Bài toán vận tải

Nguyễn Thị Thu Thủy

Bộ môn Quản lý Công nghiệp

NTTT
 Hello!
I am Nguyen Thi Thu Thuy
I am here because I want to help you.
You can find me at nttthuy@dut.udn.vn

2 NTTT
Giới thiệu chung về bài toán vận tải
Bài toán vận tải được sử dụng khá phổ biến để tìm giá trị cực đại
hoặc cực tiểu của một phương án (kinh tế /kỹ thuật).

× Nguyên tắc thực hiện thuật toán này là lập một

phương án ban đầu rồi điều chỉnh dần từng bước
một (bước sau cho kết quả tốt hơn bước trước) cho
đến khi đạt phương án tối ưu thì dừng lại .
× Phương án tối ưu được gọi là nghiệm của bài toán
vận tải.

NTTT 3
Bài toán vận tải gốc có dạng sau:
Một công ty cần vận chuyển hàng hóa từ m kho chứa hàng
đến n cửa hàng để tiêu thụ, cước phí vận chuyển từ một Khi mở rộng bài
kho bất kỳ đến một cửa hàng bất kỳ là Cij. toán vận tải
người ta có thể
Cửa hàng I II … N
sử dụng thuật
Kho toán này để tìm
A C11 C12 … C1n giá trị cực đại
của hàm số,
B C21 C22 … C2n
chẳng hạn tìm
… … … … … phương án phân
M Cm1 Cm2 … Cmn công lao động
để đạt năng suất
Yêu cầu của bài toán là tìm phương án vận chuyển sao cho lớn nhất.
tổng cước phí là nhỏ nhất.
NTTT 4
 Bài toán vận tải (BTVT) có hai dạng:

× Nếu tổng lương hàng từ các kho phát ra bằng tổng lượng
hàng các cửa hàng nhận vào thì bài toán được gọi là bài toán
vận tải Cân bằng thu – phát (hay BTVT dạng đóng).

× Nếu tổng lương hàng từ các kho phát ra không bằng tổng
lượng hàng các cửa hàng nhận vào thì bài toán được gọi là bài
toán vận tải Không cân bằng thu – phát (hay BTVT dạng mở).

Trong phạm vi bài học này nghiên cứu dạng thứ nhất:
BTVT cân bằng thu - phát

NTTT 5
 Trường hợp 1. Sử dụng Bài toán vận tải tìm giá trị cực đại
f(x) max
Một phân xưởng in có 20 công nhân (10 cn nam, 7 cn nữ và 3 cn học nghề). Phân xưởng được
trang bị 20 máy in (8 máy loại I, 8 máy loại II và 4 máy loại III). Phân xưởng được giao nhiệm vụ in
một loại nhãn dán theo đơn đặt hàng. Năng suất lao động (tính bằng số hộp nhãn dán/ngày) khi
các công nhân sử dụng các máy khác nhau cho trong bảng sau:

Máy in Loại I: 8 Loại II: 8 Loại III: 4 Năng suất tính bằng số hộp
nhãn dán/ngày, ký hiệu Cij
Công nhân
Nam: 10 15 13 10

Nữ: 7 12 12 10

H.nghề: 3 8 9 6

Hãy tìm phương án phân công sao cho tổng số hộp nhãn dán làm được trong ngày
là lớn nhất. NTTT 6
 Bước 1. Lập phương án cơ bản: Ưu tiên phân phối vào ô
có năng suất lớn nhất trước

Máy in Loại I: 8 Loại II: 8 Loại III: 4

Công nhân
Nam: 10 15 13 10
8 2
Nữ: 7 12 12 10
6 1
H.nghề: 3 8 9 6
3

✓ Các ô (ij) được gọi là ô vận tải

✓ Ô có phân phối gọi là ô chọn: gồm các ô (11), (12), (22), (23), (33)
✓ Ô không có phân phối gọi là ô không chọn
NTTT 7
Bước 2. Kiểm tra tối ưu

Máy in Loại I: 8 Loại II: 8 Loại III: 4 Ui: thế vị hàng

Vj: thế vị cột
Công nhân
Cij: năng suất tại ô (ij)
Nam: 10 15 13 10 0
8 2 (+1)
Nữ: 7 12 12 10 1 Vj = Ui + Cij
(+2) 6 1 Ui = Vj – Cij
H.nghề: 3 8 9 6 5 ∆ij = Vj – Ui – Cij
(+2) (-1) 3
15 13 11
Điều kiện tối ưu:
▪ Nếu ∆ij ≥ 0 với mọi (ij) thì bảng tối ưu;
▪ Nếu tồn tại ∆ij < 0 thì bảng chưa tối ưu và phải chuyển sang
bước 3 để điều chỉnh.
(Bảng trên có ∆32 = -1 nên chưa tối ưu, cần điều chỉnh) NTTT 8
Bước 3. Điều chỉnh
Máy in Loại I: 8 Loại II: 8 Loại III: 4

Công nhân Chọn

Nam: 10 15 13 10
(+1)
0 vòng
8 2
Nữ: 7 12 12 10 III
và
II 1
(+2)
6 1 đánh
H.nghề: 3 8
(+2)
9
(-1) I
6
IV 5 số thứ
3
15 13 11 tự đỉnh
Chọn ô (ij) có ∆ij < 0 làm đỉnh xuất phát, vẽ một vòng có
các đỉnh còn lại là các ô chọn;
Đánh số các đỉnh của vòng, đỉnh xuất phát luôn đánh số I.
NTTT 9
 Bước 3. Điều chỉnh (tiếp theo)
Chọn
Máy in Loại I: 8 Loại II: 8 Loại III: 4
lượng
Công nhân
Nam: 10 15 13 10 0
điều
8 2
(+1)
chỉnh θ
Nữ: 7
và tiến
12 12 10 III
(+2)
II 1
6 1
H.nghề: 3 8 9 6
5
hành
(+2) (-1) I IV
3
điều
15 13 11
chỉnh
✓ Chọn lượng điều chỉnh: Gọi θ = {lượng phân phối nhỏ nhất của các ô chẵn}
✓ Tiến hành điều chỉnh: X’ = X + θ nếu là ô lẻ;
X’ = X - θ nếu là ô chẵn

(Trong bảng trên θ = min {6;3} = 3) NTTT 10

Bước 3. Điều chỉnh (tiếp theo)
Máy in Loại I: 8 Loại II: 8 Loại III: 4

Công nhân
Nam: 10 15 13 10
Kết
quả
0
8 2
Nữ: 7 12 12 10
1 sau
3 4
H.nghề: 3 8 9 6 điều
5
3 chỉnh
15 13 11

✓ Sau điều chỉnh ta được bảng như trên.

✓ Lặp lại bước kiểm tra tối ưu.

NTTT 11
Bước 3. Điều chỉnh (tiếp theo)
Máy in Loại I: 8 Loại II: 8 Loại III: 4

Công nhân
Nam: 10 15 13 10
(+1)
0 Lặp lại
8 2
Nữ: 7 12 12 10
bước
kiểm tra
(+2) 1
3 4
H.nghề: 3 8
(+3)
9
3
6
(+1) 4 tối ưu
15 13 11

❖ Sau khi kiểm tra tối ưu, thấy rằng tất cả các ô đều có ∆ij ≥ 0, vậy bảng đã tối ưu
❖ Phương án phân công tối ưu gọi là nghiệm của bài toán vận tải.

NTTT 12
 Notes
✓ Sau khi có bảng tối ưu, tính năng suất cực đại của phương án theo công thức sau:
Nmax= σ 𝐗𝐢. 𝐂𝐢𝐣
Trong ví dụ trên: Nmax = 15.8 + 13.2 + 12.3 + 10.4 + 9.3 = 249 (hộp)
Giá trị năng suất cực đại gọi là giá trị tối ưu

✓ Một phương án tối ưu gọi là một nghiệm của bài toán vận tải;
✓ Bài toán vận tải có thể có nhiều nghiệm nhưng chỉ có một giá trị tối ưu.

NTTT 13
 Notes
✓ Công thức số ô chọn: Gọi số hàng là m; số cột là n; số ô chọn là k:
k=m + n - 1
Nếu k< (m + n – 1) thì gọi là trường hợp thiếu ô chọn. Khi đó phải bổ sung ô chọn bằng
cách thêm vào ô chọn có phân phối x = 0 và không tạo vòng với các ô chọn còn lại.

✓ Một số dạng vòng thường gặp:

NTTT 14
Trường hợp 2. Sử dụng bài toán vận tải tìm giá trị cực tiểu f(x) min

Bài tập. Công ty vật liệu xây dựng AX cần vận chuyển sơn chống thấm từ các
kho A, B, C đến các cửa hàng I, II, III, IV để tiêu thụ. Cước phí vận chuyển
(10.000 đồng/ thùng) cho trong bảng sau. Tìm phương án phân phối để tổng
cước phí là nhỏ nhất.

Cửa hàng CH I: 55 CH II: 45 CH III: 40 CH IV: 60

Kho
A: 80 12 10 6 8

B: 50 11 7 11 10

C: 70 13 12 9 16

NTTT 15
 Trường hợp 2. Sử dụng bài toán vận tải tìm giá trị cực tiểu f(x) min

Bước 1. Lập phương án cơ bản: ưu tiên phân phối vào ô có cước phí nhỏ nhất trước

Cửa hàng CH I: 55 CH II: 45 CH III: 40 CH IV: 60

Kho
A: 80 12 10 6 8
(-) (-) 0
40 40
B: 50 11 7 11 10
(-) (-) -2
45 5
C: 70 13 12 9 16
(+1) (+5) -8
55 15

5 5 6 8

NTTT 16
 Trường hợp 2. Sử dụng bài toán vận tải tìm giá trị cực tiểu f(x) min

Bước 2. Kiểm tra tối ưu

Cửa hàng CH I: 55 CH II: 45 CH III: 40 CH IV: 60

Kho
A: 80 12 10 6 8
(-) (-) 0
40 40
B: 50 11 7 11 10
(-) (-) -2
45 5
C: 70 13 12 9 16
(+1) (+5) -8
55 15

5 5 6 8

∆32 > 0, ∆33 > 0: bảng chưa tối ưu và phải điều chỉnh 17
NTTT
 Trường hợp 2. Sử dụng bài toán vận tải tìm giá trị cực tiểu f(x) min

Bước 3. Điều chỉnh: 3.1. Chọn vòng và xác định θ

Cửa hàng CH I: 55 CH II: 45 CH III: 40 CH IV: 60

Kho
A: 80 12 10 6 II 8 III
(-) (-) 0
40 40
B: 50 11 7 11 10
(-) (-) -2
45 5
C: 70 13 12 9 16
(+1) (+5) -8
55 I IV 15

5 5 6 8

θ = min {40;15} = 15
NTTT 18
 Trường hợp 2. Sử dụng bài toán vận tải tìm giá trị cực tiểu f(x) min

Bước 3. Điều chỉnh: 3.2. Thực hiện điều chỉnh 3.3. Kiểm tra tối ưu

Cửa hàng CH I: 55 CH II: 45 CH III: 40 CH IV: 60

Kho
A: 80 12 10 6 8
(-) (-) 0
25 55
B: 50 11 7 11 10
(+1) (-) -2
45 5
C: 70 13 12 9 16
55 (-) V 15 -8

5 5 6 8

∆21 > 0: bảng chưa tối ưu và phải điều chỉnh

NTTT 19
 Trường hợp 2. Sử dụng bài toán vận tải tìm giá trị cực tiểu f(x) min

Bước 3. Điều chỉnh: 3.4. Chọn vòng và xác định θ

Cửa hàng CH I: 55 CH II: 45 CH III: 40 CH IV: 60

Kho
A: 80 12 10 6 IV 8 III
(-) (-) 0
25 55
B: 50 11 7 11 10
(+1) (-) II -2
I 45 5
C: 70 13 12 9 16
VI 55 (-) V 15 -8

5 5 6 8

θ = min {5; 25; 55} = 5

NTTT 20
 Trường hợp 2. Sử dụng bài toán vận tải tìm giá trị cực tiểu f(x) min

Bước 3. Điều chỉnh: 3.5. Thực hiện điều chỉnh 3.6. Kiểm tra tối ưu

Cửa hàng CH I: 55 CH II: 45 CH III: 40 CH IV: 60

Kho
A: 80 12 10 6 8
(-) (-) 0
20 60
B: 50 11 7 11 10
(-) (-) -2
5 45
C: 70 13 12 9 16
50 (-) 20 (-) -8

5 5 6 8

Tất cả các ∆ij ≤ 0: bảng tối ưu

NTTT 21
Big concept
Bring the attention of your audience over a key
concept using icons or illustrations

22
 “Quotations are commonly
printed as a means of
inspiration and to invoke
philosophical thoughts from the
reader”

23
A picture is
worth a
thousand
words
A complex idea can be conveyed with
just a single still image, namely making
it possible to absorb large amounts of
data quickly.

24
Want big impact?
Use big image.

25
Use charts to
explain your ideas

White Gray Black

26
And tables to
compare data
A B C

Yellow 10 20 7

Blue 30 15 10

Orange 5 24 16

27
 Maps

our office

28
89,526,124
Whoa! That’s a big number, aren’t you proud?

29
89,526,124$
That’s a lot of money

185,244 users
And a lot of users

100%
Total success!

30
Our process is easy

first second last

31
Let’s review some
concepts
Yellow
Is the color of gold, butter
and ripe lemons. In the
spectrum of visible light,
yellow is found between
green and orange.
Yellow
Is the color of gold, butter
and ripe lemons. In the
spectrum of visible light,
yellow is found between
green and orange.
Blue
Is the colour of the clear
sky and the deep sea. It is
located between violet and
green on the optical
spectrum.
Blue
Is the colour of the clear
sky and the deep sea. It is
located between violet and
green on the optical
spectrum.
Red
Is the color of blood, and
because of this it has
historically been
associated with sacrifice,
danger and courage.
Red
Is the color of blood, and
because of this it has
historically been
associated with sacrifice,
danger and courage.
32
You can insert graphs from Google Sheets
33
 Android
Place your screenshot here

project
Show and explain your web, app
or software projects using these
gadget templates.

34
 iPhone
Place your screenshot
here
project
Show and explain your web, app
or software projects using these
gadget templates.

35
 Tablet
Place your screenshot here
project
Show and explain your web, app
or software projects using these
gadget templates.

36
 Desktop
project
Place your screenshot here

Show and explain your web, app

or software projects using these
gadget templates.

37
Thanks!
Any questions?
You can find me at:
@username
user@mail.me

38
Credits
Special thanks to all the people who made and
released these awesome resources for free:
× Presentation template by SlidesCarnival
× Photographs by Unsplash
× Watercolor textures by GraphicBurguer

39
Presentation design
This presentation uses the following typographies and colors:
× Titles: Lato Thin
× Body copy: Lato Light
You can download the fonts on this page:
http://www.latofonts.com/lato-free-fonts/

You don’t need to keep this slide in your presentation. It’s only here to serve you as a
design guide if you need to create new slides or download the fonts to edit the
presentation in PowerPoint®
40
SlidesCarnival icons are editable shapes.

This means that you can:

● Resize them without losing quality.
● Change fill color and opacity.

Isn’t that nice? :)

Examples:
 Now you can use any emoji as an icon!

😉 And of course it resizes without losing quality and you can change the color.

How? Follow Google instructions

https://twitter.com/googledocs/status/730087240156643328

✋👆👉👍👤👦👧👨👩👪💃🏃
💑❤😂😉😋😒😭👶😸🐟🍒
🍔💣📌📖🔨🎃🎈🎨🏈🏰🌏
🔌🔑 and many more...42
 Free templates for all your presentation needs

For PowerPoint and 100% free for personal Ready to use, Blow your audience
Google Slides or commercial use professional and away with attractive
customizable visuals