlikte A’nın değe-
ri kaçtır?
A) 7 B) 8 C) 9 D)10

9. Aşağıdakilerden hangisi doğrudur?


A) 32 = 2 x 2 x 2
4. Aşağıda verilen üslü sayılardan hangisinin de- B) 53 = 5 + 5 + 5
ğeri 64 tür? C) 102 = 2 x 10
A) 53 B) 23 C) 43 D)33 D) 43 = 4 x 4 x 4

Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı 73


10. “32 – 23” işleminin sonucu kaçtır? 15. “12 x (30 – 18)” işleminin sonucu kaçtır?
A) 0 B) 1 C) 2 D)3 A) 180 B) 175 C) 170 D)144

11. “(53 – 43) + 4” işleminin sonucu kaçtır?


A) 61 B) 63 C) 65 D)67 16. Aşağıdaki işlemlerden hangisinin sonucu di-
ğerlerinden farklıdır?
A) (36 ÷ 9) + 5 B) (3 x 8) – 15
C) (45 ÷ 5) + 3 D) 63 ÷ (12 – 5)
Akıllı Matematik Atölyem

12. Aşağıda verilen üslü sayılardan hangisi en bü-


yüktür?
A) 43 B) 52 C) 62 D)23

17. A = (5 x 12) – 3
B = 5 x (12 – 3)
Yukarıda verilen işleme göre, “A + B” toplamı
kaçtır?
A)92 B) 98 C) 102 D)112

13. “(400 – 100) ÷ 20” işleminin sonucu kaçtır?


A) 18 B) 17 C) 16 D)15

18. Bir manav aldığı 104 kg limonu 4 kg’lık filele-


re koyup filesini 5 TL’den satacaktır.
Buna göre, bu manavın sattığı tüm limonlar-
dan elde edeceği geliri aşağıdaki işlemlerden
14. “A + (50 x 5) = 300” eşitliğine göre, A’nın de- hangisi ile buluruz?
ğeri kaçtır? A) (104 ÷ 5) x 4 B) 104 + (4 x 5)
A) 5 B) 50 C) 500 D)5000 C) (104 + 4) x 5 D) (104 ÷ 4) x 5

74 Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı


ATÖLYE BİLGİSİ Saat – Dakika – Saniye Arasındaki İlişki
• 1 saat = 60 dakika 1 dakika = 60 saniye 1 saat = 60 x 60 = 3600 saniye
÷60 ÷60

Saat Dakika Saniye

x60 x60
• Saat, dakika ve saniyelerle işlem yapılırken aynı birimler toplanıp, gerekirse dönüşüm
yapılır.
1 saat 100 dakika
Örnek: • 2

5 saat 4 dakika 3 saat 40 dakika
6 saat 65 dakika 1 saat 50 dakika
+ –
11 saat 69 dakika 1 saat 50 dakika
12 saat 9 dakika

1. Aşağıdaki dönüşümleri yapınız. 2. Aşağıdaki dönüşümleri yapınız.

• 1 saat = .............................. dakika • 120 dakika = .............................. saat

• 240 saniye = .............................. dakika

• 3 saat = .............................. dakika

• 600 dakika = .............................. saat

• 12 saat = .............................. dakika • 180 saniye = .............................. dakika


Akıllı Matematik Atölyem

• 300 dakika = .............................. saat

• 15 dakika = .............................. saniye

• 480 dakika = .............................. saat

• 6 dakika = .............................. saniye • 3600 saniye = .............................. saat

• 360 dakika = .............................. saat

• 2 saat = .............................. saniye

Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı 75


3. Aşağıda verilen dönüşümleri yapınız. 5. Aşağıda verilen işlemleri yapınız.

• 4 saat 20 dakika = ....................... dakika • 8 saat 42 dakika + 1 saat 8 dakika

• 5 saat 18 dakika = ....................... dakika

• 10 saat 15 dakika + 3 saat 50 dakika

• 3 dakika 52 saniye = ....................... saniye

• 6 dakika 16 saniye = ....................... saniye • 4 dakika + 32 saniye + 5 dakika 28 saniye


Akıllı Matematik Atölyem

4. Aşağıda verilen dönüşümleri yapınız.

• 320 dakika = ............ saat ............ dakika • 10 saat 50 dakika – 3 saat 25 dakika

• 452 dakika = ............ saat ............ dakika

• 4 saat 20 dakika – 3 saat 40 dakika

• 272 saniye = ............ dakika ............ saniye

• 238 saniye = ............ dakika ............ saniye • 6 dakika 32 saniye – 4 dakika 51 saniye

76 Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı


ATÖLYE BİLGİSİ Gün – Hafta – Ay – Yıl Arasındaki İlişki
• 1 yıl = 12 ay 1 ay = 30 gün 1 yıl = 52 hafta 1 yıl = 365 gün
1 hafta = 7 gün 1 gün = 24 saat
• yıl – ay – hafta – gün
x7
x12
x30
• Gün, ay, yıl arasındaki işlemlerde her birim kendisi arasında işlem yapılır, gerekirse dö-
nüşüm yapılır.
53
8 30
Örnek: • 4 yıl 3 ay 24 gün • 2014 09 23
+ 5 yıl 6 ay 10 gün – 2012 07 25
9 yıl 9 ay 34 gün 2 yıl 1 ay 28 gün
9 yıl 10 ay 4 gün

1. Aşağıda verilen dönüşümleri yapınız. 2. Aşağıda verilen dönüşümleri yapınız.

• 3 hafta = .............................. gün • 41 gün = .......... ay .......... gün

• 8 ay = .............................. gün • 18 ay = .......... yıl .......... ay

• 3 yıl = .............................. ay • 46 gün = .......... hafta .......... gün

• 6 yıl = .............................. ay • 44 ay = .......... yıl .......... ay

• 2 yıl = .............................. hafta • 64 gün = .......... hafta .......... gün


Akıllı Matematik Atölyem

• 2 yıl = .............................. gün • 4 ay 3 gün = ......................... gün

• 8 hafta = .............................. gün • 3 yıl 4 ay = ......................... ay

• 120 ay = .............................. yıl • 3 hafta 5 gün = ......................... gün

• 2 gün = .............................. saat • 2 gün 10 saat = ......................... saat

• 60 gün = .............................. ay • 7 ay 1 hafta = ......................... gün

• 72 saat = .............................. gün • 1 yıl 1 hafta = ......................... gün

Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı 77


3. Aşağıda verilen işlemleri yapınız. 4. Aşağıda verilen tarihler arasındaki geçen sürele-
ri bulunuz.
• 5 yıl 4 ay 3 gün + 6 yıl 5 ay 12 gün
• 24.04.2014 ile 11.02.2008

• 8 yıl 9 ay 16 gün + 3 yıl 1 ay 22 gün


• 16.10.2013 ile 21.01.2007

• 10 yıl 8 ay 15 gün + 5 yıl 6 ay 12 gün • 28.04.2012 ile 29.05.2006


Akıllı Matematik Atölyem

• 05.05.2010 ile 06.06.2006


• 8 yıl 3 ay 20 gün – 4 yıl 4 ay 15 gün

• 17.10.2009 ile 08.11.2008

• 4 yıl 8 ay 12 gün – 3 yıl 6 ay 15 gün

• 21.07.2008 ile 23.10.2000

• 6 yıl 5 ay 10 gün – 4 yıl 7 ay 20 gün

78 Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı


ATÖLYE BİLGİSİ Zamanı Ölçme Problemleri
• Problemi anlamak önemlidir.
• Kullanılacak birimlere dikkat edilir.
• İşlem basamaklarına dikkat edilir.
• Problemde kendimize “Bize neler verilmiş, ne soruluyor?” sorularını sormamız gerekiyor.
• İşlem sırasına göre problem çözülür.

1. Saat 12.05’te ders çalışmaya başlayan Serpil, 4. Alara, önce 1 saat 20 dakika sonra 55 dakika ve
2 saat 58 dakika ders çalışmıştır. son olarak da 2 saat 5 dakika ders çalışmıştır.
Buna göre, Serpil ders çalışmayı saat kaçta bitir- Buna göre, Alara toplam da ne kadar süre ders
miştir? çalışmıştır?

2. İşe 07.30’da başlayan Yılmaz, işten 18.15’te çık- 5. Saat 07.30 da çalan çalar saat 423 dakika sonra
mıştır. tekrar çalacaktır.
Akıllı Matematik Atölyem

Buna göre, Yılmaz’ın işte çalıştığı süre ne kadar- Buna göre, çalar saatin tekrar çaldığı saat kaç-
dır? tır?

3. Bir futbol maçında, 1 saat 30 dakika futbol oy- 6. Bir çalar saat her 40 dakika da bir çalmaktadır.
nanıp 15 dakika da mola verilmektedir. 6 saatlik sürede çalar saat toplam kaç defa ça-
Buna göre, 12.00’da maça giden bir kişi, maçtan lar?
saat kaçta çıkacaktır?

Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı 79


7. Saat 21.30’da uyuyan Feyza, 07.30’da uyanmış- 11. 08.11.2013’te yeni araba alan Abdullah Bey,
tır. arabasını 12.05.2015 yılında satmıştır.
Buna göre, Feyza ne kadar süre uyumuştur? Buna göre, Abdullah Bey arabasını ne kadar
süre kullanmıştır?

8. Saat 22.45’te uyuyan Ali Kerem, 6 saat 25 daki- 12. Üretim tarihi 08.08.2014 olan bir ilacın kulla-
ka sonra uyanmıştır. nım süresi 2 yıl 5 aydır.
Buna göre, Ali Kerem’in uyandığı saat kaçtır? Buna göre, ilacın son kullanım tarihi ne zaman-
dır?
Akıllı Matematik Atölyem

9. 5 hafta 4 gün izne çıkan Arzu Hanım, kaç gün 13. 2014 yılında 4 ay 16 gün yağmur yağmamıştır.
izin kullanacaktır? Buna göre, yağmurlu geçen süre ne kadardır?

14. Ada, 2 yıl 4 ay 10 gün Almanya’da, 5 yıl 9 ay


10. Bir ilacın kullanım süresi 2 yıl 4 ay 3 gündür. 22 gün İngiltere’de çalışıp Türkiye’ye dönmüş-
Buna göre, ilacın kullanım süresi kaç gündür? tür.
Buna göre, Ada ne kadar süre yurtdışında çalış-
mıştır?

80 Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı


Konu Değerlendirme Testi - 9

1. Aşağıda verilen dönüşümlerden hangisi yanlış- 5. 3 yıl 9 ay 180 gün aşağıdakilerden hangisine
tır? eşittir?
A) 4 hafta 28 gündür. A) 3 yıl 10 ay
B) 5 ay 150 gündür. B) 3 yıl 11 ay
C) 4 yıl 40 aydır. C) 4 yıl 3 ay
D) 1 yıl 52 haftadır. D) 4 yıl 10 ay

2. Aşağıda verilen dönüşümlerden hangisi doğru-


dur?
A) 4 saat = 240 saniye 6. 5 hafta 6 gün 48 saat kaç gündür?
B) 3 dakika = 180 saniye A) 43 B) 42 C) 41 D)40
C) 60 dakika = 1 saniye
D) 120 saniye = 2 saat
Akıllı Matematik Atölyem

3. K saat .........
L dakika 7. Her gün 40 dakika yürüyüş yapan Hasan Bey,
221 dakika = .........
bir ayda toplam kaç saat yürüyüş yapmış olur?
Yukarıda verilen eşitliğe göre, “K + L” toplamı A) 2000 B) 200 C) 20 D)2
kaçtır?
A) 41 B) 42 C) 43 D)44

8. 5 saat 28 dakikanın, 1 saat 38 dakika sonrası


4. aşağıdakilerden hangisidir?
M saniye
11 dakika 58 saniye = .........
A) 6 saat 6 dakika
Yukarıda verilen eşitliğe göre M kaçtır? B) 7 saat 6 dakika
A) 718 B) 717 C) 716 D)715 C) 7 saat 7 dakika
D) 6 saat 7 dakika

Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı 81


9. Kitap yazmaya 21.04.2006 tarihinde başlayan 13. Saat 08.10’da işe başlayan Dilek Hanım, işte
Arzu, 7 yıl 9 ay 4 gün sonra kitabını yazmayı 11 saat 50 dakika çalışmıştır.
bitirmiştir. Buna göre, Dilek Hanım’ın işten çıkış saati
Buna göre, Arzu hangi tarihte kitabını yazmayı kaçtır?
bitirmiştir? A) 19.00 B) 20.00
A) 25.10.2013 C) 21.00 D) 22.00
B) 25.01.2014
C) 25.10.2014
D) 25.01.2013

14. Saat 15.40’ta yola çıkan bir otobüs gideceği


yere 220 dakika da varmıştır.
Buna göre, otobüs gideceği yere varış saati
kaçtır?
10. 2 saat 42 dakika ütü yapan Serpil, ütüyü A) 18.20 B) 19.20
14.10’da bitirmiştir.
C) 20.00 D) 20.20
Buna göre, Serpil ütü yapmaya ne zaman baş-
lamıştır?
A) 11.28 B) 11.38
C) 12.28 D) 12.38
Akıllı Matematik Atölyem

15.
5 yıl 4 ay 23 gün
+ 7 yıl 8 ay 21 gün

11. Gemi kaptını olan Hüseyin Bey 1 ay 3 hafta Yukarıda verilen işlemin sonucu aşağıdakiler-
6 gün boyunca seferde kalmıştır. den hangisidir?
Buna göre, Hüseyin Bey kaç gün seferde kal- A) 13 yıl 1 ay 14 gün
mıştır? B) 12 yıl 1 ay 24 gün
A) 57 B) 51 C) 45 D)40 C) 13 yıl 11 ay 23 gün
D) 12 yıl 1 ay 23 gün

12. 7 gün 12 saat 5 dakika 16. 12 saat 36 dakika 42 saniye


– 4 gün 16 saat 10 dakika – 11 saat 40 dakika 40 saniye

Yukarıda verilen işlemin sonucu aşağıdakiler- Yukarıda verilen işlemin sonucu aşağıdakiler-
den hangisidir? den hangisidir?
A) 3 gün 20 saat 55 dakika A) 1 saat 56 dakika 2 saniye
B) 2 gün 20 saat 55 dakika B) 56 dakika 2 saniye
C) 2 gün 19 saat 50 dakika C) 56 dakika
D) 2 gün 19 saat 55 dakika D) 50 dakika 2 saniye

82 Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı


ATÖLYE BİLGİSİ Sıklık ve Çetele Tablosu
• Belli bir konuda herhangi bir grubun görüşünün ne olduğunun belirlenmesi işlemine
araştırma denir.
Araştırma yapılırken;
Araştırma sorusu belirlenir.
Uygun örnekler seçilir.
Veriler toplanır.
Veriler tabloya aktarılır.
• Belli bir konuda bir grubun görüşünün ne olduğunu belirlemek için üzerinde araştırma veya deney yapı-
lacak gruba örneklem denir.
• Veriler toplanırken anket, görüşme, tarama vb. toplama araçları kullanılır. Araştırmalarda bir amaca
yönelik toplanan bilgiye veri denir. Bir veri topluluğundaki her bir verinin olma sıklığını sayılarla gös-
teren tabloya sıklık tablosu denir. Bir veri topluluğundaki her bir verinin olma sıklığını çizgiler kullanak
gösteren tabloya çetele tablosu denir.

1. Aşağıda verilen sorulardan araştırma sorusu 2. Bir grupta bulunanlardan 17’si İngilizce, 12’si
olanları “3” ile belirleyiniz. Almanca, 8’i Fransızca ve 4’ü Türkçe konuşabil-
mektedir.
Okulumuzdaki öğrencilerin en çok sevdiği fut- Buna göre, bu verileri aşağıdaki çetele tablosun-
bol takımları hangileridir? da gösteriniz.

• Dil Kişi Sayısı

Fatih’in en çok sevdiği renk hangisidir?

Yemekhanede en az sevilen yemekler nelerdir?


3. İlimizde 17 Anaokulu, 25 İlkokul, 21 Ortaokul,
18 Lise ve 2 Üniversite vardır.
Akıllı Matematik Atölyem

Buna göre, verileri aşağıdaki çetele tablosunda


Kaç tane iki basamaklı doğal sayı vardır? gösteriniz.

• Okul Türü Sayısı

Okulumuzdaki öğrencilerin en çok sevdiği öğ-


retmenler kimlerdir?

Öğrenciler en çok hangi film türlerine gider-


ler? 4. Bir sınıfta 8 kişi mavi rengi, 4 kişi kırmızı rengi,
12 kişi sarı rengi sevmektedir.
Buna göre, bu verileri çetele tablosunda gösteri-
Okul kantinde en çok sevilen ürünler nelerdir? niz.

• Renkler Öğrenci Sayısı

Okul müdürünün ismi nedir?

Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı 83


5. Aşağıda verilen çetele ve sıklık tablosunu doldu- • En kalabalık sınıf hangisidir?
runuz.
• Kız sayısının en fazla olduğu sınıf hangisidir?

Sıklık Tablosu Çetele Tablosu
• Kız ve erkek sayısının eşit olduğu sınıf hangisi-
dir?

20 • Öğrenci sayısı en az olan sınıf hangisidir?

• 5D sınıfındaki öğenci sayısı kaçtır?


17
• 5B sınıfında kaç tane kız öğrenci vardır?

• Erkek sayısının kız sayısından fazla olduğu sınıf


19
hangisidir?

6. Aşağıda bir sınıftaki öğrencilerin en çok sevdiği 8. Bir sınıftaki öğrencilere, “En çok sevdiğiniz fut-
spor dallarının çetele tablosu verilmiştir. bol takımı hangisidir?” diye sorulduğunda aşa-
Buna göre, soruları cevaplayınız. ğıdaki cevaplar alınmıştır.
Buna göre, sıklık tablosunu oluşturup soruları
• Spor Türü Öğrenci Sayısı cevaplayınız.

Futbol
Akıllı Matematik Atölyem

• FB FB GS TS FB GS
Voleybol BJK FB BJK TS FB GS
TS FB TS BJK FB BJK
Güreş
GS TS FB BJK FB TS
Masa Tenisi

Takım Öğrenci Sayısı


• En çok sevilen spor türü hangisidir? FB
GS
• En az sevilen spor türü hangisidir?
BJK
• Sınıf mevcudu kaçtır? TS

7. Aşağıda verilen tabloda bir okuldaki 5.sınıf öğ- • En çok sevilen takım hangisidir?
rencilerin kız ve erkek dağılımını gösteren çetele
tablosu verilmiştir. • En az sevilen takım hangisidir?
Buna göre, soruları cevaplayınız.
• FB’yi sevenler GS’yi sevenlerden kaç kişi fazla-
• Sınıf Kız Erkek dır?

5A • BJK’yi sevenler TS’yi sevenlerden kaç kişi azdır?


5B

5C • Sınıf mevcudu kaçtır?

5D

84 Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı


ATÖLYE BİLGİSİ Sütun Grafiği Dikey Sütun Grafiği
• Sütun grafiği: Verilerin sütunlarla gösterilmesidir. Öğrenci Sayısı
Sütunlar, dikdörtgenlerden veya prizma şeklindeki 15
çubuklardan meydana gelir. 10
• Sütun grafiklerinde gösterilmek istenen değerler sü-
5
tun veya çubuklarla ifade edilir.
Futbol Takımı
• Dikey ve yatay çizgiler çizilir. Eşit aralıklara bölünür. FB BJK GS
Karşılaştırılacak değerler bu aralıklar üzerinde işa-
Yatay Sütun Grafiği
retlenir. Aynı genişlikte sütunlar bu işaretlere kadar Futbol Takımı
uzatılır.
FB
• Sütun grafikleri verilerin karşılaştırılmasını sağlar,
BJK
belli bir zaman aralığındaki değişiklikleri gösterir.
GS
Okullarda, bankalarda, şirketlerde ve verilerin de-
ğerlendirilmesinin yapıldığı yerlerde kullanılır. Öğrenci Sayısı
5 10 15

1. Adaylar Oy Sayısı Yanda verilen çetele 3. Aşağıda verilen sütun grafiği bir okulun 5. sınıf-
tablosu bir sınıftaki larında bulunan kız ve erkek öğrencilerin dağılı-
Nazife mını göstermektedir.
başkan seçiminin so-
Sibel nucunda adayların Buna göre, soruları cevaplayınız.
aldığı oyların dağılı-
Onur mını göstermektedir. Öğrenci Sayısı : Erkek : Kız
Buna göre, sütun gra- 8
Feyza
fiğini oluşturunuz.
6
Oy Sayısı
4

Sınıf
Akıllı Matematik Atölyem

Adaylar 5A 5B 5C 5D

• Erkek sayısının en fazla olduğu sınıf hangisidir?


2. Renkler Öğrenci Yanda verilen sıklık
Sayısı tablosu, bir sınıftaki
Sarı 10 öğrencilerin sevdiği • Erkek sayısının kız sayısından fazla olduğu sınıf
renklere göre dağılı- hangisidir?
Kırmızı 2
mını göstermektedir.
Mavi 8
Buna göre, sütun gra-
Yeşil 4 fiğini oluşturunuz. • Erkek sayısının kız sayısına eşit olduğu sınıf han-
gisidir?
Renkler

• Kız sayısının en az olduğu sınıf hangisidir?

• 5C sınıfında toplam kaç öğrenci vardır?

• 5. sınıflarda toplam kaç kız öğrenci vardır?


Öğrenci Sayısı

Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı 85


4. Aşağıda verilen sütun grafiği; bir otomobil fir- 6. Aşağıda verilen sütun grafiği; bir okuldaki öğ-
masının yılın son 6 ayında sattığı otomobil sayı- renci sayılarının dağılımını göstermektedir.
larının dağılımını göstermektedir. Buna göre, verileri doğru – yanlış olarak belirle-
Buna göre, soruları cevaplayınız. yiniz.

Adet Sınıf Mevcudu

40 40
35 36
30 32
25 28
20 24
15 20
10
5
Aylar
5A 5B 6A 6B 7A 7B 8A 8B Sınıflar
uz

ül

im

sım

ık
to

al
l
m

Ey

Ek
us

Ka

Ar
m


Te

• (........)En kalabalık sınıf 6A’dır.


• En fazla satışın olduğu ay hangisidir?
• (........)En az öğrenci 8A sınıfındadır.
• En az satışın olduğu ay hangisidir?
• (........)5A ve 7A sınıfında eşit sayıda öğrenci
• Bir önceki aya göre en fazla artışın olduğu ay vardır.
Akıllı Matematik Atölyem

hangisidir?
• (........)En fazla öğrenci 7. sınıflardadır.
• Bir önceki aya göre azalışın olduğu aylar hangi-
sidir? • (........)5. sınıflarda toplam 60 öğrenci vardır.

• Toplam satış miktarı kaçtır? • (........)5A sınıfındaki öğrenci sayısı 8A sınıfında-


ki öğrenci sayısına göre 12 fazladır.

5. Aşağıda verilen sütun grafiği; Fatih’in aldığı ya- • (........)6B sınıfında 36 öğrenci vardır.
zılı notlarını göstermektedir.
Buna göre, soruları cevaplayınız. • (........)7A ile 7B sınıfındaki öğrenci sayıları bir-
birine eşittir.
Dersler
7. Sıcaklık(°C)
Sosyal
Bilgiler 8
Fen 6
Bilimleri
4
Türkçe 2
0 Günler
Matematik
t

r.

r.

a
Pz

Sa

m
Ça

Pe

Cu

Notlar
70 75 80 85 90 95100 Yukarıda verilen sütun grafiği; Denizli ilinin
Ocak ayındaki ilk beş günün sıcaklık değişimini
• En başarılı olduğu ders hangisidir? göstermektedir.
Buna göre, boşlukları doldurunuz.
• En başarısız olduğu ders hangisidir?
• En sıcak gün ............................dır.
• 80’den yukarı aldığı dersler hangileridir? • En soğuk gün ............................dır.
• Salı günü hava sıcaklığı ............................dir.
• Artışın olduğu gün ........................dır.

86 Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı


Konu Değerlendirme Testi - 10

1. Aşağıdakilerden hangisi araştırma sorusu değil- 4.


Renk Benzin Dizel LPG
dir?
Mavi 4 6 1
A) Sınıftaki öğrencilerin en çok sevdiği sosyal et-
kinlikler hangisidir? Sarı 3 7 10
B) 5A sınıfınddaki öğrencilerin en çok sevdiği Beyaz 5 8 4
dersler hangisidir?
C) Okulumuzdaki öğretmenlerimizin en çok kul- Yukarıdaki tablo bir otomobil galerisindeki ara-
landığı araba markası hangisidir? baların renklere ve yakıt türlerine göre dağılımı-
D) 5B sınıfındaki Yusuf’un en sevdiği yemek han- nı göstermektedir.
gisidir? Buna göre, aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A) 7 tane sarı renkli dizel araba vardır.
B) 20 tane dizel araba vardır.
2. Yemekler Kişi Sayısı C) 17 tane beyaz renkli araba vardır.
D) 4 tane beyaz renkli LPG’li araba vardır.
Tavuk

Köfte

Fasulye

Ispanak

Yukarıda verilen çetele tablosunun araştırma


sorusu aşağıdakilerden hangisidir?
Akıllı Matematik Atölyem

A) Fatih’in sevdiği yemekler hangisidir?


B) Zeynep’in pişirdiği yemekler hangisidir?
C) En çok sevilen yemekler hangisidir?
D) 5C sınıfındaki öğrencilerin sevdikleri yemek-
ler hangisidir?
5. Telefon Miktarı (Adet) Yanda verilen gra-
fik; bir telefon ba-
700
3. 5A sınıfında 10 gözlüklü kız, 5 gözlüksüz kız, 7 yinin yıllara göre
600
gözlüksüz erkek, 4 gözlüklü erkek vardır. telefon satış mik-
500
Buna göre, bu verilere uygun tablo aşağıdakiler- tarını göstermek-
400
den hangisidir? tedir.
300
A) Buna göre, grafiğe
Gözlüklü Gözlüksüz 200
uygun sıklık tablo-
Erkek 10 5 Yıl
su aşağıdakilerden
13

14

15
20

20

20

Kız 7 4 hangisidir?

B)
Gözlüklü Gözlüksüz A)
Yıl 2013 2014 2015
Erkek 10 7
Adet 300 600 400
Kız 4 5
B)
Yıl 2013 2014 2015
C)
Gözlüklü Gözlüksüz Adet 300 400 500
Erkek 4 7
C)
Kız 10 5 Yıl 2013 2014 2015
Adet 300 400 600
D)
Gözlüklü Gözlüksüz D)
Yıl 2013 2014 2015
Erkek 4 10
Adet 200 300 400
Kız 7 5

Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı 87


6. Bir sınıftaki öğrencilere “En sevdiğiniz renk 9. Aşağıdaki grafikte; bir otomobil firmasının
hangisidir?” sorusu sorulmuş ve cevaplar aşa- Ocak ayında ürettiği arabaların rengini göster-
ğıdaki gibi olmuştur. mektedir.

Sarı Mavi Sarı Sarı Sarı
Üretilen Araba Sayısı
Sarı Kırmızı Mavi Mavi Kırmızı
100
Mavi Kırmızı Sarı Kırmızı
90
Buna göre, bu verilerin gösterildiği sütun gra- 80
fiği aşağıdakilerden hangisidir?
70
A) Kişi Sayısı B) Kişi Sayısı
60
6 6 50
4 4 40
2 2 30

0 0 20
M S K Renkler M S K Renkler
10
Kişi Sayısı 0
C) Kişi Sayısı D)
Renk
6 6

ızı

gi
Gr

ya
a

en
rm
Siy
4

Be
4

er

hv
2 2

Ka
0 0
M S K Renkler M S K Renkler
Buna göre, aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
7. Aşağıdaki tabloda; bir grup öğrencinin mate- A) En fazla beyaz renkli araba üretilmiştir.
matik dersinden aldığı notlar gösterilmiştir. B) Beyaz renkli araba sayısı, kırmızı ve gri renk-
Akıllı Matematik Atölyem

li araba sayısının toplamı kadar üretilmiştir.


Notlar Öğrenci Sayısı C) En az kahverengi renkli araba üretilmiştir.
50 17 D) Toplam 330 adet üretilmiştir.
60 20
70 18
80 15

Tabloya göre, aşağıdakilerden hangisi doğru-


dur?
A) Öğrenci sayısı toplamı 60’dır.
B) En yüksek notu 15 kişi almıştır.
C) 50 ve 70 alanların sayısı eşittir.
D) En düşük not alanların sayısı 20’dir.

8. Hayvanlar 10. Aşağıda verilen grafik; bir ilin bir haftadaki sı-
caklık değişimini göstermektedir.
Koyun
Sıcaklık (°C)
Keçi 18

Tavuk 16
14
Tavşan 12
Hayvan 10
1 2 3 4 5 6 7 Sayısı
Günler
Pzt. Salı Çrş. Per. Cu. Cts. Pazar
Yukarıdaki grafikte; bir çiftlikteki hayvanların
sayıları verilmiştir. Buna göre, en sıcak gündeki sıcaklık ile en so-
Buna göre, çiftlikte toplam kaç hayvan var- ğuk gündeki sıcaklık farkı kaç °C’dir?
dır? A) 8 B) 7 C) 6 D) 5
A) 21 B) 22 C) 24 D) 28

88 Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı


ATÖLYE BİLGİSİ Şema ile Veri Düzenleme
• Ağaç şeması veya şema yöntemi; verileri ortak özelliklerine göre sınıflamak ve alt grup-
lara ayırmak için kullanılan bir veri düzenleme yöntemidir.
• Sözel bilgileri yorumlamak için verileri şema yöntemiyle düzenleyebiliriz.

Örnek: Buz
Katı
Kar

Maddenin Yağmur
Sıvı
Halleri Su

Hava
Gaz
Su buharı

1. Aşağıda verilen şemaya göre gelmesi gereken 3. Standart Lüx Ultra Lüx
ayları bulunuz. Oda Oda Oda
2 kişilik 18 14 10
• Mevsimler 3 kişilik 26 12 12
Aile Odası 12 7 2

İlkbahar Yaz Sonbahar Kış Yukarıda verilen tabloya göre, aşağıdaki şemayı
tamamlayınız.
1. ................................................................. 2 kişilik
O
Standart Oda 26
T
2. .................................................................
E
L
3. .................................................................
O
3 kişilik 12
D
A
Akıllı Matematik Atölyem

L
A
R
2. Gözlüklü Gözlüksüz I
Aile Odası
Bay 4 7
Bayan 6 5
Yukarıda verilen tabloda verilen bilgilere göre, 4. Paralar, ¨ 50, ¨ 100, ¨ 200, 25 Kr, ¨ 5,
aşağıdaki şemayı tamamlayınız. ¨ 1, kağıt paralar,
madeni paralar, ¨ 10, 10 Kr, 50 Kr, 5Kr,
Personel 1 Kr, ¨ 20

Yukarıda verilen verileri aşağıdaki şemaya yerleş-


Bay tiriniz.

Gözlüklü Gözlüksüz

Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı 89


5. Canlılar 7.
14 Kız
5-A
Mantarlar 13 Erkek
Mikroskobik Maya mantarları
canlılar Küf mantarları 9 Erkek
Şapkalı mantarlar 5. Sınıflar 5-B
7 Kız

Bitkiler Hayvanlar 8 Kız


Çiçekli bitkiler Omurgalı hayvanlar 5-C
Çiçeksiz bitkiler Omurgasız hayvanlar 5 Erkek

Yukarıda verilen canlılar şemasına göre, aşağıda- Yukarıdaki şema; bir okulun 5. sınıflarındaki sı-
ki soruları cevaplayınız. nıflara göre kız ve erkek dağılımını göstermekte-
dir.
• Canlılar kaç gruba ayrılmıştır? Buna göre, soruları cevaplayınız.
• Kaç tane 5. sınıf vardır?
• Kaç çeşit mantar vardır? • 5-B sınıfında kaç kız öğrenci vardır?
• 5-C sınıfında kaç erkek öğrenci vardır?
• Çiçeksiz bitkiler hangi canlı türüne aittir? • 5-A sınıfında kaç tane öğrenci vardır?
Akıllı Matematik Atölyem

8. Genel Müdür
6. Otoparktaki Araçlar

Satış Servis Yedek Parça


Müdürü Müdürü Müdürü

Sigorta(2) Kaporta(6) Elektronik(8)

Benzinli Dizel Benzinli Dizel Benzinli Dizel Kredi(4) Boya(8) Plastik(2)


(10) (12) (2) (20) (8) (18) Araç Teslim(3) Elektronik(10) Çelik(3)
Estetik(2)
Yukarıda verilen şema; bir otoparktaki araçların
dağılımını göstermektedir.
Buna göre, soruları cevaplayınız. Yukarıdaki şemada; bir otomobil bayisinin bün-
yesinde çalışan bölümler verilmiştir.
• Kaç tane dizel otobüs vardır? Buna göre, soruları cevaplayınız.

• Kaç tane benzinli otomobil vardır? • Servis bölümünde kaç kişi çalışıyor?

• Dizel otomobil sayısı, benzinli kamyonet sayısın- • Araç teslim hangi bölümdedir?
dan ne kadar fazladır?
• Kaç farklı bölüm vardır?
• Kamyonet sayısı otobüs sayısından ne kadar
fazladır? • Satış bölümünde toplam kaç kişi vardır?

• Otoparkta toplam araç sayısı kaçtır? • Plastik parçada kaç kişi çalışıyor?

• Kaportada kaç kişi çalışıyor?

90 Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı


Konu Değerlendirme Testi - 11

1. Renkler Vitaminler

Ana Renkler Ara Renkler


Vücutta Vücutta
Sarı Mor depolananlar depolanamayanlar
Kırmızı Turuncu
A D E K B C
Mavi Yeşil

Yukarıda verilen renk şemasına göre, aşağıdaki- Yukarıdaki şema vitaminler ile ilgilidir.
lerden hangisi doğrudur? (4. ve 5. soruları şemaya göre cevaplayınız.)
A) Renkler 8 gruba ayrılmıştır.
B) Mavi ara renklerdendir.
C) Turuncu ara renklerdendir. 4. Aşağıdaki vitaminlerden hangisi vücutta de-
D) Sarı, mavi, kırmızı ara renklerdendir. polanmaz?
A) B B) D C) E D) K

5. Vücutta depolanan vitaminler kaç tanedir?


A) 1 B) 2 C) 3 D) 4
2. Aşağıdaki şemada yaşam alanlarına göre hay-
van çeşitleri verilmiştir.
Akıllı Matematik Atölyem

At Öğrenciler
Karada 6.

Yaşam alanlarına Balık
H
göre hayvanlar Yunus
Hem Erkek Kız
Penguen
karada

hem suda
Gözlüklü Gözlüksüz Gözlüklü Gözlüksüz
H sembolünün yerine aşağıdakilerden hangisi
yazılabilir? 8 6 4 7
A) Havada B) Suda Yukarıda verilen şemaya ait tablo aşağıdakiler-
C) Balina D) Kurbağa den hangisidir?
A)
Gözlüklü Gözlüksüz
Erkek 4 7
Kız 8 6

B)
3. Tatlı Çeşitleri Gözlüklü Gözlüksüz
Erkek 4 6
Kız 8 7
Sütlü Şerbetli
C)
Gözlüklü Gözlüksüz
Sütlaç Puding Baklava Künefe Erkek 8 6
Kız 4 7

Yukarıda verilen bir restaurantta bulunan tatlı D)


Gözlüklü Gözlüksüz
şemasına göre, kaç farklı tatlı seçilebilir?
A) 4 B) 3 C) 2 D) 1 Erkek 7 6
Kız 4 8

Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı 91


7. 10. Eşkenar üçgen
Menü
Ü Kenarlarına Çeşitkenar üçgen
Ç Göre
G İkizkenar üçgen
Çorba Yemek Tatlı E
N
L
E Dar açılı üçgen
R Açılarına
Göre Dik açılı üçgen
Aşağıdaki yiyeceklerden hangisi şemadaki boş
kutulardan hiçbirinin içine yazılamaz? Geniş açılı üçgen
A) Mercimek çorbası
B) Köfte Yukarıda verilen şemaya göre, aşağıdakilerden
C) Çoban salatası hangisi yanlıştır?
D) Baklava A) Üçgenler 2 gruba ayrılmıştır.
B) Açılarına göre üçgenler 3’e ayrılmıştır.
C) Çeşitkenar üçgen, açılarına göre üçgen çeşidi-
8. Aşağıda verilen şema, yaz kursuna katılan öğ- dir.
rencilerin kurslara göre dağılımını göstermekte- D) Dar açılı üçgen, açılarına göre üçgen çeşididir.
dir.
Dersler

Zeynep
Yabancı Dil Spor Müzik
Satış Bölümü Tarık
Akıllı Matematik Atölyem

İngilizce(10) Futbol(21) Keman(11) M Aytaç


A
İspanyolca(10) Basketbol(18) Bağlama(23) T
Japonca(12) Tenis(21) Gitar(11) E Pazarlama
M Bölümü Fatih
Yüzme(50) Piano(9) İ Hüseyin
T
Buna göre, aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? O İhsan
A) Tenis kursuna katılan kişi sayısı 21’dir. Grafik Bölümü Ebru
B) En fazla spor kursuna katılan olmuştur.
Kübra
C) Müzik kursuna katılanlardan en fazla kemanı
tercih etmiştir.
D) Yabancı dil kursunda 3 farklı branş vardır. Yukarıda verilen şemaya göre MATEMİTO ya-
yıncılıkta görev dağılımı şeması verilmiştir.
(11. ve 12. soruları şemaya göre cevaplayı-
9. İçecekler nız.)

Soğuk Sıcak

11. Grafik bölümünde aşağıdakilerden hangisi ça-


Kola Kahve Çay Gazoz
lışmamaktadır?
A) İhsan B) Ebru C) Kübra D) Zeynep
M.suyu Şalgam

Yukarıda verilen ağaç şemasının doğru olması


için hangi iki ürün yer değiştirmelidir?
A) Kola ile Çay 12. Birden fazla bölümde çalışan kişi kimdir?
B) Kahve ile Gazoz
A) Hüseyin B) Tarık
C) M.suyu ile Gazoz
C) Aytaç D) Kübra
D) Kahve ile Çay

92 Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı


ATÖLYE BİLGİSİ Temel Geometrik Kavramlar
• Kalemin deftere bıraktığı ize nokta denir. Noktalar küçük harfle gösterilir. Eni ve boyu yoktur.
• İki yönden sonsuza doğru uzayan düz bir çizgiye doğru denir. Ya küçük harfle ya da doğru üze-
rindeki iki harf ile isimlendirilir.
• Bir noktadan başlayıp sonsuza kadar uzayan düz çizgiye ışın denir.
• Bir doğru üzerindeki herhangi iki nokta arasında kalan parçaya doğru parçası denir.
• Aynı doğru üzerinde bulunan noktalar doğrudaş (doğrusal) noktalar denir.
• Aynı uzunluktaki doğru parçalarına eş doğru parçaları denir. ≅ sembolü eşlik sembolüdür.
• |AB|: AB doğru parçasının uzunluğunu gösterir.
A A B A B C
Örnek: • A noktası • [AB, AB (AB ışını) • A, B, C doğrusaldır.
A B LK] KL (KL ışını) A 6 cm B |AB| = 6 cm
• d L K •
B
AB , d A B K L

3 cm
• [AB], AB • 3 cm [KL] ≅ [AB]
AB doğrusu
(AB doğru parçası) A

1. Aşağıda verilen doğru, doğru parçası ve ışınların 3. A C


B
isimlerini yazınız.
R
• A B ....................... Y E F
D
• .......................
d
G H
• P R ....................... T
L M J
• K L .......................
K
Z V P N
• M N ....................... S

• E F .......................
Yukarıda verilen doğru parçaların uzunluklarını
Akıllı Matematik Atölyem

• T S ....................... bulunuz.

• F B ....................... • |AB| = ............ birim • |CD| = ............ birim


• |EF| = ............ birim • |GH| = ............ birim
• |JK| = ............ birim • |LM| = ............ birim
2. Aşağıda sembolle gösterilen ifadeleri şekille gös- • |PN| = ............ birim • |RS| = ............ birim
teriniz. • |TV| = ............ birim • |YZ| = ............ birim

• [PM]

• AB] 4. Aşağıda verilen uzunluklara göre, boşlukları dol-


durunuz.
• KL
A B ............ = 7 birim
• TV
............ = 3 birim
G
• PR C
............ = 5 birim
• d
E F ............ = 4 birim
D H

Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı 93


5. 8. Aşağıda verilen doğru parçalarına eş doğru par-
K L M çaları çiziniz.

Yukarıda verilen doğruya göre, elde edilen doğru,


ışın ve doğru parçalarını sembolle yazınız. A C D

• Doğrular:

E
• Işınlar:
B
K
• Doğru Parçaları:
F

6. Aşağıda verilen eş doğru parçalarını bulunuz. G H J

A 9.
A B C E F N M

Z Y J D C
C
T G H

R B K
D
L M A B K L
Akıllı Matematik Atölyem

E P N
S Yukarıda verilen geometrik şekillerin kenar uzun-
V luklarını bulunuz.

• ............ ≅ ............ • ............ ≅ ............ • |AB| = ............ birim • |NM| = ............ birim
• |DC| = ............ birim • |ML| = ............ birim
• ............ ≅ ............ • ............ ≅ ............ • |BC| = ............ birim • |NK| = ............ birim
• |KL| = ............ birim • |AD| = ............ birim
• ............ ≅ ............ • ............ ≅ ............

• ............ ≅ ............ • ............ ≅ ............ 10. K 4 cm R


4 cm

A
• ............ ≅ ............ N 25
P
12 cm

cm
7 cm

L 18 cm M B 24 cm C
7. |AB| = 8 birim, |BC| = 6 birim, |DA| = 6 birim
|CD| = 8 birim Yukarıda verilen geometrik şekillere göre aşağı-
Yukarıda verilen uzunlukları aşağıda verilen şek- da istenenleri bulunuz.
le yerleştiriniz.
A B • |BC| – |KL| =

• |AC| – |NM| =

• |PN| + |AB| =
D C
• |KR| + |AB| =

94 Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı


ATÖLYE BİLGİSİ Paralel ve Kesişen Doğrular
• Hiç bir noktada kesişmeyen yani ortak noktası olmayan doğrulara paralel doğrular
denir.
• // paralellik sembolü
• Paralel iki doğru arasındaki mesafeler eşittir.
Örnek: d
d // e
2 cm

2 cm
e
• Bir noktada birbirini kesen yani bir ortak noktası bulunan doğrulara kesişen doğrular de-
nir. Birbirini 90° lik açıyla kesen doğrulara dik kesişen doğrular denir. ⊥ diklik sembolü
c d
Örnek: d
e d⊥e
kesişen doğrular dik kesişen doğrular

1. Aşağıda verilen noktalı kağıtta belirlenen nokta- 3. a


dan doğrulara paralel doğru çiziniz ve sembolle
gösteriniz. d

e
d B

A b
c
e
Yukarıda noktalı kağıtta verilen doğrulardan pa-
ralel ve dik kesişen doğruları bulunuz.

• ............ // ............ • ............ // ............


Akıllı Matematik Atölyem

• ............ ⊥ ............ • ............ ⊥ ............

2. Aşağıda verilen izometrik kağıtta belirlenen nok- 4. a b


talardan doğrulara paralel doğru çizip ve sem-
bolle gösteriniz. c

a
A b

d
B

Yukarıda verilen doğrulara paralel doğrular çi-


zip, sembolle gösteriniz.

• a // ............ • b // ............

• c // ............ • d // ............

Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı 95


5. 8. Aşağıda izometrik kağıtta verilen doğrulardan
a b c
paralel olan ve dik kesişen doğruları bulup sem-
bolle gösteriniz.

c f

d b
e
a

Yukarıda noktalı kağıtta verilen doğrularla dik d


kesişen doğrular çizip sembolle gösteriniz.

• a ⊥ ............ • b ⊥ ............
• ............ // ............ • ............ // ............
• c ⊥ ............ • d ⊥ ............
• ............ // ............ • ............ // ............
6. Aşağıda noktalı kağıtta verilen doğrulardan pa-
ralel olan ve dik kesişen doğruları bulup sembol- • ............ ⊥ ............ • ............ ⊥ ............
le gösteriniz.
9. Aşağıda noktalı kağıtta çizilen cadde ve sokak
a f planına göre, paralel olan sokak veya caddeleri
bulunuz.
c
Akıllı Matematik Atölyem

b
Sosyalimo sk.
d
h

e
Matemito sk.
Bahar cd.
Arı cd.

• ............ // ............ • ............ // ............


Fenito sk.
• ............ ⊥ ............ • ............ ⊥ ............

• ............ ⊥ ............ • ............ ⊥ ............


Türkçemino sk.
• ............ // ............ • ............ ⊥ ............

• ............ ⊥ ............ • ................................ // ................................

7. D C • ................................ // ................................
Yanda verilen ABCD karesin-
de paralel olan ve dik kesişen • ................................ // ................................
doğru parçalarını bulup sem-
bolle gösteriniz. • ................................ // ................................
A B
• ...... // ...... • ...... // ...... • ...... ⊥ ...... • ................................ // ................................

• ...... ⊥ ...... • ...... ⊥ ...... • ...... ⊥ ...... • ................................ // ................................

• ................................ // ................................

96 Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı


ATÖLYE BİLGİSİ Konum Belirleme
• Karasel zeminde veya noktalı kağıtta verilen bir noktanın konumu diğer noktanın ko-
numuna göre sağında, solunda, aşağısında, yukarısında veya kuzeyinde, güneyinde,
batısında, doğusunda olarak belirtilir.

kuzey yukarı Örnek:


A noktasının konumu B noktasına
göre belirleyelim..

B
batı doğu sol sağ

A
güney aşağı
B’yi A’ya taşıyarak belirleriz.
7 birim solda, 3 birim aşağıda

1. Aşağıda verilen noktalı kağıtlardaki A noktaları- •


A
nın konumlarını B noktalarına göre belirleyiniz.

A
B


• A B
Akıllı Matematik Atölyem

A
B

• •
A
A

B B

Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı 97


2. Aşağıda verilen noktalı kağıtlardaki B noktaları- 3. Aşağıda verilen noktalı kağıttaki A noktasını 5
nın konumlarını A noktalarına göre belirleyiniz. birim batıya 4 birim kuzeye taşıyınız.

• •

A B

4. Aşağıda verilen noktalı kağıttaki B noktasını 8


• B birim sağa, 5 birim aşağıya taşıyınız.

• B

A
Akıllı Matematik Atölyem

• A

5.

Berber
Manav
B

Market


Yukarıda kareli zeminde çizilen dükkanlara gide-
A cek olan kırmızı karenin içinde bekleyen Emre için
aşağıdaki boşlukları doldurunuz.

• Emre ............ en az kare yürürse berbere gelir.


B
• Emre ............ en az kare yürürse markete gelir.

• Emre ............ en az kare yürürse manava gelir.

98 Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı


Konu Değerlendirme Testi - 12

1. A B 5.
B C

Yukarıdaki şeklin sembolle gösterilişi aşağıda-


kilerden hangisidir?
A) AB B) [AB C) AB] D) [AB]

Yukarıda noktalı kağıtta verilen doğru parça-


larına göre, “|BC| – |BA|” farkı kaç birimdir?
A) 6 B) 5 C) 4 D) 3

2.
A B A B A B
Yukarıdaki şekillerin sembolle gösterilişi aşağı-
dakilerden hangisi olamaz? 6.
A) |AB| B) [AB] C) AB D) [AB A B C
Yukarıdaki şekil aşağıdakilerden hangisi ile
ifade edilemez?
A) [CA B) [CB C) AC] D) [BC
Akıllı Matematik Atölyem

3. Aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? 7. A B


A) Doğru parçası [ ] sembolü ile gösterilir.
B) Doğrular küçük harfle gösterilebilir.
C) Doğrular üzerindeki iki nokta ile gösterilebilir. D
C
D) Noktalar küçük harfle gösterilebilir.

F E

Yukarıda noktalı kağıtta verilen şekle göre aşağı-


dakilerden hangisi doğrudur?
A) |AF| = 6 birim
B) |FE| = 8 birim
4. B C D C) |BC| = 3 birim
D) |AB| = 7 birim
E F

G H

A K L
8. ⊥, // sembollerinin anlamı sırasıyla aşağıdakiler-
den hangisidir?
Yukarıda noktalı kağıtta verilen doğru parçaları A) diklik – diklik
için aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? B) paralellik – diklik
A) [AB] ≅ [GH] C) paralellik – diklik
B) [CD] ≅ [EF] D) diklik – paralellik
C) [EF] ≅ [AB]
D) [KL] ≅ [CD]

Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı 99


9. a 12.

b
N K
c

d
M L d

Yukarıda noktalı kağıtta verilen; a, b, c, d doğ- Yukarıda noktalı kağıtta d doğrusuna paralel
ruları için aşağıdakilerden kaç tanesi doğru- bir doğru çizilecektir.
dur? Buna göre, bu doğru hangi noktalardan geç-
• a ⊥ b • b // d • a // c melidir?
• c ⊥ d •a⊥d • b // c A) K ile L B) M ile L
A) 6 B) 5 C) 4 D) 3 C) L ile N D) M ile K

10.
D C 13. yukarı
A
sol sağ
Akıllı Matematik Atölyem

aşağı
A B
B
Yukarıda noktalı kağıtta verilen ABCD dikdört-
genine göre, aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? Yukarıda verilen A noktasının konumu, B nokta-
A) |AB| = 8 birim sına göre, aşağıdakilerden hangisidir?
B) |AD| = 5 birim A) 4 birim aşağı, 7 birim sağ
C) [DC] // [AB] B) 7 birim sol, 4 birim yukarı
D) [AD] ⊥ [BC] C) 5 birim sol, 3 birim aşağı
D) 8 birim sol, 5 birim yukarı

11. b c
a

14. K L kuzey

batı doğu
M N
d
f e güney

Yukarıda noktalı kağıtta verilen doğrularla il- A


gili aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
A) a ⊥ b B) f // e Yukarıda noktalı kağıtta verilen A noktasında
bulunan bir kişi 7 birim doğuya, 6 birim kuze-
C) b ⊥ d D) c // b
ye doğru giderse hangi noktaya ulaşır?
A) K B) L C) M D)N

100 Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı


ATÖLYE BİLGİSİ Açılar
• Başlangıç noktası ortak iki ışının meydana getirdiği açıklığa açı denir.
• Açının sayısal ölçüsüne(derece olarak) açının ölçüsü denir.
• Açıları iletki(açıölçer) aracılığıyla ölçebiliriz ve çizebiliriz.
• Ölçüsü 0 dereceden büyük 90 dereceden küçük açılara dar açı denir. A
• Ölçüsü 90 derece olan açılara dik açı denir.
B kolları
• Ölçüsü 90 dereceden büyük 180 dereceden küçük açılara geniş açı denir.
• Ölçüsü 180 derece olan açılara doğru açı denir. köşe
C
• Ölçüsü 360 derece olan açılara tam açı denir.
Örnek: A ëB, AëBC, CëBA, Örnek:
ABC, CBA, B doğru açı
B 60° sembollerinden biri ile gösterilir. dar açı dik açı geniş açı
m(ëB) = s(ëëB) = 60° (Açının ölçüsü)
C tam açı

1. A B C 4.
E
F
E D D

50
60°

°
40° 30°
Yukarıda verilen şekildeki açıları bulunuz. G 30° K 40° C
60°

50
°
H B
A

Yukarıda verilen şekle göre, aşağıdaki açıların öl-


çülerini bulunuz.
2. m(AéBD) = 68°, m(EéBF) = 45°, m(DéBE) = 22°
m(CéBF) = 45° • m(FéKE) = • m(DéKC) =
Akıllı Matematik Atölyem

• m(GéKA) = • m(FéKD) =
E F
D
• m(HéKA) = • m(CéKB) =

A B C • m(AéKC) = • m(GéKD) =

Yukarıda ölçüleri verilen açıları şekilde gösteriniz. • m(FéKC) = • m(GéKB) =

• m(BéKC) = • m(DéKB) =

• m(FéKH) = • m(FéKA) =
3. E Yanda verilen şekle
D
göre, aşağıdaki açı- • m(HéKB) = • m(HéKC) =
ların ölçülerini bulu-
86°
70° 24° nuz. • m(FéKB) = • m(HéKD) =
A B C
• m(AéKG) = • m(CéKA) =
• m(AéBD) = • m(DéBC) =
• m(EéKC) = • m(EéKG) =
• m(AéBE) = • m(EéBD) =

Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı 101


5. Aşağıdaki ölçüleri verilen açıların çeşitlerini bu- 7. Aşağıda iletkide verilen açıların ölçülerini bulup
lunuz. sembolle gösteriniz.

• 1° = ............. açı • 22° = ............. açı • N

• 48° = ............. açı • 160° = ............. açı

• 89° = ............. açı • 122° = ............. açı


M
• 180° = ............. açı • 90° = ............. açı L

• 69° = ............. açı • 18° = ............. açı



• 91° = ............. açı • 179° = ............. açı A

• 360° = ............. açı • 76° = ............. açı

• 88° = ............. açı • 150° = ............. açı C


B

6. Aşağıda noktalı kağıda çizilen açıların çeşidini T


belirleyiniz. •
Akıllı Matematik Atölyem

P
R

8. Aşağıda ölçüsü ve bir kolu verilen açıları iletki


yardımıyla çiziniz.

• s(AéBC) = 90°

• s(KéLM) = 45°

• s(PéRS) = 100°

102 Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı


Konu Değerlendirme Testi - 13

1. Aşağıdakilerden hangisi açının bir gösterimi- 5.


dir?
A) B)

Yukarıdaki resimde kaç tane açı vardır?


C) D)
A) 11 B) 10 C) 9 D) 8

6.
A B
2. Yanda verilen
A
açının sembolle
67°
gösterilişi aşağı- 63° 50°
dakilerden han- C D E
Akıllı Matematik Atölyem

gisi olamaz? Yukarıda verilen şekle göre aşağıdakilerden han-


B C gisi doğrudur?

A) AéBC B) CéBA C) AéCB D) ëB A) m(CéDA) = 50°


B) m(EéDB) = 117°
C) m(CéDB) = 130°
D) m(AéDB) = 63°

3.
C
D
B

7.
A O E
E
Yukarıda verilen şekilde aşağıdaki açılardan D
hangisi yoktur? F

A) AéOB B) BéOE C) AéOD D) EéCD A B C

Yukarıda verilen şekildeki dik açılardan biri


aşağıdakilerden hangisi değildir?
4. Açıların ölçüsünü ne ile ölçeriz?
A) Pergel B) Cetvel A) AéBE B) CéBE C) FéBD D) DéBA
C) İletki D) Santimetre

Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı 103


8. 53 derecelik açının doğru açı olabilmesi için 12. Yanda noktalı ka-
kaç eklemeliyiz? D C ğıtta verilen dört-
A) 134 B) 127 C) 79 D) 47 gene göre aşağıda-
kilerden hangisi
yanlıştır?

A B
9. Aşağıdakilerden hangisi dar açıdır?
A) B) A) BéAD dik açıdır.
B) CéDA dik açıdır.
C) AéBC dar açıdır.
D) DéCB dar açıdır.

C) D)

13. Yanda izometrik ka-


ğıtta verilen ABC
A C
açısının çeşidi ne-
B dir?

10. A) Dar açı


Akıllı Matematik Atölyem

A B C D B) Dik açı
C) Geniş açı
D) Doğru açı

K L

Yukarıdaki noktalı kağıtta verilen KL doğru-


sundaki K noktası hangi nokta ile birleştirilirse 14. Yanda noktalı kağıt-
E D
dar açı elde edilir? ta verilen şekle
göre, aşağıdakiler-
A) A B) B C) C D) D den hangisi geniş
A B C açıdır?

A) EéBD B) AéBD C) CéBD D) AéBE

11.
N M
R

P 15. Yanda verilen şekle


D
göre, aşağıdakiler-
E C
K L den hangisi dik açı-
dır?
69°
21

Yukarıda verilen KLMN dikdörtgeninin üzerin-


°

49°
deki P ve R noktaları birleştirildiğinde oluşan A B
açılardan biri aşağıdakilerden hangisi olamaz?
A) AéBE B) DéBC C) EéBC D) AéBD
A) PéRM B) RéPK C) KéLP D) PéRL

104 Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı


ATÖLYE BİLGİSİ Çokgenler
• Aynı doğrultuda olmayan en az üç noktanın düz çizgilerle birleşmesinden oluşan
kapalı şekillere çokgen denir.
• Çokgen en az 3 kenarlı en fazla da sonuz kenarlıdır.
• Çokgenlerin köşeleri büyük harfle gösterilir.
• Çokgenin komşu olan iki köşesini birleştiren doğru parçasına kenar denir. D C
Örnek:
• Çokgende iki komşu kenarın kesişme noktasına köşe denir.
• Çokgenin komşu olmayan kenarlarını birleştiren doğru parçalarına köşegen denir.
• Çokgenin iç bölgesinde kenarlar arasında oluşan açılara çokgenin iç açıları denir.
A B
• Çokgenler, kenar sayılarına göre isimlendirilir. 3 kenarı olan çokgenlere üçgen, 4
kenarı olan çokgenlere dörtgen, 5 kenarı olan çokgenlere beşgen, 6 kenarı olan • ABCD, BCDA, CDAB, ........
çokgenlere altıgen denir. Dikdörtgen, kare, paralelkenar, eşkenar dörtgen ve ya- • [AC] ve [BD] köşegendir.
muk 4 kenarı olan çokgenlerdir. Çokgenleri isimlendirirken başladığımız noktadan • [AB], [BC], [CD], [DA] kenar-
saat yönünde veya ters yönde köşeleri atlamadan devam ederiz. dır.

1. Aşağıda verilen kenar şekillerden çokgenleri ma- 3. Aşağıda verilen çokgenlerin isimlerini bulunuz.
viye, çokgen olmayan şekilleri kırmızıya boyayı-
nız. •

.............. .............. ..............



.............. .............. ..............




Akıllı Matematik Atölyem

• .............. .............. ..............

4. Aşağıda verilen noktalı kağıda üçgen, dörtgen,


beşgen çiziniz.
2. Aşağıda verilen çokgenlerin kenar sayılarını bu-
lunuz.

Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı 105


5. Aşağıda verilen çokgenleri isimlendiriniz. 7. Aşağıda noktalı kağıtta köşegenleri çizilen çok-
(Bazılarını) genleri çizip isimlendiriniz.

• A AÿBC , ....... • A B K L

....... , .......

....... , .......
B C
D C
N M
• D E .......... , .......... B
P R
.......... , ..........

.......... , .......... E C

G F T C

• N M .......... , ..........
D
.......... , .......... A

.......... , .......... E B
K L
Akıllı Matematik Atölyem

D C
6. Aşağıda verilen çokgenlerin köşegenlerini çizi-
niz.
8. Aşağıda verilen çokgenlerin iç açılarının ölçüleri-
• • ni sembolle gösteriniz.

• A m(AéBC) = 61°

69° .....................

• • 61° 50° .....................


B C

• K L .....................

.....................
• •
.....................

N M .....................

• P R
126° 114° .....................
• •
.....................

54° 66° .....................


T S
.....................

106 Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı


Konu Değerlendirme Testi - 14

1. Aşağıdakilerden hangisi çokgen değildir? 5. F E Yanda verilen ABCDEF


A) B) çokgeninde aşağıdaki
D köşelerden hangisi
A birleştirilirse köşegen
elde edilmez?

B C
C) D)
A) F ile C B) D ile A
C) A ile E D) F ile A

6. F E Yanda verilen çokgen


için aşağıdakilerden
2. D C Yanda verilen şekilde kır- G D hangisi yanlıştır?
mızı çizgiyle gösterilen
doğru parçalarının anla- H C
mı nedir?
A B

A B A) Sekizgendir.
Akıllı Matematik Atölyem

A) Kenar B) Köşe B) 8 kenarı vardır.


C) Köşegen D) İç açı C) [HA] kenardır.
D) [BE] kenardır.

3. Aşağıda verilenlerden hangisi çokgenler için 7. E Yanda köşegenleri


yanlıştır? verilen çokgen kaç
A) Kenar sayılarına göre isimlendirilir. A kenarlıdır?
D
B) En az 3 köşesi vardır.
C) Ardışık iki köşeyi birleştiren doğru parçası
çokgenin köşegenidir.
D) Köşe sayısı ile kenar sayısı eşittir. B C

A) 4 B) 5 C) 6 D) 7

4. D C Yanda verilen şekil için


aşağıdakilerden hangisi
doğrudur? 8. Yanda verilen çokgen,
belirlenen yerden iki
2 parçaya ayrılıyor.
A B Buna göre, oluşan çok-
1
A) ABCD dikdörtgendir. genlerin kenar sayıları
B) [AC] köşegendir. toplamı kaçtır?
C) [DA] kenardır. A) 7 B) 8 C) 9 D) 10
D) AéBC sı dış açıdır.

Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı 107


9. E A BF Yanda verilen ABCD 13. Aşağıda verilen çokgenlerin hangisinin köşe-
dörtgeninin iç açı- geni doğru çizilmemiştir?
larından biri aşağı- A) B)
dakilerden hangisi
değildir?
D C

A) DéAB B) DéCB C) FéBC D) AéBC


C) D)

D
10. Yanda ABCDEF altıgeni
ile FBCE dikdörtgeni iç
E C
içe verilmiştir.
Buna göre, aşağıdakiler-
den hangisi yanlıştır? 14.
F B

A) [EC], altıgenin köşegenidir.


B) [FB], dikdörtgenin kenarıdır.
C) [EF], sadece altıgenin kenarıdır. Yukarıda noktalı kağıda çizilen şekilde aşağı-
Akıllı Matematik Atölyem

D) [AB], sadece altıgenin kenarıdır. daki çokgenlerden hangisi yoktur?


A) Üçgen B) Dörtgen
C) Beşgen D) Altıgen

11. D C Yanda verilen şekilde;


[BD] köşegeni çizildi- D
15. Yanda verilen ABCDE
ğinde aşağıdakilerden beşgeninin toplam
hangisi oluşur? E C kaç tane köşegeni
vardır?
A B
A) AÿBD ile BÿDC
B) AÿDC ile AÿBC A B
C) AÿCB ile DÿCA
D) DÿAC ile CÿBA A) 5 B) 6 C) 7 D) 8

16. E D Yanda verilen


12. Aşağıda verilen çokgenlerden hangisinin köşe- ABCDEF altıgeninde;
geni yoktur? D köşesinden çizile-
A) B) F C bilen tüm köşegenle-
rin sayısı kaçtır?

A B
C) D)
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5

108 Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı


ATÖLYE BİLGİSİ Üçgen Çeşitleri
• Doğrusal olmayan (aynı doğru üzerinde olmayan) üç noktanın ikişerli birleşmesi ile
oluşan çokgene üçgen denir.
• Üçgenler açılarına göre; dar açılı üçgen, dik açılı üçgen ve geniş açılı üçgen diye üç
çeşittir.
• Üçgenler kenarlarına göre; çeşitkenar üçgen, ikizkenar üçgen ve eşkenar üçgen diye
üç çeşittir.
N D K
Örnek: A K
B
60° 8 60°

8c

cm

10
cm

8c
cm

cm
10
6
98° 60° 60°
55° 65° L ML M D 11 cm C E 10 cm F M 10 cm N
B C
Dar açılı Dik açılı Geniş açılı Çeşitkenar İkizkenar Eşkenar
üçgen üçgen üçgen üçgen üçgen üçgen

1. Aşağıda verilen üçgenlerin kenarlarına göre, çe- 2. Aşağıda verilen üçgenlerin açılarına göre çeşidi-
şidini belirleyiniz. ni belirleyiniz.

• • 50°
5 70°
cm
3 cm
cm

6
cm
6

40°
60° 50°
6 cm 4 cm
............. üçgen ............. üçgen ............. üçgen ............. üçgen

24 cm
• • 110° 30° 60°
cm
m

20
12 c

20
cm

40° 30°

12 cm
Akıllı Matematik Atölyem

............. üçgen ............. üçgen ............. üçgen ............. üçgen

4 cm
• •
12 80° 20°
cm
m

4 cm
5c

60° 40° 60° 100°


14 cm
............. üçgen ............. üçgen ............. üçgen ............. üçgen

• 10
cm • 80° 80°
60°
7c
m

10 cm
7c

60°
m

20° 60°
cm
7 cm 16

............. üçgen ............. üçgen ............. üçgen ............. üçgen

Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı 109


3. Aşağıda verilen üçgenleri hem açılarına hem de 5. Aşağıda izometrik kağıtta verilen üçgenlerin çe-
kenarlarına göre belirleyiniz. şidini kenarlarına ve açılarına göre belirleyiniz.


cm

8 cm
6 cm

10

6 cm 6 cm
............. üçgen ............. üçgen
............. üçgen ............. üçgen ............. üçgen ............. üçgen
............. üçgen ............. üçgen


cm
12 cm
12 cm

14
............. üçgen ............. üçgen
100° 100°
12 cm 5 cm ............. üçgen ............. üçgen

............. üçgen ............. üçgen


............. üçgen ............. üçgen


60° 40°
............. üçgen ............. üçgen
cm

10
cm

6
cm

cm
10
6

............. üçgen ............. üçgen


60° 60° 70° 70°
6 cm
Akıllı Matematik Atölyem

............. üçgen ............. üçgen


............. üçgen ............. üçgen
............. üçgen ............. üçgen
............. üçgen ............. üçgen

4. Aşağıda noktalı kağıtta verilen üçgenlerin çeşidi- 6. Aşağıda verilen kare ve dikdörtgenlerde çizilen
ni kenarlarına ve açılarına göre belirleyiniz. köşegenlerin oluşturduğu boyalı üçgenlerin ke-
narlarına ve açılarına göre çeşidini belirleyiniz.

• ............. üçgen

............. üçgen
............. üçgen ............. üçgen
............. üçgen ............. üçgen

• ............. üçgen

............. üçgen ............. üçgen


............. üçgen
............. üçgen ............. üçgen

• ............. üçgen

............. üçgen ............. üçgen ............. üçgen


............. üçgen ............. üçgen

110 Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı


Konu Değerlendirme Testi - 15

1. Aşağıda verilen üçgenlerden hangisi çizilemez? 5.


A) Dik açılı ikizkenar üçgen
B) Dar açılı çeşitkenar üçgen
C) Dar açılı ikizkenar üçgen
D) Geniş açılı eşkenar üçgen

2. Aşağıda verilen şekillerden hangisi üçgendir? Yukarıda noktalı kağıda çizilen üçgenlerden
A) B) kaç tanesi açılarına göre dik açılı, kenarlarına
göre ikizkenar üçgendir?
A) 5 B) 4 C) 3 D) 2

C) D)

6. Aşağıda noktalı kağıtta verilen üçgenlerden


hangisi dar açılı bir üçgendir?
A) B) D
A B
Akıllı Matematik Atölyem

3. Aşağıda verilen üçgenlerden hangisi dik açılı C E F


ikizkenar üçgendir?
A) B) C) D)
K P R
89°
8

6
cm
cm

cm

cm
6
6

S
L M
C) D)
91°
6
cm

6
cm
cm

cm
6

7. Kenar uzunlukları 4 cm, 5 cm, 4 cm olan bir üç-


genin çeşidi kenarlarına göre, aşağıdakilerden
hangisidir?
4. B Yanda izometrik kağıda A) Çeşitkenar üçgen
C çizilen ABC üçgeninin B) İkizkenar üçgen
çeşidi nedir? C) Eşkenar üçgen
D) Dik açılı üçgen
A

A) Dar açılı çeşitkenar üçgen


B) Geniş açılı çeşitkenar üçgen 8. Dik açılı bir üçgende, bir açı en fazla kaç dere-
C) Geniş açılı ikizkenar üçgen ce olabilir?
D) Dar açılı eşkenar üçgen A) 89 B) 90 C) 91 D) 179

Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı 111


9. Yanda noktalı ka- 13. Yanda noktalı
K L
ğıtta verilen [KL] kağıtta verilen
K L
nın uçları, verilen [KL]’nin uç nok-
noktalardan hangi- taları ile hangi
D
A B C D si ile birleşirse dar nokta birleşirse
açılı üçgen elde A B C dik açılı üçgen
edilir? elde edilemez?
A) A B) B C) C D) D
A) A B) B C) C D) D

14. A Yanda verilen dik açılı çeşitke-


10. İkizkenar bir üçgenin kenarlarından ikisinin nar üçgene göre, aşağıdakiler-
uzunlukları 6 cm ve 10 cm’dir. den hangisi söylenemez?

6 cm
Buna göre, bu üçgenin çevresinin toplamı aşa-
ğıdakilerden hangisi olabilir?
A) 21 B) 24 C) 26 D) 28 B 8 cm C

A) |AC| = 8 cm olamaz.
B) |AC| = 6 cm olamaz.
C) m(BéAC) = 91° olabilir.
D) Diğer iki açısı dar açı olmalıdır.
11. Aşağıda noktalı kağıda çizilen üçgenlerden
Akıllı Matematik Atölyem

hangisi bir yönüyle diğerlerinden farklıdır?


A) B)
15. Aşağıda izometrik kağıda çizilen üçgenlerden
hangisi eşkenar üçgendir?
A) B)

C) D)

C) D)

12. Yanda izometrik


E
kağıtta verilen 16. Yanda izometrik kağıt-
noktalar ikişer D C ta verilen altıgen içine
F
ikişer birleştiril- çizilen üçgenlerden
D
diğinde oluşan A hangisi eşkenar üç-
B aşağıdaki üçgen- B gendir?
A C lerden hangisi
eşkenar üçgen
olur? A) A B) B C) C D) D
A) AÿBC B) FÿED C) FÿAE D) AÿED

112 Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı


ATÖLYE BİLGİSİ Kesir ve Birim Kesir Kavramı
• Bir bütünün eş parçalarından birini veya bir kaçını gösteren sayıya kesir denir.

a pay (Bölünen eş parçalardan kaçının alındığını gösterir.)


• kesir çizgisi
b payda (Bütünün kaç eş parçaya bölündüğünü gösterir.)
Örnek:• 3 “Üç bölü beş” veya “beşte üç” diye okunur.
5
• Bir bütünün eş parçalarından birini gösteren kesre birim kesir denir.
Örnek:• 1 , 1 , 1 , 1
6 5 4 12

Örnek:•

1 1 1 5
3 2 3

1. Aşağıda verilen modellenen şekillerdeki boyalı 2. Aşağıda verilen kesirleri modelleyiniz.


kısımlara karşılık gelen kesirleri bulunuz.
• 6
• 8

• 7
16

Akıllı Matematik Atölyem

• 3
8

• 6
4

• 1 1
2

Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı 113


3. Aşağıda verilen kesirlerin birim kesirlerini bulu- 5. Aşağıda verilen kesirlerin kaç tane birim kesir-
nuz. den oluştuğunu bulunuz.

• 6 4 13 • 4 ..... tane ..........birim kesrinden


8 7 10 11 oluşmuştur.

• 18 3 7
12 4 20 • 8 ..... tane ..........birim kesrinden
14 oluşmuştur.
• 4 7 12
18 2 15
• 19 ..... tane ..........birim kesrinden
• 28 oluşmuştur.
4 1 5
2 1 6
18 5 19

4. Aşağıda modellenen kesirlerin birim kesirlerini • 6 ..... tane ..........birim kesrinden


bulunuz. 5 oluşmuştur.


• 12 ..... tane ..........birim kesrinden
10 oluşmuştur.

• 1 1
Akıllı Matematik Atölyem

..... tane ..........birim kesrinden


5 oluşmuştur.

• 2 2 ..... tane ..........birim kesrinden


3 oluşmuştur.

• 3 3 ..... tane ..........birim kesrinden


4 oluşmuştur.

6. Aşağıda verilen kesirlerin birim kesirlerini model-


leyiniz.

• 5
6

• 3
4

• • 2
5

• 2
3

114 Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı


ATÖLYE BİLGİSİ Birim Kesirleri Sıralama ve Sayı Doğrusunda Gösterme

• Birim kesirleri sıralarken, paydası büyük olan kesir paydası küçük olan kesirden daha
küçüktür.

Örnek: 1 < 1 < 1


12 11 10

• Birim kesirleri sayı doğrusunda gösterirken;


Birim kesirler 0 ile 1 arasında olduğu için 0 ile 1 arasını; paydadaki sayı kadar eşit par-
çalara bölünür. Sonra 0’dan sonraki ilk nokta istenilen birim kesirdir.

Örnek: 1
8 0 1
1
8

1. Aşağıda verilen birim kesirleri karşılaştırırken 2. Aşağıda verilen birim kesirleri büyükten küçüğe
“<, >, =” sembollerinden uygun olanı kullanınız. doğru sıralayınız.

• 1 ....... 1 • 1 ....... 1 • 1 , 1 , 1
10 11 18 17 12 11 13

• 1 ....... 1 • 1 ....... 1 • 1 , 1 , 1
3 2 10 3 19 15 4

• 1 ....... 1 • 1 ....... 1 • 1 , 1 , 1
20 28 36 50 100 99 101
Akıllı Matematik Atölyem

• 1 ....... 1 • 1 ....... 1 • 1 , 1 , 1
9 21 18 100 10 100 1000

• 1 ....... 1 • 1 ....... 1 • 1 , 1 , 1
100 99 100 100 6 4 3

• 1 ....... 1 • 1 ....... 1 • 1 , 1 , 1
21 12 4 12 28 82 89

• 1 ....... 1 • 1 ....... 1 • 1 , 1 , 1
15 19 100 1000 16 13 2

• 1 ....... 1 • 1 ....... 1 • 1 , 1 , 1
65 95 49 7 50 49 51

Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı 115


3. Aşağıda modellenen kesirleri bularak karşılaştı- •
rınız. (<, >) 0 1


........... •
0 1

........... ...........


• 0 1

...........

........... ........... •
0 1


........... •
0 1
........... ...........
Akıllı Matematik Atölyem

4. Aşağıda verilen birim kesirlerin arasına yazılabi- 6. Aşağıda verilen birim kesirleri sayı doğrusunda
lecek birim kesirleri bulunuz. gösteriniz.

• 1 1 • 1
< ....... <
12 8 4

• 1 1 • 1
< ....... <
40 36 5

• 1 1 • 1
> ....... >
4 8 6

• 1 1 • 1
> ....... >
10 15 7

• 1
8
5. Aşağıda sayı doğrusunda gösterilen kesirleri bu-
lunuz. • 1
9

0 1 • 1
10

• • 1
0 1 11

116 Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı


Konu Değerlendirme Testi - 16

1. “Sekizde dört” diye okunan kesir aşağıdakiler- 5. Aşağıda modellenen kesirlerden hangisinin bi-
den hangisidir? rim kesri 1 dir?
6
8 4
A) B) C) 1 4 D) 8 1 A) B)
4 8 8 4

C) D)

2.

Yukarıda modellenen şekilde boyalı kısma kar- 6. Aşağıdakilerden hangisi birim kesir değildir?
şılık gelen kesir aşağıdakilerden hangisidir?
A) 1 B) 1 C) 2 D) 1
A) 1 B) 4 C) 5 D) 6 4 5 6 7
10 10 10 10
Akıllı Matematik Atölyem

7. Aşağıda modellenen kesirlerden hangisi birim


kesri gösterir?
3. 4
12 A) B)

Yukarıda verilen kesirle ilgili aşağıdakilerden


hangisi yanlıştır?
A) Paydasında 12 var.
B) Payında 4 var. C) D)
C) Bütün 4 eş parçaya bölünmüştür.
D) Bütünün eş bölünen parçalarından 4 tanesi
alınmıştır.

8.
4.

Yukarıda modellenen şekilde boyalı kısma kar- Yukarıda modellenen şekilde boyalı kısma kar-
şılık gelen kesrin birim kesri aşağıdakilerden şılık gelen kesir aşağıdakilerden hangisidir?
hangisidir?
A) 3 B) 7 C) 4 D) 7
A) 4 B) 3 C) 1 D) 1 4 8 3 4
8 7 7 8

Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı 117


9. 14. 1 < ....... < 1
18 28

Yukarıda modellenen kesir kaç tane birim ke- Yukarıda verilen sıralamaya göre noktalı yere
sirden oluşmuştur? aşağıdaki kesirlerden hangisi gelebilir?
A) 22 B) 20 C) 12 D) 16
A) 1 B) 1 C) 1 D) 1
17 25 28 38

15. Aşağıdaki sıralamalardan hangisi yanlıştır?

10. Aşağıdakilerden hangisi doğrudur? A) 1 > 1 > 1 B) 1 < 1 < 1


A) 1 > 1 B) 1 < 1 6 7 8 11 10 5
4 3 18 19
C) 1 < 1 < 1 D) 1 > 1 > 1
C) 1 > 1 D) 1 < 1 16 10 4 20 16 14
49 50 10 17

16. K= 1 M= 1
50 60

L= 1 N= 1
70 100
Akıllı Matematik Atölyem

Yukarıda verilen birim kesirlerin büyükten kü-


11. Aşağıdakilerden hangisi en küçüktür? çüğe doğru sıralanışı aşağıdakilerden hangisi-
dir?
A) 1 B) 1 C) 1 D) 1
7 8 12 18 A) N > M > K > L B) K > L > M > N
C) K > M > L > N D) M > L > K > N

17.
0 1
12. Aşağıdakilerden hangisi 1 ’den büyüktür? Yukarıda sayı doğrusunda okla gösterilen kıs-
21
ma karşılık gelen kesir aşağıdakilerden hangi-
A) 1 B) 1 C) 1 D) 1 sidir?
100 38 22 19
A) 1 B) 1 C) 1 D) 1
12 11 10 9

18. Aşağıda verilen sayı doğrularının hangisinde 1


kesri gösterilmiştir? 8

13. Aşağıdaki kesirlerden hangisi 0 ile 1 arasında


değildir? A) 0 1

B) 0 1
A) 1 B) 1 C) 3 D) 1
4 8 2 10
C) 0 1

D) 0 1

118 Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı


ATÖLYE BİLGİSİ Kesir Çeşitleri ve Modelleme
• Payı paydasından küçük olan kesirlere basit kesir denir.
Örnek: 1 , 3 , 4 , 0, 1 , 4 , 100 • 1
2 4 5 8 5 101 4
• Payı paydasından büyük veya payı paydasına eşit olan kesirlere bileşik kesir denir.
Örnek: 8 , 4 , 4 , 6 , 18 , 100 , 2, 3, 1 • 1 4 5 5 tane 1 = 5
8 4 3 3 17 99 2 3 4 4
1
4
• Bir sayma sayısı ve bir basit kesir ile yazılan kesirlere tam sayılı kesirler denir.
Örnek: 1 1 , 2 3 , 5 18 • 1
2 4 19 1
4
1 tam 1
4

1. Aşağıda verilen kesirlerden basit kesir olanları • 3 6 4 5 3


2 7
“3” ile belirleyiniz. 11 8 3 4 2

• 4 1 6 7 4 10
3 2 6 8 9 11 • 1 1 4 1 1 1
1 2 3
2 4 5 5 5 7

• 12 8 1 3 10 7
1
11 4 2 9 13 12 4. Aşağıda modellenen şekillerdeki boyalı kısımlara
karşılık gelen kesirleri bulunuz.

• 3 4 3 6 •
0 2 1
2 5 8 7
Akıllı Matematik Atölyem

2. Aşağıda verilen kesirlerden bileşik kesir olanları


“3” ile belirleyiniz.

• 7 1 6 4 3 1
1
9 2 5 5 3 2

• 8 4 9 5 1 7
1
11 13 6 12 3 8

• 3 4 5
4 3 1
2 5 4

3. Aşağıda verilen kesirlerden tam sayılı kesir olan-


ları “3” ile belirleyiniz. •

• 5 1 2 6
1 1 2
8 3 4 6

Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı 119


5. Aşağıda modellenen şekillerdeki boyalı kısımlara 7. Aşağıda verilen kesirler basit kesir ise, harflerin
karşılık gelen kesirleri bulunuz. alabileceği doğal sayı değerlerini bulunuz.

• • A A
6

• 7 B
B

• C + 1 C
5

8. Aşağıda verilen kesirler bileşik kesir ise, harflerin


• alabileceği doğal sayı değerlerini bulunuz.

• A A
2

• • 4 B
B

• 8 C
C+3
Akıllı Matematik Atölyem


9. A basit kesir olduğuna göre, A’nın alabileceği
3

en büyük doğal sayı değeri kaçtır?

6. Aşağıda modellenen şekillerdeki boyalı kısımlara


karşılık gelen kesirleri bulunuz.

• • 10. 10 bileşik kesir olduğuna göre, B’nin alabileceği


B
en büyük doğal sayı değeri kaçtır?

11. C bileşik kesir olduğuna göre, C’nin alabileceği


9

en küçük doğal sayı değeri kaçtır?

12. D bir bütüne eşit ise, D’nin alabileceği değer


12
kaçtır?

120 Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı


ATÖLYE BİLGİSİ Tam Sayılı ve Bileşik Kesirlerin Birbirine Dönüştürülmesi
• Tam sayılı kesri, bileşik kesre çevirirken;
tam kısım, kesrin paydası ile çarpılır.
bu çarpıma pay eklenir.
bulunan sayı pay olarak yazılır, payda ise aynen payda olarak yazılır.
+
Örnek:
2 3 = (2 x 4) + 3 = 11
4 4 4
x
• Bileşik kesri, tam sayılı kesre çevirirken pay paydaya bölünür. Bölüm tam kısım; kalan
pay ve bölen payda olarak yazılır.
Örnek: 11 2 payda
11 11 = 5 1
2 – 10 5 tam kısım 2 2
1 pay

1. Aşağıda verilen modellemelerdeki boyalı kısımla- 3. Aşağıda verilen tam sayılı kesirleri bileşik kesre
ra karşılık gelen tam sayılı kesirleri bileşik kesre çeviriniz.
çeviriniz.
• • 2 1 = • 8 3 =
3 4

• 1 1 = • 3 2 =
• 5 3

• 4 1 = • 2 4 =
5 8

• 7 2 = • 10 3 =
3 4
Akıllı Matematik Atölyem

• • 8 3 = • 5 4 =
5 6

• 7 1 = • 9 3 =
2 4
2. Aşağıda verilen modellemelerdeki boyalı kısımla-
ra karşılık gelen bileşik kesirleri tam sayılı kesre • 6 5 = • 8 9 =
çeviriniz. 6 10

• 5 4 = • 4 3 =
5 4

• 2 3 = • 4 8 =
11 9

• • 5 1 = • 6 5 =
5 6

• 10 4 = • 7 8 =
8 10

Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı 121


4. Aşağıda verilen bileşik kesirleri tam sayılı kesre 6. Aşağıda verilen eşitliklerdeki harflerin toplamını
çeviriniz. bulunuz.

• 11 = • 9 = • 5 = a b a+b+c=
2 4 3 c

• 8 = • 6 = • 15 = a b a+b+c=
5 5 6 c

• 24 = • 18 = • 16 = a b a+b+c=
7 5 7 c

• 36 = • 12 = • 21 = a b a+b+c=
10 8 6 c

• 9 = • 13 = • 30 = a b a+b+c=
8 2 9 c

• 5 = • 32 =
3 9 7. Aşağıda verilen bileşik kesirlerin tam sayılı kesre
çevrilmiş halinin tam kısmını ve basit kesir kısmı-
• 3 = • 8 = nı bulunuz.
2 3
Akıllı Matematik Atölyem

Basit Kesir
Bileşik Kesir Tam Kısım
• 19 = • 27 = Kısmı
6 6 33
2
• 15 = • 41 = 21
4 8 8
25
5. Aşağıda verilen eşitliklerdeki harflerin toplamını 6
bulunuz. 42
8
• 4 3 = a a+b= 15
5 b 2

• 2 1 = a a+b= 8. Aşağıda verilen tam sayılı kesirlerin bileşik kesre


4 b çevrilmiş halinin pay ve paydasını bulunuz.

Tam Sayılı
Pay Payda
• 5 7 = a a+b= Kesir
10 b 3
2
4
1
7
• 9 8 = a a+b= 2
9 b
3
10
5
1
8
• 10 6 = a a+b= 6
7 b 3
1
7

122 Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı


Konu Değerlendirme Testi - 17

1. Aşağıdaki kesirlerden hangisi basit kesirdir? 6.

5 6 5
A) B) C) D) 1 5
4 5 6 6 Yukarıda modellenen kesir aşağıdakilerden
hangisine eşit olabilir?

A) 16 B) 12 C) 10 D) 8
4 4 4 4
2. Aşağıdaki kesirlerden hangisi bileşik kesirdir?

A) 3 B) 5 C) 9 D) 6
4 8 8 7
7.

3. Aşağıdaki kesirlerden hangisi tam sayılı kesir-


dir?

Yukarıda modellenen kesir aşağıdakilerden


A) 1 1 B) 2 C) 3 D) 5
3 3 4 hangisidir?
Akıllı Matematik Atölyem

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4
2 2 2 2

4. Aşağıda modellenen kesirlerden hangisi bile-


şik kesri gösterir?
8. 4 5 kesrinin bileşik kesir olarak yazılışı aşağı-
7
A) B)
dakilerden hangisidir?

C) D) A) 33 B) 23 C) 16 D) 7
7 7 7 33

9. 48 kesrinin tam sayılı kesir olarak yazılışı aşa-


7
5.
ğıdakilerden hangisidir?

1 6 5 4
A) 7 B) 6 C) 5 D) 4
7 7 7 7

Yukarıda modellenen kesir aşağıdakilerden


hangisine eşit olabilir? 10. Aşağıdaki eşitliklerden hangisi yanlıştır?
A) 4 = 1 1 B) 18 = 2 4
3 3 7 7
A) 3 B) 5 C) 8 D) 9
6 6 6 6 C) 15 = 2 1 D) 20 = 3 2
2 7 6 6

Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı 123


11. 56 = a b 16. 8 kesrine ait modelleme aşağıdakilerden han-
11 c 3
gisi olabilir?
Yukarıda verilen eşitliğe göre, “a + b + c” top- A)
lamı kaçtır?
A) 17 B) 16 C) 15 D) 14

B)

C)

12. 8 2 = a
9 b

D)
Yukarıda verilen eşitliğe göre, “a + b” toplamı
kaçtır?
A) 20 B) 66 C) 83 D) 84

17. 3 kesri için aşağıdaki ifadelerden hangisi


2
Akıllı Matematik Atölyem

yanlıştır?

13. 7 3 kesrinde kaç tane birim kesir vardır? A) 3 tane 1 kesrinden oluşur.
8 2
A) 56 B) 57 C) 58 D) 59 B) 1 tam ve 1 tane 1 kesrinden oluşur.
2
C) Bütün 2 eş parçaya bölünmüştür.
D) 1’den küçüktür.

18. K 3 = 13 48 = 9 L 2 4 = 14
14. 15 tane 1 birim kesri ile aşağıda verilen tam 5 5 5 5 5 M
2

sayılı kesirlerden hangisi oluşur? Yukarıda verilen eşitliklere göre, “K + L + M”
toplamı kaçtır?
1 1 1 1
A) 8 B) 7 C) 6 D) 5 A) 10 B) 9 C) 8 D) 7
2 2 2 2

19. (8 x 3) + 2 Bir tam sayılı kesir bile-


8 şik kesire çevrilirken
yandaki işlem yapılı-
yor.
15. A – 3 kesri bileşik kesir ise A’nın alabileceği en Buna göre, bu tam sayılı kesir aşağıdakilerden
10
hangisidir?
küçük doğal sayı değeri kaçtır?
A) 12 B) 13 C) 14 D) 15 3 2 2 2
A) 2 B) 3 C) 4 D) 8
8 8 10 5

124 Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı


ATÖLYE BİLGİSİ Kesirlerin Sayı Doğrusunda Gösterimi
• Kesrin paydasındaki sayı, sayı doğrusu üzerindeki ardışık iki doğal sayı arasının kaç eşit parçaya bölün-
düğünü gösterir. Sayı doğrusunda iki doğal sayı arası bir bütün olarak kabul edilir.
• Basit kesirleri sayı doğrusunda gösterme;
Basit kesirleri sayı doğrusu üzerinde 0 –1 aralığını alırız.
Aralığı payda kadar böleriz ve pay kadar sayarak gösteririz.
• Bileşik kesirleri sayı doğrusunda gösterme;
Kesir içinde kaç tane bütün varsa belirleriz. (tam sayılı kesre çevirebiliriz.)
Bütünleri paydadaki sayı kadar böleriz ve pay sayısı kadar sayarak o noktayı gösteririz.
• Tam sayılı kesirleri sayı doğrusunda gösterme;
Tam kısım kadar tam, bütün bölünmeden tam olarak gösterilir.
Diğer sonraki bütün ise paydadaki sayı kadar parçaya ayrılır ve pay sayısı kadar sayılarak gösterilir.
1
Örnek: 5 tane 2 1 tam 1 tam

0 1 0 1 2 3 0 1 2 3
6 5 2 2
8 2 3

1. Aşağıda verilen kesirleri sayı doğrusunda göste- 2. Aşağıda verilen kesirleri sayı doğrusunda göste-
riniz. riniz.

• 4 • 3
8 2

• 5 • 4
10 3

• 2 • 8
4 3
Akıllı Matematik Atölyem

• 5 • 5
6 4

• 4 • 6
7 4

• 3 • 7
9 5

• 1 • 9
5 5

• 8 • 9
11 2

Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı 125


3. Aşağıda verilen kesirleri sayı doğrusunda göste- 5. Aşağıda sayı doğrusunda gösterilen kesirleri bu-
riniz. lunuz.

• 1 2 •
3 0 1

• 2 1
3

• 3 1 0 1 2 3 4
2

• 1 3
4 •
0 1 2 3
• 1 3
5

4. Aşağıda modellenen kesirleri sayı doğrusunda •


gösteriniz. 0 1 2 3 4 5 6 7


Akıllı Matematik Atölyem


0 1


• 0 1 2 3


0 1 2 3 4



0 1 2


0 1 2


0 1 2 3

126 Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı


ATÖLYE BİLGİSİ Kesir ile Bölme İşlemi Arasındaki İlişki ve Bir Doğal Sayı ile
Kesrin Karşılaştırılması
• Her doğal sayı kesir olarak ifade edilebilir.
3 = 3 = 6 = 9 = 12
1 2 3 4
• 4 : 2 Dört bölü iki diye okuruz.
4 Dört bölü iki diye okunabilir. 4:2= 4
2
2
• Bir doğal sayı ile kesri karşılaştırırken;
kesrin bütününe bakılıp karşılaştırılır.
• Basit kesirler her zaman 1 ve daha büyük doğal sayılardan küçüktür.

Örnek: • 4 ile 1 • 2 ile 5 = 1 2 • 4 ile 3 1


5 3 3 2
4> 1 2> 5 4>3 1
5 3 2

1. Aşağıda verilen kesirleri (:) bölme işlemi sembo- 3. Aşağıda verilen doğal sayıları kesir çizgisi ile
lü kullanarak sonucunu bulunuz. gösteriniz.

• 16 = 16 : 4 = 4 • 9 = ......... = ......... • 4 = 4 = 8 = 12
4 3 1 2 3

• 25 = ......... = ......... • 18 = ......... = ......... • 2 = ......... = ......... = .........


5 6

• 10 = ......... = ......... • 36 = ......... = ......... • 10 = ......... = ......... = .........


2 9

• 48 = ......... = ......... • 50 = ......... = ......... • 5 = ......... = ......... = .........


8 5
Akıllı Matematik Atölyem

2. Aşağıda verilen bölme işlemlerini kesir çizgisi ile • 6 = ......... = ......... = .........
göstererek sonucu bulunuz.

• 20 : 5 = 20 = 4 • 36 : 6 = ...... = ...... 4. Aşağıda verilen eşitliklerdeki boşlukları dolduru-


5
nuz.

• 15 : 3 = ...... = ...... • 64 : 8 = ...... = ...... • 8 = 8 = ... = ...


... 2 4

• 30 : 5 = ...... = ...... • 49 : 7 = ...... = ...... • 10 = ... = 20 = 60


1 ... ...

• 24 : 6 = ...... = ...... • 24 : 3 = ...... = ...... • 9 = 9 = ... = 36


... 3 ...

• 100 : 10 = ...... = ...... • 80 : 40 = ...... = ...... • .... = 15 = ... = 60


1 2 ...

• 50 : 10 = ...... = ...... • 60 : 20 = ...... = ...... • 6 = ... = 12 = ...


6 ... 3

Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı 127


5. Aşağıda verilen karşılaştırmalarda boş bırakılan 6. Aşağıda verilen karşılaştırmalarda harflere kar-
noktalı yere gelecek “<, >, =” sembollerini belir- şılık gelen en büyük doğal sayıyı bulunuz.
leyiniz.
• A < 15 A=
• 4 ......... 1 • 1 ......... 4 2
4 8
• B < 9 B=
• 1 ......... 1 • 3 ......... 3 2
3 4
• C < 18 C=
• 4 ......... 3 • 12 ......... 1 7
8 11
• D < 25 D=
• 8 ......... 1 • 3 ......... 2 5
8 7
• E < 17 E=
• 1 ......... 4 • 2 ......... 8 3
3 4
• F < 21 F=
• 3 ......... 9 • 2 ......... 6 2
2 5
• G < 5 5 G=
8
• 10 ......... 3 • 11 ......... 6
3 2
Akıllı Matematik Atölyem

7. Aşağıda verilen karşılaştırmalarda harflere kar-


• 8 ......... 4 • 21 ......... 4 şılık gelen en küçük doğal sayıyı bulunuz.
2 7
• A > 9 A=
• 20 ......... 1 • 15 ......... 3 4
19 6
• B > 8 B=
• 8 ......... 3 • 9 ......... 1 7
3 8
• C > 15 C=
• 21 ......... 5 • 15 ......... 4 6
4 4
• D > 28 D=
• 6 ......... 4 1 • 9 .........9 1 7
3 2

• E > 3 1 E=
3
• 3 2 ......... 6 • 5 .........4 1
3 3
• F > 6 3 F=
• 1 ......... 25 • 2 ......... 5 8
24 2

8. “ 4 < ........ < 15 ” sıralamasına göre noktalı ye-


• 3 ......... 9 • 2 ......... 6 3 2
3 2
re yazılabilecek doğal sayıları bulunuz.

• 5 ......... 1 • 8 ......... 8
5 3

128 Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı


Konu Değerlendirme Testi - 18

1. 6. 5 kesrinin sayı doğrusunda gösterimi aşağıda-


0 1 6
Yukarıda sayı doğrusunda okla gösterilen ke- kilerden hangisidir?
sir aşağıdakilerden hangisidir? A)
0 1

A) 8 B) 7 C) 8 D) 3 B)
11 11 10 11 0 1

C)
0 1

D)
0 1
2.
0 1 2 3

Yukarıda sayı doğrusunda okla gösterilen ke-


sir aşağıdakilerden hangisidir?

A) 9 B) 10 C) 11 D) 12
4 4 4 4

7. 8 kesrinin sayı doğrusunda gösterimi aşağıda-


3

3. kilerden hangisidir?
Akıllı Matematik Atölyem

0 1 2 3 A)
0 1 2 3
Yukarıda sayı doğrusunda okla gösterilen ke-
sir aşağıdakilerden hangisidir? B)
0 1 2 3

A) 1 1 B) 1 2 C) 2 1 D) 2 2 C)
3 3 3 3 0 1 2 3
D)
0 1 2 3

4.
0 1 2

Yukarıda sayı doğrusunda okla gösterilen ke-


sir aşağıdakilerden hangisine eşittir?

A) 1 2 B) 1 3 C) 2 2 D) 2 3
5 5 5 5
8. 2 2 kesrinin sayı doğrusunda gösterimi aşağı-
4

dakilerden hangisidir?
5. A)
0 1 2 3 4 5 0 1 2 3

Yukarıda sayı doğrusunda okla gösterilen ke- B)


0 1 2 3
sir aşağıdakilerden hangisine eşittir?
C)
0 1 2 3
A) 7 B) 8 C) 9 D) 10
2 2 2 2 D)
0 1 2 3

Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı 129


9. 13. 5 doğal sayısı aşağıdakilerden hangisine eşit
0 1 2 3 4 değildir?
K L M

Yukarıda sayı doğrusunda gösterilen K, L ve M A) 5 B) 20 C) 10 D) 15


harflerine karşılık gelen kesirler aşağıdakiler- 1 4 2 5
den hangisidir?
K L M

A) 2 7 12
3 3 14.
3 15 = A = 45
1 7 2 1 B
B) 3
3 3 3
2 11 Yukarıda verilen eşitliğe göre, “A + B” toplamı
C) 2 1
3 3 3 kaçtır?
D) 1 2 1 10 A) 18 B) 17 C) 16 D) 15
3 3 3

15. Aşağıda verilen karşılaştırmalardan hangisi


yanlıştır?

A) 4 < 17 B) 2 > 3
10. 4 2
20 : 4 = 20 16 : 2 = 2
4 16 C) 1 < 1 D) 3 > 10
8 4
Akıllı Matematik Atölyem

3:9= 9 10 : 5 = 5
3 10
16.
Yukarıda verilen eşitliklerden kaç tanesi yan- 1<1 2 4> 4 3<2 1 5 > 14
3 2 2 3
lıştır?
A) 4 B) 3 C) 2 D) 1 Yukarıda verilen karşılaştırmalardan kaç tane-
si doğrudur?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4

17.
11. kesri aşağıdaki doğal sayılar- A < 48
48 15
3 dan hangisine eşittir?
karşılaştırmasına göre, A’nın yerine yazılabile-
A) 17 B) 16 C) 15 D) 14 cek en büyük doğal sayı aşağıdakileren hangi-
sidir?
A) 4 B) 3 C) 2 D) 1

18. 15 < ...... < 30


12. işleminin kesir çizgisi ile göste- 7 4
32 : 4
rimi aşağıdakilerden hangisi-
dir? sıralamasına göre, boş bırakılan yere aşağıda-
ki doğal sayılardan hangisi yazılamaz?
32 4 1 1
A) B) C) 4 D) 32 A) 3 B) 5 C) 7 D) 8
4 32 32 4

130 Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı


ATÖLYE BİLGİSİ Denk Kesirler
• Bir bütünün aynı miktarını belirten kesirlere denk kesirler denir.
• Denk kesirler arasına ≡ veya = sembolü konulur.
• 1 = 2 = 4 = 8
2 4 8 16
• Herhangi bir kesrin, pay ve paydası aynı sayma sayısı ile çarpılırsa; kesrin değeri değişmez. Kesir geniş-
letilmiş olur. Yani bir bütünün bölündüğü eş parçaları artırmaya genişletme denir.
Örnek: 3 x 5 15
=
4 x 5 20
(5)
• Herhangi bir kesrin pay ve paydaları aynı sayma sayısına bölünürse, kesrin değeri değişmez. Kesir sade-
leştirilmiş olur. Yani bir bütünü daha az sayıda eş parçaya bölmeye sadeleştirme denir.
Örnek: 16 : 2
= 8
10 : 2 5
(2)

1. Aşağıda verilen kesirleri istenilen kadar genişle- 2. Aşağıda verilen kesirleri istenilen miktar kadar
tiniz. sadeleştiriniz.

• 4 = • 9 = • 12 = • 9 =
5 10 16 18
(3) (2) (4) (3)

• 1 = • 7 = • 3 = • 5 =
2 6 6 15
(4) (5) (3) (5)

• 3 = • 7 = • 20 = • 18 =
8 12 25 24
(6) (3) (5) (6)
Akıllı Matematik Atölyem

• 10 = • 8 = • 9 = • 15 =
3 5 12 25
(7) (8) (3) (5)

• 12 = • 9 = • 18 = • 30 =
15 8 4 25
(2) (4) (2) (5)

• 1 2 = • 2 3 = • 3 3 = • 2 4 =
3 5 6 8
(6) (4) (3) (4)

• 4 1 = • 2 1 = • 6 10 = • 4 4 =
2 6 15 20
(3) (5) (5) (2)

• 3 3 = • 6 5 = • 1 9 = • 1 20 =
4 7 15 30
(7) (8) (3) (10)

Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı 131


3. Aşağıda verilen kesirlerin en sade halini bulu- 5. Aşağıda modellenen kesirlere denk olan kesirleri
nuz. modelleyiniz.

• 12 = • 9 = •
16 15

2 ile genişlet
• 40 = • 27 =
30 36 •

• 18 = • 50 =
24 75 4 ile genişlet

• 16 = • 15 =
20 18


2
9 = •
5
8 = 6. 3 1 ile 21 kesirleri denk kesirler ise, A’nın değe-
12 32 2 A
rini bulunuz.
Akıllı Matematik Atölyem

• 12 = • 9 =
1 3
24 36

7. 9 ile B kesirleri denk kesirler ise, B’nin değe-


21 7
4. Aşağıda verilen denk kesirlerdeki boş bırakılan
yerlere gelecek sayıları bulunuz. rini bulunuz.

• 4 = 8 • 1 = ... • 5 = 25
12 ... 2 4 10 ...
8. Aslı Derya Arzu
• ... = 1 • 6 = 1 • ... = 4
Parça 4 24 12
10 5 ... 3 20 5
Yediği 3 A B
• 16 = 4 • 30 = ... • 45 = 9
12 ... 9 3 20 ... Üç arkadaşın aynı büyüklükteki pizzaları kaç
parçaya böldükleri ve kaç parça yedikleri yuka-
• 18 = 3 • ... = 20 • 10 = 30 rıdaki tabloda verilmiştir.
30 ... 9 18 ... 27 Üç arkadaş aynı miktarda pasta yediğine göre,
“A + B” toplamını bulunuz.
• ... = 8 • 10 = 50 • 4 = 6
15 30 ... 25 6 ...

• 7 = 14 • 9 = ... • 30 = 3
21 ... 12 4 ... 2 9. 48 kesrinin en sade hali A olduğuna göre,
60 B
• 8 = ... • 6 = 2 • 5 = 1 “A + B” toplamını bulunuz.
4 1 15 ... 10 ...

132 Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı


Konu Değerlendirme Testi - 19

1. 1 kesri ile aşağıdakilerden hangisi denk de- 6. Aşağıdaki modellemelerdeki kesirlerden han-
2 gisi birbiriyle denk değildir?
ğildir?
A) B)
A) 3 B) 10 C) 7 D) 15
6 20 16 30
C) D)

2. 12 kesrinin 6 ile genişletilmiş hali aşağıdaki


15

ler den hangisidir?

A) 72 B) 12 C) 72 D) 90
15 90 90 72
7. 6 ≡ 36 Yanda verilen denk kesirle-
8 ? re göre, ? yerine gösterilen
sayı aşağıdakilerden han-
gisidir?
A) 40 B) 45 C) 48 D) 52
3. 48 kesrinin 8 ile sadeleştirilmiş hali aşağıdaki-
Akıllı Matematik Atölyem

40
lerden hangisidir?

A) 48 B) 6 C) 5 D) 6
5 40 6 5

8. 3 ≡ 18 20 ≡ 4
8 48 25 5

7 ≡ 14 45 ≡ 5
4. 75 kesrinin en sade hali aşağıdakilerden han-
50 11 22 25 3

gisidir? Yukarıda verilen eşitliklerden kaç tanesi yan-


lıştır?
A) 15 B) 25 C) 3 D) 2 A) 4 B) 3 C) 2 D) 1
10 50 2 3

5. Yanda modellenen
kesre denk olan ke- 9. Aşağıda verilen kesir çiftlerinden hangisi denk
sir aşağıdakilerden değildir?
hangisi olabilir?
A) 3 ile 12 B) 1 ile 9
A) 6 B) 15 C) 3 D) 21 5 20 3 27
4 20 12 20
C) 6 ile 2 D) 10 ile 5
15 5 8 6

Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı 133


10. 5 ile sadeleştirildiğinde 3 elde edilen kesir 15. Ahmet 40 cevizin 15 tanesini yemiştir.
8 Buna göre, Ahmet’in tüm cevizlerin kaçta ka-
aşağıdakilerden hangisidir? çını yediğini gösteren kesir aşağıdakilerden
hangisi olabilir?
A) 15 B) 3 C) 15 D) 15
8 40 40 20 A) 8 B) 3 C) 3 D) 5
3 8 5 3

11. denk kesirlerine göre, K ve L 16. K 6 L 4


K ≡ 36
yerine aşağıdakilerden han- 8 3
L 60
gisi yazılabilir?
M 3 N 12

K L 4 15
A) 6 12
Yukarıda verilen kesirlerden hangileri birbirine
B) 9 15
denktir?
C) 2 5
A) K ile L B) L ile M
D) 4 6
C) K ile N D) K ile M
Akıllı Matematik Atölyem

5 A
12. 4 ile kesirleri denk olduğuna göre, A
15 3 17. Aşağda verilen modellemelerden hangisi 3 ile
4
denktir?
kaçtır?
A) 13 B) 12 C) 11 D) 10 A) B)

C) D)

13. 3 ≡ 6 ≡ L
5 K 15

Yukarıda verilen denk kesirlere göre, “K + L”


toplamı kaçtır?
A) 19 B) 18 C) 17 D) 16

18. 2 6 kesrinin en sade hali aşağdakilerden han-


18

14. Aşağıdakilerden hangisi 4 kesrinin genişletil- gisidir?


9
miş hali olamaz?
A) 1 1 B) 1 C) 1 2 D) 2 1
3 3 3 3
A) 12 B) 8 C) 20 D) 28
27 18 40 63

134 Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı


ATÖLYE BİLGİSİ Kesirleri Karşılaştırma
• Paydaları eşit olan kesirlerden payı büyük olan daha büyüktür.
Örnek: • 8 > 7 > 6
9 9 9
• Payları eşit olan kesirlerden paydası küçük olan daha büyüktür.
Örnek: • 1 > 1 > 1
7 8 9

• Pay veya payda eşit değilse, pay veya paydalar eşitlenir.


Örnek: • 1 , 1 , 2 1, 3, 4 2 > 1 > 1
6 2 3 6 6 6 3 2 6
(3) (2)

• Bileşik kesirler her zaman basit kesirlerden büyüktür. 4 > 3


3 4
• Sayma sayılar her zaman basit kesirlerden büyüktür. 1 > 2
3

1. Aşağıda verilen kesirleri büyükten küçüğe doğru 2. Aşağıda verilen kesirleri küçükten büyüğe doğru
sıralayınız. sıralayınız.

• 8 , 7 , 11 • 1 , 3 , 5
12 12 12 2 4 8

• 3 , 4 , 1 , 2
10 10 10 10 • 9 , 3 , 1
12 6 3

• 7 , 6 , 11 , 2
8 8 8 8
• 3 , 7 , 2
5 15 3
Akıllı Matematik Atölyem

• 1 2 , 1 3 , 1 1
9 9 9

• 8 , 3 , 3
• 9 , 6 , 7 , 11 10 2 5
15 15 15 15

• 1 , 1 , 1 • 2 1 , 2 3 , 2 11
5 3 7 5 4 20

• 1 , 1 , 1 , 1
12 10 8 11 • 4 1 , 3 3 , 6 2
2 5 7

• 3 , 3 , 3
7 5 8
• 2 , 1 , 6
6 8 11
• 1 1 , 1 1 , 1 1
11 10 9

Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı 135


• 5 , 3 , 15 4. Aşağıda verilen sıralamalarda harflerin alabile-
9 4 16 ceği değerleri bulunuz.

• 1 < A < 2
4 12 3
• 4, 2 , 3
12 6
• 1 < B < 4
3 18 6

3. Aşağıda verilen kesirleri karşılaştırırken boşluk- • 2 < C < 4


lara “<, >, =” sembollerinden uygun olanı yerleş- 4 20 5
tiriniz.

• 4 ...... 8 • 7 ...... 3 • 7 < D < 8


10 10 12 12 8 24 6

• 1 ...... 1 • 3 ...... 3 • 9 < E < 13


8 11 12 13 12 12 12
Akıllı Matematik Atölyem

• 1 ...... 2 • 4 ...... 3 • 1 < 1 < 1


4 4 11 F 8

• 1 • 3 ...... 2 1 5. Aşağıda verilen tablolarda; kişilerin aynı büyük-


5 ...... 5
2 3 lükteki pizzaların kaçta kaçını yedikleri verilmiş-
tir.
Buna göre, kişileri en fazla yiyenden en az yiye-
• 7 ...... 8 • 1 ...... 4 ne doğru sıralayınız.
8 7 2 3 • 1
Onur
12
1
Feyza
• 1 ...... 4 • 8 ...... 4 4
2 6 12 6 1
Emre
2
1
Sibel
6
• 5 ...... 1 • 4 ...... 2
15 3 5 10

• Süleyman 1
• 1 4 ......1 2 • 2
......
1 9
6 3 5 4 1
Ali
3
1
Yusuf
6
• 3 ...... 2 • 14 ...... 3
9 3 20 4 1
Nazife
10

136 Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı


Konu Değerlendirme Testi - 20

1. Aşağıda modellenen kesirlerden hangisi en 6.


1 7 2
küçüktür? 4 12 3

A) B) Yukarıda verilen kesirlerin büyükten küçüğe


doğru sıralanışı aşağıdakilerden hangisidir?

C) D) A) 2 > 7 > 1 B) 7 > 1 > 2


3 12 4 12 4 3
C) 1 > 7 > 2 D) 1 > 2 > 7
4 12 3 4 3 12

2. Aşağıdakilerden hangisi 1’den büyüktür?


7. Aşağıda verilen karşılaştırmalardan hangisi
A) 3 B) 3 C) 7 D) 5 yanlıştır?
4 2 8 6
A) 3 > 1 B) 7 < 15
5 20 10 20
C) 8 > 3 D) 3 < 7
24 8 4 8

3. Aşağıdaki karşılaştırmalardan hangisi doğru-


Akıllı Matematik Atölyem

dur?

A) 1 > 1 B) 8 < 7
12 11 10 10 8. 9 kesri hangi iki doğal sayı arasındadır?
4
C) 1 > 9 D) 2 < 2
11 11 7 6 A) 0 ile 1 B) 1 ile 2
C) 2 ile 3 D) 3 ile 4

4. Aşağıdaki sıralamalardan hangisi yanlıştır?

9.
A) 1 < 1 < 1 B) 1 > 1 > 1 1 < K < 6
20 19 18 5 6 7 3 27 9
C) 1 > 1 > 1 D) 1 > 1 > 1
11 12 20 10 9 8 Yukarıda verilen karşılaştırmaya göre, K’nin
en büyük doğal sayı değeri kaçtır?
A) 10 B) 15 C) 17 D) 18

5. Aşağıda sıralamalardan hangisi doğrudur?


10. Aşağıdaki kesirlerden hangisi 8 den büyük-
24
A) 10 > 11 > 15 B) 7 < 6 < 5 tür?
13 13 13 8 8 8

C) 9 > 6 > 1 D) 5 < 4 < 3 A) 1 B) 5 C) 1 D) 2


15 15 15 10 10 10 12 6 4 8

Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı 137


11. 15.
a=2 1 b=4 3 c= 5 İpek Arzu Gülbin Azime
3 4 6
20 5 9 1
32 8 16 2
Yukarıda verilen kesirlerin küçükten büyüğe
doğru sıralanışı aşağıdakilerden hangisidir? Yukarıdaki tabloda, atletizm yarışmasındaki
A) a < b < c B) c < a < b koşucuların kaç saatte yarışı bitirdikleri veril-
C) b < a < c D) c < b < a miştir.
Buna göre, yarışı kim kazanmıştır?
A) İpek B) Arzu
C) Gülbin D) Azime

16. 20 > K
12. 6
1 2
K
Yukarıda verilen karşılaştırmaya göre, K yeri-
Aşağıdakilerden hangisi yukarıda sayı doğru- ne aşağıdakilerden hangisi yazılamaz?
sunda gösterilen K olabilir?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4

A) 2 1 B) 7 C) 4 D) 3 1
3 2 3 4
Akıllı Matematik Atölyem

17. 3 .... 20 .... 4


5 30 6

Yukarıdaki kesirler arasına aşağıdaki sembol-


lerden hangileri sırasıyla yazılırsa sıralama
13. A > 3 doğru olur?
24 8 A) < , < B) >, >
C) <, = D) =, <
Yukarıda verilen karşılaştırmaya göre, A’nın
alabileceği en küçük doğal sayı değeri kaçtır?
A) 9 B) 10 C) 11 D) 12

18. Aşağıda verilen kesirlerden hangisi en küçük-


tür?

A) 3 B) 1 C) 3 D) 21
10 5 4 20

14. Ayşe Ergün Esra Oğuz


3 2 1 2
30 6 5 3
19. Aşağıdaki karşılaştırmalardan hangisi yanlış-
Yukarıdaki tabloda; aynı sayfadaki kitapların tır?
kaçta kaçını okuduklarını gösteriyor.
Buna göre, en fazla kitabı kim okumuştur? 3 1 8
A) 4 > 4 B) <3
4 4 3
A) Ayşe B) Ergün
3 1
C) Esra D) Oğuz C) 1 < 1 2 D) 4 > 4
6 3 2

138 Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı


ATÖLYE BİLGİSİ Bütünden Parçaya
• Bir bütünün verilen kesir kadarını bulurken, önce bütünün birim kesir kadarını bulunur.
• Bütünün birim kesir kadarını bulmak için bütünü kesrin paydasına bölünür.
• Sonra da bulduğumuz sayıyı, kesrin payı ile çarpılır.
• Bütünden parçaya problemlerinde modellemelerden faydalanabiliriz.

Örnek: • 60’ın 3 ’ü kaçtır?


4
?

15 15 15 15 60 : 4 = 15
15 x 3 = 45
1
4

1. Aşağıda verilen sayıların istenilen kesir kadarını 2. Zeynep yaptığı 15 kg çilek reçelinin 3 ’ünü kar-
bulunuz. deşine vermiştir. 5
Buna göre, Zeynep kardeşine kaç kg çilek reçeli
• 80’nin 2 ’si vermiştir?
5

• 50’nin 7 ’si 3. Bir sürahideki 600 mL limonatanın 5 ’i içiliyor.


10 15

Buna göre, kaç mL limonata içilmiştir?

• 100’ün 11 ’i
Akıllı Matematik Atölyem

20

4. Ramazan, 1500 TL parasının 2 ’si ile cep telefo-


nu almıştır. 3
Buna göre, cep telefonun fiyatı kaç TL’dir?
• 48’in 4 ’ü
8

• 240’ın 3 ’ü 5. Bir okuldaki 648 öğrencinin 5 ’i erkektir.


2 8
Buna göre, okuldaki erkek öğrenci sayısı kaçtır?

• 500’ün 6 ’sı
25

Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı 139


6. Ayşe, 540 kilometrelik yolun 5 ’ini gitmiştir. 11. İhsan’ın 1200 TL parası vardır. Ebru’nun parası,
9
İhsan’ın parasının 1 ’idir. Kübra’nın parası da
Buna göre, Ayşe kaç km yol gitmiştir? 5
Ebru’nun parasının 3 ’ü kadardır.
4
Buna göre Kübra’nın kaç TL’si vardır?

7. Bir çiftlikteki 144 hayvanın 3 ’ü tavşan, geriye


kalanlar tavuktur. 8
Buna göre, çiftlikte kaç tane tavuk vardır?

12. Bir otomobil 420 km’lik yolun 3 ’ünü gittikten


sonra mola veriyor. 7
Moladan sonra 112 km daha gittikten sonra, ge-
riye kaç km yol kalmıştır?

8. Bir depodaki 480 ampulün 2 ’si satılmış, 120


tanesi de kırılmıştır. 5
Buna göre, geriye kaç tane ampul kalmıştır?
Akıllı Matematik Atölyem

13. Zehra, 1000 TL parasının 3 ’ü ile ceket, 1 ’i ile


de çanta almıştır. 5 4
Buna göre, Zehra toplam kaç TL harcamıştır?

9. 400’ün 6 ’sı, 1 ’inden ne kadar fazladır?


8 5

10. Yıl sonu kampanyasında bir mağazada tüm 14. Feyza’nın 80 m, Emre’nin 75 m ipi vardır. Fey-
ürünler etiket fiyatının 1 ’ine satılmaktadır. za’nın ipinin 3 ’ü ile Emre’nin ipinin 1 ’i kesilip
4 5 3
Etiket fiyatı 80 TL olan kravat ve 300 TL olan birleştiriliyor.
ceket alan Hüseyin toplam kaç TL öder? Buna göre, elde edilen ip kaç m’dir?

140 Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı


ATÖLYE BİLGİSİ Parçadan Bütüne
• Bir basit kesir kadarı verilen çokluğun tamamını bulmak için verilen sayıyı kesrin payı-
na böler, sonuç ile paydası çarpılır.
• Parçadan bütüne problemlerinde modellemelerden faydalanabiliriz.

Örnek: • Hangi sayının 3 ’ü 60’tır? • 2 ’si 40 olan sayının tamamı kaçtır?


4 5
? ?
60 : 3 = 20 40 : 2 = 20
20 20 20 20 20 20 20 20 20
20 x 4 = 80 5 x 20 = 100
60 40

1. Aşağıda basit kesri kadarı verilen sayıların ta- 2. Aşağıda verilen soruları cevaplayınız.
mamını bulunuz.
• Hangi sayının 6 ’sı 66’dır?
7
• 1 ’i 36
4

• Hangi sayının 5 ’i 145’tir?


12
• 5 ’i 125
8

• 9 ’u 108 • Hangi sayının 7 ’si 700’dür?


10 10
Akıllı Matematik Atölyem

• 7 ’si 84
12
• Hangi sayının 11 ’i 99’dur?
21

• 2 ’si 20
6

• 4 ’ü 72 olan sayının tamamı kaçtır?


5

• 8 ’i 200
9

• 2 ’si 124 olan sayının tamamı kaçtır?


6

Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı 141


3. 5 ’i 110 cm olan ipin tamamı kaç cm’dir? 8. Yusuf, parasının bir kısmını harcadı ve geriye pa-
6
rasının 3 ’ü kaldı.
8
Yusuf’un geriye 27 TL’si kaldığına göre, Yusuf’un
parasının tamamı kaç TL’dir?

4. 3 ’ü 6 kg olan portakalın 2 kg’ı yenince geriye


4
kaç kg portakal kalır?

9. Bir fabrikadaki havluların 4 ’ü 240 tanedir.


7
Bu havlular 3’erli paketler halinde satıldığına
göre, kaç paket havlu elde edilir?

5. Feyza, yeni aldığı kitabın 4 ’ünü okudu.


13
Feyza’nın okuduğu sayfa sayısı 48 olduğuna
göre, kitabın tamamı kaç sayfadır?
Akıllı Matematik Atölyem

10. Bir domates kasasının 1 ’i boştur. Bu kasaya


4
12 kg domates daha konulduğunda kasa dolu-
yor.
6. 3 ’ü 42 olan sayının 1 ’i kaçtır? Buna göre, bir kasa kaç kg domates almaktadır?
5 2

7. Bir su deposunun 1 ’i doludur. 20 litre daha su 11. Fehmi, parasının 1 ’i ile gömlek, 2 ’si ile ayak-
6 5 7
kabı almıştır.
konulduğunda deponun yarısı dolmuş oluyor. Fehmi, ayakkabıyı 300 TL’ye aldığına göre,
Buna göre, deponun tamamı kaç litre su alır? gömleği kaç TL’ye almıştır?

142 Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı


Konu Değerlendirme Testi - 21

1. 728 sayısının 5 ’i kaçtır? 6. 3 ’ü 36 olan sayının 1 ’i kaçtır?


8 4 6
A) 455 B) 450 C) 445 D) 440 A) 6 B) 7 C) 8 D) 9

2. Aşağıdakilerden hangisinin sonucu en fazla-


dır?

A) 72’nin 5 ’i B) 88’in 6 ’sı


8 11
C) 96’nın 10 ’u D) 60’ın 1 ’i 7. Hangi sayının 3 ’ü, 24’ün 1 ’ne eşittir?
12 2 10 8
A) 10 B) 12 C) 15 D) 18

3. Hangi sayının 5 ’i 140’tır?


Akıllı Matematik Atölyem

7
A) 100 B) 140 C) 196 D) 214

8. Bir çiftlikte bulunan 500 ağacın 3 ’ü şeftali,


4
diğerleri limon ağacıdır.
4. Aşağıdakilerden hangisinin sonucu en azdır? Buna göre, çiftlikteki limon ağacı sayısı kaçtır?

A) 1 ’ ü 15 olan sayı A) 125 B) 200 C) 250 D) 375


4
B) 2 ’ si 20 olan sayı
3
C) 3 ’ ü 12 olan sayı
5
D) 5 ’ i 25 olan sayı
6

9. Sibel, 1400 TL paranın 1 ’i ile ceket, 1 ’i ile


7 ’si 49 olan sayının tamamı kaçtır? 4 5
5. de ceket almıştır.
12
Buna göre, Sibel’in kaç TL’si kalmıştır?
A) 84 B) 80 C) 77 D) 66
A) 700 B) 720 C) 750 D) 770

Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı 143


10. Ali Kerem, 120 sayfalık bir kitabın önce 2 ’sini 14. Nazife, cebindeki paranın 4 ’ü ile tanesi 5 Kr
8 10
sonra 50 sayfasını okuduğunda okuması gere- olan fotokopi kağıdından 20 tane alabilmekte-
ken kaç sayfası kalmıştır? dir.
Buna göre, Nazife’nin parasının tamamı kaç
A) 40 B) 50 C) 60 D) 70 kuruştur?

A) 250 B) 300 C) 350 D) 400

11. Fatih, parasının 7 ’si ile cep telefonu almıştır.


13
15. Emrah, 121 TL’nin 3 ’ü ile defter ve kalan pa-
11
Fatih’in parası 650 TL olduğuna göre, cep tele-
fonunun fiyatı kaç TL’dir? rasıyla da tanesi 11 lira olan kalemlerden al-
mıştır.
A) 340 B) 350 C) 360 D) 370 Buna göre, Emrah kaç kalem almıştır?

A) 6 B) 7 C) 8 D) 9
Akıllı Matematik Atölyem

12. 1200 TL maaş alan Ramazan’ın maaşı, maaşı- 16. Arzu, bir yolun 1 ’ini gittikten sonra 200 km
6
nın 1 ’i kadar zamlaşmıştır.
10
daha yol gittiğinde yolun yarısını gitmiş olu-
Buna göre, Ramazan’ın zamlı maaşı kaç yor.
TL’dir? Buna göre, yolun tamamı kaç km’dir?

A) 1220 B) 1300 C) 1320 D) 1400 A) 600 B) 550 C) 500 D) 450

17. Ahsen’in kumbarasındaki parasının 5 ’i


13. Bir kolide bulunan porselen tabakların 7 ’si 7
25 TL’ dir.
9
sağlamdır. Ahsen 200 TL değerindeki bisikleti almak için
Kırık porselen sayısı 20 olduğuna göre, baş- kaç lira daha biriktirmelidir?
langıçtaki porselen tabak sayısı kaçtır?
A) 155 B) 160 C) 165 D) 170
A) 20 B) 60 C) 80 D) 90

144 Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı


ATÖLYE BİLGİSİ Kesirlerle Toplama ve Çıkarma İşlemi
• Kesirlerle toplama ve çıkarma işlemi yapmak için kesirlerin paydalarının eşit olması
gerekir. Eğer paydalar eşit değilse, önce paydalar eşitlenir daha sonra paylar toplanır
veya çıkarılır.

Örnek: • 6 + 3 = 9 • 3 – 2 = 1 • 1 + 5 = 3 + 5 = 8
17 17 17 9 9 9 4 12 12 12 12
(3)

• 5 8 + 2 1 = 7 9 • 2 + 1 = 2 1 • 5 – 1 = 5 – 2 = 3
10 10 10 3 3 6 3 6 6 6
(2)

• 5 – 1 = 15 – 1 = 14 • 2 – 1 1 = 2 – 3 = 4 – 3 = 1
1 3 3 3 3 2 1 2 2 2 2
(3) (2)

1. Aşağıda verilen işlemleri yapınız. • 3 – 1 =


4 2
• 3 + 2 = • 12 – 3 =
15 15 20 20
• 6 – 1 =
9 3
• 3 4 + 1 1 = • 6 6 – 3 4 =
8 8 10 10

• 2 5 – 4 = • 2 1 + 3 = • 3 – 6 =
11 11 6 6 5 20

• 5 7 – 5 1 = • 9 +1 1 =
8 8 12 12 7 – 18 =

5 25

• 1 + 3 =
2 4
Akıllı Matematik Atölyem

• 4 1 + 3 1 =
2 10
• 3 + 1 =
12 4

• 8 5 – 2 1 =
6 3
• 1 + 4 =
5 15

• 1 1 – 1 =
5 10
• 4 + 7 =
27 9

• 3 4 + 1 3 =
5 15
• 6 + 3 =
8 16

• 6 +1 1 =
30 6

Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı 145


• 1 + 1 = • 4 3 + 7 + 1 1 =
3 5 15 3

• 1 – 1 =
3

• 2 + 3 =
4
• 3 + 2 1 – 1 =
3 9
• 3 + 1 =
6

• 6 – 2 =
3
3. Aşağıda verilen basit kesirlerin bir bütünden ne
• 9 – 1= kadar eksik olduğunu bulunuz.
4
• 3 5 – 3 = 2
5 5 5 5
2. Aşağıda verilen işlemleri yapınız.

• 3 + 1 – 1 = • 8
7 21 3 12

• 13
Akıllı Matematik Atölyem

25

• 48
51
• 1 1 + 1 – 1 =
4 3 12
• 61
100

• 2 1 + 1 + 3 = 4. Aşağıda verilen bileşik kesirlerin bir bütünden ne


2 8 4
kadar fazla olduğunu bulunuz.

• 10 10 – 7 = 3
7 7 7 7

• 8
5 – 1 – 1 = 3

4 16 8

• 15
10

• 22
6

146 Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı


ATÖLYE BİLGİSİ Kesirlerle Toplama ve Çıkarma İşlemi Problemleri
• Kesirlerle toplama ve çıkarma işlemleri ile ilgili problemleri çözerken, kesirlerle toplama
ve çıkarma işlemlerinin kurallarına dikkat edilir.
• Modellemelerden faydalanabilir.
• Toplamda kaçta kaç veya geriye kaçta kaç ifadelerine dikkat edilir.

1. Sibel bir kitabın 11 ’ini okursa geriye kitabın kaç- 5. Fatih parasının önce 4 ’ünü, sonra da 2 ’sını
18 harcamıştır. 18 6
ta kaçı kalır? Buna göre, Fatih parasının kaçta kaçını harca-
mıştır?

2. Nazife, parasının 18 ’ini harcarsa, geriye parası-


20
nın kaçta kaçı kalır? 6. Kerime, tokalarının 1 ’ini Ayşe’ye, 10 ’unu Fey-
za’ya vermiştir. 8 24
Buna göre, Kerime tokalarının kaçta kaçını arka-
Akıllı Matematik Atölyem

daşlarına vermiştir?

3. Ali Kerem 10 TL’sinin 4 TL’sini harcarsa, geriye


kaç TL’si kalır? 5

7. Ahmet 1 1 pizza, Arzu 2 pizza yemiştir.


2 8

Buna göre, Arzu ile Ahmet toplam ne kadar pizza


yemiştir?

4. Onur, 4 TL’si ile kalem, 5 1 TL’si ile de defter al-


2
mıştır.
Buna göre, Onur toplam kaç TL harcamıştır?

Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı 147


8. Bir otomobil gideceği yolun önce 1 ’ini, sonra 12. Esra, parasının 5 ’ini harcayınca geriye 200TL’si
6 ’sını gidiyor. 4 kalıyor. 6
24 Buna göre, Esra’nın parasının tamamı kaç TL’dir?
Buna göre, geriye yolun kaçta kaçı kalır?

9. Ramazan tarlasının 3 ’ünü domates, 9 ’unu


10 30 13. Fehmi, limonların önce 3 ’ünü sonra da 1 ’ini
10 5
patates, geriye kalanına ise buğday ekmiştir.
sattığında 75 limonu kalıyor.
Buna göre, tarlanın kaçta kaçına buğday ekil- Buna göre, Fehmi’nin toplam kaç limonu vardı?
miştir?
Akıllı Matematik Atölyem

10. Emrah, parasının önce yarısını sonra da 1 ’ini 14. Bir otomobil bir yolun 3 ’ünü gidiyor. Daha
harcıyor. 6 8
Buna göre, Emrah’ın kalan parası tüm parasının sonra 10 km daha gittiğinde yolun yarısını git-
kaçta kaçıdır? miş oluyor.
Buna göre, yolun tamamı kaç km dir?

11. Dilek, boş olan kumbarasına önce 5 1 TL, son- 15. Hüseyin bir kitabın 5 ’ini okuyor. Hüseyin daha
4 12
rada 10 9 TL koyduğunda toplam parası sonra 77 sayfa daha okuyarak kitabın tamamı-
12
nı bitiriyor.
20 TL’den kaç lira eksik olur? Buna göre, kitabın tamamı kaç sayfadır?

148 Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı


Konu Değerlendirme Testi - 22

1. 6.
3+ 4 3– 1 +2 3
12 2 6

Yukarıda verilen işlemin sonucu kaçtır? Yukarıda verilen işlemin sonucu kaçtır?

5 4 4 4 A) 4 B) 5 C) 6 D) 7
A) 3 B) 3 C) 1 D) 5
12 12 12 13

2. 4 1
1 +2
12 6

Yukarıda verilen işlemin sonucu kaçtır? 7. Aşağıda verilen işlemlerden hangisinin sonucu
en küçüktür?
5 5 5 6
A) B) 2 C) 3 D) 3
12 12 6 12
A) 3 + 1 B) 4 + 6
4 36 9 36
C) 16 – 1 D) 8 – 5
18 36 12 36

3.
4– 3
10
Akıllı Matematik Atölyem

Yukarıda verilen işlemin sonucu kaçtır?

A) 43 B) 41 C) 37 D) 35
10 10 10 10

8. 8 –1=K 4 +1=L
3 6

4. 11 – 1 Yukarıda verilenlere göre, “K + L” toplamı kaç-


24 6 tır?

Yukarıda verilen işlemin sonucu kaçtır?


A) 2 B) 1 2 C) 2 2 D) 3 2
6 6 6 6
A) 7 B) 10 C) 15 D) 19
24 24 24 24

5. 14
28 9.
8 3 –8 1
8 4
Yukarıda verilen kesir aşağıdakilerden hangisi
ile toplanırsa bir bütüne eşit olur?
Yukarıda verilen işlemin sonucu kaçtır?

A) 1 B) 1 C) 1 D) 1 A) 0 B) 1 C) 1 D) 1
2 4 7 14 4 6 8

Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı 149


10. 14. Bir sınıf başkanlığı seçiminde oyların 4 ’ünü
2– 1 + 2+ 1 9
2 2
Feyza, 1 ’ini Yusuf, geriye kalanlarını ise Emre
Yukarıda verilen işlemin sonucu kaçtır? 3
almıştır.
A) 4 B) 5 C) 6 D) 7 Buna göre, Emre tüm oyların kaçta kaçını al-
mıştır?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4
9 9 9 9

11.
3 K +2 1 =L 5
18 9 18

Yukarıda verilen eşitliğe göre, “K + L” toplamı


kaçtır? 15. Arda, parasının 4 ’ünü harcayınca geriye
7
63 TL si kalıyor.
A) 9 B) 8 C) 7 D) 6 Buna göre, Arda’nın parasının tamamı kaç TL-
dir?

A) 36 B) 72 C) 144 D) 147
Akıllı Matematik Atölyem

12. Fatih dedesinin verdiği 4 m uzunluğundaki


15

ipe, bir miktar daha ip ekleyince ipin uzunluğu
3 m oluyor. 16. Erdoğan, 300 sorunun 3 ’ünü cumartesi gü-
5 10

Buna göre, Fatih’in eklediği ipin miktarı kaç nü, 2 ’sini pazar günü çözmüştür.
5
metredir?
Buna göre, Erdoğan’ın çözmediği soru sayısı
A) 5 B) 6 C) 3 D) 1 kaçtır?
15 9 15 2 A) 210 B) 150 C) 90 D) 60

13. Süleyman Dede, tarlasından 2 3 ton buğday,


16
17. Zeynep, marketten 3 1 TL’ye sakız, 2 1 TL
5 4 2
3 ton arpa toplamıştır.
8
çikolata ve 2 TL’ye de bisküvi almıştır.
Buna göre Süleyman Dede, tarlasından toplam Buna göre, Zeynep’in aldığı ürünlerin toplamı
kaç ton ürün toplamıştır? kaç TL’dir?

A) 10 B) 5 8 C) 5 13 D) 5 15 A) 7 3 B) 7 1 C) 7 1 D) 7
16 24 16 24 4 2 3

150 Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı


ATÖLYE BİLGİSİ Ondalık Gösterim
• Paydası 10, 100, 1000, ... gibi 10’un kuvvetleri olan kesirleri ondalık gösterim ile ifade
edebiliriz.
• Paydası 10, 100, 1000, ... gibi 10’un kuvvetleri olmayan kesirler, genişletme veya sade-
leştirme yardımıyla payda 10, 100, 1000 yapılmaya çalışılır.
• a, bc
tam ondalık kısım
kesım
Örnek: • 1 = 0,1 Sıfır tam onda bir •
4 = 8 = 0,8
10 5 10
(2)
1 = 0,01 Sıfır tam yüzde bir

100

1 10 = 1 1 = 1 25 = 1,25
• 2 = 2,001 İki tam binde bir • 1
1000 40 4 100
(10) (25)

1. Aşağıda verilen ondalık gösterimlerin okunuşla- 2. Aşağıda okunuşu verilen ondalık gösterimleri
rını yazınız. bulunuz.

• 0, 4 : • Sıfır tam onda yedi:

• 1, 2 : • İki tam onda üç:

• 3, 6 : • Beş tam onda bir:

• 4, 8 : • Sekiz tam onda dört:

• 0, 21 : • Sıfır tam yüzde otuz dört:

• 1, 32 : • Bir tam yüzde kırk üç:


Akıllı Matematik Atölyem

• 3, 45 : • Altı tam yüzde altı:

• 0, 05 : • Sekiz tam yüzde üç:

• 2, 04 : • On tam yüzde iki:

• 10, 01 : • Sıfır tam binde üç yüz on altı:

• 0, 006 : • Sıfır tam binde kırk sekiz:

• 0, 071 : • Dört tam binde sekiz:

• 1, 123 : • Altı tam binde altı:

• 2, 055 : • Dokuz tam binde doksan:

• 3, 004 : • Yedi tam binde iki yüz elli:

• 6, 123 : • Sekiz tam binde seksen sekiz:

Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı 151


3. Aşağıda verilen kesirlerin ondalık gösterimini 5. Aşağıda verilen ondalık gösterimleri kesir çizgisi
bulunuz. ile ifade ediniz.

• 4 = • 2 5 = • 0, 09 = • 2, 1 =
10 10

• 3, 14 = • 4, 07 =
• 7 = • 3 12 =
100 100

• 0, 006 = • 0, 029 =

• 4 3 = • 48 =
100 100
• 3, 125 = • 6, 018 =

• 5 103 = • 41 = • 0, 6 = • 0, 56 =
1000 1000

6. Aşağıda modellenen kesirlerin ondalık gösterimi-


• 1 4 = • 7 7 = ni bulunuz.
1000 1000


Akıllı Matematik Atölyem

4. Aşağıda verilen kesirlerin ondalık gösterimini


bulunuz.

• 1 = •
2

• 3 =
4

• 2 2 = •
5

• 1 9 =
20

• 3 6 = 7. Aşağıda sayı doğrusunda gösterilen harflere


25 karşılık gelen ondalık gösterimleri bulunuz.

• 40 = • A B
50
0 1

• 12 =
16 • C D
2 3
• 7 =
14
• E F
• 9 = 4 5
45

152 Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı


ATÖLYE BİLGİSİ Ondalık Gösterimde Basamak Adları – Basamak Değerleri
ve Çözümleme
tam ondalık
kısım (kesir) kısım sayı değeri basamak değeri
• 2 4 8 , 1 2 7 binde birler basamağı
• 2 4 8, 1 2 7 7 = 0, 007
7
yüzde birler basamağı 1000
2
onda birler basamağı 1
2 = 0, 02
birler basamağı 8 100
onlar basamağı 4 1 = 0, 1
yüzler basamağı 2 10
8
40
200
• Çözümlenişi: 200 + 40 + 8 + 0,1 + 0,02 + 0,007
200 + 40 + 8 + 1 + 2 + 7
10 100 1000

1. Aşağıda verilen ondalık gösterimlerin istenilen 2. Aşağıda verilen ondalık gösterimlerin basamak-
basamaklarının isimlerini bulunuz. larındaki rakamların sayı değerlerini bulunuz.

• 0, 125 • 6 3 , 1 2 3 • 7 8 1 , 2 1
................... basamağı

• 23, 153 • 6 1 0 0 , 2 • 9 8 , 1 6 9
................... basamağı

................... basamağı
• 7 5 , 4 1 9 • 6 6 , 6 8 4
• 643, 2
................... basamağı
Akıllı Matematik Atölyem

................... basamağı 3. Aşağıda verilen ondalık gösterimlerin istenilen


basamaklarındaki rakamların basamak değerini
• 400, 02 bulunuz.
................... basamağı
• 2, 248 • 75, 689
................... basamağı

................... basamağı

• 78, 645
................... basamağı • 610, 025 • 100, 001

................... basamağı

................... basamağı

• 418, 06 • 128, 649 • 63, 68


................... basamağı

................... basamağı

Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı 153


4. Aşağıda verilen ondalık gösterimlerin ondalık kı- 7. Aşağıda verilen rakamları kullanarak tam kısmı
sımlarındaki rakamların toplamını bulunuz. 1 basamaklı ondalık gösterimler elde ediniz.

• 23, 684 • 1–2–3

• 5, 002
• 6–8–7
• 73, 248

• 125, 075 • 9–0–3

• 9,248
• 5 – 0 – 1 – 3
• 24, 069

• 18, 569 8. Aşağıda verilen para miktarlarını lira ve kuruş


olarak yazınız.
• 21, 987
• 4, 25 TL = ......... TL ......... Kr
5. Aşağıda verilen ondalık gösterimlerin tam kısım-
larındaki rakamların toplamını bulunuz. • 12, 03 TL = ......... TL ......... Kr

• 23, 684 • 6, 10 TL = ......... TL ......... Kr


Akıllı Matematik Atölyem

• 5, 002 • 8, 2 TL = ......... TL ......... Kr

• 73, 248 • 12, 55 TL = ......... TL ......... Kr

• 125, 075
9. Aşağıda çözümlenen ondalık gösterimleri bulu-
• 9,248 nuz.

• 18, 569 • 4 + 0,3 + 0,05 + 0,007 =

• 24, 069 • 10 + 5 + 0,2 + 0,008 =

• 21, 987 • 600 + 10 + 7 + 0,04 =

6. Aşağıda verilen ondalık gösterimlerin basamak- • 20 + 4 + 7 + 8 =


10 100
larındaki rakamların sayı ve basamak değerleri
toplamını bulunuz.
Sayı Değerleri Basamak Değerleri • 5 + 8 + 9 =
10 100 1000
Toplamı Toplamı

• 23, 156 10. Aşağıda verilen ondalık gösterimleri çözümleyi-


niz.
• 65, 003

• 8,4 =
• 10, 075

• 7,25 =
• 25, 819

• 16,076 =
• 163, 21

154 Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı


Konu Değerlendirme Testi - 23

1. “5,005” ondalık gösteriminin okunuşu aşağıda- 6.


kilerden hangisidir? 2 41 = a, bcd
1000
A) Beş tam onda beş
B) Beş tam yüzde beş Yukarıda bir kesrin ondalık gösterimi verilmiş-
C) Beş tam binde beş tir.
D) Beş tam yüzde elli Buna göre, “a + b + c + d” toplamı kaçtır?
A) 2041 B) 1000 C) 147 D) 7

2. Okunuşu “iki tam yüzde iki” olan ondalık gös-


terim aşağıdakilerden hangisidir?
A) 2,2 B) 2,02 C) 2,002 D) 0,2
7. Yanda verilen şekil; eş kare-
lerle oluşmuştur.
Buna göre, boyalı kısma kar-
şılık gelen ondalık gösterim
aşağıdakilerden hangisidir?

3. Aşağıdaki eşitliklerden hangisi yanlıştır? A) 0,4 B) 0,5 C) 0,44 D) 0,55


Akıllı Matematik Atölyem

A) 4 5 = 4,05 B) 3 12 = 3,012
100 1000

C) 8,08 = 88 D) 0,4 = 4
100 10

8. 9 kesrinin ondalık gösterimi aşağıdakilerden


5
4. 1 3 kesrinin ondalık gösterimi aşağıdakiler- hangisidir?
4
A) 1,8 B) 1,5 C) 0,8 D) 0,5
den hangisidir?
A) 1,75 B) 1,5 C) 1,3 D) 1,2

5. 6, 7, 8, 0 9.
3 4
Yukarıdaki rakamları birer kez kullanarak Yukarıda verilen sayı doğrusunda 3 ile 4 arası
oluşturulan ondalık gösterimlerden hangisi- 10 eşit parçaya bölünmüştür.
nin ondalık kısmı 3 basamaklıdır? Buna göre, okla gösterilen kesirin ondalık gös-
A) 0,678 B) 60,78 terimi aşağıdakilerden hangisidir?
C) 607,8 D) 706,8 A) 4,8 B) 3,8 C) 3,2 D) 2,2

Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı 155


10. Okunuşu “yirmi bir tam binde üç yüz kırk beş” 15. Aşağıdaki ondalık gösterimlerden hangisinde
olan ondalık gösterimin yüzde birler basama- ondalık kısımdaki rakamların sayı değerleri
ğında hangi rakam vardır? toplamı 15’tir?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 A) 41,77 B) 87,98
C) 65,691 D) 20,843

11. Aşağıda verilen ondalık gösterimin hangisinde 16. Aşağıda verilen ondalık gösterimlerin hangi-
2’nin basamak değeri 0,002 dir? sinde yüzde birler basamağında 6 rakamı var-
A) 2014,5 B) 8,216 dır?
C) 7,52 D) 0,152 A) 641,2 B) 2,64
C) 0,06 D) 0,506

12. Aşağıda verilen ondalık gösterimlerden hangi-


sinde 5’in basamak değeri farklıdır? 17. “48, 073” ondalık gösterimi için aşağıdakiler-
Akıllı Matematik Atölyem

A) 0,651 B) 0,25 den hangisi yanlıştır?


C) 0,005 D) 0,05 A) Onda birler basamağında 0 rakamı vardır.
B) Binde birler basamağında 3 rakamı vardır.
C) 7’nin basamak değeri 0,7’dir.
D) 4’ün sayı değeri 4’tür.

13. “485, 671” ondalık gösterimindeki onda birler


basamağındaki rakamın basamak değeri kaç-
tır?
A) 80 B) 6 C) 0,6 D) 0,07 18. “548,073” ondalık gösteriminin çözümlenişi
aşağıdakilerden hangisidir?
A) 500 + 40 + 8 + 0,7 + 0,03
B) 500 + 40 + 8 + 0,07 + 0,003
C) 500 + 40 + 0,8 + 0,07 + 0,003
D) 500 + 40 + 8 + 0,7 + 0,003

14. Aşağıda verilen ondalık gösterimlerde belirtilen


rakamların basamak değerleri verilmiştir.
Buna göre, aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A) 7,481 0,08
B) 21, 21 0,1
19. “70 + 5 + 0,6 + 0,008” şeklinde çözümlenen
C) 0,256 0,2
ondalık gösterim aşağıdakilerden hangisidir?
D) 0, 085 0,005 A) 75,608 B) 756,008
C) 75,68 D) 756,068

156 Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı


ATÖLYE BİLGİSİ Ondalık Kesirleri Karşılaştırma
• Ondalık kesirlerde sıralama yapar- • Ondalık kesirlerde en sağa istediğimiz
ken önce tam kısımlara bakılır. Tam kadar 0 rakamı eklenebilir.
kısmı büyük olan ondalık kesir diğe- 4,5 = 4,50 = 4,500 = 4,50000...
rinden büyüktür. Tam kısımlar eşitse • Ondalık kesirleri sıralarken virgülden
bir sağdaki onda birler basamağına sonraki kısımların basamak sayılarını
bakılır. Onda birler basamağı büyük en sağa 0 ekleyerek eşitleyebiliriz.
olan büyüktür. Bu da eşitse hemen
Örnek: • 4,400
bir sağdaki yüzde birler basamağına 4,444 > 4,44 > 4,4
4,440
bakılır. Yüzde birler basamağı büyük 4,444
olan büyüktür. Bu da eşit ise hemen
bir sağdakine bakılır. Sıralamada izle- • 5,2
6,3 7,04 > 6,3 > 5,2
necek yol bu şekilde devam eder. 7,04

1. Aşağıda verilen ondalık kesirleri karşılaştırırken 2. Aşağıda verilen ondalık kesirleri küçükten büyü-
kullanılacak sembolleri belirleyiniz. (>, <, =) ğe doğru sıralayınız.

• 4,3 ........ 6,3 • 7,02 ........ 4,02 • a = 2,3


b = 1,31
• 1,1 ........ 1,11 • 5,3 ........ 5,34 c = 4,414

• 9,7 ........ 10,3 • 15,23 ........ 15,231


• a = 7,18
• 4,4 ........ 4,3 • 7,412 ........ 7,402 b = 7,1
c = 7,001
• 10,8 ........ 9,8 • 23,482 ........ 23,4

• 6,5 ........ 6,41 • 10,881 ........ 10,9 • a = 3,3


b = 3,333
c = 3,03
Akıllı Matematik Atölyem

• 7,2 ........ 7,16 • 0,004 ........ 0,003

• 0,015 ........ 0,150 • 2,5 ........ 2,61


• a = 2,004
• 24,78 ........ 20,9 • 15,5 ........ 16,2 b = 2,04
c = 2,4
• 8,4 ........ 8,40 • 12 ........ 11,9

• 20,02 ........ 2,02 • 6,414 ........ 3,414 • a = 8,15


b = 8,6
• 6,003 ........ 6,3 • 7,2 ........ 7,02 c = 8,723

• 8,1 ........ 8,03 • 4,3 ........ 4,30


• a = 9,8
• 0,001 ........ 0,1 • 12,1 ........ 12,01 b = 9,79
c = 8,9
• 6,71 ........ 6,1 • 9,8 ........ 9,83

• 10,7 ........ 10,69 • 0,25 ........ 0,251 • a = 5,3


b = 6,2
c = 4,13

Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı 157


3. Aşağıdaki tabloda verilen rakamları birer kez 6. Aşağıda verilen karşılaştırmaların doğru olması
kullanarak belirtilen özelliklere uygun ondalık için harflerin alabileceği değerleri bulunuz.
kesirleri bulunuz.
• 4,a4 > 4,54 a=
• Tam Kısmı
Rakamlar En Büyük En Küçük 2 Basamaklı • b,6 < 5,4 b=
En Büyük
• 48,125 < 48,1c6 c=
5,6,7

• 6,82 < 6,9d d=


2,0,3,1

• 5,264 < 5,2e4 e=


7,2,5

• 6,f1 < 6,5 f=


0,2,5,6

• 1h,4 < 16,41 h=


1,2,3,4

7. Aşağıda verilen sayı doğrularındaki ondalık ke-


6,1,5,3
sirlerin arasında bulunan ondalık kesirleri “3”
ile belirleyiniz.

4. Aşağıda verilen rakamları birer kez kullanarak •


5’ten büyük en küçük ondalık kesirleri bulunuz. 0,4 0,6
Akıllı Matematik Atölyem

• 6,5,4,3 0,5 0,41 0,39 0,716

• 7,2,0,5

• 5,0,3 1,2 1,3

• 7,3,6 1,42 1,28 1,216 1,29

• 9,6,4

2,43 2,44
5. Aşağıda verilen karşılaştırmalarda harflerin ala-
bileceği doğal sayıları bulunuz. 2,435 2,431 2,411 2,5

• 0,5 < A < 4,3 A=


8. Aşağıda verilen ondalık kesirlerden büyük ve
• 7,2 < B < 10,341 B= küçük olan doğal sayıları bulunuz.

• 10,1 < C < 15,1 C= • ...... < 4,53 < ...... • ...... < 2,1 < ......

• 21,08 < D < 23,1 D= • ...... < 9,148 < ...... • ...... < 0,3 < ......

• 4,004 < E < 8,3 E= • ...... < 6,84 < ...... • ...... < 5,26 < ......

• 9,5 < F < 13,211 F= • ...... < 3,148 < ...... • ...... < 2,11 < ......

158 Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı


Konu Değerlendirme Testi - 24

1. Aşağıdaki ondalık kesirlerden hangisi en bü- 6. 43,075 ile 47,2 ondalık kesirleri arasında kaç
yüktür? tane doğal sayı vardır?
A) 5,03 B) 4,03 C) 6,3 D) 6,29 A) 4 B) 3 C) 2 D) 1

7. 6,4,0,5

Yukarıda verilen rakamları birer kez kullana-


2. Aşağıdaki ondalık kesirlerden hangisi 4,5’ten rak oluşturulan en küçük ondalık kesir aşağı-
büyüktür? dakilerden hangisidir?
A) 4,49 B) 4,499 C) 4,48 D) 4,65 A) 0,645 B) 0,654
C) 0,546 D) 0,456

8. 5,7,4,3
Akıllı Matematik Atölyem

3. Aşağıda ondalık kesirlerden hangisi 10’dan Yukarıda verilen rakamları birer kez kullana-
küçüktür? rak oluşturulan 5’ten küçük en büyük ondalık
A) 10,23 B) 10,12 C) 10,01 D) 9,99 kesir aşağıdakilerden hangisidir?
A) 745,3 B) 74,35
C) 4,753 D) 3,754

9.
a = 5,02 b = 6,3 c = 3,418 d = 7,1
4. Aşağıda verilen karşılaştırmalardan hangisi
yanlıştır? Yukarıda verilen ondalık kesirlerin küçükten
A) 4,3 < 4,35 B) 6,4 > 6,239 büyüğe doğru sıralanışı aşağıdakilerden han-
C) 6,66 < 6,6 D) 7,03 > 7,003 gisidir?
A) d < b < a < c B) c < a < b < d
C) d < a < b < c D) c < b < a < d

10.
5. Aşağıdakilerden hangisi 24,03 ile 25,6 onda- 3,5 3,6
lık kesirleri arasında değildir? Aşağıdakilerden hangisi yukarıda sayı doğru-
A) 24,8 B) 24,961 C) 25,81 D) 25,4 sunda gösterilen ondalık kesirler arasındadır?
A) 3,41 B) 3,73 C) 3,581 D) 4,1

Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı 159


11. Ürün Fiyat Yanda fiyatları verilen 16.
4,41 < 4,a < 4,712
sebzelerin hangisi en
Patates ¨ 2,1
pahalıdır? Yukarıda verilen sıralamaya göre, a yerine ya-
¨
Domates zılabilecek rakamlar kaç tanedir?
4,49
Biber ¨5 A) 4 B) 3 C) 2 D) 1

Salatalık ¨ 3,5

A) Patates B) Domates
C) Biber D) Salatalık

17. “Otuz dört tam yüzde on üç” şeklinde okunuşu


verilen ondalık kesir, aşağıdaki ondalık kesir-
12. Ürün Fiyat Fatih, annesinin verdiği lerin hangisinden büyüktür?
4 TL 35 Kr ile market- A) 34,341 B) 39,4
Çikolata ¨ 4,41
ten yandaki ürünlerden C) 34,03 D) 34,3
Sakız ¨ 3,5 hangisini alamaz?
Şeker ¨ 4,36
Bisküvi ¨ 4,3

A) Çikolata – bisküvi
B) Şeker – sakız
C) Çikolata – şeker
Akıllı Matematik Atölyem

D) Sakız – bisküvi 18.


4 TL 3 Kr

Yukarıda verilen para miktarı aşağıdaki onda-


lık gösterimlerinin hangisinden küçüktür?
A) 4,3 B) 4,001 C) 4,01 D) 3,9

13.
4,865 < 4,8b5

Yukarıda verilen karşılaştırmaya göre, b raka-


mı aşağıdakilerden hangisi olamaz?
A) 5 B) 7 C) 8 D) 9

19. 5,03 5,300


5,3 5,30

Yukarıda verilen ondalık kesirlerden hangisi


14. 48,7 < A < 49,3 en küçüktür?
A) 5,03 B) 5,3 C) 5,30 D) 5,300
Yukarıda verilen sıralamaya göre A yerine aşa-
ğıdakilerden hangisi gelebilir?
A) 49,4 B) 49,92
C) 49,02 D) 50,1

20.
51,24 > A

15. Aşağıdaki ondalık kesirlerden hangisi 4,03’ten Yukarıda verilen karşılaştırmaya göre, A yeri-
büyük, 4,4’ten küçüktür? ne yazılabilecek en büyük doğal sayı kaçtır?
A) 4,5 B) 4,003 C)4,1 D) 4,41 A) 50 B) 51 C) 52 D) 53

160 Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı


ATÖLYE BİLGİSİ Ondalık Kesirlerle Toplama İşlemi
• İki veya daha fazla ondalık kesri toplarken;
1. Eksik basamaklara sıfır konulur.
2. Virgüller alt alta gelecek şekilde ondalık kesirler yazılır.
3. Doğal sayılarda yaptığımız gibi aynı basamaktaki sayılar toplanır.

Örnek: • 4,6 + 3,8 • 2,685 + 3,4 • 10 + 2,34


4,6 2 ,6 8 5 1 0 ,0 0
+ 3,8 + 3 ,4 0 0 + 2 ,3 4
8,4 6 ,0 8 5 1 2 ,3 4

1. Aşağıda verilen toplama işlemlerini yapınız. 2. Aşağıda verilen toplama işlemlerini yapınız.

• 4,8 • 2,1 6 • 6,5 + 2,4 • 7,8 + 1,03


+ 2,7 + 2,5 7

• 6,2 4 3 • 3,4 1
+ 8,1 6 4 + 6,5 9 1
• 8,12 + 9,003 • 2,01 + 80,4

• 7,9 1 • 6 1,2 4
+ 1 3,2 5 1 + 1 5,3
Akıllı Matematik Atölyem

• 41,2 + 5,039 • 9,03 + 2,11


• 8 0 0,2 • 4 8,0 0 3
+ 0,1 6 5 + 8,3

• 7 1,2 4 1 • 7
+ 1 6,4 8 + 2 ,1 8 9 • 15,3 + 9 • 7,43 + 9,199

• 9 5,2 6 • 4 9,9 9 9
+ 1 4,1 2 5 + 1,0 0 1

• 73,199 + 90 • 6,9 + 12,999

• 5,1 2 3 • 9 ,8 4
+ 1 6,4 1 + 2

Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı 161


3. Aşağıda verilen toplama işlemlerini yapınız. 4. Aşağıda verilen soruları cevaplayınız.

• 2,3 + 3,45 + 4,1 • 7,8 + 4,003 + 8 • 2,43’ün 5,184 fazlası kaçtır?

• 0,009’un 4,81 fazlası kaçtır?

• 7,4 + 2,41 + 12 • 6,99 + 8,01 + 7

• 12,368’in 161,4 fazlası kaçtır?

• 12,003 + 7,01 + 8,3 • 0,3 + 1,23 + 5,61


Akıllı Matematik Atölyem

• 23,4’ün 28,569 fazlası kaçtır?

5. Aşağıda verilen toplama işlemlerinde basamak-


lardaki harflere karşılık gelen rakamları bulu-
nuz.
• a,5 • 2,4 c
• 0,4 + 0,004 + 0,04 • 1,2 + 7,41 + 0,199 + 3,0 4 + 5,1 2 3
3,5 b 7,d 0 3
a= c=
b= d=

• 9,e 8 1 • 0,0 k
+1 6,2 3 + 0 , m0 7
2 f ,1 1 1 0,0 4 7
e= k=
• 10 + 5,2 + 7,88 • 9,3 + 4,88 + 1,966 f= m=

• 6,1 9 • 6 5, 1 r 4
+1 7,8 1 n + s,5 8 1
p 4,0 0 9 6 9, 7 7 5
n= s=
p= r=

162 Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı


ATÖLYE BİLGİSİ Ondalık Kesirlerle Çıkarma İşlemi
• İki ondalık kesir çıkarılırken;
1. Eksik basamaklara sıfır konulur.
2. Virgüller alt alta gelecek şekilde ondalık kesirler yazılır.
3.Doğal sayılarda yaptığımız gibi aynı basamaktaki sayılar çıkarılır.

Örnek: • 6,9 – 3,8 • 5,23 – 3,056 • 21 – 2,48 • 6,9 – 4


6,9 5 ,2 3 0 2 1 ,0 0 6,9
– 3,8 – 3 ,0 5 6 – 2 ,4 8 – 4,0
3,1 2 ,1 7 4 1 8 ,5 2 2,9

1. Aşağıda verilen çıkarma işlemlerini yapınız. 2. Aşağıda verilen çıkarma işlemlerini yapınız.

• 1 2,4 • 7 3,4 8 • 9,5 – 2,4 • 7,41 – 2,5


– 8,9 – 4,1 9

• 1 6,4 8 1 • 5,4 • 19,81 – 5,1 • 25,9 – 16,481


– 3,5 9 6 – 2,4 3

• 7 5,4 • 2 1 , 6 7 3 • 5,41 – 3,199 • 9,23 – 0,4


Akıllı Matematik Atölyem

– 4 8,5 6 1 – 9,3

• 9,5 5 • 4 1 • 16,4 – 12 • 19 – 10,89


– 8,0 0 5 – 5,6 9

• 7 8,4 9 1 • 1 8 , 4 • 30 – 0,04 • 0,4 – 0,004


– 9 – 2,5 0 9

• 6,4 • 7,2 1 • 6,48 – 5 • 23,1 – 16


– 2,1 8 – 6,1 9 8

Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı 163


3. Aşağıda verilen soruları cevaplayınız. 5. Aşağıda verilen işlemleri yapınız.

• 2,5’in 0,481 eksiği kaçtır? • (12,4 + 3,81) – 6,9 = ?

• 6,94’ün 2,5 eksiği kaçtır? • (4,9 – 2,41) + 5,189 = ?

• 12,491’ün 12 eksiği kaçtır? Akıllı Matematik Atölyem • (7,04 + 3,49) – 8 = ?

• 30’un 4,98’in eksiği kaçtır? • (12 – 5,73) + 4,195 = ?

4. Aşağıda verilen çıkarma işlemlerindeki harflere • (5 + 2,99) – 3,185 = ?


karşılık gelen ondalık kesirleri bulunuz.

• 48,4 – A = 21,56 • 73,51 – B = 6,96

6. Aşağıda verilen çıkarma işlemlerinde basamak-


lardaki harflere karşılık gelen rakamları bulu-
nuz.
• 9,005 – C = 6,7 • 16,512 – D = 13,1
• 9,6 a 4 • 1 2, c 5
– b,4 1 – 3, 2 1 9
7,2 7 4 9, 2 3 1

a= c=
• E – 6,81 = 4,919 • F – 12,4 = 20 b=

• e ,4 • 7, 5 6
– 3,2 f 1 – 0, h
2,1 4 9 k, 6 6
e= h=
f= k=

164 Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı


ATÖLYE BİLGİSİ Ondalık Kesirlerle Toplama ve Çıkarma İşlemi Problemleri
• Ondalık kesirlerle toplama ve çıkarma işlemi problemleri çözerken; problemi iyi anlayıp,
hangi işlemleri yapacağımıza karar vermeliyiz.
• Ondalık kesirlerle toplama ve çıkarma işlemlerini dikkat etmeliyiz.

1. Ramazan Amca’nın maaşı 941,49 TL’dir. Rama- 4. Ürün Fiyat Onur, bir mağazadan
zan Amca’nın maaşına yeni yılda 59,61 TL zam yanda fiyatları verilen
Gömlek ¨ 61,99
yapıldı. ürünleri aldığında kaç
Kravat ¨ 24,5
Buna göre, Ramazan Amca’nın zamlı maaşı kaç TL öder?
TL’dir? Pantolon ¨ 102

2. Yusuf 28,41 kg ağırlığında, Ali Kerem ise 5. Bir çıkarma işleminde fark 4,813, çıkan 5,4’tür.
11,219 kg ağırlığındadır. Buna göre, eksilen sayı kaçtır?
Buna göre, Yusuf ile Ali Kerim’in ağırlıkları topla-
Akıllı Matematik Atölyem

mı kaçtır?

6. Ürün Fiyat Sibel, bir mağazadan


Ceket ¨ 241,2 yanda fiyatları verilen
3. Feyza’nın 6,23 m uzunluğunda ipi vardır. Em- ürünleri aldığında ce-
Şal ¨ 29,9
re’nin ise Feyza’dan 4,109 m fazla ipi vardır. binde 48,25 TL’si kalı-
Buna göre, Feyza ile Emre iplerini birleştirirse Saat ¨ 120 yor.
ipin uzunluğu kaç metre olur?
Buna göre, Sibel’in başlangıçta kaç TL’si vardır?

Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı 165


7. 3,5 cm Yanda verilen dikdört- 11. Bir manavdan 3,5 kg elma, 2,18 kg portakal
gen çevresi kaç santi- ve bir miktar da patates alan Harun’un aldığı
metredir? ürünlerin toplamı 8 kg’dır.
6,125 cm Buna göre, Harun kaç kilogram patates almış-
tır?

8. Ürün Fiyat Fatih, bir marketten


Çikolata ¨ 4,81 yanda fiyatları verilen
ürünlerden birer tane 12. Bir toplama işleminde toplam 48,231 ve topla-
Şeker ¨ 5,5
alıyor. nan sayılardan biri 2,4 olduğuna göre, toplanan
Sakız ¨ 3,09 diğer sayısı kaçtır?

Fatih, kasadaki görevliye 20 TL verdiğine göre,


kaç TL para üstü alır?
Akıllı Matematik Atölyem

13. Ürün Fiyat Aldığı miktar


Muz ¨ 4,81 2 kg
Kivi ¨ 8,5 1 kg
9. Nazife’nin 4,48 TL parası vardır. Zeynep’in pa-
rası ise Nazife’nin parasından 15,52 TL fazladır. Portakal ¨ 1,28 2 kg
Süleyman’ın parası ise Zeynep’in parasından
8,43 TL eksiktir. Yılmaz, bir manavdan 1’er kilogramlarının fiyat-
Buna göre, Süleyman’ın parası kaç TL’dir? ları verilen yukarıdaki ürünlerden kaçar kg aldığı
tabloda gösterilmiştir.
Buna göre, Yılmaz aldığı bu ürünlerin kaşılığında
kaç TL öder?

14. Etiket Fiyatı İndirimli Fiyat


¨ 123,4 ¨ 99,99
10. Serpil, 2,5 L nar suyunun önce 1,2 L’si sonra da
1,043 L’sini içiyor. Naime Hanım, bir mağazadaki yıl sonu indirim
Buna göre, kaç L nar suyu kalmıştır? kampanyasından bir kazak almıştır.
Buna göre, kazakta uygulanan indirim miktarı
kaç TL’dir?

166 Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı


Konu Değerlendirme Testi - 25

1. 6.
28,4 + 103,241 (48,7 + 107,18) – 50,2

Yukarıda verilen toplama işlemin sonucu kaç- Yukarıda verilen işlemin sonucu kaçtır?
tır? A) 105,68 B) 104,68
A) 131,641 B) 121,501 C) 100,78 D) 99
C) 31,641 D) 13,501

2.
14,2 – 5,291
7. Yanda verilen çıkarma işle-
Yukarıda verilen çıkarma işleminin sonucu . . . . . minde eksilen sayı aşağıda-
kaçtır? – 2,4 1 kilerden hangisidir?
1 3,1 9 8
A) 9,909 B) 8,909
C) 9 D) 7,2
A) 10,788 B) 11,788
C) 15,608 D) 15,618
Akıllı Matematik Atölyem

3. Aşağıda verilen işlemlerden hangisi yanlıştır?


A) 12,4 + 8 = 20,4
B) 9,81 + 12 = 21,81
C) 9 – 4,384 = 5,384
D) 16,3 – 8 = 8,3
8. Yanda verilen toplama işle-
4 8,2 5 mine göre, “a + b + c + d”
+ a,b c d toplamı kaçtır?
5 3,4 4 6

4. Yanda verilen ondalık kesirle- A) 20 B) 21 C)22 D) 23


8,23
rin en büyüğü ile en küçüğü-
5,09 nün farkı kaçtır?
8,3
5,009

A) 3,14 B) 3,21
C) 3,221 D) 3,291

9. 5,4,3

Yukarıda verilen rakamları birer kez kullana-


5. 23,4 ondalık kesri ile aşağıdakilerden hangisi- rak yazılan tam kısmı 2 basamaklı en büyük
ni toplarsak 30 sayısı elde edilir? ve en küçük ondalık kesrin toplamı kaçtır?
A) 8,6 B) 7,6 C)6,6 D) 5,6 A) 88 B) 88,4 C)88,7 D)88,8

Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı 167


10. 7,21 12,4 14. Melih Bey, yılbaşın-
Miktar da zam ve ikramiye
+ Zam ¨ 73,5 alacaktır.
İkramiye ¨ 125,96
9,243
Melih Bey’in maaşı 1200 TL olduğuna göre,

Melih Bey yılbaşında iş yerinden ne kadar para
almıştır?
?
A) 1400 B) 1399,46
C) 1389,5 D) 1300
Yukarıda verilen şemadaki işlemlere göre, ? ile
gösterilen ondalık kesir aşağıdakilerden han-
gisidir?
A) 12 B) 11,47 C) 10,367 D) 10,3

15. Renk Uzunluk Aldığı Adet


4,25 m 1

11. + 9 14 3,073 m 1

2,4 11,4 16,04 0,9 m 2


8,19 17,19 22,19
Ayşe, yukarıda renkleri ve uzunlukları verilen
Akıllı Matematik Atölyem

Yukarıda verilen toplama işlemi tablosuna göre, kurdelaları alarak uç uca ekliyor.
hangi renkteki sonuç yanlış bulunmuştur? Buna göre, kaç m uzunluğunda kurdela olur?
A) 9,123 B) 9,13 C) 10,01 D) 11
A) B)

C) D)

16. Zeliha Hanım, Zerrin Hanımdan 0,23 m kısa,


Emel Hanımdan 0,4 m uzundur.
12. Zeliha Hanım 1,56 m boyunda olduğuna göre,
A – 2,3 = 4 B + 9,17 = 11
Zerrin Hanım ile Emel Hanım’ın boylarının
uzunlukları toplamı kaç metredir?
Yukarıda verilen işlemlere göre, “A + B” toplamı A) 2,16 B) 2,56 C) 2,95 D) 3
kaçtır?
A) 8,13 B) 13,8
C) 15 D) 21,87

17. Bir terzi 56 m kumaşın önce 21,4 m’sini, sonra


23,148 m’sini kullanmıştır.
13. Bir mağazadan gömlek alan Esra, kasiyere Buna göre, terzinin kalan kumaş miktarı kaç
100 TL verdiğinde 12,5 TL para üstü almıştır. metredir?
Buna göre, gömleğin fiyatı kaç TL’dir? A) 11,452 B) 12,452
A) 97,5 B) 89 C) 87,5 D) 87 C) 13,452 D) 13,552

168 Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı


ATÖLYE BİLGİSİ Yüzde Kavramı
• Bir bütünün 100 eş parçasından biri veya bir kaçını gösteren sayıya o çokluğun yüzdesi
denir.
• Yüzde kısaca % sembolü ile gösterilir ve yüzde diye okunur.
• Paydası genişletiliğinde veya sadeleştirildiğinde 100 olabilen kesirler yüzde sembolü ile
gösterilebilir.

Örnek: • 4 = % 4 •
8 = 40 = % 40
• 0,50 =
50 = % 50
• 1
2 = 102 = % 102 101 = % 101

100 20 100 100 100 100 100
(5)

• Yüzde sembolü ile verilen sayılar karşılaştırılırken değerce büyük olan sayı diğerlerinden daha büyük-
tür.
Örnek: • % 5 > % 3 > % 2

1. Aşağıda verilen kesirleri % sembolü ile ifade edi- 3. Aşağıda verilen ondalık kesirleri yüzde sembolü
niz. ile ifade ediniz.

• 41 = • 25 = • 12 = • 0,25 = • 0,63 =
100 100 100

• 0,4 = • 0,7 =
• 15 = • 38 = • 58 =
100 100 100
• 1,21= • 2,18 =

• 61 = • 99 = • 66 =
100 100 100 • 1,2 = • 1,5 =
Akıllı Matematik Atölyem

• 413 = • 108 = • 212 = • 0,250 = • 0,200 =


100 100 100

4. Aşağıda % sembolü ile verilen sayıları ondalık


• 4 1 = • 2 10 = • 7 9 = gösterim olarak yazınız.
100 100 100
• % 12 = • % 18 =

2. Aşağıda % sembolü ile verilen sayıları kesir çiz-


gisi ile ifade ediniz. • % 29 = • % 101 =

• % 18 = • % 20 = • % 96 =
• % 55 = • % 79 =

• % 55 = • % 100 = • % 52 = • % 5 = • % 60 =

• % 1 = • % 160 =
• % 125 = • % 25 = • % 150 =

Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı 169


5. Aşağıda verilen kesirleri % sembolü ile ifade edi- 7. Aşağıdakileri büyükten küçüğe doğru sıralayı-
niz. nız.

• 3 = • 2 = • % 12 – % 4 – % 5
4 5

• 5 = • 1 1 = • % 10 – % 8 – %12 – % 19
20 25

• 12 = • 2 3 = • % 40 – % 60 – % 30 – % 50
15 50

• 9 = • 9 = • % 75 – % 70 – % 90 – % 100
10 12

6. Aşağıda modellenen kesirleri % sembolü ile ifade • % 65 – % 52 – % 90 – % 125


ediniz.

• •
Akıllı Matematik Atölyem

8. Aşağıda verilen ifadeleri karşılaştırınız. (<, >)

• % 35 ....... % 40 • % 10 ....... % 15

• % 55 ....... % 25 • % 28 ....... % 2

• • • % 110 ....... % 10 • % 55 ....... % 65

• % 90 ....... % 3 • % 200 ....... 3


4

• % 5 ....... 2 • % 7 ....... % 70
5

• • • % 12 ....... 0,13 • % 61 ....... 0,6

• 0,02 ....... % 1 • % 5 ....... 1,25

• 2,25 ....... % 3 • % 5 ....... 0,7

170 Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı


ATÖLYE BİLGİSİ Bir Çokluğun Yüzdesini Bulma
• Bir çokluğun belli bir yüzdesini bulurken, kesirlerdeki bütünden parçaya konusundan
yararlanabiliriz.
• Bütünden parçayadaki gibi % sembolü ile verilen sayı, kesir olarak yazılıp, çokluk 100’e
bölünür ve sonuç pay ile çarpılır.
• Çokluğun 100’e tam bölünmediği durumlarda önce pay ile çarpılıp, sonra sonuç 100’e
bölünür.

Örnek: • 600’ün % 40’ı • 30’un % 30’u

100’ün 40 600 : 100 = 6 30’un 30 30 x 30 = 900


100 100
6 x 40 = 240 900 : 100 = 9

1. Aşağıda verilen sayıların istenilen yüzdeleri ka- 2. Aşağıda verilen sayıların istenilen yüzdeleri ka-
darını bulunuz. darını bulunuz.

• 300’ün % 40’ı = • 50’nin % 40’ı =

• 600’ün % 25’i = • 70’in % 30’u =


Akıllı Matematik Atölyem

• 1000’in % 53’ü = • 850’nin % 20’si =

• 1500’ün % 48’i = • 450’nin % 24’ü =

• 6000’in % 69’u = • 325’in % 44’ü =

Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı 171


3. Aşağıda verilen soruları cevaplayınız. 4. Aşağıda verilen soruları cevaplayınız.

• 600’ün % 20 fazlası kaçtır? • 40’ın % 10 fazlasının 15 eksiği kaçtır?

• 500’ün % 40 fazlası kaçtır? • 100’ün % 25 fazlasının 80 eksiği kaçtır?

• 1400’ün % 22 fazlası kaçtır? • 300’ün % 40 fazlasının yarısı eksiği kaçtır?


Akıllı Matematik Atölyem

• 80’nin % 60 fazlası kaçtır? • 70’in % 60 eksiğinin 40 fazlası kaçtır?

• 700’ün % 20 eksiğinin 100 fazlası kaçtır?


• 800’ün % 70 eksiği kaçtır?

• 250’nin % 40 eksiği kaçtır? • 80’in % 30 eksiğinin 20 fazlası kaçtır?

172 Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı


ATÖLYE BİLGİSİ Yüzde Problemleri
• Problem iyi okunduktan sonra hangi işlemlerin yapılacağı belirlenir.
• % sembolü ile yapılan işlemlere dikkat edilir.
• “% kaçtır?” diye sorularda sonuç kesir olarak yazılıp yüzdeye çevrilir.

Örnek: • 10 penaltıdan 4’ünü gole çeviren bir futbolcunun başarı yüzdesi kaçtır?

4 = 40 = % 40
10 100
(10)

1. Bir kolideki 20 bardaktan 8 tanesi kırılmıştır. 5. Nihat, 360 TL parasının 90 TL’sini harcamıştır.
Buna göre, bardakların % kaçı kırılmıştır? Buna göre, Nihat parasının % kaçını harcamış-
tır?

2. Yusuf, 25 sorudan 18’ini çözebilmiştir. 6. Emre, 75 kg çileğin 15 kg’ını satmıştır.


Buna göre, Yusuf soruların % kaçını çözmüştür? Buna göre Emre, çileklerin % kaçını satmıştır?
Akıllı Matematik Atölyem

3. Bir sepette 50 tane meyve vardır. Bu meyvelerin 7. Bir cep telefonu 50 TL kârla 100 TL’ye satılıyor.
12 tanesi elma, geriye kalanları ise portakaldır. Buna göre, cep telefonu % kaç kârla satılmıştır?
Buna göre, sepetteki meyvelerin % kaçı porta-
kaldır?

4. Bir kalem kutusunda 3 mavi, 5 kırmızı ve 2 sarı 8. Etiket fiyatı 20 TL olan kalem indirimle 16 TL’ye
kalem vardır. satılmıştır.
Buna göre, kalemlerin % kaçı mavi değildir? Buna göre, yapılan indirim % kaçtır?

Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı 173


9. Bir okuldaki öğrencilerin 4 ’ü erkektir. 14. Fatih, 160 TL’ye aldığı cep telefonunu, 200 TL’ye
5 satmıştır.
Buna göre, öğrencilerin % kaçı kızdır? Buna göre, Fatih bu satıştan % kaç kâr elde et-
miştir?

10. Süleyman, 240 kasanın 120 tanesini taşımıştır.


Buna göre, Süleyman kasaların % kaçını taşı-
mıştır?
15. 180 km uzunluğundaki bir yolun % 40’ı asfalt-
lanmıştır.
Buna göre, yolun kaç km’si daha asfaltlanırsa
yolun yarısı asfaltlanmış olur?

11. 1000 TL maaş alan Hakkı Bey, yılbaşında %25


zam alacaktır.
Akıllı Matematik Atölyem

Buna göre, Hakkı Bey’in zamlı maaşı kaç TL’dir?

16. Azra, yeni aldığı 120 sayfalık kitabın % 60’ını


hafta sonu okumuştur.
Azra, cumartesi günü kitaptan 40 sayfa okudu-
12. Etiket fiyatı 75 TL olan bir gömlek yıl sonu % 40 ğuna göre, pazar günü kaç sayfa okumuştur?
indirimle kaç liraya satılır?

13. 800 öğrencinin bulunduğu bir okuldaki öğrenci- 17. 1600 TL maaş alan Kadir, maaşının % 50’sini
lerin % 30’u geziye katılmamıştır. evin giderlerine, % 30’unu kiraya ayırmıştır.
Buna göre, geziye katılan öğrenci sayısı kaçtır? Buna göre, Kadir’in maaşından kaç TL kalmış-
tır?

174 Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı


Konu Değerlendirme Testi - 26

1. Aşağıda verilen eşitliklerden hangisi yanlıştır? 6. Aşağıdakilerden hangisi % 63’ten büyüktür?


A) % 48 B) % 60 C)% 62 D) % 65
A) 20 = % 20 B) 65 = % 65
100 100

C) 1 25 = % 25 D) 2 10 = % 210
100 100

2. 7 kesrinin % sembolü ile gösterilişi aşağıda-


7. Aşağıdakilerden hangisi % 30’tan küçüktür?
25
A) 3 B) 0,8 C)%0,03 D) 1
kilerden hangisidir? 4 2
A) % 35 B) % 30 C) % 28 D) % 20

3. Aşağıda verilen eşitliklerden hangisi doğru-


dur?
I. 0,3 = % 3 II. 0,45 = % 45 8. Aşağıda verilen sıralamalardan hangisi doğru-
Akıllı Matematik Atölyem

III. 0,12 = % 12 IV. 1,2 = % 120 dur?


A) I – II B) II – III A) % 41 < % 51 < % 35
C) II – III – IV D) I – II – III – IV B) % 12 < % 13 < % 100
C) % 9 < % 8 < % 10
D) % 14 < % 10 < % 8

4. % 40 gösterimi aşağıdakilerden hangisine eşit


değildir?

A) 40 B) 0,4 C) 2 D) 4
100 5 100
9. 5000 TL’nin %45’i kaç TL’dir?
A) 2250 B) 2300 C)2350 D) 2400

5. Yanda modellenen kesir


aşağıdakilerden hangisine
eşit değildir?

A) 1 B) 0,05 C) % 50 D) 0,5
2 10. Aytaç, 160 TL parasının % 30’u ile kravat al-
mıştır.
Buna göre, kravatın fiyatı kaç liradır?
A) 38 B) 48 C)58 D) 68

Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı 175


11. Mustafa, 600 TL parasının % 65’i ile cep tele- 16. 800 TL’ye alınan bir telefon 1000 TL’ye satıl-
fonu almıştır. mıştır.
Buna göre, Mustafa’nın kalan parası kaç Buna göre, satıştaki kâr % kaçtır?
TL’dir? A) 20 B) 22 C)25 D) 26
A) 210 B) 250 C)290 D) 390

12. Bir sınıftaki öğrenci 1 ’i gözlüklüdür. 17. 300 TL’ye aldığı bilgisayarını % 40 zararla sa-
4
tan Erhan kaç TL zarar etmiştir?
Buna göre, öğrencilerin % kaçı gözlüklüdür? A) 280 B) 240 C)180 D) 120
A) 25 B) 30 C)50 D) 75

13. Çokgenlerle ilgili bir 18. Halil, 80 TL parasının %30’u ile terlik, 23 TL’si
Akıllı Matematik Atölyem

Çokgen Sayı
testteki soruların ka- ile de çorap almıştır.
Üçgen 8
çar tanesinin hangi Buna göre, Halil’in kaç TL’si kalmıştır?
Dörtgen 7 çokgenle ilgili oldu- A) 43 B) 33 C)23 D) 13
Beşgen 5 ğu tabloda verilmiş-
tir.
Buna göre, soruların % kaçı dörtgenlerle ilgili-
dir?
A) % 25 B) % 30 C)% 35 D) % 40

19. 400 km’lik yolun % 40’ını giden Aykut, kaç km


daha gitmeli ki yolun % 50’sini gitmiş olsun?
A) 40 B) 45 C)50 D) 55

14. Erdoğan, 75 sorunun 9 sorusunu yanlış yap-


mış ve hiç boş soru bırakmamıştır.
Buna göre, Erdoğan’ın başarı yüzdesi kaçtır?
A) 88 B) 75 C)60 D) 50

20. 1500 TL maaş alan


Gider %
Emrah’ın gider tab-
Mutfak 42
losu ve yüzdeleri
Kira 10 yanda verilmiştir.
15. 60 TL’ye aldığı bir elbiseyi % 15 kârla satan Kredi Kartı 28 Buna göre Emrah,
Hasan, elbiseyi kaç TL’ye satmıştır? Faturalar faturalar için kaç TL
A) 56 B) 65 C)69 D) 73 ayırmıştır?
A) 200 B) 250 C)300 D) 350

176 Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı


ATÖLYE BİLGİSİ Dörtgenler ve Özellikleri
Karşılıklı kenar çiftlerinden en az birine ait doğru
parçaları paraleldir.
Karşılıklı kenar çiftlerinin ikisini de oluşturan doğ-
ru parçaları paraleldir.
Karşılıklı kenar uzunlukları eşittir.

Bütün kenar uzunlukları eşittir.

Her açısı eşittir.

İki dar iki geniş açısı vardır.

Her açısı 90º’dir.

Köşegen uzunlukları eşittir.

1. Aşağıda verilen noktalı kağıda farklı boyutlarda 3. Aşağıda verilen noktalı kağıda farklı boyutlarda
3 tane dikdörtgen ve kare çiziniz. 3 tane eşkenar dörtgen çiziniz.

• •
Akıllı Matematik Atölyem

2. Aşağıda verilen noktalı kağıda farklı boyutlarda 4. Aşağıda verilen noktalı kağıda farklı boyutlarda
3 tane paralelkenar çiziniz. 3 tane yamuk çiziniz.

• •

Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı 177


5. Aşağıda noktalı kağıtta verilen dörtgenlerin is- 6. Aşağıda verilen özelliklere sahip dörtgenleri be-
mini belirleyiniz. lirleyiniz.

• • Bütün kenar uzunlukları eşit olan dörtgenler

• Köşegen uzunlukları eşit olan dörtgenler

• Karşılıklı kenarları paralel olan dörtgenler

• İç açıları toplamı 360° olan dörtgenler

• İç açıları 90’ar derece olan dörtgenler

• Karşılıklı açıları birbirine eşit olan dörtgenler

1cm
m
7. ? 11 c
Akıllı Matematik Atölyem

?
10 cm

?
16 cm ?

Yukarıda verilen şekil; dikdörtgen kare ve para-


lelkenarın birleşmesiyle oluşmuştur.
Buna göre, ? ile gösterilen kenar uzunluklarını
bulunuz.

8. ? ?
4 cm
m

?
5c

7c
m

? ? ?

10 cm ?

Yukarıda verilen şekil; eşkenar dörtgen, dikdört-


gen, kare ve paralelkenarın birleşmesiyle oluş-
muştur.
Buna göre, ? ile gösterilen kenar uzunluklarını
bulunuz.

178 Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı


Konu Değerlendirme Testi - 27

1. Aşağıdakilerden hangisi dörtgen değildir? 7. D C Yanda noktalı kağıtta


verilen dörtgen için aşa-
A) B) ğıdakilerden hangisi
doğrudur?

A B

C) D) A) Adı eşkenar dörtgendir.


B) |AC| = |BD|
C) [BC] // [AD]
D) [AC] kenardır.

2. Aşağıdakilerden hangisinin bütün açıları


90°’dir?
A) Paralelkenar B) Yamuk 8. Yanda izometrik kağıtta ve-
C) Kare D) Eşkenar dörtgen rilen dörtgen çeşidi aşağı-
dakilerden hangisidir?

3. Aşağıdakilerden hangisinin bütün kenarları


Akıllı Matematik Atölyem

birbirine eşittir? A) Kare B) Eşkenar dörtgen


A) Paralelkenar B) Yamuk C) Paralelkenar D) Yamuk
C) Eşkenar dörtgen D) Dikdörtgen

4. Aşağıdakilerden hangisinin köşegen uzunluk- 9. D E C Yanda verilen ABCD ya-


ları birbirine eşittir? muğunun köşegenlerin-
F
A) Paralelkenar B) Yamuk den biri aşağıdakilerden
C) Eşkenar dörtgen D) Dikdörtgen hangisidir?

A G B

A) [AF] B) [DG] C)[BD] D) [EG]

5. Aşağıdakilerden hangisinin 4 köşesi yoktur?


A) Kare B) Dikdörtgen
C) Yamuk D) Altıgen

10.

6. Aşağıdakilerden hangisi 4 kenarlıdır?


A) Üçgen B) Paralelkenar
C) Beşgen D) Altıgen Yukarıda kareli zeminde verilen şekilde aşağı-
daki dörtgenlerden hangisi kullanılmamıştır?
A) Kare B) Eşkenar dörtgen
C) Yamuk D) Paralelkenar

Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı 179


11. 15. D K L C
• Bütün kenarları aynı uzunluktadır.
• Köşegenleri aynı uzunluktadır. Yanda kareli zeminde
verilen ABCD dikdört-
Yukarıdaki özelliklere sahip dörtgen aşağıda- genini kullanarak aşa-
kilerden hangisidir? ğıdaki paralelkenarlar-
A) Eşkenar dörtgen B) Paralelkenar A F E B dan hangisi çizilemez?
C) Yamuk D) Kare
A) AFLK B) FECL
C) AKLE D) BLKE

12. • Köşegen uzunlukları eşittir. 16. 6 cm 6 cm


• Bütün açıları 90° dir. Yanda kareli zeminde
• Karşılıklı kenar uzunlukları birbirine eşittir. çizilen dörtgenlere göre,
• 3 tane köşegeni vardır. “a + b” toplamı kaçtır?

2cm
• İç açıları toplamı 180° dir.
Yukarıda verilen özelliklerden kaç tanesi dik- a
dörtgen için doğrudur?
b 4 cm
A) 5 B) 4 C)3 D) 2
A) 12 B) 11 C)10 D) 9
Akıllı Matematik Atölyem

17.
13. N M

K L
Yukarıda noktalı kağıtta verilen noktalar bir-
leştirilirse hangi dörtgen çeşidi elde edilir?
A) Eşkenar dörtgen B) Paralelkenar Yukarıda noktalı kağıda aşağıdaki dörtgen çe-
C) Yamuk D) Kare şitlerinden hangisi çizilmemiştir?
A) Kare B) Dikdörtgen
C) Yamuk D) Eşkenar dörtgen

14. 18. Yanda izometrik kağı-


a
7 cm da çizilen çizgileri de-
c
8 cm

vam ettirerek eşkenar


b dörtgen elde edilecek-
10 cm 4 cm tir.
Yukarıda kareli zemine çizilen şekle göre, Buna göre, en az kaç
“a + b + c” toplamı kaçtır? birimlik çizgiye ihtiyaç
A) 16 B) 15 C)14 D) 13 vardır?
A) 8 B) 7 C)6 D) 5

180 Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı


ATÖLYE BİLGİSİ Üçgenler ve Dörtgenlerde Açı Problemleri
• Dörtgenlerin iç açıları toplamı 360° dir.
• Üçgenlerin iç açıları toplamı 180° dir.

60° 120° 130°


120° 60°
120° 120° 60° 50°
60° 120°
45 60°

100°
60°
°

40° 40° 45° 60° 60°

1. Aşağıda verilen üçgenlerde ? ile gösterilen açıla- 2. Aşağıda verilen paralelkenarlarda ve eşkenar
rın ölçülerini bulunuz. dörtgenlerde verilmeyen açıların ölçülerini bulu-
• A nuz.
• D C
78°

63° ? 77°
B C A B
• A • D C
92° 126°

? 59°
B C A B
• A • C
?
Akıllı Matematik Atölyem

D B
58°
B C
66°
• A
A
?
3. Aşağıda verilen yamuklardaki verilmeyen açıla-
rın ölçülerini bulunuz.
45° ? • D C
B C
118°
• C
43°
29° A D
• D C
23° ?
102°
A B
• A 67°
A D
140° • D C
91°
? ?
B C 88°
A D

Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı 181


4. Aşağıda verilen dörtgenlerde ? ile gösterilen açı- 7. D E C Yanda verilen şekilde
ların ölçüsünü bulunuz. ABCD karedir.
?
• A Buna göre, ? ile göste-
rilen açının ölçüsü kaç

40°
?
D 100° 70° derecedir?
A B
121° 77°
A B

• D C 8. E D Yanda verilen şekilde


110° ? ? ABDE kare, BCD eşke-
C nar üçgendir.
72° Buna göre, m(EéDC)
60° B kaç derecedir?
A A B

• D C
141° 9. D Yanda verilen şekilde
? F C
ABCD dikdörtgen ve
Akıllı Matematik Atölyem

58° 66° EBFD paralelkenardır.


A B Buna göre, ? ile göste-
?
148° rilen açının ölçüsü kaç
A E B derecedir?

5. D C Yanda verilen şekilde


68° ABCD paralelkenardır.
52°
Buna göre, ? ile göste-
? rilen açının ölçüsü kaç 10. D C Yanda verilen şekilde
A E B derecedir? ? ABCD yamuk ve EBCD
27° paralelkenardır.
Buna göre, ? ile göste-
83° rilen açının ölçüsü kaç
A E B derecedir?
6. C Yanda verilen şekilde
ABCD eşkenar dörtgen-
dir.
Buna göre, ? ile göste-
D ? 140° B
rilen açının ölçüsü kaç 11. D C Yanda verilen ABCD ya-
28

derecedir? muğuna göre, “a – b”


°

121°
farkı kaçtır?
A
a b
A B

182 Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı


Konu Değerlendirme Testi - 28

1. A Yanda verilen ABC üçgeni- 6. D C Yanda verilen şekilde


ne göre, A açısının ölçüsü a 131° ABCD yamuktur.
kaç derecedir? Buna göre, “a – b” far-
66° kı kaç derecedir?
71° C 69° b
B A B
A) 53 B) 43 C)38 D) 33 A) 62 B) 63 C)64 D) 65

2. A Yanda verilen ABC ikizke-


nar dik üçgeninde;
|AB| = |BC|
Buna göre, C açısının ölçü-
sü kaç derecedir? 7. D Yanda verilen ABCD
B C 92° dörtgenine göre, ? ile
C
A) 60 B) 50 C)45 D) 40 144° gösterilen açının ölçü-
sü kaç derecedir?
66° ?
A B
3. C Yanda verilen ABC üç- A) 68 B) 58 C)48 D) 38
geninde;
Akıllı Matematik Atölyem

26°
|AB| = |BC|
Buna göre, B açısının
ölçüsü kaç derecedir?
A B

A) 128 B) 127 C)126 D) 125

8. D E C Yanda verilen şekilde


28°
ABCD dikdörtgendir.
4. D C Yanda verilen şekilde ? Buna göre, ? ile gösterilen
a açının ölçüsü kaç derece-
ABCD paralelkenardır. A B
Buna göre, “a – b” far- dir?
126° b kı kaçtır? A) 72 B) 66 C)62 D) 58
A B

A) 54 B) 62 C)66 D) 72

5. C Yanda verilen şekilde ABCD


eşkenar dörtgendir.
Buna göre, “m(ëC) + m(ëA)” 9. D E C Yanda verilen şekilde
D 141° B toplamı kaç derecedir? ABCD paralelkenar
|AE| = |AD|
?
70° Buna göre, ? ile göste-
A B rilen açının ölçüsü kaç
A derecedir?
A) 68 B) 78 C)88 D) 98 A) 70 B) 60 C)50 D) 40

Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı 183


10. D C E Yanda verilen şekilde 15. A Yanda verilen üçgenin
? ABCD kare ve ABEC açılarına göre çeşidi
paralelkenardır. nedir?
Buna göre, m(CéEB)
kaç derecedir? 53° 37°
A B B C
A) Dar açılı üçgen B) Dik açılı üçgen
A) 60 B) 50 C)45 D) 40 C) Geniş açılı üçgen D) İkizkenar üçgen

11. C Yanda verilen şekilde ABCD


eşkenar dörtgendir.
Buna göre,C açısının ölçü-
sü kaç derecedir? 16. D Yanda verilen şekilde
D 72° B
ABEF ile BCDE yamuk-
71°
F E tur.
a b
Buna göre, “b – a” far-
A kı kaçtır?
A) 36 B) 38 C)40 D) 42
B

A C
Akıllı Matematik Atölyem

A) 19 B) 20 C)21 D) 22
12. D E C Yanda verilen şekilde
? ABCD dikdörtgen ve
AFE eşkenar üçgendir.
Buna göre, ? ile gösteri-
A F B len açının ölçüsü kaç de-
recedir?
A) 75 B) 60 C)45 D) 30
17. D C Yanda verilen şekilde
80° ABCD paralelkenardır.
?
Buna göre, ? ile göste-
rilen açının ölçüsü kaç
13. Bir dörtgenin üç iç açısının ölçüleri 66°, 78° , A E B derecedir?
152° olduğuna göre, verilmeyen diğer açının
ölçüsü kaç derecedir? A) 80 B) 60 C)30 D) 10
A) 70 B) 68 C)66 D) 64

14. D E C

18. D C Yanda verilen şekil-


30° de ABCD paralelke-
A F B nar ve BEC eşkenar
Yukarıda verilen şekilde AFED dikdörtgen ve 60° üçgendir.
A B E
FBCE karedir.
Buna göre, AEB açısının ölçüsü kaç derecedir? Buna göre, DCE açısının ölçüsü kaç derecedir?
A) 90 B) 95 C)100 D) 105 A) 60 B) 80 C)100 D) 120

184 Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı


ATÖLYE BİLGİSİ Uzunlukları Ölçme
• Uzunluk ölçü temel birimi metredir. m ile gösterilir.
x10
kilometre(km)
x10
hektometre(hm)
x10
÷10 dekametre(dam) x10
÷10 metre(m) x10
÷10 desimetre(dm) x10
÷10 santimetre(cm)
milimetre(mm)
÷10

÷10
• Birimleri birbirine dönüştürürken inilen her basamak için 10 ile çarpılır. Çıkılan her ba-
samak için 10 ile bölünür.

1. Aşağıda verilen dönüşümleri yapınız. 2. Aşağıda verilen dönüşümleri yapınız.

• 12 m = ......................................... cm • 4,5 km = ........................................ m

• 150 m = ....................................... cm • 0,23 km = ...................................... m

• 250 m = ...................................... mm • 0,5 km = ........................................ m

• 3 m = .......................................... mm • 7,2 m = ........................................ cm

• 40 m = ........................................ mm • 1,65 m = ...................................... cm

• 25 cm = ....................................... mm • 0,231 m = ................................... mm

• 10 cm = ....................................... mm • 8,1 m = ....................................... mm


Akıllı Matematik Atölyem

• 7 km = ........................................... m • 9,21 cm = .................................... mm

• 80 km = ......................................... m • 6,5 cm = ...................................... mm

• 755 km = ....................................... m • 0,25 cm = .................................... mm

• 800 mm = ..................................... cm • 5,2 m = ....................................... mm

• 9000 mm = ................................... cm • 6,125 cm = .................................. mm

• 80 000 mm = ................................. m • 9,45 cm = .................................... mm

• 75 000 mm = ................................. m • 7,5 cm = ...................................... mm

• 90 000 cm = .................................. m • 1,251 km = ..................................... m

• 800 cm = ....................................... m • 0,025 km = ..................................... m

• 1600 cm = ..................................... m • 0,4 m = .......................................... cm

Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı 185


3. Aşağıda verilen dönüşümleri yapınız. 5. Aşağıda verilen dönüşümleri yapınız.

• 25 cm = 25 m = 0,25 m • 4 m 24 cm = ............................. cm
100
• 6 m 18 cm = ............................. cm
• 81 cm = ............... m = ............... m
• 92 m 9 cm = ............................. cm

• 123 cm = .............. m = .............. m • 5 m 211 mm = ........................ mm

• 2 m 10 mm = .......................... mm
• 8 mm = ............... cm = ............... cm
• 5 km 80 m = .............................. m

• 77 mm = .............. m = .............. m • 12 km 75 m = ............................ m

• 9 km 6 m = ................................ m
• 681 mm = ............ m = .............. m

• 650 m = ........... km = ............. km 6. Aşağıda verilen işlemleri yapınız.


Akıllı Matematik Atölyem

• 69 m = ................ km = ............ km • 3 m 5 cm – 1 m 48 cm = ............................ cm

4. Aşağıda verilen dönüşümlerini yapınız.


• 4 km – 1895 m = ........................................ m
• 723 cm = .................. m ............ cm

• 619 cm = .................. m ............ cm

• 1265 cm = ................ m ............. cm


• 6 m 244 mm + 16 m 123 mm = .................. mm
• 1565 mm = ............... m ............ mm

• 12 348 mm = ............ m ............ mm

• 6512 m = ................ km ............... m


• 7 km 512 m + 3 km 20 m = .......................... m
• 73 216 m = ............. km ............... m

• 136 218 m = ........... km ............... m

• 121 212 m = ........... km ............... m


• 6 m 12 cm + 3 m 88 cm = ............................ m
• 68 213 mm = ............ m ............ mm

• 7218 cm = ................ m .............. cm

186 Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı


ATÖLYE BİLGİSİ Uzunluk Ölçme Problemleri
• Uzunluk ölçme problemlerindeki birimler istenen birime çevrilir.
• Aynı birimler kendi arasında işlem yapılır.

Örnek: • 4 m uzunluğundaki ipin 1 m 25 cm’si kullanıldığında geriye kaç cm ip kalır?

4 m = 400 cm
400 – 125 = 275 cm
1 m 25 cm = 125 cm

1. Ahmet, 7 m boyundaki su borusunun 250 cm’si- 6. Zeliha, 6 m kumaşın önce 200 cm’sini, sonra
ni kullandığında geriye kaç cm su borusu kalmış- 3000 mm’sini kullanmıştır.
tır? Buna göre, geriye kaç m kumaş kalmıştır?

2. 21 km’lik yolun 18 000 m’si asfaltlanmıştır.


Buna göre, asfaltlanmayan yol kaç km’dir? 7. 42,5 m uzunluğundaki kablonun 1500 cm’si kul-
lanılırsa geriye kaç cm kablo kalır?
Akıllı Matematik Atölyem

3. 3 tane 400 mm ip uç uca eklendiğinde kaç cm’lik


ip elde edilir?
8. Fatih, her gün 700 m yürürse Ocak ayında kaç
km yürümüş olur?

4. 40 cm’lik telin 320 mm’si kullanılırsa geriye kaç


cm tel kalır?
9. Zeynep’in bir karışı 13 cm’dir.
Zeynep, halısının kısa kenarını 21 karış olarak
ölçtüğüne göre, halının kısa kenarı kaç m’dir?

5. 2,1 km yolun 500 m’sini giden Yusuf’un kaç m


yolu kalmıştır?

Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı 187


10. Bir terzi dükkanının rafında 52 m kumaş vardır. 15. Bir araç 200 km olan yolun % 60’ını gittikten
Terzi, 2 m 70 cm uzunluğundaki kumaştan bir sonra geriye kaç m yolu kalır?
takım elbise dikiliyor.
Terzi, 5 kişiye elbise diktiğine göre, elinde kaç
metre kumaş kalmıştır?

16. 80 cm’si 12 TL olan kumaşın 4 m’si kaç TL’dir?

11. 1 dakikada 750 m yol giden bir araç aynı hızla


bir saatte kaç km yol gider?

17. Serpil’in bir adımının uzunluğu 52 cm’dir.


Serpil 55 adım attığında kaç m ilerlemiş olur?

12. 30 m uzunluğundaki kurdelanın 250 cm’si kesil-


dikten sonra kalanı 5 eşit parçaya bölünmüştür.
Akıllı Matematik Atölyem

Her bir parçanın uzunluğu kaç cm’dir?

18. 1 m kumaşın fiyatı 40 TL dir.


Buna göre, 350 cm kumaş alan bir kişi kaç TL
öder?

13. 9 km 40 m’lik yolun 5375 m’sine beyaz gül,


2,5 km’sine sarı gül dikilmiştir.
Buna göre, gül dikilmeyen yolun uzunluğu kaç
m’dir?
19. 5 cm

Yukarıda verilen 5 cm uzunluğundaki 40 tane


doğru parçası uç uca eklendiğinde kaç m doğru
parçası elde edilir?

14. Hasan’ın boyu, Zeynep’in boyundan 27 cm


daha kısadır.
Zeynep’in boyu 1,96 m olduğuna göre, ikisinin
boy uzunlukları toplamı kaç cm’dir? 20. 3,5 km’lik yolun 3 ’ünü giden bir kişinin geriye
5
kaç metre yolu kalır?

188 Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı


Konu Değerlendirme Testi -29

1. 5.
250 cm 600 cm 3 mm = ................. mm

Yukarıda verilen eşitliğe göre boş bırakılan


Aşağıdakilerden hangisi yukarıda verilen yere aşağıdakilerden hangisi gelir?
uzunluğa eşit bir uzunluktur? A) 63 B) 603
A) 0,25 km B) 25 m C) 6003 D) 60 003
C) 2,5 m D) 25 000 mm

6. 8 m – 48 cm 7 mm = ................. mm

2. Kişi Uzunluk Yanda boy uzun- Yukarıda verilen işleme göre, boş bırakılan
lukları verilen ki- yere aşağıdakilerden hangisi gelir?
Süleyman 1 m 76 cm
şilerin en uzunu A) 7513 B) 7413
Hakan 196 cm
kimdir? C) 741 D) 713
Hasan 1,9 m
Hüseyin 2000 mm
Akıllı Matematik Atölyem

A) Hüseyin B) Hasan
C) Hakan D) Süleyman

7. Aşağıda verilen eşitliklerden hangisi yanlıştır?


A) 4 km = 4000 m
B) 80 000 mm = 80 m
C) 125 000 m = 1250 km
D) 7800 cm = 78 m
3. Aşağıda verilen eşitliklerden hangisi doğrudur?
A) 0,4 km = 4000 m
B) 2,53 km = 2530 m
C) 1,21 m = 12,1 cm
D) 0,6 cm = 60 mm

8.
1684 cm = K m L cm

Yukarıda verilen eşitliğe göre, K ve L yerine gel-


mesi gereken sayılar aşağıdakilerden hangisidir?
K L
4. A) 168 4
8,009 km = ................. m
B) 16 84
Yukarıda verilen eşitliğe göre, boş bırakılan
C) 1 684
yere aşağıdakilerden hangisi gelir?
D) 0,1 1684
A) 80,9 B) 809
C) 8009 D) 80 009

Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı 189


9. 13. Veysel’in boyunun uzunluğu 1,72 m’dir. Kar-
4,5 m 45 cm
deşi Ali’nin boyu ise Veysel’in boyundan 8 cm
daha kısadır.
4500 mm 0,0045 km Buna göre, iki kardeşin boy uzunlukları topla-
mı kaç cm’dir?
Yukarıda verilen uzunluklardan en küçüğü A) 335 B) 336 C)337 D) 338
hangisidir?
A) 4,5 m B) 45 cm
C) 4500 mm D) 0,0045 km

14. 4 km’lik bir yolun kenarına; 0,5 m uzunluğun-


daki kaldırım taşları döşenecektir.
Buna göre, kaç tane kaldırım taşı gereklidir?
A) 80 B) 800 C)8000 D) 80 000

10. Hamdi, yürüyüş yolunda 1. gün 2,5 km, 2.


gün 1800 m ve 3. gün 170 000 cm yürümüş-
tür.
Buna göre, Hamdi üç günde toplam kaç metre
yürümüştür?
Akıllı Matematik Atölyem

A) 6000 B) 5800
C) 5600 D) 5400
15. Veli’nin bir karışının uzunluğu 20 cm’dir.
Veli, masasının boyunu 30 karış olarak ölçtü-
ğüne göre, masanın boyu kaç metredir?
A) 0,06 B) 0,6 C)6 D) 60

11. Engin, 4,52 km’lik yolun 1800 m’sini gittikten


sonra köye ulaşmak için kaç metre daha git-
melidir? 16. 1 m kumaşın fiyatı 48 TL olduğuna göre,
A) 2820 B) 2720 150 cm kumaş alan bir kişi kaç TL öder?
C) 2610 D) 2520 A) 72 B) 70 C)68 D) 66

17. Fatih, Fen Bilimleri dersi için evlerinin bahçesi-


ne 20 cm uzunluğunda bir fidan dikmiştir.
12. 5,4 cm kalınlığındaki 15 defter üst üste konul- Fidan hergün 3 mm uzadığına göre, bir ay son-
duğunda toplam yükseklik kaç mm olur? ra fidanın boyu kaç cm olur?(1 ay = 30 gün)
A) 8,1 B) 81 C)810 D) 8100 A) 2009 B) 209 C)29 D) 2,9

190 Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı


ATÖLYE BİLGİSİ Çevre Uzunluğu
• Bir geometrik şeklin kenar uzunluklarının toplamına çevre uzunluğu denir.
a a
a a a a a b
b b a a

a b c a a
Ç = 3xa Ç = (2xa) + b Ç=a+b+c Ç = 2x(a+b) Ç = 2x(a+b)
a a
a a
a a d b
a a
a c
Ç = 4xa Ç = 4xa Ç=a+b+c+d

1. Aşağıda verilen üçgenlerin çevre uzunluklarını 3. Aşağıda verilen dikdörtgenlerin çevre uzunlukla-
bulunuz. rını bulunuz.

• •

10 cm
10
cm

cm
10

12 cm
12 cm

9 cm

5
cm
4 cm

21 cm

3 cm •
7 cm
Akıllı Matematik Atölyem


17

16 cm
cm

cm
17

4. Aşağıda verilen eşkenar dörtgenlerin çevre uzun-


17 cm luklarını bulunuz.

12

2. Aşağıda verilen paralelkenarların çevre uzunluk-


cm

larını bulunuz.

cm
3

4 cm •
cm
18


cm
6

10 cm


12
cm

27

15 cm
cm

Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı 191


5. Aşağıda verilen karelerin çevre uzunluklarını bu- 8. Aşağıda noktalı kağıtta verilen geometrik şekille-
lunuz. rin çevre uzunluklarını bulunuz.
12 cm
• 2cm


16 cm

29 cm

6. Aşağıda verilen yamukların çevre uzunluklarını


bulunuz.
10 cm

12 cm

13 cm

Akıllı Matematik Atölyem

29 cm
9 cm

25
7 cm

cm

21 cm

4 cm

10 cm

10 cm

9. Aşağıda izometrik kağıtta verilen geometrik şe-


killerin çevre uzunluklarını bulunuz.
16 cm

7. Aşağıda verilen çokgenlerin çevre uzunluklarını 3cm


bulunuz.

12 c
• m
6 cm

10
cm

22 cm

cm 14
• cm
15
13 c
m
12 c

20 cm

192 Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı


ATÖLYE BİLGİSİ Çevre Uzunluğu Problemleri
• Problemlerde hangi geometrik şekillerin kullanıldığına, çevre uzunluğu mu, kenar uzun-
luğu mu sorulduğuna dikkat etmeliyiz.

1. 4. Yanda verilen dikdörtgenin


çevre uzunluğu 144 cm ol-
14 cm

duğuna göre, dikdörtgenin


42 cm kısa kenarının uzunluğu kaç
24 cm cm’dir?
Yukarıda verilen kare ile dikdörtgenin çevre
uzunlukları eşit olduğuna göre, karenin bir ke-
nar uzunluğu kaç cm’dir?

5. 11 cm
cm

2. Çevre:
28

248 cm
Akıllı Matematik Atölyem

Yukarıda verilen karenin bir kenar uzunluğu, pa-


30 cm ralelkenarın çevresine eşit olduğuna göre, para-
Yukarıda verilen paralelkenar ile eşkenar dörtge- lelkenarın uzun kenarının uzunluğu kaç cm’dir?
nin çevre uzunlukları eşit olduğuna göre, para-
lelkenarın kısa kenarının uzunluğu kaç cm’dir?

10 cm 6. 14
cm

3. cm
14 cm

13 cm

14

12 cm 14 cm
17 cm Yukarıda verilen ikizkenar üçgen ile eşkenar üç-
Yukarıda verilen yamuk ile eşkenar üçgenin çev- genin çevre uzunlukları eşittir.
re uzunlukları birbirine eşit olduğuna göre, eşke- Buna göre, ikizkenar üçgenin eşit olan kenarla-
nar üçgenin bir kenar uzunluğu kaç cm’dir? rından birinin uzunluğu kaç cm’dir?

Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı 193


7. Yandaki şekil; kısa kena- 11. Bir kenarının uzunluğu 48 cm olan karenin çev-
rı 12 cm, uzun kenarı 40 re uzunluğu ile aynı çevre uzunluğuna sahip eş-
cm olan eş dikdörtgenlerle kenar üçgenin bir kenarı kaç cm’dir?
oluşmuştur.
Buna göre, şeklin çevre
uzunluğu kaç cm’dir?

12. Yanda verilen şekil eş ka-


8. Yanda verilen şekil; bü- relerle oluşmuştur.
yük dikdörtgenden kısa
10 cm

Boyalı karenin çevresi


kenarı 4 cm olan uzun 64 cm olduğuna göre, tüm
kenarı 10 cm olan dik- şeklin çevresi kaç cm’dir?
16 cm dörtgen kesilmesiyle
oluşmuştur.
Buna göre, kalan şeklin çevresi kaç cm’dir?
Akıllı Matematik Atölyem

13. Yanda verilen para-


lelkenar, eşkenar üç-
9. Yanda verilen şeklin genlerden oluşmuş-
çevresi kaç cm’dir? tur.
Eşkenar üçgenlerden birinin çevresi 96 cm oldu-
24 cm

ğuna göre, paralelkenarın çevresi kaç cm’dir?

32 cm

14. Yanda verilen şekil,


10. Yanda verilen şekil, kare ve dikdörtgenler ve ka-
4 cm

paralelkenardan oluşmuş- reden oluşmuştur.


tur. 18 cm
Karenin çevresi 36 cm oldu- Dikdörtgenin çevresi 54 cm ve karenin çevresi
ğuna göre, tüm şeklin çev- 28 cm olduğuna göre, boyalı dikdörtgenin çevre-
resi kaç cm’dir? si kaç cm’dir?

194 Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı


Konu Değerlendirme Testi -30

1. D C Yanda verilen ABCD pa- 5. Aşağıdakilerden hangisinin çevre uzunluğu di-


ralelkenarın çevre uzun- ğerlerinden farklıdır?
cm

luğu kaç cm’dir?


12

A) B)

12 cm
8 cm
A 16 cm B
A) 28 B) 36 C)42 D) 56
8 cm 20 cm

C) D)

16
cm
7 cm

cm
25 cm

16
2. C Yanda verilen ABCD eş-
kenar dörtgenin çevre
uzunluğu 168 cm oldu-
D B ğuna göre, bir kenarı kaç
cm’dir?

A 6. Yanda verilen şekil; eş-


A) 42 B) 43 C)44 D) 45 kenar dörtgen ile eşke-
nar üçgenden oluş-
muştur.
Akıllı Matematik Atölyem

Eşkenar üçgenin çevresi 72 cm olduğuna göre,


tüm şeklin çevresi kaç cm’dir?
A) 96 B) 120 C)144 D) 168

3. N M Yanda verilen KLMN dik-


dörtgenin çevre uzunluğu
82 cm olduğuna göre,
[KN] kenarının uzunluğu
K 29 cm L
kaç cm’dir?
A) 13 B) 12 C)11 D) 10 7. Yanda verilen şekil eş eş-
kenar üçgenlerden oluş-
muştur.
Şeklin çevresi 126 cm ol-
duğuna göre, boyalı üç-
genin çevre uzunluğu kaç
cm’dir?
8 cm A) 21 B) 42 C)63 D) 84
4.
? 14 cm

12 cm 16 cm

Yukarıda verilen kare ile yamuğun çevre uzun- 8. Yanda verilen şekil, kısa ke-
lukları birbirine eşittir. narı 4 cm olan eş dikdört-
Buna göre, yamuğun verilmeyen kenarının genlerden oluşmuştur.
uzunluğu kaç cm’dir? Buna göre, şeklin çevresi
A) 7 B) 8 C)9 D) 10 kaç cm’dir?
A) 76 B) 72 C)68 D) 64

Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı 195


9. 13. Yanda verilen şekil;
36 cm kare ve eşkenar üç-
genlerden oluşmuş-
tur.
48 cm
Tüm şeklin çevresi
Yukarıda verilen dikdörtgen ile eşkenar dört- 128 cm olduğuna
genin çevre uzunluğu birbirine eşittir. göre, karenin çevresi
Buna göre, eşkenar dörtgenin bir kenar uzun- kaç cm’dir?
luğu kaç cm’dir? A) 16 B) 32 C)48 D) 64
A) 42 B) 36 C)21 D) 18

10. Yanda verilen kareden be-


1
lirlenen şekillerden hangisi
2
kesilip atılırsa şeklin çevre
uzunluğu artar? 14. D C Yanda verilen şekilde;
4 3 ABCD dikdörtgenin
16 cm E içine BEC eşkenar üç-
A) 1 B) 2 C)3 D) 4 geni yerleştirilmiştir.
Buna göre, boyalı böl-
A 24 cm B
genin çevresi kaç cm-
Akıllı Matematik Atölyem

dir?
A) 96 B) 80 C)64 D) 48

11.

15. Kısa kenarı 12 m, uzun kenarı 18 m olan dik-


Yukarıda izometrik kağıtta verilen pembe bo- dörtgen şeklindeki bir tarlanın etrafına tel çe-
yalı şeklin çevresi 108 cm olduğuna göre, mavi kilecektir.
boyalı şeklin çevresi kaç cmdir? Tarla için 480 m tel alındığına göre, tarlanın
A) 162 B) 153 C)144 D) 135 etrafına kaç sıra tel çekilmiştir?
A) 8 B) 7 C)6 D) 5

12.

36 cm 81 cm 72 cm
A B 16. Bir kenarının uzunluğu 5 cm olan eşkenar
dörtgenin her bir kenarı 3 katına çıkarılırsa
Yukarıdaki şekilde, eşkenar üçgenlerin çevre çevre uzunluğunda nasıl bir değişiklik olur?
uzunlukları verilmiştir. A) 2 katına çıkar. B) 3 katına çıkar.
Buna göre, |AB| kaç cm’dir? C) 4 katına çıkar. D) Değişmez.
A) 65 B) 64 C)63 D) 62

196 Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı


ATÖLYE BİLGİSİ Alan Ölçme

Karesel Bölgenin Alanı Dikdörtgensel Bölgenin Alanı


• •
a a

a b
Alan = a x a = a 2
Alan = a x b = b x a
• Karenin alanı verildiğinde, kenar uzunluklarını bulmak için hangi aynı iki sayının çarpı-
mı diye sorabiliriz.
Örnek: • •

3 cm
6 x 6 = 36 cm2 12 x 3 = 36 cm2

12 cm
6 cm

1. Aşağıda noktalı kağıtta verilen karesel ve dik- 2. Aşağıda kenar uzunlukları verilen karesel bölge-
dörtgensel bölgelerin alanlarını birim kare (br2) lerin alanlarını örnekteki gibi bulunuz.
olarak bulunuz.

7 cm
7 cm x 7 cm = 49 cm2


10 cm


8 cm
Akıllı Matematik Atölyem


15 cm


18 cm


20 cm


9 cm

Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı 197


3. Aşağıda verilen dikdörtgensel bölgelerin alanla- 5. Aşağıda alanları ve bir kenar uzunluğu verilen
rını örnekteki gibi bulunuz. dikdörtgensel bölgelerin diğer kenar uzunlukla-
rını bulunuz.
• 15 cm

4 cm

15 cm x 4 cm = 60 cm2 72 cm2

9 cm
• 8 cm
5 cm

6 cm
48 cm2

• 15 cm
12 cm


108 cm2
• 10 cm
12 cm
9 cm

11 cm
Akıllı Matematik Atölyem

• 12 cm 143 cm2
10 cm

• 16 cm 6. Aşağıda noktalı kağıtta verilen dikdörtgensel


bölgelerin alanına eşit farklı dikdörtgensel böl-
5 cm

geler bulunuz.


4. Aşağıda alanları verilen karesel bölgelerin kenar
uzunluklarını örnekteki gibi yapınız.


64 cm2 64 cm2 = 8 cm x 8 cm


81 cm2


25 cm2


100 cm2

198 Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı


ATÖLYE BİLGİSİ Alan Ölçme Problemleri

• Alan problemlerinde, hangi geometrik şeklin alanını bulacağımızı belirleriz.


• Alan problemlerinde, bize hangi bölgeyi sorduğunu belirleriz.
• Karesel ve dikdörtgensel bölge olmayan şekilleri karesel ve dikdörtgensel bölge olacak
şekilde parçalayabiliriz.
4 cm
Örnek: • 1 nolu şekil karesel bölge = 4 x 4 = 16 cm2
4 cm
1 2 nolu şekil dikdörtgensel bölge = 5 x 12 = 60 cm2
+
76 cm2

2 5 cm

12 cm

1. Çevre uzunluğu 128 cm olan karesel bölgenin 5. 22 cm


alanı kaç cm2’dir? Yanda verilen şe-
kilde, dikdörtgen-

6 cm
10 cm
sel bölge ile ka-
6 cm resel bölge iç içe
verilmiştir.
Buna göre, boyalı bölgenin alanı kaç cm2’dir?

2. Alanı 81 cm2 olan karesel bölgenin çevre uzunlu-


ğu kaç cm’dir?

6. 15 cm
Yanda verilen şe-
3 cm

kilde karesel ve
Akıllı Matematik Atölyem

dikdörtgensel böl-
15 cm

3 cm
3 cm geler kullanılmış-
7 cm

tır.
3. Kısa kenarı 9 cm ve çevre uzunluğu 40 cm olan
dikdörtgensel bölgenin alanı kaç cm2’dir?
Buna göre, boyalı bölgenin alanı cm2’dir?

7. 9 cm
4. Uzun kenarı 15 cm ve alanı 120 cm olan dik-
2
Yanda verilen bo-
6 cm

dörtgensel bölgenin çevre uzunluğu kaç cm’dir? yalı bölgenin alanı


cm2’dir?
18 cm
9 cm

Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı 199


8. Yanda verilen şekilde 12. 4 cm Yanda verilen şekil-
alanları verilen ka- de; karesel bölgeden
100 cm2 resel bölgelere göre, dikdörtgensel bölge-

8 cm
36 cm2 yeşil boyalı olan dik- ler kesilip atılıyor.
dörtgensel bölgenin Buna göre, kalan
alanı kaç cm2’dir? boyalı bölgenin alanı

4 cm
kaç cm2’dir?
10 cm 2cm

4 cm
9. Yanda verilen şe- 13.

2cm
kil eş karesel böl-

12 cm
gelerden oluşmuş-

6 cm
tur.

12 cm 4 cm 6 cm
Şeklin çevresi 48 cm olduğuna göre, alanı kaç
cm2’dir? Yukarıda verilen şeklin alanı kaç cm2’dir?
Akıllı Matematik Atölyem

14.
10.
64 cm2
49 cm2
36cm2

A B
14 cm Yukarıdaki şekilde, karesel bölgenin alanları ve-
Yukarıda verilen şekil, dikdörtgensel bölge ve eş rilmiştir.
karesel bölgelerden oluşmuştur. Buna göre, |AB| kaç cm’dir?
Karesel bölgelerden birinin alanı 16 cm2 olduğu-
na göre, yeşil boyalı dikdörtgensel bölgenin ala-
nı kaç cm2’dir?

15.
4 cm

11. 10 cm
Yukarıda verilen şekil, karesel ve dikdörtgensel
?

bölgeden oluşmuştur.
12 cm 16 cm Dikdörtgensel bölgenin alanı 60 cm2 olduğuna
göre, tüm şeklin çevresi kaç cm’dir?
Yukarıda verilen karesel bölge ile dikdörtgensel
bölgenin alanları birbirine eşittir.
Buna göre, dikdörtgensel bölgenin kısa kenarı-
nın uzunluğu kaç cm’dir?

200 Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı


Konu Değerlendirme Testi -31

1. Yanda verilen karesel bölge- 6. Aşağıda verilen dikdörtgensel bölgelerden


nin alanı kaç cm2’dir? hangisinin alanı diğerlerinden farklıdır?
13 cm

3 cm
A) B)

4 cm

12 cm
A) 144 B) 169 C)189 D) 225
9 cm

C) D)

2. Yanda verilen dikdörtgen-

4 cm
12 cm

sel bölgenin alanı 300 cm2

18 cm
olduğuna göre, uzun ke- 8 cm
narı kaç cm’dir?
2 cm
A) 25 B) 24 C)23 D) 22

3. Yanda verilen karesel bölgenin


alanı 64 cm2 olduğuna göre,
Akıllı Matematik Atölyem

çevresi kaç cm’dir? 7. Alanı 48 cm2 olan dikdörtgensel bölgenin ke-


nar uzunlukları aşağıdakilerden hangisi ola-
maz?
A) 64 B) 48 C)32 D) 16
Kısa Kenar Uzun Kenar
A) 3 cm 16 cm
B) 6 cm 8 cm
C) 1 cm 47 cm
4. Yanda verilen dikdörtgen-
D) 2 cm 24 cm
sel bölgenin çevresi 32 cm
olduğuna göre, alanı kaç
10 cm cm2’dir?

A) 220 B) 120 C)90 D) 60

8.
2 cm

5. 3cm
Yanda noktalı kağıtta veri-
len karesel bölgenin alanı
4 cm
kaç cm2’dir?
Yukarıda verilen dikdörtgensel bölgenin çevre
uzunluğu karesel bölgenin bir kenar uzunluğu-
na eşittir.
A) 16 B) 12 C)48 D) 144 Buna göre, karesel bölgenin alanı kaç cm2’dir?
A) 256 B) 196 C)169 D) 144

Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı 201


9. Aşağıda bir kenar uzunluğu ve alanı verilen 13. Yanda noktalı kağıtta veri-
karesel bölgelerden hangisinin alanı doğru ve- len çokgensel bölgenin
rilmiştir? alanı kaç br2’dir?
Kenar Uzunluğu Alanı

A) 11 cm 120 cm2

B) 15 cm 120 cm2
C) 20 cm 400 cm2
D) 22 cm 480 cm2
A) 18 B) 17 C)16 D) 15

10. Yanda verilen şekilde, 14. Yanda verilen karesel böl-


bir kenar uzunluğu ge 3 eş dikdörtgensel böl-
9 cm olan karesel böl- geden oluşmuştur.
genin köşelerinden, Dikdörtgensel bölgeler-
bir kenar uzunluğu 3 den bir tanesinin çevre-
3 cm

cm olan 4 tane kare- si 40 cm olduğuna göre,


3 cm sel bölge kesilip atılı- boyalı bölgenin alanı kaç
yor. cm2’dir?
Akıllı Matematik Atölyem

Buna göre kalan şeklin alanı kaç cm2’dir? A) 75 B) 150 C)225 D) 300
A) 85 B) 45 C)36 D) 4

15. Yandaki şekil; ka-


resel ve dikdört-
11. Yanda verilen dikdörtgensel Çevre: gensel bölgeden
40 cm Çevre: oluşmuştur.
bölge, eş karesel bölgelerle
24 cm
oluşmuştur.
Boyalı bölgenin çevresi 48 cm olduğuna göre,
dikdörtgensel bölgenin alanı kaç cm2’dir? Karesel bölgenin çevreleri verildiğine göre, dik-
A) 320 B) 480 C)640 D) 720 dörtgensel bölgenin alanı kaç cm2’dir?
A) 12 B) 18 C)24 D) 30

16. Yanda verilen şekil; ka-


12. Kısa kenar uzunluğu, uzun kenar uzunluğunun resel ve paralelkenarsal
yarısı olan dikdörtgensel bölgenin kısa kenarı bölgeden oluşmuştur.
8 cm’dir. Paralelkenarsal bölge-
cm nin çevresi 36 cm oldu-
Buna göre, dikdörtgensel bölgenin alanı kaç 12
cm2’dir? ğuna göre, karesel böl-
A) 48 B) 96 C)128 D) 150 genin alanı kaç cm2’dir?

A) 49 B) 36 C)25 D) 16

202 Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı


ATÖLYE BİLGİSİ Prizmaların Özellikleri Ayrıt
Ayrıt
• • Köşe
Yüzey

Köşe Yüzey
Dikdörtgenler Prizması

Küp

Köşe Ayrıt

Yüzey

Kare Prizma

1. Aşağıda açınımı verilen prizmaların çeşidini bu- 2. Aşağıda verilen prizmaların ayrıt uzunluklarının
lunuz. toplamını bulunuz.

• •

cm 18 cm
................... prizma

18
18 cm

• •
..........................
10 cm
12
cm
Akıllı Matematik Atölyem

20 cm



22 cm

................... prizma
15
cm

15 cm



5 cm

..........................
cm
12

13 cm

Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı 203


3. Aşağıda verilen prizmaların ayrıt uzunluklarını, 4. Aşağıda noktalı kağıtta verilen yüzeylerin hangi
açınım üzerinde gösteriniz. prizmaya ait olduğunu bulunuz.

• •
cm 10 cm
4

4 cm


6 cm

Akıllı Matematik Atölyem


cm

10 cm 5. Aşağıda noktalı kağıtta bir kısmı çizilen prizma


4

çeşitlerinin açınımlarını tamamlayınız.


küp

kare
• prizma
cm 4 cm
4

4 cm

dikdörtgenler
prizması

204 Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı


ATÖLYE BİLGİSİ Prizmaların Yüzey Alanı

• Ayrıtlarının uzunlukları • Taban ayrıtlarının uzun- • Ayrıt uzunlukları a


a, b ve c olan dikdörtgen- lukları a ve yüksekliği h olan küpün alanı;
ler prizmasının alanı; olan kare prizmanın alanı; 6 x (a x a)
2 x (a x b) + 2 x (b x c) + 2 x (a x c) 2 x (a x a) + 4 x (a x h)
axb axb axa a
c
c axa
axc bx h

axh
axa
axh
b a
a a

a
a
• Prizmaların yüzey alanlarını, açınımlarını yaparakta bulabiliriz.
• Küpün yüzey alanını bulurken, bir yüzeyinin alanı ile 6’yı çarparız.

1. Aşağıda ayrıt uzunlukları verilen dikdörtgenler 2. Aşağıda ayrıt uzunlukları verilen kare prizmala-
prizmalarının yüzey alanlarını bulunuz. rın yüzey alanlarını bulunuz.

• •
4 cm

12 cm
cm
10

8 cm

cm
8
8 cm

• •
9 cm

Akıllı Matematik Atölyem

15 cm
cm
4

12 cm
cm
9

9 cm

• •
6 cm

20 cm
cm
10

15 cm
cm
12

12 cm

Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı 205


3. Aşağıda ayrıt uzunlukları verilen küplerin yüzey 5. Aşağıda görünen yüzeylerinin alanları verilen
alanlarını bulunuz. prizmaların yüzey alanlarını bulunuz.

• • 32 cm2

28 cm2
56 cm2

6 cm

• • 60 cm2

10 cm2
24 cm2

10 cm

• •

15 cm2

8 cm
Akıllı Matematik Atölyem


20 cm2

4. Aşağıda açınımları verilen prizmaların yüzey


alanlarını bulunuz.
5 cm

5 cm

• 36 cm2
60 cm2

60 cm2

8 cm

8 cm
16 cm

• 64 cm2
96 cm2
4 cm

• 96 cm2
6 cm

4 cm 8 cm

206 Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı


Konu Değerlendirme Testi -32

1. Aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? 5.


A) Kare prizmanın yanal yüzeyleri dikdörtgensel
bölgedir.
B) Küpün 8 tane ayrıtı vardır.
C) Dikdörtgenler prizmasının 8 tane köşesi var-
dır. Yukarıda açınımı verilen geometrik cisim hangi-
D) Kare prizmanın 6 tane yüzeyi vardır. sidir?
A) Dikdörtgenler prizması
B) Küp
C) Kare prizma
D) Yamuk

2. Küpün köşe sayısı ile kare prizmanın yüzey sa-


yısının toplamı kaçtır?
A) 16 B) 15 C)14 D) 12 6. Aşağıdakilerden hangisi kare prizmanın özellik-
lerinden biri değildir?
A) Prizmanın 6 tane yüzü vardır.
B) Prizmanın tabanları karesel bölgedir.
C) Prizmanın yan yüzleri dikdörtgensel bölgedir.
D) Prizmanın 8 ayrıtı vardır.
3. Aşağıdaki geometrik şekillerden hangisi kare
prizmadır?
Akıllı Matematik Atölyem

A) B)
7. 1
2 3 4 5
6

Yukarıda açınımı verilen küp kapalı hale geldi-


ğinde hangi yüzleri birbirine paralel olur?
C) D) A) 2 ve 3 B) 1 ve 6
C) 1 ve 5 D) 4 ve 5

8.

4.

Yukarıda bazı yüzleri verilen kare prizmanın di- Yukarıda açınımı verilen küpün kapalı hali
ğer yüzleri aşağıdakilerden hangisinde doğru aşağıdakilerden hangisidir?
verilmiştir? A) B)
A)

B)
C) D)
C)

D)

Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı 207


9. Aşağıda verilen açınımlardan hangisi bir kü- 12. Yanda verilen dikdört-

2 cm
pün açınımı olamaz? genler prizmasının
A) B) görünen yüzeylerinin

cm
alanları toplamı kaç

5
8 cm
cm2’dir?
A) 60 B) 62 C)64 D) 66

C) D)

13. Bir ayrıtının uzunluğu 10 cm olan küpün yü-


zey alanı kaç cm2’dir?
A) 400 B) 500 C)600 D) 700
10.
4 cm
cm
2

6 cm

Yukarıdaki kapalı hali verilen dikdörtgenler


prizmasının açınımı aşağıdakilerden hangisi- 14.Aşağıdakilerden hangisi küp, dikdörtgenler priz-
dir? ması ve kare parizmanın ortak özelliği değildir?
A) 6 tane yüzey vardır.
Akıllı Matematik Atölyem

A) 4 cm B) 8 tane köşe vardır.


C) Bütün yüzeyler karesel bölgedir.
D) 12 tane ayrıt vardır.
6 cm
2cm
2cm

B)
4 cm

6 cm
2cm

4 cm 15. Yanda verilen kare prizma-


C) nın yan yüzeylerinin alanla-
10 cm

rı toplamı kaç cm2’dir?


2 cm

6 cm
cm
5

5 cm
6cm

D) 4 cm
A) 100 B) 200 C)300 D) 400
2cm

11. Yanda verilen dikdört-


6 cm

9 cm
genler prizmasının ay- 16. Yanda verilen dikdört-
6 cm

rıtlarının uzunlukları genler prizmasının yü-


cm

toplamı kaç cm’dir? zey alanı kaç cm2’dir?


4

9 cm
cm
4

A) 76 B) 56 C)38 D) 28
A) 114 B) 200 C)228 D) 260

208 Ar tık Matematikte Ustalaşma Zamanı

You might also like