2

Mother Tongue-
Akeanon
Ikatlong Kwarter – Modyul 1
Pagsueat it Matag-ud nga Puna o
Paragraph nga may Setting , Mga
Tawuhan o Characters ag Problema ag
Solusyon o Plot
Mother Tongue-Based Multilingual Education – Ikalawang Baitang
Alternative Delivery Mode
Ikatlong Kwarter – Modyul 1: Pagsueat it Matag-ud nga Puna o Paragraph nga may
Setting , Mga Tawuhan o Characters ag Problema ag Solusyon o Plot

Unang Edisyon, 2021

Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring magkaroon ng
karapatang-sipi sa anumang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas. Gayunpaman, kailangan
muna ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng akda kung
ito ay pagkakakitaan. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan
ay ang pagtakda ng kaukulang bayad.
Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand
name, tatak o trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa modyul na ito
ay nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang matunton ang mga ito
upang makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng mga
tagapaglathala at mga may-akda ang karapatang-aring iyon. Ang anumang gamit maliban
sa modyul na ito ay kinakailangan ng pahintulot mula sa mga orihinal na may-akda ng mga
ito.
Walang anumang bahagi ng materyales na ito ang maaaring kopyahin o ilimbag sa
anumang paraan nang walang pahintulot sa Kagawaran.

Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon

Kalihim: Leonor Magtolis Briones
Pangalawang Kalihim: Diosdado M. San Antonio

Bumuo sa Pagsusulat ng Modyul

Manunulat: Robelyn Isturis-Dañas
Editor: Regine Lyka T. Lopez
Tagasuri: Marth S. Tropa, Wilma N. Castro, Perpentua N. Goyo, Christina C. Iradiel
Tagapamahala: Ma. Gemma M. Ledesma
Josilyn S. Solana
Miguel Mac D. Aposin
Jose Niro R. Nillasca
Elena P. Gonzaga
Donald T. Ginene
Dobie P. Parohinog
Celestino S. Dalumpines
Mannie Q. Tolentino
Marth S. Tropa

Inilimbag sa Republika ng Pilipinas ng Kagawaran ng Edukasyon – Rehiyon VI

Office Address: Duran Street, Iloilo City
Telefax: (003) 336-2816, (033) (509) 7653
E-mail Address: region6@deped.gov.ph
 Sayuron

Kumusta! Iya eon kita sa Unang Dominggo it Ikatlong Kwarter

it Mother Tongue!

Kamusta ikaw makarong adlaw? Kabay pa nga manami ro

imong pamatyag ag haum ka eon para sa atong bag-ong leksyon. Sa
makaron hay magatuon ikaw parte sa pagsueat it matag-ud nga puna o
paragraph nga may setting, characters ag plot.

Rayang module hay makabulig kimo it sabat sa mga masunod

nga pangutana:

1. Alin ro mga elemento it isaeang ka narrative nga puna o

paragraph?
2. Paalin magsueat it matag-ud nga narrative paragraph?

Pagkatapos it leksyon ngara, ikaw hay ginaeauman nga:

1. makilaea ro mga elemento it narrative paragraph;

2. makaobra it imong kaugalingon nga istorya gamit ro mga
elemento it narrative paragraph;

Testingan
Makaron hay testingan naton ro imong hasayran parte sa mga
elemento it istorya paagi sa pagbasa it istorya sa idaeum.
 Si Isiw
Melchor F. Cichon

Isaeang ka agahon,
temprano pa nga nagaaway ro
magmaeanghud nga isiw sa
may puno it saging.

“Nay”, hambae ni Isiw

sa anang Nanay, “indi ako
pagtaw-an ni Piso it eago."

Si Piso hay igmanghod ni Isiw.

“Taw-i, man ro imong magueang”, hambae ni Nanay kay Piso.

“Indi ako,” sabat ni Piso. “Kaina gahambae ako kana nga

buligan nana ako’t pagka-ka, owa gid nana ako pagbuligi.”

“Paalin ‘Nay ay ginadahanan ko pa ro akong mga baeahibo.

Owa’t eabot nga basa, magulo tan-awon.”

“Makaruyon gid a imaw ron, bukon abi Nay? Tamad! Gusto

eang nga magkaon, pero indi magbulig it pagka-ka agud makakita it
pagkaon.”

“Taw-i man imaw,Piso. Maski sangkiriti eang."

Gintueok ni Nanay nanda si Isiw ag naghambae, "Pero Isiw, sa

uman magbulig ka man it pagka-ka agud buko’t malisod ro pag-usoy
it atong pagkaon.”
 “Huo ‘Nay, mabulig eon ako sa masunod. Pero taw-i anay ako
Piso it eago.”

“O, sige. Taw-an kita makaron, pero magpromisa ka nga

mabulig ka eon kakon sa mga masunod nga pag-usoy naton it
pagkaon.”

“Huo” sabat ni Isiw.

Nanamian ka sa atong istorya? Tan-awon abi naton kon masabat

mo ro mga pangutana parte kara. Eubton ro mga pangutana sa idaeum
ag isueat ro letra it tamang sabat sa imong papel.

1. Siin natabu ro istorya?

a. karsada
b. kasagingan
c. irigasyon

2. Sin-o ro magmaeanghud sa istorya?

a. Piso ag Nanay
b. Isiw ag Piso
c. Isiw ag Eago
 3. Ano ro problema ni Isiw?
a. Naakig anang nanay hay owa imaw nagtuman sa anang sugo.
b. Indi imaw pagtaw-an it pagkaon ni Piso.
c. Owa imaw it mainom nga tubi sa kasagingan.

4. Ano ro natabu sa ulihi?

a. Naghimos imaw it anang kalat.
b. Nag-usoy sanda it tubi sa ibang lugar.
c. Gintaw-an imaw it pagkaon ni Piso.

5. Ano ro leksyon it istorya?

a. Maghugod agud may imong kan-on
b. Perming magtuman sa ginikanan
c. Mag-usoy it paagi agud mag-asenso
Leksyon Pagsueat it Puna o Paragraph nga
1 may Setting, Mga Tawuhan ag
Problema ag Solusyon oPlot
Balikan

Sa ikapitong dominggo it ikaywang kwarter hay gintun-an mo

ro parte sa pag-obra it isaeang ka sueat. Tan-awon naton kon
nadumduman mo pa ro imong hatun-an parte kara.
Obraha nga insakto ro sueat sa idaeom. Tandai ro mga sueundan
sa pag-obra it puna o paragrapo ag pag-obra it sueat. Obrahon sa
imong kwaderno.

sta. cruz biga-a, lezo,

aklan
enero 31, 2021

mahae kong nanay,

kamusta eon ikaw nay? kabay pa nga permi ikaw nga masadya ag
una sa mayad nga pangeawason. kami nanday maria hay mayad
man iya sa aton. permi namong ginabuligan si tatay sa mga
 Usisaon
Makaron hay mabasa kita it isaeang ka istorya.

Si Mokit ag ro Anang Bunit

Emilda R. Besueño

Sabado it agahon, nagbugtaw it temprano si Mokit ag ginhimos

na ro anang eugban.

Nag-agto imaw sa kusina agud mamahaw pero owa imaw it

hakita nga suea.

Nagpainu-ino si Mokit kon ano ro anang

obrahon.

“Mayad siguro kara mamunit

ako sa irigasyon agud may isuea kami hinduna
sa ilabas.

Ginbuoe ni Mokit ro anang bunit ag nag-usoy imaw

it paon.

“Abaw! Kaabu-abu gid ro akong nadawi:

may butot, pantat ag puyo,” malipayon nga hambae ni
Mokit.

Nag-uli nga masadya si Mokit ag ana nga gineaha ro anang mga

nadawi nga isda.

Masadya gid ro bilog nga pamilya ni Mokit tungod nabusog

sanda sa andang ilabas.

Nanamian ka man sa aton nga

istorya?

Tan-awon naton kon naeubtan mo ra.

Basahon ro mga pangutana ag isueat ro imong sabat sa kwaderno.

1. Sin-o ro nagbugtaw it temprano?

sabat: __________
2. Ano ro hadiskubrehan ni Mokit pag-agto nana sa kusina?
sabat: ___________________________________________
3. Ano ro haisipan ni Mokit agud masolusyunan anang problema?
sabat: ________________________
4. Siin nagpamunit si Mokit?
sabat: ________________________
5. Ano ro mga hadakpan ni Mokit?

sabat: _______________________
_______________________
_______________________

6. Ano ro titulo it istorya?

 sabat: _____________________________________________

Tun-an

Naila ka sa atong istorya? Makaron hay tun-an naton ro

mga elemento it isaeang ka istorya.

Kada istorya hay may elemento.

Character o tawuhan ro tawag sa mga ginaistoryahan sa

istorya. Pwede ra mga tawo o sapat.

Setting ro tawag sa lugar kon siin natabu ro istorya.

Nagasugid man ra sa kon kan-o natabu ro istorya.

Plot ro tawag sa mga natabu sa istorya.

Balikan naton ro istorya nga Si Mokit ag ro Anang Bunit ag tan-

awon ro mga elemento it istorya kara.

Elemento o Sangkap it Istorya

Character o Tawuhan Mokit

Setting o Lugar Siin: baeay, irigasyon

Kan-o: Sabado it agahon

Plot
 Problem o Problema
 Raya ro tanan nga natabu sa Owa it suea sanday Mokit
istorya.
Solution o Solusyon
 Kaeabanan, ro plot hay Namunit si Mokit ag abu ro
nagapakita it problem o anang hadakpan nga isda
problema.

 Sa plot man makita ro

solusyon nga nagapakita
kon paalin hasolbar ro
problema sa istorya.

Kon sayuron pa, ro istorya hay may tatlong halimtang: raya ro

umpisa, katung-anan ag katapusan.

Ro umpisa hay nagapakilaea kon sin-o ro mga characters o

tawuhan sa istorya. Kon amat hay dikara man makita ro setting it
istorya.

Sa katung-anan it istorya makita kon ano ro mga nagakaeatabu

sa istorya. Kaeabanan, dikara makita ro problem o problema it istorya
pero pwede man sa umpisa paeang it istorya hay isaysay eon raya.

Ro katapusan it istorya hay nagapakita kon paalin nasolbar o

hataw-an it solusyon ro problema

Balikan naton ro istorya it Si Mokit ag ro Anang Bunit agud

ipakita ro umpisa, katung-anan ag katapusan it istorya.
Si Mokit ag ro Anang Bunit setting o
Emilda R. Besueño lugar

Sabado it agahon, nagbugtaw it temprano si umpisa

Mokit ag ginhimos na ro anang eogban.
Character/T
awuhan
 Nag-agto imaw sa kusina agud mamahaw
pero owa imaw it hakita nga suea.
problem o
Nagpaino-ino si Mokit kon ano ro anang
problema
obrahon.

“Mayad siguro kara mamunit ako sa irigasyon

agud may isuea kami hinduna sa ilabas.
katung-anan
Ginbuoe ni Mokit ro anang bunit ag nag-usoy
imaw it paon.
solution
“Abaw! Kaabu-abu gid ro akong nadawi: may
butot, pantat ag puyo.” Malipayon nga hambae ni
Mokit.

Nag-uli nga masadya si Mokit ag ana nga

gineaha ro anang mga nadawi nga isda.
katapusan
Masadya gid ro bilog nga pamilya
ni Mokit tungod nabusog sanda sa andang ilabas.

Paumwaron

Haum ka eon para sa bag-o naton nga ueobrahon? Kabay pa nga

mangin masadya ka sa pagsabat kara. Umpisahan eon naton!
Ueobrahon 1
Ibutang sa mga blangko ro mga ginhambae ni Mokit sa istorya.
Isueat ro imong sabat sa papel.

_________________________
_________________________
_________________________
_________________________
____
_____________________________
_____________________________
_____________________________
_________________________

Ueobrahon 2 Mokit
Idrowing ro mga lugar nga namitlang sa istorya. Ibutang ra sa
sueod it mga nakahamead nga papel. Obrahon sa imong kwaderno.
Isipon

Character o Tawuhan
 Tanan nga istorya hay gakinahang-ean it character o tawuhan.
Raya hay pwedeng tawo o bukon basta gapakita it kaparehas it
tawo nga kinaiya o pag-inugali.

Problem o Problema
Ro character
o tawuhan hay may problem o problema nga
atubangon sa istorya.

Ro pag-antiguhan kon ano ro elemento it isaeang ka istorya hay

makabulig kimo para sa imong pagsueat it imong kaugalingon nga
istorya.

Obrahon

Direksyon: Mag-obra it isaeang ka puna o paragrapo gamit ro

atong istorya. Basaha anay ro istorya sa idaeum.
 Ro Eatayan sa Sapa
Parti it Sangka Sugilanon Pang-unga ni Shur C. Mangilaya

Maeayo ro among baeay sa eskuylahan. Nagaagi pa kami ni

Manong Boyet sa eatayan nga puno it niyog agud makatabok sa sapa
paagto sa eskuylahan.

Ginabuligan ako permi ni Manong kon mageatay sa eatayan.

Pero isaeang Lunes it agahon hay nagkaeagnat si Manong.

Ngani indi imaw magsueod sa eskuylahan. Ginhatod lang ako ni
Nanay sa sapa ag ginbilin nana kakon nga ana ako nga sueangon pag-
uli ko hindunang hapon.

Temprano ro amon nga buhi it ratong adlaw ag sayud ko nga

owa pa si Nanay sa sapa.

Nagduhong anay ako sa atubang it eatayan. Nagginhawa rayon

ako it maeawig ag nag-amat-amat it pagtikang samtang hugot ro
pamuyot sa bayan-bayan.

Kat maeapit eon ako sa punta it eatayan hay nageumpat eagi ako
sa eugta ag nagsinggit it mabaskog.
Ueobrahon 1

Painu-inuha nga ikaw ro unga sa istorya. Gamit ro mga litrato,

mag-obra it matag-ud nga mga pamisaea agud makaobra it isaeang ka
puna o paragraph base sa baeatyagon nga ginapakita sa litrato.

Sundan ro ehemplo sa idaeum.

 Ano baea ro akon nga Yehey! Kantiguhan eon
Indi ako magtabok. obrahon para ako magtabok!
Basi mahueog ako. makatabok?

Ikaw man. Sueatan ing sabat sa papel.

Ueobrahon 2

Buligi ro unga nga makaabot sa eatayan paagi sa pag-usoy it

tamang daean paagto kara. Gamiton ro tudlo sa pag-usoy it tamang
daean.

UMPIS
A
 KATAPUSA
N

Ueobrahon 3
Nakaabot eon ikaw sa
eatayan? Makaron, kumpletuha ro istorya paagi sa pagkumpleto sa
mga pamisaea sa ubos.
Gamita ro mga ginkay-ag nga bisaea sa kahon para mabuligan
ikaw sa imong pagsabat.
Masarangan mo ra!
Ro (1) __________ sa istorya hay indi
antiguhan (2) __________ sa eatayan.
1. unag
Permi imaw ginaibhan it anang magueang.
2. aogtabkm Pero isaeang adlaw hay gin-eagnat si
Manong Boyet ngani owa imaw (3)
3. nsoguead
4. nigsaimnat
5. aakonabtk
__________ sa eskuylahan. Ginhatod imaw ni Nanay na sa sapa pero
temprano andang buhi sa eskuylahan ratong adlaw ngani
(4) __________na nga tumabok sa eatayan. Sa ulihi hay
(5) __________ imaw.

Sabtan
Abu eon imong nahasayran parte sa mga elemento it istorya?
Makaron hay kinahangean mo nga balikan ro istorya it Si Mokit ag Ro
Anang Bunit para maisaysay nimo it matag-od raya.
Padayuna ro mga masunod nga bisaea agud mabilog mo ro
istoryang Si Mokit ag ro Anang Bunit. Gamita ro litrato sa punta
pamisaea.

Si ___________.

Hay naila ___________.

Pero owa sanda it ___________.

Dayon ___________. imaw.

Tapos ana nga ___________.

Dugang nga Ueobrahon

Mag-obra it imong kaugalingon nga istorya paagi sa
pagkumpleto ku mga pamisaea sa ubos. Pagkatapos hay mag-usoy it
mga litrato sa magasin parte sa kada pamisaea ag ipilit sa katupad nga
kahon.

Si ________________________________.

Hay naila _________________________.

Pero _____________________________.

Dayon _____________________________.
 Pagkatapos ______________________.

Listahan it Husto nga Sabat

Testingan

1. B
2. B
3. B
4. C
5. A

Balikan

Sta. Cruz Biga-a, Lezo,

Aklan
Enero 31, 2021

Mahae kong Nanay,

Kamusta eon ikaw Nay? Kabaypa nga pirmi ikaw nga masadya ag nasa mayad nga pang-eawason. Kami nanday
Maria hay mayad man iya sa aton. Pirmi namong ginabuligan si Tatay sa mga ueubrahon. Saeamat Nay sa imong mga
sakripisyo para kamon. Di eon kami kahueat nga mag-uli ikaw iya sa aton.

Nagapalagga kimo,
Anna

Usisaon

1. Mokit
2. uwa it suea
3. mamunit
4. irigasyon
5. butot, pantat, puyo
6. Si Mokit ag ro Anang Bunit

Paumwaron

Ueobrahon 1
1. “Mayad siguro kara mamunit ako sa irigasyon agud may isuea kami hinduna sa ilabas.
2. “Abaw! Kaabo-abo gid ro akong nadawi: may butot, pantat ag puyo.”

Ueobrahon 2
 Ueobrahon 3
1. unga
2. magtabok
3. nagsueod
4. ginsamitan
5. nakatabok

Sabtan

1. Mokit
2. magkaon
3. suea
4. namunit
5. gin-eaha

Dugang ng Ueobrahon

(Pwede nga eain-eain ro mangin sabat.)

Sanggunian

Department of Education. 2020. "Most Essential Learning |

Search Results | Department of Education". Acessed
January 31, 2021. https://www.deped.gov.ph/?
s=most+essential+learning.

DepEd Order No 30, s. 2019. 2020. The Department of

Education Manual of Style. Ebook. Pasig City: Public
Affairs Service-Publications Division Department of
Education Central Office. Acessed January 31, 2021.
https://www.deped.gov.ph/wp-
content/uploads/2019/10/DO_s2019_030-2.pdf.

Urbien-Salvatus, Grace, Arit-Soner, Babylen, Casao-Santos,

Nida and Pesigan-Tiñana, Rianne. 2013. Kagamitan ng
Mag-aaral Mother Tongue-Based Multilingual Education
2. Pasig City. DepEd

Urbien-Salvatus, Grace, Arit-Soner, Babylen, Casao-Santos,

Nida and Pesigan-Tiñana, Rianne. 2013. Patnubay ng Guro
ng Mother Tongue-Based Multilingual Education 2. Pasig
City. DepEd
Acessed February 1, 2021.
https://puzzlemaker.discoveryeducation.com/
Acessed February 2, 2021.
https://www.allkidsnetwork.com/mazes/maze-
generator/maze_ps=letter_ms=10_sk=n0s4b3_is=1.gen.html
Acessed February 3, 2021. https://www.edu-games.org/word-
games/word-scramble-maker.php
Para sa mga katanungan o puna, sumulat o tumawag sa:

Department of Education - Bureau of Learning Resources (DepEd-BLR)

Ground Floor, Bonifacio Bldg., DepEd Complex

Meralco Avenue, Pasig City, Philippines 1600

Telefax: (632) 8634-1072; 8634-1054; 8631-4985

Email Address: blr.lrqad@deped.gov.ph * blr.lrpd@deped.gov.ph