‫ﻣﻘﺒﺎس اﻟﻤﺼﺎﺑﯿﺢ در ﺗﻌﻘﯿﺒﺎت ﻧﻤﺎز و آﺛﺎر آن‬

‫ﻧﻮﯾﺴﻨﺪه‪:‬‬

‫ﻣﺤﻤﺪﺑﺎﻗﺮ ﺑﻦ ﻣﺤﻤﺪﺗﻘﯽ ﻋﻼﻣﻪ ﻣﺠﻠﺴﯽ‬

‫ﻧﺎﺷﺮ ﭼﺎﭘﯽ‪:‬‬

‫ﻣﺮﮐﺰ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت راﯾﺎﻧﻪ اي ﺣﻮزه ﻋﻠﻤﯿﻪ اﺻﻔﻬﺎن‬

‫ﻧﺎﺷﺮ دﯾﺠﯿﺘﺎﻟﯽ‪:‬‬
‫ﻣﺮﮐﺰ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت راﯾﺎﻧﻪاي ﻗﺎﺋﻤﯿﻪ اﺻﻔﻬﺎن‬
 ‫ﻓ ﻬ ﺮﺳ ﺖ‬
‫‪5‬‬ ‫ﻓﻬﺮﺳﺖ‬

‫‪18‬‬ ‫ﻣﻘﺒﺎس اﻟﻤﺼﺎﺑﯿﺢ در ﺗﻌﻘﯿﺒﺎت ﻧﻤﺎز و آﺛﺎر آن‬

‫‪18‬‬ ‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﮐﺘﺎب‬

‫‪19‬‬ ‫اﺷﺎره‬

‫‪39‬‬ ‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‪:‬‬

‫‪45‬‬ ‫زﻧﺪﮔﯿﻨﺎﻣﻪ ﻋﻼﻣﻪ ﻣﺠﻠﺴﯽ‬

‫‪45‬‬ ‫اﺷﺎره‬

‫‪45‬‬ ‫ﺗﻮﻟﺪ‪:‬‬

‫‪46‬‬ ‫ﭘﺎدﺷﺎﻫﺎن ﻣﻌﺎﺻﺮ وي‪:‬‬

‫‪46‬‬ ‫اﯾﺎم ﺟﻮاﻧﯽ‪:‬‬

‫‪48‬‬ ‫ﻫﻤﺖ ﺑﻠﻨﺪ و ﺷﻬﺮت وي‪:‬‬

‫‪50‬‬ ‫ﺗﺄﻟﯿﻔﺎت‪:‬‬

‫‪51‬‬ ‫ﺣﺎﻻت روﺣﯽ وي‪:‬‬

‫‪52‬‬ ‫ﻓﻮت ﻋّﻼﻣﻪ‪:‬‬

‫‪63‬‬ ‫ﻓﺼﻞ اّول‪ :‬در ﻓﻀﯿﻠﺖ ﺗﻌﻘﯿﺐ و ﺷﺮاﯾﻂ و آداب آن‬

‫‪63‬‬ ‫اوﻗﺎت اﺳﺘﺠﺎﺑﺖ دﻋﺎ‬

‫‪65‬‬ ‫ﻃﻠﺐ ﺣﺎﺟﺖ ﺑﻌﺪ از ﻧﻤﺎز‬

‫‪67‬‬ ‫ﻓﺼﻞ دوم‪ :‬در ﺑﯿﺎن ﺗﻌﻘﯿﺒﺎﺗﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺴﺘﺤﺐ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻌﺪ از ﻫﺮ ﻧﻤﺎز ﺧﻮاﻧﺪه ﺷﻮد‬

‫‪67‬‬ ‫اﺷﺎره‬

‫‪67‬‬ ‫‪ -1‬ﺗﺴﺒﯿﺤﺎت ﺣﻀﺮت زﻫﺮا ﺳﻼم اﻟّﻠﻪ ﻋﻠﯿﻬﺎ‬

‫‪71‬‬ ‫‪ -2‬ﺗﮑﺒﯿﺮ‬

‫‪72‬‬ ‫‪ -3‬ﺧﻮاﻧﺪن »أﺳﺘﻐﻔﺮ اﷲ اﻟﺬي ﻻ إﻟﻪ إﻻ ﻫﻮي‪«...‬‬

‫‪72‬‬ ‫‪ -4‬دﻋﺎي »أﻋﯿﺬ ﻧﻔﺴﯽ و ﻣﺎ رزﻗﻨﯽ رﺑﯽ‪«...‬‬

‫‪73‬‬ ‫‪ -5‬دﻋﺎي »أﻋﻮذ ﺑﻮﺟﻬﮏ اﻟﮑﺮﯾﻢ‪«...‬‬

‫‪73‬‬ ‫‪ -6‬دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ إﻧﯽ أﺳﺌﻠﮏ ﻣﻦ ﮐﻞ ﺧﯿﺮ‪«...‬‬

‫‪74‬‬ ‫‪ -7‬ﺧﻮاﻧﺪن »اﻟﻠﻬﻢ ﺻﻞ ﻋﻠﯽ ﻣﺤﻤﺪ و آل ﻣﺤﻤﺪ و أﺟﺮﻧﯽ‪«...‬‬

‫‪76‬‬ ‫‪ -8‬ﺧﻮاﻧﺪن ﺳﻮره ﻓﺎﺗﺤﻪ‪ ،‬آﯾﻪ اﻟﮑﺮﺳﯽ و ‪....‬‬

‫‪78‬‬ ‫‪ -9‬ﺧﻮان »ﺳﺒﺤﺎن اﷲ اﻟﻌﻈﯿﻢ و ﺑﺤﻤﺪه و ‪«...‬‬

‫‪79‬‬ ‫‪ -10‬ﺗﺴﺒﯿﺤﺎت أرﺑﻊ‬

‫‪80‬‬ ‫‪ -11‬ﺧﻮاﻧﺪن »ﯾﺎ ﻣﻦ ﯾﻔﻌﻞ ﻣﺎ ﯾﺸﺎء و ‪«...‬‬

‫‪81‬‬ ‫‪ -12‬ﻟﻌﻦ‬

‫‪81‬‬ ‫‪ -13‬دﻋﺎي »اﷲ اﮐﺒﺮ ﻻ إﻟﻪ اﻻ اﷲ‪«...‬‬

‫‪81‬‬ ‫‪ -14‬ﺗﺤﻠﯿﻞ‬

‫‪82‬‬ ‫‪ -15‬دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ إﻟﯿﮏ رﻓﻌﺖ اﻷﺻﻮات‪«...‬‬

‫‪83‬‬ ‫‪ -16‬ﺧﻮاﻧﺪن »اﻟﻠﻬﻢ اﺟﻌﻞ ﻟﯽ ﻓﺮﺟًﺎ و ﻣﺨﺮﺟًﺎ و ‪«...‬‬

‫‪83‬‬ ‫‪ -17‬دﻋﺎي »إﻟﯽ و إﻟﻪ إﺑﺮاﻫﯿﻢ و ‪«...‬‬

‫‪83‬‬ ‫‪ -18‬دﻋﺎي »ﯾﺎ أﺟﻮد ﻣﻦ أﻋﻄﯽ و ‪«...‬‬

‫‪84‬‬ ‫‪ -19‬ﺧﻮاﻧﺪن »اﻟﻠﻬﻢ إن ﻣﻐﻔﺮ ﺗﮏ أرﺟﯽ ﻣﻦ ﻋﻤﻠﯽ ‪«...‬‬

‫‪84‬‬ ‫‪ -20‬ﺧﻮاﻧﺪن »اﻟﻠﻬﻢ أﻧﺖ اﻟﺴﻼم و ﻣﻨﮏ اﻟﺴﻼم و ‪«...‬‬

‫‪85‬‬ ‫‪ -21‬دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ اﺟﻌﻠﻨﯽ ﻣﻊ ﻣﺤﻤﺪ و آل ﻣﺤﻤﺪ ‪«...‬‬

‫‪85‬‬ ‫‪ -22‬داي »أﺳﺘﻮدع اﷲ اﻟﻌﻈﯿﻢ اﻟﺠﻠﯿﻞ‪«...‬‬

‫‪85‬‬ ‫‪ -23‬ﺧﻮاﻧﺪن »ﺗﻮﮐﻠﺖ ﻋﻠﯽ اﻟﺤﯽ اﻟﺬي ﻻ ﯾﻤﻮت و‪«...‬‬

‫‪86‬‬ ‫‪ -24‬ﺧﻮاﻧﺪن »ﺳﺒﺤﺎن اﷲ ﮐﻠﻤﺎ ﺳﺒﺢ اﷲ‪«...‬‬

‫‪87‬‬ ‫‪-25‬دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ اﻧﻔﻌﻨﺎ ﺑﺎﻟﻌﻠﻢ و زﯾﻨﺎ‪«...‬‬

‫‪87‬‬ ‫‪-26‬دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ اﻏﻔﺮ ﻟﯽ ﻣﺎ ﻗﺪﻣﺖ و ﻣﺎ أﺧﺮت‪«...‬‬

‫‪88‬‬ ‫‪ -27‬دﻋﺎي »ﻻ إﻟﻪ إﻻ اﷲ إن اﷲ و ﻣﻼﺋﮑﺘﻪ‪«...‬‬

‫‪89‬‬ ‫‪ -28‬دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ إﻧﯽ أدﯾﻨﮏ ﺑﻄﺎﻋﺘﮏ و وﻻﯾﺘﮏ و‪«...‬‬

‫‪90‬‬ ‫‪ -29‬دﻋﺎي »أﺷﻬﺪ أن ﻻ إﻟﻪ إﻻ اﷲ وﺣﺪه ﻻ ﺷﺮﯾﮏ ﻟﻪ‪«...‬‬

‫‪91‬‬ ‫‪ -30‬دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ إﻧﯽ أﺳﺌﻠﮏ ﺑﺤﻖ ﻣﺤﻤﺪ و آل ﻣﺤﻤﺪ‪«...‬‬

‫‪92‬‬ ‫‪ -31‬ﺧﻮاﻧﺪن »اﻟﺴﻼم ﻋﻠﯿﮏ ﯾﺎ رﺳﻮل اﷲ و رﺣﻤﻪ اﷲ و ﺑﺮﮐﺎﺗﻪ‪«...‬‬

‫‪93‬‬ ‫‪ -32‬ﺧﻮاﻧﺪن ﺳﻮره »ﻗﻞ ﻫﻮاﷲ أﺣﺪ« و دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ إﻧﯽ أﺳﺌﻠﮏ ﺑﺎﺳﻤﮏ‪«...‬‬

‫‪94‬‬ ‫‪ -33‬دﻋﺎي »ﯾﺎ ﺷﺎرﻋًﺎ ﻟﻤﻼﺋﮑﺘﻪ اﻟﺪﯾﻦ اﻟﻘﯿﻢ‪«...‬‬

‫‪95‬‬ ‫‪-34‬ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻣﺤﺎﺳﻦ ﺑﻪ دﺳﺖ راﺳﺖ و ﺧﻮاﻧﺪن دﻋﺎي »ﯾﺎ ذاﻟﺠﻼل واﻹﮐﺮام‪«...‬‬

‫‪96‬‬ ‫‪ -35‬ﺧﻮاﻧﺪن »اﻟﻠﻬﻢ اﻏﻔﺮ ﻟﯽ ﻣﻐﻔﺮه ﻋﺰﻣًﺎ‪«...‬‬

‫‪96‬‬ ‫‪-36‬دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ ﺻﻞ ﻋﻠﯽ ﻣﺤﻤﺪ اﻟﻤﺼﻄﻔﯽ‪«...‬‬

‫‪97‬‬ ‫‪ -37‬ﺧﻮاﻧﺪن »رﺿﯿﺖ ﺑﺎﷲ رﺑًﺎ و ﺑﻤﺤﻤﺪ ﻧﺒﯿًﺎ و‪«...‬‬

‫‪97‬‬ ‫‪ -38‬دﻋﺎي »رﺿﯿﺖ ﺑﺎﷲ رﺑﺎ ‪ ...‬و ﺑﻌﻠﯽ واﻟﺤﺴﻦ و‪«...‬‬

‫‪98‬‬ ‫‪-39‬ﺧﻮاﻧﺪن »اﻟﻠﻬﻢ ﺑﺒﺮك اﻟﻘﺪﯾﻢ و رأﻓﺘﮏ‪«...‬‬

‫‪98‬‬ ‫‪ -40‬دﻋﺎي »ﯾﺎﻣﻦ ﯾﻤﻠﮏ ﺣﻮاﺋﺞ اﻟﺴﺎﺋﻠﯿﻦ و‪«...‬‬

‫‪99‬‬ ‫‪ -41‬دﻋﺎي »ﯾﺎ ﻣﻦ ﯾﻤﻠﮏ ﺣﻮاﺋﺞ اﻟﺴﺎﺋﻠﯿﻦ و‪«...‬‬

‫‪99‬‬ ‫‪ -42‬دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ إﻧﯽ أﺳﺌﻠﮏ ﺑﺎﺳﻤﮏ اﻟﺬي‪«...‬‬

‫‪100‬‬ ‫‪ -43‬دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ إﻧﯽ أﺳﺌﻠﮏ ﺑﺤﻘﮏ اﻟﻌﻈﯿﻢ‪«...‬‬

‫‪101‬‬ ‫‪ -44‬دﻋﺎي »ﺑﺴﻢ اﷲ اﻟﺮﺣﻤﻦ اﻟﺮﺣﯿﻢ اﻟﻠﻬﻢ ﺑﻠﻎ ﻣﻮﻻﻧﺎ‪«...‬‬

‫‪102‬‬ ‫‪ -45‬دﻋﺎي »ﯾﺎ ﻣﺒﺪئ اﻷﺳﺮار و ﯾﺎ ﻣﺒﯿﻦ اﻟﮑﺘﻤﺎن‪«...‬‬

‫‪103‬‬ ‫‪ -46‬ﺧﻮاﻧﺪن »ﺳﺒﺤﺎن رﺑﮏ رب اﻟﻌﺰه‪«...‬‬

‫‪103‬‬ ‫‪ -47‬دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ إﻧﯽ أﻋﻮذ ﺑﮏ ﻣﻦ ﻋﻠﻢ ﻻ ﯾﻨﻔﻊ و‪«...‬‬

‫‪103‬‬ ‫‪ -48‬ﺧﻮاﻧﺪن آﯾﻪ »ﻓﺴﺒﺤﺎن اﷲ ﺣﯿﻦ ﺗﻤﺴﻮن و ﺣﯿﻦ ﺗﺼﺒﺤﻮن‪«...‬‬

‫‪104‬‬ ‫‪ -49‬ﺧﻮاﻧﺪن »اﻟﻠﻬﻢ ﺻﻞ ﻋﻠﯽ ﻣﺤﻤﺪ و آل ﻣﺤﻤﺪ اﻟﻠﻬﻢ إن رﺳﻮﻟﮏ‪«...‬‬

‫‪105‬‬ ‫‪-50‬دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ ﻟﮏ ﺻﻠﯿﺖ و إﯾﺎك دﻋﻮت و‪«...‬‬

‫‪107‬‬ ‫‪ -51‬دﻋﺎي »ﯾﺎ اﷲ اﻟﻤﺎﻧﻊ ﻗﺪرﺗﻪ ﺧﻠﻘﻪ و‪«...‬‬

‫‪107‬‬ ‫‪ -52‬دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ إﻧﯽ وﺟﻬﺖ وﺟﻬﯽ إﻟﯿﮏ و‪«...‬‬

‫‪109‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮم‪ :‬در ﺗﻌﻘﯿﺐ ﻣﺨﺼﻮص ﻓﺮﯾﻀﻪ ﻇﻬﺮ اﺳﺖ‬

‫‪109‬‬ ‫اﺷﺎره‬

‫‪109‬‬ ‫‪ -1‬دﻋﺎي »أي ﺳﺎﻣﻊ ﮐﻞ ﺻﻮت أي ﺟﺎﻣﻊ ﮐﻞ ﻓﻮت‪«...‬‬

‫‪110‬‬ ‫‪ -2‬دﻋﺎي »ﻻ إﻟﻪ إﻻ اﷲ اﻟﻌﻈﯿﻢ اﻟﺤﻠﯿﻢ و‪«...‬‬

‫‪111‬‬ ‫‪ -3‬دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ ﻟﮏ اﻟﺤﻤﺪ ﮐﻠﻪ و ﺑﯿﺪك اﻟﺨﯿﺮ ﮐﻠﻪ‪«...‬‬

‫‪112‬‬ ‫‪ -4‬دﻋﺎي »ﺳﺒﺤﺎن ذي اﻟﻌﺰ اﻟﺸﺎﻣﺦ اﻟﻤﻨﯿﻒ‪«...‬‬

‫‪114‬‬ ‫‪ -5‬دﻋﺎي »ﯾﺎ أﺳﻤﻊ اﻟﺴﺎﻣﻌﯿﻦ و ﯾﺎ أﺑﺼﺮ اﻟﻨﺎﻇﺮﯾﻦ‪«...‬‬

‫‪117‬‬ ‫‪ -6‬ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻣﺤﺎﺳﻦ ﺑﻪ دﺳﺖ راﺳﺖ و ﺧﻮاﻧﺪن دﻋﺎي »ﯾﺎ رب ﻣﺤﻤﺪ و آل ﻣﺤﻤﺪ‪«...‬‬

‫‪117‬‬ ‫‪ -7‬دﻋﺎي »ﺑﺎﻟﻞ اﻋﺘﺼﻤﺖ و ﺑﺎﷲ أﺛﻖ و‪«...‬‬

‫‪117‬‬ ‫‪ -8‬دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ إﻧﯽ أﺗﻘﺮب إﻟﯿﮏ ﺑﺠﻮدك و ﮐﺮﻣﮏ و‪«...‬‬

‫‪118‬‬ ‫‪ -9‬ﺻﻠﻮات‬

‫‪118‬‬ ‫‪ -10‬دﻋﺎي »ﯾﺎ ﻣﻦ أﻇﻬﺮ اﻟﺠﻤﯿﻞ و ﺳﺘﺮ اﻟﻘﺒﯿﺢ‪«...‬‬

‫‪121‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎرم‪ :‬در ﺗﻌﻘﯿﺒﺎت ﻣﺨﺼﻮص ﻧﻤﺎز ﻋﺼﺮ اﺳﺖ‬

‫‪121‬‬ ‫اﺷﺎره‬

‫‪121‬‬ ‫‪ -1‬إﺳﺘﻌﻔﺎر‬

‫‪122‬‬ ‫‪ -2‬ﺧﻮاﻧﺪن »أﺳﺘﻐﻔﺮ اﷲ اﻟﺬي ﻻ إﻟﻪ إﻻ ﻫﻮ‪«...‬‬

‫‪122‬‬ ‫‪ -3‬ﺧﻮاﻧﺪن ﺳﻮره »إﻧﺎ أﻧﺰﻟﻨﺎه ﻓﯽ ﻟﯿﻠﻪ اﻟﻘﺪر‪«...‬‬

‫‪123‬‬ ‫‪ -4‬ﺻﻠﻮات‬

‫‪123‬‬ ‫‪ -5‬دﻋﺎي »ﺳﺒﺤﺎن ذي اﻟﻄﻮل واﻟﻨﻌﻢ‪«...‬‬

‫‪124‬‬ ‫‪ -6‬دﻋﺎي »أﻧﺖ اﷲ ﻻ إﻟﻪ إﻻ أﻧﺖ‪«...‬‬

‫‪124‬‬ ‫‪ -7‬دﻋﺎي »ﺳﺒﺤﺎن اﷲ واﻟﺤﻤﺪ ﷲ و ﻻ إﻟﻪ إﻻ اﷲ‪«...‬‬

‫‪125‬‬ ‫‪ -8‬دﻋﺎي »ﺳﺒﺤﺎن ﻣﻦ ﯾﻌﻠﻢ ﺟﻮارح اﻟﻘﻠﻮب‪«...‬‬

‫‪129‬‬ ‫‪ -9‬ﺧﻮاﻧﺪن »اﻟﺤﻤﺪ ﷲ رب اﻟﻌﺎﻟﻤﯿﻦ و ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯽ ﻣﺤﻤﺪ‪«...‬‬

‫‪131‬‬ ‫‪ -10‬دﻋﺎي »ﺗﻢ ﻧﻮرك ﻓﻬﺪﯾﺖ ﻓﻠﮏ اﻟﺤﻤﺪ و‪«...‬‬

‫‪131‬‬ ‫‪ -11‬دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ ﻣﺪ ﻟﯽ أﯾﺴﺮ اﻟﻌﺎﻓﯿﻪ و‪«...‬‬

‫‪132‬‬ ‫‪ -12‬دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ إﻧﯽ أﻋﻮذ ﺑﮏ ﻣﻦ ﻧﻔﺲ ﻻ ﯾﻘﻨﻊ‪«...‬‬

‫‪133‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ‪ :‬در ﺗﻌﻘﯿﺐ ﻣﺨﺼﻮص ﻓﺮﯾﻀﻪ ﻣﻐﺮب اﺳﺖ‬

‫‪133‬‬ ‫اﺷﺎره‬

‫‪133‬‬ ‫‪ -1‬ﺧﻮاﻧﺪن »ﺑﺴﻢ اﷲ اﻟﺮﺣﻤﻦ اﻟﺮﺣﯿﻢ ﻻ ﺣﻮل‪«...‬‬

‫‪134‬‬ ‫‪ -2‬دﻋﺎي »اﻟﺤﻤﺪ ﷲ اﻟﺬي ﯾﻔﻊ ﻣﺎ ﯾﺸﺎء‪«...‬‬

‫‪135‬‬ ‫‪ -3‬دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ إﻧﯽ أﺳﺌﻠﮏ ﺑﺤﻖ ﻣﺤﻤﺪ و آل ﻣﺤﻤﺪ‪«...‬‬

‫‪135‬‬ ‫‪ -4‬دﻋﺎي »إن اﷲ و ﻣﻼﺋﮑﺘﻪ ﯾﺼﻠﻮن ﻋﻠﯽ اﻟﻨﺒﯽ‪«...‬‬

‫‪135‬‬ ‫‪ -5‬دﻋﺎي »ﻻ إﻟﻪ إﻻ اﷲ وﺣﺪه ﻻ ﺷﺮﯾﮏ ﻟﻪ‪«...‬‬

‫‪136‬‬ ‫‪ -6‬دﻋﺎي »ﺳﺒﺤﺎﻧﮏ ﻻ إﻟﻪ إﻻ أﻧﺖ‪«...‬‬

‫‪136‬‬ ‫‪ -7‬دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ ﺗﻘﺒﻞ ﻣﻨﯽ ﻣﺎ ﮐﺎن ﺻﺎﻟﺤًﺎ و‪«...‬‬

‫‪137‬‬ ‫‪ -8‬ﺧﻮاﻧﺪن »اﻟﺤﻤﺪ ﷲ اﻟﺬي ﻻ ﯾﺤﺼﯽ ﻣﺪﺣﻪ اﻟﻘﺎﺋﻠﻮن‪«...‬‬

‫‪140‬‬ ‫‪ -9‬دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ ﺻﻞ ﻋﻠﯽ ﻣﺤﻤﺪ اﻟﺒﺸﯿﺮ اﻟﻨﺬﯾﺮ‪«...‬‬

‫‪143‬‬ ‫‪ -10‬دﻋﺎي »اﻟﺤﻤﺪﷲ اﻟﺬي ﯾﻮﻟﺞ اﻟﻠﯿﻞ ﻓﯽ اﻟﻨﻬﺎر‪«...‬‬

‫‪143‬‬ ‫‪ -11‬دﻋﺎي »أﺳﺘﻌﯿﺬ ﺑﺎﷲ ﻣﻦ اﻟﺸﯿﻄﺎن اﻟﺮﺟﯿﻢ‪«...‬‬

‫‪145‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﺷﺸﻢ‪ :‬در ﺑﯿﺎن ﺗﻌﻘﯿﺐ ﻣﺨﺼﻮص ﻧﻤﺎز ﺧﻔﺘﻦ اﺳﺖ‬

‫‪145‬‬ ‫اﺷﺎره‬

‫‪145‬‬ ‫‪ -1‬دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ ﺻﻞ ﻋﻠﯽ ﻣﺤﻤﺪ و آل ﻣﺤﻤﺪ و اﺣﺮﺳﻨﯽ ﺑﻌﯿﻨﮏ‪«...‬‬

‫‪146‬‬ ‫‪ -2‬دﻋﺎي »ﺳﺒﺤﺎن ﻣﻦ ﺗﻮاﺿﻊ ﮐﻞ ﺷﯽء ﻟﻌﻈﻤﺘﻪ‪«...‬‬

‫‪149‬‬ ‫‪ -3‬دﻋﺎي »ﺑﺴﻢ اﷲ اﻟﺮﺣﻤﻦ اﻟﺮﺣﯿﻢ اﻟﻠﻬﻢ ﺻﻞ ﻋﻠﯽ ﻣﺤﻤﺪ و آل ﻣﺤﻤﺪ ﺻﻼه‪«...‬‬

‫‪151‬‬ ‫‪ -4‬دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ إﻧﻪ ﻟﯿﺲ ﻟﯽ ﻋﻠﻢ ﺑﻤﻮﺿﻊ رزﻗﯽ‪«...‬‬

‫‪152‬‬ ‫‪ -5‬دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ ﺑﯿﺪك ﻣﻘﺎدﯾﺮ اﻟﻠﯿﻞ واﻟﻨﻬﺎر و‪«...‬‬

‫‪152‬‬ ‫‪ -6‬دﻋﺎي »أﻋﻮذ ﺑﻌﺰه اﷲ و أﻋﻮذ ﺑﻘﺪره اﷲ و‪«...‬‬

‫‪153‬‬ ‫‪ -7‬ﺧﻮاﻧﺪن ﺳﻮره »إﻧﺎ أﻧﺰﻟﻨﺎه ﻓﯽ ﻟﯿﻠﻪ اﻟﻘﺪر‪«...‬‬

‫‪153‬‬ ‫‪ -8‬دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ رب اﻟﺴﻤﺎوات اﻟﺴﺐ و ﻣﺎ أﻇﻠﺖ‪«...‬‬

‫‪154‬‬ ‫‪ -9‬دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ ﺑﺤﻖ ﻣﺤﻤﺪ و آل ﻣﺤﻤﺪ ﺻﻞ ﻋﻠﯽ ﻣﺤﻤﺪ‪«...‬‬

‫‪154‬‬ ‫‪ -10‬ﺧﻮاﻧﺪن ﺳﻮره ﻓﺎﺗﺤﻪ‪ ،‬ﻗﻞ ﻫﻮاﷲ‪ ،‬ﻣﻌﻮذﺗﯿﻦ و دﻋﺎي »ﺳﺒﺤﺎن اﷲ‪«...‬‬

‫‪155‬‬ ‫‪-11‬دﻋﺎي »أﻋﯿﺬ ﻧﻔﺴﯽ و ذرﯾﺘﯽ و أﻫﻞ ﺑﯿﺘﯽ و‪«...‬‬

‫‪155‬‬ ‫‪ -12‬ﺧﻮاﻧﺪن آﯾﻪ اﻟﮑﺮﺳﯽ‬

‫‪157‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻫﻔﺘﻢ‪ :‬در ﺑﯿﺎن ﺗﻌﻘﯿﺒﺎت ﻣﺨﺼﻮص ﻧﻤﺎز ﺻﺒﺢ اﺳﺖ‬

‫‪157‬‬ ‫ﻓﻀﯿﻠﺖ ﺑﯿﺪاري و ﺧﻮاﻧﺪن دﻋﺎ و ﺗﻌﻘﯿﺒﺎت‬

‫‪159‬‬ ‫ﺗﻌﻘﯿﺒﺎت‬

‫‪159‬‬ ‫‪ -1‬ﺧﻮاﻧﺪن »أﺳﺘﻐﻔﺮ اﷲ رﺑﯽ و أﺗﻮب إﻟﯿﻪ‪«...‬‬

‫‪159‬‬ ‫‪ -2‬ﺧﻮاﻧﺪن ﺳﻮره »ﻗﻞ ﻫﻮ اﷲ أﺣﺪ‪«...‬‬

‫‪159‬‬ ‫‪ -3‬دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ اﺻﻠﺢ دﯾﻨﯽ اﻟﺬي ﺟﻌﻠﺘﻪ ﻟﯽ إﻟﯿﻪ‪«...‬‬

‫‪160‬‬ ‫‪-4‬ﺧﻮاﻧﺪن »ﻣﺎﺷﺎء اﷲ ﮐﺎن ﻻ ﺣﻮل و ﻻ ﻗﻮه‪«...‬‬

‫‪160‬‬ ‫‪ -5‬دﻋﺎي »ﺑﺴﻢ اﷲ اﻟﺮﺣﻤﻦ اﻟﺮﺣﯿﻢ اﻟﺤﻤﺪ ﷲ رب اﻟﻌﺎﻟﻤﯿﻦ‪«...‬‬

‫‪161‬‬ ‫‪ -6‬ﺧﻮاﻧﺪن »ﺳﻮره إﻧﺎ اﻧﺰﻟﻨﺎه ﻓﯽ ﻟﯿﻠﻪ اﻟﻘﺪر‪«...‬‬

‫‪162‬‬ ‫‪ -7‬ﺧﻮاﻧﺪن »ﺳﺒﺤﺎن اﷲ اﻟﻌﻈﯿﻢ و ﺑﺤﻤﺪه و‪«...‬‬

‫‪162‬‬ ‫‪ -8‬دﻋﺎي »ﺳﺒﺤﺎن اﷲ ﻣﻸ اﻟﻤﯿﺰان و ﻣﻨﺘﻬﯽ اﻟﻌﻠﻢ و‪«...‬‬

‫‪163‬‬ ‫‪ -9‬ﺧﻮاﻧﺪن »ﺑﺴﻢ اﷲ اﻟﺮﺣﻤﻦ اﻟﺮﺣﯿﻢ ﻻ ﺣﻮل و ﻻ ﻗﻮه‪«...‬‬

‫‪163‬‬ ‫‪ -10‬ﺧﻮاﻧﺪن »ﻻ إﻟﻪ إﻻ اﷲ وﺣﺪه ﻻ ﺷﺮﯾﮏ ﻟﻪ‪«...‬‬

‫‪163‬‬ ‫‪ -11‬ﺧﻮاﻧﺪن »أﺻﺒﺤﻨﺎ و أﺻﺒﺢ اﻟﻤﻠﮏ ﷲ‪«...‬‬

‫‪164‬‬ ‫‪ -12‬ﺧﻮاﻧﺪن »ﺳﺒﺤﺎن اﷲ اﻟﻌﻈﯿﻢ و ﺑﺤﻤﺪه‪«...‬‬

‫‪164‬‬ ‫‪ -13‬دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ ﻣﺘﻔﻨﯽ ﺑﺴﻤﻌﯽ و ﺑﺼﺮي واﺟﻌﻠﻬﻤﺎ‪«...‬‬

‫‪165‬‬ ‫‪ -14‬ﺧﻮاﻧﺪن »ﺳﺒﺤﺎن اﷲ‪ ،‬أﺳﺘﻐﻔﺮ اﷲ« و آﯾﻪ »اﺳﺘﻐﻔﺮوا رﺑﮑﻢ‪«...‬‬

‫‪165‬‬ ‫‪ -15‬ﺻﻠﻮات‬

‫‪166‬‬ ‫‪ -16‬دﻋﺎي »ﺗﻮﮐﻠﺖ ﻋﻠﯽ اﻟﺤﯽ اﻟﻘﯿﻮم اﻟﺬي ﻻ ﯾﻤﻮت و‪«...‬‬

‫‪166‬‬ ‫‪ -17‬دﻋﺎي »اﻟﺤﻤﺪ ﷲ اﻟﺬي ﻻ ﯾﻨﺴﯽ ﻣﻦ ذﮐﺮه و‪«...‬‬

‫‪167‬‬ ‫‪ -18‬دﻋﺎي »أﻧﺖ اﷲ ﻻ إﻟﻪ إﻻ أﻧﺖ رب اﻟﻌﺎﻟﻤﯿﻦ‪«...‬‬

‫‪168‬‬ ‫‪ -19‬ﺧﻮاﻧﺪن »أﻋﯿﺬ ﻧﻔﺴﯽ و أﻫﻠﯽ و ﻣﺎﻟﯽ و وﻟﺪي‪«...‬‬

‫‪169‬‬ ‫‪ -20‬دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ إﻧﯽ و ﻫﺬا اﻟﯿﻮم اﻟﻤﻘﺒﻞ ﺧﻠﻘﺎن‪«...‬‬

‫‪170‬‬ ‫‪ -21‬ﺧﻮاﻧﺪن »اﻟﻠﻬﻢ ﺻﻞ ﻋﻠﯽ ﻣﺤﻤﺪ و آل ﻣﺤﻤﺪ اﻷوﺻﯿﺎء اﻟﺮاﺿﯿﻦ‪«...‬‬

‫‪171‬‬ ‫‪ -22‬ﺧﻮاﻧﺪن »أﺳﺘﻐﻔﺮ اﷲ رﺑﯽ و أﺗﻮب إﻟﯿﻪ‪«...‬‬

‫‪172‬‬ ‫‪ -23‬دﻋﺎي »ﻻ ﺣﻮل و ﻻ ﻗﻮه إﻻ ﺑﺎﷲ‪«...‬‬

‫‪172‬‬ ‫‪ -24‬دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ اﻗﺬف ﻓﯽ ﻗﻠﻮب اﻟﻌﺒﺎد ﻣﺤﺒﺘﯽ و‪«...‬‬

‫‪174‬‬ ‫‪ -25‬دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ ﻣﻘﻠﺐ اﻟﻘﻠﻮب و اﻷﺑﺼﺎر ﺛﺒﺖ‪«...‬‬

‫‪174‬‬ ‫‪ -26‬ﺧﻮاﻧﺪن »أﺣﻄﺖ ﻋﻠﯽ ﻧﻔﺴﯽ و أﻫﻠﯽ و ﻣﺎﻟﯽ و ‪«...‬‬

‫‪174‬‬ ‫‪-27‬دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ إﻧﯽ أﺻﺒﺤﺖ أﺳﺘﻐﻔﺮك ﻓﯽ‪«...‬‬

‫‪176‬‬ ‫‪ -28‬دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ ﻓﺎﻃﺮ اﻟﺴﻤﺎوات واﻷرض ﻋﺎﻟﻢ اﻟﻐﯿﺐ‪«...‬‬

‫‪176‬‬ ‫‪ -29‬دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ إﻧﯽ أﺳﺌﻠﮏ ﺑﺤﻖ ﻣﺤﻤﺪ و آل ﻣﺤﻤﺪ و‪«...‬‬

‫‪177‬‬ ‫‪ -30‬دﻋﺎي »ﺑﺴﻢ اﷲ اﻟﺮﺣﻤﻦ اﻟﺮﺣﯿﻢ و ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯽ‪«...‬‬

‫‪179‬‬ ‫‪ -31‬دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ إﻧﯽ أﺻﺒﺤﺖ أﺷﻬﺪك و ﮐﻔﯽ‪«...‬‬

‫‪187‬‬ ‫‪ -32‬دﻋﺎي »ﯾﺎ ﮐﺒﯿﺮ ﮐﻞ ﮐﺒﯿﺮ ﯾﺎ ﻣﻦ ﻻ ﺷﺮﯾﮏ ﻟﻪ و ﻻ وزﯾﺮ‪«...‬‬

‫‪189‬‬ ‫‪ -33‬دﻋﺎي »ﺑﺴﻢ اﷲ اﻟﺮﺣﻤﻦ اﻟﺮﺣﯿﻢ أﺻﺒﺤﺖ ﺑﺎﷲ ﻣﻤﺘﻨﻌًﺎ‪«...‬‬

‫‪193‬‬ ‫‪ -34‬دﻋﺎي »ﺑﺴﻢ اﷲ و ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯽ ﻣﺤﻤﺪ و آﻟﻪ و‪«...‬‬

‫‪194‬‬ ‫‪ -35‬دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ إﻧﯽ أﻋﻮذ ﺑﮏ ﻣﻦ اﻟﻬﻢ واﻟﺤﺰن و‪«...‬‬

‫‪194‬‬ ‫‪ -36‬دﻋﺎي »ﯾﺎ ﻣﻦ أﻗﺮب إﻟﯽ ﻣﻦ ﺣﺒﻞ اﻟﻮرﯾﺪ‪«...‬‬

‫‪195‬‬ ‫‪ -37‬دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ ﻟﮏ اﻟﺤﻤﺪ ﺣﻤﺪاً ﺧﺎﻟﺪاً ﻣﻊ ﺧﻠﻮدك و‪«...‬‬

‫‪196‬‬ ‫‪ -38‬دﻋﺎ »اﻟﻠﻬﻢ إﻧﯽ أﺳﺌﻠﮏ ﯾﺎ ﻋﺎﻟﻤًﺎ ﺑﮑﻞ ﺧﻔﯿﻪ‪«...‬‬

‫‪199‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻫﺸﺘﻢ‪ :‬در ﺑﯿﺎن ﻓﻀﯿﻠﺖ و ﮐﯿﻔّﯿﺖ ﺳﺠﺪه ﺷﮑﺮ اﺳﺖ‬

‫‪199‬‬ ‫ﻓﻀﯿﻠﺖ ﺳﺠﺪه‬

‫‪199‬‬ ‫ﻧﺎﻣﮕﺬاري اﻣﺎم زﯾﻦ اﻟﻌﺎﺑﺪﯾﻦ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم ﺑﻪ »ﺳﺠﺎد«‬

‫‪201‬‬ ‫ﻧﺎﻣﮕﺬاري ﺣﻀﺮت اﺑﺮاﻫﯿﻢ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم ﺑﻪ »ﺧﻠﯿﻞ اﷲ«‬

‫‪202‬‬ ‫ﻧﺎﻣﮕﺬاري ﺣﻀﺮت ﻣﻮﺳﯽ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم ﺑﻪ »ﮐﻠﯿﻢ اﷲ«‬

‫‪203‬‬ ‫ﮐﯿﻔﯿﺖ ﺳﺠﺪه‬

‫‪205‬‬ ‫دﻋﺎﻫﺎي ﺳﺠﺪه‬

‫‪205‬‬ ‫اﺷﺎره‬

‫‪205‬‬ ‫‪ -1‬ﺧﻮاﻧﺪن »ﺷﮑﺮاً ﺷﮑﺮاً و‪«....‬‬

‫‪205‬‬ ‫‪ -2‬ﺧﻮاﻧﺪن »رب ﻋﺼﯿﺘﮏ ﺑﻠﺴﺎﻧﯽ و ﻟﻮ ﺷﺌﺖ و‪«...‬‬

‫‪207‬‬ ‫‪ -3‬ﺧﻮاﻧﺪن »اﻟﻠﻬﻢ إﻧﯽ أﺷﻬﺪك و ﮐﻔﯽ ﺑﮏ ﺷﻬﯿﺪاً و‪«...‬‬

‫‪209‬‬ ‫‪ -4‬دﻋﺎي »ﯾﺎ ﻣﺎﺟﺪ ﯾﺎ ﺟﻮاد ﯾﺎ ﺣﯿًﺎ ﺣﯿﻦ ﻻ ﺣﯽ‪«...‬‬

‫‪211‬‬ ‫‪ -5‬دﻋﺎي »ﺑﺴﻢ اﷲ اﻟﺮﺣﻤﻦ اﻟﺮﺣﯿﻢ اﻟﻠﻬﻢ ﻣﺎﻟﮏ اﻟﻤﻠﮏ‪«...‬‬

‫‪212‬‬ ‫‪ -6‬ﺧﻮاﻧﺪن »اﻟﻠﻬﻢ إن ﮐﻨﺖ ﻗﺪ ﻋﺼﯿﺘﮏ ﻓﻘﺪ أﻃﻌﺘﮏ‪«...‬‬

‫‪212‬‬ ‫‪ -7‬دﻋﺎي »ﯾﺎ ﻣﻦ ﻻ ﯾﺰﯾﺪه إﻟﺤﺎح اﻟﻤﻠﺤﯿﻦ إﻻ ﺟﻮداً و‪«...‬‬

‫‪213‬‬ ‫‪ -8‬ﺧﻮاﻧﺪن »اﻟﺤﻤﺪ ﷲ ﺷﮑﺮاً‪«...‬‬

‫‪214‬‬ ‫‪ -9‬دﻋﺎي »ﯾﺎ ﻣﻦ ﻻ ﺗﺰﯾﺪ ﻣﻠﮑﻪ ﺣﺴﻨﺎﺗﯽ و‪«...‬‬

‫‪214‬‬ ‫‪ -10‬ﺧﻮاﻧﺪن »اﻟﻠﻬﻢ اﻟﻌﻦ اﻟﺬﯾﻦ ﺑﺪﻻ دﯾﻨﮏ و‪«...‬‬

‫‪215‬‬ ‫‪ -11‬دﻋﺎي »ﻻ إﻟﻪ إﻻ اﷲ ﺣﻘًﺎ ﺣﻘًﺎ‪«...‬‬

‫‪216‬‬ ‫‪ -12‬دﻋﺎي »ﺳﺒﺠﺎﻧﮏ اﻟﻠﻬﻢ و ﺣﻨﺎﻧﯿﮏ ﺳﺒﺤﺎﻧﮏ اﻟﻠﻬﻢ و ﺗﻌﺎﻟﯿﺖ‪«...‬‬

‫‪217‬‬ ‫‪ -13‬دﻋﺎي »أﻧﺎﺟﯿﮏ ﯾﺎ ﺳﯿﺪي ﮐﻤﺎ ﯾﻨﺎﺟﯽ‪«...‬‬

‫‪218‬‬ ‫‪ -14‬دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ إﻧﯽ أﻋﻮذ ﺑﮏ أن ﺗﺒﺘﻠﯿﻨﯽ‪«...‬‬

‫‪218‬‬ ‫‪ -15‬دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ إن ﻇﻦ اﻟﻨﺎس ﺑﯽ ﺣﺴﻦ‪«...‬‬

‫‪219‬‬ ‫‪ -16‬دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ ﻟﮏ اﻟﺤﻤﺪ إن أﻃﻌﺘﮏ و ﻻ ﺣﺠﻪ ﻟﯽ‪«...‬‬

‫‪219‬‬ ‫‪ -17‬دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ ارﺣﻢ ذﻟﯽ ﺑﯿﻦ ﯾﺪﯾﮏ و‪«...‬‬

‫‪219‬‬ ‫‪ -18‬دﻋﺎي »ﻻ إﻟﻪ إﻻ اﷲ ﺣﻘًﺎ ﺣﻘًﺎ ﺳﺠﺪت ﻟﮏ‪«...‬‬

‫‪220‬‬ ‫‪ -19‬دﻋﺎي »ﯾﺎ ﮐﺎﺋﻦ ﻗﺒﻞ ﮐﻞ ﺷﯽء و‪«...‬‬

‫‪220‬‬ ‫‪ -20‬دﻋﺎي »ﻟﮏ اﻟﺤﻤﺪ إن أﻃﻌﺘﮏ و ﻟﮏ اﻟﺤﺠﻪ‪«...‬‬

‫‪221‬‬ ‫‪ -21‬دﻋﺎي »ﯾﺎ ﺧﯿﺮ ﻣﻦ رﻓﻌﺖ إﻟﯿﻪ أﯾﺪي اﻟﺴﺎﺋﻠﯿﻦ‪«...‬‬

‫‪221‬‬ ‫‪ -22‬دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ أﻧﺖ أﻧﺖ اﻧﻘﻄﻊ اﻟﺮﺟﺎء إﻻ ﻣﻨﮏ‪«...‬‬

‫‪221‬‬ ‫‪ -23‬ﺧﻮاﻧﺪن »ﯾﺎ رب اﻷرﺑﺎب و ﯾﺎ ﻣﺎﻟﮏ اﻟﻤﻠﻮك و‪«...‬‬

‫‪222‬‬ ‫‪ -24‬دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ أﻧﺖ رﺑﯽ ﺣﻘًﺎ ﺣﻘًﺎ ﺳﺠﺪت‪«...‬‬

‫‪222‬‬ ‫‪ -25‬ﺧﻮاﻧﺪن »ﺳﺠﺪ وﺟﻬﯽ اﻟﺒﺎﻟﯽ ﻟﻮﺟﻬﮏ اﻟﺒﺎﻗﯽ اﻟﺪاﺋﻢ اﻟﻌﻈﯿﻢ‪«...‬‬

‫‪223‬‬ ‫‪ -26‬ﺧﻮاﻧﺪن »ارﺣﻢ ذﻟﯽ ﺑﯿﻦ ﯾﺪﯾﮏ و ﺗﻀﺮﻋﯽ إﻟﯿﮏ‪«...‬‬

‫‪223‬‬ ‫‪ -27‬ﺧﻮاﻧﺪن »ﻻ إﻟﻪ إﻻ أﻧﺖ ﺣﻘًﺎ ﺣﻘًﺎ ﺳﺠﺪت‪«...‬‬

‫‪224‬‬ ‫‪ -28‬دﻋﺎي »أﻋﻮذ ﺑﮏ ﻣﻦ ﻧﺎر ﺣﺮﻫﺎ ﻻ ﯾﻄﻔﯽ و‪«...‬‬

‫‪224‬‬ ‫‪ -29‬ﺧﻮاﻧﺪن »ﯾﺎ رؤف ﯾﺎ رﺣﯿﻢ ﯾﺎ رﺑﯽ ﯾﺎ ﺳﯿﺪي‪«...‬‬

‫‪224‬‬ ‫‪ -30‬دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ ﻟﮏ ﻗﺼﺪت و إﻟﯿﮏ اﻋﺘﻤﺪت و‪«...‬‬

‫‪224‬‬ ‫‪ -31‬ﺧﻮاﻧﺪن »اﻟﻠﻬﻢ إﻧﯽ أﺳﺌﻠﮏ اﻟﺮاﺣﻪ ﻋﻨﺪ اﻟﻤﻮت و‪«...‬‬

‫‪226‬‬ ‫‪ -32‬ﺧﻮاﻧﺪن »ﺳﺠﺪ وﺟﻬﯽ اﻟﻠﺜﯿﻢ ﻟﻮﺟﻪ رﺑﯽ اﻟﮑﺮﯾﻢ‪«...‬‬

‫‪226‬‬ ‫‪ -33‬ﺧﻮاﻧﺪن »رب اﻧﯽ ﻇﻠﻤﺖ ﻧﻔﺴﯽ ﻓﺎﻏﻔﺮ ﻟﯽ‪«...‬‬

‫‪226‬‬ ‫‪ -34‬دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ ﻣﻐﻔﺮ ﺗﮏ و أوﺳﻊ ﻣﻦ ذﻧﻮﺑﯽ و‪«...‬‬

‫‪226‬‬ ‫‪ -35‬ﺧﻮاﻧﺪن »ﯾﺎ ﻣﺬل ﮐﻞ ﺟﺒﺎر ﯾﺎ ﻣﻌﺰ ﮐﻠﯽ ذﻟﯿﻞ‪«...‬‬

‫‪228‬‬ ‫‪ -36‬ﺧﻮاﻧﺪن »ﯾﺎ اﷲ ﯾﺎ رﺑﺎه ﯾﺎ ﺳﯿﺪاه‪«....‬‬

‫‪228‬‬ ‫‪ -37‬دﻋﺎي »ﯾﺎ ﻣﻦ ﻋﻼ ﻓﻼﺷﯽء ﻓﻮﻗﻪ و‪«...‬‬

‫‪229‬‬ ‫‪ -38‬ﺧﻮاﻧﺪن »ﯾﺎ أﺣﺪ ﻣﻦ ﻻ أﺣﺪ ﻟﻪ‪«...‬‬

‫‪229‬‬ ‫‪ -39‬ﺧﻮاﻧﺪن »ﯾﺎ رب ﻣﺎ ذا ﻋﻠﯿﮏ أن ﺗﺮﺿﯽ ﮐﻞ‪«...‬‬

‫‪229‬‬ ‫‪ -40‬ﺧﻮاﻧﺪن »ﺑﺴﻢ اﷲ اﻟﺬي ﻻ إﻟﻪ إﻻ ﻫﻮ ﻋﺎﻟﻢ اﻟﻐﯿﺐ‪«...‬‬

‫‪231‬‬ ‫‪ -41‬دﻋﺎي »ﯾﺎ ﻣﻦ ﮐﺒﺲ اﻷرض ﻋﻠﯽ اﻟﻤﺎء‪«...‬‬

‫‪232‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻧﻬﻢ‪ :‬در ﺑﯿﺎن دﻋﺎﻫﺎ ﮐﻪ در ﺻﺒﺎح و ﻣﺴﺎ ﺑﺎﯾﺪ ﺧﻮاﻧﺪ‬

‫‪232‬‬ ‫اﺷﺎره‬

‫‪232‬‬ ‫آﯾﺎت وارده ﺑﺮ ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ اﯾﻦ دو وﻗﺖ‬

‫‪235‬‬ ‫دﻋﺎﻫﺎ‬

‫‪235‬‬ ‫‪ -1‬ﺧﻮاﻧﺪن ﺳﻮره »ﻗﻞ ﻫﻮاﷲ أﺣﺪ‪» ،«...‬إﻧﺎ أﻧﺰﻟﻨﺎه‪ «...‬و‪...‬‬

‫‪236‬‬ ‫‪ -2‬دﻋﺎي »ﻻ إﻟﻪ إﻻ اﷲ وﺣﺪه ﻻ ﺷﺮﯾﮏ ﻟﻪ‪«...‬‬

‫‪236‬‬ ‫‪ -3‬ﺗﮑﺒﯿﺮ‬

‫‪237‬‬ ‫‪ -4‬ﺧﻮاﻧﺪن »ﺳﺒﺤﺎن اﷲ واﻟﺤﻤﺪ ﷲ و‪«...‬‬

‫‪237‬‬ ‫‪ -5‬ﺧﻮاﻧﺪن آﯾﻪ »ﻓﺴﺒﺤﺎن اﷲ ﺣﯿﻦ ﺗﻤﺴﻮن و ﺣﯿﻦ ﺗﺼﺒﺤﻮن‪«...‬‬

‫‪238‬‬ ‫‪ -6‬دﻋﺎي »أﺻﺒﺤﺖ و رﺑﯽ ﻣﺤﻤﻮد أﺻﺒﺤﺖ‪«...‬‬

‫‪238‬‬ ‫‪ -7‬ﺧﻮاﻧﺪن »اﻟﺤﻤﺪ ﷲ رب اﻟﻌﺎﻟﻤﯿﻦ ﮐﺜﯿﺮاً‪«...‬‬

‫‪239‬‬ ‫‪ -8‬ﺧﻮاﻧﺪن »ﺑﺴﻢ اﷲ اﻟﺮﺣﻤﻦ اﻟﺮﺣﯿﻢ ﻻ ﺣﻮل و‪«...‬‬

‫‪239‬‬ ‫‪ -9‬دﻋﺎي »ﻻ ﺣﻮل و ﻻ ﻗﻮه إﻻ ﺑﺎﷲ ﺗﻮﮐﻠﺖ‪«...‬‬

‫‪240‬‬ ‫‪ -10‬ﺧﻮاﻧﺪن »أﻋﻮذ ﺑﺎﷲ اﻟﺴﻤﯿﻊ اﻟﻌﻠﯿﻢ ﻣﻦ‪«...‬‬

‫‪240‬‬ ‫‪ -11‬دﻋﺎي »أﺷﻬﺪ أن ﻻ إﻟﻪ إﻻ اﷲ وﺣﺪه ﻻ ﺷﺮﯾﮏ ﻟﻪ‪«...‬‬

‫‪241‬‬ ‫‪ -12‬ﺧﻮاﻧﺪن »اﻟﻠﻬﻢ ﺻﻞ ﻋﻠﯽ ﻣﺤﻤﺪ و آل ﻣﺤﻤﺪ ﻓﯽ اﻷوﻟﯿﻦ‪«...‬‬

‫‪241‬‬ ‫‪ -13‬دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ إن ﻇﻠﻤﯽ أﺻﺒﺢ ﻣﺴﺘﺠﯿﺮاً ﯾﻌﻔﻮك‪«...‬‬

‫‪242‬‬ ‫‪ -14‬دﻋﺎي »ﻣﺮﺣﺒًﺎ ﺑﮑﻤﺎ ﻣﻦ ﻣﻠﮑﯿﻦ ﺣﻔﯿﻈﯿﻦ ﮐﺮﯾﻤﯿﻦ‪«...‬‬

‫‪242‬‬ ‫‪ -15‬ﺧﻮاﻧﺪن »ﯾﺎ ﻣﻦ ﺧﺘﻢ اﻟﻨﺒﻮه ﺑﺤﻤﺪ ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ‪«...‬‬

‫‪243‬‬ ‫‪ -16‬ﺧﻮاﻧﺪن »أﺣﻄﺖ ﻋﻠﯽ ﻧﻔﺴﯽ و أﻫﻠﯽ و ﻣﺎﻟﯽ و‪«....‬‬

‫‪243‬‬ ‫‪ -17‬دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ ﯾﺎ ﻣﻘﻠﺐ اﻟﻘﻠﻮب و اﻷﺑﺼﺎر‪«...‬‬

‫‪244‬‬ ‫‪ -18‬ﺧﻮاﻧﺪن »ﺳﺒﺤﺎن اﷲ و ﺑﺤﻤﺪه ﺳﺒﺤﺎن اﷲ اﻟﻌﻈﯿﻢ‪«...‬‬

‫‪244‬‬ ‫‪ -19‬دﻋﺎي »ﻻ إﻟﻪ إﻻ اﷲ واﷲ اﮐﺒﺮ ﺳﺒﺤﺎن اﷲ‪«...‬‬

‫‪245‬‬ ‫‪ -20‬ﺧﻮاﻧﺪن »ﺳﺒﺤﺎن اﷲ و ﺑﺤﻤﺪه‪«...‬‬

‫‪245‬‬ ‫‪ -21‬ﺧﻮاﻧﺪن »اﻟﺤﻤﺪﷲ اﻟﺬي ﻋﺮﻓﻨﯽ ﻧﻔﺴﻪ و ﻟﻢ ﯾﺘﺮﮐﻨﯽ‪«...‬‬

‫‪246‬‬ ‫‪ -22‬دﻋﺎي »أﻗﺪم ﺑﯿﻦ ﯾﺪي ﻧﺴﯿﺎﻧﯽ و ﻋﺠﻠﺘﯽ ﺑﺴﻢ اﷲ و‪«...‬‬

‫‪246‬‬ ‫‪ -23‬دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ إﻧﯽ أﺻﺒﺤﺖ ﻓﯽ ﻧﻌﻤﻪ ﻣﻨﮏ و‪«...‬‬

‫‪247‬‬ ‫‪ -24‬ﺧﻮاﻧﺪن »اﻟﺤﻤﺪﷲ رب اﻟﻌﺎﻟﻤﯿﻦ اﻟﺤﻤﺪﷲ‪«...‬‬

‫‪247‬‬ ‫‪ -25‬ﺧﻮاﻧﺪن »ﺳﺒﺤﺎن اﷲ اﻟﻤﻠﮏ اﻟﻘﺪوس‪«...‬‬

‫‪247‬‬ ‫‪ -26‬ﺧﻮاﻧﺪن »أﺻﺒﺤﺖ ﺑﺎﷲ ﻣﺆﻣﻨًﺎ ﻋﻠﯽ دﯾﻦ ﻣﺤﻤﺪ و ﺳﻨﺘﻪ‪«...‬‬

‫‪249‬‬ ‫‪ -27‬دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ إﻧﯽ أﺳﺌﻠﮏ إﯾﻤﺎﻧًﺎ ﺗﺒﺎﺷﺮ ﺑﻪ ﻗﻠﺒﯽ و‪«...‬‬

‫‪249‬‬ ‫‪ -28‬دﻋﺎي »اﷲ اﮐﺒﺮ اﷲ اﮐﺒﺮ ﮐﺒﯿﺮاً و ﺳﺒﺤﺎن اﷲ‪«...‬‬

‫‪250‬‬ ‫‪ -29‬ﺧﻮاﻧﺪن »ﻻ إﻟﻪ إﻻ اﷲ وﺣﺪه ﻻ ﺷﺮﯾﮏ ﻟﻪ‪«...‬‬

‫‪250‬‬ ‫‪ -30‬ﺧﻮاﻧﺪن »أﺳﺘﻐﻔﺮ اﷲ‪ ،‬أﺗﻮب إﻟﯽ اﷲ‪«...‬‬

‫‪251‬‬ ‫‪ -31‬ﺧﻮاﻧﺪن »ﺑﺴﻢ اﷲ اﻟﺬي ﻻ ﯾﻀﺮ ﻣﻊ اﺳﻤﻪ ﺷﯽء‪«...‬‬

‫‪251‬‬ ‫‪ -32‬ﺧﻮاﻧﺪن »اﻟﺤﻤﺪ ﷲ اﻟﺬي ذﻫﺐ ﺑﺎﻟﻠﯿﻞ ﺑﻘﺪرﺗﻪ و‪«...‬‬

‫‪251‬‬ ‫‪ -33‬ﺧﻮاﻧﺪن »اﻟﺤﻤﺪ ﷲ اﻟﻤﺤﺴﻦ اﻟﻤﺠﻤﻞ اﻟﻤﻨﻌﻢ اﻟﻤﻔﻀﻞ‪«...‬‬

‫‪252‬‬ ‫‪ -34‬ﺧﻮاﻧﺪن »اﻟﻠﻬﻢ أﻧﺖ رﺑﯽ ﻻ ﺷﺮﯾﮏ ﻟﮏ أﺻﺒﺤﻨﺎ‪«...‬‬

‫‪252‬‬ ‫‪ -35‬ﺧﻮاﻧﺪن »اﻟﻠﻬﻢ اﻓﻌﻞ ﻟﯽ ﺳﻬﻤًﺎ واﻓﺮاً ﻓﯽ ﮐﻞ‪«...‬‬

‫‪252‬‬ ‫‪ -36‬دﻋﺎي »أﻣﺴﯿﻨﺎ و أﻣﺴﯽ اﻟﻤﻠﮏ ﷲ اﻟﻮاﺣﺪ اﻟﻘﻬﺎر و‪«...‬‬

‫‪253‬‬ ‫‪ -37‬دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ إﻧﯽ أﺷﻬﺪك أﻧﻪ ﻣﺎ أﻣﺴﯽ و‪«...‬‬

‫‪254‬‬ ‫‪ -38‬دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ إﻧﯽ أﺷﻬﺪك و أﺷﻬﺪ ﻣﻼﺋﮑﺘﮏ اﻟﻤﻘﺮﺑﯿﻦ و‪«...‬‬

‫‪254‬‬ ‫‪ -39‬ﺧﻮاﻧﺪن »ﺑﺴﻢ اﷲ اﻟﺮﺣﻤﻦ اﻟﺮﺣﯿﻢ اﻟﺤﻤﺪﷲ اﻟﺬي‪«...‬‬

‫‪255‬‬ ‫‪ -40‬ﺧﻮاﻧﺪن »أﻋﻮذ ﺑﺎﷲ ﻣﻦ اﻟﺸﯿﻄﺎن اﻟﺮﺟﯿﻢ‪ ،‬ﺑﺴﻢ اﷲ ﻣﺎﺷﺎءاﷲ‪«...‬‬

‫‪256‬‬ ‫‪ -41‬دﻋﺎي »ﺑﺴﻢ اﷲ و ﺑﺎﷲ و إﻟﯽ اﷲ و ﻣﻦ اﷲ‪«...‬‬

‫‪257‬‬ ‫‪ -42‬دﻋﺎي ﻋﺸﺮات‬

‫‪262‬‬ ‫‪ -43‬دﻋﺎي »أﻣﺴﯿﺖ اﻟﻠﻬﻢ ﻣﻌﺘﺼﻤًﺎ ﺑﺬﻣﺎﻣﮏ اﻟﻤﻨﯿﻊ‪«...‬‬

‫‪263‬‬ ‫‪ -44‬دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ إﻧﯽ أﺳﺌﻠﮏ أن ﺗﺼﻠﯽ ﻋﻠﯽ ﻣﺤﻤﺪ و آل ﻣﺤﻤﺪ و‪«...‬‬

‫‪263‬‬ ‫‪ -45‬دﻋﺎي »رﺑﯽ اﷲ ﺣﺴﺒﯽ اﷲ ﻻ إﻟﻪ إﻻ ﻫﻮ ﻋﻠﯿﻪ ﺗﻮﮐﻠﺖ‪«...‬‬

‫‪265‬‬ ‫‪ -46‬دﻋﺎي »ﺑﺴﻢ اﷲ و ﺑﺎﷲ و ﻣﻦ اﷲ و إﻟﯽ اﷲ‪«...‬‬

‫‪265‬‬ ‫‪ -47‬دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ إﻧﻪ ﻟﻢ ﯾﻤﺲ أﺣﺪ ﻣﻦ ﺧﻠﻘﮏ أﻧﺖ‪«...‬‬

‫‪266‬‬ ‫‪ -48‬دﻋﺎي »أﻟﻠﻬﻢ أﻧﺖ أﺣﻖ ﻣﻦ ذﮐﺮ و أﺣﻖ ﻣﻦ ﻋﺒﺪ و‪«....‬‬

‫‪266‬‬ ‫‪ -49‬ﺧﻮاﻧﺪن »اﻟﻠﻬﻢ إﻧﯽ أﻋﻮذ ﺑﮏ ﻣﻦ ﻣﻠﻤﺎت ﻧﻮازل اﻟﺒﻼء و‪«...‬‬

‫‪267‬‬ ‫‪ -50‬دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ رب اﻟﻨﻮر اﻟﻌﻈﯿﻢ و رب اﻟﮑﺮﺳﯽ اﻟﺮﻓﯿﻊ و‪«...‬‬

‫‪269‬‬ ‫‪ -51‬دﻋﺎي »أﺻﺒﺤﻨﺎ واﻟﻤﻠﮏ واﻟﺤﻤﺪ و اﻟﻌﻈﻤﻪ و‪«...‬‬

‫‪270‬‬ ‫‪ -52‬دﻋﺎي »اﻟﺤﻤﺪ ﷲ اﻟﺬي أﺻﺒﺤﻨﺎ و اﻟﻤﻠﮏ ﻟﻪ و‪«...‬‬

‫‪271‬‬ ‫‪ -53‬دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ إﻧﯽ و ﻫﺬا اﻟﻨﻬﺎر ﺧﻠﻘﺎن ﻣﻦ ﺧﻠﻘﮏ‪«...‬‬

‫‪271‬‬ ‫‪ -54‬دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ إﻧﯽ أﻋﻮذ ﺑﮏ ﻣﻦ ﺷﺮ ﻣﺎ ﺧﻠﻘﺖ و‪«...‬‬

‫‪272‬‬ ‫‪ -55‬ﺧﻮاﻧﺪن »اﻟﺤﻤﺪ ﻟﺮب اﻟﺼﺒﺎح اﻟﺤﻤﺪ ﷲ ﻟﻔﺎﻟﻖ اﻷﺻﺒﺎح‪«...‬‬

‫‪272‬‬ ‫‪ -56‬ﺧﻮاﻧﺪن »اﻟﻠﻬﻢ إﻧﯽ أﺻﺒﺤﺖ ﻓﯽ ذﻣﺘﮏ و ﺟﻮارك‪«...‬‬

‫‪272‬‬ ‫‪ -57‬دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ ﻟﮏ اﻟﺤﻤﺪ أﺣﻤﺪك و أﺳﺘﻌﯿﻨﮏ و‪«...‬‬

‫‪273‬‬ ‫‪ -58‬دﻋﺎي »اﻟﺤﻤﺪﷲ اﻟﺬي ﯾﻔﻌﻞ ﻣﺎ ﯾﺸﺎء و ﻻ ﯾﻔﻌﻞ‪«...‬‬

‫‪273‬‬ ‫‪ -59‬دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ أﻧﺖ رﺑﯽ ﻻ إﻟﻪ إﻻ أﻧﺖ ﻋﻠﯿﮏ ﺗﻮﮐﻠﺖ‪«...‬‬

‫‪274‬‬ ‫‪ -60‬دﻋﺎي »ﻓﺎﷲ ﺧﯿﺮ ﺣﺎﻓﻈًﺎ و ﻫﻮ أرﺣﻢ اﻟﺮاﺣﻤﯿﻦ‪«...‬‬

‫‪274‬‬ ‫‪ -61‬دﻋﺎي »ﺑﺴﻢ اﷲ اﻟﺮﺣﻤﻦ اﻟﺮﺣﯿﻢ اﻟﺤﻤﺪﷲ اﻟﺬي ﻫﺪاﻧﯽ‪«...‬‬

‫‪280‬‬ ‫‪ -62‬دﻋﺎي »ﺑﺴﻢ اﷲ اﻟﺮﺣﻤﻦ اﻟﺮﺣﯿﻢ اﷲ اﮐﺒﺮ اﷲ اﮐﺒﺮ‪«...‬‬

‫‪284‬‬ ‫‪ -63‬دﻋﺎي »ﺑﺴﻢ اﷲ اﻟﺮﺣﻤﻦ اﻟﺮﺣﯿﻢ ﺑﺴﻢ اﷲ و ﺑﺎﷲ ﺳﺪدت‪«...‬‬

‫‪285‬‬ ‫‪ -64‬دﻋﺎي »ﺑﺴﻢ اﷲ اﻟﺮﺣﻤﻦ اﻟﺮﺣﯿﻢ ﺑﺴﻢ اﷲ و ﺑﺎﷲ و ﻣﻦ اﷲ«‬

‫‪286‬‬ ‫‪ -65‬دﻋﺎي »ﺑﺴﻢ اﷲ اﻟﺮﺣﻤﻦ اﻟﺮﺣﯿﻢ ﺑﺴﻢ اﷲ ﺧﯿﺮ اﻷﺳﻤﺎء‪«...‬‬

‫‪287‬‬ ‫‪ -66‬دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ إﻧﯽ أﺳﺌﻠﮏ ﯾﺎ ﻣﺪرك اﻟﻬﺎرﺑﯿﻦ و ﯾﺎ ﻣﻠﺠﺄ اﻟﺨﺎﺋﻔﯿﻦ‪«...‬‬

‫‪291‬‬ ‫‪ -67‬دﻋﺎي »ﺑﺴﻢ اﷲ اﻟﺮﺣﻤﻦ اﻟﺮﺣﯿﻢ ﺑﺴﻢ اﷲ اﻟﻨﻮر ﺑﺴﻢ اﷲ‪«...‬‬

‫‪292‬‬ ‫‪ -68‬دﻋﺎي »ﺑﺴﻢ اﷲ اﻟﺮﺣﻤﻦ اﻟﺮﺣﯿﻢ اﻟﻠﻬﻢ ﯾﺎ ﺻﺮﯾﺦ اﻟﻤﮑﺮوﺑﯿﻦ‪«...‬‬

‫‪296‬‬ ‫‪ -69‬دﻋﺎي »ﺑﺴﻢ اﷲ اﻟﺮﺣﻤﻦ اﻟﺮﺣﯿﻢ ﺑﺴﻢ اﷲ و ﺑﺎﷲ و ﻻ ﻗﻮه‪«...‬‬

‫‪298‬‬ ‫‪ -70‬دﻋﺎي »ﺑﺴﻢ اﷲ اﻟﺮﺣﻤﻦ اﻟﺮﺣﯿﻢ اﻟﺤﻤﺪﷲ اﻟﺬي ﻻ إﻟﻪ إﻻ ﻫﻮ‪«...‬‬

‫‪302‬‬ ‫‪ -71‬دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ إﻧﯽ أﺳﺌﻠﮏ ﯾﺎ ﻣﺪرك اﻟﻬﺎرﺑﯿﻦ و ﯾﺎ‪«....‬‬

‫‪304‬‬ ‫‪ -72‬ﺧﻮاﻧﺪن »ﻗﻞ ﻟﻦ ﯾﺼﯿﺒﻨﺎ إﻻ ﻣﺎ ﮐﺘﺐ اﷲ ﻟﻨﺎ ﻫﻮ ﻣﻮﻟﻨﺎ«‬

‫‪305‬‬ ‫‪ -73‬دﻋﺎي »أﺻﺒﺤﺖ ﺑﺬﻣﻪ اﷲ و ذﻣﻪ أﻧﺒﯿﺎﺋﻪ و‪«....‬‬

‫‪307‬‬ ‫ﻓﺼﻞ دﻫﻢ‪ :‬در دﻋﺎﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ در ﺳﺎﻋﺎت روز ﺑﺎﯾﺪ ﺧﻮاﻧﺪ و دﻋﺎﻫﺎي ﻫﺮ روز ﮐﻪ ﺧﺼﻮﺻّﯿﺖ ﺑﻪ ﺳﺎﻋﺘﯽ ﻧﺪارد‬

‫‪307‬‬ ‫دﻋﺎﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺳﺎﻋﺎت روز‬

‫‪307‬‬ ‫اﺷﺎره‬

‫‪307‬‬ ‫ﺳﺎﻋﺖ اول‪ :‬از ﻃﻠﻮع ﻓﺠﺮ ﺗﺎ ﻃﻠﻮع آﻓﺘﺎب و ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ اﻣﯿﺮاﻟﻤﺆﻣﻨﯿﻦ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم اﺳﺖ‬

‫‪308‬‬ ‫ﺳﺎﻋﺖ دوم‪ :‬از ﻃﻠﻮع آﻓﺘﺎب ﺗﺎ ﺑﺮﻃﺮف ﺷﺪن زردي آن و ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ اﻣﺎم ﺣﺴﻦ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم اﺳﺖ‬

‫‪309‬‬ ‫ﺳﺎﻋﺖ ﺳﻮم‪ :‬از وﻗﺖ ﺑﺮ ﻃﺮف ﺷﺪن زردي آﻓﺘﺎب ﺗﺎ ﺑﻠﻨﺪ ﺷﺪن آن و ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ اﻣﺎم ﺣﺴﯿﻦ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم اﺳﺖ‬

‫‪310‬‬ ‫ﺳﺎﻋﺖ ﭼﻬﺎرم‪ :‬از وﻗﺖ ﺟﺎﺷﺖ ﺗﺎ اول ﻇﻬﺮ و ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ اﻣﺎم زﯾﻦ اﻟﻌﺎﺑﺪﯾﻦ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم اﺳﺖ‬

‫‪311‬‬ ‫ﺳﺎﻋﺖ ﭘﻨﺠﻢ‪ :‬از ﻇﻬﺮ ﺗﺎ ﺑﻪ ﻣﻘﺪار ﭼﻬﺎر رﮐﻌﺖ ﻧﺎﻓﻠﻪ و ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ اﻣﺎم ﺑﺎﻗﺮ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم اﺳﺖ‬

‫‪312‬‬ ‫ﺳﺎﻋﺖ ﺷﺸﻢ‪ :‬از آﺧﺮ وﻗﺖ ﺳﺎﺑﻖ ﺗﺎ ﻓﺎرغ ﺷﺪن از ﻧﻤﺎز ﻇﻬﺮ و ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ اﻣﺎم ﺻﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم اﺳﺖ‬

‫‪313‬‬ ‫ﺳﺎﻋﺖ ﻫﻔﺘﻢ‪ :‬از ﭼﻬﺎر رﮐﻌﺖ ﺑﻌﺪ از ﻇﻬﺮ ﺗﺎ آﺧﺮ ﻧﻤﺎز ﻋﺼﺮ و ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ اﻣﺎم ﮐﺎﻇﻢ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم اﺳﺖ‬

‫‪314‬‬ ‫ﺳﺎﻋﺖ ﻫﺸﺘﻢ‪ :‬از ﭼﻬﺎر رﮐﻌﺖ ﺑﻌﺪ از ﻇﻬﺮ ﺗﺎ آﺧﺮ ﻧﻤﺎز ﻋﺼﺮ و ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ اﻣﺎم رﺿﺎ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم اﺳﺖ‬

‫‪315‬‬ ‫ﺳﺎﻋﺖ ﻧﻬﻢ‪ :‬از ﻧﻤﺎز ﻋﺼﺮ ﺗﺎ دو ﺳﺎﻋﺖ ﺑﻌﺪ از آن و ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ اﻣﺎم ﺟﻮاد ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم اﺳﺖ‬

‫‪316‬‬ ‫ﺳﺎﻋﺖ دﻫﻢ‪ :‬از آﺧﺮ ﺳﺎﻋﺖ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺗﺎ ﯾﮏ ﺳﺎﻋﺖ ﻣﺎﻧﺪه ﺑﻪ زرد ﺷﺪن آﻓﺘﺎب و ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ اﻣﺎم ﻫﺎدي ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم اﺳﺖ‬

‫‪316‬‬ ‫ﺳﺎﻋﺖ ﯾﺎزدﻫﻢ از آﺧﺮ ﺳﺎﻋﺖ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺗﺎ زرد ﺷﺪن آﻓﺘﺎب و ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ اﻣﺎ ﻋﺴﮑﺮي ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم اﺳﺖ‬

‫‪317‬‬ ‫ﺳﺎﻋﺖ دوازدﻫﻢ‪ :‬از زردي آﻓﺘﺎب ﺗﺎ ﻓﺮو رﻓﺘﻦ آن و ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﺣﻀﺮت ﺻﺎﺣﺐ اﻷﻣﺮ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم اﺳﺖ‬

‫‪319‬‬ ‫دﻋﺎﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ در ﻫﺮ روز ﺧﻮاﻧﺪه ﻣﯽ ﺷﻮد‬

‫‪319‬‬ ‫اﺷﺎره‬

‫‪319‬‬ ‫»أﻧﺖ اﷲ ﻻ إﻟﻪ اﻻ أﻧﺖ رب اﻟﻌﺎﻟﻤﯿﻦ‪«...‬‬

‫‪321‬‬ ‫»ﻻ إﻟﻪ إﻻ اﷲ اﻟﻤﻠﮏ اﻟﺤﻖ اﻟﻤﺒﯿﻦ‪«...‬‬

‫‪321‬‬ ‫»ﺳﺒﺤﺎن اﷲ ﮐﻤﺎ ﯾﻨﺒﻐﯽ ﷲ و‪«...‬‬

‫‪322‬‬ ‫»ﻻ ﺣﻮل وﻻ ﻗﻮه إﻻ ﺑﺎﷲ‪«...‬‬

‫‪322‬‬ ‫»أﻋﺪدت ﻟﮑﻞ ﻫﻮل ﻻ إﻟﻪ إﻻ اﷲ و‪«...‬‬

‫‪323‬‬ ‫»أﺷﻬﺪ أن ﻻ إﻟﻪ إﻻ اﷲ وﺣﺪه ﻻ ﺷﺮﯾﮏ ﻟﻪ‪«...‬‬

‫‪325‬‬ ‫»اﻟﻠﻬﻢ إﻧﯽ أﺳﺌﻠﮏ ﺑﻨﻮر وﺟﻬﮏ اﻟﻤﺸﺮق اﻟﺤﯽ‪«...‬‬

‫‪325‬‬ ‫»ﺣﺴﺒﯽ اﷲ رﺑﯽ ﻻ إﻟﻪ إﻻ ﻫﻮ‪«...‬‬

‫‪326‬‬ ‫»ﺳﺒﺤﺎن اﻟﺪاﺋﻢ اﻟﻘﺎﺋﻢ ﺳﺒﺤﺎن‪«....‬‬

‫‪327‬‬ ‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺗﺤﻘﯿﻖ‬

‫‪331‬‬ ‫درﺑﺎره ﻣﺮﮐﺰ‬

 ‫ﻣﻘﺒﺎس اﻟﻤﺼﺎﺑﯿﺢ در ﺗﻌﻘﯿﺒﺎت ﻧﻤﺎز و آﺛﺎر آن‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﮐﺘﺎب‬
‫ﺳﺮﺷﻨﺎﺳﻪ ‪ :‬ﻣﺠﻠﺴﯽ‪ ،‬ﻣﺤﻤﺪ ﺑﺎﻗﺮﺑﻦ ﻣﺤﻤﺪﺗﻘﯽ‪1111 - 1037 ،‬ق‪.‬‬
‫ﻋﻨﻮان و ﻧـﺎم ﭘﺪﯾـﺪآور ‪ :‬ﻣﻘﺒـﺎس اﻟﻤﺼﺎﺑﯿـﺢ در ﺗﻌﻘﯿﺒـﺎت ﻧﻤـﺎز و آﺛـﺎر آن‪ /‬ﻣﺤﻤـﺪﺑﺎﻗﺮ ﻣﺠﻠﺴـﯽ؛ ﺗﺤﻘﯿﻖ و ﺗﺼـﺤﯿﺢ ﻗـﺎﺳﻢ ﺗﺮﮐﯽ ‪،‬‬
‫ﻣﺼﻄﻔﯽ ﻣﻮﺳﻮي ﺑﺨﺶ‪.‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻧﺸﺮ ‪ :‬اﺻﻔﻬﺎن ‪ :‬ﺣﻮزه ﻋﻠﻤﯿﻪ اﺻﻔﻬﺎن‪ ،‬ﻣﺮﮐﺰ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت راﯾﺎﻧﻪ اي‪.1390 ،‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻇﺎﻫﺮي ‪ [338] :‬ص‪.‬‬
‫ﻓﺮوﺳﺖ ‪ :‬ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻣﻨﺸﻮرات؛ ‪.27‬‬
‫ﺷﺎﺑﮏ ‪ 50000 :‬رﯾﺎل ‪: 2-07-6146-600-978‬‬
‫وﺿﻌﯿﺖ ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻧﻮﯾﺴﯽ ‪ :‬ﻓﺎﭘﺎ‬
‫ﯾﺎدداﺷﺖ ‪ :‬ﮐﺘﺎﺑﻨﺎﻣﻪ‪ :‬ص‪ 305 - [303].‬؛ ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺑﻪ ﺻﻮرت زﯾﺮﻧﻮﯾﺲ‪.‬‬
‫ﯾﺎدداﺷﺖ ‪ :‬ﻧﻤﺎﯾﻪ‪.‬‬
‫ﻣﻮﺿﻮع ‪ :‬ﻧﻤﺎز ‪ --‬ﺗﻌﻘﯿﺒﺎت‬
‫ﻣﻮﺿﻮع ‪ :‬دﻋﺎﻫﺎ‬
‫ﺷﻨﺎﺳﻪ اﻓﺰوده ‪ :‬ﺗﺮﮐﯽ ﻫﺮﭼﮕﺎﻧﯽ‪ ،‬ﻗﺎﺳﻢ‪- 1353 ،‬‬
‫ﺷﻨﺎﺳﻪ اﻓﺰوده ‪ :‬ﻣﻮﺳﻮي ﺑﺨﺶ‪ ،‬ﺳﯿﺪﻣﺼﻄﻔﯽ‪- 1359 ،‬‬
‫ﺷﻨﺎﺳﻪ اﻓﺰوده ‪ :‬ﺣﻮزه ﻋﻠﻤﯿﻪ اﺻﻔﻬﺎن‪ .‬ﻣﺮﮐﺰ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت راﯾﺎﻧﻪ اي‬
‫رده ﺑﻨﺪي ﮐﻨﮕﺮه ‪/BP186/85 :‬م‪27‬م‪1390 7‬‬
‫رده ﺑﻨﺪي دﯾﻮﯾﯽ ‪297/353 :‬‬
‫ﺷﻤﺎره ﮐﺘﺎﺑﺸﻨﺎﺳﯽ ﻣﻠﯽ ‪2243172 :‬‬
‫ص‪1:‬‬
‫اﺷﺎره‬
‫ص‪2:‬‬
‫ص‪3:‬‬
‫ص‪4:‬‬
‫ص‪5:‬‬
‫ص‪6:‬‬
‫ص‪7:‬‬
‫ص‪8:‬‬
‫ص‪9:‬‬
‫ص ‪10 :‬‬
‫ص ‪11 :‬‬
‫ص ‪12 :‬‬
‫ص ‪13 :‬‬
‫ص ‪14 :‬‬
‫ص ‪15 :‬‬
‫ص ‪16 :‬‬
‫ص ‪17 :‬‬
‫ص ‪18 :‬‬
‫ص ‪19 :‬‬
‫ص ‪20 :‬‬
 ‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‪:‬‬
‫ﺣﻤﺪ و ﺳـﭙﺎس ﻣﺨﺼﻮص ﺣﻘﯿﻘﺘﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ اﻧﺴﺎن را آﻓﺮﯾﺪ و در وﺟﻮدش ﺟﺬﺑﻪ اُﻧﺲ و ﻧﯿﺎز ﺑﺎ ﻣﻌﺒﻮد را ﻗﺮار داد‪ .‬ﭼﺮا ﮐﻪ ﻣﺨﻠﻮق‬
‫در ذاﺗﺶ ﻓﻘﯿﺮ و ﻧﯿﺎزﻣﻨـﺪ ﺑﻪ ﻣﺒـﺪأ و ﻣﺮﮐﺰ ﻋﺎﻟﻢ اﺳﺖ و ﺑﻪ ﺣﮑﻢ آﯾﻪ ﺷـﺮﯾﻔﻪ‪» :‬ﯾﺂا َأﱡﯾَﻬﺎ اﻟﱠﻨﺎُس َأﻧ ْﺘُُﻢ اﻟ ُْﻔَﻘَﺮآُء ِإﻟَﯽ اﻟّﻠﻪ ِ َو اﻟّﻠﻪ ُ ُﻫَﻮ اﻟ َْﻐﻨِﱡﯽ‬
‫اﻟ َْﺤِﻤﯿُﺪ)‪ «(1‬در ذات ﺑﺸـﺮ ﻧﯿـﺎز ﺑﻪ ﺣﺮﮐﺖ ﺑﻪ ﺳﻮي ﺧـﺎﻟﻖ ﻫﺴﺘﯽ ﺑﻪ ودﯾﻌﻪ ﺳﭙﺮده ﺷـﺪه اﺳﺖ‪ ،‬زﯾﺮا ﮐﻪ اﻧﺴـﺎن ﺑـﺎﻟﻔﻄﺮه و ﺑﺎﻟﻮﺟـﺪان‬
‫ﮐﻤﺎل ﻃﻠﺐ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ؛ و ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻦ ﺣﻘﯿﻘﺖ ﻇﺮف وﺟﻮد ﺧﻮﯾﺶ را ﺑﺎ اﻇﻬﺎر ﻧﯿﺎز در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻣﻌﺒﻮد ﺗﮑﻤﯿﻞ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ و ﺧﻮد را ﺑﻪ‬
‫ﻗﺮب ﺣﻖ _ ﺟﻞ ﺟﻼﻟﻪ _ ﮐﻪ ﻫﻤﺮﻧﮓ ﺷـﺪن ﺑﺎ ﺻـﻔﺎت ﭘﺮوردﮔﺎر اﺳﺖ ﻧﺰدﯾﮏ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﭼﺮا ﮐﻪ اﻧﺴﺎن در ﻫﺮ ﻋﻤِﻞ ﺟﻮارﺣﯽ و‬
‫ﺟﻮاﻧﺤﯽ ﺑﯽ ﻧﯿـﺎز از ﺣﻮل و ﻗﻮه ﺧﺪاوﻧـﺪ ﻧﯿﺴﺖ و در ﻫﺮ ﻟﺤﻈﻪ ﺗﻤـﺎم ﻫﺴﺘﯽ اش ﻧـﺪاي »ِإﱠﯾﺎَك َﻧْﻌﺒُـُﺪ َو ِإﱠﯾﺎَك َﻧْﺴـ َﺘِﻌﯿُﻦ)‪ «(2‬ﺳﺮ ﻣﯽ‬
‫دﻫﺪ‪ ،‬اﮔﺮﭼﻪ ﮐﻪ اﻧﺴﺎن ﺑﺎ ﭘﺮده ﻫﺎي ﻏﻔﻠﺖ ﮐﻪ ﺑﺮ روي ﮔﻮش ﺟﺎن ﺧﻮﯾﺶ ﮐﺸﯿﺪه اﺳﺖ اﯾﻦ ﺻﺪاي وﺟﺪاﻧﯽ را درك ﻧﮑﻨﺪ؛ وﻟﯽ‬
‫ﺑـﻪ ﻓﺮﻣـﺎﯾﺶ آﯾﻪ ﮐﺮﯾﻤﻪ‪» :‬و إذا َﻣﱠﺴُﮑُﻢ اﻟﱡﻀﱡﺮ ﻓِﯽ اﻟ َْﺒْﺤِﺮ ـَﺿ ﱠﻞ َﻣْﻦ َﺗـْﺪُﻋﻮَن ِإﻻّـ ِإّﯾـﺎُه َﻓَﻠّﻤـ ﺎ َﻧّﺠـ ﺎُﮐﻢ ِإﻟَﯽ اﻟـَﺒﱢﺮ أْﻋَﺮْﺿـ ﺘُْﻢ َو َﮐـ ﺎَن اﻹﻧﺴـﺎُن‬
‫َﮐﻔﻮرًا)‪ «(3‬اﻧﺴـﺎن در ﻣﻮاﻗﻊ ﺧﻄﺮ و ﺣـّﺴ ﺎس زﻧـﺪﮔﯽ و آﻧﺠـﺎﯾﯽ ﮐﻪ اﺿـﻄﺮارًا و ﺣّﺘﯽ اﺧﺘﯿـﺎرًا از ﺗﻌّﻠﻘـﺎت وﻫﻤﯽ آزاد و ﺣﺠﺎﺑﻬﺎي‬
‫ﻏﻔﻠﺖ از ﺟﺎﻧﺶ زدوده ﻣﯽ ﺷﻮد ﺗﮑﯿﻪ ﮔﺎه ﺣﻘﯿﻘﯽ ﺧﻮﯾﺶ را ﻣﯽ ﯾﺎﺑﺪ و ﺑﻪ اﯾﻦ ﻧﮑﺘﻪ اﺳﺎﺳﯽ واﻗﻒ ﻣﯽ ﮔﺮدد ﮐﻪ ﺣﻮل‬
‫ص ‪21 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ﺳﻮره ﻣﺒﺎرﮐﻪ ﻓﺎﻃﺮ‪ ،‬آﯾﻪ ‪.15‬‬
‫‪ _2 -2‬ﺳﻮره ﻣﺒﺎرﮐﻪ ﺣﻤﺪ‪ ،‬آﯾﻪ ‪.5‬‬
‫‪ _3 -3‬ﺳﻮره ﻣﺒﺎرﮐﻪ اﺳﺮاء‪ ،‬آﯾﻪ ‪.67‬‬
‫و ﻗّﻮه و ﺗﺄﺛﯿﺮﮔﺬارﻧـﺪه اي در ﻋﺎﻟﻢ ﺑﻪ ﺟﺰ ﺣﻘﯿﻘﺖ ﻋﺎﻟﻢ _ ﺟﻞ ﺟﻼﻟﻪ _ ﻧﯿﺴﺖ‪ ،‬در ﻧﺘﯿﺠﻪ ﻫﻤﻪ ﻣﻮﺟﻮدات‪ ،‬ﻓﻘﯿﺮ رﺣﻤﺖ و اﻟﻄﺎف و‬
‫ﻋﻨﺎﯾﺎت و ﺣﻮل و ﻗﻮه ﺧﺪاوﻧﺪ ﻫﺴـﺘﻨﺪ و ﺑﺪون ﻗﺪرت او‪ ،‬و ﺣﻮل و ﻗﻮه اش ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺣﺮﮐﺘﯽ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﯾﮑﯽ از اﯾﻦ ﺣﺮﮐﺎِت‬
‫در ﺟﻬﺖ ﺣﻖ‪ ،‬دﻋﺎ اﺳﺖ؛ و دﻋﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺧﻮد ﻣﻈﻬﺮ ﻋﺠﺰ و ﻓﻘﺮ و ﻧﯿﺎز در ﺑﺮاﺑﺮ ﭘﺮوردﮔﺎر اﺳﺖ ﺗﺎ ﺗﻮﺟﻬﯽ از ﻣﺒـﺪأ ﻫﺴﺘﯽ ﺑﻪ او ﻧﺸﻮد‬
‫و ﺗﺎ إذﻧﯽ از ﻣﺤﻀـﺮ او ﺑﻪ ﺑﻨـﺪه ﻧﺮﺳﺪ و ﺗﺎ ﮐﺸﺸـﯽ از ﺟﺎﻧﺐ ﻣﻌﺸﻮق ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻋﺎﺷﻖ و داﻋﯽ ﺑﯿﭽﺎره ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﺪ او را ﺑﺨﻮاﻧﺪ و ﻟﺤﻈﻪ‬
‫اي در ﻣﻘﺎم ﻣﻨﺎﺟﺎت ﺑﺎ او ﺑﻨﺸـﯿﻨﺪ‪ .‬و اﯾﻦ ﻣﻔﻬﻮِم ﻫﻤﺎن ﮐﻼم دﻟﻨﺸـﯿﻨﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در آﯾﻪ ﺷـﺮﯾﻔﻪ ﻓﺮﻣﻮد‪ُ» :‬أْدُﻋﻮﻧﯽ َأْﺳـ َﺘِﺠْﺐ ﻟَُﮑْﻢ)‪«(1‬؛‬
‫ﯾﻌﻨﯽ در اﺑﺘـﺪا او ﺑﻪ ﻣﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ و ﻣﺎ را ﺻﺪا ﻣﯽ زﻧﺪ ﮐﻪ اي ﺑﻨﺪه! ﺧﺪاي ﺧﻮﯾﺶ را ﺑﺨﻮان و ﺻﺪا ﺑﺰن و اّﻻ اﻧﺴﺎن ﻋﺎﺟﺰﺗﺮ از‬
‫آن اﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﻮد ﺑﻪ ﺗﻨﻬﺎﯾﯽ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺧﺪاي ﺳﺒﺤﺎن را ﺑﺨﻮاﻧﺪ و ﺑﺎ او اُﻧﺲ ﺑﮕﯿﺮد‪ .‬و ﭼﻪ زﯾﺒﺎ ﺳﺮود »اي دﻋﺎ از ﺗﻮ اﺟﺎﺑﺖ ﻫﻢ ز ﺗﻮ«‪.‬‬
‫از ﺟﻨﺎب ﺣﻀـﺮت ﺻﺎدق آل ﻣﺤّﻤـ ﺪ _ ﺻـﻠﻮات اﻟّﻠﻪ ﻋﻠﯿﻬﻢ _ ﻣﻨﻘﻮل اﺳﺖ ﮐﻪ‪» :‬ﻫﯿـﭻ ﺑﻨـﺪه اي دﺳﺖ ﺑﻪ درﮔﺎه ﺧﺪاي ﻋﺰﯾﺰ ﺟّﺒﺎر‬
‫ﻧﮕﺸﺎﯾـﺪ‪ ،‬ﺟﺰ اﯾﻨﮑﻪ ﺧـﺪاي ﺷـﺮم ﮐﻨﺪ ﮐﻪ آن را ﺗﻬﯽ ﺑﺎزﮔﺮداﻧﺪ ﺗﺎ اﯾﻨﮑﻪ از ﻓﻀﻞ و رﺣﻤﺖ ﺧﻮد در آن ﺑﻨﻬﺪ‪ ،‬ﭘﺲ ﻫﺮﮔﺎه ﯾﮑﯽ از‬
‫ﺷﻤﺎﻫﺎ دﻋﺎ ﮐﺮد دﺳﺘﺶ را ﺑﺮﻧﮕﺮداﻧﺪ ﺗﺎ آن را ﺑﻪ ﺳﺮ و روي ﺧﻮد ﺑﮑﺸﺪ«‪ (2).‬ﯾﻌﻨﯽ ﻃﺒﻖ ﻓﺮﻣﺎﯾﺶ ﺣﻀﺮت‪ ،‬ﭘﺮوردﮔﺎر‪ ،‬ﻋﺰﯾﺰ اﺳﺖ؛‬
‫ﯾﻌﻨﯽ اﺛﺮﭘـﺬﯾﺮ ﻧﯿﺴﺖ و ﻧﻔﻮذﻧﺎﭘـﺬﯾﺮ اﺳﺖ و ﮔﺮﯾﻪ و اﺷـﮏ و دﻋـﺎ و‪ ...‬در او اﺛﺮي ﻧﻤﯽ ﮔـﺬارد و اﮔﺮ ﺻـﺪاي ﺑﻨـﺪه را ﻣﯽ ﺷـﻨﻮد و‬
‫ﻋﻨﺎﯾﺘﯽ ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﺪ از ﻓﻀﻞ درﯾﺎي رﺣﻤﺖ اوﺳﺖ و ﻫﺮﭼﻪ ﺑﻪ ﺑﻨﺪه اش ﻋﻄﺎ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ اﺳﺘﺤﻘﺎق و ﺷﺎﯾﺴﺘﮕﯽ ﻣﺨﻠﻮق ﻧﯿﺴﺖ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﮐﺮم‬
‫و ﺟﻮد و ﻋﻄﺎ و رﺣﻤﺖ ﺣﻖ اﺳﺖ‪ .‬و اﮔﺮ ﻣﺨﻠﻮﻗﯽ ﺧﻮاﺳﺖ از اﯾﻦ ﺷﺎﻫﺮاه دﻋﺎ و اﻇﻬﺎر ﻧﯿﺎز‪ ،‬ﺧﺎرج ﺷﻮد و ﺗﺮك ﺳـﻨﺖ دﻋﺎ ﻧﻤﺎﯾـﺪ‪،‬‬
‫ﻧﺰد ﭘﺮوردﮔـﺎر ﻫﯿـﭻ ﺟﺎﯾﮕـﺎﻫﯽ ﻧـﺪارد ﮐﻪ ﻓﺮﻣﻮد‪» :‬ﻗُْﻞ ﻣﺎ َﯾْﻌَﺒﻮُأ ﺑ ُِﮑْﻢ َرﺑّﯽ ﻟَْﻮﻻ ُدﻋﺎُؤُﮐْﻢ)‪ «(3‬ﭘﺲ ﻫﺮﮐﻪ در ﻗﻠﺐ و ﻋﻤـﻞ و ﻇـﺎﻫﺮ و‬
‫ﺑﺎﻃﻦ‪ ،‬ﻟﺤﻈﻪ ﺑﻪ ﻟﺤﻈﻪ ﺧﻮد را ﻓﻘﯿﺮ ﺣﻖ و ﻣﺤﺘﺎج ﻋﻨﺎﯾﺎت ﺧﺪاوﻧﺪ ﺟﻠﯿﻞ ﻣﯽ داﻧﺪ ﺣﻘﯿﻘﺘًﺎ‬
‫ص ‪22 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ﺳﻮره ﻣﺒﺎرﮐﻪ ﻏﺎﻓﺮ‪ ،‬آﯾﻪ ‪.60‬‬
‫‪ _2 -2‬ﮐﺎﻓﯽ‪ ،‬ج ‪ ،2‬ص ‪.471‬‬
‫‪ _3 -3‬ﺳﻮره ﻣﺒﺎرﮐﻪ ﻓﺮﻗﺎن‪ ،‬آﯾﻪ ‪.77‬‬
‫در ﺣﺎل دﻋﺎﺳﺖ و ﺳـﻠﻮﻟﻬﺎي وﺟﻮدش ﻋﺎﺟﺰاﻧﻪ ﺑﺎ ﻫﻤﻪ وﺟﻮد او را ﻣﯽ ﺧﻮاﻧﻨـﺪ‪ .‬ﺑﺎﺷـﺪ ﮐﻪ ﺣﻀـﺮﺗﺶ ﺑﺎ ﻧﻈﺮ رﺣﻤﺖ‪ ،‬ﻣﺎ را ﺑﻨﺪﮔﺎن‬
‫دﻋﺎﮔﻮ و ﺛﻨﺎﺧﻮاﻧﺶ ﻗﺮار دﻫﺪ و از ﺟﺎﻣﯽ ﮐﻪ ﺑﻨﺪﮔﺎن ﺧﺎﺻﺶ را ﺳﯿﺮاب ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﺪ؛ ﻫﻤﻪ ﻣﺎ را از ﺻﻔﺎت و ﻣﺮاﻣﺶ ﺳﯿﺮاب ﻧﻤﺎﯾﺪ‪.‬‬
‫ﺗﻔﺼـﯿﻞ آﻧﭽﻪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻧﮕـﺎرش درآﻣـﺪ در ﺻـﺤﯿﻔﻪ ﻧﻮراﻧﯽ ﭘﺮوردﮔـﺎر و ﮐﻠﻤـﺎت ﺣﯿﺎت ﺑﺨﺶ اﻫﻞ ﺑﯿﺖ ﻋﺼـﻤﺖ و ﻃﻬﺎرت ﻋﻠﯿﻬﻢ‬
‫اﻟﺴﻼم ﺷﻮاﻫﺪي دل اﻧﮕﯿﺰ و ﺗﺮﻧّﻢ ﺑﺨﺶ دارد؛ ﮐﻪ اﯾﻦ ﻣﻘﺎل را ﻓﺮﺻﺖ ﭘﺮداﺧﺘﻦ ﺑﻪ ﻫﻤﻪ آن ﻧﯿﺴﺖ‪.‬‬
‫ﻣﻘﺒﺎس اﻟﻤﺼﺎﺑﯿﺢ ﻧﯿﺰ ﺟﺮﻋﻪ اي ﺷـﯿﺮﯾﻦ از ﺷـﻬﺪ ﻣﻌﺎرف اﻫﻞ ﺑﯿﺖ ﻋﻠﯿﻬﻢ اﻟﺴـﻼم در اﻇﻬﺎر ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﻣﺤﻀـﺮ ﻣﺤﺒﻮب اﺳﺖ‪ .‬اﯾﻦ اﺛﺮ ﺑﻪ‬
‫ﺧـﺎﻣﻪ ﻗﻠﻢ ﻣﺤـﺪث ﺑﺰرگ و ﻓﺮﻫﯿﺨﺘﻪ دوران‪ ،‬ﻣـﺪاﻓﻊ ﻋﺎﻟﯿﻘـﺪر ﻣﮑﺘﺐ اﻫﻞ ﺑﯿﺖ ﻋﻠﯿﻬﻢ اﻟﺴـﻼم ﻋﻼﻣﻪ ﻣﻮﻟﯽ ﻣﺤﻤـﺪﺑﺎﻗﺮ ﻣﺠﻠﺴـﯽ در‬
‫آداب دﻋﺎ و ﺷـﺮاﯾﻂ آن و ﻧﯿﺰ دﻋﺎﻫﺎي ﺑﺮﮔﺰﯾـﺪه ﺷـﯿﻌﻪ در ﺗﻌﻘﯿﺒﺎت ﻧﻤﺎز و ﺳـﺠﺪه ﺷـﮑﺮ و دﻋﺎﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺳﺎﻋﺎت روز اﺳﺖ و‬
‫ﺷﺎﯾﺴـﺘﻪ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺷﻮد‪ .‬ﮐﻪ اﯾﻦ اﻓﺘﺨﺎر ﻧﺼـﯿﺐ ﮔﺮدﯾﺪ ﺗﺎ آن را ﺑﻪ ﻋﺎﺷﻘﺎن ﻣﻌﺎرف ﻣﮑﺘﺐ اﻫﻞ ﺑﯿﺖ ﻋﻠﯿﻬﻢ‬
‫اﻟﺴﻼم ﺗﻘﺪﯾﻢ ﮐﻨﯿﻢ‪.‬‬
‫ﺷﯿﻮه ﺗﺼﺤﯿﺢ و ﺗﺤﻘﯿﻖ‪:‬‬
‫ﻣﻘﺒﺎس اﻟﻤﺼﺎﺑﯿـﺢ از زﻣﺎن ﺗﺄﻟﯿﻒ ﺗﺎﮐﻨﻮن‪ ،‬ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻓﺮاوان ﻋﺎﻟﻤﺎن ﺷـﯿﻌﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ و در ﻃﯽ اﯾﻦ ﻣـﺪت‪ ،‬ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي زﯾﺎدي از‬
‫آن اﺳـﺘﻨﺴﺎخ ﺷﺪه اﺳﺖ ﺑﻪ ﻃﻮري ﮐﻪ ﻫﻢ اﮐﻨﻮن ﺑﯿﺶ از ‪ 80‬ﻧﺴـﺨﻪ از اﯾﻦ ﮐﺘﺎب ﺷﺮﯾﻒ در ﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ﻫﺎي ﮐﺸﻮر ﻣﻮﺟﻮد اﺳﺖ و‬
‫اﯾﻦ ﻓﺮاواﻧﯽ ﻧﺴـﺦ ﺧﻄﯽ‪ ،‬ﺑﯿـﺎﻧﮕﺮ اﻫﺘﻤﺎم داﻧﺸـﻤﻨﺪان ﺑﻪ آن در ﻃﻮل زﻣﺎن ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬از ﺟﻤﻠﻪ اﯾﻦ ﻧﺴـﺨﻪ ﻫﺎ ﺑﻪ ﻣﻮارد زﯾﺮ ﻣﯽ ﺗﻮان‬
‫اﺷﺎره ﮐﺮد‪:‬‬
‫‪ _1‬ﻓﻬﺮﺳﺖ ﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ﻣﮑﺘﺐ اﻣﯿﺮاﻟﻤﺆﻣﻨﯿﻦ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم ‪ ،‬ج ‪ ،2‬ص ‪ ،685‬ﻧﺴﺨﻪ ﺷﻤﺎره ‪.4/973‬‬
‫‪ _2‬ﻓﻬﺮﺳﺖ ﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ﻣﻠﯽ اﯾﺮان‪ ،‬ج ‪ ،4‬ص ‪ ،314‬ﻧﺴﺨﻪ ﺷﻤﺎره ‪/41854‬ف ‪.‬‬
‫‪ _3‬ﻓﻬﺮﺳﺖ ﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ آﯾﺖ اﻟّﻠﻪ ﻣﺮﻋﺸﯽ‪ ،‬ج ‪ ،24‬ص ‪ ،330‬ﻧﺴﺨﻪ ﺷﻤﺎره ‪.9599‬‬
‫‪ _4‬ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﺸﺘﺮك ﭘﺎﮐﺴﺘﺎن‪ ،‬ﻧﺴﺨﻪ ﻫﺎي ﺧﻄﯽ ﻓﺎرﺳﯽ‪ ،‬ج ‪ ،14‬ص ‪.874‬‬
‫‪ _ 5‬ﻧﺸﺮﯾﻪ ﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ﻣﺮﮐﺰي داﻧﺸﮕﺎه ﺗﻬﺮان‪ ،‬ج ‪ ،11_12‬ص ‪ ،933‬ﻧﺴﺨﻪ ﺷﻤﺎره ‪.6/246‬‬
‫ص ‪23 :‬‬
 ‫‪ _6‬ﻓﻬﺮﺳﺖ ﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ﮔﻮﻫﺮﺷﺎد‪ ،‬ج ‪ ،3‬ص ‪ ،1363‬ﻧﺴﺨﻪ ﺷﻤﺎره ‪.997‬‬
‫‪ _7‬ﻓﻬﺮﺳﺖ ﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ﮔﻮﻫﺮﺷﺎد‪ ،‬ج ‪ ،4‬ص ‪ ،2121‬ﻧﺴﺨﻪ ﺷﻤﺎره ‪.1568‬‬
‫‪ _ 8‬ﻓﻬﺮﺳﺖ ﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ آﺳﺘﺎن ﻗﺪس رﺿﻮي‪ ،‬ج ‪ ،15‬ص ‪ ،491‬ﻧﺴﺨﻪ ﺷﻤﺎره ‪.9930‬‬
‫‪ _ 9‬ﻓﻬﺮﺳﺖ ﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ﻣﺮﮐﺰي داﻧﺸﮕﺎه ﺗﻬﺮان‪ ،‬ج ‪ ،14‬ص ‪ ،3816‬ﻧﺴﺨﻪ ﺷﻤﺎره ‪.3769‬‬
‫‪ _10‬ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺳﭙﻬﺴﺎﻻر‪ ،‬ج ‪ ،5‬ص ‪ ،640‬ﻧﺴﺨﻪ ﺷﻤﺎره ‪.5747‬‬
‫‪ _11‬ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﺠﻠﺲ‪ ،‬ج ‪ ،35‬ص ‪ ،269‬ﻧﺴﺨﻪ ﺷﻤﺎره ‪.12304‬‬
‫‪ _12‬ﻓﻬﺮﺳﺖ ﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ﻣﻠﮏ‪ ،‬ج ‪ ،4‬ص ‪ ،776‬ﻧﺴﺨﻪ ﺷﻤﺎره ‪.773‬‬
‫‪ _13‬ﻓﻬﺮﺳﺖ اﻫﺪاﯾﯽ رﻫﺒﺮي ﺑﻪ ﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ آﺳﺘﺎن ﻗﺪس‪ ،‬ص ‪ ،352‬ﻧﺴﺨﻪ ﺷﻤﺎره ‪.1162‬‬
‫‪ _14‬ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻧﺴﺨﻪ ﻫﺎي ﺧﻄﯽ ﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ﻋﻤﻮﻣﯽ آﯾﺖ اﻟﻠّﻪ ﮔﻠﭙﺎﯾﮕﺎﻧﯽ‪ ،‬ص ‪.688‬‬
‫‪ _15‬ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻧﺴﺨﻪ ﻫﺎي ﺧﻄﯽ ﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ﺳﺮﯾﺰدي‪ ،‬دﻓﺘﺮ اول‪ ،‬ص ‪ ،88‬ﻧﺴﺨﻪ ﺷﻤﺎره ‪.108‬‬
‫‪ _16‬ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻧﺴﺨﻪ ﻫﺎي ﺧﻄﯽ ﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ﺗﺨﺼﺼﯽ ﻣﺮﮐﺰ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت داراﻟﺤﺪﯾﺚ‪ ،‬ج ‪ ،1‬ص ‪.89‬‬
‫‪ _17‬ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻧﺴﺨﻪ ﻫﺎي ﺧﻄﯽ ﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ارﮔﺎﻧﯽ ﺑﻬﺒﻬﺎﻧﯽ‪ ،‬ص ‪ ،117‬ﻧﺴﺨﻪ ﺷﻤﺎره ‪.153‬‬
‫‪ _18‬ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻧﺴﺨﻪ ﻫﺎي ﺧﻄﯽ ﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ﺣﻀﺮت ﻋﺒﺪاﻟﻌﻈﯿﻢ ﺣﺴﻨﯽ‪ ،‬ج ‪ ،42‬ص ‪ ، 616‬ﻧﺴﺨﻪ ﺷﻤﺎره ‪.1/729‬‬
‫‪ _19‬ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻧﺴﺨﻪ ﻫﺎي ﺧﻄﯽ ﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ﺣﻮزه ﻋﻠﻤﯿﻪ اﻣﺎم ﺻﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم ‪ ،‬ص ‪ ،12‬ﻧﺴﺨﻪ ﺷﻤﺎره ‪.260‬‬
‫‪ _20‬ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻧﺴﺨﻪ ﻫﺎي ﺧﻄﯽ ﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ﻣﻤﺘﺎز اﻟﻌﻠﻤﺎء‪ ،‬ص ‪ ،114‬ﻧﺴﺨﻪ ﺷﻤﺎره ‪.2/1022‬‬
‫‪ _21‬ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻧﺴﺨﻪ ﻫﺎي ﺧﻄﯽ ﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ﺳﯿﺪ اﺣﻤﺪ روﺿﺎﺗﯽ‪ ،34 ،‬ص ‪ ،99‬ﻧﺴﺨﻪ ﺷﻤﺎره ‪.1020‬‬
‫‪ _22‬ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻧﺴﺨﻪ ﻫﺎي ﺧﻄﯽ ﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ﻣﻔﺘﯽ اﻟﺸﯿﻌﻪ ‪ ،‬ص ‪ ،83‬ﻧﺴﺨﻪ ﺷﻤﺎره ‪.1019‬‬
‫ص ‪24 :‬‬
 ‫‪ _23‬ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻧﺴﺨﻪ ﻫﺎي ﺧﻄﯽ ﻣﺪرﺳﻪ ﻧﻤﺎزي‪ ،‬ص ‪ ،178‬ﻧﺴﺨﻪ ﺷﻤﺎره ‪.355‬‬
‫‪ _24‬ﻓﻬﺮﺳﺖ وزﯾﺮي‪ ،‬ج ‪ ،5‬ص ‪.1575‬‬
‫‪ _25‬ﻓﻬﺮﺳﺖ وزﯾﺮي‪ ،‬ج ‪ ،3‬ص ‪ ،1064‬ﻧﺴﺨﻪ ﺷﻤﺎره ‪.1821‬‬
‫‪ _26‬ﻓﻬﺮﺳﺖ وزﯾﺮي‪ ،‬ج ‪ ،5‬ص ‪ ،1720‬ﻧﺴﺨﻪ ﺷﻤﺎره ‪.3613‬‬
‫‪ _27‬ﻓﻬﺮﺳﺖ ﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ آﯾﺖ اﻟّﻠﻪ ﻣﺮﻋﺸﯽ‪ ،‬ج ‪ ،26‬ص ‪ ،303‬ﻧﺴﺨﻪ ﺷﻤﺎره ‪.10362‬‬
‫ﺗﺼـﺤﯿﺢ و ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺣﺎﺿـﺮ از ﮐﺘﺎب ﻣﻘﺒﺎس اﻟﻤﺼﺎﺑﯿﺢ ﺑﺮاﺳﺎس ﺳﻪ ﻧﺴـﺨﻪ ﺧﻄﯽ ﻣﻌﻤﺎرﺑﺎﺷـﯽ ﺗﻬﺮان و ﻧﺴـﺨﻪ ﺧﻄﯽ آﺳـﺘﺎﻧﻪ ﻣﻘﺪﺳـﻪ‬
‫ﺣﻀﺮت ﻣﻌﺼﻮﻣﻪ ﻋﻠﯿﻬﺎاﻟﺴﻼم و ﻧﺴﺨﻪ ﺧﻄﯽ ﻣﺮﮐﺰ اﺣﯿﺎء ﻣﯿﺮاث اﺳﻼﻣﯽ اﻧﺠﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬در ﻣﯿﺎن اﯾﻦ ﻧﺴﺨﻪ ﻫﺎ ﻧﺴﺨﻪ ﻣﺮﮐﺰ اﺣﯿﺎء‬
‫ﻣﯿﺮاث اﺳـﻼﻣﯽ اﻏﻠـﺐ ﻣﺘـﻦ اﺻـﻠﯽ و ﻧﺴـﺨﻪ اﺳـﺎس ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘـﻪ و ﻧﺴـﺨﻪ ﻫـﺎي ﻣﻌﻤﺎرﺑﺎﺷـﯽ و آﺳـﺘﺎﻧﻪ ﻣﻘـﺪﺳﻪ ﺣﻀـﺮت ﻣﻌﺼـﻮﻣﻪ‬
‫ﻋﻠﯿﻬﺎاﻟﺴﻼم ﺑﺎ آن ﺗﻄﺒﯿﻖ داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫در اﯾﻨﺠﺎ ﺗﺬﮐﺮ ﭼﻨﺪ ﻧﮑﺘﻪ ﺿﺮوري اﺳﺖ‪:‬‬
‫‪ _1‬اﯾﻦ اﺛﺮ در ﺳـﺎل ‪ 1383‬ش ﺑﺮاﺳﺎس ﻧﺴـﺨﻪ ﭼﺎپ ﺳـﻨﮕﯽ ﻣﻘﺒﺎس اﻟﻤﺼﺎﺑﯿـﺢ و ﻣﻮﺟﻮد در ﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ﻣﺮﮐﺰ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت راﯾﺎﻧﻪ اي ﺑﻪ‬
‫ﺷﻤﺎره ‪ 8954‬ﺗﺎﯾﭗ و ﻏﻠﻂ ﮔﯿﺮي اﺑﺘﺪاﯾﯽ ﺷﺪه ﺑﻮد و ﺗﺼﺤﯿﺢ و ﺗﺤﻘﯿﻖ آن ﺑﻪ ﻋﻬﺪه ﺟﻨﺎب آﻗﺎي رﺣﯿﻢ ﻗﺎﺳﻤﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ اّﻣﺎ اﯾﻦ‬
‫ﺗﺤﻘﯿﻖ در ﻫﻤﯿﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺑﺎﻗﯽ ﻣﺎﻧﺪ و ﮐﺎر ﺑﻪ دﻻﺋﻞ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺘﻮﻗﻒ ﺷﺪ‪ .‬ﭘﺲ از آن ﺑﻪ ﻧﺎﭼﺎر در ﺳﺎل ‪ 1388‬ش اﻧﺠﺎم اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺑﻪ‬
‫ﻋﻬﺪه اﯾﻦ ﺟﺎﻧﺒﺎن ﻗﺮار داده ﺷﺪ‪.‬‬
‫اﺑﺘﺪا در ﻣﯿﺎن ﻧﺴـﺨﻪ ﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﻫﺎ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪ و ﻣﺘﻦ ﺑﺮاﺳﺎس آﻧﻬﺎ ﺗﺼـﺤﯿﺢ و ﺗﺤﻘﯿﻖ ﮔﺮدﯾﺪ‪ .‬ﺳﺎﺑﻘﻪ ﮐﺎر اﯾﻦ ﺗﺼـﺤﯿﺢ و‬
‫ﺗﺤﻘﯿﻖ در ﺳـﺎل ‪ 1383‬ش در ﻣﺮﮐﺰ ﻣﻮﺟـﻮد اﺳﺖ و ﺗﺤﻘﯿﻖ و ﺗﺼـﺤﯿﺤﯽ ﻧﯿﺰ ﮐﻪ ﻣـﺎ ﺑﺮ اﯾﻦ ﮐـﺎر اﻋﻤـﺎل ﮐﺮده اﯾﻢ ﻧﮕﻬـﺪاري ﺷـﺪه‬
‫اﺳﺖ‪ .‬اﻣﯿﺪوارﯾﻢ در اﯾﻦ ﺗﺼﺤﯿﺢ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻪ ﺑﺎﺷﯿﻢ اﺛﺮي ﺷﺎﯾﺴﺘﻪ اراﺋﻪ ﻧﻤﻮده و ﺑﺮﮔﯽ ﺑﺮاي روز واﭘﺴﯿﻦ ﻓﺮاﻫﻢ آورده ﺑﺎﺷﯿﻢ‪.‬‬
‫‪ _2‬اﺧﺘﻼف ﻧﺴـﺨﻪ ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ )ع( و ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم ﯾﺎ )ص( و ﺻـﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺻﻮرت ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم ﯾﺎ ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و‬
‫آﻟﻪ را ﻏﻠﺒﻪ داده و اﮔﺮ در ﻫﯿـﭻ ﻧﺴـﺨﻪ اي ﻧﯿﺎﻣـﺪه ﺑﺎﺷـﺪ و ﯾـﺎ در ﻫﺮ ﺳﻪ ﻧﺴـﺨﻪ ﺑﺼﻮرت )ع( ﯾـﺎ )ص( آﻣـﺪه ﺑﺎﺷـﺪ‪ ،‬ﺑﺨﺎﻃﺮ ادب و‬
‫اﺣـﺘﺮام ﺑﻪ ﺳـﺎﺣﺖ ﻧﻮراﻧﯽ اﺋﻤﻪ ﻋﻠﯿﻬﻢ اﻟﺴـﻼم ﺗﺒـﺪﯾﻞ ﺑﻪ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم و در ﯾـﺎدﮐﺮد ﻧـﺎم ﻣﻘـﺪس رﺳﻮل ﺧـﺎﺗﻢ ﺻـﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ‬
‫ﮔﺮدﯾﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ص ‪25 :‬‬
‫‪ _3‬در ﭘﺎورﻗﯽ ﻣﺘﻦ‪ ،‬ﻧﺴـﺨﻪ ﻣﻌﻤﺎرﺑﺎﺷـﯽ ﺑﺎ ﻋﻼﻣﺖ »ع« و ﻧﺴـﺨﻪ آﺳـﺘﺎﻧﻪ ﻣﻘﺪﺳﻪ ﺣﻀﺮت ﻣﻌﺼﻮﻣﻪ ﻋﻠﯿﻬﺎاﻟﺴﻼم ﺑﺎ ﻋﻼﻣﺖ »آ« آﻣﺪه‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ _4‬در ﻣﻮاردي ﮐﻪ ﺑﯿﻦ ﻧﺴﺨﻪ ﻫﺎ اﺧﺘﻼف ﺑﻮده‪ ،‬ﯾﮑﯽ از آن ﻫﺎ را در ﻣﺘﻦ آورده و اﺧﺘﻼف آن را در ﭘﺎورﻗﯽ ﺗﺬﮐﺮ داده اﯾﻢ‪.‬‬
‫‪ _ 5‬اﮔﺮ در ﻧﺴـﺨﻪ اي‪ ،‬ﮐﻠﻤﻪ اي ﺳـﺮ ﻫﻢ ﺑﻮده ﻣﺎﻧﻨﺪ »ﻣﻨﻘﻮﻟﺴﺖ« و در دﯾﮕﺮي ﺟﺪا‪ ،‬ﺟﻬﺖ ﻣﻄﺎﺑﻘﺖ ﺑﺎ وﯾﺮاﯾﺶ روز‪ ،‬ﻧﺴﺨﻪ اي ﮐﻪ‬
‫ﺑﺼﻮرت ﺟﺪا ﺑﻮده را‪ ،‬ﮔﺰﯾﻨﺶ ﮐﺮده اﯾﻢ‪.‬‬
‫‪ _ 6‬ﺳﻪ ﺻـﻔﺤﻪ آﺧﺮ از ﻧﺴـﺨﻪ آﺳـﺘﺎﻧﻪ ﻣﻘﺪﺳﻪ ﺣﻀﺮت ﻣﻌﺼﻮﻣﻪ ﻋﻠﯿﻬﺎاﻟﺴﻼم ﯾﺎﻓﺖ ﻧﺸﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺗﻄﺒﯿﻘﯽ در اﯾﻦ ﺳﻪ ﺻﻔﺤﻪ ﺑﺎ اﯾﻦ‬
‫ﻧﺴﺨﻪ‪ ،‬ﺻﻮرت ﻧﮕﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫در ﭘﺎﯾﺎن از دوﺳـﺘﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﻣﺎ را در ﺑﻪ ﺛﻤﺮ رﺳﺎﻧﯿـﺪن اﯾﻦ اﺛﺮ ﯾﺎري ﻧﻤﻮدﻧـﺪ ﻣﺨﺼﻮﺻًﺎ اﺳـﺘﺎد ﻋﺰﯾﺰ ﺟﻨﺎب ﺣﺠﻪ اﻻﺳـﻼم واﻟﻤﺴـﻠﻤﯿﻦ‬
‫ﻣﺤّﻤـ ﺪﺟﻮاد ﻧﻮرﻣﺤّﻤـ ﺪي و ﻣﺤﻘﻘﯿﻦ ﺑﺨﺶ اﺣﯿﺎء ﺗﺮاث ﺣﺠـﺞ اﺳـﻼم ﺳـﯿﺪ ﻣﺤﻤﻮد ﻧﺮﯾﻤﺎﻧﯽ و ﻣﺼـﻄﻔﯽ ﺻﺎدﻗﯽ و ﻣﺤﻤﺪ ﺑﯿﺪﻗﯽ و‬
‫ﺧﻮاﻫﺮان ﺣﺮوف ﻧﮕﺎر ﺳﺮﮐﺎر ﺧﺎﻧﻢ ﺻﺪري و ﭘﻮري ﺗﻘﺪﯾﺮ و ﺗﺸﮑﺮ ﻣﯽ ﻧﻤﺎﺋﯿﻢ‪.‬‬
‫واﻟﺴﻼم‬
‫دﻓﺘﺮ اﺣﯿﺎء ﺗﺮاث‬
‫ﻣﺮﮐﺰ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت راﯾﺎﻧﻪ اي ﺣﻮزه ﻋﻠﻤﯿﻪ اﺻﻔﻬﺎن‬
‫ﻗﺎﺳﻢ ﺗﺮﮐﯽ ﻫﺮﭼﮕﺎﻧﯽ _ ﺳﯿﺪ ﻣﺼﻄﻔﯽ ﻣﻮﺳﻮي ﺑﺨﺶ‬
‫‪ 13‬ﺟﻤﺎدي اﻻول ‪1432‬‬
‫ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ ﺷﻬﺎدت ﺣﻀﺮت زﻫﺮاي ﻣﺮﺿﯿﻪ ﻋﻠﯿﻬﺎاﻟﺴﻼم‬
‫ص ‪26 :‬‬
 ‫زﻧﺪﮔﯿﻨﺎﻣﻪ ﻋﻼﻣﻪ ﻣﺠﻠﺴﯽ‬
‫اﺷﺎره‬
‫ﻧﮕﺎﻫﯽ ﺑﻪ ﺣﯿﺎت ﭘﺮﺧﯿﺮ و ﺑﺮﮐﺖ ﻋﻼﻣﻪ ﻣﺠﻠﺴﯽ رﺣﻤﻪ اﷲ‬
‫ﺗﻮﻟﺪ‪:‬‬
‫رﺋﯿﺲ ﻣﺤـّﺪﺛﺎن و اﻓﺘﺨـﺎر ﻣﺠﺘﻬـﺪان‪ ،‬ﻋّﻼﻣﻪ ﻣﺤّﻤـ ﺪﺑﺎﻗﺮ ﻣﺠﻠﺴـﯽ در ﺳﺎل ‪) 1037‬ﯾـﺎ ﺑﻘﻮﻟﯽ ‪ (1038‬ﻗﻤﺮي در اﺻـﻔﻬﺎن در ﺧـﺎﻧﻮاده‬
‫ﻋﻠﻤﯽ و روﺣﺎﻧﯽ ﻣﺘﻮﻟـﺪ ﮔﺮدﯾـﺪه و ﭘـﺪرش‪ ،‬ﻣﻮﻟﯽ ﻣﺤﻤﺪﺗﻘﯽ‪ ،‬ﻣﻌﺮوف ﺑﻪ ﻣﺠﻠﺴـﯽ اّول‪ ،‬از ﻓﻘﯿﻬﺎن و ﺑﺰرﮔﺎن ﻧﺎم ور آن زﻣﺎن و از‬
‫ﺷﺎﮔﺮدان داﻧﺸـﻤﻨﺪان ﻧﺎﻣﯽ ﺷـﯿﻌﻪ ﻫﻤﭽﻮن ﺷـﯿﺦ ﺑﻬﺎءاﻟﺪﯾﻦ ﻋﺎﻣﻠﯽ )م ‪ 1030‬ق( و ﻣﻼـ ﻋﺒـﺪاﻟّﻠﻪ ﺷﻮﺷﺘﺮي )م ‪ 1021‬ق( و ﻣﯿﺮداﻣـﺎد‬
‫)‪ 1041‬ق( و‪...‬ﺑﻮده و ﻧﺴـﺒﺶ ﺑﻪ ﺣﺎﻓـﻆ اﺑﻮﻧﻌﯿﻢ اﺻـﻔﻬﺎﻧﯽ‪ ،‬از ﺣﺎﻓﻈـﺎن و ﺑﺰرﮔﺎن ﺣـﺪﯾﺚ ﻣﯽ رﺳـﺪ‪ .‬در وﺟﻪ اﻧﺘﺴﺎب اﯾﻦ ﺧﺎﻧـﺪان‬
‫ﺟﻠﯿﻞ ﺑﻪ »ﻣﺠﻠﺴﯽ« اﻗﻮال ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﯽ وﺟﻮد دارد ﮐﻪ ﺻﺤﯿﺢ ﺗﺮﯾﻦ آﻧﻬﺎ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ‪» :‬ﻣﺠﻠﺴﯽ«‪ ،‬ﺗﺨﻠﺺ ﺷﻌﺮي ﻣﻮﻟﯽ ﻣﻘﺼﻮد ﻋﻠﯽ‪،‬‬
‫ﭘﺪر ﻣﺤﻤﺪﺗﻘﯽ ﮐﻪ ﭘﺪرﺑﺰرگ ﻣﺠﻠﺴﯽ اول ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻮده و اﯾﻦ ﺧﺎﻧﺪان ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ ﻣﻨﺎﺳﺒﺖ ﺑﻪ »ﻣﺠﻠﺴﯽ« ﺷﻬﺮت ﯾﺎﻓﺘﻨﺪ‪ .‬ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ آﻗﺎ‬
‫اﺣﻤﺪ ﺑﻦ ﻣﺤﻤﺪ ﺑﻦ ﻋﻠﯽ ﺑﻬﺒﻬﺎﻧﯽ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ‪:‬‬
‫»ﻣﻮﻟﯽ ﻣﻘﺼﻮد ﻋﻠﯽ‪ ،‬ﻋـﺎرف ﺻـﺎﺣﺐ ﮐﻤﺎل‪ ،‬و ﻣﻘـّﺪس ﻧﯿﮑﻮ ﻣﻘﺎل اﺳﺖ و اﺷـﻌﺎر ﺑﺴـﯿﺎر رﻧﮕﯿﻦ از ﮐﻠﮏ ﺑـﺪاﯾﻊ اﻓﮑﺎرش ﺑﻪ ﻇﻬﻮر‬
‫رﺳـﯿﺪه و در ﻣﺠﻠﺲ آراﯾﯽ‪ ،‬ﺛﺎﻧﯽ ﺧﻮد ﻧﺪاﺷـﺘﻪ‪ ،‬و ﺗﺨﻠﺺ ﺑﻪ ﻣﺠﻠﺴـﯽ ﻣﯽ ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ و ﻟﻬﺬا اﯾﻦ ﺳﻠﺴـﻠﻪ ﺑﻪ ﻣﺠﻠﺴﯽ ﻣﺸﻬﻮر ﺷﺪه‬
‫اﻧﺪ«‪(1).‬‬
‫ﺑﻪ ﻫﺮﺣـﺎل؛ ﺗﻮﻟـﺪ وي ﻫﻢ زﻣـﺎن ﺑـﺎ ﻣﺮگ ﺷﺎه ﻋﺒﺎس اول ﺑﻮده‪ ،‬ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ ﻣﺤـﺪث ﻗﻤﯽ در ذﯾﻞ ﺑﯿﺎن اﺣﻮال ﻣﺤﻤـﺪﺗﻘﯽ ﻣﺠﻠﺴـﯽ ﻣﯽ‬
‫ﮔﻮﯾﺪ‪» :‬ﻣﺠﻠﺴﯽ در ﻧﺠﻒ ﺧﻮاب دﯾﺪ و ﺑﻪ او‬
‫ص ‪27 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ﻣﺮآت اﻷﺻﻮل ﺟﻬﺎن ﻧﻤﺎ‪ ،‬ﺑﺨﺶ ‪ ،1‬ص ‪.100‬‬
‫دﺳـﺘﻮر دادﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ اﺻﻔﻬﺎن ﺣﺮﮐﺖ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﻗﺮﯾﺒًﺎ ﺷﺎه ﻋﺒﺎس وﻓﺎت ﺧﻮاﻫﺪ ﯾﺎﻓﺖ‪ ...‬ﻣﺠﻠﺴﯽ ﺑﻪ اﺻﻔﻬﺎن آﻣﺪ و در ﻣﺪرﺳﻪ ﺻﻔﻮﯾﻪ‬
‫ﺧـﻮاب ﺧـﻮد را ﺑﺮاي ﺑﺮﺧﯽ از ﺧـﻮاص ﺧـﻮﯾﺶ ﺑﯿـﺎن داﺷﺖ و آن ﺧﻮاب را ﺟﻬﺖ ﺻـﻔﯽ ﻣﯿﺮزا )ﺷـﺎه ﺻـﻔﯽ( ﮐﻪ در آن اّﯾـﺎم در‬
‫ﻣﺪرﺳﻪ ﺻـﻔﻮﯾﻪ ﺳﮑﻮﻧﺖ داﺷﺖ‪ ،‬ﻧﻘﻞ ﮐﺮدﻧﺪ و ﭘﺲ از ﭼﻨﺪ ﻣّﺪﺗﯽ ﺧﺒﺮ وﻓﺎت ﺷﺎه ﻋﺒﺎس )ﺟﻤﺎدي اﻻوﻟﯽ ‪ (1038‬ﺑﻪ اﺻﻔﻬﺎن رﺳﯿﺪ‬
‫و ﺻﻔﯽ ﻣﯿﺮزا ﺑﻪ ﺟﺎي او ﺑﻪ ﻣﻘﺎم ﺳﻠﻄﻨﺖ ﺑﺮﮔﺰﯾﺪه ﺷﺪ«‪.‬‬
‫ﭘﺎدﺷﺎﻫﺎن ﻣﻌﺎﺻﺮ وي‪:‬‬
‫ﻫﻢ ﭼﻨﯿﻦ زﻧـﺪﮔﺎﻧﯽ اﯾﺸـﺎن‪ ،‬ﺑـﺎ ﭼﻬﺎر ﺗﻦ از ﭘﺎدﺷﺎﻫﺎن ﺻـﻔﻮي ﻣﻌﺎﺻـﺮ اﺳﺖ‪ :‬ﭼﻬﺎرده ﺳﺎل اّول ﺑﺎ ﺷﺎه ﺻـﻔﯽ ﯾﺎ ﺳﺎم ﻣﯿﺮزا‪ ،‬ﻧﻮه ﺷﺎه‬
‫ﻋﺒﺎس ﮐﻪ ﺑﻌﺪ از او ﺑﻪ ﺳـﻠﻄﻨﺖ ﻣﯽ رﺳﺪ؛ ﺑﯿﺴﺖ و ﺷﺶ ﺳﺎل دوران رﺷﺪ و ﺷﮑﻮﻓﺎﯾﯽ اش ﺑﺎ ﺷﺎه ﻋﺒﺎس ﺛﺎﻧﯽ؛ ﺑﯿﺴﺖ و ﻫﺸﺖ ﺳﺎل‬
‫از ﺳﺎل ﻫﺎي ﭘﺮﺑﺎر زﻧﺪﮔﯽ و ﻣﺮﺟﻌﯿﺘﺶ ﺑﺎ ﺷﺎه ﺻـﻔﯽ دوم ﯾﺎ ﺷﺎه ﺳـﻠﯿﻤﺎن و ﭼﻬﺎر ﺳﺎل آﺧﺮ ﻋﻤﺮ ﺑﺎ ﺳـﻠﻄﻨﺖ ﺳﻠﻄﺎن ﺣﺴﯿﻦ ﺻﻔﻮي‬
‫ﻫﻢ زﻣﺎن ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺰرﮔﺘﺮﯾﻦ و ﻣﻬﻢ ﺗﺮﯾﻦ ﻧﻘﻄﻪ اوج ﺗﺎرﯾـﺦ ﻃﻮﻻﻧﯽ و ﻏﻨﯽ اﺻـﻔﻬﺎن ﻫﻢ ﺑﯽ ﺷﮏ از زﻣﺎن ﺗﻮﻟـﺪ اﯾﻦ ﺑﺰرﮔﻮار ﯾﺎ‬
‫اﻧـﺪﮐﯽ ﻗﺒـﻞ از آن آﻏـﺎز ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬اﯾﻦ دوران از زﻣـﺎن ﺷﺎه ﻋﺒﺎس اّول ﮐﻪ اﯾﻦ ﺷـﻬﺮ ﺑﻪ ﭘﺎﯾﺘﺨﺘﯽ ﻣﯽ رﺳـﺪ‪ ،‬ﺗﺎ ﺳﺎل ‪ 1135‬ﻫﺠﺮي‪،‬‬
‫ﯾﻌﻨﯽ ﺳـﻘﻮط ﺻـﻔﻮﯾﺎن ﺑﻪ دﺳﺖ اﻓﻐﺎﻧﻬﺎ‪ ،‬ﺑﻪ ﻃﻮل ﻣﯽ اﻧﺠﺎﻣﺪ‪ .‬دوره اي ﮐﻪ ﻧﻬﺎدﻫﺎي ﺳﯿﺎﺳﯽ‪ ،‬اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ‪ ،‬اﻗﺘﺼﺎدي و ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ ﮐﺸﻮر‬
‫در اﺻـﻔﻬﺎن ﺷﮑﻞ و ﺑﺎﻟﻨﺪﮔﯽ ﺗﺎزه اي ﻣﯽ ﯾﺎﺑﺪ و ﻋﻠﻮم‪ ،‬ﻣﻌﺎرف‪ ،‬ﻣﯿﺮاث ﺟﺎودان و ﺧﺪﻣﺎت ﺑﯽ اﻧﺪازه اﯾﺮان و اﯾﺮاﻧﯿﺎن ﺑﻪ ﺑﺸﺮ‪ ،‬ﯾﮏ‬
‫ﺑـﺎر دﯾﮕﺮ ﺑﺮ داﻣﻦ داﯾﻪ اي ﭼﻮن اﺻـﻔﻬﺎن ﻧﻬـﺎده ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬در اﯾﻦ ﻣﯿـﺎن‪ ،‬ﻣﺮدان ﺑﺰرگ ﻋﻠﻤﯽ و ادﺑﯽ و دﯾﻨﯽ ﯾﮑﯽ ﭘﺲ از دﯾﮕﺮي‬
‫ﻇﻬﻮر ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ ﻋّﻼﻣﻪ ﻣﺠﻠﺴﯽ ﯾﮑﯽ از آﻧﻬﺎﺳﺖ‪(1).‬‬
‫اﯾﺎم ﺟﻮاﻧﯽ‪:‬‬
‫ﻋّﻼﻣﻪ ﻣﺤﻤﺪﺑﺎﻗﺮ ﻣﺠﻠﺴﯽ از ﻫﻤﺎن اوان ﮐﻮدﮐﯽ ﺑﺎ ﻫﻮﺷﯽ ﺳﺮﺷﺎر و اﺳﺘﻌﺪاد ﺧﺪادادي‬
‫ص ‪28 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ﯾﺎدﻧﺎﻣﻪ ﻋﻼﻣﻪ ﻣﺠﻠﺴﯽ‪ ،‬ج ‪ ،3‬ص ‪.349‬‬
‫و ﭘﺸﺖ ﮐـﺎري ﻣﺨﺼﻮص‪ ،‬ﺑﻪ ﺗﺤﺼـﯿﻞ ﻋﻠﻮم ﻣﺘـﺪاوﻟﻪ ﻋﺼـﺮ ﭘﺮداﺧﺖ‪ .‬ﭼﻮن در ﺳﺎﯾﻪ ﺗﻌﻠﯿﻤﺎت و ﻣﺮاﻗﺒﺎت ﭘـﺪر ﻋّﻼﻣﻪ اش ﮐﻪ ﺧﻮد‬
‫ﻧﻤﻮﻧﻪ ﮐﺎﻣـﻞ ﯾـﮏ ﻓﻘﯿﻪ ﺑﺰرگ و ﻋـﺎﻟﻢ ﭘﺎرﺳـﺎ ﺑﻮد‪ ،‬ﺷـﺮوع ﺑﻪ ﮐـﺎر ﻧﻤﻮد‪ .‬در اﻧـﺪك زﻣـﺎﻧﯽ ﻣﺮاﺣـﻞ ﻣﺨﺘﻠﻔﻪ ﻋﻠﻤﯽ را ﯾﮑﯽ ﭘﺲ از‬
‫دﯾﮕﺮي ﻃﯽ ﮐﺮد‪ .‬از ﻫﻤﺎن ﺳـﻨﯿﻦ ﺟﻮاﻧﯽ‪ ،‬آﺛﺎر ﺑﻠﻮغ از ﺳـﯿﻤﺎي ﺟﺎﻟﺒﺶ آﺷـﮑﺎر ﺑﻮد‪ ،‬و ﻫﺮﮐﺲ او را ﻣﯽ دﯾﺪ‪ ،‬آﯾﻨﺪه درﺧﺸﺎﻧﯽ را‬
‫ﺑﺮاﯾﺶ ﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨﯽ ﻣﯽ ﮐﺮد‪ (1).‬ﭼﻨـﺎﻧﭽﻪ ﺧﻮد ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ‪» :‬اﻟﺤﻤـﺪﻟﻠّﻪ رب اﻟﻌـﺎﻟﻤﯿﻦ ﮐﻪ ﺑﻨـﺪه در ﭼﻬﺎرﺳﺎﻟﮕﯽ ﻫﻤﻪ اﯾﻦ ﻫﺎ را ﻣﯽ‬
‫داﻧﺴـﺘﻢ؛ ﯾﻌﻨﯽ ﺧـﺪا و ﻧﻤـﺎز و ﺑﻬﺸﺖ و دوزخ‪ .‬و ﻧﻤـﺎز ﺷﺐ ﻣﯽ ﮐﺮدم در ﻣﺴـﺠﺪ ﺻـﻔﺎ‪ ،‬و ﻧﻤـﺎز ﺻـﺒﺢ را ﺑﻪ ﺟﻤﺎﻋﺖ ﻣﯽ ﮐﺮدم‪ .‬و‬
‫اﻃﻔﺎل را ﻧﺼﯿﺤﺖ ﻣﯽ ﮐﺮدم ﺑﻪ آﯾﺖ و ﺣﺪﯾﺚ‪ ،‬ﺑﻪ ﺗﻌﻠﯿﻢ ﭘﺪرم رﺣﻤﻪ اﷲ «‪(2).‬‬
‫ﺑﻪ ﻃـﻮري ﮐﻪ از ﺗﺄﻟﯿﻔـﺎت اﻧﺒﻮﻫﺶ ﻣﺨﺼﻮﺻـًﺎ داﯾﺮه اﻟﻤﻌـﺎرف »ﺑﺤﺎراﻷـﻧﻮار« و »ﻣﺮآت اﻟﻌﻘﻮل« و »ﺷـﺮح اﺻﻮل ﮐـﺎﻓﯽ« آن ﻋﻼّـﻣﻪ‬
‫روزﮔﺎر اﺳـﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﺷﻮد و از اﺷﺎره و ﺗﺼـﺮﯾﺤﯽ ﮐﻪ ﺧﻮد در ﺧﻼل ﺑﻌﻀـﯽ از ﺑﯿﺎن ﻫﺎ و ﺗﻮﺿـﯿﺤﺎت ﺑﺤﺎر ﻣﯽ ﮐﻨـﺪ‪ ،‬و از ﻣﺠﻤﻮع‬
‫آﻧﭽﻪ اﺳﺘﺎدان و ﺷﺎﮔﺮدان و ﻣﻌﺎﺻﺮاﻧﺶ درﺑﺎره او ﮔﻔﺘﻪ اﻧﺪ‪ ،‬و آﻧﭽﻪ ﺧﻮد در دﯾﺒﺎﭼﻪ ﺟﻠﺪ اول ﺑﺤﺎر ﻧﻮﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻪ ﺧﻮﺑﯽ اﺳﺘﻔﺎده‬
‫ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ آن ﻣﺮد ﻓﺰون ﻣﺎﯾﻪ ﺑﻌـﺪ از ﺗﮑﻤﯿﻞ ﺗﺤﺼـﯿﻼت ﺧﻮد در ﻓﻨﻮن و ﻋﻠﻮم ﻓﻘﻪ‪ ،‬ﺣﺪﯾﺚ‪ ،‬رﺟﺎل‪ ،‬دراﯾﻪ‪ ،‬ادﺑﯿﺎت ﻋﺮب‪ ،‬ﮐﻼم‪،‬‬
‫ﺣﮑﻤﺖ‪ ،‬ﻓﻠﺴـﻔﻪ‪ ،‬رﯾﺎﺿـﯽ‪ ،‬ﻃﺐ و ﻏﯿﺮه ﺑـﺎ واﻗﻊ ﺑﯿﻨﯽ ﻣﺨﺼﻮﺻـﯽ ﺑﻪ ﺗﺤﻘﯿﻖ در اﺧﺒـﺎر اﻫـﻞ ﺑﯿﺖ ﻋﺼـﻤﺖ و ﻃﻬﺎرت ﭘﺮداﺧﺖ‪ ،‬و ﺑﺎ‬
‫اﺳـﺘﻔﺎده از ﺷﺮاﯾﻂ ﻣﺴﺎﻋﺪ و ﻗﺪرت ﺳﻠﻄﺎن وﻗﺖ ﺷﺎه ﺳﻠﯿﻤﺎن ﺻﻔﻮي‪ ،‬ﺑﻪ ﺟﻤﻊ آوري ﮐﺘﺎﺑﻬﺎي ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ و ﻣﺪارك ﻻﯾﺤﻪ‪ ،‬از ﻫﺮ ﻣﺮز‬
‫و ﺑﻮﻣﯽ ﮐﻪ ﺑﻮد‪ ،‬ﻫﻤﺖ ﮔﻤﺎﺷﺖ‪.‬‬
‫وي از ﺑﯿﺴﺖ و ﭘﻨﺞ ﺳﺎﻟﮕﯽ ﺷﺮوع ﺑﻪ ﺗﺄﻟﯿﻒ و ﺗﺼﻨﯿﻒ ﻧﻤﻮد و در اﺑﺘﺪاي رﺑﯿﻊ اﻷّول ﺳﺎل ‪ 1063‬ه_ ‪.‬ق اوﻟﯿﻦ ﮐﺘﺎب ﺧﻮد را ﺑﻪ ﻧﺎم‬
‫»ﻣﯿﺰان اﻟﻤﻘﺎدﯾﺮ« ﯾﺎ »رﺳﺎﻟﻪ اﻻوزان« ﺑﻪ ﭘﺎﯾﺎن رﺳﺎﻧﯿﺪ‪.‬‬
‫ص ‪29 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻧﺎﻣﻪ ﻋﻼﻣﻪ ﻣﺠﻠﺴﯽ‪ ،‬ج ‪ ،1‬ص ‪.22‬‬
‫‪ _2 -2‬زﻧﺪﮔﯿﻨﺎﻣﻪ ﻋﻼﻣﻪ ﻣﺠﻠﺴﯽ‪ ،‬ﺳﯿﺪ ﻣﺼﻠﺢ اﻟﺪﯾﻦ ﻣﻬﺪوي‪ ،‬ج ‪ ،1‬ص ‪.55‬‬
‫و از اﯾﻨﺠـﺎ روﺷـﻦ ﻣﯽ ﮔﺮدد ﮐﻪ در اﺑﺘـﺪا ﮔﺮاﯾﺶ و ﺗـﻮﺟﻪ وي ﺑﻪ ﻣﺴﺎﺋـﻞ ﻓﻘﻬﯽ ﺑـﻮده و ﺧﻮاﺳـﺘﻪ اﺳﺖ ﻣﺴﺎﺋـﻞ ﻣﻬّﻤﯽ ﮐﻪ ﻣﺒﺘﻨﯽ ﺑﺮ‬
‫ﺷﻨـﺎﺧﺖ وزن و ﻣﻘـﺪار ﻫﺴـﺘﻨﺪ _ ﺑـﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺒـﺎﺣﺜﯽ ﮐﻪ واﻟـﺪ ﻋّﻼﻣﻪ اش در ﮐﺘﺎب »روﺿﻪ اﻟﻤﺘﻘﯿﻦ« ﺑﯿﺎن ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ _ در اﯾﻦ‬
‫ﮐﺘﺎب ﺑﯿﺎن ﻧﻤﺎﯾـﺪ‪ .‬و اﯾﻦ ﺷـﺮوﻋﯽ ﺑﻮد ﺑﺮاي ﺗﺄﻟﯿﻒ ﮐﺘﺎﺑﻬﺎي ﺑﺴـﯿﺎر ارزﻧﺪه اي ﮐﻪ در ﻃﻮل ﻋﻤﺮ ﺧﻮد ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﻬﻢ ﺗﺮﯾﻦ دﺳـﺘﺎورد‬
‫ﺣﯿﺎﺗﺶ ﺟﻤﻊ آوري و ﺑﺮاي اﺑـﺪّﯾﺖ ﺗﺎرﯾﺦ ﺑﻪ ﯾﺎدﮔﺎر ﮔﺬارد‪ .‬ﺗﻨﻬﺎ ﻫﻔﺖ ﺳﺎل ﭘﺲ از ﭘﺎﯾﺎن اّوﻟﯿﻦ ﺗﺄﻟﯿﻒ ﺧﻮد‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ در ﺳﺎل ‪1070‬‬
‫ه_ ‪.‬ق ﮐﺘﺎب »ﻓﻬﺮﺳﺖ اﺧﺒﺎر ﮐﺘﺐ ﻋﺸﺮه« را ﺗﺄﻟﯿﻒ ﮐﺮد‪(1).‬‬
‫ﻫﻤﺖ ﺑﻠﻨﺪ و ﺷﻬﺮت وي‪:‬‬
‫ﺳﭙﺲ در زﻣـﺎﻧﯽ ﮐﻪ درﺳﺖ وارد ﭼﻬـﻞ ﺳـﺎﻟﮕﯽ ﻋﻤﺮ ﮔﺮاﻧﺒﻬـﺎﯾﺶ ﺷـﺪه و ﺑﻪ ﮐﻤـﺎل ﻋﻘـﻞ رﺳـﯿﺪه ﺑﻮد‪ ،‬ﺑـﺎ ﺑﻨﯿﻪ اي ﺳﺎﻟﻢ و ﻧﺸﺎﻃﯽ‬
‫ﻋﺠﯿﺐ و داﻧﺸـﯽ ﭘﺮﻣـﺎﯾﻪ و اﻃﻼـﻋﯽ وﺳـﯿﻊ‪ ،‬دﺳﺖ ﺑﻪ ﯾـﮏ اﻗـﺪام داﻣﻨﻪ دار و اﺳﺎﺳـﯽ زده‪ ،‬ﺷﺎﻟﻮده ﺑﻨﺎي ﻋﻈﯿﻤﯽ را ﮐﻪ ﻣﯽ ﺑﺎﯾـﺪ ﺗﺎ‬
‫ﻇﻬﻮر ﻗﺮﯾﻦ اﻟﺴـﺮور اﻣـﺎم زﻣـﺎن ارواﺣﻨﺎ ﻓـﺪاه ﺑﺎﻗﯽ و ﺑﺮﻗﺮار ﺑﻤﺎﻧـﺪ‪ ،‬ﭘﯽ رﯾﺰي ﮐﺮد و ﺑﺎ ﺗﮑﻤﯿﻞ اﯾﻦ ﺑﻨﺎي ﻣﺤﮑﻢ و ﺗﺄﻣﯿﻦ آن ﻣﻨﻈﻮر‬
‫ﺿﺮوري ﮐﻪ ﻫﻤﺎﻧﺎ ﺗﺄﻟﯿﻒ ﮐﺘﺎب ﺑﺰرگ »ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار« اﺳﺖ‪ ،‬ﻧﺎم ﻧﺎﻣﯿﺶ در ﻫﻤﻪ ﺟﺎ ﭘﯿﭽﯿـﺪ و آوازه ﻓﻀﻞ و ﻋﻠﻢ و ﻫﻤﺖ ﺑﻠﻨﺪش در‬
‫ﺳﺮاﺳـﺮ دﻧﯿـﺎي اﺳـﻼم ﺑﻪ ﮔﻮش دوﺳﺖ و دﺷـﻤﻦ و ﻋﺎﻟﯽ و داﻧﯽ رﺳـﯿﺪ؛ ﺑﻪ ﻃﻮري ﮐﻪ در ﺣﯿﺎت ﺧﻮدش آﺛﺎر ﻗﻠﻤﯽ و ﻓﮑﺮﯾﺶ در‬
‫اﻗﺼﯽ ﻧﻘﺎط دﻧﯿﺎي اﺳﻼم و ﺑﻼد ﮐﻔﺮ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﮔﺸﺖ‪.‬‬
‫ﺷﻬﺮت ﻋﻼّـﻣﻪ ﻣﺠﻠﺴـﯽ ﮔﺬﺷـﺘﻪ از ﻣﻘـﺎم ﻋﻠﻤﯽ و ﺟـﺎﻣﻌّﯿﺖ و ﻣﺮﺟﻌّﯿﺘﯽ ﮐﻪ در دوﻟﺖ ﺻـﻔﻮﯾﻪ داﺷـﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬اﺻﻮًﻻ ﻣﺮﻫﻮن ﺗﺄﻟﯿﻔﺎت‬
‫ﺑﺴـﯿﺎر اوﺳﺖ ﮐﻪ ﻫﻤﻪ ﻣﻔﯿـﺪ و ﻗﺎﺑﻞ اﺳـﺘﻔﺎده ﻋﻤﻮم و در ﻧﻬﺎﯾﺖ ﺳـﻼﺳﺖ ﻧﻮﺷـﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺨﺼﻮﺻًﺎ ﮐﺘﺎﺑﻬﺎي ﻓﺎرﺳـﯽ آن ﻣﺮد ﺑﺰرگ‬
‫ﻫﻤﻪ ﺳﻮدﻣﻨﺪ و از زﻣﺎن ﺗﺄﻟﯿﻒ و در ﻋﺼﺮ ﺣﯿﺎت ﻣﺆﻟﻒ ﺗﺎﮐﻨﻮن ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﺗﻤﺎم ﺷﯿﻌﯿﺎن ﻓﺎرﺳﯽ دان ﺑﻮده و ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ص ‪30 :‬‬
‫‪ _1 -1‬آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬اﺣﻤﺪ ﻋﺎﺑﺪي‪.‬‬
‫ﮐﺘﺎﺑﻬـﺎي ﺣﯿﺎت اﻟﻘﻠﻮب‪ ،‬ﺣﻠﯿﻪ اﻟﻤّﺘﻘﯿﻦ‪ ،‬ﺣّﻖ اﻟﯿﻘﯿﻦ‪ ،‬ﻋﯿﻦ اﻟﺤﯿﺎه‪ ،‬ﺟﻼء اﻟﻌﯿﻮن‪ ،‬ﺗﻮﺣﯿـﺪ ﻣﻔﻀﻞ‪ ،‬زاداﻟﻤﻌﺎد آن ﻋّﻼﻣﻪ ﺟﻠﯿﻞ اﻟﻘـﺪر از‬
‫ﮐﺘﺒﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻫﻨﻮز ﻫﻢ در اﻏﻠﺐ ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎي ﻣﺮدم اﯾﺮان و اﻓﻐﺎﻧﺴـﺘﺎن و ﭘﺎﮐﺴـﺘﺎن و ﻫﻨﺪوﺳـﺘﺎن و ﻋﺮاق و ﻏﯿﺮه ﻣﻮﺟﻮد و ﻣﺮد و زن‬
‫ﺷﯿﻌﻪ ﺑـﺎ رﻏﺒﺖ ﺗﻤـﺎم و ﻣﯿـﻞ ﻓﺮاوان آﻧﻬﺎ را ﻣﯽ ﺧﻮاﻧﻨـﺪ‪ ،‬و از آﺛﺎر ﻓﮑﺮي و راﻫﻨﻤﺎﯾﯿﻬﺎي آن رﻫﺒﺮ ﻋﺎﻟﯽ ﻗـﺪر اﺳـﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﻨـﺪ‪.‬‬
‫اﻏﻠﺐ آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﭼﺎپ رﺳﯿﺪه و ﺑﻪ زﺑﺎﻧﻬﺎي ﻋﺮﺑﯽ و ﻓﺎرﺳﯽ و اردو ﺗﺮﺟﻤﻪ ﺷﺪه‪(1).‬‬
‫ﻋّﻼﻣﻪ ﻣﺠﻠﺴـﯽ و ﭘﺪرش ﻣﺠﻠﺴـﯽ اول ﻧﺨﺴﺘﯿﻦ داﻧﺸـﻤﻨﺪاﻧﯽ ﻫﺴـﺘﻨﺪ ﮐﻪ اﺣﺎدﯾﺚ ﺷـﯿﻌﻪ را ﺑﻪ ﻓﺎرﺳﯽ ﻗﺎﺑﻞ اﺳﺘﻔﺎده و ﺳﻠﯿﺲ و ﺳﺎده‬
‫ﺗﺮﺟﻤﻪ ﮐﺮدﻧـﺪ‪ .‬ﭼﻪ ﭘﯿﺶ از آﻧﻬﺎ ﻫﺮﭼﻨـﺪ ﮐﺘﺒﯽ از ﻃﺮف ﻋﻠﻤﺎي دﯾﻨﯽ ﺑﻪ ﻓﺎرﺳـﯽ ﺗﺮﺟﻤﻪ ﻣﯽ ﺷﺪ‪ ،‬وﻟﯽ ﻗﻠﻢ آﻧﻬﺎ‪ ،‬رواﻧﯽ ﻗﻠﻢ اﯾﻦ دو‬
‫ﺑﺰرﮔﻮار را ﻧﺪاﺷﺖ و اﻏﻠﺐ ﻫﻢ ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت ﻏﯿﺮ اﺧﺒﺎر و رواﯾﺎت ﺑﻮد‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ »اﻟﻨﻘﺾ« ﻋﺒﺪاﻟﺠﻠﯿﻞ ﻗﺰوﯾﻨﯽ‪» ،‬ﺗﻔﺴـﯿﺮ اﺑﻮاﻟﻔﺘﻮح رازي«‪،‬‬
‫»ﮔﻮﻫﺮ ﻣﺮاد« و »ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ اﯾﻤﺎن« ﻣّﻼ ﻋﺒﺪاﻟﺮزاق ﻻﻫﯿﺠﯽ و »ﺟﺎﻣﻊ ﻋﺒﺎﺳﯽ« ﺷﯿﺦ ﺑﻬﺎﯾﯽ‪.‬‬
‫ﻣﺤـﺪث ﻧﻮري در »ﻓﯿﺾ اﻟﻘﺪﺳـﯽ« ﻣﯽ ﻧﻮﯾﺴﺪ‪ :‬ﯾﮑﯽ از اﺳﺎﺗﯿﺪ ﺑﺰرگ ﻣﺎ ﺑﻪ ﯾﮏ واﺳـﻄﻪ از ﻋّﻼﻣﻪ ﺑﺤﺮاﻟﻌﻠﻮم ﻧﻘﻞ ﻣﯽ ﮐﺮد ﮐﻪ وي‬
‫آرزو داﺷﺖ ﺗﻤﺎم ﺗﺼﻨﯿﻔﺎت او را در ﻧﺎﻣﻪ ﻋﻤﻞ ﻣﺠﻠﺴﯽ ﺑﻨﻮﯾﺴﻨﺪ‪ ،‬و در ﻋﻮض ﯾﮑﯽ از ﮐﺘﺐ ﻓﺎرﺳﯽ ﻣﺠﻠﺴﯽ ﮐﻪ ﺗﺮﺟﻤﻪ ﻣﺘﻮن اﺧﺒﺎر‬
‫و ﻣﺎﻧﻨـﺪ ﻗﺮآن ﻣﺠﯿﺪ‪ ،‬در ﺗﻤﺎم اﻗﻄﺎر ﺷﺎﯾﻊ اﺳﺖ‪ ،‬در ﻧﺎﻣﻪ ﻋﻤﻞ او ﻧﻮﺷـﺘﻪ ﺷﻮد‪ .‬ﺳـﭙﺲ ﻣﺤﺪث ﻋﺎﻟﯿﻘﺪر ﻣﺰﺑﻮر ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ‪ :‬ﭼﺮا ﻋّﻼﻣﻪ‬
‫ﺑﺤﺮاﻟﻌﻠﻮم اﯾﻦ آرزو را ﻧﺪاﺷـﺘﻪ ﺑﺎﺷـﺪ‪ ،‬ﺑـﺎ اﯾﻨﮑﻪ روزي و ﺳـﺎﻋﺘﯽ از اوﻗﺎت ﺷـﺒﺎﻧﻪ روزي ﻣﺨﺼﻮﺻًﺎ در اﯾﺎم ﻣﺘﺒﺮّﮐﻪ و اﻣﺎﮐﻦ ﻣﺸـّﺮﻓﻪ‬
‫ﻧﻤﯽ ﮔﺬرد‪ ،‬ﻣﮕﺮ اﯾﻨﮑﻪ ﻫﺰاران ﻧﻔﺮ از ﻋﺒﺎد و ﺻﻠﺤﺎ و زّﻫﺎد ﭼﻨﮓ ﺑﻪ رﯾﺴﻤﺎن ﺗﺄﻟﯿﻒ وي زده و ﻣﺘﻮّﺳﻞ ﺑﻪ ﺗﺼﻨﯿﻔﺎت او ﻣﯽ ﮔﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﯾﮑﯽ از روي ﮐﺘﺎب او دﻋﺎ ﻣﯽ ﺧﻮاﻧﺪ‪ ،‬و دﯾﮕﺮي ﺑﺎ ﻧﻮﺷـﺘﻪ ﻫﺎي وي ﻣﻨﺎﺟﺎت ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﺳﻮﻣﯽ زﯾﺎرت ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﺪ‪ ،‬و ﭼﻬﺎرﻣﯽ ﻧﺎﻟﻪ و‬
‫ﮔﺮﯾﻪ ﺳﺮ ﻣﯽ دﻫﺪ‪...‬‬
‫ﻫﻢ ﭼﻨﯿﻦ آﻗﺎ اﺣﻤﺪ ﮐﺮﻣﺎﻧﺸﺎﻫﯽ در ﺿﻤﻦ ﺷﺮح ﺣﺎل داﯾﯽ ﺧﻮد ﻋّﻼﻣﻪ ﻣﺠﻠﺴﯽ ﻣﯽ ﻧﻮﯾﺴﺪ‪:‬‬
‫ص ‪31 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻧﺎﻣﻪ ﻋﻼﻣﻪ ﻣﺠﻠﺴﯽ‪ ،‬ج ‪ ،1‬ص ‪.31‬‬
‫»ﻣﺼـﻨﻔﺎت آن ﻋﺎﻟﯽ درﺟﺎت ﺑﻪ ﺣّﺪي ﻣﻘﺒﻮل ﻃﺒﺎع ﺷﺪه و ﺑﻪ درﺟﻪ اﺷـﺘﻬﺎر رﺳـﯿﺪه ﮐﻪ از ﺑﻼد ﮐﻔﺮ و اﺳﻼم ﺟﺎﯾﯽ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺑﻮد ﮐﻪ‬
‫از آﻧﻬﺎ ﺧﺎﻟﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬از ﺟﻤﻌﯽ ﺛﻘﺎت ﺷـﻨﯿﺪم ﮐﻪ در ازﻣﻨﻪ ﺳﺎﺑﻘﺎت ﯾﮑﯽ ﮐﺸﺘﯽ ‪ ،‬ﻃﻮﻓﺎﻧﯽ ﺷﺪ و ﻣﺮدﻣﺎن ﮐﺸﺘﯽ ﺑﻌﺪ از رﻧﺞ و ﻣﺤﻨﺖ‬
‫ﺑﺴﯿﺎر در ﺟﺰﯾﺮه اي ﻓﺮود آﻣﺪﻧﺪ ﮐﻪ اﺻًﻼ از اﺳﻼم اﺛﺮي ﻧﺒﻮد‪ ،‬و در ﺧﺎﻧﻪ ﺷﺨﺼﯽ ﻣﻬﻤﺎن ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﻫﻨﮕﺎم ﺻﺤﺒﺖ ﻣﻌﻠﻮم ﺷﺪ ﮐﻪ آن‬
‫ﺷﺨﺺ ﻣﺴـﻠﻤﺎن اﺳـﺖ‪ .‬ﺑـﻪ او ﮔﻔﺘﻨـﺪ ﺑـﺎ وﺟـﻮد آﻧﮑـﻪ اﯾﻦ ﻗﺮﯾﻪ داراﻟﮑﻔﺮ اﺳﺖ و از اﺳـﻼم در آن ﻧﺸـﺎﻧﯽ ﻧﯿﺴﺖ و ﺗـﻮ ﻧﯿﺰ ﺑﻪ ﺷـﻬﺮ‬
‫ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﻧﺮﻓﺘﻪ اي‪ ،‬ﺑﺎﻋﺚ ﺑﺮ اﺳﻼم ﺗﻮ ﭼﯿﺴﺖ؟ آن ﺷﺨﺺ ﺑﻪ درون ﺧﺎﻧﻪ رﻓﺘﻪ ﮐﺘﺎب ﺣﻖ اﻟﯿﻘﯿﻦ ﻣﺮﺣﻮم ﻣﺠﻠﺴﯽ را آورد و ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫ﻣﻦ و ﻗﺒﯿﻠﻪ ﻣﻦ ﺑﻪ ﺷﺮاﻓﺖ و ارﺷﺎد اﯾﻦ ﮐﺘﺎب ﺑﻪ درﺟﻪ اﺳﻼم رﺳﯿﺪه اﯾﻢ«‪.‬‬
‫ﺗﺄﻟﯿﻔﺎت‪:‬‬
‫ﮔﺮﭼﻪ ﺗﺄﻟﯿﻔﺎت ﻋّﻼﻣﻪ ﻣﺠﻠﺴـﯽ ﻧﻮﻋًﺎ در اﺧﺒﺎر اﺋﻤﻪ ﻃﺎﻫﺮﯾﻦ اﺳﺖ‪ ،‬وﻟﯽ از ﻣﻮﺿﻮﻋﺎﺗﯽ ﮐﻪ وي ﺑﻪ ﻣﻨﺎﺳﺒﺖ اﺧﺒﺎر وارده در ﺗﺄﻟﯿﻔﺎت و‬
‫ﺗﺼﻨﯿﻔﺎت ﺧﻮد ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ ﻗﺮار داده‪ ،‬ﭘﯿﺪاﺳﺖ ﮐﻪ ﺷﺨﺼًﺎ در ﺗﻤﺎم ﻋﻠﻮم وارد ﺑﻮده و از ﻫﺮ ﻋﻠﻤﯽ ﺑﻬﺮه اي واﻓﺮ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﻋّﻼﻣﻪ‬
‫ﻣﺠﻠﺴـﯽ از ﻣﻌـﺪود ﻋﺎﻟﻤﺎﻧﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺮاي داﻧﺸـﻤﻨﺪان ﮐﺘﺎب ﻧﻨﻮﺷﺖ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﻋﻤﻮم ﻣﺮدم را ﻧﯿﺰ ﻣﺨﺎﻃﺐ و ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺧﻮد ﻗﺮار‬
‫داد و ﺑﺮﺧﻼف ﺑﺴـﯿﺎري از ﻫﻤﮕﻨﺎن ﺧﻮﯾﺶ‪ ،‬ﺑﻪ زﺑﺎن ﻓﺎرﺳـﯽ ﻧﻮﺷﺖ ﺗﺎ ﺑﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﺧﻮدش‪» :‬ﺟﻤﯿﻊ ﻃﻮاﺋﻒ اﻷﻧﺎم‪ ،‬ﺳـّﯿﻤﺎ ﺟﻤﻌﯽ ﮐﻪ از‬
‫ﻓﻬﻢ ﻟﻐﺖ ﻋﺮﺑﯽ ﻋﺎﺟﺰﻧﺪ از آن ﺑﻬﺮه ﻣﻨﺪ ﮔﺮدﻧﺪ«‪.‬‬
‫از ﺗﺄﻟﯿﻔﺎت ﻓﺎرﺳﯽ وي ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻣﯽ ﺗﻮان اﺷﺎره ﻧﻤﻮد ﺑﻪ‪:‬‬
‫ﺣﯿﺎت اﻟﻘﻠﻮب ‪ 3‬ﺟﻠـﺪ؛ ﺣﻠﯿﻪ اﻟﻤﺘﻘﯿﻦ؛ ﻋﯿﻦ اﻟﺤﯿﺎت؛ زاداﻟﻤﻌﺎد؛ ﺗﺤﻔﻪ اﻟﺰاﺋﺮ؛ ﺟﻼء اﻟﻌﯿﻮن؛ رﺑﯿﻊ اﻷﺳﺎﺑﯿﻊ؛ ﻣﻘﺒﺎس اﻟﻤﺼﺎﺑﯿـﺢ )ﮐﺘﺎب‬
‫ﺣﺎﺿﺮ(؛ رﺳﺎﻟﻪ اﺧﺘﯿﺎرات؛ رﺳﺎﻟﻪ دﯾﺎت؛ ﻣﻔﺎﺗﯿﺢ اﻟﻐﯿﺐ در اﺳﺘﺨﺎره؛ ﻣﻨﺎﺟﺎت ﻧﺎﻣﻪ؛ ﺗﺮﺟﻤﻪ زﯾﺎرت ﺟﺎﻣﻌﻪ؛ ﺗﺮﺟﻤﻪ ﻧﻤﺎز و‪...‬‬
‫و از ﺗﺄﻟﯿﻔﺎت ﻋﺮﺑﯽ وي ﻧﯿﺰ ﻣﯽ ﺗﻮان ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﻤﻮﻧﻪ اﺷﺎره ﻧﻤﻮد ﺑﻪ‪:‬‬
‫ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار؛ ﻣﺮآه اﻟﻌﻘﻮل؛ ﺷﺮح ارﺑﻌﯿﻦ؛ رﺳﺎﻟﻪ اذان؛ ﺣﻮاﺷﯽ ﻣﺘﻔﺮﻗﻪ ﺑﺮ ﮐﺘﺐ ارﺑﻌﻪ‪.‬‬
‫ﮐﻠﯿﻪ ﺗﺄﻟﯿﻔﺎت ﻋﺮﺑﯽ و ﻓﺎرﺳﯽ ﻋّﻼﻣﻪ ﻣﺠﻠﺴﯽ را ﻣﯽ ﺗﻮان ﺑﺎﻟﻎ ﺑﺮ دوﯾﺴﺖ ﺟﻠﺪ ﺑﻪ ﻗﻄﻊ‬
‫ص ‪32 :‬‬
‫وزﯾﺮي در ﭼﻬﺎرﺻـﺪ ﺻـﻔﺤﻪ ﺗﺨﻤﯿﻦ زد‪ .‬و اﮔﺮ اﯾﻦ ﺗﺄﻟﯿﻔﺎت را ﺑﺎ ﮔﺮﻓﺘﺎرﯾﻬﺎ‪ ،‬درس و ﺑﺤﺚ ﻫﺎ‪ ،‬و ﺻـﺪور ﻓﺘﻮي‪ ،‬اﺟﺮاي ﺣـﺪود‪ ،‬و‬
‫ﮐﺎرﻫﺎي ﺑﺴـﯿﺎر‪ ،‬و ﻣﺴﺆوﻟﯿﺘﻬﺎي ﻣﻬﻢ ﻣﺮﺟﻌّﯿﺖ و ﻣﺴﺎﻓﺮﺗﻬﺎي ﻣﮑّﺮر آن رادﻣﺮد ﻋﺎﻟَِﻢ ﻋﻠﻢ و دﯾﻦ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﮐﻨﯿﻢ‪ ،‬اﻋﺘﺮاف ﺧﻮاﻫﯿﻢ ﮐﺮد‬
‫ﮐﻪ ﺟﺰ ﺗﻮﻓﯿﻖ اﻟﻬﯽ‪ ،‬ﻋﺎﻣﻞ دﯾﮕﺮي ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻨﺸﺄ اﯾﻦ ﻫﻤﻪ ﮐﺎرﻫﺎي ﻃﺎﻗﺖ ﻓﺮﺳﺎ ﺑﺎﺷﺪ‪(1).‬‬
‫ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ آﻗﺎ اﺣﻤﺪ ﮐﺮﻣﺎﻧﺸﺎﻫﯽ در »ﻣﺮآت اﻷﺣﻮال« ﭘﺲ از ﻧﻘﻞ ﻣﮑﺎﺷﻔﻪ ﻣﻮﻻﻧﺎ ﻣﺤﻤﺪﺗﻘﯽ ﻣﺠﻠﺴﯽ و دﻋﺎي او در ﺣّﻖ ﻓﺮزﻧﺪش ﻣﯽ‬
‫ﻧﻮﯾﺴﺪ‪:‬‬
‫ﻋّﻼﻣﻪ ﻣﺠﻠﺴـﯽ در ﺷـﻬﺮي ﭼﻮن اﺻـﻔﻬﺎن از ﻃﺮف ﺳـﻼﻃﯿﻦ ﺻـﻔﻮي ﺷـﯿﺦ اﻻﺳـﻼم ﺑﻮد و ﺟﻤﯿﻊ ﻣﺮاﻓﻌﺎت و دﻋﺎوي ﻣﺮدم را ﺧﻮد‬
‫ﺷﺨﺼـًﺎ رﺳـﯿﺪﮔﯽ ﻣﯽ ﻓﺮﻣﻮد و ﻓﻮت ﻧﻤﯽ ﺷـﺪ از او ﻧﻤـﺎز ﺑﺮ اﻣﻮات و ﺟﻤﺎﻋﺎت و ﺿـﯿﺎﻓﺎت و ﻋﺒﺎدات و ﮐﺜﺮت ﺿـﯿﺎﻓﺖ‪ ،‬و ﻣﻬﻤﺎن‬
‫ﺷـﺪن آن ﺟﻨﺎب ﺑﻪ ﻣﺮﺗﺒﻪ اي ﺑﻮد ﮐﻪ اﺳﺎﻣﯽ ﻣﯿﺰﺑﺎن ﻫﺎ و ﺗﺮﺗﯿﺐ دﻋﻮت ﻫﺎ را ﻣﯽ ﻧﻮﺷـﺘﻨﺪ و ﭼﻮن از ﻧﻤﺎز ﻋﺸﺎ ﻓﺎرغ ﻣﯽ ﺷـﺪ ﻋﺮض‬
‫ﻣﯽ ﮐﺮدﻧـﺪ ﮐﻪ اﻣﺸﺐ ﻓﻼـن ﺟـﺎ ﻣﻬﻤـﺎن ﻫﺴـﺘﻨﺪ و آن ﺟﻨـﺎب را ﺣﺮﮐﺖ ﻣﯽ دادﻧـﺪ ﺑﻪ ﺟـﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻣﯿﻬﻤـﺎن ﺑﻮد‪ ...‬و ﺑﻪ اﻣﻮر ﻣﻌـﺎش‬
‫ﺧـﻮﯾﺶ ﺗﻮّﺟﻬﯽ ﺧـﺎص داﺷﺖ و ﺣﻮاﯾـﺞ دﻧﯿـﺎي او در ﻧﻬـﺎﯾﺖ اﻧﻀـﺒﺎط ﺑﻮد‪ .‬از اﯾﻦ ﺑﯿـﺎن روﺷﻦ ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﺳﺎﻋـﺎت روز ﻋﻼّـﻣﻪ‬
‫ﻣﺠﻠﺴـﯽ ﻣﻨﺤﺼﺮًا ﺻﺮف ﺗﺪرﯾﺲ و ﻣﺒﺎﺣﺜﻪ و رﺳﯿﺪﮔﯽ ﺑﻪ ﮐﺎر ﻣﺮدم ﻣﯽ ﺷﺪ‪ .‬و ﺷﺐ ﻫﻨﮕﺎم ﺟﻬﺖ رﻓﻊ ﺧﺴﺘﮕﯽ از ﮐﺎرﻫﺎي روزاﻧﻪ‬
‫و آﻣﺎده ﺷﺪن ﺟﻬﺖ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ و ﺗﻬّﺠﺪ ﺑﻪ ﻣﯿﻬﻤﺎﻧﯽ اﺷﺨﺎص و ﺣﻀﻮر در ﻣﺠﺎﻟﺲ و ﻣﻌﺎﺷﺮت ﺑﺎ ﻣﺮدم ﻣﯽ ﭘﺮداﺧﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺣﺎﻻت روﺣﯽ وي‪:‬‬
‫ﺳﯿﺪ ﻧﻌﻤﺖ اﻟﻠّﻪ ﺟﺰاﺋﺮي در ﻣّﺪت ﭼﻬﺎر ﺳﺎل ﮐﻪ در ﺧﺎﻧﻪ ﻋّﻼﻣﻪ ﻣﺠﻠﺴـﯽ ﺳﺎﮐﻦ ﺑﻮده‪ ،‬ﺑﻬﺘﺮ از ﻫﺮﮐﺲ دﯾﮕﺮ ﺑﻪ وﺿﻊ روﺣﯽ اﺳـﺘﺎد‬
‫و ﻣﺮﺑّﯽ ﺧﻮد واﻗﻒ ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬وي در ﻣﻘـّﺪﻣﻪ ﺷـﺮح اﺳـﺘﺒﺼﺎر در ﺟﻮﻫﺮه ﻧﻬﻢ ﻧـﺎم ﺑﺤﺎراﻷـﻧﻮار را ﺑﺮده و درﺑـﺎره اﺳـﺘﺎدش ﻋﻼّـﻣﻪ‬
‫ﻣﺠﻠﺴﯽ ﻣﯽ ﻧﻮﯾﺴﺪ‪:‬‬
‫ﭼﻨﺪﯾﻦ ﺳﺎل ﺑﺎ وي ﻣﻌﺎﺷﺮت ﮐﺮدم و ﺷﺐ و روز ﺑﺎ او ﺑﻮدم‪ ،‬ﻫﯿﭻ ﻋﻤﻞ ﻣﺒﺎﺣﯽ از او‬
‫ص ‪33 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻧﺎﻣﻪ ﻋﻼﻣﻪ ﻣﺠﻠﺴﯽ‪ ،‬ج ‪.1‬‬
‫ﻧﺪﯾـﺪم ﺗﺎ ﭼﻪ رﺳـﺪ ﺑﻪ ﻣﮑﺮوﻫﺎت‪ ،‬زﯾﺮا وي از ﻓﺮﻣﺎﯾﺶ رﺳﻮل اﮐﺮم ﺻـﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ ﭘﯿﺮوي ﻣﯽ ﮐﺮد ﮐﻪ ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪َ» :‬وﻟ َْﯿُﮑْﻦ ﻓﯽ‬
‫ُﮐـ ﱢﻞ َﺷـ ْﯽ ٍء ﻧِﱠﯿٌﻪ َﺣﺘﯽ اﻟﱠﻨْﻮِم َو اْﻻَءْﮐِﻞ«)‪ ،(1‬ﺑﻠﮑﻪ ﺗﻤـﺎم اﻋﻤـﺎل و اﻓﻌـﺎﻟﺶ ﻃـﺎﻋﺖ و ﻋﺒﺎدت ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺎ وﺟﻮدي ﮐﻪ ﺟﻮان ﺑﻮد‪ ،‬ﺗﺘﺒﻊ ﻋﻠﻮم‬
‫ﮐﺮده ﺑﻮد‪ ،‬ﺑـﺪان ﮔﻮﻧﻪ ﮐﻪ اﺣـﺪي از ﻋﻠﻤﺎي زﻣﺎﻧﺶ ﺑـﺪان ﭘﺎﯾﻪ ﻧﺒﻮدﻧـﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺧﺼﻮص در ﻋﻠﻢ ﺣـﺪﯾﺚ‪ ،‬ﺣّﻞ ﻫﯿـﭻ ﺣﺪﯾﺜﯽ را از وي‬
‫ﻧﭙﺮﺳﯿﺪم ﻣﮕﺮ آن ﮐﻪ ﺑﻪ ﺣﺪﯾﺜﯽ ﻣﻔّﺼﻞ ﮐﻪ ﺣّﻞ آن ﺣﺪﯾﺚ ﻣﺠﻤﻞ ﺑﻮد‪ ،‬ﻣﺮا ﺟﻮاب ﻓﺮﻣﻮد‪.‬‬
‫در ﻣﺴـﺠﺪ ﺟﺎﻣﻊ اﺻـﻔﻬﺎن ﻣﺮدم را ﻣﻮﻋﻈﻪ ﻣﯽ ﻓﺮﻣﻮد‪ ،‬ﻫﯿﭻ ﮐﺲ را ﻓﺼﯿﺢ ﺗﺮ و ﺧﻮﺷﮑﻼم ﺗﺮ از او ﻧﺪﯾﺪم‪ .‬ﺣﺪﯾﺜﯽ ﮐﻪ ﺷﺐ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‬
‫ﻣﯽ ﮐﺮدﯾﻢ ﭼﻮن روز از او ﻣﯽ ﺷـﻨﯿﺪﯾﻢ ﭼﻨـﺎن ﺑﻮد ﮐﻪ ﻫﺮﮔﺰ از او ﻧﺸـﻨﯿﺪه اﯾﻢ )ﯾﻌﻨﯽ ﺑﻪ ﺑﯿﺎن دﯾﮕﺮ ﻣﯽ ﻓﺮﻣﻮد و ﮔﻔﺘﻪ ﻫﺎﯾﺶ ﺗﮑﺮار‬
‫ﻧﻤﯽ ﺷﺪ( از ﺣﺴﻦ ﺗﻘﺮﯾﺮ و ﻋﺬوﺑﺖ ﻣﻨﻄﻘﺶ‪(2).‬‬
‫ﻓﻮت ﻋّﻼﻣﻪ‪:‬‬
‫ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﻋّﻼﻣﻪ ﺑﺰرﮔﻮار‪ ،‬اﯾﻦ داﻧﺸـﻤﻨﺪ ﻋﺎﻟﯿﻘﺪر ﻋﺎﻟﻢ ﺗﺸـﯿﻊ‪ ،‬ﭘﺲ از ﻋﻤﺮي ﺳﺮاﺳـﺮ ﮐﻮﺷـﺶ و ﺗﻼش ﺑﺮاي ﺷﮑﻞ دادن ﺑﻪ ﻓﺮﻫﻨﮓ‬
‫ﻏﻨﯽ و ﭘﺮﺑـﺎر آل ﻣﺤﻤـﺪ ﺻـﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ ﮐﻪ در اﺛﺮ ﺳـﺨﺖ ﮔﯿﺮي و ﻣﺨﺎﻟﻔﺘﻬـﺎي ﭘﯽ ﮔﯿﺮاﻧﻪ دﺷـﻤﻨﺎن اﻫﻞ ﺑﯿﺖ در ﮔﻮﺷﻪ اﻧﺰوا‬
‫ﺧﺰﯾـﺪه و ﺗﻨﻬﺎ ﺻﻮرت درﻫﻢ و ﺑﺮﻫﻤﯽ از آن در اﯾﻨﺠﺎ و آﻧﺠﺎ ﺑﻪ ﭼﺸﻢ ﻣﯽ ﺧﻮرد و ﭘﺲ از ﻋﻤﺮي ﻣﺠﺎﻫﺪه‪ ،‬ﺗﺄﻟﯿﻒ‪ ،‬وﻋﻆ و ارﺷﺎد‬
‫و ﻫﺰاران اﻗـﺪام ﮔﺮاﻧﺒﻬـﺎي دﯾﻨﯽ در ﺷﺐ ‪ 27‬رﻣﻀﺎن ﺳﺎل ‪ 1110‬ﯾﺎ ‪ 1111‬در ﺳﻦ ﻫﻔﺘـﺎد و ﺳﻪ ﺳـﺎﻟﮕﯽ دار ﻓـﺎﻧﯽ را وداع ﮔﻔﺘﻪ و‬
‫روح ﭘﺮ ﻓﺘﻮﺣﺶ ﺑﻪ ﻣﻮاﻟﯿﺎن ﻃﺎﻫﺮﯾﻦ ﺧﻮد ﭘﯿﻮﺳﺖ‪ .‬ﻣﯿﺮ ﻣﺤﻤﺪﺻﺎﻟـﺢ ﺧﺎﺗﻮن آﺑﺎدي داﻣﺎد ﻋّﻼﻣﻪ در »ﺣـﺪاﺋﻖ اﻟﻤﻘﺮﺑﯿﻦ« ﺗﺎرﯾـﺦ ﻓﻮت‬
‫او را ﭼﻨﯿﻦ آورده اﺳﺖ‪» :‬آن ﺑﺰرﮔﻮار در ﺳﺎل ﻫﺰار و ﺻﺪ و ده‪ ،‬در ﺷﺐ ﺑﯿﺴﺖ و ﻫﻔﺘﻢ ﻣﺎه ﻣﺒﺎرك رﻣﻀﺎن ﺑﻪ اﻋﻼ درﺟﺎت ﺟﻨﺎن‬
‫ﺷﺘﺎﻓﺖ و وﻻدت او ﻧﯿﺰ در ﻣﺎه ﻣﺒﺎرك رﻣﻀﺎن و ﻣﺪت ﻋﻤﺮ ﺷﺮﯾﻔﺶ ﻫﻔﺘﺎد و ﺳﻪ ﺳﺎل ﺑﯽ ﮐﻢ و زﯾﺎد ﺑﻮد«‪ .‬ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي‬
‫ص ‪34 :‬‬
‫‪ _1 -1‬وﺳﺎﯾﻞ اﻟﺸﯿﻌﻪ‪ ،‬ج ‪ ،1‬ص ‪ ،48‬ﺑﺎب وﺟﻮب اﻟﻨﯿﻪ ﻓﯽ اﻟﻌﺒﺎدات اﻟﻮاﺟﺒﻪ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬زﻧﺪﮔﯿﻨﺎﻣﻪ ﻋﻼﻣﻪ ﻣﺠﻠﺴﯽ‪ ،‬ج ‪ ،1‬ص ‪.152‬‬
 ‫ﺳﺎل ‪ 1110‬ﻣﺎده ﺗﺎرﯾﺦ ﻫﺎﯾﯽ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه و ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ آﻧﻬﺎ ﮐﻪ ﺑﻪ روز و ﻣﺎه اﯾﻦ ﺣﺎدﺛﻪ ﻏﻢ اﻧﮕﯿﺰ ﻧﯿﺰ اﺷﺎرﺗﯽ ﮐﺮده اﯾﻦ اﺳﺖ‪:‬‬
‫ﻣﺎه رﻣﻀﺎن ﭼﻮ ﺑﯿﺴﺖ و ﻫﻔﺘﺶ ﮐﻢ ﺷﺪ ﺗﺎرﯾﺦ وﻓﺎت ﺑﺎﻗﺮ اﻋﻠﻢ ﺷﺪ‬
‫‪ = 1137 - 27 = 1110‬ﻣﺎه رﻣﻀﺎن‬
‫و ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي ﺳﺎل ‪ 1111‬ﻣﺎده ﺗﺎرﯾﺦ وﻓﺎت او ﺟﻤﻠﻪ »ﺣﺰن و ﻏﻢ« ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺮﻗـﺪ ﻋﻼّـﻣﻪ ﻣﺠﻠﺴـﯽ اﯾﻨﮏ ﻣﺰار ﻣﺮدم ﺑﻮده و ﺣﻮاﺋـﺞ ﺧﻮﯾﺶ را در آﻧﺠﺎ از ﺧﺪاوﻧـﺪ ﻃﻠﺐ ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﻨـﺪ‪ ،‬ﭼﺮا ﮐﻪ وي ﺑﺎ زﻧـﺪﮔﺎﻧﯽ‬
‫ﺳﺮاﺳﺮ ﺑﺮﮐﺖ ﺧﻮﯾﺶ‪ ،‬ﺑﺮاي ﺧﺪا ﻗﺪم زد و ﻗﻠﻢ زد و زﻧﺪﮔﯽ ﮐﺮد و ﺧﺪﻣﺖ ﻧﻤﻮد‪(1).‬‬
‫ص ‪35 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ﺑﺮاي دﺳﺖ ﯾﺎﻓﺘﻦ ﺑﻪ اﺑﻌﺎد ﺷﺨﺼـﯿﺘﯽ اﯾﻦ رادﻣﺮد ﺣﺪﯾﺚ ﺷﯿﻌﻪ ﺑﻨﮕﺮﯾﺪ ﺑﻪ‪ _1:‬زﻧﺪﮔﯿﻨﺎﻣﻪ ﻋّﻼﻣﻪ ﻣﺠﻠﺴﯽ‪ ،‬ﺳﯿﺪ ﻣﺼﻠﺢ اﻟﺪﯾﻦ‬
‫ﻣﻬﺪوي‪.‬‬
‫ﺻﻔﺤﻪ اول ﻧﺴﺨﻪ ﺧﻄﯽ ﻣﻌﻤﺎرﺑﺎﺷﯽ‬
‫ص ‪36 :‬‬
‫ﺻﻔﺤﻪ آﺧﺮ ﻧﺴﺨﻪ ﺧﻄﯽ ﻣﻌﻤﺎرﺑﺎﺷﯽ‬
‫ص ‪37 :‬‬
‫ﺻﻔﺤﻪ اول ﻧﺴﺨﻪ ﺧﻄﯽ آﺳﺘﺎﻧﻪ ﻣﻘﺪﺳﻪ ﺣﻀﺮت ﻣﻌﺼﻮﻣﻪ ﻋﻠﯿﻬﺎاﻟﺴﻼم‬
‫ص ‪38 :‬‬
‫ﺻﻔﺤﻪ آﺧﺮ ﻧﺴﺨﻪ ﺧﻄﯽ آﺳﺘﺎﻧﻪ ﻣﻘﺪﺳﻪ ﺣﻀﺮت ﻣﻌﺼﻮﻣﻪ ﻋﻠﯿﻬﺎاﻟﺴﻼم‬
‫ص ‪39 :‬‬
‫ﺻﻔﺤﻪ اول ﻧﺴﺨﻪ ﺧﻄﯽ ﻣﺮﮐﺰ اﺣﯿﺎء ﻣﯿﺮاث اﺳﻼﻣﯽ‬
‫ص ‪40 :‬‬
‫ﺻﻔﺤﻪ آﺧﺮ ﻧﺴﺨﻪ ﺧﻄﯽ ﻣﺮﮐﺰ اﺣﯿﺎء ﻣﯿﺮاث اﺳﻼﻣﯽ‬
‫ص ‪41 :‬‬
‫ص ‪42 :‬‬
 ‫ﺑﺴﻢ اﻟﻠّﻪ اﻟﺮﺣﻤﻦ اﻟﺮﺣﯿﻢ‬
‫اﻟ َْﺤْﻤُﺪﻟّﻠﻪ ِ اﻟّﺬي َﺟَﻌَﻞ اﻟﱠﺼﻼَه ﻟﻠﻤﺆﻣِﻨﯿَﻦ ﻣِْﻌﺮاﺟًﺎ‪ ،‬و اﻟَﺘْﻌﻘﯿﺐ ﻟ ِـُﺼ ُﻌﻮدﻫﺎ َﻋﻠﯽ َﻣﺪاِرِج اﻟ َْﻘﺒُﻮل ﻣﻨﻬﺎﺟًﺎ‪ ،‬و اﻟﺼـﻼه ﻋﻠﯽ َﻣﻦ َأْﺳـَﺮَج اﻟّﻠﻪ ﺑﻪ‬
‫ﻣﺼﺒﺎح اﻟﺪﯾﻦ إﺳﺮاﺟًﺎ ﻣﺤّﻤٍﺪ اﻟﻤﺼﻄﻔﯽ و أﻫﻞ ﺑﯿﺘﻪ اﻟّﺬﯾﻦ ﺟﻌﻠﻬﻢ اﻟّﻠﻪ ﻟﺴﻤﺎء اﻟﺪﯾﻦ أﺑﺮاﺟًﺎ‪.‬‬
‫أّﻣﺎ ﺑﻌﺪ‪ ،‬ﺧﺎﻣﻪ ﺗﻘﺼـﯿﺮ آﺛﺎر)‪ (1‬ﺧﺎدم اﺧﺒﺎر اﺋّﻤﻪ اﺧﯿﺎر ﻣﺤّﻤـ ﺪ ﺑﺎﻗﺮ ﺑﻦ ﻣﺤّﻤـ ﺪ ﺗﻘﯽ _ ﺣﺸـﺮﻫﻤﺎ اﻟّﻠﻪ ﻣﻊ ﻣﻮاﻟﯿﻬﻤﺎ اﻻﻃﻬﺎر _ ﺑﺮ اﻟﻮاح‬
‫ﻗﻠﻮب ﺻـﺎﻓﯿﻪ‪ ،‬و ﻋﻘﻮل زاﮐﯿﻪ ﺳﺎﻟﮑـﺎن ﻣﺴﺎﻟـﮏ ﻋﺒـﺎدت و دﻋـﺎ‪ ،‬و ﻃﺎﻟﺒـﺎن ﻗﺮب ﺟﻨﺎب ﺣّﻖ ﺟّﻞ و ﻋﻼ ﻣﯽ ﻧﮕﺎرد ﮐﻪ ﭼﻮن اﺷـﺮف‬
‫ﻋﺒـﺎدات ﺑـﺪﻧّﯿﻪ ﻧﻤـﺎز اﺳﺖ‪ ،‬و ﺗﻌﻘﯿﺒـﺎت ﻣﺄﺛﻮره را در ﺗﮑﻤﯿﻞ ﺻـﻠﻮات ﻣـﺪﺧﻠّﯿﺘﯽ ﻋﻈﯿﻢ ﻫﺴﺖ؛ و اﯾﻀًﺎ ﻣﻮﺟﺐ رﻓﻊ درﺟﺎت‪ ،‬و ﺣّﻂ‬
‫ﺳّﯿﺌﺎت‪ ،‬و ﺣﺼﻮل ﻣﻄﺎﻟﺐ و ﺣﺎﺟﺎت ﻣﯽ ﮔﺮدﻧـﺪ‪ ،‬و ﻫﯿـﭻ راه از ُﻃُﺮِق ﻗﺮِب راﻓﻊ اﻟـﺪرﺟﺎت ﺑﻪ دﻋﺎ و ﻣﻨﺎﺟﺎت ﻧﻤﯽ رﺳﺪ؛ و ﮐﺘﺐ و‬
‫رﺳﺎﯾﻞ ﮐﻪ در اﯾﻦ ﻣﻄﻠﺐ ﺗـﺪوﯾﻦ ﺷـﺪه ﻣﺤﯿﻂ ﺑﻪ ﻫﻤﻪ آﻧﻬﺎ ﻧﯿﺴﺖ‪ ،‬و ﺑﺴـﯿﺎري از آﻧﻬﺎ ﮐﻪ ﺑﻪ اﺳﺎﻧﯿـﺪ ﺻـﺤﯿﺤﻪ ﻣﻨﻘﻮل ﮔﺮدﯾـﺪه اﯾﺮاد‬
‫ﻧﻨﻤﻮده اﻧﺪ و ﺑﻌﻀـﯽ از آﻧﻬﺎ ﮐﻪ اﯾﺮاد ﻧﻤﻮده اﻧﺪ ﺧﺼﻮﺻّﯿﺘﯽ ﺑﻪ ﺗﻌﻘﯿﺐ ﻧﺪارد‪ ،‬و ﺑﻌﻀﯽ ﮐﻪ ﻣﺨﺼﻮص ﺑﻪ ﻧﻤﺎز ﺧﺎّﺻﯽ وارد ﺷﺪه در‬
‫ﺗﻌﻘﯿﺐ ﻣﻄﻠـﻖ ﺻـﻠﻮات اﯾﺮاد ﻧﻤﻮده اﻧـﺪ؛ و ﭼﻮن اﯾﻦ ﻗﺎﺻـﺮ ﺟﻤﯿﻊ آﻧﻬـﺎ را در ﮐﺘـﺎب ﺑﺤﺎراﻻـﻧﻮار ﺑﻪ ﻃﺮق ﻣﺘﻌـّﺪده اﯾﺮاد ﮐﺮده ام ﺑﻪ‬
‫ﺧﺎﻃﺮ ﻓﺎﺗﺮ رﺳـﯿﺪ اﮐﺜﺮ آﻧﻬﺎ را در رﺳﺎﻟﻪ اي ﺟﺪا ﺟﻤﻊ ﮐﻨﻢ‪ ،‬و ﺑﻪ ﻓﺎرﺳﯽ اﺣﺎدﯾﺚ آﻧﻬﺎ را ﺗﺮﺟﻤﻪ ﻧﻤﺎﯾﻢ ﺗﺎ ﻋﺎّﻣﻪ ﺧﻠﻖ از آن ﺑﻬﺮه ﻣﻨﺪ‬
‫ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺷﺪ‪ ،‬و در ﺿـﻤﻦ ﻧﻘﻞ ﻫﺮ ﯾﮏ اﺷﺎره ﺑﻪ ﺻّﺤﺖ و ﻗّﻮت ﻫﺮ ﯾﮏ ﺑﻪ ﺣﺴﺐ ﺳﻨﺪ ﺑﺸﻮد ﮐﻪ اﮔﺮ ﻧﺎﻗﺪ ﺑﺼﯿﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﮐﻪ ﺑﻌﻀﯽ را‬
‫اﺧﺘﯿﺎر ﻧﻤﺎﯾﺪ راه اﻣﺘﯿﺎز را داﻧﺪ؛‬
‫ص ‪43 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ع‪ :‬ﺑﺨﺎﻃﺮ اﯾﻦ ﺑﻨﺪه‪ ،‬ﺑﻪ ﺟﺎي‪ :‬ﺧﺎﻣﻪ ﺗﻘﺼﯿﺮ آﺛﺎر‪.‬‬
‫و دﻋﺎﻫﺎي ﺻﺒﺢ و ﺷﺎم و ﺳﺎﯾﺮ ﺳﺎﻋﺎت ﻟﯿﻞ و ﻧﻬﺎر را اﺿﺎﻓﻪ ﻧﻤﻮدم‪ ،‬و ﺑﺮ ده ﻓﺼﻞ ﻣﺮﺗّﺐ ﮔﺮداﻧﯿﺪم‪ ،‬و ﭼﻮن ادﻋﯿﻪ را از ﮐﺘﺐ ﻣﻌﺘﺒﺮه‬
‫ﻋﻠﻤـﺎي ﺳـﻠﻒ _ رﺿـﻮان اﻟﻠّـﻪ ﻋﻠﯿﻬﻢ _ و ﻣﺼـﺒﺎﺣﻬﺎ ﮐﻪ در دﻋـﺎ ﺗـﺄﻟﯿﻒ ﻧﻤـﻮده اﻧـﺪ اﻗﺘﺒـﺎس ﻧﻤـﻮده ﺑﻪ ﻣﻘﺒـﺎس اﻟﻤﺼﺎﺑﯿـﺢ ﻣﺴـّﻤﯽ‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻢ)‪.(1‬‬
‫و ﭼﻮن در اﺛﻨـﺎي ﺗﺄﻟﯿﻒ ﺑﻪ ﺧـﺪﻣﺖ ﻧّﻮاِب ﮐﺎﻣﯿﺎِب ﻓﻠﮏ ﺟﻨﺎِب اﻧﺠﻢ ﺳـﭙﺎِه ﮔﺮدون ﺑﺎرﮔﺎه‪ ،‬ﺳـّﯿﺪ ﺳـﻼﻃﯿﻦ دوران‪ ،‬و اﻓﺨﻢ ﺧﻮاﻗﯿﻦ‬
‫زﻣـﺎن‪ ،‬آب و رﻧﮓ ﮔﻠﺴـﺘﺎِن ﻣﺼـﻄﻔﻮي‪ ،‬ﭼﺸﻢ و ﭼﺮاغ دودﻣﺎِن ﻣﺮﺗﻀﻮي‪ ،‬ﻧﻬﺎل ﺑﺮوﻣﻨـﺪ ﮔﻠﺸﻦ اﻗﺒﺎل‪ ،‬ﮐﻮﮐﺐ ﺳـﻌﺎدﺗﻤﻨﺪ آﺳـﻤﺎن‬
‫ﺣﺸـﻤﺖ و ﺟﻼل‪ ،‬ﺳـﻠﯿﻤﺎن ﺷﺄﻧﯽ ﮐﻪ ﻫﺪﻫـﺪ ﺻـﯿﺖ ﻣﻌـﺪﻟﺘﺶ ﻧﺎﻣﻪ ﻣﺤّﺒﺘﺶ ﺑﻪ دﻟﻬﺎي اﻫﻞ ﺟﻬﺎن رﺳﺎﻧﯿـﺪه‪ ،‬ﻗﻠﻮب ارﺑﺎب داﻧﺶ ﮐﻪ‬
‫ﻋﺮش ﺑﻠﻘﯿﺲ ﻧﺎﻃﻘﻪ اﺳﺖ ﺑﻪ ﺻـﺮح ﻣﻤّﺮِد ﺳﺎﺣِﺖ ﻋّﺰﺗﺶ ﮐﺸﺎﻧﯿﺪه؛ ﺳـﺮﻫﺎي دﺷـﻤﻨﺎن ﺣﺒﺎِب ﻧﻬِﺮ)‪ (2‬ﺗﯿِﻎ آﺑـﺪارش؛ دﻟﻬﺎي ﻣﺨﺎﻟﻔﺎن‬
‫ﻣﯿﻮه ﺻـﻨﻮﺑﺮ ﺳـﻨﺎن ﺟـﺎن ﮔـﺪارش؛ ﮐﺸﺘﺰاِر آﻣـﺎِل ﻫﻤﮕﻨﺎن از ﺟـﺪاوِل اﻧﺎﻣِﻞ ﺳـﺨﺎﯾﺶ ﺳـﯿﺮاب؛ و از ﺻـﺮﯾِﺮ دﻟﭙـﺬﯾِﺮ ﺧﺎﻣﻪ ﻋـﺪاﻟﺖ‬
‫ﻧﮕﺎرش‪ ،‬ﻏﻢ در ﺧﺎﻃﺮﻫﺎ ﻧﺎﯾﺎب؛ ﻫﺮ ﮐﻪ ﺗﯿِﻎ ﺧﻼف از ﻧﯿﺎم ﮐﯿﻦ ﮐﺸـﯿﺪ از ﺻﺮﺻﺮ ﺻﯿِﺖ ﺟﻼﻟﺶ ﭼﻮن ﺑﯿﺪ ﺑﺮ ﺧﻮد ﻟﺮزﯾﺪ؛ و ﻫﺮ ﮐﻪ‬
‫ﭼﻬﺎر آﺋﯿﻨﻪ ﺧﻼف و ﻧﻔﺎق در ﺑﺮﮐﺸﯿﺪ‪ ،‬ﺻﻮرِت ﻣﺮگ ﺧﻮد در آن دﯾﺪ؛ آﺳﺘﺎن ﺟﻼﻟﺶ ﺑﻮﺳﻪ ﮔﺎه ﺧﺴﺮوان ﺟﻬﺎن‪ ،‬ﺳﺎﺣِﺖ ﻋّﺰﺗﺶ‬
‫ﻣﺨﱠﯿﻢ ﺳـﺮادق ﺳـﻼﻃﯿِﻦ زﻣﺎن‪ ،‬أﻋﻨﯽ اﻟﺴـﻠﻄﺎن اﻷﻋﻈﻢ‪ ،‬و اﻟﺨﺎﻗﺎن اﻷﻋﺪل اﻷﮐﺮم‪ ،‬ﻣﻠﺠﺄ اﻷﮐﺎﺳـﺮه‪ ،‬و ﻣﻼذ اﻟﻘﯿﺎﺻـﺮه‪ ،‬ﻧﺎﺻﺐ راﯾﺎت‬
‫اﻟﻌﺪل و اﻹﺣﺴﺎن‪ ،‬ﻣﺎﺣﯽ آﺛﺎر اﻟﺠﻮر و اﻻﻋﺘﺴﺎف‪ ،‬ﻣﺤﯿﯽ ﻣﺮاﺳﻢ اﻟﺸـﺮﯾﻌﻪ اﻟﻐّﺮاء‪ ،‬ﻣﺸـّﯿﺪ ﻗﻮاﻋﺪ اﻟﻤّﻠﻪ اﻟﺒﯿﻀﺎء‪ ،‬اﻟﺴﻠﻄﺎن ﺑﻦ اﻟﺴﻠﻄﺎن‪،‬‬
‫اﻟﺨﺎﻗﺎن ﺑﻦ اﻟﺨﺎﻗﺎن‪ ،‬اﻟﺴـﻠﻄﺎن ُﺳـ ﻠﯿﻤﻦ اﻟﻤﻮﺳﻮي اﻟﺤﺴـﯿﻨﯽ ﺑﻬﺎدر ﺧﺎن _ ﺷّﺪ اﻟّﻠﻪ أﻃﻨﺎب دوﻟﺘﻪ ﺑﺄوﺗﺎد اﻟﺨﻠﻮد‪ ،‬و زّﯾﻦ ﺳـﺮﯾﺮ ﺳـﻠﻄﻨﺘﻪ‬
‫ﺑـﺪرر اﻟﻌّﺰ و اﻟﺴـﻌﻮد_ ﻋﺮض ﺷـﺪ‪ ،‬و ﺑﻪ ﺗﻮﻗﯿﻊ رﻓﯿﻊ آن اﻋﻠﯽ ﺣﻀـﺮت‪ ،‬ﻣﻮّﺷـ ﺢ ﮔﺮدﯾـﺪ؛ ﻟﻬـﺬا ﺑﻪ اﺳﻢ ﺳـﺎﻣﯽ و اﻟﻘـﺎب ﮔﺮاﻣﯽ آن‬
‫ﺳﻠﻄﺎِن ﺳـﺮﯾِﺮ ﻓﺘّﻮت‪ ،‬ﻣﻔَﺘﺘـﺢ ﺳﺎﺧﺖ‪ ،‬ﺗﺎ ﺛﻮاب ﺣﺎﻣﻼن و ﻋﺎﻣﻼن ﺑﻪ روزﮔﺎر ﻓﺮﺧﻨﺪه آﺛﺎر ﻋﺎﯾﺪ ﮔﺮدد‪ .‬و ﻋﻠﯽ اﻟّﻠﻪ اﻟﺘﻮّﮐﻞ ﻓﯽ ﺟﻤﯿﻊ‬
‫اﻷﻣﻮر‪ ،‬و ﻫﻮ ﺣﺴﺒﯽ و ﻧﻌﻢ اﻟﻮﮐﯿﻞ‪.‬‬
‫ص ‪44 :‬‬
‫‪ _1 -1‬آ‪ + :‬ﮐﻪ از اﯾﻦ رﺳﺎﻟﻪ ﻋﺠﺎﻟﻪ ﻣﻨﺘﻔﻊ ﮔﺮدﻧﺪ ]و[ ﺑﺮ ﺳﻬﻮ و ﺧﻄﺎ ﮐﻪ از ﻟﻮازم اﮐﺜﺮ ﺑﺸﺮ اﺳﺖ ﻣﺆاﺧﺬه ﻧﻨﻤﺎﯾﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ع‪ :‬ﺑﻬﺮ )ﺑﻪ ﻫﺮ(‪.‬‬
 ‫ﻓﺼﻞ اّول‪ :‬در ﻓﻀﯿﻠﺖ ﺗﻌﻘﯿﺐ و ﺷﺮاﯾﻂ و آداب آن‬
‫اوﻗﺎت اﺳﺘﺠﺎﺑﺖ دﻋﺎ‬
‫ﺣﻖ ﺗﻌﺎﻟﯽ ﺧﻄﺎب ﻓﺮﻣﻮد ﺑﻪ ﺣﻀﺮت رﺳﺎﻟﺖ ﭘﻨﺎه ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ ‪َ» :‬ﻓﺈذا َﻓَﺮْﻏَﺖ َﻓﺎﻧ َْﺼْﺐ َو إﻟﯽ َرﺑﱢَﮏ َﻓﺎْرَﻏْﺐ)‪«.(1‬‬
‫ﺣﻀـﺮت اﻣـﺎم ﺟﻌﻔﺮ ﺻـﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم ﻓﺮﻣـﻮد ﮐﻪ‪ :‬ﯾﻌﻨﯽ ﭼـﻮن ﻓـﺎرغ ﺷـﻮي از ﻧﻤـﺎز‪ ،‬ﺧﻮد را ﺑﻪ َﺗَﻌﺐ اﻧـﺪاز در دﻋـﺎ‪ ،‬و ﺑﻪ ﺳﻮي‬
‫ﭘﺮوردﮔﺎِر ﺧﻮد رﻏﺒﺖ ﮐﻦ‪ ،‬و ﺣﺎﺟﺎت ﺧﻮد را از او ﻃﻠﺐ ﮐﻦ)‪ ،(2‬و اﻣﯿﺪ ﺧﻮد را از ﻏﯿﺮ او ﻗﻄﻊ ﮐﻦ)‪(4).(3‬‬
‫و از اﻣﺎم ﻣﺤّﻤﺪ ﺑﺎﻗﺮ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم ﻣﺮوﯾﺴﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﯾﻌﻨﯽ ﺑﻌﺪ از ﺳـﻼِم ﻧﻤﺎز‪ ،‬ﺣﺎﺟﺎت آﺧﺮت و دﻧﯿﺎي ﺧﻮد را از ﺧﺪا ﻃﻠﺐ ﮐﻦ‪ ،‬و ﺑﻌﺪ‬
‫از دﻋﺎ ﺳﺆال ﮐﻦ ﮐﻪ ﺧﺪا از ﺗﻮ ﻗﺒﻮل ﮐﻨﺪ‪(5).‬‬
‫و از ﺣﻀـﺮت اﻣﯿﺮاﻟﻤﺆﻣﻨﯿﻦ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم ﻣﻨﻘﻮﻟﺴﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﮐﻪ از ﺷـﻤﺎ ﻓﺎرغ ﮔﺮدد از ﻧﻤﺎز ﭘﺲ ﺑﺎﯾـﺪ دﺳـﺘﻬﺎي ﺧﻮد را ﺑﻠﻨـﺪ ﮐﻨﺪ ﺑﻪ‬
‫ﺳﻮي آﺳﻤﺎن‪ ،‬و ﺧﻮد را ﺑﻪ َﺗَﻌﺐ اﻓﮑﻨﺪ در دﻋﺎ‪(6).‬‬
‫و از ﺣﻀﺮت رﺳﺎﻟﺖ ﭘﻨﺎه ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ ﻣﻨﻘﻮﻟﺴﺖ ﮐﻪ ﺣﻖ ﺗﻌﺎﻟﯽ ﻣﯽ ﻓﺮﻣﺎﯾﺪ ﮐﻪ‪ :‬اي ﻓﺮزﻧِﺪ آدم!‬
‫ص ‪45 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ﺳﻮره ﻣﺒﺎرﮐﻪ ﺷﺮح‪ ،‬آﯾﻪ ‪.7‬‬
‫‪ _2 -2‬ع‪ :‬و ﺣﺎﺟﺎت ﺧﻮد را از ﻏﯿﺮ او ﻗﻄﻊ ﮐﻦ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ع‪ _ :‬و اﻣﯿﺪ ﺧﻮد را از ﻏﯿﺮ او ﻗﻄﻊ ﮐﻦ‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،82‬ص ‪ ،313‬ﺑﺎب ‪ ،36‬ﻓﻀﻞ اﻟﺘﻌﻘﯿﺐ و ﺷﺮاﺋﻄﻪ و آداﺑﻪ‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬ﻣﻔﺘﺎح اﻟﻔﻼح‪ ،‬ص ‪ 64‬؛ وﺳﺎﯾﻞ اﻟﺸﯿﻌﻪ‪ ،‬ج ‪ ،6‬ص ‪ ،431‬ﺑﺎب اﺳﺘﺤﺒﺎﺑﻪ و ﺗﺄﮐﺪه ﺑﻌﺪ اﻟﺼﺒﺢ و‪. ...‬‬
‫‪ _6 -6‬ﺧﺼﺎل‪ ،‬ج ‪ ،2‬ص ‪ ،628‬ﻋﻠﻢ اﻣﯿﺮاﻟﻤﺆﻣﻨﯿﻦ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم أﺻﺤﺎﺑﻪ ﻓﯽ ﻣﺠﻠﺲ؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،82‬ص ‪ ،318‬ﺑﺎب ‪ ،36‬ﻓﻀﻞ‬
‫اﻟﺘﻌﻘﯿﺐ و ﺷﺮاﺋﻄﻪ و آداﺑﻪ‪.‬‬
‫ﯾـﺎد ﮐﻦ ﻣﺮا ﺑﻌـﺪ از ﻧﻤـﺎز ﺑﺎﻣـﺪاد ﯾـﮏ ﺳـﺎﻋﺖ و ﺑﻌـﺪ از ﻋﺼـﺮ ﯾـﮏ ﺳـﺎﻋﺖ‪ ،‬ﺗـﺎ ﻣﻦ ﮐﺎرﻫﺎي ﺗﻮ را ﺑﺴﺎزم‪ ،‬و ﻏِﻢ ﻫﺮ ﭼﯿﺰ را از ﺗﻮ‬
‫ﺑﺮدارم‪(1).‬‬
‫و از ﺣﻀﺮت ﺻﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم ﻣﻨﻘﻮﻟﺴﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﺣﻖ ﺗﻌﺎﻟﯽ ﻧﻤﺎزﻫﺎ را در ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﺳﺎﻋﺘﻬﺎ ﺑﺮ ﺷﻤﺎ واﺟﺐ ﮔﺮداﻧﯿﺪه اﺳﺖ؛ ﭘﺲ ﺑﺮ ﺷﻤﺎ‬
‫ﺑﺎد ﺑﻪ دﻋﺎ ﮐﺮدن ﺑﻌﺪ از ﻧﻤﺎزﻫﺎ‪(2).‬‬
‫و از ﺣﻀﺮت اﻣﯿﺮاﻟﻤﺆﻣﻨﯿﻦ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم ﻣﺮوي اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﺗﻌﻘﯿﺐ ﺑﻌﺪ از ﻧﻤﺎِز ﺑﺎﻣﺪاد و ﻧﻤﺎِز ﻋﺼﺮ‪ ،‬روزي را زﯾﺎد ﻣﯽ ﮔﺮداﻧﺪ‪(3).‬‬
‫و از ﺣﻀـﺮت اﻣﺎم رﺿﺎ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم ﻣﻨﻘﻮﻟﺴﺖ ﮐﻪ ﺣﻀـﺮت رﺳﻮل ﺻـﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ ﻓﺮﻣﻮد ﮐﻪ‪ :‬ﺑﻌﺪ از ﻫﺮ ﻧﻤﺎز واﺟﺐ‪ ،‬ﺑﻨﺪه را‬
‫ﻧﺰد ﺧﺪا دﻋﺎي ﻣﺴﺘﺠﺎﺑﯽ ﻫﺴﺖ‪(4).‬‬
‫و از ﺣﻀـﺮت ﺻﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم ﻣﻨﻘﻮﻟﺴﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﺳﻪ وﻗﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ در آﻧﻬﺎ دﻋﺎ ﻣﺴـﺘﺠﺎﺑﺴﺖ‪ :‬ﺑﻌﺪ از ﻫﺮ ﻧﻤﺎز واﺟﺐ‪ ،‬و ﻧﺰِد آﻣﺪن‬
‫ﺑﺎران‪ ،‬و در ﻫﻨﮕﺎم ﻇﺎﻫﺮ ﺷﺪن ﻣﻌﺠﺰه ﭘﯿﻐﻤﺒﺮي ﯾﺎ اﻣﺎﻣﯽ‪(5).‬‬
‫و در اﺣﺎدﯾﺚ ﻣﻌﺘﺒﺮه ﻣﻨﻘﻮﻟﺴﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﮐﻪ ﺑﻌـﺪ از ﻧﻤﺎز‪ ،‬اﻧﺘﻈﺎِر ﻧﻤﺎِز دﯾﮕﺮ ﺑﺮد در ﻣﺴـﺠﺪ‪ ،‬و ﺗﻌﻘﯿﺐ ﺧﻮاَﻧـﺪ ﻣﻬﻤﺎن ﺧـﺪاﺳﺖ‪ ،‬و ﺑﺮ‬
‫ﺧﺪا ﻻزم اﺳﺖ ﮐﻪ ﮔﺮاﻣﯽ دارد ﻣﻬﻤﺎن ﺧﻮد را‪(6).‬‬
‫ص ‪46 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ﺗﻬﺬﯾﺐ اﻷﺣﮑﺎم‪ ،‬ج ‪ ،2‬ص ‪ ،138‬ﺑﺎب ﮐﯿﻔﯿﻪ اﻟﺼﻼه و ﺻﻔﺘﻬﺎ و‪ ...‬؛ وﺳﺎﯾﻞ اﻟﺸﯿﻌﻪ‪ ،‬ج ‪ ،6‬ص ‪ ،429‬ﺑﺎب اﺳﺘﺤﺒﺎﺑﻪ و ﺗﺄﮐﺪه‬
‫ﺑ ﻌ ﺪ ا ﻟ ﺼﺒ ﺢ ‪. . . .‬‬
‫‪ _2 -2‬ﺧﺼﺎل‪ ،‬ج ‪ ،2‬ص ‪ ،488‬ﺳﺎﻋﺎت اﻟﻠﯿﻞ اﺛﻨﺘﺎ ﻋﺸﺮه ﺳﺎﻋﻪ و‪ ...‬؛ وﺳﺎﯾﻞ اﻟﺸﯿﻌﻪ‪ ،‬ج ‪ ،7‬ص ‪ ،66‬ﺑﺎب اﺳﺘﺤﺒﺎب اﻟﺪﻋﺎء ﻋﻨﻪ‪. ...‬‬
‫‪ _3 -3‬ﺧﺼﺎل‪ ،‬ج ‪ ،2‬ص ‪ ،504‬ﺳﺖ ﻋﺸـﺮه ﺧﺼﻠﻪ ﺗﻮرث اﻟﻔﻘﺮ و‪ ...‬؛ وﺳﺎﯾﻞ اﻟﺸﯿﻌﻪ‪ ،‬ج ‪ ،15‬ص ‪ ،347‬ﺑﺎب ﺟﻤﻠﻪ ﻣﻤﺎ ﯾﻨﺒﻐﯽ ﺗﺮﮐﻪ‬
‫ﻣﻦ ‪. . . .‬‬
‫‪ _4 -4‬وﺳﺎﯾﻞ اﻟﺸﯿﻌﻪ‪ ،‬ج ‪ ،6‬ص ‪ ،432‬ﺑﺎب اﺳﺘﺤﺒﺎﺑﻪ و ﺗﺄﮐﺪه ﺑﻌﺪ اﻟﺼﺒﺢ و‪ ...‬؛ ﺟﺎﻣﻊ اﻷﺧﺒﺎر‪ ،‬ص ‪ ،73‬ﻓﺼﻞ اﻟﺜﺎﻟﺚ واﻟﺜﻼﺛﻮن ﻓﯽ‬
‫ﻓﻀﻞ اﻟﺼﻼه‪.‬‬
‫‪ _5 - 5‬وﺳﺎﯾﻞ اﻟﺸـﯿﻌﻪ‪ ،‬ج ‪ ،7‬ص ‪ ،66‬ﺑـﺎب اﺳـﺘﺤﺒﺎب اﻟـﺪﻋﺎء ﻋﻨﻪ‪ ...‬؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،82‬ص ‪ ،321‬ﺑﺎب ‪ ،36‬ﻓﻀـﻞ اﻟﺘﻌﻘﯿﺐ و‬
‫ﺷﺮاﯾﻄﻪ و آداﺑﻪ‪.‬‬
‫‪ _6 - 6‬وﺳﺎﯾﻞ اﻟﺸـﯿﻌﻪ‪ ،‬ج ‪ ،4‬ص ‪ ،116‬ﺑﺎب اﺳـﺘﺤﺒﺎب اﻟﺠﻠﻮس ﻓﯽ اﻟﻤﺴـﺠﺪ؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ î Ä،‬ج ‪ ،82‬ص ‪ ،323‬ﺑﺎب ‪ ،36‬ﻓﻀﻞ‬
‫اﻟﺘﻌﻘﯿﺐ و ﺷﺮاﯾﻄﻪ‪.‬‬
 ‫ﻃﻠﺐ ﺣﺎﺟﺖ ﺑﻌﺪ از ﻧﻤﺎز‬
‫و از ﺣﻀـﺮت ﺻﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم ﻣﺮوﯾﺴﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﭼﻮن ﺑﻨﺪه از ﻧﻤﺎز ﻓﺎرغ ﺷﻮد‪ ،‬و زود ﭘﯽ ﮐﺎِر ﺧﻮد رود‪ ،‬ﺣﻖ ﺗﻌﺎﻟﯽ ﻣﯽ ﻓﺮﻣﺎﯾﺪ ﮐﻪ‪:‬‬
‫ﻣﮕﺮ اﯾﻦ ﺑﻨﺪه ﻧﻤﯽ داﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺮآوردن ﺣﺎﺟﺘﻬﺎ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻗﺪرت ﻣﻨﺴﺖ‪(1).‬‬
‫و در ﺣـﺪﯾﺚ ﻣﻌﺘـﺒﺮ دﯾﮕﺮ از ﺣﻀـﺮت رﺳـﺎﻟﺖ ﺻـﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﮐﻪ در ﺟـﺎِي ﻧﻤـﺎِز ﺧﻮد ﺑﻨﺸـﯿﻨﺪ ﺑﻪ‬
‫ﻧﺤﻮي ﮐﻪ در ﻧﻤﺎز ﻧﺸﺴـﺘﻪ ﺑﻮد و ﻣﺸـﻐﻮل ﯾﺎد ﺧـﺪا ﺑﺎﺷـﺪ‪ ،‬ﺧـﺪا ﻣﻠﮑﯽ را ﺑﺮ او ﻣﻮّﮐﻞ ﻣﯽ ﮔﺮداﻧـﺪ ﮐﻪ او را ﻧـﺪا ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ زﯾﺎده‬
‫ﮔﺮدان ﺷـﺮف ﺧﻮد را‪ ،‬ﺗﺎ ﻧﺸﺴـﺘﻪ اي ﺑﺮاي ﺗﻮ ﺣﺴـﻨﺎت ﻧﻮﺷـﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد‪ ،‬و ﮔﻨﺎﻫﺎن از ﻧﺎﻣﻪ ﻋﻤﻞ ﺗﻮ ﻣﺤﻮ ﻣﯽ ﺷﻮد‪ ،‬و درﺟﺎت ﺗﻮ در‬
‫ﺑﻬﺸﺖ ﺑﻠﻨﺪ ﻣﯽ ﺷﻮد‪(2).‬‬
‫و از ﺣﻀـﺮت ﺻﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم ﻣﺮوﯾﺴﺖ ﮐﻪ‪ :‬دﻋﺎ در ﭼﻬﺎر ﺳﺎﻋﺖ ﻣﺴـﺘﺠﺎب اﺳﺖ‪ :‬در ﻧﻤﺎز وﺗﺮ‪ ،‬و ﺑﻌﺪ از ﻧﻤﺎز ﺻـﺒﺢ‪ ،‬و ﺑﻌﺪ از‬
‫ﻧﻤﺎز ﻇﻬﺮ‪ ،‬و ﺑﻌﺪ از ﻧﻤﺎز ﺷﺎم‪(3).‬‬
‫و از ﺣﻀﺮت اﻣﺎم ﻣﺤّﻤﺪ ﺑﺎﻗﺮ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم ﻣﻨﻘﻮﻟﺴﺖ ﮐﻪ‪ :‬دﻋﺎ ﺑﻌﺪ از ﻧﻤﺎز واﺟﺐ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ از ﻧﻤﺎز ﻧﺎﻓﻠﻪ‪(4).‬‬
‫ﻣﺆﻟﻒ ﮔﻮﯾﺪ ﮐﻪ‪ :‬ﺷﺎﯾﺪ ﻣﺮاد‪ ،‬ﻏﯿِﺮ ﻧﺎﻓﻠﻪ ﺷﺒﺎﻧﻪ روز ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫و ﺑﻪ ﺳﻨﺪ ﺻﺤﯿﺢ از اﻣﺎم ﻣﺤّﻤﺪ ﺑﺎﻗﺮ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم ﻣﺮوﯾﺴﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﭘﯿﻮﺳﺘﻪ ﻣﺆﻣﻦ در ﻧﻤﺎز اﺳﺖ‪،‬‬
‫ص ‪47 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ﻣﺤﺎﺳﻦ‪ ،‬ج ‪ ،1‬ص ‪ ،252‬ﺑﺎب اﻹﺧﻼص‪ ...‬؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،82‬ص ‪ ،322‬ﺑﺎب ‪ ،36‬ﻓﻀﻞ اﻟﺘﻌﻘﯿﺐ و ﺷﺮاﯾﻄﻪ و آداﺑﻪ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ﻓﻼح اﻟﺴﺎﺋﻞ‪ ،‬ص ‪ ،163‬ﻓﺼﻞ اﻟﺘﺎﺳﻊ ﻋﺸﺮ ﻓﯿﻤﺎ ﻧﺬﮐﺮه ﻣﻦ ﻓﻀﻞ؛ دﻋﺎﺋﻢ اﻹﺳﻼم‪ ،‬ج ‪ ،1‬ص ‪ ،165‬ذﮐﺮ اﻟﺪﻋﺎء ﺑﻌﺪ اﻟﺼﻼه‪...‬‬
‫‪.‬‬
‫‪ _3 - 3‬ﮐﺎﻓﯽ‪ ،‬ج ‪ ،2‬ص ‪ ،477‬ﺑـﺎب اﻷوﻗﺎت و اﻟﺤﺎﻻت اﻟﺘﯽ ﺗﺮﺟﯽ ﻓﯿﻪ؛ ﺗﻬـﺬﯾﺐ اﻷﺣﮑﺎم‪ ،‬ج ‪ ،2‬ص ‪ ،114‬ﺑﺎب ﮐﯿﻔﯿﻪ اﻟﺼﻼه و‬
‫ﺻ ﻔﺘ ﻬ ﺎ و ‪. . . .‬‬
‫‪ _4 -4‬ﮐﺎﻓﯽ‪ ،‬ج ‪ ،3‬ص ‪ ،342‬ﺑﺎب اﻟﺘﻌﻘﯿﺐ ﺑﻌﺪ اﻟﺼـﻼه و اﻟﺪﻋﺎء؛ ﺗﻬﺬﯾﺐ اﻷﺣﮑﺎم‪ ،‬ج ‪ ،2‬ص ‪ ،103‬ﺑﺎب ﮐﯿﻔﯿﻪ اﻟﺼﻼه و ﺻﻔﺘﻬﺎ‬
‫و‪. ...‬‬
 ‫و ﺛﻮاِب ﻧﻤﺎز دارد‪ ،‬ﻣﺎدام ﮐﻪ ﺑﻪ ذﮐِﺮ ﺣﻖ ﺗﻌﺎﻟﯽ ﻣﺸﻐﻮل اﺳﺖ؛ ﺧﻮاه اﯾﺴﺘﺎده‪ ،‬و ﺧﻮاه ﻧﺸﺴﺘﻪ‪ ،‬و ﺧﻮاه ﺑﺮ ﭘﻬﻠﻮ ﺧﻮاﺑﯿﺪه‪(1).‬‬
‫و از ﺣﻀﺮت رﺳﻮل ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ ﻣﻨﻘﻮﻟﺴﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﮔﺎه ﺑﻨﺪه از ﻧﻤﺎز ﻓﺎرغ ﺷﻮد و از ﺧﺪاوﻧﺪ ﺧﻮد ﺣﺎﺟﺘﯽ ﺳﻮال ﻧﮑﻨﺪ‪ ،‬ﺣﻖ‬
‫ﺗﻌﺎﻟﯽ ﺑﺎ ﻣﻼﺋﮑﻪ ﻣﯽ ﮔﻮﯾـﺪ ﮐﻪ ﻧﻈﺮ ﮐﻨﯿـﺪ ﺑﻪ ﺳﻮي اﯾﻦ ﺑﻨﺪه ﻣﻦ ﮐﻪ ﻓﺮﯾﻀﻪ ﻣﺮا ادا ﮐﺮد‪ ،‬و ﺣﺎﺟﺖ ﺧﻮد را از ﻣﻦ ﺳﺆال ﻧﮑﺮد‪ ،‬ﮔﻮﯾﺎ‬
‫او ﺑﯽ ﻧﯿﺎز اﺳﺖ از ﻣﻦ‪ ،‬ﺑﮕﯿﺮﯾﺪ ﻧﻤﺎِز او را‪ ،‬و ﺑﺰﻧﯿﺪ ﺑﺮ روي او‪(2).‬‬
‫و در ﺣـﺪﯾﺚ ﻣﻌﺘﺒﺮ از ﺣﻀـﺮت اﻣﺎم ﻣﺤّﻤـ ﺪ ﺑﺎﻗﺮ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم ﻣﻨﻘﻮﻟﺴﺖ ﮐﻪ‪ :‬دﻋﺎ ﺑﻌـﺪ از ﻧﻤﺎِز واﺟﺐ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ از دﻋﺎ ﺑﻌـﺪ از ﻧﻤﺎِز‬
‫ﺳّﻨﺖ‪ ،‬ﺑﻪ ﻗﺪِر ﻓﻀﯿﻠِﺖ ﻧﻤﺎز واﺟﺐ ﺑﺮ ﻧﻤﺎِز ﺳّﻨﺖ‪(3).‬‬
‫و اّﻣﺎ ﺣﻘﯿﻘﺖ ﺗﻌﻘﯿﺐ؛ ﻇﺎﻫﺮش آﻧﺴﺖ ﮐﻪ ﻗﺮآن و دﻋﺎ و ذﮐﺮ ﮐﻪ ﻣّﺘﺼﻞ ﺑﻪ ﻧﻤﺎز واﻗﻊ ﺷﻮد‪ ،‬ﻋﺮﻓًﺎ داﺧﻞ ﺗﻌﻘﯿﺐ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬وﻟﯿﮑﻦ اﻓﻀـﻞ‬
‫آﻧﺴﺖ ﮐﻪ ﺑـﺎ وﺿﻮ ﺑﺎﺷـﺪ‪ ،‬و ﻧﺸﺴـﺘﻪ ﺑﺎﺷـﺪ رو ﺑﻪ ﻗﺒﻠﻪ‪ ،‬و ﺑﻬﺘﺮ آﻧﺴﺖ ﮐﻪ ﺑﺮ ﻫﯿﺌِﺖ ﺗﺸـّﻬﺪ ﻧﺸﺴـﺘﻪ ﺑﺎﺷـﺪ‪ ،‬و ﺳـﺨﻦ ﻧﮕﻮﯾـﺪ در اﺛﻨـﺎي‬
‫ﺗﻌﻘﯿﺐ‪ ،‬ﺧﺼﻮﺻًﺎ در ﺗﻌﻘﯿِﺐ ﻧﻤﺎز ﺷﺎم‪.‬‬
‫و ﺑﻌﻀـﯽ ﮔﻔﺘﻪ اﻧـﺪ ﮐﻪ‪ :‬ﺑﻬﺘﺮ آﻧﺴﺖ ﮐﻪ ﺟﻤﯿﻊ ﺷـﺮاﯾﻂ ﻧﻤـﺎز را در ﺗﻌﻘﯿﺐ رﻋﺎﯾﺖ ﮐﻨـﺪ؛ و ﻇﺎﻫﺮ آﻧﺴﺖ ﮐﻪ ﺑﺮ ﻫﺮ ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﺑﻌـﺪ از‬
‫ﻧﻤﺎز ﻣﺸﻐﻮل ﻗﺮآن و دﻋﺎ و ذﮐﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﺛﻮاب ﺗﻌﻘﯿﺐ ﻓﯽ اﻟﺠﻤﻠﻪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﮔﺮ ﭼﻪ در راه رﻓﺘﻦ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫و در رواﯾﺘﯽ وارد ﺷﺪه ﮐﻪ‪ :‬ﺗﺎ وﺿﻮ داري ﺛﻮاب ﺗﻌﻘﯿﺐ داري‪(4).‬‬
‫ص ‪48 :‬‬
‫‪ _1 - 1‬وﺳﺎﯾﻞ اﻟﺸـﯿﻌﻪ‪ ،‬ج ‪ ،7‬ص ‪ ،150‬ﺑـﺎب اﺳـﺘﺤﺒﺎب ذﮐﺮ اﻟّﻠﻪ ﻋﻠﯽ ﮐﻞ ﺣﺎل؛ أﻣﺎﻟﯽ‪ ،‬ﺷـﯿﺦ ﻣﻔﯿـﺪ‪ ،‬ص ‪ ،310‬ﻣﺠﻠﺲ اﻟﺴـﺎﺑﻊ و‬
‫اﻟﺜﻼﺛﻮن‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،82‬ص ‪ ،325‬ﺑﺎب ‪ ،36‬ﻓﻀﻞ اﻟﺘﻌﻘﯿﺐ و ﺷﺮاﯾﻄﻪ و آداﺑﻪ؛ ﻣﺴﺘﺪرك اﻟﻮﺳﺎﯾﻞ‪ ،‬ج ‪ ،5‬ص ‪ ،29‬ﺑﺎب اﺳﺘﺤﺒﺎﺑﻪ‬
‫و ﺗﺄﮐﺪه ﻓﯽ اﻟﺼﺒﺢ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ﺗﻬﺬﯾﺐ اﻷﺣﮑﺎم‪ ،‬ج ‪ ،2‬ص ‪ ،104‬ﺑﺎب ﮐﯿﻔﯿﻪ اﻟﺼـﻼه و ﺻﻔﺘﻬﺎ و‪ ...‬؛ وﺳﺎﯾﻞ اﻟﺸﯿﻌﻪ‪ ،‬ج ‪ ،6‬ص ‪ ،436‬ﺑﺎب اﺳﺘﺤﺒﺎب اﺧﺘﯿﺎر‬
‫اﻟﺪﻋﺎء‪. ...‬‬
‫‪ _4 -4‬ﻣﻦ ﻻﯾﺤﻀﺮه اﻟﻔﻘﯿﻪ‪ ،‬ج ‪ ،1‬ص ‪ ،329‬ﺑﺎب اﻟﺘﻌﻘﯿﺐ‪ ...‬؛ ﺗﻬﺬﯾﺐ اﻷﺣﮑﺎم‪ ،‬ج ‪ ،2‬ص ‪ ،320‬ﺑﺎب ﮐﯿﻔﯿﻪ اﻟﺼﻼه و ﺻﻔﺘﻬﺎ و‪. ...‬‬
 ‫ﻓﺼﻞ دوم‪ :‬در ﺑﯿﺎن ﺗﻌﻘﯿﺒﺎﺗﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺴﺘﺤﺐ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻌﺪ از ﻫﺮ ﻧﻤﺎز ﺧﻮاﻧﺪه ﺷﻮد‬
‫اﺷﺎره‬
‫و آن ﺑﺴﯿﺎر اﺳﺖ‪:‬‬
‫‪ -1‬ﺗﺴﺒﯿﺤﺎت ﺣﻀﺮت زﻫﺮا ﺳﻼم اﻟّﻠﻪ ﻋﻠﯿﻬﺎ‬
‫اّول‪ :‬ﺗﺴﺒﯿﺢ ﺣﻀـﺮت ﺳـّﯿﺪه اﻟﻨﺴﺎء ﻓﺎﻃﻤﻪ زﻫﺮاء _ ﺻﻠﻮات اﻟّﻠﻪ ﻋﻠﯿﻬﺎ _ اﺳﺖ‪ ،‬و اﺣﺎدﯾﺚ در ﻓﻀﯿﻠِﺖ آن زﯾﺎده از ﺣّﺪ اﺣﺼﺎ اﺳﺖ‪.‬‬
‫از ﺣﻀـﺮت ﺻﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم ﻣﻨﻘﻮﻟﺴﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﻣﺎ اﻣﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ ﮐﻮدﮐﺎن ﺧﻮد را ﺑﻪ ﺗﺴﺒﯿـﺢ ﻓﺎﻃﻤﻪ ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ اﻣﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ اﯾﺸﺎن را ﺑﻪ‬
‫ﻧﻤﺎز؛ ﭘﺲ آن را ﺗﺮك ﻣﮑﻦ ﮐﻪ ﻫﺮ ﮐﻪ ﻣﺪاوﻣﺖ ﻧﻤﺎﯾﺪ ﺑﺮ آن ﺷﻘﯽ و ﺑﺪﺑﺨﺖ ﻧﻤﯽ ﺷﻮد‪(1).‬‬
‫و در رواﯾﺎت ﻣﻌﺘﺒﺮه وارد ﺷﺪه)‪ (2‬ﮐﻪ‪ :‬ذﮐﺮ ﮐﺜﯿﺮ ﮐﻪ ﺧـﺪاي ﺗﻌﺎﻟﯽ در ﻗﺮآن ﻣﺠﯿﺪ ﺑﻪ آن اﻣﺮ ﻓﺮﻣﻮده ﺗﺴﺒﯿﺢ ﺣﻀـﺮت ﻓﺎﻃﻤﻪ اﺳﺖ؛‬
‫و ﻫﺮ ﮐـﻪ ﺑﻌـﺪ از ﻫﺮ ﻧﻤـﺎز ﺑﺮ آن ﻣـﺪاوﻣﺖ ﻧﻤﺎﯾـﺪ ﺧـﺪا را ﺑﺴـﯿﺎر ﯾـﺎد ﮐﺮده‪ ،‬و ﺑﻪ آﯾﻪ ﮐﺮﯾﻤﻪ »َو اْذُﮐُﺮوا اﻟﻠّﻪ َ ِذْﮐﺮًا َﮐـ ﺜﯿﺮًا)‪ «(3‬ﻋﻤﻞ‬
‫ﻧﻤﻮده‪(4).‬‬
‫و ﺑﻪ ﺳﻨﺪ ﻣﻌﺘﺒﺮ از اﻣﺎم ﻣﺤّﻤﺪ ﺑﺎﻗﺮ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم ﻣﺮوﯾﺴﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﮐﻪ ﺗﺴﺒﯿﺢ ﻓﺎﻃﻤﻪ ﻋﻠﯿﻬﺎاﻟﺴﻼم ﺑﮕﻮﯾﺪ‬
‫ص ‪49 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ﮐﺎﻓﯽ‪ ،‬ج ‪ ،3‬ص ‪ ،343‬ﺑﺎب اﻟﺘﻌﻘﯿﺐ ﺑﻌﺪ اﻟﺼـﻼه و اﻟﺪﻋﺎء؛ ﺗﻬﺬﯾﺐ اﻷﺣﮑﺎم‪ ،‬ج ‪ ،2‬ص ‪ ،105‬ﺑﺎب ﮐﯿﻔﯿﻪ اﻟﺼﻼه و ﺻﻔﺘﻬﺎ‬
‫و‪. ...‬‬
‫‪ _2 -2‬ع‪ + :‬اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ﺳﻮره ﻣﺒﺎرﮐﻪ اﺣﺰاب‪ ،‬آﯾﻪ ‪.41‬‬
‫‪ _4 - 4‬وﺳﺎﯾﻞ اﻟﺸـﯿﻌﻪ‪ ،‬ج ‪ ،6‬ص ‪ ،443‬ﺑﺎب اﺳـﺘﺤﺒﺎب ﻣﻼزﻣﻪ ﺗﺴﺒﯿـﺢ اﻟﺰﻫﺮاء ﻋﻠﯿﻬﺎاﻟﺴـﻼم ؛ ﻣﻌﺎﻧﯽ اﻷﺧﺒﺎر‪ ،‬ص ‪ ،193‬ﺑﺎب ﻣﻌﻨﯽ‬
‫ذﮐﺮ اﻟّﻠﻪ ﮐﺜﯿﺮا‪.‬‬
‫و ﺑﻌـﺪ از آن اﺳـﺘﻐﻔﺎر ﮐﻨﺪ ﺧﺪا او را ﺑﯿﺎﻣﺮزد‪ ،‬و آن ﺑﺮ زﺑﺎن ﺻﺪ اﺳﺖ‪ ،‬و در ﻣﯿﺰاِن ﻋﻤﻞ ﻫﺰار اﺳﺖ‪ ،‬و ﺷـﯿﻄﺎن را دور ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ ،‬و‬
‫ﺧﺪا را ﺧﻮﺷﻨﻮد)‪ (1‬ﻣﯽ ﮔﺮداﻧﺪ‪(2).‬‬
‫و ﺑﻪ ﺳـﻨﺪﻫﺎي ﺻـﺤﯿﺢ از ﺣﻀـﺮت ﺻﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم ﻣﻨﻘﻮﻟﺴﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﮐﻪ ﺗﺴﺒﯿِﺢ آن ﺣﻀـﺮت را ﺑﻌﺪ از ﻧﻤﺎز ﺑﮕﻮﯾﺪ _ ﭘﯿﺶ از‬
‫آن ﮐﻪ ﭘﺎﻫﺎ را از ﻫﯿﺄِت ﻧﻤﺎز ﺑﮕﺮداﻧﺪ _ آﻣﺮزﯾﺪه ﺷﻮد‪ ،‬و ﺑﻬﺸﺖ او را واﺟﺐ ﮔﺮدد‪(3).‬‬
‫و در ﺣـﺪﯾﺚ ﻣﻌﺘـﺒﺮ دﯾﮕﺮ ﻓﺮﻣـﻮد ﮐﻪ‪ :‬ﺗﺴﺒﯿـﺢ ﻓـﺎﻃﻤﻪ را ﺑﻌـﺪ از ﻫﺮ ﻧﻤـﺎز ﺧﻮاﻧـﺪن ﺑﻬـﺘﺮ اﺳﺖ از آن ﮐﻪ ﻫﺮ روز ﻫﺰار رﮐﻌﺖ ﻧﻤـﺎز‬
‫ﺑﮕﺬارد‪(4).‬‬
‫و در رواﯾﺖ ﻣﻌﺘﺒﺮ از ﺣﻀـﺮت اﻣـﺎم ﻣﺤّﻤـ ﺪ ﺑـﺎﻗﺮ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم ﻣﺮوﯾﺴﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﻋﺒـﺎدِت اﻟﻬﯽ ﮐﺮده ﻧﺸـﺪه اﺳﺖ ﺑﻪ ﭼﯿﺰي از ﺗﻤﺠﯿـﺪ و‬
‫ﺗﻌﻈﯿﻢ ﮐﻪ ﺑﻬﺘﺮ از ﺗﺴﺒﯿﺢ ﺣﻀـﺮت ﻓﺎﻃﻤﻪ ﻋﻠﯿﻬﺎاﻟﺴـﻼم ﺑﻮده ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬و اﮔﺮ از آن ﭼﯿﺰي ﺑﻬﺘﺮ ﻣﯽ ﺑﻮد ﺣﻀﺮت رﺳﻮل ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و‬
‫آﻟﻪ آن را ﺑﻪ ﺣﻀﺮت ﻓﺎﻃﻤﻪ ﻋﻄﺎ ﻣﯽ ﻧﻤﻮد‪(5).‬‬
‫و اﺣﺎدﯾﺚ در ﻓﻀﻞ آن زﯾﺎده از آﻧﺴﺖ ﮐﻪ در اﯾﻦ رﺳﺎﻟﻪ اﯾﺮاد ﺗﻮان ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫و در ﮐﯿﻔـّﯿ ﺖ آن اﺧﺘﻼـﻓﯽ در اﺣـﺎدﯾﺚ ﻫﺴﺖ‪ ،‬و اﺷـﻬﺮ و اﻇﻬﺮ آﻧﺴﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﺳـﯽ و ﭼﻬـﺎر ﻣﺮﺗﺒﻪ »أﻟﻠّﻪ ُأْﮐـ َﺒﺮ«‪ ،‬ﭘﺲ ﺳـﯽ و ﺳﻪ ﻣﺮﺗﺒﻪ‬
‫»َاﻟ َْﺤْﻤُﺪﻟﻠّﻪ ِ«‪ ،‬ﭘﺲ ﺳﯽ و ﺳﻪ ﻣﺮﺗﺒﻪ »ُﺳﺒْﺤﺎَن اﻟﻠّﻪ ِ« ﺑﮕﻮﯾﺪ‪ .‬و در ﺑﻌﻀﯽ از رواﯾﺎت »ُﺳﺒْﺤﺎِن اﻟﻠّﻪ ِ« ﭘﯿﺶ از »َاﻟ َْﺤْﻤُﺪﻟﻠّﻪ ِ« وارد ﺷﺪه‪.‬‬
‫و ﺑﻌﻀﯽ از ﻋﻠﻤﺎء ﺟﻤﻊ ﺑﻪ اﯾﻦ ﻧﺤﻮ ﮐﺮده اﻧﺪ ﮐﻪ‪ :‬ﺑﻌﺪ از ﻧﻤﺎز ﺑﻪ ﻃﺮﯾﻖ اّول ﺑﺨﻮاﻧﺪ‪ ،‬و در‬
‫ص ‪50 :‬‬
‫‪ _1 -1‬آ‪ :‬ﺧﺸﻨﻮد‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬وﺳﺎﯾﻞ اﻟﺸﯿﻌﻪ‪ ،‬ج ‪ ،6‬ص ‪ ،442‬ﺑﺎب اﺳـﺘﺤﺒﺎب ﻣﻼزﻣﻪ ﺗﺴﺒﯿﺢ اﻟﺰﻫﺮا ﻋﻠﯿﻬﺎاﻟﺴﻼم ؛ ﺛﻮاب اﻷﻋﻤﺎل‪ ،‬ص ‪ ،163‬ﺛﻮاب ﺗﺴﺒﯿﺢ‬
‫ﻓﺎﻃﻤﻪ اﻟﺰﻫﺮاء ﻋﻠﯿﻬﺎاﻟﺴﻼم ‪.‬‬
‫‪ _3 - 3‬ﻣﻦ ﻻ ﯾﺤﻀـﺮه اﻟﻔﻘﯿﻪ‪ ،‬ج ‪ ،1‬ص ‪ ،320‬ﺑﺎب وﺻﻒ اﻟﺼـﻼه ﻣﻦ‪ ...‬؛ ﻓﻼح اﻟﺴﺎﺋﻞ‪ ،‬ص ‪ ،165‬ﻓﺼﻞ اﻟﺘﺎﺳﻊ ﻋﺸـﺮ ﻓﯿﻤﺎ ﻧﺬﮐﺮه‬
‫ﻣ ﻦ ﻓ ﻀﻞ ‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ﮐﺎﻓﯽ‪ ،‬ج ‪ ،3‬ص ‪ ،343‬ﺑﺎب اﻟﺘﻌﻘﯿﺐ ﺑﻌﺪ اﻟﺼـﻼه و اﻟﺪﻋﺎء؛ ﺗﻬﺬﯾﺐ اﻷﺣﮑﺎم‪ ،‬ج ‪ ،2‬ص ‪ ،105‬ﺑﺎب ﮐﯿﻔﯿﻪ اﻟﺼﻼه و ﺻﻔﺘﻬﺎ‬
‫و‪. ...‬‬
‫‪ _5 -5‬ﻫﻤﺎن‪.‬‬
 ‫ﻫﻨﮕﺎم ﺧﻮاب رﻓﺘﻦ ﺑﻪ ﻃﺮﯾﻖ ﺛﺎﻧﯽ‪ .‬و ﻇﺎﻫﺮًا ﻣﻄﻠﻘًﺎ ﺑﻪ ﻃﺮﯾﻖ اّول ﮐﻪ ﻣﺸﻬﻮر اﺳﺖ اوﻟﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫و ﺳـّﻨﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻌـﺪ از ﺗﻤﺎم ﮐﺮدن ﺗﺴﺒﯿﺢ ﯾﮏ ﻧﻮﺑﺖ »ﻻ ِإﻟَﻪ ِإّﻻ اﻟّﻠﻪ« ﺑﮕﻮﯾﺪ؛ ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ از ﺣﻀـﺮت ﺻﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم ﻣﺮوﯾﺴـﺖ‬
‫ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﮐﻪ ﺑﻌـﺪ از ﻧﻤـﺎز ﻓﺮﯾﻀﻪ ﺗﺴﺒﯿـﺢ ﻓـﺎﻃﻤﻪ ﻋﻠﯿﻬﺎاﻟﺴـﻼم را ﺑﮕﻮﯾـﺪ و از ﻋﻘﺐ آن ﯾﮏ ﻣﺮﺗﺒﻪ »ﻻ ِإﻟَﻪ ِإّﻻ اﻟّﻠﻪ« ﺑﮕﻮﯾـﺪ ﺧـﺪا او را‬
‫ﺑﯿﺎﻣﺮزد‪(1).‬‬
‫و ﺑﻬﺘﺮ آﻧﺴﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺗﺮﺑﺖ ﺣﻀﺮت اﻣﺎم ﺣﺴﯿﻦ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم ﺣﺴﺎب آن را ﻧﮕﺎه دارد‪ ،‬و)‪ (2‬در ﺟﻤﯿﻊ اذﮐﺎر ﺳّﻨﺖ اﺳﺖ‪.‬‬
‫و ﭘﯿﻮﺳﺘﻪ ﺗﺴﺒﯿﺢ ﺗﺮﺑِﺖ آن ﺣﻀﺮت را ﺑﺎ ﺧﻮد داﺷﺘﻦ ﻣﺴﺘﺤﺐ اﺳﺖ)‪ ،(3‬و ﺣﺮز از ﺑﻼﻫﺎﺳﺖ‪ ،‬و ﻣﻮِرث ﺛﻮاِب ﺑﯽ اﻧﺘﻬﺎﺳﺖ‪(4).‬‬
‫و ﻣﻨﻘﻮﻟﺴﺖ ﮐﻪ‪ :‬در اﺑﺘﺪا ﺣﻀـﺮت ﻓﺎﻃﻤﻪ _ ﺻـﻠﻮات اﻟّﻠﻪ ﻋﻠﯿﻬﺎ _ رﺷـﺘﻪ ا]ي[ از ﭘﺸﻢ ﺗﺎﺑﯿﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬و ﺑﺮ آن ﮔﺮه ﻫﺎ زده ﺑﻮدﻧﺪ و ﺑﻪ‬
‫آن ﺗﺴﺒﯿـﺢ ﻣﯽ ﮔﻔﺘﻨـﺪ‪ ،‬ﺗﺎ آن ﮐﻪ ﺣﻤﺰه ﺑﻦ ﻋﺒـﺪاﻟﻤّﻄﻠﺐ رﺿـﯽ اﷲ ﻋﻨﻪ ﺷـﻬﯿﺪ ﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬ﭘﺲ ﺣﻀـﺮت ﻓﺎﻃﻤﻪ از ﺗﺮﺑﺖ ﻗﺒﺮ آن ﺷـﻬﯿﺪ‬
‫ﺑﺰرﮔﻮار ﺧﺎك ﺑﺮﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬و ﺗﺴﺒﯿـﺢ ﺳﺎﺧﺖ‪ ،‬و ﺑﻪ آن ﺗﺴﺒﯿـﺢ ﻣﯽ ﮐﺮد‪ .‬ﻣﺮدم ﻧﯿﺰ ﭼﻨﺎن ﮐﺮدﻧﺪ‪ ،‬و ﭼﻮن ﺳـّﯿﺪ ﺷـﻬﺪا ﺣﺴـﯿﻦ ﺑﻦ ﻋﻠﯽ‬
‫ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم ﺷﻬﯿﺪ ﺷﺪ ﺳّﻨﺖ ﺷﺪ ﮐﻪ از ﺗﺮﺑِﺖ آن اﻣﺎم ﻣﻈﻠﻮم‪ ،‬ﺗﺴﺒﯿﺢ ﺳﺎزﻧﺪ و ﺑﻪ آن ذﮐﺮ ﮔﻮﯾﻨﺪ‪(5).‬‬
‫از ﺣﻀـﺮت ﺻﺎﺣﺐ اﻻﻣﺮ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم ﻣﺮوﯾﺴﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﮐﻪ ﺗﺴﺒﯿﺢ ﺗﺮﺑﺖ اﻣﺎم ﺣﺴـﯿﻦ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم در دﺳﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و ذﮐﺮ را‬
‫ﻓﺮاﻣﻮش ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﺛﻮاب ذﮐﺮ ﺑﺮاي او ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد‪(6).‬‬
‫ص ‪51 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ﮐﺎﻓﯽ‪ ،‬ج ‪ ،3‬ص ‪ ،343‬ﺑﺎب اﻟﺘﻌﻘﯿﺐ ﺑﻌﺪ اﻟﺼـﻼه و اﻟﺪﻋﺎء؛ ﺗﻬﺬﯾﺐ اﻷﺣﮑﺎم‪ ،‬ج ‪ ،2‬ص ‪ ،105‬ﺑﺎب ﮐﯿﻔﯿﻪ اﻟﺼﻼه و ﺻﻔﺘﻬﺎ‬
‫و‪. ...‬‬
‫‪ _2 -2‬ع‪ + :‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ﺑﻠﺪاﻷﻣﯿﻦ‪ ،‬ص ‪ 310‬؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،82‬ص ‪ ،340‬ﺗﻮﻓﯿﻖ و ﺗﺤﻘﯿﻖ‪. ...‬‬
‫‪ _4 -4‬وﺳﺎﯾﻞ اﻟﺸﯿﻌﻪ‪ ،‬ج ‪ ،11‬ص ‪ ،428‬ﺑﺎب اﺳﺘﺤﺒﺎب اﺳﺘﺼﺤﺎب اﻟﺘﺮﺑﻪ اﻟﺤﺴﯿﻦ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم ‪.‬‬
‫‪ _5 - 5‬ﻣﮑـﺎرم اﻷﺧﻼق‪ ،‬ص ‪ ،281‬ﻓﯽ اﻷـدﻋﯿﻪ اﻟﻤﺨﺼﻮﺻﻪ ﺑﺄﻋﻘـﺎب اﻟﻔﺮاﺋﺾ؛ ﺑﺤﺎراﻷـﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،82‬ص ‪ ،333‬ﺑﺎب ‪ ،37‬ﺗﺴﺒﯿﺢ‬
‫ﻓﺎﻃﻤﻪ ﻋﻠﯿﻬﺎاﻟﺴﻼم ‪.‬‬
‫‪ _6 -6‬وﺳﺎﯾﻞ اﻟﺸﯿﻌﻪ‪ ،‬ج ‪ ،6‬ص ‪ ،456‬ﺑﺎب اﺳـﺘﺤﺒﺎب اﺗﺨﺎذ ﺳﺒﺤﻪ ﻣﻦ ﻃﯿﻦ‪ ...‬؛ ﺑﺤﺎراﻻﻧﻮار‪î Ä،‬ج ‪ ،82‬ص ‪ ،327‬ﺑﺎب ‪ ،37‬ﺗﺴﺒﯿﺢ‬
‫ﻓﺎﻃﻤﻪ ﻋﻠﯿﻬﺎاﻟﺴﻼم ‪.‬‬
‫و از ﺣﻀﺮت ﺻﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم ﻣﻨﻘﻮﻟﺴﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﺗﺴﺒﯿﺢ ﺗﺮﺑﺖ آن ﺣﻀﺮت ذﮐﺮ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ‪ ،‬و ﺗﺴﺒﯿﺢ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ ﺑﯽ آﻧﮑﻪ آدﻣﯽ ذﮐﺮ‬
‫ﮐﻨﺪ‪(1).‬‬
‫و ﻓﺮﻣـﻮد ﮐـﻪ‪ :‬ﯾـﮏ ذﮐﺮ ﯾـﺎ اﺳـﺘﻐﻔﺎر ﮐﻪ ﺑﻪ آن ﮔﻔﺘﻪ ﺷـﻮد ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑـﺎ ﻫﻔﺘـﺎد ذﮐﺮ ﮐﻪ ﺑـﺎ ﭼﯿﺰ دﯾﮕﺮ ﮔﻔﺘﻪ ﺷـﻮد؛ و اﮔﺮ ﺑﯽ ذﮐﺮ‬
‫ﺑﮕﺮداﻧـﺪ ﺑﻪ ﻫﺮ داﻧﻪ اي ﻫﻔﺖ ﺗﺴﺒﯿـﺢ ﺑﺮاي او ﻧﻮﺷـﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد)‪ . (2‬و ﺑـﻪ رواﯾـﺖ دﯾﮕﺮ‪ :‬اﮔﺮ ﺑـﺎ ذﮐﺮ ﺑﮕﺮداﻧـﺪ ﺑﻪ ﻫﺮ داﻧﻪ اي ﭼﻬﻞ‬
‫ﺣﺴﻨﻪ ﺑﺮاي او ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﻮد)‪(4).(3‬‬
‫و ﻣﺮوﯾﺴـﺖ ﮐـﻪ‪ :‬ﺣﻮرﯾـﺎن ﺑﻬﺸـﺖ ﭼـﻮن ﻣﻠﮑﯽ را ﻣﯽ ﺑﯿﻨﻨـﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ زﻣﯿﻦ ﻣﯽ آﯾـﺪ از او اﻟﺘﻤـﺎس ﻣﯽ ﮐﻨﻨـﺪ ﮐﻪ ﺗﺴﺒﯿـﺢ و ﺗﺮﺑﺖ آن‬
‫ﺣﻀﺮت را ﺑﺮاي ﻣﺎ ﺑﯿﺎور‪(5).‬‬
‫و در ﺣـﺪﯾﺚ ﺻـﺤﯿﺢ از ﺣﻀـﺮت اﻣﺎم ﻣﻮﺳـﯽ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم ﻣﻨﻘﻮﻟﺴﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﻣﺆﻣﻦ ﻣﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﮐﻪ ﺧﺎﻟﯽ ﻧﺒﺎﺷﺪ از ﭘﻨﺞ ﭼﯿﺰ‪ :‬ﻣﺴﻮاك‪ ،‬و‬
‫ﺷﺎﻧﻪ‪ ،‬و ﺳّﺠﺎده اي ﮐﻪ ﺑﻪ روي آن ﻧﻤﺎز ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬و ﺗﺴﺒﯿﺤﯽ ﮐﻪ در آن ﺳﯽ و ﭼﻬﺎر داﻧﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬و اﻧﮕﺸﺘﺮ ﻋﻘﯿﻖ‪(6).‬‬
‫و ﻇﺎﻫﺮ آﻧﺴﺖ ﮐﻪ ﺧﺎم و ﭘﺨﺘﻪ ﻫﺮ دو ﺧﻮﺑﺴﺖ‪ ،‬و ﺧﺎم ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫و از ﺣﻀﺮت ﺻﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم ﻣﻨﻘﻮﻟﺴﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺗﺴﺒﯿﺢ ﺗﺮﺑﺖ اﻣﺎم ﺣﺴﯿﻦ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم ﺗﺴﺒﯿﺢ‬
‫ص ‪52 :‬‬
‫‪ _1 - 1‬وﺳﺎﯾﻞ اﻟﺸـﯿﻌﻪ‪ ،‬ج ‪ ،5‬ص ‪ ،365‬ﺑﺎب اﺳـﺘﺤﺒﺎب اﻟﺴـﺠﻮد ﻋﻠﯽ ﺗﺮﺑﻪ اﻟﺤﺴـﯿﻦ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم ؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،82‬ص ‪،340‬‬
‫ﺗﻮﻓﯿﻖ و ﺗﺤﻘﯿﻖ‪. ...‬‬
‫‪ _2 - 2‬وﺳﺎﯾﻞ اﻟﺸـﯿﻌﻪ‪ ،‬ج ‪ ،6‬ص ‪ ،456‬ﺑﺎب اﺳـﺘﺤﺒﺎب اﺗﺨﺎذ ﺳـﺒﺤﻪ ﻣﻦ ﻃﯿﻦ‪ ...‬؛ ﻣﺼﺒﺎح‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﻃﻮﺳﯽ‪ ،‬ص ‪ ،735‬ﻓﺼﻞ ﻓﯽ ﺗﻤﺎم‬
‫اﻟﺼﻼه ﻓﯽ‪. ...‬‬
‫‪ _3 -3‬ع‪ + :‬و اﮔﺮ ذﮐﺮ را ﻓﺮاﻣﻮش ﮐﻨﺪ و ﺑﮕﺮداﻧﺪ ﺑﻪ ﻫﺮ داﻧﻪ ﺑﯿﺴﺖ ﺣﺴﻨﻪ ﺑﺮاي او ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ _4 - 4‬وﺳﺎﯾﻞ اﻟﺸـﯿﻌﻪ‪ ،‬ج ‪ ،14‬ص ‪ ،536‬ﺑﺎب اﺳـﺘﺤﺒﺎب اﺗﺨﺎذ ﺳـﺒﺤﻪ ﻣﻦ ﺗﺮﺑﻪ؛ ﺗﻬـﺬﯾﺐ اﻷﺣﮑﺎم‪ ،‬ج ‪ ،6‬ص ‪ ،75‬ﺑﺎب ﺣـﺪ ﺣﺮم‬
‫اﻟﺤﺴﯿﻦ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم و ﻓﻀﻞ ﮐﺮﺑﻼ‪.‬‬
‫‪ _5 - 5‬وﺳﺎﯾـﻞ اﻟﺸــﯿﻌﻪ‪ ،‬ج ‪ ،6‬ص ‪ ،456‬ﺑـﺎب اﺳــﺘﺤﺒﺎب اﺗﺨـﺎذ ﺳـﺒﺤﻪ ﻣـﻦ ﻃﯿـﻦ‪ ...‬؛ ﻣﮑـﺎرم اﻷﺧﻼـق‪ ،‬ص ‪ ،281‬ﻓﯽ اﻷـدﻋﯿﻪ‬
‫اﻟﻤﺨﺼﻮﺻﻪ ﺑﺄﻋﻘﺎب اﻟﻔﺮاﯾﺾ‪.‬‬
‫‪ _6 - 6‬وﺳﺎﯾﻞ اﻟﺸـﯿﻌﻪ‪ ،‬ج ‪ ،6‬ص ‪ ،456‬ﺑﺎب اﺳـﺘﺤﺒﺎب اﺗﺨﺎذ ﺳـﺒﺤﻪ ﻣﻦ ﻃﯿﻦ‪ ...‬؛ ﻣﺼﺒﺎح‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﻃﻮﺳﯽ‪ ،‬ص ‪ ،735‬ﻓﺼﻞ ﻓﯽ ﺗﻤﺎم‬
‫اﻟﺼﻼه ﻓﯽ ﻣﺴﺠﺪ اﻟﮑﻮﻓﻪ‪.‬‬
‫ﮐﻨﺪ)‪ (1‬ﺣﻖ ﺗﻌﺎﻟﯽ ﺑﺮاي او ﭼﻬﺎر ﺻﺪ ﺣﺴﻨﻪ ﺑﻨﻮﯾﺴﺪ‪ ،‬و ﭼﻬﺎر ﺻﺪ ﮔﻨﺎه از او ﻣﺤﻮ ﮐﻨﺪ‪ ،‬و ﭼﻬﺎر ﺻﺪ ﺣﺎﺟﺖ او را ﺑﺮآورد‪ ،‬و ﭼﻬﺎر‬
‫ﺻﺪ درﺟﻪ ﺑﺮاي او ﺑﻠﻨﺪ ﮔﺮداﻧﺪ‪(2).‬‬
‫و ﻣﺮوﯾﺴﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﻣﺴـﺘﺤﺐ اﺳﺖ ﮐﻪ رﺷﺘﻪ اش ﮐﺒﻮد ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻪ رﻧﮓ آﺳﻤﺎن‪ (3).‬و از ﺑﻌﻀﯽ رواﯾﺎت ﻣﺴﺘﻔﺎد ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ‪ :‬زﻧﺎن را ﺑﻪ‬
‫اﻧﮕﺸﺘﺎن ﺷﻤﺮدن اﻓﻀﻞ اﺳﺖ؛)‪ (4‬وﻟﯿﮑﻦ اﺣﺎدﯾﺚ ﻓﻀﯿﻠِﺖ ﺗﺮﺑﺖ)‪ (5‬ﻣﻄﻠﻘًﺎ اﮐﺜﺮ و اﻗﻮي اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -2‬ﺗﮑﺒﯿﺮ‬
‫دوّﯾﻢ‪ :‬ﻣﺴﺘﺤﺐ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻌﺪ از ﺳﻼم ﻧﻤﺎز ﻓﺮﯾﻀﻪ ﺳﻪ ﻣﺮﺗﺒﻪ دﺳﺖ ﺑﺮدارد ﺗﺎ ﻣﺤﺎذي رو‪ ،‬و ﺑﺮﮔﺮداﻧﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ زاﻧﻮ ﯾﺎ ﻧﺰدﯾﮏ ﺑﻪ آن‪ ،‬و‬
‫ﺑﺎ ﻫﺮ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﯾﮏ »َاﻟّﻠﻪ َُاﮐَﺒﺮ« ﺑﮕﻮﯾﺪ؛ ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﻋﻠّﯽ ﺑﻦ اﺑﺮاﻫﯿﻢ و ﺳـّﯿﺪ ﺑﻦ ﻃﺎوس و اﺑﻦ ﺑﺎﺑﻮﯾﻪ _ رﺿـﯽ اﻟّﻠﻪ ﻋﻨﻬﻢ _ ﺑﻪ ﺳﻨﺪﻫﺎي ﻣﻌﺘﺒﺮ‬
‫از ﺣﻀـﺮت ﺻﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﻧﺪ ﮐﻪ‪ :‬ﻣﻔّﻀﻞ ﺑﻦ ﻋﻤﺮ از آن ﺣﻀـﺮت ﭘﺮﺳﯿﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﭼﻪ ﻋّﻠﺖ ﻧﻤﺎز ﮔﺬارﻧﺪه ﺑﻌﺪ از‬
‫ﺳﻼم‪ ،‬ﺳﻪ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺗﮑﺒﯿﺮ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ‪ ،‬و دﺳﺖ ﺑﺮﻣﯽ دارد؟‬
‫ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﺑﺮاي آن ﮐﻪ ﭼﻮن ﺣﻀـﺮت رﺳﺎﻟﺖ ﭘﻨﺎه ﺻـﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ ‪ ،‬ﻓﺘِﺢ ﻣّﮑﻪ ﻧﻤﻮد‪ ،‬ﻧﺰد ﺣﺠﺮاﻻﺳﻮد ﻧﻤﺎز ﻇﻬﺮ ﺑﺎ اﺻـﺤﺎب ﺧﻮد‬
‫ادا ﮐﺮد‪ ،‬و ﺳﻪ ﻧﻮﺑﺖ ﺗﮑﺒﯿﺮ ﮔﻔﺖ‪ ،‬و ﺑـﺎ ﻫﺮ ﻧﻮﺑﺖ دﺳﺖ ﺑﺮداﺷﺖ؛ ﭘﺲ ﮔﻔﺖ‪» :‬ﻻـ إﻟَﻪ إّﻻ اﻟﻠّﻪ ُ َوْﺣـ َﺪُه َوْﺣـ َﺪُه َوْﺣـ َﺪُه أﻧ َْﺠَﺰ َوْﻋـَﺪُه َو‬
‫َﻧـَﺼ َﺮ َﻋﺒـْ َﺪُه َو أَﻋﱠﺰ ُﺟﻨْـَﺪُه َو َﻏَﻠَﺐ اْﻻءْﺣﺰاَب َوْﺣـ َﺪُه َﻓَﻠُﻪ اﻟ ُْﻤﻠُْﮏ َو ﻟَُﻪ اﻟ َْﺤْﻤـ ُﺪ ﯾُْﺤﯿْﯽ َو ﯾُﻤﯿُﺖ َو ُﻫَﻮ َﻋﻠﯽ ُﮐﱢﻞ َﺷـ ْﯽ ٍء َﻗﺪﯾٌﺮ«‪ ،‬ﭘﺲ رو ﺑﻪ‬
‫ﺟﺎﻧﺐ اﺻـﺤﺎب ﮔﺮداﻧﯿـﺪ و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺗﺮك ﻣﮑﻨﯿﺪ اﯾﻦ ﺗﮑﺒﯿﺮ و اﯾﻦ دﻋﺎ را ﺑﻌﺪ از ﻫﺮ ﻧﻤﺎز ﻓﺮﯾﻀﻪ؛ زﯾﺮا ﮐﻪ ﻫﺮ ﮐﻪ ﺑﻌﺪ از ﺳـﻼم ﭼﻨﯿﻦ‬
‫ﮐﻨﺪ ادا ﮐﺮده اﺳﺖ ﺷﮑﺮ ﻧﻌﻤﺖ ﺧﺪا را ﺑﺮ ﺗﻘﻮﯾِﺖ اﺳﻼم و ﻟﺸﮑﺮ اﺳﻼم‪(6).‬‬
‫ص ‪53 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ع‪ :‬ﺑﻪ ﺗﺴﺒﯿﺢ ﺗﺮﺑﺖ ﺣﺴﯿﻦ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم ﯾﮏ ﺗﺴﺒﯿﺢ ﺑﮕﻮﯾﺪ‪.‬‬
‫‪ _2 - 2‬ﺑﺤﺎراﻷـﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،82‬ص ‪ ،341‬ﺗﻮﻓﯿـﻖ و ﺗﺤﻘﯿﻖ‪ ...‬؛ ﻣﺴـﺘﺪرك اﻟﻮﺳﺎﯾـﻞ‪ ،‬ج ‪ ،5‬ص ‪ ،56‬ﺑﺎب اﺳـﺘﺤﺒﺎب اﺗﺨﺎذ ﺳـﺒﺤﻪ ﻣﻦ‬
‫ﻃﯿ ﻦ ‪. . . .‬‬
‫‪ _3 -3‬ﻫﻤﺎن‪.‬‬
‫‪ _4 - 4‬ﻣﻦ ﻻـ ﯾﺤﻀـﺮه اﻟﻔﻘﯿﻪ‪ ،‬ج ‪ ،1‬ص ‪ ،374‬ﺑـﺎب أدب اﻟﻤﺮأه ﻓﯽ اﻟﺼـﻼه‪ ...‬؛ ﺑﺤﺎراﻷـﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،82‬ص ‪ ،328‬ﺑﺎب ‪ ،37‬ﺗﺴﺒﯿﺢ‬
‫ﻓﺎﻃﻤﻪ ﻋﻠﯿﻬﺎاﻟﺴﻼم ‪) .‬ﻋﻦ اﻟﺒﺎﻗﺮ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم ‪ :‬إذا َﺳّﺒﺤﺖ اﻟﻤﺮأه ﻋﻘﺪْت ﻋﻠﯽ اﻷﻧﺎﻣﻞ ﻷ ﻧّﻬﱠﻦ ﻣﺴﺌﻮﻻٌت(‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬آ‪ :‬اﻣﺎم ﺣﺴﯿﻦ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم ‪.‬‬
‫‪ _6 - 6‬ﻋﻠﻞ اﻟﺸـﺮاﯾﻊ‪ ،‬ج ‪ ،2‬ص ‪ ،360‬ﺑﺎب ‪ ،78‬ﺑـﺎب اﻟﻌّﻠﻪ اﻟﺘﯽ ﻣِْﻦ أﺟﻠﻬـﺎ ﯾﮑّﺒﺮ اﻟﻤﺼـﻠﯽ؛ وﺳﺎﯾﻞ اﻟﺸـﯿﻌﻪ‪ ،‬ج ‪ ،6‬ص ‪ ،452‬ﺑﺎب‬
‫اﺳﺘﺤﺒﺎب رﻓﻊ اﻟﯿﺪﯾﻦ ﻓﻮق اﻟﺮأس‪.‬‬
‫و در ﺣﺪﯾﺚ ﺻﺤﯿﺢ ﻣﻨﻘﻮﻟﺴﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﭼﻮن ﺣﻀﺮت ﺻﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم از ﻧﻤﺎز ﻓﺎرغ ﻣﯽ ﺷﺪﻧﺪ دﺳﺘﻬﺎ را ﺑﺎﻻي ﺳﺮ ﻣﺒﺎرك ﺧﻮد ﺑﻠﻨﺪ‬
‫ﻣﯽ ﮐﺮدﻧﺪ‪ ،‬و دﻋﺎ ﻣﯽ ﮐﺮدﻧﺪ‪(1).‬‬
‫و از اﻣﺎم ﻣﺤّﻤﺪ ﺑﺎﻗﺮ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم ﻣﺮوﯾﺴﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﺑﻨﺪه اي ﮐﻪ دﺳﺘﻬﺎ ﺑﻪ ﺳﻮي ﺧﺪا ﺑﻠﻨﺪ ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﺧﺪا ﺷﺮم ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ دﺳﺘﻬﺎي او را‬
‫ﺧﺎﻟﯽ ﺑﺮﮔﺮداﻧﺪ؛ ﭘﺲ ﭼﻮن دﻋﺎ ﮐﻨﯿﺪ دﺳﺘﻬﺎ را ﻓﺮو ﻣﯿﺎرﯾﺪ ﻣﮕﺮ آن ﮐﻪ ﺑﺮ ﺳﺮ و)‪ (2‬رو ﺑﮑﺸﯿﺪ‪(3).‬‬
‫‪ -3‬ﺧﻮاﻧﺪن »أﺳﺘﻐﻔﺮ اﷲ اﻟﺬي ﻻ إﻟﻪ إﻻ ﻫﻮي‪«...‬‬
‫ﺳّﯿﻢ‪ :‬ﮐﻠﯿﻨﯽ ﺑﻪ ﺳـﻨﺪ ﻣﻌﺘﺒﺮ از ﺣﻀـﺮت ﺑـﺎﻗﺮ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﮐﻪ ﺑﻌـﺪ از ﻧﻤـﺎز ﻓﺮﯾﻀﻪ ﭘﯿﺶ از آن ﮐﻪ ﭘﺎﻫﺎي‬
‫ﺧﻮد را ﺑﮕﺮداﻧﺪ ﺳﻪ ﻣﺮﺗﺒﻪ اﯾﻦ دﻋﺎ ﺑﺨﻮاﻧﺪ‪ ،‬ﺧﺪا ﮔﻨﺎﻫﺎن او را ﺑﯿﺎﻣﺮزد اﮔﺮ ﭼﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﮐﻒ درﯾﺎ ﺑﺎﺷﺪ در ﺑﺴﯿﺎري‪:‬‬
‫»َاْﺳَﺘْﻐِﻔُﺮاﻟﻠّﻪ َ اﻟّﺬي ﻻ إﻟَﻪ إّﻻ ُﻫَﻮ اﻟ َْﺤﱡﯽ اﻟ َْﻘﱡﯿﻮُم ُذواﻟ َْﺠﻼِل َو اْﻻِءْﮐﺮاِم َو َأﺗُﻮُب إﻟَﯿِْﻪ«‪.‬‬
‫و در رواﯾﺖ دﯾﮕﺮ وارد ﺷﺪه ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﮐﻪ اﯾﻦ اﺳﺘﻐﻔﺎر را ﻫﺮ روز ﺑﺨﻮاﻧﺪ ﺣﻖ ﺗﻌﺎﻟﯽ ﭼﻬﻞ ﮐﺒﯿﺮه او را ﺑﯿﺎﻣﺮزد‪(4).‬‬
‫‪ -4‬دﻋﺎي »أﻋﯿﺬ ﻧﻔﺴﯽ و ﻣﺎ رزﻗﻨﯽ رﺑﯽ‪«...‬‬
‫ﭼﻬﺎرم‪ :‬ﮐﻠﯿﻨﯽ ﺑﻪ ﺳﻨﺪ)‪ (5‬ﺣﺴﻦ از ﺣﻀﺮت ﺻﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﺗﺮك ﻣﮑﻦ ﺑﻌﺪ از ﻫﺮ ﻧﻤﺎز اﯾﻦ دﻋﺎ را‪:‬‬
‫»اُﻋﯿُﺬ َﻧْﻔﺴﯽ َو ﻣﺎ َرَزَﻗﻨﯽ َرﺑّﯽ ﺑ ِﺎﻟّﻠﻪ ِ اﻟ َْﻮاِﺣِﺪ)‪ (6‬اﻟﱠﺼَﻤِﺪ ﻟَْﻢ َﯾﻠِْﺪ َو ﻟَْﻢ ﯾُﻮﻟَﺪ َو ﻟَْﻢ َﯾُﮑﻦ ﻟَُﻪ ُﮐُﻔﻮًا َاَﺣٌﺪ َو اُﻋﯿُﺬ َﻧْﻔﺴﯽ َو ﻣﺎ َرَزَﻗﻨﯽ َرﺑّﯽ ﺑ َِﺮﱢب‬
‫اﻟ َْﻔَﻠِﻖ ﻣِْﻦ َﺷـ ﱢﺮ ﻣﺎ َﺧَﻠَﻖ َو ﻣِْﻦ َﺷـ ﱢﺮ ﻏﺎِﺳٍﻖ اِذا َوَﻗَﺐ َو ﻣِْﻦ َﺷﱢﺮ اﻟﱠﻨَﻔﺎَﺛﺎِت ﻓِﯽ اﻟ ُْﻌَﻘِﺪ َو ﻣِْﻦ َﺷﱢﺮ ﺣﺎِﺳٍﺪ اِذا َﺣَﺴَﺪ َو اُﻋﯿُﺬ َﻧْﻔﺴﯽ َو ﻣﺎ َرَزَﻗﻨﯽ)‪(7‬‬
‫ﺑ َِﺮﱢب‬
‫ص ‪54 :‬‬
‫‪ _1 -1‬وﺳﺎﯾﻞ اﻟﺸﯿﻌﻪ‪ ،‬ج ‪ ،6‬ص ‪ ،452‬ﺑﺎب اﺳﺘﺤﺒﺎب رﻓﻊ اﻟﯿﺪﯾﻦ ﻓﻮق اﻟﺮأس‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬آ‪ _ :‬ﺳﺮ و ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ﻣﻦ ﻻ ﯾﺤﻀﺮه اﻟﻔﻘﯿﻪ‪ ،‬ج ‪ ،1‬ص ‪ ،325‬ﺑﺎب اﻟﺘﻌﻘﯿﺐ‪ ...‬؛ وﺳﺎﯾﻞ اﻟﺸﯿﻌﻪ‪ ،‬ج ‪ ،7‬ص ‪ ،51‬ﺑﺎب اﺳﺘﺤﺒﺎب ﻣﺴﺢ اﻟﻮﺟﻪ و اﻟﺮأس‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ﮐﺎﻓﯽ‪ ،‬ج ‪ ،2‬ص ‪ ،521‬ﺑﺎب ﻣﻦ ﻗﺎل أﺳﺘﻐﻔﺮ اﻟﻠّﻪ اﻟﺬي‪ ...‬؛ ﻣﮑﺎرم اﻻﺧﻼق‪ ،‬ص ‪ ،315‬ﻓﯽ اﻻﺳﺘﻐﻔﺎر و اﻟﺒﮑﺎء‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬آ‪ + :‬ﺻﺤﯿﺢ ‪.‬‬
‫‪ _6 -6‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻣﺘﻦ و ﻣﺘﻦ آ‪ :‬اﻟﻮاﺣﺪ اﻷﺣﺪ اﻟﺼﻤﺪ‪.‬‬
‫‪ _7 -7‬ع و آ‪َ + :‬رﺑﱢﯽ ‪.‬‬
 ‫اﻟّﻨﺎِس َﻣﻠِِﮏ اﻟّﻨﺎِس اِﻟِﻪ اﻟّﻨﺎِس ﻣِْﻦ َﺷﱢﺮ اﻟ َْﻮْﺳﻮاِس اﻟ َْﺨّﻨﺎِس اﻟﱠﺬي ﯾَُﻮْﺳِﻮُس ﻓﯽ ُﺻُﺪوِر اﻟّﻨﺎِس ﻣَِﻦ اﻟِﺠﱠﻨِﻪ َواﻟّﻨﺎِس«‪(1).‬‬
‫و اﯾﻀًﺎ ﺑﻪ ﺳـﻨﺪ ﻣﻌﺘﺒﺮ از آن ﺣﻀﺮت رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﮐﻪ اﯾﻦ دﻋﺎ را ﺑﻌﺪ از ﻫﺮ ﻧﻤﺎز واﺟﺐ ﺑﺨﻮاﻧﺪ ﺟﺎﻧﺶ و ﺧﺎﻧﻪ اش و‬
‫ﻣﺎﻟﺶ و ﻓﺮزﻧﺪاﻧﺶ از ﺑﻼﻫﺎ ﻣﺤﻔﻮظ ﮔﺮدد‪:‬‬
‫»اُﺟﯿُﺮ َﻧْﻔﺴـﯽ َو ﻣـﺎﻟﯽ َو ُوﻟ ْـﺪي َو َاْﻫﻠﯽ َو َداري َو ُﮐﱠﻞ ﻣﺎ ُﻫَﻮ ﻣِّﻨﯽ ﺑ ِﺎﻟّﻠﻪ ِ اﻟ ْﻮاِﺣـ ِﺪ اﻻـَﺣ ِﺪ اﻟﱠﺼَﻤـ ِﺪ اﻟﱠﺬي ﻟَْﻢ َﯾﻠِـْﺪ )ﺗﺎ آﺧﺮ ﺳﻮره( َو اُﺟﯿُﺮ‬
‫َﻧْﻔﺴـﯽ َو ﻣﺎﻟﯽ َو ُوﻟ ْﺪي َو ُﮐﱠﻞ ﻣﺎ ُﻫَﻮ ﻣِّﻨﯽ ﺑ َِﺮﱢب اﻟ َْﻔَﻠِﻖ ﻣِْﻦ َﺷﱢﺮ ﻣﺎ َﺧَﻠَﻖ )ﺗﺎ آﺧﺮ ﺳﻮره( َو اُﺟﯿُﺮ َﻧْﻔﺴﯽ َو ﻣﺎﻟﯽ َو ُوﻟ ْﺪي َو ُﮐﱠﻞ ﻣﺎ ُﻫَﻮ ﻣِّﻨﯽ‬
‫ﺑ َِﺮﱢب اﻟّﻨـﺎِس َﻣﻠِـِﮏ اﻟّﻨـﺎِس )ﺗـﺎ آﺧﺮ ﺳﻮره( َو اُﺟﯿُﺮ َﻧْﻔﺴـﯽ َو ﻣـﺎﻟﯽ َو ُوﻟ ْـﺪي َو ُﮐـ ﱠﻞ ﻣـﺎ ُﻫَﻮ ﻣِّﻨﯽ ﺑ ِـﺎﻟّﻠﻪ ِ اﻟﱠﺬي ﻻـ اِﻟَﻪ اِﻻّـ ُﻫَﻮ‪ ،‬ﺗـﺎ اﻟَﻌﻠِﱡﯽ‬
‫اﻟ َْﻌﻈﯿُﻢ«‪(2).‬‬
‫‪ -5‬دﻋﺎي »أﻋﻮذ ﺑﻮﺟﻬﮏ اﻟﮑﺮﯾﻢ‪«...‬‬
‫ﭘﻨﺠﻢ‪ :‬ﮐﻠﯿﻨﯽ ﺑﻪ ﺳـﻨﺪ ﻣﻌﺘﺒﺮ از ﻋﻠّﯽ ﺑﻦ ﻣﻬﺰﯾﺎر رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ‪ :‬ﻣﺤّﻤﺪ ﺑﻦ اﺑﺮاﻫﯿﻢ ﺑﻪ ﺧﺪﻣﺖ ﺣﻀـﺮت اﻣﺎم ﻋﻠﯽ ﻧﻘﯽ _ ﺻـﻠﻮات‬
‫اﻟﻠّﻪ ﻋﻠﯿﻪ _ ﻧﻮﺷﺖ ﮐﻪ اﮔﺮ ﻣﺼﻠﺤﺖ داﻧﯽ _ اي ﺳّﯿِﺪ ﻣﻦ!_ ﺗﻌﻠﯿﻢ ﻧﻤﺎ ﻣﺮا دﻋﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﻌﺪ از ﻧﻤﺎزﻫﺎ ﺑﺨﻮاﻧﻢ ﺗﺎ ﺣﻖ ﺗﻌﺎﻟﯽ ﺟﻤﻊ ﻧﻤﺎﯾﺪ‬
‫ﺑﺮاي ﻣﻦ‪ ،‬ﺧﯿﺮ دﻧﯿﺎ و آﺧﺮت را‪.‬‬
‫ﭘﺲ آن ﺣﻀـﺮت ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم ﻧﻮﺷﺖ ﮐﻪ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﯽ ﺑﻌﺪ از ﻧﻤﺎز‪» :‬أُﻋﻮُذ ﺑ َِﻮْﺟِﻬَﮏ اﻟ َْﮑﺮﯾِﻢ َو ِﻋﱠﺰﺗَِﮏ اﻟّﺘﯽ ﻻ ﺗُﺮاُم َو ﻗُْﺪَرﺗَِﮏ اﻟّﺘﯽ ﻻ‬
‫َﯾْﻤَﺘَﻨُﻊ ﻣِﻨﻬﺎ َﺷْﯽ ٌء ﻣِْﻦ َﺷﱢﺮ اﻟﱡﺪﻧ ْﯿﺎ َو اْﻻآِﺧَﺮِه َو ﻣِْﻦ َﺷﱢﺮ اﻻْوﺟﺎِع ُﮐﱢﻠﻬﺎ«‪(3).‬‬
‫و در ﺑﻌﻀﯽ رواﯾﺎت اﯾﻦ ﺗﺘّﻤﻪ دارد‪َ» :‬و ﻻ َﺣْﻮَل َو ﻻ ﻗُﱠﻮَه إّﻻ ﺑ ِﺎﻟﻠّﻪ ِ اﻟ َْﻌﻠﱢﯽ اﻟ َْﻌﻈﯿِﻢ«‪.‬‬
‫‪ -6‬دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ إﻧﯽ أﺳﺌﻠﮏ ﻣﻦ ﮐﻞ ﺧﯿﺮ‪«...‬‬
‫ﺷﺸﻢ‪ :‬ﮐﻠﯿﻨﯽ و اﺑﻦ ﺑﺎﺑﻮﯾﻪ ﺑﻪ ﺳﻨﺪﻫﺎي ﺻﺤﯿﺢ و ﻏﯿﺮ ﺻﺤﯿﺢ از ﺣﻀﺮت اﻣﺎم ﻣﺤّﻤﺪ ﺑﺎﻗﺮ‬
‫ص ‪55 :‬‬
‫‪ _1 - 1‬ﮐـﺎﻓﯽ‪ ،‬ج ‪ ،3‬ص ‪ ،343‬ﺑﺎب اﻟﺘﻌﻘﯿﺐ ﺑﻌـﺪ اﻟﺼـﻼه و اﻟـﺪﻋﺎء‪ ...‬؛ ﺗﻬـﺬﯾﺐ اﻷﺣﮑﺎم‪ ،‬ج ‪ ،2‬ص ‪ ،108‬ﺑﺎب ﮐﯿﻔﯿﻪ اﻟﺼـﻼه و‬
‫ﺻ ﻔﺘ ﻬ ﺎ و ‪. . . .‬‬
‫‪ _2 -2‬ﮐﺎﻓﯽ‪ ،‬ج ‪ ،2‬ص ‪ 549‬؛ ﻣﻦ ﻻ ﯾﺤﻀﺮه اﻟﻔﻘﯿﻪ‪ ،‬ج ‪ ،1‬ص ‪ ،328‬ﺑﺎب اﻟﺘﻌﻘﯿﺐ‪. ...‬‬
‫‪ _3 -3‬ﮐﺎﻓﯽ‪ ،‬ج ‪ ،3‬ص ‪ ،346‬ﺑﺎب اﻟﺘﻌﻘﯿﺐ ﺑﻌﺪ اﻟﺼﻼه و اﻟﺪﻋﺎ؛ وﺳﺎﯾﻞ اﻟﺸﯿﻌﻪ‪ ،‬ج ‪ ،6‬ص ‪ ،471‬ﺑﺎب ﻧﺒﺬه ﻣﻤﺎ ﯾﻘﺎل‪. ...‬‬
‫و اﻣـﺎم ﺟﻌﻔﺮ ﺻـﺎدق ﻋﻠﯿﻬﻤﺎاﻟﺴـﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﻧـﺪ ﮐﻪ‪ :‬ﮐﻤﺘﺮ ﭼﯿﺰي ﮐﻪ ﺗﻮ را ﻣﺠﺰﯾﺴﺖ از دﻋـﺎ ﺑﻌـﺪ از ﻧﻤـﺎز واﺟﺐ آﻧﺴﺖ ﮐﻪ‬
‫ﺑﮕﻮﯾﯽ‪» :‬أﻟﻠُّﻬﱠﻢ اِﻧّﯽ َاْﺳـ َﺌﻠَُﮏ ﻣِْﻦ ُﮐﱢﻞ َﺧﯿٍْﺮ َاﺣﺎَط ﺑ ِﻪ ِﻋﻠُْﻤَﮏ َو َاُﻋﻮُذ ﺑ َِﮏ ﻣِْﻦ ُﮐﱢﻞ َﺷﱟﺮ َاﺣﺎَط ﺑ ِﻪ ِﻋﻠُْﻤَﮏ أﻟﻠُّﻬﱠﻢ اِﻧّﯽ َاْﺳَﺌﻠَُﮏ ﻋﺎﻓَِﯿَﺘَﮏ ﻓﯽ‬
‫اُُﻣﻮري ُﮐﱢﻠﻬﺎ َو َاُﻋﻮُذ ﺑ َِﮏ ﻣِْﻦ ِﺧْﺰِي اﻟﱡﺪﻧ ْﯿﺎ َو َﻋﺬاِب اْﻻِﺧَﺮِه«‪(1).‬‬
‫و در رواﯾﺎت اﺑﻦ ﺑﺎﺑﻮﯾﻪ ﭼﻨﯿﻦ اﺳﺖ‪» :‬أﻟّﻠُﻬﱠﻢ َﺻﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ أﻟّﻠُﻬﱠﻢ إﻧّﯽ أْﺳَﺌﻠَُﮏ« ﺗﺎ آﺧﺮ دﻋﺎ‪(2).‬‬
‫‪ -7‬ﺧﻮاﻧﺪن »اﻟﻠﻬﻢ ﺻﻞ ﻋﻠﯽ ﻣﺤﻤﺪ و آل ﻣﺤﻤﺪ و أﺟﺮﻧﯽ‪«...‬‬
‫ﻫﻔﺘﻢ‪ :‬ﺳّﻨﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ ﭼﻮن از ﻧﻤﺎز ﻓﺎرغ ﺷﻮد ﺑﮕﻮﯾﺪ‪» :‬أﻟّﻠُﻬﱠﻢ َﺻﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو أِﺟْﺮﻧﯽ ﻣَِﻦ اﻟّﻨﺎِر َو اْرُزﻗْﻨﯽ اﻟ َْﺠﱠﻨَﻪ)‪َ (3‬و‬
‫َزﱢوْﺟﻨﯽ اﻟ ُْﺤﻮَر اﻟ ْﻌﯿَﻦ«‪(4).‬‬
‫ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ در ﺣﺪﯾﺚ ﻣﻌﺘﺒﺮ از ﺣﻀـﺮت اﻣﯿﺮاﻟﻤﺆﻣﻨﯿﻦ _ ﺻـﻠﻮات اﻟﻠّﻪ ﻋﻠﯿﻪ _ ﻣﻨﻘﻮﻟﺴﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﺑﺎﯾﺪ ﮐﻪ ﺑﻨﺪه از ﻧﻤﺎز ﻓﺎرغ ﻧﺸﻮد ﺗﺎ آن ﮐﻪ‬
‫از ﺣﻖ ﺗﻌﺎﻟﯽ ﺳﺆال ﮐﻨﺪ ﺑﻬﺸﺖ را‪ ،‬و ﭘﻨﺎه ﺑﺮد ﺑﻪ ﺧﺪا از آﺗﺶ ﺟﻬّﻨﻢ و ﺳﺆال ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﺗﺰوﯾﺞ ﮐﻨﺪ ﺑﻪ او ﺣﻮراﻟﻌﯿﻦ را‪(5).‬‬
‫و اﯾﻀًﺎ ﻓﺮﻣﻮد ﮐﻪ‪ :‬ﭼﻬﺎر ﭼﯿﺰﻧﺪ ﮐﻪ ﺣﻖ ﺗﻌﺎﻟﯽ ﺷﻨﯿﺪِن ﺳﺨِﻦ ﺧﻼﯾﻖ‪ ،‬ﺑﻪ اﯾﺸﺎن ﻋﻄﺎ ﮐﺮده اﺳﺖ‪ :‬ﺣﻀﺮت رﺳﻮل ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ‬
‫و ﺑﻬﺸﺖ‪ ،‬و دوزخ‪ ،‬و ﺣﻮراﻟﻌﯿﻦ‪ .‬ﭘﺲ ﻫﺮ ﮔﺎه ﻓﺎرغ ﺷﻮد ﺑﻨﺪه از ﻧﻤﺎزش ﺑﺎﯾﺪ ﮐﻪ ﺻـﻠﻮات ﻓﺮﺳـﺘﺪ ﺑﺮ ﺣﻀـﺮت رﺳﺎﻟﺖ ﭘﻨﺎه‪ ،‬و ﺳﺆال‬
‫ﮐﻨﺪ از ﺧﺪا ﺑﻬﺸﺖ را‪ ،‬و ﭘﻨﺎه ﺑﺮد ﺑﻪ او از ﺟﻬّﻨﻢ‪ ،‬و ﺳﺆال ﮐﻨﺪ از او ﮐﻪ ﺗﺰوﯾﺞ ﻧﻤﺎﯾﺪ او را ﺑﻪ ﺣﻮراﻟﻌﯿﻦ؛ زﯾﺮا ﮐﻪ‬
‫ص ‪56 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ﮐﺎﻓﯽ‪ ،‬ج ‪ ،3‬ص ‪ ،346‬ﺑﺎب اﻟﺘﻌﻘﯿﺐ ﺑﻌـﺪ اﻟﺼـﻼه و اﻟﺪﻋﺎ؛ ﺗﻬﺬﯾﺐ اﻷﺣﮑﺎم‪ ،‬ج ‪ ،2‬ص ‪ ،107‬ﺑﺎب ﮐﯿﻔﯿﻪ اﻟﺼﻼه و ﺻﻔﺘﻬﺎ‬
‫و‪. ...‬‬
‫‪ _2 -2‬ﻣﻌﺎﻧﯽ اﻻﺧﺒﺎر‪ ،‬ص ‪ ،394‬ﺑﺎب ﻧﻮادر اﻟﻤﻌﺎﻧﯽ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ع‪َ :‬و أْدﺧﻠﻨِﯽ اﻟﺠﱠﻨﻪ ‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ﮐﺎﻓﯽ‪ ،‬ج ‪ ،3‬ص ‪ ،344‬ﺑﺎب اﻟﺘﻌﻘﯿﺐ ﺑﻌﺪ اﻟﺼﻼه و اﻟﺪﻋﺎء؛ وﺳﺎﯾﻞ اﻟﺸﯿﻌﻪ‪ ،‬ج ‪ ،6‬ص ‪ ،465‬ﺑﺎب اﺳﺘﺤﺒﺎب اﻟﻤﻮاﻇﺒﻪ ﺑﻌﺪ ﮐﻞ‬
‫ﺻﻼه‪.‬‬
‫‪ _5 - 5‬وﺳﺎﯾﻞ اﻟﺸـﯿﻌﻪ‪ ،‬ج ‪ ،6‬ص ‪ ،467‬ﺑﺎب اﺳـﺘﺤﺒﺎب اﻟﻤﻮاﻇﺒﻪ ﺑﻌـﺪ ﮐﻞ ﺻـﻼه؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،83‬ص ‪ ،19‬ﺑﺎب ‪ ،38‬ﺳﺎﯾﺮ ﻣﺎ‬
‫ﯾﺴﺘﺤﺐ ﻋﻘﯿﺐ ﮐﻞ ﺻﻼه‪.‬‬
‫ﻫﺮ ﮐﻪ ﺻـﻠﻮات ﻓﺮﺳـﺘﺪ ﺑﺮ آن ﺣﻀﺮت‪ ،‬دﻋﺎي او ﻣﺴﺘﺠﺎب ﻣﯽ ﮔﺮدد؛ و ﻫﺮ ﮐﻪ ﺑﻬﺸﺖ را از ﺧﺪا ﺳﺆال ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻬﺸﺖ ﮔﻮﯾﺪ ﮐﻪ)‪:(1‬‬
‫ﭘﺮوردﮔﺎرا ﺑﻪ ﺑﻨـﺪه ﺧﻮد ﻋﻄﺎ ﮐﻦ آﻧﭽﻪ ﺳﺆال ﮐﺮد؛ و ﻫﺮ ﮐﻪ اﻣﺎن ﺧﻮاﻫﺪ از ﺧﺪا از ﺟﻬّﻨﻢ‪ ،‬ﺟﻬّﻨﻢ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ‪ :‬ﭘﺮوردﮔﺎرا ﺑﻨﺪه ﺧﻮد‬
‫را اﻣﺎن ده از آﻧﭽﻪ اﻣﺎن ﻃﻠﺒﯿـﺪ از آن؛ و ﻫﺮ ﮐﻪ از ﺧـﺪا ﺣﻮراﻟﻌﯿﻦ ﺳﺆال ﮐﻨـﺪ‪ ،‬ﺣﻮرﯾﺎن ﮔﻮﯾﻨـﺪ‪ :‬ﭘﺮوردﮔﺎرا ﻋﻄﺎ ﮐﻦ ﺑﻪ ﺑﻨـﺪه ﺧﻮد‬
‫آﻧﭽﻪ از ﺗﻮ ﻃﻠﺒﯿﺪ‪(2).‬‬
‫و ﺑﻪ ﺳـﻨﺪ ﺻـﺤﯿﺢ از ﺣﻀﺮت ﺻﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم ﻗﺮﯾﺐ ﺑﻪ اﯾﻦ ﻣﻀﻤﻮن رواﯾﺖ ﺷﺪه‪ ،‬و در آﺧﺮش ﻣﺬﮐﻮر اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﭼﻮن ﺑﻨﺪه از‬
‫ﺟﺎِي ﻧﻤﺎز ﺧﻮد ﺑﺮﺧﯿﺰد‪ ،‬و از ﺧـﺪا‪ ،‬ﺑﻬﺸﺖ و ﺣﻮر اﻟﻌﯿﻦ و ﺧﻼﺻـﯽ از ﺟﻬّﻨﻢ را ﺳﺆال ﻧﮑﻨـﺪ‪ ،‬ﺣﻮرﯾﺎن ﺑﻬﺸﺖ ﮔﻮﯾﻨﺪ‪ :‬اﯾﻦ ﺑﻨﺪه ﻣﺮا‬
‫ﻧﻤﯽ ﺧﻮاﻫـﺪ‪ ،‬و ﺑﻬﺸﺖ ﮔﻮﯾـﺪ‪ :‬اﯾﻦ ﺑﻨـﺪه ﺑﻪ ﻣﻦ رﻏﺒﺖ ﻧـﺪارد‪ ،‬و ﺟﻬّﻨﻢ ﮔﻮﯾـﺪ‪ :‬اﯾﻦ ﺑﻨﺪه ﻣﺮا ﻧﻤﯽ ﺷـﻨﺎﺳﺪ‪ ،‬و ﺷّﺪت ﻋﺬاب ﻣﺮا ﻧﻤﯽ‬
‫داﻧﺪ‪(3).‬‬
‫و ﻓﺮﻣﻮد ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﺑﻨﺪه اي ﮐﻪ ﺻـﻠﻮات ﯾﺎ ﺳـﻼم ﺑﺮ ﺣﻀـﺮت رﺳﻮل ﺻـﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ ﻓﺮﺳﺘﺪ‪ ،‬اﻟﺒّﺘﻪ ﺑﻪ آن ﺣﻀﺮت ﻣﯽ رﺳﺪ و ﻣﯽ‬
‫ﺷﻨﻮد‪(4).‬‬
‫و ﺑﻪ ﺳـﻨﺪ ﺻﺤﯿﺢ از ﺣﻀﺮت ﺻﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم ﻣﻨﻘﻮﻟﺴﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﻓﺮاﻣﻮش ﻣﮑﻨﯿﺪ دو ﭼﯿﺰ را ﮐﻪ ﺑﺮ ﺷﻤﺎ واﺟﺒﺴﺖ‪ :‬اّول آن ﮐﻪ‪ :‬ﺳﺆال‬
‫ﮐﻨﯿﺪ ﺑﻬﺸﺖ را‪ ،‬دوّﯾﻢ آن ﮐﻪ‪ :‬ﺳﺆال ﮐﻨﯿﺪ ﺧﻼﺻﯽ از ﺟﻬﻨﻢ را‪(5).‬‬
‫و ﺑﻪ ﺳﻨﺪ ﻣﻌﺘﺒﺮ از ﺣﻀﺮت ﺻﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم ﻣﻨﻘﻮﻟﺴﺖ ﮐﻪ‪ :‬اﮔﺮ ﯾﮑﯽ از ﺣﻮرﯾﺎن)‪ (6‬ﺑﺮ اﻫﻞ دﻧﯿﺎ‬
‫ص ‪57 :‬‬
‫‪ _1 -1‬آ‪ :‬را ﺳﻮال ﮐﻨﺪ ﺑﻬﺸﺖ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺟﺎي‪ :‬را از ﺧﺪا ﺳﺆال ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻬﺸﺖ ﮔﻮﯾﺪ ﮐﻪ‪. :‬‬
‫‪ _2 -2‬ﺧﺼﺎل‪ ،‬ج ‪ ،1‬ص ‪ ،202‬أرﺑﻌﻪ اﺷﯿﺎء‪ ...‬؛ وﺳﺎﯾﻞ اﻟﺸﯿﻌﻪ‪ ،‬ج ‪ ،6‬ص ‪ ،466‬ﺑﺎب اﺳﺘﺤﺒﺎب اﻟﻤﻮاﻇﺒﻪ ﺑﻌﺪ ﮐﻞ ﺻﻼه‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ﮐﺎﻓﯽ‪ ،‬ج ‪ ،3‬ص ‪ .344‬ﺑﺎب اﻟﺘﻌﻘﯿﺐ ﺑﻌﺪ اﻟﺼﻼه و اﻟﺪﻋﺎء؛ وﺳﺎﯾﻞ اﻟﺸﯿﻌﻪ‪ ،‬ج ‪ ،6‬ص ‪ ،465‬ﺑﺎب اﺳﺘﺤﺒﺎب اﻟﻤﻮاﻇﺒﻪ ﺑﻌﺪ ﮐﻞ‬
‫ﺻﻼه‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ﺧﺼﺎل‪ ،‬ج ‪ ،1‬ص ‪ ،203‬أرﺑﻌﻪ اﺷﯿﺎء‪. ...‬‬
‫‪ _5 -5‬ﮐﺎﻓﯽ‪ ،‬ج ‪ ،3‬ص ‪ ،343‬ﺑﺎب اﻟﺘﻌﻘﯿﺐ ﺑﻌﺪ اﻟﺼﻼه و اﻟﺪﻋﺎء؛ ﺗﻬﺬﯾﺐ اﻷﺣﮑﺎم‪ ،‬ج ‪ ،2‬ص ‪ ،108‬ﺑﺎب ﮐﯿﻔﯿﻪ اﻟﺼﻼه و‪. ...‬‬
‫‪ _6 -6‬ع و آ‪ + :‬ﺑﻬﺸﺖ‪.‬‬
‫ﻣﺸـﺮف ﮔﺮدد و ﯾﮏ ﮔﯿﺴﻮي ﺧﻮد را ﺑﻪ اﯾﺸﺎن ﺑﻨﻤﺎﯾﺪ‪ ،‬ﻫﺮ آﯾﻨﻪ اﻫﻞ دﻧﯿﺎ ﻫﻤﻪ)‪ (1‬ﻋﺎﺷﻖ و ﻣﻔﺘﻮن او ﮔﺮدﻧﺪ؛ و ﭼﻮن ﮐﺴﯽ از ﻧﻤﺎز‬
‫ﻓﺎرغ ﺷﻮد‪ ،‬و ﺣﻮراﻟﻌﯿﻦ را از ﺧﺪا ﻧﻄﻠﺒﺪ‪ ،‬اﯾﺸﺎن ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻨﺪ ﮐﻪ‪ :‬اﯾﻦ ﺑﻨﺪه ﭼﻪ ﺑﯽ رﻏﺒﺘﺴﺖ ﺑﻪ ﻣﺎ‪(2).‬‬
‫و در ﺗﻔﺴـﯿﺮ ﺣﻀـﺮت اﻣﺎم ﺣﺴﻦ ﻋﺴـﮑﺮي ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم ﻣﺬﮐﻮر اﺳﺖ ﮐﻪ ﺣﻀـﺮت رﺳﻮل ﺻـﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ ﻓﺮﻣﻮد ﮐﻪ‪ :‬در ﺷﺐ‬
‫ﻣﻌﺮاج ﻗﺼـﺮﻫﺎي ﺑﻬﺸﺖ را ﺑﻪ ﻣﻦ ﻧﻤﻮدﻧـﺪ‪ ،‬دﯾـﺪم ﮐﻪ ﺑﻪ ﺧﺸﺖ ﻃﻼ و ﻧﻘﺮه ﺳﺎﺧﺘﻪ اﻧﺪ؛ و ﺑﻪ ﺟﺎي ﮔﻞ‪ُ ،‬ﻣﺸﮏ و ﻋﻨﺒﺮ)‪ (3‬ﺑﮑﺎر ﺑﺮده‬
‫اﻧـﺪ؛ وﻟﯿﮑﻦ ﺑﻌﻀـﯽ ﮐﻨﮕﺮﻫـﺎي رﻓﯿﻊ داﺷﺖ‪ ،‬و ﺑﻌﻀـﯽ ﻧـﺪاﺷﺖ؛ ﭼﻮن از ﺟﺒﺮﺋﯿﻞ ﺳﺆال ﮐﺮدم از ﺳـﺒﺐ آن‪ ،‬ﮔﻔﺖ‪ :‬آن ﻗﺼـﺮﻫﺎ ﮐﻪ‬
‫ﮐﻨﮕﺮه ﻧﺪاﺷﺖ ﻗﺼـﺮ ﺟﻤﺎﻋﺘﯿﺴﺖ ﮐﻪ ﺑﻌﺪ از ﻧﻤﺎز ﺑﺮ ﺗﻮ و آل ﺗﻮ ﺻـﻠﻮات ﻧﻤﯽ ﻓﺮﺳﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺗﺎ ﻧﻤﺎﯾﺎن ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ اﯾﻨﻬﺎ ﻗﺼﺮ ﺟﻤﺎﻋﺘﯽ اﺳﺖ‬
‫ﮐﻪ ﺻﻠﻮات ﻧﻔﺮﺳﺘﺎده اﻧﺪ‪(4).‬‬
‫‪ -8‬ﺧﻮاﻧﺪن ﺳﻮره ﻓﺎﺗﺤﻪ‪ ،‬آﯾﻪ اﻟﮑﺮﺳﯽ و ‪....‬‬
‫ﻫﺸﺘﻢ‪ :‬ﺑﻪ ﺳﻨﺪ ﻣﻮﺛّﻖ از ﺣﻀﺮت ﺻﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم ﻣﺮوﯾﺴﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﭼﻮن ﺣﻖ ﺗﻌﺎﻟﯽ اﻣﺮ ﮐﺮد ﮐﻪ اﯾﻦ آﯾﺎت را ﺑﻪ زﻣﯿﻦ آورﻧﺪ ﭼﻨﮓ‬
‫درزدﻧﺪ در ﻋﺮش اﻟﻬﯽ و ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﭘﺮوردﮔﺎرا ﻣﺎ را ﺑﻪ ﺳﻮي اﻫﻞ ﺧﻄﺎ)‪ (5‬و ﮔﻨﺎﻫﺎن ﻣﯽ ﻓﺮﺳﺘﯽ؟ ﭘﺲ ﺣﻖ ﺗﻌﺎﻟﯽ وﺣﯽ ﮐﺮد ﺑﻪ ﺳﻮي‬
‫اﯾﺸـﺎن ﮐﻪ‪ :‬ﺑﺮوﯾـﺪ ﺑﻪ ﺳﻮي زﻣﯿﻦ؛ ﺑﻪ ﻋّﺰت و ﺟﻼـل ﺧﻮد ﺳﻮﮔﻨـﺪ ﯾـﺎد ﻣﯽ ﮐﻨﻢ ﮐﻪ ﺗﻼـوت ﻧﮑﻨـﺪ ﺷـﻤﺎ را اﺣـﺪي از آل ﻣﺤّﻤـ ﺪ و‬
‫ﺷﯿﻌﯿـﺎن اﯾﺸـﺎن ﻣﮕﺮ آن ﮐـﻪ ﻧﻈﺮ رﺣﻤﺖ ﮐﻨﻢ ﺑﻪ ﺳـﻮي او از رﺣﻤﺖ ﻫـﺎي ﭘﻨﻬـﺎن ﺧـﻮد‪ ،‬ﻫﺮ روز ﻫﻔﺘـﺎد ﻧﻈﺮ و در ﻫﺮ ﻧﻈﺮي ﻫﻔﺘـﺎد‬
‫ﺣﺎﺟﺖ او را ﺑﺮآورم‪ ،‬و او را ﻗﺒﻮل ﮐﻨﻢ ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﻣﻌﺼﯿﺖ ﺑﺴﯿﺎر ﮐﺮده ﺑﺎﺷﺪ‪(6).‬‬
‫و ﺑﻪ رواﯾﺖ دﯾﮕﺮ‪ :‬ﻫﺮ ﮐﻪ اﯾﻦ آﯾﺎت را ﺑﻌﺪ از ﻫﺮ ﻧﻤﺎز ﺑﺨﻮاﻧﺪ او را ﺳﺎﮐﻦ ﮔﺮداﻧﻢ در ﺣﻈﯿﺮه ﻗﺪس ﺑﺎ ﻫﺮ ﮔﻨﺎﻫﯽ ﮐﻪ داﺷـﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ؛‬
‫و اﮔﺮ ﻧﮑﻨﻢ‪ ،‬ﻧﻈﺮ ﮐﻨﻢ ﺑﻪ ﺳﻮي او ﺑﻪ ﻧﻈﺮ رﺣﻤِﺖ‬
‫ص ‪58 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ع‪ :‬ﻫﻤﻪ دﻧﯿﺎ‪ ،‬ﺑﻪ ﺟﺎي‪ :‬اﻫﻞ دﻧﯿﺎ ﻫﻤﻪ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬وﺳﺎﯾﻞ اﻟﺸﯿﻌﻪ‪ ،‬ج ‪ ،6‬ص ‪ ،466‬ﺑﺎب اﺳﺘﺤﺒﺎب اﻟﻤﻮاﻇﺒﻪ ﺑﻌﺪ ﮐﻞ ﺻﻼه؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،8‬ص ‪ ،199‬ﺑﺎب ‪.23‬‬
‫‪ _3 -3‬ع‪ + :‬و زﻋﻔﺮان‪.‬‬
‫‪ _4 - 4‬ﺗﻔﺴـﯿﺮ اﻣﺎم ﺣﺴﻦ ﻋﺴـﮑﺮي ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم ‪ ،‬ص ‪365‬؛ ﻣﺴـﺘﺪرك اﻟﻮﺳﺎﯾﻞ‪ ،‬ج ‪ ،5‬ص ‪ ،66‬ﺑﺎب اﺳـﺘﺤﺒﺎب اﻟﻤﻮاﻇﺒﻪ ﺑﻌﺪ ﮐﻞ‬
‫ﺻﻼه‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬ع و آ‪ :‬ﺧﻄﺎﻫﺎ ‪.‬‬
‫‪ _6 -6‬ﮐﺎﻓﯽ‪ ،‬ج ‪ ،2‬ص ‪ ،620‬ﺑﺎب ﻓﻀﻞ اﻟﻘﺮآن؛ وﺳﺎﯾﻞ اﻟﺸﯿﻌﻪ‪ ،‬ج ‪ ،6‬ص ‪ ،467‬ﺑﺎب اﺳﺘﺤﺒﺎب ﻗﺮاءه‪. ...‬‬
 ‫ﺧﺎّص ﺧﻮد در ﻫﺮ روز ﻫﻔﺘﺎد ﻧﻈﺮ ﮐﺮدن؛ و اﮔﺮ ﻧﮑﻨﻢ‪ ،‬ﻫﺮ روز ﻫﻔﺘﺎد ﺣﺎﺟﺖ او را ﺑﺮآورم ﮐﻪ ﮐﻤﺘِﺮ آﻧﻬﺎ آﻣﺮزﯾـﺪن ﮔﻨﺎﻫﺎن ﺑﺎﺷﺪ؛‬
‫و اﮔﺮ ﻧﮑﻨـﻢ‪ ،‬او را ﭘﻨـﺎه دﻫـﻢ از ﺷـّﺮ ﻫﺮ دﺷـﻤﻨﯽ‪ ،‬و ﯾـﺎري دﻫﻢ او را ﺑﺮ اﯾﺸـﺎن‪ ،‬و ﻣـﺎﻧﻊ ﻧﺸـﻮد او را از داﺧـﻞ ﺷـﺪن ﺑﻬﺸﺖ ﻏﯿﺮ از‬
‫ﻣﺮگ‪(1).‬‬
‫و آن آﯾـﺎت اﯾﻨﻬـﺎﺳﺖ‪ :‬ﺳﻮره »ﻓـﺎﺗﺤﻪ« ﺗـﺎ آﺧﺮ‪ ،‬و »آﯾﻪ اﻟﮑﺮﺳـﯽ« ﺗﺎ »َو ُﻫَﻮ اﻟ َْﻌﻠﱡﯽ اﻟ َْﻌﻈﯿُﻢ« و اﮔﺮ ﺗﺎ »ُﻫْﻢ ﻓﯿﻬﺎ ﺧﺎﻟ ِـُﺪوَن« ﺑﺨﻮاﻧـﺪ ﺑﻬﺘﺮ‬
‫اﺳﺖ)‪ ،(2‬و آﯾﻪ ﺷـﻬﺎدت ﯾﻌﻨﯽ‪َ» :‬ﺷِﻬَﺪ اﻟّﻠﻪ ُ أ ﱠﻧُﻪ ﻻ إﻟَﻪ إّﻻ ُﻫَﻮ َو اﻟ َْﻤﻼﺋَِﮑُﻪ َو اُوﻟ ُﻮاﻟ ِْﻌﻠِْﻢ ﻗﺎﺋِﻤًﺎ ﺑ ِﺎﻟ ِْﻘْﺴِﻂ ﻻ إﻟَﻪ إّﻻ ُﻫَﻮ اﻟ َْﻌﺰﯾُﺰ اﻟ َْﺤﮑﯿُﻢ * إﱠن‬
‫اﻟـّﺪﯾَﻦ ِﻋِﻨْـَﺪاﻟّﻠﻪ ِ اْﻻءْﺳـ ﻼُم َو َﻣـ ﺎ اْﺧَﺘَﻠَﻒ اﻟﱠﺬﯾَﻦ اُوﺗُﻮا اﻟ ِْﮑﺘﺎَب إّﻻ ﻣِْﻦ ﺑَْﻌـِﺪ ﻣﺎ ﺟﺎَﺋُﻬُﻢ اﻟ ِْﻌﻠُْﻢ ﺑَْﻐﯿًﺎ ﺑَﯿَْﻨُﻬْﻢ َو َﻣْﻦ َﯾْﮑُﻔْﺮ ﺑ ِﺂﯾﺎِت اﻟّﻠﻪ ِ َﻓﺈﱠن اﻟّﻠﻪ َ‬
‫َﺳﺮﯾُﻊ اﻟ ْﺤﺴﺎِب)‪«.(3‬‬
‫و آﯾﻪ ﻣﻠـﮏ ﯾﻌﻨﯽ‪» :‬ﻗُـِﻞ اﻟّﻠُﻬﱠﻢ ﻣﺎﻟـِ َﮏ اﻟ ُْﻤﻠْـِﮏ ﺗُْﺆﺗِﯽ اﻟ ُْﻤﻠْـَﮏ َﻣْﻦ َﺗﺸـﺎُء َو َﺗﻨِْﺰُع اﻟ ُْﻤﻠْـَﮏ ﻣِﱠﻤْﻦ َﺗﺸـﺎُء َو ﺗُِﻌﱡﺰ َﻣْﻦ َﺗﺸﺎُء َو ﺗُـِﺬﱡل َﻣْﻦ َﺗﺸﺎُء‬
‫ﺑ ِـَﯿ ِﺪَك اﻟ َْﺨﯿُْﺮ إﱠﻧَﮏ َﻋﻠﯽ ُﮐﱢﻞ َﺷـ ﯽ ٍء َﻗـﺪﯾٌﺮ * ﺗُﻮﻟ ُِﺞ اﻟﱠﻠﯿَْﻞ ﻓﯽ اﻟﱠﻨﻬﺎِر َو ﺗُﻮﻟ ُِﺞ اﻟﱠﻨﻬﺎَر ﻓﯽ اﻟﱠﻠﯿِْﻞ َو ﺗُْﺨِﺮُج اﻟ َْﺤﱠﯽ ﻣَِﻦ اﻟ َْﻤﱢﯿِﺖ َو ﺗُْﺨِﺮُج اﻟ َْﻤﱢﯿَﺖ‬
‫ﻣَِﻦ اﻟ َْﺤّﯽ َو َﺗْﺮُزُق َﻣْﻦ َﺗﺸﺎُء ﺑ َِﻐﯿِْﺮ ِﺣﺴﺎٍب)‪«.(4‬‬
‫و ﺑﻪ ﺳﻨﺪ ﻣﻌﺘﺒﺮ از ﺣﻀﺮت ﻣﻮﺳﯽ ﺑﻦ ﺟﻌﻔﺮ ﻋﻠﯿﻬﻤﺎاﻟﺴﻼم ﻣﻨﻘﻮﻟﺴﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﮐﻪ آﯾﻪ اﻟﮑﺮﺳﯽ را ﺑﻌﺪ از ﻫﺮ ﻧﻤﺎز ﻓﺮﯾﻀﻪ ﺑﺨﻮاﻧﺪ او را‬
‫ﮔﺰﻧﺪه ﺿﺮر ﻧﺮﺳﺎﻧﺪ‪(5).‬‬
‫و در ﺣﺪﯾﺚ ﻣﻌﺘﺒﺮ دﯾﮕﺮ ﻓﺮﻣﻮد ﮐﻪ‪ :‬رﺳﻮل ﺧﺪا ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ ﻓﺮﻣﻮد ﮐﻪ‪ :‬ﯾﺎ ﻋﻠﯽ! ﺑﺮ ﺗﻮ ﺑﺎد ﺑﻪ ﺗﻼوت آﯾﻪ اﻟﮑﺮﺳﯽ ﺑﻌﺪ از ﻫﺮ‬
‫ﻧﻤﺎز ﻓﺮﯾﻀﻪ؛ ﺑﻪ درﺳﺘﯽ ﮐﻪ ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﻧﻤﯽ ﮐﻨﺪ ﺑﺮ آن ﻣﮕﺮ ﭘﯿﻐﻤﺒﺮي‪ ،‬ﯾﺎ ﺻّﺪﯾﻘﯽ‪ ،‬ﯾﺎ ﺷﻬﯿﺪي‪(6).‬‬
‫ص ‪59 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ﺑﺤﺎراﻻﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ، 89‬ص ‪ ،261‬ﺑﺎب ‪ ،29‬ﻓﻀﻞ ﺳﻮره اﻟﻔﺎﺗﺤﻪ و ﺗﻔﺴﯿﺮﻫﺎ؛ ﻋّﺪه اﻟﺪاﻋﯽ‪ ،‬ص ‪.296‬‬
‫‪ _2 -2‬ﺳﻮره ﻣﺒﺎرﮐﻪ ﺑﻘﺮه‪ ،‬آﯾﻪ ‪.257 _ 255‬‬
‫‪ _3 -3‬ﺳﻮره ﻣﺒﺎرﮐﻪ آل ﻋﻤﺮان‪ ،‬آﯾﻪ ‪.19 _ 18‬‬
‫‪ _4 -4‬ﺳﻮره ﻣﺒﺎرﮐﻪ آل ﻋﻤﺮان‪ ،‬آﯾﻪ ‪.27 _ 26‬‬
‫‪ _5 -5‬اﻟﺪﻋﻮات‪ ،‬ص ‪ ،217‬ﻓﺼﻞ ﻓﯿﻤﺎ ﯾﺠﺐ أن ﯾﮑﻮن‪ ...‬؛ ﺛﻮاب اﻷﻋﻤﺎل‪ ،‬ص ‪ ،104‬ﺛﻮاب ﻣﻦ ﻗﺮاء آﯾﻪ اﻟﮑﺮﺳﯽ‪.‬‬
‫‪ _6 -6‬وﺳﺎﯾﻞ اﻟﺸﯿﻌﻪ‪ ،‬ج ‪ ،6‬ص ‪ ،473‬ﺑﺎب ﻧﺒﺬه ﻣﻤﺎ ﯾﺴﺘﺤﺐ‪ ...‬؛ ﻣﺴﺘﺪرك اﻟﻮﺳﺎﯾﻞ‪ ،‬ج ‪ ،5‬ص ‪ ،68‬ﺑﺎب اﺳﺘﺤﺒﺎب ﻗﺮاءه‪. ...‬‬
‫و از ﺣﻀـﺮت رﺳﺎﻟﺖ)‪ (1‬ﺻـﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ ﻣﻨﻘﻮﻟﺴﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﮐﻪ آﯾﻪ اﻟﮑﺮﺳـﯽ ﺑﻌـﺪ از ﻫﺮ ﻧﻤـﺎز ﺑﺨﻮاﻧـﺪ ﻣـﺎﻧﻌﯽ ﻧﺒﺎﺷـﺪ او را از‬
‫داﺧﻞ ﺷﺪن ﺑﻬﺸﺖ ﺑﻪ ﻏﯿﺮ از ﻣﺮگ‪(2).‬‬
‫و ﺑﻪ رواﯾﺖ دﯾﮕﺮ‪ :‬ﻫﺮ ﮐﻪ آﯾﻪ اﻟﮑﺮﺳـﯽ ﺑﻌـﺪ از ﻫﺮ ﻧﻤﺎز ﻓﺮﯾﻀﻪ ﺑﺨﻮاﻧﺪ ﻧﻤﺎزش ﻣﻘﺒﻮل ﮔﺮدد‪ ،‬و در اﻣﺎن ﺧﺪا ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬و ﺧﺪا او را از‬
‫ﺑﻼﻫﺎ و ﮔﻨﺎﻫﺎن ﻧﮕﺎه دارد‪(3).‬‬
‫‪ -9‬ﺧﻮان »ﺳﺒﺤﺎن اﷲ اﻟﻌﻈﯿﻢ و ﺑﺤﻤﺪه و ‪«...‬‬
‫ﻧﻬﻢ‪ :‬ﮐﻠﯿﻨﯽ و اﺑﻦ ﺑﺎﺑﻮﯾﻪ و دﯾﮕﺮان ﺑﻪ ﺳـﻨﺪﻫﺎي ﻣﻌﺘﺒﺮ از ﺣﻀـﺮت اﻣﺎم ﻣﺤّﻤﺪ ﺑﺎﻗﺮ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﻧﺪ ﮐﻪ‪ :‬ﺷﯿﺒﻪ ﻫﺬﻟﯽ ﺑﻪ‬
‫ﺧﺪﻣﺖ ﺣﻀﺮت رﺳﻮل ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ آﻣﺪ و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﯾﺎ رﺳﻮل اﻟّﻠﻪ! ﻣﻦ ﭘﯿﺮ ﺷﺪه ام‪ ،‬و ﻗّﻮﺗﻢ وﻓﺎ ﻧﻤﯽ ﮐﻨﺪ ﺑﻪ اﻋﻤﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﻗﺒﻞ از‬
‫اﯾﻦ ﺧﻮد را ﺑﻪ آن ﻋﺎدت داده ﺑﻮدم از ﻧﻤﺎز و روزه و ﺣـﺞ و ﺟﻬﺎد؛ ﭘﺲ ﺗﻌﻠﯿﻢ ﮐﻦ ﻣﺮا ﮐﻼﻣﯽ ﮐﻪ ﺧﺪا ﻣﺮا ﺑﻪ آن ﻧﻔﻊ ﺑﺨﺸﺪ‪ ،‬و ﺑﺮ‬
‫ﻣ ﻦ ﺳﺒ ﮏ و آ ﺳ ﺎ ن ﺑ ﺎ ﺷ ﺪ ‪.‬‬
‫ﺣﻀـﺮت ﻓﺮﻣـﻮد ﮐﻪ‪ :‬ﺑـﺎر دﯾﮕﺮ ﺑﮕـﻮ‪ .‬او ﺳﻪ ﻣﺮﺗﺒﻪ اﯾﻦ ﺳـﺨﻦ را اﻋـﺎده ﮐﺮد‪ .‬ﭘﺲ ﺣﻀـﺮت ﻓﺮﻣﻮد ﮐﻪ‪ :‬ﻧﻤﺎﻧـﺪ ﺑﺮ دور ﺗﻮ درﺧـﺘﯽ و‬
‫ﮐﻠﻮﺧﯽ ﻣﮕﺮ آن ﮐﻪ ﮔﺮﯾﺴﺖ ﺑﺮ ﺗﻮ ﺑﺮاي ﺗﺮّﺣﻢ ﺑﺮ ﺗﻮ‪.‬‬
‫ﻫﺮ ﮔﺎه از ﻧﻤﺎز ﺻـﺒﺢ ﻓﺎرغ ﺷﻮي ده ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺑﮕﻮ‪ُ» :‬ﺳﺒْﺤﺎَن اﻟّﻠﻪ ِ اﻟ َْﻌﻈﯿِﻢ َو ﺑ َِﺤْﻤِﺪه َو ﻻ َﺣْﻮَل َو ﻻ ﻗُﱠﻮَه إّﻻ ﺑ ِﺎﻟّﻠﻪ ِ اﻟ َْﻌﻠّﯽ اﻟ َْﻌﻈﯿِﻢ« ﺗﺎ ﺧﺪا ﺗﻮ‬
‫را ﻋﺎﻓﯿﺖ دﻫﺪ ﺑﻪ ﺑﺮﮐﺖ اﯾﻦ دﻋﺎ از ﮐﻮري و دﯾﻮاﻧﮕﯽ و ﺧﻮره)‪ (4‬و ﭘﯿﺴﯽ و ﭘﺮﯾﺸﺎﻧﯽ و ﺧﺮف ﺷﺪن‪.‬‬
‫ﺷﯿﺒﻪ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﯾﺎ رﺳﻮل اﻟﻠّﻪ! اﯾﻦ ﺑﺮاي دﻧﯿﺎي ﻣﻨﺴﺖ‪ ،‬ﺑﺮاي آﺧﺮت ﻣﻦ ﭼﯿﺰي ﺑﻔﺮﻣﺎي‪.‬‬
‫ﻓﺮﻣﻮد ﮐﻪ‪ :‬ﻣﯽ ﮔﻮﯾﯽ ﺑﻌـﺪ از ﻫﺮ ﻧﻤﺎز‪» :‬أﻟّﻠُﻬﱠﻢ اْﻫـِﺪﻧﯽ ﻣِْﻦ ِﻋﻨِْﺪَك َو أﻓِْﺾ َﻋَﻠﱠﯽ ﻣِْﻦ َﻓـْﻀ ﻠَِﮏ َو اﻧ ُْﺸـ ْﺮ َﻋَﻠﱠﯽ ﻣِْﻦ َرْﺣَﻤﺘَِﮏ َو أﻧ ِْﺰْل َﻋَﻠﱠﯽ‬
‫ﻣِْﻦ ﺑََﺮﮐﺎﺗَِﮏ«‪.‬‬
‫ﭘﺲ ﺣﻀﺮت ﻓﺮﻣﻮد ﮐﻪ‪ :‬اﮔﺮ ﺑﺮ اﯾﻦ دﻋﺎ ﻣﻮاﻇﺒﺖ ﻧﻤﺎﯾﺪ و ﻋﻤﺪًا ﺗﺮك ﻧﮑﻨﺪ ﺗﺎ وﻗﺖ‬
‫ص ‪60 :‬‬
‫‪ _1 -1‬آ‪ + :‬ﭘﻨﺎه ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ﻣﺴﺘﺪرك اﻟﻮﺳﺎﯾﻞ‪ ،‬ج ‪ ،5‬ص ‪ ،66‬ﺑﺎب اﺳﺘﺤﺒﺎب ﻗﺮاءه‪ ....‬؛ ﺟﺎﻣﻊ اﻷﺧﺒﺎر‪ ،‬ص ‪ ،45‬ﻓﺼﻞ اﻟﺜﺎﻧﯽ و اﻟﻌﺸﺮون‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ﻣﺴﺘﺪرك اﻟﻮﺳﺎﯾﻞ‪ ،‬ج ‪ ،5‬ص ‪ ،68‬ﺑﺎب اﺳﺘﺤﺒﺎب ﻗﺮاءه‪ ...‬؛ اﻟﺪﻋﻮات‪ ،‬ج ‪ ،84‬ﻓﺼﻞ ﻓﯽ ﺻﺤﻪ اﻟﺒﺪن و اﻟﻌﺎﻓﯿﻪ ﺑﺎﻟﺼﻼه‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬آ‪ُ :‬ﺧﺮه‪.‬‬
 ‫ﻣﺮدن‪ ،‬ﭼﻮن ﺑﻪ ﺻﺤﺮاي ﻣﺤﺸﺮ درآﯾﺪ ﻫﺸﺖ در ﺑﻬﺸﺖ ﺑﺮاي او ﮔﺸﻮده ﺷﻮد ﮐﻪ از ﻫﺮ دري ﮐﻪ ﺧﻮاﻫﺪ داﺧﻞ ﺷﻮد‪(1).‬‬
‫و دﻋﺎي اﺧﯿﺮ ﺑﻪ اﺳﺎﻧﯿﺪ ﻣﻌﺘﺒﺮه دﯾﮕﺮ وارد ﺷﺪه‪.‬‬
‫‪ -10‬ﺗﺴﺒﯿﺤﺎت أرﺑﻊ‬
‫دﻫﻢ‪ :‬ﺧﻮاﻧﺪن ﺗﺴﺒﯿﺤﺎت ارﺑﻊ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﺷـﯿﺦ ﻃﻮﺳـﯽ و اﺑﻦ ﺑﺎﺑﻮﯾﻪ و ِﺣﻤَﯿﺮي ﺑﻪ ﺳﻨﺪﻫﺎي)‪ (2‬ﺻـﺤﯿﺢ از ﺣﻀـﺮت ﺻﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﻧﺪ ﮐﻪ‪» :‬روزي‬
‫ﺣﻀـﺮت رﺳـﺎﻟﺖ ﺻـﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ ﺑﻪ اﺻـﺤﺎب ﺧﻮد ﮔﻔﺖ ﮐﻪ‪ :‬اﮔﺮ ﺟﻤﻊ ﮐﻨﯿـﺪ آﻧﭽﻪ دارﯾـﺪ از ﺟﺎﻣﻬـﺎ و ﻇﺮﻓﻬﺎ و ﺑﺮ روي ﻫﻢ‬
‫ﮔﺬارﯾﺪ آﯾﺎ ﺑﻪ آﺳﻤﺎن ﻣﯽ رﺳﺪ)‪(3‬؟ ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﻧﻪ ﯾﺎرﺳﻮل اﻟﻠّﻪ! ﻓﺮﻣﻮد ﮐﻪ‪ :‬ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﯿﺪ ﺗﻌﻠﯿﻢ ﮐﻨﻢ ﺷﻤﺎ را ﭼﯿﺰي ﮐﻪ اﺻﻠﺶ در زﻣﯿﻦ‬
‫اﺳﺖ و ﺷﺎﺧﺶ در آﺳﻤﺎﻧﺴﺖ؟ ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﺑﻠﯽ ﯾﺎ رﺳﻮل اﻟﻠّﻪ! ﻓﺮﻣﻮد ﮐﻪ‪ :‬ﺑﻌﺪ از ﻫﺮ ﻧﻤﺎز ﺳﯽ ﻧﻮﺑﺖ)‪ (4‬ﺑﮕﻮﺋﯿﺪ‪ُ» :‬ﺳﺒْﺤﺎَن اﻟﻠّﻪ ِ َو اﻟ َْﺤْﻤُﺪ‬
‫ﻟﻠّﻪ ِ َو ﻻـ إﻟَﻪ إﻻّـ اﻟﻠّﻪ ُ َو اﻟﻠّﻪ ُ أْﮐَﺒُﺮ« ﮐﻪ اﺻـﻞ اﯾﻨﻬـﺎ در زﻣﯿﻦ اﺳﺖ و ﻓﺮﻋﺸﺎن در آﺳـﻤﺎن؛ و رﻓﻊ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ)‪ (5‬از آدﻣﯽ‪ ،‬ﺧﺎﻧﻪ ﻓﺮود‬
‫آﻣـﺪن‪ ،‬و ﻏﺮق ﺷـﺪن‪ ،‬و ﺳﻮﺧﺘﻦ‪ ،‬و در ﭼـﺎه اﻓﺘﺎدن‪ ،‬و درﯾـﺪن درﻧـﺪﮔﺎن‪ ،‬و ﺑﻪ ﻣﺮﮔﻬﺎي ﺑـﺪ ﻣﺮدن‪ ،‬و ﻫﺮ ﺑﻼﺋﯽ ﮐﻪ در آن روز از‬
‫آﺳﻤﺎن ﻧﺎزل ﻣﯽ ﮔﺮدد)‪ ،(6‬و اﯾﻨﻬﺎﯾﻨﺪ ﺑﺎﻗﯿﺎت ﺻﺎﻟﺤﺎت ﮐﻪ ﺣﻖ ﺗﻌﺎﻟﯽ در ﻗﺮآن)‪ (7‬ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ«‪(8).‬‬
‫و ﺑﻪ ﺳﻨﺪﻫﺎي ﺻﺤﯿﺢ دﯾﮕﺮ ﻣﻨﻘﻮﻟﺴﺖ ﮐﻪ‪» :‬ذﮐﺮ ﮐﺜﯿﺮ ﮐﻪ ﺧﺪا در ﻗﺮآن)‪ (9‬ﺑﻪ آن اﻣﺮ ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ اﯾﻨﺴﺖ«‪(10).‬‬
‫ص ‪61 :‬‬
‫‪ _1 -1‬اﻣﺎﻟﯽ‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﺻﺪوق‪ ،‬ص ‪ ،55‬ﻣﺠﻠﺲ اﻟﺜﺎﻟﺚ ﻋﺸﺮ؛ وﺳﺎﯾﻞ اﻟﺸﯿﻌﻪ‪ ،‬ج ‪ ،6‬ص ‪ ،473‬ﺑﺎب ﻧﺒﺬه ﻣﻤﺎ ﯾﺴﺘﺤﺐ‪. ...‬‬
‫‪ _2 -2‬ع‪ + :‬ﻣﻌﺘﺒﺮ و ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ع‪ :‬ﻣﯽ رﺳﯿﺪ‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬آ‪ :‬ﻣﺮﺗﺒﻪ‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬ع‪ :‬و دﻓﻊ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ _6 -6‬آ‪ :‬ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ _7 -7‬ﺳﻮره ﻣﺒﺎرﮐﻪ ﮐﻬﻒ‪ ،‬آﯾﻪ ‪46‬؛ ﻣﺮﯾﻢ‪ ،‬آﯾﻪ ‪َ» .76‬و اﻟ ْﺒﺎﻗِﯿﺎُت اﻟّﺼﺎﻟ ِﺤﺎُت َﺧﯿٌﺮ ِﻋﻨَْﺪ رﺑﱢﮏ َﺛﻮاﺑًﺎ و‪«....‬‬
‫‪ _ 8 -8‬ﺗﻬـﺬﯾﺐ اﻷﺣﮑﺎم‪ ،‬ج ‪ ،2‬ص ‪ ،107‬ﺑﺎب ﮐﯿﻔﯿﻪ اﻟﺼـﻼه و‪ ...‬؛ ﺛﻮاب اﻷﻋﻤﺎل‪ ،‬ص ‪ ،11‬ﺛﻮاب ﻣﻦ ﻗﺎل‪ :‬ﺳـﺒﺤﺎن اﻟّﻠﻪ و اﻟﺤﻤﺪ‬
‫ﻟّﻠﻪ‪. ...‬‬
‫‪ _9 -9‬ﺳﻮره ﻣﺒﺎرﮐﻪ اﺣﺰاب‪ ،‬آﯾﻪ ‪َ» .41‬ﯾﺎ َأﱡﯾَﻬﺎ اﻟﱠِﺬﯾَﻦ آَﻣﻨُﻮاْ اْذُﮐُﺮواْ اﻟّﻠﻪ َ ِذْﮐﺮًا َﮐﺜِﯿﺮًا‪«.‬‬
‫‪ _10 -10‬وﺳﺎﯾﻞ اﻟﺸﯿﻌﻪ‪ ،‬ج ‪ ،6‬ص ‪ ،454‬ﺑﺎب اﺳﺘﺤﺒﺎب اﻟﺘﺴﺒﯿﺤﺎت اﻷرﺑﻊ‪.‬‬
‫و در ﺣـﺪﯾﺚ ﺻـﺤﯿﺢ دﯾﮕﺮ از ﺣﻀـﺮت ﺻـﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم ﻣﻨﻘﻮﻟﺴﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﮐﻪ اﯾﻦ ﺗﺴﺒﯿﺤـﺎت را ﺑﻌـﺪ از ﻫﺮ ﻧﻤﺎز ﻓﺮﯾﻀﻪ ﭼﻬﻞ‬
‫ﻧﻮﺑﺖ ﺑﺨﻮاﻧﺪ _ ﭘﯿﺶ از آن ﮐﻪ از ﺟﺎي ﻧﻤﺎز ﺣﺮﮐﺖ ﮐﻨﺪ _ ﻫﺮ ﺣﺎﺟﺖ ﮐﻪ از ﺧﺪا ﺳﺆال ﮐﻨﺪ روا ﮔﺮدد‪(1).‬‬
‫و ﺑﻪ ﺳـﻨﺪ ﺻـﺤﯿﺢ از ﺣﻀـﺮت ﺻـﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم ﻣﻨﻘﻮﻟﺴﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﮐﻪ ﺑﻌـﺪ از ﻧﻤﺎز ﻓﺮﯾﻀﻪ ﺳـﯽ ﻣﺮﺗﺒﻪ »ُﺳـ ﺒﺤﺎَن اﻟّﻠﻪ ِ« ﺑﮕﻮﯾـﺪ ﺑﺮ‬
‫ﺑﺪﻧﺶ ﮔﻨﺎﻫﯽ ﻧﻤﺎﻧﺪ ﻣﮕﺮ آن ﮐﻪ ﺑﺮﯾﺰد‪(2).‬‬
‫و در ﺣـﺪﯾﺚ ﺻـﺤﯿﺢ دﯾﮕﺮ از آن ﺣﻀـﺮت ﻣﻨﻘﻮﻟﺴﺖ ﮐﻪ‪ :‬ذﮐﺮ ﺑﺴـﯿﺎر ﮐﻪ ﺣﻖ ﺗﻌﺎﻟﯽ ﻣـﺪح ﮐﺮده اﺳﺖ در ﮐﻼم ﻣﺠﯿﺪ اﯾﻨﺴﺖ ﮐﻪ‬
‫ﺳﯽ ﻣﺮﺗﺒﻪ »ُﺳﺒْﺤﺎَن اﻟّﻠﻪ ِ« ﺑﻌﺪ از ﻫﺮ ﻧﻤﺎز ﻓﺮﯾﻀﻪ ﺑﮕﻮﯾﺪ‪(3).‬‬
‫و ﻗﻄﺐ راوﻧـﺪي رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ ﺣﻀـﺮت اﻣﯿﺮاﻟﻤﺆﻣﻨﯿﻦ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم ﺑـﺎ ﺑﺮاء ﺑﻦ ﻋـﺎذب ﮔﻔﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﯽ ﺗﻮ را دﻻﻟﺖ‬
‫ﮐﻨـﻢ ﺑﺮ اﻣﺮي ﮐﻪ ﭼـﻮن ﺑﻪ ﺟـﺎ آوري ﺑﻪ ﺣـﻖ و راﺳـﺘﯽ دوﺳﺖ ﺧـﺪا ﺑﺎﺷـﯽ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻠﯽ‪ .‬ﻓﺮﻣـﻮد ﮐﻪ‪ :‬ﺑﻌـﺪ از ﻫﺮ ﻧﻤـﺎز ﻫﺮ ﯾـﮏ از‬
‫ﺗﺴﺒﯿﺤـﺎت ارﺑﻊ را ده ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺑﮕﻮ؛ ﭼﻮن ﭼﻨﯿﻦ ﮐﻨﯽ ﻫﺰار ﺑﻠّﯿﻪ در دﻧﯿـﺎ از ﺗﻮ دور ﮔﺮدد ﮐﻪ ﯾﮑﯽ از آﻧﻬـﺎ ﻣﺮﺗـﺪ ﺷـﺪن ﺑﺎﺷـﺪ؛ و ﻫﺰار‬
‫ﻣﺮﺗﺒﻪ در آﺧﺮت ﺑﺮاي ﺗﻮ ذﺧﯿﺮه ﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ ﯾﮑﯽ آن ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ در ﺟﻮار ﺣﻀﺮت رﺳﻮل ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ ﺑﺎﺷﯽ‪(4).‬‬
‫‪ -11‬ﺧﻮاﻧﺪن »ﯾﺎ ﻣﻦ ﯾﻔﻌﻞ ﻣﺎ ﯾﺸﺎء و ‪«...‬‬
‫ﯾﺎزدﻫﻢ‪ :‬ﮐﻠﯿﻨﯽ ﺑﻪ ﺳﻨﺪ ﺣﺴﻦ از ﺣﻀﺮت ﺻﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﮐﻪ ﺑﻌﺪ از‬
‫ص ‪62 :‬‬
‫‪ _1 -1‬اﻣﺎﻟﯽ‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﺻﺪوق‪ ،‬ص ‪ ،182‬ﻣﺠﻠﺲ اﻟﺮاﺑﻊ و اﻟﺜﻼﺛﻮن؛ وﺳﺎﯾﻞ اﻟﺸﯿﻌﻪ‪ ،‬ج ‪ ،6‬ص ‪ ،455‬ﺑﺎب اﺳﺘﺤﺒﺎب اﻟﺘﺴﺒﯿﺤﺎت اﻷرﺑﻊ‪.‬‬
‫‪ _2 - 2‬وﺳﺎﯾـﻞ اﻟﺸـﯿﻌﻪ‪ ،‬ج ‪ ،6‬ص ‪ ،454‬ﺑـﺎب اﺳـﺘﺤﺒﺎب اﻟﺘﺴﺒﯿﺤﺎت اﻷرﺑﻊ؛ أﻣﺎﻟﯽ‪ ،‬ﺷـﯿﺦ ﺻـﺪوق‪ ،‬ص ‪ ،271‬ﻣﺠﻠﺲ اﻟﺴـﺎدس و‬
‫اﻷرﺑﻌﻮن‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ﺗﻬﺬﯾﺐ اﻷﺣﮑﺎم‪ ،‬ج ‪ ،2‬ص ‪ ،107‬ﺑﺎب ﮐﯿﻔﯿﻪ اﻟﺼﻼه و ﺻﻔﺘﻬﺎ و‪ ...‬؛ وﺳﺎﯾﻞ اﻟﺸﯿﻌﻪ‪ ،‬ج ‪ ،6‬ﺑﺎب اﺳﺘﺤﺒﺎب اﻟﺘﺴﺒﯿﺤﺎت اﻷرﺑﻊ‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬اﻟﺪﻋﻮات‪ ،‬ص ‪ ،49‬ﻓﺼﻞ ﻓﯽ أﻟﺢ اﻟﺪﻋﺎ و‪ ...‬؛ ﻣﺴﺘﺪرك اﻟﻮﺳﺎﯾﻞ‪ ،‬ج ‪ ،5‬ص ‪ ،82‬ﺑﺎب ﻧﺒﺬ ﻣﻤﺎ ﯾﺴﺘﺤﺐ‪. ...‬‬
 ‫ﻫﺮ ﻧﻤﺎز ﻓﺮﯾﻀﻪ ﺳﻪ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺑﮕﻮﯾﺪ‪» :‬ﯾﺎ َﻣْﻦ َﯾْﻔَﻌُﻞ ﻣﺎ َﯾﺸﺎُء َو ﻻ َﯾْﻔَﻌُﻞ ﻣﺎ َﯾﺸﺎُء أَﺣٌﺪ َﻏﯿُْﺮُه« ﻫﺮ ﺣﺎﺟﺖ ﮐﻪ ﺳﺆال ﮐﻨﺪ روا ﺷﻮد‪(1).‬‬
‫‪ -12‬ﻟﻌﻦ‬
‫دوازدﻫﻢ‪ :‬ﮐﻠﯿﻨﯽ و ﺷـﯿﺦ ﻃﻮﺳـﯽ ﺑﻪ ﺳـﻨﺪ ﻣﻌﺘﺒﺮ از ﺣﻀـﺮت ﺻﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﻧﺪ ﮐﻪ‪ :‬آن ﺣﻀـﺮت ﺑﻌﺪ از ﻫﺮ ﻧﻤﺎز‬
‫ﻓﺮﯾﻀﻪ ﭼﻬـﺎر ﻣﺮد و ﭼﻬـﺎر زن را ﻟﻌﻨﺖ ﻣﯽ ﮐﺮدﻧـﺪ‪ ،‬و اﯾﺸﺎن را ﻧﺎم ﻣﯽ ﺑﺮدﻧـﺪ‪» :‬أﻟّﻠُﻬﱠﻢ اﻟ َْﻌْﻦ ﻓﻼﻧًﺎ و ﻓﻼﻧًﺎ و ﻓﻼﻧًﺎ و ﻣﻌﺎوﯾﻪ و ﻓﻼﻧﻪ و‬
‫ﻓﻼﻧﻪ و ﻫﻨﺪ و أّم اﻟﺤﮑﻢ«‪.‬‬
‫و أّم اﻟﺤﮑﻢ ﺧﻮاﻫﺮ ﻣﻌﺎوﯾﻪ اﺳﺖ‪(2).‬‬
‫ﺷﯿﺦ ﻃﻮﺳـﯽ ﺑﻪ ﺳـﻨﺪ ﻣﻌﺘﺒﺮ از ﺣﻀﺮت ﺻﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬از ﺟﺎي ﺑﺮ ﻧﺨﯿﺰ)‪ (3‬ﺗﺎ ﻟﻌﻦ ﮐﻨﯽ ﺑﻨﯽ اﻣّﯿﻪ را)‪،(4‬‬
‫ﭘﺲ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﮕﻮﯾﺪ »أﻟﻠُّﻬﱠﻢ اﻟ َْﻌْﻦ ﺑَﻨِﯿُﺄَﻣّﯿﻪ«‪.‬‬
‫‪ -13‬دﻋﺎي »اﷲ اﮐﺒﺮ ﻻ إﻟﻪ اﻻ اﷲ‪«...‬‬
‫ﺳﯿﺰدﻫﻢ‪ :‬ﺷـﯿﺦ ﻃﻮﺳـﯽ ﺑﻪ ﺳـﻨﺪ ﻣﻮﺛﻖ از ﺣﻀـﺮت ﺻﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﺑﺨﻮان ﺑﻌﺪ از ﺳﻼم ﻧﻤﺎز اﯾﻦ دﻋﺎ را‪:‬‬
‫»َاﻟّﻠﻪ ُ َاْﮐَﺒُﺮ‪ ،‬ﻻ اِﻟَﻪ اِﱠﻻ اﻟّﻠﻪ ُ َوْﺣَﺪُه ﻻ َﺷـ ﺮﯾَﮏ ﻟَُﻪ‪ ،‬ﻟَُﻪ اﻟ ُْﻤﻠُْﮏ َو ﻟَُﻪ اﻟ َْﺤْﻤُﺪ‪ ،‬ﯾُْﺤﯿﯽ َو ﯾُﻤﯿُﺖ َو ُﻫَﻮ َﺣﱞﯽ ﻻ َﯾُﻤﻮُت ﺑ َِﯿِﺪِه اﻟ َْﺨﯿُْﺮ َو ُﻫَﻮ َﻋﻠﯽ ُﮐﱢﻞ‬
‫َﺷْﯽ ٍء َﻗـﺪﯾٌﺮ‪ ،‬ﻻ اِﻟَﻪ اِﱠﻻ اﻟّﻠﻪ ُ َوْﺣَﺪُه‪َ ،‬ﺻَﺪَق َوْﻋَﺪُه َو َﻧـَﺼ َﺮ َﻋﺒَْﺪُه َو َﻫَﺰَم اﻻْﺣﺰاَب َوْﺣَﺪُه‪ ،‬أﻟّﻠُﻬﱠﻢ اْﻫِﺪﻧﯽ ﻟ َِﻤﺎ اْﺧﺘُﻠَِﻒ ﻓﯿِﻪ ﻣَِﻦ اﻟ َْﺤﱢﻖ ﺑ ِﺈْذﻧَِﮏ‬
‫اِﱠﻧَﮏ َﺗْﻬﺪي َﻣْﻦ َﺗﺸﺎُء اِﻟﯽ ِﺻﺮاٍط ُﻣْﺴَﺘﻘﯿٍﻢ«‪(5).‬‬
‫‪ -14‬ﺗﺤﻠﯿﻞ‬
‫ﭼﻬﺎردﻫﻢ‪ :‬ﺑﺮﻗﯽ ﺑﻪ ﺳـﻨﺪ ﻣﻮﺛّﻖ از ﺣﻀـﺮت ﺻﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﮐﻪ ﺑﻌﺪ از ﻓﺎرغ ﺷﺪن از ﻧﻤﺎز _ ﭘﯿﺶ از‬
‫آن ﮐﻪ زاﻧﻮﻫﺎ را از ﺟﺎي ﺧﻮد ﺣﺮﮐﺖ دﻫﺪ _ ده ﻣﺮﺗﺒﻪ اﯾﻦ‬
‫ص ‪63 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ﮐﺎﻓﯽ‪ ،‬ج ‪ ،2‬ص ‪ ،549‬ﺑﺎب اﻟﺪﻋﺎء ﻓﯽ ادﺑﺎر اﻟﺼﻠﻮات؛ وﺳﺎﯾﻞ اﻟﺸﯿﻌﻪ‪ ،‬ج ‪ ،6‬ص ‪ ،469‬ﺑﺎب ﻧﺒﺬه ﻣﻤﺎ ﯾﺴﺘﺤﺐ‪. ...‬‬
‫‪ _2 - 2‬ﮐـﺎﻓﯽ‪ ،‬ج ‪ ،3‬ص ‪ ، 342‬ﺑﺎب اﻟﺘﻌﻘﯿﺐ ﺑﻌـﺪ اﻟﺼـﻼه و اﻟـﺪﻋﺎء‪ ...‬؛ ﺗﻬﺬﯾﺐ اﻷﺣﮑﺎم‪ ،‬ج ‪ ،2‬ص ‪ ،321‬ﺑﺎب ﮐﯿﻔﯿﻪ اﻟﺼـﻼه و‬
‫ﺻ ﻔﺘ ﻬ ﺎ و ‪. . . .‬‬
‫‪ _3 -3‬آ‪ :‬رواﯾﺖ ﮐﺮده ﮐﻪ‪ :‬از ﺟﺎي ﻧﻤﺎز ﺑﺮﻣﺨﯿﺰ‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ﺗﻬﺬﯾﺐ اﻷﺣﮑﺎم‪ ،‬ج ‪ ،2‬ص ‪ ،109‬ﺑﺎب ﮐﯿﻔﯿﻪ اﻟﺼـﻼه و ﺻﻔﺘﻬﺎ؛ وﺳﺎﯾﻞ اﻟﺸﯿﻌﻪ‪ ،‬ج ‪ ،6‬ص ‪ ،462‬ﺑﺎب اﺳﺘﺤﺒﺎب ﻟﻌﻦ اﻋﺪاء‬
‫اﻟﺪﯾﻦ‪. ...‬‬
‫‪ _5 -5‬ﺗﻬﺬﯾﺐ اﻷﺣﮑﺎم‪ ،‬ج ‪ ،2‬ص ‪ ،106‬ﺑﺎب ﮐﯿﻔﯿﻪ اﻟﺼﻼه و ﺻﻔﺘﻬﺎ؛ وﺳﺎﯾﻞ اﻟﺸﯿﻌﻪ‪ ،‬ج ‪ ،6‬ص ‪ ،472‬ﺑﺎب ﻧﺒﺬه ﻣﻤﺎ ﯾﺴﺘﺤﺐ‪. ...‬‬
‫ﺗﻬﻠﯿﻞ را ﺑﺨﻮاﻧﺪ ﺣﻖ ﺗﻌﺎﻟﯽ)‪ (1‬ﭼﻬﻞ ﻫﺰار ﻫﺰار ﮔﻨﺎه او را ﻣﺤﻮ ﮐﻨـﺪ‪ ،‬و ﭼﻬﻞ ﻫﺰار ﻫﺰار ﺣﺴـﻨﻪ ﺑﺮاي او ﺑﻨﻮﯾﺴـﺪ‪ ،‬و ﭼﻨﺎن ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ‬
‫دوازده ﻣﺮﺗﺒﻪ ﻗﺮآن را ﺧﺘﻢ ﮐﺮده ﺑﺎﺷﺪ؛ و ﻓﺮﻣﻮد ﮐﻪ ﻣﻦ ﺻﺪ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﻣﯽ ﺧﻮاﻧﻢ‪ ،‬و ﺷﻤﺎ را ده ﻣﺮﺗﺒﻪ ﮐﺎﻓﯿﺴﺖ‪.‬‬
‫ﺗﻬﻠﯿﻞ اﯾﻨﺴﺖ‪» :‬أْﺷَﻬُﺪ َأْن ﻻ إﻟَﻪ إّﻻ اﻟّﻠﻪ ُ َوْﺣَﺪُه ﻻ َﺷﺮﯾَﮏ ﻟَُﻪ إﻟﻬًﺎ واِﺣﺪًا أَﺣﺪًا َﺻَﻤﺪًا ﻟَْﻢ َﯾﱠﺘِﺨْﺬ ﺻﺎِﺣَﺒًﻪ َو ﻻ َوﻟَﺪًا«‪(2).‬‬
‫و ﻓﻀﯿﻠﺖ اﯾﻦ ﺗﻬﻠﯿﻞ ﺑﺴﯿﺎر وارد ﺷﺪه ﺧﺼﻮﺻًﺎ در ﺗﻌﻘﯿﺐ ﻧﻤﺎز ﺻﺒﺢ و ﺷﺎم‪ ،‬و ﻫﻨﮕﺎم ﻃﻠﻮع و ﻏﺮوب آﻓﺘﺎب‪.‬‬
‫‪ -15‬دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ إﻟﯿﮏ رﻓﻌﺖ اﻷﺻﻮات‪«...‬‬
‫ﭘـﺎﻧﺰدﻫﻢ‪ :‬اﺑﻦ ﺑـﺎﺑﻮﯾﻪ و ﺷـﯿﺦ ﻃﻮﺳـﯽ و ﻏﯿﺮ اﯾﺸﺎن ﺑﻪ ﺳـﻨﺪﻫﺎي ﻣﻌﺘﺒﺮ از ﺣﻀـﺮت ﺻﺎﺣﺐ اﻷﻣﺮ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﻧـﺪ ﮐﻪ‪:‬‬
‫ﺣﻀﺮت اﻣﯿﺮاﻟﻤﺆﻣﻨﯿﻦ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم ﺑﻌﺪ از ﻫﺮ ﻧﻤﺎز ﻓﺮﯾﻀﻪ اﯾﻦ دﻋﺎ ﻣﯽ ﺧﻮاﻧﺪﻧﺪ‪:‬‬
‫»أﻟّﻠُﻬﱠﻢ اِﻟَﯿـْ َﮏ ُرﻓَِﻌِﺖ اَﻻْﺻﻮاُت َو ﻟََﮏ َﻋَﻨِﺖ اﻟ ُْﻮُﺟﻮُه َو ﻟََﮏ َﺧـَﻀ َﻌِﺖ اﻟﱢﺮﻗﺎُب َو اِﻟَﯿَْﮏ اﻟﱠﺘﺤﺎُﮐُﻢ ﻓِﯽ اﻻْﻋﻤﺎِل ﯾﺎ َﺧﯿَْﺮ َﻣْﻦ ُﺳـ ﺌَِﻞ َو ﯾﺎ َﺧﯿَْﺮ‬
‫َﻣْﻦ َاْﻋﻄﯽ ﯾﺎ ﺻﺎِدُق ﯾﺎ ﺑﺎﱡر ﯾﺎ َﻣْﻦ »ﻻ ﯾُْﺨﻠُِﻒ اﻟ ْﻤﯿﻌﺎَد)‪ «(3‬ﯾﺎ َﻣْﻦ َاَﻣَﺮ ﺑ ِﺎﻟﱡﺪﻋﺎِء َو َﺗَﮑﱠﻔَﻞ)‪ (4‬ﺑ ِﺎِْﻻﺟﺎﺑَِﻪ ﯾﺎ َﻣْﻦ ﻗﺎَل‪» :‬اْدُﻋﻮﻧﯽ َاْﺳَﺘِﺠْﺐ ﻟَُﮑْﻢ اِﱠن‬
‫اﻟﱠﺬﯾَﻦ َﯾْﺴَﺘْﮑﺒُِﺮوَن َﻋْﻦ ِﻋﺒﺎَدﺗﯽ َﺳَﯿْﺪُﺧﻠُﻮَن َﺟَﻬﱠﻨَﻢ داِﺧﺮﯾَﻦ)‪ «(5‬ﯾﺎ َﻣْﻦ ﻗﺎَل‪َ» :‬و اِذا َﺳَﺌَﻠَﮏ ِﻋﺒﺎدي َﻋّﻨﯽ َﻓِﺎﻧّﯽ َﻗﺮﯾٌﺐ اُﺟﯿُﺐ َدْﻋَﻮَه اﻟّﺪاِع اِذا‬
‫َدﻋﺎِن َﻓﻠَْﯿـْﺴ َﺘﺠﯿﺒُﻮا ﻟﯽ َوﻟ ْﯿُْﺆﻣِﻨُﻮا ﺑﯽ ﻟََﻌﱠﻠُﻬﻢ َﯾْﺮُﺷُﺪوَن)‪َ «(6‬و ﯾﺎ َﻣْﻦ ﻗﺎَل‪» :‬ﯾﺎ ِﻋﺒﺎِدَي اﻟﱠﺬﯾَﻦ َاْﺳـَﺮﻓُﻮا َﻋﻠﯽ َاﻧ ُْﻔِﺴـ ِﻬْﻢ ﻻ َﺗْﻘَﻨُﻄﻮا ﻣِْﻦ َرْﺣَﻤِﻪ اﻟّﻠﻪ ِ‬
‫اِ ﱠن اﻟّﻠﻪ َ َﯾْﻐِﻔُﺮ‬
‫ص ‪64 :‬‬
‫‪ _1 -1‬آ‪ + :‬ﭼﻬﻞ ﻫﺰار ﻫﺰار ﺣﺴﻨﻪ ﺑﺮاي او ﺑﻨﻮﯾﺴﺪ و ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ﻣﺤﺎﺳﻦ‪ ،‬ج ‪ ،1‬ص ‪ ،51‬ﺛﻮاب اﻟﺪﻋﺎء ﺑﻌﺪ اﻟﻔﺮﯾﻀﻪ‪ ...‬؛ وﺳﺎﯾﻞ اﻟﺸﯿﻌﻪ‪ ،‬ج ‪ ،6‬ص ‪ ،473‬ﺑﺎب ﻧﺒﺬه ﻣﻤﺎ ﯾﺴﺘﺤﺐ‪. ...‬‬
‫‪ _3 -3‬ﺳﻮره ﻣﺒﺎرﮐﻪ آل ﻋﻤﺮان‪ ،‬آﯾﻪ ‪.9‬‬
‫‪ _4 -4‬ع‪َ + :‬و َوَﻋَﺪ اﻻﺟﺎﺑَﻪ ‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬ﺳﻮره ﻣﺒﺎرﮐﻪ ﻏﺎﻓﺮ‪ ،‬آﯾﻪ ‪.60‬‬
‫‪ _6 -6‬ﺳﻮره ﻣﺒﺎرﮐﻪ ﺑﻘﺮه‪ ،‬آﯾﻪ ‪.186‬‬
‫اﻟﱡﺬﻧُﻮَب َﺟﻤﯿﻌًﺎ اِﱠﻧُﻪ ُﻫَﻮ اﻟ َْﻐُﻔﻮُر اﻟﱠﺮﺣﯿُﻢ)‪ «(1‬ﻟَﱠﺒﯿَْﮏ َو َﺳـ ْﻌَﺪﯾَْﮏ ﻫﺎ أﻧﺎ ذا ﺑَﯿَْﻦ َﯾَﺪﯾَْﮏ اﻟُﻤْﺴـ ِﺮُف َﻋﻠﯽ َﻧْﻔﺴﯽ َو َاﻧ َْﺖ اﻟ ْﻘﺎﺋُِﻞ‪» :‬ﻻَﺗْﻘَﻨُﻄﻮا ﻣِْﻦ‬
‫َرْﺣَﻤِﻪ اﻟﻠّﻪ ِ اِﱠن اﻟﻠّﻪ َ َﯾْﻐِﻔُﺮ اﻟﱡﺬﻧُﻮَب َﺟﻤﯿﻌًﺎ اِﱠﻧُﻪ ُﻫَﻮ اﻟ َْﻐُﻔﻮُر اﻟﱠﺮﺣﯿُﻢ««‪(2).‬‬
‫‪ -16‬ﺧﻮاﻧﺪن »اﻟﻠﻬﻢ اﺟﻌﻞ ﻟﯽ ﻓﺮﺟًﺎ و ﻣﺨﺮﺟًﺎ و ‪«...‬‬
‫ﺷﺎﻧﺰدﻫﻢ‪ :‬ﮐﻠﯿﻨﯽ و اﺑﻦ ﺑﺎﺑﻮﯾﻪ و دﯾﮕﺮان ﺑﻪ ﺳـﻨﺪﻫﺎي ﺻـﺤﯿﺢ از ﺣﻀـﺮت ﺻﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﻧـﺪ ﮐﻪ‪ :‬ﺟﺒﺮﺋﯿﻞ ﺑﻪ ﻧﺰد‬
‫ﺣﻀﺮت ﯾﻮﺳﻒ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم آﻣﺪ در زﻧﺪان‪ ،‬و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻌﺪ از ﻫﺮ ﻧﻤﺎز ﺑﮕﻮ‪(3)» :‬أﻟّﻠُﻬﱠﻢ اْﺟَﻌْﻞ ﻟﯽ َﻓَﺮﺟًﺎ َو َﻣْﺨَﺮﺟًﺎ َو اْرُزﻗْﻨﯽ ﻣِْﻦ َﺣﯿُْﺚ‬
‫أْﺣَﺘِﺴُﺐ َو ﻣِْﻦ َﺣﯿُْﺚ ﻻ َأْﺣَﺘِﺴُﺐ«‪(4).‬‬
‫و در ﺑﻌﻀﯽ رواﯾﺎت‪ :‬ﺑﻌﺪ از ﻫﺮ ﻧﻤﺎز ﻓﺮﯾﻀﻪ ﺳﻪ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺑﮕﻮ‪(5).‬‬
‫‪ -17‬دﻋﺎي »إﻟﯽ و إﻟﻪ إﺑﺮاﻫﯿﻢ و ‪«...‬‬
‫ﻫﻔﺪﻫﻢ‪ :‬ﻗﻄﺐ راوﻧﺪي از ﺣﻀـﺮت رﺳﺎﻟﺖ ﺻـﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﮐﻪ ﺑﻌﺪ از ﻧﻤﺎز دﺳﺘﻬﺎ را ﺑﺮدارد و اﯾﻦ‬
‫دﻋﺎ ﺑﺨﻮاﻧـﺪ‪ ،‬دﺳـﺘﻬﺎﯾﺶ ﻧﺎاﻣﯿـﺪ ﺑﺮﻧﮕﺮدد‪» :‬إﻟﻬﯽ َو إﻟَﻪ إﺑ ْﺮاﻫﯿَﻢ َو إْﺳـﺤَﻖ َو َﯾْﻌُﻘﻮَب َو إﻟَﻪ َﺟﺒَْﺮﺋﯿَﻞ َو ﻣﯿﮑﺎﺋﯿَﻞ َو إْﺳـﺮاﻓﯿَﻞ َأْﺳـ َﺌﻠَُﮏ أْن‬
‫َﺗْﺴَﺘﺠﯿَﺐ َدْﻋَﻮﺗﯽ َﻓﺈﻧّﯽ ُﻣْﻀَﻄﱞﺮ َو َﺗْﻌِﺼُﻤﻨﯽ ﻓﯽ دﯾﻨﯽ َﻓﺈﻧّﯽ ُﻣﺒَْﺘﻠﯽ َو َﺗﻨﺎﻟَﻨﯽ ﺑ َِﺮْﺣَﻤﺘَِﮏ َﻓِﺈﻧّﯽ ُﻣْﺬﻧٌِﺐ َو َﺗﻨِْﻔَﯽ َﻋّﻨﯽ اﻟ َْﻔﻘَْﺮ َﻓﺈﻧّﯽ ﻣِْﺴﮑﯿٌﻦ«‪(6).‬‬
‫‪ -18‬دﻋﺎي »ﯾﺎ أﺟﻮد ﻣﻦ أﻋﻄﯽ و ‪«...‬‬
‫ﻫﺠـﺪﻫﻢ‪ :‬ﻗﻄـﺐ راوﻧـﺪي رواﯾـﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﻣﺮدي ﺑﻪ)‪ (7‬ﺣﻀـﺮت ﺻﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم ﺷـﮑﺎﯾﺖ ﮐﺮد از درد زاﻧﻮ‪ .‬ﺣﻀـﺮت‬
‫ﻓﺮﻣﻮد ﮐﻪ‪ :‬ﺑﻌﺪ از ﻧﻤﺎز اﯾﻦ دﻋﺎ ﺑﺨﻮان‪ ،‬راوي ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﻮاﻧﺪم‬
‫ص ‪65 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ﺳﻮره ﻣﺒﺎرﮐﻪ زﻣﺮ‪ ،‬آﯾﻪ ‪. 53‬‬
‫‪ _2 -2‬ﮐﻤﺎل اﻟﺪﯾﻦ‪ ،‬ج ‪ ،2‬ص ‪ ،470‬ﺑﺎب ذﮐﺮ ﻣﻦ ﺷﺎﻫﺪ اﻟﻘﺎﺋﻢ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم ؛ اﻟﻐﯿﺒﻪ‪ ،‬ص ‪.260‬‬
‫‪ _3 -3‬ع‪ + :‬اﻟّﻠﻬﻢ ﺻّﻞ ﻋﻠﯽ ﻣﺤﻤﺪ و آل ﻣﺤﻤﺪ‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ﮐﺎﻓﯽ‪ ،‬ج ‪ ،2‬ص ‪ ،549‬ﺑﺎب اﻟﺪﻋﺎء ﻓﯽ أدﺑﺎر اﻟﺼﻠﻮات؛ ﻣﻦ ﻻ ﯾﺤﻀﺮه اﻟﻔﻘﯿﻪ‪ ،‬ج ‪ ،1‬ص ‪ ،324‬ﺑﺎب اﻟﺘﻌﻘﯿﺐ‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬أﻣﺎﻟﯽ‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﺻﺪوق‪ ،‬ص ‪ ،576‬ﻣﺠﻠﺲ اﻟﺨﺎﻣﺲ و اﻟﺜﻤﺎﻧﻮن‪.‬‬
‫‪ _6 -6‬اﻟﺪﻋﻮات‪ ،‬ص ‪ ،50‬ﻓﺼﻞ ﻓﯽ أﻟﺢ اﻟﺪﻋﺎء و‪ ...‬؛ ﻣﺴﺘﺪرك اﻟﻮﺳﺎﯾﻞ‪ ،‬ج ‪ ،5‬ص ‪ ،82‬ﺑﺎب ﻧﺒﺬ ﻣﻤﺎ ﯾﺴﺘﺤﺐ‪. ...‬‬
‫‪ _7 -7‬آ‪ + :‬ﺧﺪﻣﺖ ‪.‬‬
‫و ﻋـﺎﻓﯿﺖ ﯾـﺎﻓﺘﻢ‪ .‬دﻋـﺎ اﯾﻨﺴﺖ‪» :‬ﯾـﺎ أْﺟَﻮَد َﻣْﻦ أْﻋﻄﯽ َو َﺧﯿَْﺮ َﻣْﻦ ُﺳـ ﺌَِﻞ ﯾـﺎ أْرَﺣَﻢ َﻣِﻦ اْﺳﺘُْﺮِﺣَﻢ إْرَﺣْﻢ ـَﺿ ْﻌﻔﯽ َو ﻗِﱠﻠَﻪ ﺣﯿَﻠﺘﯽ َو ﻋـﺎﻓِﻨﯽ ﻣِْﻦ‬
‫َوَﺟﻌﯽ«‪(1).‬‬
‫‪ -19‬ﺧﻮاﻧﺪن »اﻟﻠﻬﻢ إن ﻣﻐﻔﺮ ﺗﮏ أرﺟﯽ ﻣﻦ ﻋﻤﻠﯽ ‪«...‬‬
‫ﻧﻮزدﻫﻢ‪ :‬در ﺑﻠـﺪاﻷﻣﯿﻦ از ﺣﻀـﺮت رﺳﻮل ﺻـﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﮐﻪ ﺧﻮاﻫـﺪ ﮐﻪ ﺧـﺪا او را در ﻗﯿﺎﻣﺖ ﺑﺮ‬
‫اﻋﻤﺎل ﺑِﺪ او ﻣّﻄﻠﻊ ﻧﮕﺮداﻧﺪ و دﯾﻮان ﮔﻨﺎﻫﺎن او را ﻧﮕﺸﺎﯾﺪ ﺑﺎﯾﺪ ﮐﻪ ﺑﻌﺪ از ﻫﺮ ﻧﻤﺎز اﯾﻦ دﻋﺎ ﺑﺨﻮاﻧﺪ‪:‬‬
‫»أﻟّﻠُﻬﱠﻢ اِ ﱠن َﻣْﻐِﻔَﺮَﺗَﮏ َاْرﺟﯽ ﻣِْﻦ َﻋَﻤﻠﯽ َو اِﱠن َرْﺣَﻤَﺘَﮏ َاْوَﺳُﻊ ﻣِْﻦ َذﻧ ْﺒﯽ أﻟّﻠُﻬﱠﻢ اِْن ﮐﺎَن َذﻧ ْﺒﯽ)‪َ (2‬ﻋﻈﯿﻤًﺎ َﻓَﻌْﻔُﻮَك َاْﻋَﻈُﻢ ﻣِْﻦ َذﻧ ْﺒﯽ أﻟّﻠُﻬﱠﻢ اِْن‬
‫ﻟَْﻢ َاُﮐْﻦ َاْﻫًﻼ َاْن)‪َ (3‬ﺗْﺮَﺣَﻤﻨﯽ َﻓَﺮْﺣَﻤﺘَُﮏ َاْﻫٌﻞ َاْن َﺗﺒْﻠَُﻐﻨﯽ َو َﺗَﺴَﻌﻨﯽ َِﻻ ﱠﻧﻬﺎ َوِﺳَﻌْﺖ ُﮐﱠﻞ َﺷْﯽ ٍء ﺑ َِﺮْﺣَﻤﺘَِﮏ ﯾﺎ َاْرَﺣَﻢ اﻟّﺮاِﺣﻤﯿَﻦ«‪(4).‬‬
‫‪ -20‬ﺧﻮاﻧﺪن »اﻟﻠﻬﻢ أﻧﺖ اﻟﺴﻼم و ﻣﻨﮏ اﻟﺴﻼم و ‪«...‬‬
‫ﺑﯿﺴﺘﻢ‪ :‬اﺑﻦ ﺑﺎﺑﻮﯾﻪ _ رﺣﻤﻪ اﻟﻠّﻪ ﻋﻠﯿﻪ _ ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﭼﻮن از ﺗﺴﺒﯿﺢ ﻓﺎﻃﻤﻪ _ ﺻﻠﻮات اﻟﻠّﻪ ﻋﻠﯿﻬﺎ _ ﻓﺎرغ ﺷﻮي ﺑﮕﻮ‪:‬‬
‫»أﻟّﻠُﻬﱠﻢ َا ﻧ َْﺖ اﻟﱠﺴﻼـُم َو ﻣِﻨَْﮏ اﻟﱠﺴﻼُم َو ﻟََﮏ اﻟﱠﺴﻼُم َو إﻟَﯿَْﮏ اﻟﱠﺴﻼُم)‪َ (5‬و اِﻟَﯿَْﮏ َﯾُﻌﻮُد اﻟﱠﺴﻼُم ُﺳـ ﺒْﺤﺎَن َرﺑﱢَﮏ َرﱢب اﻟِﻌﱠﺰِه َﻋّﻤﺎ َﯾِﺼُﻔﻮَن َو‬
‫َﺳﻼـٌم َﻋَﻠﯽ اﻟ ُْﻤﺮَﺳـ ﻠﯿَﻦ َو اﻟ َْﺤْﻤـ ُﺪ ﻟّﻠﻪ ِ َرﱢب اﻟ ْﻌـﺎﻟَﻤﯿَﻦ اﻟﱠﺴﻼـُم َﻋَﻠﯿـْ َﮏ َاﱡﯾَﻬـ ﺎ اﻟﱠﻨﺒِﱡﯽ َو َرْﺣَﻤُﻪ اﻟّﻠﻪ ِ َو ﺑََﺮﮐـﺎﺗُُﻪ اﻟﱠﺴﻼـُم َﻋَﻠﯽ اﻻْـَءﺋَِﻤِﻪ اﻟ ْﻬﺎدﯾَﻦ‬
‫اﻟ َْﻤْﻬــﺪﯾﯿَﻦ اﻟﱠﺴﻼــُم َﻋﻠﯽ َﺟﻤﯿـِﻊ َاﻧ ْﺒِﯿـﺎِء اﻟّﻠـﻪ ِ َو ُرُﺳــ ﻠِﻪ َو َﻣﻼـﺋَِﮑﺘِﻪ اﻟﱠﺴﻼـُم َﻋَﻠﯿْﻨـﺎ َو َﻋﻠﯽ ِﻋﺒـﺎِد اﻟّﻠـﻪ ِ اﻟـّﺼ ﺎﻟ ِﺤﯿَﻦ اﻟﱠﺴﻼـُم َﻋﻠﯽ َﻋﻠﱟﯽ َاﻣﯿِﺮ‬
‫اﻟ ُْﻤْﺆﻣِﻨﯿَﻦ)‪ (6‬اﻟﱠﺴﻼـُم َﻋَﻠﯽ اﻟ َْﺤَﺴِﻦ َواﻟ ُْﺤَﺴـ ﯿِْﻦ َﺳـ ّﯿَﺪي َﺷـ ﺒﺎِب َاْﻫِﻞ اﻟ َْﺠﱠﻨِﻪ َاْﺟَﻤﻌﯿَﻦ اﻟﱠﺴﻼُم َﻋﻠﯽ َﻋﻠﱢﯽ ﺑ ِْﻦ اﻟ ُْﺤَﺴـ ﯿِْﻦ َزﯾِْﻦ اﻟ ْﻌﺎﺑ ِـﺪﯾَﻦ اﻟﱠﺴﻼُم‬
‫َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤِﺪ ﺑ ِْﻦ َﻋﻠﱟﯽ ﺑﺎﻗِِﺮ ِﻋﻠِْﻢ‬
‫ص ‪66 :‬‬
‫‪ _1 -1‬اﻟﺪﻋﻮات‪ ،‬ص ‪ ،198‬ﻓﺼﻞ ﻓﯽ ذﮐﺮ أدﻋﯿﻪ ﻣﻔﺮده ﻷوﺟﺎع ﻣﻌﯿﻨﻪ؛ ﮐﺎﻓﯽ‪ ،‬ج ‪ ،2‬ص ‪ ،568‬ﺑﺎب اﻟﺪﻋﺎء ﻟﻠﻌﻠﻞ و اﻷﻣﺮاض‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ع و آ‪ِ + :‬ﻋﻨَْﺪَك‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ع‪ + :‬أﺑ ْﻠَُﻎ رﺣﻤًﻪ ‪.‬‬
‫‪ _4 - 4‬ﻣﺴـﺘﺪرك اﻟﻮﺳﺎﯾﻞ‪ ،‬ج ‪ ،5‬ص ‪ ،84‬ﺑﺎب ﻧﺒـﺬ ﻣﻤﺎ ﯾﺴـﺘﺤﺐ‪ ...‬؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،83‬ص ‪ ،37‬ﺳﺎﯾﺮ ﻣﺎ ﯾﺴـﺘﺤﺐ ﻋﻘﯿﺐ ﮐﻞ‬
‫ﺻﻼه‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬ع و آ‪ - :‬و إﻟَﯿَﮏ اﻟﱠﺴﻼم‪.‬‬
‫‪ _6 -6‬آ‪ _ :‬اﻣﯿﺮاﻟﻤﺆﻣﻨﯿﻦ ‪.‬‬
‫اﻟَﻨﺒِّﯿﯿَﻦ اﻟﱠﺴﻼـُم َﻋﻠﯽ َﺟْﻌَﻔِﺮ ﺑ ِْﻦ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ اﻟـّﺼ ﺎِدِق اﻟﱠﺴﻼُم َﻋﻠﯽ ُﻣﻮَﺳـ ﯽ ﺑ ِْﻦ َﺟْﻌَﻔٍﺮ اﻟ ْﮑﺎِﻇِﻢ اﻟﱠﺴﻼُم َﻋﻠﯽ َﻋﻠﱢﯽ ﺑ ِْﻦ ُﻣﻮَﺳـ ﯽ اﻟﱢﺮﺿﺎ اﻟﱠﺴﻼُم َﻋﻠﯽ‬
‫ُﻣَﺤﱠﻤِﺪ ﺑ ِْﻦ َﻋﻠﱟﯽ اﻟ ْـَﺠ ﻮاِد اﻟﱠﺴﻼـُم َﻋﻠﯽ َﻋﻠﱢﯽ ﺑ ِْﻦ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ اﻟ ْﻬـﺎدي اﻟﱠﺴﻼـُم َﻋَﻠﯽ اﻟ َْﺤَﺴِﻦ ﺑ ِْﻦ َﻋﻠﱟﯽ اﻟﱠﺰﮐﱢﯽ اﻟ َْﻌـْﺴ َﮑﺮّي اﻟﱠﺴﻼـُم َﻋﻠﯽ ُﺣﱠﺠِﻪ اﺑ ِْﻦ‬
‫اﻟ َْﺤَﺴِﻦ اﻟ ْﻘﺎﺋِِﻢ اﻟ َْﻤْﻬِﺪّي« ﭘﺲ ﻫﺮ ﺣﺎﺟﺖ ﮐﻪ داري از ﺧﺪا ﺑﻄﻠﺐ‪(1).‬‬
‫‪ -21‬دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ اﺟﻌﻠﻨﯽ ﻣﻊ ﻣﺤﻤﺪ و آل ﻣﺤﻤﺪ ‪«...‬‬
‫ﺑﯿﺴﺖ و ﯾﮑﻢ‪ :‬ﮐﻠﯿﻨﯽ ﺑﻪ ﺳـﻨﺪ ﻣﻌﺘـﺒﺮ از ﺣﻀـﺮت اﻣﯿﺮاﻟﻤـﺆﻣﻨﯿﻦ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﭼﻮن از ﻧﻤـﺎز ﻓـﺎرغ ﺷﻮي ﺑﮕﻮ‪:‬‬
‫»أﻟّﻠُﻬﱠﻢ اْﺟَﻌﻠْﻨﯽ َﻣَﻊ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ ﻓﯽ ُﮐـ ﱢﻞ ﻋـﺎﻓَِﯿٍﻪ َو ﺑَﻼـٍء و اْﺟَﻌﻠْﻨﯽ َﻣَﻊ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو اِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ ﻓﯽ ُﮐـ ﱢﻞ َﻣﺜْﻮًي َو ُﻣﻨَْﻘَﻠٍﺐ أﻟّﻠُﻬﱠﻢ اْﺟَﻌْﻞ‬
‫َﻣْﺤﯿﺎَي َﻣْﺤﯿﺎُﻫْﻢ َو َﻣﻤﺎﺗﯽ َﻣﻤﺎَﺗُﻬْﻢ َو اْﺟَﻌﻠْﻨﯽ َﻣَﻌُﻬْﻢ ﻓِﯽ اﻟ َْﻤﻮاِﻃِﻦ ُﮐﱢﻠﻬﺎ َو ﻻ ﺗَُﻔﱢﺮْق ﺑَﯿْﻨﯽ َو ﺑَﯿَْﻨُﻬْﻢ اِﱠﻧَﮏ َﻋﻠﯽ ُﮐﱢﻞ َﺷْﯽ ٍء َﻗﺪﯾٌﺮ«‪(2).‬‬
‫‪ -22‬داي »أﺳﺘﻮدع اﷲ اﻟﻌﻈﯿﻢ اﻟﺠﻠﯿﻞ‪«...‬‬
‫ﺑﯿﺴﺖ و دوّﯾﻢ‪ :‬ﮐﻠﯿﻨﯽ و دﯾﮕﺮان ﺑﻪ ﺳـﻨﺪ ﻣﻌﺘﺒﺮ از ﺣﻀـﺮت ﺻﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﻧﺪ ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﮐﻪ ﺑﻌﺪ از ﻧﻤﺎز ﻓﺮﯾﻀﻪ اﯾﻦ‬
‫دﻋﺎ ﺑﺨﻮاﻧﺪ ﺑﺎﻟﯽ از ﺑﺎﻟﻬﺎي ﺟﺒﺮﺋﯿﻞ ﺑﻪ او اﺣﺎﻃﻪ ﮐﻨﺪ‪ ،‬و ﻣﺤﻔﻮظ ﺑﺎﺷﺪ ﺟﺎن و اﻫﻞ و ﻣﺎﻟﺶ‪:‬‬
‫»َاْﺳـ َﺘْﻮِدُع اﻟﻠّﻪ َ اﻟ َْﻌﻈﯿَﻢ اﻟ َْﺠﻠﯿَﻞ)‪َ (3‬ﻧﻔْﺴـﯽ َو َاْﻫﻠﯽ َو ﻣﺎﻟﯽ َو ُوﻟ ْـﺪي َو َﻣْﻦ َﯾْﻌﻨﯿﻨﯽ َاﻣُْﺮُه َو َاْﺳـ َﺘْﻮِدُع اﻟﻠّﻪ َ اﻟ َْﻤْﺮُﻫﻮَب اﻟ َْﻤُﺨﻮَف اﻟ ُْﻤَﺘَﻀْﻌـِﻀ َﻊ‬
‫ﺑ َِﻌَﻈَﻤﺘِﻪ ُﮐﱡﻞ َﺷْﯽ ٍء َﻧﻔْﺴﯽ َو َاْﻫﻠﯽ َو ﻣﺎﻟﯽ َو ُوﻟ ْﺪي َو َﻣْﻦ َﯾْﻌﻨﯿﻨﯽ َاﻣُْﺮُه«‪(4).‬‬
‫‪ -23‬ﺧﻮاﻧﺪن »ﺗﻮﮐﻠﺖ ﻋﻠﯽ اﻟﺤﯽ اﻟﺬي ﻻ ﯾﻤﻮت و‪«...‬‬
‫ﺑﯿﺴﺖ و ﺳـّﯿﻢ‪ :‬ﮐﻔﻌﻤﯽ از ﺣﻀﺮت رﺳﺎﻟﺖ ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ (5):‬ﺑﻪ آن ﺣﻀﺮت ﺷﮑﺎﯾﺖ ﮐﺮد ﺑﯿﻤﺎري و‬
‫ﺗﻨﮕﺪﺳﺘﯽ را‪ ،‬ﻓﺮﻣﻮد ﮐﻪ‪ :‬ﺑﻌﺪ از ﻫﺮ ﻧﻤﺎز ﻓﺮﯾﻀﻪ ﺑﮕﻮ‪:‬‬
‫ص ‪67 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ﻣﻦ ﻻ ﯾﺤﻀﺮه اﻟﻔﻘﯿﻪ‪ ،‬ج ‪ ،1‬ص ‪ ،322‬ﺑﺎب وﺻﻒ اﻟﺼﻼه‪ ...‬؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،82‬ص ‪ ،312‬ﻓﺎﺋﺪه‪. ...‬‬
‫‪ _2 -2‬ﮐﺎﻓﯽ‪ ،‬ج ‪ ،2‬ص ‪ ،544‬ﺑﺎب اﻟﺪﻋﺎء ﻗﺒﻞ اﻟﺼﻼه؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،83‬ص ‪ ،43‬ﺳﺎﺋﺮ ﻣﺎ ﯾﺴﺘﺤﺐ ﻋﻘﯿﺐ ﮐﻞ ﺻﻼه‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬آ‪ :‬اﻟﺨﻠﯿﻞ‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ﮐﺎﻓﯽ‪ ،‬ج ‪ ،2‬ص ‪ ،573‬ﺑﺎب اﻟﺤﺮز و اﻟﻌﻮذه‪...‬؛ ﻣﺴﺘﺪرك اﻟﻮﺳﺎﯾﻞ‪ ،‬ج ‪ ،5‬ص ‪ ،85‬ﺑﺎب ﻧﺒﺬ ﻣﻤﺎ ﯾﺴﺘﺤﺐ‪. ...‬‬
‫‪ _5 -5‬ع و آ‪ + :‬ﻣﺮدي‪.‬‬
‫»َﺗَﻮﱠﮐﻠُْﺖ َﻋَﻠﯽ اﻟ َْﺤﱢﯽ اﻟﱠﺬي ﻻـ َﯾُﻤﻮُت َواﻟ َْﺤْﻤـ ُﺪ ﻟﻠّﻪ ِ اﻟﱠﺬي ﻟَْﻢ َﯾﱠﺘِﺨـ ْﺬ ﺻﺎِﺣَﺒًﻪ َو ﻻ َوﻟَـﺪًا َو ﻟَْﻢ َﯾُﮑْﻦ ﻟَُﻪ َﺷـ ﺮﯾٌﮏ ﻓِﯽ اﻟ ُْﻤﻠِْﮏ َو ﻟَْﻢ َﯾُﮑْﻦ ﻟَُﻪ‬
‫َوﻟ ِﱞﯽ ﻣَِﻦ اﻟﱡﺬِل َو َﮐﱢﺒْﺮُه َﺗْﮑﺒﯿﺮًا«‪(1).‬‬
‫و ﺑﻪ رواﯾﺖ دﯾﮕﺮ ﻓﺮﻣﻮد ﮐﻪ‪ :‬ﻫﯿﭻ ﺷّﺪﺗﯽ ﻣﺮا روي ﻧﺪاد ﻣﮕﺮ آن ﮐﻪ ﺟﺒﺮﺋﯿﻞ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم ﺑﺮاي ﻣﻦ ﻣﻤّﺜﻞ)‪ (2‬ﺷﺪه و ﮔﻔﺖ ﮐﻪ‪ :‬اﯾﻦ‬
‫دﻋﺎ ﺑﺨﻮان‪(3).‬‬
‫و در اﺣـﺎدﯾﺚ ﻣﻌﺘـﺒﺮه ﺑﺴــﯿﺎر وارد ﺷـﺪه اﺳـﺖ ﮐـﻪ‪ :‬ﺑﺮاي وﺳـﻮاس ﺳـﯿﻨﻪ و ﻗﺮض و ﭘﺮﯾﺸـﺎﻧﯽ و ﺑﯿﻤـﺎري‪ ،‬ﻣﮑّﺮر اﯾـﻦ دﻋـﺎ را ﺑـﺎﯾﺪ‬
‫ﺧﻮاﻧﺪ‪ (4).‬و در ﺑﻌﻀﯽ رواﯾﺎت اّوﻟﺶ‪» :‬ﻻ َﺣْﻮَل َو ﻻ ﻗُﱠﻮَه إّﻻ ﺑ ِﺎﻟّﻠﻪ ِ« ﻫﺴﺖ‪.‬‬
‫‪ -24‬ﺧﻮاﻧﺪن »ﺳﺒﺤﺎن اﷲ ﮐﻠﻤﺎ ﺳﺒﺢ اﷲ‪«...‬‬
‫ﺑﯿﺴﺖ و ﭼﻬﺎرم‪ :‬ﮐﻔﻌﻤﯽ رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﺣﻀـﺮت رﺳﺎﻟﺖ ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ در ﺷﺐ ﻣﻌﺮاج ﻣﻠﮑﯽ را دﯾﺪ ﮐﻪ ﻫﺰار ﻫﺰار‬
‫ﺳﺮ داﺷﺖ‪ ،‬و در ﻫﺮ ﺳـﺮي ﻫﺰار ﻫﺰار رو‪ ،‬و در ﻫﺮ روﯾﯽ ﻫﺰار ﻫﺰار دﻫـﺎن‪ ،‬و در ﻫﺮ دﻫـﺎﻧﯽ ﻫﺰار ﻫﺰار زﺑـﺎن‪ ،‬و در ﻫﺮ زﺑﺎﻧﯽ ﻫﺰار‬
‫ﻫﺰار ﻟﻐﺖ‪ .‬روزي از ﺧـﺪا ﺳﺆال ﮐﺮد ﮐﻪ آﯾﺎ ﺗﻮ را ﺑﻨﺪه اي ﻫﺴﺖ ﮐﻪ ﻋﺒﺎدﺗﺶ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻋﺒﺎدت ﻣﻦ ﺑﺎﺷﺪ؟ ﺣﻖ ﺗﻌﺎﻟﯽ وﺣﯽ ﮐﺮد ﺑﻪ او‬
‫ﮐﻪ ﻣﺮا در زﻣﯿﻦ ﺑﻨـﺪه اي ﻫﺴﺖ ﮐﻪ ﻋﺒﺎدﺗﺶ از ﺗﻮ اﻓﺰون ﺗﺮ و ﺗﺴﺒﯿﺤﺶ از ﺗﻮ ﺑﯿﺸﺘﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﭘﺲ ﻣﻠﮏ از ﺣﻖ ﺗﻌﺎﻟﯽ رﺧﺼﺖ ﻃﻠﺒﯿﺪ‬
‫ﮐﻪ ﺑﻪ زﯾﺎرت او رود؛ ﭼﻮن رﺧﺼﺖ ﯾﺎﻓﺖ و ﺑﻪ زﻣﯿﻦ آﻣـﺪ‪ ،‬ﻧﺪﯾـﺪ از ﻋﺒﺎدت)‪ (5‬او ﻣﮕﺮ آن ﮐﻪ ﺑﻌـﺪ از ﻫﺮ ﻧﻤﺎز اﯾﻦ ﺗﺴﺒﯿﺤﺎت ﻣﯽ‬
‫ﺧﻮاﻧﺪ‪:‬‬
‫»ُﺳـ ﺒْﺤﺎَن اﻟّﻠﻪ ِ ُﮐﱠﻠﻤﺎ َﺳـ ﱠﺒَﺢ اﻟّﻠﻪ َ َﺷـ ْﯽ ٌء َو َﮐﻤﺎ ﯾُِﺤﱡﺐ اﻟّﻠﻪ ُ َاْن ﯾَُﺴﱠﺒَﺢ َو َﮐَﻤﺎ ُﻫَﻮ َاْﻫﻠُُﻪ َو َﮐَﻤﺎ َﯾﻨَْﺒﻐﯽ ﻟ َِﮑَﺮِم َوْﺟِﻬﻪ َو ِﻋﱢﺰ َﺟﻼﻟ ِﻪ َو اﻟ َْﺤْﻤُﺪ ﻟّﻠﻪ ِ‬
‫ُﮐﱠﻠﻤﺎ َﺣِﻤَﺪ اﻟّﻠﻪ َ َﺷْﯽ ٌء َو َﮐﻤﺎ ﯾُِﺤﱡﺐ اﻟّﻠﻪ ُ َاْن ﯾُْﺤَﻤَﺪ َو َﮐﻤﺎ ُﻫَﻮ‬
‫ص ‪68 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ﻣﺼﺒﺎح‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﮐﻔﻌﻤﯽ‪ ،‬ص ‪ ،174‬ﻓﺼﻞ اﻟﺤﺎدي واﻟﻌﺸﺮون ﻓﯽ أدﻋﯿﻪ‪. ...‬‬
‫‪ _2 -2‬ع و آ‪ :‬ﻣﺘﻤّﺜﻞ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،83‬ص ‪ ،49‬ﺗﻔﺼﯿﻞ و ﺗﺒﯿﯿﻦ‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ﻣﮑﺎرم اﻻﺧﻼق‪ ،‬ص ‪ ،328‬ﺻﻼه ﻟﺤﺪﯾﺚ اﻟﻨﻔﺲ‪. ...‬‬
‫‪ _5 -5‬ع‪ + :‬ﮐﻨﻨﺪه‪.‬‬
‫َاْﻫﻠُُﻪ َو َﮐﻤـﺎ َﯾﻨَْﺒﻐﯽ ﻟ َِﮑَﺮِم َوْﺟِﻬﻪ َو ِﻋﱢﺰ َﺟﻼـﻟ ِِﻪ َو ﻻ إﻟَﻪ اِّﻻ اﻟﻠّﻪ ُ ﮐﱠﻠﻤﺎ َﻫﱠﻠَﻞ اﻟﻠّﻪ َ َﺷـ ْﯽ ٌء َو َﮐﻤﺎ ﯾُِﺤﱡﺐ اﻟﻠّﻪ ُ َاْن ﯾَُﻬﱠﻠَﻞ َو َﮐﻤﺎ ُﻫَﻮ أْﻫﻠُُﻪ َو َﮐﻤﺎ‬
‫َﯾﻨَْﺒﻐﯽ ﻟ َِﮑَﺮِم َوْﺟِﻬِﻪ َو ِﻋﱢﺰ َﺟﻼﻟ ِﻪ َواﻟﻠّﻪ ُ َاْﮐَﺒُﺮ ُﮐﱠﻠﻤﺎ َﮐﱠﺒَﺮ اﻟﻠّﻪ ُ َﺷـ ْﯽ ٌء َو َﮐﻤﺎ ﯾُِﺤﱡﺐ اﻟﻠّﻪ ُ َاْن ﯾَُﮑﱠﺒَﺮ َو َﮐﻤﺎ ُﻫَﻮ َاْﻫﻠُُﻪ َو َﮐﻤﺎ َﯾﻨَْﺒﻐﯽ ﻟ َِﮑَﺮِم َوْﺟِﻬﻪ‬
‫َو ِﻋﱢﺰ َﺟﻼﻟ ِﻪ َو ُﺳـ ﺒْﺤﺎَن اﻟﻠّﻪ ِ َواﻟ َْﺤْﻤُﺪ ﻟﻠّﻪ ِ َو ﻻ اِﻟَﻪ اِﱠﻻ اﻟﻠّﻪ ُ واﻟﻠّﻪ ُ َاْﮐَﺒُﺮ َﻋﻠﯽ َﻋَﺪِد)‪ُ (1‬ﮐﱢﻞ ﻧِْﻌَﻤٍﻪ َاﻧ َْﻌَﻢ ﺑ ِﻬﺎ َﻋَﻠﱠﯽ َو َﻋﻠﯽ ُﮐﱢﻞ َاَﺣٍﺪ ﻣِْﻦ َﺧﻠِْﻘﻪ‬
‫ﻣِﱠﻤْﻦ ﮐﺎَن َاْو َﯾُﮑﻮُن اِﻟﯽ َﯾْﻮِم اﻟ ِْﻘﯿﺎَﻣِﻪ أﻟﻠُّﻬﱠﻢ اِﻧّﯽ َاْﺳـ َﺌﻠَُﮏ َاْن ﺗَُﺼﱢﻠَﯽ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو اِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو َاْﺳَﺌﻠَُﮏ َﺧﯿَْﺮ ﻣﺎ َاْرُﺟﻮا َو َﺧﯿَْﺮ ﻣﺎ ﻻ َاْرُﺟﻮا‬
‫َو َاُﻋﻮُذ ﺑ َِﮏ ﻣِْﻦ َﺷﱢﺮ ﻣﺎ َاْﺣَﺬُر َو ﻣِْﻦ َﺷﱢﺮ ﻣﺎ ﻻ َاْﺣَﺬُر«‪(2).‬‬
‫و اﯾﻦ دﻋﺎ اﮔﺮﭼﻪ در ﺳﻨﺪ ﺷﺮﺣﺶ ﺿﻌﻔﯽ ﻫﺴﺖ اّﻣﺎ در ﺟﻤﯿﻊ ﮐﺘﺐ دﻋﺎ ﻣﺬﮐﻮر اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪-25‬دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ اﻧﻔﻌﻨﺎ ﺑﺎﻟﻌﻠﻢ و زﯾﻨﺎ‪«...‬‬
‫ﺑﯿﺴﺖ و ﭘﻨﺠﻢ‪ :‬ﺷـﯿﺦ ﻣﻔﯿـﺪ رﺣﻤﻪ اﷲ در ﻣﻘﻨﻌﻪ در ﺗﻌﻘﯿﺐ ﻫﺮ ﻧﻤـﺎز اﯾﻦ دﻋـﺎ را آورده اﺳﺖ‪» :‬أﻟّﻠُﻬﱠﻢ اﻧ َْﻔْﻌﻨـﺎ ﺑ ِـﺎﻟ ِْﻌﻠِْﻢ َو َزﱢﯾّﻨـﺎ ﺑ ِـﺎﻟ ِْﺤﻠِْﻢ َو‬
‫َﺟﱢﻤﻠْﻨﺎ ﺑ ِﺎﻟ ْﻌﺎﻓَِﯿِﻪ َو َﮐﱢﺮﻣْﻨﺎ ﺑ ِﺎﻟﱠﺘْﻘﻮي إﱠن َوﻟّﯿﯽ اﻟّﻠﻪ ُ اﻟﱠﺬي َﻧﱠﺰَل اﻟ ِْﮑﺘﺎَب َو ُﻫَﻮ َﯾَﺘَﻮﻟﱠﯽ اﻟّﺼﺎﻟ ِﺤﯿَﻦ«‪(3).‬‬
‫‪-26‬دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ اﻏﻔﺮ ﻟﯽ ﻣﺎ ﻗﺪﻣﺖ و ﻣﺎ أﺧﺮت‪«...‬‬
‫ﺑﯿﺴﺖ و ﺷـﺸﻢ‪ :‬ﮐﻠﯿﻨﯽ و ﻏﯿﺮ او ﺑﻪ ﺳـﻨﺪ ﻣﻌﺘﺒﺮ از ﺣﻀـﺮت اﻣﺎم ﻣﺤّﻤﺪ ﺗﻘﯽ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﻧﺪ ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﮐﻪ اﯾﻦ دﻋﺎ را ﺑﻌﺪ‬
‫از ﻫﺮ ﻧﻤﺎز ﻓﺮﯾﻀﻪ ﺑﺨﻮاﻧﺪ ﺟﺎن او و ﻣﺎل او و)‪ (4‬ﻓﺮزﻧﺪان او از ﺑﻼﻫﺎ ﻣﺤﻔﻮظ ﻣﺎﻧﻨﺪ‪ .‬و ﻋﺎّﻣﻪ و ﺧﺎّﺻﻪ اﯾﻦ دﻋﺎ را ﺑﻪ ﺳـﻨﺪﻫﺎي دﯾﮕﺮ‬
‫از ﺣﻀﺮت رﺳﺎﻟﺖ ﭘﻨﺎه ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ ﻧﯿﺰ رواﯾﺖ ﮐﺮده اﻧﺪ‪ .‬دﻋﺎ اﯾﻨﺴﺖ‪:‬‬
‫»أﻟّﻠُﻬﱠﻢ اْﻏِﻔْﺮ ﻟﯽ ﻣﺎ َﻗـﱠﺪﻣُْﺖ َو ﻣﺎ َاﱠﺧْﺮُت َو ﻣﺎ َاْﻋَﻠﻨُْﺖ َو ﻣﺎ َاْﺳـَﺮْرُت َو اِْﺳـﺮاﻓﯽ َﻋﻠﯽ َﻧْﻔﺴـﯽ َو ﻣﺎ َاﻧ َْﺖ َأْﻋَﻠُﻢ ﺑ ِﻪ ﻣِّﻨﯽ أﻟّﻠُﻬﱠﻢ َأﻧ َْﺖ اﻟ ُْﻤَﻘـ ﱢﺪُم َو‬
‫َأﻧ َْﺖ اﻟ ُْﻤﻮَءﱢﺧُﺮ ﻻـ ِإﻟَﻪ إﻻّـ َأﻧ َْﺖ ﺑ ِِﻌﻠِْﻤَﮏ اﻟ َْﻐﯿْﺐ َو ﺑ ُِﻘـْﺪَرﺗَِﮏ َﻋﻠﯽ اﻟ َْﺨﻠِْﻖ َأْﺟَﻤﻌﯿَﻦ ﻣﺎ َﻋﻠِْﻤَﺖ اﻟ َْﺤﯿﺎَه َﺧﯿْﺮًا ﻟﯽ َﻓَﺎْﺣﯿِﻨﯽ َو َﺗَﻮﱠﻓﻨﯽ ِإذا َﻋﻠِْﻤَﺖ‬
‫اﻟ َْﻮﻓﺎَه َﺧﯿْﺮًا ﻟﯽ َأﻟّﻠُﻬﱠﻢ إﻧّﯽ َأْﺳَﺌﻠَُﮏ َﺧْﺸَﯿَﺘَﮏ ﻓِﯽ اﻟﱢﺴِﺮ َو اﻟ َْﻌﻼﻧَِﯿِﻪ َو َﮐﻠَِﻤَﻪ اﻟ َْﺤﱢﻖ ﻓِﯽ اﻟ َْﻐَﻀِﺐ َو اﻟﱢﺮﺿﺎ‬
‫ص ‪69 :‬‬
‫‪ _1 -1‬آ‪ _ :‬ﻋﺪد ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ﺑﻠﺪاﻷﻣﯿﻦ‪ ،‬ص ‪ ،9‬ﻓﯽ اﻟﺘﻌﻘﯿﺐ‪ ...‬؛ ﻣﺼﺒﺎح‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﻃﻮﺳﯽ‪ ،‬ص ‪ ،51‬ﻓﺼﻞ ﻓﯽ ﺳﯿﺎﻗﻪ اﻟﺼﻠﻮات‪. ...‬‬
‫‪ _3 -3‬ﻣﻘﻨﻌﻪ‪ ،‬ص ‪ ،114‬ﺑﺎب ﮐﯿﻔﯿﻪ اﻟﺼﻼه‪ ...‬؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،83‬ص ‪ ،51‬ﺗﻔﺼﯿﻞ و ﺗﺒﯿﯿﻦ‪. ...‬‬
‫‪ _4 -4‬ع و آ‪ + :‬ﺧﺎﻧﻪ او و ‪.‬‬
‫َواﻟ َْﻘْﺼَﺪ ﻓِﯽ اﻟ َْﻔْﻘِﺮ َو اﻟ ِْﻐﻨﯽ َو َأْﺳـ َﺌﻠَُﮏ َﻧﻌﯿﻤًﺎ ﻻ َﯾﻨَْﻔُﺪ َو ﻗُﱠﺮَه َﻋﯿٍْﻦ ﻻ َﯾﻨَْﻘِﻄُﻊ َو َاْﺳَﺌﻠَُﮏ)‪ (1‬اﻟﱢﺮﺿﺎ ﺑ ِﺎﻟ َْﻘﻀﺎِء َو)‪ (2‬ﺑَْﺮَد اﻟ َْﻌﯿِْﺶ ﺑَْﻌَﺪ اﻟ َْﻤْﻮِت َو‬
‫ﻟَﱠﺬَه اﻟﱠﻨَﻈِﺮ ِإﻟﯽ َوْﺟِﻬَﮏ َو َﺷْﻮﻗًﺎ)‪ (3‬إﻟﯽ ﻟ ِﻘﺎﺋَِﮏ ﻣِْﻦ َﻏﯿِﺮ ـَﺿ ّﺮاَء ُﻣِﻀﱠﺮٍه َو ﻻ ﻓِﺘَْﻨٍﻪ ُﻣِﻀﱠﻠٍﻪ‪ .‬أﻟﻠُّﻬﱠﻢ َزﱢﯾّﻨﺎ ﺑ ِﺰﯾَﻨِﻪ اﻹﯾﻤﺎِن و اْﺟَﻌﻠْﻨﺎ ُﻫﺪاًه ُﻣْﻬَﺘﺪﯾَﻦ‬
‫أﻟﻠُّﻬﱠﻢ اْﻫِﺪﻧﺎ ﻓﯿَﻤْﻦ َﻫَﺪﯾَْﺖ أﻟﻠُّﻬﱠﻢ إﻧّﯽ َأْﺳـ َﺌﻠَُﮏ َﻋﺰﯾَﻤَﻪ اﻟﱠﺮﺷﺎِد َو اﻟﱠﺜﺒﺎَت ﻓِﯽ اَﻷﻣِْﺮ َواﻟﱡﺮْﺷِﺪ َو َأْﺳـ َﺌﻠَُﮏ ُﺷـ ْﮑَﺮ ﻧِْﻌَﻤﺘَِﮏ َو ُﺣْﺴَﻦ ﻋﺎﻓَِﯿﺘَِﮏ َو‬
‫َأداَء َﺣﱢﻘَﮏ َو َأْﺳـ َﺌﻠَُﮏ ﯾﺎ َرﱢب َﻗﻠْﺒًﺎ َﺳـ ﻠﯿﻤًﺎ َو ﻟ ِﺴﺎﻧًﺎ ﺻﺎِدﻗًﺎ َو َأْﺳـ َﺘْﻐِﻔُﺮَك ﻟ ِﻤﺎ َﺗْﻌَﻠُﻢ َو َأْﺳـ َﺌﻠَُﮏ َﺧﯿَْﺮ ﻣﺎ َﺗْﻌَﻠُﻢ َو أُﻋﻮُذ ﺑ َِﮏ ﻣِْﻦ َﺷﱢﺮ ﻣﺎ َﺗْﻌَﻠُﻢ‬
‫َﻓِﺈﱠﻧَﮏ َﺗْﻌَﻠُﻢ)‪َ (4‬و ﻻ َﻧْﻌَﻠُﻢ َو َأﻧ َْﺖ َﻋّﻼُم اﻟ ُْﻐﯿُﻮِب«‪(5).‬‬
‫‪ -27‬دﻋﺎي »ﻻ إﻟﻪ إﻻ اﷲ إن اﷲ و ﻣﻼﺋﮑﺘﻪ‪«...‬‬
‫ﺑﯿﺴﺖ و ﻫﻔﺘﻢ‪ :‬ﺳـّﯿﺪ ﺑﻦ ﻃﺎوس رﺿـﯽ اﷲ ﻋﻨﻪ ﺑﻪ ﺳﻨﺪ ﺻﺤﯿﺢ از ﺣﻀﺮت ﺻﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﮐﻪ ﺗﺴﺒﯿﺢ‬
‫ﻓﺎﻃﻤﻪ زﻫﺮاء _ ﺻـﻠﻮات اﻟّﻠﻪ ﻋﻠﯿﻬﺎ _ را ﺑﺨﻮاﻧـﺪ و ﺑﻌـﺪ از آن اﯾﻦ دﻋﺎ ﺑﺨﻮاﻧﺪ‪ ،‬ﺣﻖ ﺗﻌﺎﻟﯽ ﺟﻤﯿﻊ ﮔﻨﺎﻫﺎن او را ﺑﯿﺎﻣﺮزد‪ ،‬و از ﺳﺎﻋﺘﯽ‬
‫ﮐﻪ اﯾﻦ دﻋﺎ را ﻣﯽ ﺧﻮاﻧـﺪ ﺗﺎ ﯾﮏ ﺳﺎل ﻋﺎﻓﯿﺖ ﯾﺎﺑﺪ از ﭘﺮﯾﺸﺎﻧﯽ و ﺗﻨﮕﺪﺳﺘﯽ و دﯾﻮاﻧﮕﯽ و ﺧﻮره)‪ (6‬و ﭘﯿﺴﯽ و ﻣﺮﮔﻬﺎي ﺑﺪ‪ ،‬و از ﻫﺮ‬
‫ﺑﻼﯾﯽ ﮐﻪ ﻧﺎزل ﮔﺮدد ﺑﻪ ﺳﻮي زﻣﯿﻦ؛ و ﻧﻮﺷـﺘﻪ ﺷﻮد ﺑﺮاي او ﺑﻪ ﺳـﺒﺐ اﯾﻦ دﻋﺎ ﺷـﻬﺎدت اﺧﻼص ﺑﺎ ﺛﻮاب آن ﺗﺎ روز ﻗﯿﺎﻣﺖ و ﺛﻮاب‬
‫آن ﺑﻬﺸﺖ اﺳﺖ اﻟﺒّﺘﻪ‪.‬‬
‫راوي ﮔﻔﺖ ﮐﻪ‪ :‬اﯾﻦ ﺛﻮاب از ﺑﺮاي او ﺧﻮاﻫـﺪ ﺑﻮد ﻫﺮ ﮔـﺎه در ﻋﺮض ﯾـﮏ ﺳﺎل ﻫﺮ روز اﯾﻦ دﻋﺎ را ﺑﺨﻮاﻧـﺪ؟ ﺣﻀـﺮت ﻓﺮﻣﻮد ﮐﻪ‪:‬‬
‫ﺑﻠﮑﻪ اﮔﺮ ﺳﺎﻟﯽ ﯾﮏ ﻣﺮﺗﺒﻪ اﯾﻦ دﻋﺎ ﺑﺨﻮاﻧﺪ اﯾﻦ ﺛﻮاب از ﺑﺮاي او ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫و دﻋﺎ اﯾﻨﺴﺖ‪:‬‬
‫»ﻻ ِإﻟَﻪ ِإﱠﻻ اﻟّﻠﻪ ُ ِإ ﱠن اﻟﻠّﻪ َ َو َﻣﻼﺋَِﮑَﺘُﻪ ﯾَُﺼﱡﻠﻮَن َﻋَﻠﯽ اﻟﱠﻨﺒِﱢﯽ ﯾﺎ َأﱡﯾَﻬﺎ اﻟﱠِﺬﯾَﻦ آَﻣﻨُﻮا َﺻﱡﻠﻮا َﻋَﻠﯿِْﻪ‬
‫ص ‪70 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ﺣﺎﺷﯿﻪ آ‪ :‬أﺳﺌﻠﮏ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬آ‪ + :‬ﺑﺮﮐﻪ اﻟﻤﻮت ﺑﻌﺪ اﻟﻌﯿﺶ و ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ﺣﺎﺷﯿﻪ آ‪ :‬إﻟﯽ رؤﯾﺖ ﻟﻘﺎﺋﮏ‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع‪َ :‬ﺗَﻌﱠﻠُﻢ‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬ﮐﺎﻓﯽ ج ‪ ،2‬ص ‪ ،547‬ﺑﺎب اﻟﺪﻋﺎء ﻓﯽ ادﺑﺎر اﻟﺼـﻠﻮات‪ ...‬؛ ﻣﮑﺎرم اﻻﺧﻼق‪ ،‬ص ‪ ،282‬دﻋﺎ آﺧﺮ ﻋﻦ اﻟﻨﺒﯽ ﺻـﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و‬
‫آﻟﻪ ‪.‬‬
‫‪ _6 -6‬آ‪ُ :‬ﺧﺮه‪.‬‬
‫َو َﺳﱢﻠُﻤﻮا َﺗْﺴﻠِﯿﻤًﺎ أﻟﻠُّﻬﱠﻢ)‪ (1‬ﻟَﱠﺒﯿـْ َﮏ َرﺑﱠﻨـﺎ ﻟَﱠﺒﯿـْ َﮏ َو َﺳـ ْﻌَﺪﯾَْﮏ أﻟﻠُّﻬﱠﻢ َﺻﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو َﻋﻠﯽ َأْﻫِﻞ ﺑَﯿِْﺖ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو َﻋﻠﯽ ُذِرﱠﯾِﻪ‬
‫ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َواﻟﱠﺴﻼُم َﻋَﻠﯿِْﻪ َو َﻋَﻠﯿِْﻬْﻢ َو َرْﺣَﻤُﻪ اﻟﻠّﻪ ِ َو ﺑََﺮﮐﺎﺗُُﻪ َو َأْﺷَﻬُﺪ َأﱠن اﻟﱠﺘْﺴﻠﯿَﻢ ﻣِّﻨﺎ ﻟَُﻬْﻢ َو اْﻻءﺋ ْﺘِﻤﺎَم ﺑ ِِﻬْﻢ َو اﻟﱠﺘْﺼﺪﯾَﻖ ﻟَُﻬْﻢ َرﺑﱠﻨﺎ آَﻣّﻨﺎ ﺑ َِﮏ)‪َ (2‬و‬
‫َﺻﱠﺪﻗْﻨﺎ َرُﺳﻮﻟََﮏ َو َﺳـ ﱠﻠْﻤﻨﺎ َﺗْﺴﻠﯿﻤًﺎ َرﺑﱠﻨﺎ اَﻣّﻨﺎ ﺑ ِﻤﺎ َاﻧ َْﺰﻟ َْﺖ َو اﱠﺗَﺒْﻌَﻨﺎ اﻟﱠﺮُﺳﻮَل)‪َ (3‬ﻓﺎْﮐﺘُﺒْﻨﺎ َﻣَﻊ اﻟّﺸﺎِﻫﺪﯾَﻦ أﻟﻠُّﻬﱠﻢ ُﺻﱠﺐ اﻟﱢﺮْزَق َﻋَﻠﯿْﻨﺎ َﺻّﺒًﺎ َﺻّﺒًﺎ ﺑَﻼﻏًﺎ‬
‫ﻟ ِْﻼآِﺧَﺮِه َو اﻟـﱡﺪﻧ ْﯿﺎ ﻣِْﻦ َﻏﯿِْﺮ َﮐـ ﱟﺪ َو ﻻ َﻧـَﮑ ٍﺪ َو ﻻ َﻣﱟﻦ ﻣِْﻦ َأَﺣٍﺪ ﻣِْﻦ َﺧﻠِْﻘَﮏ ِإّﻻ َﺳـ َﻌًﻪ ﻣِْﻦ ِرْزﻗَِﮏ َو َﻃﱢﯿﺒًﺎ ﻣِْﻦ ُوْﺳـ ِﻌَﮏ ﻣِْﻦ َﯾِﺪَك اﻟ َْﻤْﻼءي‬
‫َﻋَﻔﺎﻓـًﺎ ﻻ ﻣِْﻦ َأﯾْـﺪي ﻟ ِﺌﺎِم َﺧﻠِْﻘَﮏ ِإﱠﻧَﮏ َﻋﻠﯽ ُﮐﱢﻞ َﺷـ ْﯽ ٍء َﻗـﺪﯾٌﺮ َأﻟﻠُّﻬﱠﻢ اْﺟَﻌِﻞ اﻟﱡﻨﻮَر ﻓﯽ ﺑَـَﺼ ﺮي َو اﻟ َْﺒﺼـﯿَﺮَه ﻓﯽ دﯾﻨﯽ َو اﻟ َْﯿﻘﯿَﻦ ﻓﯽ َﻗﻠْﺒﯽ َو‬
‫اْﻻءْﺧﻼَص ﻓﯽ َﻋَﻤﻠﯽ َو اﻟﱠﺴَﻌَﻪ ﻓﯽ ِرْزﻗﯽ َو ِذْﮐَﺮَك ﺑ ِﺎﻟﱠﻠﯿِْﻞ َو اﻟﱠﻨﻬﺎِر َﻋﻠﯽ ﻟ ِﺴﺎﻧﯽ َو اﻟﱡﺸْﮑَﺮ ﻟََﮏ َأﺑَـﺪًا ﻣﺎ َأﺑ َْﻘﯿَْﺘﻨﯽ أﻟﻠُّﻬﱠﻢ ﻻ َﺗِﺠـ ْﺪﻧﯽ َﺣﯿُْﺚ‬
‫َﻧَﻬﯿَْﺘﻨﯽ َو ﺑﺎِرْك ﻟﯽ ﻓﯿﻤﺎ َأْﻋَﻄﯿَْﺘﻨﯽ َو اْرَﺣْﻤﻨﯽ ِإذا َﺗَﻮﱠﻓﯿَْﺘﻨﯽ ِإﱠﻧَﮏ َﻋﻠﯽ ُﮐﱢﻞ َﺷْﯽ ٍء َﻗﺪﯾٌﺮ«‪(4).‬‬
‫‪ -28‬دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ إﻧﯽ أدﯾﻨﮏ ﺑﻄﺎﻋﺘﮏ و وﻻﯾﺘﮏ و‪«...‬‬
‫ﺑﯿﺴﺖ و ﻫﺸﺘﻢ‪ :‬ﺳّﯿﺪ ﺑﻦ ﻃﺎوس ﺑﻪ ﺳﻨﺪ ﻣﻌﺘﺒﺮ از ﺣﻀﺮت ﺻﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﮔﺎه از ﻧﻤﺎز ﻓﺎرغ ﺷﻮي اﯾﻦ‬
‫دﻋﺎ ﺑﺨﻮان‪:‬‬
‫»أﻟّﻠُﻬﱠﻢ إﻧّﯽ َأدﯾﻨَُﮏ ﺑ ِﻄﺎَﻋﺘَِﮏ َو ِوﻻَﯾﺘَِﮏ َو ِوﻻَﯾِﻪ َرُﺳﻮﻟ َِﮏ ﺻـﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ َو ِوﻻَﯾِﻪ َﻋﻠﱟﯽ َاﻣﯿِﺮاﻟ ُْﻤْﺆﻣِﻨﯿَﻦ َواﻟ َْﺤَﺴِﻦ َواﻟ ُْﺤَﺴﯿِْﻦ َو َﻋﻠﱢﯽ‬
‫ﺑ ِْﻦ اﻟ ُْﺤَﺴـ ﯿِْﻦ َو ُﻣَﺤﱠﻤِﺪ ﺑ ِْﻦ َﻋﻠﱟﯽ َو َﺟْﻌَﻔِﺮ ﺑ ِْﻦ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو ُﻣﻮَﺳـ ﯽ ﺑ ِْﻦ َﺟْﻌَﻔٍﺮ َو َﻋﻠﱢﯽ ﺑ ِْﻦ ُﻣﻮﺳـﯽ َو ُﻣَﺤﱠﻤِﺪ ﺑ ِْﻦ َﻋﻠﱟﯽ َو َﻋﻠﱢﯽ ﺑ ِْﻦ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َواﻟ َْﺤَﺴِﻦ‬
‫ﺑ ِْﻦ َﻋﻠﱟﯽ َواﻟ ُْﺤﱠﺠِﻪ ﺑ ِْﻦ اﻟ َْﺤَﺴِﻦ ﻋﻠﯿﻬﻢ اﻟﺴـﻼم َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ اِﻧّﯽ َادﯾﻨَُﮏ ﺑ ِﻄﺎَﻋﺘِِﻬْﻢ َو ِوﻻَﯾﺘِِﻬْﻢ َواﻟﱢﺮﺿﺎ ﺑ ِﻤﺎ َﻓﱠﻀﻠَْﺘُﻬﻢ ﺑ ِﻪ َﻏﯿُْﺮ ُﻣَﺘَﮑﱢﺒٍﺮ َو ﻻ ُﻣْﺴَﺘْﮑﺒٍِﺮ َﻋﻠﯽ‬
‫َﻣْﻌﻨﯽ ﻣﺎ َأﻧ َْﺰﻟ َْﺖ ﻓﯽ ِﮐﺘﺎﺑ َِﮏ َﻋﻠﯽ ُﺣـ ُﺪوِد ﻣﺎ أﺗﺎﻧﺎ ﻓﯿِﻪ َو ﻣﺎ ﻟَْﻢ َﯾْﺄﺗِﻨﺎ ُﻣﻮْءﻣٌِﻦ ُﻣْﻌَﺘِﺮٌف ُﻣَﺴـ ﱢﻠٌﻢ)‪ (5‬ﺑ ِﺬﻟ َِﮏ راٍض ﺑ ِﻤﺎ َرﺿـﯿَﺖ ﺑ ِﻪ ﯾﺎ َرﱢب ُأرﯾُﺪ‬
‫ﺑ ِﻪ َوْﺟَﻬَﮏ َو اﻟّﺪاَر اْﻻآِﺧَﺮَه َﻣْﺮُﻫﻮﺑًﺎ‬
‫ص ‪71 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ع و آ‪ _ :‬اﻟّﻠُﻬﱠﻢ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ع و آ‪ _ :‬ﺑﮏ ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ع و آ‪َ :‬و اﱠﺗَﺒْﻌﻨﺎ اﻟﱠﺮُﺳﻮَل َو آَل اﻟﱠﺮُﺳﻮِل‪ ،‬ﺑﻪ ﺟﺎي‪َ :‬رُﺳﻮﻟََﮏ َو َﺳﱠﻠْﻤﻨﺎ‪ ...‬و اﱠﺗَﺒْﻌﻨﺎ اﻟﱠﺮُﺳﻮَل ‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ﻓﻼح اﻟﺴﺎﺋﻞ‪ ،‬ص ‪ ،135‬ﺻﻔﻪ ﻧﻮاﻓﻞ و اﻟﺰوال؛ ﻣﺴﺘﺪرك اﻟﻮﺳﺎﯾﻞ‪ ،‬ج ‪ ،5‬ص ‪ ،75‬ﺑﺎب ﻧﺒﺬ ﻣﻤﺎ ﯾﺴﺘﺤﺐ‪. ...‬‬
‫‪ _5 -5‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻫﺮ ﺳﻪ ﻧﺴﺨﻪ‪ُ :‬ﻣِﻘﱞﺮ‪.‬‬
‫َو َﻣْﺮُﻏﻮﺑـًﺎ ِإﻟَﯿَْﮏ ﻓﯿِﻪ َﻓَﺄْﺣﯿِﻨﯽ ﻣﺎ َاْﺣَﯿﯿَْﺘﻨﯽ)‪َ (1‬ﻋﻠﯽ ذﻟ ِـَﮏ َو َأﻣِﺘْﻨﯽ ِإذا َأَﻣﱠﺘﻨﯽ َﻋﻠﯽ ذﻟ ِـَﮏ َو اﺑ َْﻌﺜْﻨﯽ ِإذا ﺑََﻌﺜَْﺘﻨﯽ)‪َ (2‬ﻋﻠﯽ ذﻟ َِﮏ َو ِإْن ﮐﺎَن‬
‫ﻣِّﻨﯽ َﺗْﻘﺼـﯿٌﺮ ﻓﯿﻤﺎ َﻣﻀـﯽ َﻓﺈﻧّﯽ َأﺗُﻮُب ِإﻟَﯿَْﮏ ﻣِﻨُْﻪ َو َأْرَﻏُﺐ ِإﻟَﯿَْﮏ ﻓﯿﻤﺎ ِﻋﻨْـَﺪَك َو َأْﺳـ َﺌﻠَُﮏ َأْن َﺗْﻌـِﺼ َﻤﻨﯽ ﺑ ِِﻮﻻَﯾﺘَِﮏ َﻋْﻦ َﻣْﻌـِﺼ َﯿﺘَِﮏ َو ﻻ‬
‫َﺗِﮑﻠْﻨﯽ ِإﻟﯽ َﻧْﻔﺴﯽ َﻃْﺮَﻓَﻪ َﻋﯿٍْﻦ)‪َ (3‬و ﻻ َأَﻗﱠﻞ ﻣِْﻦ ذﻟ َِﮏ َو ﻻ َأْﮐَﺜَﺮ ِإﱠن اﻟﱠﻨْﻔَﺲ َﻻَءّﻣﺎَرٌه ﺑ ِﺎﻟﱡﺴﻮِء إّﻻ ﻣﺎ َرِﺣْﻤَﺖ ﯾﺎ َأْرَﺣَﻢ اﻟّﺮاِﺣﻤﯿَﻦ َو أْﺳَﺌﻠَُﮏ‬
‫َأْن َﺗْﻌـِﺼ َﻤﻨﯽ ﺑ ِﻄﺎَﻋﺘَِﮏ َﺣّﺘﯽ َﺗَﺘﻮﱠﻓﺎﻧﯽ َﻋَﻠﯿْﻬﺎ َو َأﻧ َْﺖ َﻋّﻨﯽ راٍض َو َأْن َﺗْﺨﺘَِﻢ ﻟﯽ ﺑ ِﺎﻟﱠﺴﻌﺎَدِه َو ﻻ ﺗَُﺤﱢﻮﻟ ْﻨﯽ َﻋﻨْﻬﺎ َأﺑَﺪًا َو ﻻ ﻗُﱠﻮَه ِإّﻻ ﺑ َِﮏ أﻟﻠُّﻬﱠﻢ‬
‫ِإﻧّﯽ َأْﺳـ َﺌﻠَُﮏ ﺑ ُِﺤْﺮَﻣِﻪ َوْﺟِﻬَﮏ اﻟ َْﮑﺮﯾِﻢ َو ﺑ ُِﺤْﺮَﻣِﻪ اْﺳـ ِﻤَﮏ اﻟ َْﻌﻈﯿِﻢ َو ﺑ ُِﺤْﺮَﻣِﻪ َرُﺳﻮﻟ َِﮏ َﺻَﻠﻮاﺗَُﮏ َﻋَﻠﯿِْﻪ َو آﻟ ِﻪ َو ﺑ ُِﺤْﺮَﻣِﻪ َأْﻫِﻞ ﺑَﯿِْﺖ َرُﺳﻮﻟ َِﮏ‬
‫َﻋﻠﱟﯽ َو ﻓـﺎِﻃَﻤَﻪ َو اﻟ َْﺤَﺴـ ِﻦ َو اﻟ ُْﺤَﺴـ ﯿِْﻦ َو َﻋﻠﱟﯽ َو ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو َﺟْﻌَﻔٍﺮ َو ُﻣﻮﺳـﯽ َو َﻋﻠﱟﯽ َو ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو َﻋﻠﱟﯽ َو اﻟ َْﺤَﺴِﻦ َو اﻟ ُْﺤﱠﺠِﻪ َﻋَﻠﯿِْﻬُﻢ اﻟﱠﺴﻼـُم َاْن‬
‫ﺗَُﺼﱢﻠَﯽ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ«‪.‬‬
‫و ﺑﻌﺪ از آن ﺣﺎﺟﺎت)‪ (4‬ﺧﻮد را از ﺣﻖ ﺗﻌﺎﻟﯽ ﻃﻠﺐ ﮐﻨﺪ‪(5).‬‬
‫‪ -29‬دﻋﺎي »أﺷﻬﺪ أن ﻻ إﻟﻪ إﻻ اﷲ وﺣﺪه ﻻ ﺷﺮﯾﮏ ﻟﻪ‪«...‬‬
‫ﺑﯿﺴﺖ و ﻧﻬﻢ‪ :‬ﺑﻪ ﺳـﻨﺪ دﯾﮕﺮ از ﺣﻀـﺮت ﺻـﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬روزي ﻧﺰد ﭘـﺪر ﺧـﻮد اﻣـﺎم ﻣﺤّﻤـ ﺪ ﺑـﺎﻗﺮ ﻋﻠﯿﻪ‬
‫اﻟﺴـﻼم رﻓﺘﻢ و آن ﺣﻀـﺮت ﺗﺼّﺪق ﻣﯽ ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ ﺑﺮ ﻓﻘﯿﺮان اﻫﻞ ﻣﺪﯾﻨﻪ و ﻫﺸـﺘﺎد ﻫﺰار دﯾﻨﺎر ﻃﻼ ﺑﻪ اﯾﺸﺎن ﻋﻄﺎ ﮐﺮدﻧﺪ‪ ،‬و ﯾﺎزده ﺑﻨﺪه‬
‫آزاد ﮐﺮدﻧـﺪ‪ .‬ﻣﻦ از وﻓﻮر ﺗﺼّﺪﻗﺎت اﯾﺸﺎن ﻣﺘﻌّﺠﺐ ﺷﺪم؛ ﭘﺲ ﻧﻈﺮ ﮐﺮدﻧﺪ ﺑﻪ ﺳﻮي ﻣﻦ و ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ ﮐﻪ‪ :‬آﯾﺎ ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﯽ ﺗﻮ را دﻻﻟﺖ‬
‫ﮐﻨﻢ ﺑﻪ اﻣﺮي ﮐﻪ ﻫﺮ ﮔﺎه آن را ﺑﺠﺎي آوري ﺑﻌﺪ از ﻫﺮ ﻧﻤﺎز واﺟﺒﯽ ﯾﮏ ﻣﺮﺗﺒﻪ‪ ،‬ﺑﻬﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ از ﺑﺮاي ﺗﻮ از آﻧﭽﻪ ﻣﻦ ﮐﺮده ام ﺑﻪ ﺟﺎي‬
‫آوري‪ ،‬ﻫﺮ ﭼﻨـﺪ ﻋﻤﺮ ﻧﻮح ﺑﯿﺎﺑﯽ و ﻫﺮ روز اﯾﻦ ﮐﺎر را ﺑﮑﻨﯽ؟ راوي ﮔﻔﺖ‪ :‬آن ﻋﻤﻞ ﮐﺪاﻣﺴﺖ؟ ﻓﺮﻣﻮد ﮐﻪ‪ :‬ﺑﻌﺪ از ﻧﻤﺎز ﺑﺨﻮان اﯾﻦ‬
‫دﻋﺎ را‪:‬‬
‫»َاْﺷَﻬُﺪ َأْن ﻻ ِإﻟَﻪ ِإﱠﻻ اﻟﻠّﻪ ُ َوْﺣَﺪُه ﻻ َﺷﺮﯾَﮏ ﻟَُﻪ ﻟَُﻪ اﻟ ُْﻤﻠُْﮏ َو ﻟَُﻪ اﻟ َْﺤْﻤُﺪ ﯾُْﺤﯿﯽ َو ﯾُﻤﯿُﺖ َو ﯾُﻤﯿُﺖ‬
‫ص ‪72 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ﺣﺎﺷﯿﻪ آ‪ :‬ﻣﺎ َأْﺣَﯿﯿَْﺘﻨﯽ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ﺣﺎﺷﯿﻪ آ‪ :‬اذا ﺑََﻌﺜَْﺘﻨﯽ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬آ‪ + :‬أﺑﺪًا‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ع‪ :‬ﺣﺎﺟﺖ‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬ﻓﻼح اﻟﺴﺎﺋﻞ‪ ،‬ص ‪ ،168‬ﻓﺼﻞ اﻟﺘﺎﺳﻊ ﻋﺸﺮ؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،83‬ص ‪ ،9‬ﺳﺎﺋﺮ ﻣﺎ ﯾﺴﺘﺤﺐ ﻋﻘﯿﺐ ﮐﻞ ﺻﻼه‪.‬‬
‫َو ﯾُْﺤﯿﯽ)‪َ (1‬و ُﻫَﻮ َﻋﻠﯽ ُﮐﱢﻞ َﺷـ ْﯽ ٍء َﻗـﺪﯾٌﺮ َو ﻻ َﺣْﻮَل َو ﻻ ﻗُﱠﻮَه ِإّﻻ ﺑ ِﺎﻟﻠّﻪ ِ اﻟَﻌﻠﱢﯽ اﻟَﻌﻈﯿِﻢ ُﺳـ ﺒْﺤﺎَن)‪ِ (2‬ذي اﻟ ُْﻤﻠِْﮏ َو اﻟ َْﻤَﻠُﮑﻮِت ُﺳﺒْﺤﺎَن ِذي‬
‫اﻟ ِْﻌﱠﺰِه َو اﻟ َْﺠَﺒُﺮوِت ُﺳﺒْﺤﺎَن ِذي اﻟ ِْﮑﺒِْﺮﯾﺎِء َو اﻟ َْﻌَﻈَﻤِﻪ ُﺳﺒْﺤﺎَن اﻟَﺤﱢﯽ اﻟﱠﺬي ﻻَﯾُﻤﻮُت ُﺳﺒْﺤﺎَن َرﺑﱢَﯽ اﻻْﻋﻠﯽ ُﺳﺒْﺤﺎَن َرﺑﱢَﯽ اﻟ َْﻌﻈﯿِﻢ ُﺳﺒْﺤﺎَن اﻟﻠّﻪ ِ َو‬
‫ﺑ َِﺤْﻤـ ِﺪه ُﮐﱡﻞ َﻫﺬا َﻗﻠﯿٌﻞ ﯾﺎ َرﱢب َو َﻋَﺪَد َﺧﻠِْﻘَﮏ َو ﻣِْﻞ َء َﻋﺮِﺷَﮏ َو ِرﺿﺎ َﻧْﻔِﺴَﮏ َو َﻣﺒَْﻠَﻎ َﻣـِﺸ ﱠﯿﺘَِﮏ َو َﻋَﺪَد ﻣﺎ َأْﺣﺼـﯽ ِﮐﺘﺎﺑ َُﮏ َو ﻣِْﻞ َء ﻣﺎ‬
‫َأﺣﺼـﯽ ِﮐﺘﺎﺑ َُﮏ َو ِزَﻧَﻪ ﻣﺎ َأْﺣﺼﯽ ِﮐﺘﺎﺑ َُﮏ َو ﻣِﺜَْﻞ ذﻟ َِﮏ َأْﺿﻌﺎﻓًﺎ ﻻﺗُْﺤﺼﯽ َو َﻋَﺪَد َﺧﻠِْﻘَﮏ َو ﻣِْﻞ َء َﺧﻠِْﻘَﮏ َو ِزَﻧَﻪ َﺧﻠِْﻘَﮏ َو ﻣِﺜَْﻞ ذﻟ َِﮏ‬
‫َو َأْﺿـ ﻌﺎﻓًﺎ ﻻﺗُْﺤﺼﯽ َو َﻋَﺪَد ﺑَِﺮﱠﯾﺘَِﮏ)‪َ (3‬و ِزَﻧَﻪ ﺑَﺮﱠﯾﺘَِﮏ َو ﻣِﺜَْﻞ ذﻟ َِﮏ َأﺿـﻌﺎﻓًﺎ ﻻ ﺗُْﺤﺼـﯽ َو َﻋـ َﺪَد ﻣﺎَﺗْﻌَﻠُﻢ َو ِزَﻧَﻪ ﻣﺎَﺗْﻌَﻠُﻢ َو ﻣِْﻞ َء ﻣﺎَﺗْﻌَﻠُﻢ َو‬
‫ﻣِﺜَْﻞ ذﻟ َِﮏ َأْﺿـ ﻌﺎﻓًﺎ ﻻ ﺗُْﺤﺼﯽ َو ﻣَِﻦ اﻟﱠﺘْﺤﻤﯿِﺪ َو اﻟﱠﺘْﻌﻈﯿِﻢ َو اﻟﱠﺘْﻘﺪﯾِﺲ َو اﻟﱠﺜﻨﺎِء َو اﻟﱡﺸْﮑِﺮ َو اﻟ َْﺨﯿِْﺮ َواﻟ َْﻤْﺪِح َو اﻟﱠﺼَﻠﻮِه َﻋَﻠﯽ اﻟﱠﻨﺒﱢﯽ َو َأْﻫِﻞ ﺑَﯿْﺘِﻪ‬
‫ﺻﻠّﯽ اﻟﻠّﻪ ُ ﻋﻠﯿﻪ َو َﻋَﻠﯿِْﻬْﻢ ﻣِﺜْـَﻞ ذﻟ َِﮏ َو َأْﺿـ ﻌﺎَف ذﻟ َِﮏ َو َﻋـ َﺪَد ﻣﺎ َﺧَﻠْﻘَﺖ َو َذَرأَْت َو ﺑََﺮأَْت َو َﻋـ َﺪَد ﻣﺎ َأﻧ َْﺖ ﺧﺎﻟ ُِﻘُﻪ ﻣِْﻦ َﺷـ ْﯽ ٍء َو ﻣِْﻞ َء‬
‫ذﻟ َِﮏ ُﮐﱢﻠﻪ َو َأْﺿـ ﻌﺎَف ذﻟ َِﮏ ُﮐﱢﻠﻪ َأْﺿـ ﻌﺎﻓًﺎ ﻟَْﻮ َﺧَﻠْﻘَﺘُﻬْﻢ َﻓَﻨَﻄُﻘﻮا ﺑ ِﺬﻟ َِﮏ ُﻣﻨُْﺬ َﻗﱡﻂ ِإﻟﯽ اْﻻَءﺑَِﺪ َﻻ اﻧ ِْﻘﻄﺎَع ﻟَُﻪ َﯾُﻘﻮﻟ ُﻮَن َﮐﺬﻟ َِﮏ ﻻ َﯾْﺴَﺄُﻣﻮَن َو ﻻ‬
‫َﯾْﻔﺘُُﺮوَن َأْﺳـَﺮُع ﻣِْﻦ ﻟَْﺤِﻆ اﻟ َْﺒَﺼِﺮ َو َﮐﻤﺎ َﯾﻨَْﺒﻐﯽ ﻟََﮏ َو َﮐﻤﺎ َأﻧ َْﺖ ﻟَُﻪ َأْﻫٌﻞ َو َأْﺿﻌﺎُف ﻣﺎ َذَﮐْﺮَت)‪َ (4‬و َﻋَﺪَد ﻣﺎ َذَﮐْﺮَت َو ﻣِﺜَْﻞ َﺟﻤﯿِﻊ ذﻟ َِﮏ‬
‫ُﮐـ ﱡﻞ َﻫـ ﺬا َﻗﻠﯿـٌﻞ ﯾـﺎ اِﻟﻬﯽ َﺗﺒـﺎَرْﮐَﺖ َو َﺗَﻘـ ﱠﺪْﺳَﺖ َو َﺗﻌﺎﻟَﯿَْﺖ ُﻋﻠُّﻮًا َﮐﺒﯿﺮًا ﯾﺎ َذا اﻟ َْﺠﻼِل َواِْﻻْﮐَﺮاِم َاْﺳـ َﺌﻠَُﮏ َﻋَﻠﯽ َا َﺛِﺮ َﻫـ َﺬا اﻟـﱡﺪﻋﺎِء ﺑ َِﺎْﺳـ ﻤﺎﺋَِﮏ‬
‫اﻟ ُْﺤْﺴﻨﯽ َو َاﻣْﺜﺎﻟ َِﮏ اﻟ ُْﻌﻠْﯿﺎ َو َﮐﻠِﻤﺎﺗَِﮏ اﻟّﺘﺎّﻣﺎِت َاْن ﺗُﻌﺎﻓَِﯿﻨﯽ ﻓِﯽ اﻟﱡﺪﻧ ْﯿﺎ َواْﻻآِﺧَﺮِه«‪(5).‬‬
‫‪ -30‬دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ إﻧﯽ أﺳﺌﻠﮏ ﺑﺤﻖ ﻣﺤﻤﺪ و آل ﻣﺤﻤﺪ‪«...‬‬
‫ﺳﯽ ام‪ :‬ﺑﻪ ﺳﻨﺪ ﻣﻌﺘﺒﺮ از ﺣﻀﺮت ﺻﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﺑﻌﺪ از ﻧﻤﺎزﻫﺎي ﻓﺮﯾﻀﻪ اﯾﻦ دﻋﺎ را ﺑﺎﯾﺪ ﺧﻮاﻧﺪ‪:‬‬
‫»أﻟّﻠُﻬﱠﻢ إﻧّﯽ َأْﺳَﺌﻠَُﮏ ﺑ َِﺤﱢﻖ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ ﺑَﺮاَءًه ﻣَِﻦ اﻟّﻨﺎِر َﻓﺎْﮐﺘُْﺐ ﻟَﻨﺎ ﺑَﺮاَءَﺗﻨﺎ َو ﻓِﯽ َﺟَﻬﱠﻨَﻢ‬
‫ص ‪73 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ع و آ‪ + :‬ﺑ َِﯿِﺪِه اﻟﺨﯿﺮ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬آ‪ + :‬اﻟّﻠﻪ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ع و آ‪َ + :‬و ﻣِﺜَْﻞ ذﻟﮏ َو ﻣِْﻼَء ﺑَِﺮّﯾﺘِﮏ‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ع و آ‪َ + :‬و ِزَﻧَﻪ ﻣﺎ َذَﮐْﺮَت ‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬ﻓﻼح اﻟﺴﺎﺋﻞ‪ ،‬ص ‪ ،169‬ﻓﺼﻞ اﻟﺘﺎﺳﻊ ﻋﺸﺮ؛ ﻣﺴﺘﺪرك اﻟﻮﺳﺎﯾﻞ‪ ،‬ج ‪ ،5‬ص ‪ ،79‬ﺑﺎب ﻧﺒﺬ ﻣﻤﺎ ﯾﺴﺘﺤﺐ‪. ...‬‬
‫َﻓﻼَﺗْﺠَﻌَﻠﻨﺎ َو ﻓﯽ َﻋـ ﺬاﺑ َِﮏ َو َﻫﻮاﻧَِﮏ َﻓﻼَﺗﺒَْﺘﻠِﻨﺎ َو ﻣَِﻦ اﻟﱠﻀﺮﯾِﻊ َو اﻟَﺰﱡﻗﻮِم َﻓﻼﺗُْﻄِﻌْﻤﻨﺎ َو َﻣَﻊ اﻟﱠﺸﯿﺎﻃﯿِﻦ ﻓﯽ اﻟّﻨﺎِر َﻓﻼَﺗْﺠَﻤْﻌﻨﺎ َو َﻋﻠﯽ ُوُﺟﻮِﻫﻨﺎ ﻓِﯽ‬
‫اﻟّﻨﺎِر َﻓﻼ َﺗَﮑﱡﺒﻨﺎ)‪َ (1‬و ﻣِْﻦ ﺛِﯿـﺎِب اﻟّﻨـﺎِر َو َﺳـ ﺮاﺑﯿِﻞ اﻟ َْﻘِﻄﺮاِن َﻓﻼﺗُﻠْﺒِـْﺴ ﻨﺎ َو ﻣِْﻦ ُﮐـ ﱢﻞ ُﺳﻮٍء ﺑ ِﻼ ِإﻟَﻪ ِإّﻻ َأﻧ َْﺖ َﯾْﻮَم اﻟ ِْﻘﯿﺎَﻣِﻪ َﻓَﻨﱢﺠﻨﺎ َو ﺑ َِﺮْﺣَﻤﺘَِﮏ ﻓﯽ‬
‫اﻟـّﺼ ﺎﻟ ِﺤﯿَﻦ َﻓَﺄْدِﺧﻠْﻨـﺎ َو ﻓﯽ ِﻋﻠّّﯿﯿَﻦ َﻓﺎْرَﻓْﻌﻨﺎ َو ﻣِْﻦ َﮐْﺄٍس)‪َ (2‬ﻣﻌﯿٍﻦ َو َﺳـ ﻠَْﺴﺒﯿٍﻞ َﻓﺎْﺳـ ِﻘﻨﺎ َو ﻣَِﻦ اﻟ ُْﺤﻮِر اﻟ ْﻌﯿِﻦ ﺑ َِﺮْﺣَﻤﺘَِﮏ َﻓَﺰﱢوْﺟﻨﺎ َو ﻣَِﻦ اﻟ ِْﻮﻟ ْـﺪاِن‬
‫اﻟ ُْﻤَﺨﱠﻠﺪﯾَﻦ َﮐـ َﺄ ﱠﻧُﻬﻢ ﻟ ُﻮءﻟ ُﻮٌء َﻣﻨْﺜُﻮٌر)‪َ (3‬ﻓَﺄْﺧـ ِﺪﻣْﻨﺎ َو ﻣِْﻦ ﺛِﻤـﺎِر اﻟ َْﺠﱠﻨِﻪ َو ﻟ ُُﺤﻮِم اﻟﱠﻄﯿِْﺮ َﻓَﺄْﻃِﻌْﻤﻨـﺎ َو ﻣِْﻦ ﺛِﯿﺎِب اﻟ َْﺤﺮﯾِﺮ َو اﻟﱡﺴﻨْـُﺪِس َو اْﻻءْﺳـ َﺘﺒَْﺮِق‬
‫َﻓﺎْﮐُﺴﻨﺎ)‪َ (4‬و ﻟَﯿَْﻠَﻪ اﻟ َْﻘـ ْﺪِر َو َﺣـ ﱠﺞ ﺑَﯿْﺘَِﮏ اﻟ َْﺤﺮاِم َﻓﺎْرُزﻗْﻨﺎ َو َﺳـ ﱢﺪْدﻧﺎ َو َﻗﱢﺮﺑ ْﻨﺎ ِإﻟَﯿَْﮏ ُزﻟ ْﻔﯽ َو ﺻﺎﻟ َِﺢ اﻟﱡﺪﻋﺎِء َو اﻟ َْﻤْﺴَﺄﻟَِﻪ َﻓﺎْﺳـ َﺘِﺠْﺐ ﻟَﻨﺎ ﯾﺎ ﺧﺎﻟ َِﻘﻨﺎ‬
‫اِْﺳَﻤْﻊ ﻟَﻨﺎ َو اْﺳَﺘِﺠْﺐ ﻟَﻨﺎ َو ِإذا َﺟَﻤْﻌَﺖ اَﻷﱠوﻟﯿَﻦ َو اﻵِﺧﺮﯾَﻦ َﯾْﻮَم اﻟ ِْﻘﯿﺎَﻣِﻪ َﻓﺎْرَﺣْﻤﻨﺎ ﯾﺎ َرﱢب َﻋﱠﺰ ﺟﺎُرَك َو َﺟﱠﻞ َﺛﻨﺎوُءَك َو ﻻ ِإﻟَﻪ َﻏﯿُْﺮَك«‪(5).‬‬
‫‪ -31‬ﺧﻮاﻧﺪن »اﻟﺴﻼم ﻋﻠﯿﮏ ﯾﺎ رﺳﻮل اﷲ و رﺣﻤﻪ اﷲ و ﺑﺮﮐﺎﺗﻪ‪«...‬‬
‫ﺳﯽ و ﯾﮑﻢ‪ :‬ﺑﻪ ﺳـﻨﺪ ﺻـﺤﯿﺢ در ﻗﺮب اﻻﺳـﻨﺎد و ﻏﯿﺮ آن از ﮐﺘﺐ ﻣﻌﺘﺒﺮه رواﯾﺖ ﮐﺮده اﻧﺪ‪ :‬ﺑﺰﻧﻄﯽ ﺑﻪ ﺣﻀﺮت اﻣﺎم رﺿﺎ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم‬
‫ﻋﺮض ﮐﺮد ﮐﻪ‪ :‬ﻣـﺎ داﻧﺴﺘﯿﻢ ﺻـﻠﻮات ﺑﺮ ﺣﻀـﺮت رﺳﺎﻟﺖ ﺻـﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ را ﺑﻌـﺪ از ﻫﺮ ﻧﻤﺎز؛ ﭘﺲ ﺑﻔﺮﻣﺎﺋﯿـﺪ ﮐﻪ‪ :‬ﺳـﻼم ﺑﺮ آن‬
‫ﺣﻀﺮت ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﮐﺮد؟ ﺣﻀﺮت ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﭼﻨﯿﻦ ﺑﮕﻮ‪:‬‬
‫»اﻟﱠﺴﻼُم َﻋَﻠﯿَْﮏ ﯾﺎ َرُﺳﻮَل اﻟّﻠﻪ ِ َو َرْﺣَﻤُﻪ اﻟّﻠﻪ ِ َو ﺑََﺮﮐﺎﺗُُﻪ اﻟﱠﺴﻼُم َﻋَﻠﯿَْﮏ ﯾﺎ ُﻣَﺤﱠﻤَﺪ ﺑ َْﻦ َﻋﺒـْ ِﺪاﻟّﻠﻪ ِ اﻟﱠﺴﻼُم َﻋَﻠﯿَْﮏ ﯾﺎ ِﺧَﯿَﺮَه اﻟّﻠﻪ ِ اﻟﱠﺴﻼُم َﻋَﻠﯿَْﮏ‬
‫ﯾﺎ َﺣﺒﯿَﺐ اﻟّﻠﻪ ِ اﻟﱠﺴﻼُم َﻋَﻠﯿَْﮏ ﯾﺎ ـَﺻ ْﻔَﻮَه اﻟّﻠﻪ ِ اﻟﱠﺴﻼُم َﻋَﻠﯿَْﮏ ﯾﺎ َأﻣﯿَﻦ اﻟّﻠﻪ ِ َأْﺷَﻬُﺪ َأ ﱠﻧَﮏ َرُﺳﻮُل اﻟّﻠﻪ ِ َو َأْﺷَﻬُﺪ َأ ﱠﻧَﮏ ُﻣَﺤﱠﻤُﺪ ﺑ ُْﻦ َﻋﺒِْﺪاﻟّﻠﻪ ِ َو‬
‫َأْﺷَﻬُﺪ َأ ﱠﻧَﮏ َﻗْﺪ َﻧَﺼْﺤَﺖ ِﻻُءﱠﻣﺘَِﮏ َو ﺟﺎَﻫْﺪَت ﻓﯽ َﺳﺒﯿِﻞ اﻟّﻠﻪ ِ)‪َ (6‬و َﻋَﺒْﺪَﺗُﻪ َﺣّﺘﯽ َأﺗﺎَك اﻟ َْﯿﻘﯿُﻦ َﻓَﺠﺰاَك اﻟّﻠﻪ ُ ﯾﺎ َرُﺳﻮَل اﻟّﻠﻪ ِ‬
‫ص ‪74 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻫﺮ ﺳﻪ ﻧﺴﺨﻪ‪َ :‬ﺗْﮑَﺒﺒْﻨﺎ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻣﺘﻦ و آ‪ :‬ﻣِْﻦ ﻣﻌﯿٍﻦ ﻣِﻦ ﻋﯿٍﻦ َﺳﻠَْﺴﺒﯿٍﻞ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻫﺮ ﺳﻪ ﻧﺴﺨﻪ‪ :‬ﻣﮑﻨﻮٌن‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻣﺘﻦ و آ‪َ :‬ﻓﺎﻟ ْﺒِْﺴﻨﺎ‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬ﻓﻼح اﻟﺴﺎﺋﻞ‪ ،‬ص ‪ ،176‬ﻓﺼﻞ اﻟﺘﺎﺳﻊ ﻋﺸﺮ؛ ﻣﺴﺘﺪرك اﻟﻮﺳﺎﯾﻞ‪ ،‬ج ‪ ،5‬ص ‪ ،79‬ﺑﺎب ﻧﺒﺬ ﻣﻤﺎ ﯾﺴﺘﺤﺐ‪. ...‬‬
‫‪ _6 -6‬ﻣﺘﻦ ع و آ و ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻣﺘﻦ‪َ :‬رﺑﱢَﮏ‪.‬‬
‫َأﻓْـَﻀ َﻞ ﻣـﺎ َﺟﺰي َﻧﺒِّﯿًﺎ َﻋْﻦ ُأﱠﻣﺘِﻪ اﻟﻠُّﻬﱠﻢ ـَﺻ ﱢﻞ)‪َ (1‬ﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َأﻓْـَﻀ َﻞ ﻣـﺎ ـَﺻـ ﱠﻠﯿَْﺖ َﻋﻠﯽ ِإﺑ ْﺮاﻫﯿـَﻢ َو آِل ِإﺑ ْﺮاﻫﯿـَﻢ ِإﱠﻧَﮏ َﺣﻤﯿٌﺪ‬
‫َﻣﺠﯿٌﺪ«‪(2).‬‬
‫‪ -32‬ﺧﻮاﻧﺪن ﺳﻮره »ﻗﻞ ﻫﻮاﷲ أﺣﺪ« و دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ إﻧﯽ أﺳﺌﻠﮏ ﺑﺎﺳﻤﮏ‪«...‬‬
‫ﺳﯽ و دوﯾﻢ‪ :‬اﺑﻦ ﺑﺎﺑﻮﯾﻪ و ﺷـﯿﺦ ﻃﻮﺳﯽ و ﻏﯿﺮ اﯾﺸﺎن ﺑﻪ ﺳﻨﺪﻫﺎي ﻣﻌﺘﺒﺮ از ﺣﻀﺮت اﻣﯿﺮاﻟﻤﺆﻣﻨﯿﻦ _ ﺻﻠﻮات اﻟّﻠﻪ ﻋﻠﯿﻪ _ رواﯾﺖ ﮐﺮده‬
‫اﻧـﺪ ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﮐﻪ ﺧﻮاﻫـﺪ ﮐﻪ ﺑﯿﺮون رود از دﻧﯿﺎ و ﺣﺎل آن ﮐﻪ ﭘﺎك ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ از ﮔﻨﺎﻫﺎن‪ ،‬ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﭘﺎك ﻣﯽ ﺷﻮد ﻃﻼ از ﻏﺶ؛ و از‬
‫او اﺣـﺪي ﺑﺎزﺧﻮاﺳﺖ ﻣﻈﻠﻤﻪ ﻧﻨﻤﺎﯾﺪ در ﻗﯿﺎﻣﺖ‪ ،‬ﭘﺲ ﺑﺨﻮاﻧﺪ ﺑﻌﺪ از ﻧﻤﺎزﻫﺎي ﭘﻨﺠﮕﺎﻧﻪ ﻧﺴـﺒِﺖ ﭘﺮوردﮔﺎر را ﯾﻌﻨﯽ ﺳﻮره »ﻗُْﻞ ُﻫَﻮ اﻟّﻠﻪ ُ‬
‫َأَﺣﺪ« دوازده ﻣﺮﺗﺒﻪ‪ ،‬ﭘﺲ دﺳﺘﻬﺎ را ﺑﻪ ﺳﻮي آﺳﻤﺎن ﺑﮕﺸﺎﯾﺪ و اﯾﻦ دﻋﺎ ﺑﺨﻮاﻧﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺲ ﺣﻀـﺮت ﻓﺮﻣـﻮد ﮐﻪ‪ :‬اﯾﻦ از رازﻫـﺎي ﻣﮑﻨـﻮﻧﺴﺖ ﮐﻪ ﺗﻌﻠﯿﻢ ﮐﺮد ﻣﺮا رﺳـﻮل ﺧـﺪا ﺻـﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ و اﻣﺮ ﮐﺮد ﻣﺮا ﮐﻪ ﺗﻌﻠﯿﻢ‬
‫ﻧﻤﺎﯾﻢ ﺑﻪ ﺣﺴﻦ و ﺣﺴﯿﻦ _ ﺻﻠﻮات اﻟّﻠﻪ ﻋﻠﯿﻬﻤﺎ _ و دﻋﺎ اﯾﻨﺴﺖ‪:‬‬
‫»َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ ِإﻧّﯽ َأْﺳـ َﺌﻠَُﮏ ﺑ ِﺎْﺳِﻤَﮏ اﻟ َْﻤْﮑﻨُﻮِن اﻟ َْﻤْﺨُﺰوِن اﻟّﻄﺎِﻫِﺮ اﻟﱡﻄْﻬِﺮ اﻟ ُْﻤﺒﺎَرِك َو َأْﺳَﺌﻠَُﮏ ﺑ ِﺎْﺳِﻤَﮏ)‪ (3‬اﻟَﻌﻈﯿِﻢ َو ُﺳﻠْﻄﺎﻧَِﮏ اﻟ َْﻘﺪﯾِﻢ ﯾﺎ واِﻫَﺐ‬
‫اﻟ َْﻌﻄﺎﯾﺎ ﯾﺎ ُﻣْﻄﻠَِﻖ اُﻷﺳﺎري ﯾﺎ َﻓّﮑﺎَك اﻟﱢﺮﻗﺎِب ﻣَِﻦ اﻟّﻨﺎِر َﺻﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َوﻓُﱠﮏ َرَﻗَﺒﺘﯽ ﻣَِﻦ اﻟّﻨﺎِر َو َأْﺧِﺮْﺟﻨﯽ ﻣَِﻦ اﻟﱡﺪﻧ ْﯿﺎ آﻣِﻨًﺎ َو‬
‫َأْدِﺧﻠْﻨﯽ اﻟَﺠﱠﻨَﻪ ﺳﺎﻟ ِﻤًﺎ َواْﺟَﻌْﻞ ُدﻋﺎﺋﯽ َأﱠوﻟَُﻪ َﻓﻼﺣًﺎ َو َأْوَﺳَﻄُﻪ َﻧﺠﺎﺣًﺎ َو آِﺧَﺮُه َﺻﻼﺣًﺎ ِإﱠﻧَﮏ َأﻧ َْﺖ َﻋّﻼُم اﻟ ُْﻐﯿُﻮِب«‪(4).‬‬
‫و در ﺑﻌﻀﯽ از ﻧﺴﺦ ﻣﻌﺘﺒﺮه دﻋﺎ ﭼﻨﯿﻦ اﺳﺖ‪:‬‬
‫»ﯾﺎ َﻓّﮑﺎَك اﻟﱢﺮﻗﺎِب ﻣَِﻦ اﻟّﻨﺎِر َأْن ﺗَُﺼﱢﻠَﯽ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو َأْن ﺗُْﻌﺘَِﻖ َرَﻗَﺒﺘﯽ ﻣَِﻦ اﻟّﻨﺎِر‬
‫ص ‪75 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻣﺘﻦ‪َ :‬ﻓَﺼﱢﻞ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ﻗﺮب اﻻﺳﻨﺎد‪ ،‬ص ‪ ،118‬ﺟﺰء اﻟﺜﺎﻟﺚ ﻣﻦ ﻗﺮب اﻹﺳﻨﺎد ﻋﻦ اﻟﺮﺿﺎ؛ وﺳﺎﯾﻞ اﻟﺸﯿﻌﻪ‪ ،‬ج ‪ ،6‬ص ‪ ،474‬ﺑﺎب ﻧﺒﺬه ﻣﻤﺎ ﯾﺴﺘﺤﺐ‪. ...‬‬
‫‪ _3 -3‬ع‪ + :‬اﻟﻤﮑﻨﻮن‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ﻣﻌﺎﻧﯽ اﻻﺧﺒﺎر‪ ،‬ص ‪ ،139‬ﺑﺎب ﻣﻌﻨﯽ اﻟﻤﺨﺒﯿﺎت‪ ...‬؛ ﺗﻬﺬﯾﺐ اﻷﺣﮑﺎم‪ ،‬ج ‪ ،2‬ص ‪ ،108‬ﺑﺎب ﮐﯿﻔﯿﻪ اﻟﺼﻼه و‪. ...‬‬
‫َو َأْن ﺗُْﺨِﺮَﺟﻨﯽ ﻣَِﻦ اﻟـﱡﺪﻧ ْﯿﺎ ﺳﺎﻟ ِﻤًﺎ َو ﺗُْﺪِﺧَﻠﻨِﯽ اﻟَﺠﱠﻨَﻪ آﻣِﻨًﺎ َو َأْن َﺗْﺠَﻌَﻞ ُدﻋﺎﺋﯽ َأﱠوﻟَُﻪ ـَﺻ ﻼﺣًﺎ)‪َ (1‬و َأْوَﺳَﻄُﻪ َﻧﺠﺎﺣًﺎ َو آِﺧَﺮُه َﻓﻼﺣًﺎ)‪ِ (2‬إﱠﻧَﮏ‬
‫َأﻧ َْﺖ َﻋّﻼُم اﻟ ُْﻐﯿُﻮِب«‪(3).‬‬
‫ﮐﻠﯿﻨﯽ ﺑﻪ ﺳﻨﺪ ﻣﻌﺘﺒﺮ از ﺣﻀﺮت ﺻﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﮐﻪ اﯾﻤﺎن دارد ﺑﻪ ﺧﺪا و روز ﻗﯿﺎﻣﺖ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﮐﻪ ﺗﺮك‬
‫ﻧﮑﻨـﺪ ﺑﻌـﺪ از ﻫﺮ ﻧﻤﺎز ﻓﺮﯾﻀﻪ‪ ،‬ﺧﻮاﻧﺪِن ﺳﻮره »ﻗﻞ ﻫﻮ اﻟّﻠﻪ« را‪ .‬ﺑﻪ درﺳﺘﯽ ﮐﻪ ﻫﺮ ﮐﻪ ﺑﺨﻮاﻧﺪ‪ ،‬ﺧﺪا ﺟﻤﻊ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﺑﺮاي او ﺧﯿﺮ دﻧﯿﺎ و‬
‫آﺧﺮت را و ﻣﯽ آﻣﺮزد او را و ﭘﺪر و ﻣﺎدر او را و ﻫﺮ ﮐﻪ از)‪ (4‬ﭘﺪر و ﻣﺎدر او ﺑﻪ ﻫﻢ رﺳﯿﺪه اﻧﺪ‪(5).‬‬
‫و در ﺣﺪﯾﺚ دﯾﮕﺮ وارد ﺷﺪه ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﮐﻪ ﺑﻌﺪ از ﻫﺮ ﻧﻤﺎز ﻓﺮﯾﻀﻪ ده ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺳﻮره »ﻗُْﻞ ُﻫَﻮ اﻟّﻠﻪ ُ« ﺑﺨﻮاﻧﺪ‪ ،‬ﺣﻖ ﺗﻌﺎﻟﯽ از ﺣﻮراﻟﻌﯿﻦ ﺑﻪ او‬
‫ﺗﺰوﯾﺞ ﻧﻤﺎﯾﺪ‪(6).‬‬
‫و ﺳـّﯿﺪ ﺑﻦ ﻃﺎوس از ﺣﻀﺮت رﺳﻮل ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ رواﯾﺖ ﮐﺮده ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﮐﻪ ﺑﻌﺪ از ﻫﺮ ﻧﻤﺎز ﺳﻮره »ﻗُْﻞ ُﻫَﻮ اﻟﻠّﻪ ُ َأَﺣﺪ« ﺑﺨﻮاﻧﺪ‬
‫رﺣﻤﺖ از آﺳـﻤﺎن ﺑﺮ ﺳـﺮش ﻓﺮو رﯾﺰد و ﺳـﮑﯿﻨﻪ ﺑﺮ او ﻧﺎزل ﮔﺮدد و ﺧـﺪا ﻧﻈﺮ رﺣﻤﺖ ﺑﻪ ﺳﻮي او اﻓﮑﻨﺪ و ﮔﻨﺎﻫﺎﻧﺶ را ﺑﺮﯾﺰد)‪ (7‬و‬
‫ﻫﺮ ﺣﺎﺟﺖ ﮐﻪ ﺳﻮال ﮐﻨﺪ ﺑﺮآﯾﺪ و در اﻣﺎن ﺧﺪا ﺑﺎﺷﺪ‪(8).‬‬
‫‪ -33‬دﻋﺎي »ﯾﺎ ﺷﺎرﻋًﺎ ﻟﻤﻼﺋﮑﺘﻪ اﻟﺪﯾﻦ اﻟﻘﯿﻢ‪«...‬‬
‫ﺳﯽ و ﺳـّﯿﻢ‪ :‬ﺷـﯿﺦ ﻃﻮﺳـﯽ و ﮐﻔﻌﻤﯽ و ﻋﻼﻣﻪ ﺣﻠﯽ و ﻏﯿﺮ اﯾﺸﺎن _ رﺣﻤﻪ اﻟّﻠﻪ ﻋﻠﯿﻬﻢ _ در ادﻋﯿﻪ ﺳـّﺮ از ﺣﻀﺮت رﺳﺎﻟﺖ ﭘﻨﺎه ﺻﻠﯽ‬
‫اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ رواﯾﺖ ﮐﺮده اﻧﺪ ﮐﻪ‪ :‬ﺣﻖ ﺗﻌﺎﻟﯽ وﺣﯽ ﮐﺮد ﺑﻪ آن ﺣﻀﺮت‬
‫ص ‪76 :‬‬
‫‪ _1 -1‬آ‪ :‬ﻓﻼﺣًﺎ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬آ‪َ :‬ﺻﻼﺣًﺎ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ﺑﻠﺪاﻷﻣﯿﻦ‪ ،‬ص ‪ ،12‬ﻓﯽ اﻟﺘﻌﻘﯿﺐ‪. ...‬‬
‫‪ _4 -4‬ع‪ + :‬ﻧﺴﻞ ‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬ﮐﺎﻓﯽ‪ ،‬ج ‪ ،2‬ص ‪ ،622‬ﺑﺎب ﻓﻀﻞ اﻟﻘﺮآن‪ ...‬؛ وﺳﺎﯾﻞ اﻟﺸﯿﻌﻪ‪ ،‬ج ‪ ،6‬ص ‪ ،486‬ﺑﺎب اﺳﺘﺤﺒﺎب ﻗﺮاءه اﻹﺧﻼص‪. ...‬‬
‫‪ _6 - 6‬ﺑﺤﺎراﻷـﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،83‬ص ‪ ،38‬ﺑـﺎب ‪ ،38‬ﺳـﺎﺋﺮ ﻣـﺎ ﯾﺴـﺘﺤﺐ ﻋﻘﯿﺐ ﮐﻞ ﺻـﻼه؛ ﻣﺴـﺘﺪرك اﻟﻮﺳﺎﯾﻞ‪ ،‬ج ‪ ،5‬ص ‪ ،105‬ﺑﺎب‬
‫اﺳﺘﺤﺒﺎب ﻗﺮاءه اﻹﺧﻼص‪.‬‬
‫‪ _7 -7‬ع و آ‪ :‬ﺑﯿﺎﻣﺮزد‪.‬‬
‫‪ _ 8 -8‬اﻟﻤﺠﺘﻨﯽ‪ ،‬ص ‪ ،25‬ﻓﺼﻞ ﻓﯽ زﯾﺎده اﻟﺴﻌﺎده ﺑﻘﺮاءه ﻗﻞ ﻫﻮ اﻟّﻠﻪ‪ ...‬؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،83‬ص ‪ ،60‬ﺗﻔﺼﯿﻞ و ﺗﺒﯿﯿﻦ‪.‬‬
 ‫ﮐﻪ اي ﻣﺤﻤﺪ! ﻫﺮ ﮐﻪ ﺧﻮاﻫﺪ از اّﻣﺖ ﺗﻮ ﮐﻪ ﻗﺒﻮل ﮐﻨﻢ ﻧﻤﺎزﻫﺎي ﻓﺮﯾﻀﻪ و ﻧﺎﻓﻠﻪ او را‪ ،‬ﭘﺲ ﺑﮕﻮﯾﺪ ﺑﻌﺪ از ﻫﺮ ﻧﻤﺎز ﻓﺮﯾﻀﻪ ﯾﺎ ﻧﺎﻓﻠﻪ‪:‬‬
‫»ﯾﺎ ﺷﺎِرﻋًﺎ ﻟ َِﻤﻼﺋَِﮑﺘِِﻪ اﻟـّﺪﯾَﻦ اﻟ َْﻘﱢﯿَﻢ دﯾﻨًﺎ راِﺿـ ﯿًﺎ ﺑ ِﻪ ﻣِﻨُْﻬْﻢ ﻟ َِﻨْﻔِﺴﻪ َو ﯾﺎ ﺧﺎﻟ َِﻖ َﻣْﻦ ِﺳَﻮي)‪ (1‬اﻟ َْﻤﻼﺋَِﮑِﻪ ﻣِْﻦ َﺧﻠِْﻘﻪ ﻟ ِِﻼﺑ ْﺘِﻼِء ﺑ ِﺪﯾﻨِﻪ َو ﯾﺎ ُﻣْﺴَﺘِﺨـّﺼ ًﺎ‬
‫ﻣِْﻦ َﺧﻠِْﻘﻪ ﻟ ِﺪﯾﻨِﻪ ُرُﺳـ ًﻼ ﺑ ِﺪﯾﻨِﻪ ِإﻟﯽ َﻣْﻦ ُدوَﻧُﻬْﻢ َو ﯾﺎ ُﻣﺠﺎزي َأْﻫِﻞ اﻟّﺪﯾِﻦ ﺑ ِﻤﺎ َﻋِﻤﻠُﻮا ﻓِﯽ اﻟّﺪﯾِﻦ اْﺟَﻌﻠْﻨﯽ ﺑ َِﺤﱢﻖ اْﺳـ ِﻤَﮏ اﻟﱠﺬي ُﮐﱡﻞ َﺷْﯽ ٍء ﻣَِﻦ‬
‫اﻟ َْﺨﯿْﺮاِت َﻣﻨُْﺴﻮٌب ِإﻟَﯿِْﻪ ﻣِْﻦ َأْﻫـِﻞ دﯾﻨـِ َﮏ اﻟ ُْﻤﻮْءﺛِِﺮ ﺑ ِﻪ ﺑ ِـِﺈﻟ ْﺰاﻣَِﮑُﻬﻢ َﺣﱠﻘُﻪ َو َﺗْﻔﺮﯾـِﻐ َﮏ ﻗُﻠُﻮﺑَُﻬﻢ ﻟ ِﻠﱠﺮْﻏَﺒِﻪ ﻓﯽ َأداِء َﺣﱢﻘَﮏ ﻓﯿِﻪ ِإﻟَﯿـْ َﮏ ﻻـ َﺗْﺠَﻌْﻞ‬
‫ﺑ َِﺤﱢﻖ اْﺳـ ِﻤَﮏ اﻟﱠﺬي ﻓﯿِﻪ َﺗْﻔﺼـﯿُﻞ اُﻷُﻣﻮِر ُﮐﱢﻠﻬﺎ َﺷـ ﯿْﺌًﺎ ِﺳﻮي دﯾﻨَِﮏ ِﻋﻨْـﺪي َاﺑ َْﯿَﻦ َﻓـْﻀ ًﻼ َو ﻻ ِإﻟَﱠﯽ َأَﺷـ ﱠﺪ َﺗَﺤﱡﺒﺒًﺎ َو ﻻ ﺑﯽ ﻻِﺻـ ﻘًﺎ َو ﻻ َأَﻧﺎ ِإﻟَﯿِْﻪ‬
‫ُﻣﻨَْﻘِﻄﻌـًﺎ َو َاْﻏﻠـِ ْﺐ ﺑـﺎﻟﯽ َو َﻫـ ﻮاَي َو َﺳـ ﺮﯾَﺮﺗﯽ َو َﻋﻼـﻧَِﯿﺘﯽ َو اْﺳـ َﻔْﻊ)‪ (2‬ﺑ ِﻨﺎـِﺻ َﯿﺘﯽ ِإﻟﯽ ُﮐـ ﱢﻞ ﻣـﺎ َﺗﺮاُه ﻟَـَﮏ ﻣِّﻨﯽ ِرﺿـًﯽ ﻣـِ ْﻦ ﻃﺎَﻋﺘـِ َﮏ ﻓِﯽ‬
‫اﻟّﺪﯾِﻦ«‪(3).‬‬
‫‪-34‬ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻣﺤﺎﺳﻦ ﺑﻪ دﺳﺖ راﺳﺖ و ﺧﻮاﻧﺪن دﻋﺎي »ﯾﺎ ذاﻟﺠﻼل واﻹﮐﺮام‪«...‬‬
‫ﺳﯽ و ﭼﻬﺎرم‪ :‬ﮐﻠﯿﻨﯽ و دﯾﮕﺮان ﺑﻪ ﺳﻨﺪ ﻣﻌﺘﺒﺮ از اﻫﻞ ﺑﯿﺖ ﻋﻠﯿﻬﻢ اﻟﺴﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﻧﺪ ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﮐﻪ ﺑﻌﺪ از ﻫﺮ ﻧﻤﺎز‪ ،‬رﯾﺶ ﺧﻮد را‬
‫ﺑﻪ دﺳﺖ راﺳﺖ ﺑﮕﯿﺮد‪ ،‬و دﺳﺖ ﭼﭗ را ﺑﻪ ﺳﻮي آﺳـﻤﺎن ﺑﮕﺸﺎﯾـﺪ‪ ،‬و ﺳﻪ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺑﮕﻮﯾـﺪ‪» :‬ﯾﺎ َذاﻟ َْﺠﻼِل َو اْﻻءْﮐﺮاِم اْرَﺣْﻤﻨﯽ ﻣَِﻦ اﻟّﻨﺎِر«‬
‫ﭘﺲ ﺳـﻪ ﻣﺮﺗﺒـﻪ ﺑﮕﻮﯾـﺪ‪» :‬أِﺟْﺮﻧﯽ ﻣِـَﻦ اﻟ َْﻌـ ﺬاِب اﻻْـءﻟﯿِﻢ« ﭘﺲ دﺳـﺖ راﺳﺖ را از رﯾﺶ ﺑﺮدارد‪ ،‬و ﻫﺮ دو دﺳﺖ را ﺑﻪ ﺳـﻮي آﺳـﻤﺎن‬
‫ﺑﮕﺸﺎﯾـﺪ‪ ،‬و ﺳﻪ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺑﮕﻮﯾﺪ‪» :‬ﯾﺎ َﻋﺰﯾُﺰ ﯾﺎ َﮐﺮﯾُﻢ ﯾﺎ َرْﺣﻤُﻦ)‪ (4‬ﯾﺎ َرﺣﯿُﻢ« ﭘﺲ دﺳـﺘﻬﺎ را ﺑﮕﺮداﻧﺪ‪ ،‬و ﭘﺸﺖ دﺳـﺘﻬﺎ را ﺑﻪ ﺟﺎﻧﺐ آﺳﻤﺎن‬
‫ﮐﻨﺪ و ﺳﻪ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺑﮕﻮﯾﺪ‪» :‬أِﺟْﺮﻧﯽ ﻣَِﻦ اﻟ َْﻌﺬاِب اْﻻءﻟﯿِﻢ« ﭘﺲ ﺑﮕﻮﯾﺪ‪َ» :‬و َﺻﱠﻠﯽ اﻟّﻠﻪ ُ َﻋﻠﯽ ُﻣﺤّﻤٍﺪ َو آﻟ ِِﻪ َو اﻟ َْﻤﻼﺋَِﮑُﻪ َو اﻟﱡﺮوُح«‪.‬‬
‫ﭘﺲ ﺣﻀـﺮت ﻓﺮﻣﻮد ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﮐﻪ اﯾﻦ دﻋﺎ را ﺑﺨﻮاﻧﺪ ﺧﺪا ﮔﻨﺎﻫﺎن او را ﺑﯿﺎﻣﺮزد‪ ،‬و از او راﺿـﯽ ﺷﻮد‪ ،‬و اﺳﺘﻐﻔﺎر ﮐﻨﻨﺪ ﺑﺮاي او ﺟﻤﯿﻊ‬
‫ﺧﻼﯾﻖ ﺑﻪ ﻏﯿﺮ از ﺟّﻦ و اﻧﺲ‪ ،‬ﺗﺎ ﻫﻨﮕﺎم ﻣﺮدن او‪(5).‬‬
‫ص ‪77 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع و آ‪َ :‬و ﯾﺎ ﺧﺎﻟ ِﻘًﺎ َﺳِﻮﱠي اﻟ َْﺨﻠﯿَﻘَﻪ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع و ﻣﺘﻦ آ‪َ :‬واْﺷَﻔْﻊ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ﻣﺼﺒﺎح‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﻃﻮﺳﯽ‪ ،‬ص ‪ ،235‬ﺻﻼه اﻟﺼﺒﺢ؛ ﺑﻠﺪاﻷﻣﯿﻦ‪ ،‬ص ‪ ،64‬دﻋﺎء اﻟّﺴّﺮ‪. ...‬‬
‫‪ _4 -4‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع‪ :‬ﯾﺎ رﺣﻤُﻦ ﯾﺎ ﻏﻔﻮُر ﯾﺎ رﺣﯿُﻢ‪.‬‬
‫‪ _5 - 5‬ﮐﺎﻓﯽ‪ ،‬ج ‪ ،2‬ص ‪ ،546‬ﺑﺎب اﻟـﺪﻋﺎء ﻓﯽ أدﺑﺎر اﻟﺼـﻠﻮات‪ ...‬؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،83‬ص ‪î Ä،40‬ﺳﺎﺋﺮ ﻣﻤﺎ ﯾﺴﺘﺤﺐ ﻋﻘﯿﺐ ﮐﻞ‬
‫ﺻﻼه‪.‬‬
 ‫‪ -35‬ﺧﻮاﻧﺪن »اﻟﻠﻬﻢ اﻏﻔﺮ ﻟﯽ ﻣﻐﻔﺮه ﻋﺰﻣًﺎ‪«...‬‬
‫ﺳﯽ و ﭘﻨﺠﻢ‪ :‬ﮐﻠﯿﻨﯽ ﺑﻪ ﺳـﻨﺪ ﻣﻌﺘﺒﺮ از اﺋّﻤﻪ ﻫﺪي ﻋﻠﯿﻬﻢ اﻟﺴـﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﭼﻮن از ﺗﺸّﻬﺪ ﻓﺎرغ ﺷﻮي ﺑﻠﻨﺪ ﮐﻦ دﺳﺘﻬﺎ را‬
‫و ﺑﮕﻮ‪:‬‬
‫»َاﻟّﻠُﻬـﱠﻢ اْﻏِﻔْﺮ ﻟﯽ َﻣْﻐِﻔَﺮًه َﻋْﺰﻣًﺎ)‪ (1‬ﻻ ﻧُﻐﺎِدُر َذﻧ ْﺒًﺎ َو ﻻ َأْرَﺗِﮑُﺐ ﺑَﻌـَﺪﻫﺎ ُﻣَﺤﱠﺮﻣًﺎ َأﺑَـﺪًا َو ﻋﺎﻓِﻨﯽ ُﻣﻌﺎﻓﺎًه ﻻ ﺑَﻠْﻮي ﺑَْﻌـَﺪﻫﺎ َأﺑَـﺪًا َو اْﻫِﺪﻧﯽ ُﻫﺪًي ﻻ‬
‫َأِﺿﱡﻞ ﺑَْﻌَﺪُه َأﺑَﺪًا َو اﻧ َْﻔْﻌﻨﯽ ﯾﺎ َرﱢب ﺑ ِﻤﺎ َﻋﱠﻠْﻤَﺘﻨﯽ َو اْﺟَﻌﻠُْﻪ ﻟﯽ َو ﻻَﺗْﺠَﻌﻠُْﻪ َﻋَﻠﱠﯽ َواْرُزﻗْﻨﯽ َﮐﻔﺎﻓًﺎ َو ﺑ ِﻪ ﯾﺎ َرﺑّﺎُه َو ﺗُْﺐ َﻋَﻠﱠﯽ ﯾﺎ َاﻟّﻠﻪ ُ ﯾﺎ َاﻟّﻠﻪ ُ ﯾﺎ َاﻟّﻠﻪ ُ‬
‫ﯾﺎ َرْﺣﻤﺎُن ﯾﺎ َرْﺣﻤﺎُن ﯾﺎ َرْﺣﻤﺎُن ﯾﺎ َرﺣﯿُﻢ ﯾﺎ َرﺣﯿُﻢ ﯾﺎ َرﺣﯿُﻢ اِْرَﺣْﻤﻨﯽ ﻣَِﻦ اﻟّﻨﺎِر ذاِت اﻟﱠﺴﻌﯿِﺮ َو اﺑ ُْﺴْﻂ َﻋَﻠﱠﯽ ﻣِْﻦ َﺳـ َﻌِﻪ ِرْزﻗَِﮏ َو اْﻫِﺪﻧﯽ ﻟ َِﻤﺎ‬
‫اْﺧﺘُﻠَِﻒ ﻓﯿِﻪ ﻣَِﻦ اﻟ َْﺤﱢﻖ ﺑِﺈْذﻧَِﮏ َو اْﻋـِﺼ ْﻤﻨﯽ ﻣَِﻦ اﻟﱠﺸﯿْﻄﺎِن اﻟﱠﺮﺟﯿِﻢ َو أﺑ ْﻠِْﻎ ُﻣَﺤﱠﻤﺪًا ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ َﻋّﻨﯽ َﺗِﺤﱠﯿًﻪ َﮐﺜﯿَﺮًه َو َﺳﻼﻣًﺎ َو اْﻫِﺪﻧﯽ‬
‫ﺑ ُِﻬﺪاَك َو َأْﻏﻨِﻨﯽ ﺑ ِِﻐﻨﺎَك َو اْﺟَﻌﻠْﻨﯽ ﻣِْﻦ َأْوﻟ ِﯿﺎﺋَِﮏ اﻟ ُْﻤْﺨﻠِﺼﯿَﻦ َو َﺻﱠﻠﯽ اﻟّﻠﻪ ُ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ اﻣﯿَﻦ«‪(2).‬‬
‫‪-36‬دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ ﺻﻞ ﻋﻠﯽ ﻣﺤﻤﺪ اﻟﻤﺼﻄﻔﯽ‪«...‬‬
‫ﺳﯽ و ﺷﺸﻢ‪ :‬ﺷﯿﺦ ﻃﻮﺳﯽ و ﮐﻔﻌﻤﯽ و دﯾﮕﺮان ﮔﻔﺘﻪ اﻧﺪ ﮐﻪ‪ :‬ﺳّﻨﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻌﺪ از ﻓﺎرغ ﺷﺪن از ﻧﻤﺎز اﯾﻦ دﻋﺎ ﺑﺨﻮاﻧﺪ‪:‬‬
‫»َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ َﺻﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ اﻟ ُْﻤـْﺼ َﻄﻔﯽ ﺧﺎَﺗِﻢ اﻟﱠﻨﺒّﯿﯿَﻦ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ َﺻﱢﻞ َﻋﻠﯽ َﻋﻠﱟﯽ َأﻣﯿِﺮاﻟ ُْﻤﻮءﻣِﻨﯿَﻦ َو ﻋﺎِد َﻣْﻦ ﻋﺎداُه َواﻟ َْﻌْﻦ َﻣْﻦ َﻇَﻠَﻤُﻪ َو اﻗْﺘُْﻞ َﻣْﻦ َﻗَﺘَﻞ‬
‫اﻟ َْﺤَﺴَﻦ َواﻟ ُْﺤـَﺴ ﯿَْﻦ َواﻟ َْﻌْﻦ َﻣْﻦ َﺷـ ِﺮَك ﻣِْﻦ)‪ِ (3‬دﻣﺎﺋِِﻬﻤـﺎ َو ـَﺻ ﱢﻞ َﻋﻠﯽ ﻓﺎِﻃَﻤَﻪ ﺑ ِﻨِْﺖ َرُﺳﻮِل)‪(4‬اﻟﻠّـﻪ ِ ﺻـﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿـﻪ و آﻟﻪ َواﻟ َْﻌْﻦ َﻣْﻦ آذي‬
‫َﻧﺒِﱠﯿَﮏ ﻓﯿﻬـﺎ َو ـَﺻ ﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُرﻗِﱠﯿَﻪ َو َزﯾَْﻨَﺐ َواﻟ َْﻌْﻦ َﻣْﻦ آذي َﻧﺒِﱠﯿَﮏ ﻓﯿِﻬﻤﺎ َو َﺻﱢﻞ َﻋﻠﯽ ِإﺑ ْﺮاﻫﯿَﻢ َو اﻟ ْﻘﺎِﺳِﻢ اﺑ َْﻨْﯽ َﻧﺒِﱢﯿَﮏ َو َﺻﱢﻞ َﻋﻠﯽ اْﻻَءﺋَِﻤِﻪ ﻣِﻦ‬
‫أْﻫِﻞ ﺑَﯿِْﺖ ﻧﺒﱢﯿَﮏ َأﺋَِﻤِﻪ اﻟ ُْﻬـ ﺪي َو َاْﻋﻼِم اﻟّﺪﯾِﻦ َاﺋَِﻤِﻪ اﻟ ُْﻤﻮْءﻣِﻨﯿَﻦ َو َﺻﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُذﱢرَﯾِﻪ َﻧﺒِﱢﯿَﮏ ـَﺻ ﱠﻠﯽ اﻟﻠّﻪ ُ َﻋَﻠﯿِْﻪ َو َﻋَﻠﯿِْﻬﻢ)‪َ (5‬و ﻋﻠﯿﻬﻢ اﻟﺴﻼم َو‬
‫َرْﺣَﻤُﻪ اﻟﻠّﻪ ِ َو ﺑََﺮﮐﺎﺗُُﻪ«‪(6).‬‬
‫ص ‪78 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع و آ‪ :‬ﻋﺰﻣًﺎ ﺟﺰﻣًﺎ‪.‬‬
‫‪ _2 - 2‬ﮐـﺎﻓﯽ‪ ،‬ج ‪ ،2‬ص ‪ ،546‬ﺑـﺎب اﻟـﺪﻋﺎء ﻓﯽ أدﺑﺎر اﻟﺼـﻠﻮات‪ ...‬؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،83‬ص ‪ ،40‬ﺳﺎﺋﺮ ﻣﻤﺎ ﯾﺴـﺘﺤﺐ ﻋﻘﯿﺐ ﮐﻞ‬
‫ﺻﻼه‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ع‪ :‬ﻓﯽ‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ﺣﺎﺷﯿﻪ آ‪َ :‬رُﺳﻮﻟ َِﮏ‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬ﺣﺎﺷﯿﻪ آ‪َ :‬ﻋَﻠﯿِْﻬْﻢ‪.‬‬
‫‪ _6 -6‬ﻣﺼﺒﺎح‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﻃﻮﺳﯽ‪ ،‬ص ‪ ،79‬ﻓﺼﻞ ﻓﯽ ﺳﯿﺎﻗﻪ اﻟﺼﻠﻮات‪ ...‬؛ ﺑﻠﺪاﻷﻣﯿﻦ‪ ،‬ص ‪ ،21‬ﺛﻢ ﻗﻞ ﻣﺎ ﯾﺨﺘﺺ اﻟﻌﺼﺮ‪. ...‬‬
 ‫‪ -37‬ﺧﻮاﻧﺪن »رﺿﯿﺖ ﺑﺎﷲ رﺑًﺎ و ﺑﻤﺤﻤﺪ ﻧﺒﯿًﺎ و‪«...‬‬
‫ﺳﯽ و ﻫﻔﺘﻢ‪ :‬ﺷﯿﺦ ﻃﻮﺳﯽ ﺑﻪ ﺳﻨﺪ ﻣﻌﺘﺒﺮ از ﻣﺤّﻤﺪ ﺑﻦ ﺳﻠﯿﻤﺎن دﯾﻠﻤﯽ رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﺑﻪ ﺧﺪﻣﺖ ﺣﻀﺮت ﺻﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم‬
‫ﻋﺮض ﮐﺮدم ﮐﻪ ﺷـﯿﻌﯿﺎن ﺗﻮ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻨﺪ ﮐﻪ‪ :‬اﯾﻤﺎن ﺑﺮ دو ﻗﺴﻢ اﺳﺖ‪ :‬ﯾﮑﯽ آن ﮐﻪ ﻣﺴـﺘﻘﺮ و ﺛﺎﺑﺖ اﺳﺖ‪ ،‬و دﯾﮕﺮي آن ﮐﻪ ﺑﻪ اﻣﺎﻧﺖ‬
‫ﺳﭙﺮده ﺷـﺪه و زاﯾـﻞ ﻣﯽ ﮔﺮدد؛ ﭘﺲ ﺑﻪ ﻣﻦ ﺑﯿـﺎﻣﻮز دﻋﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻫﺮ ﮔﺎه ﺑﺨﻮاﻧﻢ اﯾﻤﺎن ﻣﻦ ﮐﺎﻣﻞ ﮔﺮدد و زاﯾﻞ ﻧﺸﻮد‪ .‬ﻓﺮﻣﻮد ﮐﻪ‪ :‬ﺑﮕﻮ‬
‫ﺑﻌﺪ از ﻫﺮ ﻧﻤﺎز واﺟﺐ‪:‬‬
‫»َرﺿـﯿُﺖ ﺑ ِـﺎﻟّﻠﻪ ِ َرﺑًّﺎ َو ﺑ ُِﻤَﺤﱠﻤٍﺪ َﻧﺒِّﯿًﺎ َو ﺑ ِﺎﻹْﺳـ ﻼِم دﯾﻨًﺎ َو ﺑ ِﺎﻟ ُْﻘﺮاِن ِﮐﺘﺎﺑًﺎ َو ﺑ ِﺎﻟ َْﮑْﻌَﺒِﻪ ﻗِﺒَْﻠًﻪ َو ﺑ َِﻌﻠﱟﯽ َوﻟ ِّﯿًﺎ َو إﻣﺎﻣًﺎ َو ﺑ ِﺎﻟ َْﺤَﺴِﻦ َو اﻟ ُْﺤَﺴـ ﯿِْﻦ َو َﻋﻠﱢﯽ ﺑ ِْﻦ‬
‫اﻟ ُْﺤـَﺴ ﯿِْﻦ َو ُﻣَﺤﱠﻤِﺪ ﺑ ِْﻦ َﻋﻠﱟﯽ َو َﺟْﻌَﻔِﺮ ﺑ ِْﻦ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو ُﻣﻮَﺳـ ﯽ ﺑ ِْﻦ َﺟْﻌَﻔٍﺮ َو َﻋﻠﱢﯽ ﺑ ِْﻦ ُﻣْﻮﺳـﯽ َو ُﻣَﺤﱠﻤِﺪ ﺑ ِْﻦ َﻋﻠﱟﯽ َو َﻋﻠﱢﯽ ﺑ ِْﻦ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َواﻟ َْﺤَﺴِﻦ ﺑ ِْﻦ‬
‫َﻋﻠﱟﯽ َواﻟ ُْﺤَﺠِﻪ ﺑ ِْﻦ اﻟ َْﺤَﺴِﻦ َﺻَﻠﻮاُت اﻟّﻠﻪ ِ َﻋَﻠﯿِْﻬْﻢ َاﺋِﱠﻤًﻪ َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ إﻧّﯽ َرﺿﯿُﺖ ﺑ ِِﻬْﻢ أﺋِﱠﻤًﻪ َﻓﺎْرَﺿﻨﯽ)‪ (1‬ﻟَُﻬْﻢ إﱠﻧَﮏ َﻋﻠﯽ ُﮐﱢﻞ َﺷْﯽ ٍء َﻗﺪﯾٌﺮ«‪(2).‬‬
‫‪ -38‬دﻋﺎي »رﺿﯿﺖ ﺑﺎﷲ رﺑﺎ ‪ ...‬و ﺑﻌﻠﯽ واﻟﺤﺴﻦ و‪«...‬‬
‫ﺳﯽ و ﻫﺸـﺘﻢ‪ :‬ﮐﻠﯿﻨﯽ ﺑﻪ ﺳـﻨﺪ ﻣﻌﺘﺒﺮ از اﻣـﺎم ﻣﺤّﻤـ ﺪ ﺗﻘﯽ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﮔﺎه ﻓﺎرغ ﺷﻮي از ﻧﻤﺎز ﻓﺮﯾﻀﻪ اﯾﻦ‬
‫دﻋﺎ ﺑﺨﻮان‪:‬‬
‫»َرﺿـﯿُﺖ ﺑ ِﺎﻟﻠّﻪ ِ َرﺑًّﺎ َو ﺑ ُِﻤَﺤﱠﻤٍﺪ َﻧﺒِّﯿًﺎ َو ﺑ ِﺎﻹْﺳـ ﻼِم دﯾﻨًﺎ َو ﺑ ِﺎﻟ ُْﻘﺮاِن ِﮐﺘﺎﺑًﺎ َو ﺑ َِﻌﻠﱟﯽ َو اﻟ َْﺤَﺴِﻦ َو اﻟ ُْﺤَﺴﯿِْﻦ َو َﻋﻠﱢﯽ ﺑ ِْﻦ اﻟ ُْﺤَﺴﯿِْﻦ َو ُﻣَﺤﱠﻤِﺪ ﺑ ِْﻦ َﻋﻠﱟﯽ َو‬
‫َﺟْﻌَﻔِﺮ ﺑ ِْﻦ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو ُﻣﻮَﺳـ ﯽ ﺑ ِْﻦ َﺟْﻌَﻔٍﺮ َو َﻋﻠﱢﯽ ﺑ ِْﻦ ُﻣْﻮﺳﯽ َو ُﻣَﺤﱠﻤِﺪ ﺑ ِْﻦ َﻋﻠﱟﯽ َو َﻋﻠﱢﯽ ﺑ ِْﻦ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َواﻟ َْﺤَﺴِﻦ ﺑ ِْﻦ َﻋﻠﱟﯽ َواﻟ ُْﺤَﺠِﻪ ﺑ ِْﻦ اﻟ َْﺤَﺴِﻦ َاﺋِﱠﻤًﻪ‬
‫َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ َوﻟ ِﱡﯿَﮏ اﻟ ْﻘـﺎﺋُِﻢ اﻟُﺤﱠﺠُﻪ َﻓـﺎْﺣَﻔْﻈُﻪ ﻣِْﻦ ﺑَﯿِْﻦ َﯾـَﺪﯾِْﻪ َو ﻣِْﻦ َﺧﻠِْﻔﻪ َو َﻋْﻦ َﯾﻤﯿﻨِﻪ َو َﻋْﻦ ـِﺷ ﻤﺎﻟ ِﻪ َو ﻣِْﻦ َﻓْﻮﻗِﻪ َو ﻣِْﻦ َﺗْﺤﺘِﻪ َو اﻣْـُﺪْد ﻟَُﻪ ﻓﯽ ُﻋْﻤِﺮه‬
‫َواْﺟَﻌﻠُْﻪ اﻟ ْﻘﺎﺋَِﻢ ﺑ َِﺄﻣِْﺮَك َو اﻟ ُْﻤﻨَْﺘِﺼَﺮ ﻟ ِﺪﯾﻨَِﮏ َو َاِره ﻣﺎ ﯾُِﺤﱡﺐ َو َﺗَﻘﱡﺮ ﺑ ِﻪ َﻋﯿْﻨُُﻪ ﻓﯽ َﻧﻔِْﺴﻪ َو ُذِرﱠﯾﺘِﻪ َو ﻓﯽ أْﻫﻠِﻪ َو ﻣﺎﻟ ِﻪ َو ﻓﯽ ﺷﯿَﻌﺘِﻪ َو ﻓﯽ َﻋُﺪﱢوه َو‬
‫أِرِﻫْﻢ ﻣِﻨُْﻪ ﻣﺎَﯾْﺤَﺬُروَن َو َاِره ﻓﯿِﻬْﻢ ﻣﺎ ﯾُِﺤﱡﺐ َو َﺗَﻘﱡﺮ ﺑ ِﻪ َﻋﯿْﻨُُﻪ َو اْﺷِﻒ ﺑ ِﻪ ُﺻُﺪوَرﻧﺎ َو ُﺻُﺪوَر َﻗْﻮٍم ُﻣﻮْءﻣِﻨِﯿَﻦ«‪(3).‬‬
‫ص ‪79 :‬‬
‫‪ _1 -1‬آ‪َ :‬ﻓَﺮﱢﺿﻨﯽ و ع‪َ :‬ﻓﺎْرِﺿﻨﯽ‪.‬‬
‫‪ _2 - 2‬ﺗﻬـﺬﯾﺐ اﻷﺣﮑﺎم‪ ،‬ج ‪ ،2‬ص ‪ ،209‬ﺑـﺎب ﮐﯿﻔﯿﻪ اﻟﺼـﻼه و‪ ...‬؛ وﺳﺎﯾﻞ اﻟﺸـﯿﻌﻪ‪ ،‬ج ‪ ،6‬ص ‪ ،463‬ﺑﺎب اﺳـﺘﺤﺒﺎب ﺷﻬﺎدﺗﯿﻦ و‬
‫اﻹﻗﺮار‪.‬‬
‫‪ _3 - 3‬ﮐـﺎﻓﯽ‪ ،‬ج ‪ ،2‬ص ‪ ،547‬ﺑـﺎب اﻟـﺪﻋﺎء ﻓﯽ ادﺑﺎر اﻟﺼـﻠﻮات‪ ...‬؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،83‬ص ‪î Ä،42‬ﺳﺎﺋﺮ ﻣﺎ ﯾﺴـﺘﺤﺐ ﻋﻘﯿﺐ ﮐﻞ‬
‫ﺻﻼه‪.‬‬
 ‫‪-39‬ﺧﻮاﻧﺪن »اﻟﻠﻬﻢ ﺑﺒﺮك اﻟﻘﺪﯾﻢ و رأﻓﺘﮏ‪«...‬‬
‫ﺳﯽ و ﻧﻬﻢ‪ :‬ﺷـﯿﺦ ﻃﻮﺳـﯽ و ﺷـﯿﺦ ﻃﺒﺮﺳﯽ و ﮐﻔﻌﻤﯽ _ رﺣﻤﻪ اﻟﻠّﻪ ﻋﻠﯿﻬﻢ _ و دﯾﮕﺮان ﺑﻪ ﺳﻨﺪﻫﺎي ﻣﻌﺘﺒﺮ از ﺣﻀﺮت اﻣﺎم ﻣﻮﺳﯽ ﺑﻦ‬
‫ﺟﻌﻔﺮ ﻋﻠﯿﻬﻤﺎاﻟﺴـﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﻧـﺪ ﮐﻪ‪ :‬از ﺟﻤﻠﻪ ﺣﻖ واﺟﺐ ﻣﺎ ﺑﺮ ﺷـﯿﻌﯿﺎن آﻧﺴﺖ ﮐﻪ ﭘﺎﻫﺎي ﺧﻮد را ﻧﮕﺮداﻧﻨـﺪ از ﻧﻤﺎز ﻓﺮﯾﻀﻪ ﺗﺎ‬
‫آن ﮐﻪ ﺑﮕﻮﯾﻨﺪ‪:‬‬
‫»َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ ﺑﺒِﱢﺮَك اﻟ َْﻘـ ﺪﯾِﻢ َو َرأَْﻓﺘـِ َﮏ ﺑ َِﺒِﺮﱠﯾﺘـِ َﮏ اﻟﱠﻠﻄﯿَﻔِﻪ َو َﺷـ َﻔَﻘﺘَِﮏ ﺑ ِـَﺼ ﻨَْﻌﺘَِﮏ اﻟ ُْﻤْﺤَﮑَﻤِﻪ َو ﻗُـْﺪَرﺗَِﮏ ﺑ َِﺴﺘِْﺮَك اﻟ َْﺠﻤﯿِﻞ َو ِﻋﻠِْﻤَﮏ َﺻﱢﻞ َﻋﻠﯽ‬
‫ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو أْﺣِﯽ ﻗُﻠُﻮﺑَﻨـﺎ ﺑ ِـِﺬْﮐِﺮَك َو اْﺟَﻌـ ْﻞ ُذﻧُﻮﺑَﻨﺎ َﻣْﻐُﻔﻮَرًه َو ُﻋﯿُﻮﺑَﻨﺎ َﻣْﺴـ ﺘُﻮَرًه َو َﻓﺮاﺋِـَﻀ ﻨﺎ َﻣْﺸـ ُﮑﻮَرًه َو َﻧﻮاﻓَِﻠﻨﺎ َﻣﺒُْﺮوَرًه َو ﻗُﻠُﻮﺑَﻨﺎ‬
‫ﺑ ِـِﺬْﮐِﺮَك َﻣْﻌُﻤﻮَرًه َو ﻧُُﻔﻮَﺳـ ﻨﺎ ﺑ ِﻄﺎَﻋﺘـِ َﮏ َﻣْﺴـ ُﺮوَرًه َو ُﻋُﻘﻮﻟَﻨـﺎ َﻋﻠﯽ ﺗﻮﺣﯿـِﺪَك َﻣْﺠﺒُﻮَرًه َو أْرواَﺣﻨـﺎ َﻋﻠﯽ دﯾﻨَِﮏ َﻣْﻔُﻄﻮَرًه َو َﺟﻮاِرَﺣﻨﺎ َﻋﻠﯽ‬
‫ِﺧْﺪَﻣﺘَِﮏ َﻣْﻘُﻬﻮَرًه َو أْﺳﻤﺎَءﻧﺎ ﻓﯽ َﺧﻮاﱢﺻَﮏ َﻣْﺸُﻬﻮَرًه َو َﺣﻮاﺋَِﺠﻨﺎ ﻟََﺪﯾَْﮏ َﻣﯿُْﺴﻮَرًه َو أْرزاَﻗﻨﺎ ﻣِْﻦ َﺧﺰاﺋِﻨَِﮏ َﻣْﺪُروَرًه َأﻧ َْﺖ اﻟّﻠﻪ ُ اﻟﱠﺬي ﻻ اِﻟَﻪ‬
‫إّﻻ أﻧ َْﺖ ﻟََﻘْﺪ ﻓﺎَز َﻣْﻦ واﻻَك َو َﺳِﻌَﺪ َﻣْﻦ ﻧﺎﺟﺎَك َو َﻋﱠﺰ َﻣْﻦ ﻧﺎداَك َو َﻇِﻔَﺮ َﻣْﻦ َرﺟﺎَك َو َﻏﻨَِﻢ َﻣْﻦ َﻗَﺼَﺪَك َو َرﺑ َِﺢ َﻣْﻦ ﺗﺎَﺟَﺮَك«‪(1).‬‬
‫و در ﺑﻌﻀـﯽ از رواﯾـﺎت اﯾﻦ زﯾﺎدﺗﯽ ﻫﺴﺖ‪َ» :‬و َاﻧ َْﺖ َﻋﻠﯽ ُﮐﱢﻞ َﺷـ ْﯽ ٍء َﻗـﺪﯾٌﺮ َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ َﺻﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َواْﺳـ َﻤْﻊ ُدﻋﺎﺋﯽ َﮐﻤﺎ‬
‫َﺗْﻌَﻠُﻢ َﻓْﻘﺮي إﻟَﯿَْﮏ إﱠﻧَﮏ َﻋﻠﯽ ُﮐﱢﻞ َﺷْﯽ ٍء َﻗﺪﯾٌﺮ«‪(2).‬‬
‫‪ -40‬دﻋﺎي »ﯾﺎﻣﻦ ﯾﻤﻠﮏ ﺣﻮاﺋﺞ اﻟﺴﺎﺋﻠﯿﻦ و‪«...‬‬
‫ﭼﻬﻠﻢ‪ :‬ﮐﻔﻌﻤﯽ در ﮐﺘﺎب ﺑﻠـﺪاﻷﻣﯿﻦ از ﺣﻀـﺮت اﻣﺎم رﺿﺎ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﺑﺨﻮان ﺑﺮاي ﻃﻠﺐ روزي ﺑﻌﺪ از ﻫﺮ‬
‫ﻧﻤﺎز ﻓﺮﯾﻀﻪ اﯾﻦ دﻋﺎ را‪:‬‬
‫»ﯾﺎ َﻣْﻦ َﯾْﻤﻠُِﮏ َﺣﻮاﺋَِﺞ اﻟّﺴﺎﺋِﻠﯿَﻦ ﯾﺎ َﻣْﻦ ﻟ ُِﮑﱢﻞ َﻣْﺴﺄﻟٍَﻪ ﻣِﻨَْﮏ َﺳـ ْﻤٌﻊ ﺣﺎِﺿـ ٌﺮ َو َﺟﻮاٌب َﻋﺘﯿٌﺪ َو ﻟ ُِﮑﱢﻞ ﺻﺎﻣٍِﺖ ﻣِﻨَْﮏ ِﻋﻠٌْﻢ ﺑﺎِﻃٌﻦ ُﻣﺤﯿٌﻂ َأْﺳـ َﺌﻠَُﮏ‬
‫ﺑ َِﻤﻮاﻋﯿِﺪَك اﻟّﺼﺎِدَﻗِﻪ َو َاﯾﺎدﯾَﮏ اﻟ ْﻔﺎِﺿَﻠِﻪ َو َرْﺣَﻤﺘَِﮏ اﻟ ْﻮاِﺳَﻌِﻪ َو ُﺳﻠْﻄﺎﻧَِﮏ اﻟ ْﻘﺎِﻫِﺮ َو ُﻣﻠِْﮑَﮏ اﻟّﺪاﺋِِﻢ َو َﮐﻠِﻤﺎﺗَِﮏ اﻟّﺘﺎّﻣﺎِت ﯾﺎ َﻣْﻦ ﻻ َﺗﻨَْﻔُﻌُﻪ‬
‫ص ‪80 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ﻣﺼﺒﺎح‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﻃﻮﺳﯽ‪ ،‬ص ‪ ،59‬ﻓﺼﻞ ﻓﯽ ﺳﯿﺎﻗﻪ اﻟﺼﻠﻮات‪ ...‬؛ ﺑﻠﺪاﻷﻣﯿﻦ‪ ،‬ص ‪ ،13‬ﻓﯽ اﻟﺘﻌﻘﯿﺐ‪. ...‬‬
‫‪ _2 -2‬ﻣﺴﺘﺪرك اﻟﻮﺳﺎﯾﻞ‪ ،‬ج ‪ ،5‬ص ‪ ،72‬ﺑﺎب ﻧﺒﺬ ﻣﻤﺎ ﯾﺴﺘﺤﺐ‪ ...‬؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،83‬ص ‪ ،53‬ﺗﻔﺼﯿﻞ و ﺗﺒﯿﯿﻦ‪. ...‬‬
‫ﻃﺎَﻋُﻪ اﻟ ُْﻤﻄﯿﻌﯿَﻦ َو ﻻ َﺗـُﻀ ﱡﺮُه َﻣْﻌـِﺼ َﯿُﻪ اﻟ ْﻌﺎﺻـﯿَﻦ َﺻﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو اْرُزﻗْﻨﯽ ﻣِْﻦ َﻓـْﻀ ﻠَِﮏ)‪َ (1‬و َأْﻋِﻄﻨﯽ ﻓﯿﻤـﺎ َﺗْﺮُزَﻗﻨﯽ اﻟ ْﻌﺎﻓَِﯿَﻪ‬
‫ﺑ َِﺮْﺣَﻤﺘَِﮏ ﯾﺎ َأْرَﺣَﻢ اﻟّﺮاِﺣﻤﯿَﻦ«‪(2).‬‬
‫‪ -41‬دﻋﺎي »ﯾﺎ ﻣﻦ ﯾﻤﻠﮏ ﺣﻮاﺋﺞ اﻟﺴﺎﺋﻠﯿﻦ و‪«...‬‬
‫ﭼﻬـﻞ و ﯾﮑﻢ‪ :‬ﺷـﯿﺦ ﻣﻔﯿـﺪ _ ﻋﻠﯿﻪ اﻟّﺮﺣﻤﻪ _ در ﮐﺘـﺎب ﻣﺠﺎﻟﺲ از ﻣﺤّﻤـ ﺪ ﺑﻦ اﻟﺤﻨﻔّﯿﻪ رﺿـﯽ اﷲ ﻋﻨﻪ رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ روزي‬
‫ﺣﻀـﺮت اﻣﯿﺮاﻟﻤﺆﻣﻨﯿﻦ _ ﺻﻠﻮات اﻟّﻠﻪ ﻋﻠﯿﻪ _ در دور ﮐﻌﺒﻪ ﻃﻮاف ﻣﯽ ﮐﺮد؛ ﻧﺎﮔﺎه ﻣﺮدي را دﯾﺪ ﮐﻪ ﭼﻨﮓ در ﭘﺮده ﻫﺎي ﮐﻌﺒﻪ زده‬
‫و اﯾﻦ دﻋﺎ ﻣﯽ ﺧﻮاﻧﺪ؛ ﭘﺲ ﺣﻀﺮت اﻣﯿﺮاﻟﻤﺆﻣﻨﯿﻦ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم ﮔﻔﺖ‪ :‬اﯾﻦ اﺳﺖ دﻋﺎي ﺗﻮ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻠﯽ ﻣﮕﺮ ﺷﻨﯿﺪي؟ ﺣﻀﺮت ﻓﺮﻣﻮد‬
‫ﮐﻪ‪ :‬ﺑﻠﯽ ﺷـﻨﯿﺪم‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭘﺲ ﺑﺨﻮان اﯾﻦ دﻋﺎ را ﺑﻌﺪ از ﻫﺮ ﻧﻤﺎز؛ ﺑﻪ ﺧﺪا ﺳﻮﮔﻨﺪ ﮐﻪ ﻫﺮ ﻣﺆﻣﻨﯽ ﮐﻪ اﯾﻦ دﻋﺎ را ﺑﺨﻮاﻧﺪ ﺑﻌﺪ از ﻧﻤﺎزﻫﺎ‬
‫اﻟﺒّﺘﻪ ﺣﻖ ﺗﻌﺎﻟﯽ ﻣﯽ آﻣﺮزد ﮔﻨﺎﻫﺎن او را‪ ،‬ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﺑﻪ ﻋﺪد ﺳﺘﺎره ﻫﺎي آﺳﻤﺎن‪ ،‬و ﻗﻄﺮه ﻫﺎي ﺑﺎران‪ ،‬و رﯾﮓ زﻣﯿﻦ‪ ،‬و ذّره ﻫﺎي ﺧﺎك‬
‫آن ﺑﺎﺷـﺪ‪ .‬ﭘﺲ ﺣﻀـﺮت اﻣﯿﺮاﻟﻤﺆﻣﻨﯿﻦ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم ﻓﺮﻣﻮد ﮐﻪ‪ :‬ﻣﻦ ﻣﯽ داﻧﻢ اﯾﻦ را‪ ،‬و ﺣﻖ ﺗﻌﺎﻟﯽ واﺳﻊ اﻟﻌﻄﺎ)‪ (3‬و ﮐﺮﯾﻢ اﺳﺖ‪ .‬آن‬
‫ﻣﺮد ﮔﻔﺖ‪ :‬راﺳﺖ ﮔﻔﺘﯽ ﯾﺎ أﻣﯿﺮاﻟﻤﺆﻣﻨﯿﻦ! و ﺑﺎﻻِي ﻫﺮ داﻧﺎﯾﯽ‪ ،‬داﻧﺎﺗﺮي ﻫﺴﺖ‪ .‬و آن ﻣﺮد ﺧﻀﺮ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم ﺑﻮد‪.‬‬
‫و ﮐﻔﻌﻤﯽ ﻧﯿﺰ اﯾﻦ دﻋﺎ را در ﮐﺘﺎب ﺑﻠﺪاﻷﻣﯿﻦ رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ‪ .‬و دﻋﺎ اﯾﻨﺴﺖ‪:‬‬
‫»ﯾـﺎ َﻣْﻦ ﻻَﯾْﺸـ َﻐﻠُُﻪ َﺳـ ْﻤٌﻊ َﻋْﻦ َﺳـ ْﻤٍﻊ ﯾـﺎ َﻣْﻦ ﻻـ ﯾَُﻐﱢﻠُﻄُﻪ اﻟـّﺴ ﺎﺋِﻠُﻮَن ﯾـﺎ َﻣْﻦ ﻻ ﯾُﺒِْﺮُﻣُﻪ اِﻟ ْﺤﺎُح اﻟ ُْﻤﻠِّﺤﯿَﻦ َاِذﻗْﻨﯽ ﺑَْﺮَد َﻋﻔِْﻮَك َو َﻣْﻐِﻔَﺮﺗَِﮏ َو َﺣﻼَوَه‬
‫َرْﺣَﻤﺘَِﮏ«‪(4).‬‬
‫‪ -42‬دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ إﻧﯽ أﺳﺌﻠﮏ ﺑﺎﺳﻤﮏ اﻟﺬي‪«...‬‬
‫ﭼﻬـﻞ و دوﯾﻢ‪ :‬در ﮐﺘﺐ ﻏﯿﺒﺖ ﺑﻪ ﺳـﻨﺪﻫﺎي ﻣﻌﺘﺒﺮ از ﺣﻀـﺮت ﺻـﺎﺣﺐ اﻷﻣﺮ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﻧـﺪ ﮐﻪ‪ :‬ﺣﻀـﺮت اﻣﺎم زﯾﻦ‬
‫اﻟﻌﺎﺑﺪﯾﻦ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم ﺑﻌﺪ از ﻧﻤﺎز اﯾﻦ دﻋﺎ ﻣﯽ ﺧﻮاﻧﺪﻧﺪ‪:‬‬
‫»َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ إﻧّﯽ َأْﺳَﺌﻠَُﮏ ﺑ ِﺎْﺳِﻤَﮏ اﻟﱠﺬي ﺑ ِﻪ َﺗُﻘﻮُم اﻟﱠﺴﻤﺎُء َو اْﻻءْرُض َو ﺑ ِﺎْﺳِﻤَﮏ اﻟﱠﺬي ﺑ ِﻪ َﺗْﺠَﻤُﻊ‬
‫ص ‪81 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ع‪ :‬ﺑ َِﻔْﻀﻠَِﮏ و ﺣﺎﺷﯿﻪ آن‪ :‬ﻣِْﻦ َﻓْﻀﻠَِﮏ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ﻣﺼﺒﺎح‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﮐﻔﻌﻤﯽ‪ ،‬ص ‪ ،168‬ﻓﺼﻞ اﻟﻌﺸﺮون‪ ...‬؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،83‬ص ‪ ،58‬ﺗﻔﺼﯿﻞ و ﺗﺒﯿﯿﻦ‪. ...‬‬
‫‪ _3 -3‬ع و آ‪ :‬اﻟﻌﻄﺎﯾﺎ‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬أﻣﺎﻟﯽ‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﻣﻔﯿﺪ‪ ،‬ص ‪ ،91‬ﻣﺠﻠﺲ اﻟﻌﺎﺷﺮ‪. ...‬‬
‫اﻟ ُْﻤَﺘَﻔﱢﺮَق َو ﺑ ِﻪ ﺗَُﻔﱢﺮُق اﻟ ُْﻤْﺠَﺘِﻤَﻊ َو ﺑ ِﺎْﺳـ ِﻤَﮏ اﻟﱠﺬي َﺗْﻔُﺮُق ﺑ ِﻪ ﺑَﯿَْﻦ اﻟ َْﺤﱢﻖ َو اﻟ ْﺒﺎِﻃـ ِﻞ َو ﺑ ِﺎْﺳـ ِﻤَﮏ اﻟﱠﺬي َﺗْﻌَﻠُﻢ ﺑ ِﻪ َﮐﯿـْ َﻞ اﻟ ْﺒِﺤﺎِر َو َﻋـ َﺪَد اﻟﱢﺮﻣﺎِل َو‬
‫َوْزَن اﻟ ِْﺠﺒﺎِل«‪ (1).‬ﭘﺲ ﺣﺎﺟﺖ ﺧﻮد را ﻃﻠﺐ ﻧﻤﺎﯾﺪ‪.‬‬
‫‪ -43‬دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ إﻧﯽ أﺳﺌﻠﮏ ﺑﺤﻘﮏ اﻟﻌﻈﯿﻢ‪«...‬‬
‫ﭼﻬﻞ و ﺳـﯿﻢ‪ :‬ﺳـّﯿﺪ ﺑﻦ ﻃﺎوس و دﯾﮕﺮان ﺑﻪ ﺳﻨﺪ ﻣﻌﺘﺒﺮ از ﺣﻀﺮت ﺻﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﻧﺪ ﮐﻪ‪ :‬از ﺟﻤﻠﻪ ﺣﱢﻖ ﻻزِم ﻣﺎ ﺑﺮ‬
‫دوﺳﺘﺎن ﻣﺎ و ﺷﯿﻌﯿﺎن ﻣﺎ آﻧﺴﺖ ﮐﻪ از ﺟﺎي ﻧﻤﺎز ﺑﺮﻧﺨﯿﺰﻧﺪ ﺗﺎ اﯾﻦ دﻋﺎ ﺑﺨﻮاﻧﻨﺪ‪:‬‬
‫»َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ إﻧّﯽ أْﺳَﺌﻠَُﮏ ﺑ َِﺤﱢﻘَﮏ اﻟ َْﻌﻈﯿِﻢ اﻟ َْﻌﻈﯿِﻢ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آﻟ ِﻪ اﻟّﻄﺎِﻫﺮﯾَﻦ َأْن ﺗَُﺼﱢﻠَﯽ َﻋَﻠﯿِْﻬْﻢ َﺻﻼًه ﺗﺎﱠﻣًﻪ داﺋَِﻤًﻪ َو َأْن ﺗُْﺪِﺧَﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو‬
‫آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو ُﻣِﺤـ ّﺒﯿﻬْﻢ َو َأْوﻟ ِﯿـﺎﺋِِﻬْﻢ َﺣﯿـْ ُﺚ ﮐـﺎﻧُﻮا َو َأﯾْـَﻦ ﮐـﺎﻧُﻮا ﻓﯽ َﺳـ ْﻬٍﻞ َأْو َﺟـَﺒ ٍﻞ َأْو ﺑَﱟﺮ َأْو ﺑَْﺤٍﺮ ﻣِـْﻦ ﺑََﺮَﮐـ ِﻪ ُدﻋـﺎﺋﯽ ﻣـﺎ َﺗَﻘﱡﺮ ﺑ ِﻪ ُﻋﯿـُ ﻮﻧُُﻬْﻢ‬
‫اِْﺣَﻔْﻆ)‪ (2‬ﯾـﺎ َﻣْﻮﻻـَي اﻟ ْﻐﺎﺋِﺒﯿَﻦ ﻣِﻨُْﻬْﻢ َو اْرُدْدُﻫْﻢ ِإﻟﯽ َأﻫﺎﻟﯿِﻬْﻢ ﺳﺎﻟ ِﻤﯿَﻦ َو َﻧﱢﻔْﺲ َﻋِﻦ اﻟ َْﻤْﻬُﻤﻮﻣﯿَﻦ َو َﻓﱢﺮْج َﻋِﻦ اﻟ َْﻤْﮑُﺮوﺑﯿَﻦ َواْﮐُﺲ اﻟ ْﻌﺎرﯾَﻦ َو‬
‫َأْﺷـ ﺒِِﻊ اﻟ ْﺠـﺎﺋِﻌﯿَﻦ َو َأْرِو اﻟّﻈـ ﺎﻣِﺌﯿَﻦ َواﻗِْﺾ َدﯾَْﻦ اﻟ ْﻐـﺎِرﻣﯿَﻦ َو َزﱢوِج اﻟ ْﻌﺎِزﺑﯿَﻦ َواْﺷِﻒ َﻣْﺮﺿـﯽ اﻟ ُْﻤـْﺴ ﻠِﻤﯿَﻦ َو َأْدِﺧْﻞ َﻋﻠﯽ اْﻻَءﻣْﻮاِت ﻣﺎ َﺗَﻘﱡﺮ ﺑ ِﻪ‬
‫ُﻋﯿُﻮﻧُُﻬْﻢ)‪َ (3‬واﻧ ْـُﺼ ِﺮ اﻟ َْﻤْﻈﻠُﻮﻣﯿَﻦ ﻣِْﻦ َأْوﻟ ِﯿـﺎِء آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ ﻋﻠﯿﻬﻢ اﻟﺴـﻼم َوَاْﻃِﻒ ﻧـﺎﺋَِﺮَه اﻟ ُْﻤﺨﺎﻟ ِﻔﯿَﻦ َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ َو ﺿﺎِﻋْﻒ ﻟَْﻌَﻨَﺘَﮏ)‪َ (4‬و ﺑَْﺄَﺳَﮏ َو‬
‫َﻧﮑﺎﻟَـَﮏ َو َﻋـ ﺬاﺑََﮏ َﻋﻠﯽ اﻟﱠﻠَﺬﯾَْﻦ َﮐَﻔَﺮا ﻧِْﻌَﻤَﺘـَﮏ َو َﺧﱠﻮﻧـﺎ َرُﺳﻮﻟَـَﮏ َو اﱠﺗَﻬﻤﺎ َﻧﺒِﱠﯿَﮏ َو ﺑﺎَﯾﻨﺎُه َو َﺣّﻼ َﻋْﻘـَﺪُه ﻓﯽ َوِﺻـ ﱢﯿﻪ َو َﻧـَﺒ ﺬا َﻋْﻬـَﺪُه ﻓﯽ‬
‫َﺧﻠﯿَﻔﺘِﻪ ﻣِْﻦ ﺑَْﻌـِﺪه َواﱠدَﻋﯿـﺎ َﻣﻘﺎَﻣُﻪ َو َﻏﱠﯿﺮا َأْﺣﮑﺎَﻣُﻪ َو ﺑَـﱠﺪﻻ ُﺳـ ﱠﻨَﺘُﻪ َو َﻗﱠﻠﺒﺎ دﯾَﻨُﻪ َو ـَﺻ ﱠﻐﺮا َﻗـْﺪَر ُﺣَﺠِﺠَﮏ َو ﺑَـﺪا ﺑ ُِﻈﻠِْﻤِﻬْﻢ َو َﻃَﺮَﻗﺎ َﻃﺮﯾَﻖ اﻟ َْﻐـ ْﺪِر‬
‫َﻋَﻠﯿِْﻬﻢ َواﻟ ِْﺨﻼـَف َﻋْﻦ َأﻣِْﺮِﻫْﻢ َو اﻟ َْﻘﺘْـِﻞ ﻟَُﻬْﻢ َو ِإْرﻫـﺎِج اﻟ ُْﺤُﺮوِب َﻋَﻠﯿِْﻬْﻢ َو َﻣﻨِْﻊ َﺧﻠﯿَﻔﺘَِﮏ ﻣِْﻦ َﺳـ ﱢﺪ اﻟﱡﺜَﻠِﻢ َو َﺗْﻘﻮﯾِﻢ اﻟ ِْﻌَﻮِج َو َﺗﺜْﻘﯿِﻒ اﻻَوِد َو‬
‫ِإﻣْﻀﺎِء اْﻻَءْﺣﮑﺎِم َو ِإْﻇﻬﺎِر دﯾِﻦ اْﻻِءْﺳﻼِم َو ِإﻗﺎَﻣِﻪ ُﺣُﺪوِد اﻟ ُْﻘْﺮاِن َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ اﻟ َْﻌﻨُْﻬﻤﺎ َو اﺑ َْﻨَﺘﯿِْﻬﻤﺎ َو ُﮐﱠﻞ َﻣْﻦ ﻣﺎَل َﻣﯿَْﻠُﻬْﻢ َو َﺣﺬا َﺣْﺬَوُﻫْﻢ َو َﺳَﻠَﮏ‬
‫َﻃﺮﯾَﻘَﺘُﻬْﻢ َو َﺗَﺼﱠﺪَر)‪ (5‬ﺑﺒِْﺪَﻋﺘِِﻬْﻢ ﻟَْﻌﻨًﺎ ﻻ‬
‫ص ‪82 :‬‬
‫‪ _1 - 1‬دﻻﯾـﻞ اﻹﻣﺎﻣﻪ‪ ،‬ص ‪ ،294‬ﻣﻌﺮﻓﻪ ﻣﻦ ﺷﺎﻫـﺪ ﺻـﺎﺣﺐ اﻟﺰﻣﺎن ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم ﻓﯽ ﺣﺎل؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،83‬ص ‪ ،59‬ﺗﻔﺼﯿﻞ و‬
‫ﺗﺒﯿﯿ ﻦ ‪. . . .‬‬
‫‪ _2 -2‬ع‪َ :‬اﺣِﻔْﻆ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬آ‪َ :‬ﻋﯿْﻨُُﻬﻢ‪ ،‬و ﺣﺎﺷﯿﻪ آن‪ُ :‬ﻋﯿُﻮﻧُﻬﻢ‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻣﺘﻦ و آ‪ :‬ﻟََﻌﻨﺎﺗِﮏ‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻣﺘﻦ‪َ :‬ﺗَﺼّﺪي‪.‬‬
‫َﯾْﺨُﻄُﺮ َﻋﻠﯽ ﺑـﺎٍل َو َﯾْﺴـ َﺘﻌﯿُﺬ ﻣِﻨُْﻪ َأْﻫُﻞ اﻟّﻨﺎِر اﻟ َْﻌِﻦ اﻟﻠُّﻬﱠﻢ َﻣْﻦ داَن ﺑ ِﻘﻮﻟ ِِﻬْﻢ َواﱠﺗَﺒَﻊ َأﻣَْﺮُﻫْﻢ َو َدﻋﺎ ِإﻟﯽ َوﻻَﯾﺘِِﻬْﻢ َو َﺷﱠﮏ ﻓﯽ ُﮐْﻔِﺮِﻫْﻢ ﻣَِﻦ اَﻷﱠوﻟﯿَﻦ‬
‫َواْﻻآِﺧﺮﯾَﻦ)‪(2).«(1‬‬
‫‪ -44‬دﻋﺎي »ﺑﺴﻢ اﷲ اﻟﺮﺣﻤﻦ اﻟﺮﺣﯿﻢ اﻟﻠﻬﻢ ﺑﻠﻎ ﻣﻮﻻﻧﺎ‪«...‬‬
‫ﭼﻬﻞ و ﭼﻬﺎرم‪ :‬ﺳّﯿﺪ ﺑﻦ ﺑﺎﻗﯽ در ﮐﺘﺎب اﺧﺘﯿﺎر از ﺣﻀﺮت ﺻﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﮐﻪ ﺑﻌﺪ از ﻫﺮ ﻧﻤﺎز ﻓﺮﯾﻀﻪ‬
‫اﯾﻦ دﻋﺎ ﺑﺨﻮاﻧﺪ ﻧﻤﯿﺮد ﺗﺎ آن ﮐﻪ ﺣﻀﺮت ﺻﺎﺣﺐ اﻷﻣﺮ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم را در ﺑﯿﺪاري ﯾﺎ ﺧﻮاب ﺑﺒﯿﻨﺪ‪(3):‬‬
‫»ﺑ ِْﺴِﻢ اﻟّﻠﻪ ِ اﻟّﺮﺣﻤِﻦ اﻟّﺮﺣﯿﻢ اﻟّﻠُﻬﱠﻢ ﺑَﱢﻠْﻎ ﻣﻮﻻﻧـﺎ ﺻـﺎِﺣَﺐ اﻟﱠﺰﻣـﺎِن َأﯾَْﻨﻤﺎ ﮐﺎَن َو َﺣﯿْﺜُﻤﺎ ﮐﺎَن ﻣِْﻦ َﻣﺸﺎِرِق اْﻻَءْرِض َو َﻣﻐﺎِرﺑ ِﻬﺎ َﺳـ ْﻬﻠِﻬﺎ َو َﺟَﺒﻠِﻬﺎ‬
‫َﻋّﻨﯽ َو َﻋْﻦ واﻟ ِـَﺪﱠي َو َﻋْﻦ ُوﻟ ْـﺪي َو ِإْﺧﻮاﻧﯽ اﻟﱠﺘِﺤﱠﯿَﻪ َو اﻟﱠﺴﻼـَم َﻋـ َﺪَد َﺧﻠِْﻖ اﻟّﻠﻪ ِ َو ِزَﻧَﻪ َﻋْﺮِش اﻟّﻠﻪ ِ َو ﻣـﺎ َأْﺣﺼـﺎُه ِﮐﺘـﺎﺑ ُُﻪ َو َأﺣﺎَط ﺑ ِِﻪ ِﻋﻠُْﻤُﻪ‬
‫اﻟّﻠُﻬﱠﻢ إﻧّﯽ ُأـَﺟ ﱢﺪُد ﻟَُﻪ ﻓﯽ َﺻﺒﯿَﺤِﻪ ﻫـﺬا اﻟ َْﯿْﻮِم َو ﻣﺎ ِﻋْﺸُﺖ ﻓﯿِﻪ ﻣِْﻦ َأّﯾﺎِم َﺣﯿﺎﺗﯽ َﻋْﻬـﺪًا َو َﻋْﻘـﺪًا َو ﺑَﯿَْﻌًﻪ ﻟَُﻪ ﻓﯽ ُﻋﻨُﻘﯽ ﻻ َأُﺣْﻮُل َﻋﻨْﻬﺎ َو ﻻَأُزْوُل‬
‫َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ اْﺟَﻌﻠْﻨﯽ ﻣِْﻦ َأﻧ ْﺼﺎِره َو ﻧُّﺼﺎِره اﻟّﺬاﺑّﯿَﻦ َﻋﻨُْﻪ َو اﻟ ُْﻤَﺘَﻤﱢﺜﻠﯿَﻦ َِﻻواﻣِِﺮه َو َﻧﻮاﻫﯿِﻪ ﻓﯽ َأّﯾﺎﻣِﻪ َو اﻟ ُْﻤْﺴَﺘْﺸـ َﻬﺪﯾَﻦ ﺑَﯿَْﻦ َﯾَﺪﯾِْﻪ اﻟّﻠُﻬﱠﻢ َﻓِﺈْن ﺣﺎَل ﺑَﯿْﻨﯽ‬
‫َو ﺑَﯿَْﻨُﻪ اﻟ َْﻤْﻮُت اﻟﱠﺬي َﺟَﻌﻠَْﺘُﻪ َﻋﻠﯽ ِﻋﺒـﺎِدَك َﺣﺘْﻤـًﺎ َﻣْﻘـِﻀ ّﯿًﺎ َﻓـَﺄْﺧِﺮْﺟﻨﯽ ﻣِْﻦ َﻗـﺒْﺮي ُﻣﻮْءَﺗِﺰرًا َﮐَﻔﻨﯽ ﺷـﺎِﻫﺮًا َﺳـ ﯿْﻔﯽ ُﻣَﺠﱢﺮدًا َﻗﻨـﺎﺗﯽ ُﻣَﻠﱢﺒﯿـًﺎ َدْﻋَﻮَه‬
‫اﻟـّﺪاﻋﯽ ﻓِﯽ اﻟ ْﺤﺎِﺿـ ِﺮ َو اﻟ ْﺒـﺎدي َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ َأِرﻧﯽ اﻟﱠﻄﻠَْﻌَﻪ اﻟﱠﺮﺷـﯿَﺪَه َو اﻟ ُْﻐﱠﺮَه اﻟ َْﺤﻤﯿـَﺪَه َو اْﮐُﺤْﻞ ﺑَـَﺼ ﺮي ﺑ َِﻨْﻈَﺮٍه ﻣِّﻨﯽ ِإﻟَﯿِْﻪ َو َﻋﱢﺠْﻞ َﻓَﺮَﺟُﻪ َو َﺳـ ﱢﻬْﻞ‬
‫َﻣْﺨَﺮَﺟُﻪ اﻟّﻠُﻬﱠﻢ اْﺷـ ُﺪْد َأْزَرُه َو َﻗﱢﻮ َﻇْﻬَﺮُه َو َﻃﱢﻮْل ُﻋْﻤَﺮُه اﻟّﻠُﻬﱠﻢ اْﻋُﻤْﺮ ﺑ ِﻪ ﺑ ِﻼَدَك َو َأْﺣِﯽ ﺑ ِﻪ ِﻋﺒﺎَدَك َﻓِﺈﱠﻧَﮏ ﻗُﻠَْﺖ َو َﻗْﻮﻟ َُﮏ اﻟ َْﺤﱡﻖ َﻇَﻬَﺮ اﻟ َْﻔﺴﺎُد‬
‫ﻓِﯽ اﻟ َْﺒﱢﺮ َو اﻟ َْﺒْﺤِﺮ ﺑ ِﻤﺎ َﮐَﺴَﺒْﺖ َأﯾِْﺪي اﻟّﻨﺎِس َﻓَﺄْﻇِﻬِﺮ اﻟّﻠُﻬﱠﻢ ﻟَﻨﺎ َوﻟ ِﱠﯿَﮏ َو اﺑ َْﻦ ﺑ ِﻨِْﺖ َﻧﺒِﱢﯿَﮏ اﻟ ُْﻤَﺴﱠﻤﯽ ﺑ ِﺎْﺳِﻢ َرُﺳﻮﻟ َِﮏ َﺻَﻠﻮاﺗَُﮏ َﻋَﻠﯿِْﻪ َو آﻟ ِﻪ َﺣّﺘﯽ‬
‫ﻻ َﯾْﻈَﻬَﺮ)‪ (4‬ﺑ َِﺸْﯽ ٍء ﻣَِﻦ اﻟ ْﺒﺎِﻃِﻞ ِإّﻻ َﻣﱠﺰَﻗُﻪ‬
‫ص ‪83 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ع و آ‪ + :‬ﭘﺲ ﻫﺮ دﻋﺎ ﮐﻪ ﺧﻮاﻫﯽ ﺑﮑﻦ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ﻣﻬﺞ اﻟﺪﻋﻮات‪ ،‬ص ‪333‬؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،83‬ص ‪ ،59‬ﺗﻔﺼﯿﻞ و ﺗﺒﯿﯿﻦ‪. ...‬‬
‫‪ _3 -3‬آ‪ + :‬اﯾﻨﺴﺖ دﻋﺎ‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ع و آ‪ :‬ﻻ َﯾْﻈَﻔَﺮ‪.‬‬
‫َو ﯾُِﺤﱡﻖ اﻟﻠّﻪ ُ)‪ (1‬اﻟ َْﺤﱠﻖ ﺑ َِﮑﻠِﻤﺎﺗِِﻪ َو ﯾَُﺤﱢﻘَﻘُﻪ اﻟﻠُّﻬﱠﻢ اْﮐِﺸْﻒ ﻫـِﺬِه اﻟ ُْﻐﱠﻤَﻪ َﻋْﻦ ﻫـِﺬِه اُﻷﱠﻣِﻪ ﺑ ُِﻈُﻬﻮِره ِإﱠﻧُﻬْﻢ َﯾَﺮْوَﻧُﻪ ﺑَِﻌﯿـﺪًا َو َﻧﺮاُه َﻗِﺮﯾﺒًﺎ َو ـَﺻ ﱠﻠﯽ اﻟﻠّﻪ ُ‬
‫َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آﻟ ِﻪ«‪(2).‬‬
‫‪ -45‬دﻋﺎي »ﯾﺎ ﻣﺒﺪئ اﻷﺳﺮار و ﯾﺎ ﻣﺒﯿﻦ اﻟﮑﺘﻤﺎن‪«...‬‬
‫ﭼﻬﻞ و ﭘﻨﺠﻢ‪ :‬ﺷـﯿﺦ ﻃﻮﺳـﯽ و ﮐﻔﻌﻤﯽ و دﯾﮕﺮان در دﻋﺎﻫﺎي ﺳـّﺮ رواﯾﺖ ﮐﺮده اﻧـﺪ ﮐﻪ‪ :‬ﺣﻖ ﺗﻌﺎﻟﯽ وﺣﯽ ﻧﻤﻮد ﺑﻪ ﺣﻀـﺮت رﺳﻮل‬
‫ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ ﮐﻪ ﯾﺎ ﻣﺤّﻤـ ﺪ! ﻫﺮ ﮐﻪ ﺧﻮاﻫـﺪ از اّﻣﺖ ﺗﻮ ﮐﻪ ﺑﺎﻻ ﺑﺮم ﻧﻤﺎز او را‪ ،‬و ﺛﻮاﺑﺶ را ﻣﻀﺎﻋﻒ ﮔﺮداﻧﻢ‪ ،‬ﭘﺲ ﺑﻌـﺪ از ﻫﺮ‬
‫ﻧﻤﺎز ﻓﺮﯾﻀﻪ دﺳﺖ ﺑﺮدارد و اﯾﻦ دﻋﺎ ﺑﺨﻮاﻧـﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ درﺳﺘﯽ)‪ (3‬ﮐﻪ اﮔﺮ اﯾﻦ دﻋﺎ ﺑﺨﻮاﻧﺪ ﻧﻤﺎزش)‪ (4‬ﺑﻪ آﺳﻤﺎن ﺑﺎﻻ ﻣﯽ رود ﺑﺎ ﺛﻮاِب‬
‫ﻣﻀﺎﻋﻒ ﮐﻪ در ﻟﻮح ﻣﺤﻔﻮظ ﺛﺒﺖ ﺷﺪه‪ .‬و دﻋﺎ اﯾﻨﺴﺖ‪:‬‬
‫»ﯾﺎ ُﻣﺒِْﺪَئ اْﻻَءْﺳﺮاِر َو ﯾﺎ ُﻣَﺒﱢﯿَﻦ اﻟ ِْﮑﺘْﻤﺎِن َو ﯾﺎ ﺷﺎِرَع اْﻻَءْﺣﮑﺎِم َو ﯾﺎ ذاِرَئ اْﻻَءﻧ ْﻌﺎِم َو ﯾﺎ ﺧﺎﻟ َِﻖ اﻻﻧﺎِم َو ﯾﺎ ﻓﺎِرَض اﻟّﻄﺎَﻋِﻪ َو ُﻣﻠِْﺰَم اﻟّﺪﯾِﻦ َو ﯾﺎ‬
‫ُﻣﻮِﺟَﺐ اﻟَﺘَﻌﱡﺒِﺪ َأْﺳـ َﺌﻠَُﮏ ﺑ َِﺤﱢﻖ َﺗْﺰِﮐَﯿِﻪ ُﮐـ ﱢﻞ ـَﺻ ﻼٍه َزﱠﮐﯿَْﺘﻬـﺎ َو ﺑ َِﺤﱢﻖ َﻣْﻦ َزﱠﮐﯿَﺘﻬﺎ ﻟَُﻪ)‪َ (5‬و ﺑ َِﺤﱢﻖ َﻣﻦ َزﱠﮐﯿَْﺘﻨـﺎ َأْن َﺗْﺠَﻌَﻞ ـَﺻ َﻠﻮاﺗﯽ ﻫـِﺬِه زاِﮐَﯿًﻪ‬
‫ُﻣَﺘَﻘﱠﺒَﻠًﻪ ﺑ َِﺘَﻘﱡﺒﻠَِﮑﻬﺎ َو َرﻓِْﻌَﮑﻬﺎ َو َﺗﺼﯿﯿِﺮَك دﯾﻨﯽ ﺑﻬﺎ زاِﮐَﯿًﻪ َو ِإﻟ ْﻬﺎﻣَِﮏ َﻗﻠْﺒﯽ ُﺣْﺴَﻦ اﻟ ُْﻤﺤﺎﻓَِﻈِﻪ َﻋَﻠﯿْﻬﺎ َﺣّﺘﯽ َﺗْﺠَﻌَﻠﻨﯽ ﻣِْﻦ َأْﻫﻠِﻬﺎ اﻟﱠﺬﯾَﻦ َذَﮐْﺮَﺗُﻬْﻢ‬
‫ﺑ ِﺎﻟ ُْﺨُﺸﻮِع)‪ (6‬ﻓﯿﻬﺎ َأﻧ َْﺖ َوﻟ ِﱡﯽ اﻟ َْﺤْﻤـ ِﺪ ُﮐﱢﻠﻪ َﻓﻼ ِإﻟَﻪ ِإّﻻ َأﻧ َْﺖ َﻓَﻠَﮏ اﻟ َْﺤْﻤـ ُﺪ ُﮐﱡﻠُﻪ ﺑ ُِﮑﱢﻞ َﺣْﻤـ ٍﺪ َأﻧ َْﺖ ﻟَُﻪ َوﻟﱞﯽ َو َأﻧ َْﺖ َوﻟﱡﯽ اﻟَﺘْﻮﺣﯿـِﺪ ُﮐﱢﻠِﻪ َﻓﻼ ِإﻟَﻪ‬
‫ِإّﻻ َأﻧ َْﺖ َﻓَﻠَﮏ اﻟﱠﺘﻮﺣﯿـُﺪ ُﮐﱡﻠُﻪ ﺑ ُِﮑﱢﻞ َﺗْﻮﺣﯿـٍﺪ َأﻧ َْﺖ ﻟَُﻪ َوﻟﱞﯽ َو َأﻧ َْﺖ َوﻟﱡﯽ اﻟﱠﺘْﻬﻠﯿِﻞ ُﮐﱢﻠﻪ َﻓﻼ ِإﻟَﻪ ِإّﻻ َأﻧ َْﺖ َﻓَﻠَﮏ اﻟﱠﺘْﻬﻠﯿُﻞ ُﮐﱡﻠُﻪ ﺑ ُِﮑﱢﻞ َﺗْﻬﻠﯿٍﻞ َأﻧ َْﺖ ﻟَُﻪ‬
‫َوﻟﱞﯽ َو َأﻧ َْﺖ َوﻟﱡﯽ اﻟﱠﺘْﺴﺒﯿـِﺢ ُﮐﱢﻠﻪ َﻓﻼـ ِإﻟَﻪ ِإﻻّـ َأﻧ َْﺖ َﻓَﻠَﮏ اﻟﱠﺘْﺴﺒﯿـُﺢ ُﮐﱡﻠُﻪ ﺑ ُِﮑﱢﻞ َﺗْﺴﺒﯿـٍﺢ َأﻧ َْﺖ ﻟَُﻪ َوﻟﱡﯽ)‪ (7‬اﻟﱠﺘْﮑﺒﯿِﺮ ُﮐﱢﻠﻪ َﻓﻼـ ِإﻟَﻪ ِإﻻّـ َأﻧ َْﺖ َﻓَﻠَﮏ‬
‫اﻟﱠﺘْﮑﺒﯿُﺮ ُﮐﱡﻠُﻪ ﺑ ُِﮑﱢﻞ َﺗْﮑﺒﯿٍﺮ َأﻧ َْﺖ ﻟَُﻪ َوﻟ ِﱞﯽ َرﱢب ُﻋْﺪ َﻋَﻠﱠﯽ ﻓﯽ َﺻﻼﺗﯽ ﻫِﺬِه ﺑ َِﺮﻓِْﻌَﮑﻬﺎ زاِﮐَﯿًﻪ ُﻣَﺘَﻘﱠﺒَﻠًﻪ ِإﱠﻧَﮏ َأﻧ َْﺖ اﻟﱠﺴِﻤﯿُﻊ اﻟ َْﻌﻠِﯿُﻢ«‪(8).‬‬
‫ص ‪84 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ع‪ _ :‬اﻟّﻠﻪ ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،83‬ص ‪ ،61‬ﺑﻪ ﻧﻘﻞ از اﺧﺘﯿﺎر ﺳّﯿﺪ ﺑﻦ ﺑﺎﻗﯽ رﺣﻤﻪ اﻟّﻠﻪ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ع و آ‪ :‬ﺑﺨﻮاﻧﺪ ﺑﻌﺪ از ﺳﺎﯾﺮ ﺗﻌﻘﯿﺒﺎت ﺑﻪ درﺳﺘﯽ‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬آ‪ _ :‬ﻧﻤﺎزش‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬ﺣﺎﺷﯿﻪ آ‪ :‬ﻟَُﻪ َو ﺑ َِﺤﱢﻖ َﻣْﻦ َزﱠﮐﯿَْﺘﻬﺎ‪.‬‬
‫‪ _6 -6‬ع‪ :‬ﺑ ِﺎﻟ ُْﺨُﻀﻮِع‪.‬‬
‫‪ _7 -7‬ع و آ‪َ + :‬و أﻧ َْﺖ َوﻟ ِﱡﯽ ‪.‬‬
‫‪ _ 8 -8‬ﻣﺼﺒﺎح‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﻃﻮﺳﯽ‪ ،‬ص ‪ ،236‬ﺻﻼه اﻟﺼﺒﺢ‪ ...‬؛ ﺑﻠﺪاﻷﻣﯿﻦ‪ ،‬ص ‪ ،65‬دﻋﺎء اﻟﺴّﺮ‪. ...‬‬
 ‫‪ -46‬ﺧﻮاﻧﺪن »ﺳﺒﺤﺎن رﺑﮏ رب اﻟﻌﺰه‪«...‬‬
‫ﭼﻬﻞ و ﺷـﺸﻢ‪ :‬اﺑﻦ ﺑﺎﺑﻮﯾﻪ و ﺷـﯿﺦ ﻃﻮﺳـﯽ و ﮐﻔﻌﻤﯽ و ﻏﯿﺮ اﯾﺸﺎن از ﺣﻀـﺮت اﻣﯿﺮاﻟﻤﺆﻣﻨﯿﻦ _ ﺻﻠﻮات اﻟﻠّﻪ ﻋﻠﯿﻪ _ رواﯾﺖ ﮐﺮده اﻧﺪ‬
‫ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﮐﻪ ﺧﻮاﻫـﺪ ﮐﻪ ﺛﻮاب داده ﺷﻮد ﺑﻪ ﻣﮑﯿـﺎﻟﯽ ﮐﻪ واﻓﯽ ﺗﺮﯾﻦ ﻣﮑﯿﺎل ﻫﺎﺳﺖ ﭘﺲ ﺑﮕﻮﯾـﺪ ﺑﻌـﺪ از ﺗﻌﻘﯿﺐ ﻧﻤﺎز‪ُ» :‬ﺳـ ﺒْﺤﺎَن َرﺑﱢَﮏ‬
‫َرﱢب اﻟ ِْﻌﱠﺰِه َﻋّﻤﺎَﯾِﺼُﻔﻮَن * َو َﺳﻼٌم َﻋَﻠﯽ اﻟ ُْﻤْﺮَﺳﻠﯿَﻦ * َو اﻟ َْﺤْﻤُﺪﻟﻠّﻪ ِ َرﱢب اﻟ ْﻌﺎﻟَﻤﯿَﻦ)‪«(2).(1‬‬
‫و ﺷـﯿﺦ ﻃﻮﺳـﯽ _ رﺣﻤـﻪ اﻟّﻠـﻪ _ ﮔﻔﺘـﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﺳﻪ ﻣﺮﺗﺒﻪ اﯾﻦ آﯾـﺎت را ﺑﺨﻮاﻧﻨـﺪ‪ .‬و در رواﯾﺖ دﯾﮕﺮ وارد ﺷـﺪه ﮐﻪ‪ :‬در آﺧﺮ ﻫﺮ‬
‫ﻣﺠﻠﺲ اﯾﻦ آﯾﺎت را ﺑﺨﻮاﻧﻨﺪ ﮐﻪ ﮐّﻔﺎره آن ﻣﺠﻠﺲ اﺳﺖ‪(3).‬‬
‫‪ -47‬دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ إﻧﯽ أﻋﻮذ ﺑﮏ ﻣﻦ ﻋﻠﻢ ﻻ ﯾﻨﻔﻊ و‪«...‬‬
‫ﭼﻬﻞ و ﻫﻔﺘﻢ‪ :‬ﺷﯿﺦ ﮐﺮاﺟﮑﯽ رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﺣﻀﺮت رﺳﻮل ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ ﺑﻌﺪ از ﻧﻤﺎزﻫﺎ اﯾﻦ دﻋﺎ ﻣﯽ ﺧﻮاﻧﺪﻧﺪ‪:‬‬
‫»َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ اِﻧّﯽ َاُﻋﻮُذ ﺑ َِﮏ ﻣِْﻦ ِﻋﻠٍْﻢ ﻻ َﯾﻨَْﻔُﻊ َو َﻗﻠٍْﺐ ﻻَﯾْﺨَﺸُﻊ َو َﻧﻔٍْﺲ ﻻ َﺗْﺸَﺒُﻊ َو ُدﻋﺎٍء ﻻ ﯾُْﺴَﻤُﻊ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ اِﻧّﯽ َاُﻋﻮُذ ﺑ َِﮏ ﻣِْﻦ ﻫُﺆﻻِء اﻻْرﺑَِﻊ«‪(4).‬‬
‫‪ -48‬ﺧﻮاﻧﺪن آﯾﻪ »ﻓﺴﺒﺤﺎن اﷲ ﺣﯿﻦ ﺗﻤﺴﻮن و ﺣﯿﻦ ﺗﺼﺒﺤﻮن‪«...‬‬
‫ﭼﻬﻞ و ﻫﺸـﺘﻢ‪ :‬دﯾﻠﻤﯽ در اﻋﻼم اﻟّﺪﯾﻦ از اﺑﻦ ﻋّﺒﺎس رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ ﺣﻀـﺮت رﺳﻮل ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ ﻓﺮﻣﻮد ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﮐﻪ‬
‫ﺳﻪ ﻣﺮﺗﺒﻪ اﯾﻦ آﯾﺎت را ﺑﻌـﺪ از ﻧﻤﺎز ﻣﻐﺮب ﺑﺨﻮاﻧـﺪ آﻧﭽﻪ از ﺛﻮاب در روز ﮔﺬﺷـﺘﻪ از او ﻓﻮت ﺷـﺪه ﺑﺎﺷﺪ درﯾﺎﺑﺪ‪ ،‬و ﻧﻤﺎزش ﻣﻘﺒﻮل‬
‫ﮔﺮدد؛ و اﮔﺮ ﺑﻌـﺪ از ﻫﺮ ﻧﻤﺎز ﻓﺮﯾﻀﻪ و ﺳـّﻨﺖ ﺑﺨﻮاﻧـﺪ ﻧﻮﺷـﺘﻪ ﺷﻮد ﺑﺮاي او ﺣﺴـﻨﺎت ﺑﻪ ﻋﺪد ﺳـﺘﺎرﮔﺎن آﺳـﻤﺎن‪ ،‬و ﻗﻄﺮات ﺑﺎران‪ ،‬و‬
‫ﺑﺮگ درﺧﺘﺎن‪ ،‬و ذّرات ﺧﺎك زﻣﯿﻦ‪ ،‬و ﭼﻮن ﺑﻤﯿﺮد‪ ،‬ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺴﻨﻪ‪ ،‬ده ﺣﺴﻨﻪ در ﻗﺒﺮ ﺑﻪ او داده ﺷﻮد‪(5).‬‬
‫ص ‪85 :‬‬
‫‪ _2 - 1‬ﻣﻦ ﻻـ ﯾﺤﻀـﺮه اﻟﻔﻘﯿﻪ‪ ،‬ج ‪ ،1‬ص ‪ ،325‬ﺑﺎب اﻟﺘﻌﻘﯿﺐ‪ ...‬؛ ﻣﺼـﺒﺎح‪ ،‬ﺷـﯿﺦ ﻃﻮﺳـﯽ‪ ،‬ص ‪ ،51‬ﻓﺼﻞ ﻓﯽ ﺳـﯿﺎق اﻟﺼـﻠﻮات‪ ...‬؛‬
‫ﺑﻠﺪاﻷﻣﯿﻦ‪ ،‬ص ‪ ،10‬ﻓﯽ اﻟﺘﻌﻘﯿﺐ‪. ...‬‬
‫‪ _1 -2‬ﺳﻮره ﻣﺒﺎرﮐﻪ ﺻﺎﻓﺎت‪ ،‬آﯾﻪ ‪. 182 _ 180‬‬
‫‪ _3 -3‬ﻣﻦ ﻻ ﯾﺤﻀﺮه اﻟﻔﻘﯿﻪ‪ ،‬ج ‪ ،3‬ص ‪ ،379‬ﺑﺎب اﻷﯾﻤﺎن؛ و اﻟﻨﺬور و‪. ...‬‬
‫‪ _4 -4‬ﮐﻨﺰاﻟﻔﻮاﺋﺪ‪ ،‬ج ‪ ،1‬ص ‪ 385‬؛ ﻣﺴﺘﺪرك اﻟﻮﺳﺎﯾﻞ‪ ،‬ج ‪ ،5‬ص ‪ ،69‬ﺑﺎب ﻧﺒﺬ ﻣﻤﺎ ﯾﺴﺘﺤﺐ‪. ...‬‬
‫‪ _5 -5‬أﻋﻼم اﻟﺪﯾﻦ‪ ،‬ص ‪ ،352‬ﺑﺎب ﻋﺪد أﺳﻤﺎء اﻟّﻠﻪ ﺗﻌﺎﻟﯽ‪.‬‬
 ‫اﯾﻨﺴﺖ آﯾﺎت‪:‬‬
‫»َﻓُﺴـ ﺒْﺤﺎَن اﻟّﻠـﻪ ِ ﺣﯿَﻦ ﺗُْﻤُﺴـ ﻮَن َو ﺣﯿَﻦ ﺗُـْﺼ ﺒُِﺤﻮَن * َو ﻟَُﻪ اﻟ َْﺤْﻤـ ُﺪ ﻓِﯽ اﻟﱠﺴﻤـﻮاِت َواﻻـْرِض َو َﻋـِﺸ ّﯿًﺎ َو ﺣﯿَﻦ ﺗُْﻈِﻬُﺮوَن * ﯾُْﺨِﺮُج اﻟ َْﺤﱠﯽ ﻣَِﻦ‬
‫اﻟ َْﻤﱢﯿِﺖ َو ﯾُْﺨِﺮُج اﻟ َْﻤﱢﯿَﺖ ﻣَِﻦ اﻟ َْﺤﱢﯽ َو ﯾُْﺤِﯽ اﻻْرَض ﺑَْﻌَﺪ َﻣْﻮﺗِﻬﺎ َو َﮐﺬﻟ َِﮏ ﺗُْﺨَﺮُﺟﻮَن)‪«.(1‬‬
‫»ُﺳﺒْﺤﺎَن َرﺑﱢَﮏ َرﱢب اﻟ ِْﻌﱠﺰِه َﻋّﻤﺎ َﯾِﺼُﻔﻮَن * َو َﺳﻼٌم َﻋَﻠﯽ اﻟ ُْﻤْﺮَﺳﻠﯿَﻦ * َو اﻟ َْﺤْﻤُﺪﻟّﻠﻪ ِ َرﱢب اﻟ ْﻌﺎﻟَﻤﯿَﻦ)‪«.(2‬‬
‫‪ -49‬ﺧﻮاﻧﺪن »اﻟﻠﻬﻢ ﺻﻞ ﻋﻠﯽ ﻣﺤﻤﺪ و آل ﻣﺤﻤﺪ اﻟﻠﻬﻢ إن رﺳﻮﻟﮏ‪«...‬‬
‫ﭼﻬﻞ و ﻧﻬﻢ‪ :‬ﺳـﯿﺪ ﺑﻦ ﻃﺎوس ﺑﻪ ﺳـﻨﺪ ﻣﻌﺘﺒﺮ از ﺟﻤﯿﻞ ﺑﻦ دّراج رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺮدي ﺑﻪ ﺧﺪﻣﺖ ﺣﻀـﺮت اﻣﺎم ﺟﻌﻔﺮ ﺻﺎدق‬
‫ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم آﻣـﺪ و ﮔﻔﺖ‪ :‬اي ﻣﻮﻻي ﻣﻦ ! ﺳـّﻨﻢ ﺑﺎﻻ رﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬و ﺧﻮﯾﺸﺎن ﻣﻦ ﻣﺮدﻧـﺪ‪ ،‬و ﻣﻮﻧﺴـﯽ ﻧـﺪارم‪ ،‬و ﻣﯽ ﺗﺮﺳﻢ ﮐﻪ ﻣﺮا ﻧﯿﺰ‬
‫ﻣﺮگ درﯾﺎﺑـﺪ‪ .‬ﺣﻀـﺮت ﻓﺮﻣﻮد ﮐﻪ‪ :‬ﺑﺮادراِن ﻣﺆﻣِﻦ ﺻﺎﻟﺢ ﺑﺮاي اﻧﺲ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺑﻬﺘﺮﻧﺪ از اﻗﺎرب‪ ،‬و اﮔﺮ درازِي ﻋﻤﺮ ﺧﻮد و ﺧﻮﯾﺸﺎن و‬
‫دوﺳﺘﺎن)‪ (3‬را ﺧﻮاﻫﯽ اﯾﻦ دﻋﺎ را ﺑﻌﺪ از ﻫﺮ ﻧﻤﺎز ﺑﺨﻮان‪:‬‬
‫»َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ َﺻﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو اِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ اﻟّﻠُﻬﱠﻢ اِﱠن َرُﺳﻮﻟََﮏ اﻟّﺼﺎِدَق اﻟ ُْﻤَﺼﱠﺪَق ـَﺻ َﻠﻮاﺗَُﮏ َﻋَﻠﯿِْﻪ َو آﻟ ِﻪ ﻗﺎَل‪ :‬اِﱠﻧَﮏ ﻗُﻠَْﺖ ﻣﺎ َﺗَﺮﱠدْدُت ﻓﯽ َﺷْﯽ ٍء‬
‫َا َﻧـﺎ ﻓـﺎِﻋﻠُُﻪ َﮐَﺘَﺮﱡددي ﻓﯽ َﻗﺒِْﺾ روِح َﻋﺒـْ ِﺪَي اﻟ ُْﻤْﺆﻣِِﻦ َﯾْﮑَﺮُه اﻟ َْﻤْﻮَت َو َاْﮐَﺮُه َﻣﺴﺎَءَﺗُﻪ اﻟّﻠُﻬﱠﻢ َﻓَﺼﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو اِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو َﻋﱢﺠْﻞ ﻟ َِﻮﻟ ِﱢﯿَﮏ‬
‫اﻟ َْﻔَﺮَج َو اﻟ ْﻌﺎﻓَِﯿَﻪ َو اﻟﱠﻨْﺼَﺮ َو ﻻ َﺗُﺴْﺆﻧﯽ ﻓﯽ َﻧْﻔﺴﯽ َو ﻻ ﻓﯽ َاَﺣٍﺪ ﻣِْﻦ َاِﺣﱠﺒﺘﯽ«‪.‬‬
‫و اﮔﺮ ﺧﻮاﻫﯽ ﯾﮏ ﯾﮏ از دوﺳﺘﺎن ﺧﻮد را ﻧﺎم ﺑﺒﺮ)‪َ» :(4‬و ﻻ ﻓﯽ ﻓﻼن َو ﻻ ﻓﯽ ﻓﻼن«‪.‬‬
‫راوي ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭼﻮن ﺑﺮ اﯾﻦ دﻋﺎ ﻣﺪاوﻣﺖ ﮐﺮدم ﭼﻨﺪان ﻋﻤﺮ ﯾﺎﻓﺘﻢ ﮐﻪ از زﻧﺪﮔﺎﻧﯽ ﻣﻠﻮل ﺷﺪم‪(5).‬‬
‫ص ‪86 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ﺳﻮره ﻣﺒﺎرﮐﻪ روم‪ ،‬آﯾﻪ ‪. 19 _ 17‬‬
‫‪ _2 -2‬ﺳﻮره ﻣﺒﺎرﮐﻪ ﺻﺎﻓﺎت‪ ،‬آﯾﻪ ‪.182 _ 180‬‬
‫‪ _3 -3‬آ‪ + :‬ﺧﻮد‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ع و آ‪ + :‬و ﺑﮕﻮ‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬ﻓﻼح اﻟﺴﺎﺋﻞ‪ ،‬ص ‪ ،167‬ﻓﺼﻞ اﻟﺘﺎﺳﻊ ﻋﺸﺮ ﻓﯿﻤﺎ ﻧﺬﮐﺮه‪ ...‬؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،83‬ص ‪ ،7‬ﺑﺎب ‪ ،38‬ﺳﺎﺋﺮ ﻣﺎ ﯾﺴﺘﺤﺐ ﻋﻘﯿﺐ ﮐﻞ‬
‫ﺻﻼه‪.‬‬
 ‫و اﯾﻦ دﻋﺎ ﺑﺴﯿﺎر ﻣﻌﺘﺒﺮ اﺳﺖ‪ ،‬و در ﺟﻤﯿﻊ ﮐﺘﺐ دﻋﺎ ﻧﻘﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ‪(1).‬‬
‫‪-50‬دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ ﻟﮏ ﺻﻠﯿﺖ و إﯾﺎك دﻋﻮت و‪«...‬‬
‫ﭘﻨﺠﺎﻫﻢ‪ :‬ﺳـّﯿﺪ ﺑﻦ ﻃﺎوس رﺿـﯽ اﷲ ﻋﻨﻪ ﺑﻪ ﺳـﻨﺪ ﺻـﺤﯿﺢ از اﻣﺎم ﺣﺴﻦ ﻋﺴـﮑﺮي ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﺑﻌـﺪ از ﻓﺎرغ‬
‫ﺷﺪن از ﻧﻤﺎز و ﺗﻌﻘﯿﺐ ﺑﺎﯾﺪ ﮐﻪ اﯾﻦ دﻋﺎ ﺑﺨﻮاﻧﺪ‪:‬‬
‫»َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ ﻟََﮏ ـَﺻ ﱠﻠﯿُْﺖ َو ِإّﯾﺎَك َدَﻋْﻮُت َو ﻓﯽ ـَﺻ ﻼﺗﯽ َو ُدﻋﺎﺋﯽ ﻣﺎ َﻗْﺪ َﻋﻠِْﻤَﺖ ﻣَِﻦ اﻟﱡﻨْﻘﺼﺎِن َو اﻟ َْﻌَﺠَﻠِﻪ َو اﻟﱠﺴْﻬِﻮ َواﻟ َْﻐْﻔَﻠِﻪ َواﻟ َْﮑَﺴِﻞ َو اﻟ َْﻔﺘَْﺮِه َو‬
‫اﻟﱢﻨْﺴـ ﯿﺎِن َو اﻟ ُْﻤـ ﺪاَﻓَﻌِﻪ َو اﻟﱢﺮﯾﺎِء َو اﻟﱡﺴْﻤَﻌِﻪ َو اﻟﱠﺮﯾِْﺐ َو اﻟ ِْﻔْﮑَﺮِه َو اﻟﱠﺸﱢﮏ َو اﻟ َْﻤْﺸـ َﻐَﻠِﻪ)‪َ (2‬و اﻟﱠﻠْﺤَﻈِﻪ اﻟ ُْﻤﻠِْﻬَﯿِﻪ َﻋْﻦ ِإﻗـﺎَﻣِﻪ َﻓﺮاِﺋـِﻀ َﮏ َﻓَﺼﱢﻞ َﻋﻠﯽ‬
‫ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آﻟ ِﻪ َواْﺟَﻌـ ْﻞ َﻣﮑـﺎَن ﻧُْﻘﺼﺎﻧِﻬﺎ َﺗﻤﺎﻣًﺎ َو َﻋَﺠَﻠﺘﯽ َﺗَﺜﱡﺒﺘًﺎ)‪َ (3‬و َﺗَﻤﱡﮑﻨًﺎ)‪َ (4‬و َﺳـ ْﻬﻮي َﺗَﯿﱡﻘﻈًﺎ َو َﻏْﻔَﻠﺘﯽ َﺗَﺬﱡﮐﺮًا َو َﮐَﺴـ ﻠﯽ َاﻧ ْﺸﺎﻃًﺎ َو َﻓﺘَْﺮﺗﯽ‬
‫ﻗُﱠﻮًه َو ﻧِـْﺴ ﯿﺎﻧﯽ ُﻣﺤـﺎَﻓَﻈًﻪ َو ُﻣـﺪاَﻓَﻌﺘﯽ ُﻣﻮاَﻇَﺒًﻪ َو ِرﯾﺎﺋﯽ ِإْﺧﻼﺻًﺎ َو ُﺳـ ْﻤَﻌﺘﯽ َﺗَﺴﱡﺘﺮًا َو َرﯾْﺒﯽ ﺑَﯿﺎﻧًﺎ َو ﻓِْﮑﺮي ُﺧُﺸﻮﻋًﺎ َو َﺷـ ّﮑﯽ َﯾﻘﯿﻨًﺎ َو َﺗﺸﺎُﻏﻠﯽ‬
‫َﻓﺮاﻏـًﺎ َو ﻟ ِﺤﺎﻇﯽ ُﺧُﺸﻮﻋًﺎ َﻓِﺈﻧّﯽ ﻟََﮏ ـَﺻ ﱠﻠﯿُْﺖ َو ِإّﯾﺎَك َدَﻋْﻮُت َو َوْﺟَﻬَﮏ َأَرْدُت َو ِإﻟَﯿَْﮏ َﺗَﻮﱠﺟْﻬُﺖ َو ﺑ َِﮏ آَﻣﻨُْﺖ َو َﻋَﻠﯿَْﮏ َﺗَﻮﱠﮐﻠُْﺖ َو ﻣﺎ‬
‫ِﻋﻨْـَﺪَك َﻃَﻠﺒُْﺖ َﻓـَﺼ ﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو اْﺟَﻌـ ْﻞ ﻟﯽ ﻓﯽ ـَﺻ ﻼﺗﯽ َو ُدﻋـﺎﺋﯽ َرْﺣَﻤًﻪ َو ﺑََﺮﮐًﻪ ﺗَُﮑﱢﻔُﺮ ﺑ ِﻬـﺎ َﺳـ ﱢﯿﺌﺎﺗﯽ َو ﺗُﻀـﺎِﻋُﻒ ﺑ ِﻬﺎ‬
‫َﺣَﺴـ ﻨﺎﺗﯽ َو َﺗْﺮَﻓُﻊ ﺑ ِﻬـﺎ َدَرَﺟﺘﯽ َو ﺗُْﮑِﺮُم ﺑ ِﻬـﺎ َﻣﻘـﺎﻣﯽ َو ﺗَُﺒﱢﯿُﺾ ﺑ ِﻬـﺎ َوْﺟﻬﯽ َو َﺗُﺤﱡﻂ ﺑ ِﻬﺎ ِوْزري َو َﺗْﻘَﺒُﻞ ﺑ ِﻬﺎ َﻓْﺮﺿـﯽ َو َﻧْﻔﻠﯽ َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ َﺻﱢﻞ َﻋﻠﯽ‬
‫ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آﻟ ِﻪ)‪َ (5‬واْﺣُﻄْﻂ ﺑ ِﻬﺎ ِوْزري َواْﺟَﻌْﻞ ﻣﺎ ِﻋﻨَْﺪَك َﺧﯿْﺮًا ﻟﯽ ﻣِّﻤﺎ َﯾﻨَْﻘِﻄُﻊ َﻋّﻨﯽ اﻟ َْﺤْﻤُﺪ ﻟّﻠﻪ ِ اﻟﱠﺬي َﻗﻀـﯽ َﻋّﻨﯽ َﺻﻼﺗﯽ ِإﱠن)‪ (6‬اﻟﱠﺼﻼَه‬
‫ﮐﺎَﻧْﺖ َﻋَﻠﯽ اﻟ ُْﻤﻮْءﻣِﻨِﯿَﻦ ِﮐﺘﺎﺑًﺎ َﻣْﻮﻗُﻮﺗًﺎ ﯾﺎ َأْرَﺣَﻢ اﻟّﺮاِﺣﻤﯿَﻦ َاﻟ َْﺤْﻤـ ُﺪ ﻟّﻠﻪ ِ اﻟﱠِﺬي َﻫﺪاﻧﺎ ﻟ ِﻬﺬا َو ﻣﺎ ُﮐّﻨﺎ ﻟ َِﻨْﻬَﺘِﺪَي ﻟَْﻮﻻ َأْن َﻫﺪاَﻧﺎ اﻟّﻠﻪ ُ َواﻟ َْﺤْﻤُﺪ ﻟّﻠﻪ ِ‬
‫اﻟﱠﺬي َأْﮐَﺮَم َوْﺟﻬﯽ َﻋِﻦ اﻟﱡﺴُﺠﻮِد ِإﻻّـ ﻟَُﻪ اﻟّﻠُﻬﱠﻢ َﮐﻤﺎ َأْﮐَﺮﻣَْﺖ َوْﺟﻬﯽ َﻋِﻦ اﻟﱡﺴُﺠﻮِد ِإّﻻ ﻟََﮏ َﻓَﺼﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آﻟ ِﻪ َو ُﺻـ ﻨُْﻪ َﻋِﻦ اﻟ َْﻤْﺴـ َﺌَﻠِﻪ‬
‫ِإّﻻ ﻣِﻨَْﮏ)‪ (7‬اﻟّﻠُﻬﱠﻢ َﺻﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آﻟ ِﻪ َو َﺗَﻘﱠﺒﻠْﻬﺎ ﻣِّﻨﯽ‬
‫ص ‪87 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ﺑﻠﺪاﻷﻣﯿﻦ‪ ،‬ص ‪ ،12‬ﻓﯽ اﻟﺘﻌﻘﯿﺐ‪ ...‬؛ ﻣﺼﺒﺎح‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﻃﻮﺳﯽ‪ ،‬ص ‪ ،57‬ﻓﺼﻞ ﻓﯽ ﺳﯿﺎﻗﻪ اﻟﺼﻠﻮات‪. ...‬‬
‫‪ _2 -2‬آ‪َ :‬واﻟﱠﺮﯾِﺐ واﻟﱠﺸﮏ َواﻟﱠﺸﻨَْﻌِﻪ واﻟَﻤْﺸَﻐَﻠِﻪ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻫﺮ ﺳﻪ ﻧﺴﺨﻪ‪ :‬ﺗﺜﺒﯿﺘًﺎ‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻫﺮ ﺳﻪ ﻧﺴﺨﻪ‪َ :‬ﺗَﻤﱡﺴﮑًﺎ‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬آ‪َ + :‬واْﺟَﻌْﻞ ﻣﺎ ِﻋﻨَْﺪَك‪.‬‬
‫‪ _6 -6‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع‪َ :‬ﻓﺈﱠن‪.‬‬
‫‪ _7 -7‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع و آ‪ :‬ﻟََﮏ‪.‬‬
‫ﺑ ِـﺄْﺣَﺴِﻦ َﻗﺒُﻮﻟ َِﮏ َو ﻻ ﺗُﻮءاـِﺧ ْﺬﻧﯽ ﺑ ِﻨُْﻘﺼﺎﻧِﻬﺎ َو ﻣﺎ َﺳـ ﻬﺎ َﻋﻨُْﻪ َﻗﻠْﺒﯽ ﻣِﻨْﻬﺎ َﻓَﺘﱢﻤْﻤُﻪ ﻟﯽ ﺑ َِﺮْﺣَﻤﺘَِﮏ ﯾﺎ َأْرَﺣَﻢ اﻟّﺮاِﺣﻤﯿَﻦ اﻟﻠُّﻬﱠﻢ َﺻﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو‬
‫آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ ُأوﻟﯽ اﻷَـﻣِْﺮ اﻟﱠﺬﯾَﻦ َأَﻣْﺮَت ﺑ ِﻄـﺎَﻋﺘِِﻬْﻢ َو ُأوﻟ ِﯽ اَﻷْرﺣـﺎِم اﻟّـﺬﯾَﻦ َأَﻣْﺮَت ﺑ ِـِﺼ َﻠﺘِِﻬْﻢ َو َذِوي اﻟ ُْﻘْﺮﺑﯽ اﻟﱠﺬﯾَﻦ َأَﻣْﺮَت ﺑ َِﻤَﻮﱠدﺗِِﻬْﻢ َو َأْﻫِﻞ‬
‫اﻟـﱢﺬْﮐِﺮ اﻟﱠﺬﯾـَﻦ َأَﻣْﺮَت ﺑ َِﻤْﺴـ َﺌَﻠﺘِِﻬْﻢ َو اﻟ َْﻤـ ﻮاﻟ َِﯽ اﻟﱠﺬﯾـَﻦ َأَﻣْﺮَت ﺑ ُِﻤﻮاﻻـﺗِِﻬْﻢ َو َﻣْﻌِﺮَﻓـِﻪ َﺣﱢﻘِﻬـْﻢ َو أْﻫـِﻞ اﻟ ْـَﺒﯿِْﺖ اﻟﱠﺬﯾَﻦ َأْذَﻫﺒَْﺖ َﻋﻨُْﻬُﻢ اﻟﱢﺮْﺟَﺲ َو‬
‫َﻃﱠﻬْﺮَﺗُﻬْﻢ َﺗْﻄﻬﯿﺮًا اﻟﻠُّﻬﱠﻢ َﺻﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو اْﺟَﻌْﻞ َﺛﻮاَب َﺻﻼﺗﯽ َو َﺛﻮاَب ُدﻋﺎﯾﯽ َو َﺛﻮاَب َﻣﻨِْﻄﻘﯽ َو َﺛﻮاَب َﻣْﺠﻠِﺴﯽ ِرﺿﺎَك‬
‫َو اﻟ َْﺠﱠﻨَﻪ َو اْﺟَﻌـ ْﻞ ذﻟـِ َﮏ ُﮐﱠﻠُﻪ ﺧﺎﻟ ِﺼـًﺎ ُﻣْﺨﻠِﺼًﺎ ﯾُﻮاﻓُِﻖ ﻣِﻨَْﮏ َرْﺣَﻤًﻪ َو ِإﺟﺎﺑًَﻪ َواﻓَْﻌْﻞ ﺑﯽ َﺟﻤﯿَﻊ ﻣﺎ َﺳَﺎﻟ ْﺘَُﮏ ﻣِْﻦ َﺧﯿٍْﺮ َو ِزْدﻧﯽ ﻣِْﻦ َﻓـْﻀ ﻠَِﮏ َو‬
‫ِﺳَﻌِﻪ ﻣـﺎ ِﻋﻨـَﺪَك اِﻧَّﮏ واِﺳٌﻊ َﮐﺮﯾٌﻢ َوِﺻْﻞ ذﻟ َِﮏ ﺑ َِﺨﯿِْﺮ اﻻِﺧَﺮِه َو َﻧﻌﯿِﻤﻬﺎ ِإﻧّﯽ ِإﻟَﯿَْﮏ ﻣَِﻦ اﻟّﺮاِﻏﺒﯿَﻦ ﯾﺎ َأْرَﺣَﻢ اﻟّﺮاِﺣﻤﯿَﻦ ﯾﺎ َذا اﻟ َْﻤﱢﻦ اﻟﱠﺬي ﻻ‬
‫َﯾﻨَْﻘِﻄُﻊ َأﺑَـﺪًا َو ﯾﺎ َذا اﻟ َْﻤْﻌُﺮوِف اﻟﱠﺬي ﻻ َﯾﻨَْﻔـ ُﺪ َأﺑَـﺪًا َو ﯾﺎ َذا اﻟﱠﻨْﻌﻤﺎِء اﻟﱠﺘﯽ ﻻ ﺗُْﺤﺼـﯽ َﻋـ َﺪدًا ﯾﺎ َﮐﺮﯾُﻢ ﯾﺎ َﮐﺮﯾُﻢ ﯾﺎ َﮐﺮﯾُﻢ َﺻﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو‬
‫آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو اْﺟَﻌﻠْﻨﯽ ﻣِﱠﻤْﻦ آَﻣـ َﻦ ﺑ ِـَﮏ َﻓَﻬـ َﺪﯾَْﺘُﻪ َو َﺗـَﻮﱠﮐَﻞ َﻋَﻠﯿـْ َﮏ َﻓَﮑَﻔﯿَْﺘـُﻪ َو َﺳَﺄﻟَـَﮏ َﻓـَﺄْﻋَﻄﯿَْﺘُﻪ َو َرِﻏَﺐ ِإﻟَﯿـْ َﮏ َﻓَﺄْرـَﺿ ﯿَْﺘُﻪ َو َأْﺧَﻠَﺺ ﻟََﮏ‬
‫َﻓـَﺄﻧ َْﺠﯿَْﺘُﻪ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ َﺻﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آِل)‪ُ (1‬ﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو َأْﺣﻠِﻠْﻨـﺎ داَر اﻟ ُْﻤﻘـﺎَﻣِﻪ ﻣِْﻦ َﻓـْﻀ ﻠَِﮏ ﻻ َﯾَﻤﱡﺴﻨﺎ ﻓﯿﻬﺎ َﻧَﺼٌﺐ َو ﻻ َﯾَﻤﱡﺴﻨﺎ ﻓﯿﻬﺎ ﻟ ُُﻐﻮٌب َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ‬
‫ِإﻧّﯽ َأْﺳـ َﺌﻠَُﮏ َﻣْﺴَﺌَﻠَﻪ اﻟﱠﺬﻟﯿِﻞ اﻟ َْﻔﻘﯿِﺮ َأْن ﺗَُﺼﱢﻠَﯽ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آﻟ ِﻪ َو َأْن َﺗْﻐِﻔَﺮ ﻟﯽ َﺟﻤﯿَﻊ ُذﻧُﻮﺑﯽ َو َاْن َﺗْﻘﻠَِﺒﻨﯽ ﺑ َِﻘﻀﺎِء َﺟﻤﯿِﻊ َﺣﻮاﺋِﺠﯽ ِإﻟَﯿَْﮏ‬
‫ِإﱠﻧَﮏ َﻋﻠﯽ ُﮐﱢﻞ َﺷـ ْﯽ ٍء َﻗـﺪﯾٌﺮ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ ﻣﺎ َﻗـُﺼ َﺮْت َﻋﻨُْﻪ)‪َ (2‬ﻣـْﺴ َﺌَﻠﺘﯽ َو َﻋَﺠَﺰْت َﻋﻨْـُﻪ ﻗُـﱠﻮﺗﯽ َو ﻟَْﻢ َﺗﺒْﻠُْﻐُﻪ ﻓِْﻄَﻨـﺘﯽ ﻣِْﻦ َأﻣٍْﺮ َﺗْﻌَﻠُﻢ ﻓﯿِﻪ ـَﺻ ﻼَح َأﻣِْﺮ‬
‫ُدﻧ ْﯿﺎَي َو آِﺧَﺮﺗﯽ َﻓَﺼﱢﻞ َﻋﻠﯽ)‪ُ (3‬ﻣَﺤﱠﻤٍﺪ)‪َ (4‬و آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو اﻓَْﻌﻠُْﻪ ﺑﯽ ﯾـﺎ ﻻـ ِإﻟَﻪ ِإّﻻ َأﻧ َْﺖ ﺑ َِﺤﱢﻖ ﻻ ِإﻟَﻪ ِإّﻻ َأﻧ َْﺖ ﺑ َِﺮْﺣَﻤﺘَِﮏ ﻓﯽ ﻋﺎﻓَِﯿٍﻪ ﻣﺎ ﺷﺎَء‬
‫اﻟﻠّﻪ ُ َو ﻻ َﺣْﻮَل َو ﻻ ﻗُﱠﻮَه ِإّﻻ ﺑ ِﺎﻟﻠّﻪ ِ«‪(5).‬‬
‫ص ‪88 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻣﺘﻦ‪ :‬آﻟ ِِﻪ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬آ‪ + :‬ﻣِﻦ أﻣٍﺮ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬آ‪َ :‬و أْﺳﺌﻠَُﮏ َو َأْرَﻏُﺐ إﻟَﯿَْﮏ أْن ﺗَُﺼﱢﻠَﯽ َﻋﻠﯽ‪ ،‬ﺑﻪ ﺟﺎي‪َ :‬ﻓَﺼﱢﻞ َﻋﻠﯽ‪ ،‬و ﺣﺎﺷﯿﻪ آن‪ :‬واﻓﻌﻞ ﺑﯽ ذﻟﮏ ﺑﻼ ِإﻟﻪ‪. ...‬‬
‫‪ _4 -4‬ع‪ :‬و آﻟﻪ‪ ،‬و ﺣﺎﺷﯿﻪ آن‪ :‬آل ﻣﺤﻤﺪ‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬ﻓﻼح اﻟﺴﺎﺋﻞ‪ ،‬ص ‪ ،183‬ﻓﺼﻞ اﻟﺘﺎﺳﻊ ﻋﺸﺮ‪ ...‬؛ ﻣﺼﺒﺎح‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﻃﻮﺳﯽ‪ ،‬ص ‪ ،79‬ﻓﺼﻞ ﻓﯽ‪î Ä‬ﺳﯿﺎﻗﻪ اﻟﺼﻠﻮات‪. ...‬‬
 ‫‪ -51‬دﻋﺎي »ﯾﺎ اﷲ اﻟﻤﺎﻧﻊ ﻗﺪرﺗﻪ ﺧﻠﻘﻪ و‪«...‬‬
‫ﭘﻨﺠﺎه و ﯾﮑﻢ‪ :‬ﺷـﯿﺦ ﻃﻮﺳﯽ و ﮐﻔﻌﻤﯽ ﺑﻪ ﺳﻨﺪ ﻣﻌﺘﺒﺮ در دﻋﺎﻫﺎي ﺳّﺮ رواﯾﺖ ﮐﺮده اﻧﺪ ﮐﻪ‪ :‬ﺣﻖ ﺗﻌﺎﻟﯽ وﺣﯽ ﮐﺮد ﺑﻪ ﺣﻀﺮت رﺳﺎﻟﺖ‬
‫ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ ﮐﻪ ﯾﺎ ﻣﺤّﻤـ ﺪ! ﻫﺮ ﮐﻪ از اّﻣﺖ ﺗﻮ ﺧﻮاﻫـﺪ ﮐﻪ ﻣﯿﺎن دﻋﺎي او و ﻣﯿﺎن ﻣﻦ ﺣﺎﯾﻠﯽ ﻧﺒﺎﺷﺪ و ﻣﺴـﺘﺠﺎب ﮔﺮداﻧﻢ دﻋﺎي‬
‫او را ﺑﺮاي ﻫﺮ اﻣﺮي ﮐﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺧﻮاه ﮐﻮﭼﮏ ﺑﺎﺷﺪ و ﺧﻮاه ﺑﺰرگ‪ ،‬و ﺧﻮاه آﺷـﮑﺎر و ﺧﻮاه ﭘﻨﻬﺎن ﭘﺲ ﺑﺎﯾﺪ ﮐﻪ اﯾﻦ دﻋﺎ ﺑﺨﻮاﻧﺪ ﺑﻌﺪ‬
‫از دﻋﺎﻫﺎي ﺧﻮد‪:‬‬
‫»ﯾﺎ َاﻟّﻠﻪ ُ اﻟ ْﻤﺎﻧُِﻊ ﻗُْﺪَرﺗُُﻪ َﺧﻠَْﻘُﻪ َو اﻟ ْﻤﺎﻟ ُِﮏ ﺑ ِﻬﺎ ُﺳﻠْﻄﺎَﻧُﻪ َواﻟ ُْﻤَﺘَﺴﱢﻠُﻂ ﺑ ِﻤﺎ ﻓﯽ َﯾَﺪﯾِْﻪ ُﮐﱡﻞ َﻣْﺮُﺟﱟﻮ ُدوَﻧَﮏ َﯾﺨﯿُﺐ َرﺟﺎَء راﺟﯿِﻪ َو راﺟﯿَﮏ َﻣْﺴُﺮوٌر ﻻ‬
‫َﯾﺨﯿُﺐ َأْﺳـ َﺌﻠَُﮏ ﺑ ُِﮑﱢﻞ ِرﺿًﺎ ﻟََﮏ ﻣِْﻦ ُﮐﱢﻞ َﺷـ ْﯽ ٍء َأﻧ َْﺖ ﻓﯿِﻪ َو ﺑ ُِﮑﱢﻞ َﺷـ ْﯽ ٍء ﺗُِﺤﱡﺐ َأْن َﺗـْﺬُﮐَﺮ ﺑ ِﻪ َو ﺑ َِﮏ ﯾﺎ َاﻟّﻠﻪ ُ َﻓَﻠﯿَْﺲ َﯾْﻌـِﺪﻟ َُﮏ َﺷـ ْﯽ ٌء َأْن‬
‫ﺗَُﺼﱢﻠَﯽ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو َأْن َﺗُﺤﻮَﻃﻨﯽ َو ِإْﺧﻮاﻧﯽ)‪َ (1‬و ُوﻟ ْﺪي)‪َ (2‬و َﺗْﺤَﻔَﻈﻨﯽ ﺑ ِِﺤْﻔِﻈَﮏ َو َأْن َﺗْﻘِﻀَﯽ ﺣﺎَﺟﺘﯽ)‪(4).«(3‬‬
‫‪ -52‬دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ إﻧﯽ وﺟﻬﺖ وﺟﻬﯽ إﻟﯿﮏ و‪«...‬‬
‫ﭘﻨﺠـﺎه و دوﯾﻢ‪ :‬ﺳـّﯿﺪ ﺑﻦ ﻃﺎوس ﺑﻪ ﺳـﻨﺪ ﻣﻌﺘﺒﺮ رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬واﺟﺐ و ﻻزم اﺳﺖ ﮐﻪ در آﺧﺮ دﻋﺎﻫﺎ ﮐﻪ در ﺗﻌﻘﯿﺐ ﻧﻤﺎزﻫﺎ‬
‫ﻣﯽ ﺧﻮاﻧﻨﺪ اﯾﻦ دﻋﺎ ﺑﺨﻮاﻧﺪ‪:‬‬
‫»َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ ِإﻧّﯽ َوﱠﺟْﻬُﺖ َوْﺟﻬﯽ ِإﻟَﯿَْﮏ َو َأﻗَْﺒﻠُْﺖ ﺑ ِـُﺪﻋﺎﺋﯽ َﻋَﻠﯿَْﮏ راِﺟﯿًﺎ ِإﺟﺎﺑَﺘَﮏ ﻃﺎﻣِﻌًﺎ ﻓﯽ َﻣْﻐِﻔَﺮﺗَِﮏ ﻃﺎﻟ ِﺒًﺎ ﻣﺎ َوَأﯾَْﺖ ﺑ ِﻪ َﻋﻠﯽ َﻧﻔِْﺴَﮏ ُﻣﺘَُﻨﱢﺠَﺰًا‬
‫َوْﻋَﺪَك ِإْذ َﺗُﻘﻮُل‪» :‬اُْدُﻋﻮﻧﯽ َأْﺳَﺘِﺠْﺐ ﻟَُﮑْﻢ)‪َ «(5‬ﻓَﺼﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آﻟ ِﻪ َو َأﻗْﺒِْﻞ ِإﻟَﱠﯽ ﺑ َِﻮْﺟِﻬَﮏ َو اْﻏِﻔْﺮﻟﯽ َو اْرَﺣْﻤﻨﯽ َو اْﺳـ َﺘِﺠْﺐ ُدﻋﺎﺋﯽ‬
‫ﯾﺎ ِإﻟَﻪ اﻟ ْﻌﺎﻟَﻤﯿَﻦ«‪(6).‬‬
‫ص ‪89 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻣﺘﻦ و آ‪َ :‬و أْﻫﻠﯽ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻣﺘﻦ و آ‪َ :‬و ﻣﺎﻟﯽ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬آ‪ + :‬ﭘﺲ ﺣﺎﺟﺖ ﺧﻮد را از ﻗﺎﺿﯽ اﻟﺤﺎﺟﺎت ﺳﺆال ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ﻣﺼﺒﺎح‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﻃﻮﺳﯽ‪ ،‬ص ‪ ،244‬ﺻﻼه اﻟﺼﺒﺢ‪ ...‬؛ ﺑﻠﺪاﻷﻣﯿﻦ‪ ،‬ص ‪ ،23‬ﺛّﻢ ﻗﻞ ﻣﺎ ﯾﺨﺘﺺ اﻟﻌﺼﺮ‪. ...‬‬
‫‪ _5 -5‬ﺳﻮره ﻣﺒﺎرﮐﻪ ﻏﺎﻓﺮ‪ ،‬آﯾﻪ ‪.60‬‬
‫‪ _6 -6‬ﻓﻼح اﻟﺴﺎﺋﻞ‪ ،‬ص ‪ ،185‬ﻓﺼﻞ اﻟﺘﺎﺳﻊ ﻋﺸﺮ‪ . ...‬ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،83‬ص ‪ ،17‬ﺑﺎب ‪ ،38‬ﺳﺎﺋﺮ ﻣﺎ ﯾﺴﺘﺤﺐ ﻋﻘﯿﺐ ﮐﻞ ﺻﻼه‪.‬‬
‫ﻣﺆﻟﻒ ﮔﻮﯾـﺪ ﮐﻪ‪ :‬ﭼﻮن وﻗﺖ‪ ،‬ﻏﺎﻟﺒًﺎ ﺑﻪ ﺧﻮاﻧـﺪن ﺟﻤﯿﻊ ادﻋﯿﻪ وﻓﺎ ﻧﻤﯽ ﮐﻨـﺪ ﻫﺮ ﭼﻪ را ﺗﻮاﻧـﺪ ﺑﺨﻮاﻧﺪ‪ ،‬و اﮔﺮ ﮔﺎﻫﯽ ﺑﻌﻀـﯽ و ﮔﺎﻫﯽ‬
‫ﺑﻌﻀـﯽ دﯾﮕﺮ را ﺑﺨﻮاﻧﺪ ﻧﯿﺰ ﺧﻮﺑﺴﺖ؛ و اﮔﺮ اﻧﺘﺨﺎب ﮐﻨﺪ ﻧﺰد ﻓﻘﯿﺮ ﺑﻌﺪ از ﺗﺴﺒﯿﺢ ﺣﻀـﺮت ﻓﺎﻃﻤﻪ _ ﺻﻠﻮات اﻟﻠّﻪ ﻋﻠﯿﻬﺎ _ ﮐﻪ ﺑﺮ ﻫﻤﻪ‬
‫ﻣﻘّﺪم اﺳﺖ‪ ،‬و از اﻣﻮر ﻻزﻣﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫دوﯾﻢ ﺗﺎ ﺷﺎﻧﺰدﻫﻢ‪ ،‬و ﺑﯿﺴﺖ وﯾﮑﻢ ﺗﺎ ﺑﯿﺴﺖ و ﻫﺸـﺘﻢ‪ ،‬و ﺳـﯽ ام‪ ،‬و ﺳـﯽ و ﯾﮑﻢ‪ ،‬و ﺳـﯽ و دوﯾﻢ‪ ،‬و ﺳﯽ و ﭼﻬﺎرم‪ ،‬و ﺳﯽ و ﭘﻨﺠﻢ‪ ،‬و‬
‫ﺳﯽ و ﻫﻔﺘـﻢ‪ ،‬و ﺳـﯽ و ﻧﻬـﻢ‪ ،‬و ﭼﻬﻠـﻢ‪ ،‬و ﭼﻬـﻞ و دوﯾﻢ‪ ،‬و ﭼﻬـﻞ و ﺳـﯿﻢ‪ ،‬و ﭼﻬـﻞ و ﭼﻬـﺎرم‪ ،‬و ﭼﻬـﻞ و ﺷـﺸﻢ‪ ،‬و ﭼﻬـﻞ و ﻧﻬﻢ‪ ،‬و‬
‫ﭘﻨﺠﺎﻫﻢ‪ ،‬و ﭘﻨﺠﺎه و دوﯾﻢ ﺑﻪ ﺣﺴﺐ ﺳـﻨﺪ ﻗﻮي ﺗﺮﻧـﺪ؛ و در ﻣﯿﺎن اﯾﻨﻬﺎ آن ﭼﻪ ﺳـﻨﺪش)‪ (1‬ﻗﻮي ﺗﺮﻧﺪ و ﺑﻪ ﺻـّﺤﺖ ﻣﻮﺳﻮم ﺷﺪه‪ ،‬ﯾﺎ از‬
‫ﺷﺮﺣﺶ ﻣﺰﯾِﺪ ﻓﻀﻠﯽ ﻇﺎﻫﺮ ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﻪ رﻋﺎﯾﺖ‪ ،‬اﺣّﻖ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬واﻟّﻠﻪ ﺗﻌﺎﻟﯽ ﯾﻌﻠﻢ‪.‬‬
‫ص ‪90 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ع و آ‪ + :‬ﺑﻪ ﺻّﺤﺖ‪.‬‬
 ‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮم‪ :‬در ﺗﻌﻘﯿﺐ ﻣﺨﺼﻮص ﻓﺮﯾﻀﻪ ﻇﻬﺮ اﺳﺖ‬
‫اﺷﺎره‬
‫و آن ﺑﺴﯿﺎر اﺳﺖ‪:‬‬
‫‪ -1‬دﻋﺎي »أي ﺳﺎﻣﻊ ﮐﻞ ﺻﻮت أي ﺟﺎﻣﻊ ﮐﻞ ﻓﻮت‪«...‬‬
‫اّول‪ :‬ﺳـّﯿﺪ اﺑﻦ ﻃﺎوس رﺿﯽ اﷲ ﻋﻨﻪ ﺑﻪ ﺳﻨﺪ ﻣﻌﺘﺒﺮ از ﻋﺒﺎد ﻣﺪاﺋﻨﯽ)‪ (1‬رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ ﮔﻔﺖ‪ :‬روزي ﺑﻪ ﺧﺪﻣﺖ ﺣﻀـﺮت اﻣﺎم‬
‫ﺟﻌﻔﺮ ﺻـﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم رﻓﺘﻢ در ﻣـﺪﯾﻨﻪ‪ ،‬در ﻫﻨﮕـﺎﻣﯽ ﮐﻪ آن ﺣﻀـﺮت از ﻧﻤـﺎز ﻇﻬﺮ ﻓـﺎرغ ﺷـﺪه ﺑﻮد؛ دﯾـﺪم ﮐﻪ دﺳـﺘﻬﺎ ﺑﻪ ﺳﻮي‬
‫آﺳﻤﺎن ﺑﻠﻨﺪ ﮐﺮدﻧﺪ و اﯾﻦ دﻋﺎ ﺧﻮاﻧﺪﻧﺪ‪:‬‬
‫»َأْي ﺳﺎﻣَِﻊ ُﮐﱢﻞ َﺻْﻮٍت َأْي ﺟﺎﻣَِﻊ ُﮐﱢﻞ َﻓْﻮٍت َأْي ﺑ ْﺎِرَئ ُﮐﱢﻞ َﻧﻔٍْﺲ ﺑَْﻌـَﺪ اﻟ َْﻤْﻮِت َأْي ﺑﺎِﻋُﺚ َأْي واِرُث َأْي َﺳـ ﱢﯿَﺪ اﻟّﺴﺎَدِه)‪َ (2‬أْي ِإﻟَﻪ اْﻻآﻟ َِﻬِﻪ‬
‫َأْي َﺟـّﺒ ﺎَر اﻟ َْﺠﺒـﺎﺑ َِﺮِه َأْي َﻣﻠـِ َﮏ اﻟـﱡﺪﻧ ْﯿﺎ َو اﻻْـآِﺧَﺮِه َأْي َرﱠب اَﻷْرﺑﺎِب َأْي َﻣﻠَِﮏ اﻟ ُْﻤﻠُﻮِك َأْي ﺑَّﻄﺎُش َأْي ذا اﻟ َْﺒْﻄِﺶ اﻟﱠﺸﺪﯾـْﺪ َأْي َﻓّﻌﺎًﻻ ﻟ ِﻤﺎ‬
‫ﯾُﺮﯾـُﺪ َأْي ُﻣْﺤـِﺼ َﯽ َﻋـ َﺪِد اَﻷﻧ ْﻔﺎِس َو َﻧﻘِْﻞ اَﻷﻗْـﺪاِم َأْي َﻣِﻦ اﻟﱢﺴُﺮ ِﻋﻨْـَﺪُه َﻋْﻼﻧَِﯿٌﻪ َأْي ُﻣﺒـْ ِﺪُئ َأْي ُﻣﻌﯿـُﺪ َأْﺳـ َﺌﻠَُﮏ ﺑ َِﺤﱢﻘَﮏ َﻋﻠﯽ ِﺧَﯿَﺮﺗَِﮏ ﻣِْﻦ‬
‫َﺧﻠِْﻘَﮏ َو ﺑ َِﺤﱢﻘِﻬُﻢ اﻟﱠﺬي َأْوَﺟﺒَْﺖ ﻟَُﻬْﻢ َﻋﻠﯽ َﻧﻔِْﺴَﮏ َأْن ﺗُـَﺼ ﱢﻠَﯽ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ)‪َ (3‬و َأْﻫـِﻞ ﺑَﯿْﺘِﻪ َو َأْن َﺗُﻤﱠﻦ َﻋَﻠﱠﯽ اﻟّﺴﺎَﻋَﻪ ﺑ َِﻔﮑﺎِك َرَﻗَﺒﺘﯽ ﻣَِﻦ‬
‫اﻟّﻨـﺎِر َو َأﻧ ِْﺠْﺰ ﻟ َِﻮﻟ ِﱢﯿَﮏ َو اﺑ ِْﻦ َوﻟ ِﱢﯿَﮏ)‪ (4‬اﻟـّﺪاﻋﯽ ِإﻟَﯿـْ َﮏ ﺑ ِِﺈْذﻧِـَﮏ َو َأﻣﯿﻨِـَﮏ ﻓﯽ َﺧﻠِْﻘَﮏ َو َﻋﯿْﻨَِﮏ ﻓﯽ ِﻋﺒﺎِدَك َو ُﺣﱠﺠﺘَِﮏ َﻋﻠﯽ َﺧﻠِْﻘَﮏ‬
‫َﻋَﻠﯿِْﻪ‬
‫ص ‪91 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ع‪ :‬ﻣﺪﻧﯽ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻫﺮ ﺳﻪ ﻧﺴﺨﻪ‪ :‬اﻟّﺴﺎدات‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ع‪ + :‬و آﻟ ِِﻪ ‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻣﺘﻦ‪َ :‬ﻧﺒّﯿﮏ‪ ،‬و در ع و آ‪ :‬ﺑﺮﻋﮑﺲ‪.‬‬
‫َﺻَﻠﻮاﺗَُﮏ َو ﺑََﺮﮐﺎﺗَُﮏ َوْﻋَﺪُه َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ َأﱢﯾﺪُه ﺑ َِﻨـْﺼ ِﺮَك َو اﻧ ُْﺼْﺮ َﻋﺒَْﺪَك َو َﻗﱢﻮ َأْﺻﺤﺎﺑَُﻪ)‪َ (1‬و َﺻﱢﺒْﺮُﻫْﻢ َو اﻓَْﺘْﺢ ﻟَُﻬﻢ ﻣِْﻦ ﻟَُﺪﻧ َْﮏ ُﺳﻠْﻄﺎﻧًﺎ َﻧﺼﯿﺮًا َو‬
‫َﻋﱢﺠْﻞ َﻓَﺮَﺟُﻪ َو َأﻣِْﮑﻨُْﻪ ﻣِْﻦ َأﻋﺪاﺋَِﮏ َو َأْﻋﺪاِء َرُﺳﻮﻟ َِﮏ ﯾﺎ َأْرَﺣَﻢ اﻟّﺮاِﺣﻤﯿَﻦ«‪(2).‬‬
‫و ﺷﯿﺦ ﻃﻮﺳﯽ و دﯾﮕﺮان در ﮐﺘﺐ دﻋﺎ ذﮐﺮ ﮐﺮده اﻧﺪ‪ :‬و ﺑﻪ ﺟﺎي »أْي« ﻫﻤﻪ ﺟﺎ »ﯾﺎ« اﺳﺖ‪(3).‬‬
‫‪ -2‬دﻋﺎي »ﻻ إﻟﻪ إﻻ اﷲ اﻟﻌﻈﯿﻢ اﻟﺤﻠﯿﻢ و‪«...‬‬
‫دوﯾـﻢ‪ :‬ﺳـّﯿﺪ اﺑﻦ ﻃـﺎوس رﺣﻤﻪ اﷲ ﺑﻪ ﺳـﻨﺪ ﻣﻌﺘـﺒﺮ از ﺣﻀـﺮت اﻣـﺎم ﻋﻠّﯽ ﻧﻘﯽ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬از دﻋﺎﻫـﺎﯾﯽ ﮐﻪ‬
‫ﺣﻀﺮت رﺳﻮل ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ ﺑﻌﺪ از ﻧﻤﺎز ﻇﻬﺮ ﻣﯽ ﺧﻮاﻧﺪﻧﺪ اﯾﻦ دﻋﺎ ﺑﻮد‪:‬‬
‫»ﻻ ِإﻟَﻪ ِإّﻻ اﻟﻠّﻪ ُ اﻟ َْﻌﻈﯿُﻢ اﻟ َْﺤﻠﯿُﻢ ﻻ ِإﻟَﻪ ِإﱠﻻ اﻟﻠّﻪ ُ َرﱡب اﻟ َْﻌْﺮِش اﻟ َْﮑﺮﯾِﻢ َواﻟ َْﺤْﻤـ ُﺪ ﻟﻠّﻪ ِ َرﱢب اﻟ ْﻌﺎﻟَﻤﯿَﻦ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ ِإﻧّﯽ َأْﺳـ َﺌﻠَُﮏ ُﻣﻮِﺟﺒﺎِت َرْﺣَﻤﺘَِﮏ َو‬
‫َﻋﺰاﺋَِﻢ َﻣْﻐِﻔَﺮﺗَِﮏ َو اﻟ َْﻐﻨﯿَﻤَﻪ ﻣِْﻦ ُﮐﱢﻞ ﺑ ِﱟﺮ َو اﻟﱠﺴﻼَﻣَﻪ ﻣِْﻦ ُﮐﱢﻞ ِإﺛ ٍْﻢ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ ﻻ َﺗَﺪْع ﻟﯽ)‪َ (4‬ذﻧ ْﺒًﺎ ِإّﻻ َﻏَﻔْﺮَﺗُﻪ َو ﻻ َﻫّﻤًﺎ ِإّﻻ َﻓﱠﺮْﺟَﺘُﻪ)‪َ (5‬و ﻻ ُﺳﻘْﻤًﺎ ِإّﻻ‬
‫َﺷَﻔﯿَْﺘُﻪ َو ﻻـ َﻋﯿْﺒـًﺎ ِإّﻻ َﺳَﺘْﺮَﺗُﻪ َو ﻻ ِرْزﻗًﺎ ِإّﻻ ﺑََﺴـ ْﻄَﺘُﻪ)‪َ (6‬و ﻻـ َﺧْﻮﻓـًﺎ ِإﻻّـ اَﻣﻨَْﺘُﻪ َو ﻻـ َﺳْﻮءًا ِإﻻّـ ـَﺻ ﺮﻓَْﺘُﻪ َو ﻻ ﺣﺎَﺟًﻪ ِﻫَﯽ ﻟََﮏ ِرﺿًﺎ َو ﻟَﯽ ﻓﯿﻬﺎ‬
‫َﺻﻼٌح ِإّﻻ َﻗَﻀﯿَْﺘﻬﺎ ﯾﺎ َأْرَﺣَﻢ اﻟّﺮاِﺣﻤﯿَﻦ آﻣﯿَﻦ َرﱠب اﻟ ْﻌﺎﻟَﻤﯿَﻦ«‪(7).‬‬
‫و اﯾﻦ دﻋﺎ ﻧﯿﺰ در رﺳﺎﻟﻪ ﮐﺘﺐ دﻋﺎ ﻣﺬﮐﻮر اﺳﺖ‪(8).‬‬
‫ص ‪92 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻫﺮ ﺳﻪ ﻧﺴﺨﻪ‪َ :‬و َوﻓِْﻖ ِﻻءﺻﺤﺎﺑ ِِﻪ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ﻓﻼح اﻟﺴﺎﺋﻞ‪ ،‬ص ‪ ،170‬ﻓﺼﻞ اﻟﺘﺎﺳﻊ ﻋﺸﺮ ﻓﯿﻤﺎ ﻧﺬﮐﺮه‪ ...‬؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،83‬ص ‪ ،62‬ﺑﺎب ‪ ،39‬ﻣﺎ ﯾﺨﺘﺺ ﺑﺘﻌﻘﯿﺐ ﻓﺮﯾﻀﻪ‬
‫اﻟﻈﻬﺮ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ﻣﺼﺒﺎح‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﻃﻮﺳﯽ‪ ،‬ص ‪ ،60‬ﻓﺼﻞ ﻓﯽ ﺳﯿﺎﻗﻪ اﻟﺼﻠﻮات‪ ...‬؛ ﺑﻠﺪاﻷﻣﯿﻦ‪ ،‬ص ‪ ،13‬و ﻣﻤﺎ ﯾﺨﺘﺺ ﻋﻘﯿﺐ اﻟﻈﻬﺮ‪. ...‬‬
‫‪ _4 -4‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻣﺘﻦ و ع‪ :‬ﻟﻨﺎ‪ ،‬و در آ‪ :‬ﺑﺮﻋﮑﺲ‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻣﺘﻦ و ع و ﻣﺘﻦ آ‪َ :‬و ﻻ َﮐْﺮﺑًﺎ إّﻻ َﮐَﺸْﻔَﺘﻪ‪.‬‬
‫‪ _6 -6‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻣﺘﻦ و ﻣﺘﻦ ع و آ‪َ :‬و ﻻ َدﯾْﻨًﺎ إّﻻ َﻗَﻀﯿَْﺘُﻪ‪.‬‬
‫‪ _7 -7‬ﻓﻼح اﻟﺴﺎﺋﻞ‪ ،‬ص ‪ ،172‬ﻓﺼﻞ اﻟﺘﺎﺳﻊ ﻋﺸﺮ ﻓﯿﻤﺎ ﻧﺬﮐﺮه‪ ...‬؛ ﺑﻠﺪاﻷﻣﯿﻦ‪ ،‬ص ‪ ،13‬و ﻣﻤﺎ ﯾﺨﺘﺺ ﻋﻘﯿﺐ اﻟﻈﻬﺮ‪. ...‬‬
‫‪ _ 8 -8‬ﻣﺼﺒﺎح‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﻃﻮﺳﯽ‪ ،‬ص ‪ ،61‬ﻓﺼﻞ ﻓﯽ ﺳﯿﺎﻗﻪ اﻟﺼﻠﻮات‪. ...‬‬
 ‫‪ -3‬دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ ﻟﮏ اﻟﺤﻤﺪ ﮐﻠﻪ و ﺑﯿﺪك اﻟﺨﯿﺮ ﮐﻠﻪ‪«...‬‬
‫ﺳّﯿﻢ‪ :‬ﺳـّﯿﺪ اﺑﻦ ﻃﺎوس رﺿـﯽ اﷲ ﻋﻨﻪ رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﺣﻀـﺮت اﻣﯿﺮاﻟﻤﺆﻣﻨﯿﻦ _ ﺻـﻠﻮات اﻟﻠّﻪ ﻋﻠﯿﻪ _ ﻋﻘﯿﺐ ﻓﺮﯾﻀﻪ ﻇﻬﺮ اﯾﻦ‬
‫دﻋﺎ ﻣﯽ ﺧﻮاﻧﺪﻧﺪ‪:‬‬
‫»َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ ﻟََﮏ اﻟ َْﺤْﻤُﺪ ُﮐﱡﻠُﻪ َو ﺑ َِﯿِﺪَك اﻟ َْﺨﯿُْﺮ ُﮐﱡﻠُﻪ َو ِإﻟَﯿَْﮏ َﯾْﺮِﺟُﻊ اَﻷﻣُْﺮ ُﮐﱡﻠُﻪ َﻋْﻼﻧَِﯿﺘُُﻪ َو ِﺳـ ﱡﺮُه َو أﻧ َْﺖ ُﻣﻨَْﺘﻬﯽ اﻟﱠﺸﺄِن ُﮐﱢﻠﻪ اﻟّﻠُﻬﱠﻢ ﻟََﮏ اﻟ َْﺤْﻤُﺪ َﻋﻠﯽ‬
‫َﻋْﻔِﻮَك ﺑَْﻌـَﺪ ﻗُـْﺪَرﺗَِﮏ َو ﻟََﮏ اﻟ َْﺤْﻤُﺪ َﻋﻠﯽ ُﻏْﻔﺮاﻧَِﮏ ﺑَْﻌَﺪ َﻏـَﻀ ﺒَِﮏ َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ ﻟََﮏ اﻟ َْﺤْﻤُﺪ َرﻓﯿَﻊ اﻟﱠﺪَرﺟﺎِت ُﻣﺠﯿَﺐ اﻟﱠﺪَﻋﻮاِت ُﻣﻨِْﺰَل اﻟ َْﺒَﺮﮐﺎِت‬
‫ﻣِْﻦ َﻓْﻮِق َﺳـ ﺒِْﻊ َﺳـ ﻤﺎواٍت ُﻣْﻌِﻄﯽ اﻟُﺴﻮءﻻِت َو ُﻣَﺒﱢﺪَل اﻟﱠﺴﯿِﺌﺎِت َﺣـَﺴ ﻨﺎٍت َو ﺟﺎِﻋَﻞ اﻟ َْﺤـَﺴ ﻨﺎِت َدَرﺟﺎٍت َو اﻟ ُْﻤْﺨِﺮَج ِإﻟَﯽ اﻟﱡﻨﻮِر ﻣَِﻦ اﻟﱡﻈﻠُﻤﺎِت‬
‫اﻟّﻠُﻬﱠﻢ ﻟََﮏ اﻟ َْﺤْﻤُﺪ ﻏِﺎﻓَﺮ اﻟﱠﺬﻧ ِْﺐ َو ﻗﺎﺑ َِﻞ اﻟﱠﺘْﻮِب َﺷﺪﯾَﺪ اﻟ ِْﻌﻘﺎِب َذا اﻟﱠﻄﻮِل ﻻ ِإﻟَﻪ ِإّﻻ َأﻧ َْﺖ َو ِإﻟَﯿَْﮏ اﻟ َْﻤﺼـﯿُﺮ َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ ﻟََﮏ اﻟ َْﺤْﻤُﺪ ﻓِﯽ اﻟﱠﻠﯿِْﻞ ِإذا‬
‫َﯾْﻐﺸـﯽ َو ﻟََﮏ اﻟ َْﺤْﻤـ ُﺪ ﻓِﯽ اﻟﱠﻨﻬﺎِر ِإذا َﺗَﺠّﻠﯽ َو ﻟََﮏ اﻟ َْﺤْﻤـ ُﺪ ﻓِﯽ اﻵِﺧَﺮِه َواُﻷوﻟﯽ َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ ﻟََﮏ اﻟ َْﺤْﻤُﺪ ﻓِﯽ اﻟﱠﻠﯿِْﻞ ِإذا َﻋـْﺴ َﻌَﺲ َو ﻟََﮏ اﻟ َْﺤْﻤُﺪ‬
‫ﻓِﯽ اﻟﱡﺼﺒِْﺢ ِإذا َﺗَﻨﱠﻔَﺲ َو ﻟََﮏ اﻟ َْﺤْﻤُﺪ ِﻋﻨَْﺪ ُﻃﻠُﻮِع اﻟﱠﺸْﻤِﺲ َو ِﻋﻨَْﺪ ُﻏﺮوﺑ ِﻬﺎ َو ﻟََﮏ اﻟ َْﺤْﻤُﺪ َﻋﻠﯽ ﻧَِﻌِﻤَﮏ اﻟﱠﺘﯽ ﻻﺗُْﺤﺼـﯽ َﻋَﺪدًا َو ﻻ َﺗﻨَْﻘﻀـﯽ‬
‫َﻣـ َﺪدًا َﺳـ ْﺮَﻣﺪًا َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ ﻟََﮏ اﻟ َْﺤْﻤـ ُﺪ ﻓﯿﻤﺎ َﻣﻀـﯽ َو ﻟََﮏ اﻟ َْﺤْﻤُﺪ ﻓﯿﻤﺎ ﺑَِﻘَﯽ َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ َأﻧ َْﺖ ﺛَِﻘﺘﯽ ﻓﯽ ُﮐﱢﻞ َأﻣٍْﺮ َو ُﻋﱠﺪﺗﯽ ﻓﯽ ُﮐﱢﻞ ﺣﺎَﺟٍﻪ َو ﺻﺎِﺣﺒﯽ‬
‫ﻓﯽ ُﮐﱢﻞ َﻃﻠَِﺒٍﻪ َو ُأﻧ ْﺴـﯽ ﻓﯽ ُﮐﱢﻞ َوْﺣَﺸٍﻪ َو ِﻋـْﺼ َﻤﺘﯽ ِﻋﻨْـَﺪ ُﮐﱢﻞ َﻫَﻠَﮑٍﻪ َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ َﺻﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو َوﱢﺳْﻊ ﻟﯽ ﻓﯽ ِرْزﻗﯽ َو ﺑﺎِرْك‬
‫ﻟﯽ ﻓﯿﻤﺎ آَﺗﯿَْﺘﻨﯽ َو اﻗِْﺾ َﻋّﻨﯽ َدﯾْﻨﯽ َو َأْﺻﻠِْﺢ ﻟﯽ َﺷْﺄﻧﯽ ِإﱠﻧَﮏ َرُؤٌف َرﺣﯿٌﻢ ﻻ ِإﻟَﻪ ِإﱠﻻ اﻟّﻠﻪ ُ اﻟ َْﺤﻠﯿُﻢ اﻟ َْﮑﺮﯾُﻢ ﻻ ِإﻟَﻪ ِإﱠﻻ اﻟّﻠﻪ ُ َرﱡب اﻟ ْﻌﺎﻟَﻤﯿَﻦ ﻻ‬
‫ِإﻟَﻪ ِإﻻﱠـ اﻟّﻠﻪ ُ َرﱡب اﻟ َْﻌْﺮِش اﻟ َْﻌﻈﯿِﻢ َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ ِإﻧّﯽ َأْﺳـ َﺌﻠَُﮏ ُﻣﻮِﺟﺒـﺎِت َرْﺣَﻤﺘَِﮏ َو َﻋﺰاﺋَِﻢ َﻣْﻐِﻔَﺮﺗَِﮏ َو اﻟ َْﻐﻨﯿَﻤَﻪ ﻣِْﻦ ُﮐﱢﻞ َﺧﯿٍْﺮ َو اﻟﱠﺴﻼَﻣَﻪ ﻣِْﻦ ُﮐﱢﻞ‬
‫ِإﺛ ٍْﻢ َو اﻟ َْﻔْﻮَز ﺑ ِﺎﻟ َْﺠﱠﻨِﻪ َو اﻟﱠﻨﺠﺎَه ﻣَِﻦ اﻟّﻨﺎِر َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ ﻻ َﺗَﺪْع ﻟﯽ َذﻧ ْﺒًﺎ ِإّﻻ َﻏَﻔْﺮَﺗُﻪ َو ﻻ َﻫّﻤًﺎ ِإّﻻ َﻓﱠﺮْﺟَﺘُﻪ َو ﻻ َﻏّﻤًﺎ ِإّﻻ َﮐَﺸـ ْﻔَﺘُﻪ َو ﻻ ُﺳـ ْﻘﻤًﺎ ِإّﻻ َﺷـ َﻔﯿَْﺘُﻪ َو‬
‫ﻻ َدﯾْﻨًﺎ ِإّﻻ َﻗَﻀﯿَْﺘُﻪ َو ﻻ َﺧْﻮﻓًﺎ ِإّﻻ آَﻣﻨَْﺘُﻪ َو ﻻ ﺣﺎَﺟًﻪ ِإّﻻ َﻗَﻀﯿَْﺘﻬﺎ ﺑ َِﻤﱢﻨَﮏ َو ﻟ ُْﻄِﻔَﮏ ﺑ َِﺮْﺣَﻤﺘَِﮏ ﯾﺎ َأْرَﺣَﻢ اﻟّﺮاِﺣﻤﯿَﻦ«‪(1).‬‬
‫ص ‪93 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ﻓﻼح اﻟﺴﺎﺋﻞ‪ ،‬ص ‪ ،172‬ﻓﺼﻞ اﻟﺘﺎﺳﻊ ﻋﺸﺮ‪ ...‬؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،83‬ص ‪ ،64‬ﺑﺎب ‪ ،39‬ﻣﺎ ﯾﺨﺘﺺ ﺑﺘﻌﻘﯿﺐ ﻓﺮﯾﻀﻪ اﻟﻈﻬﺮ‪.‬‬
 ‫‪ -4‬دﻋﺎي »ﺳﺒﺤﺎن ذي اﻟﻌﺰ اﻟﺸﺎﻣﺦ اﻟﻤﻨﯿﻒ‪«...‬‬
‫ﭼﻬﺎرم‪ :‬ﺳـّﯿﺪ رﺿـﯽ اﷲ ﻋﻨﻪ رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﺣﻀـﺮت ﻓﺎﻃﻤﻪ زﻫﺮا _ ﺻـﻠﻮات اﻟﻠّﻪ ﻋﻠﯿﻬﺎ _ ﺑﻌـﺪ از ﻓﺮﯾﻀﻪ ﻇﻬﺮ اﯾﻦ دﻋﺎ ﻣﯽ‬
‫ﺧﻮاﻧﺪﻧﺪ‪:‬‬
‫»ُﺳـ ﺒْﺤﺎَن ِذي اﻟ ِْﻌﱢﺰ اﻟّﺸﺎﻣـِ ِﺦ اﻟ ُْﻤﻨﯿِﻒ ُﺳـ ﺒْﺤﺎَن ِذي اﻟ َْﺠﻼِل اﻟ ْﺒﺎِذِخ اﻟ َْﻌﻈﯿْﻢ ُﺳـ ﺒْﺤﺎَن ِذي اﻟ ُْﻤﻠِْﮏ اﻟ ْﻔﺎِﺧِﺮ اﻟ َْﻘـ ﺪﯾْﻢ َواﻟ َْﺤْﻤُﺪ ﻟّﻠﻪ ِ اﻟﱠﺬي ﺑﻨِْﻌَﻤﺘِﻪ‬
‫ﺑََﻠْﻐُﺖ ﻣـﺎ ﺑََﻠْﻐُﺖ ﻣَِﻦ اﻟ ِْﻌﻠِْﻢ ﺑ ِﻪ َو اﻟ َْﻌَﻤِﻞ ﻟَُﻪ َو اﻟﱠﺮْﻏَﺒِﻪ ِإﻟَﯿِْﻪ َو اﻟّﻄﺎَﻋِﻪ ِﻻَءﻣِْﺮه َو اﻟ َْﺤْﻤـ ُﺪ ﻟّﻠﻪ ِ اﻟﱠﺬي ﻟَْﻢ َﯾْﺠَﻌﻠْﻨﯽ ﺟﺎِﺣـ ﺪًا ﻟ َِﺸـ ْﯽ ٍء ﻣِْﻦ ِﮐﺘﺎﺑ ِﻪ َو ﻻ‬
‫ُﻣَﺘَﺤﱢﯿﺮًا ﻓﯽ َﺷـ ْﯽ ٍء ﻣِْﻦ َأﻣِْﺮه َو اﻟ َْﺤْﻤُﺪ ﻟّﻠﻪ ِ اﻟﱠﺬي َﻫﺪاﻧﯽ ﻟ ِﺪﯾﻨِﻪ َو ﻟَْﻢ َﯾْﺠَﻌﻠْﻨﯽ َاْﻋﺒُُﺪ َﺷﯿْﺌًﺎ َﻏﯿَْﺮُه َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ ِإﻧّﯽ َأْﺳَﺌﻠَُﮏ َﻗْﻮَل اﻟﱠﺘّﻮاﺑﯿَﻦ َو َﻋَﻤَﻠُﻬﻢ َو‬
‫َﻧﺠﺎَه اﻟ ُْﻤﺠﺎـِﻫ ﺪﯾَﻦ َو َﺛﻮاﺑَُﻬﻢ َو َﺗـْﺼ ﺪﯾَﻖ اﻟ ُْﻤﻮْءﻣِﻨﯿَﻦ َو َﺗَﻮﱡﮐَﻠُﻬﻢ َو اﻟّﺮاَﺣَﻪ ِﻋﻨَْﺪ اﻟ َْﻤْﻮِت َو اْﻻَءﻣَْﻦ ِﻋﻨَْﺪ اﻟ ِْﺤﺴﺎِب َو اْﺟَﻌِﻞ اﻟ َْﻤْﻮَت َﺧﯿَْﺮ ﻏﺎﺋٍِﺐ‬
‫َأﻧ َْﺘِﻈُﺮُه َو َﺧﯿَْﺮ ُﻣﱠﻄَﻠٍﻊ َﯾﱠﻄﻠُِﻊ َﻋَﻠﱠﯽ َو اْرُزﻗْﻨﯽ ِﻋﻨْـَﺪ ُﺣُﻀﻮِر اﻟ َْﻤْﻮِت َو ِﻋﻨْـَﺪ ﻧُُﺰوﻟ ِﻪ َو ﻓﯽ َﻏَﻤﺮاﺗِﻪ َو ﺣﯿَﻦ َﺗﻨِْﺰُل اﻟﱠﻨْﻔُﺲ ﻣِْﻦ ﺑَﯿِْﻦ اﻟـﱠﺘﺮاﻗﯽ َو ﺣﯿَﻦ‬
‫َﺗﺒْﻠُ ُﻎ اﻟ ُْﺤﻠُْﻘﻮَم َو ﻓﯽ ﺣﺎِل ُﺧُﺮوﺟﯽ ﻣَِﻦ اﻟـﱡﺪﻧ ْﯿﺎ َو ﺗِﻠَْﮏ اﻟّﺴﺎَﻋُﻪ اﻟﱠﺘﯽ ﻻ َأﻣْﻠُِﮏ ﻟ َِﻨْﻔﺴـﯽ ﻓﯿﻬﺎ ـَﺿ ّﺮًا َو ﻻ َﻧْﻔﻌًﺎ َو ﻻ ِﺷﱠﺪًه َو ﻻ َرﺧﺎًء َرْوﺣًﺎ ﻣِْﻦ‬
‫َرْﺣَﻤﺘـِ َﮏ َو َﺣّﻈـ ًﺎ ﻣِْﻦ ِرْﺿﻮاﻧـِ َﮏ َو ﺑ ُْﺸـ ﺮي ﻣِْﻦ َﮐﺮاَﻣﺘـِ َﮏ َﻗﺒَْﻞ َأْن َﺗَﺘَﻮﱠﻓﯽ َﻧْﻔﺴـﯽ َو َﺗْﻘﺒَِﺾ ُروﺣﯽ َو ﺗَُﺴـ ﱢﻠَﻂ َﻣَﻠَﮏ اﻟ َْﻤْﻮِت َﻋﻠﯽ ِإْﺧﺮاِج‬
‫َﻧْﻔﺴﯽ)‪ (1‬ﺑ ِﺒُْﺸﺮي ﻣِﻨَْﮏ ﯾﺎ َرﱢب ﻟَﯿَْﺴْﺖ ﻣِْﻦ َأَﺣٍﺪ َﻏﯿِْﺮَك ﺗُﺜْﻠُِﺞ ﺑ ِﻬﺎ َﺻْﺪري َو َﺗُﺴﱡﺮ ﺑ ِﻬﺎ َﻧْﻔﺴﯽ َو َﺗَﻘﱡﺮ ﺑ ِﻬﺎ َﻋﯿْﻨﯽ َو َﯾَﺘَﻬﱠﻠُﻞ ﺑ ِﻬﺎ َوْﺟﻬﯽ َو َﯾْﺴِﻔُﺮ‬
‫ﺑ ِﻬﺎ ﻟَْﻮﻧﯽ َو َﯾْﻄَﻤﺌُِﻦ اِﻟَﯿْﻬﺎ َﻗﻠْﺒﯽ َو َﯾَﺘﺒﺎـِﺷ ُﺮ ﺑ ِﻬﺎ ﺳﺎﺋُِﺮ َﺟَﺴﺪي َﯾْﻐﺒُِﻄﻨﯽ ﺑ ِﻬﺎ َﻣْﻦ َﺣـَﻀ َﺮﻧﯽ ﻣِْﻦ َﺧﻠِْﻘَﮏ َو َﻣْﻦ َﺳِﻤَﻊ ﺑﯽ ﻣِْﻦ ِﻋﺒﺎِدَك ﺗَُﻬﱢﻮُن َﻋَﻠﱠﯽ‬
‫ﺑ ِﻬﺎ َﺳـ َﮑﺮاِت اﻟ َْﻤْﻮِت َو ﺗَُﻔﱢﺮُج ﺑ ِﻬﺎ َﻋّﻨﯽ ُﮐْﺮﺑََﺘُﻪ َو ﺗَُﺨﱢﻔُﻒ ﺑ ِﻬﺎ َﻋّﻨﯽ ِﺷـ ﱠﺪَﺗُﻪ َو َﺗْﮑِﺸُﻒ َﻋّﻨﯽ ﺑ ِﻬﺎ ُﺳـ ْﻘَﻤُﻪ َو َﺗْﺬَﻫُﺐ َﻋّﻨﯽ ﺑ ِﻬﺎ َﻫﱠﻤُﻪ َو َﺣـْﺴ َﺮَﺗُﻪ َو‬
‫َﺗْﻌـِﺼ ُﻤﻨﯽ ﺑ ِﻬﺎ ﻣِْﻦ َأَﺳـ ِﻔﻪ َو ﻓَِﺘﻨِﻪ َو ﺗُﺠﯿُﺮﻧﯽ ﺑ ِﻬﺎ ﻣِْﻦ َﺷـ ﱢﺮه َو َﺷـ ﱢﺮ ﻣﺎ َﯾْﺤـُﻀ ُﺮ َأْﻫَﻠُﻪ َو َﺗْﺮُزَﻗﻨﯽ ﺑ ِﻬﺎ َﺧﯿَْﺮُه َو َﺧﯿَْﺮ ﻣﺎ َﯾْﺤـُﻀ ُﺮ ِﻋﻨَْﺪُه َو َﺧﯿَْﺮ ﻣﺎ ُﻫَﻮ‬
‫ﮐـﺎﺋٌِﻦ ﺑَْﻌـَﺪُه ﺛُﱠﻢ ِإذا َﺗَﻮﱠﻓﯿَْﺖ َﻧْﻔﺴـﯽ َو َﻗَﺒْﻀَﺖ ُروﺣﯽ َﻓﺎْﺟَﻌـ ْﻞ ُروﺣﯽ ﻓﯽ اﻷَـْرواِح اﻟّﺮاﺋَِﺤِﻪ)‪َ (2‬و اْﺟَﻌـ ْﻞ َﻧْﻔﺴـﯽ ﻓﯽ اَﻷﻧ ُْﻔِﺲ اﻟّﺼﺎﻟ َِﺤِﻪ َو‬
‫اْﺟَﻌـ ْﻞ َﺟـَﺴ ﺪي ﻓﯽ اَﻷْﺟﺴـﺎِد اﻟ ُْﻤَﻄﱠﻬَﺮِه َو اْﺟَﻌـ ْﻞ َﻋَﻤﻠﯽ ﻓﯽ اْﻻءْﻋﻤﺎِل اﻟُﻤَﺘَﻘﱠﺒَﻠِﻪ ﺛُﱠﻢ اْرُزﻗْﻨﯽ ﻓﯽ ِﺧﱠﻄﺘﯽ ﻣَِﻦ اَﻷْرِض َو َﻣْﻮِﺿِﻊ َﺟﻨﺒْﯽ َﺣﯿُْﺚ‬
‫ﯾُْﺮَﻓُﺖ ﻟَْﺤﻤﯽ َو ﯾُْﺪَﻓُﻦ‬
‫ص ‪94 :‬‬
‫‪ _1 -1‬آ‪ :‬رُوﺣﯽ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ع و آ‪ :‬اﻟّﺮاﺑ َِﺤِﻪ‪.‬‬
‫َﻋْﻈﻤﯽ َو أﺗ َْﺮُك َوﺣﯿـﺪًا ﻻـ ﺣﯿَﻠَﻪ ﻟﯽ َﻗـْﺪ ﻟََﻔَﻈﺘْﻨﯽ اﻟ ْﺒِﻼـُد َو َﺗَﺨﻼّـ ﻣِّﻨﯽ اﻟ ِْﻌﺒﺎُد َو اﻓَْﺘَﻘْﺮُت ِإﻟﯽ َرْﺣَﻤﺘَِﮏ َو اْﺣَﺘَﺠﺒُْﺖ ِإﻟﯽ ﺻﺎﻟـِ ِﺢ َﻋَﻤﻠﯽ َو‬
‫َأﻟ ْﻘﯽ ﻣﺎ َﻣﱠﻬْﺪُت ﻟ َِﻨْﻔﺴـﯽ َﻗﱠﺪﻣُْﺖ ِﻵِﺧَﺮﺗﯽ َو َﻋِﻤﻠُْﺖ ﻓﯽ َأّﯾﺎِم َﺣﯿﺎﺗﯽ َﻓْﻮًزا ﻣِْﻦ َرْﺣَﻤﺘَِﮏ َو ِﺿـ ﯿﺎًء ﻣِْﻦ ﻧُﻮِرَك َو َﺗﺜْﺒﯿﺘًﺎ ﻣِْﻦ َﮐﺮاَﻣﺘَِﮏ ﺑ ِﺎﻟ َْﻘْﻮِل‬
‫اﻟّﺜـﺎﺑ ِِﺖ ﻓِﯽ اﻟ َْﺤﯿـﺎِه اﻟـﱡﺪﻧ ْﯿﺎ َو ﻓِﯽ اﻵِﺧَﺮِه ِإﱠﻧَﮏ ﺗُِﻀﱡﻞ اﻟّﻈﺎﻟ ِﻤﯿَﻦ َو َﺗْﻔَﻌُﻞ ﻣﺎ َﺗﺸﺎُء ﺛُﱠﻢ ﺑﺎِرْك ﻟﯽ ﻓﯽ اﻟ َْﺒْﻌِﺚ َو اﻟ ِْﺤﺴﺎِب ِإَذا اﻧ َْﺸـ ﱠﻘِﺖ اَﻷْرُض‬
‫َﻋّﻨﯽ َو َﺗَﺨﱠﻼ اﻟ ِْﻌﺒﺎُد ﻣِّﻨﯽ َو َﻏـِﺸ َﯿﺘْﻨﯽ)‪ (1‬اﻟﱠﺼﯿَْﺤُﻪ َو َأﻓَْﺰَﻋﺘْﻨﯽ اﻟﱠﻨْﻔَﺨُﻪ َو َﻧَﺸـ ْﺮَﺗﻨﯽ ﺑَْﻌـَﺪ اﻟ َْﻤْﻮِت َو ﺑََﻌﺜَْﺘﻨﯽ ﻟ ِﻠِْﺤﺴﺎِب َﻓﺎﺑ َْﻌْﺚ َﻣﻌﯽ ﯾﺎ َرﱢب ﻧُﻮرًا‬
‫ﻣـِ ْﻦ َرْﺣَﻤﺘـِ َﮏ َﯾـْﺴ ﻌﯽ ﺑَﯿَْﻦ َﯾـَﺪﱠي َو َﻋْﻦ َﯾﻤﯿﻨﯽ ﺗُـﻮْءﻣِّﻨﯽ ﺑ ِﻪ َو َﺗْﺮﺑ ِـُﻂ ﺑ ِﻪ َﻋﻠﯽ َﻗﻠْـﺒﯽ َو ﺗُْﻈِﻬُﺮ ﺑ ِﻪ ُﻋـ ْﺬري َو ﺗُـَﺒﱢﯿُﺾ ﺑ ِﻪ َوْﺟﻬﯽ َو ﺗُـَﺼ ﱢﺪُق ﺑ ِﻪ‬
‫َﺣـ ﺪﯾﺜﯽ َو ﺗُْﻔﻠِـُﺞ ﺑ ِـﻪ ُﺣﱠﺠﺘﯽ َو ﺗَُﺒﱢﻠُﻐﻨﯽ ﺑ ِﻪ اﻟ ُْﻌْﺮَوُه)‪ (2‬اﻟ ُْﻘْﺼﻮي)‪ (3‬ﻣِْﻦ َرْﺣَﻤﺘِـَﮏ َو ﺗُِﺤﱡﻠﻨﯽ)‪ (4‬اﻟـﱠﺪَرَﺟُﻪ اﻟ ُْﻌﻠْﯿـﺎ ﻣِْﻦ َﺟﱠﻨﺘَِﮏ َو َﺗْﺮُزﻗُﻨﯽ ﺑ ِﻪ‬
‫ُﻣﺮاﻓَِﻘَﻪ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ اﻟّﻨﺒِّﯽ َﻋﺒـْ ِﺪَك َو َرُﺳﻮﻟ َِﮏ ﺻـﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ ﻓﯽ َأْﻋَﻠﯽ اﻟ َْﺠﱠﻨَﻪ َدَرَﺟًﻪ َو َأﺑ ْﻠِْﻐﻬﺎ َﻓﻀـﯿَﻠًﻪ َو َأﺑَﱢﺮﻫﺎ َﻋِﻄﱠﯿًﻪ َو َأْرَﻓِﻌﻬﺎ)‪َ (5‬ﻧْﻔَﺴًﻪ‬
‫َﻣَﻊ اﻟﱠﺬﯾَﻦ أﻧ َْﻌْﻤَﺖ َﻋَﻠﯿِْﻬﻢ ﻣَِﻦ اﻟﱠﻨﺒِّﯿﯿَﻦ َو اﻟﱢﺼﱢﺪﯾِﻘﯿَﻦ َو اﻟﱡﺸَﻬﺪاِء َو اﻟّﺼﺎﻟ ِِﺤﯿَﻦ َو َﺣُﺴَﻦ ُأوﻟﺌَِﮏ َرﻓِﯿﻘًﺎ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ َﺻﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ ﺧﺎَﺗِﻢ اﻟﱠﻨﺒِّﯿﯿَﻦ َو‬
‫َﻋﻠﯽ َﺟﻤﯿـِﻊ اْﻻَءﻧ ْﺒِﯿـﺎِء َو اﻟ ُْﻤْﺮَﺳـ ﻠﯿَﻦ َو َﻋَﻠﯽ اﻟ َْﻤﻼـﺋَِﮑِﻪ َأْﺟَﻤﻌﯿـَﻦ َو َﻋﻠﯽ آﻟ ِِﻪ اﻟﱠﻄﯿِـﺒﯿَﻦ اﻟّﻄـ ﺎِﻫﺮﯾَﻦ َو َﻋﻠﯽ َأﺋَِﻤِﻪ اﻟ ُْﻬـ ﺪي َأْﺟَﻤﻌﯿَﻦ آﻣﯿَﻦ َرﱠب‬
‫اﻟ ْﻌﺎﻟَﻤﯿَﻦ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ َﺻﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ)‪َ (6‬ﮐﻤﺎ َﻫـ َﺪﯾَْﺘﻨﺎ ﺑ ِﻪ َو َﺻﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َﮐﻤﺎ َرِﺣْﻤَﺘﻨﺎ ﺑ ِﻪ َو َﺻﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َﮐﻤﺎ َﻋﱠﺰْزَﺗﻨﺎ ﺑ ِﻪ َو َﺻﱢﻞ َﻋﻠﯽ‬
‫ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َﮐﻤﺎ َﻓﱠﻀﻠَْﺘﻨﺎ ﺑ ِﻪ َو َﺻﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َﮐﻤﺎ َﺷﱠﺮﻓَْﺘﻨﺎ ﺑ ِﻪ َو َﺻﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َﮐﻤﺎ َﻧَﺼْﺮَﺗﻨﺎ ﺑ ِﻪ َو َﺻﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َﮐﻤﺎ َأﻧ َْﻘْﺬَﺗﻨﺎ ﺑ ِﻪ ﻣِْﻦ َﺷﻔﺎ‬
‫ُﺣْﻔَﺮٍه ﻣَِﻦ اﻟّﻨﺎِر َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ ﺑَﱢﯿْﺾ َوْﺟَﻬُﻪ َو َأْﻋِﻞ َﮐْﻌَﺒُﻪ َو َاﻓْﻠِْﺞ ُﺣﱠﺠَﺘُﻪ َو َأﺗ ِْﻤْﻢ ﻧُﻮَرُه َو َﺛﱢﻘْﻞ ﻣﯿﺰاَﻧُﻪ َو َﻋﱢﻈْﻢ ﺑ ُْﺮﻫﺎَﻧُﻪ َو اﻓَْﺴْﺢ ﻟَُﻪ َﺣّﺘﯽ َﯾْﺮﺿﯽ َو ﺑَﱢﻠْﻐُﻪ‬
‫ص ‪95 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع‪َ :‬ﺧِﺸَﯿﺘْﻨﯽ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ﺣﺎﺷﯿﻪ آ‪ :‬اﻟَﻤﻨِْﺰﻟََﻪ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ع‪ :‬اﻟﻮﺛﻘﯽ‪ ،‬و ﺣﺎﺷﯿﻪ آن‪ :‬واﻟ ُْﻘﺼﻮي‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻣﺘﻦ‪ :‬ﺑ ِِﻪ‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻫﺮ ﺳﻪ ﻧﺴﺨﻪ‪َ :‬و َاْرَﻓِﻘﻬﺎ‪.‬‬
‫‪ _6 -6‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع و آ‪ ،‬ﻫﻢ ﭼﻨﯿﻦ در ﺗﻤﺎﻣﯽ ﻣﻮارد ﻣﺸﺎﺑﻪ در اداﻣﻪ رواﯾﺖ‪َ :‬و آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ‪.‬‬
‫اﻟﱠﺪَرَﺟَﻪ َو اﻟ َْﻮﺳـﯿَﻠَﻪ ﻣَِﻦ اﻟ َْﺠﱠﻨِﻪ)‪َ (1‬و اﺑ َْﻌﺜُْﻪ اﻟ َْﻤﻘﺎَم اﻟ َْﻤْﺤُﻤﻮَد اﻟﱠﺬي َوَﻋـ ْﺪَﺗُﻪ َو اْﺟَﻌﻠُْﻪ َأﻓَْﻀَﻞ اﻟَﻨﺒِّﯿﯿَﻦ َو اﻟ ُْﻤْﺮَﺳـ ﻠﯿَﻦ ِﻋﻨْـَﺪَك َﻣﻨِْﺰﻟًَﻪ َو َوﺳـﯿَﻠًﻪ َو‬
‫اﻗْـُﺼ ْﺺ ﺑ ِﻨﺎ َأَﺛَﺮُه َو اْﺳـ ِﻘﻨﺎ ﺑ َِﮑْﺄِﺳﻪ َو َأْوِرْدﻧﺎ َﺣْﻮَﺿُﻪ َو اْﺣُﺸـ ْﺮﻧﺎ ﻓﯽ ُزﻣَْﺮﺗِﻪ َو َﺗﱠﻮَﻓﻨﺎ َﻋﻠﯽ)‪ (2‬ﻣِﱠﻠﺘِﻪ َو اْﺳـ ﻠُْﮏ ﺑ ِﻨﺎ ُﺳـ ﺒَُﻠُﻪ َو اْﺳَﺘْﻌِﻤﻠْﻨﺎ ﺑ ُِﺴﱠﻨﺘِﻪ َﻏﯿَْﺮ‬
‫َﺧﺰاﯾﺎ َو ﻻ ﻧﺎِدﻣﯿَﻦ َو ﻻ ﺷﺎّﮐﯿَﻦ َو ﻻ ُﻣـِﻀ ﻠّﯿَﻦ ﯾﺎ َﻣْﻦ ﺑﺎﺑ ُُﻪ َﻣْﻔﺘُﻮٌح ﻟ ِـﺪاﻋﯿِﻪ َو ِﺣﺠﺎﺑ ُُﻪ َﻣْﺮﻓُﻮٌع ﻟ ِﺮاﺟﯿِﻪ ﯾﺎ ﺳﺎﺗَِﺮ اْﻻَءﻣِْﺮ اﻟ َْﻘﺒﯿـِﺢ َو ُﻣﺪاِوَي اﻟ َْﻘﻠِْﺐ‬
‫اﻟ َْﺠﺮﯾِﺢ ﻻ َﺗْﻔـَﻀ ْﺤﻨﯽ ﻓﯽ َﻣْﺸـ َﻬِﺪ اﻟ ِْﻘﯿﺎَﻣِﻪ ﺑ ُِﻤﻮﺑ ِﻘﺎِت اْﻻآﺛﺎِم َو ﻻ ﺗُْﻌِﺮْض ﺑ َِﻮْﺟِﻬَﮏ اﻟ َْﮑﺮﯾِﻢ َﻋّﻨﯽ ﻣِْﻦ ﺑَﯿِْﻦ اْﻻَءﻧﺎِم ﯾﺎ ﻏﺎَﯾَﻪ اﻟ ُْﻤْﻀَﻄﱢﺮ اﻟ َْﻔﻘﯿِﺮ َو‬
‫ﯾﺎ ﺟﺎﺑ َِﺮ اﻟ َْﻌِﻈﻢ اﻟ َْﮑﺴﯿِﺮ َﻫْﺐ ﻟﯽ ُﻣﻮﺑ ِﻘﺎِت اﻟ َْﺠﺮاﺋِِﺮ َو اْﻋُﻒ َﻋْﻦ)‪ (3‬ﻓﺎِﺿﺤﺎِت اﻟﱠﺴﺮاﺋِِﺮ َو اْﻏِﺴﻞ َﻗﻠْﺒﯽ ﻣِْﻦ ِوْزِر)‪ (4‬اﻟ َْﺨﻄﺎﯾﺎ َو اْرُزﻗْﻨﯽ ُﺣْﺴَﻦ‬
‫اِْﻻْﺳـ ﺘِْﻌﺪاِد ﻟ ِﻨُُﺰوِل اﻟ َْﻤﻨﺎﯾﺎ ﯾﺎ َأْﮐَﺮَم اْﻻَءْﮐَﺮﻣﯿَﻦ َو ُﻣﻨَْﺘﻬﯽ ُأﻣﻨِﱠﯿِﻪ اﻟّﺴﺎﺋِﻠﯿَﻦ َأﻧ َْﺖ َﻣْﻮﻻَي َﻓَﺘْﺤَﺖ ﻟﯽ ﺑﺎَب اﻟـﱡﺪﻋﺎِء َو اْﻻءﻧﺎﺑَِﻪ َﻓﻼ ﺗُْﻐﻠِْﻖ َﻋّﻨﯽ ﺑﺎَب‬
‫اﻟ َْﻘﺒُﻮِل َو اْﻻءﺟـﺎﺑَِﻪ َو َﻧﱢﺠﻨﯽ ﺑ َِﺮْﺣَﻤﺘِـَﮏ ﻣَِﻦ اﻟّﻨـﺎِر َو ﺑَﱢﻮأْﻧﯽ ُﻏُﺮﻓـﺎِت اﻟ ِْﺠﻨـﺎِن َو اْﺟَﻌﻠْﻨﯽ ُﻣَﺘﻤﱢﺴﮑـًﺎ ﺑ ِـﺎﻟ ُْﻌْﺮَوِه اﻟ ُْﻮﺛ ْﻘﯽ َو اْﺧﺘِْﻢ ﻟﯽ ﺑ ِﺎﻟﱠﺴﻌﺎَدِه َو‬
‫َأْﺣﯿِﻨﯽ ﺑ ِﺎﻟﱠﺴﻼَﻣِﻪ ﯾﺎ َذا اﻟ َْﻔْﻀِﻞ َو اﻟ َْﮑﻤﺎِل َو اﻟ ِْﻌﱠﺰِه َو اﻟ َْﺠﻼِل ﻻ ﺗُْﺸـ ِﻤْﺖ ﺑﯽ َﻋُﺪّوًا َو ﻻ ﺣﺎِﺳﺪًا َو ﻻ ﺗُـَﺴ ﱢﻠْﻂ َﻋﻠﱠﯽ ُﺳـ ﻠْﻄﺎﻧًﺎ َﻋﻨﯿﺪًا َو ﻻ َﺷﯿْﻄﺎﻧًﺎ‬
‫َﻣﺮﯾﺪًا ﺑ َِﺮْﺣَﻤﺘَِﮏ ﯾﺎ َأْرَﺣَﻢ اﻟّﺮاِﺣﻤﯿَﻦ َو ﻻ َﺣْﻮَل َو ﻻ ﻗُﱠﻮَه ِإّﻻ ﺑ ِﺎﻟﻠّﻪ ِ اﻟ َْﻌﻠﱢﯽ اﻟ َْﻌﻈﯿِﻢ َو َﺻﱠﻠﯽ اﻟﻠّﻪ ُ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آﻟ ِﻪ َو َﺳﱠﻠَﻢ َﺗْﺴﻠﯿﻤًﺎ«‪(5).‬‬
‫‪ -5‬دﻋﺎي »ﯾﺎ أﺳﻤﻊ اﻟﺴﺎﻣﻌﯿﻦ و ﯾﺎ أﺑﺼﺮ اﻟﻨﺎﻇﺮﯾﻦ‪«...‬‬
‫ﭘﻨﺠﻢ‪ :‬ﺷـﯿﺦ ﻃﻮﺳـﯽ و ﺳـّﯿﺪ ﺑﻦ ﻃﺎوس و ﮐﻔﻌﻤﯽ و ﻋّﻼﻣﻪ ﺣّﻠﯽ و دﯾﮕﺮان _ رﺿﻮان اﻟّﻠﻪ ﻋﻠﯿﻬﻢ _ ﺑﻪ ﺳـﻨﺪﻫﺎي ﻣﻌﺘﺒﺮ و ﺻـﺤﯿﺢ از‬
‫ﻣﻌﺎوﯾﻪ ﺑﻦ ﻋّﻤﺎر رواﯾﺖ ﮐﺮده اﻧﺪ ﮐﻪ‪ :‬ﺣﻀﺮت ﺻﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم ﺑﻌﺪ از ﻧﻤﺎز ﻇﻬﺮ اﯾﻦ دﻋﺎ ﻣﯽ ﺧﻮاﻧﺪﻧﺪ‪:‬‬
‫»ﯾـﺎ َأْﺳـ َﻤَﻊ اﻟّﺴـ ﺎﻣِﻌﯿَﻦ َو ﯾـﺎ َأﺑ ْـَﺼ َﺮ اﻟّﻨﺎِﻇﺮﯾَﻦ َو ﯾﺎ َأْﺳـَﺮَع اﻟ ْﺤﺎِﺳﺒﯿَﻦ َو ﯾﺎ َأْﺟَﻮَد اْﻻَءْﺟَﻮدﯾَﻦ َو ﯾﺎ َأْﮐَﺮَم اْﻻَءْﮐَﺮﻣﯿَﻦ َﺻﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آِل‬
‫ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َﮐَﺄﻓَْﻀِﻞ َو َأْﺟَﺰِل َو َأْوﻓﯽ َو َأْﮐَﻤِﻞ َو َأْﺣَﺴِﻦ‬
‫ص ‪96 :‬‬
‫‪ _1 -1‬آ‪ _ :‬ﻣَِﻦ اﻟ َْﺠﱠﻨِﻪ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع‪ :‬ﻓﯽ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ع‪ :‬ﻋّﻨﯽ‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻣﺘﻦ و ع‪َ :‬دَرِن‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬ﻓﻼح اﻟﺴﺎﺋﻞ‪ ،‬ص ‪ ،173‬ﻓﺼﻞ اﻟﺘﺎﺳﻊ ﻋﺸﺮ‪ ...‬؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،83‬ص ‪ ،66‬ﺑﺎب ‪ ،39‬ﻣﺎ ﯾﺨﺘﺺ ﺑﺘﻌﻘﯿﺐ ﻓﺮﯾﻀﻪ اﻟﻈﻬﺮ‪.‬‬
‫َو َأْﺟَﻤِﻞ َو َأْﮐَﺜِﺮ َو َأْﻃَﻬِﺮ َو َأْزﮐﯽ َو َأﻧ َْﻮِر َو َأْﻋﻠﯽ َو َأﺑ ْﻬﯽ َو َأْﺳـ ﻨﯽ َو َأﻧ ْﻤﯽ َو َأْدَوِم َو َأَﻋﱢﻢ)‪َ (1‬و َأﺑ ْﻘﯽ ﻣﺎ َﺻﱠﻠﯿَْﺖ َو ﺑﺎَرْﮐَﺖ َو َﻣَﻨﻨَْﺖ)‪(2‬‬
‫َو َﺳﱠﻠْﻤَﺖ َو َﺗَﺮﱠﺣْﻤَﺖ َﻋﻠﯽ إﺑ ْﺮاﻫﯿَﻢ َو)‪ (3‬آِل إﺑ ْﺮاﻫﯿَﻢ ِإﱠﻧَﮏ َﺣﻤﯿٌﺪ ﻣَﺠﯿٌﺪ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ اﻣْﻨُْﻦ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َﮐﻤﺎ َﻣَﻨﻨَْﺖ َﻋﻠﯽ ُﻣﻮﺳﯽ َو‬
‫ﻫـﺎُروَن َو َﺳـ ﱢﻠْﻢ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َﮐﻤـﺎ َﺳـ ﱠﻠْﻤَﺖ َﻋﻠﯽ ﻧُـْﻮٍح ﻓِﯽ اﻟ ْﻌـﺎﻟَﻤﯿَﻦ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ َو َأْوِرْد َﻋَﻠﯿِْﻪ ﻣِْﻦ ُذﱢرﱠﯾﺘِﻪ َو َأْزواِﺟﻪ َو َأْﻫـِﻞ ﺑَﯿْﺘِﻪ َو‬
‫َأْﺻـ ﺤﺎﺑ ِﻪ َو َأﺗ ْﺒـﺎِﻋﻪ َﻣْﻦ َﺗَﻘﱡﺮ ﺑ ِِﻬْﻢ َﻋﯿْﻨُُﻪ َواْﺟَﻌﻠْﻨﺎ ﻣِﻨُْﻬْﻢ َو ﻣِﱠﻤْﻦ َﺗـْﺴ ﻘﯿِﻪ ﺑ َِﮑْﺄِﺳﻪ َو ﺗُﻮِرُدُه َﺣْﻮَﺿُﻪ َو اْﺣُﺸـ ْﺮﻧﺎ ﻓﯽ ُزﻣَْﺮﺗِﻪ َو اْﺟَﻌﻠْﻨﺎ َﺗْﺤَﺖ ﻟ ِﻮاﺋِﻪ َو‬
‫َأْدِﺧﻠْﻨﺎ ﻓﯽ ُﮐﱢﻞ َﺧﯿٍْﺮ َأْدَﺧﻠَْﺖ ﻓﯿِﻪ ُﻣَﺤﱠﻤﺪًا َو آَل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو أْﺧِﺮْﺟﻨﺎ ﻣِْﻦ ُﮐﱢﻞ ُﺳﻮٍء َأْﺧَﺮْﺟَﺖ ﻣِﻨُْﻪ ُﻣَﺤﱠﻤﺪًا َو آَل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو ﻻ ﺗَُﻔﱢﺮْق ﺑَﯿَْﻨﻨﺎ َو ﺑَﯿَْﻦ‬
‫ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َﻃْﺮَﻓَﻪ َﻋﯿٍْﻦ َأﺑَـﺪًا َو ﻻ َأَﻗﱠﻞ ﻣِْﻦ ذﻟ َِﮏ َو ﻻ أْﮐَﺜَﺮ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ َﺻﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو اْﺟَﻌﻠْﻨﯽ َﻣَﻌُﻬْﻢ ﻓﯽ ُﮐﱢﻞ ﻋﺎﻓَِﯿٍﻪ‬
‫َو ﺑَﻼـٍء َو اْﺟَﻌﻠْﻨﯽ َﻣَﻌُﻬْﻢ ﻓﯽ ُﮐـ ﱢﻞ ـِﺷ ﱠﺪٍه َو َرﺧـﺎٍء َو اْﺟَﻌﻠْﻨﯽ َﻣَﻌُﻬْﻢ ﻓﯽ ُﮐﱢﻞ َأﻣٍْﻦ َو َﺧْﻮٍف َو اْﺟَﻌﻠْﻨﯽ َﻣَﻌُﻬْﻢ ﻓﯽ ُﮐﱢﻞ َﻣﺜْﻮًي َو ُﻣﻨَْﻘَﻠٍﺐ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ‬
‫أْﺣﯿِﻨﯽ َﻣْﺤﯿﺎُﻫْﻢ َو أﻣِﺘْﻨﯽ َﻣﻤﺎَﺗُﻬْﻢ َواْﺟَﻌﻠْﻨﯽ َﻣَﻌُﻬْﻢ ﻓﯽ اﻟ َْﻤﻮاﻗِِﻒ ُﮐﱢﻠﻬﺎ َو اْﺟَﻌﻠْﻨﯽ ﺑ ِِﻬْﻢ ِﻋﻨَْﺪَك َوﺟﯿﻬًﺎ ﻓﯽ اﻟﱡﺪﻧ ْﯿﺎ َو اْﻻآِﺧَﺮِه َو ﻣَِﻦ اﻟ ُْﻤَﻘﱠﺮﺑﯿَﻦ‬
‫َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ َﺻﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو)‪ (4‬آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو اْﮐِﺸْﻒ َﻋّﻨﯽ ﺑ ِِﻬْﻢ ُﮐـ ﱠﻞ َﮐْﺮٍب َو َﻧﱢﻔْﺲ َﻋّﻨﯽ ﺑ ِِﻬْﻢ ُﮐـ ﱠﻞ َﻫﱟﻢ َو َﻓﱢﺮْج َﻋّﻨﯽ ﺑ ِِﻬْﻢ ُﮐﱠﻞ َﻏﱟﻢ َو اْﮐِﻔﻨﯽ‬
‫ﺑ ِِﻬْﻢ ُﮐـ ﱠﻞ َﺧْﻮٍف َو اْﺻـ ِﺮْف َﻋّﻨﯽ ﺑ ِِﻬْﻢ َﻣﻘﺎدﯾَﺮ)‪ (5‬اﻟ َْﺒﻼـِء َو ُﺳﻮَء اﻟ َْﻘﻀـﺎِء َو َدَرَك اﻟﱠﺸﻘـﺎِء َو َﺷـ ﻤﺎَﺗَﻪ اْﻻءْﻋـﺪاِء َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ َﺻﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو‬
‫آِل)‪ُ (6‬ﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو اْﻏِﻔْﺮ ﻟﯽ َذﻧ ْﺒﯽ َو َﻃﱢﯿْﺐ ﻟﯽ َﮐْﺴﺒﯽ َو َﻗﱢﻨْﻌﻨﯽ ﺑ ِﻤﺎ َرَزﻗَْﺘﻨﯽ َو ﺑﺎِرْك ﻟﯽ ﻓﯿِﻪ َو ﻻ َﺗـْﺬَﻫْﺐ ﺑ َِﻨْﻔﺴـﯽ إﻟﯽ َﺷـ ْﯽ ٍء ـَﺻ َﺮﻓَْﺘُﻪ َﻋّﻨﯽ‬
‫َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ ِإﻧّﯽ َأُﻋﻮُذ ﺑ ِـَﮏ ﻣِْﻦ ُدﻧ ْﯿـﺎ َﺗْﻤَﻨُﻊ َﺧﯿَْﺮ اﻵـِﺧَﺮِه َو ﻣِْﻦ ﻋﺎِﺟـ ٍﻞ َﯾْﻤَﻨُﻊ َﺧﯿَْﺮ اْﻻآِﺟـ ِﻞ َو َﺣﯿـﺎٍه َﺗْﻤَﻨُﻊ َﺧﯿَْﺮ اﻟ َْﻤﻤﺎِت َو َأَﻣٍﻞ َﯾْﻤَﻨُﻊ َﺧﯿَْﺮ اﻟ َْﻌَﻤِﻞ‬
‫َاﻟﻠُّﻬـﱠﻢ ِإﻧّﯽ َأْﺳـ َﺌﻠَُﮏ اﻟﱠﺼﺒَْﺮ َﻋﻠﯽ ﻃﺎَﻋﺘِـَﮏ َو اﻟﱠﺼﺒَْﺮ َﻋْﻦ َﻣْﻌـِﺼ َﯿﺘَِﮏ َو اﻟ ِْﻘﯿـﺎَم ﺑ َِﺤﱢﻘَﮏ َو َأْﺳـ َﺌﻠَُﮏ َﺣﻘـﺎﺋَِﻖ اْﻻءﯾﻤـﺎِن َو ِﺻـ ْﺪَق اﻟ َْﯿﻘﯿِﻦ ﻓِﯽ‬
‫اﻟ َْﻤﻮاِﻃِﻦ ُﮐﱢﻠﻬﺎ َو َأْﺳَﺌﻠَُﮏ اﻟ َْﻌْﻔَﻮ َو اﻟ ْﻌﺎﻓَِﯿَﻪ َو اﻟ ُْﻤﻌﺎﻓﺎَه ﻓِﯽ اﻟﱡﺪﻧ ْﯿﺎ‬
‫ص ‪97 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع‪َ :‬أَﻋّﻢ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ع‪َ + :‬و َﺳَﻨﻨَْﺖ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻫﺮ ﺳﻪ ﻧﺴﺨﻪ‪َ :‬ﻋﻠﯽ‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ﻣﺘﻦ ع و آ و ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻣﺘﻦ‪َ :‬ﻋﻠﯽ‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻫﺮ ﺳﻪ ﻧﺴﺨﻪ‪ُ :‬ﮐﱢﻞ ﺑﻼٍء‪.‬‬
‫‪ _6 -6‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻫﺮ ﺳﻪ ﻧﺴﺨﻪ‪َ :‬و آﻟ ِِﻪ‪.‬‬
‫َو اﻵِﺧَﺮِه)‪ (1‬ﻋـﺎﻓَِﯿَﻪ اﻟـﱡﺪﻧ ْﯿﺎ ﻣَِﻦ اﻟ َْﺒﻼِء َو ﻋﺎﻓَِﯿَﻪ اﻵِﺧَﺮِه ﻣَِﻦ اﻟﱠﺸﻘﺎِء َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ ِإﻧّﯽ َأْﺳـ َﺌﻠَُﮏ اﻟ ْﻌﺎﻓَِﯿَﻪ َو َﺗﻤﺎَم اﻟ ْﻌﺎﻓَِﯿِﻪ َو َدواَم اﻟ ْﻌﺎﻓَِﯿِﻪ َو اﻟﱡﺸْﮑَﺮ َﻋَﻠﯽ‬
‫اﻟ ْﻌـﺎﻓَِﯿِﻪ ﯾـﺎ َوﻟﱠﯽ اﻟ ْﻌـﺎﻓَِﯿِﻪ َو َأْﺳـ َﺌﻠَُﮏ اﻟﱠﻈَﻔَﺮ َو اﻟﱠﺴﻼـَﻣَﻪ َو ُﺣﻠُﻮَل داِر اﻟ َْﮑﺮاَﻣِﻪ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ اْﺟَﻌـ ْﻞ ﻟﯽ ﻓﯽ ـَﺻ ﻼﺗﯽ َو ُدﻋـﺎﺋﯽ َرْﻫَﺒًﻪ ﻣِﻨَْﮏ َو َرْﻏَﺒًﻪ‬
‫ِإﻟَﯿَْﮏ َو راَﺣًﻪ َﺗُﻤﱡﻦ ﺑ ِﻬﺎ َﻋَﻠﱠﯽ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ ﻻ َﺗْﺤِﺮﻣْﻨﯽ َﺳـ َﻌَﻪ َرْﺣَﻤﺘَِﮏ َو ُﺳـ ﺒُﻮَغ ﻧِْﻌَﻤﺘَِﮏ َو ُﺷُﻤﻮَل ﻋﺎﻓَِﯿﺘَِﮏ َو َﺟﺰﯾَﻞ َﻋﻄﺎﯾﺎَك َو ﻣَِﻨَﺢ َﻣﻮاِﻫﺒَِﮏ‬
‫ﻟ ُِﺴﻮِء ﻣﺎ ِﻋﻨْـﺪي َو ﻻ ﺗُﺠﺎِزﻧﯽ ﺑ َِﻘﺒﯿـِﺢ َﻋَﻤﻠﯽ َو ﻻَﺗـْﺼ ِﺮْف َوْﺟَﻬَﮏ اﻟ َْﮑﺮﯾَﻢ َﻋّﻨﯽ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ ﻻ َﺗْﺤِﺮﻣْﻨﯽ َو َأ َﻧﺎ َأْدُﻋﻮَك َو ﻻ ﺗَُﺨﱢﯿﺒْﻨﯽ)‪َ (2‬و َأ َﻧﺎ‬
‫َأْرُﺟﻮَك َو ﻻ َﺗِﮑﻠْﻨﯽ ِإﻟﯽ َﻧْﻔﺴﯽ َﻃْﺮَﻓَﻪ َﻋﯿٍْﻦ َأﺑَﺪًا َو ﻻ ِإﻟﯽ َأَﺣٍﺪ ﻣِْﻦ َﺧﻠِْﻘَﮏ َﻓَﯿْﺤِﺮﻣْﻨﯽ َو َﯾْﺴَﺘْﺄﺛَِﺮ َﻋَﻠﱠﯽ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ ِإﱠﻧَﮏ َﺗْﻤُﺤﻮ ﻣﺎ َﺗﺸﺎُء َو ﺗُﺜْﺒُِﺖ‬
‫َو ِﻋﻨَْﺪَك ُأﱡم اﻟ ِْﮑﺘﺎِب َأْﺳـ َﺌﻠَُﮏ ﺑﺎِل ﯾﺂس ِﺧَﯿَﺮﺗَِﮏ ﻣِْﻦ َﺧﻠِْﻘَﮏ َو ـَﺻ ْﻔَﻮﺗَِﮏ ﻣِْﻦ ﺑَِﺮﱠﯾﺘَِﮏ َو اَُﻗﱢﺪُﻣُﻬْﻢ ﺑَﯿَْﻦ َﯾَﺪْي َﺣﻮاﺋِﺠﯽ َو َرْﻏَﺒﺘﯽ ِإﻟَﯿَْﮏ‬
‫َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ ِإْن ُﮐﻨَْﺖ َﮐَﺘﺒَْﺘﻨﯽ ﻋﻨَِْﺪَك ﻓﯽ ُأِم اﻟ ِْﮑﺘﺎِب َﺷِﻘّﯿًﺎ َﻣْﺤُﺮوﻣًﺎ ُﻣَﻘﱠﺘﺮًا)‪َ (3‬ﻋَﻠﱠﯽ ﻓِﯽ اﻟﱢﺮْزِق َﻓﺎﻣُْﺢ ﻣِْﻦ ُأﱢم اﻟ ِْﮑﺘﺎِب ِﺷﻘﺎﺋﯽ َو ِﺣْﺮﻣﺎﻧﯽ َو أﺛ ْﺒِﺘْﻨﯽ‬
‫ِﻋﻨْـَﺪَك َﺳـ ﻌﯿﺪًا َﻣْﺮُزوﻗًﺎ َﻓِﺈﱠﻧَﮏ َﺗْﻤُﺤﻮ ﻣﺎ َﺗﺸﺎُء َو ﺗُﺜْﺒُِﺖ َو ِﻋﻨَْﺪَك ُأﱡم اﻟ ِْﮑﺘﺎِب َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ ِإﻧّﯽ ﻟ ِﻤﺎ َأﻧ َْﺰﻟ َْﺖ ِإﻟَﱠﯽ ﻣِْﻦ َﺧﯿٍْﺮ َﻓِﻘﯿٌﺮ و َأَﻧﺎ ﻣِﻨَْﮏ ﺧﺎﺋٌِﻒ‬
‫َو ﺑ ِـَﮏ ُﻣـْﺴ َﺘﺠﯿٌﺮ َو َأَﻧـﺎ َﺣﻘﯿٌﺮ ﻣِـْﺴ ﮑﯿٌﻦ َأْدُﻋﻮَك َﮐﻤﺎ َأَﻣْﺮَﺗﻨﯽ َﻓﺎْﺳـ َﺘِﺠْﺐ ﻟﯽ َﮐﻤﺎ َوَﻋـ ْﺪَﺗﻨﯽ ِإﱠﻧَﮏ ﻻ ﺗُْﺨﻠُِﻒ اﻟ ِْﻤﯿﻌﺎَد ﯾﺎ َﻣْﻦ ﻗﺎَل‪» :‬اْدُﻋﻮﻧﯽ‬
‫َأْﺳَﺘِﺠْﺐ ﻟَُﮑْﻢ)‪ «.(4‬ﻧِْﻌَﻢ اﻟ ُْﻤﺠﯿُﺐ َأﻧ َْﺖ ﯾﺎ َﺳﱢﯿﺪي َو ﻧِْﻌَﻢ اﻟ َْﻮﮐﯿُﻞ َو ﻧِْﻌَﻢ اﻟﱠﺮُب َو ﻧِْﻌَﻢ اﻟ َْﻤﻮﻟﯽ َو ﺑ ِﺌَْﺲ اﻟ َْﻌﺒُْﺪ َأَﻧﺎ َو ﻫﺬا َﻣﻘﺎُم اﻟ ْﻌﺎﺋِِﺬ ﺑ َِﮏ ﻣَِﻦ‬
‫اﻟّﻨﺎِر ﯾﺎ ﻓﺎِرَج اﻟ َْﻬﱢﻢ َو ﯾﺎ ﮐﺎِﺷَﻒ اﻟ َْﻐﱢﻢ َو ﯾﺎ ُﻣﺠﯿَﺐ َدْﻋَﻮِه اﻟ ُْﻤﻀَﻄﱢﺮﯾَﻦ َو ﯾﺎ َرْﺣﻤﺎَن اﻟﱡﺪﻧ ْﯿﺎ َو اﻵِﺧَﺮِه َو َرﺣﯿَﻤُﻬﻤﺎ اْرَﺣْﻤﻨﯽ َرْﺣَﻤًﻪ ﺗُْﻐﻨﯿﻨﯽ ﺑ ِﻬﺎ‬
‫َﻋْﻦ َرْﺣَﻤِﻪ َﻣْﻦ ِﺳﻮاَك َو َأْدِﺧﻠْﻨﯽ ﺑ َِﺮْﺣَﻤﺘَِﮏ ﻓﯽ ِﻋﺒﺎِدَك اﻟّﺼﺎﻟ ِﺤﯿَﻦ اﻟ َْﺤْﻤـ ُﺪ ﻟﻠّﻪ ِ اﻟﱠﺬي َﻗﻀـﯽ َﻋّﻨﯽ ـَﺻ ﻼًه ﮐﺎَﻧْﺖ َﻋَﻠﯽ اﻟ ُْﻤﻮْءﻣِﻨﯿَﻦ ِﮐﺘﺎﺑًﺎ‬
‫َﻣْﻮﻗُﻮﺗًﺎ ﺑ َِﺮْﺣَﻤﺘَِﮏ ﯾﺎ َأْرَﺣَﻢ اﻟّﺮاِﺣﻤﯿَﻦ«‪(5).‬‬
‫ص ‪98 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ﺣﺎﺷﯿﻪ آ‪ :‬ﻓِﯽ اﻟﱡﺪﻧ ْﯿﺎ َواﻟﱢﺪﯾِْﻦ َو ﻋﺎﻓَِﯿَﻪ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ع‪َ :‬و ﻻ ﺗَُﺠّﻨﺒْﻨﯽ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ع و آ‪ُ :‬ﻣْﻘَﺘﱠﺮًا‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ﺳﻮره ﻣﺒﺎرﮐﻪ ﻏﺎﻓﺮ‪ ،‬آﯾﻪ ‪.60‬‬
‫‪ _5 -5‬ﻣﺼﺒﺎح‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﻃﻮﺳﯽ‪ ،‬ص ‪ ،63‬ﻓﺼﻞ ﻓﯽ ﺳﯿﺎﻗﻪ اﻟﺼﻠﻮات‪ ...‬؛ ﻓﻼح اﻟﺴﺎﺋﻞ‪ ،‬ص ‪ ،177‬ﻓﺼﻞ اﻟﺘﺎﺳﻊ ﻋﺸﺮ‪ ...‬؛ ﺑﻠﺪاﻷﻣﯿﻦ‪ ،‬ص‬
‫‪ ،15‬و ﻣﻤﺎ ﯾﺨﺘﺺ ﻋﻘﯿﺐ اﻟﻈﻬﺮ‪. ...‬‬
 ‫‪ -6‬ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻣﺤﺎﺳﻦ ﺑﻪ دﺳﺖ راﺳﺖ و ﺧﻮاﻧﺪن دﻋﺎي »ﯾﺎ رب ﻣﺤﻤﺪ و آل ﻣﺤﻤﺪ‪«...‬‬
‫ﺷﺸﻢ‪ :‬در ﺟـﺎﻣﻊ اﻷﺧﺒـﺎر رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﺑﻌـﺪ از ﻧﻤـﺎز ﻇﻬﺮ ﺑﻪ دﺳﺖ راﺳﺖ ﻣﺤﺎﺳﻦ ﺧﻮد را ﺑﮕﯿﺮد‪ ،‬و دﺳﺖ ﭼﭗ ﺑﻪ ﺳﻮي‬
‫آﺳﻤﺎن ﺑﺮدارد‪ ،‬و ﻫﻔﺖ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺑﮕﻮﯾﺪ‪:‬‬
‫»ﯾﺎ َرﱠب ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َﺻﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو َأْﻋﺘِْﻖ َرَﻗَﺒﺘﯽ ﻣَِﻦ اﻟّﻨﺎِر«‪(1).‬‬
‫‪ -7‬دﻋﺎي »ﺑﺎﻟﻞ اﻋﺘﺼﻤﺖ و ﺑﺎﷲ أﺛﻖ و‪«...‬‬
‫ﻫﻔﺘـﻢ‪ :‬ﺳـّﯿﺪ ﺑـﻦ ﻃـﺎوس رﺿـﯽ اﷲ ﻋﻨﻪ ﺑﻪ ﺳـﻨﺪ ﻣﻌﺘـﺒﺮ از ﺧـﺎدم اﻣـﺎم ﺟﻌﻔﺮ ﺻـﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﮔﻔﺖ آن‬
‫ﺣﻀـﺮت ﺑﻌﺪ از ﻫﺮ ﻧﻤﺎز‪ ،‬دﻋﺎي ﺑﺴﯿﺎر ﻣﯽ ﺧﻮاﻧﺪﻧﺪ؛ ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬اي ﻣﻮﻻي ﻣﻦ! ﻣﺮا ﺑﻌﻀﯽ از دﻋﺎﻫﺎ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺧﻮاﻧﯽ ﺗﻌﻠﯿﻢ ﻧﻤﺎ‪ .‬ﻓﺮﻣﻮد‬
‫ﮐﻪ‪ :‬ﭼﻮن ﻧﻤﺎز ﻇﻬﺮ را ﺑﻪ ﺟﺎي آوردي ده ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺑﮕﻮ‪:‬‬
‫»ﺑ ِﺎﻟﻠّﻪ ِ اْﻋَﺘَﺼْﻤُﺖ َو ﺑ ِﺎﻟﻠّﻪ ِ َأﺛُِﻖ َو َﻋَﻠﯿِْﻪ)‪َ (2‬أَﺗَﻮﱠﮐُﻞ«‬
‫ﭘﺲ ﺑﮕـﻮ‪َ» :‬اﻟّﻠُﻬﱠﻢ ِإْن َﻋُﻈَﻤْﺖ ُذﻧُـﻮﺑﯽ َﻓـَﺄﻧ َْﺖ َأْﻋَﻈُﻢ َو ِإْن َﮐـ ﺒَُﺮ َﺗْﻔﺮﯾﻄﯽ َﻓـَﺄﻧ َْﺖ َأْﮐـ َﺒُﺮ َو ِإْن داَم ﺑ ُْﺨﻠﯽ َﻓـَﺄﻧ َْﺖ َأْﺟـ َﻮُد َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ اْﻏِﻔْﺮﻟﯽ َﻋﻈﯿَﻢ‬
‫ُذﻧُﻮﺑﯽ ﺑ َِﻌﻈﯿِﻢ َﻋْﻔِﻮَك َو َﮐـ ﺒﯿَﺮ َﺗْﻔﺮﯾﻄﯽ ﺑ ِﻈـﺎِﻫِﺮ َﮐَﺮﻣِـَﮏ َو اﻗَْﻤْﻊ ﺑ ُْﺨﻠﯽ ﺑ َِﻔـْﻀ ِﻞ ُﺟﻮِدَك َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ ﻣـﺎ ﺑ ِﻨـﺎ ﻣِْﻦ ﻧِْﻌَﻤٍﻪ َﻓِﻤﻨْـَﮏ ﻻـ ِإﻟَﻪ ِإﻻّـ َأﻧ َْﺖ‬
‫َأْﺳَﺘْﻐِﻔُﺮَك َو َأﺗُﻮُب ِإﻟَﯿَْﮏ«‪(3).‬‬
‫‪ -8‬دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ إﻧﯽ أﺗﻘﺮب إﻟﯿﮏ ﺑﺠﻮدك و ﮐﺮﻣﮏ و‪«...‬‬
‫ﻫﺸﺘﻢ‪ :‬در ﻓﻘﻪ اﻟﺮﺿﺎ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم ﻣﺬﮐﻮر اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﺑﻌﺪ از ﻧﻤﺎز زوال دﺳﺘﻬﺎ ﺑﻪ ﺳﻮي آﺳﻤﺎن ﺑﺮدار‪ ،‬و اﯾﻦ دﻋﺎ ﺑﺨﻮان‪:‬‬
‫»َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ ِإﻧّﯽ َأَﺗَﻘﱠﺮُب ِإﻟَﯿـْ َﮏ ﺑ ُِﺠـ ﻮِدَك)‪َ (4‬و َﮐَﺮﻣِـَﮏ َو َأَﺗَﻘﱠﺮُب ِإﻟَﯿـْ َﮏ ﺑ ُِﻤَﺤَﻤــ ٍﺪ َﻋﺒـْ ِﺪَك َو َرُﺳﻮﻟ ِـَﮏ َو َأَﺗَﻘﱠﺮُب ِإﻟَﯿـْ َﮏ ﺑ َِﻤﻼﺋَِﮑﺘِـَﮏ َو‬
‫َأﻧ ْﺒِﯿﺎﺋَِﮏ َو ُرُﺳـ ﻠَِﮏ َو َأْﺳـ َﺌﻠَُﮏ َأْن ﺗُـَﺼ ﱢﻠَﯽ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو َﻋﻠﯽ آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو َأْﺳـ َﺌﻠَُﮏ َأْن ﺗُﻘﯿَﻞ َﻋﺜَْﺮﺗﯽ َو َﺗْﺴﺘَُﺮ َﻋْﻮَرﺗﯽ َو َﺗْﻐِﻔَﺮ ُذﻧُﻮﺑﯽ َو‬
‫َﺗْﻘِﻀَﯽ َﺣﻮاﺋِﺠﯽ َو ﻻ ﺗَُﻌﱢﺬﺑ ْﻨﯽ ﺑ َِﻘﺒﯿِﺢ ﻓِﻌﺎﻟﯽ َﻓِﺈﱠن ُﺟﻮَدَك َو َﻋْﻔَﻮَك َﯾَﺴُﻌﻨﯽ«‪ .‬ﭘﺲ ﺑﻪ ﺳﺠﺪه رو و در ﺳﺠﺪه ﺑﮕﻮ‪:‬‬
‫»ﯾﺎ َأْﻫَﻞ اﻟﱠﺘْﻘﻮي َو اﻟ َْﻤْﻐِﻔَﺮِه ﯾﺎ َأْرَﺣَﻢ اﻟّﺮاِﺣﻤﯿَﻦ َأﻧ َْﺖ َﻣْﻮﻻَي َو َﺳﱢﯿﺪي َو راِزﻗﯽ َأﻧ َْﺖ َﺧﯿٌْﺮ ﻟﯽ‬
‫ص ‪99 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ﺟﺎﻣﻊ اﻷﺧﺒﺎر‪ ،‬ص ‪ ،131‬ﻓﺼﻞ اﻟﺘﺴﻌﻮن ﻓﯽ اﻟﺪﻋﺎء‪ ...‬؛ ﺑﻠﺪاﻷﻣﯿﻦ‪ ،‬ص ‪ ،10‬ﻓﯽ اﻟﺘﻌﻘﯿﺐ‪. ...‬‬
‫‪ _2 -2‬ﺣﺎﺷﯿﻪ آ‪ :‬و ﻋﻠﯽ اﻟّﻠﻪ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ﻓﻼح اﻟﺴﺎﺋﻞ‪ ،‬ص ‪ ،176‬ﻓﺼﻞ اﻟﺘﺎﺳﻊ ﻋﺸﺮ‪...‬؛ ﻣﺴﺘﺪرك اﻟﻮﺳﺎﺋﻞ‪ ،‬ج ‪ ،5‬ص ‪ ،95‬ﺑﺎب اﺳﺘﺤﺒﺎب اﻟﺪﻋﺎء ﺑﻌﺪ ﺻﻼه اﻟﻈﻬﺮ‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ع‪ :‬ﺑ ِﻨُﻮِرَك‪.‬‬
‫ﻣِْﻦ َأﺑﯽ َو ُأّﻣﯽ َو ﻣَِﻦ اﻟّﻨـﺎِس َأْﺟَﻤﻌﯿَﻦ ﺑﯽ ِإﻟَﯿـْ َﮏ َﻓْﻘٌﺮ َو ﻓـﺎَﻗٌﻪ َو َأﻧ َْﺖ َﻏﻨِﱞﯽ َﻋّﻨﯽ َأْﺳـ َﺌﻠَُﮏ ﺑ َِﻮْﺟِﻬَﮏ اﻟ َْﮑﺮﯾﻢ َو َأْﺳـ َﺌﻠَُﮏ َأْن ﺗُـَﺼ ﱢﻠَﯽ َﻋﻠﯽ‬
‫ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو َﻋﻠﯽ ِإْﺧﻮاﻧِِﻪ اﻟَﻨﺒِّﯿﯿَﻦ َو اْﻻَءﺋَِﻤِﻪ اﻟّﻄﺎِﻫﺮﯾَﻦ َو َﺗْﺴَﺘﺠﯿَﺐ ُدﻋﺎﺋﯽ َو َﺗَﺮﱠﺣْﻢ َﺗَﻀﱡﺮﻋﯽ َواْﺻِﺮْف)‪َ (1‬ﻋّﻨﯽ َأﻧ ْﻮاَع اﻟ َْﺒﻼِء ﯾﺎ َرْﺣﻤﺎُن«‪(2).‬‬
‫ﻣﺆﻟﻒ ﮔﻮﯾﺪ ﮐﻪ‪ :‬ﻣﺤﺘﻤﻠﺴﺖ ﮐﻪ اﯾﻦ دﻋﺎ را ﺑﻌﺪ از ﻧﺎﻓﻠﻪ ﻫﺎي زوال ﺑﺎﯾﺪ ﺧﻮاﻧﺪ‪ ،‬ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﺷﺒﯿﻪ اﯾﻦ در آﻧﺠﺎ ﻣﻨﻘﻮﻟﺴﺖ‪.‬‬
‫‪ -9‬ﺻﻠﻮات‬
‫ﻧﻬﻢ‪ :‬اﺑﻦ ادرﯾﺲ ﺑﻪ ﺳـﻨﺪ ﺻـﺤﯿﺢ از ﺣﻀـﺮت ﺻﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﺻـﻠﻮات ﺑﺮ ﻣﺤّﻤﺪ و آل ﻣﺤّﻤﺪ در ﻣﯿﺎن‬
‫ﻧﻤﺎز ﻇﻬﺮ و ﻋﺼﺮ ﺛﻮاﺑﺶ ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ ﺛﻮاب ﻫﻔﺘﺎد رﮐﻌﺖ ﻧﻤﺎز‪(3).‬‬
‫و ﮐﻔﻌﻤﯽ از آن ﺣﻀﺮت ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﮐﻪ ﺑﻌﺪ از ﻧﻤﺎز ﺻﺒﺢ و ﺑﻌﺪ از ﻧﻤﺎز ﻇﻬﺮ ﺑﮕﻮﯾﺪ‪» :‬اﻟّﻠﻬﱠﻢ َﺻﱢﻞ َﻋﻠﯽ‬
‫ُﻣَﺤّﻤٍﺪ َو آِل ُﻣَﺤّﻤٍﺪ َو َﻋﱢﺠْﻞ َﻓَﺮَﺟُﻬْﻢ« ﻧﻤﯿﺮد ﺗﺎ ﻗﺎﺋﻢ آل ﻣﺤّﻤﺪ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم را ﻣﻼزﻣﺖ ﮐﻨﺪ‪(4).‬‬
‫‪ -10‬دﻋﺎي »ﯾﺎ ﻣﻦ أﻇﻬﺮ اﻟﺠﻤﯿﻞ و ﺳﺘﺮ اﻟﻘﺒﯿﺢ‪«...‬‬
‫دﻫﻢ‪ :‬ﮐﻔﻌﻤﯽ و دﯾﮕﺮان در ﺗﻌﻘﯿﺐ ﻧﻤﺎز ﻇﻬﺮ اﯾﻦ دﻋﺎ را اﯾﺮاد ﻧﻤﻮده اﻧﺪ‪:‬‬
‫»ﯾـﺎ َﻣْﻦ َأْﻇَﻬَﺮ اﻟ َْﺠﻤﯿـَﻞ َو َﺳَﺘَﺮ اﻟ َْﻘﺒﯿـَﺢ ﯾـﺎ َﻣْﻦ ﻟَْﻢ ﯾُﻮءاـِﺧ ْﺬ ﺑ ِﺎﻟ َْﺠﺮﯾَﺮِه َو ﻟَْﻢ َﯾْﻬﺘِِﮏ اﻟﱢﺴﺘَْﺮ ﯾﺎ َﻋﻈﯿَﻢ اﻟ َْﻌْﻔِﻮ ﯾﺎ َﺣَﺴَﻦ اﻟﱠﺘﺠﺎُوِز ﯾﺎ ﺑﺎِﺳَﻂ اﻟ ْـَﯿ َﺪﯾِْﻦ‬
‫ﺑ ِﺎﻟﱠﺮْﺣَﻤِﻪ ﯾﺎ ﺻﺎِﺣَﺐ ُﮐﱢﻞ ﺣﺎَﺟٍﻪ)‪ (5‬ﯾﺎ واِﺳَﻊ اﻟ َْﻤْﻐِﻔَﺮِه ﯾﺎ ُﻣَﻔﱢﺮَج)‪ُ (6‬ﮐﱢﻞ ُﮐْﺮﺑٍَﻪ ﯾﺎ ُﻣﻘﯿَﻞ اﻟ َْﻌَﺜﺮاِت ﯾﺎ َﮐﺮﯾَﻢ اﻟﱠﺼْﻔـِﺢ ﯾﺎ َﻋﻈﯿَﻢ اﻟ َْﻤﱢﻦ ﯾﺎ ُﻣﺒَْﺘِﺪﺋًﺎ‬
‫ﺑ ِﺎﻟﱢﻨَﻌِﻢ َﻗﺒَْﻞ‬
‫ص ‪100 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع و آ‪َ :‬ﺗْﺼِﺮْف‪.‬‬
‫‪ _2 - 2‬ﻓﻘﻪ اﻟﺮﺿـﺎ‪ ،‬ص ‪ ،109‬ﺑﺎب اﻟﺼـﻠﻮات اﻟﻤﻔﺮوﺿﻪ‪ ...‬؛ ﻣﺴـﺘﺪرك اﻟﻮﺳﺎﯾﻞ‪ ،‬ج ‪ ،5‬ص ‪ ،95‬ﺑﺎب اﺳـﺘﺤﺒﺎب اﻟﺪﻋﺎء ﺑﻌﺪ ﺻﻼه‬
‫اﻟﻈﻬﺮ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ﻣﺴﺘﻄﺮﻓﺎت اﻟﺴﺮاﺋﺮ‪ ،‬ص ‪ ،577‬و ﻣﻦ ذﻟﮏ‪ ...‬؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،83‬ص ‪ ،75‬ﺑﺎب ‪ ،39‬ﻣﺎ ﯾﺨﺘﺺ ﺑﺘﻌﻘﯿﺐ ﻓﺮﯾﻀﻪ اﻟﻈﻬﺮ‪.‬‬
‫‪ _4 - 4‬ﻣﺼـﺒﺎح‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﮐﻔﻌﻤﯽ‪ ،‬ص ‪ ،132‬ﻋﻮذه أﺧﺮي‪ ...‬؛ ﻣﺴـﺘﺪرك اﻟﻮﺳﺎﯾـﻞ‪ ،‬ج ‪ ،5‬ص ‪ ،96‬ﺑﺎب اﺳـﺘﺤﺒﺎب اﻟﺪﻋﺎء ﺑﻌﺪ ﺻﻼه‬
‫اﻟﻈﻬﺮ‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع‪ :‬ﻧﺠﻮي‪.‬‬
‫‪ _6 -6‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع و آ‪ :‬ﻓﺎِرج‪.‬‬
‫اْﺳـ ﺘِْﺤﻘﺎﻗِﻬﺎ ﯾﺎ َرﺑّﺎُه ﯾﺎ َﺳـ ﱢﯿﺪاُه ﯾﺎ ﻏﺎَﯾَﻪ َرْﻏَﺒﺘﺎُه َأْﺳـ َﺌﻠَُﮏ ﺑ َِﮏ َو ﺑ ُِﻤَﺤﱠﻤٍﺪ َو َﻋﻠﱟﯽ َو ﻓﺎِﻃَﻤَﻪ َو اﻟ َْﺤَﺴِﻦ َو اﻟ ُْﺤَﺴﯿِْﻦ َو َﻋﻠﱢﯽ ﺑ ِْﻦ اﻟ ُْﺤَﺴﯿِْﻦ َو ُﻣَﺤﱠﻤِﺪ‬
‫ﺑ ْـِﻦ َﻋﻠﱟﯽ َو َﺟْﻌَﻔِﺮ ﺑ ْـِﻦ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو ُﻣﻮَﺳـ ﯽ ﺑ ْـِﻦ َﺟْﻌَﻔٍﺮ َو َﻋﻠﱢﯽ ﺑ ْـِﻦ ُﻣﻮﺳـﯽ َو ُﻣَﺤﱠﻤِﺪ ﺑ ْـِﻦ َﻋﻠﱟﯽ َو َﻋﻠﱢﯽ ﺑ ِْﻦ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو اﻟ َْﺤَﺴِﻦ ﺑ ِْﻦ َﻋﻠﱟﯽ َو اﻟ ْﻘـﺎﺋِِﻢ‬
‫اﻟ َْﻤْﻬِﺪﱢي اَﻷﺋَِﻤِﻪ اﻟ ْﻬﺎِدَﯾِﻪ ﻋﻠﯿﻬﻢ اﻟﺴـﻼم َاْن ﺗُـَﺼ ﱢﻠَﯽ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو َأْﺳَﺌﻠَُﮏ ﯾﺎ َاﻟﻠّﻪ ُ ﯾﺎ َاﻟﻠّﻪ ُ)‪َ (1‬اْن ﻻ ﺗَُﺸﱢﻮَه َﺧﻠْﻘﯽ ﺑ ِﺎﻟّﻨﺎِر َو َأْن‬
‫َﺗْﻔَﻌَﻞ ﺑﯽ ﻣﺎ َأﻧ َْﺖ َأْﻫﻠُُﻪ«‪(2).‬‬
‫ﺷﯿﺦ ﮐﻔﻌﻤﯽ و ﺷـﯿﺦ اﺑﻦ ﻓﻬﺪ ﺣّﻠﯽ رواﯾﺘﯽ ﺑﺮاي اﯾﻦ دﻋﺎ ذﮐﺮ ﮐﺮده اﻧﺪ ﮐﻪ‪ :‬ﻣﺸﺘﻤﻞ اﺳﺖ ﺑﺮ ﻓﻀﯿﻠﺖ و ﺛﻮاب ﺑﺴﯿﺎر؛ اّﻣﺎ از رواﯾﺖ‪،‬‬
‫اﺧﺘﺼـﺎص ﺑﻪ ﺗﻌﻘﯿﺐ ﻇﻬﺮ ﻇﺎﻫﺮ ﻧﻤﯽ ﺷﻮد‪ ،‬ﻟﻬـﺬا در اﯾﻨﺠﺎ اﯾﺮاد ﻧﺸـﺪ‪ ،‬و اﻧﺸﺎء اﻟّﻠﻪ در ﮐﺘﺎب دﻋﺎ ﻣـﺬﮐﻮر ﺷﻮد؛ و ﺷـﯿﺦ ﻃﻮﺳـﯽ در‬
‫ﺗﻌﻘﯿﺐ ﻧﻮاﻓﻞ ﻋﺼﺮ اﯾﺮاد ﻧﻤﻮده‪(3).‬‬
‫ص ‪101 :‬‬
‫‪ _1 -1‬آ‪ + :‬ﯾﺎ اﻟﻠّﻪ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ﺑﻠﺪاﻷﻣﯿﻦ‪ ،‬ص ‪ ،18‬و ﻣﻤﺎ ﯾﺨﺘﺺ ﻋﻘﯿﺐ اﻟﻈﻬﺮ‪ ...‬؛ ﻓﻼح اﻟﺴﺎﺋﻞ‪ ،‬ص ‪ ،195‬ﻓﺼﻞ اﻟﻌﺸﺮون ﻓﯿﻤﺎ ﻧﺬﮐﺮه ﻣﻦ اﻟﻨﻮاﻓﻞ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ﻣﺼﺒﺎح‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﻃﻮﺳﯽ‪ ،‬ص ‪ ،68‬ﻓﺼﻞ ﻓﯽ ﺳﯿﺎﻗﻪ اﻟﺼﻠﻮات‪. ...‬‬
‫ص ‪102 :‬‬
 ‫ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎرم‪ :‬در ﺗﻌﻘﯿﺒﺎت ﻣﺨﺼﻮص ﻧﻤﺎز ﻋﺼﺮ اﺳﺖ‬
‫اﺷﺎره‬
‫و آن ﻧﯿﺰ ﺑﺴﯿﺎر اﺳﺖ‪:‬‬
‫اّول‪ :‬اﺳﺘﻐﻔﺎر اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -1‬إﺳﺘﻌﻔﺎر‬
‫ﺷﯿﺦ ﻃﻮﺳﯽ و دﯾﮕﺮان ﺑﻪ ﺳﻨﺪ ﻣﻌﺘﺒﺮ از ﺣﻀﺮت اﻣﺎم رﺿﺎ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﻧﺪ ﮐﻪ‪ :‬ﻣﺮدي ﺑﻪ ﻧﺰد ﺣﻀﺮت رﺳﻮل ﺻﻠﯽ اﷲ‬
‫ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ آﻣـﺪ و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﯾـﺎ رﺳـﻮل اﻟﻠّﻪ! ﻣﺮا ﺗﻌﻠﯿﻢ ﮐﻦ ﻋﻤﻠﯽ ﮐﻪ ﭼـﻮن ﺑﻪ ﺟـﺎ آورم ﻣﯿـﺎن ﻣﻦ و ﺑﻬﺸﺖ ﺣـﺎﯾﻠﯽ ﻧﺒﺎﺷـﺪ‪ .‬ﻓﺮﻣﻮد ﮐﻪ‪:‬‬
‫ﻏﻀﺐ ﻣﮑﻦ ﺑﺮ ﮐﺴﯽ‪ ،‬و از ﻣﺮدم ﭼﯿﺰي)‪ (1‬ﺳﺆال ﻣﮑﻦ‪ ،‬و از ﺑﺮاي ﻣﺮدم ﺑﭙﺴـﻨﺪ آﻧﭽﻪ ﺑﺮاي ﺧﻮد ﻣﯽ ﭘﺴﻨﺪي‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﯾﺎ رﺳﻮل اﻟﻠّﻪ!‬
‫زﯾﺎده ﺑﻔﺮﻣﺎي‪ .‬ﻓﺮﻣﻮد ﮐﻪ‪ :‬ﭼﻮن ﻧﻤﺎز ﻋﺼـﺮ را ادا ﮐﻨﯽ ﻫﻔﺘﺎد و ﻫﻔﺖ ﻣﺮﺗﺒﻪ)‪ (2‬اﺳﺘﻐﻔﺎر ﮐﻦ ﺗﺎ ﮔﻨﺎه ﻫﻔﺘﺎد و ﻫﻔﺖ ﺳﺎل ﺗﻮ آﻣﺮزﯾﺪه‬
‫ﺷﻮد‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ ﻫﻔﺘﺎد و ﻫﻔﺖ ﺳﺎل ﻧﺪارم‪ .‬ﻓﺮﻣﻮد ﮐﻪ‪ :‬ﺑﺮاي ﭘﺪر و ﻣﺎدر ﺧﻮد و ﺧﻮﯾﺸﺎن ﺧﻮد ﻗﺮار ده‪(3).‬‬
‫و اﺑﻦ ﺑﺎﺑﻮﯾﻪ ﺑﻪ ﺳـﻨﺪ ﻣﻌﺘﺒﺮ از ﺣﻀﺮت ﺻﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﮐﻪ ﺑﻌﺪ از ﻋﺼﺮ ﻫﻔﺘﺎد ﻣﺮﺗﺒﻪ اﺳﺘﻐﻔﺎر ﮐﻨﺪ ﺣﻖ‬
‫ﺗﻌﺎﻟﯽ در آن روز ﻫﻔﺘﺼﺪ ﮔﻨﺎه او را ﺑﯿﺎﻣﺮزد‪ ،‬و اﮔﺮ‬
‫ص ‪103 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ع‪ :‬ﻣﻄﻠﺐ‪ ،‬و ﺣﺎﺷﯿﻪ آن‪ :‬ﭼﯿﺰي‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬آ‪ :‬ﺑﺎر‪.‬‬
‫‪ _3 - 3‬اﻣﺎﻟﯽ‪ ،‬ﺷـﯿﺦ ﻃﻮﺳﯽ‪ ،‬ص ‪ ،507‬ﻣﺠﻠﺲ اﻟﺜـﺎﻣﻦ ﻋﺸـﺮ ﻓﯿﻪ ﻣﻦ اﻷﺧﺒﺎر؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،83‬ص ‪ ،78‬ﺑﺎب ‪ ،40‬ﺗﻌﻘﯿﺐ اﻟﻌﺼﺮ‬
‫اﻟﻤﺨﺘﺺ ﺑﻬﺎ‪. ...‬‬
‫ﻫﻔﺘﺼﺪ ﮔﻨﺎه ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ از ﮔﻨﺎه ﭘﺪر او ﻣﯽ آﻣﺮزد‪ ،‬و اّﻻ از ﮔﻨﺎه ﻣﺎدر او‪ ،‬و اّﻻ از ﮔﻨﺎه ﺑﺮادر او)‪ ،(1‬و اّﻻ از ﮔﻨﺎه ﺧﻮاﻫﺮ او‪ ،‬و اّﻻ‬
‫از ﮔﻨﺎه ﺧﻮﯾﺸﺎن او‪(2).‬‬
‫و ﺑﻪ رواﯾﺖ دﯾﮕﺮ‪ :‬ﻫﺮ ﮐﻪ ﺑﻌﺪ از ﻋﺼﺮ ﻫﻔﺘﺎد ﻣﺮﺗﺒﻪ اﺳﺘﻐﻔﺎر ﮐﻨﺪ ﮔﻨﺎه ﻫﻔﺘﺎد ﺳﺎﻟﻪ او آﻣﺮزﯾﺪه ﺷﻮد‪(3).‬‬
‫و ﺑﻪ رواﯾﺖ دﯾﮕﺮ‪ :‬ﮔﻨﺎه ﭘﻨﺠﺎه ﺳﺎﻟﻪ او آﻣﺮزﯾﺪه ﺷﻮد‪(4).‬‬
‫ﻣﺠﻤًﻼ اﺣﺎدﯾﺚ در ﻓﻀـﯿﻠﺖ اﺳـﺘﻐﻔﺎر ﺑﻌﺪ از ﻋﺼـﺮ ﺑﺴـﯿﺎر اﺳﺖ؛ و ﺑﺎﯾﺪ ﮐﻪ ﻫﻔﺘﺎد ﻣﺮﺗﺒﻪ‪ ،‬ﯾﺎ ﻫﻔﺘﺎد و ﻫﻔﺖ ﻣﺮﺗﺒﻪ »أْﺳَﺘْﻐِﻔُﺮ اﻟﻠّﻪ َ َرﺑّﯽ َو‬
‫أﺗُﻮُب إﻟَﯿِْﻪ« ﺑﮕﻮﯾﺪ‪ ،‬و »أْﺳَﺘْﻐِﻔُﺮ اﻟﻠّﻪ َ« ﻧﯿﺰ ﮐﺎﻓﯿﺴﺖ‪.‬‬
‫‪ -2‬ﺧﻮاﻧﺪن »أﺳﺘﻐﻔﺮ اﷲ اﻟﺬي ﻻ إﻟﻪ إﻻ ﻫﻮ‪«...‬‬
‫دوﯾﻢ‪ :‬ﺷـﯿﺦ ﻃﻮﺳـﯽ و ﺳـّﯿﺪ اﺑﻦ ﻃﺎوس و دﯾﮕﺮان ﺑﻪ ﺳـﻨﺪﻫﺎي ﻣﻌﺘﺒﺮ از ﺣﻀﺮت ﺻﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﻧﺪ ﮐﻪ‪ :‬ﺣﻀﺮت‬
‫رﺳﻮل ﺻـﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ ﻓﺮﻣﻮد ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﮐﻪ ﻫﺮ روز ﺑﻌﺪ از ﻧﻤﺎز ﻋﺼـﺮ ﯾﮏ ﻣﺮﺗﺒﻪ اﯾﻦ اﺳـﺘﻐﻔﺎر ﺑﺨﻮاﻧﺪ ﺣﻖ ﺗﻌﺎﻟﯽ دو ﻣﻠﮏ او را‬
‫ﺑﻔﺮﻣﺎﯾﺪ ﮐﻪ‪ :‬ﺻﺤﯿﻔﻪ ﮔﻨﺎﻫﺎن او را ﺑﺪرﻧﺪ ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﺑﺴﯿﺎر ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫اﺳﺘﻐﻔﺎر اﯾﻨﺴﺖ‪:‬‬
‫»َأْﺳـ َﺘْﻐِﻔُﺮ اﻟّﻠﻪ َ اﻟﱠﺬي ﻻـ ِإﻟَﻪ ِإﻻّـ ُﻫـَﻮ اﻟ َْﺤﱡﯽ اﻟَﻘﱡﯿﻮُم ُذواﻟ َْﺠﻼـِل َو اﻻْـِءْﮐﺮاِم َو َأْﺳـ َﺌﻠُُﻪ َأْن َﯾﺘُﻮَب َﻋَﻠﱠﯽ َﺗْﻮﺑََﻪ َﻋﺒـْ ٍﺪ َذﻟﯿـٍﻞ ﺧـﺎِﺿٍﻊ َﻓﻘﯿٍﺮ ﺑـﺎﺋٍِﺲ‬
‫ﻣِْﺴﮑﯿٍﻦ ُﻣْﺴَﺘﮑﯿٍﻦ ُﻣْﺴَﺘﺠﯿٍﺮ ﻻ َﯾْﻤﻠُِﮏ ﻟ َِﻨْﻔِﺴﻪ َﻧْﻔﻌًﺎ َو ﻻ َﺿّﺮًا َو ﻻ َﻣْﻮﺗًﺎ َو ﻻ َﺣﯿﺎًه َو ﻻ ﻧُُﺸﻮرًا«‪(5).‬‬
‫‪ -3‬ﺧﻮاﻧﺪن ﺳﻮره »إﻧﺎ أﻧﺰﻟﻨﺎه ﻓﯽ ﻟﯿﻠﻪ اﻟﻘﺪر‪«...‬‬
‫ﺳّﯿﻢ‪ :‬ﺷﯿﺦ ﻃﻮﺳﯽ و ﺳّﯿﺪ و دﯾﮕﺮان ﺑﻪ اﺳﺎﻧﯿﺪ ﻣﻌﺘﺒﺮه از ﺣﻀﺮت اﻣﺎم ﻣﺤّﻤﺪ ﺗﻘﯽ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم‬
‫ص ‪104 :‬‬
‫‪ _1 -1‬آ‪ _ :‬و إّﻻ از ﮔﻨﺎه ﺑﺮادر او‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬اﻣﺎﻟﯽ‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﺻﺪوق‪ ،‬ص ‪ ،255‬ﻣﺠﻠﺲ اﻟﺮاﺑﻊ و اﻷرﺑﻌﻮن‪ ...‬؛ ﻣﮑﺎرم اﻻﺧﻼق‪ ،‬ص ‪ ،313‬ﻓﯽ اﻹﺳﺘﻐﻔﺎر و اﻟﺒﮑﺎء‪. ...‬‬
‫‪ _3 - 3‬ﺟـﺎﻣﻊ اﻷﺧﺒـﺎر‪ ،‬ص ‪ ،57‬ﻓﺼـﻞ اﻟﺴـﺎدس و اﻟﻌﺸـﺮون ﻓﯽ اﻻﺳـﺘﻐﻔﺎر؛ ﻣﺴـﺘﺪرك اﻟﻮﺳﺎﯾـﻞ‪ ،‬ج ‪ ،5‬ص ‪ ،97‬ﺑﺎب اﺳـﺘﺤﺒﺎب‬
‫اﻹﺳﺘﻐﻔﺎر ﺑﻌﺪ اﻟﻌﺼﺮ‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ﻓﻼح اﻟﺴﺎﺋﻞ‪ ،‬ص ‪ ،198‬ﻓﺼﻞ اﻟﺤﺎدي و اﻟﻌﺸـﺮون ﻓﯽ ﺻـﻼه اﻟﻌﺼﺮ؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،83‬ص ‪ ،79‬ﺑﺎب ‪ ،40‬ﺗﻌﻘﯿﺐ اﻟﻌﺼﺮ‬
‫اﻟﻤﺨﺘﺺ ﺑﻬﺎ‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬ﻣﺼـﺒﺎح‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﻃﻮﺳﯽ‪ ،‬ص ‪ ،73‬ﻓﺼﻞ ﻓﯽ ﺳـﯿﺎﻗﻪ اﻟﺼﻠﻮات‪ ...‬؛ ﻓﻼح اﻟﺴﺎﺋﻞ‪ ،‬ص ‪ ،201‬ﻓﺼﻞ اﻟﺤﺎدي و اﻟﻌﺸـﺮون ﻓﯽ ﺻﻼه‬
‫اﻟﻌﺼﺮ‪.‬‬
‫رواﯾﺖ ﮐﺮده اﻧـﺪ ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﮐﻪ ﺑﻌـﺪ از ﻧﻤﺎز ﻋﺼـﺮ ده ﻧﻮﺑﺖ ﺳﻮره »إﻧّﺎ َأﻧ َْﺰﻟ ْﻨﺎُه ﻓِﯽ ﻟَﯿَْﻠِﻪ اﻟ َْﻘـ ﺪر« ﺑﺨﻮاﻧﺪ ﺛﻮاب)‪ (1‬اﻋﻤﺎل ﺧﻼﯾﻖ در آن‬
‫روز ﺑﻪ او ﮐﺮاﻣﺖ ﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪(2).‬‬
‫‪ -4‬ﺻﻠﻮات‬
‫ﭼﻬﺎرم‪ :‬ﺻـﻠﻮات ﻓﺮﺳـﺘﺎدن ﺑﺮ ﻣﺤّﻤﺪ و آل ﻣﺤّﻤﺪ ﻋﻠﯿﻬﻢ اﻟﺴـﻼم اﺳﺖ‪ ،‬ﺧﺼﻮﺻًﺎ ﺑﻌﺪ از ﻋﺼﺮ روز ﺟﻤﻌﻪ؛ ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ در ﻣﺤﺎﺳﻦ ﺑﺮﻗﯽ‬
‫ﺑﻪ ﺳـﻨﺪ ﺻﺤﯿﺢ ﻣﻨﻘﻮﻟﺴﺖ ﮐﻪ‪ :‬از ﺣﻀﺮت ﺻﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم ﺳﺆال ﮐﺮدﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ اﻋﻤﺎل ﭼﯿﺴﺖ؟ ﻓﺮﻣﻮد ﮐﻪ ﺑﻌﺪ از ﻋﺼﺮ ﺻﺪ‬
‫ﻣﺮﺗﺒﻪ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﯽ‪» :‬اﻟّﻠُﻬﱠﻢ َﺻﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤّﻤٍﺪ َو آِل ُﻣَﺤّﻤٍﺪ« و آﻧﭽﻪ زﯾﺎده ﮔﻮﯾﯽ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ‪(3).‬‬
‫و ﺑﻪ ﺳﻨﺪﻫﺎي ﺻﺤﯿﺢ از آن ﺣﻀﺮت ﻣﻨﻘﻮﻟﺴﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﮐﻪ ﺑﻌﺪ از ﻋﺼﺮ روز ﺟﻤﻌﻪ ﻫﻔﺖ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺑﮕﻮﯾﺪ‪:‬‬
‫»َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ َﺻﱢﻞ َﻋَﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ اَﻷْوِﺻـ ﯿﺎِء اﻟَﻤْﺮﺿـّﯿﯿَﻦ ﺑ َِﺄﻓَْﻀِﻞ َﺻَﻠﻮاﺗَِﮏ َو ﺑﺎِرْك َﻋَﻠﯿِْﻬﻢ ﺑ َِﺄﻓَْﻀِﻞ ﺑََﺮﮐﺎﺗَِﮏ َواﻟﱠﺴﻼُم َﻋَﻠﯿِْﻪ َو َﻋَﻠﯿِْﻬْﻢ‬
‫َو َﻋﻠﯽ َأْرواِﺣِﻬْﻢ َو َأْﺟﺴﺎِدِﻫْﻢ َو َرْﺣَﻤُﻪ اﻟﻠّﻪ ِ َو ﺑََﺮﮐﺎﺗُُﻪ«‬
‫ﺣﻖ ﺗﻌﺎﻟﯽ در آن روز ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺛﻮاب ﺟّﻦ و اﻧﺲ ﺑﻪ او ﮐﺮاﻣﺖ ﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪(4).‬‬
‫و از ﺑﻌﻀﯽ رواﯾﺎت ﻣﻌﻠﻮم ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﯾﮏ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﻧﯿﺰ ﮐﺎﻓﯿﺴﺖ‪(5).‬‬
‫‪ -5‬دﻋﺎي »ﺳﺒﺤﺎن ذي اﻟﻄﻮل واﻟﻨﻌﻢ‪«...‬‬
‫ﭘﻨﺠﻢ‪ :‬ﺑﻪ ﺳﻨﺪ ﻣﻌﺘﺒﺮ ﻣﻨﻘﻮﻟﺴﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﺣﻀﺮت اﻣﯿﺮاﻟﻤﻮﻣﻨﯿﻦ _ ﺻﻠﻮات اﻟّﻠﻪ ﻋﻠﯿﻪ _ ﺑﻌﺪ از ﻧﻤﺎز ﻋﺼﺮ اﯾﻦ دﻋﺎ ﺧﻮاﻧﺪﻧﺪ‪:‬‬
‫ص ‪105 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ع‪ + :‬ﻣﺜﻞ‪ ،‬و آ‪ :‬ﻣﺜﻞ اﻋﻤﺎل و در ﺣﺎﺷﯿﻪ آن‪ :‬ﺛﻮاب‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ﻣﺼـﺒﺎح‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﻃﻮﺳﯽ‪ ،‬ص ‪ ،73‬ﻓﺼﻞ ﻓﯽ ﺳـﯿﺎﻗﻪ اﻟﺼﻠﻮات‪ ...‬؛ ﻓﻼح اﻟﺴﺎﺋﻞ‪ ،‬ص ‪ ،199‬ﻓﺼﻞ اﻟﺤﺎدي و اﻟﻌﺸـﺮون ﻓﯽ ﺻﻼه‬
‫اﻟﻌﺼﺮ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ﻣﺤﺎﺳﻦ‪ ،‬ج ‪ ،1‬ص ‪ ،59‬ﺑﺎب ﺛﻮاب اﻟﻌﻤﻞ ﯾﻮم اﻟﺠﻤﻌﻪ‪ ...‬؛ وﺳﺎﯾﻞ اﻟﺸﯿﻌﻪ‪ ،‬ج ‪ ،7‬ص ‪ ،399‬ﺑﺎب ﻣﺎ ﯾﺴﺘﺤﺐ أن ﯾﻘﺮأ‪. ...‬‬
‫‪ _4 -4‬ﻣﺼﺒﺎح‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﮐﻔﻌﻤﯽ‪ ،‬ص ‪ ،422‬ﻓﺼﻞ اﻟﺜﺎﻣﻦ واﻟﺜﻼﺛﻮن ﻓﯽ ﻓﻀﻞ ﯾﻮم‪. ...‬‬
‫‪ _5 -5‬وﺳﺎﯾﻞ اﻟﺸﯿﻌﻪ‪ ،‬ج ‪ ،7‬ص ‪ ،400‬ﺑﺎب ﻣﺎ ﯾﺴﺘﺤﺐ أن ﯾﻘﺮأ‪ ...‬؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،83‬ص ‪ ،79‬ﺑﺎب ‪ ،40‬ﺗﻌﻘﯿﺐ اﻟﻌﺼﺮ اﻟﻤﺨﺘﺺ‬
‫ﺑﻬﺎ ‪. . . .‬‬
‫»ُﺳـ ﺒْﺤﺎَن ِذي اﻟﱠﻄْﻮِل َو اﻟﱢﻨَﻌِﻢ ُﺳـ ﺒْﺤﺎَن ِذي اﻟ ُْﻘـْﺪَرِه َو اِْﻻﻓْﻀـﺎِل َاْﺳـ َﺎُل اﻟﻠّﻪ َ اﻟﱢﺮﺿﺎ ﺑ َِﻘﻀﺎﺋِﻪ َو اﻟ َْﻌَﻤَﻞ ﺑ ِﻄﺎَﻋﺘِﻪ َو اِْﻻﻧﺎﺑََﻪ اِﻟﯽ َاﻣِْﺮه َﻓِﺎﱠﻧُﻪ َﺳـ ﻤﯿُﻊ‬
‫اﻟﱡﺪﻋﺎِء«‪(1).‬‬
‫‪ -6‬دﻋﺎي »أﻧﺖ اﷲ ﻻ إﻟﻪ إﻻ أﻧﺖ‪«...‬‬
‫ﺷﺸﻢ‪ :‬ﺳـّﯿﺪ اﺑﻦ ﻃﺎوس و ﺷـﯿﺦ ﻃﻮﺳﯽ و ﮐﻔﻌﻤﯽ _ رﺣﻤﻪ اﻟّﻠﻪ ﻋﻠﯿﻬﻢ _ رواﯾﺖ ﮐﺮده اﻧﺪ ﮐﻪ‪ :‬ﺣﻀﺮت ﻣﻮﺳﯽ ﺑﻦ ﺟﻌﻔﺮ _ ﺻﻠﻮات‬
‫اﻟّﻠﻪ ﻋﻠﯿﻪ _ ﺑﻌﺪ از ﻧﻤﺎز ﻋﺼﺮ دﺳﺖ ﺑﻪ ﺳﻮي آﺳﻤﺎن ﺑﻠﻨﺪ ﮐﺮد و اﯾﻦ دﻋﺎ ﺧﻮاﻧﺪ‪:‬‬
‫»َأﻧ َْﺖ اﻟّﻠﻪ ُ ﻻ ِإﻟَﻪ ِإّﻻ َأﻧ َْﺖ اْﻻَءﱠوُل َو اْﻻآِﺧُﺮ َو اﻟّﻈﺎِﻫُﺮ َو اﻟ ْﺒﺎِﻃُﻦ َو َأﻧ َْﺖ اﻟّﻠﻪ ُ ﻻ ِإﻟَﻪ ِإّﻻ َأﻧ َْﺖ ِإﻟَﯿَْﮏ ِزﯾﺎَدُه اْﻻَءْﺷﯿﺎِء َو ﻧُْﻘﺼﺎﻧُﻬﺎ َو َأﻧ َْﺖ اﻟّﻠﻪ ُ‬
‫ﻻـ ِإﻟَﻪ ِإﻻّـ َأﻧ َْﺖ َﺧَﻠْﻘَﺖ َﺧﻠَْﻘَﮏ ﺑ َِﻐﯿِْﺮ َﻣُﻌﻮَﻧٍﻪ ﻣِْﻦ َﻏﯿِْﺮَك َو ﻻ ﺣﺎَﺟَﻪ ِإﻟَﯿِْﻬْﻢ َو َأﻧ َْﺖ اﻟّﻠﻪ ُ ﻻ ِإﻟَﻪ ِإّﻻ َأﻧ َْﺖ ﻣِﻨَْﮏ اﻟ َْﻤِﺸـ ّﯿُﻪ َو ِإﻟَﯿَْﮏ اﻟ ْـَﺒ َﺪاُء)‪(2‬‬
‫َأﻧ َْﺖ اﻟّﻠﻪ ُ ﻻ ِإﻟَﻪ ِإّﻻ َأﻧ َْﺖ َﻗﺒَْﻞ اﻟ َْﻘﺒِْﻞ َو ﺧﺎﻟ ُِﻖ اﻟ َْﻘﺒِْﻞ َأﻧ َْﺖ اﻟّﻠﻪ ُ ﻻ ِإﻟَﻪ ِإّﻻ َأﻧ َْﺖ ﺑَْﻌـَﺪ اﻟ َْﺒْﻌـِﺪ َو ﺧﺎﻟ ُِﻖ اﻟ َْﺒْﻌِﺪ َأﻧ َْﺖ اﻟّﻠﻪ ُ ﻻ ِإﻟَﻪ ِإّﻻ َأﻧ َْﺖ َﺗْﻤُﺤﻮ ﻣﺎ‬
‫َﺗﺸﺎُء َو ﺗُﺜْﺒُِﺖ َو ِﻋﻨَْﺪَك ُأُم اﻟ ِْﮑﺘﺎِب َأﻧ َْﺖ اﻟّﻠﻪ ُ ﻻ ِإﻟَﻪ ِإّﻻ َأﻧ َْﺖ ﻏﺎَﯾُﻪ ُﮐﱢﻞ َﺷـ ْﯽ ٍء َو واِرﺛُُﻪ َأﻧ َْﺖ اﻟّﻠﻪ ُ ﻻ ِإﻟَﻪ ِإّﻻ َأﻧ َْﺖ ﻻ َﯾْﻌُﺰُب َﻋﻨَْﮏ اﻟﱠﺪﻗﯿُﻖ‬
‫َو ﻻـ اﻟ َْﺠﻠﯿـُﻞ َأﻧ َْﺖ اﻟّﻠﻪ ُ ﻻ ِإﻟَﻪ ِإّﻻ َأﻧ َْﺖ ﻻ َﺗْﺨﻔﯽ)‪َ (3‬ﻋَﻠﯿـْ َﮏ اﻟﱡﻠﻐﺎُت َو ﻻ َﺗَﺘﺸﺎﺑَُﻪ َﻋَﻠﯿَْﮏ اْﻻَءْﺻﻮاُت ُﮐﱠﻞ َﯾْﻮٍم َأﻧ َْﺖ ﻓﯽ َﺷْﺄٍن ﻻ َﯾْﺸـ َﻐﻠَُﮏ‬
‫َﺷﺄٌن َﻋْﻦ َﺷﺄٍن ﻋﺎﻟ ُِﻢ اﻟ َْﻐﯿِْﺐ َو َأْﺧﻔﯽ َدّﯾﺎُن َﯾْﻮِم اﻟـّﺪﯾِﻦ ُﻣَﺪﺑﱢُﺮ اْﻻُءُﻣﻮِر ﺑﺎِﻋُﺚ َﻣْﻦ ﻓﯽ اﻟ ُْﻘﺒُﻮِر ُﻣْﺤﯿِﯽ اﻟ ِْﻌﻈﺎَم َو ِﻫَﯽ َرﻣﯿٌﻢ َأْﺳـ َﺌﻠَُﮏ ﺑ ِﺎْﺳـ ِﻤَﮏ‬
‫اﻟ َْﻤْﮑﻨُـﻮِن اﻟ َْﻤْﺨُﺰوِن اﻟ َْﺤﱢﯽ اﻟ َْﻘﱡﯿﻮِم اﻟﱠﺬي ﻻـ َﯾﺨﯿُﺐ َﻣْﻦ َﺳـ َﺌَﻠَﮏ ﺑ ِﻪ َأْﺳـ َﺌﻠَُﮏ َأْن ﺗُـَﺼ ﱢﻠَﯽ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آِل)‪ُ (4‬ﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو َأْن ﺗَُﻌﱢﺠَﻞ َﻓَﺮَج‬
‫اﻟ ُْﻤﻨَْﺘِﻘِﻢ ﻟََﮏ ﻣِْﻦ َأْﻋﺪاﺋَِﮏ َو َأﻧ ِْﺠْﺰ ﻟَُﻪ ﻣﺎ َوَﻋْﺪَﺗُﻪ ﯾﺎ َذا اﻟ َْﺠﻼِل َو اِﻹْﮐﺮاِم«‪(5).‬‬
‫‪ -7‬دﻋﺎي »ﺳﺒﺤﺎن اﷲ واﻟﺤﻤﺪ ﷲ و ﻻ إﻟﻪ إﻻ اﷲ‪«...‬‬
‫ﻫﻔﺘﻢ‪ :‬ﺳّﯿﺪ اﺑﻦ ﻃﺎوس رﺿﯽ اﷲ ﻋﻨﻪ رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﺣﻀﺮت اﻣﯿﺮاﻟﻤﺆﻣﻨﯿﻦ _ ﺻﻠﻮات اﻟﻠّﻪ ﻋﻠﯿﻪ _‬

‫ص ‪106 :‬‬
‫‪ _1 -1‬وﻗﻌﻪ ﺻﻔﯿﻦ‪ ،‬ص ‪ ،134‬ﻃﺮﯾﻖ اﻟﺠﯿﺶ إﻟﯽ ﺻﻔﯿﻦ‪ ...‬؛ ﻣﺴﺘﺪرك اﻟﻮﺳﺎﯾﻞ‪ ،‬ج ‪ ،5‬ص ‪ ،121‬ﺑﺎب ﻧﻮادر‪. ...‬‬
‫‪ _2 -2‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻣﺘﻦ و آ‪ :‬اﻟ َْﺒْﺪُؤ‪ ،‬وﻟﯽ در ع‪ :‬ﺑﺮﻋﮑﺲ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬آ‪َ :‬ﯾْﺨﻔﯽ‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ع و آ‪َ :‬و آﻟﻪ‪.‬‬
‫‪ _5 - 5‬ﻓﻼـح اﻟﺴﺎﺋـﻞ‪ ،‬ص ‪ ،200‬ﻓﺼـﻞ اﻟﺤﺎدي و اﻟﻌﺸـﺮون ﻓﯽ ﺻـﻼه اﻟﻌﺼـﺮ؛ ﻣﺼـﺒﺎح‪ ،‬ﺷـﯿﺦ ﻃﻮﺳـﯽ‪ ،‬ص ‪ ،73‬ﻓﺼﻞ ﻓﯽ ﺳـﯿﺎﻗﻪ‬
‫اﻟﺼﻠﻮات‪ ...‬؛ ﺑﻠﺪاﻷﻣﯿﻦ‪ ،‬ص ‪ ،91‬ﺛﻢ ﻗﻞ ﻣﺎ ﯾﺨﺘﺺ اﻟﻌﺼﺮ‪. ...‬‬
 ‫ﺑﻌﺪ از ﻧﻤﺎز ﻋﺼﺮ اﯾﻦ دﻋﺎ ﻣﯽ ﺧﻮاﻧﺪﻧﺪ‪:‬‬
‫»ُﺳـ ﺒْﺤﺎَن اﻟّﻠﻪ ِ َو اﻟ َْﺤْﻤـ ُﺪ ﻟّﻠﻪ ِ َو ﻻـ ِإﻟَﻪ ِإﱠﻻ اﻟﻠّﻪ ُ َو اﻟّﻠﻪ ُ أْﮐَﺒُﺮ َو ﻻ َﺣْﻮَل َو ﻻ ﻗُﱠﻮَه ِإّﻻ ﺑ ِﺎﻟّﻠﻪ ِ اﻟ َْﻌﻠﱢﯽ اﻟ َْﻌﻈﯿِﻢ ُﺳـ ﺒْﺤﺎَن اﻟّﻠﻪ ِ ﺑ ِﺎﻟ ُْﻐـُﺪﱢو َو اْﻻآﺻﺎِل‬
‫ُﺳﺒْﺤﺎَن اﻟّﻠﻪ ِ ﺑ ِﺎﻟ َْﻌـِﺸ ﱢﯽ َو اْﻻِءﺑ ْﮑﺎِر َﻓُﺴـ ﺒْﺤﺎَن اﻟّﻠﻪ ِ ﺣﯿَﻦ ﺗُْﻤُﺴﻮَن َو ﺣﯿَﻦ ﺗُـْﺼ ﺒُِﺤﻮَن َو ﻟَُﻪ اﻟ َْﺤْﻤُﺪ ﻓِﯽ اﻟﱠﺴﻤﺎواِت َو اْﻻَءْرِض َو َﻋـِﺸ ﯿ‪‬ﺎ َو ﺣﯿَﻦ‬
‫ﺗُْﻈِﻬُﺮوَن ُﺳـ ﺒْﺤﺎَن َرﺑﱢَﮏ َرﱢب اﻟ ِْﻌﱠﺰِه َﻋّﻤﺎ َﯾـِﺼ ُﻔﻮَن َو َﺳـ ﻼٌم َﻋَﻠﯽ اﻟ ُْﻤْﺮَﺳـ ﻠِﯿَﻦ َو اﻟ َْﺤْﻤُﺪ ﻟّﻠﻪ ِ َرﱢب اﻟ ْﻌﺎﻟَِﻤﯿَﻦ ُﺳﺒْﺤﺎَن ِذي اﻟ ُْﻤﻠِْﮏ َو اﻟ َْﻤَﻠُﮑﻮِت‬
‫ُﺳﺒْﺤﺎَن ِذي اﻟ ِْﻌﱠﺰِه َو اﻟ َْﺠَﺒُﺮوِت ُﺳـ ﺒْﺤﺎَن اﻟ َْﺤﱢﯽ اﻟﱠﺬي ﻻ َﯾُﻤﻮُت ُﺳﺒْﺤﺎَن اﻟ ْﻘﺎﺋِِﻢ اﻟّﺪاﺋِِﻢ ُﺳﺒْﺤﺎَن اﻟ َْﺤﱢﯽ اﻟ َْﻘﱡﯿﻮِم ُﺳﺒْﺤﺎَن اﻟ َْﻌﻠﱢﯽ اْﻻَءْﻋﻠﯽ ُﺳﺒْﺤﺎَﻧُﻪ‬
‫َو َﺗﻌﺎﻟﯽ ُﺳﱡﺒﻮٌح ﻗُﱡﺪوٌس)‪َ (1‬رﱡب اﻟ َْﻤﻼﺋَِﮑِﻪ َو اﻟﱡﺮوِح َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ ِإ ﱠن َذﻧ ْﺒﯽ َأﻣْﺴـﯽ ُﻣْﺴـ َﺘﺠﯿﺮًا ﺑ َِﻌْﻔِﻮَك َو َﺧْﻮﻓﯽ َأﻣْﺴﯽ ُﻣْﺴَﺘﺠﯿﺮًا ﺑ َِﺄﻣْﻨَِﮏ َو َﻓْﻘﺮي‬
‫َأﻣْﺴﯽ ُﻣْﺴَﺘﺠﯿﺮًا ﺑ ِِﻐﻨﺎَك َو ُذﻟّﯽ َأﻣْﺴﯽ ُﻣْﺴَﺘﺠﯿﺮًا ﺑ ِِﻌﱢﺰَك َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ َﺻﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو)‪ (2‬آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َواْﻏِﻔْﺮﻟﯽ َو اْرَﺣْﻤﻨﯽ ِإﱠﻧَﮏ َﺣﻤﯿٌﺪ َﻣﺠﯿٌﺪ‬
‫َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ َﺗﱠﻢ ﻧُﻮُرَك َﻓَﻬـ َﺪﯾَْﺖ َﻓَﻠـَﮏ اﻟ َْﺤْﻤـ ُﺪ َو َﻋُﻈَﻢ ِﺣﻠُْﻤـ َﮏ َﻓَﻌَﻔْﻮَت َﻓَﻠـَﮏ اﻟ َْﺤْﻤـ ُﺪ َوْﺟُﻬَﮏ َرﺑﱠﻨﺎ َأْﮐَﺮُم اﻟ ُْﻮُﺟﻮِه َو ﺟﺎُﻫَﮏ َأْﻋَﻈُﻢ اﻟ ْﺠﺎِه َو‬
‫َﻋِﻄﱠﯿﺘُـَﮏ َأﻓْـَﻀ ُﻞ اﻟ َْﻌﻄـﺎِء ﺗُﻄـﺎُع َرﺑﱠﻨﺎ َﻓَﺘْﺸـ ُﮑُﺮ َو ﺗُْﻌﺼـﯽ َﻓَﺘْﻐِﻔُﺮ َو ﺗُﺠﯿُﺐ اﻟ ُْﻤﻀـَﻄﱠﺮ َو َﺗْﮑِﺸُﻒ اﻟ ْـُﻀ ﱠﺮ َو ﺗُﻨْﺠﯽ ﻣَِﻦ اﻟ َْﮑْﺮِب َو ﺗُْﻐﻨِﯽ اﻟ َْﻔﻘﯿَﺮ َو‬
‫َﺗْﺸِﻔﯽ اﻟﱠﺴﻘﯿَﻢ َو ﻻ ﯾُﺠﺎزي آﻻَءَك َأَﺣٌﺪ َو َأﻧ َْﺖ َأْرَﺣُﻢ اﻟّﺮاِﺣﻤﯿَﻦ«‪(3).‬‬
‫‪ -8‬دﻋﺎي »ﺳﺒﺤﺎن ﻣﻦ ﯾﻌﻠﻢ ﺟﻮارح اﻟﻘﻠﻮب‪«...‬‬
‫ﻫﺸـﺘﻢ‪ :‬ﺳـّﯿﺪ اﺑﻦ ﻃﺎوس رﺿـﯽ اﷲ ﻋﻨﻪ رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﺣﻀـﺮت ﻓﺎﻃﻤﻪ زﻫﺮا_ ﺻـﻠﻮات اﻟّﻠﻪ ﻋﻠﯿﻬﺎ _ ﺑﻌﺪ از ﻧﻤﺎز ﻋﺼﺮ اﯾﻦ‬
‫دﻋﺎ را ﻣﯽ ﺧﻮاﻧﺪﻧﺪ‪:‬‬
‫»ُﺳـ ﺒْﺤﺎَن َﻣْﻦ َﯾْﻌَﻠُﻢ َﺧﻮاِﻃَﺮ)‪ (4‬اﻟ ُْﻘﻠُﻮِب ُﺳـ ﺒْﺤﺎَن َﻣْﻦ ﯾُْﺤﺼـﯽ َﻋَﺪَد اﻟﱡﺬﻧُﻮِب ُﺳـ ﺒْﺤﺎَن َﻣْﻦ ﻻ َﺗْﺨﻔﯽ)‪َ (5‬ﻋَﻠﯿِْﻪ ﺧـﺎﻓَِﯿٌﻪ ﻓِﯽ اﻻْـَءْرِض َو ﻻ ﻓِﯽ‬
‫اﻟﱠﺴﻤﺎِء َو اﻟ َْﺤْﻤُﺪ ﻟﻠّﻪ ِ اﻟﱠﺬي ﻟَْﻢ َﯾْﺠَﻌﻠْﻨﯽ ﮐﺎﻓِﺮًا ِﻻءﻧ ُْﻌِﻤﻪ‬
‫ص ‪107 :‬‬
‫‪ _1 -1‬آ‪ _ :‬ﻗُﱡﺪوٌس‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ع و آ‪َ + :‬ﻋﻠﯽ ‪.‬‬
‫‪ _3 - 3‬ﻓﻼـح اﻟﺴﺎﺋﻞ‪ ،‬ص ‪ ،202‬ﻓﺼﻞ اﻟﺤﺎدي واﻟﻌﺸـﺮون ﻓﯽ ﺻـﻼه اﻟﻌﺼﺮ؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،83‬ص ‪ ،83‬ﺑﺎب ‪ ،40‬ﺗﻌﻘﯿﺐ اﻟﻌﺼﺮ‬
‫اﻟﻤﺨﺘﺺ ﺑﻬﺎ‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ع‪َ :‬ﺟﻮاِرَح‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬آ‪ :‬ﻻَﯾﺨﻔﯽ‪.‬‬
‫َو ﻻـ ﺟﺎِﺣـ ﺪًا ﻟ َِﻔـْﻀ ﻠِﻪ َﻓﺎﻟ َْﺨﯿُْﺮ ﻓﯿِﻪ َو ُﻫَﻮ َأْﻫﻠُُﻪ َو اﻟ َْﺤْﻤـ ُﺪ ﻟﻠّﻪ ِ َﻋﻠﯽ ُﺣﱠﺠﺘِِﻪ اﻟ ْﺒﺎﻟ َِﻐِﻪ َﻋﻠﯽ َﺟﻤﯿِﻊ َﻣْﻦ َﺧَﻠَﻖ ﻣِﱠﻤْﻦ َأﻃﺎَﻋُﻪ َو ﻣِﱠﻤْﻦ َﻋﺼﺎُه َﻓِﺈْن َرِﺣَﻢ‬
‫َﻓِﻤْﻦ َﻣﱢﻨﻪ َو ِإْن ﻋﺎَﻗَﺐ َﻓﺒِﻤﺎ َﻗـﱠﺪَﻣْﺖ َأﯾْﺪﯾِﻬْﻢ َو ﻣﺎ اﻟﻠّﻪ ُ ﺑ َِﻈّﻼٍم ﻟ ِﻠَْﻌﺒﯿِﺪ َو اﻟ َْﺤْﻤُﺪ ﻟﻠّﻪ ِ اﻟ َْﻌﻠﱢﯽ اﻟ َْﻤﮑﺎِن َو اﻟﱠﺮﻓﯿِﻊ اﻟ ْﺒُﻨْﯿﺎِن اﻟﱠﺸﺪﯾِﺪ اْﻻءْرﮐﺎِن اﻟ َْﻌﺰﯾِﺰ‬
‫اﻟﱡﺴﻠْﻄـﺎِن اﻟ َْﻌﻈﯿـِﻢ اﻟﱠﺸﺄِن اﻟ ْﻮاِﺿـ ِﺢ اﻟ ْﺒُْﺮﻫـﺎِن اﻟﱠﺮﺣﯿـِﻢ اﻟﱠﺮْﺣﻤـِﻦ اﻟ ُْﻤﻨِْﻌِﻢ اﻟ َْﻤّﻨـﺎِن اﻟ َْﺤﻤـُﺪ ﻟﻠّﻪ ِ اﻟﱠﺬي اْﺣَﺘَﺠَﺐ َﻋْﻦ ُﮐـ ﱢﻞ َﻣْﺨﻠُـﻮٍق َﯾﺮاُه ﺑ َِﺤﻘﯿَﻘِﻪ‬
‫اﻟﱡﺮﺑ ُﻮﺑ ِﱠﯿِﻪ َو ﻗُـْﺪَرِه اﻟ َْﻮْﺣـ ﺪاﻧِﱠﯿِﻪ َﻓَﻠْﻢ ﺗُـْﺪِرْﮐُﻪ اْﻻَءﺑ ْﺼـﺎُر َو ﻟَْﻢ ﺗُـِﺤ ْﻂ ﺑ ِﻪ اْﻻَءْﺧﺒﺎُر َو ﻟَْﻢ ﯾَُﻌﱢﯿﻨُْﻪ ﻣِْﻘـﺪاٌر َو ﻟَْﻢ َﯾَﺘَﻮﱠﻫْﻤُﻪ اِْﻋﺘِﺒﺎٌر ِﻻَءﻧُّﻪ اﻟ َْﻤﻠُِﮏ اﻟَﺠّﺒﺎُر‬
‫َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ َﻗـْﺪ َﺗﺮي َﻣﮑﺎﻧﯽ َو َﺗـْﺴ َﻤُﻊ َﮐﻼﻣﯽ َو َﺗﱠﻄﻠُِﻊ َﻋﻠﯽ َأﻣْﺮي َو َﺗْﻌَﻠُﻢ ﻣﺎ ﻓﯽ َﻧْﻔﺴـﯽ َو ﻟَﯿَْﺲ َﯾْﺨﻔﯽ َﻋَﻠﯿَْﮏ َﺷـ ْﯽ ٌء ﻣِْﻦ أﻣْﺮي َو َﻗْﺪ َﺳـ َﻌﯿُْﺖ‬
‫ِإﻟَﯿـْ َﮏ ﻓﯽ َﻃﻠَِﺒﺘﯽ َو َﻃَﻠﺒُْﺖ ِإﻟَﯿَْﮏ ﻓﯽ ﺣﺎَﺟﺘﯽ َو َﺗـَﻀ ﱠﺮْﻋُﺖ ِإﻟَﯿَْﮏ ﻓﯽ َﻣْﺴـ َﺌَﻠﺘﯽ َو َﺳـ َﺌﻠْﺘَُﮏ ﻟ َِﻔْﻘٍﺮ َو ﺣﺎَﺟٍﻪ َو ِذﻟﱠٍﻪ َو ﺿـﯿَﻘٍﻪ)‪َ (1‬و ﺑ ُﻮْءٍس َو‬
‫َﻣْﺴـ َﮑَﻨٍﻪ َو َأﻧ َْﺖ اﻟﱠﺮُب اﻟ َْﺠﻮاُد ﺑ ِﺎﻟ َْﻤْﻐِﻔَﺮِه َﺗِﺠـ ُﺪ َﻣْﻦ ﺗَُﻌـ ﱢﺬُب َﻏﯿْﺮي َو ﻻ َأِﺟـ ُﺪ َﻣْﻦ َﯾْﻐِﻔُﺮ ﻟﯽ َﻏﯿَْﺮَك َو َأﻧ َْﺖ َﻏﻨﱞﯽ َﻋْﻦ َﻋﺬاﺑﯽ َو َأ َﻧﺎ َﻓﻘﯿٌﺮ ِإﻟﯽ‬
‫َرْﺣَﻤﺘَِﮏ َﻓَﺄْﺳـ َﺌﻠَُﮏ ﺑ َِﻔْﻘﺮي ِإﻟَﯿَْﮏ َو ِﻏﻨﺎَك َﻋّﻨﯽ َو ﺑ ُِﻘـْﺪَرﺗَِﮏ َﻋَﻠﱠﯽ َو ﻗِﱠﻠِﻪ اﻣْﺘِﻨﺎﻋﯽ ﻣِﻨَْﮏ َأْن َﺗْﺠَﻌَﻞ ُدﻋﺎﺋﯽ ﻫﺬا ُدﻋﺎًء واَﻓَﻖ ﻣِﻨَْﮏ ِإﺟﺎﺑًَﻪ‬
‫َو َﻣْﺠﻠِﺴـﯽ ﻫـﺬا َﻣْﺠﻠِﺴـًﺎ واَﻓَﻖ ﻣِﻨَْﮏ َرْﺣَﻤًﻪ َو َﻃﻠَِﺒﺘﯽ ﻫـِﺬه َﻃﻠَِﺒًﻪ واَﻓَﻘْﺖ)‪َ (2‬ﻧﺠﺎﺣـًﺎ َو ﻣـﺎ ِﺧْﻔُﺖ ُﻋـْﺴ َﺮَﺗُﻪ ﻣَِﻦ اﻻْـُءُﻣﻮِر َﻓَﯿﱢﺴْﺮُه َو ﻣﺎ ِﺧْﻔُﺖ‬
‫َﻋْﺠَﺰُه ﻣَِﻦ اْﻻَءْﺷـ ﯿﺎِء َﻓَﻮﱢﺳْﻌُﻪ َو َﻣْﻦ َأراَدﻧﯽ ﺑ ُِﺴﻮٍء ﻣَِﻦ اﻟ َْﺨﻼـﺋِِﻖ ُﮐﱢﻠِﻬْﻢ َﻓـَﺎْﻏﻠِﺒُْﻪ آﻣﯿَﻦ ﯾـﺎ َأْرَﺣَﻢ اﻟّﺮاِﺣﻤﯿَﻦ َو َﻫﱢﻮْن َﻋَﻠﱠﯽ ﻣﺎ َﺧﺸـﯿُﺖ ـِﺷ ﱠﺪَﺗُﻪ َو‬
‫اْﮐِﺸْﻒ َﻋّﻨﯽ ﻣﺎ َﺧﺸـﯿُﺖ ُﮐْﺮﺑََﺘُﻪ َو َﯾﱢﺴْﺮ ﻟﯽ ﻣﺎ َﺧﺸﯿُﺖ ُﻋْﺴَﺮَﺗُﻪ آﻣﯿَﻦ َرﱠب اﻟ ْﻌﺎﻟَﻤﯿَﻦ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ اﻧ ِْﺰِع اﻟ ُْﻌْﺠَﺐ َو اﻟﱢﺮﯾﺎَء َو اﻟ ِْﮑﺒَْﺮ َو اﻟ َْﺒْﻐَﯽ َو اﻟ َْﺤَﺴَﺪ‬
‫َو اﻟﱠﻀْﻌـَﻒ َو اﻟﱠﺸﱠﮏ َو اﻟ ْـَﻮْﻫَﻦ َو اﻟﱡﻀﱠﺮ َو اَﻷْﺳــ ﻘﺎَم َو اﻟ ْـِﺨ ْﺬﻻَن َو اﻟ َْﻤْﮑَﺮ َو اﻟ ْـَﺨ ﺪﯾَﻌَﻪ َو اﻟ َْﺒﻠِﱠﯿَﻪ َو اﻟ َْﻔﺴـﺎَد ﻣـِ ْﻦ َﺳـ ْﻤﻌﯽ َو ﺑَـَﺼ ﺮي َو َﺟﻤﯿِﻊ‬
‫َﺟﻮاِرﺣﯽ َو ُﺧْﺬ ﺑ ِﻨﺎِﺻـ َﯿﺘﯽ ِإﻟﯽ ﻣﺎ ﺗُِﺤﱡﺐ َو َﺗْﺮﺿﯽ ﯾﺎ َأْرَﺣَﻢ اﻟّﺮاِﺣﻤﯿَﻦ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ َﺻﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو اْﻏِﻔْﺮ َذﻧ ْﺒﯽ َو اْﺳﺘُْﺮ َﻋْﻮَرﺗﯽ‬
‫َو آﻣِْﻦ َرْوَﻋﺘﯽ َو َاْﺟﺒُْﺮ ُﻣﺼﯿَﺒﺘﯽ َو َأْﻏِﻦ َﻓْﻘﺮي َو َﯾﱢﺴْﺮ ﺣﺎَﺟﺘﯽ َو َأﻗِﻠْﻨﯽ َﻋﺜَْﺮﺗﯽ َو اْﺟَﻤْﻊ َﺷْﻤﻠﯽ َو اْﮐِﻔﻨﯽ ﻣﺎ َأَﻫﱠﻤﻨﯽ َو ﻣﺎ ﻏﺎَب َﻋّﻨﯽ َو ﻣﺎ‬
‫ص ‪108 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع‪َ :‬ﺿﯿَْﻌٍﻪ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ع و آ‪ + :‬ﻣِﻨَْﮏ ‪.‬‬
‫َﺣَﻀَﺮﻧﯽ َو ﻣﺎ أَﺗَﺨﱠﻮﻓُُﻪ ﻣِﻨَْﮏ ﯾﺎ َأْرَﺣَﻢ اﻟّﺮاِﺣﻤﯿَﻦ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ َﻓﱠﻮَﺿُﺖ َأﻣْﺮي ِإﻟَﯿَْﮏ َو َأﻟ َْﺠْﺄُت َﻇْﻬﺮي ِإﻟَﯿَْﮏ َو َأْﺳَﻠْﻤُﺖ َﻧْﻔﺴﯽ ِإﻟَﯿَْﮏ ﺑ ِﻤﺎ َﺟَﻨﯿُْﺖ‬
‫َﻋَﻠﯿْﻬـﺎ َﻓْﺮﻗـًﺎ ﻣِﻨَْﮏ َو َﺧْﻮﻓًﺎ َو َﻃَﻤﻌًﺎ َو َأﻧ َْﺖ اﻟ َْﮑﺮﯾُﻢ اﻟﱠﺬي ﻻ َﯾْﻘَﻄُﻊ اﻟﱠﺮﺟﺎَء َو ﻻ ﯾَُﺨﱢﯿُﺐ اﻟـﱡﺪﻋﺎَء َﻓَﺄْﺳـ َﺌﻠَُﮏ ﺑ َِﺤﱢﻖ إﺑ ْﺮاﻫﯿَﻢ َﺧﻠﯿﻠَِﮏ َو ُﻣﻮﺳـﯽ‬
‫َﮐﻠﯿِﻤَﮏ َو ﻋﯿﺴـﯽ ُروِﺣَﮏ َو ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ ـَﺻ ِﻔﱢﯿَﮏ َو َﻧﺒِﱢﯿَﮏ ـَﺻ َﻠﻮاﺗَُﮏ ﻋﻠﯿﻪ و اﻟ ِِﻪ أن ﻻ َﺗْﺼِﺮَف َوْﺟَﻬَﮏ اﻟ َْﮑﺮﯾَﻢ َﻋّﻨﯽ َﺣّﺘﯽ َﺗْﻘَﺒَﻞ َﺗْﻮﺑَﺘﯽ َو‬
‫َﺗْﺮَﺣَﻢ َﻋﺒَْﺮﺗﯽ َو َﺗْﻐِﻔَﺮ ﻟﯽ َﺧﻄﯿَﺌﺘﯽ ﯾـﺎ َأْرَﺣَﻢ اﻟّﺮاِﺣﻤﯿَﻦ َو ﯾـﺎ َأْﺣَﮑَﻢ اﻟ ْﺤـﺎِﮐﻤﯿَﻦ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ اْﺟَﻌْﻞ ﺛﺎري َﻋﻠﯽ َﻣْﻦ َﻇَﻠَﻤﻨﯽ َو اﻧ ْـُﺼ ْﺮﻧﯽ َﻋﻠﯽ َﻣْﻦ‬
‫ﻋﺎداﻧﯽ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ ﻻ َﺗْﺠَﻌْﻞ ُﻣﺼـﯿَﺒﺘﯽ ﻓﯽ دﯾﻨﯽ َو ﻻ َﺗْﺠَﻌِﻞ اﻟﱡﺪﻧ ْﯿﺎ َأْﮐَﺒَﺮ َﻫّﻤﯽ َو ﻻ َﻣﺒَْﻠَﻎ ِﻋﻠْﻤﯽ ِإﻟﻬﯽ َاْﺻـ ﻠِْﺢ ﻟﯽ دﯾﻨَِﯽ اﻟﱠﺬي ُﻫَﻮ ِﻋْﺼَﻤُﻪ أﻣْﺮي‬
‫َو َأْﺻﻠِْﺢ ﻟﯽ ُدﻧ ْﯿﺎَي اﻟﱠﺘﯽ ﻓﯿﻬﺎ َﻣﻌﺎﺷﯽ َو َأْﺻﻠِْﺢ ﻟﯽ آِﺧَﺮﺗَِﯽ اﻟﱠﺘﯽ ِإﻟَﯿﻬﺎ)‪َ (1‬ﻣﻌﺎدي َو اْﺟَﻌِﻞ اﻟ َْﺤﯿﺎَه ِزﯾﺎَدًه ﻟﯽ ﻣِْﻦ ُﮐﱢﻞ َﺧﯿٍْﺮ َو اْﺟَﻌِﻞ اﻟ َْﻤْﻮَت‬
‫راَﺣًﻪ ﻟﯽ ﻣِْﻦ ُﮐﱢﻞ َﺷـ ﱟﺮ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ ِإﱠﻧَﮏ َﻋُﻔﱞﻮ ﺗُِﺤﱡﺐ اﻟ َْﻌْﻔَﻮ َﻓﺎْﻋُﻒ َﻋّﻨﯽ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ أْﺣﯿِﻨﯽ ﻣﺎ َﻋﻠِْﻤَﺖ اﻟ َْﺤﯿﺎَه َﺧﯿْﺮًا ﻟﯽ َو َﺗَﻮﱠﻓﻨﯽ ِإذا ﮐﺎَﻧِﺖ اﻟَﻮﻓﺎُه َﺧﯿْﺮًا‬
‫ﻟﯽ َو َأْﺳـ َﺌﻠَُﮏ َﺧْﺸـ َﯿَﺘَﮏ ﻓﯽ اﻟ َْﻐﯿِْﺐ َو اﻟﱠﺸﻬﺎَدِه َو اﻟ َْﻌـ ْﺪَل ﻓِﯽ اﻟ َْﻐَﻀِﺐ َو اﻟﱢﺮﺿﺎ َو َأْﺳـ َﺌﻠَُﮏ اﻟ َْﻘْﺼَﺪ ﻓِﯽ اﻟ َْﻔْﻘِﺮ َو اﻟ ِْﻐﻨﯽ َو َأْﺳـ َﺌﻠَُﮏ َﻧﻌﯿﻤًﺎ ﻻ‬
‫َﯾﺒﯿُﺪ)‪َ (2‬و ﻗُﱠﺮَه َﻋﯿٍْﻦ ﻻ َﯾﻨَْﻘِﻄُﻊ َو َأْﺳـ َﺌﻠَُﮏ اﻟﱢﺮﺿﺎ ﺑَْﻌَﺪ اﻟ َْﻘﻀﺎِء َو َأْﺳـ َﺌﻠَُﮏ ﻟَﱠﺬَه اﻟﱠﻨَﻈِﺮ ِإﻟﯽ َوْﺟِﻬَﮏ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ ِإﻧّﯽ َأْﺳـ َﺘْﻬﺪﯾَﮏ ِﻻْرﺷﺎِد أﻣْﺮي َو‬
‫أُﻋـﻮُذ ﺑ ِـَﮏ ﻣِْﻦ َﺷـ ﱢﺮ َﻧْﻔﺴـﯽ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ َﻋِﻤﻠُْﺖ ُﺳـ ﻮًء َو َﻇَﻠْﻤُﺖ َﻧْﻔﺴـﯽ َﻓـﺎْﻏِﻔْﺮ ﻟﯽ ِإﻧُّﻪ ﻻـ َﯾْﻐِﻔُﺮ اﻟـﱡﺬﻧُﻮَب ِإﻻّـ َأﻧ َْﺖ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ ِإﻧّﯽ َأْﺳـ َﺌﻠَُﮏ َﺗْﻌﺠﯿَﻞ‬
‫ﻋﺎﻓَِﯿﺘَِﮏ َو َﺻﺒْﺮًا َﻋﻠﯽ ﺑَﻠِﱠﯿﺘَِﮏ َو ُﺧُﺮوﺟًﺎ ﻣَِﻦ اﻟـﱡﺪﻧ ْﯿﺎ ِإﻟﯽ َرْﺣَﻤﺘَِﮏ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ ِإﻧّﯽ ُأْﺷـ ِﻬُﺪَك َو ُأْﺷـ ِﻬُﺪ َﻣﻼﺋَِﮑَﺘَﮏ َو َﺣَﻤَﻠَﻪ َﻋْﺮِﺷَﮏ َو ُأْﺷـ ِﻬُﺪ‬
‫َﻣْﻦ ﻓِﯽ اﻟﱠﺴﻤـﺎواِت َو َﻣْﻦ ﻓِﯽ اَﻷْرِض َأ ﱠﻧَﮏ)‪َ (3‬أﻧ َْﺖ اﻟﻠّﻪ ُ ﻻ ِإﻟَﻪ ِإّﻻ َأﻧ َْﺖ َوْﺣـ َﺪَك ﻻ َﺷـ ﺮﯾَﮏ ﻟََﮏ َو َأﱠن ُﻣَﺤﱠﻤﺪًا َﻋﺒـْ ُﺪَك َو َرُﺳﻮﻟ َُﮏ‬
‫ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ َو َأْﺳـ َﺌﻠَُﮏ ﺑ َِﺄﱠن ﻟََﮏ اﻟ َْﺤْﻤـ ُﺪ ﻻ ِإﻟَﻪ ِإّﻻ َأﻧ َْﺖ ﺑَـﺪﯾُﻊ اﻟﱠﺴﻤﺎواِت َو اَﻷْرِض ﯾﺎ ﮐﺎﺋُِﻦ َﻗﺒَْﻞ َأْن َﯾُﮑﻮَن َﺷـ ْﯽ ٌء َو اﻟ ُْﻤَﮑﱢﻮُن‬
‫ﻟ ُِﮑﱢﻞ َﺷْﯽ ٍء َو اﻟ ْﮑﺎﺋُِﻦ ﺑَْﻌَﺪ ﻣﺎ ﻻ َﯾُﮑﻮُن َﺷْﯽ ٌء َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ ِإﻟﯽ َرْﺣَﻤﺘَِﮏ َرَﻓْﻌُﺖ ﺑََﺼﺮي َو ِإﻟﯽ ُﺟﻮِدَك ﺑََﺴْﻄُﺖ َﮐّﻔﯽ‬
‫ص ‪109 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ع‪ :‬ﻓﯿﻬﺎ ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻣﺘﻦ و آ‪ :‬ﻻَﯾﻨَْﻔُﺪ‪ ،‬وﻟﯽ در ع‪ :‬ﺑﺮﻋﮑﺲ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬آ‪ِ :‬إﱠﻧَﮏ‪.‬‬
‫َﻓﻼ َﺗْﺤِﺮﻣْﻨﯽ َو َأَﻧﺎ َأْﺳـ َﺌﻠَُﮏ َو ﻻ ﺗَُﻌـ ﱢﺬﺑ ْﻨﯽ َو َأَﻧﺎ َأْﺳـ َﺘْﻐِﻔُﺮَك َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ َﻓﺎْﻏِﻔْﺮ ﻟﯽ َﻓِﺈﱠﻧَﮏ ﺑﯽ ﻋﺎﻟ ٌِﻢ َو ﻻ ﺗَُﻌﱢﺬﺑ ْﻨﯽ َﻓِﺈﱠﻧَﮏ َﻋَﻠﱠﯽ ﻗﺎِدٌر ﺑ َِﺮْﺣَﻤﺘَِﮏ ﯾﺎ‬
‫َأْرَﺣَﻢ اﻟّﺮاِﺣﻤﯿَﻦ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ َذا اﻟﱠﺮْﺣَﻤِﻪ اﻟ ْﻮاِﺳَﻌِﻪ َو اﻟﱠﺼﻼِه اﻟّﻨﺎﻓَِﻌِﻪ اﻟّﺮاﻓَِﻌِﻪ َﺻﱢﻞ َﻋﻠﯽ َأْﮐَﺮِم َﺧﻠِْﻘَﮏ َﻋَﻠﯿَْﮏ َو َأَﺣﱢﺒِﻬْﻢ ِإﻟَﯿَْﮏ َو َأْوَﺟِﻬِﻬْﻢ ﻟََﺪﯾَْﮏ‬
‫ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َﻋﺒـْ ِﺪَك َو َرُﺳﻮﻟ ِـَﮏ اﻟ َْﻤْﺨـُﺼ ﻮِص ﺑ َِﻔﻀﺎﺋِـِﻞ اﻟ َْﻮﺳﺎﺋِـﻞ َأْﺷـَﺮَف َو أْﮐَﺮَم َو أْرَﻓـَﻊ َو َأْﻋَﻈـ َﻢ َو َاْﮐَﻤـ َﻞ ﻣـﺎ ـَﺻ ﱠﻠﯿَْﺖ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺒﱢﻠٍﻎ َﻋﻨَْﮏ‬
‫ُﻣﻮْءَﺗَﻤٍﻦ َﻋﻠﯽ َوْﺣﯿَِﮏ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ َﮐﻤﺎ َﺳـ َﺪْدَت ﺑ ِِﻪ اﻟ َْﻌﻤﯽ َو َﻓَﺘْﺤَﺖ ﺑ ِِﻪ اﻟ ُْﻬـ ﺪي َﻓﺎْﺟَﻌْﻞ َﻣﻨﺎِﻫَﺞ ُﺳـ ﺒُﻠِﻪ ﻟَﻨﺎ ُﺳـ َﻨﻨًﺎ َو ُﺣَﺠَﺞ ﺑ ُْﺮﻫﺎﻧِﻪ ﻟَﻨﺎ َﺳـ َﺒﺒًﺎ َﻧْﺄَﺗﱡﻢ ﺑ ِﻪ‬
‫إﻟﯽ اﻟ ُْﻘـُﺪوِم َﻋَﻠﯿَْﮏ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ ﻟََﮏ اﻟ َْﺤْﻤُﺪ ﻣِْﻼَء اﻟّﺴـ ﻤﺎواِت اﻟﱠﺴﺒِْﻊ َو ﻣِْﻼَء ِﻃﺒﺎﻗِِﻬﱠﻦ َو ﻣِْﻼَء اْﻻَءَرﺿـﯿَﻦ اﻟﱠﺴﺒِْﻊ َو ﻣِْﻼَء ﻣﺎ ﺑَﯿَْﻨُﻬﻤﺎ َو ﻣِْﻼَء َﻋْﺮِش‬
‫َرﺑﱢﻨﺎ اﻟ َْﮑﺮﯾِﻢ َو ﻣﯿﺰاَن َرﺑﱢَﻨﺎ اﻟ َْﻐّﻔﺎِر َو ﻣـِ ﺪاَد َﮐﻠِﻤﺎِت َرﺑﱢَﻨﺎ اﻟ َْﻘّﻬﺎِر َو َﻣِﻼَء اﻟ َْﺠﱠﻨِﻪ َو ﻣِْﻼَء اﻟّﻨﺎِر َو َﻋـ َﺪَد اﻟﱠﺜﺮي واﻟﻤﺎء)‪َ (1‬و َﻋَﺪَد ﻣﺎ ﯾُﺮي َو ﻣﺎ ﻻ‬
‫ﯾُﺮي َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ َو اْﺟَﻌْﻞ َﺻَﻠﻮاَﺗَﮏ َو ﺑََﺮﮐﺎَﺗَﮏ َو َﻣﱠﻨَﮏ َو َﻣْﻐِﻔَﺮَﺗَﮏ َو َرْﺣَﻤَﺘَﮏ َو ِرْﺿﻮاَﻧَﮏ َو َﻓْﻀَﻠَﮏ َو َﺳﻼَﻣَﺘَﮏ َو ِذْﮐَﺮَك َو ﻧُﻮَرَك َو‬
‫َﺷَﺮَﻓـَﮏ َو ﻧِْﻌَﻤَﺘـَﮏ َو ِﺧَﯿَﺮَﺗـَﮏ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو َﻋﻠﯽ آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َﮐﻤـﺎ ـَﺻ ﱠﻠﯿَْﺖ َو ﺑـﺎَرْﮐَﺖ َو َﺗَﺮﱠﺣْﻤـ َﺖ َﻋﻠﯽ ِإﺑ ْﺮاﻫﯿَﻢ َو آِل ِإﺑ ْﺮاﻫﯿَﻢ ِإﱠﻧَﮏ‬
‫َﺣﻤﯿـٌﺪ َﻣﺠﯿٌﺪ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ َأْﻋِﻂ ُﻣَﺤﱠﻤﺪًا اﻟ َْﻮﺳـﯿَﻠَﻪ اﻟ ُْﻌْﻈﻤﯽ َو َﮐﺮﯾَﻢ َﺟﺰاﺋَِﮏ ﻓِﯽ اﻟ ُْﻌْﻘﺒﯽ َﺣّﺘﯽ ﺗَُﺸـ ﱢﺮَﻓُﻪ َﯾْﻮَم اﻟ ِْﻘﯿﺎَﻣِﻪ ﯾﺎ ِإﻟَﻪ اﻟ ُْﻬﺪي َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ َﺻﱢﻞ َﻋﻠﯽ‬
‫ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو َﻋﻠﯽ آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو َﻋﻠﯽ َﺟﻤﯿِﻊ َﻣﻼﺋَِﮑﺘَِﮏ َو َأﻧ ْﺒِﯿﺎﺋَِﮏ َو ُرُﺳـ ﻠَِﮏ َﺳـ ﻼٌم َﻋﻠﯽ َﺟﺒَْﺮﺋﯿَﻞ َو ﻣﯿﮑﺎﺋﯿَﻞ َو ِإْﺳـﺮاﻓﯿَﻞ َو َﺣَﻤَﻠِﻪ اﻟ َْﻌْﺮِش َو‬
‫َﻣﻼﺋَِﮑﺘَِﮏ اﻟ ُْﻤَﻘﱠﺮﺑﯿَﻦ َو اﻟ ِْﮑﺮاَم اﻟ ْﮑﺎﺗِﺒﯿَﻦ َو اﻟ َْﮑﱡﺮوﺑﯿَﻦ َو َﺳﻼٌم َﻋﻠﯽ َﻣﻼﺋَِﮑﺘَِﮏ َأْﺟَﻤﻌﯿَﻦ َو َﺳﻼٌم َﻋﻠﯽ َأﺑﯿﻨﺎ آَدَم َو َﻋﻠﯽ ُأﱢﻣﻨﺎ َﺣّﻮاَء َو َﺳﻼٌم‬
‫َﻋَﻠﯽ اﻟﱠﻨﺒِّﯿﯿَﻦ َأْﺟَﻤﻌﯿَﻦ َو اﻟﱢﺼﱢﺪﯾﻘﯿَﻦ َو اﻟﱡﺸَﻬﺪاِء َو اﻟّﺼﺎﻟ ِﺤﯿَﻦ َو َﺳﻼٌم َﻋَﻠﯽ اﻟ ُْﻤْﺮَﺳﻠﯿَﻦ َأْﺟَﻤﻌﯿَﻦ َو اﻟ َْﺤْﻤُﺪ ﻟﻠّﻪ ِ َرﱢب اﻟ ْﻌﺎﻟَﻤﯿَﻦ َو ﻻ َﺣْﻮَل َو ﻻ‬
‫ﻗُﱠﻮَه ِإّﻻ ﺑ ِﺎﻟﻠّﻪ ِ اﻟ َْﻌﻠﱢﯽ اﻟ َْﻌﻈﯿِﻢ َو َﺣْﺴﺒَِﯽ اﻟﻠّﻪ ُ َو ﻧِْﻌَﻢ اﻟ َْﻮﮐﯿُﻞ َو َﺻﱠﻠﯽ اﻟﻠّﻪ ُ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آﻟ ِﻪ َو َﺳﱠﻠَﻢ)‪َ (2‬ﮐﺜﯿﺮًا«‪(3).‬‬
‫ص ‪110 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ع و آ‪ :‬اﻟﻤﺎِء َو اﻟّﺜﺮي‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ع‪َ + :‬ﺗْﺴﻠﯿﻤًﺎ ‪.‬‬
‫‪ _3 - 3‬ﻓﻼـح اﻟﺴﺎﺋﻞ‪ ،‬ص ‪ ،202‬ﻓﺼﻞ اﻟﺤﺎدي واﻟﻌﺸـﺮون ﻓﯽ ﺻـﻼه اﻟﻌﺼﺮ؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،83‬ص ‪ ،85‬ﺑﺎب ‪ ،40‬ﺗﻌﻘﯿﺐ اﻟﻌﺼﺮ‬
‫اﻟﻤﺨﺘﺺ ﺑﻬﺎ‪. ...‬‬
 ‫‪ -9‬ﺧﻮاﻧﺪن »اﻟﺤﻤﺪ ﷲ رب اﻟﻌﺎﻟﻤﯿﻦ و ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯽ ﻣﺤﻤﺪ‪«...‬‬
‫ﻧﻬﻢ‪ :‬ﺳـّﯿﺪ اﺑﻦ ﻃﺎوس و ﺷﯿﺦ ﻃﻮﺳﯽ و دﯾﮕﺮان ﺑﻪ ﺳﻨﺪ ﺻﺤﯿﺢ از ﻣﻌﺎوﯾﻪ ﺑﻦ ﻋّﻤﺎر رواﯾﺖ ﮐﺮده اﻧﺪ ﮐﻪ‪ :‬ﺣﻀﺮت اﻣﺎم ﺟﻌﻔﺮ ﺻﺎدق‬
‫ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم ﺑﻌﺪ از ﻧﻤﺎز ﻋﺼﺮ اﯾﻦ دﻋﺎ ﻣﯽ ﺧﻮاﻧﺪﻧﺪ‪:‬‬
‫»َاﻟ َْﺤْﻤـ ُﺪ ﻟّﻠﻪ ِ َرﱢب اﻟ ْﻌﺎﻟَﻤﯿَﻦ َو ـَﺻ ﱠﻠﯽ اﻟّﻠﻪ ُ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ ﺧﺎَﺗِﻢ اﻟﱠﻨﺒِﯿﯿَﻦ َو َﻋﻠﯽ آﻟ ِِﻪ اﻟّﻄﺎِﻫﺮﯾَﻦ َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ َﺻﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ ﻓِﯽ اﻟﱠﻠﯿِْﻞ‬
‫ِإذا َﯾْﻐﺸـﯽ َو ـَﺻ ﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آﻟ ِﻪ ﻓِﯽ اﻟﱠﻨﻬـﺎِر ِإذا َﺗَﺠّﻠﯽ َو َﺻﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آﻟ ِﻪ ﻓِﯽ اﻵِﺧَﺮِه َو اُﻷوﻟﯽ َو َﺻﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آﻟ ِﻪ ﻣﺎ‬
‫ﻻـَح اﻟ َْﺠﺪﯾـﺪاِن َو ﻣـﺎ اﱠﻃَﺮَد اﻟﺨﺎﻓِﻘﺎِن َو ﻣﺎ َﺣـ ﺪا اﻟ ْﺤﺎِدﯾﺎِن َو ﻣﺎ َﻋْﺴـ َﻌَﺲ ﻟَﯿٌْﻞ َو ﻣﺎ َاْدﻟََﻬﱠﻢ َﻇﻼٌم َو ﻣﺎ َﺗَﻨﱠﻔَﺲ ـُﺻ ﺒٌْﺢ َو ﻣﺎ َأﺿﺎَء َﻓْﺠٌﺮ َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ‬
‫اْﺟَﻌْﻞ ُﻣَﺤﱠﻤﺪًا َﺧﻄﯿَﺐ َوﻓِْﺪ اﻟ ُْﻤﻮْءﻣِﻨﯿَﻦ ِإﻟَﯿَْﮏ َو اﻟ َْﻤْﮑُﺴﱠﻮ ُﺣَﻠَﻞ اَﻷﻣﺎِن ِإذا َوَﻗَﻒ ﺑَﯿَْﻦ َﯾَﺪﯾَْﮏ َو اﻟّﻨﺎِﻃَﻖ ِإذا َﺧَﺮَﺳِﺖ اْﻻَءﻟ ُْﺴُﻦ ﺑ ِﺎﻟﱠﺜﻨﺎِء َﻋَﻠﯿَْﮏ‬
‫َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ َأْﻋِﻞ َﻣﻨِْﺰﻟَﺘُﻪ َو اْرَﻓْﻊ َدَرَﺟَﺘُﻪ َو َأْﻇِﻬْﺮ ُﺣﱠﺠَﺘُﻪ َو َﺗَﻘﱠﺒْﻞ َﺷـ ﻔﺎَﻋَﺘُﻪ َو اﺑ َْﻌﺜُْﻪ اﻟ َْﻤﻘَﺎم اﻟ َْﻤْﺤُﻤﻮَد اﻟﱠﺬي َوَﻋـ ْﺪَﺗُﻪ َواْﻏِﻔﺮ ﻟَُﻪ ﻣﺎ َأْﺣَﺪَث اﻟ ُْﻤْﺤِﺪﺛُﻮَن‬
‫ﻣـِ ْﻦ ُأﱠﻣﺘِﻪ ﺑَْﻌـَﺪُه َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ ﺑَﱢﻠْﻎ ُروَح ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ ﻣِّﻨﯽ)‪ (1‬اﻟﱠﺘِﺤﱠﯿَﻪ َو اﻟﱠﺴﻼـَم َو اْرُدْد َﻋَﻠﱠﯽ ﻣِﻨُْﻬْﻢ َﺗِﺤﱠﯿًﻪ َﮐﺜﯿَﺮًه َو َﺳـ ﻼﻣًﺎ ﯾـﺎ َذا اﻟ َْﺠﻼِل َو‬
‫اﻻْـِءْﮐﺮاِم َو اﻟ َْﻔـْﻀ ِﻞ َو اْﻻِءﻧ ْﻌـﺎِم َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ ِإﻧّﯽ َأُﻋﻮُذ ﺑ ِـَﮏ ﻣِْﻦ َﻣـَﻀ ّﻼِت اﻟ ِْﻔَﺘِﻦ ﻣـﺎ َﻇَﻬَﺮ ﻣِﻨْﻬـﺎ َو ﻣـﺎ ﺑََﻄَﻦ َو اﻻْـِءﺛ َْﻢ َو اﻟ َْﺒْﻐَﯽ ﺑ َِﻐﯿِْﺮ اﻟ َْﺤﱢﻖ َو َأْن‬
‫ُأْﺷِﺮَك ﺑ َِﮏ ﻣﺎ ﻟَْﻢ ﺗَُﻨﱢﺰْل ﺑ ِﻪ ُﺳﻠْﻄﺎﻧًﺎ َأْو)‪َ (2‬أﻗُﻮَل َﻋَﻠﯿَْﮏ ﻣﺎ ﻻ َأْﻋَﻠُﻢ َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ ِإﻧّﯽ َأْﺳـ َﺌﻠَُﮏ ُﻣﻮِﺟﺒﺎِت َرْﺣَﻤﺘَِﮏ َو َﻋﺰاﺋَِﻢ َﻣْﻐِﻔَﺮﺗَِﮏ َو اﻟ َْﻐﻨﯿَﻤَﻪ‬
‫ﻣِْﻦ ُﮐﱢﻞ ﺑ ِﱟﺮ َو اﻟﱠﺴﻼَﻣَﻪ ﻣِْﻦ ُﮐﱢﻞ ِإﺛ ٍْﻢ َو َأْﺳـ َﺌﻠَُﮏ اﻟ َْﻔْﻮَز ﺑ ِﺎﻟ َْﺠﱠﻨِﻪ)‪َ (3‬و اﻟﱠﻨﺠـﺎَه ﻣَِﻦ اﻟّﻨﺎِر َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ َﺻﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو اْﺟَﻌْﻞ ﻟﯽ ﻓﯽ‬
‫َﺻﻼـﺗﯽ َو ُدﻋـﺎﺋﯽ ﺑََﺮَﮐًﻪ ﺗَُﻄﱢﻬُﺮ ﺑ ِﻬﺎ َﻗﻠْﺒﯽ َو ﺗُﺆﻣُِﻦ ﺑ ِﻬﺎ َرْوَﻋﺘﯽ َو َﺗْﮑِﺸُﻒ ﺑ ِﻬﺎ َﮐْﺮﺑﯽ)‪َ (4‬و َﺗْﻐِﻔُﺮ ﺑ ِﻬـﺎ َذﻧ ْﺒﯽ َو ﺗُـْﺼ ﻠُِﺢ ﺑ ِﻬﺎ َأﻣْﺮي َو ﺗُْﻐﻨﯽ ﺑ ِﻬﺎ‬
‫َﻓْﻘﺮي َو ﺗُْﺬِﻫُﺐ ﺑ ِﻬﺎ ُﺿّﺮي َو ﺗَُﻔﱢﺮُج ﺑ ِﻬﺎ َﻫّﻤﯽ َو ﺗُﺴّﻠﯽ ﺑ ِﻬﺎ َﻏّﻤﯽ َو َﺗْﺸﻔﯽ ﺑ ِﻬﺎ ُﺳْﻘﻤﯽ َو ﺗُﻮْءﻣُِﻦ ﺑ ِﻬﺎ َﺧْﻮﻓﯽ َو َﺗْﺠﻠُﻮ ﺑ ِﻬﺎ ُﺣْﺰﻧﯽ َو َﺗْﻘﻀﯽ ﺑ ِﻬﺎ‬
‫َدﯾْﻨﯽ َو َﺗْﺠَﻤُﻊ ﺑ ِﻬﺎ َﺷْﻤﻠﯽ َو ﺗَُﺒﱢﯿُﺾ ﺑ ِﻬﺎ َوْﺟﻬﯽ َو اْﺟَﻌْﻞ ﻣﺎ ِﻋﻨَْﺪَك َﺧﯿْﺮًا ﻟﯽ َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ َﺻﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ‬
‫ص ‪111 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻣﺘﻦ و ع‪ :‬ﻋّﻨﯽ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ﻣﺘﻦ ع و ﺣﺎﺷﯿﻪ آ‪ :‬أن أﻗﻮل‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع‪ :‬ﺑﺎﻟﺨﯿﺮ‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻫﺮ ﺳﻪ ﻧﺴﺨﻪ‪ُ :‬ﮐْﺮﺑَﺘﯽ‪.‬‬
‫َو ﻻ َﺗَﺪْع ﻟﯽ)‪َ (1‬ذﻧ ْﺒًﺎ ِإّﻻ َﻏَﻔْﺮَﺗُﻪ َو ﻻ َﮐْﺮﺑًﺎ ِإّﻻ َﮐَﺸـ ْﻔَﺘُﻪ َو ﻻ َﺧْﻮﻓًﺎ ِإّﻻ آَﻣﻨَْﺘُﻪ َو ﻻ ُﺳْﻘﻤًﺎ ِإّﻻ َﺷَﻔﯿَْﺘُﻪ َو ﻻ َﻫّﻤًﺎ ِإّﻻ َﻓﱠﺮْﺟَﺘُﻪ َو ﻻ َﻏّﻤًﺎ ِإّﻻ َأْذَﻫﺒَْﺘُﻪ‬
‫َو ﻻ ُﺣْﺰﻧًﺎ ِإّﻻ َﺳﱠﻠﯿَْﺘُﻪ)‪َ (2‬و ﻻ َدﯾْﻨًﺎ ِإّﻻ َﻗـَﻀ ﯿَْﺘُﻪ َو ﻻ َﻋُﺪّوًا ِإّﻻ َﮐَﻔﯿَْﺘُﻪ َو ﻻ ﺣﺎَﺟًﻪ ِإّﻻ َﻗَﻀﯿَْﺘﻬﺎ َو ﻻ َدْﻋَﻮًه ِإّﻻ َأَﺟﺒَْﺘﻬﺎ َو ﻻ َﻣْﺴَﺌَﻠًﻪ ِإّﻻ َأْﻋَﻄﯿَْﺘﻬﺎ َو‬
‫ﻻ َأﻣﺎَﻧًﻪ ِإّﻻ َأﱠدﯾَْﺘﻬﺎ َو ﻻ ﻓِﺘَْﻨًﻪ ِإّﻻ َﺻَﺮﻓَْﺘﻬﺎ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ اْﺻِﺮْف َﻋّﻨﯽ ﻣَِﻦ اﻟ ْﻌﺎﻫﺎِت َو اْﻻآﻓﺎِت)‪َ (3‬و اﻟ َْﺒﻠِّﯿﺎِت ﻣﺎ ُأﻃﯿُﻖ َو ﻣﺎ ﻻ ُأﻃﯿُﻖ َﺻْﺮَﻓُﻪ ِإّﻻ ﺑ َِﮏ‬
‫َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ َأﻣْﺴـﯽ ُﻇﻠْﻤﯽ ُﻣْﺴَﺘﺠﯿﺮًا ﺑ َِﻌْﻔِﻮَك َو َأﻣَْﺴْﺖ ُذﻧُﻮﺑﯽ ُﻣْﺴَﺘﺠﯿَﺮًه ﺑ َِﻤْﻐِﻔَﺮﺗَِﮏ َو َأﻣْﺴﯽ َﺧْﻮﻓﯽ ُﻣْﺴَﺘﺠﯿﺮًا ﺑ َِﺄﻣﺎﻧَِﮏ َو َأﻣْﺴﯽ َﻓْﻘﺮي ُﻣْﺴَﺘﺠﯿﺮًا‬
‫ﺑ ِِﻐﻨﺎَك َو َأﻣْﺴـﯽ ُذﻟّﯽ ُﻣـْﺴ َﺘﺠﯿﺮًا ﺑ ِِﻌﱢﺰَك َو َأﻣْﺴـﯽ ـَﺿ ْﻌﻔﯽ ُﻣـْﺴ َﺘﺠﯿﺮًا ﺑ ُِﻘﱠﻮﺗَِﮏ َو َأﻣْﺴـﯽ َوْﺟﻬﯽ اﻟ ْﺒﺎﻟﯽ اﻟ ْﻔﺎﻧﯽ ُﻣـْﺴ َﺘﺠﯿﺮًا ﺑ َِﻮْﺟِﻬَﮏ اﻟّﺪاﺋِِﻢ‬
‫اﻟ ْﺒـﺎﻗﯽ ﯾﺎ ﮐﺎﺋِﻨًﺎ َﻗﺒَْﻞ ُﮐﱢﻞ َﺷـ ْﯽ ٍء ﯾﺎ ﮐﺎﺋِﻨًﺎ ﺑَْﻌـَﺪ ُﮐﱢﻞ ﺷـْﯽ ٍء َو ﯾﺎ ُﻣَﮑﱢﻮَن ُﮐﱢﻞ َﺷـ ْﯽ ٍء َﺻﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو اْﺻـ ِﺮْف َﻋّﻨﯽ َو َﻋْﻦ‬
‫َأْﻫﻠﯽ َو ﻣﺎﻟﯽ َو ُوﻟ ْـﺪي)‪َ (4‬و َأْﻫِﻞ ُﺣﺰاَﻧﺘﯽ َو ِإْﺧﻮاﻧﯽ ﻓﯿَﮏ َﺷـ ﱠﺮ ُﮐﱢﻞ ذي َﺷـ ﱟﺮ َو َﺷـ ﱠﺮ ُﮐﱢﻞ َﺟّﺒﺎٍر َﻋﻨﯿٍﺪ َو َﺷـ ﯿْﻄﺎٍن َﻣﺮﯾٍﺪ َو ُﺳـ ﻠْﻄﺎٍن ﺟﺎﺋٍِﺮ َو‬
‫َﻋُﺪﱟو ﻗﺎِﻫٍﺮ َو ﺣﺎِﺳٍﺪ ُﻣﻌﺎﻧٍِﺪ َو ﺑﺎٍغ ُﻣﺮاِﺻٍﺪ َو َﺷﱠﺮ اﻟّﺴﺎﱠﻣِﻪ َو اﻟ ْﻬﺎﱠﻣِﻪ َو ﻣﺎ َدﱠب ﻓِﯽ اﻟﱠﻠﯿِْﻞ َو اﻟﱠﻨﻬﺎِر َو ﻣِْﻦ)‪َ (5‬ﺷﱢﺮ ﻓُّﺴﺎِق اﻟ َْﻌَﺮِب َو اﻟ َْﻌَﺠِﻢ َو َﻓَﺴَﻘِﻪ‬
‫اﻟ ِْﺠﱢﻦ َو اْﻻءﻧ ِْﺲ َو َأُﻋﻮُذ ﺑ ِِﺪْرِﻋَﮏ اﻟ َْﺤﺼـﯿَﻨِﻪ اﻟﱠﺘﯽ ﻻ ﺗُﺮاُم َو َأْﺳـ َﺌﻠَُﮏ أْن ﻻ ﺗُﻤﯿَﺘﻨﯽ َﻏّﻤًﺎ َو ﻻ َﻫّﻤًﺎ َو ﻻ ُﻣَﺘَﺮﱢدﯾًﺎ)‪َ (6‬و ﻻ َرْدﻣًﺎ َو ﻻ َﻏْﺮﻗًﺎ َو‬
‫ﻻ َﺣْﺮﻗًﺎ َو ﻻ َﺟْﺮﻗًﺎ َو ﻻ َﻋَﻄﺸًﺎ َو ﻻ َﺻﺒْﺮًا َو ﻻ َﻗَﻮدًا َو ﻻ َأﮐﯿَﻞ اﻟﱠﺴﺒُِﻊ َو َأﻣِﺘْﻨﯽ َﻋﻠﯽ ﻓِﺮاﺷـﯽ ﻓﯽ ﻋﺎﻓَِﯿٍﻪ َأْو ﻓِﯽ اﻟﱠﺼِﻒ اﻟﱠﺬي َﻧَﻌﱠﺖ َأْﻫَﻠُﻪ ﻓﯽ‬
‫ِﮐﺘﺎﺑ ِـَﮏ َﻓُﻘﻠَْﺖ‪َ» :‬ﮐَﺄﱠﻧُﻬْﻢ ﺑ ُﻨْﯿﺎٌن َﻣْﺮُﺻﻮٌص)‪ُ «(7‬ﻣْﻘﺒِﻠﯿَﻦ َﻏﯿَْﺮ ُﻣـْﺪﺑ ِﺮﯾَﻦ َﻋﻠﯽ ﻃﺎَﻋﺘـِ َﮏ َو ﻃﺎَﻋِﻪ َرُﺳﻮﻟ َِﮏ ﺻـﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ ﻗﺎﺋِﻤًﺎ ﺑ َِﺤﱢﻘَﮏ‬
‫َﻏﯿَْﺮ ﺟﺎـِﺣ ٍﺪ ِﻻآﻻﺋـِ َﮏ َو ﻻُﻣﻌﺎﻧـِ ﺪًا ِﻻَءْوﻟ ِﯿﺎﺋـِ َﮏ َو ﻻ ُﻣﻮاﻟ ِﯿًﺎ ِﻻَءْﻋـﺪاﺋَِﮏ ﯾﺎ َﮐﺮﯾُﻢ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ اْﺟَﻌْﻞ ُدﻋﺎﺋﯽ ﻓِﯽ اﻟ َْﻤْﺮﻓُﻮِع اﻟ ُْﻤـْﺴ َﺘﺠﺎِب َواْﺟَﻌﻠْﻨﯽ‬
‫ِﻋﻨَْﺪَك َوﺟﯿﻬًﺎ ﻓِﯽ‬
‫ص ‪112 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع و آ‪ :‬ﻟﻨﺎ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ع و آ‪َ :‬ﺳﱠﻠﺒَْﺘُﻪ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ع‪ :‬ﻣَِﻦ اﻵﻓﺎت واﻟﻌﺎﻫﺎت‪ ،‬و ﺣﺎﺷﯿﻪ آن‪ :‬و ﻣَِﻦ اﻟﻌﺎﻫﺎت‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع‪ :‬ﺟﯿﺮاﻧﯽ‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬ع و آ‪ _ :‬ﻣﻦ‪.‬‬
‫‪ _6 -6‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع‪َ :‬و ﻻ َﺗَﺮﱢدﯾﺎ‪.‬‬
‫‪ _7 -7‬ﺳﻮره ﻣﺒﺎرﮐﻪ ﺻﻒ‪ ،‬آﯾﻪ ‪.4‬‬
‫اﻟﱡﺪﻧ ْﯿﺎ َو اْﻻآِﺧَﺮِه َو ﻣَِﻦ اﻟ ُْﻤَﻘﱠﺮﺑ ِﯿَﻦ اﻟﱠﺬﯾَﻦ ﻻ َﺧْﻮٌف َﻋَﻠﯿِْﻬْﻢ َو ﻻ ُﻫْﻢ َﯾْﺤَﺰﻧُﻮَن َو اْﻏِﻔْﺮ ﻟﯽ َو ﻟ ِﻮاﻟ َِﺪﱠي َو ﻣﺎ َوﻟَﺪا َو ﻣﺎ َوﻟَْﺪُت َو ﻣﺎ َﺗﻮاﻟَُﺪوا ﻣَِﻦ‬
‫اﻟ ُْﻤﻮْءﻣِﻨﯿَﻦ َو اﻟ ُْﻤﻮْءﻣِﻨﺎِت ﯾﺎ َﺧﯿَْﺮ اﻟ ْﻐﺎﻓِﺮﯾَﻦ اﻟ َْﺤْﻤُﺪ ﻟﻠّﻪ ِ اﻟﱠﺬي َﻗﻀﯽ َﻋّﻨﯽ َﺻﻼًه ﮐﺎَﻧْﺖ َﻋَﻠﯽ اﻟ ُْﻤﻮْءﻣِﻨِﯿَﻦ ِﮐﺘﺎﺑًﺎ َﻣْﻮﻗُﻮﺗًﺎ«‪(1).‬‬
‫‪ -10‬دﻋﺎي »ﺗﻢ ﻧﻮرك ﻓﻬﺪﯾﺖ ﻓﻠﮏ اﻟﺤﻤﺪ و‪«...‬‬
‫دﻫﻢ‪ :‬ﺷﯿﺦ ﻃﻮﺳﯽ _ ره _ و ﻏﯿﺮ او در ﺗﻌﻘﯿﺐ ﻋﺼﺮ اﯾﻦ دﻋﺎ را اﯾﺮاد ﮐﺮده اﻧﺪ)‪:(2‬‬
‫»َﺗﱠﻢ ﻧُﻮُرَك َﻓَﻬـ َﺪﯾَْﺖ َﻓَﻠـَﮏ اﻟ َْﺤْﻤـ ُﺪ َو َﻋُﻈَﻢ ِﺣﻠُْﻤَﮏ َﻓَﻐَﻔْﺮَت)‪َ (3‬ﻓَﻠَﮏ اﻟ َْﺤْﻤـ ُﺪ َو ﺑَـَﺴ ْﻄَﺖ َﯾـَﺪَك َﻓَﺄْﻋَﻄﯿَْﺖ َﻓَﻠَﮏ اﻟ َْﺤْﻤُﺪ َوْﺟُﻬَﮏ َأْﮐَﺮُم‬
‫اﻟ ُْﻮُﺟﻮِه َو ﺟﺎُﻫـ َﮏ َﺧﯿُْﺮ اﻟ ْﺠـﺎِه َو َﻋِﻄﱠﯿﺘُـَﮏ َأْﻋَﻈُﻢ)‪ (4‬اﻟ َْﻌﻄﺎﯾـﺎ َو َأْﻫَﻨُﺄﻫﺎ ﯾُﻄﺎُع َرﺑﱡﻨﺎ َﻓَﯿْﺸـ ُﮑُﺮ َو ﯾُْﻌﺼـﯽ َﻓَﯿْﻐِﻔُﺮ ﯾُﺠﯿُﺐ اﻟ ُْﻤـْﻀ َﻄﱠﺮ َو َﯾْﮑِﺸـ ُﻒ‬
‫اﻟﱠﺸﱠﺮ)‪َ (5‬و ﯾُﻨْﺠﯽ ﻣَِﻦ اﻟ َْﮑْﺮِب َو َﯾْﻐِﻔُﺮ ﻣَِﻦ اﻟـﱠﺬﻧ ِْﺐ َو ﯾُْﻐﻨﯽ اﻟ َْﻔﻘﯿَﺮ َو َﯾْﺸـ ُﮑُﺮ اﻟ َْﯿﺴـﯿَﺮ ﻻـ ﯾُﺠـﺎزي ﺑ ِﺂﻻﺋِـَﮏ َأَﺣـ ٌﺪ َو ﻻـ َﯾﺒْﻠُ ُﻎ ﻣِـْﺪَﺣَﺘَﮏ َﻗْﻮُل‬
‫ﻗﺎﺋٍِﻞ«‪(6).‬‬
‫‪ -11‬دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ ﻣﺪ ﻟﯽ أﯾﺴﺮ اﻟﻌﺎﻓﯿﻪ و‪«...‬‬
‫ﯾﺎزدﻫﻢ‪ :‬اﯾﻦ دﻋﺎ را ﻧﯿﺰ ذﮐﺮ ﮐﺮده اﻧﺪ‪:‬‬
‫»َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ ُﻣـﱠﺪ ﻟﯽ َأﯾْـَﺴ َﺮ اﻟ ْﻌـﺎﻓَِﯿِﻪ َو اْﺟَﻌﻠْﻨﯽ ﻓﯽ ُزﻣَْﺮِه اﻟﱠﻨﺒَِﯽ ﺻـﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ ﻓِﯽ اﻟ ْﻌـﺎِﺟَﻠِﻪ َو اﻵـِﺟَﻠِﻪ َو ﺑَﱢﻠْﻎ ﺑ َِﯽ اﻟ ْﻐﺎَﯾَﻪ)‪َ (7‬و اْﺻِﺮْف َﻋﱢﻨﯽ‬
‫اﻟ ْﻌﺎﻫـﺎِت َو اْﻻآﻓﺎِت َو اﻗِْﺾ ﻟﯽ ﺑ ِﺎﻟ ُْﺤْﺴـ ﻨﯽ ﻓﯽ ُأُﻣﻮري ُﮐﱢﻠﻬﺎ َو َاْﻋِﺰْم ﻟﯽ ﺑ ِﺎﻟﱠﺮﺷﺎِد َو ﻻ َﺗِﮑﻠْﻨﯽ ِإﻟﯽ َﻧْﻔﺴـﯽ َأﺑَـﺪًا ﯾﺎ َذا اﻟ َْﺠﻼِل َو اْﻻِءْﮐﺮاِم‬
‫َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ ُﻣـﱠﺪ ﻟﯽ ﻓِﯽ اﻟﱠﺴَﻌِﻪ َو اﻟـﱠﺪَﻋِﻪ َو َﺟﱢﻨﺒﻨﯽ ﻣﺎ َﺣﱠﺮﻣَﺘُﻪ َﻋَﻠﱠﯽ َو َوﱢﺟْﻪ ﻟﯽ)‪ (8‬ﺑ ِﺎﻟ ْﻌﺎﻓَِﯿِﻪ َو اﻟﱠﺴﻼَﻣِﻪ َو اﻟ َْﺒَﺮَﮐِﻪ َو ﻻ ﺗُْﺸـ ِﻤْﺖ ﺑ َِﯽ اْﻻءْﻋﺪاَء َو َﻓﱢﺮْج‬
‫َﻋّﻨﯽ اﻟ ُْﮑُﺮوَب)‪َ (9‬و َأﺗ ِْﻤْﻢ َﻋَﻠﱠﯽ ﻧِْﻌَﻤَﺘَﮏ َو َأْﺻﻠِْﺢ ﻟ َِﯽ اﻟ َْﺤْﺮَث ﻓِﯽ اْﻻِءْﺻﻼِح ِﻻَءﻣِْﺮ‬
‫ص ‪113 :‬‬
‫‪ _1 - 1‬ﻓﻼـح اﻟﺴﺎﺋـﻞ‪ ،‬ص ‪ ،206‬ﻓﺼـﻞ اﻟﺤﺎدي و اﻟﻌﺸـﺮون ﻓﯽ ﺻـﻼه اﻟﻌﺼـﺮ؛ ﻣﺼـﺒﺎح‪ ،‬ﺷـﯿﺦ ﻃﻮﺳـﯽ‪ ،‬ص ‪ ،75‬ﻓﺼﻞ ﻓﯽ ﺳـﯿﺎﻗﻪ‬
‫اﻟﺼﻠﻮات‪. ...‬‬
‫‪ _2 -2‬آ‪ :‬ﻧﻤﻮده اﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻫﺮ ﺳﻪ ﻧﺴﺨﻪ‪َ :‬ﻓَﻌَﻔْﻮَت‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع و آ‪َ :‬أﻓَْﻀﻞ‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬ﺣﺎﺷﯿﻪ آ‪ :‬اﻟّﺴﻮء‪.‬‬
‫‪ _6 -6‬ﻣﺼﺒﺎح‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﻃﻮﺳﯽ‪ ،‬ص ‪ ،73‬ﻓﺼﻞ ﻓﯽ ﺳﯿﺎﻗﻪ اﻟﺼﻠﻮات‪ ...‬؛ ﻣﺼﺒﺎح‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﮐﻔﻌﻤﯽ‪ ،‬ص ‪ ،33‬ﻓﺼﻞ اﻟﺜﺎﻣﻦ ﻓﯽ ﺗﻌﻘﯿﺐ ﺻﻼه‬
‫اﻟﻌﺼﺮ‪. ...‬‬
‫‪ _7 -7‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻫﺮ ﺳﻪ ﻧﺴﺨﻪ‪ :‬اﻟﻌﺎﻓَِﯿﻪ‪.‬‬
‫‪ _8 -8‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻣﺘﻦ‪ :‬إﻟﱠﯽ‪.‬‬
‫‪ _9 -9‬ع و آ‪ :‬اﻟَﮑﺮب‪.‬‬
‫ُدﻧ ْﯿـﺎَي َو آِﺧَﺮﺗﯽ َو اْﺟَﻌﻠْﻨﯽ ﺳﺎﻟ ِﻤـًﺎ ﻣِْﻦ ُﮐﱢﻞ ُﺳﻮٍء ُﻣﻌﺎﻓًﺎ ﻣَِﻦ اﻟﱠﻀُﺮوَرِه ﻓﯽ ُﻣﻨَْﺘَﻬﯽ اﻟﱡﺸْﮑِﺮ َو اﻟ ْﻌﺎﻓَِﯿِﻪ َو ـَﺻ ﱠﻠﯽ اﻟﻠّﻪ ُ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َﻧﺒِﱢﯿﻪ َو آﻟ ِِﻪ َو‬
‫َﺳﱠﻠَﻢ«‪(1).‬‬
‫‪ -12‬دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ إﻧﯽ أﻋﻮذ ﺑﮏ ﻣﻦ ﻧﻔﺲ ﻻ ﯾﻘﻨﻊ‪«...‬‬
‫دوازدﻫﻢ‪ :‬ﺷﯿﺦ و دﯾﮕﺮان اﯾﻦ دﻋﺎ را ﻧﯿﺰ در ﺗﻌﻘﯿﺐ ﻋﺼﺮ آورده اﻧﺪ‪:‬‬
‫»َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ ِإﻧّﯽ َأُﻋﻮُذ ﺑ َِﮏ ﻣِْﻦ َﻧْﻔٍﺲ ﻻ َﺗْﻘَﻨُﻊ َو ﻣِْﻦ ﺑَﻄٍﻦ ﻻَﯾْﺸَﺒُﻊ َو ﻣِْﻦ َﻗﻠٍْﺐ ﻻ َﯾْﺨَﺸُﻊ َو ﻣِْﻦ ِﻋﻠٍْﻢ)‪ (2‬ﻻ َﯾﻨَْﻔُﻊ َو ﻣِْﻦ َﺻﻼٍه ﻻ ﺗُْﺮَﻓُﻊ َو ﻣِْﻦ ُدﻋﺎٍء‬
‫ﻻ ﯾُـْﺴ َﻤُﻊ َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ ِإﻧّﯽ َأْﺳـ َﺌﻠَُﮏ اﻟ ْﯿُـْﺴ َﺮ ﺑَْﻌـَﺪ اﻟ ُْﻌـْﺴ ِﺮ َو اﻟ َْﻔَﺮَج ﺑَْﻌَﺪ اﻟ َْﮑْﺮِب َو اﻟﱠﺮﺧﺎَء ﺑَْﻌَﺪ اﻟﱢﺸﱠﺪِه َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ ﻣﺎ ﺑ ِﻨﺎ ﻣِْﻦ ﻧِْﻌَﻤٍﻪ َﻓِﻤﻨَْﮏ ﻻ ِإﻟَﻪ ِإّﻻ َأﻧ َْﺖ‬
‫َأْﺳَﺘْﻐِﻔُﺮَك َو َأﺗُﻮُب ِإﻟَﯿَْﮏ«‪(3).‬‬
‫ص ‪114 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ﻣﺼﺒﺎح‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﻃﻮﺳﯽ‪ ،‬ص ‪ ،73‬ﻓﺼﻞ ﻓﯽ ﺳﯿﺎﻗﻪ اﻟﺼﻠﻮات‪ ...‬؛ ﻣﺼﺒﺎح‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﮐﻔﻌﻤﯽ‪ ،‬ص ‪ ،33‬ﻓﺼﻞ اﻟﺜﺎﻣﻦ ﻓﯽ ﺗﻌﻘﯿﺐ ﺻﻼه‬
‫اﻟﻌﺼﺮ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻣﺘﻦ و ع‪َ :‬ﻋَﻤٍﻞ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ﻣﺼﺒﺎح‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﻃﻮﺳﯽ‪ ،‬ص ‪ ،73‬ﻓﺼﻞ ﻓﯽ ﺳﯿﺎﻗﻪ اﻟﺼﻠﻮات‪ ...‬؛ ﺑﻠﺪاﻷﻣﯿﻦ‪ ،‬ص ‪ ،19‬ﺛّﻢ ﻗﻞ ﻣﺎ ﯾﺨﺘﺺ اﻟﻌﺼﺮ‪. ...‬‬
 ‫ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ‪ :‬در ﺗﻌﻘﯿﺐ ﻣﺨﺼﻮص ﻓﺮﯾﻀﻪ ﻣﻐﺮب اﺳﺖ‬
‫اﺷﺎره‬
‫و ﺑﻌﻀﯽ ﻣﺸﺘﺮك ﻣﯿﺎن ﻧﻤﺎز ﻣﻐﺮب و ﻧﻤﺎز ﺻﺒﺢ‪ ،‬و اﻧﻮاع آن ﺑﺴﯿﺎر اﺳﺖ‪:‬‬
‫‪ -1‬ﺧﻮاﻧﺪن »ﺑﺴﻢ اﷲ اﻟﺮﺣﻤﻦ اﻟﺮﺣﯿﻢ ﻻ ﺣﻮل‪«...‬‬
‫اّول‪ :‬ﺑﻪ اﺳﺎﻧﯿـﺪ ﺻـﺤﯿﺤﻪ از ﺣﻀـﺮت ﺻﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم ﻣﻨﻘﻮل اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﮐﻪ ﺑﻌﺪ از ﻧﻤﺎز ﺻـﺒﺢ ﯾﺎ ﻧﻤﺎز ﻣﻐﺮب ﭘﯿﺶ از آن ﮐﻪ‬
‫ﺳﺨﻦ ﺑﮕﻮﯾﺪ ﻫﻔﺖ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺑﮕﻮﯾﺪ‪:‬‬
‫»ﺑ ِْﺴِﻢ اﻟﻠّﻪ ِ اﻟﱠﺮْﺣﻤِﻦ اﻟﱠﺮﺣﯿِﻢ ﻻ َﺣْﻮَل َو ﻻ ﻗُﱠﻮَه ِإّﻻ ﺑ ِﺎﻟﻠّﻪ ِ اﻟ َْﻌﻠﱢﯽ اﻟ َْﻌﻈﯿِﻢ«‬
‫ﺣﻖ ﺗﻌﺎﻟﯽ دﻓﻊ ﮐﻨﺪ از او ﻫﻔﺘﺎد ﻧﻮع از اﻧﻮاع ﺑﻼ را ﮐﻪ آﺳﺎن ﺗِﺮ آﻧﻬﺎ ُﺧﺮه و ﭘﯿﺴﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪(1).‬‬
‫و اﯾﻀًﺎ ﺑﻪ ﺳـﻨﺪ ﺻـﺤﯿﺢ از ﺣﻀـﺮت اﻣﺎم رﺿﺎ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم ﻣﻨﻘﻮﻟﺴﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﮐﻪ اﯾﻦ ذﮐﺮ را ﻫﻔﺖ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺑﻌﺪ از ﻧﻤﺎز ﺻـﺒﺢ و ﻧﻤﺎز‬
‫ﻣﻐﺮب ﺑﺨﻮاﻧﺪ _ ﭘﯿﺶ از آن ﮐﻪ ﭘﺎ را ﺑﮕﺮداﻧﺪ و ﺳـﺨﻦ ﺑﮕﻮﯾﺪ _ ﻫﻔﺘﺎد ﻧﻮع ﺑﻼ از او دور ﮔﺮدد)‪ (2‬ﮐﻪ ﮐﻤﺘﺮ آﻧﻬﺎ ُﺧﺮه و ﭘﯿﺴﯽ و‬
‫ﺿﺮر ﭘﺎدﺷﺎه ﺟﺎﺋﺮ)‪ (3‬و ﺷﯿﻄﺎن ﮐﺎﻓﺮ ﺑﻮده ﺑﺎﺷﺪ‪(4).‬‬
‫ص ‪115 :‬‬
‫‪ _1 -1‬وﺳﺎﯾﻞ اﻟﺸﯿﻌﻪ‪ ،‬ج ‪ ،6‬ص ‪ ،480‬ﺑﺎب ﻧﺒﺬه ﻣﻤﺎ ﯾﺴﺘﺤﺐ‪ ...‬؛ ﺟﺎﻣﻊ اﻷﺧﺒﺎر‪ ،‬ص ‪ ،55‬ﻓﺼﻞ اﻟﺨﺎﻣﺲ و اﻟﻌﺸﺮون ﻓﯽ اﻟﺘﺴﺒﯿﺢ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬آ‪ :‬ﺑﻼ را از او ﺑﮕﺮداﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ع‪ :‬ﺟﺎﯾﺮ‪ ،‬و آ‪ :‬ﺟﺎﺑﺮ‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ﻓﻼح اﻟﺴﺎﺋﻞ‪ ،‬ص ‪ ،230‬ﻓﺼﻞ اﻟﺜﺎﻟﺚ و اﻟﻌﺸﺮون ﻓﯽ‪...‬؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،83‬ص ‪ ،97‬ﺑﺎب ‪ ،41‬ﺗﻌﻘﯿﺐ ﺻﻼه اﻟﻤﻐﺮب‪.‬‬
‫و در رواﯾﺖ دﯾﮕﺮ‪ :‬ﻣﺤﻔﻮظ ﮔﺮدد از دﯾﻮاﻧﮕﯽ و ﺗﺴـﻠّﻂ ﺟّﻨﯿﺎن‪ ،‬و اﮔﺮ ﻧﺎﻣﺶ در دﯾﻮان اﺷﻘﯿﺎ ﺑﺎﺷﺪ ﺧﺪا از آن دﯾﻮان ﻧﺎم او را ﻣﺤﻮ‬
‫ﮐﻨﺪ)‪ ،(1‬و در دﯾﻮان ﺳﻌﺪا و ﻧﯿﮑﺎن ﺛﺒﺖ ﻧﻤﺎﯾﺪ‪(2).‬‬
‫و در رواﯾﺖ دﯾﮕﺮ از آن ﺣﻀـﺮت ﻣﻨﻘﻮﻟﺴﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﭼﻮن ﻧﻤﺎز ﺷﺎم ﮐﺮدي ﺑﺮﻣﺨﯿﺰ‪ ،‬و ﺳـﺨﻦ ﻣﮕﻮ ﺗﺎ ﺻﺪ ﻣﺮﺗﺒﻪ اﯾﻦ ذﮐﺮ را ﺑﺨﻮاﻧﯽ ﺗﺎ‬
‫ﺧﺪا ﻫﻔﺘﺎد ﻧﻮع ﺑﻼ از ﺗﻮ دور ﮔﺮداﻧﺪ ﮐﻪ ﮐﻤﺘﺮ آﻧﻬﺎ ُﺧﺮه و ﭘﯿﺴﯽ و ﺷﯿﻄﺎن و ﺳﻠﻄﺎن ﺑﺎﺷﺪ‪(3).‬‬
‫و در رواﯾﺖ دﯾﮕﺮ آن ﺣﻀـﺮت ﻓﺮﻣﻮد ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﮐﻪ اﯾﻦ ذﮐﺮ را ﺳﻪ ﻣﺮﺗﺒﻪ در ﺻـﺒﺢ‪ ،‬و ﺳﻪ ﻣﺮﺗﺒﻪ در ﺷﺎم ﺑﮕﻮﯾﺪ ﻧﺘﺮﺳﺪ از ﺷـﯿﻄﺎﻧﯽ و‬
‫ﻧﻪ ﭘﺎدﺷﺎﻫﯽ و ﻧﻪ ُﺧﺮه و ﻧﻪ ﭘﯿﺴﯽ‪.‬‬
‫ﭘﺲ ﺣﻀﺮت ﻓﺮﻣﻮد ﮐﻪ‪ :‬ﻣﻦ ﺻﺪ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻢ‪(4).‬‬
‫و در ﺑﻌﻀﯽ از رواﯾﺎت‪ :‬ده ﻣﺮﺗﺒﻪ ﻧﯿﺰ وارد ﺷﺪه ﮐﻪ ﻫﺮ روز ﺑﺨﻮاﻧﺪ‪(5).‬‬
‫‪ -2‬دﻋﺎي »اﻟﺤﻤﺪ ﷲ اﻟﺬي ﯾﻔﻊ ﻣﺎ ﯾﺸﺎء‪«...‬‬
‫دوّﯾﻢ‪ :‬ﮐﻠﯿﻨﯽ ﺑﻪ ﺳﻨﺪ ﻣﻌﺘﺒﺮ از ﺣﻀﺮت ﺻﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﮐﻪ ﺑﻌﺪ از ﻧﻤﺎز ﻣﻐﺮب ﺳﻪ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺑﮕﻮﯾﺪ‪:‬‬
‫»َاﻟ َْﺤْﻤُﺪﻟّﻠﻪ ِ اﻟﱠﺬي َﯾْﻔَﻌُﻞ ﻣﺎ َﯾﺸﺎُء َو ﻻ َﯾْﻔَﻌُﻞ ﻣﺎ َﯾﺸﺎُء َﻏﯿُْﺮُه«‬
‫ﺣﻖ ﺗﻌﺎﻟﯽ ﺧﯿﺮ ﺑﺴﯿﺎر ﺑﻪ او ﮐﺮاﻣﺖ ﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪(6).‬‬
‫ص ‪116 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ع‪ :‬ﮔﺮداﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ﮐﺎﻓﯽ‪ ،‬ج ‪ ،2‬ص ‪ ،531‬ﺑﺎب اﻟﻘﻮل ﻋﻨﺪ اﻹﺻﺒﺎح و اﻹﻣﺴﺎء؛ وﺳﺎﯾﻞ اﻟﺸﯿﻌﻪ‪ ،‬ج ‪ ،6‬ص ‪،478‬ﺑﺎب ﻧﺒﺬه ﻣﻤﺎ ﯾﺴﺘﺤﺐ‪. ...‬‬
‫‪ _3 -3‬ﮐﺎﻓﯽ‪ ،‬ج ‪ ،2‬ص ‪ ،531‬ﺑﺎب اﻟﻘﻮل ﻋﻨﺪ اﻹﺻﺒﺎح واﻹﻣﺴﺎء؛ وﺳﺎﯾﻞ اﻟﺸﯿﻌﻪ‪ ،‬ج ‪ ،6‬ص ‪ ،479‬ﺑﺎب ﻧﺒﺬه ﻣﻤﺎ ﯾﺴﺘﺤﺐ‪. ...‬‬
‫‪ _4 -4‬ﻣﺴﺘﺪرك اﻟﻮﺳﺎﯾﻞ‪ ،‬ج ‪ ،5‬ص ‪ ،384‬ﺑﺎب ﻧﺒﺬه ﻣﻤﺎ ﯾﻘﺎل‪ ...‬؛ ﻣﺤﺎﺳﻦ‪ ،‬ج ‪ ،1‬ص ‪ ،41‬ﺛﻮاب ﺑﺴﻢ اﻟّﻠﻪ اﻟﺮﺣﻤﻦ اﻟﺮﺣﯿﻢ‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬وﺳﺎﯾﻞ اﻟﺸﯿﻌﻪ‪ ،‬ج ‪ ،6‬ص ‪ ،475‬ﺑﺎب ﻧﺒﺬه ﻣﻤﺎ ﯾﺴـﺘﺤﺐ‪ ...‬؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،83‬ص ‪ ،19‬ﺑﺎب ‪ ،38‬ﺳﺎﺋﺮ ﻣﺎ ﯾﺴﺘﺤﺐ ﻋﻘﯿﺐ‬
‫ﮐﻞ ﺻﻼه‪) .‬اﻟﺒﺘﻪ ﺑﺠﺎي ﺑﺴﻢ اﻟّﻠﻪ اﻟﺮﺣﻤﻦ اﻟﺮﺣﯿﻢ‪ ،‬ﺟﻤﻠﻪ ُﺳﺒﺤﺎن اﻟّﻠﻪ ِ اﻟ ْﻌﻈﯿِﻢ و ﺑ ِﺤﻤﺪِه‪ ،‬آﻣﺪه اﺳﺖ(‪.‬‬
‫‪ _6 -6‬ﮐﺎﻓﯽ‪ ،‬ج ‪ ،2‬ص ‪ ،545‬ﺑﺎب اﻟﺪﻋﺎء ﻓﯽ أدﺑﺎر اﻟﺼﻠﻮات‪ ...‬؛ ﺗﻬﺬﯾﺐ اﻷﺣﮑﺎم‪ ،‬ج ‪î Ä،2‬ص ‪ ،115‬ﺑﺎب ﮐﯿﻔﯿﻪ اﻟﺼﻼه و‪. ...‬‬
 ‫‪ -3‬دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ إﻧﯽ أﺳﺌﻠﮏ ﺑﺤﻖ ﻣﺤﻤﺪ و آل ﻣﺤﻤﺪ‪«...‬‬
‫ﺳـّﯿ ﻢ‪ :‬ﮐﻠﯿﻨﯽ و ﺷـﯿﺦ ﻃﻮﺳـﯽ و دﯾﮕﺮان ﺑﻪ ﺳـﻨﺪ ﺻـﺤﯿﺢ رواﯾﺖ ﮐﺮده اﻧـﺪ ﮐﻪ‪ (1):‬ﻣﺮدي ﺑﻪ ﺧـﺪﻣﺖ ﺣﻀـﺮت ﺻﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم‬
‫ﻋﺮض ﮐﺮد ﮐﻪ‪ :‬درد ﭼﺸﻢ‪ ،‬ﺑﺴـﯿﺎر ﻣﯽ ﮐﺸﻢ‪ .‬ﺣﻀـﺮت ﻓﺮﻣﻮد ﮐﻪ‪ :‬ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﯽ ﺗﻮ را دﻋـﺎﯾﯽ ﺗﻌﻠﯿﻢ ﮐﻨﻢ ﮐﻪ ﻧـﺎﻓﻊ ﺑﺎﺷـﺪ ﺑﺮاي دﻧﯿـﺎ و‬
‫آﺧﺮت ﺗﻮ‪ ،‬و از آزار ﭼﺸﻢ اﻣﺎن ﯾﺎﺑﯽ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻠﯽ؛ ﻓﺮﻣﻮد ﮐﻪ‪ :‬ﺑﻌﺪ از ﻧﻤﺎز ﺻﺒﺢ و ﻣﻐﺮب ﺑﮕﻮ‪:‬‬
‫»َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ ِإﻧّﯽ َأْﺳـ َﺌﻠَُﮏ ﺑ َِﺤﱢﻖ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َﻋَﻠﯿَْﮏ َأْن ﺗُـَﺼ ﱢﻠَﯽ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو َأْن َﺗْﺠَﻌَﻞ اﻟﱡﻨﻮَر ﻓﯽ ﺑََﺼﺮي َو اﻟ َْﺒﺼﯿَﺮَه ﻓﯽ‬
‫دﯾﻨﯽ َو اﻟ َْﯿﻘﯿَﻦ ﻓﯽ َﻗﻠْﺒﯽ َو اْﻻِءْﺧﻼَص ﻓﯽ َﻋَﻤﻠﯽ َو اﻟﱠﺴﻼَﻣَﻪ ﻓﯽ َﻧْﻔﺴﯽ َو اﻟﱠﺴَﻌَﻪ ﻓﯽ ِرْزﻗﯽ َو اﻟﱡﺸْﮑَﺮ ﻟََﮏ َأﺑَﺪًا ﻣﺎ َأﺑ َْﻘﯿَْﺘﻨﯽ«‪(2).‬‬
‫‪ -4‬دﻋﺎي »إن اﷲ و ﻣﻼﺋﮑﺘﻪ ﯾﺼﻠﻮن ﻋﻠﯽ اﻟﻨﺒﯽ‪«...‬‬
‫ﭼﻬﺎرم‪ :‬ﺳـّﯿﺪ ﺑﻦ ﻃﺎوس و اﺑﻦ ﺑﺎﺑﻮﯾﻪ _ رﺿﯽ اﻟّﻠﻪ ﻋﻨﻬﻤﺎ _ ﺑﻪ ﺳﻨﺪ ﺻﺤﯿﺢ از ﺣﻀﺮت ﺻﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﻧﺪ ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ‬
‫ﮐﻪ ﺑﻌﺪ از ﻧﻤﺎز ﺻـﺒﺢ و ﻧﻤﺎز ﺷﺎم _ ﭘﯿﺶ از آن ﮐﻪ ﭘﺎ ﺑﮕﺮداﻧﺪ ﯾﺎ ﺑﺎ اﺣﺪي ﺳـﺨﻦ ﺑﮕﻮﯾﺪ _ اﯾﻦ ﺻﻠﻮات را ﯾﮏ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺑﺨﻮاﻧﺪ ﺣﻖ‬
‫ﺗﻌﺎﻟﯽ ﺻﺪ ﺣﺎﺟﺖ او را ﺑﺮآورد‪ ،‬ﻫﻔﺘﺎد از ﺣﺎﺟﺎت آﺧﺮت‪ ،‬و ﺳﯽ از ﺣﺎﺟﺎت دﻧﯿﺎ‪:‬‬
‫»ِإ ﱠن اﻟﻠّﻪ َ َو َﻣﻼﺋَِﮑَﺘُﻪ ﯾُـَﺼ ﱡﻠﻮَن َﻋَﻠﯽ اﻟﱠﻨﺒﱢﯽ ﯾﺎ َأﱡﯾَﻬﺎ اﻟﱠِﺬﯾَﻦ آَﻣﻨُﻮا ـَﺻ ﱡﻠﻮا َﻋَﻠﯿِْﻪ َو َﺳـ ﱢﻠُﻤﻮا َﺗـْﺴ ﻠِﯿﻤًﺎ اﻟّﻠﻬﱠﻢ َﺻﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ اﻟﱠﻨﺒﱢﯽ َو َﻋﻠﯽ ُذِرﱠﯾﺘِﻪ َو‬
‫َﻋﻠﯽ َاْﻫِﻞ ﺑَﯿْﺘِﻪ«‪(3).‬‬
‫و ﺑﻪ رواﯾﺖ اﺑﻦ ﺑﺎﺑﻮﯾﻪ‪َ» :‬اﻟّﻠُﻬﱠﻢ َﺻﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو ُذِرﱠﯾﺘِﻪ«‪(4).‬‬
‫‪ -5‬دﻋﺎي »ﻻ إﻟﻪ إﻻ اﷲ وﺣﺪه ﻻ ﺷﺮﯾﮏ ﻟﻪ‪«...‬‬
‫ﭘﻨﺠﻢ‪ :‬ﮐﻠﯿﻨﯽ ﺑﻪ ﺳـﻨﺪ ﻣﻌﺘﺒﺮ از ﺣﻀـﺮت ﺻﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﮐﻪ ﺑﻌﺪ از ﻧﻤﺎز ﺻﺒﺢ و ﻧﻤﺎز ﻣﻐﺮب _ ﭘﯿﺶ‬
‫از آن ﮐﻪ زاﻧﻮﻫﺎي ﺧﻮد را ﺗﻐﯿﯿﺮ دﻫﺪ)‪ _ (5‬ده ﻣﺮﺗﺒﻪ اﯾﻦ‬
‫ص ‪117 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ع‪ + :‬روزي‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ﮐﺎﻓﯽ‪ ،‬ج ‪ ،2‬ص ‪ ،549‬ﺑﺎب اﻟﺪﻋﺎء ﻓﯽ أدﺑﺎر اﻟﺼﻠﻮات‪ ...‬؛ أﻣﺎﻟﯽ‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﻃﻮﺳﯽ‪ ،‬ص ‪ ،196‬ﻣﺠﻠﺲ اﻟﺴﺎﺑﻊ‪. ...‬‬
‫‪ _3 -3‬ﻓﻼح اﻟﺴﺎﺋﻞ‪ ،‬ص ‪ ،230‬ﻓﺼﻞ اﻟﺜﺎﻟﺚ واﻟﻌﺸﺮون‪ ...‬؛ ﻣﺴﺘﺪرك اﻟﻮﺳﺎﯾﻞ‪ ،‬ج ‪ ،5‬ص ‪ ،100‬ﺑﺎب ﻧﺒﺬه ﻣﻤﺎ ﯾﺴﺘﺤﺐ‪. ...‬‬
‫‪ _4 -4‬ﺛﻮاب اﻻﻋﻤﺎل‪ ،‬ص ‪ ،156‬ﺛﻮاب ﻣﻦ ﻗﺎل‪ ...‬؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،83‬ص ‪ ،95‬ﺑﺎب ‪ ،41‬ﺗﻌﻘﯿﺐ ﺻﻼه اﻟﻤﻐﺮب‪. ...‬‬
‫‪ _5 -5‬آ‪ :‬ﺑﮕﺮداﻧﺪ‪.‬‬
 ‫ﺗﻬﻠﯿﻞ را ﺑﺨﻮاﻧﺪ‪ ،‬ﺧﺪا را ﻣﻼﻗﺎت ﻧﮑﻨﺪ اﺣﺪي ﺑﺎ ﻋﻤﻠﯽ ﺑﻬﺘﺮ از ﻋﻤﻞ او‪ ،‬ﻣﮕﺮ ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﻣﺜﻞ آﻧﭽﻪ او ﮐﺮده اﺳﺖ ﺑﮑﻨﺪ‪:‬‬
‫»ﻻ اِﻟَﻪ اِﱠﻻ اﻟّﻠﻪ ُ َوﺣَﺪُه ﻻ َﺷـ ﺮﯾَﮏ ﻟَُﻪ ﻟَُﻪ اﻟ ُْﻤﻠُْﮏ َو ﻟَُﻪ اﻟ َْﺤْﻤُﺪ ﯾُﺤﯿﯽ َو ﯾُﻤﯿُﺖ َو ﯾُﻤﯿُﺖ َو ﯾُﺤﯿﯽ َو ُﻫَﻮ َﺣﱞﯽ ﻻ َﯾُﻤﻮُت ﺑ َِﯿِﺪِه اﻟ َْﺨﯿُﺮ َو ُﻫَﻮ َﻋﻠﯽ‬
‫ُﮐﱢﻞ َﺷْﯽ ٍء َﻗﺪﯾٌﺮ«‪(1).‬‬
‫و اﯾﻦ ﺗﻬﻠﯿﻞ در ادﻋﯿﻪ ﺻﺒﺎح و ﻣﺴﺎء ﺑﻪ اﺳﺎﻧﯿﺪ ﺑﺴﯿﺎر ﻣﺬﮐﻮر ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬اﻧﺸﺎءاﻟّﻠﻪ ﺗﻌﺎﻟﯽ‪.‬‬
‫‪ -6‬دﻋﺎي »ﺳﺒﺤﺎﻧﮏ ﻻ إﻟﻪ إﻻ أﻧﺖ‪«...‬‬
‫ﺷﺸﻢ‪ :‬ﺳـّﯿﺪ ﺑﻦ ﻃـﺎوس ﺑﻪ ﺳـﻨﺪ ﺻـﺤﯿﺢ از اﻣﺎم ﻣﺤّﻤـ ﺪ ﺑﺎﻗﺮ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﮐﻪ ﺑﻌـﺪ از ﻧﻤﺎز ﻣﻐﺮب و ﻧﻤﺎز‬
‫ﺑﺎﻣﺪاد ﺑﮕﻮﯾﺪ‪:‬‬
‫»ُﺳﺒْﺤﺎَﻧَﮏ ﻻ إﻟَﻪ ِإّﻻ َأﻧ َْﺖ اْﻏِﻔْﺮ ﻟﯽ ُذﻧُﻮﺑﯽ ُﮐﱠﻠﻬﺎ َﺟﻤﯿﻌًﺎ َﻓِﺈﱠﻧُﻪ ﻻ َﯾْﻐِﻔُﺮ اﻟﱡﺬﻧُﻮَب ُﮐﱠﻠﻬﺎ َﺟﻤﯿﻌًﺎ إّﻻ َأﻧ َْﺖ«‪.‬‬
‫ﺣﻖ ﺗﻌﺎﻟﯽ وﺣﯽ ﮐﻨﺪ ﺑﻪ ﻣﻼﺋﮑﻪ ﮐﻪ ﺑﻨﻮﯾﺴـﯿﺪ ﺑﺮاي ﺑﻨﺪه ﻣﻦ آﻣﺮزش ﮔﻨﺎﻫﺎن او را؛ ﺑﺮاي آن ﮐﻪ داﻧﺴـﺘﻪ و اﻗﺮار دارد ﮐﻪ ﮔﻨﺎﻫﺎن را‬
‫ﮐﺴﯽ ﺑﻪ ﻏﯿﺮ از ﻣﻦ ﻧﻤﯽ آﻣﺮزد‪(2).‬‬
‫‪ -7‬دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ ﺗﻘﺒﻞ ﻣﻨﯽ ﻣﺎ ﮐﺎن ﺻﺎﻟﺤًﺎ و‪«...‬‬
‫ﻫﻔﺘﻢ‪ :‬ﺳـّﯿﺪ ﺑﻦ ﻃﺎوس رﺿـﯽ اﷲ ﻋﻨﻪ رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﺣﻀـﺮت اﻣﯿﺮاﻟﻤﺆﻣﻨﯿﻦ _ ﺻـﻠﻮات اﻟّﻠﻪ ﻋﻠﯿﻪ _ ﺑﻌﺪ از ﻧﻤﺎز ﻣﻐﺮب اﯾﻦ‬
‫دﻋﺎ ﻣﯽ ﺧﻮاﻧﺪﻧﺪ‪:‬‬
‫»َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ َﺗَﻘﱠﺒْﻞ ﻣِّﻨﯽ ﻣﺎ ﮐﺎَن ﺻﺎﻟ ِﺤًﺎ َو َأْﺻﻠِْﺢ ﻣِّﻨﯽ ﻣﺎ ﮐﺎَن ﻓﺎِﺳﺪًا َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ ﻻ ﺗَُﺴﱢﻠْﻄﻨﯽ َﻋﻠﯽ ﻓِﺴﺎِد ﻣﺎ َأْﺻَﻠْﺤَﺖ ﻣِّﻨﯽ َو َأْﺻﻠِْﺢ ﻟﯽ ﻣﺎ َأﻓَْﺴْﺪﺗُُﻪ ﻣِْﻦ‬
‫َﻧْﻔﺴـﯽ َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ ِإﻧّﯽ َأْﺳَﺘْﻐِﻔُﺮَك ﻣِْﻦ ُﮐﱢﻞ َذﻧ ٍْﺐ َﻗِﻮَي َﻋَﻠﯿِْﻪ ﺑََﺪﻧﯽ ﺑ ِﻌﺎﻓَِﯿﺘَِﮏ َو ﻧﺎﻟَﺘُْﻪ َﯾﺪي ﺑ َِﻔْﻀِﻞ ﻧِْﻌَﻤﺘَِﮏ َو ﺑََﺴْﻄُﺖ ِإﻟَﯿِْﻪ َﯾﺪي ﺑ َِﺴَﻌِﻪ ِرْزﻗَِﮏ َو‬
‫اْﺣَﺘَﺠﺒُْﺖ ﻓﯿِﻪ َﻋِﻦ اﻟّﻨﺎِس ﺑ َِﺴﺘِْﺮَك َو اﱠﺗَﮑﻠُْﺖ ﻓﯿِﻪ َﻋﻠﯽ َﮐﺮﯾِﻢ َﻋْﻔِﻮَك َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ ِإﻧّﯽ َأْﺳـ َﺘْﻐِﻔُﺮَك ﻣِْﻦ ُﮐﱢﻞ َذﻧ ٍْﺐ ﺗُﺒُْﺖ ِإﻟَﯿَْﮏ ﻣِﻨُْﻪ َو َﻧـِﺪﻣُْﺖ َﻋﻠﯽ‬
‫ﻓِﻌﻠِﻪ َو اْﺳَﺘْﺤَﯿﯿُْﺖ ﻣِﻨَْﮏ َو َأَﻧﺎ َﻋَﻠﯿِْﻪ َو َرِﻫﺒْﺘَُﮏ َو َأ َﻧﺎ ﻓﯿِﻪ راَﺟْﻌﺘُُﻪ َو ُﻋْﺪُت‬
‫ص ‪118 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ﮐﺎﻓﯽ‪ ،‬ج ‪ ،2‬ص ‪ ،518‬ﺑﺎب ﻣﻦ ﻗﺎل‪ :‬ﻻ اﻟﻪ اّﻻ اﻟّﻠﻪ وﺣﺪه‪ ...‬؛ وﺳﺎﯾﻞ اﻟﺸﯿﻌﻪ‪ ،‬ج ‪ ،6‬ص ‪ ،477‬ﺑﺎب ﻧﺒﺬه ﻣﻤﺎ ﯾﺴﺘﺤﺐ‪. ...‬‬
‫‪ _2 -2‬ﻓﻼح اﻟﺴﺎﺋﻞ‪ ،‬ص ‪ ،231‬ﻓﺼﻞ اﻟﺜﺎﻟﺚ و اﻟﻌﺸﺮون‪ ...‬؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،83‬ص ‪ ،98‬ﺑﺎب ‪ ،41‬ﺗﻌﻘﯿﺐ ﺻﻼه اﻟﻤﻐﺮب‪.‬‬
‫ِإﻟَﯿِْﻪ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ ِإﻧّﯽ َأْﺳـ َﺘْﻐِﻔُﺮَك ﻣِْﻦ ُﮐﱢﻞ َذﻧ ٍْﺐ َﻋﻠِْﻤﺘُُﻪ َأْو َﺟِﻬﻠْﺘُُﻪ َذَﮐْﺮﺗُُﻪ َأْو َﻧﺴـﯿﺘُُﻪ َأْﺧَﻄْﺄﺗُُﻪ َأْو َﺗَﻌﱠﻤْﺪﺗُُﻪ ُﻫَﻮ ﻣِّﻤﺎ ﻻ َأُﺷﱡﮏ َأ ﱠن َﻧْﻔﺴﯽ ُﻣْﺮَﺗَﻬَﻨٌﻪ ﺑ ِﻪ َو‬
‫ِإْن ُﮐﻨْـُﺖ ُأﻧ ْﺴـﯿﺘُُﻪ َو َﻏَﻔﻠُْﺖ َﻋﻨُْﻪ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ ِإﻧّﯽ َأْﺳـ َﺘْﻐِﻔُﺮَك ﻣِْﻦ ُﮐـ ﱢﻞ َذﻧ ٍْﺐ َﺟَﻨﯿْﺘُُﻪ َﻋَﻠﱠﯽ ﺑ ِـَﯿ ﺪي َو آَﺛْﺮُت ﻓﯿِﻪ َﺷـ ْﻬَﻮﺗﯽ َأْو َﺳـ َﻌﯿُْﺖ ﻓﯿِﻪ ﻟ َِﻐﯿْﺮي َأو‬
‫اْﺳَﺘْﻐَﻮﯾُْﺖ ﻓﯿِﻪ َﻣْﻦ ﺗﺎﺑََﻌﻨﯽ َأْو ﮐﺎﺑَْﺮُت ﻓﯿِﻪ َﻣْﻦ َﻣَﻨَﻌﻨﯽ َأْو َﻗَﻬْﺮﺗُُﻪ ﺑ َِﺠْﻬﻠﯽ َأْو ﻟَُﻄْﻔُﺖ ﻓﯿِﻪ ﺑ ِﺤﯿَﻠِﻪ َﻏﯿْﺮي َأو اْﺳَﺘَﺰﻟﱠﻨﯽ ِإﻟَﯿِْﻪ َﻧﯿْﻠﯽ)‪َ (1‬و َﻫﻮاَي َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ‬
‫ِإﻧّﯽ َأْﺳـ َﺘْﻐِﻔُﺮَك ﻣِْﻦ ُﮐـ ﱢﻞ َﺷـ ْﯽ ٍء َأَرْدُت ﺑ ِﻪ َوْﺟَﻬـ َﮏ َﻓﺨـﺎﻟََﻄﻨﯽ ﻓﯿِﻪ ﻣـﺎ ﻟَﯿَْﺲ ﻟََﮏ َو ﺷﺎَرَﮐﻨﯽ ﻓﯿِﻪ ﻣﺎ ﻟَْﻢ َﯾْﺨﻠُﺺ ﻟََﮏ َو َأْﺳـ َﺘْﻐِﻔُﺮَك ﻣِّﻤﺎ‬
‫َﻋَﻘْﺪﺗُُﻪ َﻋﻠﯽ َﻧْﻔﺴـﯽ ﺛُﱠﻢ ﺧﺎﻟََﻔُﻪ َﻫﻮاَي َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ َﺻﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو َأْﻋﺘِْﻘﻨﯽ ﻣَِﻦ اﻟّﻨﺎِر َو ُﺟْﺪ َﻋَﻠﱠﯽ ﺑ َِﻔـْﻀ ﻠَِﮏ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ ِإﻧّﯽ َأْﺳـ َﺌﻠَُﮏ‬
‫ﺑ َِﻮْﺟِﻬَﮏ اﻟ َْﮑﺮﯾِﻢ اﻟ ْﺒﺎﻗﯽ اﻟّﺪاﺋِِﻢ اﻟﱠﺬي َأْﺷـَﺮَﻗْﺖ ﺑ ِﻨُﻮِرِه اﻟﱠﺴﻤﺎواُت َو اَﻷْرُض َو َﮐَﺸـ ْﻔَﺖ ﺑ ِﻪ ُﻇﻠُﻤﺎِت اﻟَﺒﱢﺮ َو اﻟ َْﺒْﺤِﺮ َو َدﺑﱠْﺮَت ﺑ ِﻪ ُأُﻣﻮَر اﻟِﺠﱢﻦ َو‬
‫اْﻻِءﻧ ِْﺲ َأْن ﺗَُﺼﱢﻠَﯽ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو َﻋﻠﯽ آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو َأْن ﺗُْﺼﻠَِﺢ َﺷْﺄﻧﯽ ﺑ َِﺮْﺣَﻤﺘَِﮏ ﯾﺎ َأْرَﺣَﻢ اﻟّﺮاِﺣﻤﯿَﻦ«‪(2).‬‬
‫‪ -8‬ﺧﻮاﻧﺪن »اﻟﺤﻤﺪ ﷲ اﻟﺬي ﻻ ﯾﺤﺼﯽ ﻣﺪﺣﻪ اﻟﻘﺎﺋﻠﻮن‪«...‬‬
‫ﻫﺸـﺘﻢ‪ :‬اﯾﻀًﺎ ﺳـّﯿﺪ ﺑﻦ ﻃﺎوس رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﺣﻀـﺮت ﻓﺎﻃﻤﻪ زﻫﺮا _ ﺻـﻠﻮات اﻟّﻠﻪ ﻋﻠﯿﻬﺎ _ ﺑﻌﺪ از ﻧﻤﺎز ﻣﻐﺮب اﯾﻦ دﻋﺎ ﻣﯽ‬
‫ﺧﻮاﻧﺪﻧﺪ‪:‬‬
‫»َاﻟ َْﺤْﻤـ ُﺪ ﻟّﻠﻪ ِ اﻟﱠﺬي ﻻـ ﯾُْﺤﺼـﯽ َﻣـ ْﺪَﺣُﻪ اﻟ ْﻘـﺎﺋِﻠُﻮَن َو اﻟ َْﺤْﻤـ ُﺪ ﻟّﻠﻪ ِ اﻟﱠﺬي ﻻـ ﯾُْﺤﺼـﯽ َﻧْﻌﻤـﺎَﺋُﻪ اﻟ ْﻌﺎﱡدوَن َو اﻟ َْﺤْﻤـ ُﺪ ﻟّﻠﻪ ِ اﻟﱠﺬي ﻻ ﯾُﻮَءّدي َﺣﱠﻘُﻪ‬
‫اﻟ ُْﻤْﺠَﺘِﻬـ ُﺪوَن َو ﻻـ ِإﻟَﻪ ِإﻻّـ اﻟّﻠﻪ ُ اﻻْـَءﱠوُل َو اﻻْـآِﺧُﺮ َو ﻻ ِإﻟَﻪ ِإﱠﻻ اﻟّﻠﻪ ُ اﻟّﻈﺎِﻫُﺮ َو اﻟ ْﺒﺎِﻃُﻦ َو ﻻ ِإﻟَﻪ ِإﱠﻻ اﻟّﻠﻪ ُ اﻟ ُْﻤْﺤﯿِﯽ اﻟ ُْﻤﻤﯿُﺖ َو اﻟّﻠﻪ ُ َأْﮐَﺒُﺮ ُذو‬
‫اﻟﱠﻄْﻮِل َو اﻟّﻠﻪ ُ َأْﮐَﺒُﺮ ُذو اﻟ َْﺒﻘﺎِء اﻟـّﺪاﺋِِﻢ َو اﻟ َْﺤْﻤُﺪ ﻟّﻠﻪ ِ اﻟﱠﺬي ﻻ ﯾُْﺪِرُك اﻟ ْﻌﺎﻟ ُِﻤﻮَن ِﻋﻠَْﻤُﻪ َو ﻻ َﯾـْﺴ َﺘِﺨﱡﻒ اﻟ ْﺠﺎِﻫﻠُﻮَن ِﺣﻠَْﻤُﻪ َو ﻻ َﯾﺒْﻠُ ُﻎ اﻟ ْﻤﺎِدُﺣﻮَن‬
‫ﻣِْﺪَﺣَﺘُﻪ َو ﻻ َﯾِﺼُﻒ اﻟ ْﻮاِﺻُﻔﻮَن ِﺻَﻔَﺘُﻪ َو ﻻ ﯾُْﺤِﺴُﻦ اﻟ َْﺨﻠُْﻖ َﻧْﻌَﺘُﻪ َو اﻟ َْﺤْﻤُﺪ ﻟّﻠﻪ ِ)‪ِ (3‬ذي اﻟ ُْﻤﻠِْﮏ َو اﻟ َْﻤَﻠُﮑﻮِت َو اﻟ َْﻌَﻈَﻤِﻪ َو اﻟ َْﺠَﺒُﺮوِت َو اﻟِﻌﱢﺰ َو‬
‫اﻟ ِْﮑﺒِْﺮﯾﺎِء َو اﻟ َْﺠﻼِل َو اﻟ َْﺒﻬﺎِء َو اﻟ َْﻤﻬﺎﺑَِﻪ َو اﻟ َْﺠﻤﺎِل َو اﻟ ِْﻌﱠﺰِه َو اﻟ ُْﻘْﺪَرِه َو اﻟ َْﺤْﻮِل َو اﻟ ُْﻘﱠﻮِه َو اﻟِﻤﱠﻨِﻪ َو اﻟ َْﻐَﻠَﺒِﻪ َو اﻟ َْﻔْﻀِﻞ َو اﻟﱠﻄْﻮِل َو اﻟ َْﻌْﺪِل‬
‫ص ‪119 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ع و آ‪َ :‬ﻣﯿْﻠﯽ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ﻓﻼح اﻟﺴﺎﺋﻞ‪ ،‬ص ‪ ،237‬ﻓﺼﻞ اﻟﺮاﺑﻊ و اﻟﻌﺸﺮون‪...‬؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،83‬ص ‪ ،101‬ﺑﺎب ‪ ،41‬ﺗﻌﻘﯿﺐ ﺻﻼه اﻟﻤﻐﺮب‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬آ‪ + :‬اﻟﱠﺬي‪.‬‬
‫َو اﻟ َْﺤﱢﻖ َو اﻟ َْﺨﻠِْﻖ َو اﻟ َْﻌﻼِء)‪َ (1‬و اﻟﱠﺮﻓَْﻌِﻪ َو اﻟ َْﻤْﺠِﺪ َو اﻟ َْﻔﻀﯿَﻠِﻪ َو اﻟ ِْﺤْﮑَﻤِﻪ َو اﻟ َْﻐﻨﺎِء)‪َ (2‬و اﻟﱠﺴَﻌِﻪ َو اﻟ َْﺒْﺴِﻂ َو اﻟ َْﻘﺒِْﺾ َو اﻟ ِْﺤﻠِْﻢ َو اﻟ ِْﻌﻠِْﻢ َو اﻟ ُْﺤﱠﺠِﻪ‬
‫اﻟ ْﺒـﺎﻟ َِﻐِﻪ َو اﻟﱢﻨْﻌَﻤِﻪ اﻟـّﺴ ﺎﺑ َِﻐِﻪ َو اﻟﱠﺜﻨـﺎِء اﻟ َْﺤَﺴِﻦ اﻟ َْﺠﻤﯿِﻞ َو اْﻻآﻻِء اﻟ َْﮑﺮﯾَﻤِﻪ َﻣﻠِِﮏ اﻟـﱡﺪﻧ ْﯿﺎ َو اﻵِﺧَﺮِه َو اﻟ َْﺠﱠﻨِﻪ َو اﻟّﻨﺎِر َو ﻣﺎ ﻓﯿِﻬﱠﻦ َﺗﺒﺎَرَك َو َﺗﻌﺎﻟﯽ‬
‫َاﻟ َْﺤْﻤـ ُﺪ ﻟﻠّﻪ ِ اﻟﱠﺬي َﻋﻠَِﻢ َأْﺳـﺮاَر اﻟ ُْﻐﯿُﻮِب َو اﱠﻃَﻠَﻊ َﻋﻠﯽ ﻣﺎ ﺗُِﺠﱡﻦ اﻟ ُْﻘﻠُﻮُب َﻓَﻠﯿَْﺲ َﻋﻨُْﻪ َﻣـ ْﺬَﻫٌﺐ َو ﻻ َﻣْﻬَﺮٌب َو اﻟ َْﺤْﻤـ ُﺪ ﻟﻠّﻪ ِ اﻟ ُْﻤَﺘَﮑﱢﺒِﺮ ﻓﯽ ُﺳـ ﻠْﻄﺎﻧِﻪ‬
‫اﻟ َْﻌﺰﯾِﺰ ﻓﯽ َﻣﮑﺎﻧِِﻪ اﻟ ُْﻤَﺘَﺠﱢﺒِﺮ ﻓﯽ ُﻣﻠِْﮑﻪ اﻟ َْﻘِﻮﱢي ﻓﯽ ﺑَْﻄِﺸِﻪ اﻟﱠﺮﻓﯿِﻊ َﻓْﻮَق َﻋْﺮِﺷﻪ اﻟ ُْﻤﱠﻄﻠِِﻊ َﻋﻠﯽ َﺧﻠِْﻘﻪ َو اﻟ ْﺒﺎﻟ ِِﻎ ﻟ ِﻤﺎ َأراَد ﻣِْﻦ ِﻋﻠِْﻤﻪ َاﻟ َْﺤْﻤـ ُﺪ ﻟﻠّﻪ ِ اﻟﱠﺬي‬
‫ﺑ َِﮑﻠِﻤـﺎﺗِﻪ ﻗﺎَﻣِﺖ اﻟﱠﺴﻤﺎواُت اﻟﱢﺸﺪاُد َو َﺛَﺒَﺘِﺖ اْﻻَءَرُﺿﻮَن اﻟ ِْﻤﻬﺎُد َو اﻧ َْﺘـَﺼ َﺒِﺖ اﻟ ِْﺠﺒﺎُل اﻟﱠﺮواـِﺳ ﯽ اْﻻَءْوﺗﺎُد َو َﺟَﺮِت اﻟﱢﺮﯾﺎُح اﻟﱠﻠﻮاﻗـِ ُﺢ َو ﺳﺎَر ﻓﯽ‬
‫َﺟﱢﻮ اﻟﱠﺴﻤـﺎِء اﻟﱠﺴﺤـﺎُب َو َوَﻗَﻔْﺖ َﻋﻠﯽ ُﺣـ ُﺪوِدﻫﺎ اﻟ ْﺒِﺤـﺎُر َو َوِﺟَﻠِﺖ اﻟ ُْﻘﻠُﻮُب ﻣِْﻦ َﻣﺨﺎَﻓﺘِﻪ َو اﻧ َْﻘَﻤَﻌِﺖ اْﻻَءْرﺑﺎُب ﻟ ُِﺮﺑ ُﻮﺑ ِﱠﯿﺘِِﻪ َﺗﺒﺎَرْﮐَﺖ ﯾﺎ ُﻣْﺤـِﺼ َﯽ‬
‫َﻗْﻄِﺮ اﻟ َْﻤَﻄِﺮ َو َوَرِق اﻟﱠﺸَﺠِﺮ َو ُﻣْﺤﯿَِﯽ َأْﺟﺴـﺎِد اﻟ َْﻤْﻮﺗﯽ ﻟ ِﻠَْﻤْﺤَﺸـ ِﺮ ُﺳـ ﺒْﺤﺎَﻧَﮏ ﯾـﺎ َذااﻟ َْﺠﻼـِل َو اﻻْـِءْﮐﺮاِم ﻣـﺎ َﻓَﻌﻠَْﺖ ﺑ ِﺎﻟ َْﻐﺮﯾِﺐ اﻟ َْﻔﻘﯿِﺮ ِإذا َأﺗﺎَك‬
‫ُﻣْﺴـ َﺘﺠﯿﺮًا ُﻣْﺴـ َﺘﻐﯿﺜًﺎ ﻣﺎ َﻓَﻌﻠَْﺖ ﺑ َِﻤْﻦ َأﻧﺎَخ ﺑ ِِﻔﻨﺎﺋَِﮏ َو َﺗَﻌﱠﺮَض ﻟ ِِﺮﺿﺎَك َو َﻏﺪا ِإﻟَﯿَْﮏ َﻓَﺠﺜﺎ ﺑَﯿَْﻦ َﯾَﺪﯾَْﮏ َﯾْﺸُﮑﻮ ِإﻟَﯿَْﮏ ﻣﺎ ﻻ َﯾْﺨﻔﯽ َﻋَﻠﯿَْﮏ َﻓﻼ‬
‫َﯾُﮑﻮَﻧﱠﻦ ﯾﺎ َرﱢب َﺣﱢﻈﯽ ﻣِْﻦ ُدﻋﺎﺋَِﯽ اﻟ ِْﺤﺮﻣﺎُن َو ﻻ َﻧﺼـﯿﺒﯽ ﻣِّﻤﺎ َأرُﺟﻮ ﻣِﻨَْﮏ اﻟ ِْﺨْﺬﻻَن ﯾﺎ َﻣْﻦ ﻟَْﻢ َﯾَﺰْل َو ﻻَﯾﺰاُل َو ﻻ َﯾُﺰوُل َﮐﻤﺎ ﻟَْﻢ َﯾَﺰْل ﻗﺎﺋِﻤًﺎ‬
‫َﻋﻠﯽ ُﮐﱢﻞ َﻧْﻔٍﺲ ﺑ ِﻤﺎ َﮐـَﺴ َﺒْﺖ ﯾﺎ َﻣْﻦ َﺟَﻌَﻞ َأّﯾﺎَم اﻟﱡﺪﻧ ْﯿﺎ َﺗُﺰوَل َو ُﺷـ ُﻬﻮَرﻫﺎ َﺗُﺤﻮُل َو ِﺳﻨﯿَﻨﻬﺎ)‪َ (3‬ﺗـُﺪوُر َو َأﻧ َْﺖ اﻟّﺪاﺋُِﻢ ﻻ ﺗُﺒْﻠﯿَﮏ اْﻻَءْزﻣﺎُن َو ﻻ‬
‫ﺗَُﻐﱢﯿُﺮَك اﻟـﱡﺪُﻫﻮُر ﯾﺎ َﻣْﻦ ُﮐﱡﻞ َﯾْﻮٍم ِﻋﻨْـَﺪُه َﺟﺪﯾـٌﺪ َو ُﮐﱡﻞ ِرْزٍق ِﻋﻨَْﺪُه َﻋﺘﯿٌﺪ ﻟ ِﻠﱠﻀﻌﯿِﻒ َو اﻟ َْﻘِﻮﱢي َو اﻟﱠﺸﺪﯾِﺪ)‪َ (4‬ﻗَﺴْﻤَﺖ اْﻻَءْرزاَق ﺑَﯿَْﻦ اﻟ َْﺨﻼﺋِِﻖ‬
‫َﻓَﺴﱠﻮﯾَْﺖ ﺑَﯿَْﻦ اﻟـﱠﺬﱠرِه َو اﻟ ُْﻌـْﺼ ُﻔﻮِر َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ ِإذا ﺿﺎَق اﻟ َْﻤﻘﺎُم ﺑ ِﺎﻟّﻨﺎِس َﻓَﻨُﻌﻮُذ ﺑ َِﮏ ﻣِْﻦ ﺿـﯿِﻖ اﻟ َْﻤﻘﺎِم َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ ِإذا ﻃﺎَل َﯾْﻮُم اﻟ ِْﻘﯿﺎَﻣِﻪ َﻋَﻠﯽ اﻟ ُْﻤْﺠِﺮﻣﯿَﻦ‬
‫َﻓَﻘﱢﺼْﺮ ذﻟ َِﮏ اﻟ َْﯿْﻮَم َﻋَﻠﯿْﻨﺎ َﮐﻤﺎ ﺑَﯿَْﻦ اﻟﱠﺼﻼِه ِإﻟﯽ اﻟﱠﺼﻼِه َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ ِإذا ُأْدﻧَِﯿِﺖ اﻟﱠﺸْﻤُﺲ ﻣَِﻦ اﻟ َْﺠﻤﺎِﺟِﻢ َﻓﮑﺎَن ﺑَﯿَْﻨﻬﺎ َو ﺑَﯿَْﻦ اﻟ َْﺠﻤﺎِﺟِﻢ ﻣِْﻘﺪاَر َﻣﯿٍْﻞ َو‬
‫زﯾَﺪ ﻓﯽ َﺣﱢﺮﻫﺎ َﺣﱡﺮ َﻋْﺸِﺮ ِﺳﻨﯿَﻦ َﻓﺈﻧّﺎ َﻧْﺴَﺌﻠَُﮏ َأْن ﺗُِﻈﱠﻠﻨﺎ ﺑ ِﺎﻟ َْﻐﻤﺎِم َو َﺗﻨِْﺼَﺐ ﻟَﻨﺎ اﻟَﻤﻨﺎﺑ َِﺮ َو اﻟ َْﮑﺮاِﺳﱠﯽ‬
‫ص ‪120 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع و آ‪َ :‬واﻟُﻌﻠﯽ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻣﺘﻦ‪ :‬اﻟِﻐﻨﺎِء‪ ،‬و ﺣﺎﺷﯿﻪ ع‪َ :‬أﻟ َْﻐﻨﺎ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ع‪ِ :‬ﺳﻨﯿﻬﺎ‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬آ‪َ :‬واﻟَﻘﻮﱢي اﻟَﺘْﺴﺪﯾِﺪ‪.‬‬
‫َﻧْﺠﻠُِﺲ َﻋَﻠﯿْﻬـﺎ َو اﻟّﻨـﺎُس َﯾﻨَْﻄﻠُِﻘﻮَن ﻓﯽ اﻟ َْﻤﻘﺎِم آﻣﯿَﻦ َرﱠب اﻟ ْﻌﺎﻟَﻤﯿَﻦ َأْﺳـ َﺌﻠَُﮏ اﻟﻠُّﻬﱠﻢ ﺑ َِﺤﱢﻖ ﻫـِﺬِه اﻟ َْﻤﺤﺎﻣـِ ِﺪ ِإّﻻ َﻏَﻔْﺮَت ﻟﯽ َو َﺗﺠﺎَوْزَت َﻋّﻨﯽ َو‬
‫َأﻟ َْﺒـْﺴ َﺘﻨﯽ اﻟ ْﻌـﺎَﻓَﯿَﻪ ﻓﯽ ﺑَـَﺪﻧﯽ َو َرَزﻗَْﺘﻨﯽ اﻟﱠﺴﻼَﻣَﻪ ﻓﯽ دﯾﻨﯽ َﻓِﺈﻧّﯽ َأْﺳـ َﺌﻠَُﮏ َو َأ َﻧﺎ واﺛٌِﻖ ﺑِﺈﺟﺎﺑَﺘَِﮏ ِإّﯾﺎَي ﻓﯽ َﻣـْﺴ َﺌَﻠﺘﯽ َو َأْدُﻋﻮَك َو َأ َﻧﺎ ﻋﺎﻟ ٌِﻢ‬
‫ﺑ ِﺎْﺳـ ﺘِﻤﺎِﻋَﮏ َدْﻋَﻮﺗﯽ َﻓﺎْﺳـ َﺘِﻤْﻊ ُدﻋـﺎﺋﯽ َو ﻻـ َﺗْﻘَﻄْﻊ َرﺟـﺎﺋﯽ َو ﻻـ َﺗُﺮﱠد َﺛﻨـﺎﺋﯽ َو ﻻـ ﺗَُﺨﱢﯿْﺐ ُدﻋـﺎﺋﯽ َأ َﻧﺎ ُﻣْﺤﺘﺎٌج ِإﻟﯽ ِرْﺿﻮاﻧَِﮏ َو َﻓﻘﯿٌﺮ ِإﻟﯽ‬
‫ُﻏْﻔﺮاﻧِـَﮏ َو َأْﺳـ َﺌﻠَُﮏ َو ﻻ آَﯾُﺲ ﻣِْﻦ َرْﺣَﻤﺘَِﮏ َو َأْدُﻋﻮَك َو َأ َﻧﺎ َﻏﯿُْﺮ ُﻣْﺤَﺘِﺮٍز ﻣِْﻦ َﺳـ َﺨِﻄَﮏ َرﱢب َو اْﺳـ َﺘِﺠْﺐ ﻟﯽ َو اﻣْﻨُْﻦ َﻋَﻠﱠﯽ ﺑ َِﻌْﻔِﻮَك َو‬
‫َﺗَﻮﱠﻓﻨﯽ ُﻣْﺴـ ﻠِﻤًﺎ َو َأﻟ ِْﺤْﻘﻨﯽ ﺑ ِﺎﻟـّﺼ ﺎﻟ ِﺤﯿَﻦ َرﱢب ﻻ َﺗْﻤَﻨْﻌﻨﯽ َﻓـْﻀ َﻠَﮏ ﯾﺎ َﻣّﻨﺎُن َو ﻻ َﺗِﮑﻠْﻨﯽ ِإﻟﯽ َﻧْﻔﺴـﯽ َﻣْﺨـ ُﺬوًﻻ ﯾﺎ َﺣّﻨﺎُن َرﱢب اْرَﺣْﻢ ِﻋﻨْـَﺪ ﻓِﺮاِق‬
‫اْﻻَءِﺣﱠﺒِﻪ ـَﺻ ْﺮَﻋﺘﯽ َو ِﻋﻨَْﺪ ُﺳـ ُﮑﻮِن اﻟ َْﻘﺒِْﺮ َوْﺣَﺪﺗﯽ َو ﻓﯽ َﻣﻔﺎَزِه اﻟ ِْﻘﯿﺎَﻣِﻪ ُﻏْﺮﺑَﺘﯽ َو ﺑَﯿَْﻦ َﯾَﺪﯾَْﮏ َﻣْﻮﻗُﻮﻓًﺎ ﻟ ِﻠِْﺤﺴﺎِب ﻓﺎَﻗﺘﯽ َرﱢب َأْﺳـ َﺘﺠﯿُﺮ ﺑ َِﮏ ﻣَِﻦ‬
‫اﻟّﻨﺎِر َﻓَﺄِﺟْﺮﻧﯽ َرﱢب َأُﻋﻮُذ ﺑ َِﮏ ﻣَِﻦ اﻟّﻨﺎِر َﻓَﺄِﻋْﺬﻧﯽ َرﱢب َأﻓَْﺰُع ِإﻟَﯿَْﮏ ﻣَِﻦ اﻟّﻨﺎِر َﻓَﺄﺑ ِْﻌْﺪﻧﯽ َرﱢب َأْﺳَﺘْﺮِﺣُﻤَﮏ َﻣْﮑُﺮوﺑًﺎ َﻓﺎْرَﺣْﻤﻨﯽ َرﱢب أْﺳَﺘْﻐِﻔُﺮَك‬
‫ﻟ ِﻤـﺎ َﺟِﻬﻠُْﺖ َﻓﺎْﻏِﻔْﺮﻟﯽ َرﱢب َﻗـْﺪ َأﺑ َْﺮَزﻧِﯽ اﻟـﱡﺪﻋﺎُء ﻟ ِﻠْﺤﺎَﺟِﻪ ِإﻟَﯿَْﮏ َﻓﻼ ﺗُﻮْءﯾِـْﺴ ﻨﯽ ﯾﺎ َﮐﺮﯾُﻢ َذا اْﻻآﻻِء َو اْﻻِءْﺣﺴﺎِن َو اﻟﱠﺘﺠﺎُوِز َﺳـ ﱢﯿﺪي ﯾﺎ ﺑَﱡﺮ ﯾﺎ‬
‫َرﺣﯿُﻢ َاْﺳـ َﺘِﺠْﺐ ﺑَﯿَْﻦ اﻟ ُْﻤﺘُـَﻀ ﱢﺮﻋﯿَﻦ ِإﻟَﯿـْ َﮏ َدْﻋَﻮﺗﯽ َو اْرَﺣْﻢ ﻣَِﻦ اﻟ ُْﻤﻨَْﺘَﺠﺒﯿَﻦ ﺑ ِﺎﻟ َْﻌﻮﯾـِﻞ َﻋﺒَْﺮﺗﯽ َو اْﺟَﻌـ ْﻞ ﻓﯽ ﻟ ِﻘﺎﺋـِ َﮏ َﯾْﻮَم اﻟ ُْﺨُﺮوِج ﻣَِﻦ اﻟـﱡﺪﻧ ْﯿﺎ‬
‫راَﺣﺘﯽ َو اْﺳﺘُْﺮ ﺑَﯿَْﻦ اﻻْـَءﻣْﻮاِت ﯾﺎ َﻋﻈﯿَﻢ اﻟﱠﺮﺟﺎِء َﻋْﻮَرﺗﯽ َو اْﻋِﻄْﻒ َﻋَﻠﱠﯽ ِﻋﻨْـَﺪ اﻟﱠﺘَﺤﱡﻮِل َوﺣﯿـﺪًا ِإﻟﯽ َﺣْﻔَﺮﺗﯽ ِإﱠﻧَﮏ َأَﻣﻠﯽ َو َﻣْﻮِﺿُﻊ َﻃﻠَِﺒﺘﯽ َو‬
‫اﻟ ْﻌﺎِرُف ﺑ ِﻤﺎ ُأرﯾـُﺪ ﻓﯽ َﺗْﻮﺟﯿِﻪ َﻣـْﺴ َﺌَﻠﺘﯽ َﻓﺎﻗِْﺾ ﯾﺎ ﻗﺎِﺿـ َﯽ اﻟ ْﺤﺎﺟﺎِت ﺣﺎَﺟﺘﯽ َﻓِﺈﻟَﯿَْﮏ اﻟ ُْﻤْﺸـ َﺘﮑﯽ َو َأﻧ َْﺖ اﻟ ُْﻤـْﺴ َﺘﻌﺎُن َو اﻟ ُْﻤْﺮَﺗﺠﯽ َأﻓِﱡﺮ ِإﻟَﯿَْﮏ‬
‫ﻫﺎِرﺑـًﺎ ﻣَِﻦ اﻟـﱡﺬﻧُﻮِب َﻓـﺎﻗَْﺒﻠْﻨﯽ َو َأﻟ َْﺘِﺠُﺊ ﻣِْﻦ َﻋـ ْﺪﻟ َِﮏ ِإﻟﯽ َﻣْﻐِﻔَﺮﺗَِﮏ َﻓَﺄْدِرْﮐﻨﯽ َو َأﻟ َْﺘﺎُذ ﺑ َِﻌْﻔِﻮَك ﻣِْﻦ ﺑَْﻄِﺸَﮏ َﻓﺎﻣَْﻨْﻌﻨﯽ َو َأْﺳَﺘْﺮِوُح َرْﺣَﻤَﺘَﮏ‬
‫ﻣـِ ْﻦ ِﻋﻘﺎﺑ ِـَﮏ َﻓَﻨﱢﺠﻨﯽ َو َأْﻃﻠُُﺐ اﻟ ُْﻘْﺮﺑََﻪ ﻣِﻨْـَﮏ ﺑ ِﺎْﻻِءْﺳـ ﻼِم َﻓَﻘﱢﺮﺑ ْﻨﯽ َو ﻣَِﻦ اﻟ َْﻔَﺰِع اﻻْـَءْﮐَﺒِﺮ َﻓـﺂﻣِّﻨﯽ َو ﻓﯽ ـِﻇ ﱢﻞ َﻋْﺮـِﺷ َﮏ َﻓَﻈﱢﻠﻠْﻨﯽ َو ِﮐْﻔَﻠﯿِْﻦ ﻣِْﻦ‬
‫َرْﺣَﻤﺘـِ َﮏ َﻓَﻬـ ْﺐ ﻟﯽ َو ﻣـِ َﻦ اﻟـﱡﺪﻧ ْﯿﺎ ﺳﺎﻟ ِﻤـًﺎ َﻓَﻨﱢﺠﻨﯽ َو ﻣَِﻦ اﻟﱡﻈﻠُﻤـﺎِت ِإﻟَﯽ اﻟﱡﻨﻮِر َﻓـَﺄْﺧِﺮْﺟﻨﯽ َو َﯾـْﻮَم اﻟِﻘﯿـﺎَﻣِﻪ َﻓـَﺒﱢﯿْﺾ َوْﺟﻬﯽ َو ِﺣﺴﺎﺑـًﺎ َﯾﺴـﯿﺮًا‬
‫َﻓﺤﺎـِﺳ ﺒْﻨﯽ َو ﺑ ِـَﺴ ﺮاﺋِﺮي َﻓﻼ َﺗْﻔـَﻀ ْﺤﻨﯽ َو َﻋﻠﯽ ﺑَﻼﺋَِﮏ َﻓَﺼﱢﺒْﺮﻧﯽ َو َﮐﻤﺎ ـَﺻ َﺮﻓَْﺖ َﻋْﻦ ﯾُﻮُﺳَﻒ اﻟﱡﺴﻮَء َو اﻟ َْﻔْﺤﺸﺎَء َﻓَﺄْﺻِﺮﻓُْﻪ َﻋّﻨﯽ َو ﻣﺎ ﻻ ﻃﺎَﻗَﻪ‬
‫ﻟﯽ ﺑ ِﻪ َﻓﻼ ﺗَُﺤﱢﻤﻠْﻨﯽ َو ِإﻟَﯽ داِر اﻟﱠﺴﻼِم َﻓﺎْﻫِﺪﻧﯽ َو ﺑ ِﺎﻟ ُْﻘﺮآِن َﻓﺎﻧ َْﻔْﻌﻨﯽ َو ﺑ ِﺎﻟ َْﻘْﻮِل اﻟّﺜﺎﺑ ِِﺖ َﻓَﺜﱢﺒﺘْﻨﯽ َو ﻣَِﻦ‬
‫ص ‪121 :‬‬
‫اﻟﱠﺸﯿْﻄـﺎِن اﻟﱠﺮﺟﯿْﻢ َﻓـﺎْﺣَﻔْﻈﻨﯽ َو ﺑ َِﺤْﻮﻟ ِـَﮏ َو ﻗُﱠﻮﺗَِﮏ َو َﺟَﺒُﺮوﺗَِﮏ َﻓﺎْﻋـِﺼ ْﻤﻨﯽ َو ﺑ ِِﺤﻠِْﻤَﮏ َو ِﻋﻠِْﻤَﮏ َو َﺳـ َﻌِﻪ َرْﺣَﻤﺘَِﮏ ﻣِْﻦ َﺟَﻬﱠﻨَﻢ َﻓَﻨﱢﺠﻨﯽ َو‬
‫َﺟﱠﻨَﺘَﮏ اﻟ ِْﻔﺮَدْوَس َﻓَﺎْﺳِﮑّﻨﯽ َو اﻟﱠﻨَﻈَﺮ ِإﻟﯽ َوْﺟِﻬَﮏ َﻓﺎْرُزﻗْﻨﯽ َو ﺑ َِﻨﺒِﱢﯿَﮏ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ َﻓَﺄﻟ ِْﺤْﻘﻨﯽ َو ﻣَِﻦ اﻟﱠﺸﯿﺎﻃﯿِﻦ َو َأْوﻟ ِﯿﺎﺋِِﻬْﻢ َو‬
‫ﻣِْﻦ َﺷـ ﱢﺮ ُﮐﱢﻞ ذي َﺷـ ﱟﺮ َﻓﺎْﮐِﻔﻨﯽ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ َو َأْﻋـﺪاﺋﯽ َو َﻣْﻦ ﮐﺎَدﻧﯽ ِإْن َأَﺗﻮا ﺑَّﺮًا َﻓَﺠﱢﺒْﻦ َﺷـ ِﺠَﻌُﻬﻢ)‪ (1‬ﻓُﱠﺾ ُﺟُﻤﻮَﻋُﻬﻢ َﮐﱢﻠْﻞ ـِﺳ ْﻼَﺣُﻬﻢ)‪َ (2‬ﻋْﺮﻗِْﺐ‬
‫َدواﺑﱠُﻬﻢ َﺳـ ﱢﻠْﻂ َﻋَﻠﯿِْﻬُﻢ اﻟ َْﻌﻮاِﺻَﻒ َو اﻟ َْﻘﻮاِﺻَﻒ َأﺑَﺪًا َﺣّﺘﯽ ﺗُـْﺼ ﻠَِﯿُﻬُﻢ اﻟّﻨﺎَر َأﻧ ِْﺰﻟ ُْﻬْﻢ ﻣِْﻦ َﺻﯿﺎﺻﯿِﻬْﻢ َو َأﻣِْﮑّﻨﺎ ﻣِْﻦ َﻧﻮاﺻﯿِﻬْﻢ آﻣﯿَﻦ َرﱠب اﻟ ْﻌﺎﻟَﻤﯿَﻦ‬
‫َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ ـَﺻ ﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو)‪ (3‬آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ ـَﺻ ﻼًه َﯾْﺸـ َﻬُﺪ اﻻْـَءﱠوﻟ ُﻮَن َﻣَﻊ اﻻْـَءﺑ ْﺮاِر َو َﺳـ ﱢﯿِﺪ اﻟ ُْﻤﱠﺘﻘﯿَﻦ َو ﺧـﺎَﺗِﻢ اﻟَﻨﺒِّﯿﯿَﻦ َو ﻗﺎﺋِـِﺪ اﻟ َْﺨﯿِْﺮ َو ﻣِْﻔﺘﺎِح‬
‫اﻟﱠﺮْﺣَﻤِﻪ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ َرﱠب اﻟ ْـَﺒﯿِْﺖ اﻟ َْﺤﺮاِم َو)‪ (4‬اﻟﱠﺸْﻬِﺮ اﻟ َْﺤﺮاِم َو َرﱠب اﻟ َْﻤْﺸـ َﻌِﺮ اﻟ َْﺤﺮاِم َو َرﱠب اﻟﱡﺮْﮐِﻦ َو اﻟ َْﻤﻘـﺎِم َو َرﱠب اﻟ ْـِﺤ ﱢﻞ َو اﻻْـِءْﺣﺮاِم)‪ (5‬ﺑَﱢﻠْﻎ‬
‫ُروَح ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ ﻣِّﻨـﺎ اﻟﱠﺘِﺤﱠﯿَﻪ َو اﻟﱠﺴﻼَم َﺳـ ﻼٌم َﻋَﻠﯿَْﮏ ﯾﺎ َرُﺳﻮَل اﻟﻠّﻪ ِ َﺳـ ﻼٌم َﻋَﻠﯿَْﮏ ﯾﺎ َأﻣﯿَﻦ اﻟﻠّﻪ ِ َﺳـ ﻼٌم َﻋَﻠﯿَْﮏ ﯾﺎ ُﻣَﺤﱠﻤَﺪ ﺑ َْﻦ َﻋﺒـْ ِﺪ اﻟﻠّﻪ ِ َاﻟﱠﺴﻼُم‬
‫َﻋَﻠﯿـْ َﮏ َو َرْﺣَﻤُﻪ اﻟﻠّﻪ ِ َو ﺑََﺮﮐـﺎﺗُُﻪ َﻓُﻬَﻮ َﮐﻤﺎ َوـَﺻ ْﻔَﺘُﻪ ﺑ ِﺎﻟ ُْﻤﻮْءﻣِﻨﯿَﻦ َرُءوٌف َرﺣﯿٌﻢ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ َأْﻋِﻄﻪ َأﻓَْﻀَﻞ ﻣﺎ َﺳَﺄﻟََﮏ َو َأﻓَْﻀَﻞ ﻣﺎ ُﺳـ ﺌِﻠَْﺖ)‪ (6‬ﻟَُﻪ َو‬
‫َأﻓَْﻀَﻞ ﻣﺎ َأﻧ َْﺖ َﻣْﺴﺌُﻮٌل ﻟَُﻪ ِإﻟﯽ َﯾْﻮِم اﻟ ِْﻘﯿﺎَﻣِﻪ آﻣﯿَﻦ َرﱠب اﻟ ْﻌﺎﻟَﻤﯿَﻦ«‪(7).‬‬
‫‪ -9‬دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ ﺻﻞ ﻋﻠﯽ ﻣﺤﻤﺪ اﻟﺒﺸﯿﺮ اﻟﻨﺬﯾﺮ‪«...‬‬
‫ﻧﻬﻢ‪ :‬ﺳـّﯿﺪ ﺑﻦ ﻃـﺎوس و ﺷـﯿﺦ ﻃﻮﺳـﯽ و دﯾﮕﺮان ‪ -‬رﺿـﯽ اﻟّﻠﻪ ﻋﻨﻬﻢ ‪ -‬ﺑﻪ ﺳـﻨﺪ ﺻـﺤﯿﺢ از ﻣﻌـﺎوﯾﻪ ﺑﻦ ﻋّﻤـ ﺎر رواﯾﺖ ﮐﺮده اﻧـﺪ ﮐﻪ‪:‬‬
‫ﺣﻀﺮت ﺻﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم ﺑﻌﺪ از ﻧﻤﺎز ﻣﻐﺮب اﯾﻦ دﻋﺎ ﻣﯽ ﺧﻮاﻧﺪﻧﺪ‪:‬‬
‫»َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ َﺻﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ اﻟ َْﺒﺸﯿِﺮ اﻟﱠﻨﺬﯾِﺮ اﻟﱢﺴﺮاِج اﻟ ُْﻤﻨﯿِﺮ اﻟﱡﻄْﻬِﺮ اﻟّﻄﺎِﻫِﺮ اﻟ َْﺨﱢﯿِﺮ اﻟ ْﻔﺎِﺿِﻞ ﺧﺎَﺗِﻢ َأﻧ ْﺒِﯿﺎﺋَِﮏ َو َﺳﱢﯿِﺪ َأْﺻِﻔﯿﺎﺋَِﮏ َو ﺧﺎﻟ ِِﺺ َأِﺧّﻼﺋَِﮏ‬
‫ِذي اﻟ َْﻮْﺟِﻪ اﻟ َْﺠﻤﯿِﻞ َو اﻟﱠﺸَﺮِف اْﻻَءﺻﯿِﻞ َو اﻟ ِْﻤﻨَْﺒِﺮ‬
‫ص ‪122 :‬‬
‫‪ _1 -1‬آ‪ُ :‬ﺷْﺠَﻌُﻬﻢ و ﺣﺎﺷﯿﻪ آن‪َ :‬ﺷَﺠِﻌِﻬْﻢ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ع‪ :‬إْﺳﻼَﺣُﻬﻢ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع و آ‪َ :‬ﻋﻠﯽ‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ع‪َ + :‬رﱠب ‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻣﺘﻦ‪ :‬اﻟَﺤﺮام‪ ،‬وﻟﯽ در ع و آ‪ :‬ﺑﺮﻋﮑﺲ‪.‬‬
‫‪ _6 -6‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻣﺘﻦ‪َ :‬ﺳَﺎﻟ ُْﺖ‪ ،‬و ﺣﺎﺷﯿﻪ ع و آ‪َ :‬ﺳَﺄﻟَْﺖ‪.‬‬
‫‪ _7 -7‬ﻓﻼح اﻟﺴﺎﺋﻞ‪ ،‬ص ‪ ،238‬ﻓﺼﻞ اﻟﺮاﺑﻊ و اﻟﻌﺸﺮون‪ ...‬؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،83‬ص ‪ ،102‬ﺑﺎب ‪ ،41‬ﺗﻌﻘﯿﺐ ﺻﻼه اﻟﻤﻐﺮب‪.‬‬
‫اﻟﱠﻨﺒﯿـِﻞ َو اﻟ َْﻤﻘـﺎِم اﻟ َْﻤْﺤُﻤـ ﻮِد َو اﻟ َْﻤﻨَْﻬـ ِﻞ اﻟ َْﻤْﺸـ ُﻬﻮِد َو اﻟ ْـَﺤ ْﻮِض اﻟ َْﻤْﻮُروِد َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ ـَﺻ ﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو اﻟ ِِﻪ َﮐﻤـﺎ ﺑَﱠﻠَﻎ ِرﺳﺎﻻﺗـِ َﮏ َو ﺟﺎَﻫـ َﺪ ﻓﯽ‬
‫َﺳﺒﯿﻠِـَﮏ َو َﻧـَﺼ َﺢ ﻻِـُءﱠﻣﺘِﻪ َو َﻋـَﺒ َﺪَك َﺣّﺘﯽ َأﺗـﺎُه اﻟ َْﯿﻘﯿُﻦ َو ـَﺻ ﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آﻟ ِﻪ اﻟّﻄﺎِﻫﺮﯾَﻦ اْﻻَءْﺧﯿﺎِر اْﻻَءﺗ ِْﻘﯿﺎِء اْﻻَءﺑ ْﺮاِر اﻟﱠﺬﯾَﻦ اﻧ َْﺘَﺠﺒَْﺘُﻬْﻢ‬
‫ﻟـِ ﺪﯾﻨَِﮏ َو اْﺻـ َﻄَﻔﯿَْﺘُﻬْﻢ ﻣِْﻦ َﺧﻠْـِﻘ َﮏ َو اﺋ َْﺘَﻤﻨَْﺘُﻬﻢ َﻋﻠﯽ َوْﺣﯿَِﮏ َو َﺟَﻌﻠَْﺘُﻬﻢ َﺧﺰاﺋَِﻦ)‪ِ (1‬ﻋﻠِْﻤـ َﮏ َو َﺗﺮاِﺟَﻤَﻪ َﮐﻠَِﻤﺘَِﮏ)‪َ (2‬و َأْﻋﻼـَم ﻧُﻮِرَك َو‬
‫َﺣَﻔَﻈِﻪ ـِﺳ ﱢﺮَك َو َأْذَﻫﺒَْﺖ َﻋﻨُْﻬُﻢ اﻟﱢﺮْﺟَﺲ َو َﻃﱠﻬْﺮَﺗُﻬْﻢ َﺗْﻄﻬﯿﺮًا َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ اﻧ َْﻔْﻌﻨﺎ ﺑ ُِﺤﱢﺒِﻬْﻢ َو اْﺣُﺸـ ْﺮﻧﺎ ﻓﯽ ُزﻣَْﺮﺗِِﻬْﻢ َو َﺗْﺤَﺖ ﻟ ِﻮاﺋِِﻬْﻢ َو ﻻ ﺗَُﻔﱢﺮْق ﺑَﯿَْﻨﻨﺎ َو‬
‫ﺑَﯿَْﻨُﻬْﻢ َو اْﺟَﻌﻠْﻨﯽ ﺑ ِِﻬْﻢ ِﻋﻨْـَﺪَك َوﺟﯿﻬـًﺎ ﻓِﯽ اﻟـﱡﺪﻧ ْﯿﺎ َو اْﻻآِﺧَﺮِه َو ﻣَِﻦ اﻟ ُْﻤَﻘﱠﺮﺑﯿَﻦ اﻟﱠﺬﯾَﻦ ﻻ َﺧْﻮٌف َﻋَﻠﯿِْﻬْﻢ َو ﻻ ُﻫْﻢ َﯾْﺤَﺰﻧُﻮَن اﻟ َْﺤْﻤـ ُﺪ ﻟﻠّﻪ ِ اﻟﱠﺬي‬
‫َذَﻫَﺐ)‪ (3‬ﺑ ِﺎﻟﱠﻨﻬﺎِر)‪ (4‬ﺑ ُِﻘْﺪَرﺗِﻪ َو ﺟﺎَء ﺑ ِﺎﻟﱠﻠﯿِْﻞ ﺑ َِﺮْﺣَﻤﺘِﻪ َﺧﻠْﻘًﺎ َﺟﺪﯾﺪًا َو َﺟَﻌَﻠُﻪ ﻟ ِﺒﺎﺳًﺎ َو َﺳَﮑﻨًﺎ)‪َ (5‬و َﺟَﻌَﻞ اﻟﱠﻠﯿَْﻞ َو اﻟﱠﻨﻬﺎَر آَﯾَﺘﯿِْﻦ ﻟ ِﯿُْﻌَﻠَﻢ ﺑ ِِﻬﻤﺎ َﻋَﺪُد‬
‫اﻟﱢﺴﻨﯿَﻦ َو اﻟ ِْﺤﺴـﺎُب َاﻟ َْﺤْﻤـ ُﺪ ﻟﻠّﻪ ِ َﻋﻠﯽ ِإﻗْﺒـﺎِل اﻟﱠﻠﯿِْﻞ َو ِإْدﺑﺎِر اﻟﱠﻨﻬﺎِر َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ َﺻﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آﻟ ِﻪ)‪َ (6‬و َأْﺻـ ﻠِْﺢ ﻟﯽ دﯾﻨَِﯽ اﻟﱠﺬي ُﻫَﻮ ِﻋْﺼَﻤُﻪ‬
‫َأﻣْﺮي َو َأْﺻـ ﻠِْﺢ ﻟﯽ ُدﻧ ْﯿﺎَي اﻟﱠﺘﯽ ﻓﯿﻬﺎ َﻣﻌﯿَﺸﺘﯽ َو َأْﺻﻠِْﺢ ﻟﯽ آِﺧَﺮﺗَِﯽ اﻟﱠﺘﯽ ِإﻟَﯿْﻬﺎ ُﻣﻨَْﻘَﻠﺒﯽ َو اْﺟَﻌِﻞ اﻟ َْﺤﯿْﺎَه ِزﯾﺎَدًه ﻟﯽ ﻓﯽ)‪ُ (7‬ﮐﱢﻞ َﺧﯿٍْﺮ َو اْﺟَﻌِﻞ‬
‫اﻟ َْﻤْﻮَت راَﺣًﻪ ﻟﯽ ﻣِْﻦ ُﮐـ ﱢﻞ ُﺳﻮٍء َو اْﮐِﻔﻨﯽ َأﻣَْﺮ ُدﻧ ْﯿـﺎَي َو آِﺧَﺮﺗﯽ ﺑ ِﻤـﺎ َﮐَﻔﯿَْﺖ ﺑ ِﻪ َأْوﻟ ِﯿﺎَﺋـَﮏ َو ِﺧَﯿَﺮَﺗَﮏ ﻣِْﻦ ِﻋﺒﺎِدَك اﻟّﺼﺎﻟ ِﺤﯿَﻦ َو اْﺻـ ِﺮْف‬
‫َﻋّﻨﯽ َﺷـ ﱠﺮُﻫﻤﺎ َو َوﱢﻓْﻘﻨﯽ ﻟ ِﻤﺎ ﯾُْﺮﺿـﯿَﮏ َﻋّﻨﯽ ﯾﺎ َﮐﺮﯾُﻢ َأﻣَْﺴﯿُْﺖ)‪َ (8‬و اﻟ ُْﻤﻠْـُﮏ ﻟﻠّﻪ ِ اﻟ ْﻮاِﺣـ ِﺪ اﻟ َْﻘّﻬﺎِر َو ﻣﺎ ﻓِﯽ اﻟﱠﻠﯿِْﻞ َو اﻟﱠﻨﻬﺎِر َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ ِإﻧّﯽ َو ﻫـَﺬا‬
‫اﻟﱠﻠﯿـْ ِﻞ َو اﻟﱠﻨﻬﺎِر َﺧﻠْﻘﺎِن ﻣِْﻦ َﺧﻠِْﻘَﮏ َاﻣَْﺴـ ﯽ)‪َ (9‬ﻓﺎْﻋِﺼْﻤﻨﯽ)‪ (10‬ﻓﯿِﻬﻤـﺎ ﺑ ُِﻘﱠﻮﺗـِ َﮏ َو ﻻـ ﺗُِﺮِﻫﻤﺎ ُﺟْﺮَاًه ﻣِّﻨﯽ َﻋﻠﯽ َﻣﻌﺎﺻـﯿَﮏ َو ﻻ ُرُﮐﻮﺑًﺎ ﻣِّﻨﯽ‬
‫ﻟ َِﻤﺤﺎِرﻣَِﮏ َو اْﺟَﻌْﻞ َﻋَﻤﻠﯽ ﻓﯿِﻬﻤﺎ َﻣْﻘﺒُﻮًﻻ َو َﺳْﻌﯿﯽ َﻣْﺸُﮑﻮرًا َو َﯾﱢﺴْﺮ)‪(11‬ﻟﯽ ﻣﺎ َأﺧﺎُف ُﻋْﺴَﺮُه َو َﺳﱢﻬْﻞ ﻟﯽ ﻣﺎ َﺻُﻌَﺐ َﻋَﻠﱠﯽ َأﻣُْﺮُه َو اﻗِْﺾ ﻟﯽ‬
‫ﻓﯿِﻪ ﺑ ِﺎﻟ ُْﺤْﺴﻨﯽ‬
‫ص ‪123 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع‪ُ :‬ﺧّﺰان‪ ،‬و ﺣﺎﺷﯿﻪ آ‪ُ :‬ﺧّﺰاِن َوْﺣﯿَِﮏ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻣﺘﻦ و ع‪َ :‬وْﺣﯿَِﮏ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬آ‪َ :‬أْذَﻫَﺐ ‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻣﺘﻦ و ع‪ :‬اﻟﱠﻨﻬﺎَر‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻫﺮ ﺳﻪ ﻧﺴﺨﻪ‪َ :‬ﻣْﺴَﮑﻨًﺎ‪.‬‬
‫‪ _6 -6‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع‪ :‬و ﻋﻠﯽ آل ﻣﺤﻤﺪ‪.‬‬
‫‪ _7 -7‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻣﺘﻦ و ع‪ :‬ﻣِْﻦ‪.‬‬
‫‪ _8 -8‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻣﺘﻦ و آ و ﻣﺘﻦ ع‪َ :‬أﻣَْﺴﯿْﻨﺎ‪.‬‬
‫‪ _9 -9‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع و آ‪ :‬أﻣﺴﯽ‪.‬‬
‫‪ _10 -10‬ع‪َ :‬ﻓَﺄْﻋِﺼْﻤﻨﺎ‪ ،‬و ﺣﺎﺷﯿﻪ آن‪َ :‬ﻓﺎْﻋِﺼْﻤﻨﯽ‪.‬‬
‫‪ _11 -11‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻫﺮ ﺳﻪ ﻧﺴﺨﻪ‪َ :‬ﺳﱢﻬْﻞ‪.‬‬
‫َو آﻣِّﻨﯽ َﻣْﮑَﺮَك َو ﻻـ َﺗْﻬﺘـِ ْﮏ َﻋّﻨﯽ ِﺳﺘَْﺮَك َو ﻻـ ﺗُﻨْـِﺴ ﻨﯽ ِذْﮐَﺮَك َو ﻻـ َﺗُﺤْﻞ ﺑَﯿْﻨﯽ َو ﺑَﯿَْﻦ َﺣْﻮﻟ َِﮏ َو ﻗُﱠﻮﺗَِﮏ َو ﻻ َﺗِﮑﻠْﻨﯽ)‪ِ (1‬إﻟﯽ َﻧْﻔﺴﯽ‬
‫َﻃْﺮَﻓَﻪ َﻋﯿٍْﻦ َأﺑَـﺪًا َو ﻻ ِإﻟﯽ َأَﺣٍﺪ ﻣِْﻦ َﺧﻠِْﻘَﮏ ﯾﺎ َﮐﺮﯾُﻢ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ)‪َ (2‬ﺻﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آﻟ ِﻪ َواﻓَْﺘـْﺢ َﻣﺴﺎﻣَِﻊ َﻗﻠْﺒﯽ ﻟ ِِﺬْﮐِﺮَك َﺣّﺘﯽ َأِﻋَﯽ َوْﺣَﯿَﮏ‬
‫َو َأﱠﺗﺒَِﻊ ِﮐﺘﺎﺑََﮏ َو ُأـَﺻ ﱢﺪَق ُرُﺳـ َﻠَﮏ َو ُأوﻣَِﻦ ﺑ َِﻮْﻋـِﺪَك َو َأﺧﺎُف َوﻋﯿـَﺪَك َو ُأوﻓَِﯽ ﺑ َِﻌْﻬِﺪَك َوَأﱠﺗﺒَﻊ َأﻣَْﺮَك َو َأْﺟَﺘﻨَِﺐ َﻧْﻬَﯿَﮏ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ ـَﺻ ﱢﻞ‬
‫َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آِل)‪ُ (3‬ﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو ﻻـ َﺗـْﺼ ِﺮْف َﻋّﻨﯽ َوْﺟَﻬـ َﮏ َو ﻻـ َﺗْﻤَﻨْﻌﻨﯽ َﻓـْﻀ َﻠَﮏ َو ﻻـ َﺗْﺤِﺮﻣْﻨﯽ َﻋْﻔَﻮَك َو اْﺟَﻌﻠْﻨﯽ ُأواﻟﯽ َأْوﻟ ِﯿﺎَءَك َو‬
‫ُأﻋـﺎدي َأْﻋـﺪاَﺋَﮏ َواْرُزﻗْﻨِﯽ اﻟﱠﺮْﻫَﺒَﻪ ﻣِﻨْـَﮏ َو اﻟﱠﺮْﻏَﺒَﻪ ِإﻟَﯿـْ َﮏ َو اﻟ ُْﺨُﺸﻮَع َو اﻟ َْﻮﻗﺎَر َو اﻟﱠﺘْﺴـ ﻠﯿَﻢ ِﻻَءﻣِْﺮَك َو اﻟﱠﺘـْﺼ ﺪﯾَﻖ ﺑ ِِﮑﺘﺎﺑ َِﮏ َو اﱢﺗﺒﺎَع ُﺳـ ﱠﻨِﻪ‬
‫َﻧﺒِﱢﯿَﮏ ﺻـﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ ِإﻧّﯽ َأُﻋﻮُذ ﺑ َِﮏ ﻣِْﻦ َﻧْﻔٍﺲ ﻻ َﺗْﻘَﻨُﻊ َو ﺑَْﻄٍﻦ ﻻ َﯾْﺸَﺒُﻊ َو َﻋﯿٍْﻦ ﻻ َﺗْﺪَﻣُﻊ َو َﻗﻠٍْﺐ ﻻ َﯾْﺨَﺸُﻊ َو َﺻﻼٍه ﻻ ﺗُْﺮَﻓُﻊ َو‬
‫َﻋَﻤـ ٍﻞ ﻻـ َﯾﻨَْﻔـ ُﻊ َو ُدﻋـﺎٍء ﻻـ ﯾُـْﺴ َﻤُﻊ َو َأُﻋﻮُذ ﺑ ِـَﮏ ﻣِْﻦ ُﺳﻮِء اﻟ َْﻘﻀـﺎِء َو َدَرِك اﻟﱠﺸﻘـﺎِء َو َﺟْﻬـِﺪ اﻟ َْﺒﻼـِء َو َﺷـ ﻤﺎَﺗِﻪ اْﻻَءْﻋـﺪاِء َو ﻣِْﻦ َﻋَﻤـ ٍﻞ ﻻ‬
‫َﺗْﺮﺿﯽ)‪َ (4‬و َأُﻋﻮُذ ﺑ َِﮏ ﻣَِﻦ اﻟ ُْﮑْﻔِﺮ َو اﻟ َْﻔْﻘِﺮ َو اﻟ َْﻘْﻬِﺮ)‪َ (5‬و اﻟ َْﻐْﺪِر َو ﻣِْﻦ ﺿﯿِﻖ اﻟﱠﺼْﺪِر َو ﻣِْﻦ َﺷﺘﺎِت اْﻻَءﻣِْﺮ)‪َ (6‬و ﻣَِﻦ اﻟّﺪاِء اﻟ ُْﻌﻀﺎِل َو َﻏَﻠَﺒِﻪ‬
‫اﻟﱢﺮﺟـﺎِل َو َﺧﯿَْﺒِﻪ اﻟ ُْﻤﻨَْﻘَﻠِﺐ َو ُﺳﻮِء اﻟ َْﻤﻨَْﻈِﺮ ﻓِﯽ اﻟﱠﻨْﻔِﺲ َو اﻟـّﺪﯾِﻦ َو اْﻻَءْﻫـِﻞ َو اﻟ ْﻤـﺎِل َو اﻟ َْﻮﻟَـِﺪ َو ِﻋﻨْـَﺪ ُﻣﻌﺎَﯾَﻨِﻪ)‪ (7‬اﻟ َْﻤْﻮِت َو َأُﻋﻮُذ ﺑ ِـﺎﻟﻠّﻪ ِ ﻣِْﻦ‬
‫ِإﻧ ْﺴـﺎِن َﺳْﻮٍء َو ﺟﺎِر َﺳْﻮٍء َو َﻗﺮﯾِﻦ َﺳْﻮٍء َو َﯾْﻮِم َﺳْﻮٍء َو ﺳﺎَﻋِﻪ َﺳْﻮٍء َو ﻣِْﻦ َﺷـ ﱢﺮ ﻣﺎ َﯾﻠـِ ُﺞ ﻓِﯽ اْﻻَءْرِض َو ﻣﺎ َﯾْﺨُﺮُج ﻣِﻨْﻬﺎ و ﻣِْﻦ َﺷـ ﱢﺮ ﻣﺎ َﯾﻨِْﺰُل ﻣَِﻦ‬
‫اﻟﱠﺴﻤـﺎِء َو ﻣـﺎ َﯾْﻌُﺮُج ﻓِﯿﻬﺎ َو ﻣِْﻦ َﺷـ ﱢﺮ َﻃﻮاِرِق اﻟﱠﻠﯿِْﻞ َو اﻟﱠﻨﻬﺎِر ِإّﻻ ﻃﺎِرﻗًﺎ َﯾْﻄُﺮُق ﺑ َِﺨﯿٍْﺮ َو ﻣِْﻦ َﺷـ ﱢﺮ ُﮐﱢﻞ داﺑﱠٍﻪ َرﺑّﯽ آِﺧـ ٌﺬ ﺑ ِﻨﺎِﺻـ َﯿﺘِﻬﺎ ِإﱠن َرﺑﱢﯽ َﻋﻠﯽ‬
‫ِﺻﺮاٍط ُﻣْﺴَﺘِﻘﯿٍﻢ َﻓَﺴَﯿْﮑِﻔﯿَﮑُﻬُﻢ اﻟﻠّﻪ ُ َو ُﻫَﻮ اﻟﱠﺴِﻤﯿُﻊ اﻟ َْﻌﻠِﯿُﻢ اﻟ َْﺤْﻤُﺪ ﻟﻠّﻪ ِ اﻟﱠﺬي َﻗﻀﯽ َﻋّﻨﯽ َﺻﻼًه ﮐﺎَﻧْﺖ َﻋَﻠﯽ اﻟ ُْﻤﻮْءﻣِﻨﯿَﻦ ِﮐﺘﺎﺑًﺎ َﻣْﻮﻗُﻮﺗًﺎ«‪(8).‬‬
‫ص ‪124 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻫﺮ ﺳﻪ ﻧﺴﺨﻪ‪ :‬ﻻﺗُﻠِْﺠﺌْﻨﯽ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ﺣﺎﺷﯿﻪ آ‪ :‬ﺻﻞ ﻋﻠﯽ ﻣﺤّﻤﺪ و آل ﻣﺤّﻤﺪ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻣﺘﻦ‪َ :‬و آﻟ ِِﻪ‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ع‪ :‬ﻻَﯾْﺮﺿﯽ‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻫﺮ ﺳﻪ ﻧﺴﺨﻪ‪َ :‬واﻟ َْﻮﻗﺮ‪.‬‬
‫‪ _6 -6‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع‪ :‬و ﻣِْﻦ ُﺳﻮِء اَﻷﻣِْﺮ َو ﻣِﻦ ﺑَﻼٍء ﻟَﯿَْﺲ ﻟﯽ َﻋَﻠﯿِْﻪ َﺻﺒٌﺮ‪.‬‬
‫‪ _7 -7‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻫﺮ ﺳﻪ ﻧﺴﺨﻪ‪َ :‬ﻣَﻠِﮏ‪.‬‬
‫‪ _8 -8‬ﻓﻼح اﻟﺴﺎﺋﻞ‪ ،‬ص ‪ ،241‬ﻓﺼﻞ اﻟﺮاﺑﻊ و اﻟﻌﺸﺮون‪ ...‬؛ ﻣﺼﺒﺎح‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﻃﻮﺳﯽ‪ ،‬ص ‪î Ä،103‬ﻓﺼﻞ ﻓﯽ ﺳﯿﺎﻗﻪ اﻟﺼﻠﻮات‪. ...‬‬
 ‫‪ -10‬دﻋﺎي »اﻟﺤﻤﺪﷲ اﻟﺬي ﯾﻮﻟﺞ اﻟﻠﯿﻞ ﻓﯽ اﻟﻨﻬﺎر‪«...‬‬
‫دﻫﻢ‪ :‬ﻧﺼـﺮ ﺑﻦ ﻣﺰاﺣﻢ در ﮐﺘﺎب ﺻّﻔﯿﻦ رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﺣﻀﺮت اﻣﯿﺮاﻟﻤﺆﻣﻨﯿﻦ _ ﺻﻠﻮات اﻟﻠّﻪ ﻋﻠﯿﻪ _ ﺑﻌﺪ از ﻧﻤﺎز ﻣﻐﺮب اﯾﻦ‬
‫دﻋﺎ ﺧﻮاﻧﺪﻧﺪ‪:‬‬
‫»َاﻟ َْﺤْﻤـ ُﺪ ﻟّﻠﻪ ِ اﻟﱠﺬي ﯾُﻮﻟ ِـُﺞ اﻟﱠﻠﯿَْﻞ ﻓِﯽ اﻟﱠﻨﻬﺎِر َو ﯾُﻮﻟ ِـُﺞ اﻟﱠﻨﻬﺎَر ﻓِﯽ اﻟﱠﻠﯿِْﻞ َاﻟ َْﺤْﻤـ ُﺪ ﻟّﻠﻪ ِ ُﮐﱠﻠﻤﺎ َوَﻗَﺐ ﻟَﯿٌْﻞ َو َﻏَﺴَﻖ َو اﻟ َْﺤْﻤـ ُﺪ ﻟّﻠﻪ ِ ُﮐﱠﻠﻤﺎ ﻻَح َﻧْﺠٌﻢ َو‬
‫َﺧَﻔَﻖ«‪(1).‬‬
‫‪ -11‬دﻋﺎي »أﺳﺘﻌﯿﺬ ﺑﺎﷲ ﻣﻦ اﻟﺸﯿﻄﺎن اﻟﺮﺟﯿﻢ‪«...‬‬
‫ﯾﺎزدﻫﻢ‪ :‬و ﺑﻪ ﺳﻨﺪ ﻣﻌﺘﺒﺮ از ﺣﻀﺮت ﺻﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم ﻣﻨﻘﻮﻟﺴﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﺑﻌﺪ از ﻧﻤﺎز ﺻﺒﺢ و ﻧﻤﺎز ﺷﺎم ده ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺑﮕﻮ‪:‬‬
‫»َاْﺳَﺘﻌﯿُﺬ ﺑ ِﺎﻟﻠّﻪ ِ ﻣَِﻦ اﻟﱠﺸﯿْﻄﺎِن اﻟﱠﺮﺟﯿِﻢ«‬
‫ﭘﺲ ﺑﮕﻮ‪:‬‬
‫»اُْﮐﺘُﺒﺎ َرِﺣَﻤُﮑَﻤﺎ اﻟﻠّﻪ ُ ﺑ ِْﺴِﻢ اﻟﻠّﻪ ِ اﻟﱠﺮْﺣﻤِﻦ اﻟﱠﺮﺣﯿِﻢ َأﻣَْﺴـ ﯿُْﺖ َو َأْﺻَﺒْﺤُﺖ ﺑ ِﺎﻟﻠّﻪ ِ ُﻣﻮْءﻣِﻨًﺎ َﻋﻠﯽ دﯾِﻦ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ َو ُﺳﱠﻨﺘِﻪ َو َﻋﻠﯽ‬
‫دﯾِﻦ َﻋﻠﱟﯽ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم َو ُﺳـ ﱠﻨﺘِﻪ َو َﻋﻠﯽ دﯾِﻦ ﻓﺎِﻃَﻤَﻪ ﻋﻠﯿﻬﺎاﻟﺴـﻼم َو ُﺳـ ﱠﻨﺘِﻬﺎ َو َﻋﻠﯽ دﯾِﻦ اْﻻَءْوِﺻـ ﯿﺎِء ـَﺻ َﻠﻮاُت اﻟﻠّﻪ ِ َﻋَﻠﯿِْﻬْﻢ َو ُﺳﱠﻨﺘِِﻬْﻢ آَﻣﻨُْﺖ‬
‫ﺑ ِِﺴـ ﱢﺮِﻫْﻢ َو َﻋﻼْـﻧَِﯿﺘِِﻬْﻢ َو ﺑ َِﻐﯿْﺒِِﻬـْﻢ َو َﺷـ ﻬﺎَدﺗِِﻬْﻢ َوَأْﺳـ َﺘﻌﯿُﺬ ﺑ ِـﺎﻟﻠّﻪ ِ ﻓﯽ ﻟَﯿَْﻠـﺘﯽ ﻫـِﺬه َو َﯾـْﻮﻣﯽ ﻫـﺬا ﻣِﱠﻤﺎ اْﺳـ َﺘﻌﺎَذ ﻣِﻨُْﻪ ُﻣَﺤﱠﻤٌﺪ َو َﻋﻠﱞﯽ َو ﻓـﺎِﻃَﻤُﻪ و‬
‫اْﻻَءْوِﺻﯿﺎُء َﺻﱠﻠﯽ اﻟﻠّﻪ ُ َﻋَﻠﯿِْﻬْﻢ َو َأْرَﻏُﺐ ِإﻟَﯽ اﻟﻠّﻪ ِ ﻓﯿﻤﺎ َرِﻏﺒُﻮا ﻓﯿِﻪ َو ﻻ َﺣْﻮَل َو ﻻ ﻗُﱠﻮَه ِإّﻻ ﺑ ِﺎﻟﻠِّﻪ«‪(2).‬‬
‫دوازدﻫـﻢ‪ :‬ﺷـﯿﺦ ﻃﻮﺳـﯽ و دﯾﮕﺮان ﮔﻔﺘﻪ اﻧـﺪ ﮐﻪ‪ :‬ﺳـّﻨﺖ اﺳﺖ ﺑﻌـﺪ از ﻧﻤـﺎز ﻣﻐﺮب ده ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺑﮕﻮﯾـﺪ‪» :‬ﻣﺎﺷـﺎءاﻟّﻠﻪ ﻻـ ﻗُـﱠﻮَه اِﻻّـ ﺑ ِـﺎﻟّﻠﻪ ِ‬
‫َاْﺳَﺘْﻐِﻔُﺮاﻟّﻠﻪ َ«‪.‬‬
‫و ﺑﮕﻮﯾﺪ‪َ» :‬اﻟّﻠُﻬَﻢ اِﻧّﯽ َاْﺳَﺌﻠَُﮏ ُﻣﻮِﺟﺒﺎِت َرْﺣَﻤﺘَِﮏ َو َﻋﺰاﺋَِﻢ َﻣْﻐِﻔَﺮﺗَِﮏ َواﻟﱠﺴﻼَﻣَﻪ ﻣِْﻦ ُﮐﱢﻞ اِﺛ ٍْﻢ َواﻟ َْﻐﻨﯿَﻤَﻪ ﻣِْﻦ ُﮐﱢﻞ ﺑ ِﱟﺮ َواﻟﱠﻨﺠﺎَه ﻣَِﻦ اﻟّﻨﺎِر َو ﻣِْﻦ‬
‫ُﮐﱢﻞ ﺑَﻠِﱠﯿٍﻪ َواﻟ َْﻔْﻮَز ﺑ ِﺎﻟَﺠﱠﻨِﻪ َواﻟﱢﺮْﺿﻮاِن ﻓﯽ‬
‫ص ‪125 :‬‬
‫‪ _1 -1‬وﻗﻌﻪ ﺻّﻔﯿﻦ‪ ،‬ص ‪ ،134‬ﻃﺮﯾﻖ اﻟﺠﯿﺶ إﻟﯽ ﺻﻔﯿﻦ؛ ﻣﺴﺘﺪرك اﻟﻮﺳﺎﯾﻞ‪ ،‬ج ‪ ،5‬ص ‪ ،98‬ﺑﺎب ﻧﺒﺬه ﻣﻤﺎ ﯾﺴﺘﺤﺐ‪. ...‬‬
‫‪ _2 -2‬ﻣﺴﺘﺪرك اﻟﻮﺳﺎﯾﻞ‪ ،‬ج ‪ ،5‬ص ‪ ،99‬ﺑﺎب ﻧﺒﺬه ﻣﻤﺎ ﯾﺴﺘﺤﺐ‪ ...‬؛ ﻓﻼح اﻟﺴﺎﺋﻞ‪ ،‬ص ‪ ،229‬ﻓﺼﻞ اﻟﺜﺎﻟﺚ و اﻟﻌﺸﺮون‪. ...‬‬
 ‫داِراﻟﱠﺴﻼِم َو ِﺟﻮاِر)‪َ (1‬ﻧﺒِﱢﯿَﮏ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آﻟ ِﻪ ﻋﻠﯿﻬﻢ اﻟﺴﻼم َاﻟﻠُّﻬَﻢ ﻣﺎ ﺑ ِﻨﺎ ﻣِْﻦ ﻧِْﻌَﻤٍﻪ َﻓِﻤﻨَْﮏ ﻻ اِﻟَﻪ اِّﻻ َأﻧ َْﺖ َاْﺳَﺘْﻐِﻔُﺮَك َو َأﺗُﻮُب ِإﻟَﯿَْﮏ«‪(2).‬‬
‫ﻓﺎﯾـﺪه‪ :‬ﺑـﺪان ﮐﻪ اﮐﺜﺮ ﻋﻠﻤﺎ ﮔﻔﺘﻪ اﻧـﺪ ﮐﻪ‪ :‬ﺑﺎﯾﺪ اﮐﺜﺮ ﺗﻌﻘﯿﺒﺎت ﻧﻤﺎز ﻣﻐﺮب ﺑﻌﺪ از ﻧﺎﻓﻠﻪ ﻫﺎ ﺧﻮاﻧﺪه ﺷﻮد ﮐﻪ وﻗﺖ ﻧﻮاﻓﻞ ﮐﻪ ﺗﺎ ﺑﺮﻃﺮف‬
‫ﺷـﺪن ﺳـﺮﺧِﯽ ﺟﺎﻧﺐ ﻣﻐﺮﺑﺴﺖ ﺑﯿﺮون ﻧﺮود‪ .‬و ﺑﻌﻀـﯽ ﮔﻔﺘﻪ اﻧـﺪ ﮐﻪ‪ :‬ﺗﺴﺒﯿﺢ ﺣﻀـﺮت ﻓﺎﻃﻤﻪ ﻋﻠﯿﻬﺎاﻟﺴـﻼم را ﭘﯿﺶ ﺑﺨﻮاﻧﺪ و ﺑﺎﻗﯽ را‬
‫ﺑﻌ ﺪ ‪.‬‬
‫و ﮔﻤـﺎن ﻓﻘﯿﺮ آﻧﺴﺖ ﮐﻪ‪ :‬آﻧﭽﻪ ﺗﻮان ﭘﯿﺶ از ﻧﻮاﻓـﻞ ﺧﻮاﻧـﺪن‪ ،‬اﻓﻀـﻞ آﻧﺴﺖ ﮐﻪ ﭘﯿﺸﺘﺮ ﺑﺨﻮاﻧـﺪ؛ ﺧﺼﻮﺻـًﺎ ﺗﻌﻘﯿﺒﺎﺗﯽ ﮐﻪ وارد ﺷـﺪه‬
‫اﺳﺖ ﮐﻪ ﭘﯿﺶ از آن ﮐﻪ ﭘـﺎ را ﺣﺮﮐﺖ دﻫـﺪ ﺑﺨﻮاﻧـﺪ؛ و ﭼﻮن ﺧﻮِف ﺑﯿﺮون رﻓﺘِﻦ وﻗﺖ ﻧﻮاﻓـﻞ ﺑﻪ ﻫﻢ رﺳﺎﻧـﺪ ﺑـﺎﻗﯽ را ﺗـﺄﺧﯿﺮ ﮐﻨـﺪ؛‬
‫ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ در ﺣﺪﯾﺚ ﻣﻌﺘﺒﺮ وارد ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﻓﻀﯿﻠﺖ ﺗﻌﻘﯿﺐ ﻓﺮﯾﻀﻪ ﺑﺮ ﺗﻌﻘﯿﺐ ﻧﺎﻓﻠﻪ ﺑﻪ ﻗﺪر ﻓﻀﯿﻠﺖ ﻓﺮﯾﻀﻪ اﺳﺖ ﺑﺮ ﻧﺎﻓﻠﻪ‪(3).‬‬
‫و در ﺳـﺠﺪه ﺷـﮑﺮ ﺧﻼﻓﯽ ﻫﺴﺖ‪ ،‬و اﺣﺎدﯾﺚ ﻧﯿﺰ اﺧﺘﻼﻓﯽ دارد‪ ،‬و ﻇﺎﻫﺮًا ﻣﻘـّﺪم داﺷـﺘﻦ ﺑﺮ ﻧﻮاﻓﻞ اﻓﻀﻞ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬و اﮔﺮ ﺗﺄﺧﯿﺮ ﮐﻨﺪ ﻧﯿﺰ‬
‫ﺧﻮﺑﺴﺖ‪ ،‬و اﮔﺮ ﻫﺮ دو را ﺑﻪ ﻋﻤﻞ آورد ﺷﺎﯾﺪ ﺑﻬﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ص ‪126 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ع و آ‪َ :‬ﺟﻮاِر‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ﻣﺼﺒﺎح‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﻃﻮﺳﯽ‪ ،‬ص ‪ ،102‬ﻓﺼﻞ ﻓﯽ ﺳﯿﺎﻗﻪ اﻟﺼﻠﻮات‪ ...‬؛ ﺑﻠﺪاﻷﻣﯿﻦ‪ ،‬ص ‪ ،28‬ﻣﺎ ﯾﻌﻘﺐ ﺑﻪ ﺻﻼه اﻟﻤﻐﺮب‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ﮐﺎﻓﯽ‪ ،‬ج ‪ ،3‬ص ‪ ،341‬ﺑﺎب اﻟﺘﻌﻘﯿﺐ ﺑﻌﺪ اﻟﺼﻼه واﻟﺪﻋﺎء؛ وﺳﺎﯾﻞ اﻟﺸﯿﻌﻪ‪ ،‬ج ‪ ،6‬ص ‪ ،436‬ﺑﺎب اﺳﺘﺤﺒﺎب اﺧﺘﯿﺎر اﻟﺪﻋﺎء‪. ...‬‬
 ‫ﻓﺼﻞ ﺷﺸﻢ‪ :‬در ﺑﯿﺎن ﺗﻌﻘﯿﺐ ﻣﺨﺼﻮص ﻧﻤﺎز ﺧﻔﺘﻦ اﺳﺖ‬
‫اﺷﺎره‬
‫)‪(1‬‬
‫)‪(2‬‬
‫و اﻧﻮاع آن ﺑﺴﯿﺎر اﺳﺖ‪:‬‬
‫‪ -1‬دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ ﺻﻞ ﻋﻠﯽ ﻣﺤﻤﺪ و آل ﻣﺤﻤﺪ و اﺣﺮﺳﻨﯽ ﺑﻌﯿﻨﮏ‪«...‬‬
‫اّول‪ :‬ﺳـّﯿﺪ اﺑﻦ ﻃـﺎوس رﺿـﯽ اﷲ ﻋﻨﻪ در ﮐﺘﺎب ﻓﻼح اﻟﺴﺎﺋﻞ رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﺣﻀـﺮت اﻣﯿﺮاﻟﻤﺆﻣﻨﯿﻦ _ ﺻـﻠﻮات اﻟّﻠﻪ ﻋﻠﯿﻪ _‬
‫ﺑﻌﺪ از ﻧﻤﺎز ﻋﺸﺎء اﯾﻦ دﻋﺎ ﻣﯽ ﺧﻮاﻧﺪﻧﺪ‪:‬‬
‫»َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ ـَﺻ ﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو َﻋﻠﯽ آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو اْﺣُﺮْﺳـ ﻨﯽ ﺑ َِﻌﯿْﻨَِﮏ اﻟﱠﺘﯽ ﻻ َﺗﻨﺎُم َو اْﮐﻨُْﻔﻨﯽ ﺑ ُِﺮْﮐﻨَِﮏ اﻟّـﺬي)‪ (3‬ﻻﯾُﺮاُم َو اْﻏِﻔْﺮ ﻟﯽ ﺑ ُِﻘـْﺪَرﺗَِﮏ‬
‫َﻋَﻠﱠﯽ ﯾﺎ َذ اﻟ َْﺠْﻼِل َو اْﻻءْﮐﺮاِم َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ ِإﻧّﯽ َأُﻋﻮُذ ﺑ َِﮏ ﻣِْﻦ َﻃﻮاِرِق اﻟﱠﻠﯿِْﻞ َو اﻟﱠﻨﻬﺎِر َو ﻣِْﻦ َﺟﻮِر ُﮐﱢﻞ ﺟﺎﺋٍِﺮ َو َﺣـَﺴ ِﺪ ُﮐﱢﻞ ﺣﺎِﺳٍﺪ َو ﺑَْﻐِﯽ ُﮐﱢﻞ ﺑﺎٍغ‬
‫َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ اْﺣَﻔْﻈﻨﯽ ﻓﯽ َﻧْﻔﺴـﯽ َو َأْﻫﻠﯽ َو ﻣـﺎﻟﯽ َو َﺟﻤﯿِﻊ ﻣـﺎ َﺧﱠﻮﻟ َْﺘﻨﯽ ﻣِْﻦ ﻧَِﻌِﻤـ َﮏ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ َﺗَﻮﻟﱠﻨﯽ ﻓﯿﻤـﺎ ِﻋﻨْـَﺪَك ﻣِّﻤﺎ ِﻏﺒُْﺖ َﻋﻨُْﻪ َو ﻻ َﺗِﮑﻠْﻨﯽ ِإﻟﯽ‬
‫َﻧْﻔﺴـﯽ ﻓﯿﻤﺎ َﺣـَﻀ ْﺮﺗُُﻪ ﯾﺎ َﻣْﻦ ﻻ َﺗـُﻀ ﱡﺮُه اﻟﱡﺬﻧُﻮُب َو ﻻ َﺗﻨُْﻘُﺼُﻪ اﻟ َْﻤْﻐِﻔَﺮُه اِْﻏِﻔْﺮﻟﯽ ﻣﺎ ﻻ َﯾـُﻀ ﱡﺮَك َو َأْﻋِﻄﻨﯽ ﻣﺎ ﻻ َﯾﻨُْﻘُﺼَﮏ ِإﱠﻧَﮏ َأﻧ َْﺖ اﻟ َْﻮﱠﻫﺎُب‬
‫َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ ِإﻧّﯽ َأْﺳَﺄﻟ ُـَﮏ َﻓَﺮﺟـًﺎ َﻗﺮﯾﺒًﺎ َو َﺻﺒْﺮًا َﺟﻤﯿًﻼ َو ِرْزﻗًﺎ واِﺳـ ﻌًﺎ َو اﻟ َْﻌْﻔَﻮ َو اﻟ ْﻌﺎﻓَِﯿَﻪ ﻓِﯽ اﻟـﱡﺪﻧ ْﯿﺎ َو اْﻻآِﺧَﺮِه َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ َﺻﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو َﻋﻠﯽ)‪(4‬‬
‫آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو اْﻏِﻔْﺮﻟﯽ َو ﻟ ِﻮاﻟ ِـَﺪﱠي َو ﻟ ِﻠُْﻤـ ﻮْءﻣِﻨﯿَﻦ َو اﻟ ُْﻤﻮْءﻣِﻨـﺎِت اْﻻَءْﺣﯿـﺎِء ﻣِﻨُْﻬـْﻢ َو اﻻْـَءﻣْﻮاِت َاﻟﻠُّﻬـﱠﻢ اْﺟَﻌﻠْﻨﯽ ﻣِﱠﻤْﻦ ﯾُْﮑـ ﺜُِﺮ ِذْﮐَﺮَك َو ﯾُﺘـﺎﺑ ُِﻊ‬
‫ُﺷْﮑَﺮَك َو َﯾﻠَْﺰُم ِﻋﺒﺎَدَﺗَﮏ َو ﯾُﻮَءّدي َأﻣﺎَﻧَﺘَﮏ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ َﻃﱢﻬْﺮ ﻟ ِﺴﺎﻧﯽ ﻣَِﻦ‬
‫ص ‪127 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ع‪ _ :‬ﺑﯿﺎن ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ﻋﺸﺎء‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ع‪ :‬اﻟّﺘﯽ‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ع‪ _ :‬و ﻋﻠﯽ ‪.‬‬
‫اﻟ ْـِﮑ ْﺬِب َو َﻗﻠْـﺒﯽ ﻣـِ َﻦ اﻟﱢﻨﻔـﺎِق َو َﻋَﻤﻠﯽ ﻣـِ َﻦ اﻟﱢﺮﯾـﺎِء َو ﺑَـَﺼ ﺮي ﻣـِ َﻦ اﻟ ِْﺨﯿـﺎَﻧِﻪ ِإﱠﻧَﮏ َﺗْﻌَﻠُﻢ ﺧـﺎﺋَِﻨَﻪ اﻻْـَءْﻋﯿُِﻦ َو ﻣـﺎ ﺗُْﺨِﻔﯽ اﻟﱡﺼُﺪوُر َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ َرﱠب‬
‫اﻟﱠﺴﻤﺎواِت اﻟﱠﺴﺒِْﻊ َو ﻣﺎ َأَﻇﱠﻠْﺖ َو َرﱠب اْﻻَءَرﺿـﯿَﻦ اﻟﱠﺴﺒِْﻊ)‪َ (1‬و ﻣـﺎ َأَﻗﱠﻠْﺖ َو َرﱠب اﻟﱢﺮﯾـﺎِح َو ﻣﺎ َذَرْت َو َرﱠب ُﮐﱢﻞ َﺷـ ْﯽ ٍء َو ِإﻟَﻪ ُﮐﱢﻞ َﺷـ ْﯽ ٍء َو‬
‫آِﺧَﺮ ُﮐﱢﻞ َﺷْﯽ ٍء َو َرﱠب َﺟﺒَْﺮﺋﯿَﻞ َو ﻣﯿﮑﺎﺋﯿَﻞ َو ِإْﺳﺮاﻓﯿَﻞ َو ِإﻟَﻪ ِإﺑ ْﺮاﻫﯿَﻢ َو ِإْﺳﻤﺎﻋﯿَﻞ َو ِإْﺳﺤﺎَق َو َﯾْﻌُﻘﻮَب َأْﺳَﺌﻠَُﮏ َأْن ﺗَُﺼﱢﻠَﯽ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو‬
‫َﻋﻠﯽ)‪ (2‬آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو َأْن َﺗَﺘَﻮﻻّـﻧﯽ ﺑ َِﺮْﺣَﻤﺘِـَﮏ َو َﺗْﺸـ َﻤَﻠﻨﯽ ﺑ ِﻌﺎﻓَِﯿﺘِـَﮏ َو ﺗُـْﺴ ِﻌَﺪﻧﯽ ﺑ َِﻤْﻐِﻔَﺮﺗِـَﮏ َو ﻻ ﺗُـَﺴ ﱢﻠْﻂ َﻋَﻠﱠﯽ َأَﺣـ ﺪًا ﻣِْﻦ َﺧﻠِْﻘَﮏ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ‬
‫ِإﻟَﯿَْﮏ َﻓَﻘﱢﺮﺑ ْﻨﯽ َو َﻋﻠﯽ ُﺣْﺴِﻦ اﻟ ُْﺨﻠِْﻖ َﻓَﻘﱢﻮﻣْﻨﯽ َو ﻣِْﻦ َﺷﱢﺮ َﺷﯿﺎﻃﯿِﻦ اﻟ ِْﺠﱢﻦ َو اْﻻِءﻧ ِْﺲ َﻓَﺴﱢﻠْﻤﻨﯽ َو ﻓﯽ آﻧﺎِء اﻟﱠﻠﯿِْﻞ َو اﻟﱠﻨﻬﺎِر َﻓﺎْﺣُﺮْﺳﻨﯽ َو ﻓﯽ َأْﻫﻠﯽ‬
‫َو ﻣﺎﻟﯽ َو ُوﻟ ْﺪي َو ِإْﺧﻮاﻧﯽ َو َﺟﻤﯿِﻊ ﻣﺎ َأﻧ َْﻌْﻤَﺖ ﺑ ِﻪ َﻋَﻠﱠﯽ َﻓﺎْﺣَﻔْﻈﻨﯽ َو اْﻏِﻔْﺮﻟﯽ َو ﻟ ِﻮاﻟ َِﺪﱠي َو ﻟ ِﺴﺎﺋِِﺮ اﻟ ُْﻤﻮْءﻣِﻨﯿَﻦ َو اﻟ ُْﻤﻮْءﻣِﻨﺎِت ﯾﺎ رﱠب اﻟ ْﺒﺎﻗِﯿﺎِت‬
‫اﻟّﺼﺎﻟ ِﺤﺎِت ِإﱠﻧَﮏ َﻋﻠﯽ ُﮐﱢﻞ َﺷـ ْﯽ ٍء َﻗﺪﯾٌﺮ َو ﻧِْﻌَﻢ اﻟ َْﻤْﻮﻟﯽ َو ﻧِْﻌَﻢ اﻟﱠﻨﺼـﯿُﺮ ﺑ َِﺮْﺣَﻤﺘَِﮏ ﯾﺎ َرﺣﯿُﻢ اﻟ َْﺤْﻤُﺪ ﻟﻠّﻪ ِ َرﱢب اﻟ ْﻌﺎﻟَﻤﯿَﻦ َو ـَﺻ َﻠﻮاﺗُُﻪ)‪َ (3‬ﻋﻠﯽ‬
‫َﺳﱢﯿِﺪﻧﺎ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ اﻟﱠﻨﺒﱢﯽ َو اﻟ ِِﻪ َو ِﻋﺘَْﺮﺗِِﻪ اﻟّﻄﺎِﻫﺮﯾَﻦ«‪(4).‬‬
‫‪ -2‬دﻋﺎي »ﺳﺒﺤﺎن ﻣﻦ ﺗﻮاﺿﻊ ﮐﻞ ﺷﯽء ﻟﻌﻈﻤﺘﻪ‪«...‬‬
‫دوّﯾﻢ‪ :‬اﯾﻀًﺎ ﺳـّﯿﺪ اﺑﻦ ﻃﺎوس رﺣﻤﻪ اﷲ رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﺣﻀـﺮت ﻓﺎﻃﻤﻪ زﻫﺮا _ ﺻـﻠﻮات اﻟّﻠﻪ ﻋﻠﯿﻬﺎ _ ﺑﻌﺪ از ﻧﻤﺎز ﻋﺸﺎء اﯾﻦ‬
‫دﻋﺎ ﻣﯽ ﺧﻮاﻧﺪﻧﺪ‪:‬‬
‫»ُﺳـ ﺒْﺤﺎَن َﻣْﻦ َﺗﻮاَﺿَﻊ ُﮐﱡﻞ َﺷـ ْﯽ ٍء ﻟ َِﻌَﻈَﻤﺘِﻪ ُﺳـ ﺒْﺤﺎَن َﻣْﻦ َذﱠل ُﮐﱡﻞ َﺷـ ْﯽ ٍء ﻟ ِِﻌﱠﺰﺗِﻪ ُﺳـ ﺒْﺤﺎَن َﻣْﻦ َﺧَﻀَﻊ ُﮐﱡﻞ َﺷـ ْﯽ ٍء ِﻻَءﻣِْﺮه َو ُﻣﻠِْﮑﻪ ُﺳﺒْﺤﺎَن َﻣِﻦ‬
‫اﻧ ْﻘﺎَدْت ﻟَُﻪ اْﻻُءُﻣﻮُر ﺑ َِﺄِزﱠﻣﺘِﻬﺎ َاﻟ َْﺤْﻤُﺪ ﻟّﻠﻪ ِ اﻟﱠﺬي ﻻ َﯾﻨْﺴﯽ ﻣِْﻦ ِذْﮐِﺮه َاﻟ َْﺤْﻤُﺪ ﻟّﻠﻪ ِ اﻟﱠﺬي ﻻ َﯾﺨﯿُﺐ َﻣْﻦ َدﻋﺎُه َاﻟ َْﺤْﻤُﺪ ﻟّﻠﻪ ِ اﻟﱠﺬي َﻣْﻦ َﺗَﻮﱠﮐَﻞ َﻋَﻠﯿِْﻪ‬
‫َﮐﻔﺎُه َاﻟ َْﺤْﻤُﺪ ﻟّﻠﻪ ِ ﺳﺎﻣِِﮏ اﻟﱠﺴﻤﺎِء َو ﺳﺎِﻃِﺢ اْﻻَءْرِض َو ﺣﺎِﺻِﺮ)‪ (5‬اﻟ ْﺒِﺤﺎِر َو ﻧﺎِﺿِﺪ اﻟ ِْﺠﺒﺎِل َو ﺑﺎِرِئ اﻟ َْﺤَﯿﻮاِن َو ﺧﺎﻟ ِِﻖ اﻟﱠﺸَﺠِﺮ َو ﻓﺎﺗِِﺢ َﯾﻨﺎﺑﯿِﻊ‬
‫اْﻻَءْرِض َو ُﻣَﺪﺑﱢِﺮ اْﻻُءُﻣﻮِر َو ُﻣَﺴﱢﯿِﺮ اﻟﱠﺴﺤﺎِب َو ُﻣْﺠِﺮي اﻟﱢﺮﯾِﺢ)‪َ (6‬و اﻟ ْﻤﺎِء‬
‫ص ‪128 :‬‬
‫‪ _1 -1‬آ‪ _ :‬اﻟﱠﺴﺒِﻊ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ع و آ‪ _ :‬و ﻋﻠﯽ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ع‪َ :‬ﺻﻠﻮاُت اﻟّﻠﻪ‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ﻓﻼح اﻟﺴﺎﺋﻞ‪ ،‬ص ‪ ،249‬ﻓﺼﻞ اﻟﺴﺎدس واﻟﻌﺸﺮون‪ ...‬؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،83‬ص ‪ ،113‬ﺑﺎب ‪ ،42‬ﺗﻌﻘﯿﺐ ﺻﻼه اﻟﻌﺸﺎء‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬ع و آ‪ :‬ﺣﺎﺿﺮ‪.‬‬
‫‪ _6 -6‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع‪ :‬اﻟِﺮّﯾﺎح‪.‬‬
 ‫َو اﻟّﻨـﺎِر ﻣِْﻦ َأْﻋﻮاِد)‪ (1‬اﻻْـَءْرِض ُﻣَﺘﻀﺎِرﻋﺎٍت)‪ (2‬ﻓِﯽ اﻟ َْﻬـ ﻮاِء َو ُﻣْﻬﺒِـِﻂ اﻟ َْﺤﱢﺮ َو اﻟ ْـَﺒْﺮِد اﻟﱠﺬي ﺑﻨِْﻌَﻤﺘِﻪ َﺗﺘِﱡﻢ اﻟّﺼﺎﻟ ِﺤـﺎُت َو ﺑ ُِﺸـ ْﮑِﺮه ﺗُـْﺴ َﺘْﻮِﺟُﺐ‬
‫اﻟﱢﺰﯾﺎداُت َو ﺑ َِﺄﻣِْﺮه ﻗﺎَﻣِﺖ اﻟﱠﺴﻤﺎواُت َو ﺑ ِِﻌﱠﺰﺗِﻪ اِْﺳـ َﺘَﻘﱠﺮِت اﻟّﺮاـِﺳ ﯿﺎُت َو َﺳـ ﱠﺒَﺤِﺖ اﻟ ُْﻮُﺣﻮُش ﻓِﯽ اﻟ َْﻔَﻠﻮاِت َو اﻟﱠﻄﯿُْﺮ)‪ (3‬ﻓِﯽ اﻟ َْﻮَﮐﻨﺎِت َاﻟ َْﺤْﻤـ ُﺪ ﻟﻠّﻪ ِ‬
‫َرﻓﯿِﻊ اﻟـﱠﺪَرﺟﺎِت ُﻣﻨِْﺰِل اْﻻآﯾـﺎِت واِﺳِﻊ اﻟ َْﺒَﺮﮐـﺎِت ﺳـﺎﺗِِﺮ اﻟ ْﻌﻮراِت ﻗﺎﺑ ِِﻞ اﻟ َْﺤـَﺴ ﻨﺎِت ُﻣﻘﯿِﻞ اﻟ َْﻌَﺜﺮاِت ُﻣَﻨﱢﻔِﺲ اﻟ ُْﮑُﺮﺑﺎِت ُﻣﻨِْﺰِل اﻟ َْﺒَﺮﮐﺎِت ُﻣﺠﯿِﺐ‬
‫اﻟﱠﺪَﻋﻮاِت ُﻣْﺤﯿَِﯽ اْﻻَءﻣْﻮاِت ِإﻟَﻪ َﻣْﻦ ﻓِﯽ اْﻻَءْرِض َو اﻟﱠﺴﻤﺎواِت َاﻟ َْﺤْﻤُﺪ ﻟﻠّﻪ ِ َﻋﻠﯽ ُﮐﱢﻞ َﺣْﻤٍﺪ َو ِذْﮐٍﺮ َو ُﺷْﮑٍﺮ َو َﺻﺒٍْﺮ َو َﺻﻼٍه َو َزﮐﺎٍه َو ﻗِﯿﺎٍم‬
‫َو ِﻋﺒﺎَدٍه َو َﺳـ ﻌﺎَدٍه َو ﺑََﺮَﮐٍﻪ َو ِزﯾﺎَدٍه َو َرْﺣَﻤٍﻪ َو ﻧِْﻌَﻤٍﻪ َو َﮐﺮاَﻣٍﻪ َو َﻓﺮﯾَﻀٍﻪ َو َﺳّﺮاَء َو َﺿّﺮاَء َو ِﺷﱠﺪٍه َو َرﺧﺎٍء َو ُﻣﺼﯿَﺒٍﻪ َو ﺑَﻼٍء َو ُﻋْﺴٍﺮ َو ﯾُْﺴٍﺮ َو‬
‫ِﻏﻨـﺎٍء َو َﻓْﻘٍﺮ َو َﻋﻠﯽ ُﮐـ ﱢﻞ ﺣـﺎٍل َو ﻓﯽ ُﮐـ ﱢﻞ َأواٍن َو َزﻣـﺎٍن َو ُﮐﱢﻞ َﻣﺜْﻮًي َو ُﻣﻨَْﻘَﻠٍﺐ َو َﻣﻘﺎٍم َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ ِإﻧّﯽ ﻋﺎﺋـِ ٌﺬ ﺑ َِﮏ َﻓَﺄـِﻋ ْﺬﻧﯽ َو ُﻣْﺴـ َﺘﺠﯿٌﺮ ﺑ َِﮏ‬
‫َﻓـَﺄِﺟْﺮﻧﯽ َو ُﻣـْﺴ ـ َﺘﻌﯿٌﻦ ﺑ ِـَﮏ َﻓـَﺄِﻋّﻨﯽ َو ُﻣـْﺴ َﺘﻐﯿٌﺚ ﺑ ِـَﮏ َﻓـَﺄِﻏﺜْﻨﯽ َو داﻋﯿـَﮏ َﻓـَﺄِﺟﺒْﻨﯽ َو ُﻣـْﺴ َﺘْﻐِﻔُﺮَك َﻓـﺎْﻏِﻔْﺮﻟﯽ َو ُﻣْﺴَﺘﻨْـِﺼ ُﺮَك َﻓﺎﻧ ْـُﺼ ْﺮﻧﯽ َو‬
‫ُﻣْﺴَﺘْﻬﺪﯾَﮏ َﻓﺎْﻫِﺪﻧﯽ َو ُﻣْﺴَﺘْﮑﻔﯿَﮏ َﻓﺎْﮐِﻔﻨﯽ َو ُﻣﻠَْﺘِﺠٌﺄ ِإﻟَﯿَْﮏ َﻓﺎِوﻧﯽ َو ُﻣْﺴَﺘْﻤِﺴٌﮏ ﺑ َِﺤﺒْﻠَِﮏ َﻓﺎْﻋِﺼْﻤﻨﯽ َو ُﻣَﺘَﻮﱢﮐٌﻞ َﻋَﻠﯿَْﮏ َﻓﺎْﮐِﻔﻨﯽ َو اْﺟَﻌﻠْﻨﯽ‬
‫ﻓﯽ ِﻋﯿـﺎِذَك َو ِﺟﻮاِرَك َو ِﺣْﺮِزَك َو َﮐْﻬِﻔَﮏ)‪َ (4‬و َﺣﯿﺎَﻃﺘِـَﮏ َو َﺣﺮاَﺳـ ﺘَِﮏ َو ِﮐﻼَﺋﺘَِﮏ َو ُﺣْﺮَﻣﺘَِﮏ َو َأﻣْﻨَِﮏ َو َﺗْﺤَﺖ ِﻇﱢﻠَﮏ َو َﺗْﺤَﺖ‬
‫َﺟﻨﺎـِﺣ َﮏ َو اْﺟَﻌـ ْﻞ َﻋَﻠﱠﯽ واﻗَِﯿًﻪ ﻣِﻨْـَﮏ َو اْﺟَﻌـ ْﻞ ِﺣْﻔَﻈَﮏ َو َﺣﯿﺎَﻃَﺘَﮏ َو َﺣﺮاَﺳـ َﺘَﮏ َو َﮐﻼَﺋَﺘَﮏ ﻣِْﻦ َوراﺋﯽ َو َأﻣﺎﻣﯽ َو َﻋْﻦ َﯾﻤﯿﻨﯽ َو َﻋْﻦ‬
‫ِﺷﻤﺎﻟﯽ َو ﻣِْﻦ َﻓْﻮﻗﯽ َو ﻣِْﻦ َﺗْﺤﺘﯽ َو َﺣﻮاﻟ ِﱠﯽ َﺣّﺘﯽ ﻻ َﯾِﺼَﻞ َأـَﺣ ٌﺪ ﻣَِﻦ اﻟ َْﻤْﺨﻠُﻮﻗﯿَﻦ ِإﻟﯽ َﻣْﮑُﺮوﻫﯽ َو َأذاَي ﺑ َِﺤﱢﻖ ﻻ ِإﻟَﻪ ِإّﻻ َأﻧ َْﺖ اﻟ َْﻤّﻨﺎُن ﺑَـﺪﯾُﻊ‬
‫اﻟﱠﺴﻤﺎواِت َواْﻻَءْرِض ُذواﻟ َْﺠﻼِل َو اْﻻِءْﮐﺮاِم َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ اْﮐِﻔﻨﯽ َﺣـَﺴ َﺪ اﻟ ْﺤﺎـِﺳ ﺪﯾَﻦ َو ﺑَْﻐَﯽ اﻟ ْﺒﺎﻏﯿَﻦ َو َﮐﯿـْ َﺪ اﻟ ْﮑﺎﺋِﺪﯾَﻦ َو َﻣْﮑَﺮ اﻟ ْﻤﺎِﮐﺮﯾَﻦ َو ﺣﯿَﻠَﻪ‬
‫اﻟ ُْﻤْﺤﺘـﺎﻟﯿَﻦ َو ﻏﯿَﻠَﻪ اﻟ ُْﻤْﻐﺘﺎﻟﯿَﻦ َو ُﻇﻠَْﻢ اﻟّﻈﺎﻟ ِﻤﯿَﻦ َو َﺟْﻮَر اﻟ ْﺠﺎﺋِﺮﯾَﻦ َواْﻋﺘِـﺪاَء اﻟ ُْﻤْﻌَﺘـﺪﯾَﻦ َو َﺳـ َﺨَﻂ اﻟ ُْﻤـْﺴ ِﺨﻄﯿَﻦ)‪َ (5‬و َﺗَﺸـ ﱡﺤَﺐ اﻟ ُْﻤَﺘَﺸﱠﺤﺒﯿَﻦ َو‬
‫َﺻْﻮﻟََﻪ اﻟّﺼﺎﺋِﻠﯿَﻦ َو اﻗْﺘِﺴﺎَر اﻟ ُْﻤْﻘَﺘِﺴﺮﯾَﻦ)‪َ (6‬و َﻏْﺸَﻢ اﻟ ْﻐﺎِﺷﻤﯿَﻦ َو َﺧﺒَْﻂ‬
‫ص ‪129 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻣﺘﻦ‪ :‬أﻋﻮار‪ ،‬و ﺣﺎﺷﯿﻪ ع‪ :‬أﻏﻮار‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ع‪ُ :‬ﻣَﺘﺼﺎِرﻋًﺎ‪ ،‬و ﺣﺎﺷﯿﻪ آن‪ُ :‬ﻣَﺘﺴﺎِﻋﺪاٍت‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ع‪ :‬اﻟّﻄﯿﻮر‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻫﺮ ﺳﻪ ﻧﺴﺨﻪ‪َ :‬ﮐَﻨِﻔَﮏ‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع‪َ :‬ﺗَﺴﱢﺨﻄﯿَﻦ‪ ،‬و ﺣﺎﺷﯿﻪ آ‪ :‬اﻟُﻤْﺴَﺘِﺨّﻄﯿﻦ‪.‬‬
‫‪ _6 -6‬ع‪َ :‬واﻗْﺘِﺼﺎَراﻟ ُْﻤْﻘَﺘِﺼﺮﯾَﻦ‪.‬‬
‫اﻟ ْﺨـﺎﺑ ِﻄﯿَﻦ َو ـِﺳ ﻌﺎَﯾَﻪ اﻟـّﺴ ﺎﻋﯿَﻦ َو َﻧﻤﯿَﻤَﻪ اﻟّﻨـﺎّﻣﯿَﻦ َو ـِﺳ ْﺤَﺮ اﻟﱠﺴَﺤَﺮِه َو اﻟ َْﻤَﺮَدِه َو اﻟﱠﺸﯿـﺎﻃﯿِﻦ َو َﺟْﻮَر اﻟﱠﺴﻼـﻃﯿَﻦ َو َﻣْﮑُﺮوَه اﻟ ْﻌﺎﻟَﻤﯿَﻦ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ ِإﻧّﯽ‬
‫َأْﺳـ َﺌﻠَُﮏ ﺑ ِﺎْﺳـ ِﻤَﮏ اﻟ َْﻤْﺨُﺰوِن اﻟﱠﻄﱢﯿِﺐ اﻟّﻄﺎِﻫِﺮ اﻟﱠﺬي ﻗﺎَﻣْﺖ ﺑ ِِﻪ اﻟﱠﺴﻤﺎواُت َواْﻻَءْرُض َو َأْﺷـَﺮَﻗْﺖ ﻟَُﻪ اﻟﱡﻈَﻠُﻢ َو َﺳـ ﱠﺒَﺤْﺖ ﻟَُﻪ اﻟ َْﻤﻼﺋَِﮑُﻪ َو َوِﺟَﻠْﺖ‬
‫َﻋﻨُْﻪ اﻟ ُْﻘﻠُﻮُب َو َﺧـَﻀ َﻌْﺖ ﻟَُﻪ اﻟﱢﺮﻗﺎُب َو َأْﺣَﯿﯿَْﺖ ﺑ ِِﻪ اﻟ َْﻤْﻮﺗﯽ َأْن َﺗْﻐِﻔَﺮﻟﯽ ُﮐﱠﻞ َذﻧ ٍْﺐ َأْذَﻧﺒْﺘُُﻪ ﻓﯽ ُﻇَﻠِﻢ اﻟﱠﻠﯿِْﻞ َو َﺿْﻮِء اﻟﱠﻨﻬﺎِر َﻋْﻤﺪًا َأْو َﺧَﻄًﺄ ِﺳّﺮًا َأْو‬
‫َﻋﻼﻧَِﯿًﻪ َو َأْن َﺗَﻬَﺐ ﻟﯽ َﯾﻘﯿﻨًﺎ َو َﻫـ ْﺪﯾًﺎ َو ﻧُﻮرًا َو ِﻋﻠْﻤًﺎ َو َﻓْﻬﻤًﺎ َﺣّﺘﯽ ُأﻗﯿَﻢ ِﮐﺘﺎﺑََﮏ َو ُأِﺣﱠﻞ َﺣﻼﻟََﮏ َو ُأَﺣﱢﺮَم َﺣﺮاَﻣَﮏ َو َأوَءﱢدَي َﻓﺮاﺋَِﻀَﮏ َو‬
‫ُأﻗﯿَﻢ ُﺳـ ﱠﻨَﻪ َﻧﺒِﱢﯿَﮏ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ ﺻـﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ َأﻟ ِْﺤْﻘﻨﯽ ﺑ ِﺼﺎﻟ ِِﺢ َﻣْﻦ َﻣﻀﯽ َو اْﺟَﻌﻠْﻨﯽ ﻣِْﻦ ﺻﺎﻟ ِِﺢ َﻣْﻦ ﺑَِﻘَﯽ َو اْﺧﺘِْﻢ ﻟﯽ َﻋَﻤﻠﯽ ﺑ َِﺄْﺣَﺴﻨِﻪ‬
‫ِإﱠﻧَﮏ َﻏُﻔﻮٌر َرﺣﯿٌﻢ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ ِإذا َﻓﻨَِﯽ ُﻋْﻤﺮي َو َﺗـَﺼ ﱠﺮَﻣْﺖ َأّﯾـﺎُم َﺣﯿـﺎﺗﯽ َو ﮐـﺎَن ﻻﺑ ُـﱠﺪ ﻟﯽ ﻣِْﻦ ﻟ ِﻘﺎﺋَِﮏ َﻓَﺄْﺳـ َﺌﻠَُﮏ ﯾﺎ ﻟَﻄﯿُﻒ َأْن ﺗُﻮِﺟَﺐ ﻟﯽ ﻣَِﻦ‬
‫اﻟ َْﺠﱠﻨِﻪ ُﻣﻨِْﺰﻻًـ َﯾْﻐﺒُِﻄﻨﯽ ﺑ ِـﻪ اﻻْـَءﱠوﻟ ُﻮَن َو اﻻْـآِﺧُﺮوَن َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ اﻗْـَﺒ ْﻞ ﻣـِ ْﺪَﺣﺘﯽ َو اﻟ ْﺘِﻬـﺎﻓﯽ َو اْرَﺣْﻢ ـَﺿ ﺮاَﻋﺘﯽ َو ُﻫﺘـﺎﻓﯽ َو ِإﻗْﺮاري َﻋﻠﯽ َﻧْﻔﺴـﯽ َو‬
‫اْﻋﺘِﺮاﻓﯽ َﻓَﻘْﺪ َأْﺳـ َﻤْﻌﺘَُﮏ َﺻْﻮﺗﯽ ﻓِﯽ اﻟّﺪاﻋﯿَﻦ َو ُﺧُﺸﻮﻋﯽ ﻓِﯽ اﻟّﻀﺎِرﻋﯿَﻦ َو ﻣِْﺪَﺣﺘﯽ ﻓِﯽ اﻟ ْﻘﺎﺋِﻠﯿَﻦ َو َﺗْﺴﺒﯿﺤﯽ ﻓِﯽ اﻟ ْﻤﺎِدﺣﯿَﻦ َو َأﻧ َْﺖ ُﻣﺠﯿُﺐ‬
‫اﻟ ُْﻤﻀـَﻄﱢﺮﯾَﻦ َو ُﻣﻐﯿُﺚ اﻟ ُْﻤـْﺴ َﺘﻐﯿﺜﯿَﻦ َو ِﻏﯿﺎُث اﻟ َْﻤﻠُْﻬﻮﻓﯿَﻦ َو ِﺣْﺮُز اﻟ ْﻬﺎِرﺑﯿَﻦ َو ـَﺻ ﺮﯾُﺦ اﻟ ُْﻤﻮْءﻣِﻨﯿَﻦ َو ُﻣﻘﯿُﻞ اﻟ ُْﻤْﺬﻧِﺒﯿَﻦ َو ـَﺻ ﱠﻠﯽ اﻟﻠّﻪ ُ َﻋَﻠﯽ اﻟ َْﺒﺸﯿِﺮ‬
‫اﻟﱠﻨﺬﯾِﺮ َو اﻟﱢﺴﺮاِج اﻟ ُْﻤﻨﯿِﺮ َو َﻋَﻠﯽ اﻟ َْﻤﻼﺋَِﮑِﻪ َو اﻟﱠﻨﺒِّﯿﯿَﻦ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ داِﺣَﯽ اﻟ َْﻤْﺪُﺣّﻮاِت َو ﺑﺎِرَئ اﻟ َْﻤْﺴُﻤﻮﮐﺎِت َو َﺟّﺒﺎَل اﻟ ُْﻘﻠُﻮِب َﻋﻠﯽ ﻓِْﻄَﺮﺗِﻬﺎ َﺷِﻘﱢﯿﻬﺎ َو‬
‫َﺳﻌﯿِﺪَﻫﺎ اْﺟَﻌْﻞ َﺷـ ﺮاﺋَِﻒ َﺻَﻠﻮاﺗَِﮏ َو َﻧﻮاﻣَِﯽ ﺑََﺮﮐﺎﺗَِﮏ)‪َ (1‬و َﮐﺮاﺋَِﻢ َﺗِﺤّﯿﺎﺗـِ َﮏ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َﻋﺒـْ ِﺪَك َو َرُﺳﻮﻟ َِﮏ َو َأﻣﯿﻨَِﮏ َﻋﻠﯽ َوْﺣﯿَِﮏ‬
‫اﻟ ْﻘﺎﺋِِﻢ ﺑ ُِﺤﱠﺠﺘَِﮏ َو اﻟّﺬاﱢب َﻋْﻦ َﺣَﺮﻣَِﮏ َو اﻟّﺼﺎِدِع ﺑ َِﺄﻣِْﺮَك َو اﻟ ُْﻤَﺸـ ﱢﯿِﺪ ِﻻآﯾﺎﺗَِﮏ َو اﻟ ُْﻤْﻮﻓﯽ ﻟ َِﻨْﺬِرَك َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ َﻓَﺄْﻋِﻄﻪ ﺑ ُِﮑﱢﻞ َﻓﻀﯿَﻠٍﻪ ﻣِْﻦ َﻓﻀﺎﺋِﻠِﻪ‬
‫َو )‪َ(2‬ﻧﻘﯿَﺒٍﻪ ﻣِْﻦ َﻣﻨـﺎﻗِﺒِﻪ َو ﺣـﺎٍل ﻣِْﻦ َأْﺣـ ﻮاﻟ ِﻪ َو َﻣﻨِْﺰﻟٍَﻪ ﻣِْﻦ َﻣﻨـﺎِزﻟ ِﻪ َرَأﯾَْﺖ ُﻣَﺤﱠﻤﺪًا ﻟَـَﮏ ﻓﯿﻬـﺎ ﻧﺎِﺻـ ﺮًا َو َﻋﻠﯽ َﻣْﮑُﺮوِه ﺑَﻼﺋـِ َﮏ ﺻـﺎﺑ ِﺮًا َو ﻟ َِﻤْﻦ‬
‫ﻋـﺎداَك ُﻣﻌﺎِدﯾًﺎ َو ﻟ َِﻤْﻦ واﻻَك ُﻣﻮاﻟ ِﯿًﺎ َو َﻋْﻦ ﻣﺎ َﮐِﺮْﻫَﺖ ﻧﺎﺋِﯿًﺎ)‪َ (3‬و ِإﻟﯽ ﻣـﺎ َأَﺟﺒَْﺖ داِﻋﯿًﺎ َﻓﻀﺎﺋَِﻞ ﻣِْﻦ َﺟﺰاﺋَِﮏ َو َﺧﺼﺎﺋَِﺺ ﻣِْﻦ َﻋﻄﺎﺋَِﮏ َو‬
‫ِﺣﺒﺎﺋَِﮏ ﺗُْﺴﻨﯽ ﺑ ِﻬﺎ‬
‫ص ‪130 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ع‪ + :‬و رأَﻓِﻪ َﺗِﺤﱠﯿﺘَِﮏ‪ ،‬و ﺣﺎﺷﯿﻪ آن‪ :‬ﺗﺤّﯿﺎﺗَِﮏ‪ .‬وﻟﯽ در آ‪ :‬ﺑﺮﻋﮑﺲ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع و آ‪َ :‬ﻣﻨَْﻘَﺒٍﻪ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع‪ :‬ﺗﺎﺋﯿًﺎ‪.‬‬
‫َأﻣَْﺮُه َو ﺗُْﻌﻠﯽ ﺑ ِﻬﺎ َدَرَﺟَﺘُﻪ َﻣَﻊ اﻟ ُْﻘّﻮاِم ﺑ ِِﻘْﺴـ ِﻄَﮏ َو اﻟـّﺬاﺑّﯿَﻦ َﻋْﻦ َﺣَﺮﻣَِﮏ َﺣّﺘﯽ ﻻ َﯾﺒْﻘﯽ َﺛﻨﺎٌء َو ﻻ ﺑَﻬﺎٌء َو ﻻ َرْﺣَﻤٌﻪ َو ﻻ َﮐﺮاَﻣٌﻪ ِإّﻻ َﺧَﺼـْﺼ َﺖ‬
‫ُﻣَﺤﱠﻤﺪًا ﺑ ِﺬﻟ َِﮏ َو آَﺗﯿَْﺘُﻪ ﻣِﻨُْﻪ اﻟﱡﺬري َو ﺑَﱠﻠْﻐَﺘُﻪ اﻟ َْﻤﻘﺎﻣﺎِت اﻟ ُْﻌﻠﯽ آﻣﯿَﻦ َرﱠب اﻟ ْﻌﺎﻟَﻤﯿَﻦ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ ِإﻧّﯽ َأْﺳـ َﺘْﻮِدُﻋَﮏ دﯾﻨﯽ َو َﻧْﻔﺴﯽ َو َﺟﻤﯿَﻊ ﻧِْﻌَﻤﺘَِﮏ‬
‫َﻋَﻠﱠﯽ َواْﺟَﻌﻠْﻨﯽ ﻓﯽ َﮐَﻨِﻔـَﮏ َو ِﺣْﻔِﻈَﮏ َو ِﻋﱢﺰَك َو َﻣﻨِْﻌَﮏ َﻋﱠﺰ ﺟﺎُرَك َو َﺟﱠﻞ َﺛﻨﺎوُءَك َو َﺗَﻘـ ﱠﺪَﺳْﺖ َأْﺳـ ﻤﺎوُءَك َو ﻻ ِإﻟَﻪ َﻏﯿُْﺮَك َﺣْﺴﺒﯽ‬
‫َأﻧ َْﺖ ﻓِﯽ اﻟﱠﺴّﺮاِء َو اﻟﱠﻀّﺮاِء َو اﻟﱢﺸﱠﺪِه َو اﻟﱠﺮﺧﺎِء َو ﻧِْﻌَﻢ اﻟ َْﻮﮐﯿُﻞ َرﺑﱠﻨﺎ َﻋَﻠﯿَْﮏ َﺗَﻮﱠﮐﻠْﻨﺎ َو ِإﻟَﯿَْﮏ َأَﻧﺒْﻨﺎ َو ِإﻟَﯿَْﮏ اﻟ َْﻤـِﺼ ﯿُﺮ َرﺑﱠﻨﺎ ﻻ َﺗْﺠَﻌﻠْﻨﺎ ﻓِﺘَْﻨًﻪ ﻟ ِﱠﻠِﺬﯾَﻦ‬
‫َﮐَﻔُﺮوا َو اْﻏِﻔْﺮ ﻟَﻨﺎ َرﺑﱠﻨﺎ ِإﱠﻧَﮏ َأﻧ َْﺖ اﻟ َْﻌِﺰﯾُﺰ اﻟ َْﺤِﮑﯿُﻢ َرﺑﱠَﻨﺎ اْﺻـ ِﺮْف َﻋّﻨﺎ َﻋﺬاَب َﺟَﻬﱠﻨَﻢ ِإﱠن َﻋﺬاﺑَﻬﺎ ﮐﺎَن َﻏﺮاﻣًﺎ ِإﱠﻧﻬﺎ ﺳﺎَءْت ُﻣْﺴـ َﺘَﻘ‪‬ﺮا َو ُﻣﻘﺎﻣًﺎ َرﺑﱠَﻨﺎ‬
‫اﻓَْﺘـْﺢ ﺑَﯿَْﻨﻨـﺎ َو ﺑَﯿَْﻦ َﻗْﻮﻣِﻨـﺎ ﺑ ِﺎﻟ َْﺤﱢﻖ َو َأﻧ َْﺖ َﺧﯿُْﺮ اﻟ ْﻔﺎﺗِِﺤﯿَﻦ َرﺑﱠﻨﺎ إﱠﻧﻨﺎ آَﻣّﻨﺎ َﻓﺎْﻏِﻔْﺮ ﻟَﻨﺎ ُذﻧُﻮﺑَﻨﺎ َو َﮐﱢﻔْﺮ َﻋّﻨﺎ َﺳـ ﱢﯿﺌﺎﺗِﻨﺎ َو َﺗَﻮﱠﻓﻨﺎ َﻣَﻊ اْﻻَءﺑ ْﺮاِر َرﺑﱠﻨﺎ َو آﺗِﻨﺎ ﻣﺎ‬
‫َوَﻋْﺪَﺗﻨﺎ َﻋﻠﯽ ُرُﺳـ ﻠَِﮏ َو ﻻ ﺗُْﺨِﺰﻧﺎ َﯾْﻮَم اﻟ ِْﻘﯿﺎَﻣِﻪ ِإﱠﻧَﮏ ﻻ ﺗُْﺨﻠُِﻒ اﻟ ِْﻤﯿﻌﺎَد َرﺑﱠﻨﺎ ﻻ ﺗُﻮءاِﺧْﺬﻧﺎ ِإْن َﻧِﺴـ ﯿﻨﺎ َأْو َأْﺧَﻄْﺄﻧﺎ َرﺑﱠﻨﺎ َو ﻻ َﺗْﺤِﻤْﻞ َﻋَﻠﯿْﻨﺎ ِإْﺻﺮًا‬
‫َﮐﻤـﺎ َﺣَﻤﻠَْﺘُﻪ َﻋَﻠﯽ اﻟﱠِﺬﯾَﻦ ﻣِْﻦ َﻗﺒْﻠِﻨـﺎ َرﺑﱠﻨـﺎ َو ﻻـ ﺗَُﺤﱢﻤﻠْﻨـﺎ ﻣـﺎ ﻻ ﻃﺎَﻗَﻪ ﻟَﻨﺎ ﺑ ِِﻪ َو اْﻋُﻒ َﻋّﻨﺎ َو اْﻏِﻔْﺮ ﻟَﻨﺎ َو اْرَﺣْﻤﻨﺎ َأﻧ َْﺖ َﻣْﻮﻻﻧﺎ َﻓﺎﻧ ْـُﺼ ْﺮﻧﺎ َﻋَﻠﯽ اﻟ َْﻘْﻮِم‬
‫اﻟ ْﮑﺎﻓِِﺮﯾَﻦ َرﺑﱠﻨﺎ آﺗِﻨﺎ ﻓِﯽ اﻟﱡﺪﻧ ْﯿﺎ َﺣَﺴـ َﻨًﻪ َو ﻓِﯽ اْﻻآِﺧَﺮِه َﺣَﺴَﻨًﻪ َو ﻗِﻨﺎ ﺑ َِﺮْﺣَﻤﺘَِﮏ َﻋﺬاَب اﻟّﻨﺎِر َو َﺻﱠﻠﯽ اﻟﻠّﻪ ُ َﻋﻠﯽ َﺳﱢﯿِﺪﻧﺎ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آﻟ ِِﻪ اﻟّﻄﺎِﻫﺮﯾَﻦ‬
‫و َﺳﱠﻠَﻢ َﺗْﺴﻠﯿﻤًﺎ«‪(1).‬‬
‫‪ -3‬دﻋﺎي »ﺑﺴﻢ اﷲ اﻟﺮﺣﻤﻦ اﻟﺮﺣﯿﻢ اﻟﻠﻬﻢ ﺻﻞ ﻋﻠﯽ ﻣﺤﻤﺪ و آل ﻣﺤﻤﺪ ﺻﻼه‪«...‬‬
‫ﺳّﯿﻢ‪ :‬ﺳـّﯿﺪ ﺑﻦ ﻃﺎوس و ﺷـﯿﺦ ﻃﻮﺳـﯽ و دﯾﮕﺮان ﺑﻪ ﺳﻨﺪﻫﺎي ﺻﺤﯿﺢ از ﻣﻌﺎوﯾﻪ ﺑﻦ ﻋّﻤﺎر رواﯾﺖ ﮐﺮده اﻧﺪ ﮐﻪ‪ :‬ﺣﻀﺮت ﺻﺎدق ﻋﻠﯿﻪ‬
‫اﻟﺴﻼم ﺑﻌﺪ از ﻧﻤﺎز ﻋﺸﺎ اﯾﻦ دﻋﺎ ﻣﯽ ﺧﻮاﻧﺪﻧﺪ‪:‬‬
‫»ﺑ ِـْﺴ ِﻢ اﻟّﻠﻪ ِ اﻟﱠﺮْﺣﻤِﻦ اﻟﱠﺮﺣﯿِﻢ َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ ـَﺻ ﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آِل)‪ُ (2‬ﻣَﺤﱠﻤٍﺪ ـَﺻ ﻼًه ﺗَُﺒﱢﻠُﻐﻨﺎ ﺑ ِﻬﺎ ِرْﺿﻮاَﻧَﮏ َو اﻟ َْﺠﱠﻨَﻪ َو ﺗَُﻨﱢﺠﯿﻨﺎ ﺑ ِﻬﺎ ﻣِْﻦ َﺳـ َﺨِﻄَﮏ َو‬
‫اﻟّﻨﺎِر َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ َﺻﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آِل)‪ُ (3‬ﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو َأِرﻧﯽ اﻟ َْﺤﱠﻖ َﺣّﻘًﺎ َﺣّﺘﯽ َأﱠﺗﺒَِﻌُﻪ َو َأِرﻧِﯽ اﻟ ْﺒﺎِﻃَﻞ ﺑﺎِﻃًﻼ َﺣّﺘﯽ َأْﺟَﺘﻨَِﺒُﻪ َو ﻻ َﺗْﺠَﻌﻠُْﻬﻤﺎ)‪َ (4‬ﻋَﻠﱠﯽ‬
‫ص ‪131 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ﻓﻼح اﻟﺴﺎﺋﻞ‪ ،‬ص ‪ ،251‬ﻓﺼﻞ اﻟﺴﺎدس و اﻟﻌﺸﺮون‪ ...‬؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،83‬ص ‪ ،115‬ﺑﺎب ‪ ،42‬ﺗﻌﻘﯿﺐ ﺻﻼه اﻟﻌﺸﺎء‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع و آ‪َ :‬و آﻟ ِِﻪ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻫﺮ ﺳﻪ ﻧﺴﺨﻪ‪َ :‬و آﻟ ِِﻪ‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻣﺘﻦ‪َ :‬ﺗْﺠَﻌﻠُْﻪ‪ ،‬و ﺣﺎﺷﯿﻪ آ‪َ :‬وَﻻَﺗْﺠَﻌﻠُْﻪ َﻋَﻠﱠﯽ‪.‬‬
 ‫ُﻣَﺘﺸﺎﺑ َِﻬﯿِْﻦ)‪َ (1‬ﻓـَﺄﱠﺗﺒَﻊ َﻫﻮاَي ﺑ َِﻐﯿِْﺮ ُﻫـ ﺪًي ﻣِﻨَْﮏ َو اْﺟَﻌْﻞ َﻫﻮاَي َﺗَﺒﻌًﺎ ﻟ ِِﺮﺿﺎَك َو ﻃﺎَﻋﺘَِﮏ َو ُﺧـ ْﺬ ﻟ َِﻨْﻔِﺴَﮏ ِرﺿﺎﻫﺎ ﻣِْﻦ َﻧْﻔﺴـﯽ َو اْﻫـِﺪﻧﯽ ﻟ َِﻤﺎ‬
‫اْﺧﺘُﻠَِﻒ ﻓﯿِﻪ ﻣَِﻦ اﻟ َْﺤﱢﻖ ﺑِﺈْذﻧَِﮏ ِإﱠﻧَﮏ َﺗْﻬﺪي َﻣْﻦ َﺗﺸﺎُء ِإﻟﯽ ِﺻﺮاٍط ُﻣْﺴَﺘﻘﯿٍﻢ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ َﺻﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آﻟ ِﻪ َو اْﻫِﺪﻧﯽ ﻓﯿَﻤْﻦ َﻫَﺪﯾَْﺖ َو ﻋﺎﻓِﻨﯽ‬
‫ﻓﯿَﻤْﻦ ﻋﺎَﻓﯿَْﺖ َو َﺗَﻮﻟﱠﻨﯽ ﻓﯿَﻤْﻦ َﺗَﻮﻟﱠﯿَْﺖ َو ﺑﺎِرْك ﻟﯽ ﻓﯿﻤﺎ َأْﻋَﻄﯿَْﺖ َو ﻗِﻨﯽ َﺷـ ﱠﺮ ﻣﺎ َﻗَﻀﯿَْﺖ ِإﱠﻧَﮏ َﺗْﻘﻀﯽ َو ﻻ ﯾُْﻘﻀﯽ َﻋَﻠﯿَْﮏ َو ﺗُﺠﯿُﺮ َو ﻻ ﯾُﺠﺎُر‬
‫َﻋَﻠﯿَْﮏ َﺗﱠﻢ ﻧُﻮُرَك َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ َﻓَﻬـ َﺪﯾَْﺖ َﻓَﻠَﮏ اﻟ َْﺤْﻤُﺪ َو َﻋُﻈَﻢ ِﺣﻠُْﻤَﮏ َﻓَﻌَﻔْﻮَت)‪َ (2‬ﻓَﻠَﮏ اﻟ َْﺤْﻤُﺪ َو ﺑَـَﺴ ْﻄَﺖ َﯾَﺪَك َﻓَﺄْﻋَﻄﯿَْﺖ َﻓَﻠَﮏ اﻟ َْﺤْﻤُﺪ ﺗُﻄﺎُع‬
‫َرﺑﱠﻨﺎ َﻓَﺘْﺸُﮑُﺮ َو ﺗُْﻌَﺼﯽ َرﺑﱠﻨﺎ َﻓَﺘْﺴﺘُُﺮ َو َﺗْﻐِﻔُﺮ َأﻧ َْﺖ َﮐﻤﺎ َأﺛ َْﻨﯿَْﺖ َﻋﻠﯽ َﻧْﻔِﺴَﮏ ﺑ ِﺎﻟ َْﮑَﺮِم َو اﻟ ُْﺠﻮِد ﻟَﱠﺒﯿَْﮏ َو َﺳْﻌَﺪﯾَﮏ َﺗﺒﺎَرْﮐَﺖ َو َﺗﻌﺎﻟَﯿَْﺖ ﻻ َﻣﻠَْﺠَﺄ َو‬
‫ﻻـ َﻣﻨْﺠـﺎ ﻣِﻨْـَﮏ ِإﻻّـ ِإﻟَﯿـْ َﮏ ﻻـ ِإﻟَﻪ ِإﻻّـ َأﻧ َْﺖ ُﺳـ ﺒْﺤﺎَﻧَﮏ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ َو ﺑ َِﺤْﻤـ ِﺪَك َﻋِﻤﻠُْﺖ ُﺳﻮًء َو َﻇَﻠْﻤُﺖ َﻧْﻔﺴـﯽ َﻓﺎْرَﺣْﻤﻨﯽ)‪َ (3‬و َأﻧ ْـَﺖ َأْرَﺣُﻢ‬
‫اﻟّﺮاِﺣﻤﯿَﻦ ﻻ ِإﻟَﻪ ِإّﻻ َأﻧ َْﺖ ُﺳـ ﺒْﺤﺎَﻧَﮏ ِإﻧّﯽ ُﮐﻨُْﺖ ﻣَِﻦ اﻟّﻈﺎﻟ ِﻤﯿَﻦ ﻻ ِإﻟَﻪ ِإّﻻ َأﻧ َْﺖ ُﺳـ ﺒْﺤﺎَﻧَﮏ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ َو ﺑ َِﺤْﻤِﺪَك َﻋِﻤﻠُْﺖ ُﺳﻮًء َو َﻇَﻠْﻤُﺖ َﻧْﻔﺴـﯽ‬
‫َﻓـﺎْﻏِﻔﺮﻟﯽ ﯾـﺎ َﺧﯿَْﺮ اﻟ ْﻐـﺎﻓِﺮﯾَﻦ ﻻـ ِإﻟَﻪ ِإﻻّـ َأﻧ َْﺖ ُﺳـ ﺒْﺤﺎَﻧَﮏ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ َو ﺑ َِﺤْﻤـ ِﺪَك َﻋِﻤﻠُْﺖ ُﺳـ ﻮًء َو َﻇَﻠْﻤُﺖ َﻧْﻔﺴـﯽ َﻓﺘُْﺐ َﻋَﻠﱠﯽ ِإﱠﻧَﮏ َأﻧ َْﺖ اﻟَﺘّﻮاُب‬
‫اﻟﱠﺮﺣﯿُﻢ ﻻ ِإﻟَﻪ ِإّﻻ َأﻧ َْﺖ ُﺳـ ﺒْﺤﺎَﻧَﮏ ِإﻧّﯽ ُﮐﻨُْﺖ ﻣَِﻦ اﻟّﻈﺎﻟ ِﻤﯿَﻦ ُﺳـ ﺒْﺤﺎَن َرﺑﱢَﮏ َرﱢب اﻟ ِْﻌﱠﺰِه َﻋّﻤﺎ َﯾِﺼُﻔﻮَن َو َﺳﻼٌم َﻋَﻠﯽ اﻟ ُْﻤْﺮَﺳﻠِﯿَﻦ َو اﻟ َْﺤْﻤُﺪ ﻟﻠّﻪ ِ‬
‫َرﱢب اﻟ ْﻌـﺎﻟَِﻤﯿَﻦ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ ـَﺻ ﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو ﺑَﱢﯿﺘْﻨﯽ ﻣِﻨْـَﮏ ﻓﯽ ﻋـﺎﻓَِﯿٍﻪ َو ـَﺻ ﱢﺒْﺤﻨﯽ ﻣِﻨْـَﮏ ﻓﯽ ﻋـﺎﻓَِﯿٍﻪ َو اْﺳﺘُْﺮﻧﯽ ﻣِﻨْـَﮏ ﺑ ِﺎﻟ ْﻌﺎﻓَِﯿِﻪ َو‬
‫اْرُزﻗْﻨﯽ َﺗﻤﺎَم اﻟ ْﻌﺎﻓَِﯿِﻪ َو َدواَم اﻟ ْﻌﺎﻓَِﯿِﻪ َو اﻟﱡﺸْﮑَﺮ َﻋَﻠﯽ اﻟ ْﻌﺎﻓَِﯿِﻪ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ ِإﻧّﯽ َأْﺳَﺘْﻮِدُﻋَﮏ َﻧْﻔﺴﯽ َو دﯾﻨﯽ َو َأْﻫﻠﯽ َو ﻣﺎﻟﯽ َو ُوﻟ ْﺪي َو َأْﻫَﻞ ُﺣﺰاَﻧﺘﯽ‬
‫ُو ُﮐﱠﻞ ﻧِْﻌَﻤٍﻪ َأﻧ َْﻌْﻤَﺖ ﺑ ِﻬﺎ َﻋَﻠﱠﯽ َاْو ﺗُﻨِْﻌُﻢ)‪َ (4‬ﻓـَﺼ ﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آﻟ ِﻪ َو اْﺟَﻌﻠْﻨﯽ ﻓﯽ َﮐَﻨِﻔَﮏ َو َأﻣْﻨَِﮏ َو َﮐﻼَﺋﺘَِﮏ َو ِﺣْﻔِﻈَﮏ َو َﺣﯿﺎَﻃﺘَِﮏ‬
‫َو ِﮐﻔﺎَﯾﺘـِ َﮏ َو ِﺳﺘِْﺮَك َو ِذﱠﻣﺘـِ َﮏ َو َﺟﻮاِرَك َو َوداﺋِِﻌَﮏ ﯾﺎ َﻣْﻦ ﻻ َﺗﻀـﯿُﻊ َوداﺋُِﻌُﻪ َو ﻻَﯾﺨﯿُﺐ ﺳﺎﺋِﻠُُﻪ َو ﻻ َﯾﻨَْﻔـ ُﺪ ﻣﺎ ِﻋﻨْـَﺪُه َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ ِإﻧّﯽ َأْدَرُء‬
‫ﺑ َِﮏ ﻓﯽ ﻧُُﺤﻮِر َأْﻋﺪاﺋﯽ ُو ُﮐﱢﻞ)‪َ (5‬ﻣْﻦ ﮐﺎَدﻧﯽ َو ﺑَﻐﯽ َﻋَﻠﱠﯽ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ َﻣْﻦ َأراَدﻧﺎ َﻓَﺄِرْدُه َو َﻣْﻦ ﮐﺎَدﻧﺎ‬
‫ص ‪132 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻣﺘﻦ و ع‪ُ :‬ﻣَﺘَﺸﺎﺑ ِﻬﺎ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻫﺮ ﺳﻪ ﻧﺴﺨﻪ‪َ :‬ﻓَﻐَﻔْﺮَت‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻫﺮ ﺳﻪ ﻧﺴﺨﻪ‪َ :‬ﻓﺎْﻏِﻔْﺮ ﻟﯽ َواْرَﺣْﻤﻨﯽ‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع‪ :‬أْو ﺗُﻨِﻌُﻢ‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻫﺮ ﺳﻪ ﻧﺴﺨﻪ‪َ :‬وِﮐْﺪ‪.‬‬
‫َﻓِﮑـ ْﺪُه َو َﻣْﻦ َﻧَﺼَﺐ ﻟَﻨﺎ َﻓُﺨـ ْﺬُه ﯾﺎ َرﱢب َأْﺧـ َﺬ َﻋﺰﯾٍﺰ ُﻣْﻘَﺘـِﺪٍر َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ َﺻﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو اْﺻـ ِﺮْف َﻋّﻨﯽ ﻣَِﻦ اﻟ َْﺒﻠِّﯿﺎِت َواْﻻآﻓﺎِت َو‬
‫اﻟ ْﻌﺎﻫﺎِت َو اﻟﱢﻨَﻘِﻢ َو ﻟ ُُﺰوِم اﻟﱠﺴَﻘِﻢ َو َزواِل اﻟﱢﻨَﻌِﻢ َو َﻋﻮاﻗِِﺐ اﻟﱠﺘَﻠِﻒ َو ﻣﺎ َﻃﻐﯽ ﺑ ِِﻪ اﻟ ْﻤﺎُء ﻟ َِﻐـَﻀ ﺒَِﮏ َو ﻣﺎ َﻋَﺘْﺖ ﺑ ِِﻪ اﻟّﺮﯾـُﺢ َﻋْﻦ َأﻣِْﺮَك َو ﻣﺎ َأْﻋَﻠُﻢ‬
‫َو ﻣﺎ ﻻ َأْﻋَﻠُﻢ َو ﻣﺎ َأﺧﺎُف َو ﻣﺎ ﻻ َأﺧﺎُف َو ﻣﺎ َأْﺣَﺬُر َو ﻣﺎ ﻻ َأْﺣَﺬُر َو ﻣﺎ َأﻧ َْﺖ ﺑ ِِﻪ َأْﻋَﻠُﻢ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ َﺻﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو َﻓﱢﺮْج َﻫّﻤﯽ‬
‫َو َﻧﱢﻔْﺲ َﻏّﻤﯽ َو َﺳﱢﻞ ُﺣْﺰﻧﯽ َو اْﮐِﻔﻨﯽ ﻣﺎ ﺿﺎَق ﺑ ِﻪ َﺻْﺪري َو ﻣﺎ ﻋﯿَﻞ ﺑ ِﻪ َﺻﺒْﺮي َو َﻗﱠﻠْﺖ ﻓﯿِﻪ)‪ (1‬ﺣﯿَﻠﺘﯽ َو َﺿُﻌَﻔْﺖ َﻋﻨُْﻪ ﻗُﱠﻮﺗﯽ َو َﻋَﺠَﺰْت َﻋﻨُْﻪ‬
‫ﻃـﺎَﻗﺘﯽ َو َرﱠدﺗ ْﻨﯽ ﻓﯿِﻪ اﻟﱠﻀُﺮوَرُه ِﻋﻨْـَﺪ اﻧ ِْﻘﻄـﺎِع اْﻻآﻣـﺎِل َو َﺧﯿَْﺒِﻪ اﻟﱠﺮﺟـﺎِء ﻣَِﻦ اﻟ َْﻤْﺨﻠُﻮﻗﯿَﻦ ِإﻟَﯿَْﮏ َﻓَﺼﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو اْﮐِﻔﻨﯿِﻪ ﯾﺎ‬
‫ﮐﺎﻓِﯿـًﺎ ﻣِْﻦ ُﮐـ ﱢﻞ َﺷـ ْﯽ ٍء َو ﻻـ َﯾْﮑﻔﯽ ﻣِﻨُْﻪ َﺷـ ْﯽ ٌء اِْﮐِﻔﻨﯽ ُﮐـ ﱠﻞ َﺷـ ْﯽ ٍء َﺣـ ّﺘﯽ ﻻـ َﯾﺒْﻘﯽ ﻣِﻨُْﻪ َﺷـ ْﯽ ٌء ﯾـﺎ َﮐﺮﯾُﻢ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ ـَﺻ ﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آِل‬
‫ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ)‪َ (2‬و اْرُزﻗْﻨﯽ َﺣﱠﺞ ﺑَﯿْﺘَِﮏ اﻟ َْﺤﺮاِم َو ِزﯾﺎَرَه َﻗﺒِْﺮ َﻧﺒِﱢﯿَﮏ ﺻـﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ )‪َ (3‬ﻣَﻊ اﻟﱠﺘْﻮﺑَِﻪ َو اﻟﱠﻨَﺪِم َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ ِإﻧّﯽ َأْﺳَﺘْﻮِدُﻋَﮏ َﻧْﻔﺴﯽ َو‬
‫دﯾﻨﯽ َو َأْﻫﻠﯽ َو ﻣـﺎﻟﯽ َو ُوﻟ ْـﺪي َو ِإْﺧﻮاﻧﯽ َو َأْﺳـ َﺘْﮑﻔﯿَﮏ ﻣﺎ َأَﻫﱠﻤﻨﯽ َو ﻣﺎ ﻟَْﻢ ﯾُِﻬﱠﻤﻨﯽ َو َأْﺳـ َﺌﻠَُﮏ ﺑ َِﺨﯿَﺮﺗَِﮏ ﻣِْﻦ َﺧﻠِْﻘَﮏ اﻟﱠﺬي ﻻ َﯾُﻤﱡﻦ ﺑ ِﻪ‬
‫ِﺳﻮاَك ﯾﺎ َﮐﺮﯾُﻢ اﻟ َْﺤْﻤُﺪ ﻟﻠّﻪ ِ اﻟﱠﺬي َﻗﻀﯽ َﻋّﻨﯽ َﺻﻼًه ﮐﺎَﻧْﺖ َﻋَﻠﯽ اﻟ ُْﻤﻮْءﻣِﻨﯿَﻦ ِﮐﺘﺎﺑًﺎ َﻣْﻮﻗُﻮﺗًﺎ«‪(4).‬‬
‫‪ -4‬دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ إﻧﻪ ﻟﯿﺲ ﻟﯽ ﻋﻠﻢ ﺑﻤﻮﺿﻊ رزﻗﯽ‪«...‬‬
‫ﭼﻬﺎرم‪ :‬ﺳـّﯿﺪ ﺑﻦ ﻃﺎوس رﺿﯽ اﷲ ﻋﻨﻪ از ﻋﺒﯿﺪ ﺑﻦ زراره رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﻣﺮدي ﺑﻪ ﺧﺪﻣﺖ ﺣﻀﺮت ﺻﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم آﻣﺪ‬
‫و از ﺗﻨﮕﺪﺳﺘﯽ ﺷـﮑﺎﯾﺖ ﮐﺮد‪ ،‬و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻫﺮ ﭼﻨﺪ در ﻃﻠﺐ روزي ﺑﻪ ﺷـﻬﺮﻫﺎ ﻣﯽ ﮔﺮدم ﺗﻨﮕﯽ ﻣﻌﯿﺸِﺖ ﻣﻦ زﯾﺎده ﻣﯽ ﮔﺮدد‪ .‬ﺣﻀﺮت‬
‫ﻓﺮﻣﻮد ﮐﻪ‪ :‬ﭼﻮن از ﻧﻤﺎز ﺧﻔﺘﻦ ﻓﺎرغ ﺷﻮي‪ ،‬ﺑﺎ ﺗﺄﻧّﯽ اﯾﻦ دﻋﺎ ﺑﺨﻮان‪.‬‬
‫راوي ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻌﺪ از اﻧﺪك ﻣّﺪﺗﯽ ﺣﺎل آن ﻣﺮد ﻧﯿﮑﻮ ﺷﺪ‪ ،‬و ﻣﺎل ﺑﺴﯿﺎر ﺑﻪ ﻫﻢ رﺳﺎﻧﯿﺪ‪ .‬و دﻋﺎ اﯾﻦ اﺳﺖ‪:‬‬
‫ص ‪133 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع و آ‪ :‬ﺑ ِِﻪ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻫﺮ ﺳﻪ ﻧﺴﺨﻪ‪َ :‬و اَﻷﺋﻤَﻪ َﻋَﻠﯿﻪ َو َﻋَﻠﯿﻬُﻢ اﻟﱠﺴﻼُم‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻣﺘﻦ و ع‪ :‬ﻋﻠﯿﻪ اﻟّﺴﻼم‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ﻓﻼح اﻟﺴﺎﺋﻞ‪ ،‬ص ‪ ،254‬ﻓﺼﻞ اﻟﺴﺎدس و اﻟﻌﺸﺮون‪ ...‬؛ ﻣﺼﺒﺎح‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﻃﻮﺳﯽ‪ ،‬ص ‪ ،110‬أرﺑﻊ رﮐﻌﺎت آﺧﺮ‪.‬‬
‫»َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ ِإﱠﻧُﻪ ﻟَﯿَْﺲ ﻟﯽ ِﻋﻠٌْﻢ ﺑ َِﻤْﻮِﺿِﻊ ِرْزﻗﯽ َو ِإﱠﻧﻤـﺎ أﻧـﺎ َأْﻃﻠُﺒُُﻪ ﺑ َِﺨَﻄﺮاٍت َﺗْﺨُﻄُﺮ َﻋﻠﯽ َﻗﻠْﺒﯽ َﻓـَﺄُﺟﻮُل ﻓﯽ َﻃَﻠﺒِِﻪ اﻟ ْﺒُﻠْـﺪاَن َو َأ َﻧـﺎ ﻓﯿﻤـﺎ َأ َﻧـﺎ ﻃـﺎﻟ ٌِﺐ‬
‫َﮐـ ﺎﻟ ِْﺤﯿﺮاِن ﻻـ َأْدري َأﻓﯽ َﺳـ ْﻬٍﻞ ُﻫَﻮ َأْم ﻓﯽ َﺟَﺒٍﻞ َأْم ﻓﯽ َأْرٍض َأْم ﻓﯽ َﺳـ ﻤﺎٍء َأْم ﻓﯽ ﺑَﱟﺮ َأْم ﻓﯽ ﺑَْﺤٍﺮ َو َﻋﻠﯽ َﯾـَﺪْي َﻣْﻦ َو ﻣِْﻦ ﻗَِﺒِﻞ َﻣْﻦ َو َﻗْﺪ‬
‫َﻋﻠِْﻤُﺖ َأﱠن ِﻋﻠَْﻤُﻪ ِﻋﻨَْﺪَك َو َأْﺳـ ﺒﺎﺑَُﻪ ﺑ َِﯿِﺪَك َو َأﻧ َْﺖ اﻟﱠﺬي َﺗْﻘِﺴـ ُﻤُﻪ ﺑ ِﻠُْﻄِﻔَﮏ َو ﺗُـَﺴ ﱢﺒﺒُُﻪ ﺑ َِﺮْﺣَﻤﺘَِﮏ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ َﻓَﺼﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آﻟ ِﻪ َو اْﺟَﻌْﻞ ﯾﺎ‬
‫َرﱢب ِرْزَﻗَﮏ ﻟﯽ واِﺳﻌًﺎ َو َﻣْﻄَﻠَﺒُﻪ َﺳْﻬًﻼ َو َﻣْﺄَﺧَﺬُه َﻗﺮﯾﺒًﺎ َو ﻻ ﺗَُﻌﱢﻨﻨﯽ ﺑ َِﻄَﻠِﺐ ﻣﺎ ﻟَْﻢ ﺗَُﻘﱢﺪْر ﻟﯽ ﻓﯿِﻪ ِرْزﻗًﺎ َﻓِﺈﱠﻧَﮏ َﻏﻨﱞﯽ َﻋْﻦ َﻋﺬاﺑﯽ َو َأ َﻧﺎ َﻓﻘﯿٌﺮ ِإﻟﯽ‬
‫َرْﺣَﻤﺘَِﮏ َﻓَﺼﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آﻟ ِﻪ َوُﺟْﺪ َﻋﻠﯽ َﻋﺒِْﺪَك ﺑ َِﻔْﻀﻠَِﮏ ِإﱠﻧَﮏ ُذو َﻓْﻀٍﻞ َﻋﻈﯿٍﻢ«‪(1).‬‬
‫‪ -5‬دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ ﺑﯿﺪك ﻣﻘﺎدﯾﺮ اﻟﻠﯿﻞ واﻟﻨﻬﺎر و‪«...‬‬
‫ﭘﻨﺠﻢ‪ :‬ﮐﻠﯿﻨﯽ ﺑﻪ ﺳـﻨﺪ ﻣﻌﺘﺒﺮ از اﻫﻞ ﺑﯿﺖ ﻋﻠﯿﻬﻢ اﻟﺴـﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﺑﻌﺪ از ﻧﻤﺎز ﺧﻔﺘﻦ اﯾﻦ دﻋﺎ را ﺑﺎﯾﺪ ﺧﻮاﻧﺪ‪ .‬و دﯾﮕﺮان‬
‫اﯾﻦ دﻋﺎ را ﺑﻌﺪ از ﻧﻤﺎز ﺷﺎم ذﮐﺮ ﮐﺮده اﻧﺪ‪:‬‬
‫»َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ ﺑ ِـَﯿ ِﺪَك َﻣﻘـﺎدﯾُﺮ اﻟﱠﻠﯿِْﻞ َو َﻣﻘﺎدﯾُﺮ اﻟﱠﻨﻬﺎِر َو َﻣﻘﺎدﯾُﺮ اﻟـﱡﺪﻧ ْﯿﺎ َو اْﻻآِﺧَﺮِه َو َﻣﻘﺎدﯾُﺮ اﻟ َْﻤْﻮِت َو اﻟ َْﺤﯿﺎِه َو َﻣﻘﺎدﯾُﺮ اﻟﱠﺸْﻤِﺲ َو اﻟ َْﻘَﻤِﺮ َو َﻣﻘﺎدﯾُﺮ‬
‫اﻟﱠﻨْﺼِﺮ َو اﻟ ِْﺨْﺬﻻِن َو َﻣﻘﺎدﯾُﺮ اﻟ ِْﻐﻨﯽ َو اﻟ َْﻔْﻘِﺮ َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ ﺑﺎِرْك ﻟﯽ ﻓﯽ دﯾﻨﯽ َو ُدﻧ ْﯿﺎَي َو ﻓﯽ َﺟَﺴﺪي َو َأْﻫﻠﯽ)‪َ (2‬و ُوﻟ ْﺪي َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ اْدَرأْ َﻋّﻨﯽ َﻓَﺴَﻘَﻪ‬
‫اﻟ َْﻌَﺮِب َو اﻟ َْﻌَﺠِﻢ َو اﻟ ِْﺠﱢﻦ َو اْﻻِءﻧ ِْﺲ َو اْﺟَﻌْﻞ ُﻣﻨَْﻘَﻠﺒﯽ ِإﻟﯽ َﺧﯿٍْﺮ داﺋٍِﻢ َو َﻧﻌﯿٍﻢ ﻻ َﯾُﺰوُل«‪(3).‬‬
‫‪ -6‬دﻋﺎي »أﻋﻮذ ﺑﻌﺰه اﷲ و أﻋﻮذ ﺑﻘﺪره اﷲ و‪«...‬‬
‫ﺷﺸﻢ‪ :‬در ﮐﺘـﺎب ﻃّﺐ اﻷـﺋّﻤﻪ از ﺣﻀـﺮت اﻣـﺎم ﻣﺤّﻤـ ﺪ ﺑﺎﻗﺮ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﮐﻪ ﺑﻌـﺪ از ﻧﻤﺎز ﺧﻔﺘﻦ اﯾﻦ دﻋﺎ‬
‫ﺑﺨﻮاﻧﺪ در آن ﺷﺐ و روزش از ﺿﺮر دزدان اﯾﻤﻦ ﮔﺮدد‪:‬‬
‫»َأُﻋﻮُذ ﺑ ِِﻌﱠﺰِه اﻟّﻠﻪ ِ َو َأُﻋﻮُذ ﺑ ُِﻘْﺪَرِه اﻟّﻠﻪ ِ َو َأُﻋﻮُذ ﺑ َِﻤْﻐِﻔَﺮِه اﻟّﻠﻪ ِ َو َأُﻋﻮُذ ﺑ َِﺮْﺣَﻤِﻪ اﻟّﻠﻪ ِ َو َأُﻋﻮُذ ﺑ ُِﺴـ ﻠْﻄﺎِن اﻟّﻠﻪ ِ اﻟﱠﺬي ُﻫَﻮ َﻋﻠﯽ ُﮐﱢﻞ َﺷـ ْﯽ ٍء َﻗﺪﯾٌﺮ َو‬
‫َأُﻋﻮُذ ﺑ َِﮑَﺮِم اﻟّﻠﻪ ِ َو َأُﻋﻮُذ ﺑ َِﺠْﻤِﻊ اﻟّﻠﻪ ِ ﻣِْﻦ َﺷـ ﱢﺮ ُﮐﱢﻞ َﺟّﺒﺎٍر َﻋﻨﯿٍﺪ َو َﺷﯿْﻄﺎٍن َﻣﺮﯾٍﺪ َو ُﮐﱢﻞ ُﻣْﻐﺘﺎٍل َو ﺳﺎِرٍق َو ﻋﺎِرٍض َو ﻣِْﻦ َﺷﱢﺮ اﻟّﺴﺎﱠﻣِﻪ َو اﻟ ْﻬﺎﱠﻣِﻪ‬
‫َو اﻟ ْﻌﺎﱠﻣِﻪ َو ﻣِْﻦ َﺷﱢﺮ‬
‫ص ‪134 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ﻓﻼح اﻟﺴﺎﺋﻞ‪ ،‬ص ‪ ،256‬ﻓﺼﻞ اﻟﺴﺎدس واﻟﻌﺸﺮون‪ ...‬؛ ﻣﺼﺒﺎح‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﮐﻔﻌﻤﯽ‪ ،‬ص ‪ ،168‬ﻓﺼﻞ اﻟﻌﺸﺮون ﻓﯽ أدﻋﯿﻪ اﻷرزاق‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ع‪َ + :‬و ﻣﺎﻟﯽ ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ﮐﺎﻓﯽ‪ ،‬ج ‪ ،2‬ص ‪ ،545‬ﺑﺎب اﻟﺪﻋﺎء ﻓﯽ ادﺑﺎر اﻟﺼﻠﻮات؛ وﺳﺎﯾﻞ اﻟﺸﯿﻌﻪ‪ ،‬ج ‪ ،6‬ص ‪ ،484‬ﺑﺎب ﻧﺒﺬه ﻣﻤﺎ ﯾﺴﺘﺤﺐ‪. ...‬‬
‫ُﮐـ ﱢﻞ داﺑﱠٍﻪ ـَﺻ ﻐﯿَﺮٍه َأْو َﮐﺒﯿَﺮٍه ﺑ َِﻠﯿٍْﻞ َأْو َﻧﻬﺎٍر َو ﻣِْﻦ َﺷـ ﱢﺮ ﻓُّﺴﺎِق اﻟ َْﻌَﺮِب َو اﻟ َْﻌَﺠِﻢ َو ﻓُّﺠﺎِرِﻫْﻢ َو ﻣِْﻦ َﺷـ ﱢﺮ َﻓَﺴـ َﻘِﻪ اﻟِﺠﱢﻦ َو اْﻻِءﻧ ِْﺲ َو ﻣِْﻦ َﺷـ ﱢﺮ ُﮐﱢﻞ‬
‫داﺑﱠٍﻪ َرﺑّﯽ آِﺧٌﺬ ﺑ ِﻨﺎِﺻَﯿﺘِﻬﺎ ِإﱠن َرﺑّﯽ َﻋﻠﯽ ِﺻﺮاٍط ُﻣْﺴَﺘِﻘﯿٍﻢ«‪(1).‬‬
‫‪ -7‬ﺧﻮاﻧﺪن ﺳﻮره »إﻧﺎ أﻧﺰﻟﻨﺎه ﻓﯽ ﻟﯿﻠﻪ اﻟﻘﺪر‪«...‬‬
‫ﻫﻔﺘﻢ‪ :‬ﺳـّﯿﺪ ﺑﻦ ﻃﺎوس رﺿـﯽ اﷲ ﻋﻨﻪ ﺑﻪ ﺳـﻨﺪ ﻣﻌﺘﺒﺮ از ﺣﻀـﺮت اﻣﺎم ﻣﺤّﻤﺪ ﺗﻘﯽ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﮐﻪ ﺑﻌﺪ از‬
‫ﻧﻤﺎز ﺧﻔﺘﻦ ﻫﻔﺖ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺳﻮره »إﻧّﺎ أﻧ َْﺰﻟ ْﻨﺎه« ﺑﺨﻮاﻧﺪ در آن ﺷﺐ ﺗﺎ ﺻﺒﺢ در ﺿﻤﺎن ﺣﻖ ﺗﻌﺎﻟﯽ ﺑﺎﺷﺪ از ﺑﻼﻫﺎ‪(2).‬‬
‫‪ -8‬دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ رب اﻟﺴﻤﺎوات اﻟﺴﺐ و ﻣﺎ أﻇﻠﺖ‪«...‬‬
‫ﻫﺸﺘﻢ‪ :‬ﺷﯿﺦ ﻃﻮﺳﯽ و ﮐﻔﻌﻤﯽ و دﯾﮕﺮان ذﮐﺮ ﮐﺮده اﻧﺪ ﮐﻪ‪ :‬ﺳّﻨﺖ اﺳﺖ ﺑﻌﺪ از ﻧﻤﺎز ﻋﺸﺎء ﻫﻔﺖ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺧﻮاﻧﺪن ﺳﻮره »إﻧّﺎ أﻧ َْﺰﻟ ْﻨﺎُه« و‬
‫ﺑﻌﺪ از آن اﯾﻦ دﻋﺎ ﺑﺨﻮاﻧﺪ‪:‬‬
‫»َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ َرﱠب اﻟﱠﺴﻤـﺎواِت اﻟﱠﺴﺒِْﻊ َو ﻣـﺎ َأَﻇﱠﻠْﺖ َو َرﱠب اْﻻَءَرﺿـﯿَﻦ اﻟﱠﺴﺒِْﻊ َو ﻣـﺎ َأَﻗﱠﻠْﺖ َو َرﱠب اﻟﱠﺸﯿـﺎﻃﯿِﻦ َو ﻣـﺎ َأَﻇﱠﻠْﺖ َو َرﱠب اﻟﱢﺮﯾﺎِح َو ﻣﺎ َذَرْت‬
‫َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ َرﱠب ُﮐﱢﻞ َﺷـ ْﯽ ٍء َو ِإﻟَﻪ ُﮐﱢﻞ َﺷـ ْﯽ ٍء َو ﺧﺎﻟ َِﻖ ُﮐﱢﻞ َﺷـ ْﯽ ٍء َو َﻣﻠﯿَﮏ ُﮐﱢﻞ َﺷْﯽ ٍء َأﻧ َْﺖ اﻟﻠّﻪ ُ اﻟ ُْﻤﻘَْﺘِﺪُر َﻋﻠﯽ ُﮐﱢﻞ َﺷْﯽ ٍء َأﻧ َْﺖ اﻟﻠّﻪ ُ اْﻻَءﱠوُل‬
‫َﻓﻼ َﺷـ ْﯽ َء َﻗﺒَْﻠَﮏ َو َأﻧ َْﺖ اْﻻآِﺧُﺮ َﻓﻼ َﺷْﯽ َء ﺑَْﻌَﺪَك َو َأﻧ َْﺖ اﻟّﻈﺎِﻫُﺮ َﻓﻼ َﺷْﯽ َء َﻓْﻮَﻗَﮏ َو َأﻧ َْﺖ اﻟ ْﺒﺎِﻃُﻦ َﻓﻼ َﺷْﯽ َء ُدوَﻧَﮏ َو َرﱠب َﺟﺒَْﺮﺋﯿَﻞ َو‬
‫ﻣﯿﮑﺎﺋﯿَﻞ َو ِإْﺳﺮاﻓﯿَﻞ َو ِإﻟَﻪ ِإﺑ ْﺮاﻫﯿَﻢ)‪َ (3‬و ِإْﺳﻤﺎﻋﯿَﻞ َو ِإْﺳﺤﺎَق َو َﯾْﻌُﻘﻮَب َو اْﻻَءْﺳﺒﺎَط َأْﺳَﺌﻠَُﮏ َأْن ﺗَُﺼﱢﻠَﯽ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آﻟ ِِﻪ َو َأْن َﺗَﻮّﻻﻧﯽ‬
‫ﺑ َِﺮْﺣَﻤﺘَِﮏ َو ﻻ ﺗَُﺴـ ﱢﻠْﻂ َﻋَﻠﱠﯽ َأَﺣﺪًا ﻣِْﻦ َﺧﻠِْﻘَﮏ ﻣِﱠﻤْﻦ ﻻ ﻃﺎَﻗَﻪ ﻟﯽ ﺑ ِﻪ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ ِإﻧّﯽ َأَﺗَﺤﱠﺒُﺐ ِإﻟَﯿَْﮏ َﻓَﺤﱢﺒﺒْﻨﯽ)‪َ (4‬و ﻓِﯽ اﻟّﻨﺎِس َﻓَﻌﱢﺰْزﻧﯽ َو ﻣِْﻦ َﺷﱢﺮ‬
‫َﺷﯿﺎﻃﯿِﻦ اﻟ ِْﺠﱢﻦ َو اْﻻِءﻧ ِْﺲ َﻓَﺴﱢﻠْﻤﻨﯽ ﯾﺎ َرﱠب اﻟ ْﻌﺎﻟَﻤﯿَﻦ َو َﺻﱠﻠﯽ اﻟﻠّﻪ ُ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آﻟ ِﻪ« ﭘﺲ ﻫﺮ دﻋﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺧﻮاﻫﯽ ﺑﮑﻦ‪(5).‬‬
‫ص ‪135 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ﻃّﺐ اﻷﺋﻤﻪ‪ ،‬ص ‪ ،119‬ﻋﻮذه ﻟﻠﺴﺎرق؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،83‬ص ‪ ،127‬ﺑﺎب ‪ ،42‬ﺗﻌﻘﯿﺐ ﺻﻼه اﻟﻌﺸﺎء‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ﻓﻼح اﻟﺴﺎﺋﻞ‪ ،‬ص ‪ ،257‬ﻓﺼﻞ اﻟﺴﺎدس واﻟﻌﺸﺮون‪ ...‬؛ ﻣﺴﺘﺪرك اﻟﻮﺳﺎﯾﻞ‪ ،‬ج ‪ ،5‬ص ‪ ،102‬ﺑﺎب ﻧﺒﺬه ﻣﻤﺎ ﯾﺴﺘﺤﺐ‪. ...‬‬
‫‪ _3 -3‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻫﺮ ﺳﻪ ﻧﺴﺨﻪ‪َ :‬و اﻷﺳﺒﺎط‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻣﺘﻦ و ع و ﻣﺘﻦ آ‪ :‬اﻟّﻠﻬﻢ ِإﻟَﯿَﮏ َﻓَﺤﱢﺒﺒْﻨﯽ‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬ﻣﺼﺒﺎح‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﻃﻮﺳﯽ‪ ،‬ص ‪ ،109‬أرﺑﻊ رﮐﻌﺎت آﺧﺮ؛ ﺑﻠﺪاﻷﻣﯿﻦ‪ ،‬ص ‪ ،30‬ﻣﺎ ﯾﺨﺘﺺ ﺑﻪ ﺻﻼه اﻟﻌﺸﺎء‪.‬‬
 ‫‪ -9‬دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ ﺑﺤﻖ ﻣﺤﻤﺪ و آل ﻣﺤﻤﺪ ﺻﻞ ﻋﻠﯽ ﻣﺤﻤﺪ‪«...‬‬
‫ﻧﻬﻢ‪ :‬ﺷﯿﺦ ﻃﻮﺳﯽ و دﯾﮕﺮان ﮔﻔﺘﻪ اﻧﺪ ﮐﻪ‪ :‬ﺳّﻨﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ اﯾﻦ دﻋﺎ ﻧﯿﺰ ﺑﺨﻮاﻧﻨﺪ‪:‬‬
‫»َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ ﺑ َِﺤﱢﻖ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ ـَﺻ ﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آِل ﻣﺤّﻤـ ٍﺪ َو ﻻ ﺗُﻮْءﻣِّﻨﺎ َﻣْﮑَﺮَك َو ﻻ ﺗُﻨْـِﺴ ﻨﺎ ِذْﮐَﺮَك َو ﻻَﺗْﮑِﺸْﻒ َﻋّﻨﺎ ِﺳﺘَْﺮَك َو ﻻ‬
‫َﺗْﺤِﺮﻣْﻨﺎ َﻓـْﻀ َﻠَﮏ َو ﻻ ﺗُِﺤﱠﻞ َﻋَﻠﯿْﻨﺎ َﻏـَﻀ َﺒَﮏ َو ﻻ ﺗُﺒﺎِﻋـ ْﺪﻧﺎ ﻣِْﻦ ِﺟﻮاِرَك َو ﻻ َﺗﻨُْﻘـْﺼ ﻨﺎ ﻣِْﻦ َرْﺣَﻤﺘَِﮏ َو ﻻ َﺗﻨِْﺰْع ﻣِّﻨﺎ)‪ (1‬ﺑََﺮَﮐَﺘَﮏ َو ﻻ َﺗْﻤَﻨْﻌﻨﺎ‬
‫ﻋﺎﻓَِﯿَﺘـَﮏ َو َأْﺻـ ﻠِْﺢ ﻟَﻨـﺎ ﻣﺎ َأْﻋَﻄﯿَْﺘﻨﺎ َو ِزْدﻧﺎ ﻣِْﻦ َﻓـْﻀ ﻠَِﮏ اﻟ ُْﻤﺒﺎَرِك اﻟﱠﻄﱢﯿِﺐ اﻟ َْﺤَﺴِﻦ اﻟ َْﺠﻤﯿِﻞ َو ﻻ ﺗَُﻐﱢﯿْﺮ ﻣﺎ ﺑ ِﻨﺎ ﻣِْﻦ ﻧِْﻌَﻤﺘَِﮏ َو ﻻ ﺗُﻮْءﯾِـْﺴ ﻨﺎ ﻣِْﻦ‬
‫َرْوِﺣَﮏ َو ﻻ ﺗُِﻬّﻨﺎ ﺑَْﻌَﺪ َﮐﺮاَﻣﺘَِﮏ َو ﻻ ﺗُـِﻀ ﱠﻠﻨﺎ ﺑَْﻌَﺪ ِإْذ َﻫَﺪﯾَْﺘﻨﺎ َوَﻫْﺐ ﻟَﻨﺎ ﻣِْﻦ ﻟَُﺪﻧ َْﮏ َرْﺣَﻤًﻪ ِإﱠﻧَﮏ َأﻧ َْﺖ اﻟ َْﻮّﻫﺎُب َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ اْﺟَﻌْﻞ ﻗُﻠُﻮﺑَﻨﺎ ﺳﺎﻟ َِﻤًﻪ َو‬
‫َأْرواَﺣﻨـﺎ َﻃﱢﯿَﺒًﻪ َو َأْزواَﺟﻨـﺎ ُﻣَﻄﱠﻬَﺮًه َو َأﻟ ْـِﺴ َﻨَﺘﻨﺎ ﺻـﺎِدَﻗًﻪ َو َاﯾْﻤﺎَﻧﻨـﺎ داﺋِﻤًﺎ َو َﯾﻘﯿَﻨﻨﺎ ﺻﺎِدﻗًﺎ َو ﺗِﺠﺎَرَﺗﻨﺎ ﻻ َﺗﺒُﻮُر َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ آﺗِﻨﺎ ﻓِﯽ اﻟـﱡﺪﻧ ْﯿﺎ َﺣـَﺴ َﻨًﻪ َو ﻓِﯽ‬
‫اْﻻآِﺧَﺮِه َﺣَﺴَﻨًﻪ َو ﻗِﻨﺎ ﺑ َِﺮْﺣَﻤﺘَِﮏ َﻋﺬاَب اﻟّﻨﺎِر«‪(2).‬‬
‫‪ -10‬ﺧﻮاﻧﺪن ﺳﻮره ﻓﺎﺗﺤﻪ‪ ،‬ﻗﻞ ﻫﻮاﷲ‪ ،‬ﻣﻌﻮذﺗﯿﻦ و دﻋﺎي »ﺳﺒﺤﺎن اﷲ‪«...‬‬
‫دﻫﻢ‪ :‬ﺷـﯿﺦ ﻃﻮﺳـﯽ و دﯾﮕﺮان ﮔﻔﺘﻪ اﻧﺪ ﮐﻪ‪ :‬ﻣﺴـﺘﺤﺐ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻌﺪ از ﻧﻤﺎز ﻋﺸﺎء ﻫﺮ ﯾﮏ از ﺳﻮره »ﻓﺎﺗﺤﻪ« و »ﻗُْﻞ ُﻫَﻮ اﻟّﻠﻪ ُ أَﺣﺪ« و‬
‫»ﻗُْﻞ َأُﻋﻮُذ ﺑ َِﺮﱢب اﻟ َْﻔَﻠﻖ« و »ﻗُْﻞ َأُﻋﻮُذ ﺑ َِﺮﱢب اﻟّﻨﺎس« را ده ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺑﺨﻮاﻧﺪ‪.‬‬
‫و ده ﻧﻮﺑﺖ ﺑﮕﻮﯾﺪ‪ُ» :‬ﺳﺒْﺤﺎَن اﻟﻠّﻪ ِ َو اﻟ َْﺤْﻤُﺪ ﻟﻠّﻪ ِ َو ﻻ ِإﻟَﻪ ِإﱠﻻ اﻟﻠّﻪ ُ َو اﻟﻠّﻪ ُ َأْﮐَﺒﺮ«‬
‫و ده ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺑﮕﻮﯾﺪ‪َ» :‬اﻟّﻠُﻬﱠﻢ َﺻﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ«‬
‫و ﮔﻔﺘﻪ اﻧﺪ ﮐﻪ‪ :‬ﺳّﻨﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ اﯾﻦ دﻋﺎ ﻧﯿﺰ ﺑﺨﻮاﻧﺪ‪:‬‬
‫»َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ اﻓَْﺘـْﺢ ﻟﯽ َأﺑ ْﻮاَب َرْﺣَﻤﺘـِ َﮏ َو َأْﺳـ ﺒِْﻎ َﻋَﻠﱠﯽ ﻣِْﻦ َﺣﻼـِل ِرْزﻗَِﮏ َو َﻣﱢﺘْﻌﻨﯽ ﺑ ِﺎﻟ ْﻌﺎﻓَِﯿِﻪ ﻣﺎ َأﺑ َْﻘﯿَْﺘﻨﯽ ﻓﯽ َﺳـ ْﻤﻌﯽ َو ﺑَـَﺼ ﺮي َو َﺟﻤﯿِﻊ َﺟﻮاِرِح‬
‫ﺑََﺪﻧﯽ َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ ﻣﺎ ﺑ ِﻨﺎ ﻣِْﻦ ﻧِْﻌَﻤٍﻪ َﻓِﻤﻨَْﮏ ﻻ ِإﻟَﻪ ِإّﻻ َأﻧ َْﺖ َأْﺳَﺘْﻐِﻔُﺮَك َو َأﺗُﻮُب ِإﻟَﯿَْﮏ ﯾﺎ َأْرَﺣَﻢ اﻟّﺮاِﺣﻤﯿَﻦ«‪(3).‬‬
‫ص ‪136 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ع و آ‪ :‬ﻋّﻨﺎ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ﻣﺼﺒﺎح‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﻃﻮﺳﯽ‪ ،‬ص ‪ ،110‬أرﺑﻊ رﮐﻌﺎت آﺧﺮ؛ ﺑﻠﺪاﻷﻣﯿﻦ‪ ،‬ص ‪ ،30‬ﻣﺎ ﯾﺨﺘﺺ ﺑﻪ ﺻﻼه اﻟﻌﺸﺎء‪.‬‬
‫‪ _3 - 3‬ﻫﻤـﺎن؛ )در رواﯾﺖ ﺑﻠـﺪاﻷﻣﯿﻦ ﺑﻪ ﺟـﺎي ُﺳـ ﺒْﺤﺎَن اﻟﻠّﻪ ِ َو اﻟ َْﺤْﻤـ ُﺪ ﻟﻠّﻪ ِ َو ﻻـ ِإﻟَﻪ ِإّﻻ اﻟﻠّﻪ ُ َو اﻟﻠّﻪ ُ َاْﮐَﺒﺮ‪ ،‬ﺟﻤﻠﻪ اﻟﺒﺎﻗِﯿﺎُت اﻟﺼﺎﻟ ِﺤﺎت‬
‫آﻣﺪه اﺳﺖ(‪.‬‬
 ‫‪-11‬دﻋﺎي »أﻋﯿﺬ ﻧﻔﺴﯽ و ذرﯾﺘﯽ و أﻫﻞ ﺑﯿﺘﯽ و‪«...‬‬
‫ﯾﺎزدﻫﻢ‪ :‬در ﮐﺘﺎب ﻃّﺐ اﻷﺋّﻤﻪ ﻋﻠﯿﻬﻢ اﻟﺴـﻼم از ﺣﻀﺮت ﺻﺎدق _ ﺻﻠﻮات اﻟﻠّﻪ ﻋﻠﯿﻪ _ رواﯾﺖ ﮐﺮده)‪ (1‬اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﻧﻤﺎﯾﯿﺪ‬
‫زﻧﺎن و ﻓﺮزﻧﺪان و ﻣﺎل ﻫﺎي ﺧﻮد را ﺑﻪ ﺧﻮاﻧﺪن اﯾﻦ دﻋﺎ ﺑﻌﺪ از ﻧﻤﺎز ﻋﺸﺎء‪:‬‬
‫»ُأﻋﯿُﺬ َﻧْﻔﺴﯽ َو دﯾﻨﯽ َو ُذِرﱠﯾﺘﯽ َو َاْﻫَﻞ ﺑَﯿْﺘﯽ َو ﻣﺎﻟﯽ ﺑ َِﮑﻠِﻤﺎِت اﻟّﻠﻪ ِ اﻟّﺘﺎّﻣﺎِت ﻣِْﻦ ُﮐﱢﻞ َﺷﯿْﻄﺎٍن َو ﻫﺎﱠﻣٍﻪ َو ﻣِْﻦ ُﮐﱢﻞ َﻋﯿٍْﻦ ﻻﱠﻣٍﻪ«‪(2).‬‬
‫‪ -12‬ﺧﻮاﻧﺪن آﯾﻪ اﻟﮑﺮﺳﯽ‬
‫دوازدﻫـﻢ‪ :‬ﺟﻌﻔﺮ ﺑـﻦ اﺣﻤـﺪ ﻗﻤﯽ در ﮐﺘـﺎب ﻣﺴﻠﺴـﻼت از ﺣﻀـﺮت اﻣﯿﺮاﻟﻤـﺆﻣﻨﯿﻦ _ ﺻـﻠﻮات اﻟّﻠـﻪ ﻋﻠﯿـﻪ _ رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‬
‫ﺣﻀﺮت رﺳﻮل ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ ﻓﺮﻣﻮد ﮐﻪ‪ :‬آﯾﻪ اﻟﮑﺮﺳﯽ را ﺑﻪ ﻣﻦ ﻋﻄﺎ ﮐﺮدﻧﺪ از ﮔﻨﺠﯽ در زﯾﺮ ﻋﺮش‪ ،‬و ﺑﻪ ﻫﯿﭻ ﭘﯿﻐﻤﺒﺮي ﭘﯿﺶ‬
‫از ﻣﻦ داده ﻧﺸﺪه‪.‬‬
‫ﭘﺲ ﺣﻀـﺮت اﻣﯿﺮ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم ﻓﺮﻣـﻮد ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﺷﺐ ﺳﻪ ﻣﺮﺗﺒﻪ اﯾﻦ آﯾﻪ ﺷـﺮﯾﻔﻪ را ﻣﯽ ﺧﻮاﻧﻢ اّول‪ :‬ﺑﻌـﺪ از ﻧﻤـﺎز ﺧﻔﺘﻦ ﭘﯿﺶ از ﻧﻤـﺎز‬
‫وﺗﯿﺮه‪ ،‬دوّﯾﻢ‪ :‬در ﻫﻨﮕﺎم ﺧﻮاﺑﯿﺪن‪ ،‬ﺳّﯿﻢ‪ :‬ﭘﯿﺶ از ﻧﻤﺎز وﺗﺮ در ﺳﺤﺮ‪.‬‬
‫ﭘﺲ ﺣﻀـﺮت ﻓﺮﻣﻮد ﮐﻪ‪ :‬ﺗﺎ از ﺣﻀـﺮت رﺳﻮل ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ اﯾﻦ ﺣﺪﯾﺚ را ﺷﻨﯿﺪم‪ ،‬ﻫﯿﭻ ﺷﺐ ﺧﻮاﻧﺪن اﯾﻦ آﯾﻪ ﮐﺮﯾﻤﻪ را در‬
‫اﯾﻦ ﺳﻪ وﻗﺖ ﺗﺮك ﻧﮑﺮدم‪(3).‬‬
‫ص ‪137 :‬‬
‫‪ _1 -1‬آ‪ :‬ﺷﺪه‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ﻃﺐ اﻷﺋﻤﻪ‪ ،‬ص ‪ ،119‬ﻋﻮذه ﻟﻠﻤﺎل و اﻟﻮﻟﺪ؛ ﺗﻬﺬﯾﺐ اﻷﺣﮑﺎم‪ ،‬ج ‪ ،2‬ص ‪ ،116‬ﺑﺎب ﮐﯿﻔﯿﻪ اﻟﺼﻼه و‪. ...‬‬
‫‪ _3 -3‬أﻣﺎﻟﯽ‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﻃﻮﺳﯽ‪ ،‬ص ‪ ،508‬ﻣﺠﻠﺲ اﻟﺜﺎﻣﻦ ﻋﺸﺮ ﻓﯿﻪ ﻣﻦ اﻷﺧﺒﺎر؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ، 83‬ص ‪ ،125‬ﺑﺎب ‪ ،42‬ﺗﻌﻘﯿﺐ ﺻﻼه‬
‫اﻟﻌﺸﺎء‪.‬‬
‫ص ‪138 :‬‬
 ‫ﻓﺼﻞ ﻫﻔﺘﻢ‪ :‬در ﺑﯿﺎن ﺗﻌﻘﯿﺒﺎت ﻣﺨﺼﻮص ﻧﻤﺎز ﺻﺒﺢ اﺳﺖ‬
‫ﻓﻀﯿﻠﺖ ﺑﯿﺪاري و ﺧﻮاﻧﺪن دﻋﺎ و ﺗﻌﻘﯿﺒﺎت‬
‫و آن زﯾﺎده از ﺳﺎﯾﺮ ﺻـﻠﻮات اﺳﺖ‪ ،‬و اﺣﺎدﯾﺚ در ﻓﻀﯿﻠﺖ ﺧﻮاص)‪ (1‬اﯾﻦ ﺗﻌﻘﯿﺐ ﺑﺴﯿﺎر اﺳﺖ‪ ،‬ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ در رواﯾﺎت ﺑﺴﯿﺎر وارد ﺷﺪه‬
‫اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﻣﺎ ﺑﯿﻦ ﻃﻠﻮع ﺻـﺒﺢ ﺗﺎ ﻃﻠﻮع آﻓﺘﺎب روزِي ﻓﺮزﻧﺪاِن آدم را ﻗﺴﻤﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ؛ ﻫﺮ ﮐﻪ در اﯾﻦ وﻗﺖ ﻣﺸﻐﻮل ﻋﺒﺎدت و دﻋﺎ و‬
‫ﺗﻼـوت ﺑﺎﺷـﺪ روزي او ﻓﺮاخ ﻣﯽ ﺷـﻮد‪ ،‬و ﻫﺮ ﮐﻪ در اﯾﻦ وﻗﺖ ﺑﻪ ﺧﻮاب رود از زﯾـﺎدﺗﯽ روزي ﻣﺤﺮوم ﻣﯽ ﺷﻮد؛ و ﺧﻮاِب اﯾﻨﻮﻗﺖ‬
‫ﺷﻮم اﺳﺖ‪ ،‬روزي را دور ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ ،‬و رﻧﮓ را زرد ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ ،‬و رو)‪ (2‬را ﻗﺒﯿﺢ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ؛ زﯾﻨﻬﺎر ﮐﻪ ﺣﺬر ﮐﻨﯿﺪ از اﯾﻦ ﺧﻮاب‪(3).‬‬
‫و ﺑﻪ ﺳـﻨﺪ ﻣﻌﺘﺒﺮ از ﺣﻀـﺮت اﻣـﺎم ﻣﺤّﻤـ ﺪ ﺑﺎﻗﺮ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم ﻣﻨﻘﻮﻟﺴﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ روزي ﮐﻪ ﺑﺮ ﻓﺮزﻧـﺪان آدم وارد ﻣﯽ ﺷﻮد ﺧﻄﺎب ﻣﯽ‬
‫ﮐﻨـﺪ ﺑﻪ او ﮐﻪ ﻣﻦ روز ﺗـﺎزه ام‪ ،‬و ﺑﺮ ﺗﻮ ﮔﻮاﻫﻢ)‪(4‬؛ ﭘﺲ در ﻣﻦ ﮐـﺎر ﻧﯿﮑﻮﯾﯽ ﺑﮑﻦ‪ ،‬و ﺳـﺨﻦ ﻧﯿﮑﻮﯾﯽ ﺑﮕﻮ ﺗﺎ ﮔﻮاﻫﯽ دﻫﻢ ﺑﺮاي ﺗﻮ‬
‫در ﻗﯿﺎﻣﺖ‪ ،‬ﮐﻪ ﺑﻌﺪ از اﯾﻦ ﻣﺮا ﻧﺨﻮاﻫﯽ دﯾﺪ‪(5).‬‬
‫ص ‪139 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ع و آ‪ :‬ﺧﺼﻮص‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ع‪ :‬روي‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ﻣﻦ ﻻ ﯾﺤﻀﺮه اﻟﻔﻘﯿﻪ‪ ،‬ج ‪ ،1‬ص ‪ ،502‬ﺑﺎب ﮐﺮاﻫﻪ اﻟﻨﻮم ﺑﻌﺪ اﻟﻐﺪاه؛ وﺳﺎﯾﻞ اﻟﺸﯿﻌﻪ‪ ،‬ج ‪ ،6‬ص ‪ ،496‬ﺑﺎب ﮐﺮاﻫﻪ اﻟﻨﻮم ﻣﺎ ﺑﯿﻦ‬
‫ﻃﻠﻮع اﻟﻔﺠﺮ‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ع‪ :‬ﮔﻮاﻫﯽ ﻣﯿﺪﻫﻢ‪.‬‬
‫‪ _5 - 5‬ﻣﻦ ﻻ ﯾﺤﻀـﺮه اﻟﻔﻘﯿﻪ‪ ،‬ج ‪ ،4‬ص ‪ ،379‬و ﻣﻦ اﻟﻔـﺎظ رﺳﻮل اﻟّﻠﻪ‪ ...‬؛ وﺳﺎﯾـﻞ اﻟﺸـﯿﻌﻪ‪ ،‬ج ‪ ،16‬ص ‪ ،99‬ﺑﺎب وﺟﻮب ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ‬
‫ا ﻟﻨ ﻔ ﺲ ‪.‬‬
‫و از ﺣﻀـﺮت اﻣﯿﺮاﻟﻤﺆﻣﻨﯿﻦ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم ﻣﻨﻘﻮﻟﺴﺖ ﮐﻪ‪ :‬ذﮐﺮ ﺧـﺪا ﺑﻌـﺪ از ﻧﻤـﺎز ﺻـﺒﺢ ﺗـﺎ ﻃﻠﻮع آﻓﺘـﺎب ﮐﺎﻣﻞ ﺗﺮ اﺳﺖ در ﺗﺤﺼـﯿﻞ‬
‫روزي‪ ،‬از ﺳﻔﺮ ﮐﺮدن در زﻣﯿﻦ‪(1).‬‬
‫و از ﺣﻀـﺮت رﺳﻮل ﺻـﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ ﻣﻨﻘﻮﻟﺴﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﮐﻪ از ﻃﻠﻮع ﺻـﺒﺢ ﺗـﺎ ﻃﻠﻮع آﻓﺘـﺎب‪ ،‬در ﻣﺼـّﻼي ﺧﻮد ﻗﺮار ﮔﯿﺮد و ﺑﻪ‬
‫ﺗﻌﻘﯿﺐ ﻣﺸﻐﻮل ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺧﺪا او را از آﺗﺶ ﺟﻬّﻨﻢ ﻣﺴﺘﻮر ﮔﺮداﻧﺪ‪(2).‬‬
‫و از ﺣﻀﺮت اﻣﺎم ﻣﺤّﻤﺪ ﺑﺎﻗﺮ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم ﻣﻨﻘﻮﻟﺴﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﺷﯿﻄﺎن ﻟﺸﮑﺮ روز را از ﻃﻠﻮع ﺻﺒﺢ ﺗﺎ ﻃﻠﻮع آﻓﺘﺎب ﭘﻬﻦ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ ،‬و ﻟﺸﮑﺮ‬
‫ﺷﺐ را از ﻏﺮوب آﻓﺘـﺎب ﺗـﺎ ذﻫـﺎب ﺣﻤﺮه ﻣﻐﺮﺑﯽ؛ ﭘﺲ ﺧـﺪا را در اﯾﻦ دو ﺳﺎﻋﺖ ﺑﺴـﯿﺎر ﯾﺎد ﮐﻨﯿـﺪ ﮐﻪ در اﯾﻦ دو ﺳﺎﻋﺖ‪ ،‬ﺷـﯿﻄﺎن‬
‫آدﻣﯽ را از ﻋﺒﺎدت ﺧﺪا ﻏﺎﻓﻞ ﻣﯽ ﺳﺎزد‪(3).‬‬
‫و ﺑﻪ ﺳﻨﺪ ﺻﺤﯿﺢ ﻣﻨﻘﻮﻟﺴﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﺣﻀﺮت اﻣﺎم رﺿﺎ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم در ﺧﺮاﺳﺎن ﭼﻮن ﻧﻤﺎز ﺻﺒﺢ ﻣﯽ ﮐﺮدﻧﺪ ﺗﺎ ﻃﻠﻮع آﻓﺘﺎب در ﻣﺼّﻼي‬
‫ﺧﻮد ﻣﯽ ﻧﺸﺴـﺘﻨﺪ‪ ،‬و ﻣﺸﻐﻮل ﺗﻌﻘﯿﺐ ﺑﻮدﻧﺪ؛ ﭘﺲ ﺧﺮﯾﻄﻪ اي)‪ (4‬ﺑﺮاي آن ﺣﻀـﺮت ﻣﯽ آوردﻧﺪ ﮐﻪ ﻣﺴﻮاﮐﻬﺎ در آن ﺑﻮد‪ ،‬و ﺑﻪ ﯾﮏ‬
‫ﯾﮏ از آﻧﻬﺎ ﻣﺴﻮاك ﻣﯽ ﮐﺮدﻧﺪ؛ ﭘﺲ اﻧﺪك ﮐﻨﺪر ﻣﯽ ﺧﻮاﯾﯿﺪﻧﺪ؛ ﭘﺲ ﻗﺮآن را ﺑﺮﻣﯽ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ و ﺗﻼوت ﻣﯽ ﮐﺮدﻧﺪ‪(5).‬‬
‫و از ﺣﻀﺮت رﺳﻮل ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ ﻣﻨﻘﻮﻟﺴﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﮐﻪ از ﻃﻠﻮع ﺻﺒﺢ ﺗﺎ ﻃﻠﻮع آﻓﺘﺎب ﻣﺸﻐﻮل ﺗﻌﻘﯿﺐ ﺑﺎﺷﺪ ﺛﻮاب ﺣﺞ ﺑﺮاي‬
‫او ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﻮد‪(6).‬‬
‫ص ‪140 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ﻣﮑﺎرم اﻻﺧﻼق‪ ،‬ص ‪ ،305‬ﻓﯽ اﻟﺮﺟﻮع ﻣﻦ اﻟﻤﺼﻠﯽ؛ ﻣﺴﺘﺪرك اﻟﻮﺳﺎﯾﻞ‪ ،‬ج ‪ ،5‬ص ‪ ،58‬ﺑﺎب ﺗﺄﮐﺪ اﺳﺘﺤﺒﺎب اﻟﺠﻠﻮس‪. ...‬‬
‫‪ _2 -2‬ﺗﻬﺬﯾﺐ اﻷﺣﮑﺎم‪ ،‬ج ‪ ،2‬ص ‪ ،139‬ﺑﺎب ﮐﯿﻔﯿﻪ اﻟﺼـﻼه و ﺻﻔﺘﻬﺎ و‪ ...‬؛ وﺳﺎﯾﻞ اﻟﺸﯿﻌﻪ‪ ،‬ج ‪ ،6‬ص ‪ ،459‬ﺑﺎب ﺗﺄﮐﺪ اﺳﺘﺤﺒﺎب‬
‫اﻟﺠﻠﻮس ﺑﻌﺪ اﻟﺼﺒﺢ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ﻣﻔﺘﺎح اﻟﻔﻼح‪ ،‬ص ‪ 252‬؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،83‬ص ‪ ،129‬ﺑﺎب ‪ ،43‬اﻟﺘﻌﻘﯿﺐ اﻟﻤﺨﺘﺺ ﺑﺼﻼه اﻟﻔﺠﺮ‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ﮐﯿﺴﻪ اي از ﺟﻨﺲ ﭼﺮم‪) .‬دﻫﺨﺪا(‬
‫‪ _5 -5‬ﻣﻦ ﻻ ﯾﺤﻀـﺮه اﻟﻔﻘﯿﻪ‪ ،‬ج ‪ ،1‬ص ‪ ،504‬ﺑﺎب ﮐﺮاﻫﯿﻪ اﻟﻨﻮم ﺑﻌﺪ اﻟﻐﺪاه؛ وﺳﺎﯾﻞ اﻟﺸـﯿﻌﻪ‪ ،‬ج ‪ ،6‬ص ‪ ،460‬ﺑﺎب ﺗﺄﮐﺪ اﺳﺘﺤﺒﺎب‬
‫اﻟﺠﻠﻮس ﺑﻌﺪ اﻟﺼﺒﺢ‪.‬‬
‫‪ _6 -6‬ﺗﻬﺬﯾﺐ اﻷﺣﮑﺎم‪ ،‬ج ‪ ،2‬ص ‪ ،138‬ﺑﺎب ﮐﯿﻔﯿﻪ اﻟﺼﻼه و ﺻﻔﺘﻬﺎ و‪ ...‬؛ وﺳﺎﯾﻞ اﻟﺸﯿﻌﻪ‪ ،‬ج ‪î Ä،6‬ص ‪ ،458‬ﺑﺎب ﺗﺄﮐﺪ اﺳﺘﺤﺒﺎب‬
‫اﻟﺠﻠﻮس ﺑﻌﺪ اﻟﺼﺒﺢ‪.‬‬
‫و در ﺣﺪﯾﺚ ﻗﺪﺳـﯽ وارد ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ ﺣﻖ ﺗﻌﺎﻟﯽ ﻣﯽ ﻓﺮﻣﺎﯾﺪ ﮐﻪ‪ :‬اي ﻓﺮزﻧﺪ آدم! ﯾﺎد ﮐﻦ ﻣﺮا ﺑﻌﺪ از ﺻﺒﺢ ﯾﮏ ﺳﺎﻋﺖ‪ ،‬و ﺑﻌﺪ از‬
‫ﻋﺼﺮ ﯾﮏ ﺳﺎﻋﺖ‪ ،‬ﺗﺎ ﮐﻔﺎﯾﺖ ﮐﻨﻢ ﺟﻤﯿﻊ ﻣﻬّﻤﺎت ﺗﻮ را‪(1).‬‬
‫اّﻣﺎ ﺗﻌﻘﯿﺒﺎت‪:‬‬
‫ﺗﻌﻘﯿﺒﺎت‬
‫‪ -1‬ﺧﻮاﻧﺪن »أﺳﺘﻐﻔﺮ اﷲ رﺑﯽ و أﺗﻮب إﻟﯿﻪ‪«...‬‬
‫اّول‪ :‬اﺑـﻦ ﺑـﺎﺑﻮﯾﻪ ﺑـﻪ ﺳـﻨﺪ ﻣﻌﺘـﺒﺮ از اﻣـﺎم ﻣﺤّﻤـ ﺪ ﺑـﺎﻗﺮ ﻋﻠﯿـﻪ اﻟﺴـﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﮐﻪ ﺑﻌـﺪ از ﻧﻤـﺎز ﺻـﺒﺢ ﻫﻔﺘـﺎد ﻣﺮﺗﺒﻪ‬
‫»َأْﺳـ َﺘْﻐِﻔُﺮاﻟﻠّﻪ َ َرﺑﱢﯽ َو َأﺗُﻮُب ِإﻟَﯿِﻪ« ﺑﮕﻮﯾﺪ‪ ،‬ﺧﺪا او را ﺑﯿﺎﻣﺮزد‪ ،‬ﻫﺮ ﭼﻨﺪ در آن روز ﻫﻔﺘﺎد ﻫﺰار ﮔﻨﺎه ﺑﮑﻨﺪ‪ .‬و ﺑﻪ رواﯾﺖ دﯾﮕﺮ‪ :‬ﻫﻔﺘﺼـﺪ‬
‫ﮔﻨﺎه ﺑﮑﻨﺪ‪(2).‬‬
‫‪ -2‬ﺧﻮاﻧﺪن ﺳﻮره »ﻗﻞ ﻫﻮ اﷲ أﺣﺪ‪«...‬‬
‫دوّﯾﻢ‪ :‬اﯾﻀًﺎ اﺑﻦ ﺑﺎﺑﻮﯾﻪ ﺑﻪ ﺳـﻨﺪ ﺻـﺤﯿﺢ و ﺳﻨﺪﻫﺎي ﻣﻌﺘﺒﺮ از ﺣﻀﺮت اﻣﯿﺮاﻟﻤﺆﻣﻨﯿﻦ _ ﺻﻠﻮات اﻟّﻠﻪ ﻋﻠﯿﻪ _ رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ‬
‫ﮐﻪ ﺑﻌﺪ از ﻧﻤﺎز ﺻﺒﺢ ﯾﺎزده ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺳﻮره »ﻗُْﻞ ُﻫَﻮ اﻟّﻠﻪ ُ َأَﺣﺪ« ﺑﺨﻮاﻧﺪ‪ ،‬در آن روز ﮔﻨﺎﻫﯽ ﺑﺮ او ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻧﺸﻮد ﺑﻪ رﻏﻢ اﻧﻒ ﺷﯿﻄﺎن‪(3).‬‬
‫و در ﺑﻠﺪ اﻷﻣﯿﻦ از ﺣﻀﺮت رﺳﻮل ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﮐﻪ ﺳﻮره »ﻗُْﻞ ُﻫَﻮ اﻟّﻠﻪ ُ َأَﺣﺪ« را ﻫﺮ روز ده ﻣﺮﺗﺒﻪ‬
‫ﺑﺨﻮاﻧﺪ‪ ،‬در آن روز ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﺷﯿﻄﺎن ﺳﻌﯽ ﮐﻨﺪ ﮔﻨﺎﻫﯽ ﺑﺮ او ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻧﺸﻮد‪(4).‬‬
‫‪ -3‬دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ اﺻﻠﺢ دﯾﻨﯽ اﻟﺬي ﺟﻌﻠﺘﻪ ﻟﯽ إﻟﯿﻪ‪«...‬‬
‫ﺳّﯿﻢ‪ :‬ﺷـﯿﺦ ﻃﻮﺳـﯽ رﺣﻤﻪ اﷲ در ﮐﺘـﺎب ﻣﺠﺎﻟﺲ رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﺣﻀـﺮت رﺳﻮل ﺻـﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ ﭼﻮن از ﻧﻤﺎز ﺻـﺒﺢ‬
‫ﻓﺎرغ ﻣﯽ ﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬ﺻﺪا ﺑﻠﻨﺪ ﻣﯽ ﮐﺮدﻧﺪ ﮐﻪ ﺻﺤﺎﺑﻪ ﻣﯽ ﺷﻨﯿﺪﻧﺪ‪ ،‬و ﺳﻪ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﻣﯽ ﮔﻔﺘﻨﺪ‪:‬‬
‫ص ‪141 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ﻣﻦ ﻻ ﯾﺤﻀﺮه اﻟﻔﻘﯿﻪ‪ ،‬ج ‪ ،1‬ص ‪ ،329‬ﺑﺎب اﻟﺘﻌﻘﯿﺐ‪ ...‬؛ ﺛﻮاب اﻷﻋﻤﺎل‪ ،‬ص ‪ ،45‬ﺛﻮاب اﻟﺘﻌﻘﯿﺐ‪. ...‬‬
‫‪ _2 -2‬ﺧﺼﺎل‪ ،‬ج ‪ ،2‬ص ‪ ،581‬ﺛﻮاب ﻣﻦ اﺳﺘﻐﻔﺮ اﻟﻠّﻪ‪ ...‬؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،83‬ص ‪ ،134‬ﺑﺎب ‪ ،43‬اﻟﺘﻌﻘﯿﺐ اﻟﻤﺨﺘﺺ ﺑﺼﻼه اﻟﻔﺠﺮ‪.‬‬
‫‪ _3 - 3‬ﺛﻮاب اﻷﻋﻤـﺎل‪ ،‬ص ‪ ،45‬ﺛـﻮاب ﻣﻦ ﺻـﻠﯽ اﻟﻔﺠﺮ و‪ ...‬؛ ﺑﺤﺎراﻷـﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،83‬ص ‪ ،135‬ﺑﺎب ‪ ،43‬اﻟﺘﻌﻘﯿﺐ اﻟﻤﺨﺘﺺ ﺑﺼﻼه‬
‫اﻟﻔﺠﺮ‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ﺑﻠﺪاﻷﻣﯿﻦ‪ ،‬ص ‪ ،175‬و اﻣﺎ ﺻﻠﻮات رﻣﻀﺎن ﻧﻘﻠﺘﻬﺎ ﻣﻦ ﮐﺘﺎب اﻟﻠّﻪ؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،83‬ص ‪ ،160‬ﺑﺎب ‪ ،43‬اﻟﺘﻌﻘﯿﺐ اﻟﻤﺨﺘﺺ‬
‫ﺑﺼﻼه اﻟﻔﺠﺮ‪.‬‬
 ‫»َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ َأْﺻﻠِْﺢ دﯾﻨَِﯽ اﻟﱠﺬي َﺟَﻌﻠَْﺘُﻪ ﻟﯽ ِﻋْﺼَﻤًﻪ«‬
‫ﭘﺲ ﺳﻪ ﻣﺮﺗﺒﻪ‪َ» :‬اﻟّﻠُﻬﱠﻢ َأْﺻﻠِْﺢ ﻟﯽ ُدﻧ ْﯿﺎَي اﻟﱠﺘﯽ َﺟَﻌﻠَْﺖ ﻓﯿﻬﺎ َﻣﻌﺎﺷﯽ«‬
‫ﭘﺲ ﺳﻪ ﻣﺮﺗﺒﻪ‪َ» :‬اﻟّﻠُﻬﱠﻢ َأْﺻﻠِْﺢ ﻟﯽ آِﺧَﺮﺗﯽ اﻟﱠﺘﯽ َﺟَﻌﻠَْﺖ ِإﻟَﯿْﻬﺎ َﻣْﺮِﺟﻌﯽ«‬
‫ﭘﺲ ﺳﻪ ﻣﺮﺗﺒﻪ‪َ» :‬اﻟﻠُّﻬﱠﻢ ِإﻧّﯽ َأُﻋﻮُذ ﺑ ِِﺮﺿﺎَك ﻣِْﻦ َﺳَﺨِﻄَﮏ َو َأُﻋﻮُذ ﺑ َِﻌﻔِْﻮَك ﻣِْﻦ َﻧِﻘَﻤﺘَِﮏ«‬
‫ﭘﺲ ﺳﻪ ﻣﺮﺗﺒﻪ‪َ» :‬اﻟّﻠُﻬﱠﻢ ِإﻧّﯽ َأُﻋﻮُذ ﺑ َِﮏ ﻣِﻨَْﮏ ﻻ ﻣﺎﻧَِﻊ ﻟ ِﻤﺎ َأْﻋَﻄﯿَْﺖ َو ﻻ ُﻣْﻌِﻄَﯽ ﻟ ِﻤﺎ َﻣَﻨْﻌَﺖ َو ﻻَﯾﻨَْﻔُﻊ َذا اﻟ َْﺠﱢﺪ ﻣِﻨَْﮏ اﻟ َْﺠﱡﺪ«‪(1).‬‬
‫‪-4‬ﺧﻮاﻧﺪن »ﻣﺎﺷﺎء اﷲ ﮐﺎن ﻻ ﺣﻮل و ﻻ ﻗﻮه‪«...‬‬
‫ﭼﻬﺎرم‪ :‬ﮐﻠﯿﻨﯽ ﺑﻪ ﺳـﻨﺪ ﺻـﺤﯿﺢ رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ از ﺣﻀـﺮت ﺻﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﮐﻪ ﺑﻌﺪ از ﻧﻤﺎز ﺻﺒﺢ ﺻﺪ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺑﮕﻮﯾﺪ‪:‬‬
‫»ﻣﺎ ﺷﺎَء اﻟﻠّﻪ ُ ﮐﺎَن ﻻ َﺣْﻮَل َو ﻻ ﻗُﱠﻮَه اِّﻻ ﺑ ِﺎﻟﻠّﻪ ِ اﻟ َْﻌﻠﱢﯽ اﻟ َْﻌﻈﯿِﻢ« در آن روز ﻣﮑﺮوﻫﯽ ﻧﺒﯿﻨﺪ‪(2).‬‬
‫و ﺷﯿﺦ ﻃﻮﺳﯽ و دﯾﮕﺮان ﻧﯿﺰ در ﮐﺘﺐ دﻋﺎ ذﮐﺮ ﮐﺮده اﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ -5‬دﻋﺎي »ﺑﺴﻢ اﷲ اﻟﺮﺣﻤﻦ اﻟﺮﺣﯿﻢ اﻟﺤﻤﺪ ﷲ رب اﻟﻌﺎﻟﻤﯿﻦ‪«...‬‬
‫ﭘﻨﺠﻢ‪ :‬در ﺑﻠـﺪاﻷﻣﯿﻦ رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﻣﺮدي ﺑﻪ دردي ﻣﺒﺘﻼ ﺷـﺪ ﮐﻪ اﻃّﺒﺎ از ﻣﻌﺎﻟﺠﻪ او ﺑﻪ ﻋﺠﺰ اﻋﺘﺮاف ﮐﺮدﻧﺪ‪ ،‬روزي ﮐﺘﺎﺑﯽ‬
‫از ﮐﺘﺐ ﻋﻠﻤﺎ را ﮔﺸﻮد؛ در اّول ﺻـﻔﺤﻪ ﻧﻈﺮش ﺑﺮ اﯾﻦ ﺣﺪﯾﺚ اﻓﺘﺎد ﮐﻪ ﺣﻀـﺮت ﺻﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم ﻓﺮﻣﻮد ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﮐﻪ ﻋﻠّﺘﯽ داﺷﺘﻪ‬
‫ﺑﺎﺷـﺪ‪ ،‬ﺑﻌـﺪ از ﻧﻤﺎز ﺻـﺒﺢ ﭼﻬﻞ ﻣﺮﺗﺒﻪ اﯾﻦ دﻋﺎ ﺑﺨﻮاﻧـﺪ‪ .‬ﭼﻮن ﭼﻬﻞ روز ﺑﺮ اﯾﻦ دﻋﺎ ﻣـﺪاوﻣﺖ ﮐﺮد ﺷـﻔﺎ ﯾﺎﻓﺖ‪ .‬و ﺑﻌـﺪ از آن ﺗﺠﺮﺑﻪ‬
‫ﺑﺴﯿﺎر از اﯾﻦ دﻋﺎ ﻧﻘﻞ ﮐﺮده‪.‬‬
‫و اﺑﻦ ادرﯾﺲ رﺣﻤﻪ اﷲ در ﮐﺘـﺎب ﺳـﺮاﯾﺮ از ﺣﻀـﺮت ﺻـﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﮐﻪ ﻫﺮ روز اﯾﻦ دﻋﺎ را ﺳـﯽ ﻣﺮﺗﺒﻪ‬
‫ﺑﺨﻮاﻧﺪ ﺣﻖ ﺗﻌﺎﻟﯽ ﻧﻮد و ﻧﻪ ﻧﻮع ﺑﻼ را از او دﻓﻊ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﮐﻤﺘﺮ آﻧﻬﺎ ﺧﻮره)‪ (3‬ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫و ﺷﯿﺦ ﻃﻮﺳﯽ رﺣﻤﻪ اﷲ ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬در ﺗﻌﻘﯿﺐ ﺻﺒﺢ ﺳﯽ ﻣﺮﺗﺒﻪ اﯾﻦ دﻋﺎ ﺑﺨﻮاﻧﻨﺪ‪.‬‬
‫ص ‪142 :‬‬
‫‪ _1 - 1‬اﻣﺎﻟﯽ‪ ،‬ﺷـﯿﺦ ﻃﻮﺳـﯽ‪ ،‬ص ‪ ،158‬ﻣﺠﻠﺲ اﻟﺴـﺎدس‪ ...‬؛ ﺑﺤﺎراﻷـﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،83‬ص ‪ ،134‬ﺑﺎب ‪ ،43‬اﻟﺘﻌﻘﯿﺐ اﻟﻤﺨﺘﺺ ﺑﺼـﻼه‬
‫اﻟﻔﺠﺮ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ﮐﺎﻓﯽ‪ ،‬ج ‪ ،2‬ص ‪ ،530‬ﺑﺎب اﻟﻘﻮل ﻋﻨﺪ اﻹﺻﺒﺎح و اﻹﻣﺴﺎء؛ ﻣﺼﺒﺎح‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﻃﻮﺳﯽ‪ ،‬ص ‪ ،208‬ﺻﻼه اﻟﺼﺒﺢ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬آ‪ُ :‬ﺧﺮه‪ ،‬و ع‪ُ :‬ﺧﺮه و ﭘﯿﺴﯽ‪.‬‬
‫و دﻋـﺎ ﺑﻪ رواﯾﺖ ﺷـﯿﺦ و اﺑﻦ ادرﯾﺲ اﯾﻨﺴﺖ‪» :‬ﺑ ِْﺴِﻢ اﻟﻠّﻪ ِ اﻟﱠﺮْﺣﻤِﻦ اﻟﱠﺮﺣﯿِﻢ َاﻟ َْﺤْﻤـ ُﺪ ﻟﻠّﻪ ِ َرﱢب اﻟ ْﻌـﺎﻟَﻤﯿَﻦ َﺗﺒـﺎَرَك اﻟﻠّﻪ ُ َاْﺣَﺴُﻦ اﻟ ْﺨﺎﻟ ِﻘﯿَﻦ ﻻ‬
‫َﺣْﻮَل َو ﻻ ﻗُﱠﻮَه اِّﻻ ﺑ ِﺎﻟﻠّﻪ ِ اﻟ َْﻌﻠﱢﯽ اﻟ َْﻌﻈﯿِﻢ«‪(1).‬‬
‫و ﺑﻪ رواﯾﺖ ﮐﻔﻌﻤﯽ ﺑﻌﺪ از ﺑﺴﻤﻠﻪ‪َ» :‬اﻟ َْﺤْﻤُﺪ ﻟّﻠﻪ ِ َرﱢب اﻟ ْﻌﺎﻟَﻤﯿَﻦ َﺣْﺴﺒَُﻨﺎ اﻟّﻠﻪ ُ َو ﻧِْﻌَﻢ اﻟ َْﻮﮐﯿُﻞ« ﺗﺎ آﺧﺮ دﻋﺎ‪ (2).‬و ﻫﺮ دو ﺧﻮﺑﺴﺖ‪.‬‬
‫‪ -6‬ﺧﻮاﻧﺪن »ﺳﻮره إﻧﺎ اﻧﺰﻟﻨﺎه ﻓﯽ ﻟﯿﻠﻪ اﻟﻘﺪر‪«...‬‬
‫ﺷﺸﻢ‪ :‬ﮐﻔﻌﻤﯽ و ﻏﯿﺮ او از ﺣﻀـﺮت اﻣﺎم ﻣﺤّﻤـ ﺪ ﺑﺎﻗﺮ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﻧـﺪ ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﮐﻪ ﺳﻮره »ِإﱠﻧﺎ َأﻧ َْﺰﻟ َْﻨﺎُه ﻓِﯽ ﻟَﯿَْﻠِﻪ اﻟ َْﻘـ ﺪِر« را‬
‫ﺑﻌﺪ از ﻧﻤﺎز ﺻـﺒﺢ ده ﻣﺮﺗﺒﻪ‪ ،‬و ﻧﺰد زوال ﺷـﻤﺲ ده ﻣﺮﺗﺒﻪ‪ ،‬و ﺑﻌﺪ از ﻋﺼـﺮ ده ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺑﺨﻮاﻧﺪ ﻫﺰار ﮐﺎﺗﺐ را ﺳـﯽ ﺳﺎل ﺑﻪ َﺗَﻌﺐ اﻧﺪازد‬
‫در ﻧﻮﺷﺘِﻦ ﺛﻮاب او‪(3).‬‬
‫و اﯾﻀًﺎ از آن ﺣﻀﺮت رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﮐﻪ ﺑﻌﺪ از ﻃﻠﻮع ﺻﺒﺢ ﻫﻔﺖ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺑﺨﻮاﻧﺪ‪ ،‬ﻫﻔﺘﺎد ﺻﻒ از ﻣﻼﺋﮑﻪ ﻫﻔﺘﺎد ﺻﻠﻮات‬
‫ﺑﺮ او ﻣﯽ ﻓﺮﺳﺘﻨﺪ‪ ،‬و ﻫﻔﺘﺎد ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺑﺮ او ﺗﺮّﺣﻢ ﮐﻨﻨﺪ‪(4).‬‬
‫و از اﻣﺎم ﻣﺤّﻤـ ﺪ ﺗﻘﯽ _ ﺻـﻠﻮات اﻟّﻠﻪ ﻋﻠﯿﻪ _ ﺛﻮاب ﺑﺴـﯿﺎر ﻣﻨﻘﻮﻟﺴﺖ ﺑﺮاي ﮐﺴـﯽ ﮐﻪ ﺳﻮره »ِإﱠﻧﺎ َأﻧ َْﺰﻟ َْﻨﺎُه« را در ﺷـﺒﺎﻧﻪ روزي ﻫﻔﺘﺎد و‬
‫ﺷﺶ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺑﺨﻮاﻧﺪ‪ :‬ﺑﻌﺪ از ﻃﻠﻮع ﺻﺒﺢ ﭘﯿﺶ از ﻧﻤﺎز ﺻﺒﺢ‪ ،‬ﻫﻔﺖ ﻣﺮﺗﺒﻪ؛ و ﺑﻌﺪ از ﻧﻤﺎز ﺻﺒﺢ‪ ،‬ده ﻣﺮﺗﺒﻪ؛ و ﺑﻌﺪ از زوال ﺷﻤﺲ ﭘﯿﺶ‬
‫از ﻧـﺎﻓﻠﻪ‪ ،‬ده ﻣﺮﺗﺒﻪ؛ و ﺑﻌـﺪ از ﻧﻮاﻓـِﻞ زوال‪ ،‬ﺑﯿﺴﺖ و ﯾﮏ ﻣﺮﺗﺒﻪ؛ و ﺑﻌـﺪ از ﻋﺼـﺮ‪ ،‬ده ﻣﺮﺗﺒﻪ؛ و ﺑﻌـﺪ از ﻋﺸﺎء‪ ،‬ﻫﻔﺖ ﻣﺮﺗﺒﻪ؛ و در وﻗﺖ‬
‫ﺧﻮاب‪ ،‬ﯾﺎزده ﻣﺮﺗﺒﻪ‪.‬‬
‫ص ‪143 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ﻣﺼﺒﺎح‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﻃﻮﺳﯽ‪ ،‬ص ‪ ،213‬ﺻﻼه اﻟﺼﺒﺢ‪. ...‬‬
‫‪ _2 -2‬ﻣﺼﺒﺎح‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﮐﻔﻌﻤﯽ‪ ،‬ص ‪ ،148‬ﻓﺼﻞ اﻟﺜﺎﻣﻦ ﻋﺸﺮ ﻓﯽ أدﻋﯿﻪ اﻵﻻم و‪. ...‬‬
‫‪ _3 - 3‬اﯾـﻦ رواﯾـﺖ از ﮐﻔﻌﻤﯽ ﯾـﺎﻓﺖ ﻧﺸـﺪ؛ ر ‪ .‬ك ﺑﻪ‪ :‬ﺑﺤﺎراﻷـﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،83‬ص ‪ ،161‬ﺑﺎب ‪ ،43‬اﻟﺘﻌﻘﯿﺐ اﻟﻤﺨﺘﺺ ﺑﺼـﻼه اﻟﻔﺠﺮ‬
‫)ﻣﺼﺤﺢ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار ﻧﯿﺰ اﯾﻦ رواﯾﺖ را در ﮐﺘﺎب ﮐﻔﻌﻤﯽ ﻧﯿﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ(؛ ﻣﺴﺘﺪرك اﻟﻮﺳﺎﯾﻞ‪ ،‬ج ‪ ،5‬ص ‪ ،92‬ﺑﺎب ﻧﺒﺬه ﻣﻤﺎ ﯾﺴﺘﺤﺐ‪...‬‬
‫‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ﻫﻤﺎن‪.‬‬
 ‫و از ﺟﻤﻠﻪ ﺛﻮاﺑﺶ آﻧﺴﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﺣﻖ ﺗﻌﺎﻟﯽ ﻫﺰار ﻣﻠﮏ ﺧﻠﻖ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ در ﺳﯽ و ﺷﺶ ﻫﺰار ﺳﺎل‪ ،‬ﺛﻮاب آن را ﺑﺮاي او ﺑﻨﻮﯾﺴﻨﺪ‪(1).‬‬
‫‪ -7‬ﺧﻮاﻧﺪن »ﺳﺒﺤﺎن اﷲ اﻟﻌﻈﯿﻢ و ﺑﺤﻤﺪه و‪«...‬‬
‫ﻫﻔﺘﻢ‪ :‬اﺑﻦ ﺑﺎﺑﻮﯾﻪ و ﺳﺎﯾﺮ ﻋﻠﻤﺎء _ رﺿﻮان اﻟّﻠﻪ ﻋﻠﯿﻬﻢ _ ﺑﻪ ﺳـﻨﺪ ﻣﻌﺘﺒﺮ از ﺣﻀـﺮت اﻣﺎم ﻣﺤّﻤﺪ ﺑﺎﻗﺮ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﻧﺪ ﮐﻪ‪:‬‬
‫ﺣﻀـﺮت رﺳﻮل ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ ﻓﺮﻣﻮد ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﮐﻪ ﻫﺮ روز ﻋﻘﺐ ﻧﻤﺎز ﺻﺒﺢ‪ ،‬ده ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺑﮕﻮﯾﺪ‪ُ» :‬ﺳﺒْﺤﺎَن اﻟّﻠﻪ ِ اﻟ َْﻌﻈﯿِﻢ َو ﺑ َِﺤْﻤِﺪِه َو‬
‫ﻻـ َﺣْﻮَل َو ﻻـ ﻗُﱠﻮَه اِﻻّـ ﺑ ِﺎﻟّﻠﻪ ِ اﻟ َْﻌﻠِﱢﯽ اﻟ َْﻌﻈﯿِﻢ« ﺣﻖ ﺗﻌﺎﻟﯽ او را ﻋﺎﻓﯿﺖ دﻫـﺪ از ﮐﻮري و دﯾﻮاﻧﮕﯽ و ﺧﻮره)‪ (2‬و ﭘﯿﺴﯽ)‪ (3‬و ﭘﺮﯾﺸﺎﻧﯽ و‬
‫ﺧﺎﻧﻪ ﺑﺮ ﺳﺮش ﻓﺮود آﻣﺪن ﯾﺎ ﺧﺮاﻓﺖ در ﻫﻨﮕﺎم ﭘﯿﺮي‪(4).‬‬
‫‪ -8‬دﻋﺎي »ﺳﺒﺤﺎن اﷲ ﻣﻸ اﻟﻤﯿﺰان و ﻣﻨﺘﻬﯽ اﻟﻌﻠﻢ و‪«...‬‬
‫ﻫﺸـﺘﻢ‪ :‬در ﺑﻠﺪ اﻷﻣﯿﻦ از ﺣﻀـﺮت اﻣﯿﺮاﻟﻤﺆﻣﻨﯿﻦ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ ﺣﻀﺮت رﺳﻮل ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ ﻓﺮﻣﻮد ﮐﻪ‪:‬‬
‫ﻫﺮ ﮐﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﮐﻪ ﺧﺪا در اﺟﻞ او ﺗﺄﺧﯿﺮ ﮐﻨﺪ‪ ،‬و او را ﺑﺮ دﺷـﻤﻨﺎن ﯾﺎري دﻫﺪ‪ ،‬و از ﻣﺮﮔﻬﺎي ﺑﺪ او را ﻧﮕﺎه دارد‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﮐﻪ ﻫﺮ ﺑﺎﻣﺪاد‬
‫و ﭘﺴﯿﻦ ﺑﺮ اﯾﻦ دﻋﺎ ﻣﺪاوﻣﺖ ﻧﻤﺎﯾﺪ‪:‬‬
‫ﺳﻪ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺑﮕﻮﯾﺪ‪ُ» :‬ﺳﺒْﺤﺎَن اﻟّﻠﻪ ِ ﻣِْﻼَء اﻟ ْﻤﯿﺰاِن َو ُﻣﻨَْﺘَﻬﯽ اﻟ ِْﻌﻠِْﻢ َو َﻣﺒَْﻠَﻎ اﻟﱢﺮﺿﺎ َو ِزَﻧَﻪ اﻟ َْﻌْﺮِش َو َﺳَﻌَﻪ اﻟ ُْﮑْﺮﺳّﯽ«‬
‫و ﺳﻪ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺑﮕﻮﯾﺪ‪َ» :‬اﻟ َْﺤْﻤُﺪ ﻟّﻠﻪ ِ ﻣِْﻼَء اﻟ ْﻤﯿﺰاِن َو ُﻣﻨَْﺘَﻬﯽ اﻟ ِْﻌﻠِْﻢ َو َﻣﺒَْﻠَﻎ اﻟﱢﺮﺿﺎ َو ِزَﻧَﻪ اﻟَﻌْﺮِش َو َﺳَﻌَﻪ اﻟ ُْﮑْﺮﺳّﯽ«‬
‫و ﺳﻪ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺑﮕﻮﯾﺪ‪» :‬ﻻ اِﻟَﻪ اِﱠﻻ اﻟّﻠﻪ ُ ﻣِْﻼَء اﻟ ْﻤﯿﺰاِن َو ُﻣﻨَْﺘَﻬﯽ اﻟ ِْﻌﻠِْﻢ َو َﻣﺒَْﻠَﻎ اﻟﱢﺮﺿﺎ َو ِزَﻧَﻪ اﻟ َْﻌْﺮِش َو َﺳَﻌَﻪ اﻟ ُْﮑْﺮﺳّﯽ«‬
‫و ﺳﻪ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺑﮕﻮﯾﺪ‪َ» :‬اﻟّﻠﻪ ُ َاْﮐَﺒُﺮ ﻣِْﻼَء اﻟ ْﻤﯿﺰاِن َو ُﻣﻨَْﺘَﻬﯽ اﻟ ِْﻌﻠِْﻢ َو َﻣﺒَْﻠَﻎ اﻟﱢﺮﺿﺎ َو ِزَﻧَﻪ اﻟ َْﻌْﺮِش َو َﺳَﻌَﻪ اﻟ ُْﮑْﺮﺳّﯽ«‪(5).‬‬
‫ص ‪144 :‬‬
‫‪ _1 - 1‬ﺑﺤﺎراﻷـﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،83‬ص ‪ ،161‬ﺑﺎب ‪ ،43‬اﻟﺘﻌﻘﯿﺐ اﻟﻤﺨﺘﺺ ﺑﺼـﻼه اﻟﻔﺠﺮ؛ ﻣﺴـﺘﺪرك اﻟﻮﺳﺎﯾـﻞ‪ ،‬ج ‪ ،4‬ص ‪ ،171‬ﺑﺎب ﻣﺎ‬
‫ﯾﺴﺘﺤﺐ أن ﯾﻘﺮأ ﻓﯽ ﻧﻮاﻓﻞ‪. ...‬‬
‫‪ _2 -2‬ع و آ‪ُ :‬ﺧﺮه‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬آ‪ _ :‬ﭘﯿﺴﯽ‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ﺛﻮاب اﻷﻋﻤﺎل‪ ،‬ص ‪ ،159‬ﺛﻮاب ﻣﻦ ﻗﺎل‪ ...‬؛ وﺳﺎﯾﻞ اﻟﺸﯿﻌﻪ‪ ،‬ج ‪ ،6‬ص ‪ ،475‬ﺑﺎب ﻧﺒﺬه ﻣﻤﺎ ﯾﺴﺘﺤﺐ‪. ...‬‬
‫‪ _5 - 5‬ﺑﻠـﺪاﻷﻣﯿﻦ‪ ،‬ص ‪ ،51‬ﻣﺎ ﯾـﺪﻋﯽ ﺑﻪ ﺑﻌـﺪ ﺻـﻼه اﻟﻔﺠﺮ؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،83‬ص ‪ ،160‬ﺑﺎب‪ ،î Ä43‬اﻟﺘﻌﻘﯿﺐ اﻟﻤﺨﺘﺺ ﺑﺼـﻼه‬
‫اﻟﻔﺠﺮ‪.‬‬
 ‫‪ -9‬ﺧﻮاﻧﺪن »ﺑﺴﻢ اﷲ اﻟﺮﺣﻤﻦ اﻟﺮﺣﯿﻢ ﻻ ﺣﻮل و ﻻ ﻗﻮه‪«...‬‬
‫ﻧﻬﻢ‪ :‬ﺳـّﯿﺪ ﺑﻦ ﻃﺎوس ﺑﻪ ﺳـﻨﺪ ﻣﻌﺘﺒﺮ از ﺣﻀـﺮت اﻣﺎم رﺿﺎ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﮐﻪ ﺑﻌﺪ از ﻧﻤﺎز ﺻـﺒﺢ ﺻﺪ ﻣﺮﺗﺒﻪ‬
‫ﺑﮕﻮﯾـﺪ‪» :‬ﺑ ِْﺴِﻢ اﻟّﻠﻪ ِ اﻟﱠﺮْﺣﻤِﻦ اﻟﱠﺮﺣﯿِﻢ ﻻـ َﺣْﻮَل َو ﻻـ ﻗُﱠﻮَه ِإّﻻ ﺑ ِﺎﻟّﻠﻪ ِ اﻟ َْﻌﻠﱢﯽ اﻟ َْﻌﻈﯿﻢ« ﺑﻪ اﺳﻢ اﻋﻈِﻢ ﺧـﺪا ﻧﺰدﯾﮑﺘﺮ ﺑﺎﺷـﺪ از ﺳـﯿﺎﻫﯽ ﭼﺸﻢ ﺑﻪ‬
‫ﺳﻔﯿﺪي آن‪(1).‬‬
‫و ﺑﻪ ﺳـﻨﺪﻫﺎي ﻣﻌﺘﺒﺮ از ﺣﻀـﺮت ﺻـﺎدق و ﮐﺎﻇﻢ ﻋﻠﯿﻬﻤﺎاﻟﺴـﻼم ﻣﻨﻘﻮﻟﺴﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﮐﻪ ﺑﻌـﺪ از ﻧﻤﺎز ﺻـﺒﺢ _ ﭘﯿﺶ از آن ﮐﻪ ﺳـﺨﻦ‬
‫ﮔﻮﯾﺪ و ﺣﺮﮐﺖ ﮐﻨﺪ _ ﻫﻔﺖ ﻣﺮﺗﺒﻪ اﯾﻦ دﻋﺎ ﺑﺨﻮاﻧﺪ‪ ،‬ﻫﻔﺘﺎد ﻧﻮع ﺑﻼ از او دور ﮔﺮدد ﮐﻪ ﺳـﻬﻞ ﺗِﺮ آﻧﻬﺎ ﺧﻮره و ﭘﯿﺴﯽ و ﺷّﺮ ﺷﯿﺎﻃﯿﻦ‬
‫و ﺷّﺮ ﭘﺎدﺷﺎﻫﺎن ﺑﺎﺷﺪ‪(2).‬‬
‫و در ﺑﻌﻀﯽ از رواﯾﺎت ﻣﻌﺘﺒﺮه ﺳﻪ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﻧﯿﺰ وارد ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬و ﺑﻌﻀﯽ ده ﻣﺮﺗﺒﻪ‪ ،‬و اّﻗﻠﺶ ﺳﻪ ﻣﺮﺗﺒﻪ اﺳﺖ‪ ،‬و اﮐﺜﺮش ﺻﺪ ﻣﺮﺗﺒﻪ و ﻫﺮ‬
‫ﯾﮏ ﮐﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮ اﺳﺖ ﺛﻮاﺑﺶ ﺑﯿﺸﺘﺮ اﺳﺖ‪ ،‬و اﺣﺎدﯾﺚ در اﯾﻦ ﺑﺎب در ﺗﻌﻘﯿﺐ ﻧﻤﺎز ﻣﻐﺮب ﻣﺬﮐﻮر ﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -10‬ﺧﻮاﻧﺪن »ﻻ إﻟﻪ إﻻ اﷲ وﺣﺪه ﻻ ﺷﺮﯾﮏ ﻟﻪ‪«...‬‬
‫دﻫﻢ‪ :‬ﮐﻠﯿﻨﯽ رﺣﻤﻪ اﷲ ﺑﻪ ﺳـﻨﺪ ﺻـﺤﯿﺢ رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﻣﺤّﻤﺪ ﺑﻦ ﻣﺴـﻠﻢ از ﺣﻀـﺮت اﻣﺎم ﻣﺤّﻤﺪ ﺑﺎﻗﺮ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم ﭘﺮﺳﯿﺪ از‬
‫ﺗﺴﺒﯿـﺢ ﺑﻌـﺪ از ﻧﻤﺎز‪ ،‬ﻓﺮﻣﻮد ﮐﻪ‪ :‬ﭼﯿﺰ ﻣﻘّﺮري ﻧﻤﯽ داﻧﻢ ﺑﻐﯿﺮ ﺗﺴﺒﯿﺢ ﻓﺎﻃﻤﻪ ﻋﻠﯿﻬﺎاﻟﺴـﻼم ﺑﻌﺪ از ﻫﺮ ﻧﻤﺎز‪ ،‬و ده ﻣﺮﺗﺒﻪ اﯾﻦ ﺗﻬﻠﯿﻞ ﺑﻌﺪ از‬
‫ﻧﻤﺎز ﺻﺒﺢ‪» :‬ﻻ اِﻟَﻪ اِﱠﻻ اﻟّﻠﻪ ُ َوْﺣَﺪُه ﻻ َﺷﺮﯾَﮏ ﻟَُﻪ ﻟَُﻪ اﻟ ُْﻤﻠُْﮏ َو ﻟَُﻪ اﻟ َْﺤْﻤُﺪ َو ُﻫَﻮ َﻋﻠﯽ ُﮐﱢﻞ َﺷْﯽ ٍء َﻗﺪﯾٌﺮ«‪.‬‬
‫ﭘﺲ ﺗﺴﺒﯿﺢ ﺗﻄّﻮع و ﺳّﻨﺖ آﻧﭽﻪ داﻧﺪ ﺑﺨﻮاﻧﺪ‪(3).‬‬
‫‪ -11‬ﺧﻮاﻧﺪن »أﺻﺒﺤﻨﺎ و أﺻﺒﺢ اﻟﻤﻠﮏ ﷲ‪«...‬‬
‫ﯾﺎزدﻫﻢ‪ :‬در ﮐﺘﺎب َﻣﻦ ﻻَﯾﺤﻀـﺮ و ذﮐﺮي و ﻣﮑﺎرم اﻷﺧﻼق رواﯾﺖ ﮐﺮده اﻧﺪ ﺑﻪ ﺳـﻨﺪ ﻣﻌﺘﺒﺮ از)‪ (4‬ﻣﺴﻤﻊ ﮐﻪ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭼﻬﻞ ﺻﺒﺎح ﺑﺎ‬
‫ﺣﻀﺮت ﺻﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم ﻧﻤﺎز ﮐﺮدم‪ ،‬ﭼﻮن از ﻧﻤﺎز ﻓﺎرغ ﻣﯽ ﺷﺪ دﺳﺖ ﻣﺒﺎرك ﺑﻪ ﺳﻮي آﺳﻤﺎن ﺑﻠﻨﺪ ﻣﯽ ﮐﺮد و ﻣﯽ ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫ص ‪145 :‬‬
‫‪ _1 - 1‬ﻣﻬـﺞ اﻟﺪﻋﻮات‪ ،‬ص ‪ ،316‬و ﻣﻦ ذﻟـﮏ ﻣـﺎ ﻧـﺬﮐﺮه‪ ...‬؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،83‬ص ‪ ،162‬ﺑﺎب ‪ ،43‬اﻟﺘﻌﻘﯿﺐ اﻟﻤﺨﺘﺺ ﺑﺼـﻼه‬
‫اﻟﻔﺠﺮ‪. ...‬‬
‫‪ _2 -2‬اﻣﺎﻟﯽ‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﻃﻮﺳﯽ‪ ،‬ص ‪ ،415‬ﻣﺠﻠﺲ اﻟﺮاﺑﻊ ﻋﺸﺮ ﻓﯿﻪ ﺑﻘﯿﻪ‪ ...‬؛ وﺳﺎﯾﻞ اﻟﺸﯿﻌﻪ‪ ،‬ج ‪ ،6‬ص ‪ ،480‬ﺑﺎب ﻧﺒﺬه ﻣﻤﺎ ﯾﺴﺘﺤﺐ‪. ...‬‬
‫‪ _3 -3‬ﮐﺎﻓﯽ‪ ،‬ج ‪ ،2‬ص ‪ ،533‬ﺑﺎب اﻟﻘﻮل ﻋﻨﺪ اﻹﺻﺒﺎح و اﻹﻣﺴﺎء؛ وﺳﺎﯾﻞ اﻟﺸﯿﻌﻪ‪ ،‬ج ‪ ،6‬ص ‪ ،476‬ﺑﺎب ﻧﺒﺬه ﻣﻤﺎ ﯾﺴﺘﺤﺐ‪. ...‬‬
‫‪ _4 -4‬ع‪ _ :‬ﻣﻌﺘﺒﺮ از ‪.‬‬
‫»َأْﺻـ َﺒْﺤﻨﺎ َو َأْﺻَﺒَﺢ اﻟ ُْﻤﻠُْﮏ ﻟﻠّﻪ ِ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ ِإﻧّﺎ َﻋﺒﯿُﺪَك َو َأﺑ ْﻨﺎُء َﻋﺒﯿِﺪَك َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ اْﺣَﻔْﻈﻨﺎ ﻣِْﻦ َﺣﯿُْﺚ َﻧْﺤَﺘِﻔُﻆ َو ﻣِْﻦ َﺣﯿُْﺚ ﻻ َﻧْﺤَﺘِﻔُﻆ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ اْﺣُﺮْﺳﻨﺎ‬
‫ﻣِْﻦ َﺣﯿُْﺚ َﻧْﺤَﺘِﺮُس َو ﻣِْﻦ َﺣﯿُْﺚ ﻻـ َﻧْﺤَﺘِﺮُس َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ اْﺳﺘُْﺮﻧﺎ ﻣِْﻦ َﺣﯿُْﺚ َﻧْﺴـ َﺘﺘُِﺮ َو ﻣِْﻦ َﺣﯿُْﺚ ﻻ َﻧْﺴـ َﺘﺘُِﺮ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ اْﺳﺘُْﺮﻧﺎ ﺑ ِﺎﻟ ِْﻐﻨﺎ َو اﻟ ْﻌﺎﻓَِﯿِﻪ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ اْرُزﻗَْﻨﺎ‬
‫اﻟ ْﻌﺎﻓَِﯿَﻪ َو َدواَم اﻟ ْﻌﺎﻓَِﯿِﻪ َو اْرُزﻗَْﻨﺎ اﻟﱡﺸْﮑَﺮ َﻋَﻠﯽ اﻟ ْﻌﺎﻓَِﯿِﻪ«‪(1).‬‬
‫‪ -12‬ﺧﻮاﻧﺪن »ﺳﺒﺤﺎن اﷲ اﻟﻌﻈﯿﻢ و ﺑﺤﻤﺪه‪«...‬‬
‫دوازدﻫﻢ‪ :‬ﺷـﯿﺦ ﮐﻠﯿﻨﯽ و دﯾﮕﺮان رواﯾﺖ ﮐﺮده اﻧﺪ ﮐﻪ‪ :‬ﻣﺮدي ﺑﻪ ﺧﺪﻣﺖ ﺣﻀـﺮت اﻣﺎم ﻣﻮﺳـﯽ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم )‪ (2‬ﺷﮑﺎﯾﺖ ﮐﺮد ﮐﻪ‬
‫ﮐﺎر ﺑﺮ ﻣﻦ ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬و ﺑﻪ ﻫﺮ ﮐﺎري ﮐﻪ ﻣﺘﻮّﺟﻪ ﻣﯽ ﺷﻮم ﺳﻮدي ﻧﻤﯽ ﯾﺎﺑﻢ‪ ،‬و ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎﺟﺖ ﮐﻪ رو ﻣﯽ ﮐﻨﻢ)‪ (3‬ﺑﺮآورده ﻧﻤﯽ‬
‫ﺷﻮد‪ .‬ﺣﻀﺮت ﻓﺮﻣﻮد ﮐﻪ ﺑﻌﺪ از ﻧﻤﺎز ﺻﺒﺢ ده ﻧﻮﺑﺖ)‪ (4‬ﺑﮕﻮ‪:‬‬
‫»ُﺳﺒْﺤﺎَن اﻟّﻠﻪ ِ اﻟ َْﻌﻈﯿِﻢ َو ﺑ َِﺤْﻤِﺪه َاْﺳَﺘْﻐِﻔُﺮاﻟّﻠﻪ َ)‪َ (5‬و َاْﺳَﺌﻠُُﻪ ﻣِْﻦ َﻓْﻀﻠِﻪ«‪.‬‬
‫راوي ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻧـﺪك زﻣـﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺑﺮ اﯾﻦ ﻣـﺪاوﻣﺖ ﮐﺮدم؛ ﺟﻤﻌﯽ از ﺑﺎدﯾﻪ آﻣﺪﻧـﺪ‪ ،‬و ﻣﺮا ﺧﺒﺮ دادﻧـﺪ ﮐﻪ ﻣﺮدي از ﻗﻮم ﻣﻦ ﻣﺮده‪ ،‬و ﺑﻪ‬
‫ﻏﯿﺮ از ﻣﻦ وارﺛﯽ ﻧﺪارد‪ .‬ﭘﺲ ﻣﺎل ﺑﺴﯿﺎر)‪ (6‬ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﻦ آﻣﺪ و ﺗﺎ ﺣﺎل ﺑﯽ ﻧﯿﺎزم‪(7).‬‬
‫و در ﻣﮑـﺎرم رواﯾﺖ ﮐﺮده ﮐﻪ‪ :‬ﺑﻪ آن ﺣﻀـﺮت ﻋﺮض ﮐﺮد ﮐﻪ دﻋـﺎﯾﯽ ﻣﺮا ﺗﻌﻠﯿﻢ ﮐﻦ ﮐﻪ ﺟﺎﻣﻊ ﺑﺎﺷـﺪ ﺑﺮاي دﻧﯿﺎ و آﺧﺮت‪ ،‬و آﺳﺎن‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺣﻀﺮت اﯾﻦ دﻋﺎ را ﺗﻌﻠﯿﻢ او ﮐﺮد‪ ،‬و ﺣﺎﻟﺶ ﻧﯿﮑﻮ ﺷﺪ‪(8).‬‬
‫‪ -13‬دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ ﻣﺘﻔﻨﯽ ﺑﺴﻤﻌﯽ و ﺑﺼﺮي واﺟﻌﻠﻬﻤﺎ‪«...‬‬
‫ﺳﯿﺰدﻫﻢ‪ :‬ﻗﻄﺐ راوﻧﺪي رﺣﻤﻪ اﷲ رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﺣﻀﺮت رﺳﻮل ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ ﭼﻮن از ﻧﻤﺎز‬
‫ص ‪146 :‬‬
‫‪ _1 - 1‬ﻣﻦ ﻻـ ﯾﺤﻀـﺮه اﻟﻔﻘﯿﻪ‪ ،‬ج ‪ ،1‬ص ‪ ،338‬ﺑـﺎب ﻣﺎ ﯾﺴـﺘﺤﺐ ﻣﻦ اﻟـﺪﻋﺎء‪ ...‬؛ ﻣﮑﺎرم اﻷﺧﻼق‪ ،‬ص ‪ ،277‬ﻓﯿﻤﺎ ﯾﺨﺘﺺ ﺑﺎﻟﺼﺒﺎح‬
‫واﻟﻤﺴﺎء‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬آ‪ + :‬آﻣﺪ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬آ‪ :‬ﻣﯽ آورم‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ع‪ _ :‬ده ﻧﻮﺑﺖ‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬آ‪ + :‬و أﺗﻮب اﻟﯿﻪ ‪.‬‬
‫‪ _6 -6‬آ‪ + :‬داﺷﺖ ‪.‬‬
‫‪ _7 -7‬ﮐﺎﻓﯽ‪ ،‬ج ‪ ،5‬ص ‪ ،315‬ﺑﺎب ﻧﻮادر؛ وﺳﺎﯾﻞ اﻟﺸﯿﻌﻪ‪ ،‬ج ‪ ،6‬ص ‪ ،475‬ﺑﺎب ﻧﺒﺬه ﻣﻤﺎ ﯾﺴﺘﺤﺐ‪. ...‬‬
‫‪ _ 8 -8‬ﻣﮑﺎرم اﻷﺧﻼق‪ ،‬ص ‪ ،283‬دﻋﺎء آﺧﺮ‪ ...‬؛ ﻣﻦ ﻻ ﯾﺤﻀﺮه اﻟﻔﻘﯿﻪ‪ ،‬ج ‪ ،1‬ص ‪ ،328‬ﺑﺎب اﻟﺘﻌﻘﯿﺐ‪. ...‬‬
 ‫ﺑﺎﻣﺪاد ﻓﺎرغ ﻣﯽ ﺷﺪ اﯾﻦ دﻋﺎ ﻣﯽ ﺧﻮاﻧﺪ‪َ» :‬اﻟﻠُّﻬﱠﻢ َﻣﱢﺘْﻌﻨﯽ ﺑ َِﺴْﻤﻌﯽ َو ﺑََﺼﺮي َو اْﺟَﻌﻠُْﻬَﻤﺎ اﻟ ْﻮاِرَﺛﯿِْﻦ ﻣِّﻨﯽ َو َاِرﻧﯽ ﺛﺎري ﻓﯽ َﻋُﺪّوي«‪(1).‬‬
‫‪ -14‬ﺧﻮاﻧﺪن »ﺳﺒﺤﺎن اﷲ‪ ،‬أﺳﺘﻐﻔﺮ اﷲ« و آﯾﻪ »اﺳﺘﻐﻔﺮوا رﺑﮑﻢ‪«...‬‬
‫ﭼﻬﺎردﻫﻢ‪ :‬در ﮐﺘﺎب ﻃّﺐ اﻷﺋّﻤﻪ رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﻣﺮدي ﺑﻪ ﺧﺪﻣﺖ ﺣﻀـﺮت اﻣﺎم ﻣﺤّﻤﺪ ﺑﺎﻗﺮ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم ﺷـﮑﺎﯾﺖ ﮐﺮد ﮐﻪ‬
‫ﻫﺮ ﭼﻨـﺪ آزاد و ﺑﻨـﺪه را ﺑﻪ ﺣﺒـﺎﻟﻪ ﻧﮑـﺎح ﺧﻮد ﺑﻪ درﻣﯽ آورم ﻣﺮا ﻓﺮزﻧـﺪ روزي ﻧﻤﯽ ﺷﻮد‪ ،‬و ﻋﻤﺮم ﺑﻪ ﺷـﺼﺖ ﺳـﺎل رﺳـﯿﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺣﻀـﺮت ﻓﺮﻣﻮد ﮐﻪ ﺳﻪ روز ﺑﻌﺪ از ﻧﻤﺎز ﺧﻔﺘﻦ‪ ،‬و ﺑﻌﺪ از ﻧﻤﺎز ﺻـﺒﺢ ﻫﻔﺘﺎد ﻣﺮﺗﺒﻪ‪ُ» :‬ﺳﺒَْﺤﺎَن اﻟّﻠﻪ ِ« و ﻫﻔﺘﺎد ﻣﺮﺗﺒﻪ‪َ» :‬أْﺳَﺘْﻐِﻔُﺮ اﻟّﻠﻪ َ« ﺑﮕﻮ‪،‬‬
‫ﭘﺲ اﯾﻦ آﯾﻪ را ﺑﺨﻮان‪» :‬اِْﺳـ َﺘْﻐِﻔُﺮوا َرﺑﱠُﮑْﻢ اِﱠﻧُﻪ ﮐـﺎَن َﻏّﻔـ ﺎرًا * ﯾُْﺮِﺳِﻞ اﻟﱠﺴﻤﺎَء َﻋَﻠﯿُْﮑْﻢ ﻣـِ ْﺪرارًا * َو ﯾُْﻤـ ِﺪْدُﮐﻢ ﺑ َِﺎﻣْﻮاٍل َو ﺑَﻨﯿَﻦ َو َﯾْﺠَﻌْﻞ ﻟَُﮑْﻢ‬
‫َﺟّﻨﺎٍت َو َﯾْﺠَﻌْﻞ ﻟَُﮑْﻢ َاﻧ ْﻬﺎرًا )‪«(3).(2‬‬
‫‪ -15‬ﺻﻠﻮات‬
‫ﭘﺎﻧﺰدﻫﻢ‪ :‬در ﻋّﺪه اﻟﺪاﻋﯽ از ﺣﻀـﺮت ﺻﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﮐﻪ ﺑﻌﺪ از ﻧﻤﺎز ﺻﺒﺢ ﺑﮕﻮﯾﺪ‪َ» :‬رﱢب َﺻﱢﻞ َﻋﻠﯽ‬
‫ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو َﻋﻠﯽ َاْﻫِﻞ ﺑَﯿْﺘِﻪ« ﺣﻖ ﺗﻌﺎﻟﯽ روي او را از زﺑﺎﻧﻪ آﺗﺶ ﺟﻬﻨﻢ ﻧﮕﺎه دارد‪(4).‬‬
‫و اﺑﻦ ﺑﺎﺑﻮﯾﻪ در ﺛﻮاب اﻷﻋﻤﺎل ﺑﻪ ﺳـﻨﺪ ﻣﻌﺘﺒﺮ رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﺑﻌـﺪ از ﻧﻤﺎز ﺻـﺒﺢ‪ ،‬ﺻﺪ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺑﮕﻮ‪َ» :‬اﻟّﻠُﻬﱠﻢ َﺻﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو‬
‫آِل ُﻣَﺤﱠﻤﺪ« ﺗﺎ ﺣﻖ ﺗﻌﺎﻟﯽ روي ﺗﻮ را از ﺣﺮارت ﺟﻬّﻨﻢ ﻧﮕﺎه دارد‪(5).‬‬
‫و ﺑﻪ رواﯾﺖ دﯾﮕﺮ ﺻـﺪ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺑﮕﻮﯾـﺪ ﭘﯿﺶ از ﺳـﺨﻦ ﮔﻔﺘﻦ‪» :‬ﯾـﺎ َرﱢب َﺻﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو َﻋﱢﺠﻞ َﻓَﺮَج آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو أْﻋﺘِْﻖ‬
‫َرَﻗَﺒﺘﯽ ﻣَِﻦ اﻟّﻨﺎِر«‪(6).‬‬
‫ص ‪147 :‬‬
‫‪ _1 -1‬اﻟﺪﻋﻮات‪ ،‬ص ‪ ،82‬ﻓﺼﻞ ﻓﯽ ﺻﺤﻪ اﻟﺒﺪن‪ ...‬؛ ﻣﺴﺘﺪرك اﻟﻮﺳﺎﯾﻞ‪ ،‬ج ‪ ،5‬ص ‪ ،91‬ﺑﺎب ﻧﺒﺬه ﻣﻤﺎ ﯾﺴﺘﺤﺐ‪. ...‬‬
‫‪ _3 -2‬ﻃﺐ اﻷﺋّﻤﻪ‪ ،‬ص ‪ ،129‬ﻟﻘﻠﻪ اﻟﻮﻟﺪ‪ ...‬؛ ﻣﺴﺘﺪرك اﻟﻮﺳﺎﯾﻞ‪ ،‬ج ‪ ،15‬ص ‪ ،120‬ﺑﺎب ﻣﺎ ﯾﺴﺘﺤﺐ ﻣﻦ اﻻﺳﺘﻐﻔﺎر‪.‬‬
‫‪ _2 -3‬ﺳﻮره ﻣﺒﺎرﮐﻪ ﻧﻮح‪ ،‬آﯾﻪ ‪.12 _ 10‬‬
‫‪ _4 -4‬ﻋّﺪه اﻟﺪاﻋﯽ‪ ،‬ص ‪ 268‬؛ ﻣﺴﺘﺪرك اﻟﻮﺳﺎﯾﻞ‪ ،‬ج ‪ ،5‬ص ‪ ،91‬ﺑﺎب ﻧﺒﺬه ﻣﻤﺎ ﯾﺴﺘﺤﺐ‪. ...‬‬
‫‪ _5 - 5‬ﺛـﻮاب اﻷﻋﻤـﺎل‪ ،‬ص ‪ ،155‬ﺛـﻮاب ﻣﻦ ﺻـﻠﯽ ﻋﻠﯽ ﻣﺤﻤـﺪ و آﻟﻪ ﻣـﺄه ﻣﺮه؛ وﺳﺎﯾـﻞ اﻟﺸـﯿﻌﻪ‪ ،‬ج ‪ ،6‬ص ‪ ،479‬ﺑﺎب ﻧﺒـﺬه ﻣﻤﺎ‬
‫ﯾﺴﺘﺤﺐ‪. ...‬‬
‫‪ _6 -6‬ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،83‬ص ‪ ،133‬ﺑﺎب ‪ ،43‬اﻟﺘﻌﻘﯿﺐ اﻟﻤﺨﺘﺺ ﺑﺼﻼه اﻟﻔﺠﺮ‪.‬‬
 ‫‪ -16‬دﻋﺎي »ﺗﻮﮐﻠﺖ ﻋﻠﯽ اﻟﺤﯽ اﻟﻘﯿﻮم اﻟﺬي ﻻ ﯾﻤﻮت و‪«...‬‬
‫ﺷﺎﻧﺰدﻫﻢ‪ :‬ﻋّﯿﺎﺷﯽ از ﻋﺒﺪاﻟّﻠﻪ ﺑﻦ ﺳﻨﺎن رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ)‪ :(1‬ﺑﻪ ﺧﺪﻣﺖ ﺣﻀﺮت اﻣﺎم ﺟﻌﻔﺮ ﺻﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم رﻓﺘﻢ؛ ﺣﻀﺮت‬
‫ﻓﺮﻣﻮد ﮐﻪ‪ :‬ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﯽ ﺗﻮ را دﻋـﺎﯾﯽ ﺗﻌﻠﯿﻢ ﮐﻨﻢ ﮐﻪ ﭼﻮن ﺑﺨﻮاﻧﯽ ﺣﻖ ﺗﻌﺎﻟﯽ ﻗﺮض ﺗﻮ را ادا ﮐﻨـﺪ‪ ،‬و ﺣﺎل ﺗﻮ ﻧﯿﮑﻮ ﺷﻮد؟ ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﭼﻪ‬
‫ﺑﺴـﯿﺎر ﻣﺤﺘﺎﺟﻢ ﺑﻪ ﭼﻨﯿﻦ دﻋﺎﯾﯽ‪ .‬ﺣﻀـﺮت ﻓﺮﻣﻮد ﮐﻪ ﺑﻌﺪ از ﻧﻤﺎز ﺻﺒﺢ ﺑﮕﻮ‪َ» :‬ﺗَﻮﱠﮐﻠُْﺖ َﻋَﻠﯽ اﻟ َْﺤﱢﯽ اﻟﱠﺬي ﻻ َﯾُﻤﻮُت َو اﻟ َْﺤْﻤُﺪ ﻟّﻠﻪ ِ اﻟﱠﺬي‬
‫ﻟَْﻢ َﯾﱠﺘِﺨْﺬ َوﻟَﺪًا َو ﻟَْﻢ َﯾُﮑْﻦ ﻟَُﻪ َﺷـ ِﺮﯾٌﮏ ﻓِﯽ اﻟ ُْﻤﻠِْﮏ َو ﻟَْﻢ َﯾُﮑْﻦ ﻟَُﻪ َوﻟ ِﱞﯽ ﻣَِﻦ اﻟﱡﺬﱢل َو َﮐﱢﺒْﺮُه َﺗْﮑﺒِﯿﺮًا َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ ِإﻧّﯽ َأُﻋﻮُذ ﺑ َِﮏ ﻣَِﻦ اﻟ ْﺒُﻮْءِس َو اﻟ َْﻔْﻘِﺮ‬
‫َو ﻣِْﻦ َﻏَﻠَﺒِﻪ اﻟﱠﺪﯾِْﻦ َو اﻟﱡﺴْﻘِﻢ َو َأْﺳَﺌﻠَُﮏ َأْن ﺗُﻌﯿَﻨﻨﯽ َﻋﻠﯽ َأداِء َﺣﱢﻘَﮏ ِإﻟَﯿَْﮏ َو ِإﻟَﯽ اﻟّﻨﺎِس«‪(2).‬‬
‫و ﺑﻪ رواﯾﺖ ﺷـﯿﺦ ﻃﻮﺳـﯽ و دﯾﮕﺮان ﭼﻨﯿﻦ اﺳﺖ‪َ» :‬و ﻣِْﻦ َﻏَﻠَﺒِﻪ اﻟـﱠﺪﯾِْﻦ َﻓـَﺼ ﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آﻟ ِﻪ َو َاِﻋّﻨﯽ َﻋﻠﯽ َاداِء َﺣﱢﻘَﮏ اِﻟَﯿَْﮏ َو اِﻟَﯽ‬
‫اﻟّﻨﺎِس«‪(3).‬‬
‫‪ -17‬دﻋﺎي »اﻟﺤﻤﺪ ﷲ اﻟﺬي ﻻ ﯾﻨﺴﯽ ﻣﻦ ذﮐﺮه و‪«...‬‬
‫ﻫﻔﺪﻫﻢ‪ :‬ﺷﯿﺦ ﻃﻮﺳﯽ و دﯾﮕﺮان ﮔﻔﺘﻪ اﻧﺪ ﮐﻪ‪ :‬ﺳّﻨﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻌﺪ از ﻧﻤﺎز ﺻﺒﺢ اﯾﻦ دﻋﺎ ﺑﺨﻮاﻧﻨﺪ‪:‬‬
‫»َاﻟ َْﺤْﻤُﺪ ﻟّﻠﻪ ِ اﻟﱠﺬي ﻻ َﯾﻨْﺴﯽ َﻣْﻦ َذَﮐَﺮُه َو اﻟ َْﺤْﻤُﺪ ﻟّﻠﻪ ِ اﻟﱠﺬي ﻻ َﯾﺨﯿُﺐ َﻣْﻦ َدﻋﺎُه َو اﻟ َْﺤْﻤُﺪ ﻟّﻠﻪ ِ اﻟﱠﺬي ﻻ َﯾْﻘَﻄُﻊ َرﺟﺎَء َﻣْﻦ َرﺟﺎُه َو اﻟ َْﺤْﻤُﺪ ﻟّﻠﻪ‬
‫ِ اﻟﱠﺬي ﻻ َﯾـِﺬﱡل َﻣْﻦ واﻻُه َو اﻟ َْﺤْﻤُﺪ ﻟّﻠﻪ ِ اﻟﱠﺬي َﯾْﺠﺰي ﺑ ِﺎْﻻِءْﺣﺴﺎِن ِإْﺣﺴﺎﻧًﺎ َو ﺑ ِﺎﻟﱠﺼﺒِْﺮ َﻧﺠﺎًه َو اﻟ َْﺤْﻤُﺪ ﻟّﻠﻪ ِ اﻟﱠﺬي ُﻫَﻮ ﺛَِﻘﺘُﻨﺎ ﺣﯿَﻦ َﺗﻨَْﻘِﻄُﻊ اﻟ ِْﺤَﯿُﻞ‬
‫َﻋّﻨـﺎ َو اﻟ َْﺤْﻤـ ُﺪ ﻟّﻠﻪ ِ اﻟﱠﺬي ُﻫَﻮ َرﺟﺎوُءﻧﺎ ﺣﯿَﻦ َﯾُﺴﻮُء َﻇﱡﻨﻨﺎ ﺑ َِﺄْﻋﻤﺎﻟ ِﻨﺎ َو اﻟ َْﺤْﻤـ ُﺪ ﻟّﻠﻪ ِ اﻟﱠﺬي َﻣْﻦ َﺗَﻮﱠﮐَﻞ َﻋَﻠﯿِْﻪ َﮐﻔﺎُه َو اﻟ َْﺤْﻤـ ُﺪ ﻟّﻠﻪ ِ اﻟﱠﺬي)‪َ (4‬ﯾْﻐُﺪو‬
‫َﻋَﻠﯿْﻨﺎ َو َﯾُﺮوُح ﺑﻨِْﻌَﻤﺘِﻪ َﻓَﻨِﻈﱡﻞ ﻓﯿﻬﺎ َو َﻧﺒﯿُﺖ ﺑ َِﺮْﺣَﻤﺘِﻪ ﺳﺎِﮐﻨﯿَﻦ َو ﻧُـْﺼ ﺒُِﺢ ﺑﻨِْﻌَﻤﺘِﻪ ُﻣﻌﺎﻓﯿَﻦ َﻓَﻠَﮏ اﻟ َْﺤْﻤـ ُﺪ َﮐﺜﯿﺮًا َو ﻟََﮏ اﻟ َْﺤْﻤُﺪ ﻓﺎِﺿـ ًﻼ اﻟ َْﺤْﻤُﺪ ﻟّﻠﻪ ِ‬
‫اﻟﱠﺬي َﺧَﻠَﻘﻨﯽ َﻓَﺄْﺣَﺴَﻦ َﺧﻠْﻘﯽ َو َﺻﱠﻮَرﻧﯽ َﻓَﺄْﺣَﺴَﻦ ُﺻﻮَرﺗﯽ َو َأﱠدﺑَﻨﯽ َﻓَﺄْﺣَﺴَﻦ َأَدﺑﯽ َو ﺑَﱠﺼَﺮﻧﯽ دﯾَﻨُﻪ َو ﺑََﺴَﻂ َﻋَﻠﱠﯽ ِرْزَﻗُﻪ َو َأْﺳَﺒَﻎ‬
‫ص ‪148 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ع و آ‪ + :‬ﮔﻔﺖ ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ﺗﻔﺴﯿﺮ ﻋّﯿﺎﺷﯽ‪ ،‬ج ‪ ،2‬ص ‪ ،320‬و ﻣﻦ ﺳﻮره ﺑﻨﯽ اﺳﺮاﺋﯿﻞ؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،92‬ص ‪ ،302‬ﺑﺎب ‪ ،111‬اﻷدﻋﯿﻪ ﻟﻠﺪﯾﻦ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ﻣﺼﺒﺎح‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﻃﻮﺳﯽ‪ ،‬ص ‪ ،215‬ﺻﻼه اﻟﺼﺒﺢ؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،83‬ص ‪ ،132‬ﺑﺎب ‪ ،43‬اﻟﺘﻌﻘﯿﺐ اﻟﻤﺨﺘﺺ ﺑﺼﻼه اﻟﻔﺠﺮ‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬آ‪ _ :‬اﻟﱠﺬي‪.‬‬
‫َﻋَﻠﱠﯽ ﻧَِﻌَﻤُﻪ َو َﮐﻔـﺎﻧﯽ اﻟ َْﻬﱠﻢ)‪َ (1‬اﻟﻠُّﻬﱠﻢ َﻓَﻠـَﮏ اﻟ َْﺤْﻤـ ُﺪ َﻋﻠﯽ ُﮐـ ﱢﻞ ﺣـﺎٍل َﮐﺜﯿﺮًا َو ﻟَـَﮏ اﻟ َْﻤﱡﻦ ﻓﺎِﺿـ ًﻼ َو ﺑﻨِْﻌَﻤﺘـِ َﮏ َﺗﺘِﱡﻢ اﻟّﺼﺎﻟ ِﺤﺎُت َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ ﻟََﮏ‬
‫اﻟ َْﺤْﻤـ ُﺪ َﺣْﻤـ ﺪًا ﺧﺎﻟ ِﺪًا َﻣَﻊ ُﺧﻠُﻮِدَك َو ﻟََﮏ اﻟ َْﺤْﻤُﺪ َﺣْﻤﺪًا ﻻ ﻧِﻬﺎَﯾَﻪ ﻟَُﻪ ُدوَن ِﻋﻠِْﻤَﮏ َو ﻟََﮏ اﻟ َْﺤْﻤُﺪ َﺣْﻤﺪًا ﻻ َأَﻣَﺪ ﻟَُﻪ ُدوَن َﻣـِﺸ ﱠﯿﺘَِﮏ َو ﻟََﮏ‬
‫اﻟ َْﺤْﻤـ ُﺪ َﺣْﻤﺪًا ﻻ َأْﺟَﺮ ﻟ ِﻘﺎﺋِﻠِﻪ ُدوَن ِرﺿﺎَك َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ ﻟََﮏ اﻟ َْﺤْﻤُﺪ)‪َ (2‬و ِإﻟَﯿَْﮏ اﻟ ُْﻤْﺸـ َﺘﮑﯽ َو َأﻧ َْﺖ اﻟ ُْﻤْﺴَﺘﻌﺎُن َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ ﻟََﮏ اﻟ َْﺤْﻤُﺪ)‪َ (3‬ﮐﻤﺎ َأﻧ َْﺖ‬
‫َأْﻫﻠُُﻪ َو اﻟ َْﺤْﻤُﺪ ﻟﻠّﻪ ِ ﺑ َِﻤﺤﺎﻣِِﺪه ُﮐﱢﻠﻬﺎ َﻋﻠﯽ َﻧْﻌﻤﺎﺋِﻪ)‪ُ (4‬ﮐﱢﻠﻬﺎ َﺣّﺘﯽ َﯾﻨَْﺘﻬﯽ اﻟ َْﺤْﻤُﺪ ِإﻟﯽ ﻣﺎ ﯾُِﺤﱡﺐ َرﺑﱡﻨﺎ َو َﯾْﺮﺿﯽ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ ﻟََﮏ اﻟ َْﺤْﻤُﺪ َﮐﻤﺎ َﻧُﻘﻮُل َو‬
‫َﻓْﻮَق ﻣﺎ َﯾُﻘﻮُل اﻟ ْﻘﺎﺋِﻠُﻮَن َو َﮐﻤﺎ ﯾُِﺤﱡﺐ َرﺑﱡﻨﺎ َأْن ﯾُْﺤَﻤَﺪ«‪(5).‬‬
‫‪ -18‬دﻋﺎي »أﻧﺖ اﷲ ﻻ إﻟﻪ إﻻ أﻧﺖ رب اﻟﻌﺎﻟﻤﯿﻦ‪«...‬‬
‫ﻫﺠـﺪﻫﻢ‪ :‬اﯾﻀـًﺎ ﮔﻔﺘﻪ اﻧـﺪ ﮐﻪ اﯾﻦ دﻋـﺎ ﺑﺨﻮاﻧـﺪ‪ .‬و در ﺗﻬـﺬﯾﺐ و ﺳـﺎﯾﺮ ﮐﺘﺐ ﻣﻌﺘـﺒﺮه اﯾﻦ دﻋـﺎ ﻣـﺬﮐﻮر اﺳﺖ ﺑﻪ ﺳـﻨﺪﻫﺎي ﻣﻌﺘﺒﺮ؛ اّﻣﺎ‬
‫اﺧﺘﺼﺎص ﺑﻪ ﺗﻌﻘﯿﺐ ﻧﻤﺎز ﺻﺒﺢ از آﻧﻬﺎ ﻇﺎﻫﺮ ﻧﻤﯽ ﺷﻮد‪:‬‬
‫»َأﻧ َْﺖ اﻟّﻠﻪ ُ ﻻ ِإﻟَﻪ ِإّﻻ َأﻧ َْﺖ َرﱡب اﻟ ْﻌﺎﻟَﻤﯿَﻦ َو َأﻧ َْﺖ اﻟّﻠﻪ ُ ﻻ ِإﻟَﻪ ِإّﻻ َأﻧ َْﺖ اﻟ َْﻌﻠِﱡﯽ اﻟ َْﻌﻈﯿُﻢ َو َأﻧ َْﺖ اﻟّﻠﻪ ُ ﻻ ِإﻟَﻪ ِإّﻻ َأﻧ َْﺖ اﻟ َْﻌﺰﯾُﺰ اﻟ َْﺤﮑﯿُﻢ َو َأﻧ َْﺖ اﻟّﻠﻪ‬
‫ُ ﻻـ ِإﻟَﻪ ِإﻻّـ َأﻧ َْﺖ اﻟ َْﻐُﻔﻮُر اﻟﱠﺮﺣﯿُﻢ َو َأﻧ َْﺖ اﻟّﻠﻪ ُ ﻻـ ِإﻟَﻪ ِإﻻّـ َأﻧ َْﺖ َﻣﻠُِﮏ)‪َ (6‬ﯾْﻮِم اﻟـّﺪﯾِﻦ َو َأﻧ َْﺖ اﻟّﻠﻪ ُ ﻻـ ِإﻟَﻪ ِإّﻻ َأﻧ َْﺖ َﻣﺒـْ َﺪُأ)‪ُ (7‬ﮐﱢﻞ َﺷـ ْﯽ ٍء َو‬
‫ِإﻟَﯿـْ َﮏ َﯾُﻌﻮُد َو َأﻧ َْﺖ اﻟّﻠﻪ ُ ﻻـ ِإﻟَﻪ ِإﻻّـ َأﻧ َْﺖ ﻟَْﻢ َﺗَﺰْل َو ﻻـ َﺗﺰاُل َو َأﻧ َْﺖ اﻟّﻠﻪ ُ ﻻ ِإﻟَﻪ ِإّﻻ َأﻧ َْﺖ ﺧﺎﻟ ُِﻖ اﻟ َْﺠﱠﻨِﻪ َو اﻟّﻨﺎِر َو َأﻧ َْﺖ اﻟّﻠﻪ ُ ﻻ ِإﻟَﻪ ِإّﻻ َأﻧ َْﺖ‬
‫ﺧﺎﻟ ُِﻖ اﻟ َْﺨﯿِْﺮ َو اﻟﱠﺸﱢﺮ َو َأﻧ َْﺖ اﻟّﻠﻪ ُ ﻻ ِإﻟَﻪ ِإّﻻ َأﻧ َْﺖ اﻟ ْﻮاـِﺣ ُﺪ اْﻻَءَﺣُﺪ اﻟ َْﻔْﺮُد اﻟﱠﺼَﻤُﺪ ﻟَْﻢ َﯾﻠِْﺪ َو ﻟَْﻢ ﯾُﻮﻟَْﺪ َو ﻟَْﻢ َﯾُﮑْﻦ ﻟَُﻪ ُﮐُﻔﻮًا َأَﺣٌﺪ َو َأﻧ َْﺖ اﻟّﻠﻪ ُ ﻻ‬
‫ِإﻟَﻪ ِإّﻻ َأﻧ َْﺖ اﻟ َْﻤﻠُِﮏ اﻟ ُْﻘـﱡﺪوُس اﻟﱠﺴﻼُم اﻟ ُْﻤﻮْءﻣُِﻦ اﻟ ُْﻤَﻬﯿِْﻤُﻦ اﻟ َْﻌِﺰﯾُﺰ اﻟ َْﺠّﺒﺎُر اﻟ ُْﻤَﺘَﮑﱢﺒُﺮ ُﺳـ ﺒْﺤﺎَن اﻟّﻠﻪ ِ َﻋّﻤﺎ ﯾُْﺸـ ِﺮُﮐﻮَن َو َأﻧ َْﺖ اﻟّﻠﻪ ُ ﻻ ِإﻟَﻪ ِإّﻻ َأﻧ َْﺖ‬
‫اﻟ َْﮑﺒﯿُﺮ اﻟ ُْﻤَﺘﻌﺎِل َو اﻟ ِْﮑﺒِْﺮﯾﺎُء ِرداوُءَك َأْﺳَﺌﻠَُﮏ ﯾﺎ َاﻟّﻠﻪ ُ ﺑ ُِﺠﻮِدَك اﻟﱠﺬي َأﻧ َْﺖ َأْﻫﻠُُﻪ َو َأْﺳَﺌﻠَُﮏ ﯾﺎ َاﻟّﻠﻪ ُ ﺑ َِﺮْﺣَﻤﺘَِﮏ اﻟﱠﺘﯽ َأﻧ َْﺖ َأْﻫﻠُﻬﺎ َأْن ﺗَُﺼﱢﻠَﯽ‬
‫َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َﻋﺒِْﺪَك َو َرُﺳﻮﻟ َِﮏ َو َﻋﻠﯽ آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو َأْن ﺗُْﻌِﻄَﯿﻨﯽ ﻣِْﻦ َﺟﺰﯾِﻞ ﻣﺎ‬
‫ص ‪149 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ع و آ‪َ :‬أﻟ ُْﻤِﻬﱠﻢ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ع‪ + :‬ﺣﻤﺪًا ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ع‪ :‬اﻟﺤﻤُﺪ ﺣﻤﺪًا ‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع و آ‪ :‬ﻟ ِﻨِْﻌَﻤﺘِِﻪ‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬ﻣﺼﺒﺎح‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﻃﻮﺳﯽ‪ ،‬ص ‪ ،200‬ﺻﻼه اﻟﺼﺒﺢ؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،83‬ص ‪ ،138‬ﺑﺎب ‪ ،43‬اﻟﺘﻌﻘﯿﺐ اﻟﻤﺨﺘﺺ ﺑﺼﻼه اﻟﻔﺠﺮ‪.‬‬
‫‪ _6 -6‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻫﺮ ﺳﻪ ﻧﺴﺨﻪ‪ :‬ﻣﺎﻟﮏ‪.‬‬
‫‪ _7 -7‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻣﺘﻦ‪َ :‬ﻣﱢﻨَﮏ ﺑََﺪَأ ُﮐﱢﻞ َﺷْﯽ ٍء ‪.‬‬
‫َأْﻋَﻄﯿَْﺖ َأْوﻟ ِﯿﺎَﺋَﮏ ﻣﺎ)‪ (1‬آَﻣُﻦ ﺑ ِﻪ ﻣِْﻦ َﻋـ ﺬاﺑ َِﮏ َو َأْﺳـ َﺘْﻮِﺟُﺐ ﺑ ِﻪ َﮐﺮاَﻣَﺘـَﮏ َﻓـِﺈ ﱠن ﻓﯽ َﻋﻄﺎﺋِـَﮏ َﺧَﻠﻔـًﺎ ﻣِْﻦ َﻣﻨْـِﻊ َﻏﯿِْﺮَك َو ﻟَﯿَْﺲ ﻓﯽ َﻣﻨِْﻌَﮏ‬
‫َﺧَﻠٌﻒ ﻣِْﻦ َﻋﻄـﺎِء َﻏﯿِْﺮَك ﯾـﺎ ﺳـﺎﻣَِﻊ ُﮐـ ﱢﻞ َﺻْﻮٍت ﯾـﺎ ﺟﺎﻣَِﻊ ُﮐﱢﻞ َﻓْﻮٍت ﯾﺎ ﺑﺎِرَئ اﻟﱡﻨُﻔﻮِس ﺑَْﻌـَﺪ اﻟ َْﻤْﻮِت ﯾﺎ َﻣْﻦ ﻻ َﺗَﺘﺸﺎﺑَُﻪ َﻋَﻠﯿِْﻪ اْﻻَءْﺻﻮاُت َو ﻻ‬
‫َﺗْﻐﺸﺎُه اﻟﱡﻈﻠُﻤﺎُت ﯾﺎ َﻣْﻦ ﻻ َﯾْﺸـ َﻐﻠُُﻪ َﺷـ ْﯽ ٌء َﻋْﻦ َﺷـ ْﯽ ٍء َأْﺳـ َﺌﻠَُﮏ َأْن ﺗُـَﺼ ﱢﻠَﯽ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو َأْن َﺗْﻐِﻔَﺮﻟﯽ ﻣﺎ َﺳَﻠَﻒ ﻣِْﻦ ُذﻧُﻮﺑﯽ َو‬
‫ﺗُْﻌِﻄَﯿﻨﯽ ُﺳﻮْءﻟﯽ ﻓﯽ ُدﻧ ْﯿﺎَي َو آِﺧَﺮﺗﯽ ﯾﺎ َأْرَﺣَﻢ اﻟّﺮاِﺣﻤﯿَﻦ«‪(2).‬‬
‫‪ -19‬ﺧﻮاﻧﺪن »أﻋﯿﺬ ﻧﻔﺴﯽ و أﻫﻠﯽ و ﻣﺎﻟﯽ و وﻟﺪي‪«...‬‬
‫ﻧﻮزدﻫﻢ‪ :‬ﺷﯿﺦ ﻃﻮﺳﯽ و دﯾﮕﺮان ﮔﻔﺘﻪ اﻧﺪ ﮐﻪ‪ :‬در ﺗﻌﻘﯿﺐ ﻧﻤﺎز ﺻﺒﺢ ﺳﻪ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺑﮕﻮﯾﺪ‪:‬‬
‫»ُأﻋﯿـُﺬ َﻧْﻔﺴـﯽ َو َأْﻫﻠﯽ َو ﻣﺎﻟﯽ َو ُوﻟ ْﺪي َو ﻣﺎ َرَزَﻗﻨﯽ َرﺑّﯽ َو ُﮐﱠﻞ ﻣﺎ َﯾْﻌﻨﯿﻨﯽ َأﻣُْﺮُه ﺑ ِِﻌﱠﺰِه اﻟﻠّﻪ ِ َو َﻋَﻈَﻤِﻪ اﻟﻠّﻪ ِ َو ﻗُْﺪَرِه اﻟﻠّﻪ ِ َو َﺟﻼِل)‪ (3‬اﻟﻠّﻪ ِ َو‬
‫َﮐﻤـﺎِل اﻟّﻠﻪ ِ َو ُﺳـ ﻠ ْﻄﺎِن اﻟّﻠﻪ ِ َو ُﻏْﻔﺮاِن اﻟّﻠﻪ ِ َو َﻣﱢﻦ اﻟّﻠﻪ ِ َو َﻋْﻔـِﻮ اﻟّﻠﻪ ِ َو ِﺣﻠ ِْﻢ اﻟّﻠﻪ ِ َو َﺟْﻤـ ِﻊ اﻟّﻠﻪ ِ َو َرُﺳـ ﻮِل اﻟّﻠﻪ ِ َو َأْﻫـِﻞ ﺑَﯿ ِْﺖ َرُﺳـ ﻮِل اﻟّﻠﻪ ِ _‬
‫َﺻﱠﻠﯽ اﻟّﻠﻪ ُ َﻋَﻠﯿِﻪ َو َﻋَﻠﯿِْﻬْﻢ _ ﻣِْﻦ َﺷـ ﱢﺮ اﻟـّﺴ ﺎﱠﻣِﻪ َو اﻟ ْﻬـﺎﱠﻣِﻪ َو اﻟ ْﻌﺎَﻣِﻪ َو اﻟ ّْﻼَﻣِﻪ َو ﻣِْﻦ َﺷـ ﱢﺮ َﻃﻮاِرِق اﻟﱠﻠﯿِْﻞ َو اﻟﱠﻨﻬﺎِر َو ﻣِْﻦ َﺷـ ﱢﺮ ُﮐﱢﻞ داﺑﱠٍﻪ َرﺑّﯽ آِﺧٌﺬ‬
‫ﺑ ِﻨﺎِﺻـ َﯿﺘِﻬﺎ ِإﱠن َرﺑّﯽ َﻋﻠﯽ ِﺻـ ﺮاٍط ُﻣْﺴـ َﺘِﻘﯿٍﻢ ُأﻋﯿـُﺬ َﻧْﻔﺴـﯽ َو َأْﻫﻠﯽ َو ﻣﺎﻟﯽ َو ُوﻟ ْـﺪي َو َﻣْﻦ َﯾْﻌﻨﯿﻨﯽ َأﻣُْﺮُه ﺑ َِﮑﻠِﻤﺎِت اﻟّﻠﻪ ِ اﻟّﺘﺎّﻣﺎِت ﻣِْﻦ َﺷـ ﱢﺮ ُﮐﱢﻞ‬
‫َﺷﯿْﻄﺎٍن َو ﻫﺎﱠﻣٍﻪ َو ُﮐﱢﻞ َﻋﯿٍْﻦ ﻻﱠﻣٍﻪ«‪(4).‬‬
‫ﭘﺲ ﺳﻪ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺑﮕﻮﯾﺪ‪:‬‬
‫»َﻣْﺮَﺣﺒـًﺎ ﺑ ِﺎﻟ ْﺤـﺎﻓَِﻈﯿِْﻦ َو َﺣّﯿﺎُﮐَﻤـ ﺎ اﻟّﻠﻪ ُ ﻣِْﻦ ﮐـﺎﺗَِﺒﯿِْﻦ اْﮐﺘُﺒـﺎ َرِﺣَﻤُﮑَﻤـ ﺎ اﻟّﻠﻪ ُ ﺑ ِْﺴِﻢ اﻟّﻠﻪ ِ اﻟﱠﺮْﺣﻤِﻦ اﻟﱠﺮﺣﯿِﻢ َأْﺷـ َﻬُﺪ َأْن ﻻـ ِإﻟَﻪ ِإﻻﱠـ اﻟّﻠﻪ ُ َوْﺣـ َﺪُه ﻻ‬
‫َﺷﺮﯾُﮏ ﻟَُﻪ َو َأْﺷـ َﻬُﺪ َأﱠن ُﻣَﺤﱠﻤﺪًا َﻋﺒُْﺪُه َو َرُﺳﻮﻟ ُُﻪ َو َأْﺷَﻬُﺪ َأﱠن اﻟّﺪﯾَﻦ َﮐﻤﺎ َﺷَﺮَع َو َأﱠن اْﻻِءْﺳﻼَم َﮐﻤﺎ َوَﺻَﻒ َو َأﱠن اﻟ َْﻘْﻮَل َﮐﻤﺎ َﺣﱠﺪَث َو َأﱠن‬
‫اﻟ ِْﮑﺘـﺎَب َﮐﻤـﺎ َأﻧ َْﺰَل َو َأ ﱠن اﻟّﻠﻪ َ ُﻫَﻮ اﻟ َْﺤﱡﻖ اﻟ ُْﻤﺒﯿُﻦ َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ ﺑَﱢﻠْﻎ ُﻣَﺤﱠﻤﺪًا َو آَل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َﺗِﺤﱠﯿًﻪ َو َأﻓَْﻀَﻞ اﻟﱠﺴﻼِم َأْﺻـ َﺒْﺤُﺖ ﻟ َِﺮﺑّﯽ ﺣﺎﻣـِ ﺪًا َأْﺻـ َﺒْﺤُﺖ‬
‫ﻻُأْﺷِﺮَك ﺑ ِﺎﻟّﻠﻪ ِ َﺷﯿْﺌًﺎ َو ﻻ َأْدُﻋﻮا َﻣَﻊ اﻟّﻠﻪ ِ ِإﻟﻬًﺎ َو ﻻ اﱠﺗِﺨُﺬ ﻣِْﻦ ُدوﻧِﻪ َوﻟ ِّﯿًﺎ َأْﺻَﺒْﺤُﺖ ُﻣْﺮَﺗَﻬﻨًﺎ‬
‫ص ‪150 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ع‪َ :‬ﻣﻦ ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ﺗﻬﺬﯾﺐ اﻷﺣﮑﺎم‪ ،‬ج ‪ ،83‬ص ‪ ،80‬اﻟﺪﻋﺎ ﻓﯽ اﻟﺰﯾﺎده‪ ...‬؛ ﻣﺼﺒﺎح‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﻃﻮﺳﯽ‪ ،‬ص ‪ ،203‬ﺻﻼه اﻟﺼﺒﺢ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ع‪َ :‬ﺟﻤﺎِل ‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ﻣﺼﺒﺎح‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﻃﻮﺳﯽ‪ ،‬ص ‪ ،203‬ﺻﻼه اﻟﺼﺒﺢ؛ ﺑﻠﺪاﻷﻣﯿﻦ‪ ،‬ص ‪ ،50‬ﻣﺎ ﯾﺪﻋﯽ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ ﺻﻼه اﻟﻔﺠﺮ‪.‬‬
‫ﺑ َِﻌَﻤﻠﯽ َأْﺻـ َﺒْﺤُﺖ ﻻ َﻓﻘﯿَﺮ َأﻓَْﻘُﺮ ﻣِّﻨﯽ َو اﻟﻠّﻪ ُ ُﻫَﻮ اﻟ َْﻐﻨِﱡﯽ اﻟ َْﺤِﻤﯿـُﺪ ﺑ ِﺎﻟﻠّﻪ ِ ُأْﺻـ ﺒُِﺢ َو ﺑ ِﺎﻟﻠّﻪ ِ ُأﻣْﺴـﯽ َو ﺑ ِﺎﻟﻠّﻪ ِ ﻧُْﺤﯿﯽ َو ﺑ ِﺎﻟﻠّﻪ ِ َﻧُﻤﻮُت)‪َ (1‬و ِإﻟَﯽ اﻟﻠّﻪ ِ‬
‫اﻟﱡﻨُﺸـ ﻮُر َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ ِإﻧّﯽ َأُﻋﻮُذ ﺑ ِـَﮏ ﻣَِﻦ اﻟ َْﻬﱢﻢ َو اﻟ َْﺤَﺰِن)‪َ (2‬و اﻟ َْﻌْﺠِﺰ َو اﻟ َْﮑـَﺴ ِﻞ َو اﻟ ُْﺠﺒِْﻦ َو اﻟ ْﺒُْﺨـ ِﻞ َو ـَﺿ َﻠِﻊ اﻟـﱠﺪﯾِْﻦ َو َﻏَﻠَﺒِﻪ اﻟﱢﺮﺟﺎِل َأْﺻـ َﺒْﺤُﺖ َو‬
‫اﻟ ُْﺠﻮُد َو اﻟ َْﺠﻤﺎُل َو اﻟ َْﺠﻼُل َو اﻟ َْﺒﻬﺎُء َو اﻟِﻌﱠﺰُه َو اﻟ ُْﻘْﺪَرُه َو اﻟﱡﺴﻠْﻄﺎُن َو اﻟ َْﺨﻠُْﻖ َو اْﻻَءﻣُْﺮ َو اﻟﱡﺪﻧ ْﯿﺎ َو اْﻻآِﺧَﺮُه َو ﻣﺎ َﺳَﮑَﻦ ﻓِﯽ اﻟﱠﻠﯿِْﻞ َو اﻟﱠﻨﻬﺎِر ﻟﻠّﻪ‬
‫ِ َرﱢب اﻟ ْﻌﺎﻟَﻤﯿَﻦ«‪.‬‬
‫ﭘﺲ ﺳﻪ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺑﮕﻮﯾـﺪ‪َ» :‬اﻟ َْﺤْﻤُﺪ ﻟّﻠﻪ ِ اﻟﱠﺬي َأْذَﻫَﺐ اﻟﱠﻠﯿَْﻞ َو ﺟﺎَء ﺑ ِﺎﻟﱠﻨﻬﺎِر ﺑ َِﺮْﺣَﻤﺘِﻪ َﺧﻠْﻘًﺎ َﺟﺪﯾﺪًا َو َﻧْﺤُﻦ ﻣِﻨُْﻪ ﻓﯽ ﻋﺎﻓَِﯿٍﻪ َو َرْﺣَﻤٍﻪ ُﺳـ ﺒْﺤﺎَن َرﺑﱢﻨﺎ‬
‫ِإْن ﮐﺎَن َوْﻋُﺪ َرﺑﱢﻨﺎ ﻟََﻤْﻔُﻌﻮًﻻ«‪(3).‬‬
‫‪ -20‬دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ إﻧﯽ و ﻫﺬا اﻟﯿﻮم اﻟﻤﻘﺒﻞ ﺧﻠﻘﺎن‪«...‬‬
‫ﺑﯿﺴﺘﻢ‪ :‬ﺷﯿﺦ ﻃﻮﺳﯽ و اﺑﻦ ﺑﺎﻗﯽ ﮔﻔﺘﻪ اﻧﺪ ﮐﻪ‪ :‬ﻣﺴﺘﺤﺐ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﺗﻌﻘﯿﺐ ﻧﻤﺎز ﺻﺒﺢ اﯾﻦ دﻋﺎ ﺑﺨﻮاﻧﺪ‪:‬‬
‫»َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ ِإﻧّﯽ َو ﻫـﺬا اﻟ َْﯿْﻮَم اﻟ ُْﻤْﻘﺒِـَﻞ َﺧﻠْﻘـﺎِن ﻣِْﻦ َﺧﻠْـِﻘ َﮏ َﻓﻼـ ﯾُِﻬﱠﻤﻨﯽ اﻟ َْﯿْﻮَم َﺷـ ْﯽ ٌء ﻣِْﻦ ُرُﮐﻮِب َﻣﺤﺎِرﻣـِ َﮏ َو ﻻـ اﻟ ُْﺠْﺮَأُه َﻋﻠﯽ َﻣﻌﺎﺻـﯿَﮏ َو‬
‫اْرُزﻗْﻨﯽ ﻓﯿِﻪ َﻋَﻤًﻼ َﻣْﻘﺒُﻮًﻻ َو َﺳْﻌﯿًﺎ َﻣْﺸُﮑﻮرًا َو ﺗِﺠﺎَرًه ﻟَْﻦ َﺗﺒُﻮَر َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ ِإﻧّﯽ َأﻗﱢﺪُم ﺑَﯿَْﻦ َﯾَﺪْي ﻧِْﺴﯿﺎﻧﯽ َو َﻋَﺠَﻠﺘﯽ ﻓﯽ َﯾْﻮﻣﯽ ﻫﺬا ﺑ ِْﺴِﻢ اﻟّﻠﻪ ِ ﻣﺎ ﺷﺎَء‬
‫اﻟّﻠﻪ ُ ﻻ َﺣْﻮَل َو ﻻ ﻗُﱠﻮَه ِإّﻻ ﺑ ِﺎﻟّﻠﻪ ِ َأْﺻـ َﺒْﺤُﺖ ﺑ ِﺎﻟّﻠﻪ ِ ُﻣﻮْءﻣِﻨًﺎ)‪ُ (4‬ﻣْﻮﻗِﻨًﺎ َﻋﻠﯽ دﯾِﻦ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ ﺻـﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ َو ُﺳـ ﱠﻨﺘِﻪ َو َﻋﻠﯽ دﯾِﻦ َﻋﻠِﱟﯽ ﻋﻠﯿﻪ‬
‫اﻟﺴـﻼم َو ُﺳﱠﻨﺘِﻪ َو َﻋﻠﯽ دﯾِﻦ اْﻻَءْوِﺻﯿﺎِء ﻋﻠﯿﻬﻢ اﻟﺴﻼم َو ُﺳﱠﻨﺘِِﻬْﻢ آَﻣﻨُْﺖ ﺑ ِِﺴﱢﺮِﻫْﻢ َو َﻋﻼﻧَِﯿﺘِِﻬْﻢ َو ﺷﺎِﻫِﺪِﻫْﻢ َو ﻏﺎﺋِﺒِِﻬﻢ َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ ِإﻧّﯽ َأْﺳَﺘﻌﯿُﺬ ﺑ َِﮏ‬
‫ﻣِّﻤـ ﺎ اْﺳـ َﺘﻌﺎَذ ﻣِﻨُْﻪ ُﻣَﺤﱠﻤٌﺪ َو َﻋﻠِﱞﯽ َو اْﻻَءْوِﺻـ ﯿﺎء ﻋﻠﯿﻪ و ﻋﻠﯿِﻬﻢ اﻟﱠﺴﻼـم َو َأْرَﻏُﺐ ِإﻟَﯿَْﮏ ﻓﯿﻤﺎ َرِﻏﺒُﻮا ِإﻟَﯿَْﮏ ﻓﯿِﻪ َو ﻻ َﺣْﻮَل َو ﻻ ﻗُﱠﻮَه ِإّﻻ ﺑ ِﺎﻟّﻠﻪ ِ‬
‫َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ َﺗَﻮﱠﻓﻨﯽ َﻋَﻠﯽ اْﻻءﯾﻤﺎِن ﺑ َِﮏ َو اﻟﱠﺘْﺼﺪﯾِﻖ ﺑ ُِﺮُﺳـ ﻠَِﮏ َو اﻟ ِْﻮﻻَﯾِﻪ ﻟ َِﻌﻠِﱢﯽ ﺑ ِْﻦ َأﺑﯿﻄﺎﻟ ٍِﺐ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم َو اْﻻﯾﺘِﻤﺎِم ﺑ ِﺎْﻻَءﺋِﱠﻤِﻪ ﻣِْﻦ آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َﻓِﺈﻧّﯽ‬
‫َﻗْﺪ َرﺿﯿُﺖ ﺑ ِﺬﻟ َِﮏ ﯾﺎ َرﱢب َأْﺻَﺒْﺤُﺖ َﻋﻠﯽ ﻓِْﻄَﺮِه اْﻻِءْﺳﻼِم َو َﮐﻠَِﻤِﻪ اْﻻِءْﺧﻼِص َو ﻣِﱠﻠِﻪ ِإﺑ ْﺮاﻫﯿَﻢ َو دﯾِﻦ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ َأْﺣﯿِﻨﯽ ﻣﺎ‬
‫َأْﺣَﯿﯿَْﺘﻨﯽ َﻋَﻠﯿِْﻪ َو َﺗَﻮﱠﻓﻨﯽ)‪ِ (5‬إذا‬
‫ص ‪151 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ع‪ :‬ﻧُﻤﯿُﺖ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ع‪َ :‬واﻟُﺤْﺰِن‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ﻣﺼﺒﺎح‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﻃﻮﺳﯽ‪ ،‬ص ‪ ،205‬ﺻﻼه اﻟﺼﺒﺢ؛ ﺑﻠﺪاﻷﻣﯿﻦ‪ ،‬ص ‪ ،51‬ﻣﺎ ﯾﺪﻋﯽ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ ﺻﻼه اﻟﻔﺠﺮ‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع‪ُ :‬ﻣْﺆﻣِﻨًﺎ‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬ع و آ‪َ + :‬ﻋَﻠﯿِْﻪ َو اﺑ َْﻌﺜْﻨﯽ َﻋَﻠﯿِْﻪ ‪.‬‬
‫َﺗَﻮﱠﻓﯿَْﺘﻨﯽ َﻋَﻠﯿِْﻪ َو اﺑ َْﻌَﺜﻨﯽ َﻋَﻠﯿِْﻪ)‪ِ (1‬إذا ﺑََﻌﺜَْﺘﻨﯽ َو اْﺟَﻌﻠْﻨﯽ َﻣَﻌُﻬْﻢ ﻓِﯽ اﻟـﱡﺪﻧ ْﯿﺎ َواْﻻآِﺧَﺮه َو ﻻ ﺗَُﻔﱢﺮْق ﺑَﯿْﻨﯽ َو ﺑَﯿَْﻨُﻬﻢ َﻃْﺮَﻓَﻪ َﻋﯿٍْﻦ َو ﻻ َأَﻗﱠﻞ ﻣِْﻦ ذﻟ َِﮏ‬
‫َو ﻻـ َأْﮐَﺜَﺮ ﯾﺎ َأْرَﺣَﻢ اﻟّﺮاِﺣﻤﯿَﻦ َرﺿـﯿُﺖ ﺑ ِﺎﻟﻠّﻪ ِ َرﺑًّﺎ َو ﺑ ِﺎْﻻِءْﺳـ ﻼِم دﯾﻨًﺎ َو ﺑ ُِﻤَﺤﱠﻤٍﺪ ﺻـﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ َﻧﺒِّﯿًﺎ َو ﺑ ِﺎﻟ ُْﻘْﺮآِن ِﮐﺘﺎﺑًﺎ َو ﺑ َِﻌﻠِﱟﯽ ِإﻣﺎﻣًﺎ َو‬
‫ﺑ ِﺎﻟ َْﺤَﺴِﻦ َو اﻟ ُْﺤـَﺴ ﯿِْﻦ َو َﻋﻠِﱢﯽ ﺑ ِْﻦ اﻟ ُْﺤَﺴﯿِْﻦ َو ُﻣَﺤﱠﻤِﺪ ﺑ ِْﻦ َﻋﻠِﱟﯽ َو َﺟْﻌَﻔِﺮ ﺑ ِْﻦ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو ُﻣﻮَﺳﯽ ﺑ ِْﻦ َﺟْﻌَﻔٍﺮ َو َﻋﻠِﱢﯽ ﺑ ِْﻦ ُﻣﻮﺳﯽ َو ُﻣَﺤﱠﻤِﺪ ﺑ ِْﻦ َﻋﻠِﱟﯽ َو‬
‫َﻋﻠِﱢﯽ ﺑ ِْﻦ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو اﻟ َْﺤَﺴِﻦ ﺑ ِْﻦ َﻋﻠِﱟﯽ َو اﻟ ُْﺤﱠﺠِﻪ اﻟ َْﺨَﻠِﻒ اﻟّﺼﺎﻟـِ ِﺢ َأﺋَِﻤًﻪ َو ﺳـﺎَدًه َو ﻗـﺎَدًه َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ اْﺟَﻌﻠُْﻬْﻢ َأﺋِﱠﻤﺘﯽ َو ﻗﺎَدﺗﯽ ﻓِﯽ اﻟـﱡﺪﻧ ْﯿﺎ َو اْﻻآِﺧَﺮِه‬
‫َاﻟﻠُّﻬـﱠﻢ َأْدِﺧﻠْﻨﯽ ﻓﯽ ُﮐـ ﱢﻞ َﺧﯿٍْﺮ َأْدَﺧﻠَْﺖ ﻓﯿِﻪ ُﻣَﺤﱠﻤﺪًا َو آَل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو َأْﺧِﺮْﺟﻨﯽ ﻣِْﻦ ُﮐـ ﱢﻞ ُﺳـ ﻮٍء َأْﺧَﺮْﺟَﺖ ﻣِﻨُْﻪ ُﻣَﺤﱠﻤﺪًا َو آَل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو اْﺟَﻌﻠْﻨﯽ‬
‫َﻣَﻌُﻬْﻢ ﻓِﯽ اﻟـﱡﺪﻧ ْﯿﺎ َو اﻻْـآِﺧَﺮِه َو ﻓﯽ ُﮐـ ﱢﻞ ـِﺷ ﱠﺪٍه َو َرﺧﺎٍء َو ﻓﯽ ُﮐﱢﻞ ﻋﺎﻓَِﯿٍﻪ َو ﺑَﻼٍء َو ﻓِﯽ اﻟ َْﻤﺸﺎـِﻫ ِﺪ ُﮐﱢﻠﻬﺎ َو ﻻ ﺗَُﻔﱢﺮْق ﺑَﯿْﻨﯽ َو ﺑَﯿَْﻨُﻬْﻢ َﻃْﺮَﻓَﻪ َﻋﯿٍْﻦ‬
‫َأﺑَﺪًا ﻻ َأَﻗﱠﻞ ﻣِْﻦ ذﻟ َِﮏ َو ﻻ َأْﮐَﺜَﺮ َﻓِﺈﻧّﯽ ﺑ ِﺬﻟ َِﮏ راٍض ﯾﺎ َرﱢب«‪(2).‬‬
‫و ﺳـّﯿﺪ ﺑﻦ ﺑﺎﻗﯽ از ﺣﻀـﺮت اﻣﯿﺮاﻟﻤﺆﻣﻨﯿﻦ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﮐﻪ ﻫﺮ ﺻﺒﺢ و ﺷﺎم ﺑﮕﻮﯾﺪ‪َ» :‬رﺿﯿُﺖ ﺑ ِﺎﻟّﻠﻪ ِ َرﺑًّﺎ« ﺗﺎ‬
‫آﺧﺮ دﻋﺎ؛ ﺑﺮ ﺧﺪاوﻧﺪ)‪ (3‬ﺟّﺒﺎر ﻻزم اﺳﺖ ﮐﻪ در روز ﻗﯿﺎﻣﺖ او را راﺿﯽ ﮔﺮداﻧﺪ‪(4).‬‬
‫‪ -21‬ﺧﻮاﻧﺪن »اﻟﻠﻬﻢ ﺻﻞ ﻋﻠﯽ ﻣﺤﻤﺪ و آل ﻣﺤﻤﺪ اﻷوﺻﯿﺎء اﻟﺮاﺿﯿﻦ‪«...‬‬
‫ﺑﯿﺴﺖ و ﯾﮑﻢ‪ :‬ﺷﯿﺦ ﻃﻮﺳﯽ و دﯾﮕﺮان ﮔﻔﺘﻪ اﻧﺪ ﮐﻪ‪ :‬در ﺗﻌﻘﯿﺐ ﺻﺒﺢ ده ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺑﮕﻮﯾﺪ‪:‬‬
‫»َاﻟّﻠُﻬَﻢ َﺻﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو اِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ اﻻْوِﺻﯿﺎِء اﻟﺮاﺿﯿِﻦ اﻟ َْﻤْﺮﺿّﯿﯿَﻦ ﺑ َِﺄﻓَْﻀِﻞ َﺻَﻠﻮاﺗَِﮏ َو ﺑﺎِرْك َﻋَﻠﯿِْﻬْﻢ ﺑ َِﺎﻓَْﻀِﻞ ﺑََﺮﮐﺎﺗَِﮏ َو اﻟﱠﺴﻼُم َﻋَﻠﯿِْﻬْﻢ‬
‫َو َﻋﻠﯽ َأْرواِﺣِﻬْﻢ َو َأْﺟﺴﺎِدِﻫْﻢ َو َرْﺣَﻤُﻪ اﻟّﻠﻪ ِ َو ﺑََﺮﮐﺎﺗُُﻪ«)‪(5‬‬
‫ﭘﺲ ﺑﮕﻮﯾـﺪ‪َ» :‬اﻟّﻠُﻬـﱠﻢ َأْﺣﯿِﻨﯽ َﻋﻠﯽ ﻣـﺎ َأْﺣَﯿﯿَْﺖ َﻋَﻠﯿِْﻪ َﻋﻠِﱠﯽ ﺑ َْﻦ َأﺑﯿﻄـﺎﻟ ٍِﺐ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم َو َأﻣِﺘْﻨﯽ َﻋﻠﯽ ﻣـﺎ ﻣـﺎَت َﻋَﻠﯿِْﻪ َﻋﻠِﱡﯽ ﺑ ُْﻦ َأﺑﯿﻄـﺎﻟ ٍِﺐ ﻋﻠﯿﻪ‬
‫اﻟﺴ ﻼم «‬
‫ص ‪152 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ع و آ‪ _ :‬إذا َﺗَﻮﱠﻓﯿَْﺘﻨﯽ َﻋَﻠﯿِْﻪ َو اﺑ َْﻌﺜْﻨﯽ ﻋﻠﯿﻪ ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ﻣﺼﺒﺎح‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﻃﻮﺳﯽ‪ ،‬ص ‪ ،205‬ﺻﻼه اﻟﺼﺒﺢ؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،83‬ص ‪ ،142‬ﺑﺎب ‪ ،142‬اﻟﺘﻌﻘﯿﺐ اﻟﻤﺨﺘﺺ ﺑﺼﻼه اﻟﻔﺠﺮ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ع و آ‪ + :‬ﻋﺰﯾﺰ ‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،83‬ص ‪) .143‬ﺑﻪ ﻧﻘﻞ از ﺳﯿﺪ ﺑﻦ ﺑﺎﻗﯽ(‬
‫‪ _5 -5‬ﻣﺼﺒﺎح‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﻃﻮﺳﯽ‪ ،‬ص ‪ ،205‬ﺻﻼه اﻟﺼﺒﺢ؛ ﺑﻠﺪاﻷﻣﯿﻦ‪ ،‬ص ‪ ،51‬ﻣﺎ ﯾﺪﻋﯽ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ ﺻﻼه اﻟﻔﺠﺮ‪.‬‬
 ‫ﭘﺲ ﺑﮕﻮﯾﺪ‪:‬‬
‫»َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ ِإﱠﻧَﮏ ﺗُﻨِْﺰُل ﻓﯽ ﻫـَﺬا اﻟﱠﻠﯿـْ ِﻞ َو اﻟﱠﻨﻬـﺎِر ﻣـﺎ ـِﺷ ﺌَْﺖ َﻓـَﺄﻧ ِْﺰْل َﻋَﻠﱠﯽ َو َﻋﻠﯽ ِإْﺧﻮاﻧﯽ َو َأْﻫﻠﯽ َو َأْﻫِﻞ ُﺣﺰاَﻧﺘﯽ ﻣِْﻦ َرْﺣَﻤﺘَِﮏ َو ِرْﺿﻮاﻧَِﮏ َو‬
‫َﻣْﻐِﻔَﺮﺗـِ َﮏ َو ِرْزﻗـِ َﮏ اﻟ ْﻮاـِﺳ ِﻊ ﻣـﺎ َﺗْﺠَﻌﻠُُﻪ ﻗِﻮاﻣـًﺎ ﻟـِ ﺪﯾﻨﯽ َو ُدﻧ ْﯿـﺎَي ﯾـﺎ َأْرَﺣَﻢ اﻟّﺮاِﺣﻤﯿَﻦ َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ ِإﻧّﯽ َأْﺳـ َﺌﻠَُﮏ ﻣِْﻦ َﻓـْﻀ ﻠَِﮏ اﻟ ْﻮاِﺳِﻊ اﻟ ْﻔﺎِﺿـ ِﻞ‬
‫اﻟ ُْﻤْﻔِﻀِﻞ ِرْزﻗًﺎ واِﺳـ ﻌًﺎ َﺣﻼًﻻ َﻃﱢﯿﺒًﺎ ﺑَﻼﻏًﺎ ﻟ ِْﻼآِﺧَﺮِه َو اﻟـﱡﺪﻧ ْﯿﺎ َﻫﻨﯿﺌًﺎ َﻣﺮﯾﺌًﺎ ـَﺻ ّﺒًﺎ ـَﺻ ّﺒًﺎ ﻣِْﻦ َﻏﯿِْﺮ َﻣﱟﻦ ﻣِْﻦ َأَﺣٍﺪ ِإّﻻ َﺳـ َﻌًﻪ ﻣِْﻦ َﻓـْﻀ ﻠَِﮏ َو َﻃﱢﯿﺒًﺎ ﻣِْﻦ‬
‫ِرْزﻗَِﮏ َو َﺣﻼًﻻ ﻣِْﻦ واـِﺳ ِﻌَﮏ ﺗُْﻐﻨﯿﻨﯽ ﺑ ِﻪ ﻣِْﻦ َﻓـْﻀ ﻠَِﮏ َأْﺳـ َﺌُﻞ َو ﻣِْﻦ َﻋِﻄﱠﯿﺘَِﮏ َأْﺳَﺌُﻞ َو ﻣِْﻦ َﯾِﺪَك اﻟ َْﻤْﻼَءي َأْﺳَﺌُﻞ َو ﻣِْﻦ َﺧﯿِْﺮَك َأْﺳَﺌُﻞ ﯾﺎ‬
‫َﻣْﻦ ﺑ ِـَﯿ ِﺪِه اﻟ َْﺨﯿُْﺮ َو ُﻫَﻮ َﻋﻠﯽ ُﮐـ ﱢﻞ َﺷـ ْﯽ ٍء َﻗـﺪﯾٌﺮ َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ ِإﻧّﯽ َأْﺳـ َﺌﻠَُﮏ َﻧْﻔَﺤًﻪ ﻣِْﻦ َﻧَﻔﺤـﺎِت ِرْزﻗـِ َﮏ َﺗْﺠَﻌﻠُﻬﺎ َﻋْﻮﻧًﺎ)‪َ (1‬ﻋﻠﯽ َﻧْﻔﺴـﯽ َو ُدﻧ ْﯿـﺎَي َو‬
‫آِﺧَﺮﺗﯽ َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ اﻓَْﺘـْﺢ ﻟﯽ َو ِﻻَءْﻫـِﻞ ﺑَﯿْﺘﯽ ﺑـﺎَب َرْﺣَﻤﺘـِ َﮏ َو ِرْزﻗًﺎ ﻣِْﻦ ِﻋﻨْـِﺪَك َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ ﻻ َﺗْﺨُﻄْﺮ َﻋَﻠﱠﯽ ِرْزﻗﯽ َو ﻻ َﺗْﺠَﻌﻠْﻨﯽ ُﻣﺤﺎَرﻓًﺎ َو اْﺟَﻌﻠْﻨﯽ‬
‫ﻣِﱠﻤﻦ َﯾﺨﺎُف َﻣﻘﺎَﻣَﮏ َو َﯾﺨﺎُف َوﻋﯿـَﺪَك َو َﯾْﺮُﺟﻮ ﻟ ِﻘﺎَءَك َو َﯾْﺮُﺟﻮ َأّﯾﺎَﻣَﮏ َو اْﺟَﻌﻠْﻨﯽ َأﺗُﻮُب ِإﻟَﯿَْﮏ َﺗْﻮﺑًَﻪ َﻧُﺼﻮﺣًﺎ َو اْرُزﻗْﻨﯽ َﻋَﻤًﻼ ُﻣَﺘَﻘﱠﺒًﻼ‬
‫َو َﻋَﻤًﻼ َﻧﺠﯿﺤًﺎ َو َﺳْﻌﯿًﺎ َﻣْﺸُﮑﻮرًا َو ﺗِﺠﺎَرًه ﻟَْﻦ َﺗﺒُﻮَر«‪(2).‬‬
‫‪ -22‬ﺧﻮاﻧﺪن »أﺳﺘﻐﻔﺮ اﷲ رﺑﯽ و أﺗﻮب إﻟﯿﻪ‪«...‬‬
‫ﺑﯿﺴﺖ و دوّﯾﻢ‪ :‬ﺷﯿﺦ ﻃﻮﺳﯽ و دﯾﮕﺮان ﮔﻔﺘﻪ اﻧﺪ ﮐﻪ‪ :‬ﺑﻌﺪ از ﻧﻤﺎز ﺻﺒﺢ ﺻﺪ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺑﮕﻮﯾﺪ‪َ» :‬أْﺳَﺘْﻐِﻔُﺮ اﻟّﻠﻪ َ َو َأﺗُﻮُب ِإﻟَﯿِْﻪ«‬
‫و ﺻﺪ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺑﮕﻮﯾﺪ‪َ» :‬أْﺳَﺌُﻞ اﻟّﻠﻪ َ اﻟ ْﻌﺎﻓَِﯿَﻪ«‬
‫و ﺻﺪ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺑﮕﻮﯾﺪ‪َ» :‬أْﺳَﺘﺠﯿُﺮ ﺑ ِﺎﻟّﻠﻪ ِ ﻣَِﻦ اﻟّﻨﺎِر َو َأْﺳَﺌﻠُُﻪ اﻟَﺠﱠﻨَﻪ«‬
‫و ﺻﺪ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺑﮕﻮﯾﺪ‪َ» :‬أْﺳَﺌُﻞ اﻟﻠّﻪ َ اﻟُﺤﻮَراﻟ ْﻌﯿَﻦ«‬
‫و ﺻﺪ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺑﮕﻮﯾﺪ‪» :‬ﻻ ِإﻟَﻪ ِإّﻻ اﻟّﻠﻪ ُ)‪ (3‬اﻟَﺤﱡﻖ اﻟ ُْﻤﺒﯿُﻦ«‬
‫ص ‪153 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ع و آ‪ + :‬ﻟﯽ ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ﻣﺼﺒﺎح‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﻃﻮﺳﯽ‪ ،‬ص ‪ ،205‬ﺻﻼه اﻟﺼﺒﺢ؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،83‬ص ‪ ،143‬ﺑﺎب ‪ ،43‬اﻟﺘﻌﻘﯿﺐ اﻟﻤﺨﺘﺺ ﺑﺼﻼه اﻟﻔﺠﺮ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع و ﻣﺘﻦ آ‪ :‬اﻟَﻤﻠُِﮏ اﻟ َْﺤﱡﻖ اﻟ ُْﻤﺒﯿُﻦ‪.‬‬
 ‫و ﺻﺪ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺳﻮره »ﻗُْﻞ ُﻫَﻮ اﻟﻠّﻪ ُ أَﺣﺪ «ﺑﺨﻮاﻧﺪ‬
‫و ﺻﺪ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺑﮕﻮﯾﺪ‪َ» :‬ﺻﱠﻠﯽ اﻟّﻠﻪ ُ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ«‬
‫و ﺻﺪ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺑﮕﻮﯾﺪ‪ُ» :‬ﺳﺒْﺤﺎَن اﻟّﻠﻪ ِ َو اﻟ َْﺤْﻤُﺪ ﻟّﻠﻪ ِ َو ﻻ ِإﻟَﻪ ِإﱠﻻ اﻟّﻠﻪ ُ َو اﻟﻠّﻪ ُ َأْﮐَﺒُﺮ«‬
‫و ﺻﺪ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺑﮕﻮﯾﺪ‪» :‬ﻣﺎﺷﺎَء اﻟﻠّﻪ ُ ﻻ ﻗُﱠﻮَه ِإّﻻ ﺑ ِﺎﻟﻠّﻪ ِ اﻟ َْﻌﻠِﱢﯽ اﻟ َْﻌﻈﯿِﻢ«‬
‫و ﺻﺪ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺑﮕﻮﯾﺪ‪َ» :‬اﻟّﻠُﻬﱠﻢ َﻗْﺪ َرﺿﯿُﺖ ﺑ َِﻘﻀﺎﺋَِﮏ َو َﺳﱠﻠْﻤُﺖ ِﻻَءﻣِْﺮَك َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ اﻗِْﺾ ﻟﯽ ﺑ ِﺎﻟ ُْﺤْﺴﻨﯽ َو اْﮐِﻔﻨﯽ ﻣﺎ َأَﻫﱠﻤﻨﯽ«‬
‫و ﺻﺪ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺑﮕﻮﯾﺪ‪َ» :‬اﻟﻠُّﻬﱠﻢ َأْوِﺳْﻊ ﻟﯽ ﻓﯽ ِرْزﻗﯽ َو اﻣُْﺪْد ﻟﯽ ﻓﯽ ُﻋْﻤﺮي َو اْﻏِﻔْﺮﻟﯽ َذﻧ ْﺒﯽ َو اْﺟَﻌﻠْﻨﯽ ﻣِﱠﻤْﻦ َﺗﻨَْﺘِﺼُﺮ ﺑ ِﻪ ﻟ ِﺪﯾﻨَِﮏ«‪(1).‬‬
‫‪ -23‬دﻋﺎي »ﻻ ﺣﻮل و ﻻ ﻗﻮه إﻻ ﺑﺎﷲ‪«...‬‬
‫ﺑﯿﺴﺖ و ﺳـّﯿﻢ‪ :‬ﮐﻔﻌﻤﯽ رﺣﻤﻪ اﷲ رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﻣﺮدي ﺑﻪ ﺣﻀـﺮت رﺳﻮل ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ ﺷﮑﺎﯾﺖ ﮐﺮد از ﺗﻨﮕﺪﺳﺘﯽ‬
‫و ﭘﺮﯾﺸﺎﻧﯽ و ﺑﯿﻤﺎري؛ ﺣﻀـﺮت ﻓﺮﻣﻮد ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﺻـﺒﺢ و ﺷﺎم ده ﻣﺮﺗﺒﻪ اﯾﻦ دﻋﺎ ﺑﺨﻮان‪ .‬او ﺳﻪ روز ﺑﺮ اﯾﻦ دﻋﺎ ﻣـﺪاوﻣﺖ ﮐﺮد‪ ،‬ﺣﺎل او‬
‫ﺑﻪ ﺻّﺤﺖ و ﺗﻮاﻧﮕﺮي و رﻓﺎﻫّﯿﺖ ﺑﺮﮔﺸﺖ‪(2).‬‬
‫و ﺷﯿﺦ ﻃﻮﺳﯽ و دﯾﮕﺮان در ﺗﻌﻘﯿﺐ ﻧﻤﺎز ﺻﺒﺢ ذﮐﺮ ﮐﺮده اﻧﺪ؛ و دﻋﺎ اﯾﻨﺴﺖ)‪:(3‬‬
‫»ﻻ َﺣْﻮَل َو ﻻ ﻗُﱠﻮَه ِإّﻻ ﺑ ِﺎﻟّﻠﻪ ِ َﺗَﻮﱠﮐﻠُْﺖ َﻋَﻠﯽ اﻟ َْﺤﱢﯽ اﻟﱠﺬي ﻻ َﯾُﻤﻮُت َو اﻟ َْﺤْﻤُﺪ ﻟّﻠﻪ ِ اﻟﱠﺬي ﻟَْﻢ َﯾﱠﺘِﺨْﺬ َوﻟَﺪًا َو ﻟَْﻢ َﯾُﮑْﻦ ﻟَُﻪ َﺷـ ِﺮﯾٌﮏ ﻓِﯽ اﻟ ُْﻤﻠِْﮏ َو‬
‫ﻟَْﻢ َﯾُﮑْﻦ ﻟَُﻪ َوﻟ ِﱞﯽ ﻣَِﻦ اﻟﱡﺬﱢل َو َﮐﱢﺒْﺮُه َﺗْﮑﺒِﯿﺮًا«‪(4).‬‬
‫‪ -24‬دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ اﻗﺬف ﻓﯽ ﻗﻠﻮب اﻟﻌﺒﺎد ﻣﺤﺒﺘﯽ و‪«...‬‬
‫ﺑﯿﺴﺖ و ﭼﻬﺎرم‪ :‬ﺷﯿﺦ ﻃﻮﺳﯽ و دﯾﮕﺮان ﮔﻔﺘﻪ اﻧﺪ ﮐﻪ‪ :‬ﺑﻌﺪ از ﻧﻤﺎز ﺻﺒﺢ ده ﻣﺮﺗﺒﻪ اﯾﻦ دﻋﺎ ﺑﺨﻮاﻧﺪ‪:‬‬
‫»َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ اﻗِْﺬْف ﻓﯽ ﻗُﻠُﻮِب اﻟ ِْﻌﺒﺎِد َﻣَﺤﱠﺒﺘﯽ َو َﺿﱢﻤِﻦ اﻟﱠﺴﻤﺎواِت َو اْﻻَءْرَض ِرْزﻗﯽ َو َأﻟ ِْﻖ‬
‫ص ‪154 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ﻣﺼﺒﺎح‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﻃﻮﺳﯽ‪ ،‬ص ‪ ،208‬ﺻﻼه اﻟﺼﺒﺢ؛ ﺑﻠﺪاﻷﻣﯿﻦ‪ ،‬ص ‪ ، 51‬ﻣﺎ ﯾﺪﻋﯽ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ ﺻﻼه اﻟﻔﺠﺮ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ﺟﺎﻣﻊ اﻷﺧﺒﺎر‪ ،‬ص ‪ ،111‬ﻓﺼﻞ اﻟﺴﺎﺑﻊ و اﻟﺴﺘﻮن ﻓﯽ اﻟﻔﻘﺮاء‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ع ‪ _ :‬و دﻋﺎ اﯾﻨﺴﺖ ‪. :‬‬
‫‪ _4 -4‬ﻣﺼﺒﺎح‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﻃﻮﺳﯽ‪ ،‬ص ‪ ،208‬ﺻﻼه اﻟﺼﺒﺢ؛ ﺑﻠﺪاﻷﻣﯿﻦ‪ ،‬ص ‪ ، 51‬ﻣﺎ ﯾﺪﻋﯽ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ ﺻﻼه اﻟﻔﺠﺮ‪.‬‬
‫اﻟﱡﺮْﻋَﺐ ﻓﯽ ﻗُﻠُﻮِب َأْﻋﺪاﺋَِﮏ ﻣِّﻨﯽ َو اﻧ ُْﺸـ ْﺮ َرْﺣَﻤَﺘَﮏ ﻟﯽ َو َأﺗ ِْﻤْﻢ ﻧِْﻌَﻤَﺘَﮏ َﻋَﻠﱠﯽ َو اْﺟَﻌﻠْﻬﺎ َﻣﻮُﺻﻮﻟًَﻪ ﺑ َِﮑﺮاَﻣﺘَِﮏ ِإّﯾﺎَي َو َأْوِزْﻋﻨﯽ ُﺷـ ْﮑَﺮَك َو‬
‫َأْوِﺟْﺐ ﻟ َِﯽ اﻟ َْﻤﺰﯾَﺪ ﻣِْﻦ ﻟَُﺪﻧ َْﮏ َو ﻻ ﺗُﻨِْﺴﻨﯽ ِذْﮐَﺮَك َو ﻻ َﺗْﺠَﻌﻠْﻨﯽ ﻣَِﻦ اﻟ ْﻐﺎﻓِﻠﯿَﻦ«‪.‬‬
‫و ده ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺑﮕﻮﯾﺪ‪:‬‬
‫»َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ َﯾﱢﺴْﺮ ﻟَﻨﺎ ﻣﺎ َﻧﺨﺎُف ُﻋْﺴـ َﺮَﺗُﻪ َو َﺳـ ﱢﻬْﻞ ﻟَﻨﺎ ﻣﺎ َﻧﺨﺎُف ُﺣُﺰوَﻧَﺘُﻪ َو َﻧﱢﻔْﺲ َﻋّﻨﺎ ﻣﺎ َﻧﺨﺎُف ُﮐْﺮﺑَﺘُﻪ َو اْﮐِﺸْﻒ َﻋّﻨﺎ ﻣﺎ َﻧﺨﺎُف َﻏﱠﻤُﻪ َو اْﺻِﺮْف َﻋّﻨﺎ‬
‫ﻣﺎ َﻧﺨﺎُف ﺑَﻠِﱠﯿَﺘُﻪ ﯾﺎ َأْرَﺣَﻢ اﻟّﺮاِﺣﻤﯿَﻦ«‪.‬‬
‫و ده ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺑﮕﻮﯾﺪ‪:‬‬
‫»َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ ﻻـ َﺗﻨِْﺰْع ﻣِّﻨﯽ ﺻﺎﻟ ِﺤًﺎ َأْﻋَﻄﯿَْﺘُﻪ)‪َ (1‬أﺑَـﺪًا َو ﻻ َﺗُﺮﱠدﻧﯽ ﻓﯽ ُﺳْﻮٍء اْﺳـ َﺘﻨَْﻘْﺬَﺗﻨﯽ ﻣِﻨُْﻪ َأﺑَـﺪًا َو ﻻ ﺗُْﺸـ ِﻤْﺖ ﺑﯽ َﻋـ ُﺪّوًا َو ﻻ ﺣﺎِﺳـ ﺪًا َأﺑَـﺪًا َو ﻻ‬
‫َﺗِﮑﻠْﻨﯽ ِإﻟﯽ َﻧْﻔﺴﯽ َﻃْﺮَﻓَﻪ َﻋﯿٍْﻦ َأﺑَﺪًا«‪.‬‬
‫و ده ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺑﮕﻮﯾﺪ‪:‬‬
‫»َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ ﺑﺎِرْك ﻟﯽ ﻓﯿﻤﺎ َأْﻋَﻄﯿَْﺘﻨﯽ َو ﺑﺎِرْك ﻟﯽ ﻓﯿﻤﺎ َرَزﻗَْﺘﻨﯽ َو ِزْدﻧﯽ ﻣِْﻦ َﻓْﻀﻠَِﮏ َو اْﺟَﻌْﻞ ﻟ َِﯽ اﻟ َْﻤﺰﯾَﺪ ﻣِْﻦ َﮐﺮاَﻣﺘَِﮏ«‪.‬‬
‫و ده ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺑﮕﻮﯾﺪ‪:‬‬
‫»َأْﺷَﻬُﺪ َأْن ﻻ ِإﻟَﻪ إّﻻ اﻟﻠّﻪ ُ َوْﺣَﺪُه ﻻ َﺷﺮﯾَﮏ ﻟَُﻪ ِإﻟﻬًﺎ واِﺣﺪًا َأَﺣﺪًا َﺻَﻤﺪًا ﻟَْﻢ َﯾﱠﺘِﺨْﺬ ﺻﺎِﺣَﺒًﻪ َو ﻻ َوﻟَﺪًا«‪.‬‬
‫و ده ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺑﮕﻮﯾﺪ‪:‬‬
‫»ﻻ ِإﻟَﻪ ِإّﻻ اﻟﻠّﻪ ُ َوْﺣَﺪُه ﻻ َﺷﺮﯾَﮏ ﻟَُﻪ َأَﺣﺪًا َﺻَﻤﺪًا ﻟَْﻢ َﯾﻠِْﺪ َو ﻟَْﻢ ﯾُﻮﻟَْﺪ َو ﻟَْﻢ َﯾُﮑْﻦ ﻟَُﻪ ُﮐُﻔﻮًا َأَﺣٌﺪ ِإﻟﻬًﺎ واِﺣﺪًا ﻟَْﻢ َﯾﱠﺘِﺨْﺬ ﺻﺎِﺣَﺒًﻪ َو ﻻ َوﻟَﺪًا«‪.‬‬
‫و ده ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺑﮕﻮﯾﺪ‪:‬‬
‫»َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ ﻣﺎ َأْﺻَﺒَﺤْﺖ)‪ (2‬ﺑﯽ ﻣِْﻦ ﻧِْﻌَﻤٍﻪ َأْو ﻋﺎﻓَِﯿٍﻪ ﻓﯽ دﯾٍﻦ َأْو ُدﻧ ْﯿﺎَي َﻓِﻤﻨَْﮏ َوْﺣَﺪَك ﻻ َﺷﺮﯾَﮏ ﻟََﮏ ﻟََﮏ اﻟ َْﺤْﻤُﺪ َو ﻟََﮏ اﻟﱡﺸْﮑُﺮ ﺑ ِﻬﺎ َﻋَﻠﱠﯽ ﯾﺎ‬
‫َرﱢب َﺣّﺘﯽ َﺗْﺮﺿﯽ َو ﺑَْﻌَﺪ اﻟﱢﺮﺿﺎ«‪.‬‬
‫ص ‪155 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ع و آ‪ :‬أْﻋَﻄﯿَْﺘﻨﯿﻪ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬آ‪ :‬أﺻﺒﺤُﺖ‪.‬‬
 ‫و ده ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺑﮕﻮﯾﺪ‪:‬‬
‫»ﻻـ ِإﻟَﻪ ِإﻻﱠـ اﻟّﻠﻪ ُ َوْﺣـ َﺪُه ﻻـ َﺷـ ﺮﯾَﮏ ﻟَُﻪ ﻟَُﻪ اﻟ ُْﻤﻠُْﮏ َو ﻟَُﻪ اﻟ َْﺤْﻤـ ُﺪ ﯾُْﺤﯿﯽ َو ﯾُﻤﯿُﺖ َو ُﻫَﻮ َﺣﱞﯽ ﻻ َﯾُﻤﻮُت ﺑ ِـَﯿ ِﺪِه اﻟ َْﺨﯿُْﺮ َو ُﻫَﻮ َﻋﻠﯽ ُﮐﱢﻞ َﺷـ ْﯽ ٍء‬
‫َﻗﺪﯾٌﺮ«‪(1).‬‬
‫‪ -25‬دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ ﻣﻘﻠﺐ اﻟﻘﻠﻮب و اﻷﺑﺼﺎر ﺛﺒﺖ‪«...‬‬
‫ﺑﯿﺴﺖ و ﭘﻨﺠﻢ‪ :‬ﺷﯿﺦ و دﯾﮕﺮان ﮔﻔﺘﻪ اﻧﺪ ﮐﻪ‪ :‬اﯾﻦ دﻋﺎ ﺑﺨﻮاﻧﺪ‪:‬‬
‫»َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ ُﻣَﻘﱢﻠَﺐ اﻟ ُْﻘﻠُـﻮِب َو اْﻻَءﺑ ْﺼـﺎِر َﺛﱢﺒْﺖ َﻗﻠْـﺒﯽ َﻋﻠﯽ دﯾﻨـِ َﮏ َو ﻻـ ﺗُِﺰْغ َﻗﻠْـﺒﯽ ﺑَْﻌـَﺪ ِإْذ َﻫـ َﺪﯾَْﺘﻨﯽ َو َﻫْﺐ ﻟﯽ ﻣِْﻦ ﻟَـُﺪﻧ َْﮏ َرْﺣَﻤًﻪ ِإﱠﻧَﮏ َأﻧ َْﺖ‬
‫اﻟ َْﻮّﻫﺎُب َو َأِﺟْﺮﻧﯽ ﻣَِﻦ اﻟّﻨﺎِر ﺑ َِﺮْﺣَﻤﺘَِﮏ َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ اﻣُْﺪْد ﻟﯽ ﻓﯽ ُﻋْﻤﺮي َو َأْوِﺳْﻊ َﻋَﻠﱠﯽ ﻓﯽ ِرْزﻗﯽ َو اﻧ ُْﺸْﺮ َﻋَﻠﱠﯽ َرْﺣَﻤَﺘَﮏ َو ِإْن ُﮐﻨُْﺖ ِﻋﻨَْﺪَك ﻓﯽ‬
‫ُأﱢم اﻟ ِْﮑﺘﺎِب َﺷِﻘّﯿًﺎ َﻓﺎْﺟَﻌﻠْﻨﯽ َﺳﻌﯿﺪًا َﻓِﺈﱠﻧَﮏ َﺗْﻤُﺤﻮ ﻣﺎ َﺗﺸﺎُء َو ﺗُﺜْﺒُِﺖ َو ِﻋﻨَْﺪَك ُأﱡم اﻟ ِْﮑﺘﺎِب«‪(2).‬‬
‫‪ -26‬ﺧﻮاﻧﺪن »أﺣﻄﺖ ﻋﻠﯽ ﻧﻔﺴﯽ و أﻫﻠﯽ و ﻣﺎﻟﯽ و ‪«...‬‬
‫ﺑﯿﺴﺖ و ﺷﺸﻢ‪ :‬ﮔﻔﺘﻪ اﻧﺪ ﺑﮕﻮﯾﺪ‪:‬‬
‫»َأَﺣْﻄُﺖ َﻋﻠﯽ َﻧْﻔﺴـﯽ َو َأْﻫﻠﯽ َو ﻣـﺎﻟﯽ َو ُوﻟ ْـﺪي ﻣِْﻦ ﺷﺎِﻫـ ٍﺪ َو ﻏـﺎﺋٍِﺐ ﺑ ِـﺎﻟّﻠﻪ ِ اﻟﱠﺬي ﻻ ِإﻟَﻪ ِإﱠﻻ ُﻫَﻮ ﻋﺎﻟ ُِﻢ اﻟ َْﻐﯿِْﺐ َو اﻟﱠﺸﻬﺎَدِه اﻟﱠﺮْﺣﻤُﻦ اﻟﱠﺮﺣﯿﻢ‬
‫اﻟ َْﺤﱡﯽ اﻟ َْﻘﱡﯿﻮُم ﻻ َﺗْﺄُﺧُﺬُه ـِﺳ َﻨٌﻪ َو ﻻ َﻧْﻮٌم ﻟَُﻪ ﻣﺎ ﻓِﯽ اﻟﱠﺴﻤﺎواِت َو ﻣﺎ ﻓِﯽ اْﻻَءْرِض َﻣْﻦ َذا اﻟﱠﺬي َﯾْﺸَﻔُﻊ ِﻋﻨَْﺪُه)‪ِ (3‬إّﻻ ﺑِﺈْذﻧِِﻪ َﯾْﻌَﻠُﻢ ﻣﺎ ﺑَﯿَْﻦ َأﯾِْﺪﯾِﻬْﻢ‬
‫َو ﻣـﺎ َﺧﻠَْﻔُﻬْﻢ َو ﻻـ ﯾُِﺤﯿُﻄـ ﻮَن ﺑ َِﺸـ ْﯽ ٍء ﻣِْﻦ ِﻋﻠِْﻤِﻪ ِإﻻّـ ﺑ ِﻤـﺎ ﺷـﺎَء َوـِﺳ َﻊ ُﮐْﺮـِﺳ ﱡﯿُﻪ اﻟﱠﺴﻤـﺎواِت َو اﻻْـَءْرَض َو ﻻـ َﯾـﻮُءُدُه ِﺣْﻔُﻈُﻬﻤـﺎ َو ُﻫَﻮ اﻟ َْﻌﻠِﱡﯽ‬
‫اﻟ َْﻌِﻈﯿُﻢ«‪(4).‬‬
‫‪-27‬دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ إﻧﯽ أﺻﺒﺤﺖ أﺳﺘﻐﻔﺮك ﻓﯽ‪«...‬‬
‫ﺑﯿﺴﺖ و ﻫﻔﺘﻢ‪ :‬ﮐﻠﯿﻨﯽ ﺑﻪ ﺳـﻨﺪ ﻣﻌﺘﺒﺮ از ﺣﻀﺮت ﺻﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﺗﺮك ﻣﮑﻦ در ﻫﺮ ﺻﺒﺢ و ﺷﺎم ﺧﻮاﻧﺪن‬
‫اﯾﻦ دﻋﺎ را‪ .‬و ﺷﯿﺦ و دﯾﮕﺮان در ﺗﻌﻘﯿﺐ ﻧﻤﺎز ﺻﺒﺢ اﯾﺮاد ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪ .‬دﻋﺎ اﯾﻨﺴﺖ‪:‬‬
‫ص ‪156 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ﻣﺼﺒﺎح‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﻃﻮﺳﯽ‪ ،‬ص ‪ ،208‬ﺻﻼه اﻟﺼﺒﺢ؛ ﻣﺼﺒﺎح‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﮐﻔﻌﻤﯽ‪ ،‬ص ‪ ،64‬ﻓﺼﻞ اﻟﺮاﺑﻊ ﻋﺸﺮ ﻓﯽ ﺗﻌﻘﯿﺐ ﺻﻼه اﻟﺼﺒﺢ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ﻣﺼﺒﺎح‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﻃﻮﺳﯽ‪ ،‬ص ‪ ،211‬ﺻﻼه اﻟﺼﺒﺢ؛ ﺑﻠﺪاﻷﻣﯿﻦ‪ ،‬ص ‪ ،23‬ﺛّﻢ ﻗﻞ ﺻﺒﺎﺣﺎ و ﻣﺴﺎء‪. ...‬‬
‫‪ _3 -3‬آ‪ِ _ :‬ﻋﻨَْﺪُه‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ﻣﺼﺒﺎح‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﻃﻮﺳﯽ‪ ،‬ص ‪ ،211‬ﺻﻼه اﻟﺼﺒﺢ‪ ...‬؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،83‬ص ‪ ،146‬ﺑﺎب ‪ ،43‬اﻟﺘﻌﻘﯿﺐ اﻟﻤﺨﺘﺺ ﺑﺼﻼه اﻟﻔﺠﺮ‪.‬‬
‫»َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ ِإﻧّﯽ َأْﺻـ َﺒْﺤُﺖ َأْﺳـ َﺘْﻐِﻔُﺮَك ﻓﯽ ﻫَﺬا اﻟﱠﺼﺒﺎِح َو ﻓﯽ ﻫَﺬا اﻟ َْﯿْﻮِم ِﻻَءْﻫِﻞ َرْﺣَﻤﺘَِﮏ َو َأﺑ َْﺮُأ ِإﻟَﯿَْﮏ ﻣِْﻦ َأْﻫِﻞ ﻟَْﻌَﻨﺘَِﮏ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ ِإﻧّﯽ َأْﺻَﺒْﺤُﺖ‬
‫َأﺑ َْﺮُأ ِإﻟَﯿَْﮏ ﻓﯽ ﻫَﺬا اﻟ َْﯿْﻮِم َو ﻓﯽ ﻫَﺬا اﻟﱠﺼﺒﺎِح ﻣِﱠﻤْﻦ َﻧْﺤُﻦ ﺑَﯿَْﻦ َﻇْﻬَﺮاَﻧﯿِْﻬْﻢ ﻣَِﻦ اﻟ ُْﻤْﺸـ ِﺮﮐﯿَﻦ َو ﻣﺎ ﮐﺎﻧُﻮا َﯾْﻌﺒُُﺪوَن ِإﱠﻧُﻬْﻢ ﮐﺎﻧُﻮا َﻗْﻮَم َﺳْﻮٍء ﻓﺎِﺳِﻘﯿَﻦ‬
‫َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ اْﺟَﻌـ ْﻞ ﻣﺎ َأﻧ َْﺰﻟ َْﺖ ﻣَِﻦ اﻟﱠﺴﻤﺎِء ِإﻟَﯽ اْﻻَءْرِض ﻓﯽ ﻫـﺬا اﻟﱠﺼﺒﺎِح َو ﻓﯽ ﻫـﺬا اﻟ َْﯿْﻮِم ﺑََﺮَﮐًﻪ َﻋﻠﯽ َأْوﻟ ِﯿﺎﺋَِﮏ َو َﻋـ ﺬاﺑًﺎ َﻋﻠﯽ َأْﻋـﺪاﺋَِﮏ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ‬
‫واِل َﻣْﻦ واﻻـَك َو ﻋـﺎِد َﻣْﻦ ﻋـﺎداَك َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ اْﺧﺘِْﻢ ﻟﯽ ﺑ ِﺎﻻْـَءﻣِْﻦ َو اْﻻءﯾﻤـﺎِن ُﮐﱠﻠﻤـﺎ َﻃَﻠَﻌْﺖ َﺷـ ْﻤٌﺲ َأْو َﻏَﺮﺑَْﺖ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ اْﻏِﻔْﺮﻟﯽ َو ﻟ ِﻮاﻟ ِـَﺪﱠي َو‬
‫اْرَﺣْﻤُﻬﻤﺎ َﮐﻤﺎ َرﺑﱠﯿﺎﻧﯽ ـَﺻ ﻐﯿﺮًا َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ اْﻏِﻔْﺮ ﻟ ِﻠُْﻤﻮْءﻣِﻨﯿَﻦ َو اﻟ ُْﻤﻮْءﻣِﻨﺎِت َواﻟ ُْﻤـْﺴ ﻠِﻤﯿَﻦ َواﻟ ُْﻤْﺴﻠِﻤﺎِت)‪ (1‬اْﻻَءْﺣﯿـﺎِء ﻣِﻨُْﻬْﻢ َو اْﻻَءﻣْﻮاِت ِإﱠﻧَﮏ َﺗْﻌَﻠُﻢ‬
‫ُﻣَﺘَﻘﱠﻠﺒُُﻬﻢ َو َﻣﺜْﻮاُﻫْﻢ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ اْﺣَﻔْﻆ ِإﻣﺎَم اﻟ ُْﻤْﺴـ ﻠِﻤﯿَﻦ ﺑ ِِﺤْﻔِﻆ اْﻻءﯾﻤﺎِن َو اﻧ ْـُﺼ ْﺮُه َﻧـْﺼ ﺮًا َﻋﺰﯾﺰًا َو اﻓَْﺘْﺢ ﻟَُﻪ َﻓﺘْﺤًﺎ َﯾﺴﯿﺮًا َو اْﺟَﻌْﻞ ِﻻِءﻣﺎِم اﻟ ُْﻤْﺴﻠِﻤﯿَﻦ‬
‫ﻣِْﻦ ﻟَُﺪﻧ َْﮏ ُﺳﻠْﻄﺎﻧًﺎ َﻧﺼﯿﺮًا)‪َ (2‬اﻟﻠُّﻬﱠﻢ اﻟ َْﻌِﻦ اﻟ ِْﻔَﺮَق اﻟ ُْﻤﺨﺎﻟ َِﻔَﻪ َﻋﻠﯽ َرُﺳﻮﻟ َِﮏ َو اﻟ ُْﻤَﺘَﻌﱢﺪَﯾَﻪ ﻟ ُِﺤُﺪوِدَك َو اﻟ َْﻌْﻦ َأْﺷـ ﯿﺎَﻋُﻬْﻢ َو َأﺗ ْﺒﺎَﻋُﻬْﻢ َو َأْﺳَﺌﻠَُﮏ‬
‫اﻟﱢﺰﯾﺎَدَه ﻣِْﻦ َﻓـْﻀ ﻠَِﮏ َو اِْﻻﻗْﺘِـﺪاَء ﺑ ِﻤﺎ ﺟﺎَء ﻣِْﻦ ِﻋﻨِْﺪَك َو اﻟﱠﺘـْﺴ ﻠﯿَﻢ ِﻻَءﻣِْﺮَك َو اﻟ ُْﻤﺤﺎَﻓَﻈَﻪ َﻋﻠﯽ ﻣﺎ َأَﻣْﺮَت ﺑ ِﻪ ﻻ أﺑ ِْﻐﯽ ﺑ ِﻪ ﺑََﺪًﻻ َو ﻻ َأْﺷَﺘﺮي ﺑ ِِﻪ‬
‫َﺛَﻤﻨًﺎ َﻗﻠﯿًﻼ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ اْﻫِﺪﻧﯽ ﻓﯿَﻤْﻦ َﻫَﺪﯾَْﺖ َو ﻗِﻨﯽ َﺷـ ﱠﺮ ﻣﺎ َﻗـَﻀ ﯿَْﺖ ِإﱠﻧَﮏ َﺗْﻘﻀﯽ َو ﻻ ﯾُْﻘﻀﯽ َﻋَﻠﯿَْﮏ َو ﻻ َﯾﻌﱡﺰ َﻣْﻦ ﻋﺎَدﯾَْﺖ َو ﻻ َﯾِﺬﱡل َﻣْﻦ واﻟَﯿَْﺖ‬
‫َﺗﺒﺎَرْﮐَﺖ َو َﺗﻌﺎﻟَﯿَْﺖ ُﺳـ ﺒْﺤﺎَﻧَﮏ َرﱠب اﻟ َْﺒﯿِْﺖ اﻟ َْﺤﺮاِم)‪َ (3‬ﺗَﻘﱠﺒْﻞ ﻣِّﻨﯽ ُدﻋـﺎﺋﯽ َو ﻣـﺎ َﺗَﻘﱠﺮﺑ ُْﺖ ﺑ ِﻪ ِإﻟَﯿَْﮏ ﻣِْﻦ َﺧﯿٍْﺮ َﻓﻀﺎِﻋْﻔُﻪ ﻟﯽ ﯾﺎ َرﱢب)‪َ (4‬أْﺿﻌﺎﻓًﺎ‬
‫َﮐﺜﯿَﺮًه َو آﺗِﻨﯽ ﻣِْﻦ ﻟَـُﺪﻧ َْﮏ َأْﺟﺮًا َﻋﻈﯿﻤًﺎ َرﱢب ﻣﺎ َأْﺣـَﺴ َﻦ)‪ (5‬ﻣـﺎ َأﺑ َْﻠﯿَْﺘﻨﯽ َو َأْﻋَﻈَﻢ ﻣـﺎ آَﺗﯿَْﺘﻨﯽ َو َأْﻃَﻮَل ﻣـﺎ ﻋـﺎَﻓﯿَْﺘﻨﯽ َو َأْﮐَﺜَﺮ ﻣﺎ َﺳﺘَْﺮَت َﻋَﻠﱠﯽ‬
‫َﻓَﻠَﮏ اﻟ َْﺤْﻤـ ُﺪ ﯾﺎ إﻟﻬﯽ َﮐﺜﯿﺮًا َﻃﱢﯿﺒًﺎ ُﻣﺒﺎَرﮐًﺎ َﻋَﻠﯿِْﻪ ﻣِْﻼَء اﻟﱠﺴﻤﺎواِت َو ﻣِْﻼَء اْﻻَءْرِض َو ﻣِْﻼَء ﻣﺎ ﺷﺎَء َرﺑّﯽ َو َﮐﻤﺎ ﯾُِﺤﱡﺐ َرﺑّﯽ َو َﯾْﺮﺿـﯽ َو َﮐﻤﺎ‬
‫َﯾﻨَْﺒﻐﯽ ﻟ َِﮑَﺮِم َوْﺟِﻬﻪ َو ِﻋﱢﺰ َﺟﻼﻟ ِﻪ ِذي اﻟ َْﺠﻼِل َو اْﻻِءْﮐﺮاِم«‪(6).‬‬
‫ص ‪157 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻣﺘﻦ و ع‪َ :‬و اﻟ ُْﻤﺴﻠِﻤﯿَﻦ َو اﻟ ُْﻤْﺴﻠِﻤﺎِت‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬آ‪َ _ :‬ﻧﺼﯿﺮًا ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع‪َ :‬رﱠب اﻟ ْﺒﯿِﺖ اﻟﺤﺮام‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع‪ :‬ﯾﺎ رﱢب‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع‪َ :‬و أْﻋﻈُﻢ ﻣﺎ َأﺑ َْﻠﯿَْﺘﻨﯽ‪.‬‬
‫‪ _6 -6‬ﮐﺎﻓﯽ‪ ،‬ج ‪ ،2‬ص ‪ ،529‬ﺑﺎب اﻟﻘﻮل ﻋﻨﺪ اﻹﺻﺒﺎح و اﻹﻣﺴﺎء؛ ﻣﺼﺒﺎح‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﻃﻮﺳﯽ‪î Ä،‬ص ‪ ،213‬ﺻﻼه اﻟﺼﺒﺢ‪. ...‬‬
 ‫‪ -28‬دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ ﻓﺎﻃﺮ اﻟﺴﻤﺎوات واﻷرض ﻋﺎﻟﻢ اﻟﻐﯿﺐ‪«...‬‬
‫ﺑﯿﺴﺖ و ﻫﺸـﺘﻢ‪ :‬ﺷـﯿﺦ ﻃﺒﺮﺳـﯽ و ﮐﻔﻌﻤﯽ و دﯾﮕﺮان از ﺣﻀـﺮت رﺳﻮل ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ رواﯾﺖ ﮐﺮده اﻧﺪ ﮐﻪ‪ :‬ﺑﺎ اﺻﺤﺎب ﺧﻮد‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬آﯾﺎ ﻋﺎﺟﺰﯾـﺪ از آن ﮐﻪ ﻫﺮ ﺻـﺒﺢ و ﺷﺎم ﻧﺰد ﺧﺪاوﻧـﺪ ﻋﺎﻟﻤﯿﺎن ﻋﻬﺪي ﺑﮕﯿﺮﯾﺪ؟ ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻋﻬﺪ ﺑﮕﯿﺮﯾﻢ؟ ﻓﺮﻣﻮد ﮐﻪ‪ :‬اﯾﻦ‬
‫دﻋﺎ ﺑﺨﻮاﻧﯿـﺪ؛ ﻫﺮ ﮐﻪ اﯾﻦ دﻋﺎ ﺑﺨﻮاﻧـﺪ ُﻣﻬﺮي ﺑﺮ آن ﻣﯽ زﻧﻨـﺪ‪ ،‬و در زﯾﺮ ﻋﺮش اﻟﻬﯽ ﻣﯽ ﮔﺬارﻧﺪ؛ ﭼﻮن روز ﻗﯿﺎﻣﺖ ﺷﻮد ﻣﻨﺎدي ﻧﺪا‬
‫ﮐﻨـﺪ ﮐﻪ ﮐﺠﺎﯾﻨـﺪ آﻧﺎن ﮐﻪ ﻧﺰد ﺧﺪاوﻧـِﺪ رﺣﻤﺎن‪ ،‬ﻋﻬـﺪي دارﻧـﺪ؟ ﭘﺲ آن ﻋﻬـﺪ را ﺑﻪ اﯾﺸﺎن دﻫﻨﺪ‪ ،‬و ﺑﺎ آن)‪ (1‬ﻋﻬﺪ داﺧﻞ ﺑﻬﺸﺖ‬
‫ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫و ﺷﯿﺦ ﻃﻮﺳﯽ رﺣﻤﻪ اﷲ اﯾﻦ دﻋﺎ را در ﺗﻌﻘﯿﺐ ﺻﺒﺢ اﯾﺮاد ﮐﺮده‪ ،‬و دﻋﺎ اﯾﻨﺴﺖ)‪:(2‬‬
‫»َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ ﻓﺎِﻃَﺮ اﻟﱠﺴﻤﺎواِت َو اْﻻَءْرِض ﻋﺎﻟ َِﻢ اﻟ َْﻐﯿِْﺐ َو اﻟﱠﺸﻬﺎَدِه اﻟﱠﺮْﺣﻤَﻦ اﻟﱠﺮﺣﯿَﻢ َأْﻋَﻬـ ُﺪ ِإﻟَﯿَْﮏ ﻓﯽ ﻫـِﺬِه اﻟﱡﺪﻧ ْﯿﺎ اِﱠﻧَﮏ َأﻧ َْﺖ اﻟﻠّﻪ ُ ﻻ ِإﻟَﻪ ِإّﻻ َأﻧ َْﺖ‬
‫َوْﺣـ َﺪَك ﻻ َﺷـ ﺮﯾَﮏ ﻟََﮏ َو َأﱠن ُﻣَﺤﱠﻤﺪًا ﺻـﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ َﻋﺒُْﺪَك َو َرُﺳﻮﻟ َُﮏ)‪َ (3‬اﻟﻠُّﻬﱠﻢ َﻓـَﺼ ﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آﻟ ِﻪ َو ﻻـ َﺗِﮑﻠْﻨﯽ ِإﻟﯽ‬
‫َﻧْﻔﺴﯽ َﻃْﺮَﻓَﻪ َﻋﯿٍْﻦ َأﺑَﺪًا َو ﻻ ِإﻟﯽ َأَﺣٍﺪ ﻣِْﻦ َﺧﻠِْﻘَﮏ َﻓِﺈﱠﻧَﮏ ِإْن َوَﮐﻠَْﺘﻨﯽ ِإﻟَﯿْﻬﺎ ﺗُﺒﺎِﻋْﺪﻧﯽ ﻣَِﻦ اﻟ َْﺨﯿِْﺮ َو ﺗَُﻘﱢﺮﺑ ْﻨﯽ)‪ (4‬ﻣَِﻦ اﻟﱠﺸﱢﺮ َأْي َرﱢب ﻻ َأﺛُِﻖ ِإّﻻ‬
‫ﺑ َِﺮْﺣَﻤﺘَِﮏ َﻓَﺼﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آﻟ ِِﻪ اﻟﱠﻄﯿِﺒﯿَﻦ َو اْﺟَﻌْﻞ ﻟﯽ ِﻋﻨَْﺪَك َﻋْﻬﺪًا ﺗُﻮَءّدﯾِﻪ ِإﻟﯽ َﯾْﻮِم اﻟ ِْﻘﯿﺎَﻣِﻪ ِإﱠﻧَﮏ ﻻ ﺗُْﺨﻠُِﻒ اﻟ ْﻤﯿﻌﺎَد«‪(5).‬‬
‫‪ -29‬دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ إﻧﯽ أﺳﺌﻠﮏ ﺑﺤﻖ ﻣﺤﻤﺪ و آل ﻣﺤﻤﺪ و‪«...‬‬
‫ﺑﯿﺴﺖ و ﻧﻬﻢ‪ :‬در ﺗﻌﻘﯿﺐ ﺷﺎم ﮔﺬﺷﺖ ﮐﻪ اﯾﻦ دﻋﺎ ﺑﻌﺪ از ﻧﻤﺎز ﺻﺒﺢ و ﺷﺎم ﺑﺎﯾﺪ ﺧﻮاﻧﺪ؛ و ﺷﯿﺦ در ﺗﻌﻘﯿﺐ ﺻﺒﺢ اﯾﺮاد ﻧﻤﻮده‪:‬‬
‫»َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ ِإﻧّﯽ َأْﺳَﺌﻠَُﮏ ﺑ َِﺤﱢﻖ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َأْن ﺗَُﺼﱢﻠَﯽ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو َأْن‬
‫ص ‪158 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ع و آ‪ :‬و ﺑﺂن ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ع ‪ _ :‬و دﻋﺎ اﯾﻨﺴﺖ ‪. :‬‬
‫‪ _3 - 3‬ع‪َ + :‬و أﱠن َﻋﻠِـّﯿ ًﺎ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم َﻋﺒـْ ُﺪَك َو َوﻟ ِﱡﯿَﮏ و َو َوِﺻـ ﱡﯽ َرُﺳﻮﻟ َِﮏ َو أﱠن اَﻷﺋِﱠﻤَﻪ اﻟﻤﻌﺼﻮﻣﯿَﻦ ﻋﻠﯿﻬﻢ اﻟﺴـﻼم أﺻـﻔﯿﺎُؤَك ُﻫْﻢ‬
‫أﺋِﱠﻤﺘﯽ َو ﺳﺎَدﺗﯽ َو ﻗﺎَدﺗﯽ ﺑ ِِﻬﻢ أَﺗَﻮﻟّﯽ َو ﻣِﻦ أﻋﺪاﺋﻬﻢ أَﺗَﺒﱠﺮاُ‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ع‪ :‬ﺗَُﻘﱢﺮﺑ ُﻨﯽ‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬ﻣﺼﺒﺎح‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﻃﻮﺳﯽ‪ ،‬ص ‪ ،213‬ﺻﻼه اﻟﺼﺒﺢ‪ ...‬؛ ﺑﻠﺪاﻷﻣﯿﻦ‪ ،‬ص ‪ ،53‬ﻣﺎ ﯾﺪﻋﯽ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ ﺻﻼه اﻟﻔﺠﺮ‪.‬‬
‫َﺗْﺠَﻌـ َﻞ اﻟﱡﻨﻮَر ﻓﯽ ﺑَـَﺼ ﺮي َو اﻟ َْﺒﺼـﯿَﺮَه ﻓﯽ دﯾﻨﯽ َو اﻟ َْﯿﻘﯿَﻦ ﻓﯽ َﻗﻠْـﺒﯽ َو اْﻻِءْﺧﻼـَص ﻓﯽ َﻋَﻤﻠﯽ َو اﻟﱠﺴﻼـَﻣَﻪ ﻓﯽ َﻧْﻔﺴـﯽ َو اﻟﱠﺴَﻌَﻪ ﻓﯽ ِرْزﻗﯽ َو‬
‫اﻟﱡﺸْﮑَﺮ ﻟََﮏ َأﺑَﺪًا ﻣﺎ َأﺑ َْﻘﯿَْﺘﻨﯽ«‪(1).‬‬
‫‪ -30‬دﻋﺎي »ﺑﺴﻢ اﷲ اﻟﺮﺣﻤﻦ اﻟﺮﺣﯿﻢ و ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯽ‪«...‬‬
‫ﺳﯽ ام‪ :‬ﺷـﯿﺦ ﻃﻮﺳـﯽ و ﮐﻔﻌﻤﯽ و ﺳـّﯿﺪ ﺑﻦ ﻃﺎوس ﺑﻪ ﺳـﻨﺪﻫﺎي ﺻﺤﯿﺢ از ﺣﻀﺮت ﺻﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﻧﺪ در ﺗﻌﻘﯿﺐ‬
‫ﻧﻤﺎز ﺻﺒﺢ اﯾﻦ دﻋﺎ را‪:‬‬
‫»ﺑ ِـْﺴ ِﻢ اﻟﻠّـﻪ ِ اﻟﱠﺮْﺣﻤِﻦ اﻟﱠﺮﺣﯿِﻢ َو ـَﺻ ﱠﻠﯽ اﻟﻠّﻪ ُ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو)‪َ (2‬أْﻫـِﻞ ﺑَﯿْﺘِِﻪ اﻟّﻄـ ﺎِﻫﺮﯾَﻦ اْﻻَءْﺧﯿـﺎِر اْﻻَءﺗ ِْﻘﯿﺎِء اْﻻَءﺑ ْﺮاِر اﻟﱠﺬﯾَﻦ َأْذَﻫَﺐ اﻟﻠّﻪ ُ َﻋﻨُْﻬُﻢ‬
‫ض َأﻣِْﺮي ِإﻟَﯽ اﻟﻠّﻪ ِ َو ﻣـﺎ َﺗْﻮﻓﯿﻘﯽ ِإﻻّـ ﺑ ِـﺎﻟ ِﻠّﻪ ِ َﻋَﻠﯿِْﻪ ِ َﺗَﻮﱠﮐﻠُْﺖ َو َﻣْﻦ َﯾَﺘَﻮﱠﮐْﻞ َﻋَﻠﯽ اﻟﻠّﻪ ِ َِﻓُﻬَﻮ َﺣـْﺴ ﺒُُﻪ ِإ ﱠن اﻟﻠّﻪ َ‬
‫اﻟﱢﺮْﺟَﺲ َو َﻃﱠﻬَﺮُﻫْﻢ َﺗْﻄﻬﯿﺮًا َو ُأَﻓـﱢﻮ ُ‬
‫ﺑﺎﻟ ِ ُﻎ َأﻣِْﺮِه َﻗْﺪ َﺟَﻌَﻞ اﻟّﻠﻪ ُ ﻟ ُِﮑﱢﻞ َﺷـ ْﯽ ٍء َﻗْﺪرًا ﻣﺎ ﺷﺎَء اﻟّﻠﻪ ُ ﮐﺎَن َﺣْﺴﺒَُﻨﺎ اﻟّﻠﻪ ُ َو ﻧْﻌَﻢ اﻟ َْﻮﮐﯿُﻞ َو َأُﻋﻮُذ ﺑ ِﺎﻟّﻠﻪ ِ اﻟﱠﺴﻤﯿِﻊ اﻟ َْﻌﻠﯿْﻢ ﻣَﻦ اﻟﱠﺸﯿْﻄﺎِن اﻟﱠﺮﺟﯿِﻢ‬
‫َو ﻣِْﻦ َﻫَﻤﺰاِت اﻟﱠﺸﯿـﺎﻃﯿِﻦ َو َأُﻋﻮُذ ﺑ ِـَﮏ َرﱢب َأْن َﯾْﺤـُﻀ ُﺮوَن َو ﻻـ َﺣْﻮَل َو ﻻ ﻗُﱠﻮَه ِإّﻻ ﺑ ِﺎﻟّﻠﻪ ِ اﻟ َْﻌﻠِﱢﯽ اﻟ َْﻌﻈﯿِﻢ َاﻟ َْﺤْﻤـ ُﺪ ﻟّﻠﻪ ِ َرﱢب اﻟ ْﻌﺎﻟَﻤﯿَﻦ َﮐﺜﯿﺮًا‬
‫َﮐﻤـﺎ ُﻫَﻮ َأْﻫﻠُُﻪ َو ُﻣـْﺴ َﺘِﺤﱡﻘُﻪ َو َﮐﻤﺎ َﯾﻨَْﺒﻐﯽ ﻟ َِﮑَﺮِم َوْﺟِﻬﻪ َو ِﻋﱢﺰ َﺟﻼﻟ ِﻪ َﻋﻠﯽ ِإْدﺑﺎِر اﻟﱠﻠﯿِْﻞ َو ِإﻗْﺒﺎِل اﻟﱠﻨﻬﺎِر َاﻟ َْﺤْﻤـ ُﺪ ﻟّﻠﻪ ِ اﻟﱠﺬي َذَﻫَﺐ ﺑ ِﺎﻟﱠﻠﯿِْﻞ ُﻣْﻈﻠِﻤًﺎ‬
‫ﺑ ُِﻘـْﺪَرﺗِﻪ َو ﺟـﺎَء ﺑ ِﺎﻟﱠﻨﻬـﺎِر ُﻣﺒْـِﺼ ﺮًا ﺑ َِﺮْﺣَﻤﺘِﻪ َﺧﻠْﻘًﺎ َﺟﺪﯾـﺪًا َو َﻧْﺤُﻦ ﻓﯽ ﻋﺎﻓَِﯿﺘِﻪ َو َﺳـ ﻼَﻣﺘِﻪ َو ِﺳﺘِْﺮِه َو ِﮐﻔﺎَﯾﺘِﻪ َو َﺟﻤﯿِﻞ ُﺻـ ﻨِْﻌﻪ َﻣْﺮَﺣﺒًﺎ ﺑ َِﺨﻠِْﻖ اﻟّﻠﻪ ِ‬
‫اﻟ َْﺠﺪﯾِﺪ َو اﻟ َْﯿْﻮِم اﻟ َْﻌﺘﯿِﺪ َو اﻟ َْﻤَﻠِﮏ اﻟﱠﺸﻬﯿِﺪ َﻣْﺮَﺣﺒًﺎ ﺑ ُِﮑﻤﺎ ﻣِْﻦ َﻣَﻠَﮑﯿِْﻦ َﮐﺮﯾَﻤﯿِْﻦ َو َﺣّﯿﺎُﮐﻤﺎ اﻟّﻠﻪ ُ ﻣِْﻦ ﮐﺎﺗَِﺒﯿِْﻦ ﺣﺎﻓَِﻈﯿِْﻦ ُأْﺷـ ِﻬُﺪُﮐﻤﺎ َﻓﺎْﺷَﻬﺪا ﻟﯽ َو‬
‫اْﮐﺘُﺒﺎ َﺷـ ﻬﺎَدﺗﯽ ﻫِﺬه َﻣَﻌُﮑﻤﺎ َﺣّﺘﯽ َأﻟ ْﻘﺎ ﺑ ِﻬﺎ َرﺑّﯽ َاﻧّﯽ َأْﺷـ َﻬُﺪ َأْن ﻻ ِإﻟَﻪ ِإﱠﻻ اﻟّﻠﻪ ُ َوْﺣَﺪُه ﻻ َﺷـ ﺮﯾَﮏ ﻟَُﻪ َو َأْﺷَﻬُﺪ َأ ﱠن ُﻣَﺤﱠﻤﺪًا ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و‬
‫آﻟﻪ َﻋﺒُْﺪُه َو َرُﺳﻮﻟ ُُﻪ َأْرَﺳـ َﻠُﻪ ﺑ ِﺎﻟ ُْﻬﺪي َو دﯾِﻦ اﻟ َْﺤﱢﻖ ﻟ ِﯿُْﻈِﻬَﺮُه َﻋَﻠﯽ اﻟﱢﺪﯾِﻦ ُﮐﱢﻠِﻪ َو ﻟَْﻮ َﮐِﺮَه اﻟ ُْﻤْﺸـ ِﺮُﮐﻮن َو َأﱠن اﻟّﺪﯾَﻦ َﮐﻤﺎ َﺷـ َﺮَع َو َأ ﱠن اْﻻِءْﺳـ ﻼَم‬
‫َﮐﻤـﺎ َوَﺻَﻒ َو اﻟ َْﻘْﻮَل َﮐﻤـﺎ َﺣـ ﱠﺪَث َو َأ ﱠن اﻟّﻠﻪ َ ُﻫَﻮ اﻟ َْﺤﱡﻖ اﻟ ُْﻤﺒﯿُﻦ َو َأﱠن اﻟﱠﺮُﺳﻮَل َﺣﱞﻖ َو اﻟ ُْﻘﺮآَن َﺣﱞﻖ َو اﻟ َْﻤْﻮَت َﺣﱞﻖ َو ُﻣـَﺴ ﺎَﺋَﻠَﻪ ُﻣﻨَْﮑٍﺮ َو َﻧﮑﯿٍﺮ‬
‫ﻓِﯽ اﻟ َْﻘﺒِْﺮ َﺣﱞﻖ َو اﻟ َْﺒْﻌَﺚ َﺣﱞﻖ َو اﻟﱢﺼﺮاَط َﺣﱞﻖ َو اﻟ ْﻤﯿﺰاَن َﺣﱞﻖ َو اﻟ َْﺠﱠﻨَﻪ َﺣﱞﻖ َو اﻟّﻨﺎَر َﺣﱞﻖ َو اﻟّﺴﺎَﻋَﻪ آﺗَِﯿٌﻪ ﻻ‬
‫ص ‪159 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ﻣﺼﺒﺎح‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﻃﻮﺳﯽ‪ ،‬ص ‪ ،213‬ﺻﻼه اﻟﺼﺒﺢ‪ ...‬؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،83‬ص ‪ ،153‬ﺑﺎب ‪ ،43‬اﻟﺘﻌﻘﯿﺐ اﻟﻤﺨﺘﺺ ﺑﺼﻼه اﻟﻔﺠﺮ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع و ﻣﺘﻦ آ‪َ :‬و ﻋﻠﯽ أﻫِﻞ‪.‬‬
‫َرﯾَْﺐ ﻓِﯿﻬﺎ َو َأﱠن اﻟﻠّﻪ َ َﯾﺒَْﻌُﺚ َﻣْﻦ ﻓِﯽ اﻟ ُْﻘﺒُﻮِر َﻓَﺼﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو اْﮐﺘُْﺐ اﻟﻠُّﻬﱠﻢ َﺷـ ﻬﺎَدﺗﯽ ِﻋﻨَْﺪَك َﻣَﻊ َﺷـ ﻬﺎَدِه ُأوﻟ ِﯽ اﻟ ِْﻌﻠِْﻢ ﺑ َِﮏ‬
‫ﯾﺎ َرﱢب َو َﻣْﻦ َأﺑﯽ َأْن َﯾْﺸـ َﻬَﺪ ﻟََﮏ ﺑ ِﻬـِﺬِه اﻟﱠﺸﻬﺎَدِه َو َزَﻋَﻢ َأﱠن ﻟََﮏ ﻧـِ ّﺪًا َأْو ﻟََﮏ َوﻟَﺪًا َأْو ﻟََﮏ ﺻﺎِﺣَﺒًﻪ َأْو ﻟََﮏ َﺷـ ﺮﯾﮑًﺎ َأْو َﻣَﻌَﮏ ﺧﺎﻟ ِﻘًﺎ َأْو‬
‫راِزﻗـًﺎ ﻻ ِإﻟَﻪ ِإّﻻ َأﻧ َْﺖ َﺗﺒﺎَرْﮐَﺖ)‪َ (1‬و َﺗﻌـﺎﻟَﯿَْﺖ َﻋّﻤـ ﺎ َﯾُﻘﻮُل اﻟّﻈـ ﺎﻟ ُِﻤﻮَن ُﻋﻠُّﻮًا َﮐﺒﯿﺮًا َﻓﺎْﮐﺘُْﺐ اﻟﻠُّﻬﱠﻢ َﺷـ ﻬﺎَدﺗﯽ َﻣﮑﺎَن َﺷـ ﻬﺎَدﺗِِﻬْﻢ َو َأْﺣﯿِﻨﯽ َﻋﻠﯽ‬
‫ذﻟ ِـَﮏ َو َأﻣِﺘْﻨﯽ َﻋَﻠﯿِْﻪ َو اﺑ َْﻌﺜْﻨﯽ َﻋَﻠﯿِْﻪ)‪َ (2‬و َأْدِﺧﻠْﻨِﯽ ﺑ َِﺮْﺣَﻤﺘِـَﮏ ﻓﯽ ِﻋﺒـﺎِدَك اﻟـّﺼ ﺎﻟ ِِﺤﯿَﻦ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ َﺻﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو ـَﺻ ﱢﺒْﺤﻨﯽ‬
‫ﻣِﻨْـَﮏ ـَﺻ ﺒﺎﺣًﺎ ﺻﺎﻟ ِﺤًﺎ ُﻣﺒﺎَرﮐًﺎ َﻣﯿُْﻤﻮﻧًﺎ ﻻ ﺧﺎِزﯾًﺎ َو ﻻ ﻓﺎـِﺿ ﺤًﺎ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ َﺻﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آﻟ ِِﻪ َو اْﺟَﻌْﻞ َأﱠوَل َﯾْﻮﻣﯽ ﻫـﺬا ـَﺻ ﻼﺣًﺎ َو َأْوَﺳـ َﻄُﻪ‬
‫َﻓﻼﺣًﺎ َو آِﺧَﺮُه َﻧﺠﺎﺣًﺎ َو َأُﻋﻮُذ ﺑ َِﮏ ﻣِْﻦ َﯾْﻮٍم َأﱠوﻟ ُُﻪ َﻓَﺰٌع َو َأَوْﺳـ ُﻄُﻪ َﺟَﺰٌع َو آِﺧُﺮُه َوَﺟٌﻊ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ َﺻﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آﻟ ِِﻪ َو اْرُزﻗْﻨﯽ َﺧﯿَْﺮ َﯾْﻮﻣﯽ‬
‫ﻫﺬا َو َﺧﯿَْﺮ ﻣﺎ ﻓﯿِﻪ َو َﺧﯿَْﺮ ﻣﺎ َﻗﺒَْﻠُﻪ َو َﺧﯿَْﺮ ﻣﺎ ﺑَْﻌَﺪُه َو َأُﻋﻮُذ ﺑ َِﮏ ﻣِْﻦ َﺷﱢﺮه َو َﺷﱢﺮ ﻣﺎ ﻓﯿِﻪ َو َﺷﱢﺮ ﻣﺎ َﻗﺒَْﻠُﻪ َو َﺷﱢﺮ ﻣﺎ ﺑَْﻌَﺪُه َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ َﺻﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو‬
‫آﻟ ِِﻪ َو اﻓَْﺘْﺢ ﻟﯽ ﺑﺎَب ُﮐﱢﻞ َﺧﯿٍْﺮ َﻓَﺘْﺤَﺘُﻪ َﻋﻠﯽ َأَﺣٍﺪ ﻣِْﻦ َأْﻫِﻞ اﻟ َْﺨﯿِْﺮ َو ﻻ ﺗُْﻐﻠِْﻘُﻪ َﻋّﻨﯽ َأﺑَﺪًا َو َأْﻏﻠِْﻖ َﻋّﻨﯽ ﺑﺎَب ُﮐﱢﻞ َﺷﱟﺮ َﻓَﺘْﺤَﺘُﻪ َﻋﻠﯽ َأَﺣٍﺪ ﻣِْﻦ َأْﻫِﻞ‬
‫اﻟﱠﺸﱢﺮ َو ﻻ َﺗْﻔَﺘْﺤُﻪ َﻋَﻠﱠﯽ َأﺑَﺪًا َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ َﺻﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آﻟ ِﻪ َو اْﺟَﻌﻠْﻨﯽ َﻣَﻊ)‪ُ (3‬ﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ ﻓﯽ ُﮐﱢﻞ َﻣْﻮِﻃٍﻦ َو َﻣْﺸَﻬٍﺪ َو َﻣﻘﺎٍم َو َﻣَﺤﱟﻞ‬
‫َو ُﻣْﺮَﺗَﺤٍﻞ َو ﻓﯽ ُﮐﱢﻞ ـِﺷ ﱠﺪٍه َو َرﺧﺎٍء َو ﻋﺎﻓَِﯿٍﻪ َو ﺑَﻼٍء َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ َﺻﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آﻟ ِِﻪ)‪َ (4‬و اْﻏِﻔْﺮﻟﯽ َﻣْﻐِﻔَﺮًه َﻋْﺰﻣًﺎ َﺟْﺰﻣًﺎ ﻻ ﺗُﻐﺎِدُر ﻟﯽ َذﻧ ْﺒًﺎ َو ﻻ‬
‫َﺧﻄﯿَﺌًﻪ َو ﻻـ ِإﺛ ْﻤًﺎ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ ِإﻧّﯽ َأْﺳـ َﺘْﻐِﻔُﺮَك ﻣِْﻦ ُﮐﱢﻞ َذﻧ ٍْﺐ ﺗُﺒُْﺖ ِإﻟَﯿَْﮏ ﻣِﻨُْﻪ ﺛُﱠﻢ ُﻋـ ْﺪُت ﻓﯿِﻪ َو َأْﺳـ َﺘْﻐِﻔُﺮَك ﻟ ِﻤﺎ َأْﻋَﻄﯿْﺘَُﮏ)‪ (5‬ﻣِْﻦ َﻧْﻔﺴﯽ ﺛُﱠﻢ ﻟَْﻢ‬
‫َأِف ﻟََﮏ ﺑ ِﻪ َو َأْﺳـ َﺘْﻐِﻔُﺮَك ﻟ ِﻤﺎ َأَرْدُت ﺑ ِﻪ َوْﺟَﻬَﮏ َﻓﺨﺎﻟََﻄُﻪ ﻣﺎ ﻟَﯿَْﺲ ﻟََﮏ َﻓَﺼﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آﻟ ِﻪ َو اْﻏِﻔْﺮﻟﯽ ﯾﺎ َرﱢب َو ﻟ ِﻮاﻟ َِﺪﱠي َو ﻣﺎ َوﻟَﺪا‬
‫َو ﻣﺎ َوﻟَْﺪُت َو ﻣﺎ َﺗﻮاﻟَُﺪوا ﻣَِﻦ اﻟ ُْﻤﻮْءﻣِﻨﯿَﻦ َو اﻟ ُْﻤﻮْءﻣِﻨﺎِت اْﻻَءْﺣﯿﺎِء ﻣِﻨُْﻬْﻢ َو اْﻻَءﻣْﻮاِت َو ِﻻِءْﺧﻮاﻧَِﻨﺎ اﻟﱠﺬﯾَﻦ‬
‫ص ‪160 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع‪َ :‬ﺗﺒﺎَرْﮐَﺖ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع‪َ :‬واﺑ َْﻌَﺜﻨِﯽ َﻋَﻠﯿِْﻪ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻣﺘﻦ و ع‪َ :‬ﻣَﻌُﻬْﻢ‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع‪ :‬و آِل ﻣﺤّﻤٍﺪ‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻣﺘﻦ و ع‪ :‬أْﻋَﻄﯿُْﺖ‪.‬‬
‫َﺳَﺒُﻘﻮﻧـﺎ ﺑ ِﺎْﻻءﯾﻤـﺎِن َو ﻻـ َﺗْﺠَﻌـ ْﻞ ﻓﯽ ﻗُﻠُﻮﺑ ِﻨﺎ ِﻏ‪‬ﻼ ﻟ ِﱠﻠﺬﯾَﻦ آَﻣﻨُﻮا َرﺑﱠﻨﺎ ِإﱠﻧَﮏ َروُءٌف َرِﺣﯿٌﻢ َاﻟ َْﺤْﻤـ ُﺪ ﻟﻠّﻪ ِ اﻟﱠﺬي َﻗﻀـﯽ َﻋّﻨﯽ ـَﺻ ﻼًه ﮐﺎَﻧْﺖ َﻋَﻠﯽ‬
‫اﻟ ُْﻤﻮْءﻣِﻨﯿَﻦ ِﮐﺘﺎﺑًﺎ َﻣْﻮﻗُﻮﺗًﺎ َو ﻟَْﻢ َﯾْﺠَﻌﻠْﻨﯽ ﻣَِﻦ اﻟ ْﻐﺎﻓِﻠﯿَﻦ«‪(1).‬‬
‫‪ -31‬دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ إﻧﯽ أﺻﺒﺤﺖ أﺷﻬﺪك و ﮐﻔﯽ‪«...‬‬
‫ﺳﯽ و ﯾﮑﻢ‪ :‬ﺷﯿﺦ ﻃﻮﺳﯽ و ﮐﻔﻌﻤﯽ و ﻋّﻼﻣﻪ ﺣّﻠﯽ _ رﺿﯽ اﻟّﻠﻪ ﻋﻨﻬﻢ _ اﯾﻦ دﻋﺎ را در ﺗﻌﻘﯿﺐ ﻧﻤﺎز ﺻﺒﺢ اﯾﺮاد ﻧﻤﻮده اﻧﺪ‪ ،‬و ﻣﺴّﻤﯽ‬
‫اﺳﺖ ﺑﻪ دﻋﺎي ﺣﺮﯾﻖ؛ و ﺳـﺒﺐ اﯾﻦ ﺗﺴﻤﯿﻪ آﻧﺴﺖ ﮐﻪ‪ :‬از ﺣﻀﺮت اﻣﺎم ﺟﻌﻔﺮ ﺻﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﻧﺪ ﮐﻪ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺷﻨﯿﺪم‬
‫از ﭘﺪرم)‪ (2‬اﻣـﺎم ﻣﺤّﻤـ ﺪ ﺑﺎﻗﺮ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم ﮐﻪ ﮔﻔﺖ‪ :‬روزي ﺑﺎ ﭘـﺪرم اﻣﺎم زﯾﻦ اﻟﻌﺎﺑـﺪﯾﻦ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم رﻓﺘﯿﻢ ﺑﻪ ﻋﯿﺎدت ﻣﺮد ﭘﯿﺮي از‬
‫اﻧﺼﺎر؛ ﻧﺎﮔﺎه ﻣﺮدي آﻣﺪ و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﺎ ﭘﺪرم ﮐﻪ زود ﺑﺮﮔﺮدﯾﺪ ﮐﻪ آﺗﺶ در ﺧﺎﻧﻪ ﺷﻤﺎ اﻓﺘﺎد و ﺳﻮﺧﺖ‪ .‬ﭘﺪرم ﮔﻔﺖ‪ :‬واﻟّﻠﻪ ﮐﻪ ﻧﺴﻮﺧﺘﻪ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬آن ﻣﺮد رﻓﺖ و ﺑﻪ زودي ﻣﻌﺎودت ﮐﺮد و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﺎﻧﻪ ﺷـﻤﺎ ﺳﻮﺧﺖ‪ .‬ﭘـﺪرم ﺳﻮﮔﻨـﺪ ﯾﺎد ﮐﺮد ﮐﻪ ﻧﺴﻮﺧﺘﻪ)‪ .(3‬ﺑﺎز ﺟﻤﻌﯽ از‬
‫ﯾـﺎران و ﺧﻮﯾﺸـﺎن آﻣﺪﻧـﺪ و ﺧﺒﺮ ﺳﻮﺧﺘﻦ را ﮔﻔﺘﻨـﺪ و ﺣﻀـﺮت اﻧﮑـﺎر ﮐﺮد؛ ﺗـﺎ آن ﮐﻪ ﻇـﺎﻫﺮ ﺷـﺪ ﮐﻪ ﺧـﺎﻧﻪ ﻫﺎي اﻃﺮاف ﺧﺎﻧﻪ آن‬
‫ﺣﻀﺮت ﺳﻮﺧﺘﻪ ﺑﻮد و آن ﺧﺎﻧﻪ ﻣﻘّﺪﺳﻪ ﺳﺎﻟﻢ ﻣﺎﻧﺪه ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﻣﻦ از ﭘـﺪرم ﭘﺮﺳـﯿﺪم ﮐﻪ ﺳـﺒﺐ اﯾﻦ اﻣﺮ ﻏﺮﯾﺐ ﭼﻪ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺟﻤﯿﻊ ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎي اﻃﺮاف ﺳﻮﺧﺖ و ﺧﺎﻧﻪ ﺷـﻤﺎ ﻣﺤﻔﻮظ ﻣﺎﻧـﺪ؟ ﺣﻀـﺮت‬
‫ﻓﺮﻣﻮد ﮐﻪ‪ :‬اﯾﻦ ﺑﻪ ﺳـﺒﺐ ﻣﯿﺮاﺛﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ از ﻋﻠﻮم ﺣﻀـﺮت رﺳﺎﻟﺖ ﭘﻨﺎه ﺻـﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ ﺑﻪ ﻣﺎ رﺳﯿﺪه اﺳﺖ‪ ،‬و ﻣﺎ آن را دوﺳﺖ‬
‫ﺗﺮ ﻣﯽ دارﯾﻢ از دﻧﯿـﺎ و آﻧﭽﻪ در آن ﻫﺴﺖ از ﻣﺎل و ﺟﻮاﻫﺮ و اﻣﻼك و ﻟﺸـﮑﺮ و ﺣﺮﺑﻪ)‪ (4‬و ﺳـﻼح؛ و آن ﺳّﺮي اﺳﺖ ﮐﻪ ﺣﻀﺮت‬
‫ﺟﺒﺮﺋﯿـﻞ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم ﺑﺮاي ﺣﻀـﺮت رﺳﻮل ﺻـﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ آورد‪ ،‬و آن ﺣﻀـﺮت ﺑﻪ ﺣﻀـﺮت اﻣﯿﺮاﻟﻤﺆﻣﻨﯿﻦ و ﺣﻀـﺮت ﻓﺎﻃﻤﻪ‬
‫ﻋﻠﯿﻬﻤﺎاﻟﺴـﻼم ﺗﻌﻠﯿﻢ ﻧﻤﻮد‪ ،‬و ﺑﻪ ﻣﺎ ﻣﯿﺮاث رﺳﯿﺪه؛ و اﯾﻦ دﻋﺎي ﮐﺎﻣﻞ اﺳﺖ‪ ،‬ﻫﺮ ﮐﻪ اﯾﻦ دﻋﺎ را در اّوِل روز ﺑﺨﻮاﻧﺪ در ﻫﺮ روز‪ ،‬ﺣﻖ‬
‫ﺗﻌﺎﻟﯽ ﻣﻮّﮐﻞ ﮔﺮداﻧﺪ ﺑﺮ او ﻫﺰار ﻣﻠﮏ ﮐﻪ ﺣﻔﻆ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ ﺟﺎن و اﻫﻞ و ﻓﺮزﻧﺪان و ﻣﺎل و ﺣﺸﻢ و ﺧﺪم او را و ﻫﺮ ﭼﻪ اﻋﺘﻨﺎ ﺑﻪ‬
‫ص ‪161 :‬‬
‫‪ _1 - 1‬ﻣﺼـﺒﺎح‪ ،‬ﺷـﯿﺦ ﻃﻮﺳﯽ‪ ،‬ص ‪ ،217‬ﺻـﻼه اﻟﺼـﺒﺢ‪ ...‬؛ ﻣﺼـﺒﺎح‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﮐﻔﻌﻤﯽ‪ ،‬ص ‪ ،68‬ﻓﺼﻞ اﻟﺮاﺑﻊ ﻋﺸـﺮ ﻓﯽ ﺗﻌﻘﯿﺐ ﺻـﻼه‬
‫ا ﻟ ﺼﺒ ﺢ ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ع‪ :‬از ﭘﺪرم ﺷﻨﯿﺪم‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬آ‪ :‬ﭘﺪرم ﮔﻔﺖ واﻟّﻠﻪ ﻧﺴﻮﺧﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ع‪ + :‬و ﺧﺰﯾﻨﻪ ‪.‬‬
‫ﺷﺄن او دارد‪ ،‬از ﺳﻮﺧﺘﻦ‪ ،‬و ﻏﺮق ﺷـﺪن‪ ،‬و ﻟﻘﻤﻪ در ﮔﻠﻮ ﻣﺎﻧـﺪن‪ ،‬و ﺧﺎﻧﻪ اﻧﺒﻮه ﺷـﺪن‪ ،‬و ﺑﻪ زﻣﯿﻦ ﻓﺮو رﻓﺘﻦ‪ ،‬و ﻋﺬاﺑﻬﺎي آﺳـﻤﺎﻧﯽ‪ ،‬و‬
‫اﯾﻤﻦ ﮔﺮداﻧﺪ ﺧﺪا او را از ﺷـّﺮ ﺷﯿﻄﺎن‪ ،‬و ﺷّﺮ ﭘﺎدﺷﺎﻫﺎن‪ ،‬و ﺷّﺮ ﻫﺮ ﺻﺎﺣﺐ ﺷّﺮي‪ ،‬و در اﻣﺎن و ﺿﻤﺎن ﺧﺪا ﺑﺎﺷﺪ و اﮔﺮ ﺑﺎ اﺧﻼص و‬
‫ﯾﻘﯿﻦ)‪ (1‬ﺑﺨﻮاﻧـﺪ ﺧﺪا ﺛﻮاب ﺻﺪ ﺻّﺪﯾﻖ او را ﮐﺮاﻣﺖ ﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪ ،‬و اﮔﺮ در آن روز ﺑﻤﯿﺮد داﺧﻞ ﺑﻬﺸﺖ ﺷﻮد‪ .‬ﭘﺲ اي ﻓﺮزﻧﺪ! اﯾﻦ دﻋﺎ‬
‫را ﺣﻔﻆ ﮐﻦ‪ ،‬و ﺗﻌﻠﯿﻢ ﻣﮑﻦ ﻣﮕﺮ)‪ (2‬ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﮐﻪ اﻋﺘﻤﺎد ﺑﺮ او داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﯽ؛ زﯾﺮا ﮐﻪ ﺑﺮاي ﻫﺮ ﺣﺎﺟﺖ ﮐﻪ ﺧﻮاﻧﺪه ﺷﻮد ﺑﺮآورده ﻣﯽ‬
‫ﺷﻮد‪.‬‬
‫اﯾﻨﺴﺖ دﻋﺎ‪:‬‬
‫»َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ ِإﻧّﯽ َأْﺻـ َﺒْﺤُﺖ ُأْﺷـ ِﻬُﺪَك َو َﮐﻔﯽ ﺑ َِﮏ َﺷـ ﻬﯿﺪًا َو ُأْﺷـ ِﻬُﺪ َﻣﻼﺋَِﮑَﺘَﮏ َو َﺣَﻤَﻠَﻪ َﻋْﺮِﺷَﮏ َو ُﺳـ ّﮑﺎَن َﺳـ ﺒِْﻊ َﺳـ ﻤﺎواﺗَِﮏ َو َأَرﺿـﯿَﮏ َو‬
‫َأﻧ ْﺒِﯿﺎَﺋَﮏ َو ُرُﺳـ َﻠَﮏ َو َوَرَﺛَﻪ َأﻧ ْﺒِﯿﺎﺋَِﮏ َو ُرُﺳـ ﻠَِﮏ َو اﻟّﺼﺎﻟ ِﺤﯿَﻦ ﻣِْﻦ ِﻋﺒﺎِدَك َو َﺟﻤﯿَﻊ َﺧﻠِْﻘَﮏ َﻓﺎْﺷـ َﻬْﺪ ﻟﯽ َو َﮐﻔﯽ ﺑ َِﮏ َﺷـ ﻬﯿﺪًا ِإﻟﻬﯽ ِإﻧّﯽ‬
‫َأْﺷـ َﻬُﺪ َأ ﱠﻧَﮏ َأﻧ َْﺖ اﻟّﻠﻪ ُ ﻻـ ِإﻟَﻪ ِإّﻻ َأﻧ َْﺖ اﻟ َْﻤْﻌﺒُﻮُد َوْﺣـ َﺪَك ﻻ َﺷـ ﺮﯾَﮏ ﻟََﮏ َو َأﱠن ُﻣَﺤﱠﻤﺪًا)‪َ (3‬ﻋﺒـْ ُﺪَك َو َرُﺳﻮﻟ َُﮏ َو َأﱠن ُﮐﱠﻞ َﻣْﻌﺒُﻮٍد ﻣِّﻤﺎ‬
‫ُدوَن َﻋْﺮِﺷـ َﮏ ِإﻟﯽ َﻗﺮاِر َأْرِﺿـ َﮏ اﻟـّﺴ ﺎﺑ َِﻌِﻪ اﻟﱡﺴْﻔﻠﯽ ﺑﺎِﻃـ ٌﻞ ُﻣـْﻀ َﻤِﺤﱞﻞ ﻣﺎ َﺧﻼ َوْﺟَﻬَﮏ اﻟ َْﮑﺮﯾَﻢ َﻓِﺈﱠﻧُﻪ َأَﻋﱡﺰ َو َأْﮐَﺮُم َو َأَﺟﱡﻞ َو َأْﻋَﻈُﻢ ﻣِْﻦ َأْن‬
‫َﯾِﺼَﻒ اﻟ ْﻮاِﺻُﻔﻮَن ُﮐﻨَْﻪ َﺟﻼﻟ ِﻪ َأْو َﺗْﻬَﺘِﺪَي اﻟ ُْﻘﻠُﻮُب ِإﻟﯽ ُﮐﻨِْﻪ َﻋَﻈَﻤﺘِﻪ ﯾﺎ َﻣْﻦ ﻓﺎَق َﻣْﺪَح اﻟ ْﻤﺎِدﺣﯿَﻦ َﻓْﺨُﺮ َﻣْﺪِﺣﻪ َو َﻋﺪا َوْﺻَﻒ اﻟ ْﻮاِﺻﻔﯿَﻦ َﻣﺎﺛُِﺮ‬
‫َﺣْﻤِﺪِه َو َﺟﱠﻞ َﻋْﻦ َﻣﻘﺎﻟَِﻪ اﻟّﻨﺎِﻃﻘﯿَﻦ َﺗْﻌﻈﯿُﻢ َﺷْﺄﻧِﻪ َﺻﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آﻟ ِﻪ َو اﻓَْﻌْﻞ ﺑ ِﻨﺎ ﻣﺎ َأﻧ َْﺖ َأْﻫﻠُُﻪ ﯾﺎ َأْﻫَﻞ اﻟﱠﺘْﻘﻮي َو َأْﻫَﻞ اﻟ َْﻤْﻐِﻔَﺮِه«‪.‬‬
‫ﺳﻪ ﻣﺮﺗﺒﻪ اﯾﻦ)‪ (4‬را ﺑﺨﻮاﻧﺪ‪ .‬ﭘﺲ ﯾﺎزده ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺑﮕﻮﯾﺪ‪:‬‬
‫»ﻻ إﻟَﻪ ِإّﻻ اﻟّﻠﻪ ُ َوْﺣَﺪُه ﻻ َﺷـ ﺮﯾَﮏ ﻟَُﻪ ُﺳـ ﺒْﺤﺎَن اﻟّﻠﻪ ِ َو ﺑ َِﺤْﻤِﺪه َأْﺳَﺘْﻐِﻔُﺮ اﻟّﻠﻪ َ َو َأﺗُﻮُب ِإﻟَﯿِْﻪ ﻣﺎ ﺷﺎَء اﻟّﻠﻪ ُ)‪َ (5‬و ﻻ ﻗُﱠﻮَه ِإّﻻ ﺑ ِﺎﻟّﻠﻪ ِ ُﻫَﻮ اْﻻَءﱠوُل َو‬
‫اْﻻآِﺧُﺮ َو اﻟّﻈﺎِﻫُﺮ َو اﻟ ْﺒﺎِﻃُﻦ ﻟَُﻪ اﻟ ُْﻤﻠُْﮏ َو ﻟَُﻪ اﻟ َْﺤْﻤُﺪ ﯾُْﺤﯿﯽ َو ﯾُﻤﯿُﺖ َو ﯾُﻤﯿُﺖ َو ﯾُْﺤﯿﯽ َو ُﻫَﻮ َﺣﱞﯽ ﻻ َﯾُﻤﻮُت ﺑ َِﯿِﺪِه اﻟ َْﺨﯿُْﺮ َو ُﻫَﻮ َﻋﻠﯽ ُﮐﱢﻞ َﺷْﯽ‬
‫ٍء َﻗﺪﯾٌﺮ«‪.‬‬
‫ص ‪162 :‬‬
‫‪ _1 -1‬آ‪ _ :‬ﯾﻘﯿﻦ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ع‪ :‬اِّﻻ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻣﺘﻦ و ع‪َ :‬ﺻﱠﻠﯽ اﻟّﻠﻪ ُ َﻋَﻠﯿِْﻪ َو آﻟ ِِﻪ‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ع‪ + :‬دﻋﺎ ‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬آ‪ + :‬ﻻَﺣْﻮَل ‪.‬‬
 ‫ﭘﺲ ﯾﺎزده ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺑﮕﻮﯾﺪ‪:‬‬
‫»ُﺳـ ﺒْﺤﺎَن اﻟّﻠﻪ َ َو اﻟ َْﺤْﻤـ ُﺪ ﻟّﻠﻪ ِ َو ﻻـ ِإﻟَﻪ ِإﻻﱠـ اﻟّﻠﻪ ُ َو اﻟّﻠﻪ ُ َأْﮐَﺒُﺮ َأْﺳـ َﺘْﻐِﻔُﺮ اﻟّﻠﻪ َ َو َأﺗُﻮُب ِإﻟَﯿِْﻪ ﻣـﺎ ﺷـﺎَء اﻟّﻠﻪ ُ ﻻ َﺣْﻮَل َو ﻻ ﻗُﱠﻮَه ِإﱠﻻ ﺑ ِﺎﻟّﻠﻪ ِ اﻟ َْﺤﻠﯿِﻢ‬
‫اﻟ َْﮑﺮﯾِﻢ اﻟ َْﻌﻠِﱢﯽ اﻟ َْﻌﻈﯿِﻢ اﻟﱠﺮْﺣﻤِﻦ اﻟﱠﺮﺣﯿِﻢ اﻟ َْﻤﻠِـِﮏ اﻟ ُْﻘـﱡﺪوِس اﻟَﺤﱢﻖ اﻟ ُْﻤﺒﯿِﻦ َﻋـ َﺪَد َﺧﻠِْﻘﻪ َو ِزَﻧَﻪ َﻋْﺮِﺷﻪ َو ﻣِﻼْـَء َﺳـ ﻤﺎواﺗِﻪ َو َأَرﺿـﯿِﻪ َو َﻋـ َﺪَد ﻣﺎ‬
‫َﺟﺮي ﺑ ِﻪ َﻗَﻠُﻤُﻪ َو َأْﺣﺼﺎُه ِﮐﺘﺎﺑ ُُﻪ َو ﻣِﺪاَد َﮐﻠِﻤﺎﺗِﻪ َو ِرﺿﺎ َﻧْﻔِﺴﻪ«‪.‬‬
‫ﭘﺲ ﺑﮕﻮﯾﺪ‪:‬‬
‫»َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ َﺻﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو َأْﻫِﻞ ﺑَﯿِْﺖ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ اﻟ ُْﻤﺒﺎَرﮐﯿَﻦ َو َﺻﱢﻞ َﻋﻠﯽ َﺟﺒَْﺮﺋﯿَﻞ َو ﻣﯿﮑﺎﺋﯿَﻞ َو َﺣَﻤَﻠِﻪ َﻋْﺮِﺷَﮏ َأْﺟَﻤﻌﯿَﻦ َو اﻟ َْﻤﻼﺋَِﮑِﻪ اﻟ ُْﻤَﻘﱠﺮﺑﯿَﻦ‬
‫اﻟﻠُّﻬﱠﻢ َﺻﱢﻞ َﻋَﻠﯿِْﻬْﻢ َﺟﻤﯿﻌًﺎ)‪َ (1‬ﺣّﺘﯽ ﺗَُﺒﱢﻠَﻐُﻬُﻢ اﻟﱢﺮﺿـﺎ َو َﺗﺰﯾـَﺪُﻫْﻢ ﺑَْﻌـَﺪ اﻟﱢﺮﺿﺎ ﻣﺎ َأﻧ َْﺖ َأْﻫﻠُُﻪ ﯾﺎ َأْرَﺣَﻢ اﻟّﺮاِﺣﻤﯿَﻦ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ َﺻﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آِل‬
‫ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو ـَﺻ ﱢﻞ َﻋﻠﯽ َﻣَﻠـِﮏ اﻟ َْﻤْﻮِت َو أْﻋﻮاﻧِﻪ َو ـَﺻ ﱢﻞ َﻋﻠﯽ ِرْﺿﻮاَن َو َﺧَﺰَﻧِﻪ اﻟ ِْﺠﻨﺎِن َو َﺻﱢﻞ َﻋﻠﯽ ﻣﺎﻟ ٍِﮏ َو َﺧَﺰَﻧِﻪ اﻟّﻨﯿﺮاِن َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ َﺻﱢﻞ َﻋَﻠﯿِْﻬْﻢ‬
‫َﺟﻤﯿﻌًﺎ)‪َ (2‬ﺣّﺘﯽ ﺗَُﺒﱢﻠَﻐُﻬُﻢ اﻟﱢﺮﺿﺎ َو َﺗﺰﯾَﺪُﻫْﻢ ﺑَْﻌَﺪ اﻟﱢﺮﺿـﺎ)‪ (3‬ﻣِّﻤـ ﺎ َأﻧ َْﺖ َأْﻫﻠُُﻪ ﯾـﺎ َأْرَﺣَﻢ اﻟّﺮاِﺣﻤﯿَﻦ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ َﺻﱢﻞ َﻋَﻠﯽ اﻟ ِْﮑﺮاِم اﻟ ْﮑﺎﺗِﺒﯿَﻦ َو اﻟﱠﺴَﻔَﺮِه‬
‫اﻟ ِْﮑﺮاِم اﻟ َْﺒَﺮَرِه َو اﻟ َْﺤَﻔَﻈِﻪ ﻟ َِﺒﻨﯽ آَدَم َو َﺻﱢﻞ َﻋﻠﯽ َﻣﻼﺋَِﮑِﻪ اﻟ َْﻬﻮاِء َو اﻟﱠﺴﻤﺎواِت اﻟ ُْﻌﻠﯽ َو َﻣﻼﺋَِﮑِﻪ اْﻻَءَرﺿﯿَﻦ اﻟﱡﺴﻔْﻠﯽ َو َﻣﻼﺋَِﮑِﻪ اﻟﱠﻠﯿِْﻞ َو اﻟﱠﻨﻬﺎِر‬
‫َو اْﻻَءْرِض َو اْﻻَءﻗْﻄﺎِر َو اﻟ ْﺒِﺤﺎِر َو اْﻻَءﻧ ْﻬﺎِر َو اﻟ َْﺒﺮاري َو اﻟ َْﻔَﻠﻮاِت َو اﻟ ِْﻘﻔﺎِر َو اْﻻَءْﺷﺠﺎِر)‪َ (4‬و َﺻﱢﻞ َﻋَﻠﯽ اﻟ َْﻤﻼﺋَِﮑﺘَِﮏ اﻟﱠﺬﯾَﻦ َأْﻏَﻨﯿَْﺘُﻬْﻢ َﻋِﻦ‬
‫اﻟﱠﻄﻌﺎِم َو اﻟﱠﺸﺮاِب ﺑ َِﺘْﺴﺒﯿِﺤَﮏ َو َﺗﻘْﺪﯾِﺴَﮏ)‪َ (5‬و ِﻋﺒﺎَدﺗَِﮏ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ َﺻﱢﻞ َﻋَﻠﯿِْﻬْﻢ َﺣّﺘﯽ ﺗَُﺒﱢﻠَﻐُﻬُﻢ اﻟﱢﺮﺿﺎ َو َﺗﺰﯾَﺪُﻫْﻢ ﺑَْﻌَﺪ اﻟﱢﺮﺿﺎ ﻣِّﻤﺎ َأﻧ َْﺖ َأْﻫﻠُُﻪ ﯾﺎ‬
‫َأْرَﺣَﻢ اﻟّﺮاِﺣﻤﯿَﻦ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ َﺻﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو َﺻﱢﻞ َﻋﻠﯽ َأﺑﯿﻨﺎ آَدَم َو ُأﱢﻣﻨﺎ َﺣّﻮاَء َو ﻣﺎ َوﻟَـﺪا ﻣَِﻦ اﻟﱠﻨﺒِﯿﯿَﻦ َو اﻟﱢﺼّﺪﯾﻘﯿَﻦ َو اﻟﱡﺸَﻬﺪاِء‬
‫َو اﻟّﺼﺎﻟ ِﺤﯿَﻦ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ َﺻﱢﻞ َﻋَﻠﯿِْﻬْﻢ َﺣّﺘﯽ ﺗَُﺒﱢﻠَﻐُﻬُﻢ اﻟﱢﺮﺿﺎ َو َﺗﺰﯾَﺪُﻫْﻢ ﺑَْﻌَﺪ اﻟﱢﺮﺿﺎ ﻣِّﻤﺎ َأﻧ َْﺖ َأْﻫﻠُُﻪ ﯾﺎ َأْرَﺣَﻢ اﻟّﺮاِﺣﻤﯿَﻦ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ َﺻﱢﻞ‬
‫ص ‪163 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع‪َ :‬ﺟﻤﯿِﻌًﺎ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع‪َ :‬ﺟﻤﯿِﻌًﺎ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع‪ :‬ﻣﺎ‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع‪ :‬اَﻷْﺷﺠﺎر‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻣﺘﻦ و ع‪َ :‬ﺗْﻘِﺪﯾِﺴَﮏ‪.‬‬
‫َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو َأْﻫِﻞ ﺑَﯿْﺘِِﻪ اﻟﱠﻄﱢﯿﺒﯿَﻦ َو َﻋﻠﯽ َأْﺻﺤﺎﺑ ِﻪ اﻟ ُْﻤﻨَْﺘَﺠﺒﯿَﻦ َو َﻋﻠﯽ َأْزواِﺟِﻪ اﻟ ُْﻤَﻄﱠﻬﺮاِت َو َﻋﻠﯽ ُذِرﱠﯾِﻪ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو َﻋﻠﯽ ُﮐﱢﻞ َﻧﺒِﱟﯽ ﺑَﱠﺸَﺮ ﺑ ُِﻤَﺤﱠﻤٍﺪ‬
‫َو َﻋﻠﯽ ُﮐﱢﻞ َﻧﺒِﱟﯽ َوﻟََﺪ ُﻣَﺤﱠﻤﺪًا َو َﻋﻠﯽ ُﮐﱢﻞ اِﻣَْﺮَأٍه ﺻﺎﻟ َِﺤٍﻪ َﮐﱠﻔَﻠْﺖ ُﻣَﺤﱠﻤﺪًا َو َﻋﻠﯽ ُﮐﱢﻞ َﻣَﻠٍﮏ َﻫَﺒَﻂ ِإﻟﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو َﻋﻠﯽ ُﮐﱢﻞ َﻣْﻦ ﻓﯽ َﺻﻼﺗَِﮏ‬
‫َﻋَﻠﯿِْﻪ َو ِرﺿًﺎ ﻟََﮏ َو ِرﺿًﺎ ﻟ َِﻨﺒِﱢﯿَﮏ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ َﺻﱢﻞ َﻋَﻠﯿِْﻬْﻢ َﺣّﺘﯽ ﺗَُﺒﱢﻠَﻐُﻬُﻢ اﻟﱢﺮﺿﺎ َو َﺗﺰﯾَﺪُﻫْﻢ ﺑَْﻌَﺪ اﻟﱢﺮﺿﺎ ﻣِّﻤﺎ َأﻧ َْﺖ َأْﻫﻠُُﻪ‬
‫ﯾـﺎ َأْرَﺣَﻢ اﻟّﺮاِﺣﻤﯿَﻦ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ ـَﺻ ﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو ﺑـﺎِرْك َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو اْرَﺣْﻢ ُﻣَﺤﱠﻤﺪًا َو آَل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َﮐَﺄﻓَْﻀِﻞ ﻣﺎ‬
‫َﺻﱠﻠﯿَْﺖ َو ﺑﺎَرْﮐَﺖ َو َﺗَﺮﱠﺣْﻤَﺖ َﻋﻠﯽ ِإﺑ ْﺮاﻫﯿَﻢ َو آِل ِإﺑ ْﺮاﻫﯿَﻢ ِإﱠﻧَﮏ َﺣﻤﯿٌﺪ َﻣﺠﯿٌﺪ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ َأْﻋِﻂ ُﻣَﺤﱠﻤﺪًا اﻟ َْﻮﺳﯿَﻠَﻪ َو اﻟ َْﻔْﻀَﻞ َو اﻟ َْﻔﻀﯿَﻠَﻪ َو اﻟﱠﺪَرَﺟَﻪ‬
‫اﻟﱠﺮﻓﯿَﻌَﻪ َو َأْﻋِﻄﻪ َﺣّﺘﯽ َﯾْﺮﺿـﯽ َو ِزْدُه ﺑَْﻌـَﺪ اﻟﱢﺮﺿـﺎ ﻣِّﻤﺎ َأﻧ َْﺖ َأْﻫﻠُُﻪ ﯾﺎ َأْرَﺣَﻢ اﻟّﺮاِﺣﻤﯿَﻦ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ َﺻﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َﮐﻤﺎ َأَﻣْﺮَﺗﻨﺎ َأْن‬
‫ﻧُـَﺼ ﱢﻠَﯽ َﻋَﻠﯿِْﻪ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ ـَﺻ ﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َﮐﻤـﺎ َﯾﻨَْﺒﻐﯽ ﻟَﻨـﺎ َأْن ﻧُﱠﺼﻠَِﯽ َﻋَﻠﯿِْﻪ)‪َ (1‬اﻟﻠُّﻬﱠﻢ ـَﺻ ﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ ﺑ َِﻌـ َﺪِد ُﮐﱢﻞ‬
‫َﺣْﺮٍف ﻓﯽ َﺻﻼٍه َﺻﱠﻠﯿَْﺖ َﻋَﻠﯿِْﻪ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ)‪َ (2‬ﺻﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ ﺑ َِﻌَﺪِد َﻣْﻦ َﺻﻠّﯽ َﻋَﻠﯿِْﻪ َو َﻣْﻦ ﻟَْﻢ ﯾَُﺼﱢﻞ َﻋَﻠﯿِْﻪ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ َﺻﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ‬
‫َو آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ ﺑ َِﻌـ َﺪِد ُﮐـ ﱢﻞ َﺷـ ْﻌَﺮٍه َو ﻟَْﻔَﻈـ ٍﻪ َو ﻟَْﺤَﻈٍﻪ َو َﻧْﻔٍﺲ َو ِﺻـ َﻔٍﻪ َو ُﺳـ ُﮑﻮٍن َو َﺣَﺮَﮐٍﻪ ﻣِﱠﻤْﻦ ـَﺻ ﱠﻠﯽ َﻋَﻠﯿِْﻪ َو ﻣِﱠﻤْﻦ ﻟَْﻢ ﯾُـَﺼ ﱢﻞ َﻋَﻠﯿِْﻪ َو ﺑ َِﻌـ َﺪِد‬
‫ﺳﺎﻋـﺎﺗِِﻬْﻢ َو َدﻗـﺎﺋِِﻘِﻬْﻢ َو ُﺳـ ُﮑﻮﻧِِﻬْﻢ َو َﺣَﺮﮐﺎﺗِِﻬْﻢ َو َﺣﻘﺎﺋِِﻘِﻬْﻢ َو ﻣﯿﻘﺎﺗِِﻬْﻢ َو ِﺻـ ﻔﺎﺗِِﻬْﻢ َو َأّﯾﺎﻣِِﻬْﻢ َو ُﺷـ ُﻬﻮِرِﻫْﻢ َو ـِﺳ ﻨﯿﻨِِﻬْﻢ)‪َ (3‬و َأْﺷـ ﻌﺎِرِﻫْﻢ َو‬
‫َأﺑ ْﺸـﺎِرِﻫْﻢ َو ﺑ َِﻌـ َﺪِد ِزَﻧِﻪ َذﱢر ﻣـﺎ َﻋِﻤﻠُـﻮا َأْو َﯾْﻌَﻤﻠُﻮَن َأْو ﺑََﻠَﻐُﻬْﻢ َأْو َرَأْوا َأْو َﻇﱡﻨﻮا)‪َ (4‬أْو ﮐـﺎَن ﻣِﻨُْﻬْﻢ َأْو َﯾُﮑﻮُن ِإﻟﯽ َﯾْﻮِم اﻟ ِْﻘﯿـﺎَﻣِﻪ َو َﮐَﺄْﺿـ ﻌﺎِف‬
‫ذﻟ َِﮏ َأْﺿـ ﻌﺎﻓًﺎ ُﻣﻀﺎَﻋَﻔًﻪ ِإﻟﯽ َﯾْﻮِم اﻟ ِْﻘﯿﺎَﻣِﻪ ﯾﺎ َأْرَﺣَﻢ اﻟّﺮاِﺣﻤﯿَﻦ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ َﺻﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ ﺑ َِﻌـ َﺪِد ﻣﺎ َﺧَﻠْﻘَﺖ َو ﻣﺎ َأﻧ َْﺖ ﺧﺎﻟ ُِﻘُﻪ ِإﻟﯽ‬
‫َﯾْﻮِم‬
‫ص ‪164 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ع و آ‪ + :‬اﻟّﻠﻬﱠﻢ َﺻﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ ﺑ َِﻌـ َﺪِد َﻣﻦ ـَﺻ ّﻠﯽ َﻋَﻠﯿِْﻪ اﻟّﻠُﻬﱠﻢ َﺻﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ ﺑ َِﻌـ َﺪِد َﻣﻦ ﻟَْﻢ ﯾُـَﺼ ﱢﻞ‬
‫َﻋَﻠﯿِْﻪ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻣﺘﻦ‪ :‬اﻟﱠﻠﻬﱡﻢ َﺻﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣﺤﱠﻤٍﺪ َو آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ ﺑ َِﻌَﺪِد ُﮐﱢﻞ َﺷْﻌَﺮِه َﻣْﻦ َﺻّﻠﯽ َﻋَﻠﯿِﻪ َو َﻣْﻦ ﯾَُﺼﱢﻞ َﻋَﻠﯿﻪ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ع‪ِ :‬ﺳﻨﯿِﻬﻢ‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع‪َ :‬أْو ﻓُِﻄﻨُﻮا‪.‬‬
‫اﻟ ِْﻘﯿـﺎَﻣِﻪ ـَﺻ ﻼًه ﺗُْﺮﺿـﯿِﻪ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ ـَﺻ ﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ ﺑ َِﻌـ َﺪِد ﻣـﺎ َذَرأَْت َو ﺑََﺮأَْت َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ ﻟَـَﮏ اﻟ َْﺤْﻤـ ُﺪ َو اﻟﱠﺜﻨـﺎُء َو اﻟﱡﺸْﮑُﺮ َو اﻟ َْﻤﱡﻦ َو‬
‫اﻟ َْﻔـْﻀ ُﻞ َو اﻟﱠﻄْﻮُل َو اﻟ َْﺨﯿُْﺮ َو اﻟ ُْﺤـْﺴ ﻨﯽ َو اﻟﱢﻨْﻌَﻤُﻪ َو اﻟ َْﻌَﻈَﻤُﻪ َو اﻟ َْﺠَﺒُﺮوُت َو اﻟ ُْﻤﻠْـُﮏ َو اﻟ َْﻤَﻠُﮑﻮُت َو اﻟ َْﻘْﻬُﺮ َو اﻟﱡﺴﻠْﻄـﺎُن َو اﻟ َْﻔْﺨُﺮ َو اﻟﱡﺴﻮْءَدُد َو‬
‫اِْﻻﻣْﺘِﻨﺎُن َو اﻟ َْﮑَﺮُم َو اﻟ َْﺠﻼُل َو اْﻻِءْﮐﺮاُم َو اﻟ َْﺠﻤﺎُل َو اﻟ َْﮑﻤﺎُل َو اﻟ َْﺨﯿُْﺮ َو اﻟَﺘْﻮﺣﯿـُﺪ َو اﻟﱠﺘْﻤﺠﯿُﺪ َواﻟﱠﺘْﺤﻤﯿُﺪ َو اﻟﱠﺘْﻬﻠﯿُﻞ َو اﻟﱠﺘْﮑﺒﯿُﺮ َو اﻟﱠﺘْﻘﺪﯾُﺲ َو‬
‫اﻟﱠﺮْﺣَﻤُﻪ َو اﻟ َْﻤْﻐِﻔَﺮُه َو اﻟ ِْﮑﺒِْﺮﯾـﺎُء َو اﻟ َْﻌَﻈَﻤُﻪ َو ﻟَـَﮏ ﻣـﺎ َزﮐﯽ َو ﻃـﺎَب َو َﻃُﻬَﺮ ﻣَِﻦ اﻟﱠﺜﻨﺎِء اﻟﱠﻄﱢﯿِﺐ َو اﻟ َْﻤﺪﯾـِﺢ اﻟ ْﻔﺎِﺧِﺮ َو اﻟ ْﻘﻮِل اﻟ َْﺤَﺴِﻦ اﻟَﺠﻤﯿِﻞ‬
‫اﻟﱠﺬي َﺗْﺮﺿـﯽ ﺑ ِﻪ َﻋْﻦ ﻗﺎﺋِﻠِﻪ َو ﺗُْﺮﺿﯽ ﺑ ِﻪ ﻗﺎﺋَِﻠُﻪ َو ُﻫَﻮ ِرﺿًﯽ ﻟََﮏ َﺣّﺘﯽ َﯾﱠﺘِﺼَﻞ َﺣْﻤﺪي ﺑ َِﺤْﻤِﺪ َأﱠوِل اﻟ ْﺤﺎﻣِﺪﯾَﻦ َو َﺛﻨﺎﺋﯽ)‪ (1‬ﺑ َِﺄﱠوِل َﺛﻨﺎِء اﻟ ُْﻤﺜْﻨﯿَﻦ‬
‫َﻋﻠﯽ َرﱢب اﻟ ْﻌـﺎﻟَﻤﯿَﻦ ُﻣﱠﺘـِﺼ ًﻼ ذﻟ ِـَﮏ ﺑ ِـﺬﻟ َِﮏ َو َﺗْﻬﻠﯿﻠﯽ ﺑ َِﺘْﻬﻠﯿـِﻞ َأﱠوِل اﻟ ُْﻤَﻬﱢﻠﻠﯿَﻦ َو َﺗْﮑـ ﺒﯿﺮي ﺑ َِﺘْﮑـ ﺒﯿِﺮ َأﱠوِل اﻟ ُْﻤَﮑﱢﺒﺮﯾَﻦ َو َﻗْﻮﻟ ِﯽ اﻟ َْﺤَﺴُﻦ اﻟ َْﺠﻤﯿُﻞ‬
‫ﺑ َِﻘْﻮِل َأﱠوِل اﻟ ْﻘﺎﺋِﻠﯿَﻦ اﻟ ُْﻤْﺠِﻤﻠﯿَﻦ اﻟ ُْﻤﺜْﻨﯿَﻦ َﻋﻠﯽ َرﱢب اﻟ ْﻌﺎﻟَﻤﯿَﻦ ُﻣﱠﺘـِﺼ ًﻼ ذﻟ َِﮏ ﺑ ِﺬﻟ َِﮏ ﻣِْﻦ َأﱠوِل اﻟﱠﺪْﻫِﺮ ِإﻟﯽ آِﺧِﺮه َو ﺑ َِﻌَﺪِد ِزَﻧِﻪ َذﱢر اﻟﱠﺴﻤﺎواِت َو‬
‫اْﻻَءَرﺿـﯿَﻦ َو اﻟﱢﺮﻣﺎِل َو اﻟﱢﺘﻼِل)‪َ (2‬و اﻟ ِْﺠﺒـﺎِل َو َﻋـ َﺪِد ُﺟَﺮِع ﻣﺎِء اﻟ ْﺒِﺤﺎِر َو َﻋـ َﺪِد َﻗْﻄِﺮ اْﻻَءﻣْﻄﺎِر َو َوَرِق اْﻻَءْﺷـﺠﺎِر َو َﻋـ َﺪِد اﻟﱡﻨُﺠﻮِم َو َﻋـ َﺪِد‬
‫اﻟﱠﺜﺮي َو اﻟ َْﺤﺼـﯽ َو اﻟﱠﻨﻮي َو اﻟ َْﻤَﺪِر َو َﻋَﺪِد ِزَﻧِﻪ ذﻟ َِﮏ ُﮐﱢﻠﻪ َو َﻋَﺪِد ِزَﻧِﻪ َذﱢر اﻟﱠﺴﻤﺎواِت َو اْﻻَءَرﺿـﯿِﻦ َو ﻣﺎ ﻓﯿِﻬﱠﻦ َو ﻣﺎ ﺑَﯿَْﻨُﻬﱠﻦ َو ﻣﺎ َﺗْﺤَﺘُﻬﱠﻦ َو‬
‫ﻣﺎ ﺑَﯿَْﻦ ذﻟ َِﮏ َو ﻣﺎ َﻓْﻮَﻗُﻬﱠﻦ ِإﻟﯽ َﯾْﻮِم اﻟ ِْﻘﯿﺎَﻣِﻪ ﻣِْﻦ ﻟَُﺪِن اﻟ َْﻌْﺮِش)‪ِ (3‬إﻟﯽ َﻗﺮاِر َأْرِﺿَﮏ اﻟّﺴﺎﺑ َِﻌِﻪ اﻟﱡﺴْﻔﻠﯽ َو ﺑ َِﻌَﺪِد ُﺣُﺮوِف َأﻟ ْﻔﺎِظ َأْﻫﻠِِﻬﱠﻦ َو َﻋَﺪِد‬
‫َأْرﻣﺎﻗِِﻬْﻢ)‪َ (4‬و َدﻗﺎﺋِِﻘِﻬْﻢ َو َﺷـ ﻌﺎﺋِِﺮِﻫْﻢ َو ﺳﺎﻋﺎﺗِِﻬْﻢ َو َأّﯾﺎﻣِِﻬْﻢ َو ُﺷُﻬﻮِرِﻫْﻢ َو ِﺳﻨﯿﻨِِﻬْﻢ)‪َ (5‬و ُﺳُﮑﻮﻧِِﻬْﻢ َو َﺣَﺮﮐﺎﺗِِﻬْﻢ َو َأْﺷﻌﺎِرِﻫْﻢ َو َأﺑ ْﺸﺎِرِﻫْﻢ َو‬
‫َأﻧ ْﻔﺎِﺳِﻬْﻢ َو ﺑ َِﻌَﺪِد)‪ِ (6‬زَﻧِﻪ ﻣـﺎ َﻋِﻤﻠُﻮا َأْو َﯾْﻌَﻤﻠُﻮَن ﺑ ِﻪ َأْو ﺑََﻠَﻐُﻬﻢ َأْو َرَأْوا َأْو َﻇﱡﻨﻮا َاْو َﻓِﻄﻨُﻮا َأْو ﮐـﺎَن ﻣِﻨُْﻬْﻢ َأْو َﯾُﮑﻮَن ذﻟـِ َﮏ ِإﻟﯽ َﯾْﻮِم اﻟ ِْﻘﯿﺎَﻣِﻪ َو‬
‫َﻋَﺪِد ِزَﻧِﻪ َذﱢر ذﻟ َِﮏ َو َأْﺿﻌﺎِف ذﻟ َِﮏ َو َﮐَﺄْﺿﻌﺎِف ذﻟ َِﮏ َأْﺿﻌﺎﻓًﺎ ُﻣﻀﺎَﻋَﻔًﻪ ﻻ َﯾْﻌَﻠُﻤﻬﺎ‬
‫ص ‪165 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع و آ‪ :‬ﺑﺜﻨﺎِء اّوِل‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع‪ :‬اﻟﻘﻼل‪ ،‬و ﺣﺎﺷﯿﻪ آ‪ :‬اﻟﻔﻼل‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬آ‪ :‬ﻋﺮﺷﮏ‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع‪ :‬أزﻣﺎﻧﻬﻢ‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬ع‪ِ :‬ﺳﻨﯿِﻬﻢ‪.‬‬
‫‪ _6 -6‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻣﺘﻦ‪َ :‬و َﻋَﺪِد ذّر‪.‬‬
‫َو ﻻ ﯾُْﺤﺼـﯿﻬﺎ َﻏﯿُْﺮَك ﯾﺎ َذا اﻟ َْﺠﻼِل َو اْﻻِءْﮐﺮاِم َو َأْﻫُﻞ ذﻟ َِﮏ َأﻧ َْﺖ َو ُﻣْﺴَﺘﱢﺤﱡﻘُﻪ َو ُﻣْﺴَﺘْﻮِﺟﺒُُﻪ ﻣِّﻨﯽ َو ﻣِْﻦ َﺟﻤﯿِﻊ َﺧﻠِْﻘَﮏ ﯾﺎ ﺑَﺪﯾَﻊ اﻟﱠﺴﻤﺎواِت‬
‫َو اْﻻَءْرِض َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ ِإﱠﻧَﮏ ﻟَْﺴَﺖ ﺑ َِﺮﱟب اْﺳـ َﺘْﺤَﺪﺛ ْﻨﺎَك َو ﻻ َﻣَﻌَﮏ ِإﻟٌﻪ َﻓﯿُْﺸِﺮَﮐَﮏ ﻓﯽ ُرﺑ ُﻮﺑ ِﱠﯿﺘَِﮏ َو ﻻ َﻣَﻌَﮏ ِإﻟٌﻪ َأﻋﺎَﻧَﮏ َﻋﻠﯽ َﺧﻠِْﻘﻨﺎ َأﻧ َْﺖ َرﺑﱡﻨﺎ‬
‫َﮐﻤـﺎ َﺗُﻘﻮُل َو َﻓْﻮَق ﻣـﺎ َﯾُﻘﻮُل اﻟ ْﻘـﺎﺋِﻠُﻮَن َأْﺳـ َﺌﻠَُﮏ َأْن ﺗُـَﺼ ﱢﻠَﯽ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو َأْن ﺗُﻌِﻄَﯽ ُﻣَﺤﱠﻤﺪًا َأﻓَْﻀَﻞ ﻣﺎ َﺳـ َﺌَﻠَﮏ َو َأﻓَْﻀَﻞ ﻣﺎ‬
‫ُﺳﺌِﻠَْﺖ ﻟَُﻪ َو َأﻓْـَﻀ َﻞ ﻣـﺎ َأﻧ َْﺖ َﻣْﺴـ ﺌُﻮٌل ﻟَُﻪ ِإﻟﯽ َﯾْﻮِم اﻟ ِْﻘﯿﺎَﻣِﻪ ُأﻋﯿـُﺬ َأْﻫَﻞ ﺑَﯿِْﺖ اﻟﱠﻨﺒِﱢﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ ﺻـﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ َو َﻧْﻔﺴـﯽ َو دﯾﻨﯽ َو ﻣﺎﻟﯽ َو‬
‫ُوﻟ ْـﺪي َو َأْﻫﻠﯽ َو َﻗﺮاﺑﺎﺗﯽ َو َأْﻫَﻞ ﺑَﯿْﺘﯽ َو ُﮐﱠﻞ ذي َرِﺣٍﻢ ﻟﯽ َدَﺧَﻞ ﻓِﯽ اْﻻِءْﺳـ ﻼِم َأْو َﯾـْﺪُﺧُﻞ ِإﻟﯽ َﯾْﻮِم اﻟ ِْﻘﯿﺎَﻣِﻪ َو ُﺣﺰاَﻧﺘﯽ َو ﺧﺎﱠﺻﺘﯽ َو َﻣْﻦ‬
‫َﻗﱠﻠَﺪﻧﯽ ُدﻋﺎًء َأْو َأْﺳﺪي ِإﻟَﱠﯽ َﯾﺪًا َأْو َرﱠد َﻋّﻨﯽ َﻏﯿَْﺒًﻪ َأْو ﻗﺎَل ﻓِﱠﯽ َﺧﯿْﺮًا َأِو اﱠﺗَﺨْﺬُت ِﻋﻨَْﺪُه َﯾﺪًا َأْو َﺻﻨﯿَﻌًﻪ َو ﺟﯿﺮاﻧﯽ َو ِإْﺧﻮاﻧﯽ ﻣَِﻦ اﻟ ُْﻤﻮْءﻣِﻨﯿَﻦ َو‬
‫اﻟ ُْﻤﻮْءﻣِﻨﺎِت ﺑ ِﺎﻟﻠّﻪ ِ َو ﺑ َِﺄْﺳـ ﻤﺎﺋِِﻪ اﻟّﺘﺎﱠﻣِﻪ اﻟ ْﻌﺎﱠﻣِﻪ اﻟّﺸﺎﻣَِﻠِﻪ اﻟ ْﮑﺎﻣَِﻠِﻪ اﻟّﻄﺎِﻫَﺮِه اﻟ ْﻔﺎِﺿَﻠِﻪ اﻟ ُْﻤﺒﺎَرَﮐِﻪ اﻟ ُْﻤَﺘﻌﺎﻟ َِﯿِﻪ اﻟّﺰاِﮐَﯿِﻪ اﻟﱠﺸﺮﯾَﻔِﻪ اﻟ َْﻤﻨﯿَﻌِﻪ اﻟ َْﮑﺮﯾَﻤِﻪ اﻟ َْﻌﻈﯿَﻤِﻪ‬
‫اﻟ َْﻤْﺨُﺰوَﻧِﻪ اﻟ َْﻤْﮑﻨُﻮَﻧِﻪ اﻟﱠﺘﯽ ﻻـ ﯾُﺠـﺎِوُزُﻫﱠﻦ ﺑَﱞﺮ َو ﻻـ ﻓـﺎِﺟٌﺮ َو ﺑ ُِﺄﱢم اﻟ ِْﮑﺘﺎِب َو ﺧﺎﺗَِﻤﺘِﻪ َو ﻣﺎ ﺑَﯿَْﻨُﻬﻤﺎ ﻣِْﻦ ُﺳﻮَرٍه َﺷـ ﺮﯾَﻔٍﻪ َو آَﯾٍﻪ ُﻣْﺤَﮑَﻤٍﻪ َو ـِﺷ ﻔﺎٍء َو‬
‫َرْﺣَﻤٍﻪ َو َﻋْﻮَذٍه َو ﺑََﺮَﮐٍﻪ َو ﺑ ِـﺎﻟﱠﺘﻮراِه َو اْﻻِءﻧ ْﺠﯿِﻞ َو اﻟﱠﺰﺑ ُﻮِر َو اﻟ ُْﻔْﺮﻗﺎِن َو ـُﺻ ُﺤِﻒ ِإﺑ ْﺮاﻫﯿَﻢ َو ُﻣﻮﺳـﯽ َو ﺑ ُِﮑﱢﻞ ِﮐﺘﺎٍب َأﻧ َْﺰﻟَُﻪ اﻟﻠّﻪ ُ َو ﺑ ُِﮑﱢﻞ َرُﺳﻮٍل‬
‫َأْرَﺳـ َﻠُﻪ اﻟﻠّﻪ ُ َو ﺑ ُِﮑـ ﱢﻞ ُﺣﱠﺠٍﻪ َأﻗﺎَﻣﻬـﺎ اﻟﻠّﻪ ُ َو ﺑ ُِﮑـ ﱢﻞ ﺑ ُْﺮﻫـﺎٍن َأْﻇَﻬَﺮُه اﻟﻠّﻪ ُ َو ﺑ ُِﮑـ ﱢﻞ ﻧُﻮٍر َأﻧـﺎَرُه اﻟﻠّﻪ ُ َو ﺑ ُِﮑﱢﻞ آﻻِء اﻟﻠّﻪ ِ َو َﻋَﻈَﻤﺘِﻪ ُأﻋﯿـُﺬ َﻧْﻔﺴـﯽ َو‬
‫َأْﺳـ َﺘﻌﯿُﺬ ﻣِْﻦ َﺷـ ﱢﺮ ُﮐﱢﻞ ذي َﺷﱟﺮ َو ﻣِْﻦ َﺷﱢﺮ ﻣﺎ َأﺧﺎُف َو َأْﺣَﺬُر َو ﻣِْﻦ َﺷﱢﺮ ﻣﺎ َرﺑّﯽ ﻣِﻨُْﻪ َأْﮐَﺒُﺮ َو ﻣِْﻦ َﺷﱢﺮ َﻓَﺴَﻘِﻪ اﻟ َْﻌَﺮِب َو اﻟ َْﻌَﺠِﻢ َو ﻣِْﻦ َﺷﱢﺮ َﻓَﺴَﻘِﻪ‬
‫اﻟِﺠﱢﻦ َو اﻻْـِءﻧ ِْﺲ َو اﻟﱠﺸﯿﺎﻃﯿِﻦ َو اﻟﱠﺴﻼﻃﯿِﻦ َو ِإﺑ ْﻠﯿَﺲ َو ُﺟﻨُﻮِده َو َأْﺷـ ﯿﺎِﻋﻪ َو َأﺗ ْﺒﺎِﻋﻪ َو ﻣِْﻦ َﺷـ ﱢﺮ ﻣﺎ ﻓِﯽ اﻟﱡﻨﻮِر َو اﻟﱡﻈﻠَْﻤِﻪ َو ﻣِْﻦ َﺷـ ﱢﺮ ﻣﺎ َدَﻫَﻢ َأْو‬
‫َﻫَﺠَﻢ َأْو َأﻟَﱠﻢ َو ﻣِْﻦ َﺷـ ﱢﺮ ُﮐﱢﻞ َﻏﱟﻢ َو َﻫﱟﻢ َو آَﻓٍﻪ َو َﻧَﺪٍم َو ﻧﺎِزﻟٍَﻪ َو َﺳَﻘٍﻢ َو ﻣِْﻦ َﺷﱢﺮ ﻣﺎ َﯾْﺤُﺪُث ﻓِﯽ اﻟﱠﻠﯿِْﻞ َو اﻟﱠﻨﻬﺎِر َو َﺗْﺄﺗﯽ ﺑ ِِﻪ اْﻻَءﻗْﺪاُر َو ﻣِْﻦ َﺷﱢﺮ‬
‫ﻣـﺎ ﻓِﯽ اﻟّﻨـﺎِر َو ﻣِْﻦ َﺷـ ﱢﺮ ﻣـﺎ ﻓِﯽ اﻻْـَءْرِض َو اْﻻَءﻗْﻄـﺎِر َو اﻟ َْﻔَﻠﻮاِت َو اﻟ ِْﻘﻔـﺎِر َو اﻟ ْﺒِﺤﺎِر َو اْﻻَءﻧ ْﻬﺎِر َو ﻣِْﻦ َﺷـ ﱢﺮ اﻟ ُْﻔّﺴﺎِق َو اﻟ ُْﻔّﺠﺎِر َو اﻟ ُْﮑّﻬﺎِن َو‬
‫اﻟﱡﺴّﺤﺎِر َو اﻟ ُْﺤّﺴﺎِد َو اﻟﱡﺬّﻋﺎِر َو اْﻻَءْﺷـﺮاِر َو ﻣِْﻦ َﺷﱢﺮ ﻣﺎ َﯾﻠُِﺞ ﻓِﯽ اْﻻَءْرِض َو ﻣﺎ َﯾْﺨُﺮُج ﻣِﻨْﻬﺎ َو ﻣﺎ َﯾﻨِْﺰُل ﻣَِﻦ اﻟﱠﺴﻤﺎِء َو ﻣﺎ َﯾْﻌُﺮُج ﻓِﯿﻬﺎ َو ﻣِْﻦ َﺷﱢﺮ‬
‫ُﮐﱢﻞ ذي َﺷﱟﺮ َو ﻣِْﻦ َﺷﱢﺮ ُﮐﱢﻞ داﺑﱠٍﻪ َرﺑّﯽ آِﺧٌﺬ ﺑ ِﻨﺎِﺻَﯿﺘِﻬﺎ ِإ ﱠن َرﺑﱢﯽ‬
‫ص ‪166 :‬‬
 ‫َﻋﻠﯽ ـِﺻ ﺮاٍط ُﻣْﺴـ َﺘِﻘﯿٍﻢ َﻓـِﺈْن َﺗَﻮﻟﱠْﻮا َﻓُﻘـْﻞ َﺣْﺴﺒَِﯽ اﻟﻠّﻪ ُ ﻻ ِإﻟَﻪ ِإّﻻ ُﻫَﻮ َﻋَﻠﯿِْﻪ َﺗَﻮﱠﮐﻠُْﺖ َو ُﻫَﻮ َرﱡب اﻟ َْﻌْﺮِش اﻟ َْﻌِﻈﯿِﻢ َو َأُﻋﻮُذ ﺑ َِﮏ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ ﻣَِﻦ اﻟ َْﻬﱢﻢ َو‬
‫اﻟ َْﻐﱢﻢ َو اﻟ ُْﺤْﺰِن َو اﻟ َْﻌْﺠِﺰ َو اﻟ َْﮑَﺴِﻞ َو اﻟ ُْﺠﺒِْﻦ َو اﻟ ْﺒُْﺨِﻞ َو ﻣِْﻦ ـَﺿ َﻠِﻊ اﻟﱠﺪﯾِْﻦ َو َﻏَﻠَﺒِﻪ اﻟﱢﺮﺟﺎِل)‪َ (1‬و ﻣِْﻦ َﻋَﻤٍﻞ ﻻ َﯾﻨَْﻔُﻊ َو ﻣِْﻦ َﻋﯿٍْﻦ ﻻ َﺗْﺪَﻣُﻊ َو ﻣِْﻦ‬
‫َﻗﻠٍْﺐ ﻻـَﯾْﺨَﺸُﻊ َو ﻣِْﻦ ُدﻋـﺎٍء ﻻـ ﯾُـْﺴ َﻤُﻊ َو ﻣِْﻦ َﻧﺼـﯿَﺤٍﻪ ﻻـ َﺗﻨْـَﺠ ُﻊ َو ﻣِْﻦ ـَﺻ ﺤﺎﺑٍَﻪ ﻻـ َﺗْﺮَدُع َو ﻣِْﻦ اِْﺟﻤـﺎٍع َﻋﻠﯽ ﻧُْﮑٍﺮ َو َﺗـَﻮﱡدٍد َﻋﻠﯽ ُﺧـْﺴ ٍﺮ َأْو‬
‫ﺗُﻮءاِﺧٍﺬ)‪َ (2‬ﻋﻠﯽ ُﺧﺒٍْﺚ َو ﻣِﱠﻤﺎ اْﺳـ َﺘﻌﺎَذ ﻣِﻨُْﻪ)‪َ (3‬ﻣﻼﺋَِﮑﺘَُﮏ اﻟ ُْﻤَﻘﱠﺮﺑ ُﻮَن َو اْﻻَءﻧ ْﺒِﯿﺎُء اﻟ ُْﻤْﺮَﺳـ ﻠُﻮَن َو اْﻻَءﺋَِﻤُﻪ اﻟ ُْﻤَﻄﱠﻬُﺮوَن اﻟّﻄﺎِﻫﺮُوَن َو اﻟﱡﺸَﻬـ ﺪاُء َو‬
‫اﻟّﺼﺎﻟ ُِﺤﻮَن َو ِﻋﺒﺎُدَك اﻟ ُْﻤﱠﺘُﻘﻮَن َو َأْﺳَﺌﻠَُﮏ اﻟﻠُّﻬﱠﻢ َأْن ﺗَُﺼﱢﻠَﯽ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو َأْن ﺗُْﻌِﻄَﯿﻨﯽ ﻣَِﻦ اﻟ َْﺨﯿِْﺮ ﻣﺎ َﺳَﺄﻟ ُﻮا َو َأْن ﺗُﻌﯿَﺬﻧﯽ ﻣِْﻦ‬
‫َﺷﱢﺮ َﻣﺎ اْﺳـ َﺘﻌﺎُذوا َو َأْﺳـ َﺌﻠَُﮏ اﻟﻠُّﻬﱠﻢ ﻣَِﻦ اﻟ َْﺨﯿِْﺮ ُﮐﱢﻠﻪ ﻋﺎِﺟﻠِﻪ َو آِﺟﻠِﻪ ﻣﺎ َﻋﻠِْﻤُﺖ ﻣِﻨُْﻪ َو ﻣﺎ ﻟَْﻢ َأْﻋَﻠْﻢ َو َأُﻋﻮُذ ﺑ َِﮏ ﯾﺎ َرﱢب ﻣِْﻦ َﻫَﻤﺰاِت اﻟﱠﺸﯿﺎِﻃﯿَﻦ‬
‫َو َأُﻋﻮُذ ﺑ ِـَﮏ َرﱢب َأْن َﯾْﺤـُﻀ ُﺮوِن ﺑ ِْﺴِﻢ اﻟﻠّﻪ ِ َﻋﻠﯽ َأْﻫـِﻞ ﺑَﯿِْﺖ اﻟﱠﻨﺒِﱢﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ ﺻـﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ ﺑ ِْﺴِﻢ اﻟﻠّﻪ ِ َﻋﻠﯽ َﻧْﻔﺴـﯽ َو دﯾﻨﯽ ﺑ ِْﺴِﻢ اﻟﻠّﻪ ِ‬
‫َﻋﻠﯽ َأْﻫﻠﯽ َو ﻣﺎﻟﯽ ﺑ ِْﺴِﻢ اﻟﻠّﻪ ِ َﻋﻠﯽ ُﮐﱢﻞ َﺷْﯽ ٍء َأْﻋﻄﺎﻧﯽ َرﺑّﯽ ﺑ ِْﺴِﻢ اﻟﻠّﻪ ِ َﻋﻠﯽ َأِﺣﱠﺒﺘﯽ َو ُوﻟ ْﺪي َو َﻗﺮاﺑﺎﺗﯽ ﺑ ِْﺴِﻢ اﻟﻠّﻪ ِ َﻋﻠﯽ ﺟﯿﺮاﻧَِﯽ اﻟ ُْﻤﻮْءﻣِﻨﯿَﻦ‬
‫َو ِإْﺧﻮاﻧﯽ َو َﻣْﻦ َﻗﱠﻠَﺪﻧﯽ ُدﻋﺎًء َأِو اﱠﺗـَﺨ َﺬ ِﻋﻨْﺪي)‪َ (4‬ﯾـﺪًا َأْو أْﺳـ ﺪي ِإﻟَﱠﯽ ﺑ ِّﺮًا ﻣَِﻦ اﻟ ُْﻤﻮْءﻣِﻨﯿَﻦ َو اﻟ ُْﻤﻮْءﻣِﻨﺎِت ﺑ ِْﺴِﻢ اﻟﻠّﻪ ِ َﻋﻠﯽ ﻣﺎ َرَزَﻗﻨﯽ َرﺑّﯽ َو‬
‫َﯾْﺮُزﻗُﻨﯽ ﺑ ِْﺴِﻢ اﻟﻠّﻪ ِ اﻟﱠﺬي ﻻ َﯾُﻀﱡﺮ َﻣَﻊ اْﺳِﻤﻪ َﺷْﯽ ٌء ﻓِﯽ اْﻻَءْرِض َو ﻻ ﻓِﯽ اﻟﱠﺴﻤﺎِء َو ُﻫَﻮ اﻟﱠﺴﻤﯿُﻊ اﻟ َْﻌﻠﯿُﻢ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ َﺻﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ‬
‫َو ِﺻﻠْﻨﯽ ﺑ َِﺠﻤﯿِﻊ ﻣﺎ َﺳَﺄﻟََﮏ ِﻋﺒﺎُدَك اﻟ ُْﻤﻮْءﻣِﻨُﻮَن َأْن َﺗِﺼَﻠُﻬْﻢ ﺑ ِﻪ ﻣَِﻦ اﻟ َْﺨﯿِْﺮ َو اْﺻِﺮْف َﻋّﻨﯽ َﺟﻤﯿَﻊ ﻣﺎ َﺳَﺄﻟََﮏ ِﻋﺒﺎُدَك اﻟ ُْﻤﻮْءﻣِﻨُﻮَن َأْن َﺗْﺼِﺮَﻓُﻪ‬
‫َﻋﻨُْﻬْﻢ ﻣَِﻦ اﻟﱡﺴﻮِء َو اﻟﱠﺮَدي َو ِزْدﻧﯽ ﻣِْﻦ َﻓـْﻀ ﻠَِﮏ ﻣﺎ َأﻧ َْﺖ َأْﻫﻠُُﻪ َو َوﻟ ِﱡﯿُﻪ ﯾﺎ َأْرَﺣَﻢ اﻟّﺮاِﺣﻤﯿَﻦ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ َﺻﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ)‪َ (5‬و َأْﻫِﻞ‬
‫ﺑَﯿْﺘِﻪ اﻟﱠﻄﱢﯿﺒﯿَﻦ اﻟّﻄﺎِﻫﺮﯾَﻦ)‪َ (6‬و َﻋﱢﺠِﻞ اﻟﻠُّﻬﱠﻢ َﻓَﺮَﺟُﻬْﻢ َو َﻓَﺮﺟﯽ َو َﻓﱢﺮْج)‪َ (7‬ﻋْﻦ ُﮐﱢﻞ َﻣْﻬُﻤﻮٍم ﻣَِﻦ اﻟ ُْﻤﻮْءﻣِﻨﯿَﻦ‬
‫ص ‪167 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻣﺘﻦ و ع‪ :‬اﻟَﺮّﺟﺎل‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻣﺘﻦ و ع‪ :‬و ﺗُﻮاِﺟُﺪ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع‪ :‬ﻣِﻨُْﻪ ُﻣَﺤﱠﻤٌﺪ َو آﻟ ُُﻪ َواﻟَﻤﻼﺋَِﮑُﻪ اﻟ ُْﻤَﻘﱠﺮﺑ ُﻮَن ‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع و ﻣﺘﻦ آ‪َ :‬ﺻﻨﯿَﻌًﻪ‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع‪َ :‬و آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ‪.‬‬
‫‪ _6 -6‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع‪ :‬اﻟّﻄﺎِﻫﺮﯾْﻦ‪.‬‬
‫‪ _7 -7‬ﺣﺎﺷﯿﻪ آ‪َ :‬ﻓﱢﺮج ُﮐﱠﻞ‪.‬‬
 ‫َو اﻟ ُْﻤﻮْءﻣِﻨﺎِت َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ َﺻﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو اْرُزﻗْﻨﯽ َﻧـْﺼ َﺮُﻫْﻢ َو َأْﺷـ ِﻬْﺪﻧﯽ َأّﯾﺎَﻣُﻬْﻢ َو اْﺟَﻤْﻊ ﺑَﯿْﻨﯽ َو ﺑَﯿَْﻨُﻬْﻢ ﻓِﯽ اﻟﱡﺪﻧ ْﯿﺎ َو اْﻻآِﺧَﺮِه َو‬
‫اْﺟَﻌـ ْﻞ ﻣِﻨْـَﮏ َﻋَﻠﯿِْﻬﻢ واﻗَِﯿًﻪ َﺣّﺘﯽ ﻻـ َﯾْﺨﻠَُﺺ ِإﻟَﯿِْﻬْﻢ ِإّﻻ ﺑ َِﺴﺒﯿِﻞ َﺧﯿٍْﺮ َو َﻋَﻠﱠﯽ َﻣَﻌُﻬْﻢ)‪َ (1‬و َﻋﻠﯽ ﺷـﯿَﻌﺘِِﻬْﻢ َو ُﻣِﺤّﺒﯿِﻬْﻢ َو َﻋﻠﯽ َأْوﻟ ِﯿـﺎﺋِِﻬْﻢ َو َﻋﻠﯽ‬
‫َﺟﻤﯿِﻊ اﻟ ُْﻤﻮْءﻣِﻨﯿَﻦ َو اﻟ ُْﻤﻮْءﻣِﻨـﺎِت َﻓِﺈﱠﻧَﮏ َﻋﻠﯽ ُﮐﱢﻞ َﺷـ ْﯽ ٍء َﻗـﺪﯾٌﺮ ﺑ ِْﺴِﻢ اﻟﻠّﻪ ِ َو ﺑ ِﺎﻟﻠّﻪ ِ َو ﻣَِﻦ اﻟﻠّﻪ ِ َو ِإﻟَﯽ اﻟﻠّﻪ ِ َو ﻻ ﻏﺎﻟ َِﺐ ِإّﻻ اﻟﻠّﻪ ُ ﻣﺎ ﺷﺎَء اﻟﻠّﻪ ُ‬
‫ﻻـ ﻗُﱠﻮَه ِإﻻّـ ﺑ ِﺎﻟﻠّﻪ ِ َﺣْﺴﺒَِﯽ اﻟﻠّﻪ ُ َﺗَﻮﱠﮐﻠُْﺖ َﻋَﻠﯽ اﻟﻠّﻪ ِ َو ُأَﻓﱢﻮُض َأﻣْﺮي ِإﻟَﯽ اﻟﻠّﻪ ِ َو َأﻟ َْﺘِﺠُﺄ ِإﻟَﯽ اﻟﻠّﻪ ِ َو ﺑ ِﺎﻟﻠّﻪ ِ ُأﺣﺎِوُل َو ُأﺻﺎِوُل َو ُأﮐﺎﺛُِﺮ َو ُأﻓﺎِﺧُﺮ‬
‫َو َأْﻋَﺘﱡﺰ َو َأْﻋَﺘِﺼُﻢ َﻋَﻠﯿِْﻪ َﺗَﻮﱠﮐﻠُْﺖ َو ِإﻟَﯿِْﻪ َﻣﺘـﺎِب ﻻ ِإﻟَﻪ ِإّﻻ اﻟﻠّﻪ ُ اﻟ َْﺤﱡﯽ اﻟ َْﻘﱡﯿﻮُم َﻋـ َﺪَد اﻟﱠﺜﺮي َو اﻟ َْﺤﺼـﯽ َو اﻟﱡﻨُﺠﻮِم َو اﻟ َْﻤﻼﺋَِﮑِﻪ اﻟﱡﺼُﻔﻮِف ﻻ ِإﻟَﻪ‬
‫ِإﱠﻻ اﻟﻠّﻪ ُ َوْﺣَﺪُه ﻻ َﺷﺮﯾَﮏ ﻟَُﻪ اﻟَﻌﻠِﱡﯽ اﻟ َْﻌﻈﯿُﻢ ﻻ ِإﻟَﻪ ِإﱠﻻ اﻟﻠّﻪ ُ ُﺳﺒْﺤﺎَﻧَﮏ ِإﻧّﯽ ُﮐﻨُْﺖ ﻣَِﻦ اﻟّﻈﺎﻟ ِﻤﯿَﻦ«‪(2).‬‬
‫و از ﺣﻀﺮت ﺻﺎﺣﺐ اﻻﻣﺮ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم ﻧﯿﺰ دﻋﺎي ﺳﺎﺑﻖ ﻣﺮوﯾﺴﺖ ﺑﺎ اﯾﻦ زﯾﺎدﺗﯽ‪:‬‬
‫»َاﻟّﻠﻬﱠﻢ َرﱠب اﻟﱡﻨﻮِر اﻟ َْﻌﻈﯿِﻢ َو َرﱠب اﻟ ُْﮑْﺮـِﺳ ﱢﯽ اﻟﱠﺮﻓﯿِﻊ َو َرﱠب اﻟ َْﺒْﺤِﺮ اﻟ َْﻤـْﺴ ُﺠﻮِر َو ُﻣﻨِْﺰَل اﻟﱠﺘﻮراِه َو اْﻻِءﻧ ْﺠﯿـِﻞ َو اﻟﱠﺰﺑ ُﻮِر َو َرﱠب اﻟﱢﻈﱢﻞ َو اﻟ َْﺤُﺮوِر َو‬
‫ُﻣﻨِْﺰَل اﻟﱠﺰﺑ ُﻮِر َو اﻟ ُْﻔْﺮﻗﺎِن)‪ (3‬اﻟ َْﻌﻈﯿِﻢ َو َرﱠب اﻟ َْﻤﻼـﺋَِﮑِﻪ اﻟ ُْﻤَﻘﱠﺮﺑﯿَﻦ َواْﻻَءﻧ ْﺒِﯿﺎِء َو اﻟ ُْﻤْﺮَﺳـ ﻠﯿَﻦ َأﻧ َْﺖ ِإﻟُﻪ َﻣْﻦ ﻓِﯽ اﻟﱠﺴﻤﺎِء َو ِإﻟُﻪ َﻣْﻦ ﻓِﯽ اْﻻَءْرِض ﻻ‬
‫ِإﻟَﻪ ﻓﯿِﻬﻤـﺎ َﻏﯿُْﺮَك َو َأﻧ َْﺖ َﺟّﺒﺎُر َﻣْﻦ ﻓِﯽ اﻟﱠﺴﻤﺎِء َو َﺟّﺒﺎُر َﻣْﻦ ﻓِﯽ اْﻻَءْرِض ﻻ َﺟّﺒﺎَر ﻓﯿِﻬﻤﺎ َﻏﯿُْﺮَك َو َأﻧ َْﺖ ﺧﺎﻟ ُِﻖ َﻣْﻦ ﻓِﯽ اﻟﱠﺴﻤﺎِء َو ﺧﺎﻟ ُِﻖ َﻣْﻦ‬
‫ﻓِﯽ اﻻْـَءْرِض ﻻـ ﺧـﺎﻟ َِﻖ ﻓﯿِﻬﻤـﺎ َﻏﯿُْﺮَك َو َأﻧ َْﺖ َﺣَﮑُﻢ َﻣْﻦ ﻓِﯽ اﻟﱠﺴﻤﺎِء َو َﺣَﮑُﻢ َﻣْﻦ ﻓِﯽ اْﻻَءْرِض ﻻ َﺣَﮑَﻢ ﻓﯿﻬﺎ َﻏﯿُْﺮَك َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ ِإﻧّﯽ َأْﺳـ َﺌﻠَُﮏ‬
‫ﺑ َِﻮْﺟِﻬَﮏ اﻟ َْﮑﺮﯾِﻢ َو ﺑ ِﻨُﻮِر َوْﺟِﻬَﮏ اﻟ ُْﻤْﺸِﺮِق اﻟ ُْﻤﻨﯿِﺮ)‪َ (4‬و ُﻣﻠِْﮑَﮏ اﻟ َْﻘﺪﯾِﻢ ﯾﺎ َﺣﱡﯽ ﯾﺎ َﻗﱡﯿﻮُم َأْﺳَﺌﻠَُﮏ ﺑ ِﺎْﺳِﻤَﮏ اﻟﱠﺬي َأْﺷَﺮَﻗْﺖ ﺑ ِِﻪ اﻟﱠﺴﻤﺎواُت َو‬
‫اْﻻَءَرُﺿﻮَن َو ﺑ ِﺎْﺳـ ِﻤَﮏ اﻟﱠﺬي َﯾْﺼﻠُُﺢ َﻋَﻠﯿِْﻪ اْﻻَءﱠوﻟ ُﻮَن َو اْﻻآِﺧُﺮوَن ﯾﺎ َﺣّﯿًﺎ َﻗﺒَْﻞ ُﮐﱢﻞ َﺣﱟﯽ َو ﯾﺎ َﺣّﯿًﺎ ﺑَْﻌَﺪ ُﮐﱢﻞ َﺣﱟﯽ َو ﯾﺎ َﺣّﯿًﺎ ﺣﯿَﻦ ﻻ َﺣﱠﯽ َو ﯾﺎ‬
‫َﺣﱡﯽ ﯾـﺎ ُﻣْﺤﯿَِﯽ اﻟ َْﻤـ ْﻮﺗﯽ َو ﯾـﺎ َﺣﱡﯽ ﻻـ ِإﻟـَﻪ ِإﻻّـ َأﻧ َْﺖ ﯾـﺎ َﺣﱡﯽ ﯾـﺎ َﻗﱡﯿﻮُم َأْﺳـ َﺌﻠَُﮏ َأْن ﺗُـَﺼ ﱢﻠَﯽ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو اْرُزﻗْﻨﯽ ﻣِْﻦ َﺣﯿُْﺚ‬
‫َأْﺣَﺘِﺴُﺐ َو ﻣِْﻦ َﺣﯿُْﺚ ﻻ‬
‫ص ‪168 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻫﺮ ﺳﻪ ﻧﺴﺨﻪ‪َ :‬و َﻋﻠﯽ َﻣْﻦ َﻣَﻌُﻬْﻢ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ﻣﺼﺒﺎح‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﻃﻮﺳﯽ‪ ،‬ص ‪ ،220‬ﺻﻼه اﻟﺼﺒﺢ‪ ...‬؛ ﺑﻠﺪاﻷﻣﯿﻦ‪ ،‬ص ‪ ،55‬اﻟﺪﻋﺎء ﻓﯽ اﻟﺼﺒﺎح‪. ...‬‬
‫‪ _3 -3‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻫﺮ ﺳﻪ ﻧﺴﺨﻪ‪ :‬اﻟُﻘﺮآن‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع و آ‪ :‬اﻟُﻤﺒﯿﻦ‪.‬‬
 ‫َأْﺣَﺘِﺴُﺐ ِرْزﻗًﺎ واِﺳﻌًﺎ َﺣﻼًﻻ َﻃﱢﯿﺒًﺎ َو َأْن ﺗَُﻔﱢﺮَج َﻋّﻨﯽ ُﮐﱠﻞ َﻏﱟﻢ َو)‪َ (1‬ﻫﱟﻢ َو َأْن ﺗُْﻌِﻄَﯿﻨﯽ ﻣﺎ َأْرُﺟﻮُه َو آُﻣﻠُُﻪ ِإﱠﻧَﮏ َﻋﻠﯽ ُﮐﱢﻞ َﺷْﯽ ٍء َﻗﺪﯾٌﺮ«‪(2).‬‬
‫‪ -32‬دﻋﺎي »ﯾﺎ ﮐﺒﯿﺮ ﮐﻞ ﮐﺒﯿﺮ ﯾﺎ ﻣﻦ ﻻ ﺷﺮﯾﮏ ﻟﻪ و ﻻ وزﯾﺮ‪«...‬‬
‫ﺳﯽ و دوّﯾﻢ‪ :‬ﺷـﯿﺦ ﻃﻮﺳـﯽ و دﯾﮕﺮان در ﺗﻌﻘﯿﺐ ﻧﻤﺎز ﺻـﺒﺢ اﯾﻦ دﻋﺎ را رواﯾﺖ ﮐﺮده اﻧﺪ از ﺣﻀﺮت اﻣﺎم ﻋﻠّﯽ ﻧﻘﯽ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم ؛ و‬
‫ﻇﺎﻫﺮًا از دﻋﺎﻫﺎي ﺻﺒﺎح اﺳﺖ‪.‬‬
‫و ﮐﻔﻌﻤﯽ)‪ (3‬و ﺷـﯿﺦ ﻃﺒﺮﺳـﯽ رواﯾﺖ ﮐﺮده اﻧـﺪ ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﮐﻪ اﯾﻦ دﻋﺎ را در ﻫﺮ ﺻـﺒﺎح ﺑﺨﻮاﻧﺪ ﺣﻖ ﺗﻌﺎﻟﯽ ﻫﻔﺘﺎد ﺣﺎﺟﺖ از ﺣﺎﺟﺎت‬
‫دﻧﯿﺎ و آﺧﺮت او را ﺑﺮآورد‪ .‬اﯾﻨﺴﺖ دﻋﺎ‪:‬‬
‫»ﯾـﺎ َﮐﺒﯿَﺮ ُﮐـ ﱢﻞ َﮐﺒﯿٍﺮ ﯾـﺎ َﻣْﻦ ﻻـ َﺷـ ﺮﯾَﮏ ﻟَُﻪ َو ﻻـ َوزﯾَﺮ ﯾـﺎ ﺧـﺎﻟ َِﻖ اﻟﱠﺸْﻤِﺲ َو اﻟ َْﻘَﻤِﺮ اﻟ ُْﻤﻨﯿِﺮ ﯾﺎ ِﻋـْﺼ َﻤَﻪ اﻟ ْﺨﺎﺋِِﻒ اﻟ ُْﻤْﺴـ َﺘﺠﯿِﺮ ﯾﺎ ُﻣْﻄﻠَِﻖ اﻟ ُْﻤَﮑﱠﺒِﻞ‬
‫اْﻻَءﺳـﯿِﺮ ﯾﺎ راِزَق اﻟﱢﻄْﻔِﻞ اﻟﱠﺼﻐﯿِﺮ ﯾﺎ ﺟﺎﺑ َِﺮ اﻟ َْﻌْﻈِﻢ اﻟ َْﮑﺴـﯿِﺮ ﯾﺎ راِﺣَﻢ اﻟﱠﺸﯿـْ ِﺦ اﻟ َْﮑﺒﯿِﺮ ﯾﺎ ﻧُﻮَر اﻟﱡﻨﻮِر ﯾﺎ ُﻣـَﺪﺑﱢَﺮ اْﻻُءُﻣﻮِر ﯾﺎ ﺑﺎِﻋَﺚ َﻣْﻦ ﻓِﯽ اﻟ ُْﻘﺒُﻮِر ﯾﺎ‬
‫ﺷﺎﻓَِﯽ اﻟﱡﺼُﺪوِر ﯾﺎ ﺟﺎِﻋَﻞ اﻟﱢﻈﱢﻞ َو اﻟ َْﺤُﺮوِر ﯾﺎ ﻋﺎﻟ ِﻤًﺎ ﺑ ِﺬاِت اﻟﱡﺼُﺪوِر ﯾﺎ ُﻣﻨِْﺰَل اﻟ ِْﮑﺘﺎِب َو اﻟﱡﻨﻮِر َو اﻟ ُْﻔْﺮﻗﺎِن اﻟ َْﻌﻈﯿِﻢ َو اﻟﱠﺰﺑ ُﻮِر َو ﯾﺎ َﻣْﻦ ﯾُـَﺴ ﱢﺒُﺢ ﻟَُﻪ‬
‫اﻟ َْﻤﻼـﺋَِﮑُﻪ ﺑ ِﺎْﻻِءﺑ ْﮑـﺎِر َو اﻟﱡﻈُﻬﻮِر ﯾـﺎ داﺋَِﻢ اﻟﱠﺜﺒﺎِت ﯾﺎ ُﻣْﺨِﺮَج اﻟﱠﻨﺒﺎِت ﺑ ِﺎﻟ ُْﻐـُﺪﱢو َو اْﻻآﺻﺎِل ﯾﺎ ُﻣْﺤﯿَِﯽ اْﻻَءﻣْﻮاِت ﯾﺎ ُﻣﻨِْﺸـ َﺊ اﻟ ِْﻌﻈﺎِم اﻟـّﺪاِرﺳﺎِت ﯾﺎ‬
‫ﺳﺎﻣَِﻊ اﻟﱠﺼْﻮِت ﯾﺎ ﺳﺎﺑ َِﻖ اﻟ َْﻔْﻮِت ﯾﺎ ﮐﺎـِﺳ َﯽ اﻟِﻌﻈﺎِم اﻟ ْﺒﺎﻟ َِﯿِﻪ ﺑَْﻌَﺪ اﻟ َْﻤْﻮِت ﯾﺎ َﻣْﻦ ﻻ َﯾْﺸُﻐﻠُُﻪ ُﺷْﻐٌﻞ َﻋْﻦ ُﺷْﻐٍﻞ ﯾﺎ َﻣْﻦ ﻻ َﯾَﺘَﻐﱠﯿُﺮ ﻣِْﻦ ﺣﺎٍل ِإﻟﯽ ﺣﺎٍل ﯾﺎ‬
‫َﻣْﻦ ﻻ َﯾْﺤﺘﺎُج ِإﻟﯽ َﺗَﺠﱡﺸِﻢ َﺣَﺮَﮐٍﻪ َو ﻻ اِﻧ ْﺘِﻘﺎٍل ﯾﺎ َﻣْﻦ ﻻ َﯾْﻤَﻨُﻌُﻪ َﺷْﺄٌن َﻋْﻦ َﺷْﺄٍن ﯾﺎ َﻣْﻦ ﻻ َﯾُﺮﱡد ﺑ َِﺄﻟ َْﻄِﻒ اﻟﱠﺼَﺪَﻗِﻪ َو اﻟـﱡﺪﻋﺎِء َﻋْﻦ َأْﻋﻨﺎِن اﻟﱠﺴﻤﺎِء ﻣﺎ‬
‫َﺣَﺘَﻢ َو َأﺑ َْﺮَم ﻣِْﻦ ُﺳﻮِء اﻟ َْﻘﻀـﺎِء ﯾﺎ َﻣْﻦ ﻻ ﯾُﺤﯿُﻂ ﺑ ِﻪ َﻣْﻮِﺿٌﻊ َو َﻣﮑﺎٌن ﯾﺎ َﻣْﻦ َﯾْﺠَﻌُﻞ اﻟﱢﺸﻔﺎَء ﻓﯿﻤﺎ َﯾﺸﺎُء ﻣَِﻦ اْﻻَءْﺷـ ﯿﺎِء ﯾﺎ َﻣْﻦ ﯾُْﻤِﺴُﮏ اﻟﱠﺮَﻣَﻖ ﻣَِﻦ‬
‫اﻟﱠﺪَﻧِﻒ اﻟ َْﻌﻤﯿِﺪ ﺑ ِﻤﺎ َﻗﱠﻞ)‪ (4‬ﻣَِﻦ اﻟ َْﻐﺪاِء)‪ (5‬ﯾﺎ َﻣْﻦ ﯾُﺰﯾَﻞ ﺑ َِﺄْدﻧﯽ اﻟﱠﺪواِء)‪ (6‬ﻣﺎ َﻏﻠَُﻆ ﻣَِﻦ اﻟّﺪاِء ﯾﺎ َﻣْﻦ‬
‫ص ‪169 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ﺣﺎﺷﯿﻪ آ‪ُ :‬ﮐﱢﻞ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ﻣﺼﺒﺎح‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﻃﻮﺳﯽ‪ ،‬ص ‪ ،227‬ﺻﻼه اﻟﺼﺒﺢ‪ ...‬؛ ﺑﻠﺪاﻷﻣﯿﻦ‪ ،‬ص ‪ ،59‬اﻟﺪﻋﺎء ﻓﯽ اﻟﺼﺒﺎح‪. ...‬‬
‫‪ _3 -3‬ع و آ‪ :‬ﮐﻔﻌﻤﯽ از ﺷﯿﺦ ﻃﺒﺮﺳﯽ رﺣﻤﻪ اﷲ رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع و آ‪ :‬ﺑ ِﺄَﻗﱠﻞ‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬ع و آ‪ :‬اﻟﻐﺬاء‪.‬‬
‫‪ _6 -6‬آ‪َ :‬ﯾﺰﯾﻞ ﻣِﻦ اﻟﺪواء ‪.‬‬
‫ِإذا َوَﻋَﺪ َوﻓﯽ َو ِإذا َﺗَﻮﱠﻋَﺪ َﻋﻔﯽ ﯾﺎ َﻣْﻦ َﯾْﻤﻠُِﮏ َﺣﻮاﺋَِﺞ اﻟّﺴﺎﺋِﻠﯿَﻦ ﯾﺎ َﻣْﻦ َﯾْﻌَﻠُﻢ ﻣﺎ ﻓِﯽ َﺿﻤﯿِﺮ اﻟّﺼﺎﻣِﺘﯿَﻦ ﯾﺎ َﻋﻈﯿَﻢ اﻟ َْﺨَﻄِﺮ ﯾﺎ َﮐﺮﯾَﻢ اﻟﱠﻈَﻔِﺮ ﯾﺎ َﻣْﻦ‬
‫ﻟَُﻪ َوْﺟٌﻪ ﻻـ َﯾﺒْﻠﯽ ﯾـﺎ َﻣْﻦ ﻟَُﻪ ُﻣﻠٌْﮏ ﻻ َﯾْﻔﻨﯽ ﯾﺎ َﻣْﻦ ﻟَُﻪ ﻧُﻮٌر ﻻ ﯾُْﻄَﻔُﺄ ﯾﺎ َﻣْﻦ َﻓْﻮَق ُﮐﱢﻞ َﺷـ ْﯽ ٍء َﻋْﺮُﺷُﻪ ﯾﺎ َﻣْﻦ ﻓِﯽ اﻟ َْﺒﱢﺮ َو اﻟ َْﺒْﺤِﺮ ُﺳـ ﻠْﻄﺎﻧُُﻪ ﯾﺎ َﻣْﻦ ﻓﯽ‬
‫َﺟﱠﻬَﻨَﻢ َﺳـ َﺨُﻄُﻪ ﯾﺎ َﻣْﻦ ﻓِﯽ اﻟ َْﺠﱠﻨِﻪ َرْﺣَﻤﺘُُﻪ ﯾﺎ َﻣْﻦ َﻣﻮاﻋﯿُﺪُه ﺻﺎِدَﻗٌﻪ ﯾﺎ َﻣْﻦ َأﯾﺎدﯾِﻪ ﻓﺎِﺿـ َﻠٌﻪ ﯾﺎ َﻣْﻦ َرْﺣَﻤﺘُُﻪ واـِﺳ َﻌٌﻪ ﯾﺎ ِﻏﯿﺎَث اﻟ ُْﻤْﺴَﺘﻐﯿﺜﯿَﻦ ﯾﺎ ُﻣﺠﯿَﺐ‬
‫َدْﻋَﻮِه اﻟ ُْﻤـْﻀ َﻄﱢﺮﯾَﻦ ﯾـﺎ َﻣْﻦ ُﻫَﻮ ﺑ ِـﺎﻟ َْﻤﻨَْﻈِﺮ اﻻْـَءْﻋﻠﯽ َو َﺧﻠُْﻘُﻪ ﺑ ِـﺎﻟ َْﻤﻨِْﺰِل اﻻْـَءْدﻧﯽ ﯾـﺎ َرﱠب اﻻْـَءْرواِح اﻟ ْﻔـﺎﻧَِﯿِﻪ ﯾﺎ َرﱠب اْﻻَءْﺟﺴﺎِد اﻟ ْﺒﺎﻟ َِﯿِﻪ ﯾﺎ َأﺑ ْـَﺼ َﺮ‬
‫اﻟّﻨـﺎِﻇﺮﯾَﻦ ﯾـﺎ َأْﺳـ َﻤَﻊ اﻟّﺴﺎﻣِﻌﯿَﻦ ﯾﺎ َأْﺳـَﺮَع اﻟ ْﺤﺎِﺳﺒﯿَﻦ ﯾﺎ َأْﺣَﮑَﻢ اﻟ ْﺤﺎِﮐﻤﯿَﻦ ﯾﺎ َأْرَﺣَﻢ اﻟّﺮاِﺣﻤﯿَﻦ ﯾﺎ َوّﻫﺎَب اﻟ َْﻌﻄﺎﯾﺎ ﯾﺎ ُﻣْﻄﻠَِﻖ اْﻻُءﺳﺎري ﯾﺎ َرﱠب‬
‫اﻟ ِْﻌﱠﺰِه ﯾﺎ َأْﻫَﻞ اﻟﱠﺘْﻘﻮي َو َأْﻫَﻞ اﻟ َْﻤْﻐِﻔَﺮِه ﯾﺎ َﻣْﻦ ﻻ ﯾُْﺪَرُك َأَﻣُﺪُه ﯾﺎ َﻣْﻦ ﻻ ﯾُْﺤﺼـﯽ َﻋَﺪُدُه ﯾﺎ َﻣْﻦ ﻻ َﯾﻨَْﻘِﻄُﻊ َﻣَﺪُدُه َأْﺷَﻬُﺪ َو اﻟﱠﺸﻬﺎَدُه ﻟﯽ ِرﻓَْﻌٌﻪ َو‬
‫ُﻋﱠﺪٌه َو ِﻫَﯽ ﻣِّﻨﯽ َﺳـ ْﻤٌﻊ َو ﻃﺎَﻋٌﻪ َو ﺑ ِﻬﺎ َأْرُﺟﻮ اﻟﱠﻨﺠﺎَه َﯾْﻮَم اﻟ َْﺤْﺴَﺮِه َو اﻟﱠﻨﺪاَﻣِﻪ ِإﱠﻧَﮏ َأﻧ َْﺖ اﻟﻠّﻪ ُ ﻻ ِإﻟَﻪ ِإّﻻ َأﻧ َْﺖ َوْﺣَﺪَك ﻻ َﺷﺮﯾَﮏ ﻟََﮏ َو َأﱠن‬
‫ُﻣَﺤﱠﻤﺪًا َﻋﺒـْ ُﺪَك َو َرُﺳﻮﻟ َُﮏ ـَﺻ َﻠﻮاﺗَُﮏ َﻋَﻠﯿِْﻪ َو آﻟ ِﻪ َو َأ ﱠﻧُﻪ َﻗْﺪ ﺑَﱠﻠَﻎ َﻋﻨَْﮏ َو َأّدي ﻣﺎ ﮐﺎَن واِﺟﺒًﺎ َﻋَﻠﯿِْﻪ ﻟََﮏ َو َأﱠﻧَﮏ َﺗْﺨﻠُُﻖ داﺋِﻤًﺎ َو َﺗْﺮُزُق َو‬
‫ﺗُْﻌﻄﯽ َو َﺗْﻤَﻨُﻊ َو َﺗْﺮَﻓُﻊ َو َﺗَﻀُﻊ َو ﺗُْﻐﻨﯽ َو ﺗُْﻔِﻘُﺮ َو َﺗْﺨُﺬُل َو َﺗﻨْـُﺼ ُﺮ َو َﺗْﻌُﻔﻮ َو َﺗْﺮَﺣُﻢ َو َﺗـْﺼ َﻔُﺢ َو َﺗﺠﺎَوُز َﻋّﻤﺎ َﺗْﻌَﻠُﻢ َو ﻻ َﺗُﺠﻮُر َو ﻻ َﺗْﻈﻠُِﻢ َو َأ‬
‫ﱠﻧَﮏ َﺗْﻘﺒُِﺾ َو َﺗﺒُْﺴُﻂ َو َﺗْﻤُﺤﻮ َو ﺗُﺜْﺒُِﺖ َو ﺗُﺒِْﺪُئ َو ﺗُﻌﯿُﺪ َو ﺗُْﺤﯿﯽ َو ﺗُﻤﯿُﺖ َو َأﻧ َْﺖ َﺣﱞﯽ ﻻ َﺗُﻤﻮُت َﻓَﺼﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آِل ﻣﺤّﻤﺪ َو اْﻫِﺪﻧﯽ‬
‫ﻣِْﻦ ِﻋﻨْـِﺪَك َو َأﻓِْﺾ َﻋَﻠﱠﯽ ﻣِْﻦ َﻓـْﻀ ﻠَِﮏ َو اﻧ ُْﺸـ ْﺮ َﻋَﻠﱠﯽ ﻣِْﻦ َرْﺣَﻤﺘـِ َﮏ َو َأﻧ ِْﺰْل َﻋَﻠﱠﯽ ﻣِْﻦ ﺑََﺮﮐﺎﺗـِ َﮏ َﻓﻄـﺎَل ﻣـﺎ َﻋـ ﱠﻮْدَﺗﻨِﯽ اﻟ َْﺤَﺴَﻦ اﻟ َْﺠﻤﯿـَﻞ َو‬
‫َأْﻋَﻄﯿَْﺘﻨِﯽ اﻟ َْﮑﺜﯿَﺮ اﻟ َْﺠﺰﯾَﻞ َو َﺳَﺘْﺮَت َﻋَﻠﱠﯽ اﻟ َْﻘﺒﯿـَﺢ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ َﻓَﺼﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آﻟ ِﻪ َو َﻋﱢﺠْﻞ َﻓَﺮﺟﯽ َو َأﻗِﻠْﻨﯽ َﻋﺜَْﺮﺗﯽ َو اْرَﺣْﻢ َﻋﺒَْﺮﺗﯽ َو اْرُدْدﻧﯽ‬
‫ِإﻟﯽ َأﻓَْﻀِﻞ ﻋﺎَدﺗَِﮏ ِﻋﻨْﺪي َو اْﺳـ َﺘْﻘﺒَِﻞ ﺑﯽ ِﺻﱠﺤًﻪ ﻣِْﻦ ُﺳْﻘﻤﯽ َو ِﺳَﻌًﻪ ﻣِْﻦ ُﻋْﺪﻣﯽ َو َﺳﻼَﻣًﻪ ﺷﺎﻣَِﻠًﻪ ﻓﯽ ﺑََﺪﻧﯽ َو ﺑَﺼﯿَﺮًه)‪ (1‬ﻧﺎﻓَِﺬًه ﻓﯽ دﯾﻨﯽ َو‬
‫َﻣﱢﻬْﺪﻧﯽ َو َأِﻋّﻨﯽ َﻋَﻠﯽ اْﺳـ ﺘِْﻐﻔﺎِرَك َو اْﺳـ ﺘِﻘﺎﻟَﺘَِﮏ َﻗﺒـْ َﻞ َأْن َﯾْﻔَﻨﯽ اْﻻَءَﺟـ ُﻞ َو َﯾﻨَْﻘـِﻄ ُﻊ اﻟ َْﻌَﻤـ ُﻞ َو َأِﻋّﻨﯽ َﻋَﻠﯽ اﻟ َْﻤْﻮِت َو ُﮐْﺮﺑَﺘِﻪ َو َﻋَﻠﯽ اﻟ َْﻘـ ﺒِْﺮ َو‬
‫َوْﺣَﺸﺘِﻪ َو َﻋَﻠﯽ اﻟ ْﻤﯿﺰاِن َو ِﺧﱠﻔﺘِﻪ َو َﻋَﻠﯽ اﻟﱢﺼﺮاِط َو ِزﻟﱠﺘِﻪ َو َﻋﻠﯽ َﯾْﻮِم اﻟ ِْﻘﯿﺎَﻣِﻪ‬
‫ص ‪170 :‬‬
‫‪ _1 -1‬آ‪ :‬و َﻧَﻈﺮًه‪.‬‬
‫َو َرْوَﻋﺘِﻪ َو َأْﺳـ َﺌﻠَُﮏ َﻧﺠﺎَح اﻟ َْﻌَﻤِﻞ َﻗﺒَْﻞ اﻧ ِْﻘﻄﺎِع اْﻻَءَﺟِﻞ َو ﻗُﱠﻮًه ﻓﯽ َﺳـ ْﻤﻌﯽ َو ﺑَـَﺼ ﺮي َو اْﺳﺘِْﻌﻤﺎًﻻ ﻟ ِﺼﺎﻟ ِِﺢ ﻣﺎ َﻋﱠﻠْﻤَﺘﻨﯽ َو َﻓﱠﻬْﻤَﺘﻨﯽ ِإﱠﻧَﮏ َأﻧ َْﺖ‬
‫اﻟﱠﺮُب اﻟَﺠﻠﯿـُﻞ َو َأَﻧـﺎ اﻟ َْﻌﺒـْ ُﺪ اﻟـﱠﺬﻟﯿُﻞ َو َﺷـ ّﺘﺎَن ﻣـﺎ ﺑَﯿَْﻨﻨـﺎ ﯾﺎ َﺣّﻨﺎُن ﯾﺎ َﻣّﻨﺎُن ﯾﺎ َذ اﻟ َْﺠﻼِل َو اْﻻِءْﮐﺮاِم َو َﺻﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو ـَﺻ ﱢﻞ‬
‫َﻋﻠﯽ)‪َ (1‬ﻣْﻦ ﺑ ِﻪ َﻓﱠﻬْﻤَﺘﻨﺎ َو ُﻫَﻮ َأﻗَْﺮُب َوﺳﺎﺋِﻠِﻨﺎ ِإﻟَﯿَْﮏ َرﺑﱠﻨﺎ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آﻟ ِﻪ َو ِﻋﺘَْﺮﺗِِﻪ اﻟّﻄﺎِﻫﺮﯾَﻦ«‪(2).‬‬
‫‪ -33‬دﻋﺎي »ﺑﺴﻢ اﷲ اﻟﺮﺣﻤﻦ اﻟﺮﺣﯿﻢ أﺻﺒﺤﺖ ﺑﺎﷲ ﻣﻤﺘﻨﻌًﺎ‪«...‬‬
‫ﺳﯽ و ﺳّﯿﻢ‪ :‬اﯾﻀًﺎ ﺷﯿﺦ و دﯾﮕﺮان از ﺣﻀﺮت ﺻﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم اﯾﻦ دﻋﺎ را رواﯾﺖ ﮐﺮده اﻧﺪ ﮐﻪ‪ :‬در ﺻﺒﺎح ﺧﻮاﻧﺪه ﺷﻮد‪:‬‬
‫»ﺑ ِْﺴِﻢ اﻟﻠّﻪ ِ اﻟﱠﺮْﺣﻤِﻦ اﻟﱠﺮﺣﯿِﻢ َأْﺻـ َﺒْﺤُﺖ ﺑ ِـﺎﻟﻠّﻪ ِ ُﻣْﻤَﺘﻨِﻌًﺎ َو ﺑ ِِﻌﱠﺰﺗِﻪ ُﻣْﺤَﺘِﺠﺒًﺎ َو ﺑ َِﺄْﺳـ ﻤﺎﺋِﻪ ﻋﺎﺋِـﺬًا ﻣِْﻦ َﺷـ ﱢﺮ اﻟﱠﺸﯿْﻄﺎِن َو اﻟﱡﺴﻠْﻄﺎِن َو ﻣِْﻦ َﺷـ ﱢﺮ ُﮐﱢﻞ داﺑﱠٍﻪ‬
‫َرﺑّﯽ آـِﺧ ٌﺬ ﺑ ِﻨﺎِﺻـ َﯿﺘِﻬﺎ ِإﱠن َرﺑّﯽ َﻋﻠﯽ ِﺻـ ﺮاٍط ُﻣْﺴـ َﺘِﻘﯿٍﻢ َﻓـِﺈْن َﺗَﻮﻟﱠْﻮا َﻓُﻘـْﻞ َﺣْﺴﺒَِﯽ اﻟﻠّﻪ ُ ﻻـ ِإﻟَﻪ ِإّﻻ ُﻫَﻮ َﻋَﻠﯿِْﻪ َﺗَﻮﱠﮐﻠُْﺖ َو ُﻫَﻮ َرﱡب اﻟ َْﻌْﺮِش اﻟ َْﻌﻈﯿِﻢ‬
‫َﻓَﺴـ َﯿْﮑِﻔﯿَﮑُﻬُﻢ اﻟّﻠﻪ ُ َو ُﻫَﻮ اﻟﱠﺴِﻤﯿُﻊ اﻟ َْﻌﻠِﯿُﻢ َﻓﺎﻟّﻠﻪ ُ َﺧﯿٌْﺮ ﺣﺎﻓِﻈًﺎ َو ُﻫَﻮ َأْرَﺣُﻢ اﻟّﺮاِﺣِﻤﯿَﻦ ِإﱠن اﻟّﻠﻪ َ ﯾُْﻤِﺴُﮏ اﻟﱠﺴﻤﺎواِت َو اْﻻَءْرَض َأْن َﺗُﺰوﻻ َو ﻟَﺌِْﻦ‬
‫زاﻟَﺘﺎ ِإْن َأﻣْـَﺴ َﮑُﻬﻤﺎ ﻣِْﻦ َأَﺣٍﺪ ﻣِْﻦ ﺑَْﻌِﺪه ِإﱠﻧُﻪ ﮐﺎَن َﺣﻠﯿﻤًﺎ َﻏُﻔﻮرًا َاﻟ َْﺤْﻤُﺪ ﻟّﻠﻪ ِ اﻟﱠﺬي َذَﻫَﺐ ﺑ ِﺎﻟﱠﻠﯿِْﻞ ﺑ ُِﻘْﺪَرﺗِﻪ َو ﺟﺎَء ﺑ ِﺎﻟﱠﻨﻬﺎِر ُﻣﺒْـِﺼ ﺮًا ﺑ َِﺮْﺣَﻤﺘِﻪ َﺧﻠْﻘًﺎ‬
‫َﺟﺪﯾﺪًا َو َﻧْﺤُﻦ ﻓﯽ ﻋﺎﻓَِﯿٍﻪ ﻣِﻨُْﻪ ﺑ َِﻤﱢﻨﻪ َو ُﺟﻮِده َو َﮐَﺮﻣِﻪ«‬
‫ﭘﺲ رو ﺑﻪ ﺟﺎﻧﺐ راﺳﺖ ﺑﮕﺮداﻧﺪ و ﺑﮕﻮﯾﺪ‪َ» :‬ﻣْﺮَﺣﺒًﺎ ﺑ ِﺎﻟ ْﺤﺎﻓَِﻈﯿِْﻦ«‬
‫ﭘﺲ رو ﺑﻪ ﺟﺎﻧﺐ ﭼﭗ ﺑﮕﺮداﻧﺪ و ﺑﮕﻮﯾﺪ‪َ» :‬و َﺣّﯿﺎُﮐَﻤﺎ اﻟّﻠﻪ ُ ﻣِْﻦ ﮐﺎﺗَِﺒﯿِْﻦ«‬
‫ﭘﺲ ﺑﮕﻮﯾﺪ‪» :‬اُْﮐﺘُﺒﺎ َرِﺣَﻤُﮑَﻤﺎ اﻟﻠّﻪ ُ ﺑ ِْﺴِﻢ اﻟﻠّﻪ ِ َأْﺷـ َﻬُﺪ َأْن ﻻ ِإﻟَﻪ ِإﱠﻻ اﻟﻠّﻪ ُ َوْﺣَﺪُه ﻻ َﺷﺮﯾَﮏ ﻟَُﻪ َو َأْﺷَﻬُﺪ َأﱠن ُﻣَﺤﱠﻤﺪًا َﻋﺒُْﺪُه َو َرُﺳﻮﻟ ُُﻪ َو َأْﺷَﻬُﺪ‬
‫َأ ﱠن اﻟّﺴﺎَﻋَﻪ آﺗَِﯿٌﻪ)‪ (3‬ﻻـ َرﯾَْﺐ ﻓِﯿﻬﺎ َو َأﱠن اﻟﻠّﻪ َ َﯾﺒَْﻌُﺚ َﻣْﻦ ﻓِﯽ اﻟ ُْﻘﺒُﻮِر َﻋﻠﯽ ذﻟ َِﮏ َأْﺣﯿﺎ َو َﻋَﻠﯿِْﻪ َأُﻣﻮُت َو َﻋَﻠﯿِْﻪ ُأﺑ َْﻌُﺚ ِإْن ﺷﺎَء اﻟﻠّﻪ ُ اِﻗَْﺮأ ُﻣَﺤﱠﻤﺪًا‬
‫ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ ﻣِﱢﻨﯽ اﻟﱠﺴﻼَم َأْﺻَﺒْﺤُﺖ ﻓﯽ َﺟﻮاِر اﻟﻠّﻪ ِ اﻟﱠﺬي ﻻ ﯾُﻀﺎُم َو ﻓﯽ َﮐَﻨِﻒ اﻟﻠّﻪ ِ)‪ (4‬اﻟﱠﺬي ﻻ ﯾُﺮاُم َو ﻓﯽ ُﺳﻠْﻄﺎﻧِِﻪ‬
‫ص ‪171 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ع‪ُ _ :‬ﻣُﺤﱠﻤٍﺪ َو آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو َﺻﱢﻞ َﻋﻠﯽ ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ﻣﺼﺒﺎح‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﻃﻮﺳﯽ‪ ،‬ص ‪ ،228‬ﺻﻼه اﻟﺼﺒﺢ‪ ...‬؛ ﺑﻠﺪاﻷﻣﯿﻦ‪ ،‬ص ‪ ،61‬اﻟﺪﻋﺎء ﻓﯽ اﻟﺼﺒﺎح‪. ...‬‬
‫‪ _3 -3‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع‪َ :‬ﺣﱞﻖ‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ع‪َ :‬ﮐَﻨﻔﻪ‪.‬‬
‫اﻟﱠﺬي ﻻ ﯾُْﺴَﺘﻄﺎُع َو ﻓﯽ ِذﱠﻣِﻪ اﻟﻠّﻪ ِ اﻟﱠﺘﯽ ﻻ ﺗُْﺨَﻔُﺮ َو ﻓﯽ ِﻋﱠﺰِه اﻟﻠّﻪ ِ اﻟﱠﺘﯽ ﻻ ﯾُْﻘَﻬُﺮ َو ﻓﯽ َﺣَﺮِم اﻟﻠّﻪ ِ اﻟ َْﻤﻨﯿِﻊ َو ﻓﯽ ِوداﺋِِﻊ اﻟﻠّﻪ ِ اﻟﱠﺘﯽ ﻻ َﺗﻀﯿُﻊ َو َﻣْﻦ‬
‫َأْﺻَﺒَﺢ ﻟﻠّﻪ ِ ﺟﺎرًا َﻓُﻬَﻮ آﻣٌِﻦ َﻣْﺤُﻔﻮٌظ َأْﺻَﺒْﺤُﺖ َو اﻟ ُْﻤﻠُْﮏ َو اﻟ َْﻤَﻠُﮑﻮُت َو اﻟ َْﻌَﻈَﻤُﻪ َو اﻟ َْﺠَﺒُﺮوُت َو اﻟ َْﺠﻼُل َو اْﻻِءْﮐﺮاُم َو اﻟ َْﻨْﻘُﺾ َو اْﻻِءﺑ ْﺮاُم َو‬
‫اﻟ ِْﻌﱠﺰُه َو اﻟﱡﺴﻠْﻄـﺎُن َو اﻟ ُْﺤﱠﺠُﻪ َو اﻟ ْﺒُْﺮﻫﺎُن َو اﻟ ِْﮑﺒِْﺮﯾﺎُء َو اﻟﱡﺮﺑ ُﻮﺑ ِﱠﯿُﻪ َو اﻟ ُْﻘـْﺪَرُه َو اﻟ َْﻬﯿَْﺒُﻪ َو اﻟ َْﻤَﻨَﻌُﻪ َو اﻟﱠﺴْﻄَﻮُه َو اﻟﱠﺮأَْﻓُﻪ َو اﻟﱠﺮْﺣَﻤُﻪ َو اﻟ َْﻌْﻔُﻮ َو اﻟ ْﻌﺎﻓَِﯿُﻪ َو‬
‫اﻟﱠﺴﻼَﻣُﻪ َو اﻟﱠﻄْﻮُل َو اْﻻآﻻُء َو اﻟ َْﻔْﻀُﻞ َو اﻟﱠﻨْﻌﻤﺎُء َو اﻟﱡﻨﻮُر َو اﻟﱢﻀﯿﺎُء َو اْﻻَءﻣُْﻦ َو َﺧﺰاﺋُِﻦ اﻟـﱡﺪﻧ ْﯿﺎ َو اْﻻآِﺧَﺮِه ﻟﻠّﻪ ِ َرﱢب اﻟ ْﻌﺎﻟَﻤﯿَﻦ اﻟ ْﻮاِﺣِﺪ اﻟَﻘّﻬﺎِر‬
‫اﻟ َْﻤﻠِِﮏ اﻟ َْﺠّﺒﺎِر اﻟ َْﻌﺰﯾِﺰ اﻟ َْﻐّﻔﺎِر َأْﺻـ َﺒْﺤُﺖ ﻻ ُأْﺷـِﺮُك ﺑ ِﺎﻟﻠّﻪ ِ َﺷـ ﯿْﺌًﺎ َو ﻻ َأْدُﻋﻮ َﻣَﻌُﻪ ِإﻟﻬًﺎ َو ﻻ اﱠﺗِﺨُﺬ ﻣِْﻦ ُدوﻧِﻪ َوﻟ ِّﯿًﺎ َو ﻻ َﻧﺼـﯿﺮًا ِإﻧّﯽ ﻟَْﻦ ﯾُِﺠﯿَﺮﻧﯽ‬
‫ﻣـِ َﻦ اﻟﻠّﻪ ِ َأـَﺣ ٌﺪ َو ﻟَْﻦ َأِﺟـ َﺪ ﻣِْﻦ ُدوﻧِِﻪ ُﻣﻠَْﺘـَﺤ ﺪًا َاﻟﻠّﻪ ُ َاﻟﻠّﻪ ُ)‪َ (1‬رﺑّﯽ َﺣّﻘًﺎ ﻻ ُأْﺷـِﺮُك ﺑ ِﺎﻟﻠّﻪ ِ)‪َ (2‬ﺷـ ﯿْﺌًﺎ َاﻟﻠّﻪ ُ َأَﻋﱡﺰ َو َأْﮐـ َﺒُﺮ َو َأْﻋﻠﯽ َو َأﻗْـَﺪُر ﻣِّﻤﺎ‬
‫َاﺧـﺎُف َو َاْﺣـ َﺬُر َو ﻻـ َﺣْﻮَل َو ﻻـ ﻗُﱠﻮَه ِإّﻻ ﺑ ِﺎﻟﻠّﻪ ِ اﻟ َْﻌﻠِﱢﯽ اﻟ َْﻌﻈﯿِﻢ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ َﮐﻤﺎ َذَﻫﺒَْﺖ ﺑ ِﺎﻟﱠﻠﯿِْﻞ َو َأﻗَْﺒﻠَْﺖ ﺑ ِﺎﻟﱠﻨﻬﺎِر َﺧﻠْﻘًﺎ َﺟﺪﯾـﺪًا ﻣِْﻦ َﺧﻠِْﻘَﮏ َو آَﯾًﻪ‬
‫ﺑَﱢﯿَﻨًﻪ ﻣِْﻦ آﯾﺎﺗـِ َﮏ َﻓَﺼﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آﻟ ِِﻪ َو َاْذِﻫْﺐ َﻋّﻨﯽ ﻓﯿِﻪ ُﮐﱠﻞ َﻏﱟﻢ َو َﻫﱟﻢ َو ُﺣْﺰٍن َو َﻣْﮑُﺮوٍه َو ﺑَﻠِﱠﯿٍﻪ َو ﻣِْﺤَﻨٍﻪ َو ُﻣﻠِﱠﻤٍﻪ َو َأﻗْﺒِْﻞ ِإﻟَﱠﯽ ﺑ ِﺎﻟ ْﻌﺎﻓَِﯿِﻪ‬
‫َو اﻣْﻨُْﻦ َﻋَﻠﱠﯽ ﺑ ِـﺎﻟﱠﺮْﺣَﻤِﻪ َو اﻟ َْﻌْﻔـِﻮ َو اﻟ ْﻌـﺎﻓَِﯿِﻪ َو اﻟﱠﺘْﻮﺑَِﻪ َو اْدَﻓـْﻊ َﻋّﻨﯽ ُﮐـ ﱠﻞ َﻣَﻌﱠﺮٍه َو َﻣـَﻀ ﱠﺮٍه َو اﻣْﻨُْﻦ َﻋَﻠﱠﯽ ﺑ ِـﺎﻟﱠﺮْﺣَﻤِﻪ َو اﻟ َْﻌْﻔِﻮ َو اﻟﱠﺘْﻮﺑَِﻪ ﺑ َِﺤْﻮﻟـِ َﮏ َو‬
‫ﻗُﱠﻮﺗـِ َﮏ َو ُﺟﻮِدَك َو َﮐَﺮﻣـِ َﮏ َأُﻋﻮُذ ﺑ ِﺎﻟﻠّﻪ ِ َو ﺑ ِﻤﺎ ﻋﺎَذْت)‪ (3‬ﺑ ِﻪ َﻣﻼﺋَِﮑﺘُُﻪ َو ُرُﺳـ ﻠُُﻪ َو ﻣِْﻦ َﺷـ ﱢﺮ ﻫـَﺬا اﻟ َْﯿْﻮِم َو ﻣﺎ َﯾْﺄﺗﯽ ﺑَْﻌَﺪُه َو ﻣَِﻦ اﻟﱠﺸﯿْﻄﺎِن َو‬
‫اﻟﱡﺴﻠْﻄـﺎِن َو ُرُﮐﻮِب اﻟ َْﺤﺮاِم َو اْﻻآﺛـﺎِم َو ﻣِْﻦ َﺷـ ﱢﺮ اﻟّﺴﺎﱠﻣِﻪ َو اﻟ ْﻬﺎﱠﻣِﻪ َو اﻟ َْﻌﯿِْﻦ اﻟّﻼﱠﻣِﻪ َو ﻣِْﻦ َﺷـ ﱢﺮ ُﮐﱢﻞ داﺑﱠٍﻪ َرﺑّﯽ آِﺧـ ٌﺬ ﺑ ِﻨﺎـِﺻ َﯿﺘِﻬﺎ ِإ ﱠن َرﺑّﯽ َﻋﻠﯽ‬
‫ِﺻﺮاٍط ُﻣْﺴَﺘﻘﯿٍﻢ َو َأُﻋﻮُذ ﺑ ِﺎﻟﻠّﻪ ِ َو ﺑ َِﮑﻠِﻤﺎﺗِﻪ َو َﻋَﻈَﻤﺘِﻪ َو َﺣْﻮﻟ ِﻪ َو ﻗُﱠﻮﺗِﻪ َو ﻗُْﺪَرﺗِﻪ)‪ (4‬ﻣِْﻦ َﻏَﻀﺒِﻪ َو َﺳَﺨِﻄﻪ َو ِﻋﻘﺎﺑ ِﻪ َو َأْﺧِﺬه َو ﺑَْﺄِﺳﻪ َو َﺳْﻄَﻮﺗِﻪ َو‬
‫ﻧِْﻘَﻤﺘِﻪ َو ﻣِْﻦ َﺟﻤﯿِﻊ َﻣﮑﺎِرِه اﻟﱡﺪﻧ ْﯿﺎ َو اْﻻآِﺧَﺮِه َو اﻣَْﺘَﻨْﻌُﺖ ﺑ َِﺤْﻮِل اﻟﻠّﻪ ِ َو ﻗُﱠﻮﺗِﻪ ﻣِْﻦ َﺣْﻮِل َﺧﻠِْﻘﻪ َﺟﻤﯿﻌًﺎ َو ﻗُﱠﻮﺗِِﻬْﻢ َو ﺑ َِﺮﱢب اﻟ َْﻔَﻠِﻖ ﻣِْﻦ َﺷـ ﱢﺮ ﻣﺎ َﺧَﻠَﻖ‬
‫َو ﻣِْﻦ َﺷـ ﱢﺮ ﻏـﺎِﺳٍﻖ ِإذا َوَﻗَﺐ َو ﻣِْﻦ َﺷـ ﱢﺮ اﻟﱠﻨّﻔﺎﺛـﺎِت ﻓِﯽ اﻟ ُْﻌَﻘـ ِﺪ َو ﻣِْﻦ َﺷـ ﱢﺮ ﺣﺎـِﺳ ٍﺪ ِإذا َﺣـَﺴ َﺪ و ﺑ َِﺮﱢب اﻟّﻨﺎِس َﻣﻠِِﮏ اﻟّﻨﺎِس ِإﻟِﻪ اﻟّﻨﺎِس ﻣِْﻦ َﺷـ ﱢﺮ‬
‫اﻟ َْﻮْﺳﻮاِس اﻟ َْﺨّﻨﺎِس‬
‫ص ‪172 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ع و آ‪ :‬اﻟّﻠﻪ اﻟّﻠﻪ اﻟّﻠﻪ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ع و آ‪ :‬ﺑ ِِﻪ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬آ‪ :‬ﻋﺎَدْت‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬آ‪َ + :‬و ﻗُﱠﻮﺗِِﻪ ‪.‬‬
‫اﻟﱠﺬي ﯾَُﻮْﺳِﻮُس ﻓِﯽ ُﺻـ ُﺪوِر اﻟّﻨـﺎِس ﻣَِﻦ اﻟ ِْﺠﱠﻨِﻪ َو اﻟّﻨـﺎِس َﻓِﺈْن َﺗَﻮﻟﱠْﻮا َﻓُﻘْﻞ َﺣْﺴﺒَِﯽ اﻟﻠّﻪ ُ ﻻ ِإﻟَﻪ ِإّﻻ ُﻫَﻮ َﻋَﻠﯿِْﻪ َﺗَﻮﱠﮐﻠُْﺖ َو ُﻫَﻮ َرﱡب اﻟ َْﻌْﺮِش اﻟ َْﻌﻈﯿِﻢ‬
‫ﺑ ِﺎﻟﻠّﻪ ِ َأْﺳـ َﺘْﻔﺘُِﺢ َو ﺑ ِﺎﻟﻠّﻪ ِ َاْﺳـ َﺘﻨِْﺠُﺢ َو َﻋَﻠﯽ اﻟﻠّﻪ ِ َأَﺗَﻮﱠﮐُﻞ َو ﺑ ِﺎﻟﻠّﻪ ِ َأْﻋَﺘِﺼُﻢ َو َأْﺳـ َﺘﻌﯿُﻦ َو َأْﺳـ َﺘﺠﯿُﺮ ﺑ ِْﺴِﻢ اﻟﻠّﻪ ِ َﺧﯿِْﺮ اْﻻَءْﺳـ ﻤﺎِء ﺑ ِْﺴِﻢ اﻟﻠّﻪ ِ اﻟّﺬي ﻻ‬
‫َﯾـُﻀ ﱡﺮ َﻣَﻊ اْﺳـ ِﻤﻪ َﺷـ ْﯽ ٌء ﻓِﯽ اْﻻَءْرِض َو ﻻ ﻓِﯽ اﻟﱠﺴﻤﺎِء َو ُﻫَﻮ اﻟﱠﺴﻤﯿُﻊ اﻟ َْﻌﻠﯿُﻢ َرﱢب ِإﻧّﯽ َﺗَﻮﱠﮐﻠُْﺖ َﻋَﻠﯿَْﮏ َرﱢب ِإﻧّﯽ َﻓﱠﻮْﺿُﺖ َأﻣْﺮي ِإﻟَﯿَْﮏ َرﱢب‬
‫ِإﻧّﯽ َأﻟ ْـَﺠ ْﺄُت َﻇْﻬﺮي ِإﻟَﯿَْﮏ)‪َ (1‬رﱢب ِإﻧّﯽ َأﻟ ْـَﺠ ْﺄُت ـَﺿ ْﻌَﻒ ُرْﮐﻨﯽ ِإﻟﯽ ﻗُـﱠﻮِه ُرْﮐﻨـِ َﮏ ُﻣـْﺴ َﺘﻌﯿﻨًﺎ ﺑ ِـَﮏ َﻋﻠﯽ َذِوي اﻟﱠﺘَﻌﱡﺰِز َﻋَﻠﱠﯽ َو اﻟ َْﻘْﻬِﺮ ﻟﯽ َو‬
‫اﻟ ُْﻘْﺪَرِه َﻋﻠﯽ َﺿﯿْﻤﯽ َو اِْﻻﻗْﺪاِم َﻋﻠﯽ ُﻇﻠْﻤﯽ َو َأ َﻧﺎ َو َأْﻫﻠﯽ َو ﻣﺎﻟﯽ َو ُوﻟ ْﺪي ﻓﯽ َﺟﻮاِرَك َو َﮐَﻨِﻔَﮏ َرﱢب ﻻ َﺿْﻌَﻒ َﻣَﻌَﮏ َو ﻻ َﺿﯿَْﻢ َﻋﻠﯽ‬
‫ﺟـﺎِرَك َرﱢب َﻓـﺎﻗَْﻬْﺮ ﻗـﺎِﻫﺮي ﺑ َِﻌﱠﺰﺗـِ َﮏ َو َأْوِﻫْﻦ ُﻣـْﺴ َﺘْﻮِﻫﻨﯽ ﺑ ُِﻘـْﺪَرﺗَِﮏ َو اﻗِْﺼْﻢ ﺿﺎﺋِﻤﯽ ﺑ َِﺒْﻄِﺸَﮏ َو ُﺧـ ْﺬ ﻟﯽ)‪ (2‬ﻣِْﻦ ﻇـﺎﻟ ِﻤﯽ ﺑََﻌـ ْﺪﻟ َِﮏ َو‬
‫َأِﻋْﺬﻧﯽ ﻣِﻨُْﻪ ﺑ ِِﻌﯿﺎِذَك َو َاْﺳـ ﺒِْﻞ َﻋَﻠﱠﯽ ِﺳﺘَْﺮَك َﻓِﺎﱠن َﻣْﻦ َﺳَﺘْﺮَﺗُﻪ َﻓُﻬَﻮ آﻣٌِﻦ َﻣْﺤُﻔﻮٌظ َو ﻻ َﺣْﻮَل َو ﻻ ﻗُﱠﻮَه ِإّﻻ ﺑ ِﺎﻟﻠّﻪ ِ اﻟ َْﻌﻠِﱢﯽ اﻟَﻌﻈﯿِﻢ ﯾﺎ َﺣَﺴَﻦ اﻟ َْﺒﻼِء‬
‫ﯾﺎ ِإﻟَﻪ َﻣْﻦ ﻓِﯽ اْﻻَءْرِض َو َﻣْﻦ ﻓِﯽ اﻟﱠﺴﻤﺎِء ﯾﺎ َﻣْﻦ ﻻ ِﻏﻨﯽ ﻟ َِﺸـ ْﯽ ٍء َﻋﻨُْﻪ َو ﻻ ﺑ ُﱠﺪ ﻟ َِﺸْﯽ ٍء ﻣِﻨُْﻪ ﯾﺎ َﻣْﻦ َﻣﺼﯿُﺮ ُﮐﱢﻞ َﺷْﯽ ٍء ِإﻟَﯿِْﻪ َو ُوُروُدُه ِإﻟَﯿِْﻪ)‪َ (3‬و‬
‫ِرْزﻗُُﻪ َﻋَﻠﯿِْﻪ ـَﺻ ﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آﻟ ِﻪ َو َﺗَﻮﻟﱠﻨﯽ َو ﻻ ﺗَُﻮﻟﱢﻨﯽ)‪َ (4‬أَﺣﺪًا ﻣِْﻦ َﺷـ ﺮاِر َﺧﻠِْﻘَﮏ َﮐﻤﺎ َﺧَﻠْﻘَﺘﻨﯽ َو َﻏَﺬْوَﺗﻨﯽ َو َرَزﻗَْﺘﻨﯽ َو َرِﺣْﻤَﺘﻨﯽ َﻓﻼ‬
‫ﺗُـَﻀ ﱢﯿْﻌﻨﯽ ﯾـﺎ َﻣْﻦ ُﺟﻮُدُه َوﺳـﯿَﻠُﻪ ُﮐـ ﱢﻞ ﺳﺎﺋٍِﻞ َو َﮐَﺮُﻣُﻪ َﺷـ ﻔﯿُﻊ ُﮐﱢﻞ آﻣٍِﻞ ﯾﺎ َﻣْﻦ ُﻫَﻮ ﺑ ِﺎﻟ ُْﺠﻮِد َﻣْﻮُﺻﻮٌف اْرَﺣْﻢ َﻣْﻦ ُﻫَﻮ ﺑ ِﺎِْﻻﺳﺎَءِه َﻣْﻌُﺮوٌف ﯾﺎ َﮐﻨَْﺰ‬
‫اﻟ ُْﻔَﻘﺮاِء ﯾـﺎ َﻋﻈﯿَﻢ اﻟﱠﺮﺟـﺎِء َو ﯾـﺎ ُﻣﻌﯿَﻦ اﻟﱡﻀَﻌﻔﺎِء َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ ِإﻧّﯽ َاْدُﻋﻮَك ﻟ َِﻬﱟﻢ ﻻ ﯾَُﻔﱢﺮُﺟُﻪ َﻏﯿُْﺮَك َو ﻟ َِﺮْﺣَﻤٍﻪ ﻻ ﺗُﻨﺎُل ِإّﻻ ﺑ َِﮏ َو ﻟ ِﺤﺎَﺟٍﻪ ﻻ َﯾْﻘﻀـﯿﻬﺎ‬
‫ِإﻻّـ َأﻧ َْﺖ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ َﮐﻤـﺎ ﮐـﺎَن ﻣِْﻦ َﺷْﺄﻧـِ َﮏ ﻣـﺎ َأَرْدَﺗﻨﯽ ﺑ ِﻪ ﻣِْﻦ ِذْﮐِﺮَك َو َاﻟ َْﻬْﻤَﺘﻨﯿِﻪ ﻣِْﻦ ُﺷـ ْﮑِﺮَك َو ُدﻋﺎﺋـِ َﮏ َﻓﻠَْﯿُﮑْﻦ ﻣِْﻦ َﺷْﺄﻧَِﮏ اْﻻِءﺟﺎﺑََﻪ ﻟﯽ‬
‫ﻓﯿﻤﺎ)‪َ (5‬دَﻋْﻮﺗَُﮏ َو اﻟﱠﻨﺠﺎُه ﻓﯿﻤﺎ)‪َ (6‬ﻓِﺰْﻋُﺖ ِإﻟَﯿَْﮏ‬
‫ص ‪173 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻣﺘﻦ‪َ :‬رﱢب إﻧّﯽ َأﻟ َْﺠﺄُت َﻇْﻬﺮي ِإﻟَﯿَﮏ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع‪َ :‬ﻣﻦ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻣﺘﻦ و ع‪َ :‬ﻋَﻠﯿﻪ‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻣﺘﻦ و ع‪َ :‬و ﻻ ﺗَُﻮﻟَِّﯽ َأﻣْﺮي‪ ،‬و ﺣﺎﺷﯿﻪ آ‪ :‬ﺗَُﻮﱢل‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع‪ :‬ﻣِّﻤﺎ‪.‬‬
‫‪ _6 -6‬ﺣﺎﺷﯿﻪ آ‪ :‬ﻣّﻤﺎ‪.‬‬
 ‫ﻣِﻨُْﻪ َﻓـِﺈْن ﻟَْﻢ َأُﮐْﻦ َأْﻫًﻼ َأْن َأﺑ ْﻠَُﻎ َرْﺣَﻤَﺘَﮏ َﻓِﺈﱠن َرْﺣَﻤَﺘَﮏ)‪َ (1‬أْﻫٌﻞ َأْن َﺗﺒْﻠَُﻐﻨﯽ َو َﺗـَﺴ َﻌﻨﯽ ِﻻَءﱠﻧﻬﺎ َوـِﺳ َﻌْﺖ ُﮐﱠﻞ َﺷْﯽ ٍء َو َأَﻧﺎ َﺷْﯽ ٌء َﻓﻠَْﺘَﺴَﻌﻨﯽ‬
‫َرْﺣَﻤﺘُـَﮏ ﯾـﺎ َﻣْﻮﻻَي َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ َﺻﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو اﻣْﻨُْﻦ َﻋَﻠﱠﯽ َو َأْﻋِﻄﻨﯽ َﻓﮑﺎَك َرَﻗَﺒﺘﯽ ﻣَِﻦ اﻟّﻨﺎِر َو َاْوِﺟْﺐ ﻟ َِﯽ اﻟَﺠﱠﻨَﻪ ﺑ َِﺮْﺣَﻤﺘَِﮏ‬
‫َو َزﱢوْﺟﻨﯽ ﻣَِﻦ اﻟ ُْﺤﻮِر اﻟ ْﻌﯿِﻦ ﺑ َِﻔـْﻀ ﻠَِﮏ َو َاِﺟْﺮﻧﯽ ﻣِْﻦ َﻏـَﻀ ﺒَِﮏ َو َوﱢﻓْﻘﻨﯽ ﻟ ِﻤﺎ ﯾُْﺮﺿﯿَﮏ َﻋّﻨﯽ َو اْﻋِﺼْﻤﻨﯽ ﻣِّﻤﺎ ﯾُْﺴِﺨُﻄَﮏ َﻋَﻠﱠﯽ َو َرﱢﺿﻨﯽ ﺑ ِﻤﺎ‬
‫َﻗـَﺴ ْﻤَﺖ ﻟﯽ َو ﺑـﺎِرْك ﻟﯽ ﻓﯿﻤـﺎ َأْﻋَﻄﯿَْﺘﻨﯽ َو اْﺟَﻌﻠْﻨﯽ ﺷﺎِﮐﺮًا ﻟﻨِْﻌَﻤﺘَِﮏ َو اْرُزﻗْﻨﯽ ُﺣﱠﺒَﮏ َو ُﺣﱠﺐ ُﮐﱢﻞ َﻣْﻦ َأَﺣﱠﺒَﮏ َو ُﺣﱠﺐ ُﮐﱢﻞ َﻋَﻤٍﻞ ﯾَُﻘﱢﺮﺑ ُﻨﯽ‬
‫ِإﻟﯽ ُﺣﱢﺒَﮏ َو اﻣْﻨُْﻦ َﻋَﻠﱠﯽ ﺑ ِﺎﻟﱠﺘَﻮﱡﮐِﻞ َﻋَﻠﯿَْﮏ َو اﻟﱠﺘْﻔﻮﯾِﺾ ِإﻟَﯿَْﮏ َو اﻟﱢﺮﺿﺎ ﺑ َِﻘﻀﺎﺋَِﮏ َو اﻟﱠﺘـْﺴ ﻠﯿِﻢ ِﻻَءﻣِْﺮَك َﺣّﺘﯽ ﻻ ُأِﺣﱠﺐ َﺗْﻌﺠﯿَﻞ ﻣﺎ َأﱠﺧْﺮَت َو‬
‫ﻻ َﺗْﺄﺧﯿَﺮ ﻣﺎ َﻋﱠﺠﻠَْﺖ ﯾﺎ َأْرَﺣَﻢ اﻟّﺮاِﺣﻤﯿَﻦ َو َﺻﱠﻠﯽ اﻟﻠّﻪ ُ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آِل ﻣﺤّﻤﺪ آﻣﯿَﻦ َرﱠب اﻟ ْﻌﺎﻟَﻤﯿَﻦ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ َأﻧ َْﺖ ﻟ ُِﮑﱢﻞ َﻋﻈﯿَﻤٍﻪ َو َأﻧ َْﺖ ﻟ ُِﮑﱢﻞ‬
‫ﻧـﺎِزﻟٍَﻪ َﻓـَﺼ ﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو اْﮐِﻔﻨﯽ ُﮐـ ﱠﻞ َﻣُﺆَﻧٍﻪ َو ﺑَﻼٍء ﯾﺎ َﺣَﺴَﻦ اﻟ َْﺒﻼِء ِﻋﻨْـﺪي ﯾﺎ َﻗـﺪﯾَﻢ اﻟ َْﻌْﻔِﻮ َﻋّﻨﯽ ﯾﺎ َﻣْﻦ ﻻ ِﻏﻨﯽ)‪ (2‬ﻟ َِﺸْﯽ ٍء‬
‫َﻋﻨُْﻪ ﯾﺎ َﻣْﻦ ِرْزُق ُﮐﱢﻞ َﺷْﯽٍء َﻋَﻠﯿِْﻪ«‪.‬‬
‫ﭘﺲ اﺷـﺎره ﻣﯽ ﮐﻨﯽ ﺑﻪ ﺟـﺎﻧﺐ آن ﮐﺴـﯽ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﯽ ﺷـّﺮ او از ﺗﻮ دور ﮔﺮدد و ﻣﯽ ﮔﻮﯾﯽ‪ِ» :‬إﻧّـﺎ َﺟَﻌﻠْﻨﺎ ﻓﯽ َأْﻋﻨﺎﻗِِﻬْﻢ َأْﻏﻼًﻻ َﻓِﻬَﯽ‬
‫ِإﻟَﯽ اْﻻَءْذﻗﺎِن َﻓُﻬْﻢ ُﻣْﻘَﻤُﺤﻮَن َو َﺟَﻌﻠْﻨﺎ ﻣِْﻦ ﺑَﯿِْﻦ َأﯾْـِﺪﯾِﻬْﻢ َﺳّﺪًا َو ﻣِْﻦ َﺧﻠِْﻔِﻬْﻢ َﺳّﺪًا َﻓَﺄْﻏَﺸـ ﯿْﻨﺎُﻫْﻢ َﻓُﻬْﻢ ﻻ ﯾُﺒْـِﺼ ُﺮوَن ِإﻧّﺎ َﺟَﻌﻠْﻨﺎ َﻋﻠﯽ ﻗُﻠُﻮﺑ ِِﻬْﻢ َأِﮐﱠﻨًﻪ‬
‫َأْن َﯾْﻔَﻘُﻬـﻮُه َو ﻓﯽ آذاﻧِِﻬـْﻢ َوﻗْﺮًا َو ِإْن َﺗـْﺪُﻋُﻬْﻢ ِإﻟَﯽ اﻟ ُْﻬـ ﺪي َﻓَﻠـْﻦ َﯾْﻬَﺘـُﺪوا ِإذًا َأﺑَـﺪًا ُأوﻟﺌـِ َﮏ اﻟﱠﺬﯾَﻦ َﻃـَﺒ َﻊ اﻟّﻠﻪ ُ َﻋﻠﯽ ﻗُﻠُـﻮﺑ ِِﻬْﻢ َو َﺳـ ْﻤِﻌِﻬْﻢ َو‬
‫َأﺑ ْﺼـﺎِرِﻫْﻢ َو ُأوﻟﺌَِﮏ ُﻫُﻢ اﻟ ْﻐﺎﻓِﻠُﻮَن َأ َﻓَﺮَأﯾَْﺖ َﻣِﻦ اﱠﺗـَﺨ َﺬ ِإﻟَﻬُﻪ َﻫﻮاُه َو َأـَﺿ ﱠﻠُﻪ اﻟّﻠﻪ ُ َﻋﻠﯽ ِﻋﻠٍْﻢ َو َﺧَﺘَﻢ َﻋﻠﯽ َﺳـ ْﻤِﻌﻪ َو َﻗﻠْﺒِﻪ َو َﺟَﻌَﻞ َﻋﻠﯽ ﺑَـَﺼ ِﺮه‬
‫ِﻏﺸﺎَوًه َﻓَﻤْﻦ َﯾْﻬـِﺪﯾِﻪ ﻣِْﻦ ﺑَْﻌـِﺪ اﻟّﻠﻪ ِ َأَﻓﻼ َﺗَﺬﱠﮐُﺮوَن َو ِإذا َﻗَﺮأَْت اﻟ ُْﻘْﺮآَن َﺟَﻌﻠْﻨﺎ ﺑَﯿَْﻨَﮏ َو ﺑَﯿَْﻦ اﻟﱠِﺬﯾَﻦ ﻻ ﯾُﻮْءﻣِﻨُﻮَن ﺑ ِﺎْﻻآِﺧَﺮِه ِﺣﺠﺎﺑًﺎ َﻣـْﺴ ﺘُﻮرًا َو‬
‫َﺟَﻌﻠْﻨـﺎ َﻋﻠﯽ ﻗُﻠُـﻮﺑ ِِﻬْﻢ َأِﮐﱠﻨًﻪ َأْن َﯾْﻔَﻘُﻬـﻮُه َو ﻓﯽ آذاﻧِِﻬْﻢ َوﻗْﺮًا َو ِإذا َذَﮐْﺮَت َرﺑﱠَﮏ ﻓِﯽ اﻟ ُْﻘْﺮآِن َوْﺣـ َﺪُه َوﻟﱠْﻮا َﻋﻠﯽ َأْدﺑـﺎِرِﻫْﻢ ﻧُُﻔﻮرًا اﻟ َْﺤْﻤـ ُﺪ ﻟّﻠﻪ ِ‬
‫َرﱢب اﻟ ْﻌـﺎﻟَﻤﯿَﻦ َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ ِإﻧّﯽ َأْﺳـ َﺌﻠَُﮏ ﺑ ِﺎْﺳـ ِﻤَﮏ اﻟﱠﺬي ﺑ ِﻪ َﺗُﻘﻮُم اﻟﱠﺴﻤـﺎُء َو ﺑ ِﻪ َﺗُﻘﻮُم اﻻْـَءْرُض َو ﺑ ِﻪ ﺗَُﻔﱢﺮُق ﺑَﯿَْﻦ اﻟ َْﺤﱢﻖ َو اﻟ ْﺒﺎِﻃِﻞ َو ﺑ ِﻪ َﺗْﺠَﻤُﻊ ﺑَﯿَْﻦ‬
‫اﻟ ُْﻤَﺘَﻔﱢﺮِق َو ﺑ ِﻪ ﺗَُﻔﱢﺮُق‬
‫ص ‪174 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ﺣﺎﺷﯿﻪ آ‪َ :‬ﻓِﺈﱠن َرْﺣَﻤَﺘَﮏ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ﺣﺎﺷﯿﻪ آ‪ :‬ﻻَﯾْﺨﻔﯽ‪.‬‬
‫ﺑَﯿَْﻦ اﻟ ُْﻤْﺠَﺘِﻤِﻊ َو ﺑ ِﻪ َأْﺣـَﺼ ﯿَْﺖ َﻋـ َﺪَد اﻟﱢﺮﻣﺎِل َو ِزَﻧَﻪ اﻟ ِْﺠﺒﺎِل َو َﮐﯿَْﻞ اﻟ ْﺒِﺤﺎِر َأْن ﺗُـَﺼ ﱢﻠَﯽ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آﻟ ِﻪ َو َأْن َﺗْﺠَﻌَﻞ ﻟﯽ ﻣِْﻦ َأﻣْﺮي َﻓَﺮﺟًﺎ َو‬
‫َﻣْﺨَﺮﺟًﺎ ِإﱠﻧَﮏ َﻋﻠﯽ ُﮐﱢﻞ َﺷْﯽ ٍء َﻗﺪﯾٌﺮ«‪(1).‬‬
‫و ﮐﻔﻌﻤﯽ در ﮐﺘﺎب ﺑﻠـﺪاﻷﻣﯿﻦ از ﺣﻀـﺮت ﺻﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ‪ :‬ﻫﺮ ﮐﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﮐﻪ از ﻫﺮ َدِر ﺑﻬﺸﺖ ﮐﻪ ﺧﻮاﻫﺪ‬
‫داﺧﻞ ﺷﻮد‪ ،‬و در ﻗﯿﺎﻣﺖ در ﺻـﺤﯿﻔﻪ ﻋﻤﻞ او‪» :‬ﻻ اﻟﻪ إّﻻ اﻟّﻠﻪ‪ ،‬ﻣﺤّﻤـ ﺪ رﺳﻮل اﻟّﻠﻪ« ﻧﻮﺷـﺘﻪ ﺑﺎﺷـﺪ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﮐﻪ ﻫﺮ روز ﺑﻌﺪ از ﻧﻤﺎز ﺻـﺒﺢ‬
‫ﺑﮕﻮﯾﺪ‪َ» :‬اﻟ َْﺤْﻤُﺪﻟّﻠﻪ ِ اﻟّﺬي َذَﻫَﺐ ﺑ ِﺎﻟﱠﻠﯿِْﻞ ﺑ ُِﻘْﺪَرﺗِﻪ« ﺗﺎ‪» :‬اِﻗَْﺮأ ُﻣَﺤﱠﻤﺪًا ﻣِﱢﻨﯽ اﻟﱠﺴﻼُم«‪(2).‬‬
‫ﭘﺲ اﮔﺮ اﮐﺘﻔﺎ ﺑﻪ ﻫﻤﺎن ﺟﺰو دﻋﺎ ﺑﮑﻨﺪ ﻧﯿﺰ ﺧﻮﺑﺴﺖ‪. .‬‬
‫‪ -34‬دﻋﺎي »ﺑﺴﻢ اﷲ و ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯽ ﻣﺤﻤﺪ و آﻟﻪ و‪«...‬‬
‫ﺳﯽ و ﭼﻬﺎرم‪ :‬ﮐﻠﯿﻨﯽ و اﺑﻦ ﺑﺎﺑﻮﯾﻪ ﺑﻪ ﺳﻨﺪ ﻣﻌﺘﺒﺮ از اﻣﺎم ﻣﺤّﻤﺪ ﺗﻘﯽ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﻧﺪ ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﮐﻪ اﯾﻦ دﻋﺎ را ﺑﻌﺪ از ﻧﻤﺎز‬
‫ﺻﺒﺢ ﺑﺨﻮاﻧﺪ ﻫﺮ ﺣﺎﺟﺖ ﮐﻪ ﻃﻠﺐ ﻧﻤﺎﯾﺪ ﻣﯿّﺴﺮ ﮔﺮدد‪ ،‬و ﻣﻬّﻤﺎت او ﮐﻔﺎﯾﺖ ﺷﻮد‪:‬‬
‫»ﺑ ِْﺴِﻢ اﻟّﻠﻪ ِ َو ـَﺻ ﱠﻠﯽ اﻟّﻠﻪ ُ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آﻟ ِﻪ َو ُأَﻓﱢﻮُض َأﻣْﺮي ِإﻟَﯽ اﻟّﻠﻪ ِ ِإﱠن اﻟّﻠﻪ َ ﺑَـِﺼ ﯿٌﺮ ﺑ ِﺎﻟ ِْﻌﺒﺎِد َﻓَﻮﻗﺎُه اﻟّﻠﻪ ُ َﺳﱢﯿﺌﺎِت ﻣﺎ َﻣَﮑُﺮوا ﻻ ِإﻟَﻪ ِإّﻻ َأﻧ َْﺖ‬
‫ُﺳﺒْﺤﺎَﻧَﮏ ِإﻧّﯽ ُﮐﻨُْﺖ ﻣَِﻦ اﻟّﻈﺎﻟ ِﻤﯿَﻦ َﻓﺎْﺳـ َﺘَﺠﺒْﻨﺎ ﻟَُﻪ َو َﻧﱠﺠﯿْﻨﺎُه ﻣَِﻦ اﻟ َْﻐﱢﻢ َو َﮐﺬﻟ َِﮏ ﻧُﻨِْﺠﯽ اﻟ ُْﻤﻮْءﻣِﻨﯿَﻦ َﺣْﺴﺒَُﻨﺎ اﻟّﻠﻪ ُ َو ﻧِْﻌَﻢ اﻟ َْﻮﮐﯿُﻞ َﻓﺎﻧ َْﻘَﻠﺒُﻮا ﺑ ِﻨِْﻌَﻤٍﻪ‬
‫ﻣَِﻦ اﻟّﻠﻪ ِ َو َﻓـْﻀ ٍﻞ ﻟَْﻢ َﯾْﻤَﺴْﺴـ ُﻬْﻢ ُﺳﻮٌء ﻣـﺎ ﺷـﺎَء اﻟّﻠﻪ ُ ﻻ َﺣْﻮَل َو ﻻ ﻗُﱠﻮَه ِإّﻻ ﺑ ِﺎﻟّﻠﻪ ِ)‪ (3‬ﻣـﺎ ﺷـﺎَء اﻟّﻠﻪ ُ ﻻـ ﻣﺎ ﺷﺎَء اﻟّﻨﺎُس ﻣﺎ ﺷﺎَء اﻟّﻠﻪ ُ َو ِإْن َﮐِﺮَه‬
‫اﻟّﻨـﺎُس َﺣْﺴـ ﺒَِﯽ اﻟﱠﺮُب ﻣَِﻦ اﻟ َْﻤْﺮﺑ ُﻮﺑﯿَﻦ َﺣْﺴـ ﺒَِﯽ اﻟ ْﺨـﺎﻟ ُِﻖ ﻣَِﻦ اﻟ َْﻤْﺨﻠُﻮﻗﯿَﻦ َﺣْﺴﺒَِﯽ اﻟّﺮاِزُق ﻣَِﻦ اﻟ َْﻤْﺮُزوﻗﯿَﻦ َﺣْﺴﺒَِﯽ اﻟﱠﺬي ﻟَْﻢ َﯾَﺰْل َﺣْﺴﺒﯽ َﺣْﺴﺒﯽ‬
‫َﻣْﻦ ﮐﺎَن)‪ُ (4‬ﻣﻨُْﺬ ُﮐﻨُْﺖ َﺣْﺴﺒﯽ ﻟَْﻢ َﯾَﺰل َﺣْﺴﺒﯽ َﺣْﺴﺒَِﯽ اﻟّﻠﻪ ُ ﻻ ِإﻟَﻪ ِإّﻻ ُﻫَﻮ َﻋَﻠﯿِْﻪ َﺗَﻮﱠﮐﻠُْﺖ َو ُﻫَﻮ َرﱡب اﻟ َْﻌْﺮِش اﻟ َْﻌِﻈﯿِﻢ«‪(5).‬‬
‫ص ‪175 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ﻣﺼﺒﺎح‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﻃﻮﺳﯽ‪ ،‬ص ‪ ،233‬ﺻﻼه اﻟﺼﺒﺢ‪ ...‬؛ ﺑﻠﺪاﻷﻣﯿﻦ‪ ،‬ص ‪ ،64‬اﻟﺪﻋﺎء ﻓﯽ اﻟﺼﺒﺎح‪. ...‬‬
‫‪ _2 -2‬اﯾﻦ رواﯾﺖ در ﺑﻠﺪاﻷﻣﯿﻦ ﯾﺎﻓﺖ ﻧﺸﺪ؛ ر ‪ .‬ك ﺑﻪ‪ :‬ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،83‬ص ‪ ،183‬ﺑﺎب ‪ ،43‬اﻟﺘﻌﻘﯿﺐ اﻟﻤﺨﺘﺺ ﺑﺼﻼه اﻟﻔﺠﺮ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ﺣﺎﺷﯿﻪ آ‪ :‬اﻟَﻌﻠﱢﯽ اﻟَﻌﻈﯿﻢ‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع‪ :‬ﻣﻨُﺬ ُﮐﻨُﺖ َﺣﺴﺒﯽ‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬ﮐﺎﻓﯽ‪ ،‬ج ‪ ،2‬ص ‪ ،547‬ﺑﺎب اﻟﺪﻋﺎء ﻓﯽ ادﺑﺎراﻟﺼﻠﻮات؛ ﻣﻦ ﻻ ﯾﺤﻀﺮه اﻟﻔﻘﯿﻪ‪ ،‬ج ‪ ،1‬ص ‪ ،326‬ﺑﺎب اﻟﺘﻌﻘﯿﺐ‪. ...‬‬
 ‫‪ -35‬دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ إﻧﯽ أﻋﻮذ ﺑﮏ ﻣﻦ اﻟﻬﻢ واﻟﺤﺰن و‪«...‬‬
‫ﺳﯽ و ﭘﻨﺠﻢ‪ :‬اﺑﻦ ﺑﺎﺑﻮﯾﻪ ﺑﻪ ﺳـﻨﺪ ﺻـﺤﯿﺢ رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﺣﻀﺮت رﺳﻮل ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ ﺑﻌﺪ از ﻧﻤﺎز ﺻﺒﺢ اﯾﻦ دﻋﺎ ﻣﯽ‬
‫ﺧﻮاﻧﺪﻧﺪ‪:‬‬
‫»َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ ِإﻧّﯽ َأُﻋﻮُذ ﺑ ِـَﮏ ﻣَِﻦ اﻟ َْﻬﱢﻢ َو اﻟ ُْﺤْﺰِن َو اﻟ َْﻌْﺠِﺰ َو اﻟ َْﮑَﺴِﻞ َو اﻟ ْﺒُْﺨِﻞ َو اﻟ ُْﺠﺒِْﻦ َو ـَﺿ َﻠِﻊ اﻟـﱠﺪﯾِْﻦ َو َﻏَﻠَﺒِﻪ اﻟﱢﺮﺟﺎِل َو ﺑَﻮاِر اْﻻَءﱢﯾِﻢ َو اﻟ َْﻐْﻔَﻠِﻪ َو‬
‫اﻟﱠﺰﻟﱠِﻪ َو اﻟ َْﻘْﺴَﻮِه َو اﻟ َْﻌﯿَْﻠِﻪ َو اﻟ َْﻤْﺴَﮑَﻨِﻪ َو َأُﻋﻮُذ ﺑ َِﮏ ﻣِْﻦ َﻧْﻔٍﺲ ﻻ َﺗْﺸَﺒُﻊ َو ﻣِْﻦ َﻗﻠٍْﺐ ﻻ َﯾْﺨَﺸُﻊ َو ﻣِْﻦ َﻋﯿٍْﻦ ﻻ َﺗْﺪَﻣُﻊ َو ﻣِْﻦ ُدﻋﺎٍء ﻻ ﯾُْﺴَﻤُﻊ َو ﻣِْﻦ‬
‫َﺻﻼٍه ﻻ َﺗﻨَْﻔُﻊ َو َأُﻋﻮُذ ﺑ َِﮏ ﻣِْﻦ اِﻣَْﺮَأٍه ﺗَُﺸـ ﱢﯿﺒُﻨﯽ َﻗﺒَْﻞ َأواِن َﻣﺸـﯿﺒﯽ َو َأُﻋﻮُذ ﺑ َِﮏ ﻣِْﻦ َوﻟٍَﺪ َﯾُﮑﻮُن َﻋَﻠﱠﯽ َرﺑًّﺎ)‪َ (1‬و َأُﻋﻮُذ ﺑ َِﮏ ﻣِْﻦ ﻣﺎٍل َﯾُﮑﻮُن‬
‫َﻋَﻠﱠﯽ َﻋـ ﺬاﺑًﺎ َو َأُﻋﻮُذ ﺑ َِﮏ ﻣِْﻦ ﺻﺎِﺣِﺐ َﺧـ ﺪﯾَﻌٍﻪ ِإْن َرَأي َﺣـَﺴ َﻨًﻪ َدَﻓَﻨﻬﺎ)‪َ (2‬و ِإْن َرَأي َﺳـ ﱢﯿَﺌًﻪ َأﻓْﺸﺎﻫـﺎ َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ ﻻ َﺗْﺠَﻌْﻞ ﻟ ِﻔﺎِﺟٍﺮ َﻋَﻠﱠﯽ َﯾـﺪًا َو ﻻ‬
‫ﻣِﱠﻨًﻪ«‪(3).‬‬
‫‪ -36‬دﻋﺎي »ﯾﺎ ﻣﻦ أﻗﺮب إﻟﯽ ﻣﻦ ﺣﺒﻞ اﻟﻮرﯾﺪ‪«...‬‬
‫ﺳﯽ و ﺷـﺸﻢ‪ :‬اﯾﻀًﺎ اﺑﻦ ﺑﺎﺑﻮﯾﻪ ﺑﻪ ﺳـﻨﺪ ﻣﻌﺘﺒﺮ از ﺣﻀـﺮت ﺻﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﺣﻀـﺮت اﻣﺎم ﻣﺤّﻤﺪ ﺑﺎﻗﺮ ﻋﻠﯿﻪ‬
‫اﻟﺴﻼم ﺑﻌﺪ از ﻧﻤﺎز ﺻﺒﺢ اﯾﻦ دﻋﺎ ﻣﯽ ﺧﻮاﻧﺪﻧﺪ‪:‬‬
‫»ﯾـﺎ َﻣْﻦ ُﻫَﻮ َأﻗَْﺮُب ِإﻟَﱠﯽ ﻣِْﻦ َﺣﺒـْ ِﻞ اﻟ َْﻮرﯾـِﺪ ﯾـﺎ َﻣْﻦ َﯾُﺤﻮُل ﺑَﯿَْﻦ اﻟ َْﻤْﺮِء َو َﻗﻠْﺒِﻪ ﯾـﺎ َﻣْﻦ ُﻫَﻮ ﺑ ِـﺎﻟ َْﻤﻨَْﻈِﺮ اﻻْـَءْﻋﻠﯽ ﯾـﺎ َﻣْﻦ ﻟَﯿَْﺲ َﮐِﻤﺜْﻠِِﻪ َﺷـ ْﯽ ٌء َو ُﻫَﻮ‬
‫اﻟﱠﺴﻤﯿُﻊ اﻟ َْﻌﻠﯿُﻢ ﯾﺎ َأْﺟَﻮَد َﻣْﻦ ُﺳـ ﺌَِﻞ َو ﯾﺎ َأْوَﺳَﻊ َﻣْﻦ َأْﻋﻄﯽ َو ﯾﺎ َﺧﯿَْﺮ َﻣْﺪُﻋﱟﻮ َو ﯾﺎ َأﻓَْﻀَﻞ ُﻣْﺮَﺗﺠﯽ َو ﯾﺎ َأْﺳـ َﻤَﻊ اﻟّﺴﺎﻣِﻌﯿَﻦ َو ﯾﺎ َأﺑ َْﺼَﺮ اﻟّﻨﺎِﻇﺮﯾَﻦ َو‬
‫ﯾـﺎ َﺧﯿَْﺮ اﻟّﻨﺎِﺻـ ﺮﯾَﻦ َو ﯾـﺎ َأْﺳـَﺮَع اﻟ ْﺤﺎِﺳﺒﯿَﻦ َو ﯾﺎ َأْرَﺣَﻢ اﻟّﺮاِﺣﻤﯿَﻦ َو ﯾﺎ َأْﺣَﮑَﻢ اﻟ ْﺤﺎِﮐﻤﯿَﻦ َﺻﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو َأْوِﺳْﻊ َﻋَﻠﱠﯽ ﻓﯽ‬
‫ِرْزﻗﯽ َو اﻣُْﺪْد ﻟﯽ ﻓﯽ ُﻋْﻤﺮي َو اﻧ ُْﺸـ ْﺮ َﻋَﻠﱠﯽ ﻣِْﻦ َرْﺣَﻤﺘَِﮏ َو اْﺟَﻌﻠْﻨﯽ ﻣِﱠﻤْﻦ َﺗﻨَْﺘِﺼُﺮ ﺑ ِﻪ ﻟ ِﺪﯾﻨَِﮏ َو ﻻ َﺗْﺴَﺘﺒِْﺪْل ﺑﯽ َﻏﯿْﺮي َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ ِإﱠﻧَﮏ َﺗَﮑﱠﻔﻠَْﺖ‬
‫ﺑ ِِﺮْزﻗﯽ َو ِرْزِق ُﮐﱢﻞ داﺑﱠٍﻪ َﻓَﺄْوِﺳْﻊ َﻋَﻠﱠﯽ َو َﻋﻠﯽ ِﻋﯿﺎﻟﯽ ﻣِْﻦ ِرْزﻗَِﮏ اﻟ ْﻮاِﺳِﻊ اﻟ َْﺤﻼِل َو اْﮐِﻔﻨﺎ ﻣَِﻦ اﻟ َْﻔْﻘِﺮ«‬
‫ﭘﺲ ﻣﯽ ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫ص ‪176 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ع‪َ + :‬أُﻋﻮُذ ﺑ َِﮏ ﻣِْﻦ ﻣﺎٍل َﯾُﮑﻮُن َﻋَﻠﱠﯽ َرﺑﱠﺎ ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ع‪َ :‬وَﻗﯿﻬﺎ‪ ،‬و ﺣﺎﺷﯿﻪ آن‪َ :‬دَﻓَﻨﻬﺎ‪.‬‬
‫‪ _3 - 3‬ﻣﻦ ﻻـ ﯾﺤﻀـﺮه اﻟﻔﻘﯿﻪ‪ ،‬ج ‪ ،1‬ص ‪ ،335‬ﺑـﺎب ﻣﺎ ﯾﺴـﺘﺤﺐ ﻣﻦ اﻟـﺪﻋﺎ‪ ...‬؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،83‬ص ‪ ،186‬ﺑﺎب ‪ ،43‬اﻟﺘﻌﻘﯿﺐ‬
‫اﻟﻤﺨﺘﺺ ﺑﺼﻼه اﻟﻔﺠﺮ‪.‬‬
 ‫»َﻣْﺮَﺣﺒـًﺎ ﺑ ِﺎﻟ ْﺤـﺎﻓَِﻈﯿِْﻦ َو َﺣّﯿﺎُﮐَﻤـ ﺎ اﻟﻠّﻪ ُ ﻣِْﻦ ﮐﺎﺗَِﺒﯿِْﻦ اْﮐﺘُﺒﺎ َرِﺣَﻤُﮑَﻤﺎ اﻟﻠّﻪ ُ َأ ﻧّﯽ َأْﺷـ َﻬُﺪ َأْن ﻻ ِإﻟَﻪ ِإﱠﻻ اﻟﻠّﻪ ُ َوْﺣـ َﺪُه ﻻ َﺷـ ﺮﯾَﮏ ﻟَُﻪ َو َأْﺷـ َﻬُﺪ َأﱠن‬
‫ُﻣَﺤﱠﻤﺪًا َﻋﺒُْﺪُه َو َرُﺳﻮﻟ ُُﻪ َو َأْﺷَﻬُﺪ َأﱠن اﻟّﺪﯾَﻦ َﮐﻤﺎ َﺷَﺮَع َو َأﱠن اْﻻِءْﺳﻼَم َﮐﻤﺎ َوَﺻَﻒ َو َأﱠن اﻟ ِْﮑﺘﺎَب َﮐﻤﺎ َأﻧ َْﺰَل َو َأ ﱠن اﻟ َْﻘْﻮَل َﮐﻤﺎ َﺣﱠﺪَث َو َأﱠن‬
‫اﻟﻠّﻪ َ ُﻫَﻮ اﻟ َْﺤﱡﻖ اﻟ ُْﻤﺒِﯿُﻦ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ ﺑَﱢﻠْﻎ ُﻣَﺤﱠﻤﺪًا َو آَل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َأﻓَْﻀَﻞ اﻟﱠﺘِﺤﱠﯿِﻪ َو َأﻓَْﻀَﻞ اﻟﱠﺼﻼِه َأْﺻَﺒْﺤُﺖ َو َرﺑّﯽ َﻣْﺤُﻤﻮٌد َأْﺻَﺒْﺤُﺖ ﻻ ُأْﺷِﺮُك ﺑ ِﺎﻟﻠّﻪ ِ‬
‫َﺷﯿْﺌـًﺎ َو ﻻ َأْدُﻋﻮ َﻣَﻊ اﻟﻠّﻪ ِ اِﻟﻬًﺎ)‪َ (1‬و ﻻ اﱠﺗِﺨُﺬ ﻣِْﻦ ُدوﻧِﻪ َوﻟ ِّﯿًﺎ َأْﺻـ َﺒْﺤُﺖ َﻋﺒْﺪًا َﻣْﻤﻠُﻮﮐًﺎ ﻻ َأﻣْﻠُِﮏ ِإّﻻ ﻣﺎ َﻣﱠﻠَﮑﻨﯽ َرﺑّﯽ َأْﺻـ َﺒْﺤُﺖ ﻻ َأْﺳَﺘﻄﯿُﻊ َأْن‬
‫َأُﺳﻮَق ِإﻟﯽ َﻧْﻔﺴـﯽ َﺧﯿَْﺮ ﻣﺎ َأْرُﺟﻮ َو ﻻ َأْﺻـ ِﺮُف َﻋﻨْﻬﺎ َﺷـ ﱠﺮ ﻣﺎ َأْﺣَﺬُر َأْﺻَﺒْﺤُﺖ ُﻣْﺮَﺗَﻬﻨًﺎ ﺑ َِﻌَﻤﻠﯽ َو َأْﺻَﺒْﺤُﺖ َﻓﻘﯿﺮًا ﻻ َأِﺟُﺪ)‪َ (2‬أﻓَْﻘُﺮ ﻣِّﻨﯽ ﺑ ِﺎﻟﻠّﻪ ِ‬
‫ُأْﺻﺒُِﺢ َو ﺑ ِﺎﻟﻠّﻪ ِ ُأﻣْﺴﯽ َو ﺑ ِﺎﻟﻠّﻪ ِ َأْﺣﯿﯽ َو ﺑ ِﺎﻟﻠّﻪ ِ َأُﻣﻮُت َو ِإﻟَﯽ اﻟﻠّﻪ ِ اﻟﱡﻨُﺸﻮُر«‪(3).‬‬
‫‪ -37‬دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ ﻟﮏ اﻟﺤﻤﺪ ﺣﻤﺪًا ﺧﺎﻟﺪًا ﻣﻊ ﺧﻠﻮدك و‪«...‬‬
‫ﺳﯽ و ﻫﻔﺘﻢ‪ :‬ﮐﻠﯿﻨﯽ ﺑﻪ ﺳﻨﺪ ﻣﻌﺘﺒﺮ رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﺑﻌﺪ از ﻧﻤﺎز ﺻﺒﺢ اﯾﻦ دﻋﺎ ﺑﺨﻮان‪:‬‬
‫»َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ ﻟََﮏ اﻟ َْﺤْﻤـ ُﺪ َﺣْﻤـ ﺪًا ﺧﺎﻟـِ ﺪًا َﻣَﻊ ُﺧﻠُﻮِدَك َو ﻟََﮏ اﻟ َْﺤْﻤـ ُﺪ َﺣْﻤـ ﺪًا ﻻ ُﻣﻨَْﺘﻬﯽ ﻟَُﻪ ُدوَن ِرﺿﺎَك َو ﻟََﮏ اﻟ َْﺤْﻤـ ُﺪ َﺣْﻤﺪًا ﻻ َأَﻣَﺪ ﻟَُﻪ ُدوَن‬
‫َﻣـِﺸ ﱠﯿﺘَِﮏ َو ﻟََﮏ اﻟ َْﺤْﻤـ ُﺪ َﺣْﻤـ ﺪًا ﻻ َﺟﺰاَء ﻟ ِﻘﺎﺋِﻠِﻪ ِإّﻻ ِرﺿﺎَك َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ ﻟََﮏ اﻟ َْﺤْﻤُﺪ َو ِإﻟَﯿَْﮏ اﻟ ُْﻤْﺸـ َﺘﮑﯽ َو َأﻧ َْﺖ اﻟ ُْﻤـْﺴ َﺘﻌﺎُن َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ ﻟََﮏ اﻟ َْﺤْﻤُﺪ‬
‫َﮐﻤﺎ َأﻧ َْﺖ َأْﻫﻠُُﻪ َاﻟ َْﺤْﻤُﺪ ﻟّﻠﻪ ِ ﺑ َِﻤﺤﺎﻣِِﺪه ُﮐﱢﻠﻬﺎ َﻋﻠﯽ َﻧْﻌﻤﺎﺋِﻪ ُﮐﱢﻠﻬﺎ َﺣّﺘﯽ َﯾﻨَْﺘِﻬَﯽ اﻟ َْﺤْﻤُﺪ ِإﻟﯽ َﺣﯿُْﺚ ﻣﺎ ﯾُِﺤﱡﺐ َرﺑّﯽ َو َﯾْﺮﺿﯽ«‪(4).‬‬
‫و اﯾﻀًﺎ ﺑﻌﺪ از ﻧﻤﺎز ﺻﺒﺢ _ ﭘﯿﺶ از آن ﮐﻪ ﺳﺨﻦ ﺑﮕﻮﯾﯽ _ ﭼﻬﺎر ﻣﺮﺗﺒﻪ اﯾﻦ دﻋﺎ ﺑﺨﻮان‪:‬‬
‫»َاﻟ َْﺤْﻤـ ُﺪ ﻟّﻠﻪ ِ ﻣِﻼْـَء اﻟ ْﻤﯿﺰاِن َو ُﻣﻨَْﺘَﻬﯽ اﻟﱢﺮﺿـﺎ َو ِزَﻧَﻪ اﻟ َْﻌْﺮِش َو ُﺳـ ﺒْﺤﺎَن اﻟّﻠﻪ ِ ﻣِْﻼَء اﻟ ْﻤﯿﺰاِن َو ُﻣﻨَْﺘَﻬﯽ اﻟﱢﺮﺿﺎ َو ِزَﻧَﻪ اﻟ َْﻌْﺮِش َو اﻟّﻠﻪ ُ َأْﮐَﺒُﺮ ﻣِْﻼَء‬
‫اﻟ ْﻤﯿﺰاِن َو ُﻣﻨَْﺘَﻬﯽ اﻟﱢﺮﺿﺎ َو ِزَﻧَﻪ اﻟ َْﻌْﺮِش َو ﻻ اِﻟَﻪ اِﱠﻻ اﻟّﻠﻪ ﻣِْﻼَء اﻟ ْﻤﯿﺰاِن و ُﻣﻨَْﺘَﻬﯽ اﻟﱢﺮﺿﺎ َو ِزَﻧَﻪ اﻟ َْﻌﺮِش«‬
‫ص ‪177 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ع و آ‪ :‬أَﺣَﺪًا‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻣﺘﻦ و ع‪َ :‬أَﺣَﺪ‪.‬‬
‫‪ _3 - 3‬ﻣﻦ ﻻـ ﯾﺤﻀـﺮه اﻟﻔﻘﯿﻪ‪ ،‬ج ‪ ،1‬ص ‪ ،336‬ﺑـﺎب ﻣﺎ ﯾﺴـﺘﺤﺐ ﻣﻦ اﻟـﺪﻋﺎء‪ ...‬؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،83‬ص ‪ ،188‬ﺑﺎب ‪ ،43‬اﻟﺘﻌﻘﯿﺐ‬
‫اﻟﻤﺨﺘﺺ ﺑﺼﻼه اﻟﻔﺠﺮ‪.‬‬
‫‪ _4 - 4‬ﮐـﺎﻓﯽ‪ ،‬ج ‪ ،2‬ص ‪ ،547‬ﺑـﺎب اﻟـﺪﻋﺎء ﻓﯽ ادﺑﺎر اﻟﺼـﻠﻮات‪ ...‬؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،83‬ص ‪ ،191‬ﺑﺎب ‪ ،43‬اﻟﺘﻌﻘﯿﺐ اﻟﻤﺨﺘﺺ‬
‫ﺑﺼﻼه اﻟﻔﺠﺮ‪.‬‬
‫ﭘﺲ ﺑﮕﻮ‪َ» :‬أْﺳـ َﺌﻠَُﮏ َﻣـْﺴ َﺌَﻠَﻪ اﻟ َْﻌﺒـْ ِﺪ اﻟـﱠﺬﻟﯿِﻞ َأْن ﺗُـَﺼ ﱢﻠَﯽ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو َأْن َﺗْﻐِﻔَﺮ ﻟَﻨﺎ َذﻧ َْﺒﻨﺎ َو َﺗْﻘـِﻀ َﯽ ﻟَﻨﺎ َﺣﻮاﺋَِﺠﻨﺎ ﻓِﯽ اﻟـﱡﺪﻧ ْﯿﺎ َو‬
‫اْﻻآِﺧَﺮِه ﻓﯽ ﯾُْﺴٍﺮ ﻣِﻨَْﮏ َو ﻋﺎﻓَِﯿٍﻪ«‪(1).‬‬
‫‪ -38‬دﻋﺎ »اﻟﻠﻬﻢ إﻧﯽ أﺳﺌﻠﮏ ﯾﺎ ﻋﺎﻟﻤًﺎ ﺑﮑﻞ ﺧﻔﯿﻪ‪«...‬‬
‫ﺳﯽ و ﻫﺸـﺘﻢ‪ :‬ﺳـّﯿﺪ ﺑﻦ ﺑﺎﻗﯽ از ﺳﻠﻤﺎن ﻓﺎرﺳﯽ رﺿﯽ اﷲ ﻋﻨﻪ رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﮔﻔﺖ ﺑﺮ ﺣﻤﺎﯾﻞ ﺷﻤﺸﯿﺮ ﺣﻀﺮت اﻣﯿﺮاﻟﻤﺆﻣﻨﯿﻦ‬
‫ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم ﻧﻮﺷﺘﻪ اي دﯾﺪم‪ .‬ﭘﺮﺳﯿﺪم ﯾﺎ اﻣﯿﺮاﻟﻤﺆﻣﻨﯿﻦ! اﯾﻦ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﭼﯿﺴﺖ؟ ﻓﺮﻣﻮد ﮐﻪ‪ :‬ﯾﺎزده ﮐﻠﻤﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺣﻀﺮت رﺳﻮل ﺻﻠﯽ اﷲ‬
‫ﻋﻠﯿـﻪ و آﻟـﻪ ﻣﺮا ﺗﻌﻠﯿﻢ ﮐﺮده اﺳﺖ؛ ﻣﯽ ﺧـﻮاﻫﯽ ﺗـﻮ را ﺗﻌﻠﯿﻢ ﮐﻨﻢ‪ ،‬ﮐﻪ ﺑﻪ ﺳـﺒﺐ آن در ﺳـﻔﺮ و ﺣﻀـﺮ و ﺷﺐ و روز‪ ،‬ﺟـﺎن و ﻣـﺎل و‬
‫ﻓﺮزﻧﺪان ﺗﻮ از ﺑﻼﻫﺎ ﻣﺤﻔﻮظ ﺑﺎﺷﻨﺪ؟ ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﺑﻠﯽ‪ .‬ﻓﺮﻣﻮد ﮐﻪ‪ :‬ﭼﻮن از ﻧﻤﺎز ﺻﺒﺢ ﻓﺎرغ ﺷﻮي اﯾﻦ دﻋﺎ ﺑﺨﻮان‪:‬‬
‫»َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ ِإﻧّﯽ َأْﺳـ َﺌﻠَُﮏ ﯾﺎ ﻋﺎﻟ ِﻤًﺎ ﺑ ُِﮑﱢﻞ َﺧِﻔﱠﯿٍﻪ ﯾﺎ َﻣِﻦ اﻟﱠﺴﻤﺎُء ﺑ ُِﻘْﺪَرﺗِﻪ َﻣﺒْﻨِﱠﯿٌﻪ ﯾﺎ َﻣِﻦ اْﻻَءْرُض ﺑ ُِﻘْﺪَرﺗِﻪ َﻣْﺪِﺣﱠﯿٌﻪ ﯾﺎ َﻣِﻦ اﻟﱠﺸْﻤُﺲ َو اﻟ َْﻘَﻤُﺮ ﺑ ِﻨُﻮِر َﺟﻼﻟ ِﻪ‬
‫ُﻣﻀﯿَﺌٌﻪ ﯾﺎ َﻣِﻦ اﻟ ْﺒِﺤﺎُر ﺑ ُِﻘْﺪَرﺗِﻪ َﻣْﺠِﺮﱠﯾٌﻪ ﯾﺎ ُﻣﻨِْﺠَﯽ ﯾُﻮُﺳَﻒ ﻣِْﻦ ِرﱢق اﻟ ُْﻌﺒُﻮِدﱠﯾِﻪ ﯾﺎ َﻣْﻦ َﯾْﺼِﺮُف ُﮐﱠﻞ ﻧِْﻘَﻤٍﻪ)‪َ (2‬و ﺑَﻠِﱠﯿٍﻪ ﯾﺎ َﻣْﻦ َﺣﻮاﺋُِﺞ اﻟّﺴﺎﺋِﻠﯿَﻦ ِﻋﻨَْﺪُه‬
‫َﻣْﻘـِﻀ ﱠﯿٌﻪ ﯾـﺎ َﻣْﻦ ﻟَﯿَْﺲ ﻟَُﻪ ﺣـﺎِﺟٌﺐ ﯾُْﻐﺸـﯽ َو ﻻـ َوزﯾٌﺮ ﯾُْﺮﺷـﯽ َﺻﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو اْﺣَﻔْﻈﻨﯽ ﻓﯽ َﺳـ َﻔﺮي َو َﺣـَﻀ ﺮي َو ﻟَﯿْﻠﯽ َو‬
‫َﻧﻬﺎري َو َﯾَﻘَﻈﺘﯽ َو َﻣﻨﺎﻣﯽ َو َﻧْﻔﺴﯽ َو َأْﻫﻠﯽ َو ﻣﺎﻟﯽ َو ُوﻟ ْﺪي َو اﻟ َْﺤْﻤُﺪ)‪ (3‬ﻟّﻠﻪ ِ َوْﺣَﺪُه«‪(4).‬‬
‫ﻣﺆﻟّﻒ ﮔﻮﯾﺪ ﮐﻪ‪ :‬ﭼﻮن وﻗﺖ‪ ،‬وﻓﺎ ﺑﻪ ﺧﻮاﻧﺪن ﻫﻤﻪ ﻧﻤﯽ ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻫﺮ ﻗﺪر ﮐﻪ ﻓﺮﺻﺖ و وﻗﺖ وﻓﺎ ﮐﻨﺪ ﺑﺨﻮاﻧﺪ؛ و اﮔﺮ ﮔﺎﻫﯽ ﺑﻌﻀﯽ و‬
‫ﮔﺎﻫﯽ ﺑﻌﻀـﯽ دﯾﮕﺮ را ﺑﺨﻮاﻧـﺪ ﺧﻮﺑﺴﺖ؛ و ﺑﻌﻀـﯽ از ﻋﻠﻤﺎ ﺗﺠﻮﯾﺰ ﮐﺮده اﻧـﺪ ﮐﻪ در ﻋـﺪدﻫﺎ ﺗﺨﻔﯿﻒ دﻫﺪ؛ و اﮔﺮ اﻧﺘﺨﺎب ﮐﻨﺪ ﻧﺰد‬
‫ﻓﻘﯿﺮ‪ :‬دﻋﺎي اّول‪،‬‬
‫ص ‪178 :‬‬
‫‪ _1 - 1‬ﮐـﺎﻓﯽ‪ ،‬ج ‪ ،2‬ص ‪ ،547‬ﺑـﺎب اﻟـﺪﻋﺎء ﻓﯽ ادﺑﺎر اﻟﺼـﻠﻮات‪ ...‬؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،83‬ص ‪ ،191‬ﺑﺎب ‪ ،43‬اﻟﺘﻌﻘﯿﺐ اﻟﻤﺨﺘﺺ‬
‫ﺑﺼﻼه اﻟﻔﺠﺮ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬آ‪َ :‬ﻧِﻘَﻤٍﻪ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع‪َ :‬و اﻟ َْﺤْﻤُﺪ ﻟﻠّﻪ ِ َوْﺣَﺪُه‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،83‬ص ‪ ،192‬ﺑﺎب ‪ ،43‬اﻟﺘﻌﻘﯿﺐ اﻟﻤﺨﺘﺺ ﺑﺼﻼه اﻟﻔﺠﺮ؛ ﻣﺴﺘﺪرك اﻟﻮﺳﺎﯾﻞ‪ ،‬ج ‪ ، 5‬ص ‪ ،90‬ﺑﺎب ﻧﺒﺬه ﻣﻤﺎ‬
‫ﯾﺴﺘﺤﺐ‪. ...‬‬
‫و دوّﯾﻢ‪ ،‬و ﭼﻬـﺎرم‪ ،‬و ﭘﻨﺠﻢ‪ ،‬و ﺷـﺸﻢ‪ ،‬و ﻫﻔﺘﻢ‪ ،‬و ﻧﻬﻢ‪ ،‬و دﻫﻢ‪ ،‬و ﯾـﺎزدﻫﻢ‪ ،‬و دوازدﻫﻢ‪ ،‬و ﭘﺎﻧﺰدﻫﻢ‪ ،‬و ﺷﺎﻧﺰدﻫﻢ‪ ،‬و ﺑﯿﺴﺖ و ﺳـّﯿﻢ‪ ،‬و‬
‫ﺑﯿﺴﺖ و ﻫﻔﺘﻢ‪ ،‬و ﺑﯿﺴﺖ ﻫﺸـﺘﻢ‪ ،‬و ﺑﯿﺴﺖ و ﻧﻬﻢ‪ ،‬و ﺳـﯽ ام‪ ،‬و ﺳـﯽ و ﯾﮑﻢ‪ ،‬و ﺳﯽ و دوّﯾﻢ‪ ،‬و ﺳﯽ و ﺳّﯿﻢ‪ ،‬و ﺳﯽ و ﭼﻬﺎرم‪ ،‬و ﺳﯽ و‬
‫ﭘﻨﺠﻢ‪ ،‬و ﺳـﯽ و ﺷـﺸﻢ‪ ،‬و ﺳـﯽ و ﻫﻔﺘﻢ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻣﺤّﻞ اﻋﺘﻤﺎدﻧﺪ؛ و در ﻣﯿﺎن اﯾﻨﻬﺎ ﻧﯿﺰ از آﻧﭽﻪ ﻣﺬﮐﻮر ﺷﺪه اﺳﺖ از ﺗﺼـﺮﯾﺢ ﺑﻪ ﺻـّﺤﺖ‬
‫ﺳﻨﺪ ﯾﺎ ﻣﺰﯾﺪ ﻓﻀﻞ‪ ،‬اﺧﺘﯿﺎر ﻣﯽ ﺗﻮان ﮐﺮد؛ واﻟﻠّﻪ ﯾﻌﻠﻢ‪.‬‬
‫ص ‪179 :‬‬
‫ص ‪180 :‬‬
 ‫ﻓﺼﻞ ﻫﺸﺘﻢ‪ :‬در ﺑﯿﺎن ﻓﻀﯿﻠﺖ و ﮐﯿﻔّﯿﺖ ﺳﺠﺪه ﺷﮑﺮ اﺳﺖ‬
‫ﻓﻀﯿﻠﺖ ﺳﺠﺪه‬
‫ﺑـﺪان ﮐﻪ اﺟﻤﺎﻋِﯽ ﻋﻠﻤﺎء ﺷـﯿﻌﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺳـﺠﺪه ﺷـﮑﺮ‪ ،‬ﺳـّﻨﺖ اﺳﺖ در وﻗِﺖ ﻣﺘﺠـّﺪد ﺷـﺪن ﻧﻌﻤﺘﯽ‪ ،‬ﯾﺎ دﻓﻊ ﺷـﺪن ﺑﻼﯾﯽ؛ و ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ‬
‫اﻓﺮادش ﺳـﺠﺪه ﺑﻌـﺪ از ﻧﻤـﺎز اﺳﺖ ﺑﺮاي ﺷـﮑﺮ ﺗﻮﻓﯿﻖ اداي ﻧﻤـﺎز؛ ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ اﺑﻦ ﺑﺎﺑﻮﯾﻪ ﺑﻪ ﺳـﻨﺪ ﻣﻮﺛّﻖ از ﺣﻀـﺮت ﺻﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم‬
‫رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬روزي ﺣﻀـﺮت رﺳﻮل ﺻـﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ در ﺑﻌﻀـﯽ از ﮐﻮﭼﻪ ﻫـﺎي ﻣـﺪﯾﻨﻪ ﺳﻮاره ﻣﯽ رﻓﺖ‪ ،‬ﻧﺎﮔﺎه ﭘﺎ را‬
‫ﮔﺮداﻧﯿﺪ‪ ،‬و ﻓﺮود آﻣﺪ‪ ،‬و ﺑﻪ ﺳـﺠﺪه اﻓﺘﺎد‪ ،‬و ﺑﺴـﯿﺎر ﻃﻮل داد ﺳﺠﻮد را‪ .‬ﭘﺲ)‪ (1‬ﺳـﺮ ﺑﺮداﺷﺖ و ﺑﺎز ﺳﻮار ﺷﺪ‪ .‬اﺻﺤﺎب از ﺳﺒﺐ اﯾﻦ‬
‫ﺣﺎل ﺳﺆال ﮐﺮدﻧـﺪ؛ ﻓﺮﻣﻮد ﮐﻪ ﺟﺒﺮﺋﯿﻞ ﻧﺎزل ﺷـﺪ و ﺳـﻼم ﭘﺮوردﮔﺎر ﻣﺮا رﺳﺎﻧﯿﺪ‪ ،‬و ﺑﺸﺎرت داد ﻣﺮا ﮐﻪ ﺧﺪا)‪ (2‬ﺗﻮ را در ﻣﯿﺎن اّﻣﺖ‬
‫ﺧـﻮد ﺧـﻮار ﻧﺨﻮاﻫـﺪ ﮐﺮد‪ .‬ﻣـﺎﻟﯽ ﻧﺪاﺷـﺘﻢ ﮐﻪ ﺗﺼـّﺪق ﮐﻨﻢ‪ ،‬ﻣﻤﻠـﻮﮐﯽ ﻧﺪاﺷـﺘﻢ ﮐﻪ آزاد ﮐﻨﻢ؛ ﭘﺲ ﺳـﺠﺪه ﺷـﮑﺮ ﭘﺮوردﮔـﺎر ﺧـﻮد‬
‫ﮐﺮدم‪(3).‬‬
‫ﻧﺎﻣﮕﺬاري اﻣﺎم زﯾﻦ اﻟﻌﺎﺑﺪﯾﻦ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم ﺑﻪ »ﺳﺠﺎد«‬
‫و اﯾﻀًﺎ ﺑﻪ ﺳـﻨﺪ ﻣﻌﺘﺒﺮ از ﺣﻀـﺮت اﻣﺎم ﻣﺤّﻤـ ﺪ ﺑﺎﻗﺮ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﭘـﺪرم اﻣﺎم زﯾﻦ اﻟﻌﺎﺑـﺪﯾﻦ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم ﻫﯿﭻ‬
‫ﻧﻌﻤﺘﯽ از ﺧﺪا ﯾﺎد ﻧﮑﺮد ﻣﮕﺮ آن ﮐﻪ ﺑﻪ ﺷـﮑﺮ آن ﺳـﺠﺪه ﮐﺮد؛ و ﻫﯿﭻ آﯾﻪ ﻧﺨﻮاﻧﺪ ﮐﻪ در آن ﺳـﺠﺪه ﺑﺎﺷﺪ ﻣﮕﺮ آن ﮐﻪ ﺳﺠﺪه ﻣﯽ‬
‫ﮐﺮد؛ و دﻓﻊ ﻧﮑﺮد ﺧﺪا از او ﺑﺪي را‬
‫ص ‪181 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ع‪ + :‬آن ﮔﺎه‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ع‪ :‬ﺧﺪاي ﺗﻌﺎﻟﯽ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬اﻣﺎﻟﯽ‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﺻﺪوق‪ ،‬ص ‪ ،509‬ﻣﺠﻠﺲ اﻟﺴﺎدس و اﻟﺴﺒﻌﻮن؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،68‬ص ‪ ،41‬ﺑﺎب ‪ ،61‬اﻟﺸﮑﺮ‪. ...‬‬
‫ﮐﻪ از آن ﻣﯽ ﺗﺮﺳـﯿﺪ‪ ،‬ﻣﮕﺮ آن ﮐﻪ ﺳﺠﺪه ﮐﺮد؛ و از ﻫﺮ ﻧﻤﺎز واﺟﺐ ﮐﻪ ﻓﺎرغ ﺷﺪ ﺑﻌﺪ از آن ﺳﺠﺪه ﮐﺮد؛ و ﻫﺮ وﻗﺖ ﮐﻪ ﺗﻮﻓﯿﻖ ﻣﯽ‬
‫ﯾﺎﻓﺖ ﮐﻪ ﻣﯿﺎن دو ﮐﺲ اﺻﻼح ﮐﻨﺪ اﻟﺒّﺘﻪ ﺑﺮاي ﺷﮑﺮ آن ﺳﺠﺪه ﻣﯽ ﮐﺮد؛ و در ﺟﻤﯿِﻊ ﻣﻮاﺿِﻊ ﺳﺠﻮِد آن ﺣﻀﺮت‪ ،‬اﺛﺮ ﺳﺠﻮد ﺑﻮد و‬
‫ﺑﻪ اﯾﻦ ﺳﺒﺐ آن ﺣﻀﺮت را ﺳّﺠﺎد ﻣﯽ ﻧﺎﻣﯿﺪﻧﺪ‪(1).‬‬
‫و اﯾﻀًﺎ ﺑﻪ ﺳـﻨﺪ ﺻـﺤﯿﺢ از ﺣﻀـﺮت ﺻﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﻣﺆﻣﻦ ﮐﻪ از ﺑﺮاي ﺧﺪا ﺳـﺠﺪه ﮐﻨﺪ ﺑﺮاي ﺷﮑﺮ‬
‫ﻧﻌﻤﺘﯽ در ﻏﯿﺮ ﻧﻤﺎز‪ ،‬ﺣﻖ ﺗﻌﺎﻟﯽ ﺑﺮاي او ده ﺣﺴﻨﻪ ﺑﻨﻮﯾﺴﺪ‪ ،‬و ده ﮔﻨﺎه ﻣﺤﻮ ﮐﻨﺪ‪ ،‬و ده درﺟﻪ در ﺑﻬﺸﺖ ﺑﻠﻨﺪ ﮔﺮداﻧﺪ‪(2).‬‬
‫و ﺑﻪ ﺳـﻨﺪﻫﺎي ﻣﻌﺘﺒﺮ ﺑﺴـﯿﺎر از آن ﺣﻀـﺮت ﻣﻨﻘﻮل اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﻧﺰدﯾﮑﺘﺮﯾﻦ اﺣﻮاِل ﺑﻨﺪه ﺑﻪ ﺧﺪا‪ ،‬در ﺣﺎﻟﺘﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﺳﺠﺪه ﺑﺎﺷﺪ و‬
‫ﮔﺮﯾﺎن ﺑﺎﺷﺪ‪(3).‬‬
‫و در ﺣﺪﯾﺚ ﺻﺤﯿﺢ دﯾﮕﺮ ﻓﺮﻣﻮد ﮐﻪ‪ :‬ﺳﺠﺪه ﺷﮑﺮ واﺟﺐ اﺳﺖ ﺑﺮ ﻫﺮ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﯽ؛ ﺗﻤﺎم ﻣﯽ ﮐﻨﯽ ﺑﻪ آن ﻧﻤﺎز ﺧﻮد را‪ ،‬و ﺧﻮﺷﻨﻮد ﻣﯽ‬
‫ﮔﺮداﻧﯽ ﺑﻪ آن ﭘﺮوردﮔـﺎر ﺧﻮد را‪ ،‬و ﻣﻼـﺋﮑﻪ را از ﺧﻮد ﺑﻪ َﻋَﺠﺐ ﻣﯽ آوري؛ ﺑﻪ درﺳﺘﯽ ﮐﻪ ﻫﺮ ﮔﺎه ﮐﻪ ﺑﻨـﺪه ﻧﻤﺎز ﮐﻨـﺪ‪ ،‬و ﺑﻌـﺪ از‬
‫آن ﺑﻪ ﺳﺠﺪه ﺷﮑﺮ رود‪ ،‬ﭘﺮوردﮔﺎِر ﻋﺎﻟﻤﯿﺎن ﺣﺠﺎب را از ﻣﯿﺎن ﺑﻨﺪه و ﻣﻼﺋﮑﻪ ﺑﮕﺸﺎﯾﺪ)‪ ،(4‬ﭘﺲ ﮔﻮﯾﺪ‪ :‬اي ﻣﻼﺋﮑﻪ ﻣﻦ! ﻧﻈﺮ ﮐﻨﯿﺪ ﺑﻪ‬
‫ﺳﻮي ﺑﻨﺪه ﻣﻦ ﮐﻪ ادا ﮐﺮد ﻓﺮِض ﻣﺮا‪ ،‬و ﺗﻤﺎم ﮐﺮد ﻋﻬِﺪ ﻣﺮا‪ ،‬ﭘﺲ ﺳـﺠﺪه ﮐﺮد ﻧﺰد ﻣﻦ ﺑﺮاي ﺷـﮑﺮ آﻧﭽﻪ ﻣﻦ ﺑﺮ او اﻧﻌﺎم ﮐﺮده ام؛ اي‬
‫ﻣﻼﺋﮑﻪ ﻣﻦ! او را ﭼﻪ ﺑﺎﯾـﺪ داد؟ ﮔﻮﯾﻨـﺪ‪ :‬ﭘﺮوردﮔﺎرا! رﺣﻤِﺖ ﺗﻮ‪ .‬ﭘﺲ ﻓﺮﻣﺎﯾـﺪ ﮐﻪ‪ :‬دﯾﮕﺮ ﭼﻪ ﺑﺎﯾﺪ داد؟ ﮔﻮﯾﻨﺪ‪ :‬ﭘﺮوردﮔﺎرا! ﺑﻬﺸـِﺖ‬
‫ﺗﻮ‪ .‬ﺑﺎز ﻓﺮﻣﺎﯾﺪ ﮐﻪ‪ :‬دﯾﮕﺮ ﭼﻪ ﺑﺎﯾﺪ داد؟)‪ (5‬ﮔﻮﯾﻨﺪ‪ :‬ﮐﻔﺎﯾِﺖ ﻣﻬّﻤﺎت او‪،‬‬
‫ص ‪182 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ﻋﻠﻞ اﻟﺸﺮاﯾﻊ‪ ،‬ج ‪ ،1‬ص ‪ ،232‬ﺑﺎب اﻟﻌّﻠﻪ اﻟّﺘﯽ ﻣﻦ أﺟﻠﻬﺎ‪ ...‬؛ وﺳﺎﯾﻞ اﻟﺸـﯿﻌﻪ‪ ،‬ج ‪ ،7‬ص ‪ ،20‬ﺑﺎب اﺳﺘﺤﺒﺎب اﻟﺴﺠﻮد ﻟﻠﺸﮑﺮ و‬
‫إﻃﺎﻟﺘﻪ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ﺛﻮاب اﻷﻋﻤﺎل‪ ،‬ص ‪ ،35‬ﺛﻮاب ﺳﺠﺪه اﻟﺸﮑﺮ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬وﺳﺎﯾﻞ اﻟﺸﯿﻌﻪ‪ ،‬ج ‪ ،14‬ص ‪ ،499‬ﺑﺎب اﺳـﺘﺤﺒﺎب اﺧﺘﯿﺎر زﯾﺎره اﻟﺤﺴﯿﻦ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم ؛ ﮐﺎﻣﻞ اﻟﺰﯾﺎرات‪ ،‬ص ‪ ،146‬ﺑﺎب اﻟﺜﺎﻣﻦ‬
‫واﻟﺨﻤﺴﻮن‪. ...‬‬
‫‪ _4 -4‬ع‪ :‬ﺑﺮﻣﯽ دارد‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬آ‪ _ :‬ﺑﺎﯾﺪ داد؟ ‪.‬‬
‫و ﺑﺮآوردن ﺣﺎﺟﺘﻬﺎي او‪ .‬ﭘﺲ ﺣﻖ ﺗﻌﺎﻟﯽ ﻣﮑّﺮر ﺳﺆال ﻧﻤﺎﯾـﺪ‪ ،‬و ﻣﻼﺋﮑﻪ ﺟﻮاب ﮔﻮﯾﻨﺪ‪ ،‬ﺗﺎ آن ﮐﻪ ﻣﻼﺋﮑﻪ ﮔﻮﯾﻨﺪ‪ :‬ﭘﺮوردﮔﺎرا! دﯾﮕﺮ‬
‫ﻣﺎ ﭼﯿﺰي ﻧﻤﯽ داﻧﯿﻢ‪ .‬آن ﮔﺎه ﺧﺪاوﻧـﺪ ﮐﺮﯾﻢ ﻓﺮﻣﺎﯾـﺪ ﮐﻪ‪ :‬ﻣﻦ او را ﺷـﮑﺮ ﮐﻨﻢ ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ او ﻣﺮا ﺷـﮑﺮ ﮐﺮد؛ و اﻗﺒﺎل ﮐﻨﻢ ﺑﻪ ﺳﻮي او ﺑﻪ‬
‫ﻓﻀﻞ ﺧﻮد‪ ،‬و رﺣﻤﺖ ﻋﻈﯿﻢ ﺧﻮد را در ﻗﯿﺎﻣﺖ ﺑﻪ او ﺑﻨﻤﺎﯾﻢ‪(1).‬‬
‫و در ﺣـﺪﯾﺚ دﯾﮕﺮ ﻓﺮﻣﻮد ﮐﻪ‪ :‬ﺣﻀـﺮت رﺳﻮل ﺻـﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ در ﺳـﻔﺮي ﺑﺮ ﻧـﺎﻗﻪ ﺳﻮار ﺑﻮد‪ ،‬ﻧﺎﮔﺎه ﻓﺮود آﻣـﺪ و ﭘﻨـﺞ ﺳـﺠﺪه‬
‫ﺑﺠﺎي آورد؛ ﭼﻮن ﺳﻮار ﺷـﺪ ﭘﺮﺳـﯿﺪﻧﺪ ﮐﻪ‪ :‬ﯾﺎ رﺳﻮل اﻟّﻠﻪ! ﮐﺎري ﮐﺮدي ﮐﻪ ﭘﯿﺶ ﺗﺮ ﻧﻤﯽ ﮐﺮدي؟ ﻓﺮﻣﻮد ﮐﻪ‪ :‬در اﯾﻦ وﻗﺖ ﺟﺒﺮﺋﯿﻞ‬
‫ﺑﺮ ﻣﻦ ﻧﺎزل ﺷﺪ‪ ،‬و ﻣﺮا ﭘﻨﺞ ﺑﺸﺎرت داد؛ ﺑﺮاي ﻫﺮ ﺑﺸﺎرﺗﯽ ﺳﺠﺪه ﮐﺮدم‪(2).‬‬
‫و در ﺣـﺪﯾﺚ ﻣﻌﺘﺒﺮ از ﺣﻀـﺮت اﻣﺎم رﺿﺎ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم ﻣﻨﻘﻮل اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﭼﻮن ﺑﻨﺪه اي در ﺳـﺠﺪه ﺛﺎﻧﯽ ﺑﺎﺷﺪ و ﺧﻮاب او را ﺑﺮﺑﺎﯾﺪ‪،‬‬
‫ﺣﻖ ﺗﻌﺎﻟﯽ ﻓﺮﻣﺎﯾﺪ ﮐﻪ‪ :‬ﻗﺒﺾ روح ﺑﻨﺪه ي ﺧﻮد ﮐﺮدم در ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ ﻣﺸﻐﻮل ﻃﺎﻋﺖ ﻣﻦ ﺑﻮد‪(3).‬‬
‫ﻧﺎﻣﮕﺬاري ﺣﻀﺮت اﺑﺮاﻫﯿﻢ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم ﺑﻪ »ﺧﻠﯿﻞ اﷲ«‬
‫و ﺑﻪ ﺳـﻨﺪ ﺻـﺤﯿﺢ از ﺣﻀـﺮت ﺻـﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم ﻣﺮوﯾﺴﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﺧﺪاوﻧـِﺪ ﻋﺎﻟﻤﯿـﺎن‪ ،‬اﺑﺮاﻫﯿﻢ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم را ﺑﺮاي آن ﺧﻠﯿـﻞ ﺧﻮد‬
‫ﮔﺮداﻧﯿﺪ ﮐﻪ ﺳﺠﺪه ﺑﺮ زﻣﯿﻦ ﺑﺴﯿﺎر ﻣﯽ ﮐﺮد‪(4).‬‬
‫و در ﺣـﺪﯾﺚ ﻣﻌﺘـﺒﺮ دﯾﮕﺮ ﻓﺮﻣـﻮد ﮐﻪ‪ :‬ﭼـﻮن ﻧﻌﻤـﺘﯽ از ﻧﻌﻤﺘﻬـﺎي ﺧـﺪا را ﺑﺮ ﺧـﻮد ﺑﻪ ﯾـﺎدآوري و در ﻣﻮﺿـﻌﯽ ﺑﺎﺷـﯽ ﮐﻪ ﮐﺴـﯽ از‬
‫ﻣﺨﺎﻟﻔﺎن ﺗﻮ را ﻧﺒﯿﻨﺪ ﭘﻬﻠﻮِي روِي)‪ (5‬ﺧﻮد را ﺑﺮ زﻣﯿﻦ ﮔﺬار‪ ،‬و اﮔﺮ در ﺟﺎﯾﯽ ﺑﺎﺷﯽ ﮐﻪ اﯾﺸﺎن ﺑﺎﺷﻨﺪ و ﻧﺘﻮاﻧﯽ ﺳﺠﺪه ﮐﺮد‪ ،‬دﺳﺖ ﺑﺮ‬
‫ﭘﺎﺋﯿﻦ‬
‫ص ‪183 :‬‬
‫‪ _1 - 1‬ﺗﻬـﺬﯾﺐ اﻷﺣﮑﺎم‪ ،‬ج ‪ ،2‬ص ‪ ،110‬ﺑﺎب ﮐﯿﻔﯿﻪ اﻟﺼـﻼه و ﺻـﻔﺘﻬﺎ و‪ ...‬؛ وﺳﺎﯾﻞ اﻟﺸـﯿﻌﻪ‪ ،‬ج ‪ ،7‬ص ‪ ،6‬ﺑﺎب اﺳﺘﺤﺒﺎﺑﻬﻤﺎ ﺑﻌﺪ‬
‫اﻟﺼﻼه ﻓﺮﯾﻀﻪ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ﮐﺎﻓﯽ‪ ،‬ج ‪ ،2‬ص ‪ ،98‬ﺑﺎب اﻟﺸﮑﺮ‪ ...‬؛ وﺳﺎﯾﻞ اﻟﺸﯿﻌﻪ‪ ،‬ج ‪ ،7‬ص ‪ ،18‬ﺑﺎب اﺳﺘﺤﺒﺎب اﻟﺴﺠﻮد ﻟﻠﺸﮑﺮ و إﻃﺎﻟﺘﻪ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬وﺳﺎﯾﻞ اﻟﺸﯿﻌﻪ‪ ،‬ج ‪ ،7‬ص ‪ ،8‬ﺑﺎب اﺳﺘﺤﺒﺎب إﻃﺎﻟﻪ ﺳﺠﺪه اﻟﺸﮑﺮ و‪...‬؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،83‬ص ‪ ،230‬ﺑﺎب ‪ ،44‬ﺳﺠﺪه اﻟﺸﮑﺮ‬
‫و ﻓﻀﻠﻬﺎ و‪. ...‬‬
‫‪ _4 -4‬وﺳﺎﯾﻞ اﻟﺸﯿﻌﻪ‪ ،‬ج ‪ ،7‬ص ‪ ،10‬ﺑﺎب اﺳﺘﺤﺒﺎب إﻃﺎﻟﻪ ﺳﺠﺪه اﻟﺸﮑﺮ؛ ﻋﻠﻞ اﻟﺸﺮاﯾﻊ‪ ،‬ج ‪ ،1‬ص ‪ ،34‬ﺑﺎب اﻟﻌﻠﻪ اﻟﺘﯽ ﻣﻦ أﺟﻠﻬﺎ‪. ...‬‬
‫‪ _5 -5‬ع ‪ _ :‬روي ‪.‬‬
‫ﺷﮑﻢ ﮔـﺬار و ﺧﻢ ﺷﻮ ﺑﺮاي ﺗﻮاﺿﻊ و ﺷﮑﺴـﺘﮕﯽ ﻧﺰد ﺧـﺪا؛ و دﺳﺖ ﺑﺮ ﺷـﮑﻢ ﮔﺬاﺷـﺘﻦ ﺑﺮاي آﻧﺴﺖ ﮐﻪ ﻣﺨﺎﻟﻔﺎن ﮔﻤﺎن ﮐﻨﻨـﺪ ﮐﻪ‬
‫ﭘﯿﭽﯽ در ﺷﮑﻢ ﺗﻮ ﺑﻪ ﻫﻢ رﺳﯿﺪه اﺳﺖ‪(1).‬‬
‫ﻧﺎﻣﮕﺬاري ﺣﻀﺮت ﻣﻮﺳﯽ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم ﺑﻪ »ﮐﻠﯿﻢ اﷲ«‬
‫و در رواﯾﺎت ﺑﺴﯿﺎر وارد ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﺣﻖ ﺗﻌﺎﻟﯽ ﺑﻪ ﺣﻀﺮت ﻣﻮﺳﯽ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم ﺧﻄﺎب ﮐﺮد ﮐﻪ‪ :‬ﻣﯿﺪاﻧﯽ ﮐﻪ ﭼﺮا ﺗﻮ را ﺑﺮﮔﺰﯾﺪم‬
‫از ﻣﯿﺎن ﺧﻠﻖ و ﮐﻠﯿِﻢ ﺧﻮد ﮔﺮداﻧﯿﺪم)‪(2‬؟ ﻣﻮﺳـﯽ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻧﻤﯽ داﻧﻢ اي ﭘﺮوردﮔﺎر ﻣﻦ ! ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﺑﺮاي آن ﮐﻪ ﺑﺮ اﺣﻮاِل ﺑﻨـﺪﮔﺎِن ﺧﻮد‬
‫ﻣّﻄﻠﻊ ﺷـﺪم و در ﻣﯿﺎن اﯾﺸﺎن ﮐﺴـﯽ را ﻧﺪﯾﺪم ﮐﻪ ﻧﺰد ﻣﻦ ﻧﻔﺴـﺶ از ﺗﻮ ذﻟﯿﻞ ﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﭼﻮن از ﻧﻤﺎز ﻓﺎرغ ﻣﯽ ﺷﻮي دو ﻃﺮِف روِي‬
‫ﺧﻮد را ﺑﺮ ﺧﺎك ﻣﯽ ﮔﺬاري‪(3).‬‬
‫و ﺑﻪ ﺳـﻨﺪ ﻣﻮﺛّﻖ از ﺣﻀـﺮت رﺿﺎ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم ﻣﻨﻘﻮﻟﺴﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﺳـﺠﺪه ﺑﻌﺪ از ﻧﻤﺎز واﺟﺐ‪ ،‬ﺷﮑﺮ ﺧﺪاﺳﺖ ﺑﺮ آن ﮐﻪ ﺗﻮﻓﯿﻖ داده ﺑﻨﺪه‬
‫ﺧﻮد را ﺑﺮ آن ﮐﻪ ادا ﮐﺮد ﻓﺮض او را؛ و ﮐﻤﺘﺮ آن ﭼﻪ در اﯾﻦ ﺳﺠﺪه ﮔﻮﯾﻨﺪ آﻧﺴﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﺳﻪ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺑﮕﻮﯾﺪ‪ُ» :‬ﺷْﮑﺮًا ﻟّﻠﻪ ِ«‪.‬‬
‫راوي ﭘﺮﺳﯿﺪ‪ :‬ﭼﻪ ﻣﻌﻨﯽ دارد »ُﺷْﮑﺮًا ﻟﻠّﻪ ِ«؟‬
‫ﺣﻀﺮت ﻓﺮﻣﻮد ﮐﻪ‪ :‬ﻣﻌﻨﯿﺶ آن اﺳﺖ ﮐﻪ اﯾﻦ ﺳﺠﺪه از ﻣﻦ ﺷﮑﺮ ﺧﺪاﺳﺖ و)‪ (4‬آن ﮐﻪ ﻣﺮا ﺗﻮﻓﯿﻖ داد ﮐﻪ ﺑﻪ ﺧﺪﻣﺖ او ﻗﯿﺎم ﻧﻤﻮدم‪،‬‬
‫و ﻓﺮض او را ادا ﮐﺮدم؛ و ﺷﮑﺮ ﺧﺪا ﻣﻮﺟﺐ ﻣﺰﯾِﺪ ﻧﻌﻤﺖ‪ ،‬و ﺗﻮﻓﯿِﻖ ﻃﺎﻋﺖ اﺳﺖ؛ و اﮔﺮ در ﻧﻤﺎز ﺗﻘﺼﯿﺮي ﻣﺎﻧﺪه ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻧﺎﻓﻠﻪ ﻫﺎ‬
‫ﺗﻤﺎم ﻧﺸﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻪ اﯾﻦ ﺳﺠﺪه ﺗﻤﺎم ﻣﯽ ﺷﻮد‪(5).‬‬
‫و اّﻣﺎ ﮐﯿﻔّﯿﺖ اﯾﻦ ﺳﺠﺪه‪ :‬ﺑﻪ ﻫﺮ ﻧﺤﻮ ﮐﻪ واﻗﻊ ﺷﻮد ﺑﻪ ﻋﻤﻞ ﻣﯽ آﯾﺪ‪ ،‬و اﺣﻮط آﻧﺴﺖ ﮐﻪ اﮔﺮ‬
‫ص ‪184 :‬‬
‫‪ _1 - 1‬ﺗﻬـﺬﯾﺐ اﻷﺣﮑﺎم‪ ،‬ج ‪ ،2‬ص ‪ ،112‬ﺑﺎب ﮐﯿﻔﯿﻪ اﻟﺼـﻼه و ﺻـﻔﺘﻬﺎ‪ ...‬؛ وﺳﺎﯾﻞ اﻟﺸﯿﻌﻪ‪ ،‬ج ‪ ،7‬ص ‪ ،19‬ﺑﺎب اﺳﺘﺤﺒﺎب اﻟﺴﺠﻮد‬
‫ﻟﻠﺸﮑﺮ و إﻃﺎﻟﺘﻪ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬آ‪ :‬ﺧﻮاﻧﺪم‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ﮐﺎﻓﯽ‪ ،‬ج ‪ ،2‬ص ‪ ،123‬ﺑﺎب ﺗﻮاﺿﻊ؛ ﻋﻠﻞ اﻟﺸﺮاﯾﻊ‪ ،‬ج ‪ ،1‬ص ‪ ،56‬ﺑﺎب اﻟﻌّﻠﻪ اﻟﺘﯽ ﻣﻦ أﺟﻠﻬﺎ‪. ...‬‬
‫‪ _4 -4‬ع‪ + :‬ﺑﺮاي ‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬ﻋﻠﻞ اﻟﺸﺮاﯾﻊ‪ ،‬ج ‪ ،2‬ص ‪ ،360‬ﺑﺎب ﻋّﻠﻪ ﺳﺠﺪه اﻟﺸﮑﺮ؛ وﺳﺎﯾﻞ اﻟﺸﯿﻌﻪ‪ ،‬ج ‪ ،7‬ص ‪ ،5‬ﺑﺎب اﺳﺘﺤﺒﺎﺑﻬﻤﺎ ﺑﻌﺪ اﻟﺼﻼه ﻓﺮﯾﻀﻪ‪.‬‬
‫ﺑﺮ زﻣﯿـﻦ ﺑﺎﺷـﺪ و ﺗﻮاﻧـﺪ‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨـﺪ ﺳـﺠﺪه ﻧﻤـﺎز ﺑﺮ ﻫﻔـﺖ ﻋﻀـﻮ‪ ،‬ﺳـﺠﺪه ﮐﻨـﺪ و ﭘﯿﺸـﺎﻧﯽ را ﺑﺮ ﭼﯿﺰي ﮔـﺬارد ﮐـﻪ در ﻧﻤـﺎز ﺑﺮ آن ﻣﯽ‬
‫ﮔﺬارد)‪(1‬؛ و اﻓﻀﻞ آﻧﺴﺖ ﮐﻪ ﺑﺮ ﺧﻼف ﺳﺠﺪه ﻧﻤﺎز دﺳﺖ ﻫﺎ را ﺑﺮ زﻣﯿﻦ ﺑﺨﻮاﺑﺎﻧﺪ‪ ،‬و ﺳﯿﻨﻪ و ﺷﮑﻢ را ﺑﺮ زﻣﯿﻦ ﺑﺮﺳﺎﻧﺪ‪.‬‬
‫و ﺳّﻨﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ اّول ﭘﯿﺸﺎﻧﯽ را ﺑﺮ زﻣﯿﻦ)‪ ،(2‬ﭘﺲ ﻃﺮف راﺳﺖ رو را‪ ،‬ﭘﺲ ﻃﺮف ﭼﭗ رو را‪ ،‬ﭘﺲ ﺑﺎز ﭘﯿﺸﺎﻧﯽ را ﺑﺮ زﻣﯿﻦ ﮔﺬارد؛‬
‫و ﺑﻪ اﯾﻦ ﺳـﺒﺐ دو ﺳـﺠﺪه ﺷﮑﺮ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻨﺪ‪ .‬و ﻇﺎﻫﺮًا ﺑﺪون ذﮐﺮ ﻧﯿﺰ ﺑﻪ ﻋﻤﻞ ﻣﯽ آﯾﺪ‪ ،‬و ﺳّﻨﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ ذﮐﺮي ﺑﮑﻨﺪ‪ ،‬و ﺑﻬﺘﺮ آﻧﺴﺖ‬
‫ﮐﻪ ﯾﮑﯽ از اذﮐﺎر و ادﻋﯿﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﻣﺬﮐﻮر ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﮐﯿﻔﯿﺖ ﺳﺠﺪه‬
‫و ﻣﺴـﺘﺤﺐ اﺳﺖ ﮐﻪ اﯾﻦ ﺳـﺠﺪه را ﻃﻮل دﻫﺪ؛ ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﻣﻨﻘﻮﻟﺴﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﺣﻀـﺮت اﻣﺎم ﻣﻮﺳـﯽ ﮐﺎﻇﻢ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم ﺑﻌﺪ از ﻃﻠﻮع ﺻﺒﺢ‬
‫ﺳﺠﺪه ﻣﯽ ﮐﺮد ﺗﺎ وﻗﺖ زوال و ﺑﻌﺪ از ﻋﺼﺮ ﺗﺎ ﺷﺎم‪(3).‬‬
‫و در ﺣﺪﯾﺚ دﯾﮕﺮ وارد ﺷﺪه ﮐﻪ‪ :‬آن ﺣﻀﺮت زﯾﺎده از ده ﺳﺎل ﻫﺮ روز ﺑﻌﺪ از ﻃﻠﻮع آﻓﺘﺎب ﺗﺎ وﻗﺖ زوال در ﺳﺠﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪(4).‬‬
‫و ﺑﻪ ﺳـﻨﺪ ﺻﺤﯿﺢ ﻣﻨﻘﻮﻟﺴﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﺣﻀﺮت اﻣﺎم رﺿﺎ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم آﻧﻘﺪر در ﺳﺠﻮد ﻣﯽ ﻣﺎﻧﺪﻧﺪ ﮐﻪ ﺳﻨﮕﺮﯾﺰه ﻣﺴﺠﺪ از ﻋﺮِق او ﺗﺮ ﻣﯽ‬
‫ﺷﺪ‪ ،‬و دو ﻃﺮف روي ﺧﻮد را ﺑﻪ زﻣﯿﻦ ﻣﺴﺠﺪ ﻣﯽ ﭼﺴﺒﺎﻧﯿﺪﻧﺪ‪(5).‬‬
‫و در رﺟﺎل ﮐﺸـﯽ ﻣﺬﮐﻮر اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﻓﻀﻞ ﺑﻦ ﺷﺎذان ﺑﻪ ﻧﺰد اﺑﻦ اﺑﯽ ﻋﻤﯿﺮ آﻣﺪ‪ ،‬و او در ﺳـﺠﺪه ﺑﻮد‪ ،‬و ﺳـﺠﺪه را ﺑﺴـﯿﺎر ﻃﻮل داد‪،‬‬
‫ﭼﻮن ﺳـﺮ ﺑﺮداﺷﺖ و ﻃﻮل ﺳـﺠﺪه او را ﻣـﺬﮐﻮر ﺳﺎﺧﺘﻨﺪ‪ ،‬ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬اﮔﺮ ﺳـﺠﻮد ﺟﻤﯿﻞ ﺑﻦ دّراج را ﻣﯽ دﯾﺪي ﺳـﺠﻮِد ﻣﺮا ﻃﻮﯾﻞ ﻧﻤﯽ‬
‫ﺷﻤﺮدي‪.‬‬
‫ص ‪185 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ع‪ + :‬ﺑﮑﻨﺪ و‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ع‪ + :‬ﮔﺬارد ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬وﺳﺎﯾﻞ اﻟﺸﯿﻌﻪ‪ ،‬ج ‪ ،7‬ص ‪ ،10‬ﺑﺎب اﺳﺘﺤﺒﺎب إﻃﺎﻟﻪ ﺳﺠﺪه اﻟﺸﮑﺮ؛ إرﺷﺎد ﻣﻔﯿﺪ‪ ،‬ج ‪ ،2‬ص ‪ ،231‬ﺑﺎب ذﮐﺮ ﻃﺮف ﻣﻦ ﻓﻀﺎﺋﻠﻪ‬
‫و‪. ...‬‬
‫‪ _4 -4‬ﻋﯿﻮن اﺧﺒﺎر اﻟﺮﺿﺎ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم ‪ ،‬ج ‪ ،1‬ص ‪ ،95‬ﺑﺎب ﺟﻤﻞ ﻣﻦ اﺧﺒﺎر ﻣﻮﺳﯽ ﺑﻦ ﺟﻌﻔﺮ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم ‪.‬‬
‫‪ _5 - 5‬ﻋﯿﻮن أﺧﺒﺎر اﻟﺮﺿﺎ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم ‪ ،‬ج ‪ ،2‬ص ‪ ،17‬ﺑﺎب ﻓﯿﻤﺎ ﺟﺎء ﻋﻦ اﻟﺮﺿﺎ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم ؛ وﺳﺎﯾﻞ اﻟﺸـﯿﻌﻪ‪ ،‬ج ‪ ،7‬ص ‪ ،9‬ﺑﺎب‬
‫اﺳﺘﺤﺒﺎب إﻃﺎﻟﻪ ﺳﺠﺪه اﻟﺸﮑﺮ و‪. ...‬‬
‫و ﮔﻔﺖ‪ :‬روزي ﺑﻪ ﻧﺰد ﺟﻤﯿﻞ رﻓﺘﻢ و او ﺳـﺠﺪه را ﺑﺴﯿﺎر ﻃﻮل داد‪ ،‬ﭼﻮن ﺳﺮ ﺑﺮداﺷﺖ ﮔﻔﺖ‪ :‬اﮔﺮ ﺳﺠﺪه ﻣﺤﻤﺪ ﺑﻦ اﺑﯽ ﻋﻤﯿﺮ را ﻣﯽ‬
‫دﯾﺪي از ﺳـﺠﺪه ﻣﻦ ﺗﻌﺠﺐ ﻧﻤﯽ ﮐﺮدي؛ و اﺑﻦ اﺑﯽ ﻋﻤﯿﺮ ﮔﻔﺖ ﮐﻪ‪ :‬اﮔﺮ ﻃﻮل ﺳـﺠﺪه ﻣﻌﺮوف ﺑﻦ َﺧﱠﺮﺑﻮذ را ﻣﯽ دﯾﺪي ﺳـﺠﺪه ﻣﺮا‬
‫ﺳﻬﻞ ﻣﯽ ﺷﻤﺮدي‪(1).‬‬
‫و اﯾﻀًﺎ از ﻓﻀﻞ ﺑﻦ ﺷﺎذان رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﺣﺴﻦ ﺑﻦ ﻋﻠّﯽ ﺑﻦ ﻓّﻀﺎل ﺑﻪ ﺻﺤﺮا ﻣﯽ رﻓﺖ ﺑﺮاي ﻋﺒﺎدت‪ ،‬و ﺳﺠﺪه)‪ (2‬را ﭼﻨﺪان‬
‫ﻃﻮل ﻣﯽ داد ﮐﻪ ﻣﺮغ ﻣﯽ آﻣﺪ و ﺑﺮ ﭘﺸﺘﺶ ﻣﯽ ﻧﺸﺴﺖ؛ ﺑﻪ ﮔﻤﺎن آن ﮐﻪ ﺟﺎﻣﻪ اﯾﺴﺖ ﮐﻪ اﻓﺘﺎده اﺳﺖ‪ ،‬و وﺣﺸﯿﺎن ﺑﺮ دور او ﭼﺮا ﻣﯽ‬
‫ﮐﺮدﻧﺪ و از او وﺣﺸﺖ ﻧﻤﯽ ﮐﺮدﻧﺪ‪(3).‬‬
‫و اﯾﻀـًﺎ رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﻋﻠّﯽ ﺑﻦ ﻣﻬﺰﯾـﺎر ﭼﻮن آﻓﺘﺎب ﻃﻠﻮع ﻣﯽ ﮐﺮد ﺑﻪ ﺳـﺠﺪه ﻣﯽ رﻓﺖ و ﺳـﺮ ﺑﺮﻧﻤﯽ داﺷﺖ ﺗﺎ ﺑﺮاي ﻫﺰار‬
‫ﻧﻔﺮ از ﺑﺮادراِن ﺧـﻮد دﻋـﺎ ﻣﯽ ﮐﺮد‪ ،‬ﻣﺜـﻞ آن ﭼﻪ از ﺑﺮاي ﺧـﻮد دﻋـﺎ ﮐﺮده ﺑـﻮد؛ و ﺑﺮ ﭘﯿﺸـﺎﻧﯽ او ﭘﯿﻨﻪ اي ﺑـﻮد ﻣﺎﻧﻨـﺪ زاﻧﻮي ﺷـﺘﺮ؛ از‬
‫ﺑﺴﯿﺎرِي ﻃﻮل ﺳﺠﻮد‪(4).‬‬
‫و اﯾﻀﺎ رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬اﺑﻦ اﺑﯽ ﻋﻤﯿﺮ ﺑﻌﺪ از ﻧﻤﺎز ﺻـﺒﺢ ﺑﻪ ﺳـﺠﺪه ﺷـﮑﺮ ﺳـﺮ ﻣﯽ ﮔﺬاﺷﺖ‪ ،‬و ﺳـﺮ ﺑﺮﻧﻤﯽ داﺷﺖ ﻣﮕﺮ وﻗﺖ‬
‫ﻇﻬﺮ‪(5).‬‬
‫و اﻓﻀﻞ آﻧﺴﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﺳﺠﺪه ﺷﮑﺮ ﺑﻌﺪ از ﺟﻤﯿﻊ ﺗﻌﻘﯿﺒﺎت ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬و ﭘﯿﺶ از ﻧﻮاﻓﻞ؛ و در ﻧﻤﺎز ﻣﻐﺮب اﮐﺜﺮ ﮔﻔﺘﻪ اﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﻌﺪ از ﻧﻮاﻓﻞ ﺑﻪ‬
‫ﻋﻤـﻞ آورد‪ ،‬و ﺑﻌﻀـﯽ ﭘﯿﺶ از ﻧﻮاﻓـﻞ ﮔﻔﺘﻪ اﻧـﺪ؛ و ﻇـﺎﻫﺮًا ﻫﺮ دو ﺧﻮب اﺳﺖ‪ ،‬و ﭘﯿﺶ از ﻧﻮاﻓـﻞ ﺑﺠـﺎ آوردن اﻓﻀـﻞ اﺳﺖ‪ ،‬ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ‬
‫ﺣﻤﯿﺮي از‬
‫ص ‪186 :‬‬
‫‪ _1 -1‬رﺟﺎل ﮐﺸﯽ‪ ،‬ص ‪ ،211‬ﻓﯽ ﻣﻌﺮوف ﺑﻦ ﺧﺮﺑﻮذ‪ ...‬؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،83‬ص ‪ ،207‬ﺑﺎب ‪ ،44‬ﺳﺠﺪه اﻟﺸﮑﺮ و ﻓﻀﻠﻬﺎ و‪. ...‬‬
‫‪ _2 -2‬آ‪ + :‬ﺷﮑﺮ ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬رﺟﺎل ﮐﺸﯽ‪ ،‬ص ‪ ،515‬ﻓﯽ اﻟﺤﺴﻦ ﺑﻦ ﻋﻠﯽ ﺑﻦ ﻓﻀﺎل؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،83‬ص ‪ ،207‬ﺑﺎب ‪ ،44‬ﺳﺠﺪه اﻟﺸﮑﺮ و ﻓﻀﻠﻬﺎ و‪...‬‬
‫‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬رﺟﺎل ﮐﺸﯽ‪ ،‬ص ‪ ،548‬ﻓﯽ ﻋﻠﯽ ﺑﻦ ﻣﻬﺰﯾﺎر‪ ...‬؛ ﻣﺴﺘﺪرك اﻟﻮﺳﺎﯾﻞ‪ ،‬ج ‪ ،5‬ص ‪ ،129‬ﺑﺎب اﺳﺘﺤﺒﺎب إﻃﺎﻟﻪ ﺳﺠﺪه اﻟﺸﮑﺮ‪. ...‬‬
‫‪ _5 -5‬رﺟﺎل ﮐﺸﯽ‪ ،‬ص ‪ ،591‬ﻓﯽ ﻣﺤﻤﺪ ﺑﻦ أﺑﯽ ﻋﻤﯿﺮ اﻷزدي‪.‬‬
 ‫ﺣﻀﺮت ﺻﺎﺣﺐ اﻟﺰﻣﺎن ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ؛)‪ (1‬و اﮔﺮ ﻫﺮ دو را ﺑﻪ ﻋﻤﻞ آورد ﺷﺎﯾﺪ ﺑﻬﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫دﻋﺎﻫﺎي ﺳﺠﺪه‬
‫اﺷﺎره‬
‫اّﻣﺎ دﻋﺎﻫﺎي اﯾﻦ ﺳﺠﺪه ﺑﺴﯿﺎر اﺳﺖ‪:‬‬
‫‪ -1‬ﺧﻮاﻧﺪن »ﺷﮑﺮًا ﺷﮑﺮًا و‪«....‬‬
‫اّول‪ :‬ﺑﻪ ﺳـﻨﺪ ﻣﻌﺘﺒﺮ از ﺣﻀـﺮت رﺿﺎ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم ﻣﻨﻘﻮل اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬اﮔﺮ ﺧﻮاﻫﯽ ﺻﺪ ﻣﺮﺗﺒﻪ‪ُ» :‬ﺷـ ْﮑﺮًا ُﺷْﮑﺮًا« ﺑﮕﻮ‪ ،‬و اﮔﺮ ﺧﻮاﻫﯽ ﺻﺪ‬
‫ﻣﺮﺗﺒﻪ‪َ» :‬ﻋْﻔﻮًا َﻋْﻔﻮًا«‪(2).‬‬
‫و در ﻋﯿﻮن أﺧﺒـﺎر اﻟﺮﺿـﺎ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم از رﺟـﺎء ﺑﻦ اﺑﯽ اﻟﻀـّﺤﺎك رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﺣﻀـﺮت اﻣـﺎم رﺿﺎ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم در راه‬
‫ﺧﺮاﺳﺎن ﻫﺮ ﮔﺎه از ﺗﻌﻘﯿﺐ ﻧﻤﺎز ﻇﻬﺮ ﻓﺎرغ ﻣﯽ ﺷﺪ ﺑﻪ ﺳﺠﺪه ﺷﮑﺮ ﻣﯽ رﻓﺖ‪ ،‬و ﺻﺪ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﻣﯽ ﮔﻔﺖ‪ُ» :‬ﺷْﮑﺮًا ﻟّﻠﻪ ِ«‪ ،‬و ﭼﻮن از ﺗﻌﻘﯿﺐ‬
‫ﻋﺼﺮ ﻓﺎرغ ﻣﯽ ﺷﺪ ﺻﺪ ﻣﺮﺗﺒﻪ در ﺳﺠﺪه ﻣﯽ ﮔﻔﺖ‪َ» :‬ﺣْﻤﺪًا ﻟّﻠﻪ ِ«‪(3).‬‬
‫‪ -2‬ﺧﻮاﻧﺪن »رب ﻋﺼﯿﺘﮏ ﺑﻠﺴﺎﻧﯽ و ﻟﻮ ﺷﺌﺖ و‪«...‬‬
‫دوّﯾﻢ‪ :‬ﮐﻠﯿﻨﯽ ﺑﻪ ﺳـﻨﺪ ﻣﻌﺘﺒﺮ از ﺳـﻠﯿﻤﺎن دﯾﻠﻤﯽ رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﺑـﺎ ﺣﻀـﺮت ﻣﻮﺳـﯽ ﺑﻦ ﺟﻌﻔﺮ ﻋﻠﯿﻬﻤﺎاﻟﺴـﻼم ﺑﻪ ﻣﺰرﻋﻪ اي از‬
‫ﻣﺰارع آن ﺣﻀـﺮت رﻓﺘﻢ ﭼﻮن از ﻧﻤﺎز ﻇﻬﺮ ﻓﺎرغ ﺷﺪ ﺑﻪ ﺳـﺠﺪه رﻓﺖ و ﮔﺮﯾﻪ ﺑﺮ آن ﺣﻀـﺮت ﻣﺴـﺘﻮﻟﯽ ﺷﺪ‪ ،‬و ﺑﺎ ﺻﺪاي ﺣﺰﯾﻦ ﻣﯽ‬
‫ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫»َرﱢب َﻋـَﺼ ﯿْﺘَُﮏ ﺑﻠِﺴﺎﻧﯽ َو ﻟَْﻮ ِﺷﺌَْﺖ َو ِﻋﱠﺰﺗَِﮏ َﻻْﺧَﺮْﺳَﺘﻨﯽ َو َﻋَﺼﯿْﺘَُﮏ ﺑ َِﺒَﺼﺮي َو ﻟَْﻮ ِﺷﺌَْﺖ َو ِﻋﱠﺰﺗَِﮏ ﻟََﮑَﻤْﻬَﺘﻨﯽ)‪َ (4‬و َﻋَﺼﯿْﺘَُﮏ ﺑ َِﺴْﻤﻌﯽ َو‬
‫ﻟَْﻮ ـِﺷ ﺌَْﺖ َو ِﻋﱠﺰﺗَِﮏ َﻻَءْﺻـ َﻤْﻤَﺘﻨﯽ َو َﻋـَﺼ ﯿْﺘَُﮏ ﺑ َِﺴْﻤﻌﯽ)‪َ (5‬و ﻟَـْﻮ ـِﺷ ﺌَْﺖ َو ِﻋﱠﺰﺗـِ َﮏ ﻟََﮑَﻨْﻌَﺘﻨﯽ َو َﻋـَﺼ ﯿْﺘَُﮏ ﺑ ِِﺮْﺟﻠﯽ َو ﻟَـْﻮ ـِﺷ ﺌَْﺖ َو ِﻋﱠﺰﺗَِﮏ‬
‫ﻟَـَﺠ َﺬﻣَْﺘﻨﯽ َو َﻋـَﺼ ﯿْﺘَُﮏ ﺑ َِﻔْﺮﺟﯽ َو ﻟَـْﻮ ـِﺷ ﺌَْﺖ َو ِﻋﱠﺰﺗـِ َﮏ ﻟََﻌَﻘْﻤَﺘﻨﯽ َو َﻋـَﺼ ﯿْﺘَُﮏ ﺑ َِﺠﻤﯿِﻊ َﺟﻮاِرِﺣﯽ)‪ (6‬اﻟﱠﺘﯽ َأﻧ َْﻌْﻤـ َﺖ ﺑ ِﻬـﺎ َﻋَﻠﱠﯽ َو ﻟَﯿَْﺲ ﻫـﺬا‬
‫َﺟﺰاوَءَك ﻣِّﻨﯽ«‬
‫ص ‪187 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،83‬ص ‪ ،194‬ﺑﺎب ‪ ،44‬ﺳﺠﺪه اﻟﺸﮑﺮ و ﻓﻀﻠﻬﺎ و‪. ...‬‬
‫‪ _2 - 2‬ﻋﯿﻮن اﺧﺒـﺎر اﻟﺮﺿـﺎ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم ‪ ،‬ج ‪ ،1‬ص ‪ ،280‬ﺑـﺎب ﻓﯿﻤـﺎ ﺟـﺎء ﻋﻦ اﻹﻣﺎم‪ ...‬؛ ﮐﺎﻓﯽ‪ ،‬ج ‪ ،3‬ص ‪ ،326‬ﺑﺎب اﻟﺴـﺠﻮد و‬
‫ا ﻟﺘ ﺴﺒﯿ ﺢ و ‪. . . .‬‬
‫‪ _3 -3‬ﻋﯿﻮن أﺧﺒﺎر اﻟﺮﺿﺎ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم ‪ ،‬ج ‪ ،2‬ص ‪ ،180‬ﺑﺎب ﻓﯽ ذﮐﺮ أﺧﻼق اﻟﺮﺿﺎ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم ‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻫﺮ ﺳﻪ ﻧﺴﺨﻪ‪َ :‬أْﮐَﻤْﻬَﺘﻨﯽ‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻣﺘﻦ‪ :‬ﺑﯿﺪي‪ ،‬وﻟﯽ در ع و آ‪ :‬ﺑﺮﻋﮑﺲ‪.‬‬
‫‪ _6 -6‬ع‪ :‬ﺑ َِﺠﻮاِرﺣﯽ‪.‬‬
 ‫ﭘﺲ ﺷﻤﺮدم‪ ،‬ﻫﺰار ﻣﺮﺗﺒﻪ ﮔﻔﺘﻨﺪ‪َ» :‬اﻟ َْﻌْﻔَﻮ َاﻟ َْﻌْﻔَﻮ«؛‬
‫ﭘﺲ ﺟﺎﻧﺐ راﺳﺖ روي ﻣﺒﺎرك را ﺑﺮ زﻣﯿﻦ ﮔﺬاﺷﺘﻨﺪ و ﺳﻪ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﮔﻔﺘﻨﺪ‪» :‬ﺑ ُﻮْءُت ِإﻟَﯿَْﮏ ﺑ َِﺬﻧ ْﺒﯽ َﻋِﻤﻠُْﺖ ُﺳﻮًء َو َﻇَﻠْﻤُﺖ َﻧْﻔﺴﯽ َﻓﺎْﻏِﻔْﺮﻟﯽ‬
‫َﻓِﺈﱠﻧُﻪ ﻻ َﯾْﻐِﻔُﺮ اﻟﱡﺬﻧُﻮَب)‪َ (1‬ﻏﯿُْﺮَك ﯾﺎ َﻣْﻮﻻَي«؛‬
‫ﭘﺲ ﺟﺎﻧﺐ ﭼﭗ رو را ﺑﺮ زﻣﯿﻦ ﮔﺬاﺷﺘﻨﺪ و ﺳﻪ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﮔﻔﺘﻨﺪ‪» :‬اِْرَﺣْﻢ َﻣْﻦ َأﺳﺎَء َو اﻗَْﺘَﺮَف َو اْﺳَﺘﮑﺎَن َو اْﻋَﺘَﺮَف)‪(3).«(2‬‬
‫‪ -3‬ﺧﻮاﻧﺪن »اﻟﻠﻬﻢ إﻧﯽ أﺷﻬﺪك و ﮐﻔﯽ ﺑﮏ ﺷﻬﯿﺪًا و‪«...‬‬
‫ﺳّﯿﻢ‪ :‬ﮐﻠﯿﻨﯽ و اﺑﻦ ﺑﺎﺑﻮﯾﻪ و ﺷـﯿﺦ و دﯾﮕﺮان ﺑﻪ ﺳـﻨﺪﻫﺎي ﺣﺴﻦ ﮐﺎﻟﺼـﺤﯿﺢ از ﻋﺒـﺪاﻟّﻠﻪ ﺑﻦ ﺟﻨـﺪب رواﯾﺖ ﮐﺮده اﻧـﺪ ﮐﻪ‪ :‬ﺑﻪ ﺧﺪﻣﺖ‬
‫ﺣﻀﺮت اﻣﺎم ﻣﻮﺳﯽ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم ﻋﺮض ﮐﺮدم ﮐﻪ ﭼﻪ ﺑﮕﻮﯾﻢ در ﺳﺠﺪه ﺷﮑﺮ؟ ﺑﻪ درﺳﺘﯽ ﮐﻪ اﺻﺤﺎب ﻣﺎ اﺧﺘﻼف ﮐﺮده اﻧﺪ در اﯾﻦ‬
‫ﺑﺎب‪ .‬ﺣﻀﺮت ﻓﺮﻣﻮد ﮐﻪ ﭼﻮن ﺑﻪ ﺳﺠﺪه روي ﺑﮕﻮ‪:‬‬
‫»َاﻟّﻠُﻬـﱠﻢ ِإﻧّﯽ ُأْﺷـ ِﻬُﺪَك َو َﮐﻔﯽ ﺑ ِـَﮏ َﺷـ ﻬﯿﺪًا َو ُأْﺷـ ِﻬُﺪ َﻣﻼﺋَِﮑَﺘـَﮏ َو َأﻧ ْﺒِﯿﺎَﺋـَﮏ َو ُرُﺳـ َﻠَﮏ َو َﺟﻤﯿـَﻊ َﺧﻠْـِﻘ َﮏ ﺑ ِـَﺄ ﱠﻧَﮏ َأﻧ ْـَﺖ اﻟّﻠﻪ ُ َرﺑّﯽ َو‬
‫اْﻻِءْﺳﻼُم دﯾﻨﯽ َو ُﻣَﺤﱠﻤٌﺪ َﻧﺒِّﯿﯽ َو َﻋﻠِﱞﯽ)‪َ (4‬وﻟ ِّﯿﯽ َو اﻟ َْﺤَﺴُﻦ َو اﻟ ُْﺤَﺴﯿُْﻦ َو َﻋﻠِﱡﯽ ﺑ ُْﻦ اﻟ ُْﺤَﺴﯿِْﻦ َو ُﻣَﺤﱠﻤُﺪ ﺑ ُْﻦ َﻋﻠِﱟﯽ َو َﺟْﻌَﻔُﺮ ﺑ ُْﻦ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو ُﻣﻮَﺳﯽ‬
‫ﺑ ُْﻦ َﺟْﻌَﻔٍﺮ َو َﻋﻠِﱡﯽ ﺑ ُْﻦ ُﻣﻮﺳﯽ َو ُﻣَﺤﱠﻤُﺪ ﺑ ُْﻦ َﻋﻠِﱟﯽ َو َﻋﻠِﱡﯽ ﺑ ُْﻦ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو اﻟ َْﺤَﺴُﻦ ﺑ ُْﻦ َﻋﻠِﱟﯽ َو اﻟ َْﺨَﻠُﻒ اﻟّﺼﺎﻟ ُِﺢ َﺻَﻠﻮاﺗَُﮏ َﻋَﻠﯿِْﻬْﻢ َأْﺟَﻤﻌﯿَﻦ َأﺋِﱠﻤﺘﯽ‬
‫ﺑ ِِﻬْﻢ)‪َ (5‬أَﺗَﻮّﻻ َو ﻣِْﻦ أﻋﺪاﺋﻬﻢ)‪َ (6‬أَﺗَﺒّﺮُأ«‬
‫ﭘﺲ ﺳﻪ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺑﮕﻮ‪َ» :‬اﻟﻠُّﻬﱠﻢ ِإﻧّﯽ ُأﻧ ِْﺸُﺪَك َدَم اﻟ َْﻤْﻈﻠُﻮِم«‬
‫و ﺳﻪ ﻣﺮﺗﺒﻪ‪:‬‬
‫»َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ ِإﻧّﯽ ُأﻧ ِْﺸـ ُﺪَك ﺑ ِـَﻮأْﯾَِﮏ)‪َ (7‬ﻋﻠﯽ َﻧْﻔِﺴـ َﮏ ِﻻَءْوﻟ ِﯿﺎﺋِـَﮏ ﻟ ِﺘُْﻈِﻔَﺮﱠﻧُﻬﻢ َﻋﻠﯽ َﻋـ ُﺪﱢوَك)‪َ (8‬و َﻋــ ُﺪﱢوِﻫْﻢ َأْن ﺗُـَﺼـ ﱢﻠَﯽ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو َﻋَﻠﯽ‬
‫اﻟ ُْﻤْﺴَﺘْﺤِﻔﻈﯿَﻦ ﻣِْﻦ آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ«‬
‫ص ‪188 :‬‬
‫‪ _1 -1‬آ‪ :‬اﻟّﺬﻧﺐ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ع و آ‪ + :‬ﭘﺲ ﺳﺮ ﺑﺮداﺷﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ _3 - 3‬ﮐﺎﻓﯽ‪ ،‬ج ‪ ،3‬ص ‪ ،326‬ﺑﺎب اﻟﺴـﺠﻮد و اﻟﺘﺴﺒﯿـﺢ و اﻟـﺪﻋﺎء ﻓﯿﻪ‪ ...‬؛ ﺗﻬﺬﯾﺐ اﻷﺣﮑﺎم‪ ،‬ج ‪ ،2‬ص ‪ ،111‬ﺑﺎب ﮐﯿﻔﯿﻪ اﻟﺼـﻼه و‬
‫ﺻ ﻔﺘ ﻬ ﺎ و ‪. . . .‬‬
‫‪ _4 -4‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻣﺘﻦ و ع‪َ :‬ﻋﻠّﯿًﺎ‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع‪ :‬ﻟَُﻬﻢ و ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻣﺘﻦ‪ :‬ﻟَُﻬْﻢ أَﺗﻮاﻻ ‪.‬‬
‫‪ _6 -6‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻫﺮ ﺳﻪ ﻧﺴﺨﻪ‪َ :‬ﻋُﺪﱢوِﻫﻢ‪.‬‬
‫‪ _7 -7‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع و آ‪ :‬ﺑﺈﯾﻮاﺋَِﮏ‪.‬‬
‫‪ _8 -8‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻫﺮ ﺳﻪ ﻧﺴﺨﻪ‪ :‬ﺑ َِﻌُﺪﱢوك‪.‬‬
 ‫و ﺳﻪ ﻣﺮﺗﺒﻪ‪:‬‬
‫»َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ ِإﻧّﯽ ُأﻧ ِْﺸُﺪَك ﺑ َِﻮأْﯾَِﮏ)‪َ (1‬ﻋﻠﯽ َﻧْﻔِﺴَﮏ ِﻻَءْﻋﺪاﺋَِﮏ ﻟَﺘُْﻬﻠَِﮑﱠﻨُﻬْﻢ)‪ (2‬ﺑ َِﺎﯾْﺪﯾﻨﺎ)‪َ (3‬و َأﯾِْﺪي اﻟ ُْﻤﻮْءﻣِﻨﯿَﻦ َأْن ﺗُـَﺼ ﱢﻠَﯽ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو َﻋَﻠﯽ‬
‫اﻟ ُْﻤْﺴَﺘْﺤِﻔﻈﯿَﻦ ﻣِْﻦ آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ«‬
‫و ﺳﻪ ﻣﺮﺗﺒﻪ‪َ» :‬اﻟّﻠُﻬﱠﻢ ِإﻧّﯽ َأْﺳَﺌﻠَُﮏ اﻟ ْﯿُْﺴَﺮ ﺑَْﻌَﺪ اﻟ ُْﻌْﺴِﺮ«‬
‫ﭘﺲ ﺟﺎﻧﺐ راﺳﺖ رو را ﺑﺮ زﻣﯿﻦ ﻣﯽ ﮔﺬاري و ﺳﻪ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﯽ‪:‬‬
‫»ﯾﺎ َﮐْﻬﻔﯽ ﺣﯿَﻦ ﺗُْﻌﯿﯿﻨِﯽ اﻟ َْﻤﺬاِﻫُﺐ َو َﺗﻀﯿُﻖ َﻋَﻠﱠﯽ اْﻻَءْرُض ﺑ ِﻤﺎ َرُﺣَﺒْﺖ َو ﯾﺎ ﺑﺎِرَئ َﺧﻠْﻘﯽ َرْﺣَﻤًﻪ ﻟﯽ)‪َ (4‬و ُﮐﻨَْﺖ َﻋْﻦ َﺧﻠْﻘﯽ َﻏﻨِّﯿًﺎ َﺻﱢﻞ َﻋﻠﯽ‬
‫ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو َﻋَﻠﯽ اﻟ ُْﻤْﺴَﺘْﺤِﻔﻈﯿَﻦ ﻣِْﻦ آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ‬
‫ﭘﺲ ﺟﺎﻧﺐ ﭼﭗ رو را ﺑﺮ زﻣﯿﻦ ﻣﯽ ﮔﺬاري و ﻣﯽ ﮔﻮﯾﯽ‪:‬‬
‫»ﯾﺎ ُﻣِﺬﱠل ُﮐﱢﻞ َﺟّﺒﺎٍر َو ﯾﺎ ُﻣِﻌﱠﺰ ُﮐﱢﻞ َذﻟﯿٍﻞ َﻗْﺪ َو ِﻋﱠﺰﺗَِﮏ ﺑََﻠَﻎ ﺑ ِﯽ َﻣْﺠُﻬﻮدي«)‪(5‬‬
‫ﭘﺲ ﺳﻪ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﯽ‪» :‬ﯾﺎ َﺣّﻨﺎُن ﯾﺎ َﻣّﻨﺎَن ﯾﺎ ﮐﺎِﺷَﻒ اﻟ َْﮑْﺮِب اﻟ ِْﻌﻈﺎِم«‬
‫ﭘﺲ ﺑﺎز ﭘﯿﺸﺎﻧﯽ را ﺑﺮ زﻣﯿﻦ ﻣﯽ ﮔﺬاري و ﺻﺪ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﯽ‪ُ» :‬ﺷْﮑﺮًا ُﺷْﮑﺮًا«‬
‫و ﺷﯿﺦ ذﮐﺮ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻌﺪ از آن اﯾﻦ دﻋﺎ ﺑﺨﻮاﻧﺪ‪:‬‬
‫»ﯾﺎ ﺳﺎﻣَِﻊ اﻟﱠﺼْﻮِت ﯾﺎ ﺳﺎﺑ َِﻖ اﻟ َْﻔْﻮِت ﯾﺎ ﺑﺎِرَئ اﻟﱡﻨُﻔﻮِس ﺑَْﻌَﺪ اﻟ َْﻤْﻮِت َﺻﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ«‬
‫‪ -4‬دﻋﺎي »ﯾﺎ ﻣﺎﺟﺪ ﯾﺎ ﺟﻮاد ﯾﺎ ﺣﯿًﺎ ﺣﯿﻦ ﻻ ﺣﯽ‪«...‬‬
‫ﭼﻬﺎرم‪ :‬ﺷـﯿﺦ ﻃﻮﺳـﯽ در ﻣﺼـﺒﺎح و ﮐﻔﻌﻤﯽ در ﺑﻠﺪاﻷﻣﯿﻦ ذﮐﺮ ﮐﺮده اﻧﺪ ﮐﻪ‪ :‬در ﺳـﺠﺪه ﺷـﮑﺮ ﻧﻤﺎز ﺻـﺒﺢ ﺳّﻨﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ اﯾﻦ دﻋﺎ‬
‫ﺑﺨﻮاﻧﺪ‪:‬‬
‫»ﯾـﺎ ﻣﺎِﺟـ ُﺪ ﯾﺎ َﺟﻮاُد ﯾﺎ َﺣّﯿًﺎ ﺣﯿَﻦ ﻻ َﺣﱠﯽ ﯾﺎ َﻓْﺮُد ﯾﺎ ُﻣﻨَْﻔِﺮدًا ﺑ ِﺎﻟ َْﻮْﺣـ ﺪاﻧِﱠﯿِﻪ ﯾﺎ َﻣْﻦ ﻻَﯾْﺸـ َﺘﺒُِﻪ َﻋَﻠﯿِْﻪ اْﻻَءْﺻﻮاُت ﯾﺎ َﻣْﻦ ﻻ َﯾْﺨﻔﯽ َﻋَﻠﯿِْﻪ اﻟﱡﻠﻐﺎُت ﯾﺎ َﻣْﻦ‬
‫َﯾْﻌَﻠُﻢ ﻣـﺎ َﺗْﺤِﻤـ ُﻞ ُﮐـ ﱡﻞ ُأﻧ ْﺜﯽ َو ﻣﺎ َﺗِﻐﯿُﺾ اْﻻَءْرﺣﺎُم َو ﻣﺎ َﺗْﺰداُد ﯾﺎ َﻣْﻦ َﯾْﻌَﻠُﻢ ﺧﺎﺋَِﻨَﻪ اْﻻَءْﻋﯿُِﻦ َو ﻣﺎ ﺗُْﺨِﻔﯽ اﻟﱡﺼُﺪوُر ﯾﺎ َﻣْﻦ ُﻫَﻮ َأْﻋَﻠُﻢ ﺑ ِـَﺴ ﺮﯾَﺮﺗﯽ‬
‫ﻣِّﻨﯽ ﺑ ِﻬﺎ ﯾﺎ‬
‫ص ‪189 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع و آ‪ :‬ﺑﺈﯾﻮاﺋَِﮏ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع‪ :‬ﻟَﺘُْﺨِﺰَﯾﱠﻨُﻬﻢ‪.‬‬
 ‫‪ _3 -3‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع‪ :‬ﺑ ِﺄﯾﺪﯾﻨﺎ‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ﺣﺎﺷﯿﻪ آ‪ :‬ﻟﯽ ‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻣﺘﻦ و ع و ﻣﺘﻦ آ‪َ :‬ﻓَﻔﱢﺮْج َﻋّﻨﯽ‪.‬‬
‫ﻣﺎﻟـِ َﮏ اْﻻَءْﺷـ ﯿﺎِء َﻗﺒـْ َﻞ َﺗْﮑﻮﯾﻨِﻬﺎ َأْﺳـ َﺌﻠَُﮏ ﺑ ِﺎْﺳـ ِﻤَﮏ اﻟ َْﻤْﮑﻨُﻮِن اﻟ َْﻤْﺨُﺰوِن اﻟَﺤﱢﯽ اﻟ َْﻘﱡﯿﻮِم اﻟﱠﺬي ُﻫَﻮ ﻧُﻮٌر)‪َ (1‬و َأْﺳـ َﺌﻠَُﮏ ﺑ ِﻨُﻮِرَك اﻟّﺴـ ﺎِﻃِﻊ ﻓِﯽ‬
‫اﻟﱡﻈﻠُﻤﺎِت َو ُﺳﻠْﻄﺎﻧَِﮏ اﻟ ْﻐﺎﻟ ِِﺐ َو ُﻣﻠِْﮑَﮏ اﻟ ْﻘﺎِﻫِﺮ ﻟ َِﻤْﻦ ُدوَﻧَﮏ َو ﺑ ُِﻘْﺪَرﺗَِﮏ اﻟﱠﺘﯽ ﺑ ِﻬﺎ ﺗُِﺬﱡل ُﮐﱠﻞ َﺷْﯽ ٍء َو ﺑ َِﺮْﺣَﻤﺘَِﮏ اﻟﱠﺘﯽ َوِﺳَﻌْﺖ ُﮐﱠﻞ َﺷْﯽ ٍء‬
‫َأْﺳـ َﺌﻠَُﮏ َأْن ﺗُـَﺼ ﱢﻠَﯽ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو َأْﻫِﻞ ﺑَﯿْﺘِﻪ َو َأْن ﺗُﻌﯿَﺬﻧﯽ ﻣِْﻦ َﺟﻤﯿِﻊ ُﻣِﻀّﻼِت اﻟ ِْﻔَﺘِﻦ َو ﻣِْﻦ َﺷﱢﺮ َﺟﻤﯿِﻊ ﻣﺎ َﯾﺨﺎُف َأَﺣٌﺪ ﻣِْﻦ َﺧﻠِْﻘَﮏ ِإﱠﻧَﮏ‬
‫َﺳﻤﯿُﻊ اﻟﱡﺪﻋﺎِء َو َأﻧ َْﺖ َأْرَﺣُﻢ اﻟّﺮاِﺣﻤﯿَﻦ«‪(2).‬‬
‫‪ -5‬دﻋﺎي »ﺑﺴﻢ اﷲ اﻟﺮﺣﻤﻦ اﻟﺮﺣﯿﻢ اﻟﻠﻬﻢ ﻣﺎﻟﮏ اﻟﻤﻠﮏ‪«...‬‬
‫ﭘﻨﺠﻢ‪ :‬در ﻣﺠﻤﻮع اﻟﺪﻋﻮات ﻣﺤّﻤﺪ ﺑﻦ ﻫﺎرون َﺗﱢﻠُﻌْﮑَﺒﺮي از ﺣﻀـﺮت ﺻﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬در ﺳﺠﺪه اﯾﻦ دﻋﺎ‬
‫ﺑﺨﻮان‪:‬‬
‫»ﺑ ِْﺴـ ِﻢ اﻟّﻠﻪ ِ اﻟﱠﺮْﺣﻤِﻦ اﻟﱠﺮﺣﯿِﻢ َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ ﻣﺎﻟـِ َﮏ اﻟ ُْﻤﻠْـِﮏ ﺗُـﻮْءﺗِﯽ اﻟ ُْﻤﻠْـَﮏ َﻣْﻦ َﺗﺸـﺎُء َو َﺗﻨِْﺰُع اﻟ ُْﻤﻠْـَﮏ ﻣِﱠﻤْﻦ َﺗﺸـﺎُء َو ﺗُـِﺬﱡل َﻣْﻦ َﺗﺸـﺎُء َو ﺗُِﻌﱡﺰ َﻣْﻦ‬
‫َﺗﺸﺎُء)‪ (3‬ﺑ ِـَﯿ ِﺪَك اﻟ َْﺨﯿُْﺮ ِإﱠﻧَﮏ َﻋﻠﯽ ُﮐﱢﻞ َﺷـ ْﯽ ٍء َﻗـِﺪﯾٌﺮ ﺗُﻮﻟ ُِﺞ اﻟﱠﻠﯿَْﻞ ﻓِﯽ اﻟﱠﻨﻬﺎِر َو ﺗُﻮﻟ ُِﺞ اﻟﱠﻨﻬﺎَر ﻓِﯽ اﻟﱠﻠﯿِْﻞ َو ﺗُْﺨِﺮُج اﻟ َْﺤﱠﯽ ﻣَِﻦ اﻟ َْﻤﱢﯿِﺖ َو ﺗُْﺨِﺮُج‬
‫اﻟ َْﻤﱢﯿَﺖ ﻣَِﻦ اﻟ َْﺤﱢﯽ َو َﺗْﺮُزُق َﻣْﻦ َﺗﺸـﺎُء ﺑ َِﻐﯿِْﺮ ِﺣﺴـﺎٍب ﯾـﺎ َاﻟّﻠﻪ ُ ﯾـﺎ َاﻟّﻠﻪ ُ َأﻧ َْﺖ اﻟ َْﻤْﺮُﻫﻮُب ﻣِﻨَْﮏ َﺟﻤﯿُﻊ َﺧﻠِْﻘَﮏ ﯾﺎ ﻧُﻮَر اﻟﱡﻨﻮِر َﻓﻼ ﯾُـْﺪِرُﮐَﮏ ﻧُﻮٌر‬
‫َﮐﻨُﻮِرَك ﯾﺎ َاﻟّﻠﻪ ُ ﯾﺎ َاﻟّﻠﻪ ُ َأﻧ َْﺖ اﻟﱠﺮﻓﯿُﻊ َﻓْﻮَق َﻋْﺮِﺷَﮏ ﻣِْﻦ َﻓْﻮِق َﺳـ ﻤﺎواﺗَِﮏ َﻓﻼ َﯾِﺼُﻒ َﻋَﻈَﻤَﺘَﮏ َأَﺣـ ٌﺪ ﻣِْﻦ َﺧﻠِْﻘَﮏ ﯾﺎ ﻧُﻮَر اﻟﱡﻨﻮِر َأﻧ َْﺖ اﻟﱠﺬي‬
‫َﻗـِﺪ اْﺳـ َﺘﻨﺎَر ﺑ ِﻨُﻮِرَك َأْﻫُﻞ َﺳـ ﻤﺎواﺗَِﮏ َو اْﺳـ َﺘﻀﺎَء ﺑ ِﻨُﻮِرَك َأْﻫُﻞ َأْرِﺿَﮏ ﯾﺎ َاﻟّﻠﻪ ُ ﯾﺎ َاﻟّﻠﻪ ُ َأﻧ َْﺖ اﻟﱠﺬي ﻻ ِإﻟَﻪ َﻏﯿُْﺮَك َﺗﻌﺎﻟَﯿَْﺖ َﻋْﻦ َأْن َﯾُﮑﻮَن‬
‫ﻟََﮏ َوﻟَـٌﺪ َو َﺗَﻌﱠﻈْﻤَﺖ)‪َ (4‬أْن َﯾُﮑﻮَن ﻟَـَﮏ ﻧـِ ﱞﺪ ﯾـﺎ ﻧُﻮَر اﻟﱡﻨﻮِر َﺗَﮑﱠﺮﻣَْﺖ َﻋْﻦ َأْن َﯾُﮑﻮَن ﻟَـَﮏ َﺷـ ﺒﯿٌﻪ َو َﺗـَﺠ ﱠﺒْﺮَت)‪َ (5‬أْن َﯾُﮑﻮَن ﻟَـَﮏ ـِﺿ ﱞﺪ َأْو‬
‫َﺷﺮﯾـٌﮏ ﯾـﺎ ﻧُﻮَر اﻟﱡﻨﻮِر ُﮐـ ﱡﻞ ﻧُﻮٍر ﺧﺎﻣـِ ٌﺪ ﻟ ِﻨُﻮِرَك ﯾـﺎ َﻣﻠﯿـَﮏ ُﮐـ ﱢﻞ َﻣﻠﯿـٍﮏ َﯾْﻔﻨﯽ َﻏﯿُْﺮَك ﯾﺎ َاﻟّﻠﻪ ُ ﯾﺎ َاﻟّﻠﻪ ُ َأﻧ َْﺖ اﻟﱠﺮﺣﯿُﻢ َو َأﻧ َْﺖ اﻟ ْﺒﺎﻗِﯽ اﻟـّﺪاﺋُِﻢ‬
‫َﻣ َﻼـَءْت َﻋَﻈَﻤﺘُـَﮏ اﻟﱠﺴﻤـﺎواِت َو اﻻْـَءْرَض ﯾـﺎ داﺋُِﻢ ُﮐﱡﻞ َﺣﱟﯽ َﯾُﻤﻮُت َﻏﯿُْﺮَك ﯾﺎ َاﻟّﻠﻪ ُ ﯾﺎ َاﻟّﻠﻪ ُ اْرَﺣْﻤﻨﺎ َرْﺣَﻤًﻪ ﺗُْﻄِﻔُﺊ ﺑ ِﻬﺎ َﺳـ َﺨَﻄَﮏ َﻋَﻠﯿْﻨﺎ َو‬
‫َﺗُﮑﱡﻒ َﻋﺬاﺑََﮏ َﻋّﻨﺎ َو َﺗْﺮُزﻗُﻨﺎ ﺑ ِﻬﺎ‬
‫ص ‪190 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ع و آ‪ + .‬ﻣِْﻦ ﻧُﻮٍر‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ﻣﺼﺒﺎح‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﻃﻮﺳﯽ‪ ،‬ص ‪ ،238‬ﺻﻼه اﻟﺼﺒﺢ‪ ...‬؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،83‬ص ‪ ،220‬ﺑﺎب ‪ ،44‬ﺳﺠﺪه ﺷﮑﺮ و ﻓﻀﻠﻬﺎ‪. ...‬‬
‫‪ _3 -3‬ع و آ‪َ :‬و ﺗُِﻌﱡﺰ َﻣْﻦ َﺗﺸﺎُء َو ﺗُِﺬﱡل َﻣْﻦ َﺗﺸﺎُء‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ع‪َ + :‬ﻋْﻦ ‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬ع‪َ + :‬ﻋْﻦ ‪.‬‬
 ‫َﺳﻌﺎَدًه ﻣِْﻦ ِﻋﻨِْﺪَك َو ﺗُِﺤﱡﻠﻨﺎ ﺑ ِﻬﺎ داَرَك اﻟﱠﺘﯽ َﯾْﺴُﮑﻨُﻬﺎ ِﺧَﯿَﺮﺗَُﮏ ﻣِْﻦ ِﻋﺒﺎِدَك ﯾﺎ َأْرَﺣَﻢ اﻟّﺮاِﺣﻤﯿَﻦ َأْﺳَﺌﻠَُﮏ َأْن ﺗَُﺼﱢﻠَﯽ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آﻟ ِﻪ«‬
‫ﭘﺲ ﺣﺎﺟﺎت ﺧﻮد را ﺳﺆال ﮐﻦ‪(1).‬‬
‫‪ -6‬ﺧﻮاﻧﺪن »اﻟﻠﻬﻢ إن ﮐﻨﺖ ﻗﺪ ﻋﺼﯿﺘﮏ ﻓﻘﺪ أﻃﻌﺘﮏ‪«...‬‬
‫ﺷﺸﻢ‪ :‬اﺑﻦ ﺑـﺎﺑﻮﯾﻪ و)‪ (2‬دﯾﮕﺮان رواﯾﺖ ﮐﺮده اﻧـﺪ ﮐﻪ‪ :‬ﺣﻀـﺮت اﻣﺎم زﯾﻦ اﻟﻌﺎﺑـﺪﯾﻦ _ ﺻـﻠﻮات اﻟﻠّﻪ ﻋﻠﯿﻪ _ در ﻣﺴـﺠﺪ ﮐﻮﻓﻪ ﺑﻌﺪ از‬
‫ﻧﻤﺎز‪ ،‬در ﺳﺠﻮد اﯾﻦ دﻋﺎ ﺧﻮاﻧﺪﻧﺪ‪:‬‬
‫»َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ ِإْن ُﮐﻨُْﺖ َﻗْﺪ َﻋـَﺼ ﯿْﺘَُﮏ َﻓَﻘْﺪ َأَﻃْﻌﺘَُﮏ ﻓﯽ َأَﺣﱢﺐ اْﻻَءْﺷـ ﯿﺎِء ِإﻟَﯿَْﮏ َو ُﻫَﻮ اْﻻءﯾﻤﺎُن ﺑ َِﮏ َﻣّﻨًﺎ ﻣِﻨَْﮏ ﺑ ِﻪ َﻋَﻠﱠﯽ ﻻ َﻣﱠﻦ)‪ (3‬ﺑ ِﻪ ﻣِّﻨﯽ َﻋَﻠﯿَْﮏ‬
‫َو ﻟَْﻢ َأْﻋِﺼَﮏ ﻓﯽ َأﺑ َْﻐِﺾ اْﻻَءْﺷـ ﯿﺎِء ِإﻟَﯿَْﮏ ﻟَْﻢ َأَدْع ﻟََﮏ َوﻟَﺪًا َو ﻟَْﻢ َأﱠﺗِﺨْﺬ ﻟََﮏ َﺷﺮﯾﮑًﺎ َﻣّﻨًﺎ ﻣِﻨَْﮏ َﻋَﻠﱠﯽ ﻻ َﻣﱠﻦ)‪ (4‬ﻣِّﻨﯽ َﻋَﻠﯿَْﮏ َو َﻋَﺼﯿْﺘَُﮏ‬
‫ﻓﯽ َأْﺷﯿﺎَء َﻋﻠﯽ َﻏﯿِْﺮ ُﻣﮑﺎﺛَِﺮٍه ﻣِّﻨﯽ َو ﻻ ُﻣﮑﺎﺑََﺮٍه َو ﻻ اْﺳﺘِْﮑﺒﺎٍر َﻋْﻦ ِﻋﺒﺎَدﺗَِﮏ َو ﻻ ُﺟُﺤﻮٍد ﻟ ُِﺮﺑ ُﻮﺑ ِﱠﯿﺘَِﮏ َو ﻟِﮑِﻦ اﱠﺗَﺒْﻌُﺖ َﻫﻮاَي َو َأَزﻟﱠﻨﯽ اﻟﱠﺸﯿْﻄﺎُن‬
‫ﺑَْﻌَﺪ اﻟ ُْﺤﱠﺠِﻪ َو اﻟ َْﺒﯿﺎِن َﻓِﺈْن ﺗَُﻌﱢﺬﺑ ْﻨﯽ َﻓﺒَِﺬﻧ ْﺒﯽ َﻏﯿَْﺮ ﻇﺎﻟ ٍِﻢ َو ِإْن َﺗْﺮَﺣْﻤﻨﯽ َﻓﺒُِﺠﻮِدَك َو َرْﺣَﻤﺘَِﮏ ﯾﺎ َأْرَﺣَﻢ اﻟّﺮاِﺣﻤﯿَﻦ«‪(5).‬‬
‫‪ -7‬دﻋﺎي »ﯾﺎ ﻣﻦ ﻻ ﯾﺰﯾﺪه إﻟﺤﺎح اﻟﻤﻠﺤﯿﻦ إﻻ ﺟﻮدًا و‪«...‬‬
‫ﻫﻔﺘﻢ‪ :‬ﺑﻪ ﺳـﻨﺪﻫﺎي ﻣﻌﺘﺒﺮ از ﺣﻀـﺮت ﺻـﺎﺣﺐ اﻟﺰﻣﺎن ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم ﻣﻨﻘﻮﻟﺴﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﺣﻀـﺮت اﻣﯿﺮاﻟﻤﺆﻣﻨﯿﻦ _ ﺻـﻠﻮات اﻟّﻠﻪ ﻋﻠﯿﻪ _ در‬
‫ﺳﺠﻮد ﺷﮑﺮ اﯾﻦ دﻋﺎ ﻣﯽ ﺧﻮاﻧﺪﻧﺪ‪:‬‬
‫»ﯾـﺎ َﻣْﻦ ﻻـ َﯾﺰﯾـُﺪُه ِإﻟ ْﺤﺎُح اﻟ ُْﻤﻠِّﺤﯿَﻦ ِإّﻻ ُﺟﻮدًا َو َﮐَﺮﻣًﺎ ﯾﺎ َﻣْﻦ ﻟَُﻪ َﺧﺰاﺋُِﻦ اﻟﱠﺴﻤﺎواِت َو اْﻻَءْرِض ﯾﺎ َﻣْﻦ ﻟَُﻪ ﻣﺎ َدﱠق َو َﺟﱠﻞ ﻻ َﯾْﻤَﻨُﻌَﮏ ِإﺳﺎَءﺗﯽ‬
‫ﻣِْﻦ ِإْﺣﺴﺎﻧَِﮏ ِإﻧّﯽ َأْﺳَﺌﻠَُﮏ َأْن َﺗْﻔَﻌَﻞ ﺑﯽ ﻣﺎ َأﻧ َْﺖ َأْﻫﻠُُﻪ َو َأﻧ َْﺖ َأْﻫُﻞ اﻟ ُْﺠﻮِد َو اﻟ َْﮑَﺮِم َو اﻟ َْﻌْﻔِﻮ ﯾﺎ َاﻟّﻠﻪ ُ ﯾﺎ َاﻟّﻠﻪ ُ اﻓَْﻌْﻞ ﺑﯽ ﻣﺎ َأﻧ َْﺖ َأْﻫﻠُُﻪ َو َأﻧ َْﺖ‬
‫ﻗﺎِدٌر َﻋَﻠﯽ اﻟ ُْﻌُﻘﻮﺑَِﻪ َو َﻗِﺪ اْﺳَﺘْﺤَﻘْﻘﺘُﻬﺎ ﻻ ُﺣﱠﺠَﻪ ﻟﯽ َو ﻻ ُﻋْﺬَر ﻟﯽ ِﻋﻨَْﺪَك َأﺑ ُﻮُء ِإﻟَﯿَْﮏ ﺑ ُِﺬﻧُﻮﺑﯽ ُﮐﱢﻠﻬﺎ َأْﻋَﺘِﺮُف ﺑ ِﻬﺎ‬
‫ص ‪191 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ﺑﺤﺎراﻻﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،83‬ص ‪ ،221‬ﺑﺎب ‪ ،44‬ﺳﺠﺪه اﻟﺸﮑﺮ و ﻓﻀﻠﻬﺎ و‪. ...‬‬
‫‪ _2 -2‬ع و آ‪ + :‬ﮐﻠﯿﻨﯽ و ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻫﺮ ﺳﻪ ﻧﺴﺨﻪ‪َ :‬ﻣّﻨًﺎ‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻫﺮ ﺳﻪ ﻧﺴﺨﻪ‪َ :‬ﻣّﻨًﺎ‪.‬‬
‫‪ _5 - 5‬أﻣﺎﻟﯽ‪ ،‬ﺷـﯿﺦ ﺻـﺪوق‪ ،‬ص ‪ ،312‬ﻣﺠﻠﺲ اﻟﺤـﺎدي و اﻟﺨﻤﺴﻮن؛ ﺑﺤﺎراﻷـﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،83‬ص ‪ ،195‬ﺑﺎب ‪ ،44‬ﺳـﺠﺪه اﻟﺸﮑﺮ و‬
‫ﻓﻀﻠﻬﺎ و‪. ...‬‬
‫َﮐْﯽ َﺗْﻌُﻔَﻮ َﻋّﻨﯽ َو َأﻧ َْﺖ َأْﻋَﻠُﻢ ﺑ ِﻬﺎ ﻣِّﻨﯽ ﺑ ُﻮْءُت ِإﻟَﯿَْﮏ ﺑ ُِﮑﱢﻞ َذﻧ ٍْﺐ َأْذَﻧﺒْﺘُُﻪ َو ﺑ ُِﮑﱢﻞ َﺧﻄﯿَﺌٍﻪ َأْﺧَﻄْﺄﺗُﻬﺎ َو ﺑ ُِﮑﱢﻞ َﺳـ ﱢﯿَﺌٍﻪ َﻋِﻤﻠْﺘُﻬﺎ ﯾﺎ َرﱢب اْﻏِﻔْﺮ َو اْرَﺣْﻢ‬
‫َو َﺗﺠﺎَوْز َﻋّﻤﺎ َﺗْﻌَﻠُﻢ ِإﱠﻧَﮏ َأﻧ َْﺖ اْﻻَءَﻋﱡﺰ اْﻻَءْﮐَﺮُم«‪(1).‬‬
‫‪ -8‬ﺧﻮاﻧﺪن »اﻟﺤﻤﺪ ﷲ ﺷﮑﺮًا‪«...‬‬
‫ﻫﺸـﺘﻢ‪ :‬ﺷـﯿﺦ ﻃﻮﺳـﯽ و دﯾﮕﺮان رواﯾﺖ ﮐﺮده اﻧـﺪ ﮐﻪ‪ :‬ﺣﻀـﺮت اﻣﺎم زﯾﻦ اﻟﻌﺎﺑـﺪﯾﻦ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم در ﺳـﺠﺪه ﻣﯽ ﮔﻔﺖ »َاﻟ َْﺤْﻤُﺪ ﻟّﻠﻪ ِ‬
‫ُﺷْﮑﺮًا«‪ ،‬و ﻫﺮ ده ﻣﺮﺗﺒﻪ ﮐﻪ ﺗﻤﺎم ﻣﯽ ﺷﺪ ﻣﯽ ﮔﻔﺖ‪ُ» :‬ﺷْﮑﺮًا ﻟ ِﻠُْﻤﺠﯿِﺐ«؛‬
‫ﭘﺲ ﻣﯽ ﮔﻔﺖ‪» :‬ﯾـﺎ َذا اﻟ َْﻤﱢﻦ اﻟـّﺪاﺋِِﻢ اﻟﱠﺬي ﻻ َﯾﻨَْﻘِﻄُﻊ َأﺑَـﺪًا َو ﻻ ﯾُْﺤﺼـﯿِﻪ َﻏﯿُْﺮُه َو ﯾﺎ َذا اﻟ َْﻤْﻌُﺮوِف اﻟﱠﺬي ﻻ َﯾﻨَْﻔـ ُﺪ َأﺑَـﺪًا ﯾﺎ َﮐﺮﯾُﻢ ﯾﺎ َﮐﺮﯾُﻢ ﯾﺎ‬
‫َﮐﺮﯾُﻢ«‪.‬‬
‫ﭘﺲ دﻋﺎ و ﺗﻀّﺮع ﺑﺴﯿﺎر ﻣﯽ ﮐﺮد‪ ،‬و ﺣﺎﺟﺎت ﺧﻮد را ﯾﺎد ﻣﯽ ﮐﺮد؛‬
‫ﭘﺲ ﻣﯽ ﮔﻔﺖ‪َ» :‬اﻟّﻠُﻬﱠﻢ)‪ (2‬ﻟََﮏ اﻟ َْﺤْﻤُﺪ)‪ِ (3‬إْن َأَﻃْﻌﺘَُﮏ َو ﻟََﮏ اﻟ ُْﺤﱠﺠُﻪ)‪ِ (4‬إْن َﻋـَﺼ ﯿْﺘَُﮏ ﻻ ُﺻﻨَْﻊ ﻟﯽ َو ﻻ ﻟ َِﻐﯿْﺮي ﻓﯽ ِإْﺣﺴﺎٍن ﻣِﻨَْﮏ)‪(5‬‬
‫ﻓﯽ ﺣﺎِل)‪ (6‬اﻟ َْﺤـَﺴ َﻨِﻪ ﯾـﺎ َﮐﺮﯾُﻢ ﯾـﺎ َﮐﺮﯾُﻢ َﺻﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو َأْﻫِﻞ ﺑَﯿْﺘِﻪ َو َﺻﱢﻞ ﺑ َِﺠﻤﯿِﻊ ﻣﺎ َﺳَﺄﻟ ْﺘَُﮏ َو َأْﺳـ َﺌﻠَُﮏ َﻣْﻦ ﻓﯽ َﻣﺸﺎِرِق اْﻻَءْرِض َو‬
‫َﻣﻐﺎِرﺑ ِﻬﺎ ﻣَِﻦ اﻟ ُْﻤﻮْءﻣِﻨﯿَﻦ َو اﻟ ُْﻤﻮْءﻣِﻨﺎِت َو اﺑ َْﺪأْ ﺑ ِِﻬْﻢ َو َﺛﱢﻦ ﺑﯽ ﺑ َِﺮْﺣَﻤﺘَِﮏ«‪.‬‬
‫ﭘﺲ ﺟـﺎﻧﺐ راﺳِﺖ روِي ﻣﺒـﺎرك را ﺑﺮ زﻣﯿﻦ ﻣﯽ ﮔـﺬاﺷﺖ و ﻣﯽ ﮔﻔﺖ‪َ» :‬اﻟﻠُّﻬﱠﻢ ﻻـ َﺗـْﺴ ﻠُﺒْﻨﯽ ﻣـﺎ َأﻧ َْﻌْﻤَﺖ ﺑ ِﻪ َﻋَﻠﱠﯽ ﻣِْﻦ َوﻻَﯾﺘَِﮏ َو َوﻻَﯾِﻪ‬
‫ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َﻋَﻠﯿِْﻪ َو َﻋَﻠﯿِْﻬُﻢ اﻟﱠﺴﻼُم«‪.‬‬
‫ﭘﺲ ﺟﺎﻧﺐ ﭼِﭗ رو را ﺑﺮ زﻣﯿﻦ ﻣﯽ ﮔﺬاﺷﺖ و ﻫﻤﺎن دﻋﺎ ﻣﯽ ﺧﻮاﻧﺪ‪(7).‬‬
‫ص ‪192 :‬‬
‫‪ _1 - 1‬ﮐﻤﺎل اﻟـﺪﯾﻦ‪ ،‬ج ‪ ،2‬ص ‪ ،470‬ﺑـﺎب ذﮐﺮ ﻣﻦ ﺷﺎﻫـﺪ اﻟﻘﺎﺋﻢ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم و رآه؛ ﻣﺴـﺘﺪرك اﻟﻮﺳﺎﯾﻞ‪ ،‬ج ‪ ،5‬ص ‪ ،132‬ﺑﺎب‬
‫اﺳﺘﺤﺒﺎب اﻟﺪﻋﺎء ﻓﯽ ﺳﺠﺪﺗﯽ اﻟﺸﮑﺮ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻣﺘﻦ‪ :‬اﻟﱠﻠُﻬﱠﻢ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ﺣﺎﺷﯿﻪ آ‪ :‬ﻟ ِﯽ ‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻣﺘﻦ و ع و ﻣﺘﻦ آ‪َ :‬ﻋَﻠﱠﯽ‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬ع‪ + :‬إﻟَﱠﯽ ‪.‬‬
‫‪ _6 -6‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع‪ :‬ﺣﺎﻟﯽ‪.‬‬
‫‪ _7 -7‬ﻣﺼﺒﺎح‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﻃﻮﺳﯽ‪ ،‬ص ‪ ،78‬ﻓﺼﻞ ﻓﯽ ﺳﯿﺎﻗﻪ اﻟﺼﻠﻮات‪ ...‬؛ ﻓﻼح اﻟﺴﺎﺋﻞ‪ ،‬ص ‪ ،208‬ﻓﺼﻞ اﻟﺤﺎدي و اﻟﻌﺸﺮون‪. ...‬‬
 ‫‪ -9‬دﻋﺎي »ﯾﺎ ﻣﻦ ﻻ ﺗﺰﯾﺪ ﻣﻠﮑﻪ ﺣﺴﻨﺎﺗﯽ و‪«...‬‬
‫ﻧﻬﻢ‪ :‬در ﻣﺠﻤﻮع اﻟﺪﻋﻮات ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬در ﺳﺠﺪه ﺷﮑﺮ اﯾﻦ دﻋﺎ را ﺑﺮاي ﻃﻠﺐ روزي ﺑﺎﯾﺪ ﺧﻮاﻧﺪ‪:‬‬
‫»)‪(1‬ﯾﺎ َﻣْﻦ ﻻ َﺗﺰﯾـُﺪ ُﻣﻠَْﮑُﻪ َﺣـَﺴ ﻨﺎﺗﯽ َو ﻻ َﺗﺸـﯿﻨُُﻪ َﺳـ ﱢﯿﺌﺎﺗﯽ َو ﻻ َﯾﻨُْﻘُﺺ َﺧﺰاﺋِﻨُُﻪ ِﻏﻨﺎَي َو ﻻ َﯾﺰﯾُﺪ ﻓﯿﻬﺎ َﻓْﻘﺮي َﺻﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آﻟ ِِﻪ َو َأﺛ ْﺒِْﺖ‬
‫َرﺟـﺎَءَك ﻓﯽ َﻗﻠْﺒﯽ َو اﻗَْﻄْﻊ َرﺟـﺎﺋﯽ َﻋﱠﻤْﻦ ِﺳﻮاَك َﺣّﺘﯽ ﻻـ َأْرُﺟﻮ ِإﻻّـ ِإّﯾـﺎَك َو ﻻـ َأﺧـﺎُف ِإﻻّـ ﻣِﻨْـَﮏ َو ﻻ َأﺛُِﻖ ِإّﻻ ﺑ َِﮏ َو ﻻ َأﱠﺗِﮑُﻞ ِإّﻻ‬
‫َﻋَﻠﯿَْﮏ َو َأِﺟْﺮﻧﯽ ﻣِْﻦ َﺗْﺤﻮﯾِﻞ ﻣﺎ َأﻧ َْﻌْﻤَﺖ ﺑ ِﻪ َﻋَﻠﱠﯽ ﻓِﯽ اﻟّﺪﯾِﻦ َو اﻟﱡﺪﻧ ْﯿﺎ َو اْﻻآِﺧَﺮِه َأّﯾﺎَم اﻟﱡﺪﻧ ْﯿﺎ ﺑ َِﺮْﺣَﻤﺘَِﮏ)‪(3).«(2‬‬
‫‪ -10‬ﺧﻮاﻧﺪن »اﻟﻠﻬﻢ اﻟﻌﻦ اﻟﺬﯾﻦ ﺑﺪﻻ دﯾﻨﮏ و‪«...‬‬
‫دﻫﻢ‪ :‬ﺳـّﯿﺪ ﺑﻦ ﻃﺎوس از ﮐﺘﺎب ﺳـﻌﺪ ﺑﻦ ﻋﺒﺪاﻟّﻠﻪ رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﺑﻪ ﺳـﻨﺪﻫﺎي ﺻـﺤﯿﺢ از ﺳﻠﯿﻤﺎن ﺟﻌﻔﺮي و ﻣﺤﻤﺪ ﺑﻦ اﺳﻤﺎﻋﯿﻞ‬
‫ﺑﻦ ﺑﺰﯾﻊ ﮐﻪ ﮔﻔﺖ‪ :‬روزي ﺑﻪ ﺧﺪﻣﺖ ﺣﻀـﺮت اﻣﺎم رﺿﺎ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم رﻓﺘﻢ‪ ،‬ﺣﻀـﺮت را در ﺳـﺠﺪه ﺷـﮑﺮ ﯾﺎﻓﺘﻢ و ﺑﺴـﯿﺎر ﻃﻮل داد؛‬
‫ﭼﻮن ﺳـﺮ ﺑﺮداﺷﺖ ﻓﺮﻣﻮد ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﮐﻪ اﯾﻦ دﻋﺎ را در ﺳـﺠﺪه ﺷـﮑﺮ ﺑﺨﻮاﻧـﺪ ﭼﻨﺎﻧﺴﺖ ﮐﻪ در ﺟﻨﮓ ﺑﺪر در ﺧﺪﻣﺖ ﺣﻀـﺮت رﺳﻮل‬
‫ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ ﺑـﺎ ﮐـﺎﻓﺮان ﺟﻨـﮓ ﮐﺮده ﺑﺎﺷـﺪ و ﺗﯿﺮ ﺑﺮ ﻟﺸـﮑﺮ اﯾﺸـﺎن اﻧـﺪاﺧﺘﻪ ﺑﺎﺷـﺪ‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬رﺧﺼﺖ ﻣﯽ ﻓﺮﻣﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﻨﻮﯾﺴﻢ؟‬
‫ﻓﺮﻣﻮد ﮐﻪ ﺑﻨﻮﯾﺴﯿﺪ)‪ ،(4‬ﭼﻮن ﺑﻪ ﺳﺠﺪه ﺷﮑﺮ روي ﺑﮕﻮ‪:‬‬
‫»َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ اﻟ َْﻌِﻦ اﻟﱠَﺬﯾِْﻦ ﺑَـﱠﺪﻻ دﯾَﻨـَﮏ َو َﻏﱠﯿﺮا ﻧِْﻌَﻤَﺘـَﮏ َو اﱠﺗَﻬﻤـﺎ َرُﺳﻮﻟَـَﮏ ﺻـﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ َو ﺧﺎﻟَﻔﺎ ﻣِﱠﻠَﺘَﮏ َو ـَﺻ ﱠﺪا َﻋْﻦ َﺳﺒﯿﻠَِﮏ َو َﮐَﻔﺮا‬
‫آﻻَﺋَﮏ َو َرّدا َﻋَﻠﯿَْﮏ َﮐﻼَﻣَﮏ َو اْﺳَﺘْﻬﺰا ﺑ َِﺮُﺳﻮﻟ َِﮏ َو َﻗَﺘﻼ اِﺑ َْﻦ َﻧﺒِﱢﯿَﮏ َو َﺣﱠﺮﻓﺎ ِﮐﺘﺎﺑََﮏ َو َﺟَﺤﺪا آﯾﺎﺗَِﮏ َو َﺳِﺨﺮا ﺑ ِِﺎﻣﺎﻣَِﮏ)‪َ (5‬و اْﺳَﺘْﮑَﺒﺮا‬
‫َﻋْﻦ ِﻋﺒﺎَدﺗِـَﮏ َو َﻗَﺘﻼـ َأْوﻟ ِﯿﺎَﺋـَﮏ َو َﺟَﻠﺴﺎ ﻓﯽ َﻣْﺠﻠٍِﺲ ﻟَْﻢ َﯾُﮑْﻦ ﻟَُﻬﻤﺎ ﺑ َِﺤﱟﻖ َو َﺣَﻤﻼ اﻟّﻨﺎَس َﻋﻠﯽ َأْﮐﺘﺎِف آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ اﻟ َْﻌﻨُْﻬﻤﺎ ﻟَْﻌﻨًﺎ َﯾﺘْﻠُﻮ‬
‫ﺑَْﻌُﻀُﻪ ﺑَْﻌﻀًﺎ َو اْﺣُﺸْﺮُﻫﻤﺎ َو َأﺗ ْﺒﺎَﻋُﻬﻤﺎ ِإﻟﯽ َﺟَﻬﱠﻨَﻢ ُزْرﻗًﺎ َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ ِإﻧّﺎ َﻧَﺘَﻘﱠﺮُب اِﻟَﯿَْﮏ ﺑ ِﺎﻟﱠﻠْﻌَﻨِﻪ َﻋَﻠﯿِْﻬﻤﺎ‬
‫ص ‪193 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ع و آ‪ + :‬اﻟّﻠﻬﱠﻢ ﮐﻤﺎ ُﺻـ ﻨَْﺖ َوْﺟﻬﯽ َﻋِﻦ اﻟﱡﺴﺠﻮِد اِّﻻ ﻟََﮏ َﻓـُﺼ ﻨُْﻪ َﻋْﻦ َﻃَﻠِﺐ اﻟﱢﺮزِق اِّﻻ ﻣِﻨَﮏ اﻟّﻠﻬﱠﻢ َﻗﱢﻮﻧﯽ َﻋﻠﯽ ﻣﺎ َﺧَﻠْﻘَﺘﻨﯽ ﻟَُﻪ َو ﻻ‬
‫َﺗْﺸَﻐﻠْﻨﯽ ﺑ ِﻤﺎ َﺗَﮑﱠﻔﻠَْﺖ ﻟﯽ ﺑ ِِﻪ َو َأْﻋِﺼْﻤﻨﯽ ﻣِّﻤﺎ ﺗُﻌﺎﻗِﺒُﻨﯽ َﻋَﻠﯿِْﻪ ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ع و آ‪َ :‬ﯾﺎ َﮐﺮﯾﻢ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،83‬ص ‪ ،216‬ﺑﺎب ‪ ،44‬ﺳﺠﺪه اﻟﺸﮑﺮ و ﻓﻀﻠﻬﺎ‪. ...‬‬
‫‪ _4 -4‬ﺣﺎﺷﯿﻪ آ‪ :‬ﺑﻨﻮﯾﺲ‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻫﺮ ﺳﻪ ﻧﺴﺨﻪ‪ :‬ﺑ ِﺂﯾﺎﺗَِﮏ‪.‬‬
‫َو اﻟ َْﺒﺮاَءِه ﻣِﻨُْﻬﻤﺎ ﻓِﯽ اﻟﱡﺪﻧ ْﯿﺎ َو اْﻻآِﺧَﺮِه َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ اﻟ َْﻌْﻦ َﻗَﺘَﻠَﻪ َأﻣﯿِﺮ اﻟ ُْﻤﻮْءﻣِﻨﯿَﻦ َو َﻗَﺘَﻠَﻪ اﻟ ُْﺤـَﺴ ﯿِْﻦ ﺑ ِْﻦ َﻋﻠِﱢﯽ اﺑ ِْﻦ ﺑ ِﻨِْﺖ َرُﺳﻮِل اﻟﻠّﻪ ِ ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ‬
‫وﺳـﻠﻢ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ ِزْدُﻫﻤﺎ َﻋـ ﺬاﺑًﺎ َﻓْﻮَق اﻟ َْﻌﺬاِب)‪َ (1‬و َﻫﻮاﻧـًﺎ َﻓـْﻮَق َﻫـ ﻮاٍن َو ُذﻻ‪‬ـ َﻓـْﻮَق ُذﱟل َو ِﺧْﺰﯾـًﺎ َﻓْﻮَق ِﺧْﺰٍي َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ ُدﱠﻋُﻬﻤـﺎ ﻓِﯽ اﻟّﻨـﺎِر َدّﻋـ ًﺎ َو‬
‫اْرُﮐـْﺴ ُﻬﻤﺎ ﻓﯽ َأﻟﯿـِﻢ َﻋـ ﺬاﺑ َِﮏ َرْﮐﺴـًﺎ َاﻟﻠُّﻬـﱠﻢ اْﺣُﺸـ ْﺮُﻫﻤﺎ َو َأﺗ ْﺒﺎَﻋُﻬﻤـﺎ ِإﻟﯽ َﺟَﻬﱠﻨَﻢ ُزَﻣﺮًا َاﻟﻠُّﻬـﱠﻢ َﻓﱢﺮْق َﺟْﻤَﻌُﻬْﻢ َو َﺷـ ﱢﺘْﺖ َأﻣَْﺮُﻫْﻢ َو ﺧـﺎﻟ ِْﻒ ﺑَﯿَْﻦ‬
‫َﮐﻠَِﻤﺘِِﻬْﻢ َو ﺑَﱢﺪْد َﺟﻤﺎَﻋَﺘُﻬْﻢ َواﻟ َْﻌْﻦ َأﺋِﱠﻤَﺘُﻬْﻢ َو اﻗْﺘُْﻞ ﻗﺎَدَﺗُﻬْﻢ َو ﺳﺎَدَﺗُﻬْﻢ َو ُﮐَﺒﺮاَﺋُﻬْﻢ َو اﻟ َْﻌْﻦ ُروَءﺳﺎَﺋُﻬﻢ َو اْﮐِﺴْﺮ راَﯾَﺘُﻬْﻢ)‪َ (2‬و َأﻟ ِْﻖ اﻟ َْﺒْﺄَس ﺑَﯿَْﻨُﻬﻢ‬
‫َو ﻻ ﺗُﺒِْﻖ ﻣِﻨُْﻬْﻢ َدّﯾﺎرًا َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ اﻟ َْﻌْﻦ َأﺑﺎ َﺟْﻬٍﻞ)‪َ (3‬و اﻟ َْﻮﻟﯿَﺪ ﻟَْﻌﻨًﺎ َﯾﺘْﻠُﻮ ﺑَْﻌُﻀُﻪ ﺑَْﻌﻀًﺎ َو َﯾﺘَْﺒُﻊ ﺑَْﻌُﻀُﻪ ﺑَْﻌﻀًﺎ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ اﻟ َْﻌﻨُْﻬﻤﺎ ﻟَْﻌﻨًﺎ َﯾﻠَْﻌﻨُُﻬﻤﺎ ﺑ ِﻪ ُﮐﱡﻞ َﻣَﻠٍﮏ‬
‫ُﻣَﻘﱠﺮٍب َو ُﮐﱡﻞ َﻧﺒِﱟﯽ ُﻣْﺮَﺳٍﻞ َو ُﮐﱡﻞ ُﻣﻮْءﻣٍِﻦ اﻣَْﺘَﺤﻨَْﺖ َﻗﻠَْﺒُﻪ ﻟ ِْﻼءﯾﻤﺎِن َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ اﻟ َْﻌﻨُْﻬﻤﺎ ﻟَْﻌﻨًﺎ َﯾَﺘَﻌﱠﻮُذ ﻣِﻨُْﻪ َأْﻫُﻞ اﻟّﻨﺎِر َو ﻣِْﻦ َﻋﺬاﺑ ِِﻬﻤﺎ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ اﻟ َْﻌﻨُْﻬﻤﺎ ﻟَْﻌﻨًﺎ‬
‫ﻻ َﯾْﺨُﻄُﺮ)‪َِ (4‬ﻻَﺣـ ٍﺪ ﺑ ِﺒﺎٍل َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ اﻟ َْﻌﻨُْﻬﻤﺎ ﻓﯽ ُﻣْﺴَﺘـِﺴ ﱢﺮ ـِﺳ ﱢﺮَك َو ﻇﺎِﻫِﺮ َﻋﻼﻧَِﯿﺘَِﮏ َو َﻋـ ﱢﺬﺑ ُْﻬﻤﺎ َﻋـ ﺬاﺑًﺎ ﻓِﯽ اﻟﱠﺘْﻘـﺪﯾِﺮ َو َﻓْﻮَق اﻟﱠﺘْﻘـﺪﯾِﺮ َو ﺷﺎِرْك‬
‫َﻣَﻌُﻬﻤﺎ اِﺑ َْﻨَﺘﯿِْﻬﻤﺎ َو َأْﺷﯿﺎَﻋُﻬﻤﺎ َو ُﻣِﺤّﺒﯿِﻬﻤﺎ َو َﻣْﻦ ﺷﺎَﯾَﻌُﻬﻤﺎ ِإﱠﻧَﮏ َﺳﻤﯿُﻊ اﻟﱡﺪﻋﺎِء«‪(5).‬‬
‫‪ -11‬دﻋﺎي »ﻻ إﻟﻪ إﻻ اﷲ ﺣﻘًﺎ ﺣﻘًﺎ‪«...‬‬
‫ﯾﺎزدﻫﻢ‪ :‬ﻣﺤّﻤﺪ ﺑﻦ ﻫﺎرون در ﻣﺠﻤﻮع اﻟﺪﻋﻮات از ﻋﺪّي ﺑﻦ ﺣﺎﺗﻢ رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬روزي ﺑﻪ ﺧﺪﻣﺖ ﺣﻀـﺮت اﻣﯿﺮاﻟﻤﺆﻣﻨﯿﻦ‬
‫ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم رﻓﺘﻢ‪ ،‬ﺣﻀـﺮت را در ﻧﻤﺎز ﯾﺎﻓﺘﻢ ﺑﺎ رﻧﮓ ﻣﺘﻐّﯿﺮ‪ ،‬و ﮐﺴﯽ را ﺑﻌﺪ از ﺣﻀﺮت رﺳﻮل ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ ﻧﺪﯾﺪه ﺑﻮدم ﮐﻪ‬
‫رﮐﻮع و ﺳﺠﻮدش از آن ﺣﻀﺮت ﺗﻤﺎم ﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ؛ ﭼﻮن ﺻﺪاي ﭘﺎي ﻣﺮا ﺷﻨﯿﺪ اﺷﺎره ﻧﻤﻮد ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﺒﺎرك ﮐﻪ ﺑﺎش‪ .‬ﭘﺲ دو رﮐﻌﺖ‬
‫ﻧﻤـﺎز ﮐﺮد و ﺑﻌـﺪ از ﺳـﻼم ﺑﻪ ﺳـﺠﺪه رﻓﺖ‪ ،‬و ﺑﺴـﯿﺎر ﻃﻮل داد ﺗﺎ آن ﮐﻪ ﮔﻤﺎن ﮐﺮدم ﮐﻪ ﺑﻪ ﺧﻮاب رﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﭘﺲ ﺳـﺮ از ﺳـﺠﺪه‬
‫ﺑﺮداﺷﺖ و اﯾﻦ دﻋﺎ ﺧﻮاﻧﺪ؛ ﭘﺲ رو ﺑﻪ‬
‫ص ‪194 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع‪َ :‬ﻋﺬاٍب‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬آ‪ :‬راﯾﺎَﺗُﻬْﻢ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻫﺮ ﺳﻪ ﻧﺴﺨﻪ‪ :‬اﻟﻠُّﻬﱠﻢ اﻟ َْﻌْﻦ ﻓﻼﻧًﺎ و ﻓﻼﻧًﺎ‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻣﺘﻦ‪ :‬ﻻَﯾْﺨُﻄْﺮ‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬ﻣﻬﺞ اﻟﺪﻋﻮات‪ ،‬ص ‪ ،258‬و ﻣﻦ ذﻟﮏ دﻋﺎء آﺧﺮ ﻟﻤﻮﻻﻧﺎ اﻟﺮﺿﺎ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم ؛ ﻣﺼﺒﺎح‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﮐﻔﻌﻤﯽ‪ ،‬ص ‪ ،553‬ﻓﺼﻞ اﻟﺮاﺑﻊ‬
‫و اﻷرﺑﻌﻮن‪. ...‬‬
‫ﺟﺎﻧﺐ ﻣﻦ ﮔﺮداﻧﯿﺪ و ﻓﺮﻣﻮد ﮐﻪ‪ :‬ﺑﻪ ﺣّﻖ آن ﺧﺪاوﻧﺪي ﮐﻪ داﻧﻪ را ﺷﮑﺎﻓﺘﻪ‪ ،‬و ﺧﻼﯾﻖ را آﻓﺮﯾﺪه ﺳﻮﮔﻨﺪ ﮐﻪ ﻫﺮ ﻏﻤﮕﯿﻨﯽ ﯾﺎ ﮐﺎر ﺑﺴﺘﻪ‬
‫اي ﯾﺎ ﻏﺎرت زده اي ﮐﻪ اﯾﻦ دﻋﺎ را ﺑﺨﻮاﻧـﺪ اﻟﺒّﺘﻪ ﺣﻖ ﺗﻌﺎﻟﯽ ﺑﻨـﺪش را ﺑﮕﺸﺎﯾﺪ‪ ،‬و ﻏﻤﺶ را زاﯾﻞ ﮔﺮداﻧﺪ‪ ،‬و ﻣﻬّﻤﺎﺗﺶ را ﺑﺮآورد‪ ،‬و‬
‫ﺳﺰاوار اﺳﺖ ﮐﻪ ﻫﺮ ﮐﻪ اﯾﻦ دﻋﺎ را ﺑﺸﻨﻮد ﺣﻔﻆ ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫راوي ﮔﻔﺖ‪ :‬ﮐﻪ ﺗﺎ اﯾﻦ ﺣﺪﯾﺚ را از ﺣﻀﺮت ﺷﻨﯿﺪه ام اﯾﻦ دﻋﺎ را ﺗﺮك ﻧﮑﺮده ام‪ .‬اﯾﻨﺴﺖ دﻋﺎ‪:‬‬
‫»ﻻ ِإﻟَﻪ ِإّﻻ َاﻟّﻠﻪ ُ َﺣّﻘًﺎ َﺣّﻘًﺎ ﻻ ِإﻟَﻪ ِإﱠﻻ اﻟّﻠﻪ ُ إﯾﻤﺎﻧًﺎ َو ـِﺻ ْﺪﻗًﺎ ﻻ ِإﻟَﻪ ِإﱠﻻ اﻟّﻠﻪ ُ َﺗَﻌﱡﺒﺪًا َو ِرّﻗًﺎ ﯾﺎ ُﻣِﻌﱠﺰ اﻟ ُْﻤﻮْءﻣِﻨﯿَﻦ ﺑ ُِﺴـ ﻠْﻄﺎﻧِﻪ ﯾﺎ ُﻣِﺬﱠل اﻟ َْﺠّﺒﺎرﯾَﻦ ﺑ َِﻌَﻈَﻤﺘِﻪ‬
‫َأﻧ َْﺖ َﮐْﻬﻔﯽ ﺣﯿَﻦ ﺗُْﻌﯿﯿﻨِﯽ اﻟ َْﻤﺬاِﻫُﺐ ِﻋﻨَْﺪ ُﺣﻠُﻮِل اﻟﱠﻨﻮاﺋِِﺐ َﻓَﺘﻀـﯿُﻖ َﻋَﻠﱠﯽ اْﻻَءْرُض ﺑ ُِﺮْﺣﺒِﻬﺎ َأﻧ َْﺖ َﺧَﻠْﻘَﺘﻨﯽ ﯾﺎ َﺳـ ّﯿﺪي َرْﺣَﻤًﻪ ﻣِﻨَْﮏ ﻟﯽ َو ﻟَْﻮ ﻻ‬
‫َرْﺣَﻤﺘُـَﮏ ﻟَُﮑﻨُْﺖ ﻣَِﻦ اﻟ ْﻬـﺎﻟ ِﮑﯿَﻦ َو َأﻧ َْﺖ ُﻣﻮَءﱢﯾﺪي ﺑ ِﺎﻟﱠﻨـْﺼ ِﺮ َﻋﻠﯽ َأْﻋـﺪاﺋﯽ َو ﻟَْﻮ ﻻـ َﻧـْﺼ ُﺮَك ﻟَُﮑﻨُْﺖ ﻣَِﻦ اﻟ َْﻤْﻐﻠُﻮﺑﯿَﻦ ﯾﺎ ُﻣﻨْـِﺸ َﺊ اﻟ َْﺒَﺮﮐﺎِت ﻣِْﻦ‬
‫َﻣﻮاـِﺿ ِﻌﻬﺎ َو ُﻣْﺮِﺳَﻞ اﻟﱠﺮْﺣَﻤِﻪ ﻣِْﻦ َﻣﻌﺎِدﻧِﻬﺎ َو ﯾﺎ)‪َ (1‬ﻣْﻦ َﺧﱠﺺ َﻧْﻔَﺴُﻪ ﺑ ِـﺎﻟِﻌﱢﺰ َو اﻟﱢﺮﻓَْﻌِﻪ َﻓَﺄْوﻟ ِﯿـﺎوُءُه ﺑ ِِﻌﱢﺰه َﯾْﻌَﺘﱡﺰوَن َو ﯾـﺎ َﻣْﻦ َوَﺿَﻊ ﻟَُﻪ اﻟ ُْﻤﻠُﻮُك ﻧﯿَﺮ‬
‫اﻟَﻤـ َﺬﻟﱠِﻪ َﻋﻠﯽ َأْﻋﻨـﺎﻗِِﻬْﻢ َﻓُﻬْﻢ ﻣِْﻦ َﺳـ َﻄﻮاﺗِﻪ ﺧـﺎﺋُِﻔﻮَن َأْﺳـ َﺌﻠَُﮏ ﺑ ِِﮑﺒِْﺮﯾﺎﺋَِﮏ اﻟﱠﺘﯽ َﺷـ َﻘْﻘَﺘﻬﺎ ﻣِْﻦ َﻋَﻈَﻤﺘَِﮏ َو ﺑ َِﻌَﻈَﻤﺘَِﮏ اﻟﱠﺘِﯽ اْﺳـ َﺘَﻮﯾَْﺖ ﺑ ِﻬﺎ َﻋﻠﯽ‬
‫َﻋْﺮِﺷَﮏ َو َﻋَﻠْﻮَت ﺑ ِﻬﺎ ﻓﯽ َﺧﻠِْﻘَﮏ َﻓُﮑﱡﻠُﻬﻢ ﺧﺎِﺿٌﻊ َذﻟﯿٌﻞ ﻟ ِِﻌﱠﺰﺗَِﮏ َﺻﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آﻟ ِﻪ َو اﻓَْﻌْﻞ)‪َ (2‬أْوﻟَﯽ اْﻻَءﻣَْﺮﯾِْﻦ ﺑ َِﮏ)‪َ (3‬ﺗﺒﺎَرْﮐَﺖ ﯾﺎ‬
‫َأْرَﺣَﻢ اﻟّﺮاِﺣﻤﯿَﻦ«‪(4).‬‬
‫‪ -12‬دﻋﺎي »ﺳﺒﺠﺎﻧﮏ اﻟﻠﻬﻢ و ﺣﻨﺎﻧﯿﮏ ﺳﺒﺤﺎﻧﮏ اﻟﻠﻬﻢ و ﺗﻌﺎﻟﯿﺖ‪«...‬‬
‫دوازدﻫﻢ‪ :‬ﺷـﯿﺦ ﮐّﺸـ ﯽ از ﺳـﻌﯿﺪ ﺑﻦ ﻣﺴـّﯿﺐ رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﻗﺎرﯾﺎن ﻗﺮآن ﺗﺎ ﺣﻀﺮت اﻣﺎم زﯾﻦ اﻟﻌﺎﺑﺪﯾﻦ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم ﻣﺘﻮّﺟﻪ‬
‫ﻣّﮑﻪ ﻧﻤﯽ ﺷـﺪ ﺑﯿﺮون ﻧﻤﯽ رﻓﺘﻨـﺪ؛ در ﯾﮑﯽ از ﺳـﻔﺮﻫﺎي ﺣـﺞ ﺑﺎ ﺣﻀـﺮت ﺑﯿﺮون رﻓﺘﯿﻢ و ﻫﺰار ﻧﻔﺲ)‪ (5‬ﺑﻮدﯾﻢ‪ ،‬ﭼﻮن ﺑﻪ ﻣﻨﺰل ﺳـﻘﯿﺎ‬
‫رﺳﯿﺪﯾﻢ ﺣﻀﺮت ﻓﺮود آﻣﺪ و ﻧﻤﺎز ﮔﺬارد)‪ (6‬و ﺑﻌﺪ از ﻧﻤﺎز ﺳﺠﺪه ﺷﮑﺮ ﺑﻪ ﺟﺎي آورد‪ ،‬و در ﺳﺠﺪه اﯾﻦ دﻋﺎ‬
‫ص ‪195 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ع و آ‪َ :‬ﻓﯿﺎ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ع و آ‪ + :‬ﺑ ِﯽ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ﺣﺎﺷﯿﻪ آ‪ :‬ﺑ َِﮏ‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،83‬ص ‪ ،225‬ﺑﺎب ‪ ،44‬ﺳﺠﺪه اﻟﺸﮑﺮ و ﻓﻀﻠﻬﺎ و‪. ...‬‬
‫‪ _5 -5‬ع و آ‪ :‬ﻧﻔﺮ ‪.‬‬
‫‪ _6 -6‬ع و آ‪ :‬ﮐﺮد‪.‬‬
‫ﺧﻮاﻧﺪ‪ .‬ﭘﺲ ﺷـﻨﯿﺪم ﮐﻪ ﻫﺮ درﺧﺖ و ﺳﻨﮓ و ﮐﻠﻮﺧﯽ ﮐﻪ در آن ﻣﻮﺿﻊ ﺑﻮد ﻫﻤﻪ ﺑﺎ ﺣﻀﺮت در اﯾﻦ ﺗﺴﺒﯿﺢ ﻣﻮاﻓﻘﺖ ﮐﺮدﻧﺪ؛ ﻣﻦ از‬
‫ﻣﺸﺎﻫﺪه اﯾﻦ ﺣﺎل ﻏﺮﯾﺐ‪ ،‬ﺑﺴﯿﺎر ﺗﺮﺳﯿﺪم‪.‬‬
‫ﭼﻮن ﺣﻀـﺮت ﺳـﺮ ﺑﺮداﺷﺖ ﻓﺮﻣﻮد ﮐﻪ‪ :‬اﯾﻦ ﺗﺴﺒﯿـِﺢ اﻋﻈﻢ)‪ (1‬ﺧـﺪاﺳﺖ‪ ،‬و ﺑـﺎ اﯾﻦ ﺗﺴﺒﯿـﺢ ﻫﯿـﭻ ﮔﻨﺎه ﻧﻤﯽ ﻣﺎﻧـﺪ؛ و ﭼﻮن ﺣﻖ ﺗﻌﺎﻟﯽ‬
‫ﺟﺒﺮﺋﯿﻞ را آﻓﺮﯾﺪ اﯾﻦ ﺗﺴﺒﯿﺢ را اﻟﻬﺎم ﮐﺮد‪ ،‬ﭼﻮن اﯾﻦ ﺗﺴﺒﯿﺢ را ﺧﻮاﻧﺪ ﺟﻤﯿﻊ آﺳـﻤﺎﻧﻬﺎ و آﻧﭽﻪ در آﻧﻬﺎ ﺑﻮد ﻫﻤﻪ ﺑﺎ او ﺧﻮاﻧﺪﻧﺪ و اﯾﻦ‬
‫ﻧﺎم ﺑﺰرگ ﺧﺪاﺳﺖ‪ .‬اﯾﻨﺴﺖ ﺗﺴﺒﯿﺢ)‪:(2‬‬
‫»ُﺳـ ﺒْﺤﺎَﻧَﮏ اﻟّﻠُﻬﱠﻢ َو َﺣﻨﺎَﻧﯿَْﮏ ُﺳـ ﺒْﺤﺎَﻧَﮏ اﻟّﻠُﻬﱠﻢ َو َﺗﻌﺎﻟَﯿَْﺖ)‪ُ (3‬ﺳـ ﺒْﺤﺎَﻧَﮏ اﻟّﻠُﻬﱠﻢ َو اﻟِﻌﱡﺰ ِإزاُرَك ُﺳـ ﺒْﺤﺎَﻧَﮏ اﻟّﻠُﻬﱠﻢ َو اﻟ َْﻌَﻈَﻤُﻪ ِرداوُءَك)‪(4‬‬
‫ُﺳﺒْﺤﺎَﻧَﮏ اﻟّﻠُﻬﱠﻢ َو اﻟ ِْﮑﺒِْﺮﯾﺎُء ُﺳـ ﻠْﻄﺎﻧَُﮏ ُﺳـ ﺒْﺤﺎَﻧَﮏ ﻣِْﻦ َﻋﻈﯿٍﻢ ﻣﺎ َأْﻋَﻈَﻤَﮏ ُﺳـ ﺒْﺤﺎَﻧَﮏ ُﺳـ ﱢﺒْﺤَﺖ ﻓِﯽ اْﻻَءْﻋﻠﯽ ُﺳـ ﺒْﺤﺎَﻧَﮏ َﺗـْﺴ َﻤُﻊ َو َﺗﺮي ﻣﺎ‬
‫َﺗْﺤَﺖ اﻟﱠﺜﺮي ُﺳـ ﺒْﺤﺎَﻧَﮏ َأﻧ َْﺖ ﺷﺎِﻫُﺪ ُﮐﱢﻞ َﻧْﺠﻮي)‪ُ (5‬ﺳـ ﺒْﺤﺎَﻧَﮏ َﻣْﻮِﺿُﻊ ُﮐﱢﻞ َﺷْﮑﻮي ُﺳﺒْﺤﺎَﻧَﮏ ﺣﺎِﺿُﺮ ُﮐﱢﻞ َﻣَﻼٍء ُﺳﺒْﺤﺎَﻧَﮏ َﻋﻈﯿَﻢ اﻟﱠﺮﺟﺎِء‬
‫ُﺳﺒْﺤﺎَﻧَﮏ َﺗﺮي ﻣﺎ ﻓﯽ َﻗْﻌِﺮ اﻟ ْﻤﺎِء ُﺳـ ﺒْﺤﺎَﻧَﮏ َﺗْﺴَﻤُﻊ َأﻧ ْﻔﺎَس اﻟ ْﺤﯿﺘﺎِن ﻓﯽ ﻗُُﻌﻮِر اﻟ ْﺒِﺤﺎِر ُﺳﺒَْﺤﺎَﻧَﮏ َﺗْﻌَﻠُﻢ َوْزَن اﻟﱠﺴﻤﻮاِت ُﺳﺒَْﺤﺎَﻧَﮏ َﺗْﻌَﻠُﻢ َوْزَن‬
‫اْﻻَءَرﺿـﯿَﻦ ُﺳﺒْﺤﺎَﻧَﮏ َﺗْﻌَﻠُﻢ َوْزَن اﻟﱠﺸْﻤِﺲ َو اﻟ َْﻘَﻤِﺮ ُﺳﺒْﺤﺎَﻧَﮏ َﺗْﻌَﻠُﻢ َوْزَن اﻟﱡﻈﻠَْﻤِﻪ َو اﻟﱡﻨﻮِر ُﺳﺒْﺤﺎَﻧَﮏ َﺗْﻌَﻠُﻢ َوْزَن اﻟ َْﻔْﯽ ِء َو اﻟ َْﻬﻮاِء ُﺳﺒْﺤﺎَﻧَﮏ‬
‫َﺗْﻌَﻠُﻢ َوْزَن اﻟّﺮﯾِﺢ َﮐْﻢ ِﻫَﯽ ﻣِْﻦ ﻣِﺜْﻘﺎِل َذﱠرٍه ُﺳـ ﺒْﺤﺎَﻧَﮏ ﻗُﱡﺪوٌس ﻗُﱡﺪوٌس ﻗُﱡﺪوٌس ُﺳـ ﺒْﺤﺎَﻧَﮏ َﻋَﺠﺒًﺎ ﻟ َِﻤْﻦ َﻋَﺮَﻓَﮏ َﮐﯿَْﻒ ﻻ َﯾﺨﺎﻓَُﮏ ُﺳﺒْﺤﺎَﻧَﮏ‬
‫اﻟّﻠُﻬﱠﻢ َو ﺑ َِﺤْﻤِﺪَك ُﺳﺒْﺤﺎَن اﻟّﻠﻪ ِ اﻟ َْﻌﻠِﱢﯽ اﻟ َْﻌﻈﯿِﻢ«‪(6).‬‬
‫‪ -13‬دﻋﺎي »أﻧﺎﺟﯿﮏ ﯾﺎ ﺳﯿﺪي ﮐﻤﺎ ﯾﻨﺎﺟﯽ‪«...‬‬
‫ﺳﯿﺰدﻫﻢ‪ :‬اﺑﻦ ﺑﺎﺑﻮﯾﻪ ﺑﻪ ﺳـﻨﺪ ﻣﻌﺘﺒﺮ از اﺻـﺒﻎ ﺑﻦ ﻧﺒﺎﺗﻪ رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﺣﻀﺮت اﻣﯿﺮاﻟﻤﺆﻣﻨﯿﻦ _ ﺻﻠﻮات اﻟّﻠﻪ ﻋﻠﯿﻪ _ در ﺳﺠﻮد‬
‫اﯾﻦ دﻋﺎ ﻣﯽ ﺧﻮاﻧﺪﻧﺪ‪:‬‬
‫ص ‪196 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ع‪ :‬ﻋﻈﯿﻢ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ﺣﺎﺷﯿﻪ آ‪ :‬ﺗﺴﺒﯿﺢ اﯾﻨﺴﺖ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ع‪َ :‬و َﺗﻌﺎﻟﯽ ِﺳْﺮ ﺑَﺎﻟ َُﮏ‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻣﺘﻦ‪َ :‬و َﺗﻌﺎﻟﯽ ِﺳْﺮ ﺑَﺎﻟ َُﮏ‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻣﺘﻦ‪َ :‬ﺷْﮑﻮي‪.‬‬
‫‪ _6 -6‬رﺟﺎل ﮐّﺸﯽ‪ ،‬ص ‪ ،117‬ﺳﻌﯿﺪ ﺑﻦ ﻣﺴﯿﺐ‪ ...‬؛ ﻣﺼﺒﺎح‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﮐﻔﻌﻤﯽ‪ ،‬ص ‪ ، 82‬ﻓﺼﻞ اﻟﺨﺎﻣﺲ ﻋﺸﺮ ﻓﯿﻤﺎ ﯾﻘﺎل ﮐﻞ ﯾﻮم‪.‬‬
‫»ُأﻧﺎﺟﯿَﮏ ﯾﺎ َﺳـ ﱢﯿﺪي َﮐﻤﺎ ﯾُﻨﺎﺟﯽ اﻟ َْﻌﺒـْ ُﺪ اﻟـﱠﺬﻟﯿُﻞ َﻣْﻮﻻُه َو َأْﻃﻠُُﺐ ِإﻟَﯿَْﮏ َﻃَﻠَﺐ َﻣْﻦ َﯾْﻌَﻠُﻢ َأ ﱠﻧَﮏ ﺗُْﻌﻄﯽ َو ﻻ َﯾﻨُْﻘُﺺ ﻣﺎ)‪ِ (1‬ﻋﻨَْﺪَك َﺷْﯽ ٌء َو‬
‫َأْﺳَﺘْﻐِﻔُﺮَك اْﺳﺘِْﻐﻔﺎَر َﻣْﻦ َﯾْﻌَﻠُﻢ َأﱠﻧُﻪ ﻻ َﯾْﻐِﻔُﺮ اﻟﱡﺬﻧُﻮَب ِإّﻻ َأﻧ َْﺖ َو َأَﺗَﻮﱠﮐُﻞ َﻋَﻠﯿَْﮏ َﺗَﻮﱡﮐَﻞ َﻣْﻦ َﯾْﻌَﻠُﻢ َأ ﱠﻧَﮏ َﻋﻠﯽ ُﮐﱢﻞ َﺷْﯽ ٍء َﻗﺪﯾٌﺮ«‪(2).‬‬
‫‪ -14‬دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ إﻧﯽ أﻋﻮذ ﺑﮏ أن ﺗﺒﺘﻠﯿﻨﯽ‪«...‬‬
‫ﭼﻬﺎردﻫﻢ‪ :‬ﻋﺒﺪاﻟّﻠﻪ ﺑﻦ ﺟﻌﻔﺮ ﺣﻤﯿﺮي در ﻗﺮب اﻻﺳﻨﺎد ﺑﻪ ﺳﻨﺪ ﻣﻌﺘﺒﺮ از ﺣﻀﺮت ﺻﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﺣﻀﺮت‬
‫اﻣﯿﺮاﻟﻤﺆﻣﻨﯿﻦ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم در ﺳﺠﺪه اﯾﻦ دﻋﺎ ﻣﯽ ﺧﻮاﻧﺪﻧﺪ‪:‬‬
‫»َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ ِإﻧّﯽ َأُﻋﻮُذ ﺑ َِﮏ َأْن َﺗﺒَْﺘﻠَِﯿﻨﯽ ﺑ َِﺒﻠِﱠﯿٍﻪ َﺗْﺪُﻋﻮﻧﯽ ـَﺿ ُﺮوَرﺗُﻬﺎ َﻋَﻠﯽ َأْن َأَﺗَﻐﱠﻮَث ﺑ َِﺸـ ْﯽ ٍء ﻣِْﻦ َﻣﻌﺎﺻﯿَﮏ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ َو ﻻ َﺗْﺠَﻌْﻞ ﺑﯽ)‪ (3‬ﺣﺎَﺟًﻪ ِإﻟﯽ‬
‫َأَﺣٍﺪ ﻣِْﻦ ـِﺷ ﺮاِر َﺧﻠِْﻘَﮏ َو ﻟ ِﺌﺎﻣِِﻬْﻢ َﻓِﺈْن َﺟَﻌﻠَْﺖ ﺑﯽ ﺣﺎَﺟًﻪ ِإﻟﯽ َأَﺣٍﺪ ﻣِْﻦ َﺧﻠِْﻘَﮏ َﻓﺎْﺟَﻌﻠْﻬﺎ ِإﻟﯽ َأْﺣـَﺴ ﻨِِﻬْﻢ َوْﺟﻬًﺎ َو َﺧﻠْﻘًﺎ َو ُﺧﻠْﻘًﺎ َو َأْﺳﺨﺎُﻫْﻢ‬
‫ﺑ ِﻬﺎ َﻧْﻔﺴًﺎ َو َأْﻃَﻠِﻘِﻬْﻢ ﺑ ِﻬﺎ ﻟ ِﺴﺎﻧًﺎ َو َأْﺳَﻤِﺤِﻬْﻢ ﺑ ِﻬﺎ َﮐّﻔًﺎ َو َأَﻗﱢﻠِﻬﻢ ﺑ ِﻬﺎ َﻋَﻠﱠﯽ اِﻣْﺘِﻨﺎﻧًﺎ«‪(4).‬‬
‫‪ -15‬دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ إن ﻇﻦ اﻟﻨﺎس ﺑﯽ ﺣﺴﻦ‪«...‬‬
‫ﭘﺎﻧﺰدﻫﻢ‪ :‬اﯾﻀًﺎ ﺣﻤﯿﺮي از ﺣﻀﺮت ﺻﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﭘﺪرم در ﺳﺠﺪه اﯾﻦ دﻋﺎ ﻣﯽ ﺧﻮاﻧﺪﻧﺪ‪:‬‬
‫»َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ ِإ ﱠن َﻇﱠﻦ اﻟّﻨﺎِس ﺑﯽ َﺣَﺴٌﻦ َﻓﺎْﻏِﻔْﺮﻟﯽ ﻣﺎ ﻻَﯾْﻌَﻠُﻤﻮَن َو ﻻ ﺗُﻮءاِﺧْﺬﻧﯽ ﺑ ِﻤﺎ َﯾُﻘﻮﻟ ُﻮَن َو َأﻧ َْﺖ َﻋّﻼُم اﻟ ُْﻐﯿُﻮِب«‬
‫و ﻓﺮﻣﻮد ﮐﻪ اﯾﻦ دﻋﺎ ﻧﯿﺰ ﻣﯽ ﺧﻮاﻧﺪﻧﺪ‪:‬‬
‫»ﯾﺎ ﺛَِﻘﺘﯽ َو َرﺟﺎﺋﯽ ﻓﯽ ِﺷﱠﺪﺗﯽ َو َرﺧﺎﺋﯽ َﺻﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو اﻟ ُْﻄْﻒ)‪ (5‬ﺑﯽ ﻓﯽ‬
‫ص ‪197 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ع و آ‪ :‬ﻣّﻤﺎ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬أﻣﺎﻟﯽ‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﺻﺪوق‪ ،‬ص ‪ ،255‬ﻣﺠﻠﺲ اﻟﺮاﺑﻊ و اﻷرﺑﻌﻮن‪ ...‬؛ روﺿﻪ اﻟﻮاﻋﻈﯿﻦ‪ ،‬ج ‪ ،2‬ص ‪ ،326‬ﻣﺠﻠﺲ ﻓﯽ ذﮐﺮ اﻟﺪﻋﺎء ﻓﯽ‬
‫ﺣﻮاﺋﺞ اﻟﻤﺆﻣﻨﯿﻦ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻣﺘﻦ و آ‪ :‬ﻟ ِﯽ‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ﻗﺮب اﻷﺳﻨﺎد‪ ،‬ص ‪ ،2‬ﺟﺰء اﻷول‪ ...‬؛ ﻣﺴﺘﺪرك اﻟﻮﺳﺎﯾﻞ‪ ،‬ج ‪ ،4‬ص ‪ ،449‬ﺑﺎب اﺳﺘﺤﺒﺎب اﻟﺪﻋﺎء ﺑﺎﻟﻤﺄﺛﻮر‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻣﺘﻦ‪ :‬ﻟ ِﯽ‪.‬‬
‫َﺟﻤﯿِﻊ َأْﺣﻮاﻟﯽ َﻓـِﺈﱠﻧَﮏ َﺗﻠُْﻄُﻒ ﻟ َِﻤْﻦ َﺗﺸـﺎُء َو اﻟ َْﺤْﻤـ ُﺪ ﻟﻠّﻪ ِ َرﱢب اﻟ ْﻌﺎﻟَﻤﯿَﻦ َو ـَﺻ ﻠّﯽ اﻟﻠّﻪ ُ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ اﻟﱠﻨﺒِِﯽ َو َﻋﻠﯽ َأْﻫِﻞ ﺑَﯿْﺘِِﻪ)‪ (1‬اﻟّﻄﺎِﻫﺮﯾَﻦ َو‬
‫َﺳﱠﻠَﻢ َﮐﺜﯿﺮًا«‪(2).‬‬
‫‪ -16‬دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ ﻟﮏ اﻟﺤﻤﺪ إن أﻃﻌﺘﮏ و ﻻ ﺣﺠﻪ ﻟﯽ‪«...‬‬
‫ﺷﺎﻧﺰدﻫﻢ‪ :‬در ﻋﯿﻮن أﺧﺒﺎراﻟﺮﺿﺎ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم ﺑﻪ ﺳﻨﺪ ﻣﻌﺘﺒﺮ رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﺣﻀﺮت اﻣﺎم رﺿﺎ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم در ﺳﺠﺪه اﯾﻦ دﻋﺎ‬
‫ﻣﯽ ﺧﻮاﻧﺪﻧﺪ‪:‬‬
‫»)‪(3‬ﻟََﮏ اﻟ َْﺤْﻤُﺪ ِإْن َأَﻃْﻌﺘَُﮏ َو ﻻ ُﺣﱠﺠَﻪ ﻟﯽ ِإْن َﻋـَﺼ ﯿْﺘَُﮏ َو ﻻ ُﺻـ ﻨَْﻊ ﻟﯽ َو ﻻ ﻟ َِﻐﯿْﺮي ﻓﯽ ِإْﺣﺴﺎﻧَِﮏ َو ﻻ ُﻋْﺬَر ﻟﯽ ِإْن َأَﺳْﺄُت ﻣﺎ َأﺻﺎﺑَﻨﯽ‬
‫ﻣِْﻦ َﺣَﺴَﻨٍﻪ َﻓِﻤﻨَْﮏ ﯾﺎ َﮐﺮﯾُﻢ اْﻏِﻔْﺮ ﻟ َِﻤْﻦ ﻓﯽ َﻣﺸﺎِرِق اْﻻَءْرِض َو َﻣﻐﺎِرﺑ ِﻬﺎ ﻣَِﻦ اﻟ ُْﻤﻮْءﻣِﻨﯿَﻦ َو اﻟ ُْﻤﻮْءﻣِﻨﺎِت«‪(4).‬‬
‫‪ -17‬دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ ارﺣﻢ ذﻟﯽ ﺑﯿﻦ ﯾﺪﯾﮏ و‪«...‬‬
‫ﻫﻔﺪﻫﻢ‪ :‬در ﻓﻘﻪ اﻟﺮﺿﺎ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم ﻣﺬﮐﻮر اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﺣﻀﺮت اﻣﯿﺮاﻟﻤﺆﻣﻨﯿﻦ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم در ﺳﺠﺪه اﯾﻦ دﻋﺎ ﻣﯽ ﺧﻮاﻧﺪ‪:‬‬
‫»َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ اْرَﺣْﻢ ُذﻟّﯽ ﺑَﯿَْﻦ َﯾَﺪﯾَْﮏ َو َﺗَﻀﱡﺮﻋﯽ ِإﻟَﯿَْﮏ َو َوْﺣَﺸﺘﯽ ﻣَِﻦ اﻟّﻨﺎِس َو ُأﻧ ْﺴﯽ ِإﻟَﯿَْﮏ ﯾﺎ َﮐﺮﯾُﻢ َﻓِﺈﻧّﯽ َﻋﺒُْﺪَك َو اﺑ ُْﻦ َﻋﺒَْﺪﯾَْﮏ َأَﺗَﻘﱠﻠُﺐ ﻓﯽ‬
‫َﻗﺒَْﻀﺘَِﮏ ﯾﺎ َذا اﻟ َْﻤﱢﻦ َو اﻟ َْﻔْﻀِﻞ َو اﻟ ُْﺠﻮِد َو اﻟ ِْﻐﻨﯽ َو اﻟ َْﮑَﺮِم َواْرَﺣْﻢ َﺿْﻌﻔﯽ َو َﺷﯿَْﺒﺘﯽ ﻣَِﻦ اﻟّﻨﺎِر ﯾﺎ َﮐﺮﯾُﻢ«‪(5).‬‬
‫‪ -18‬دﻋﺎي »ﻻ إﻟﻪ إﻻ اﷲ ﺣﻘًﺎ ﺣﻘًﺎ ﺳﺠﺪت ﻟﮏ‪«...‬‬
‫ﻫﺠﺪﻫﻢ‪ :‬اﯾﻀًﺎ در ﻓﻘﻪ اﻟﺮﺿﺎ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم ﻣﺬﮐﻮر اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﺣﻀﺮت اﻣﺎم ﻣﺤّﻤﺪ ﺑﺎﻗﺮ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم در ﺳﺠﺪه اﯾﻦ دﻋﺎ ﻣﯽ ﺧﻮاﻧﺪﻧﺪ‪:‬‬
‫»ﻻ ِإﻟَﻪ ِإﱠﻻ اﻟّﻠﻪ ُ َﺣّﻘًﺎ َﺣّﻘًﺎ َﺳَﺠْﺪُت ﻟََﮏ ﯾﺎ َرﱢب َﺗَﻌﱡﺒﺪًا َو ِرّﻗًﺎ َو إﯾﻤﺎﻧًﺎ َو َﺗْﺼﺪﯾﻘًﺎ ﯾﺎ َﻋﻈﯿُﻢ ِإ ﱠن َﻋَﻤﻠﯽ َﺿﻌﯿٌﻒ َﻓﻀﺎِﻋْﻔُﻪ ﻟﯽ ﯾﺎ َﮐﺮﯾُﻢ ﯾﺎ َﺟّﺒﺎُر‬
‫اْﻏِﻔﺮﻟﯽ ُذﻧُﻮﺑﯽ َو ُﺟْﺮﻣﯽ َو َﺗَﻘﱠﺒْﻞ َﻋَﻤﻠﯽ ﯾﺎ َﮐﺮﯾُﻢ ﯾﺎ َﺟّﺒﺎُر«‪(6).‬‬
‫ص ‪198 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻣﺘﻦ و آ و ﻣﺘﻦ ع‪ :‬اﻟﱠﻄﱢﯿﺒِﯿَﻦ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ﻗﺮب اﻷﺳﻨﺎد‪ ،‬ص ‪ ،5‬ﺟﺰء اﻷول‪ ...‬؛ ﻣﺴﺘﺪرك اﻟﻮﺳﺎﯾﻞ‪ ،‬ج ‪ ،4‬ص ‪ ،450‬ﺑﺎب اﺳﺘﺤﺒﺎب اﻟﺪﻋﺎء ﺑﺎﻟﻤﺄﺛﻮر‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻣﺘﻦ‪ :‬اﻟﱠﻠُﻬﱠﻢ‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ﻋﯿﻮن اﺧﺒﺎراﻟﺮﺿﺎ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم ‪ ،‬ج ‪ ،2‬ص ‪ ،205‬دﻻﻟﻪ أﺧﺮي‪ ...‬؛ ﻣﺴﺘﺪرك اﻟﻮﺳﺎﯾﻞ‪ ،‬ج ‪ ،4‬ص ‪ ،451‬ﺑﺎب اﺳﺘﺤﺒﺎب اﻟﺪﻋﺎء‬
‫ﺑﺎﻟﻤﺄﺛﻮر‪.‬‬
‫‪ _5 - 5‬ﻓﻘﻪ اﻟﺮﺿـﺎ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم ‪ ،‬ص ‪ ،141‬ﺑـﺎب ﺻـﻼه اﻟّﻠﯿﻞ‪ ...‬؛ ﻣﺴـﺘﺪرك اﻟﻮﺳﺎﯾﻞ‪ ،‬ج ‪ ،5‬ص ‪ ،142‬ﺑﺎب اﺳـﺘﺤﺒﺎب اﻟﺪﻋﺎء ﻓﯽ‬
‫ﺳﺠﺪﺗﯽ اﻟﺸﮑﺮ‪.‬‬
‫‪ _6 -6‬ﻫﻤﺎن‪.‬‬
 ‫‪ -19‬دﻋﺎي »ﯾﺎ ﮐﺎﺋﻦ ﻗﺒﻞ ﮐﻞ ﺷﯽء و‪«...‬‬
‫ﻧﻮزدﻫﻢ‪ :‬اﯾﻀًﺎ در ﻓﻘﻪ اﻟﺮﺿﺎ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم ﻣﺬﮐﻮر اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﺣﻀﺮت اﻣﺎم ﺟﻌﻔﺮ ﺻﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم در ﺳﺠﻮد اﯾﻦ دﻋﺎ ﻣﯽ ﺧﻮاﻧﺪﻧﺪ‪:‬‬
‫»ﯾﺎ ﮐﺎﺋُِﻦ َﻗﺒَْﻞ ُﮐﱢﻞ َﺷـ ْﯽ ٍء َو ﯾﺎ ُﻣَﮑﱢﻮُن َﻗﺒَْﻞ ُﮐﱢﻞ َﺷـ ْﯽ ٍء ﻻ َﺗْﻔَﻀْﺤﻨﯽ َﻓِﺈﱠﻧَﮏ ﺑ ِﯽ َﻋﺎﻟ ٌِﻢ َو ﻻﺗَُﻌﱢﺬﺑ ْﻨﯽ َﻓﺈﱠﻧَﮏ َﻋَﻠﱠﯽ ﻗﺎِدٌر َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ ِإﻧّﯽ َأُﻋﻮُذ ﺑ َِﮏ‬
‫ﻣَِﻦ اﻟ َْﻌـ ﺪﯾَﻠِﻪ ِﻋﻨْـَﺪ اﻟ َْﻤـ ْﻮِت َو ﻣِْﻦ َﺷـ ﱢﺮ اﻟَﻤْﺮِﺟـ ِﻊ ﻓِﯽ اﻟ َْﻘـ ﺒِْﺮ َو ﻣَِﻦ اﻟﱠﻨﺪاَﻣِﻪ َﯾْﻮَم اﻟ ِْﻘﯿـﺎَﻣِﻪ َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ ِإﻧّﯽ َأْﺳـ َﺌﻠَُﮏ ﻋﯿَﺸًﻪ َﻧِﻘﱠﯿًﻪ َو َﻣﯿَْﺘًﻪ َﺳِﻮﱠﯾًﻪ َو ُﻣﻨَْﻘَﻠﺒًﺎ‬
‫َﮐﺮﯾﻤًﺎ َﻏﯿَْﺮ ُﻣْﺨٍﺰ َو ﻻ ﻓﺎِﺿٍﺢ«‬
‫و اﯾﻦ دﻋﺎ ﻧﯿﺰ ﻣﯽ ﺧﻮاﻧﺪ‪:‬‬
‫»َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ ِإ ﱠن َﻣْﻐِﻔَﺮَﺗَﮏ َأْوَﺳُﻊ ﻣِْﻦ ُذﻧُﻮﺑﯽ َو َرْﺣَﻤَﺘَﮏ َأْرَﺟﯽ ِﻋﻨْﺪي ﻣِْﻦ َﻋَﻤﻠﯽ َﻓﺎْﻏِﻔْﺮﻟﯽ)‪(2).«(1‬‬
‫‪ -20‬دﻋﺎي »ﻟﮏ اﻟﺤﻤﺪ إن أﻃﻌﺘﮏ و ﻟﮏ اﻟﺤﺠﻪ‪«...‬‬
‫ﺑﯿﺴﺘﻢ‪ :‬اﯾﻀًﺎ در ﻓﻘﻪ اﻟﺮﺿﺎ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم ﻣﺬﮐﻮر اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﺣﻀﺮت اﻣﺎم ﻣﻮﺳﯽ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم در ﺳﺠﻮد اﯾﻦ دﻋﺎ ﻣﯽ ﺧﻮاﻧﺪﻧﺪ‪:‬‬
‫»ﻟََﮏ اﻟ َْﺤْﻤـ ُﺪ ِإْن َأَﻃْﻌﺘَُﮏ َو ﻟََﮏ اﻟ ُْﺤﱠﺠُﻪ ِإْن َﻋـَﺼ ﯿْﺘَُﮏ ﻻ ُﺻـ ﻨَْﻊ ﻟﯽ َو ﻻ ﻟ َِﻐﯿْﺮي ﻓﯽ ِإْﺣﺴﺎٍن ﮐﺎَن ﻣِّﻨﯽ ﺣﺎَل اﻟ َْﺤـَﺴ َﻨِﻪ ﯾﺎ َﮐﺮﯾُﻢ َﺻﱢﻞ َﻋﻠﯽ‬
‫ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ ﺑ ِﻤﺎ)‪َ (3‬ﺳَﺄﻟ ْﺘُـَﮏ ﻓﯽ َﻣﺸـﺎِرِق اﻻْـَءْرِض َو َﻣﻐﺎِرﺑ ِﻬﺎ ﻣَِﻦ اﻟ ُْﻤﻮْءﻣِﻨﯿَﻦ َو ُذﱢرﱠﯾﺘﯽ)‪َ (4‬اﻟّﻠُﻬـﱠﻢ َأِﻋّﻨﯽ َﻋﻠﯽ دﯾﻨﯽ ﺑ ِـُﺪﻧ ْﯿﺎَي َو َﻋﻠﯽ آِﺧَﺮﺗﯽ‬
‫ﺑ َِﺘْﻘﻮاَي َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ اْﺣَﻔْﻈﻨﯽ ﻓﯿﻤﺎ ِﻏﺒُْﺖ َﻋﻨُْﻪ َو ﻻ َﺗِﮑﻠْﻨﯽ ِإﻟﯽ َﻧْﻔﺴـﯽ ﻓﯿﻤﺎ َﻗﱠﺼْﺮُت)‪ (5‬ﯾﺎ َﻣْﻦ ﻻ َﺗﻨُْﻘُﺼُﻪ اﻟ َْﻤْﻐِﻔَﺮُه َو ﻻ َﺗـُﻀ ﱡﺮُه اﻟﱡﺬﻧُﻮُب َﺻﱢﻞ َﻋﻠﯽ‬
‫ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو َﻋﻠﯽ آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو اْﻏِﻔْﺮﻟﯽ ﻣﺎ ﻻ َﯾُﻀﱡﺮَك َو َأْﻋِﻄﻨﯽ ﻣﺎ ﻻ َﯾﻨُْﻘُﺼَﮏ َو ﺑ ِﺎﻟّﻠﻪ ِ اﻟﱠﺘْﻮﻓﯿُﻖ«‪(6).‬‬
‫ص ‪199 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻣﺘﻦ‪َ :‬ﯾﺎ َﻣْﻦ َﺣﱡﯽ َﻻَﯾُﻤﻮت‪ ،‬و ﺣﺎﺷﯿﻪ آ‪َ :‬و َﻣْﻦ‪.‬‬
‫‪ _2 - 2‬ﻓﻘﻪ اﻟﺮﺿـﺎ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم ‪ ،‬ص ‪ ،141‬ﺑـﺎب ﺻـﻼه اﻟﻠﯿﻞ‪ ...‬؛ ﻣﺴـﺘﺪرك اﻟﻮﺳﺎﯾﻞ‪ ،‬ج ‪ ،5‬ص ‪ ،142‬ﺑﺎب اﺳـﺘﺤﺒﺎب اﻟﺪﻋﺎء ﻓﯽ‬
‫ﺳﺠﺪﺗﯽ اﻟﺸﮑﺮ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ع و آ‪ِ :‬ﺻْﻞ ﺑ َِﻤﺎ‪ ،‬ﺑﻪ ﺟﺎي‪َ :‬ﺻﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ ﺑ ِﻤﺎ ‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻣﺘﻦ و آ‪ِ :‬زْدﻧﯽ‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬ﺣﺎﺷﯿﻪ آ‪َ :‬ﺣَﻀْﺮُت‪.‬‬
‫‪ _6 - 6‬ﻓﻘﻪ اﻟﺮﺿـﺎ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم ‪ ،‬ص ‪ ،142‬ﺑـﺎب ﺻـﻼه اﻟﯿﻞ‪ ...‬؛ ﻣﺴـﺘﺪرك اﻟﻮﺳﺎﯾﻞ‪ ،‬ج ‪ ،5‬ص ‪ ،143‬ﺑﺎب اﺳـﺘﺤﺒﺎب اﻟﺪﻋﺎء ﻓﯽ‬
‫ﺳﺠﺪﺗﯽ اﻟﺸﮑﺮ‪.‬‬
 ‫‪ -21‬دﻋﺎي »ﯾﺎ ﺧﯿﺮ ﻣﻦ رﻓﻌﺖ إﻟﯿﻪ أﯾﺪي اﻟﺴﺎﺋﻠﯿﻦ‪«...‬‬
‫ﺑﯿﺴﺖ و ﯾﮑﻢ‪ :‬ﺷﯿﺦ ﻃﻮﺳﯽ و دﯾﮕﺮان ﮔﻔﺘﻪ اﻧﺪ ﮐﻪ‪ :‬ﺳّﻨﺖ اﺳﺖ در ﺳﺠﻮد ﺷﮑﺮ ﻧﻤﺎز ﻇﻬﺮ‪ ،‬اﯾﻦ دﻋﺎ ﺑﺨﻮاﻧﺪ‪:‬‬
‫»ﯾﺎ َﺧﯿَْﺮ َﻣْﻦ ُرﻓَِﻌْﺖ ِإﻟَﯿِْﻪ َأﯾِْﺪي اﻟّﺴﺎﺋِﻠﯿَﻦ َو ﯾﺎ َأْﮐَﺮَم َﻣْﻦ ُﻣﱠﺪْت ِإﻟَﯿِْﻪ َأْﻋﻨﺎُق اﻟّﺮاِﻏﺒﯿَﻦ َو ﯾﺎ َأْﮐَﺮَم اْﻻَءْﮐَﺮﻣﯿَﻦ َو ﯾﺎ َأْرَﺣَﻢ اﻟّﺮاِﺣﻤﯿَﻦ َﺻﱢﻞ َﻋﻠﯽ‬
‫ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آﻟ ِﻪ اﻟﱠﻄﱢﯿﺒﯿَﻦ َواﻟ ُْﻄْﻒ ﻟﯽ)‪ (1‬ﺑ ِﻠُْﻄِﻔَﮏ اﻟ َْﺨِﻔﱢﯽ ﻓﯽ َﺷْﺄﻧﯽ ُﮐﱢﻠﻪ«‪(2).‬‬
‫‪ -22‬دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ أﻧﺖ أﻧﺖ اﻧﻘﻄﻊ اﻟﺮﺟﺎء إﻻ ﻣﻨﮏ‪«...‬‬
‫ﺑﯿﺴﺖ و دوّﯾﻢ‪ :‬ﺷﯿﺦ و دﯾﮕﺮان در ﺳﺠﺪه ﺷﮑِﺮ ﻧﻤﺎِز ﺧﻔﺘﻦ ﮔﻔﺘﻪ اﻧﺪ ﮐﻪ‪ :‬ﺳّﻨﺖ اﺳﺖ اﯾﻦ دﻋﺎ ﺑﺨﻮاﻧﺪ‪:‬‬
‫»َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ َأﻧ َْﺖ َأﻧ َْﺖ َأﻧ َْﺖ اﻧ َْﻘَﻄَﻊ اﻟﱠﺮﺟﺎُء ِإّﻻ ﻣِﻨَْﮏ ﻣِﻨَْﮏ ﻣِﻨَْﮏ ﯾﺎ َأـَﺣ َﺪ َﻣْﻦ ﻻ َأَﺣَﺪ ﻟَُﻪ ﯾﺎ َأَﺣَﺪ َﻣْﻦ ﻻ َأَﺣَﺪ ﻟَُﻪ ﯾﺎ َأَﺣَﺪ َﻣْﻦ ﻻ َأَﺣَﺪ ﻟَُﻪ َﻏﯿُْﺮَك‬
‫ﯾﺎ َﻣْﻦ ﻻ َﯾﺰﯾـُﺪُه َﮐﺜَْﺮُه اﻟﱡﺪﻋﺎِء ِإّﻻ َﮐَﺮﻣًﺎ َو ُﺟﻮدًا ﯾﺎ َﻣْﻦ ﻻ َﯾْﺰداُد)‪َ (3‬ﻋﻠﯽ َﮐﺜَْﺮِه اﻟـﱡﺪﻋﺎِء ِإّﻻ َﮐَﺮﻣًﺎ َو ُﺟﻮدًا ﯾﺎ َﻣْﻦ ﻻ َﯾﺰﯾُﺪُه َﮐﺜَْﺮُه اﻟﱡﺪﻋﺎِء ِإّﻻ‬
‫َﮐَﺮﻣًﺎ َو ُﺟﻮدًا َﺻﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو َأْﻫِﻞ ﺑَﯿْﺘِﻪ َﺻﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو َأْﻫِﻞ ﺑَﯿْﺘِﻪ َﺻﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو َأْﻫِﻞ ﺑَﯿْﺘِﻪ«‪.‬‬
‫ﭘﺲ ﺣﺎﺟﺖ ﺧﻮد را ﻣﯽ ﻃﻠﺒﯽ؛ ﭘﺲ ﮔﻮﻧﻪ راﺳﺖ را ﺑﺮ زﻣﯿﻦ ﻣﯽ ﮔـﺬاري و ﻫﻤﯿﻦ دﻋﺎ ﻣﯽ ﺧﻮاﻧﯽ)‪(4‬؛ ﭘﺲ ﺑﺎز ﭘﯿﺸﺎﻧﯽ را ﺑﺮ زﻣﯿﻦ‬
‫ﻣﯽ ﮔﺬاري و ﻫﻤﯿﻦ دﻋﺎ ﻣﯽ ﺧﻮاﻧﯽ‪(5).‬‬
‫‪ -23‬ﺧﻮاﻧﺪن »ﯾﺎ رب اﻷرﺑﺎب و ﯾﺎ ﻣﺎﻟﮏ اﻟﻤﻠﻮك و‪«...‬‬
‫ﺑﯿﺴﺖ و ﺳـّﯿﻢ‪ :‬ﮐﻠﯿﻨﯽ ﺑﻪ ﺳـﻨﺪ ﻣﻌﺘﺒﺮ از ﺣﻀـﺮت ﺻﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﻧﺰدﯾﮏ ﺗﺮﯾﻦ اﺣﻮال ﺑﻨﺪه ﺑﻪ ﺳﻮي ﺧﺪا‬
‫وﻗﺘﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻨﺪه در ﺳﺠﺪه ﺑﺎﺷﺪ؛ ﭼﻮن ﺑﻪ ﺳﺠﺪه روي ﺑﮕﻮ‪:‬‬
‫ص ‪200 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻣﺘﻦ و آ‪ :‬ﺑ ِﯽ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ﻣﺼﺒﺎح‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﻃﻮﺳﯽ‪ ،‬ص ‪ ،67‬ﻓﺼﻞ ﻓﯽ ﺳﯿﺎﻗﻪ اﻟﺼﻠﻮات‪ ...‬؛ ﺑﻠﺪاﻷﻣﯿﻦ‪ ،‬ص ‪ ،17‬و ﻣﻤﺎ ﯾﺨﺘﺺ ﻋﻘﯿﺐ اﻟﻈﻬﺮ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻫﺮ ﺳﻪ ﻧﺴﺨﻪ‪َ :‬ﯾﺰﯾُﺪُه ﮐﺜﺮُه‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ع و آ‪ + :‬ﭘﺲ ﮔﻮﻧﻪ ﭼﭗ را ﺑﺮ زﻣﯿﻦ ﻣﯽ ﮔﺬاري و ﻫﻤﯿﻦ دﻋﺎ ﻣﯽ ﺧﻮاﻧﯽ‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬ﻣﺼﺒﺎح‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﻃﻮﺳﯽ‪ ،‬ص ‪ ،112‬أرﺑﻊ رﮐﻌﺎت أﺧﺮ‪ ...‬؛ ﻓﻼح اﻟﺴﺎﺋﻞ‪ ،‬ص ‪ ،256‬ﻓﺼﻞ اﻟﺴﺎدس واﻟﻌﺸﺮون‪.‬‬
 ‫»ﯾﺎ َرﱠب اْﻻَءْرﺑﺎِب َو ﯾﺎ ﻣﺎﻟ َِﮏ)‪ (1‬اﻟ ُْﻤﻠُﻮِك َو ﯾﺎ َﺳﱢﯿَﺪ اﻟّﺴﺎداِت َو ﯾﺎ َﺟّﺒﺎَر اﻟ َْﺠﺒﺎﺑ َِﺮِه َو ﯾﺎ ِإﻟَﻪ اﻵﻟ َِﻬِﻪ َﺻﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ«‬
‫ﭘﺲ ﺣﺎﺟﺎت ﺧﻮد را ﺑﻄﻠﺐ؛ ﭘﺲ ﺑﮕﻮ‪َ» :‬ﻓِﺈﻧّﯽ َﻋﺒُْﺪَك ﻧﺎِﺻَﯿﺘﯽ ﻓﯽ َﻗﺒَْﻀﺘَِﮏ«‬
‫ﭘﺲ ﻫﺮ دﻋﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺧﻮاﻫﯽ ﺑﮑﻦ ﮐﻪ ﺧﺪا ﺑﺨﺸﻨﺪه اﺳﺖ‪ ،‬و ﺑﺮآوردن ﻫﯿﭻ ﺣﺎﺟﺖ ﺑﺮ او دﺷﻮار ﻧﯿﺴﺖ‪(2).‬‬
‫‪ -24‬دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ أﻧﺖ رﺑﯽ ﺣﻘًﺎ ﺣﻘًﺎ ﺳﺠﺪت‪«...‬‬
‫ﺑﯿﺴﺖ و ﭼﻬﺎرم‪ :‬اﯾﻀًﺎ ﮐﻠﯿﻨﯽ ﺑﻪ ﺳـﻨﺪ ﻣﻮﺛّﻖ از ﺣﻀـﺮت ﺻﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﺷﻨﯿﺪم ﺷﺒﯽ ﭘﺪرم در ﻣﺴﺠﺪ ﺑﻪ‬
‫ﺳﺠﻮد رﻓﺘﻪ)‪ ،(3‬ﻣﯽ ﮔﺮﯾﺴﺖ و اﯾﻦ دﻋﺎ ﻣﯽ ﺧﻮاﻧﺪ‪:‬‬
‫»)‪َ(4‬اﻟّﻠُﻬﱠﻢ َأﻧ َْﺖ َرﺑّﯽ َﺣّﻘـ ًﺎ َﺣّﻘـ ًﺎ َﺳـ َﺠْﺪُت ﻟََﮏ ﯾﺎ َرﱢب َﺗَﻌﱡﺒﺪًا َو ِرّﻗًﺎ َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ ِإﱠن َﻋَﻤﻠﯽ ـَﺿ ﻌﯿٌﻒ َﻓﻀﺎِﻋْﻔُﻪ ﻟﯽ َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ ﻗِﻨﯽ َﻋـ ﺬاﺑََﮏ َﯾْﻮَم َﺗﺒَْﻌُﺚ‬
‫ِﻋﺒﺎَدَك َو ﺗُْﺐ َﻋَﻠﱠﯽ ِإﱠﻧَﮏ َأﻧ َْﺖ اﻟﱠﺘﻮاُب اﻟﱠﺮﺣﯿُﻢ«‪(5).‬‬
‫‪ -25‬ﺧﻮاﻧﺪن »ﺳﺠﺪ وﺟﻬﯽ اﻟﺒﺎﻟﯽ ﻟﻮﺟﻬﮏ اﻟﺒﺎﻗﯽ اﻟﺪاﺋﻢ اﻟﻌﻈﯿﻢ‪«...‬‬
‫ﺑﯿﺴﺖ و ﭘﻨﺠﻢ‪ :‬اﯾﻀًﺎ ﮐﻠﯿﻨﯽ رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﺣﻀﺮت ﺻﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم در ﺳﺠﺪه اﯾﻦ دﻋﺎ ﻣﯽ ﺧﻮاﻧﺪﻧﺪ‪:‬‬
‫»َﺳـ َﺠَﺪ َوْﺟِﻬَﯽ اﻟ ْﺒـﺎﻟﯽ ﻟ َِﻮْﺟِﻬـ َﮏ اﻟ ْﺒـﺎﻗﯽ اﻟـّﺪاﺋِِﻢ اﻟ َْﻌﻈﯿِﻢ َﺳـ َﺠَﺪ َوْﺟِﻬَﯽ اﻟـﱠﺬﻟﯿِﻞ ﻟ َِﻮْﺟِﻬـ َﮏ اﻟ َْﻌﺰﯾِﺰ َﺳـ َﺠَﺪ َوْﺟِﻬَﯽ اﻟ َْﻔﻘﯿِﺮ ﻟ َِﻮْﺟِﻪ َرﺑَّﯽ اﻟَﻐﻨِﱢﯽ‬
‫اﻟ َْﮑﺮﯾِﻢ اﻟَﻌﻠِﱢﯽ اﻟ َْﻌﻈﯿِﻢ َرﱢب َأْﺳـ َﺘْﻐِﻔُﺮَك ﻣِّﻤـ ﺎ ﮐﺎَن َو َأْﺳـ َﺘْﻐِﻔُﺮَك ﻣِّﻤﺎ َﯾُﮑﻮُن َرﱢب ﻻ ﺗُْﺠِﻬْﺪ)‪ (6‬ﺑَﻼﺋﯽ َرﱢب ﻻ ﺗُْﺸـ ِﻤْﺖ ﺑﯽ َأْﻋﺪاﺋﯽ َرﱢب ﻻ‬
‫ﺗُِﺴْﺊ َﻗﻀﺎﺋﯽ َرﱢب ِإﱠﻧُﻪ ﻻ داﻓَِﻊ َو ﻻ ﻣﺎﻧَِﻊ ِإّﻻ َأﻧ َْﺖ َﺻﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ ﺑ َِﺄﻓَْﻀِﻞ َﺻَﻠﻮاﺗَِﮏ َو ﺑﺎِرْك‬
‫ص ‪201 :‬‬
‫‪ _1 -1‬آ‪َ :‬ﻣﻠِﮏ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ﮐﺎﻓﯽ‪ ،‬ج ‪ ،3‬ص ‪ ،323‬ﺑﺎب اﻟﺴﺠﻮد و اﻟﺘﺴﺒﯿﺢ واﻟﺪﻋﺎء‪ ...‬؛ وﺳﺎﯾﻞ اﻟﺸﯿﻌﻪ‪ ،‬ج ‪ ،6‬ص ‪ ،340‬ﺑﺎب اﺳﺘﺤﺒﺎب اﻟﺪﻋﺎء ﺑﺎﻟﻤﺄﺛﻮر‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬آ‪ + :‬ﺑﻮد‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ع و آ‪ُ + :‬ﺳﺒَﺤﺎَﻧَﮏ ‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬ﮐﺎﻓﯽ‪ ،‬ج ‪ ،3‬ص ‪ ،323‬ﺑﺎب اﻟﺴﺠﻮد واﻟﺘﺴﺒﯿﺢ واﻟﺪﻋﺎء‪ ...‬؛ وﺳﺎﯾﻞ اﻟﺸﯿﻌﻪ‪ ،‬ج ‪ ،6‬ص ‪ ،340‬ﺑﺎب اﺳﺘﺤﺒﺎب اﻟﺪﻋﺎء ﺑﺎﻟﻤﺄﺛﻮر‪.‬‬
‫‪ _6 -6‬ع‪ :‬ﻻﺗُْﺠِﻬْﻞ‪.‬‬
‫َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ ﺑ َِﺄﻓْـَﻀ ِﻞ ﺑََﺮﮐﺎﺗـِ َﮏ َاﻟﻠُّﻬـﱠﻢ ِإﻧّﯽ َأُﻋـﻮُذ ﺑ ِـَﮏ ﻣـِ ْﻦ َﺳـ َﻄﻮاﺗَِﮏ َو َأُﻋـﻮُذ ﺑ ِـَﮏ ﻣـِ ْﻦ َﺟﻤﯿـِﻊ َﻏـَﻀ ﺒَِﮏ َو َﺳـ َﺨِﻄَﮏ‬
‫ُﺳﺒْﺤﺎَﻧَﮏ ﻻ ِإﻟَﻪ ِإّﻻ َأﻧ َْﺖ َرﱡب اﻟ ْﻌﺎﻟَﻤﯿَﻦ«‪(1).‬‬
‫‪ -26‬ﺧﻮاﻧﺪن »ارﺣﻢ ذﻟﯽ ﺑﯿﻦ ﯾﺪﯾﮏ و ﺗﻀﺮﻋﯽ إﻟﯿﮏ‪«...‬‬
‫ﺑﯿﺴﺖ و ﺷـﺸﻢ‪ :‬اﯾﻀًﺎ ﮐﻠﯿﻨﯽ رﺣﻤﻪ اﷲ رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﺣﻀـﺮت اﻣﯿﺮاﻟﻤﺆﻣﻨﯿﻦ _ ﺻﻠﻮات اﻟّﻠﻪ ﻋﻠﯿﻪ _ در ﺳﺠﺪه اﯾﻦ دﻋﺎ ﻣﯽ‬
‫ﺧﻮاﻧﺪﻧﺪ‪:‬‬
‫»اِْرَﺣْﻢ ُذﻟّﯽ ﺑَﯿَْﻦ َﯾَﺪﯾَْﮏ َو َﺗَﻀﱡﺮﻋﯽ ِإﻟَﯿَْﮏ َو َوْﺣَﺸﺘﯽ ﻣَِﻦ اﻟّﻨﺎِس َو ُأﻧ ْﺴﯽ ﺑ َِﮏ ﯾﺎ َﮐﺮﯾُﻢ«‬
‫و اﯾﻦ دﻋﺎ ﻧﯿﺰ ﻣﯽ ﺧﻮاﻧﺪﻧﺪ‪:‬‬
‫»َوَﻋْﻈَﺘﻨﯽ َﻓَﻠـْﻢ َأﱠﺗـِﻌ ْﻆ َو َزَﺟْﺮَﺗﻨﯽ َﻋـ ْﻦ َﻣﺤﺎِرﻣـِ َﮏ َﻓَﻠْﻢ َأﻧ َْﺰِﺟْﺮ َو َﻋﱠﻤْﺮَﺗﻨﯽ َأﯾـﺎدﯾَﮏ)‪َ (2‬ﻓﻤـﺎ َﺷـ َﮑْﺮُت َﻋْﻔَﻮَك َﻋْﻔَﻮَك ﯾﺎ َﮐﺮﯾُﻢ َأْﺳـ َﺌﻠَُﮏ‬
‫اﻟّﺮاَﺣَﻪ ِﻋﻨَْﺪ اﻟ َْﻤْﻮِت َو َأْﺳَﺌﻠَُﮏ اﻟ َْﻌْﻔَﻮ ِﻋﻨَْﺪ اﻟ ِْﺤﺴﺎِب«‪(3).‬‬
‫‪ -27‬ﺧﻮاﻧﺪن »ﻻ إﻟﻪ إﻻ أﻧﺖ ﺣﻘًﺎ ﺣﻘًﺎ ﺳﺠﺪت‪«...‬‬
‫ﺑﯿﺴﺖ و ﻫﻔﺘﻢ‪ :‬اﯾﻀًﺎ ﮐﻠﯿﻨﯽ رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﺣﻀﺮت اﻣﺎم ﻣﺤّﻤﺪ ﺑﺎﻗﺮ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم در ﺳﺠﺪه اﯾﻦ دﻋﺎ ﻣﯽ ﺧﻮاﻧﺪﻧﺪ‪:‬‬
‫»ﻻـ ِإﻟَﻪ ِإﻻّـ َأﻧ َْﺖ َﺣّﻘـ ًﺎ َﺣّﻘـ ًﺎ َﺳـ َﺠْﺪُت ﻟَـَﮏ ﯾﺎ َرﱢب َﺗَﻌﱡﺒﺪًا َو ِرّﻗًﺎ ﯾﺎ َﻋﻈﯿُﻢ ِإﱠن َﻋَﻤﻠﯽ ـَﺿ ﻌﯿٌﻒ َﻓﻀﺎِﻋْﻔُﻪ ﻟﯽ ﯾﺎ َﮐﺮﯾُﻢ ﯾﺎ َﺣّﻨﺎُن)‪ (4‬اْﻏِﻔْﺮ ﻟﯽ‬
‫ُذﻧُﻮﺑﯽ َو ُﺟْﺮﻣﯽ َو َﺗَﻘﱠﺒْﻞ َﻋَﻤﻠﯽ ﯾـﺎ َﮐﺮﯾُﻢ ﯾﺎ َﺣّﻨﺎُن)‪َ (5‬أُﻋﻮُذ ﺑ َِﮏ َأْن َأﺧﯿَﺐ َأْو َأْﺣِﻤَﻞ ُﻇﻠْﻤًﺎ َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ ﻣِﻨَْﮏ اﻟﱢﻨْﻌَﻤُﻪ َو َأﻧ َْﺖ َﺗْﺮُزُق ُﺷـ ْﮑَﺮﻫﺎ َو‬
‫َﻋَﻠﯿَْﮏ َﯾُﮑﻮُن َﺛﻮاَب ﻣﺎ َﺗَﻔﱠﻀﻠَْﺖ ﺑ ِﻪ ﻣِْﻦ َﺛﻮاﺑ ِﻬﺎ ﺑ َِﻔْﻀِﻞ َﻃْﻮﻟ َِﮏ َو ﺑ َِﮑﺮﯾِﻢ ﻋﺎﺋَِﺪﺗَِﮏ«‪(6).‬‬
‫ص ‪202 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ﮐﺎﻓﯽ‪ ،‬ج ‪ ،3‬ص ‪ ،327‬ﺑﺎب اﻟﺴﺠﻮد و اﻟﺘﺴﺒﯿﺢ و اﻟﺪﻋﺎء‪ ...‬؛ ﻣﺴﺘﺪرك اﻟﻮﺳﺎﯾﻞ‪ ،‬ج ‪ ،5‬ص ‪ ،145‬ﺑﺎب اﺳﺘﺤﺒﺎب اﻟﺪﻋﺎء ﻓﯽ‬
‫ﺳﺠﺪﺗﯽ اﻟﺸﮑﺮ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع و آ‪َ :‬و َﻏﱠﻤﺮَﺗﻨﯽ آﯾﺎﺗَِﮏ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ﮐﺎﻓﯽ‪ ،‬ج ‪ ،3‬ص ‪ ،327‬ﺑﺎب اﻟﺴﺠﻮد و اﻟﺘﺴﺒﯿﺢ و اﻟﺪﻋﺎء‪ ...‬؛ ﻣﺴﺘﺪرك اﻟﻮﺳﺎﯾﻞ‪ ،‬ج ‪ ،5‬ص ‪ ،145‬ﺑﺎب اﺳﺘﺤﺒﺎب اﻟﺪﻋﺎء ﻓﯽ‬
‫ﺳﺠﺪﺗﯽ اﻟﺸﮑﺮ‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻫﺮ ﺳﻪ ﻧﺴﺨﻪ‪ :‬ﺟّﺒﺎر‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻫﺮ ﺳﻪ ﻧﺴﺨﻪ‪ :‬ﺟّﺒﺎر‪.‬‬
‫‪ _6 -6‬ﮐﺎﻓﯽ‪ ،‬ج ‪ ،3‬ص ‪ ،327‬ﺑﺎب اﻟﺴﺠﻮد و اﻟﺘﺴﺒﯿﺢ و اﻟﺪﻋﺎء‪ ...‬؛ ﻣﺴﺘﺪرك اﻟﻮﺳﺎﯾﻞ‪ ،‬ج ‪ ،5‬ص ‪ ،146‬ﺑﺎب اﺳﺘﺤﺒﺎب اﻟﺪﻋﺎء ﻓﯽ‬
‫ﺳﺠﺪﺗﯽ اﻟﺸﮑﺮ‪.‬‬
 ‫‪ -28‬دﻋﺎي »أﻋﻮذ ﺑﮏ ﻣﻦ ﻧﺎر ﺣﺮﻫﺎ ﻻ ﯾﻄﻔﯽ و‪«...‬‬
‫ﺑﯿﺴﺖ و ﻫﺸﺘﻢ‪ :‬اﯾﻀًﺎ ﮐﻠﯿﻨﯽ رﺣﻤﻪ اﷲ ﺑﻪ ﺳﻨﺪ ﻣﻌﺘﺒﺮ رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﺣﻀﺮت اﻣﺎم ﻣﻮﺳﯽ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم در ﺳﺠﺪه اﯾﻦ دﻋﺎ ﻣﯽ‬
‫ﺧﻮاﻧـﺪ‪َ» :‬أُﻋﻮُذ ﺑ َِﮏ ﻣِْﻦ ﻧﺎٍر َﺣﱡﺮﻫﺎ ﻻ ﯾُْﻄﻔﯽ َو َأُﻋﻮُذ ﺑ َِﮏ ﻣِْﻦ ﻧﺎٍر َﺟﺪﯾُﺪﻫﺎ ﻻ َﯾﺒْﻠﯽ َو َأُﻋﻮُذ ﺑ َِﮏ ﻣِْﻦ ﻧﺎٍر َﻋْﻄﺸﺎﻧُﻬﺎ ﻻ َﯾْﺮوي َو َأُﻋﻮُذ ﺑ َِﮏ‬
‫ﻣِْﻦ ﻧﺎٍر َﻣْﺴﻠُﻮﺑ ُﻬﺎ ﻻ ﯾُْﮑﺴﯽ«‪(1).‬‬
‫‪ -29‬ﺧﻮاﻧﺪن »ﯾﺎ رؤف ﯾﺎ رﺣﯿﻢ ﯾﺎ رﺑﯽ ﯾﺎ ﺳﯿﺪي‪«...‬‬
‫ﺑﯿﺴﺖ و ﻧﻬﻢ‪ :‬اﯾﻀًﺎ ﮐﻠﯿﻨﯽ ﺑﻪ ﺳـﻨﺪ ﻣﻌﺘﺒﺮ رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﺷـﮑﺎﯾﺖ ﮐﺮد ﻣﺮدي ﺑﻪ ﺣﻀـﺮت ﺻﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم ﮐﻪ اّم وﻟﺪي‬
‫دارم و او ﻋﻠﯿﻞ اﺳﺖ‪ .‬ﺣﻀـﺮت ﻓﺮﻣﻮد ﮐﻪ‪ :‬ﺑﮕﻮ ﺑﻌﺪ از ﻫﺮ ﻧﻤﺎز واﺟﺐ در ﺳﺠﺪه ﺷﮑﺮ ﺑﮕﻮﯾﺪ‪» :‬ﯾﺎ َرُؤُف ﯾﺎ َرﺣﯿُﻢ ﯾﺎ َرﺑّﯽ ﯾﺎ َﺳﱢﯿﺪي«‬
‫ﭘﺲ ﺣﺎﺟﺖ ﺧﻮد را ﺑﻄﻠﺒﺪ‪(2).‬‬
‫‪ -30‬دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ ﻟﮏ ﻗﺼﺪت و إﻟﯿﮏ اﻋﺘﻤﺪت و‪«...‬‬
‫ﺳﯽ ام‪ :‬ﺳـّﯿﺪ ﺑﻦ ﻃـﺎوس رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﮐﻪ در ﺳـﺠﺪه ﺷـﮑﺮ اﯾﻦ دﻋﺎ را ﺑﺨﻮاﻧـﺪ‪ ،‬ﭘﯿﺶ از آن ﮐﻪ ﺳـﺮ ﺑﺮدارد ﺣﺎﺟﺘﺶ‬
‫ﺑﺮآورده ﺷﻮد‪َ» :‬اﻟّﻠُﻬﱠﻢ ﻟََﮏ َﻗَﺼْﺪُت َو ِإﻟَﯿَْﮏ اْﻋَﺘَﻤْﺪُت َو َأَرْدُت َو ﺑ َِﮏ َوﺛِْﻘُﺖ َو َﻋَﻠﯿَْﮏ َﺗَﻮﱠﮐﻠُْﺖ َو َأﻧ َْﺖ ﻋﺎﻟ ٌِﻢ ﺑ ِﻤﺎ َأَرْدُت«‪(3).‬‬
‫‪ -31‬ﺧﻮاﻧﺪن »اﻟﻠﻬﻢ إﻧﯽ أﺳﺌﻠﮏ اﻟﺮاﺣﻪ ﻋﻨﺪ اﻟﻤﻮت و‪«...‬‬
‫ﺳﯽ و ﯾﮑﻢ‪ :‬در رواﯾﺎت ﻣﻌﺘﺒﺮه ﺑﺴـﯿﺎر ﻣﻨﻘﻮﻟﺴﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﺣﻀـﺮت ﺻﺎدق و ﮐﺎﻇﻢ _ ﺻـﻠﻮات اﻟّﻠﻪ ﻋﻠﯿﻬﻤﺎ _ در ﺳـﺠﺪه ﺷﮑﺮ)‪ (4‬ﺑﺴﯿﺎر‬
‫ﻣﯽ ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪:‬‬
‫»َأْﺳَﺌﻠَُﮏ اﻟّﺮاَﺣَﻪ ِﻋﻨَْﺪ اﻟ َْﻤْﻮِت َو اﻟ َْﻌْﻔَﻮ ِﻋﻨَْﺪ اﻟ ِْﺤﺴﺎِب«‪.‬‬
‫و در ﺑﻌﻀﯽ از رواﯾﺎت‪َ» :‬واْﻻَءﻣَْﻦ ِﻋﻨَْﺪ اﻟ ِْﺤﺴﺎِب)‪(6).«(5‬‬
‫ص ‪203 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ﮐﺎﻓﯽ‪ ،‬ج ‪ ،3‬ص ‪ ،328‬ﺑﺎب اﻟﺴﺠﻮد و اﻟﺘﺴﺒﯿﺢ و اﻟﺪﻋﺎء‪ ...‬؛ ﻣﺴﺘﺪرك اﻟﻮﺳﺎﯾﻞ‪ ،‬ج ‪ ،5‬ص ‪ ،144‬ﺑﺎب اﺳﺘﺤﺒﺎب اﻟﺪﻋﺎء ﻓﯽ‬
‫ﺳﺠﺪﺗﯽ اﻟﺸﮑﺮ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ﻫﻤﺎن‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ﻓﻼح اﻟﺴﺎﺋﻞ‪ ،‬ص ‪ ،209‬ﻓﺼﻞ اﻟﺤﺎدي و اﻟﻌﺸـﺮون ﻓﯽ ﺻﻼه اﻟﻌﺼﺮ؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،83‬ص ‪ ،215‬ﺑﺎب ‪ ،44‬ﺳﺠﺪه اﻟﺸﮑﺮ‬
‫و ﻓﻀﻠﻬﺎ و‪. ...‬‬
‫‪ _4 -4‬ع‪ _ :‬ﺷﮑﺮ ‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬ع‪ + :‬و ﻇﺎﻫﺮ آﻧﺴﺖ ﮐﻪ ﺳﺠﺪه ﺷﮑﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ _6 - 6‬ﮐـﺎﻓﯽ‪ ،‬ج ‪ ،3‬ص ‪ ،323‬ﺑـﺎب اﻟﺴـﺠﻮد و اﻟﺘﺴﺒﯿـﺢ و اﻟـﺪﻋﺎء‪ ...‬؛ ﺗﻬـﺬﯾﺐ اﻷﺣﮑﺎم‪ ،‬ج ‪ ،2‬ص ‪ ،300‬ﺑﺎب ﮐﯿﻔﯿﻪ اﻟﺼـﻼه و‬
‫ﺻ ﻔﺘ ﻬ ﺎ ‪. . . .‬‬
 ‫‪ -32‬ﺧﻮاﻧﺪن »ﺳﺠﺪ وﺟﻬﯽ اﻟﻠﺜﯿﻢ ﻟﻮﺟﻪ رﺑﯽ اﻟﮑﺮﯾﻢ‪«...‬‬
‫ﺳﯽ و دوّﯾﻢ‪ :‬ﺑﻪ ﺳﻨﺪ ﺻﺤﯿﺢ از ﺣﻀﺮت ﺻﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم ﻣﺮوﯾﺴﺖ ﮐﻪ در ﺳﺠﺪه ﻣﯽ ﮔﻔﺘﻨﺪ‪:‬‬
‫»َﺳَﺠَﺪ َوْﺟِﻬَﯽ اﻟﱠﻠﺌﯿُﻢ ﻟ َِﻮْﺟِﻪ َرﺑﱢَﯽ اﻟ َْﮑﺮﯾِﻢ«‪(1).‬‬
‫‪ -33‬ﺧﻮاﻧﺪن »رب اﻧﯽ ﻇﻠﻤﺖ ﻧﻔﺴﯽ ﻓﺎﻏﻔﺮ ﻟﯽ‪«...‬‬
‫ﺳﯽ و ﺳـّﯿﻢ‪ :‬در ﺑﻌﻀـﯽ از ﮐﺘﺐ ﻣﻌﺘﺒﺮه از ﺣﻀﺮت اﻣﯿﺮاﻟﻤﺆﻣﻨﯿﻦ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم رواﯾﺖ ﺷﺪه ﮐﻪ‪ :‬ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﺳﺨﻨﺎن ﻧﺰد ﺣﻖ ﺗﻌﺎﻟﯽ آﻧﺴﺖ‬
‫ﮐﻪ ﺑﻨﺪه در ﺳﺠﺪه ﺑﮕﻮﯾﺪ‪َ» :‬رﱢب)‪ (2‬اِﻧّﯽ َﻇَﻠْﻤُﺖ َﻧْﻔﺴﯽ َﻓﺎْﻏِﻔْﺮﻟﯽ«‪(3).‬‬
‫‪ -34‬دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ ﻣﻐﻔﺮ ﺗﮏ و أوﺳﻊ ﻣﻦ ذﻧﻮﺑﯽ و‪«...‬‬
‫ﺳﯽ و ﭼﻬﺎرم‪ :‬در ﺟﻌﻔﺮّﯾﺎت ﺑﻪ ﺳﻨﺪ ﺻﺤﯿﺢ از ﺣﻀﺮت ﺻﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﺣﻀﺮت رﺳﻮل ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و‬
‫آﻟﻪ ﭼﻮن ﺳﺮ ﺑﻪ ﺳﺠﺪه ﻣﯽ ﮔﺬاﺷﺖ اﯾﻦ دﻋﺎ ﻣﯽ ﺧﻮاﻧﺪ‪:‬‬
‫»َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ َﻣْﻐِﻔَﺮﺗَُﮏ َأْوَﺳُﻊ ﻣِْﻦ ُذﻧُﻮﺑﯽ َو َرْﺣَﻤﺘَُﮏ َأْرﺟﯽ ِﻋﻨْﺪي ﻣِْﻦ َﻋَﻤﻠﯽ َﻓﺎْﻏِﻔْﺮ ﻟﯽ ُذﻧُﻮﺑﯽ ﯾﺎ َﺣﱡﯽ ﻻ َﯾُﻤﻮُت«‪(4).‬‬
‫‪ -35‬ﺧﻮاﻧﺪن »ﯾﺎ ﻣﺬل ﮐﻞ ﺟﺒﺎر ﯾﺎ ﻣﻌﺰ ﮐﻠﯽ ذﻟﯿﻞ‪«...‬‬
‫ﺳﯽ و ﭘﻨﺠﻢ‪ :‬ﻗﻄﺐ راوﻧـﺪي از ﺣﻀـﺮت ﺻﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﮔﺎه ﺗﻮ را ﺷّﺪﺗﯽ و ﻏﻤﯽ ﻋﺎرض ﺷﻮد و ﺑﻪ‬
‫ﻧﻬﺎﯾﺖ ﺑﺮﺳﺪ‪ ،‬ﺳﺠﺪه ﮐﻦ ﺑﺮ زﻣﯿﻦ و ﺑﮕﻮ‪:‬‬
‫»ﯾﺎ ُﻣِﺬﱠل ُﮐﱢﻞ َﺟّﺒﺎٍر ﯾﺎ ُﻣِﻌﱠﺰ ُﮐﱢﻞ َذﻟﯿٍﻞ َﻗْﺪ َو َﺣﱢﻘَﮏ ﺑََﻠَﻎ َﻣْﺠُﻬﻮدي َﻓَﺼﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو َﻓﱢﺮْج َﻋّﻨﯽ«‪(5).‬‬
‫و در ﻋـّﺪه اﻟـﺪاﻋﯽ از آن ﺣﻀـﺮت رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﮔﺎه ﺑﻪ ﻣﺮدي ﻧﺎزﻟﻪ ﯾﺎ اﻣﺮي ﺷﺪﯾﺪي ﯾﺎ ﮐﺮﺑﯽ)‪ (6‬و ﻏﻤﯽ ﻧﺎزل ﺷﻮد‬
‫زاﻧﻮﻫـﺎ و دﺳـﺘﻬﺎي ﺧـﻮد را ﺗـﺎ ﺑﻪ ﻣﺮﻓﻖ ﺑﺮﻫﻨﻪ ﮐﻨـﺪ و ﺑﺮ زﻣﯿﻦ ﺑﭽﺴـﺒﺎﻧﺪ‪ ،‬و ﺳـﯿﻨﻪ ﺧﻮد را ﺑﻪ زﻣﯿﻦ ﺑﺮﺳﺎﻧـﺪ‪ ،‬و ﺣـﺎﺟﺖ ﺧﻮد را ﻃﻠﺐ‬
‫ﮐﻨﺪ‪(7).‬‬
‫ص ‪204 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،83‬ص ‪ ،216‬ﺑﺎب ‪ ،44‬ﺳﺠﺪه اﻟﺸﮑﺮ و ﻓﻀﻠﻬﺎ و‪...‬؛ ﻣﺴﺘﺪرك اﻟﻮﺳﺎﯾﻞ‪ ،‬ج ‪ ،4‬ص ‪ ،463‬ﺑﺎب ﺟﻮاز اﻟﺪﻋﺎء‬
‫ﻓﯽ‪. ...‬‬
‫‪ _2 -2‬ع و آ‪َ _ :‬رﱢب ‪.‬‬
‫‪ _3 - 3‬ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،83‬ص ‪ ،217‬ﺑﺎب ‪ ،44‬ﺳـﺠﺪه اﻟﺸـﮑﺮ و ﻓﻀﻠﻬﺎ و‪...‬؛ ﻣﺴﺘﺪرك اﻟﻮﺳﺎﯾﻞ‪ ،‬ج ‪ ،5‬ص ‪ ،135‬ﺑﺎب اﺳﺘﺤﺒﺎب‬
‫اﻟﺪﻋﺎء ﻓﯽ ﺳﺠﺪﺗﯽ اﻟﺸﮑﺮ‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،83‬ص ‪ ،217‬ﺑﺎب ‪ ،44‬ﺳﺠﺪه اﻟﺸﮑﺮ و ﻓﻀﻠﻬﺎ و‪) . ...‬ﺑﻪ ﻧﻘﻞ از ﺟﻌﻔﺮﯾﺎت(‬
‫‪ _5 -5‬اﻟﺪﻋﻮات‪ ،‬ص ‪ ،51‬ﻓﺼﻞ ﻓﯽ أﻟﺢ اﻟﺪﻋﺎء و أوﺟﺰه؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،83‬ص ‪ ،218‬ﺑﺎب ‪ ،44‬ﺳﺠﺪه اﻟﺸﮑﺮ و ﻓﻀﻠﻬﺎ و‪. ...‬‬
‫‪ _6 -6‬ع‪ :‬ﮐﺮب ﻋﻈﯿﻤﯽ‪.‬‬
‫‪ _7 -7‬ﻋّﺪه اﻟﺪاﻋﯽ‪ ،‬ص ‪ 276‬؛ ﮐﺎﻓﯽ‪ ،‬ج ‪ ،2‬ص ‪ ،556‬ﺑﺎب اﻟﺪﻋﺎء ﻟﻠﮑﺮب و اﻟﻬّﻢ و اﻟﺤﺰن و‪. ...‬‬
 ‫‪ -36‬ﺧﻮاﻧﺪن »ﯾﺎ اﷲ ﯾﺎ رﺑﺎه ﯾﺎ ﺳﯿﺪاه‪«....‬‬
‫ﺳﯽ و ﺷـﺸﻢ‪ :‬اﺑﻦ ﺑﺎﺑﻮﯾﻪ ﺑﻪ ﺳـﻨﺪ ﻣﻌﺘﺒﺮ از ﺣﻀـﺮت ﺻﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﮔﺎه ﺑﻨﺪه اي در ﺳﺠﺪه ﺳﻪ ﻣﺮﺗﺒﻪ‬
‫ﺑﮕﻮﯾـﺪ‪» :‬ﯾـﺎ َاﻟّﻠـﻪ ُ ﯾـﺎ َرﺑّـﺎُه ﯾـﺎ َﺳـ ﱢﯿﺪاُه« ﺧﺪاوﻧـﺪ ﮐﺮﯾـﻢ ﺟـﻮاب او ﮔﻮﯾـﺪ‪ :‬ﻟّﺒﯿـﮏ ﺑﻨـﺪه ﻣﻦ ﭼﻪ ﺣـﺎﺟﺖ داري؟)‪ (1‬ﺣـﺎﺟﺖ ﺧـﻮد را‬
‫ﺑﻄﻠﺐ)‪(3).(2‬‬
‫و در ﻣﮑـﺎرم اﻷﺧﻼـق رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﮐﻪ در ﺳـﺠﺪه‪» :‬ﯾﺎ رﺑّﺎه ﯾﺎ ﺳـّﯿﺪاه« آﻧﻘـﺪر ﺑﮕﻮﯾـﺪ ﮐﻪ ﯾﮏ ﻧﻔﺲ ﺗﻤﺎم ﺷﻮد‪ ،‬ﺣﻖ‬
‫ﺗﻌﺎﻟﯽ ﻓﺮﻣﺎﯾﺪ ﮐﻪ‪ :‬ﺣﺎﺟﺖ ﺧﻮد را ﺳﺆال ﮐﻦ‪(4).‬‬
‫و اﯾﻀًﺎ رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﺑﻌﻀﯽ از اﺋﻤﻪ ﻋﻠﯿﻬﻢ اﻟﺴﻼم در ﺳﺠﺪه ﻣﯽ ﮔﻔﺘﻨﺪ‪:‬‬
‫»َﺳـ َﺠَﺪ ﻟَـَﮏ ﯾـﺎ َرﱢب ﻃـﺎﻟ ٌِﺐ ﻣِْﻦ َﺛﻮاﺑ ِـَﮏ َﺳـ َﺠَﺪ ﻟَـَﮏ ﯾﺎ َرﱢب ﻫﺎِرٌب ﻣِْﻦ ِﻋﻘﺎﺑ َِﮏ َﺳـ َﺠَﺪ ﻟََﮏ ﯾﺎ َرﱢب ﺧﺎﺋٌِﻒ ﻣِْﻦ َﺳـ َﺨِﻄﮏ«؛ ﭘﺲ ﻣﯽ‬
‫ﮔﻔﺖ‪» :‬ﯾﺎ َاﻟّﻠﻪ ُ ﯾﺎ َرﺑّﺎُه« ﺗﺎ ﻧﻔﺲ وﻓﺎ ﻣﯽ ﮐﺮد؛ ﭘﺲ ﺣﺎﺟﺖ ﺧﻮد را ﻃﻠﺐ ﻣﯽ ﻧﻤﻮد‪(5).‬‬
‫و اﺑﻦ ﺑﺎﺑﻮﯾﻪ رﺿـﯽ اﷲ ﻋﻨﻪ رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ از ﺣﻀـﺮت ﺻﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﮔﺎه ﺑﻨـﺪه اي در ﺳـﺠﺪه ﺑﮕﻮﯾـﺪ‪» :‬ﯾﺎ َرﱢب ﯾﺎ‬
‫َرﱢب« ﺗﺎ ﻧﻔﺴﺶ وﻓﺎ ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﭘﺮوردﮔﺎر ﻋﺎﻟﻢ ﻓﺮﻣﺎﯾﺪ ﮐﻪ‪ :‬ﻟّﺒﯿﮏ‪ ،‬ﭼﻪ ﺣﺎﺟﺖ داري؟)‪(6‬‬
‫‪ -37‬دﻋﺎي »ﯾﺎ ﻣﻦ ﻋﻼ ﻓﻼﺷﯽء ﻓﻮﻗﻪ و‪«...‬‬
‫ﺳﯽ و ﻫﻔﺘﻢ‪ :‬اﺑﻦ ﺑﺎﺑﻮﯾﻪ ﺑﻪ ﺳـﻨﺪ ﻣﻮﺛّﻖ رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﺣﻀﺮت اﻣﺎم ﻣﻮﺳﯽ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم در ﺳﺠﺪه اﯾﻦ دﻋﺎ ﻣﯽ ﺧﻮاﻧﺪﻧﺪ‪» :‬ﯾﺎ‬
‫َﻣْﻦ َﻋﻼ َﻓﻼ َﺷْﯽ َء َﻓْﻮَﻗُﻪ َو ﯾﺎ َﻣْﻦ َدﻧﯽ َﻓﻼ َﺷْﯽ َء ُدوَﻧُﻪ اْﻏِﻔْﺮﻟﯽ َو َِﻻْﺻﺤﺎﺑﯽ«‪(7).‬‬
‫ص ‪205 :‬‬
‫‪ _1 -1‬آ‪ _ :‬ﭼﻪ ﺣﺎﺟﺘﯽ داري؟ ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ع‪ :‬ﺣﺎﺟﺖ ﺧﻮد را از ﻣﻦ ﺑﻄﻠﺐ‪ ،‬ﺑﻪ ﺟﺎي‪ :‬ﭼﻪ ﺣﺎﺟﺘﯽ داري؟ ﺣﺎﺟﺖ ﺧﻮد را ﺑﻄﻠﺐ ‪.‬‬
‫‪ _3 - 3‬أﻣﺎﻟﯽ‪ ،‬ﺷـﯿﺦ ﺻـﺪوق‪ ،‬ص ‪ ،411‬ﻣﺠﻠﺲ اﻟﺮاﺑﻊ واﻟﺴـﺘﻮن؛ وﺳﺎﯾـﻞ اﻟﺸـﯿﻌﻪ‪ ،‬ج ‪ ،7‬ص ‪ ،86‬ﺑـﺎب أ ﻧّﻪ ﯾﺴـﺘﺤﺐ أن ﯾﻘﺎل ﻓﯽ‬
‫اﻟﺪﻋﺎء‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ﻣﮑﺎرم اﻷﺧﻼق‪ ،‬ص ‪ ،287‬ﻓﯽ ﺳﺠﺪه اﻟﺸﮑﺮ؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،83‬ص ‪ ،206‬ﺑﺎب ‪ ،44‬ﺳﺠﺪه اﻟﺸﮑﺮ و ﻓﻀﻠﻬﺎ و‪. ...‬‬
‫‪ _5 -5‬ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،83‬ص ‪ ،206‬ﺑﺎب ‪ ،44‬ﺳـﺠﺪه اﻟﺸﮑﺮ و ﻓﻀﻠﻬﺎ و‪ ...‬؛ ﻣﺴﺘﺪرك اﻟﻮﺳﺎﯾﻞ‪ ،‬ج ‪ ،5‬ص ‪ ،146‬ﺑﺎب اﺳﺘﺤﺒﺎب‬
‫اﻟﺪﻋﺎء ﻓﯽ ﺳﺠﺪﺗﯽ اﻟﺸﮑﺮ‪.‬‬
‫‪ _6 -6‬ﻣﻦ ﻻ ﯾﺤﻀﺮه اﻟﻔﻘﯿﻪ‪ ،‬ج ‪ ،1‬ص ‪ ،333‬ﺑﺎب ﺳﺠﺪه اﻟﺸﮑﺮ و اﻟﻘﻮل ﻓﯿﻬﺎ؛ وﺳﺎﯾﻞ اﻟﺸﯿﻌﻪ‪ ،‬ج ‪ ،7‬ص ‪ ،16‬ﺑﺎب اﺳﺘﺤﺒﺎب اﻟﺪﻋﺎء‬
‫ﻓﯽ ﺳﺠﺪﺗﯽ اﻟﺸﮑﺮ‪.‬‬
‫‪ _7 -7‬ﺗﻮﺣﯿﺪ‪ ،‬ص ‪ ،67‬ﺑﺎب اﻟﺘﻮﺣﯿﺪ و ﻧﻔﯽ اﻟﺘﺸﺒﯿﻪ؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،83‬ص ‪ ،228‬ﺑﺎب ‪î Ä،44‬ﺳﺠﺪه اﻟﺸﮑﺮ و ﻓﻀﻠﻬﺎ و‪. ...‬‬
 ‫‪ -38‬ﺧﻮاﻧﺪن »ﯾﺎ أﺣﺪ ﻣﻦ ﻻ أﺣﺪ ﻟﻪ‪«...‬‬
‫ﺳﯽ و ﻫﺸـﺘﻢ‪ :‬ﮐﻠﯿﻨﯽ ﺑﻪ ﺳـﻨﺪ ﻣﻌﺘﺒﺮ از زﯾﺎد ﻗﻨـﺪي رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﭼﻮن در ﺑﻐـﺪاد ﺑﻪ ﺣﺒﺲ و زﻧﺪان ﻣﺒﺘﻼ ﺷﺪم‪ ،‬ﺑﻪ ﺧﺪﻣﺖ‬
‫ﺣﻀـﺮت اﻣﺎم ﻣﻮﺳﯽ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم ﻧﻮﺷﺘﻢ ﮐﻪ‪ :‬دﻋﺎﯾﯽ ﻣﺮا ﺗﻌﻠﯿﻢ ﻓﺮﻣﺎ ﮐﻪ از اﯾﻦ ﺑﻠّﯿﻪ ﻧﺠﺎت ﯾﺎﺑﻢ‪ .‬ﺣﻀﺮت در ﺟﻮاب ﻧﻮﺷﺘﻨﺪ ﮐﻪ‪ :‬ﭼﻮن‬
‫از ﻧﻤﺎز ﻓﺎرغ ﺷﻮي ﺑﻪ ﺳﺠﺪه رو‪ ،‬و ﺳﺠﺪه را ﻃﻮل ﺑﺪه و ﺑﮕﻮ‪:‬‬
‫»ﯾﺎ َأَﺣَﺪ َﻣْﻦ ﻻ َأَﺣَﺪ ﻟَُﻪ« ﺗﺎ ﻧﻔﺴﺖ ﻣﻨﻘﻄﻊ ﺷﻮد؛‬
‫ﭘﺲ ﺑﮕﻮ‪» :‬ﯾﺎ َﻣْﻦ ﻻ َﯾﺰﯾُﺪُه َﮐﺜَْﺮُه اﻟﱡﺪﻋﺎِء ِإّﻻ َﮐَﺮﻣًﺎ َو ُﺟﻮدًا)‪ «(1‬ﺗﺎ ﻧﻔﺴﺖ ﻣﻨﻘﻄﻊ ﺷﻮد؛‬
‫ﭘﺲ ﺑﮕﻮ‪» :‬ﯾﺎ َرﱠب اْﻻَءْرﺑﺎِب َأﻧ َْﺖ َأﻧ َْﺖ َأﻧ َْﺖ اﻟﱠِﺬي اﻧ َْﻘَﻄَﻊ اﻟﱠﺮﺟﺎُء ِإّﻻ ﻣِﻨَْﮏ ﯾﺎ َﻋﻠِﱡﯽ ﯾﺎ َﻋﻈﯿُﻢ«‪.‬‬
‫راوي ﮔﻔﺖ ﮐﻪ ﭼﻮن اﯾﻦ دﻋﺎ ﺧﻮاﻧﺪم ﻧﺠﺎت ﯾﺎﻓﺘﻢ‪(2).‬‬
‫‪ -39‬ﺧﻮاﻧﺪن »ﯾﺎ رب ﻣﺎ ذا ﻋﻠﯿﮏ أن ﺗﺮﺿﯽ ﮐﻞ‪«...‬‬
‫ﺳﯽ و ﻧﻬﻢ‪ :‬در ﻣﮑـﺎرم اﻷﺧﻼـق از ﺣﻀـﺮت ﺻـﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﺣﻀـﺮت رﺳﻮل ﺻـﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ ﺑﻪ‬
‫ﻣﺮدي ﮔﺬﺷﺖ و او در ﺳﺠﺪه ﻣﯽ ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫»ﯾﺎ َرﱢب ﻣﺎذا َﻋَﻠﯿَْﮏ َأْن ﺗُْﺮِﺿَﯽ ُﮐﱠﻞ َﻣْﻦ ﮐﺎَن ﻟَُﻪ ِﻋﻨْﺪي َﺗﺒَِﻌٌﻪ َو َأْن َﺗْﻐِﻔَﺮ ﻟﯽ ُذﻧُﻮﺑﯽ َو َأْن ﺗُْﺪِﺧَﻠﻨِﯽ اﻟَﺠﱠﻨَﻪ ﺑ َِﺮْﺣَﻤﺘَِﮏ َﻓِﺈﱠﻧﻤﺎ)‪َ (3‬ﻋْﻔُﻮَك َﻋِﻦ‬
‫اﻟّﻈﺎﻟ ِﻤﯿَﻦ َو َأَﻧﺎ ﻣَِﻦ اﻟّﻈﺎﻟ ِﻤﯿَﻦ َﻓﻠَْﺘَﺴَﻌﻨﯽ َرْﺣَﻤﺘَُﮏ ﯾﺎ َأْرَﺣَﻢ اﻟّﺮاِﺣﻤﯿَﻦ«‪.‬‬
‫ﭘﺲ ﺣﻀـﺮت ﻓﺮﻣﻮد ﮐﻪ‪ :‬ﺳـﺮ ﺑﺮدار ﮐﻪ دﻋـﺎﯾﺖ ﻣﺴـﺘﺠﺎب ﺷـﺪ؛ ﺑﻪ درﺳﺘﯽ ﮐﻪ دﻋـﺎي ﭘﯿﻐﻤﺒﺮي را ﺧﻮاﻧـﺪي ﮐﻪ در زﻣـﺎن ﻗﻮم ﻋـﺎد‬
‫ﺑﻮد‪(4).‬‬
‫‪ -40‬ﺧﻮاﻧﺪن »ﺑﺴﻢ اﷲ اﻟﺬي ﻻ إﻟﻪ إﻻ ﻫﻮ ﻋﺎﻟﻢ اﻟﻐﯿﺐ‪«...‬‬
‫ﭼﻬﻠﻢ‪ :‬اﺑﻦ ادرﯾﺲ و دﯾﮕﺮان ﺑﻪ ﺳﻨﺪﻫﺎي ﻣﻌﺘﺒﺮ از ﺣﻀﺮت ﺻﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﻧﺪ‬
‫ص ‪206 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ع‪ُ :‬ﺟﻮدًا َو َﮐَﺮَﻣًﺎ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ﮐﺎﻓﯽ‪ ،‬ج ‪ ،3‬ص ‪ ،328‬ﺑﺎب اﻟﺴﺠﻮد و اﻟﺘﺴﺒﯿﺢ و اﻟﺪﻋﺎء‪...‬؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،83‬ص ‪ ،232‬ﺑﺎب ‪ ،44‬ﺳﺠﺪه اﻟﺸﮑﺮ و ﻓﻀﻠﻬﺎ‬
‫و‪. ...‬‬
‫‪ _3 -3‬ع‪َ :‬ﻓﺎﱠﻧﻬﺎ‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ﻣﮑﺎرم اﻷﺧﻼق‪ ،‬ص ‪ ،287‬ﻓﯽ ﺳﺠﺪه اﻟﺸﮑﺮ؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،83‬ص ‪ ،206‬ﺑﺎب ‪ ،44‬ﺳﺠﺪه اﻟﺸﮑﺮ و ﻓﻀﻠﻬﺎ و‪. ...‬‬
 ‫ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﮔﺎه ﺗﻮ را ﻫّﻤﯽ ﻋﺎرض ﺷﻮد‪ ،‬دﺳﺖ را ﺑﺮ ﺟﺎي ﺳﺠﻮد ﺧﻮد ﺑﮑﺶ و)‪ (1‬ﺗﺎ ﺟﺎﻧﺐ راﺳﺖ رو‪ ،‬ﺳﻪ ﻣﺮﺗﺒﻪ در ﻫﺮ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺑﮕﻮ‪:‬‬
‫»ﺑ ِْﺴِﻢ اﻟّﻠﻪ ِ اﻟﱠﺬي ﻻـ ِإﻟَﻪ ِإﻻّـ ُﻫَﻮ ﻋـﺎﻟ ُِﻢ اﻟ َْﻐﯿِْﺐ َو اﻟﱠﺸﻬـﺎَدِه اﻟﱠﺮْﺣﻤِﻦ اﻟﱠﺮﺣﯿِﻢ َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ ِإﻧّﯽ َأُﻋﻮُذ ﺑ ِـَﮏ ﻣَِﻦ اﻟ َْﻬﱢﻢ َو اﻟ ُْﺤْﺰِن َو اﻟﱡﺴْﻘِﻢ َو اﻟ ُْﻌـْﺪِم َو‬
‫اﻟﱠﺼﻐﺎِر)‪َ (2‬و اﻟﱡﺬﱢل َو اﻟ َْﻔﻮاِﺣِﺶ ﻣﺎ َﻇَﻬَﺮ ﻣِﻨْﻬﺎ َو ﻣﺎ ﺑََﻄَﻦ«‪(3).‬‬
‫و ﺑﻌﻀﯽ ﮔﻔﺘﻪ اﻧﺪ ﮐﻪ دﺳﺖ را ﻧﯿﺰ ﺑﺮ ﺳﯿﻨﻪ ﺑﻤﺎﻟﺪ‪.‬‬
‫و در رواﯾﺖ ﻣﻌﺘﺒﺮ دﯾﮕﺮ دﻋﺎ ﭼﻨﯿﻦ وارد ﺷﺪه‪ ،‬ﺑﻌﺪ از اﻟﺮﺣﯿﻢ‪َ» :‬اﻟﻠُّﻬﱠﻢ اْذَﻫْﺐ َﻋّﻨﯽ اﻟ َْﻬﱠﻢ َو اﻟ ُْﺤْﺰَن«‪(4).‬‬
‫و ﺑﻪ رواﯾﺖ ﺷـﯿﺦ‪َ» :‬اﻟّﻠُﻬﱠﻢ ﻟََﮏ اﻟ َْﺤْﻤـ ُﺪ ﻻ اِﻟَﻪ اِّﻻ َاﻧ َْﺖ ﻋﺎﻟ ُِﻢ اﻟ َْﻐﯿِْﺐ َو اﻟﱠﺸﻬﺎَدِه اﻟﱠﺮْﺣﻤُﻦ اﻟﱠﺮﺣﯿُﻢ َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ اْذَﻫْﺐ َﻋﱢﻨﯽ اﻟ َْﻬﱠﻢ َو اﻟ ُْﺤْﺰَن َو اﻟ ِْﻔَﺘَﻦ‬
‫ﻣﺎ َﻇَﻬَﺮ ﻣِﻨْﻬﺎ َو ﻣﺎ ﺑََﻄَﻦ«‪(5).‬‬
‫و در ﺣﺪﯾﺚ ﻣﻌﺘﺒﺮ از ﺣﻀـﺮت ﺻﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم ﻣﻨﻘﻮﻟﺴﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﺣﻖ ﺗﻌﺎﻟﯽ ﺑﻪ ﺣﻀـﺮت ﻣﻮﺳـﯽ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم وﺣﯽ ﮐﺮد ﮐﻪ ﺗﻮ را‬
‫ﺑﺮاي اﯾﻦ ﺑﺮﮔﺰﯾـﺪم و ﮐﻠﯿﻢ ﺧﻮد ﮔﺮداﻧﯿﺪم ﮐﻪ ﻧﻔﺲ ﺗﻮ را ﻧﺰد ﺧﻮد از ﻫﻤﻪ ﮐﺲ ذﻟﯿﻞ ﺗﺮ ﯾﺎﻓﺘﻢ‪ .‬ﭼﻮن اﯾﻦ ﺧﻄﺎب ﺑﻪ ﻣﻮﺳـﯽ رﺳـﯿﺪ‬
‫ﺑﻪ ﺳﺠﺪه ﺷﮑﺮ رﻓﺖ‪ ،‬و از روي ﺷﮑﺴﺘﮕﯽ و ﺗﺬﻟّﻞ‪ ،‬ﭘﻬﻠﻮﻫﺎي روي ﺧﻮد را ﺑﺮ ﺧﺎك ﮔﺬاﺷﺖ‪ .‬ﺣﻖ ﺗﻌﺎﻟﯽ وﺣﯽ ﮐﺮد ﮐﻪ‪ :‬ﺳﺮ ﺑﺮدار‬
‫اي ﻣﻮﺳﯽ ! و دﺳﺖ ﺑﺮ ﻣﻮﺿﻊ ﺳﺠﻮد ﺧﻮد ﺑﻤﺎل؛ ﭘﺲ دﺳﺖ ﺧﻮد را ﺑﻤﺎل‬
‫ص ‪207 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ع ‪ +‬آ‪ :‬و از ﺟﺎﻧﺐ ﭼﭗ روي ﺧﻮد دﺳﺖ ﺑﻤﺎل و ﺑﺮ ﭘﯿﺸﺎﻧﯽ ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ع‪ :‬واﻟّﺼﻐﺎد‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،83‬ص ‪ ،323‬ﺑﺎب ‪ ،44‬ﺳﺠﺪه اﻟﺸﮑﺮ و ﻓﻀﻠﻬﺎ و‪ ...‬؛‬
‫‪ _4 -4‬ﻣﻦ ﻻ ﯾﺤﻀـﺮه اﻟﻔﻘﯿﻪ‪ ،‬ج ‪ ،1‬ص ‪ ،31‬ﺑﺎب ﺳـﺠﺪه اﻟﺸـﮑﺮ و اﻟﻘﻮل ﻓﯿﻬﺎ؛ وﺳﺎﯾﻞ اﻟﺸﯿﻌﻪ‪ ،‬ج ‪ ،7‬ص ‪ ،13‬ﺑﺎب اﺳﺘﺤﺒﺎب ﻣﺴﺢ‬
‫اﻟﯿﺪ ﻋﻠﯽ‪. ...‬‬
‫‪ _5 -5‬ﻣﺼﺒﺎح‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﻃﻮﺳﯽ‪ ،‬ص ‪ ،243‬ﺻﻼه اﻟﺼﺒﺢ؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،83‬ص ‪ ،231‬ﺑﺎب ‪ ،44‬ﺳﺠﺪه اﻟﺸﮑﺮ و ﻓﻀﻠﻬﺎ و‪. ...‬‬
 ‫ﺑﺮ روي و ﺑﺮ ﻫﺮ ﺟﺎي ﺑﺪﻧﺖ ﮐﻪ دﺳﺖ ﺗﻮ ﺑﻪ آن ﻣﯽ رﺳﺪ‪ ،‬ﮐﻪ اﻣﺎن ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﺮدﯾﺪ ﺑﺮاي ﺗﻮ از ﻫﺮ دردي و آﻓﺘﯽ و ﺑﻼﯾﯽ‪(1).‬‬
‫‪ -41‬دﻋﺎي »ﯾﺎ ﻣﻦ ﮐﺒﺲ اﻷرض ﻋﻠﯽ اﻟﻤﺎء‪«...‬‬
‫ﭼﻬـﻞ و ﯾﮑﻢ‪ :‬ﮐﻠﯿﻨﯽ و دﯾﮕﺮان ﺑﻪ ﺳـﻨﺪ ﻣﻌﺘـﺒﺮ از ﺣﻀـﺮت ﺻـﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﻧـﺪ ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﮔـﺎه دردي و ﺑﯿﻤـﺎري و‬
‫آزاري داﺷـﺘﻪ ﺑﺎﺷـﯽ‪ ،‬ﺑﻌـﺪ از ﻧﻤﺎز دﺳﺖ ﺑﻤﺎل ﺑﺮ ﻣﻮﺿﻊ ﺳـﺠﻮد ﺧﻮد از زﻣﯿﻦ و اﯾﻦ دﻋﺎ ﺑﺨﻮان؛ ﭘﺲ دﺳﺖ ﺑﺮ ﻣﻮﺿﻊ درد ﺑﻤﺎل و‬
‫ﻫﻔﺖ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﭼﻨﯿﻦ ﮐﻦ‪ .‬اﯾﻨﺴﺖ دﻋﺎ‪:‬‬
‫»ﯾﺎ َﻣْﻦ َﮐَﺒَﺲ اﻻْرَض َﻋَﻠﯽ اﻟ ْﻤﺎِء َو َﺳـ ﱠﺪ اﻟ َْﻬﻮاَء ﺑ ِﺎﻟﱠﺴﻤﺎِء َواْﺧﺘﺎَر ﻟ َِﻨْﻔِﺴﻪ َاْﺣَﺴَﻦ اﻻْﺳـ ﻤﺎِء َﺻﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو ﻋﺎﻓِﻨﯽ ﻣِْﻦ ُﮐﱢﻞ‬
‫ُﺳْﻘٍﻢ َوداٍء َواﻗِْﺾ َﺣﻮاﺋِﺠﯽ ُﮐﱢﻠﻬﺎ« ﭘﺲ ﺣﻮاﺋﺞ ﺧﻮد را ﻃﻠﺐ ﮐﻦ‪(2).‬‬
‫ص ‪208 :‬‬
‫‪ _1 -1‬أﻣﺎﻟﯽ‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﻃﻮﺳﯽ‪ ،‬ص ‪ ،165‬ﻣﺠﻠﺲ اﻟﺴﺎدس‪ ...‬؛ اﻟﺪﻋﻮات‪ ،‬ص ‪ ،78‬ﻓﺼﻞ ﻓﯽ ﺧﺼﺎل ﻣﺴﺘﻐﻨﯽ ﺑﻬﺎ ﻋﻦ اﻟﻄﺐ‪.‬‬
‫‪ _2 - 2‬ﮐـﺎﻓﯽ‪ ،‬ج ‪ ،3‬ص ‪ ،344‬ﺑﺎب اﻟﺘﻌﻘﯿﺐ ﺑﻌـﺪ اﻟﺼـﻼه و اﻟـﺪﻋﺎء‪ ...‬؛ ﺗﻬـﺬﯾﺐ اﻷﺣﮑﺎم‪ ،‬ج ‪ ،2‬ص ‪ ،112‬ﺑﺎب ﮐﯿﻔﯿﻪ اﻟﺼـﻼه و‬
‫ﺻ ﻔﺘ ﻬ ﺎ و ‪. . . .‬‬
 ‫ﻓﺼﻞ ﻧﻬﻢ‪ :‬در ﺑﯿﺎن دﻋﺎﻫﺎ ﮐﻪ در ﺻﺒﺎح و ﻣﺴﺎ ﺑﺎﯾﺪ ﺧﻮاﻧﺪ‬
‫اﺷﺎره‬
‫ﺑﺪان ﮐﻪ ﭼﻮن ﺻـﺒﺎح اﺑﺘﺪاي روز اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺮاي ﺗﻬﯿﻪ روز آﯾﻨﺪه و اﺳﺘﻤﺪاد ﺗﻮﻓﯿﻖ از ﺟﻨﺎب ﻣﻘّﺪس اﻟﻬﯽ در ﺗﺤﺼﯿِﻞ ﺳﻌﺎدات دﻧﯿﻮّﯾﻪ‬
‫و اﺧﺮوّﯾﻪ‪ ،‬و اﺳـﺘﻌﺎذه از ﺷـﺮور اﻋـﺎدي ﻇـﺎﻫﺮه و ﺑـﺎﻃﻨﻪ‪ ،‬و ﻃﻮارِق آﻓﺎت و ﻋﺎﻫﺎت و ﺑﻠّﯿﺎت ﮐﻪ در ﻋﺮض روز ﻋﺮوِض آﻧﻬﺎ ﻣﺤﺘﻤﻞ‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﻗﺪري از اذﮐﺎر و ادﻋﯿﻪ ﮐﻪ وﺳﺎﯾﻞ رﺣﻤﺖ ﺳﺒﺤﺎﻧﯽ اﺳﺖ ﻣﺘﻮﺳﻞ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫و اﯾﻀـًﺎ ﺷﺒﯽ را ﺑﻪ اﻧﻮاع ﻧﻌﻤﺘﻬـﺎ ﮔﺬارﻧﯿـﺪه‪ ،‬و از اﻧﻮاع ﺑﻼﯾﺎ ﺑﻪ ﻓﻀﻞ ﺣﻖ ﺗﻌﺎﻟﯽ ﻧﺠﺎت ﯾﺎﻓﺘﻪ‪ ،‬ﺑﺎﯾـﺪ ﮐﻪ از آﻧﻬﺎ ﻏﺎﻓﻞ ﻧﺒﺎﺷـﺪ‪ ،‬و ﺷـﮑﺮ‬
‫ﺑﺮﺧﯽ از)‪ (1‬آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﻋﻤﻞ آورد‪.‬‬
‫و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ در ﻫﻨﮕﺎم ﻣﺴﺎ ﮐﻪ ﻧﺰدﯾﮏ ﺑﻪ ﺷﺒﺴﺖ ﺑﺎﯾﺪ ﮐﻪ)‪ (2‬ﺑﺮاي ﺷﺐ ﺗﻬّﯿﻪ ﺑﮕﯿﺮد؛ و از ﺟﻨﺎب اﻗﺪس ﺳﺒﺤﺎﻧﯽ ﺑﺮ ﺗﺤﺼﯿﻞ ﺳﻌﺎدات‬
‫و دﻓﻊ ﺑﻠّﯿﺎت اﺳﺘﻌﺎﻧﺖ ﻧﻤﺎﯾﺪ؛ و ﺷﮑﺮ ﻧﻌﻤﺖ ﻫﺎي ﻧﺎﻣﺘﻨﺎﻫﯽ اﻟﻬﯽ ﮐﻪ در ﻋﺮض روز ﺑﺮ او وارد ﺷﺪه ﻗﺪري ﺑﻪ ﻋﻤﻞ آورد‪.‬‬
‫و اﯾﻀًﺎ ﭼﻮن ﻣﻼﺋﮑﻪ ﮐﺎﺗﺒﺎِن اﻋﻤﺎل‪ ،‬در اّول روز و اّول ﺷﺐ ﺑﺮاي ﻧﻮﺷـﺘﻦ اﻋﻤﺎل ﺧﻼﯾﻖ ﻧﺎزل ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ)‪ ،(3‬ﻣﻨﺎﺳﺐ آﻧﺴﺖ ﮐﻪ در‬
‫اّوِل ﻫﺮ ﺻﺤﯿﻔﻪ‪ ،‬ﺣﻤﺪ و ﺛﻨﺎ و دﻋﺎ و اﺳﺘﻐﻔﺎر ﺑﻮده ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫آﯾﺎت وارده ﺑﺮ ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ اﯾﻦ دو وﻗﺖ‬
‫و اﯾﻀًﺎ ﭼﻮن در اﯾﻦ دو وﻗﺖ آﺛﺎر ﻗﺪرت ﺣﻖ ﺗﻌﺎﻟﯽ زﯾﺎده از اوﻗﺎت دﯾﮕﺮ ﻇﺎﻫﺮ ﻣﯽ ﮔﺮدد‪ ،‬از ﺗﺒﺪﯾﻞ ﻟﯿﻞ ﺑﻪ ﻧﻬﺎر‪ ،‬و ﻧﻬﺎر ﺑﻪ ﻟﯿﻞ‪ ،‬و‬
‫ﻇﻠﻤﺖ ﺑﻪ ﺿﯿﺎء‪ ،‬و ﻧﻮر ﺑﻪ ﻇﻠﻤﺖ‪ ،‬ﭘﺲ در‬
‫ص ‪209 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ع‪ _ :‬ﺑﺮﺧﯽ از ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ع‪ + :‬ﺣّﯽ ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ع‪ :‬ﻣﯽ ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫اﯾﻦ دو وﻗﺖ‪ ،‬ﺟﻼـﻟﺖ ﻣﻌﺒـﻮد ﺧﻮد را ﺑﻪ ﯾـﺎد آوردن‪ ،‬و ﻣﺘﻮّﺟﻪ ﺛﻨـﺎِي او ﺷـﺪن اﻧﺴﺐ اﺳﺖ؛ ﻟﻬـﺬا در اﯾﻦ دو وﻗﺖ‪ ،‬ادﻋﯿﻪ و اذﮐـﺎر‬
‫ﺑﺴـﯿﺎر از رﺳﻮل ﺧﺪا و اﺋﻤﻪ اﻃﻬﺎر ﻋﻠﯿﻬﻢ اﻟﺴﻼم ﻣﺄﺛﻮر ﮔﺮدﯾﺪه و ﺗﺤﺮﯾﺺ)‪ (1‬و ﺗﺮﻏﯿِﺐ ﺑﯽ ﺷﻤﺎر)‪ (2‬ﺑﺮ ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ اﯾﻦ دو وﻗﺖ در‬
‫آﯾﺎت و اﺧﺒﺎر وارد ﺷـﺪه اﺳﺖ؛ ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﺣﻖ ﺗﻌﺎﻟﯽ ﻣﯽ ﻓﺮﻣﺎﯾـﺪ ﮐﻪ‪َ» :‬و َﺳـ ﱢﺒْﺢ ﺑ ِﺎﻟَﻌـِﺸ ﱢﯽ َو اﻹﺑ ْﮑﺎِر)‪ «(3‬ﯾﻌﻨﯽ ﺗﻨﺰﯾﻪ)‪ (4‬ﮐﻦ ﺧﺪا را در‬
‫ﭘﺴﯿﻦ و ﺑﺎﻣﺪاد‪.‬‬
‫و اﯾﻀـًﺎ ﻓﺮﻣـﻮده اﺳـﺖ ﮐـﻪ‪َ» :‬و اْذُﮐْﺮ َرﺑﱠَﮏ ﻓِﯽ َﻧْﻔِﺴـ َﮏ َﺗـَﻀ ﱡﺮﻋًﺎ َو ِﺧﯿَﻔًﻪ َو ُدوَن اﻟ َْﺠْﻬِﺮ ﻣَِﻦ اﻟ َْﻘـ ْﻮِل ﺑ ِﺎﻟ ُْﻐـُﺪﱢو َو اْﻻآﺻـﺎِل َو ﻻـ َﺗُﮑْﻦ ﻣَِﻦ‬
‫اﻟ ْﻐﺎﻓِﻠِﯿَﻦ)‪«(5‬‬
‫ﯾﻌﻨﯽ‪ :‬ﯾﺎد ﮐﻦ ﭘﺮوردﮔﺎر ﺧﻮد را در ﺧﺎﻃِﺮ ﺧﻮد ﺑﺎ ﺗﻀـّﺮع و ﺧﻮف‪ ،‬و ﮐﻤﺘﺮ از ﺑﻠﻨﺪ ﮔﻔﺘﻦ از ﮔﻔﺘﺎر‪ ،‬در ﺑﺎﻣﺪاد و ﭘﺴﯿﻦ ﻫﺎ‪ ،‬و ﻣﺒﺎش‬
‫از ﻏﺎﻓﻼن‪.‬‬
‫و اﯾﻀـًﺎ ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪َ» :‬و َﺳـ ﱢﺒْﺢ ﺑ َِﺤْﻤـ ِﺪ َرﺑﱢَﮏ َﻗﺒـْ َﻞ ُﻃﻠُﻮِع اﻟﱠﺸْﻤِﺲ َو َﻗﺒـْ َﻞ ُﻏُﺮوﺑ ِﻬـﺎ َو ﻣِْﻦ آﻧـﺎِء اﻟﱠﻠﯿِْﻞ َﻓـَﺴ ﱢﺒْﺢ َو َأْﻃﺮاَف اﻟﱠﻨﻬﺎِر ﻟََﻌﱠﻠَﮏ‬
‫َﺗْﺮﺿﯽ)‪«(6‬‬
‫ﯾﻌﻨﯽ‪ :‬و ﺗﻨﺰﯾﻪ ﮐﻦ ﺑـﺎ ﺣﻤـﺪ‪ ،‬ﭘﺮوردﮔـﺎر ﺧﻮد را ﭘﯿﺶ از ﺑﺮآﻣـﺪن آﻓﺘﺎب‪ ،‬و ﭘﯿﺶ از ﻓﺮورﻓﺘﻦ آﻓﺘﺎب‪ ،‬و از ﺳﺎﻋﺎت ﺷﺐ‪ ،‬ﭘﺲ ﺗﻨﺰﯾﻪ‬
‫ﮐﻦ ﭘﺮوردﮔﺎر ﺧﻮد را در اﻃﺮاف روز؛ ﺷﺎﯾﺪ ﮐﻪ راﺿﯽ ﺷﻮي در آﺧﺮت‪.‬‬
‫و آﯾﺎت در اﯾﻦ ﺑﺎب ﺑﺴـﯿﺎر اﺳﺖ‪ .‬و از ﺣﻀـﺮت رﺳﻮل ﺻـﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ ﻣﻨﻘﻮﻟﺴﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ دو ﺣﺎﻓِﻆ اﻋﻤﺎل ﮐﻪ ﺻﺤﯿﻔﻪ ﺑﻨﺪه را‬
‫ﺑﺎﻻ ﺑﺮﻧـﺪ و در اّول و آﺧﺮ آن ﺻـﺤﯿﻔﻪ‪ ،‬ﮐﻼم ﻧﯿﮑﯽ ﺑﺎﺷـﺪ ﺣﻖ ﺗﻌﺎﻟﯽ ﺑﻪ ﻣﻼﺋﮑﻪ ﻣﯽ ﮔﻮﯾـﺪ ﮐﻪ ﮔﻮاه ﺑﺎﺷـﯿﺪ ﮐﻪ ﻣﻦ آﻣﺮزﯾﺪم ﺑﺮاي‬
‫اﯾﻦ ﺑﻨﺪه آﻧﭽﻪ در ﻣﯿﺎن و اّول و آﺧِﺮ)‪ (7‬اﯾﻦ ﺻﺤﯿﻔﻪ اﺳﺖ‪(8).‬‬
‫ص ‪210 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ع‪ :‬ﺗﺤﻔﯿﺺ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ع‪ :‬ﺑﺴﯿﺎر‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ﺳﻮره ﻣﺒﺎرﮐﻪ آل ﻋﻤﺮان‪ ،‬آﯾﻪ ‪.41‬‬
‫‪ _4 -4‬آ‪ :‬ﺗﺰﮐﯿﻪ‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬ﺳﻮره ﻣﺒﺎرﮐﻪ أﻋﺮاف‪ ،‬آﯾﻪ ‪.205‬‬
‫‪ _6 -6‬ﺳﻮره ﻣﺒﺎرﮐﻪ ﻃﻪ‪ ،‬آﯾﻪ ‪.130‬‬
‫‪ _7 -7‬ع‪ :‬آﺧﺮت‪.‬‬
‫‪ _8 - 8‬ﺟـﺎﻣﻊ اﻷﺧﺒﺎر‪ ،‬ص ‪ ،100‬ﻓﺼـﻞ اﻟﺴـﺎدس و اﻟﺨﻤﺴﻮن ﻓﯽ اﻹﺧﻼـص؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ î Ä،83‬ص ‪ ،244‬ﺑﺎب ‪ ،45‬اﻷدﻋﯿﻪ‬
‫واﻷذﮐﺎر ﻋﻨﺪ اﻟﺼﺒﺎح‪.‬‬
‫و ﺑﻪ ﺳـﻨﺪ ﻣﻌﺘﺒﺮ از اﻣـﺎم ﻣﺤّﻤـ ﺪ ﺑـﺎﻗﺮ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم ﻣﻨﻘﻮﻟﺴﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﺷـﯿﻄﺎن _ ﻟﻌﻨﻪ اﻟﻠّﻪ _ ﻟﺸـﮑﺮ ﺧﻮد را ﭘﻬﻦ ﻣﯽ ﮐﻨـﺪ در ﻫﻨﮕﺎم ﻓﺮو‬
‫رﻓﺘﻦ)‪ (1‬و ﺑﺮ آﻣـﺪن آﻓﺘﺎب؛ ﭘﺲ ﺑﺴـﯿﺎر ﯾﺎد ﮐﻨﯿـﺪ ﺧـﺪا را در اﯾﻦ دو ﺳﺎﻋﺖ‪ ،‬و ﭘﻨﺎه ﺑﺮﯾـﺪ ﺑﻪ ﺧـﺪا)‪ (2‬از ﺷـّﺮ ﺷﯿﻄﺎن و ﻟﺸﮑﺮﻫﺎي‬
‫او)‪(3‬؛ و ﮐﻮدﮐﺎن ﺧﻮد را ﺗﻌﻮﯾـﺬ ﮐﻨﯿﺪ و ﭘﻨﺎه دﻫﯿﺪ ﺑﻪ ﺧﺪا در اﯾﻦ دو ﺳﺎﻋﺖ‪ ،‬ﮐﻪ در اﯾﻦ دو ﺳﺎﻋﺖ ﺷـﯿﻄﺎن)‪ (4‬ﻏﺎﻓﻞ ﻣﯽ ﮔﺮداﻧﺪ‬
‫ﻣﺮدم را)‪(6).(5‬‬
‫و در ﺣـﺪﯾﺚ دﯾﮕﺮ ﻓﺮﻣﻮد ﮐﻪ‪ :‬ﻣﻠـﮏ در اّوِل روز و اّول ﺷﺐ‪ ،‬ﺻـﺤﯿﻔﻪ اي ﻣﯽ آورد ﺑﺮاي ﻧﻮﺷـﺘﻦ)‪ (7‬اﻋﻤﺎل ﻓﺮزﻧـﺪ آدم؛ ﭘﺲ در‬
‫اّول و آﺧِﺮ ﻧﺎﻣﻪ‪ ،‬ﮐﻼم ﺧﯿﺮي ﺑﮕﻮﯾﯿﺪ ﮐﻪ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﻮد ﺗﺎ آﻧﭽﻪ در ﻣﯿﺎن ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه‪ ،‬آﻣﺮزﯾﺪه ﺷﻮد‪(8).‬‬
‫و ﺑﻪ ﺳـﻨﺪ ﻣﻌﺘﺒﺮ از ﺣﻀـﺮت اﻣﯿﺮاﻟﻤﺆﻣﻨﯿﻦ _ ﺻـﻠﻮات اﻟّﻠﻪ ﻋﻠﯿﻪ _ ﻣﻨﻘﻮﻟﺴﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﻃﻠﺐ ﮐﻨﯿـﺪ روزي را در ﻣﺎ ﺑﯿﻦ ﻃﻠﻮع ﻓﺠﺮ ﺗﺎ ﻃﻠﻮع‬
‫آﻓﺘﺎب ﮐﻪ زودﺗﺮ ﻣﯽ رﺳﺎﻧـﺪ روزي را ﺑﻪ آدﻣﯽ از آن ﮐﻪ ﺳـﻔﺮ ﮐﻨﺪ در زﻣﯿﻦ؛ و اﯾﻦ ﺳﺎﻋﺘﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺣﻖ ﺗﻌﺎﻟﯽ ﻗﺴـﻤﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬
‫روزي را در ﻣﯿﺎن ﺑﻨﺪﮔﺎن ﺧﻮد‪(9).‬‬
‫و از ﺣﻀـﺮت رﺳﺎﻟﺖ ﺻـﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ ﻣﻨﻘﻮﻟﺴﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﺣﻖ ﺗﻌﺎﻟﯽ ﻣﯽ ﻓﺮﻣﺎﯾـﺪ ﮐﻪ‪ :‬اي ﻓﺮزﻧﺪ آدم ﯾﺎد ﮐﻦ ﻣﺮا ﺑﻌﺪ از ﺻـﺒﺢ ﯾﮏ‬
‫ﺳﺎﻋﺖ و ﺑﻌﺪ از ﻋﺼﺮ ﯾﮏ ﺳﺎﻋﺖ ﺗﺎ ﺟﻤﯿﻊ ﻣﻬّﻤﺎت ﺗﻮ را ﮐﻔﺎﯾﺖ ﮐﻨﻢ‪(10).‬‬
‫ص ‪211 :‬‬
‫‪ _1 -1‬آ‪ + :‬آﻓﺘﺎب‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬آ‪ + :‬در اﯾﻦ دو ﺳﺎﻋﺖ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ع‪ + :‬و ﺗﺒﻌﻪ او‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ع‪ + :‬ﻣﻠﻌﻮن ﻋﻠﯿﻪ و اﻟﻌﺬاب‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬ع ‪ + :‬از ذﮐﺮ اﻟﻬﯽ‪.‬‬
‫‪ _6 -6‬ﮐﺎﻓﯽ‪ ،‬ج ‪ ،2‬ص ‪ ،522‬ﺑﺎب اﻟﻘﻮل ﻋﻨﺪ اﻹﺻـﺒﺎح و اﻹﻣﺴﺎء؛ ﻣﻦ ﻻ ﯾﺤﻀـﺮه اﻟﻔﻘﯿﻪ‪ ،‬ج ‪ ،1‬ص ‪ ،501‬ﺑﺎب ﮐﺮاﻫﯿﻪ اﻟﻨﻮم ﺑﻌﺪ‬
‫اﻟﻐﺪاه‪.‬‬
‫‪ _7 -7‬ع‪ _ :‬ﻧﻮﺷﺘﻦ ‪.‬‬
‫‪ _8 -8‬ﻓﻼح اﻟﺴﺎﺋﻞ‪ ،‬ص ‪ ،215‬ﻓﺼﻞ اﻟﺜﺎﻧﯽ و اﻟﻌﺸﺮون ﻓﯿﻤﺎ ﻧﺬﮐﺮه؛ أﻣﺎﻟﯽ‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﻣﻔﯿﺪ‪ ،‬ص ‪ ،1‬ﻣﺠﻠﺲ اﻷول ﻣﺠﻠﺲ ﯾﻮم اﻟﺴﺒﺖ‪.‬‬
‫‪ _9 -9‬ﺧﺼﺎل‪ ،‬ج ‪ ،2‬ص ‪ ،616‬ﻋﻠﻢ اﻣﯿﺮاﻟﻤﺆﻣﻨﯿﻦ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم أﺻـﺤﺎﺑﻪ ﻓﯽ ﻣﺠﻠﺲ؛ وﺳﺎﯾﻞ اﻟﺸﯿﻌﻪ‪ ،‬ج ‪ ،7‬ص ‪ ،67‬ﺑﺎب اﺳﺘﺤﺒﺎب‬
‫اﻟﺪﻋﺎء ﻓﯽ اﻟﺴﺤﺮ‪.‬‬
‫‪ _10 -10‬ﻣﻦ ﻻ ﯾﺤﻀـﺮه اﻟﻔﻘﯿﻪ‪ ،‬ج ‪ ،1‬ص ‪ ،329‬ﺑﺎب اﻟﺘﻌﻘﯿﺐ؛ ﺗﻬـﺬﯾﺐ اﻷﺣﮑﺎم‪ ،‬ج ‪ ،2‬ص ‪î Ä،138‬ﺑﺎب ﮐﯿﻔﯿﻪ اﻟﺼﻼه و ﺻﻔﺘﻬﺎ‬
‫و‪. ...‬‬
‫و ﺑﻪ ﺳـﻨﺪ ﻣﻌﺘﺒﺮ از ﺣﻀـﺮت ﺻﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم ﻣﻨﻘﻮﻟﺴﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﭼﻮن آﻓﺘﺎب ﻣﺘﻐّﯿﺮ و زرد ﺷﻮد در آﺧﺮ روز‪ ،‬ﺧﺪا را ﯾﺎد ﮐﻦ‪ ،‬و اﮔﺮ‬
‫ﺑﺎ ﺟﻤﻌﯽ ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﺎﺷﯽ ﮐﻪ ﺗﻮ را ﻣﺸﻐﻮل ﮐﻨﻨﺪ ﺑﺮﺧﯿﺰ از ﻣﯿﺎن اﯾﺸﺎن‪ ،‬و ﻣﺸﻐﻮل دﻋﺎ ﺷﻮ‪(1).‬‬
‫و از ﺣﻀـﺮت رﺳـﻮل ﺻـﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿـﻪ و آﻟـﻪ ﻣﺮوﯾﺴﺖ ﮐﻪ‪ :‬در ﺑﺎﻣـﺪاد و ﭘﺴـﯿﻦ ذﮐﺮ ﺧـﺪا ﮐﺮدن ﺑﻬـﺘﺮ اﺳﺖ از ﺷﻤﺸـﯿﺮ زدن در راه‬
‫ﺧﺪا‪(2).‬‬
‫و ﺑﺪان ﮐﻪ ﻇﺎﻫِﺮ ﻓﺤﺎوي اﺧﺒﺎر آﻧﺴﺖ ﮐﻪ‪ :‬دﻋﺎﻫﺎي ﺻـﺒﺢ را ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻌﺪ از ﻃﻠﻮع ﺻﺒﺢ ﺗﺎ ﻃﻠﻮع آﻓﺘﺎب ﺧﻮاﻧﺪ‪ ،‬و اﮔﺮ ﺑﻌﻀﯽ را ﺑﻌﺪ از‬
‫ﻃﻠﻮع آﻓﺘﺎب ﻧﯿﺰ ﺑﺨﻮاﻧـﺪ ﺷﺎﯾـﺪ ﺑـﺪ ﻧﺒﺎﺷـﺪ‪ ،‬ﺧﺼﻮﺻًﺎ ﻫﺮ ﮔﺎه ﻣّﺘﺼﻞ ﺑﻪ ﺗﻌﻘﯿﺐ ﺑﺎﺷـﺪ؛ و دﻋﺎﻫﺎي ﻣﺴﺎ اﮐﺜﺮ ﻧﺰدﯾﮏ ﺑﻪ ﻏﺮوب آﻓﺘﺎب‬
‫ﺧﻮاﻧـﺪه ﻣﯽ ﺷﻮد‪ ،‬و ﺑﻌﻀـﯽ ﺑﻌﺪ از ﺷﺎم‪ ،‬و اﮐﺜﺮ را ﺷﺎﯾﺪ ﺑﻌﺪ از ﻋﺼـﺮ ﺗﺎ ﺷﺎم ﺗﻮان ﺧﻮاﻧﺪ‪ ،‬و ﺑﻌﻀـﯽ ﻣﺨﺼﻮص ﺑﻪ وﻗﺘﯽ ﭼﻨﺪﻧﺪ ﮐﻪ‬
‫در اﺣﺎدﯾﺚ اﯾﻤﺎ)‪ (3‬ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﺷﺪه)‪ ،(4‬ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬إﻧﺸﺎءاﻟّﻠﻪ ﺗﻌﺎﻟﯽ‪ .‬اّﻣﺎ دﻋﺎﻫﺎ)‪:(5‬‬
‫دﻋﺎﻫﺎ‬
‫‪ -1‬ﺧﻮاﻧﺪن ﺳﻮره »ﻗﻞ ﻫﻮاﷲ أﺣﺪ‪» ،«...‬إﻧﺎ أﻧﺰﻟﻨﺎه‪ «...‬و‪...‬‬
‫اّول‪ :‬اﺑﻦ ﺑﺎﺑﻮﯾﻪ ﺑﻪ ﺳـﻨﺪ ﻣﻌﺘﺒﺮ از ﺣﻀﺮت اﻣﯿﺮاﻟﻤﺆﻣﻨﯿﻦ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﮐﻪ ﭘﯿﺶ از ﻃﻠﻮع آﻓﺘﺎب ﯾﺎزده ﻣﺮﺗﺒﻪ‬
‫»ﻗُْﻞ ُﻫَﻮ اﻟّﻠﻪ ُ َأَﺣﺪ« و »ِإﻧّﺎ َأﻧ َْﺰﻟ ْﻨﺎُه« و »آﯾﻪ اﻟﮑﺮﺳﯽ« ﺑﺨﻮاﻧﺪ ﺧﺪا ﻣﻨﻊ ﮐﻨﺪ ﻣﺎل او را از آﻧﭽﻪ ﺗﺮﺳﺪ‪.‬‬
‫و ﻓﺮﻣﻮد ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﮐﻪ »ﻗُْﻞ ُﻫَﻮ اﻟّﻠﻪ« و »ِإﻧّﺎ َأﻧ َْﺰﻟ ْﻨﺎُه« ﭘﯿﺶ از ﻃﻠﻮع آﻓﺘﺎب ﺑﺨﻮاﻧـﺪ در آن روز ﮔﻨﺎﻫﯽ ﺑﻪ او ﻧﺮﺳﺪ‪ ،‬ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﺷـﯿﻄﺎن ﺟﻬﺪ‬
‫ﮐﻨﺪ‪(6).‬‬
‫ص ‪212 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ﮐﺎﻓﯽ‪ ،‬ج ‪ ،2‬ص ‪ ،524‬ﺑﺎب اﻟﻘﻮل ﻋﻨﺪ اﻻﺻﺒﺎح و اﻹﻣﺴﺎء؛ وﺳﺎﯾﻞ اﻟﺸﯿﻌﻪ‪ ،‬ج ‪ ،7‬ص ‪ ،71‬ﺑﺎب اﺳﺘﺤﺒﺎب اﻟﺪﻋﺎء و اﻟﺬﮐﺮ‪...‬‬
‫‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬وﺳﺎﯾﻞ اﻟﺸﯿﻌﻪ‪ ،‬ج ‪ ،7‬ص ‪ ،150‬ﺑﺎب اﺳﺘﺤﺒﺎب ذﮐﺮ اﻟّﻠﻪ ﻋﻠﯽ ﮐﻞ ﺣﺎل؛ ﻣﻌﺎﻧﯽ اﻷﺧﺒﺎر‪ ،‬ص ‪ ،411‬ﺑﺎب ﻧﻮادر اﻟﻤﻌﺎﻧﯽ‪. ...‬‬
‫‪ _3 -3‬اﺷﺎره‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ع و آ‪ _ :‬ﺷﺪه ‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬ع‪ :‬اّﻣﺎ دﻋﺎﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ در ﺻﺒﺎح و ﻣﺴﺎ ﺑﺎﯾﺪ ﺧﻮاﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ _6 - 6‬ﺧﺼﺎل‪ ،‬ج ‪ ،2‬ص ‪ ،622‬ﻋﻠﻢ اﻣﯿﺮاﻟﻤﺆﻣﻨﯿﻦ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم أﺻﺤﺎﺑﻪ ﻓﯽ ﻣﺠﻠﺲ؛ ﻣﺴﺘﺪرك اﻟﻮﺳﺎﯾﻞ‪î Ä،‬ج ‪ ،5‬ص ‪ ،382‬ﺑﺎب‬
‫ﻧﺒﺬه ﻣﻤﺎ ﯾﻘﺎل ﻓﯽ اﻟﺼﺒﺎح‪. ...‬‬
 ‫‪ -2‬دﻋﺎي »ﻻ إﻟﻪ إﻻ اﷲ وﺣﺪه ﻻ ﺷﺮﯾﮏ ﻟﻪ‪«...‬‬
‫دوّﯾﻢ‪ :‬ﮐﻠﯿﻨﯽ و اﺑﻦ ﺑﺎﺑﻮﯾﻪ و ﺷـﯿﺦ ﻃﻮﺳـﯽ و دﯾﮕﺮان ﺑﻪ ﺳﻨﺪﻫﺎي ﻣﻌﺘﺒﺮ از ﺣﻀﺮت ﺻﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﻧﺪ ﮐﻪ‪ :‬ﻓﺮﯾﻀﻪ‬
‫و واﺟﺐ اﺳﺖ ﺑﺮ ﻫﺮ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﮐﻪ ده ﻣﺮﺗﺒﻪ ﭘﯿﺶ از ﻃﻠﻮع آﻓﺘﺎب‪ ،‬و ده ﻣﺮﺗﺒﻪ ﭘﯿﺶ از ﻏﺮوب آﻓﺘﺎب اﯾﻦ دﻋﺎ ﺑﺨﻮاﻧﺪ‪» :‬ﻻ ِإﻟَﻪ ِإﱠﻻ اﻟّﻠﻪ ُ‬
‫َوْﺣَﺪُه ﻻَﺷﺮﯾَﮏ ﻟَُﻪ ﻟَُﻪ اﻟ ُْﻤﻠُْﮏ َو ﻟَُﻪ اﻟ َْﺤْﻤُﺪ ﯾُْﺤﯿﯽ َو ﯾُﻤﯿُﺖ َو ُﻫَﻮ َﺣﱞﯽ ﻻ َﯾُﻤﻮُت ﺑ َِﯿِﺪِه اﻟ َْﺨﯿُْﺮ َو ُﻫَﻮ َﻋﻠﯽ ُﮐﱢﻞ َﺷْﯽ ٍء َﻗﺪﯾٌﺮ«‪.‬‬
‫و در ﺑﻌﻀﯽ از رواﯾﺎت ﭼﻨﯿﻦ اﺳﺖ‪» :‬ﯾُْﺤﯿﯽ َو ﯾُﻤﯿُﺖ َو ﯾُﻤﯿُﺖ َو ﯾُْﺤﯿﯽ«‪.‬‬
‫و در ﭼﻨـﺪ رواﯾﺖ‪َ» :‬و ُﻫـَﻮ َﺣﱞﯽ ﻻـ َﯾُﻤـ ﻮُت ﺑ ِـَﯿ ِﺪِه اﻟ َْﺨﯿُْﺮ« ﻧﯿﺴﺖ‪ ،‬و در ﺑﻌﻀـﯽ ﻫﺴﺖ‪ ،‬و ﻇـﺎﻫﺮًا ﻫﻤﻪ ﺧـﻮب اﺳﺖ‪ ،‬و اﮔﺮ ﻫﻤﻪ ﻗﺴﻢ را‬
‫ﺑﮕﻮﯾﺪ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫و در ﺑﻌﻀـﯽ از رواﯾﺎت وارد ﺷـﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬اﮔﺮ ﺗﺮك ﺷﻮد ﻗﻀﺎ ﮐﻨﯿﺪ ﮐﻪ ﻻزم اﺳﺖ‪ (1).‬و در ﺑﻌﻀﯽ از رواﯾﺎت‪ :‬ﮐّﻔﺎره ﮔﻨﺎﻫﺎن‬
‫اوﺳﺖ در آن روز‪(2).‬‬
‫‪ -3‬ﺗﮑﺒﯿﺮ‬
‫ﺳّﯿﻢ‪ :‬اﺑﻦ ﺑﺎﺑﻮﯾﻪ و دﯾﮕﺮان ﺑﻪ ﺳـﻨﺪﻫﺎي ﻣﻌﺘﺒﺮ ﺑﺴﯿﺎر از ﺣﻀﺮت اﻣﺎم زﯾﻦ اﻟﻌﺎﺑﺪﯾﻦ و ﺣﻀﺮت ﺻﺎدق ﻋﻠﯿﻬﻤﺎاﻟﺴﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﻧﺪ‬
‫ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﮐﻪ در ﺷﺎم ﺻﺪ ﻣﺮﺗﺒﻪ »َاﻟﻠّﻪ ُ أْﮐَﺒﺮ« ﺑﮕﻮﯾﺪ‪ ،‬ﭼﻨﺎﻧﺴﺖ ﮐﻪ ﺻﺪ ﺑﻨﺪه آزاد ﮐﺮده ﺑﺎﺷﺪ‪(3).‬‬
‫و ﺑﻪ ﺳـﻨﺪ ﺻﺤﯿﺢ دﯾﮕﺮ از اﻣﺎم ﻣﺤّﻤﺪ ﺑﺎﻗﺮ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم ﻣﻨﻘﻮل اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﮐﻪ ﺻﺪ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﭘﯿﺶ از ﻃﻠﻮع آﻓﺘﺎب‪ ،‬و ﺻﺪ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﭘﯿﺶ‬
‫از ﻏﺮوب آﻓﺘﺎب »َاﻟّﻠﻪ ُ أْﮐَﺒﺮ« ﺑﮕﻮﯾﺪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﮐﺮﯾﻢ ﺑﺮاي او‬
‫ص ‪213 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ﮐﺎﻓﯽ‪ ،‬ج ‪ ،2‬ص ‪ ،532‬ﺑﺎب اﻟﻘﻮل ﻋﻨﺪ اﻹﺻﺒﺎح و اﻹﻣﺴﺎء؛ وﺳﺎﯾﻞ اﻟﺸﯿﻌﻪ‪ ،‬ج ‪ ،7‬ص ‪ ،119‬ﺑﺎب ﺗﺄﮐﺪ اﺳﺘﺤﺒﺎب اﻟﺘﻬﻠﯿﻞ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ﮐﺎﻓﯽ‪ ،‬ج ‪ ،2‬ص ‪ ،518‬ﺑﺎب ﻣﻦ ﻗﺎل ﻻ إﻟﻪ إّﻻ اﻟﻠّﻪ‪ ...‬؛ ﻣﻦ ﻻ ﯾﺤﻀﺮه اﻟﻔﻘﯿﻪ‪ ،‬ج ‪ ،1‬ص ‪ ،335‬ﺑﺎب ﻣﺎ ﯾﺴﺘﺤﺐ ﻣﻦ اﻟﺪﻋﺎء‪. ...‬‬
‫‪ _3 -3‬أﻣﺎﻟﯽ‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﺻﺪوق‪ ،‬ص ‪ ،55‬ﻣﺠﻠﺲ اﻟﺜﺎﻟﺚ ﻋﺸﺮ؛ وﺳﺎﯾﻞ اﻟﺸﯿﻌﻪ‪ ،‬ج ‪ ،7‬ص ‪ ،223‬ﺑﺎب ﻧﺒﺬه ﻣﻤﺎ ﯾﺴﺘﺤﺐ أن ﯾﻘﺎل‪. ...‬‬
‫ﻣﺜﻞ ﺛﻮاب ﺻـﺪ ﺑﻨﺪه آزاد ﮐﺮدن ﺑﻨﻮﯾﺴﺪ؛ و ﻫﺮ ﮐﻪ ده ﻣﺮﺗﺒﻪ »ُﺳـ ﺒْﺤﺎَن اﻟﻠّﻪ ِ َو ﺑ َِﺤْﻤِﺪه« ﺑﮕﻮﯾﺪ ﺧﺪا ده ﺣﺴـﻨﻪ ﺑﺮاي او ﺑﻨﻮﯾﺴـﯿﺪ‪ ،‬و ﻫﺮ‬
‫ﮐﻪ زﯾﺎده ﺑﮕﻮﯾﺪ زﯾﺎده ﺑﺮاي او ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﻮد‪(1).‬‬
‫‪ -4‬ﺧﻮاﻧﺪن »ﺳﺒﺤﺎن اﷲ واﻟﺤﻤﺪ ﷲ و‪«...‬‬
‫ﭼﻬﺎرم‪ :‬اﯾﻀًﺎ اﺑﻦ ﺑﺎﺑﻮﯾﻪ ﺑﻪ ﺳـﻨﺪ ﻣﻌﺘﺒﺮ از ﺣﻀـﺮت ﺻﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ ﺣﻀـﺮت رﺳﻮل ﺻـﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ‬
‫ﻓﺮﻣﻮد ﮐﻪ‪ :‬در ﺑﻬﺸﺖ ﻏﺮﻓﻪ اي ﭼﻨـﺪ ﻫﺴﺖ ﮐﻪ از اﻧـﺪرون آﻧﻬـﺎ ﺑﯿﺮون)‪ (2‬ﻧﻤﺎﯾﺎﻧﺴﺖ)‪ ،(3‬و از اّﻣﺖ ﻣﻦ ﮐﺴـﯽ در آﻧﻬـﺎ ﺳﺎﮐﻦ ﻣﯽ‬
‫ﺷﻮد ﮐﻪ ﺳـﺨﻦ ﻧﯿﮏ ﮔﻮﯾﺪ‪ ،‬و ﻃﻌﺎم ﺑﻪ ﻣﺮدم ﺑﺨﻮراﻧﺪ‪ ،‬و ﺑﻪ ﻫﺮ ﮐﻪ رﺳﺪ ﺳـﻼم ﮐﻨﺪ‪ ،‬و در ﺷﺐ ﻧﻤﺎز ﮐﻨﺪ در ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ ﻣﺮدم در‬
‫ﺧﻮاب ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﭘﺲ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﮐﻼم ﻧﯿﮏ آﻧﺴﺖ ﮐﻪ‪ :‬در ﺻﺒﺢ و ﺷﺎم ده ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺑﮕﻮﯾﺪ‪ُ» :‬ﺳﺒْﺤﺎَن اﻟّﻠﻪ ِ َواﻟ َْﺤْﻤُﺪ ﻟّﻠﻪ ِ َو ﻻ اِﻟَﻪ اِﱠﻻ اﻟّﻠﻪ ُ َو اﻟّﻠﻪ‬
‫َاْﮐَﺒُﺮ«‪(4).‬‬
‫و در ﻣﺤﺎﺳﻦ ﺑﺮﻗﯽ ﺑﻪ ﺳـﻨﺪ ﺻـﺤﯿﺢ ﻣﻨﻘﻮﻟﺴﺖ از ﺣﻀـﺮت اﻣﺎم ﻣﺤّﻤﺪ ﺑﺎﻗﺮ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم ﮐﻪ‪ :‬ﺣﻀﺮت رﺳﻮل ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ ﺑﻪ‬
‫ﻣﺮدي ﮔـﺬﺷﺖ ﮐﻪ ﺑﺎﻏﯽ ﺑﺮاي ﺧﻮد ﻏﺮس ﻣﯽ ﮐﺮد؛ اﯾﺴـﺘﺎد و ﻓﺮﻣﻮد ﮐﻪ‪ :‬ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﯽ ﺗﻮ را دﻻﻟﺖ ﮐﻨﻢ ﺑﺮ ﺑﺎﻏﯽ ﮐﻪ اﺻـﻠﺶ از اﯾﻦ‬
‫ﺑـﺎغ ﺛـﺎﺑﺖ ﺗﺮ و ﻣﯿﻮه اش زودرس ﺗﺮ ﺑﺎﺷـﺪ و ﻧﯿﮑﻮﺗﺮ و ﺑـﺎﻗﯽ ﺗﺮ ﺑﺎﺷـﺪ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻠﯽ ﯾﺎ رﺳﻮل اﻟّﻠﻪ! ﻓﺮﻣﻮد ﮐﻪ‪ :‬در ﺻـﺒﺢ و ﺷﺎم ﺑﮕﻮ‪:‬‬
‫»ُﺳﺒْﺤﺎَن اﻟّﻠﻪ ِ َواﻟ َْﺤْﻤُﺪﻟّﻠﻪ ِ َو ﻻ اِﻟَﻪ اِﱠﻻ اﻟّﻠﻪ ُ َو اﻟّﻠﻪ َُاْﮐَﺒُﺮ« ﮐﻪ ﺑﻪ ﻋﺪد ﻫﺮ ﺗﺴﺒﯿﺤﯽ‪ ،‬در ﺑﻬﺸﺖ درﺧﺘﻬﺎ ﺑﺮاي ﺗﻮ ﻏﺮس ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ از اﻧﻮاع‬
‫ﻣﯿﻮه ﻫﺎ‪ ،‬و اﯾﻨﻬﺎﺳﺖ ﺑﺎﻗﯿﺎت ﺻﺎﻟﺤﺎت ﮐﻪ ﺧﺪا در ﻗﺮآن ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﯿﮑﻮﺗﺮ و ﺑﺎﻗﯽ ﺗﺮﻧﺪ از ﻣﺎل دﻧﯿﺎ‪(5).‬‬
‫‪ -5‬ﺧﻮاﻧﺪن آﯾﻪ »ﻓﺴﺒﺤﺎن اﷲ ﺣﯿﻦ ﺗﻤﺴﻮن و ﺣﯿﻦ ﺗﺼﺒﺤﻮن‪«...‬‬
‫ﭘﻨﺠﻢ‪ :‬اﺑﻦ ﺑﺎﺑﻮﯾﻪ ﺑﻪ ﺳﻨﺪ ﻣﻌﺘﺒﺮ از ﺣﻀﺮت اﻣﯿﺮاﻟﻤﺆﻣﻨﯿﻦ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ‬
‫ص ‪214 :‬‬
‫‪ _1 - 1‬وﺳﺎﯾﻞ اﻟﺸـﯿﻌﻪ‪ ،‬ج ‪ ،7‬ص ‪ ،229‬ﺑـﺎب ﻧﺒـﺬه ﻣﻤـﺎ ﯾﻘﺎل ﻓﯽ اﻹﺻـﺒﺎح و‪ ...‬؛ ﻣﺤﺎﺳﻦ‪ ،‬ج ‪ ،1‬ص ‪ ،36‬ﺛﻮاب ﻣﻦ ﮐﺒﺮ اﻟﻠّﻪ ﻣـﺎﺋﻪ‬
‫ﺗﮑﺒﯿﺮه‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ع‪ + :‬و از ﺑﯿﺮون آﻧﻬﺎ اﻧﺪرون او‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬آ‪ + :‬و از ﺑﯿﺮون آﻧﻬﺎ اﻧﺪرون ﻧﻤﺎﯾﺎن اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬أﻣﺎﻟﯽ‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﺻﺪوق‪ ،‬ص ‪ ،328‬ﻣﺠﻠﺲ اﻟﺜﺎﻟﺚ واﻟﺨﻤﺴﻮن؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،83‬ص ‪ ،252‬ﺑﺎب ‪ ،45‬اﻷدﻋﯿﻪ و اﻷذﮐﺎر ﻋﻨﺪ‬
‫اﻟﺼﺒﺎح‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬ﻣﺤﺎﺳﻦ‪ ،‬ج ‪ ،1‬ص ‪ ،37‬ﺛﻮاب ﻣﺎ ﺟﺎء ﻓﯽ اﻟﺘﺴﺒﯿﺢ؛ أﻣﺎﻟﯽ‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﺻﺪوق‪ ،‬ص ‪ ،202‬ﻣﺠﻠﺲ اﻟﺴﺎدس و اﻟﺜﻼﺛﻮن‪.‬‬
‫ﮐﻪ ﻧﺰدﯾﮏ ﺑﻪ ﺷﺎم ﯾﺎ ﺑﻌﺪ از ﺷﺎم ﺳﻪ ﻣﺮﺗﺒﻪ اﯾﻦ آﯾﻪ را ﺑﺨﻮاﻧﺪ در آن ﺷﺐ ﭼﯿﺰي)‪ (1‬از او ﻓﻮت ﻧﺸﻮد‪ ،‬و ﺟﻤﯿﻊ ﺑﺪﯾﻬﺎ)‪ (2‬از او دور‬
‫ﮔﺮدد و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ اﮔﺮ در ﺻـﺒﺢ ﺳﻪ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺑﺨﻮاﻧـﺪ در آن روز ﭼﯿﺰي)‪ (3‬از او ﻓـﻮت ﻧﺸﻮد و ﺟﻤﯿﻊ ﺷـﺮور از او دور ﮔﺮدد)‪ .(4‬آﯾﻪ‬
‫اﯾﻦ اﺳﺖ‪َ» :‬ﻓُﺴﺒْﺤﺎَن اﻟﻠّﻪ ِ ﺣﯿَﻦ ﺗُْﻤُﺴﻮَن َو ﺣﯿَﻦ ﺗُْﺼﺒُِﺤﻮَن * َو ﻟَُﻪ اﻟ َْﺤْﻤُﺪ ﻓِﯽ اﻟﱠﺴﻤﺎواِت َو اْﻻَءْرِض َو َﻋِﺸّﯿًﺎ َو ﺣﯿَﻦ ﺗُْﻈِﻬُﺮوَن)‪«(6).(5‬‬
‫‪ -6‬دﻋﺎي »أﺻﺒﺤﺖ و رﺑﯽ ﻣﺤﻤﻮد أﺻﺒﺤﺖ‪«...‬‬
‫ﺷﺸﻢ‪ :‬ﮐﻠﯿﻨﯽ و اﺑﻦ ﺑـﺎﯾﻮﯾﻪ ﺑﻪ ﺳـﻨﺪ ﺻـﺤﯿﺢ و ﻣﻌﺘﺒﺮ از اﻣـﺎم ﻣﺤّﻤـ ﺪ ﺑـﺎﻗﺮ و اﻣـﺎم ﺟﻌﻔﺮ ﺻـﺎدق ﻋﻠﯿﻬﻤﺎاﻟﺴـﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﻧـﺪ ﮐﻪ‪:‬‬
‫ﺣﻀـﺮت اﺑﺮاﻫﯿﻢ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم در ﻫﺮ ﺻﺒﺎح و ﻣﺴﺎ ﺳﻪ ﻧﻮﺑﺖ)‪ (7‬اﯾﻦ دﻋـﺎ ﻣﯽ ﺧﻮاﻧـﺪ؛ ﺑﺮاي اﯾﻦ ﺣﻖ ﺗﻌـﺎﻟﯽ او را در ﻗﺮآن ﺛﻨﺎ ﮔﻔﺖ‬
‫ﮐﻪ‪َ» :‬و ِإﺑ ْﺮاﻫﯿَﻢ اﻟﱠﺬي َوّﻓﯽ)‪ «(8‬ﯾﻌﻨﯽ‪ :‬ﺣﻘﻮق ﻣﺎ را ﮐﺎﻣﻞ و ﺗﻤﺎم ادا ﮐﺮد‪.‬‬
‫دﻋﺎ اﯾﻦ اﺳﺖ‪َ» :‬أْﺻَﺒْﺤُﺖ َو َرﺑّﯽ َﻣْﺤُﻤﻮٌد َأْﺻَﺒْﺤُﺖ ﻻ ُأْﺷِﺮُك ﺑ ِﺎﻟّﻠﻪ ِ َﺷﯿْﺌًﺎ َو ﻻ َأْدُﻋﻮ َﻣَﻊ اﻟّﻠﻪ ِ ِإﻟﻬًﺎ آَﺧَﺮ َو ﻻ َأﱠﺗِﺨُﺬ ﻣِْﻦ ُدوﻧِﻪ َوﻟ ِّﯿًﺎ«‪(9).‬‬
‫‪ -7‬ﺧﻮاﻧﺪن »اﻟﺤﻤﺪ ﷲ رب اﻟﻌﺎﻟﻤﯿﻦ ﮐﺜﯿﺮًا‪«...‬‬
‫ﻫﻔﺘﻢ‪ :‬ﮐﻠﯿﻨﯽ و اﺑﻦ ﺑﺎﺑﻮﯾﻪ ﺑﻪ ﺳـﻨﺪ ﻣﻮﺛّﻖ از ﺣﻀـﺮت ﺻﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﻧﺪ ﮐﻪ‪ :‬ﺣﻀـﺮت رﺳﻮل ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ‬
‫ﻓﺮﻣﻮد ﮐﻪ‪ :‬در ﻓﺮزﻧـﺪ آدم ﺳـﯿﺼﺪ و ﺷـﺼﺖ رگ ﻫﺴﺖ ﮐﻪ ﺻﺪ و ﻫﺸـﺘﺎد ﻣﺘﺤّﺮك‪ ،‬و ﺻﺪ و ﻫﺸـﺘﺎد ﺳﺎﮐﻦ؛ اﮔﺮ ﯾﮑﯽ از رﮔﻬﺎي‬
‫ﻣﺘﺤّﺮك ﺳﺎﮐﻦ ﺷﻮد‪ ،‬ﯾﺎ ﯾﮑﯽ از رﮔﻬﺎي ﺳﺎﮐﻦ ﻣﺘﺤﺮك ﮔﺮدد‪ ،‬آدﻣﯽ را ﺧﻮاب ﻧﻤﯽ ﺑﺮد؛ ﻟﻬـﺬا ﺣﻀـﺮت رﺳﻮل ﺻـﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و‬
‫آﻟﻪ ﻫﺮ ﺻﺒﺢ‬
‫ص ‪215 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ع‪ :‬ﺧﯿﺮي‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬آ‪ :‬ﺷﺮور‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ع‪ :‬ﺧﯿﺮي‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ع‪ :‬ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ _6 - 5‬أﻣﺎﻟﯽ‪ ،‬ﺷـﯿﺦ ﺻﺪوق‪ ،‬ص ‪ ،578‬ﻣﺠﻠﺲ اﻟﺨـﺎﻣﺲ و اﻟﺜﻤﺎﻧﻮن؛ وﺳﺎﯾﻞ اﻟﺸـﯿﻌﻪ‪ ،‬ج ‪ ،7‬ص ‪ ،221‬ﺑﺎب ﻧﺒﺬه ﻣﻤﺎ ﯾﺴـﺘﺤﺐ أن‬
‫ﯾ ﻘﺎل ‪. . . .‬‬
‫‪ _5 -6‬ﺳﻮره ﻣﺒﺎرﮐﻪ روم‪ ،‬آﯾﻪ ‪.18 _ 17‬‬
‫‪ _7 -7‬آ‪ :‬ﻣﺮﺗﺒﻪ‪.‬‬
‫‪ _8 -8‬ﺳﻮره ﻣﺒﺎرﮐﻪ ﻧﺠﻢ‪ ،‬آﯾﻪ ‪.37‬‬
‫‪ _9 -9‬ﮐﺎﻓﯽ‪ ،‬ج ‪ ،2‬ص ‪ ، 534‬ﺑﺎب اﻟﻘﻮل ﻋﻨﺪ اﻹﺻﺒﺎح و اﻹﻣﺴﺎء؛ ﻋﻠﻞ اﻟﺸﺮاﯾﻊ‪ ،‬ج ‪ ،1‬ص ‪ ،37‬ﺑﺎب اﻟﻌﻠّﻪ اﻟﺘﯽ ﻣﻦ أﺟﻠﻬﺎ‪. ...‬‬
‫و ﺷـﺎم ﺳـﯿﺼﺪ و ﺷـﺼﺖ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﻣﯽ ﮔﻔﺖ‪َ» :‬اﻟ َْﺤْﻤـ ُﺪ ﻟﻠّﻪ ِ َرﱢب اﻟ ْﻌﺎﻟَﻤﯿَﻦ َﮐﺜﯿﺮًا َﻋﻠﯽ ُﮐﱢﻞ ﺣﺎٍل«‪ (1).‬و در ﺑﻌﻀـﯽ رواﯾﺎت‪َ» :‬ﺣْﻤﺪًا َﮐﺜﯿﺮًا‬
‫َﻃﱢﯿﺒًﺎ َﻋﻠﯽ ُﮐﱢﻞ ﺣﺎٍل«‪(2).‬‬
‫و ﺑـﻪ ﺳـﻨﺪ ﻣﻌﺘـﺒﺮ دﯾﮕﺮ از ﺣﻀـﺮت ﺻـﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم ﻣﻨﻘـﻮل اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﮐﻪ در ﺻـﺒﺢ ﭼﻬـﺎر ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺑﮕﻮﯾـﺪ‪َ» :‬اﻟ َْﺤْﻤـ ُﺪ ﻟّﻠﻪ ِ َرﱢب‬
‫اﻟ ْﻌﺎﻟَﻤﯿَﻦ« ﺷـﮑﺮ ﻧﻌﻤﺘﻬﺎي آن روز را ﺑﻪ ﺟﺎي آورده اﺳﺖ‪ .‬و ﻫﺮﮐﻪ در ﺷﺎم ﭼﻬﺎر ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺑﮕﻮﯾﺪ‪ ،‬ﺷـﮑﺮ ﻧﻌﻤﺘﻬﺎي آن ﺷﺐ را ﺑﻪ ﺟﺎي‬
‫آورده اﺳﺖ‪(3).‬‬
‫‪ -8‬ﺧﻮاﻧﺪن »ﺑﺴﻢ اﷲ اﻟﺮﺣﻤﻦ اﻟﺮﺣﯿﻢ ﻻ ﺣﻮل و‪«...‬‬
‫ﻫﺸـﺘﻢ‪ :‬ﺑﺮﻗﯽ در ﻣﺤﺎﺳﻦ ﺑﻪ ﺳـﻨﺪ ﻣﻮﺛّﻖ از ﺣﻀـﺮت اﻣﺎم رﺿﺎ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﮐﻪ در ﺻﺒﺢ ﺳﻪ ﻣﺮﺗﺒﻪ‪ ،‬و در‬
‫ﺷﺎم ﺳﻪ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺑﮕﻮﯾﺪ‪» :‬ﺑ ِْﺴِﻢ اﻟّﻠﻪ ِ اﻟﱠﺮْﺣﻤِﻦ اﻟﱠﺮﺣﯿِﻢ ﻻ َﺣْﻮَل َو ﻻ ﻗُﱠﻮَه ِإّﻻ ﺑ ِﺎﻟّﻠﻪ ِ اﻟ َْﻌﻠﱢﯽ اﻟ َْﻌﻈﯿِﻢ« ﻧﺘﺮﺳﺪ از ﺷﯿﻄﺎﻧﯽ‪ ،‬و ﻧﻪ از ﭘﺎدﺷﺎﻫﯽ‪ ،‬و ﻧﻪ‬
‫از ﺧﻮره‪ ،‬و ﻧﻪ از ﭘﯿﺴﯽ‪.‬‬
‫و ﺣﻀﺮت ﻓﺮﻣﻮد ﮐﻪ‪ :‬ﻣﻦ ﺻﺪ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻢ‪ (4).‬و در ﺗﻌﻘﯿﺐ ﻧﻤﺎز ﺻﺒﺢ و ﻧﻤﺎز ﺷﺎم ﻫﻔﺖ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﻧﯿﺰ ﮔﺬﺷﺖ‪.‬‬
‫‪ -9‬دﻋﺎي »ﻻ ﺣﻮل و ﻻ ﻗﻮه إﻻ ﺑﺎﷲ ﺗﻮﮐﻠﺖ‪«...‬‬
‫ﻧﻬﻢ‪ :‬ﺑﻪ ﺳـﻨﺪ ﻣﻌﺘﺒﺮ از ﺣﻀـﺮت ﺻﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم ﻣﻨﻘﻮل اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﻣﺮدي از اﻧﺼﺎر ﭼﻨﺪ روز ﺑﻪ ﺧﺪﻣﺖ ﺣﻀﺮت رﺳﻮل ﺻﻠﯽ اﷲ‬
‫ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ ﻧﺮﺳـﯿﺪ‪ .‬ﺣﻀـﺮت از او ﭘﺮﺳـﯿﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﭼﻪ ﺳـﺒﺐ در اﯾﻦ ﭼﻨـﺪ روز از ﻣـﺎ ﻏـﺎﯾﺐ ﺑﻮدي)‪(5‬؟ ﮔﻔﺖ ﺑﻪ ﺳـﺒﺐ ﺗﻨﮕـﺪﺳﺘﯽ و‬
‫ﺑﯿﻤﺎري‪ .‬ﻓﺮﻣﻮد ﮐﻪ‪ :‬ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﯽ ﺗﻮ را دﻋﺎﯾﯽ ﺗﻌﻠﯿﻢ ﻧﻤﺎﯾﻢ ﮐﻪ ﭼﻮن ﺑﺨﻮاﻧﯽ ﻓﻘﺮ و ﺑﯿﻤﺎري از ﺗﻮ زاﯾﻞ ﮔﺮدد؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻠﯽ ﯾﺎ‬
‫ص ‪216 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ﮐﺎﻓﯽ‪ ،‬ج ‪ ،2‬ص ‪ ،503‬ﺑﺎب اﻟﺘﺤﻤﯿﺪ و اﻟﺘﻤﺠﯿﺪ؛ وﺳﺎﯾﻞ اﻟﺸﯿﻌﻪ‪ ،‬ج ‪ ،7‬ص ‪ ،171‬ﺑﺎب اﺳﺘﺤﺒﺎب اﻟﺘﺤﻤﯿﺪ ﮐﻞ ﯾﻮم‪. ...‬‬
‫‪ _2 -2‬أﻣﺎﻟﯽ‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﻃﻮﺳﯽ‪ ،‬ص ‪ ،597‬ﻣﺠﻠﺲ ﯾﻮم اﻟﺠﻤﻌﻪ اﻟﺜﺎﻟﺚ واﻟﻌﺸﺮ؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،90‬ص ‪ ،215‬ﺑﺎب ‪ ،7‬اﻟﺘﺤﻤﯿﺪ و اﻧﻮاع‬
‫اﻟﻤﺤﺎﻣﺪ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ﮐﺎﻓﯽ‪ ،‬ج ‪ ،2‬ص ‪ 503‬ﺑﺎب اﻟﺘﺤﻤﯿﺪ و اﻟﺘﻤﺠﯿﺪ؛ وﺳﺎﯾﻞ اﻟﺸﯿﻌﻪ‪ ،‬ج ‪ ،7‬ص ‪ ،172‬ﺑﺎب اﺳﺘﺤﺒﺎب اﻟﺘﺤﻤﯿﺪ‪. ...‬‬
‫‪ _4 -4‬ﻣﺤﺎﺳﻦ‪ ،‬ج ‪ ،1‬ص ‪ ،41‬ﺛﻮاب ﺑﺴﻢ اﻟّﻠﻪ اﻟﺮﺣﻤﻦ اﻟﺮﺣﯿﻢ‪ ...‬؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،83‬ص ‪ ،257‬ﺑﺎب ‪ ،45‬اﻷدﻋﯿﻪ و اﻷذﮐﺎر ﻋﻨﺪ‬
‫اﻟﺼﺒﺎح‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬ع‪ + :‬و ﺑﻪ ﻧﺰد ﻣﺎ ﻧﻤﯽ آﻣﺪي‪.‬‬
‫رﺳﻮل اﻟﻠّﻪ! ﻓﺮﻣﻮد ﮐﻪ در ﺻـﺒﺢ و ﺷﺎم اﯾﻦ دﻋﺎ ﺑﺨﻮان‪» :‬ﻻ َﺣْﻮَل َو ﻻ ﻗُﱠﻮَه ِإّﻻ ﺑ ِﺎﻟﻠّﻪ ِ َﺗَﻮﱠﮐﻠُْﺖ َﻋَﻠﯽ اﻟ َْﺤﱢﯽ اﻟﱠﺬي ﻻ َﯾُﻤﻮُت َو اﻟ َْﺤْﻤـ ُﺪ ﻟﻠّﻪ ِ‬
‫اﻟﱠﺬي ﻟَْﻢ َﯾﱠﺘِﺨْﺬ َوﻟَﺪًا َو ﻟَْﻢ َﯾُﮑْﻦ ﻟَُﻪ َﺷﺮﯾٌﮏ ﻓِﯽ اﻟ ُْﻤﻠِْﮏ َو ﻟَْﻢ َﯾُﮑْﻦ ﻟَُﻪ َوﻟ ِﱞﯽ ﻣَِﻦ اﻟﱡﺬﱢل َو َﮐﱢﺒْﺮُه َﺗْﮑﺒﯿﺮًا«‪(1).‬‬
‫‪ -10‬ﺧﻮاﻧﺪن »أﻋﻮذ ﺑﺎﷲ اﻟﺴﻤﯿﻊ اﻟﻌﻠﯿﻢ ﻣﻦ‪«...‬‬
‫دﻫﻢ‪ :‬در رواﯾﺎت ﻣﻌﺘﺒﺮه ﺑﺴﯿﺎر از ﺣﻀﺮت ﺻﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم ﻣﻨﻘﻮل اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﭘﯿﺶ از ﻃﻠﻮع و ﻏﺮوب آﻓﺘﺎب ده ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺑﮕﻮ‪َ» :‬أُﻋﻮُذ‬
‫ﺑ ِﺎﻟّﻠﻪ ِ اﻟﱠﺴﻤﯿِﻊ اﻟ َْﻌﻠﯿِﻢ ﻣِْﻦ َﻫَﻤﺰاِت اﻟﱠﺸﯿﺎﻃﯿِﻦ َو َأُﻋﻮُذ ﺑ ِﺎﻟّﻠﻪ ِ َأْن َﯾْﺤُﻀُﺮوِن إﱠن اﻟّﻠﻪ َ ُﻫَﻮ اﻟﱠﺴﻤﯿُﻊ اﻟ َْﻌﻠﯿُﻢ«‪(2).‬‬
‫و در ﺑﻌﻀﯽ از رواﯾﺎت ﭼﻨﯿﻦ اﺳﺖ‪َ» :‬و َاُﻋﻮُذ ﺑ َِﮏ َرﱢب َاْن َﯾْﺤُﻀُﺮوِن«‪.‬‬
‫و در ﺑﻌﻀﯽ رواﯾﺎت‪َ» :‬اْﺳَﺘﻌﯿُﺬ ﺑ ِﺎﻟّﻠﻪ ِ اﻟﱠﺴﻤﯿِﻊ اﻟ َْﻌﻠﯿِﻢ ﻣَِﻦ اﻟﱠﺸﯿْﻄﺎِن اﻟﱠﺮﺟﯿِﻢ َو َاُﻋﻮُذ ﺑ ِﺎﻟّﻠﻪ ِ َاْن َﯾْﺤُﻀُﺮوِن« ﺗﺎ آﺧﺮ‪(3).‬‬
‫‪ -11‬دﻋﺎي »أﺷﻬﺪ أن ﻻ إﻟﻪ إﻻ اﷲ وﺣﺪه ﻻ ﺷﺮﯾﮏ ﻟﻪ‪«...‬‬
‫ﯾﺎزدﻫﻢ‪ :‬ﺷـﯿﺦ ﻣﻔﯿـﺪ ﺑﻪ ﺳـﻨﺪ ﻣﻌﺘﺒﺮ از ﺣﻀـﺮت ﺻﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﮐﻪ ﭘﯿﺶ از ﻃﻠﻮع آﻓﺘﺎب و ﭘﯿﺶ از‬
‫ﻏﺮوب آﻓﺘﺎب اﯾﻦ دﻋﺎ ﺑﺨﻮاﻧـﺪ‪ ،‬ﺣﻖ ﺗﻌﺎﻟﯽ روز)‪ (4‬ﻗﯿـﺎﻣﺖ ﻫﺸﺖ َدِر ﺑﻬﺸﺖ را ﺑﺮاي او ﺑﮕﺸﺎﯾـﺪ ﮐﻪ از ﻫﺮ َدري ﮐﻪ ﺧﻮاﻫـﺪ داﺧﻞ‬
‫ﺷﻮد‪.‬‬
‫»َأْﺷـ َﻬُﺪ َأْن ﻻ ِإﻟَﻪ ِإﱠﻻ اﻟّﻠﻪ ُ َوْﺣَﺪُه ﻻ َﺷـ ﺮﯾَﮏ ﻟَُﻪ َو َأْﺷـ َﻬُﺪ َأﱠن ُﻣَﺤﱠﻤﺪًا َﻋﺒُْﺪُه َو َرُﺳﻮﻟ ُُﻪ َو َأﱠن اﻟّﺪﯾَﻦ َﮐﻤﺎ َﺷـ َﺮَع َو اْﻻِءْﺳـ ﻼَم َﮐﻤﺎ َوَﺻَﻒ َو‬
‫اﻟ َْﻘْﻮَل َﮐﻤﺎ َﺣﱠﺪَث َو اﻟ ِْﮑﺘﺎَب َﮐﻤﺎ َأﻧ َْﺰَل َأﱠن اﻟّﻠﻪ َ ُﻫَﻮ اﻟ َْﺤﱡﻖ اﻟ ُْﻤﺒﯿُﻦ َذَﮐَﺮ اﻟّﻠﻪ ُ ُﻣَﺤﱠﻤﺪًا َو آَل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ ﺑ ِﺎﻟﱠﺴﻼِم«‪(5).‬‬
‫ص ‪217 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ﻣﺤﺎﺳﻦ‪ ،‬ج ‪ ،1‬ص ‪ ،42‬ﺛﻮاب ﻗﻮل اﻟﺤﻤﺪ ﻟﻠّﻪ و اﺳﺘﻐﻔﺮ اﻟﻠّﻪ؛ أﻣﺎﻟﯽ‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﻣﻔﯿﺪ‪ ،‬ص ‪ ،228‬ﻣﺠﻠﺲ اﻟﺴﺎﺑﻊ و اﻟﻌﺸﺮون‪. ...‬‬
‫‪ _2 -2‬ﮐﺎﻓﯽ‪ ،‬ج ‪ ،2‬ص ‪ ،532‬ﺑﺎب اﻟﻘﻮل ﻋﻨﺪ اﻹﺻﺒﺎح و اﻹﻣﺴﺎء؛ وﺳﺎﯾﻞ اﻟﺸﯿﻌﻪ‪ ،‬ج ‪ ،7‬ص ‪ ،119‬ﺑﺎب ﺗﺄﮐﺪ اﺳﺘﺤﺒﺎب اﻟﺘﻬﻠﯿﻞ‪. ...‬‬
‫‪ _3 -3‬ﮐﺎﻓﯽ‪ ،‬ج ‪ ،2‬ص ‪ ،533‬ﺑﺎب اﻟﻘﻮل ﻋﻨﺪ اﻹﺻﺒﺎح و اﻹﻣﺴﺎء؛ وﺳﺎﯾﻞ اﻟﺸﯿﻌﻪ‪ ،‬ج ‪ ،7‬ص ‪ ،120‬ﺑﺎب ﺗﺄﮐﺪ اﺳﺘﺤﺒﺎب اﻟﺘﻬﻠﯿﻞ‪. ...‬‬
‫‪ _4 -4‬ع و آ‪ :‬در ‪.‬‬
‫‪ _5 - 5‬أﻣﺎﻟﯽ‪ ،‬ﺷـﯿﺦ ﻣﻔﯿﺪ‪ ،‬ص ‪ ،84‬ﻣﺠﻠﺲ اﻟﺘـﺎﺳﻊ ﻣﺠﻠﺲ ﯾﻮم اﻟﺴـﺒﺖ اﻟﺘﺎﺳﻊ؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،83‬ص ‪ ،263‬ﺑﺎب ‪ ،45‬اﻷدﻋﯿﻪ و‬
‫اﻷذﮐﺎر ﻋﻨﺪ اﻟﺼﺒﺎح‪.‬‬
 ‫‪ -12‬ﺧﻮاﻧﺪن »اﻟﻠﻬﻢ ﺻﻞ ﻋﻠﯽ ﻣﺤﻤﺪ و آل ﻣﺤﻤﺪ ﻓﯽ اﻷوﻟﯿﻦ‪«...‬‬
‫دوازدﻫـﻢ‪ :‬در ﺑﻌﻀـﯽ از ﮐﺘﺐ ﻣﻌﺘـﺒﺮه ﻣﺮوﯾﺴﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﮐﻪ ﺳﻪ ﻣﺮﺗﺒﻪ در ﺑﺎﻣـﺪاد‪ ،‬و ﺳﻪ ﻣﺮﺗﺒﻪ در آﺧﺮ روز اﯾﻦ ﺻـﻠﻮات را ﺑﺨـﻮاﻧﺪ‬
‫ﮔﻨﺎﻫﺎﻧﺶ آﻣﺮزﯾﺪه ﺷﻮد؛ و ﺷﺎدي او داﯾﻢ ﺑﺎﺷﺪ؛ و دﻋﺎﯾﺶ ﻣﺴـﺘﺠﺎب ﮔﺮدد؛ و روزﯾﺶ ﻓﺮاخ ﺷﻮد؛ و ﺑﺮ دﺷـﻤﻨﺶ ﻇﻔﺮ)‪ (1‬ﯾﺎﺑﺪ؛ و‬
‫در ﺑﻬﺸﺖ از رﻓﯿﻘﺎن ﻣﺤّﻤﺪ ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﯾﻦ اﺳﺖ ﺻﻠﻮات‪:‬‬
‫»َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ َﺻﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ ﻓِﯽ اْﻻَءﱠوﻟﯿَﻦ َو َﺻﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ ﻓِﯽ اْﻻآِﺧﺮﯾَﻦ َو َﺻﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ ﻓِﯽ‬
‫اﻟ َْﻤ َﻼـِء اﻻْـَءْﻋﻠﯽ َو ـَﺻ ﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ ﻓِﯽ اﻟ ُْﻤْﺮَﺳـ ﻠﯿَﻦ َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ َأْﻋِﻂ ُﻣَﺤﱠﻤﺪًا اﻟ َْﻮﺳـﯿَﻠَﻪ َو اﻟﱠﺸَﺮَف َو اﻟ َْﻔﻀـﯿَﻠَﻪ َو اﻟـﱠﺪَرَﺟَﻪ اﻟ َْﮑﺒﯿَﺮَه‬
‫َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ ِإﻧّﯽ آَﻣﻨُْﺖ ﺑ ُِﻤَﺤﱠﻤٍﺪ َو آﻟ ِﻪ َو ﻟَْﻢ َأَرُه َﻓﻼـ َﺗْﺤِﺮﻣْﻨﯽ َﯾْﻮَم اﻟ ِْﻘﯿﺎَﻣِﻪ ُروْءَﯾَﺘُﻪ َو اْرُزﻗْﻨﯽ ُﺻـ ْﺤَﺒَﺘُﻪ َو َﺗَﻮﱠﻓﻨﯽ َﻋﻠﯽ ﻣِﱠﻠﺘِﻪ َو اْﺳـ ِﻘﻨﯽ ﻣِْﻦ َﺣْﻮِﺿـ ﻪ‬
‫َﻣْﺸـ َﺮﺑًﺎ َرِوّﯾـًﺎ ﺳﺎﺋِﻐـًﺎ َﻫﻨﯿﺌـًﺎ ﻻـ َأْﻇﻤـُﺄ ﺑَْﻌـَﺪُه َأﺑَـﺪًا ِإﱠﻧَﮏ َﻋﻠﯽ ُﮐﱢﻞ َﺷـ ْﯽ ٍء َﻗـﺪﯾٌﺮ َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ َﮐﻤﺎ آَﻣﻨُْﺖ ﺑ ُِﻤَﺤﱠﻤٍﺪ ﺻـﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ َو ﻟَْﻢ َأَرُه‬
‫َﻓَﺎِرﻧﯽ)‪ (2‬ﻓِﯽ اﻟ ِْﺠﻨﺎِن َوْﺟَﻬُﻪ َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ ﺑَﱢﻠْﻎ ُرْوَح ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َﻋّﻨﯽ َﺗِﺤﱠﯿًﻪ َﮐﺜﯿَﺮًه َو َﺳﻼﻣًﺎ«‪(3).‬‬
‫‪ -13‬دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ إن ﻇﻠﻤﯽ أﺻﺒﺢ ﻣﺴﺘﺠﯿﺮًا ﯾﻌﻔﻮك‪«...‬‬
‫ﺳﯿﺰدﻫﻢ‪ :‬ﺳـّﯿﺪ ﺑﻦ ﻃﺎوس رﺿـﯽ اﷲ ﻋﻨﻪ در ﻓﻼح اﻟﺴﺎﺋﻞ و ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ اﻟﻨﻔﺲ رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﺑﻪ ﺳﻨﺪ ﻣﻌﺘﺒﺮ از اﻣﺎم ﻣﺤّﻤﺪ ﺑﺎﻗﺮ ﻋﻠﯿﻪ‬
‫اﻟﺴـﻼم ﮐﻪ‪ :‬ﭼﻮن ﻧﺰدﯾﮏ ﺑﻪ ﻏﺮوب)‪ ،(4‬رﻧﮓ آﻓﺘﺎب ﺑﺮ در و دﯾﻮار و ﮐﻮه ﻣﺘﻐّﯿﺮ ﻣﯽ ﺷﺪ‪ ،‬از دﯾﺪه ﻣﺒﺎرك ﺣﻀـﺮت رﺳﻮل ﺻـﻠﯽ‬
‫اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ آب ﺟﺎري ﻣﯽ ﺷﺪ‪ ،‬و اﯾﻦ دﻋﺎ ﻣﯽ ﺧﻮاﻧﺪ‪:‬‬
‫»َأﻣْﺴـﯽ ُﻇﻠْﻤﯽ ُﻣـْﺴ َﺘﺠﯿﺮًا ﺑ َِﻌْﻔِﻮَك َو َأﻣَْﺴْﺖ ُذﻧُﻮﺑﯽ ُﻣـْﺴ َﺘﺠﯿَﺮًه ﺑ َِﻤْﻐِﻔَﺮﺗَِﮏ َو َأﻣْﺴـﯽ َﺧْﻮﻓﯽ ُﻣْﺴَﺘﺠﯿﺮًا ﺑ َِﺄﻣْﻨَِﮏ)‪َ (5‬و َأﻣْﺴـﯽ ُذﻟّﯽ ُﻣْﺴَﺘﺠﯿﺮًا‬
‫ﺑ ِِﻌﱢﺰَك َو َأﻣْﺴﯽ َﻓْﻘﺮي ُﻣْﺴَﺘﺠﯿﺮًا ﺑ ِِﻐﻨﺎَك َو َأﻣْﺴﯽ‬
‫ص ‪218 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ع و آ‪ :‬ﯾﺎري‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻣﺘﻦ و آ و ﻣﺘﻦ ع‪َ :‬ﻓَﻌﱢﺮﻓْﻨﯽ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ﺛﻮاب اﻷﻋﻤﺎل‪ ،‬ص ‪ ،156‬ﺛﻮاب ﻣﻦ ﻗﺎل ﻓﯽ دﺑﺮ اﻟﺼﻼه اﻟﺼﺒﺢ و‪ ...‬؛ ﺟﺎﻣﻊ اﻷﺧﺒﺎر‪ ،‬ص ‪ ،62‬ﻓﺼﻞ اﻟﺜﺎﻣﻦ واﻟﻌﺸﺮون‪. ...‬‬
‫‪ _4 -4‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع‪ :‬ﻣﯽ ﺷﺪ و‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻫﺮ ﺳﻪ ﻧﺴﺨﻪ‪ :‬ﺑ َِﮑَﻨِﻔَﮏ‪.‬‬
‫َوْﺟﻬﯽ اﻟ ْﻔـﺎﻧﯽ اﻟ ْﺒﺎﻟﯽ)‪ُ (1‬ﻣـْﺴ َﺘﺠﯿﺮًا ﺑ َِﻮْﺟِﻬَﮏ اﻟ ْﺒﺎﻗﯽ)‪ (2‬اﻟ َْﮑﺮﯾـِﻢ َأﻟ ْﺒِـْﺴ ﻨﯽ ﻋﺎﻓَِﯿَﺘـَﮏ َو ِﺟﱢﻠﻠْﻨﯽ َﮐﺮاَﻣَﺘـَﮏ َو َﻏﱢﺸﻨﯽ َرْﺣَﻤَﺘـَﮏ َو ﻗِﻨﯽ َﺷـ ﱠﺮ‬
‫َﺧﻠِْﻘَﮏ ﻣَِﻦ اﻟ ِْﺠﱢﻦ َو اْﻻِءﻧ ِْﺲ ﯾﺎ َاﻟﻠّﻪ ُ ﯾﺎ َرْﺣﻤﺎُن ﯾﺎ َرﺣﯿُﻢ«‪(3).‬‬
‫و ﺑﻪ ﺳـﻨﺪ ﺣﺴﻦ ﮐﺎﻟﺼـﺤﯿﺢ از ﺣﻀـﺮت ﺻﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم ﻣﻨﻘﻮﻟﺴﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﺣﻀﺮت رﺳﺎﻟﺖ ﭘﻨﺎه ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ ﻓﺮﻣﻮد ﮐﻪ‪ :‬در‬
‫ﺷﺐ ﻣﻌﺮاج‪ ،‬ﻣﻼﺋﮑﻪ ﻣﺮا ﺗﻌﻠﯿﻢ ﮐﺮدﻧﺪ ﮐﻪ در ﻫﺮ ﺻﺒﺢ و ﺷﺎم اﯾﻦ دﻋﺎ ﺑﺨﻮاﻧﻢ‪:‬‬
‫»َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ ِإ ﱠن ُﻇﻠْﻤﯽ َأْﺻـ َﺒَﺢ ُﻣـْﺴ َﺘﺠﯿﺮًا ﺑ َِﻌْﻔِﻮَك َو َذﻧ ْﺒﯽ َأْﺻـ َﺒَﺢ ُﻣـْﺴ َﺘﺠﯿﺮًا ﺑ َِﻤْﻐِﻔَﺮﺗـِ َﮏ َو ُذﻟّﯽ َأْﺻـ َﺒَﺢ ُﻣـْﺴ َﺘﺠﯿﺮًا ﺑ ِِﻌﱠﺰﺗَِﮏ)‪َ (4‬و َﻓْﻘﺮي َأْﺻـ َﺒَﺢ‬
‫ُﻣْﺴَﺘﺠﯿﺮًا ﺑ ِِﻐﻨﺎَك َو َوْﺟِﻬَﯽ اﻟ ْﻔﺎﻧﯽ اﻟ ْﺒﺎﻟﯽ َأْﺻَﺒَﺢ ُﻣْﺴَﺘﺠﯿﺮًا ﺑ َِﻮْﺟِﻬَﮏ اﻟّﺪاﺋِِﻢ اﻟ ْﺒﺎﻗﯽ اﻟﱠﺬي ﻻ َﯾْﻔﻨﯽ«‪(5).‬‬
‫‪ -14‬دﻋﺎي »ﻣﺮﺣﺒًﺎ ﺑﮑﻤﺎ ﻣﻦ ﻣﻠﮑﯿﻦ ﺣﻔﯿﻈﯿﻦ ﮐﺮﯾﻤﯿﻦ‪«...‬‬
‫ﭼﻬـﺎردﻫﻢ‪ :‬اﯾﻀـًﺎ در ﻓﻼـح اﻟﺴﺎﺋﻞ ﺑﻪ ﺳـﻨﺪ ﻣﻌﺘﺒﺮ از ﺣﻀـﺮت ﺻﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﺣﻀـﺮت اﻣﯿﺮاﻟﻤﺆﻣﻨﯿﻦ _‬
‫ﺻﻠﻮات اﻟّﻠﻪ ﻋﻠﯿﻪ _ ﺑﻌﺪ از)‪ (6‬ﺻﺒﺢ و ﺑﻌﺪ از ﺷﺎم اﯾﻦ دﻋﺎ ﻣﯽ ﺧﻮاﻧﺪﻧﺪ‪َ» :‬ﻣْﺮَﺣﺒًﺎ ﺑ ُِﮑﻤﺎ ﻣِْﻦ َﻣَﻠَﮑﯿِْﻦ َﺣﻔﯿَﻈﯿِْﻦ َﮐﺮﯾَﻤﯿِْﻦ ُأﻣْﻠﯽ َﻋَﻠﯿُْﮑﻤﺎ ﻣﺎ‬
‫ﺗُِﺤّﺒﺎِن ِإﻧ ْﺸﺎَء اﻟّﻠﻪ ُ«‪.‬‬
‫ﭘﺲ ﻣﺸﻐﻮل »ُﺳﺒْﺤﺎَن اﻟّﻠﻪ ِ« و »ﻻ إﻟَﻪ إﱠﻻ اﻟّﻠﻪ ُ« و ﺳﺎﯾﺮ ذﮐﺮﻫﺎ ﻣﯽ ﺷﺪﻧﺪ ﺗﺎ ﻃﻠﻮع آﻓﺘﺎب و ﻏﺮوب آﻓﺘﺎب‪(7).‬‬
‫‪ -15‬ﺧﻮاﻧﺪن »ﯾﺎ ﻣﻦ ﺧﺘﻢ اﻟﻨﺒﻮه ﺑﺤﻤﺪ ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ‪«...‬‬
‫ﭘـﺎﻧﺰدﻫﻢ‪ :‬اﯾﻀـًﺎ ﺑﻪ ﺳـﻨﺪ ﻣﻌﺘﺒﺮ در ﻓﻼـح اﻟﺴﺎﺋﻞ از ﺣﻀـﺮت ﺻﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﮐﻪ ﻫﺮ روز ﻧﺰد ﻏﺮوب‬
‫آﻓﺘﺎب اﯾﻦ دﻋﺎ ﺑﺨﻮاﻧﺪ اﮔﺮ در آن ﺷﺐ)‪ (8‬ﯾﺎ در آن ﻫﻔﺘﻪ ﯾﺎ در آن ﻣﺎه ﯾﺎ در آن ﺳﺎل ﺑﻤﯿﺮد داﺧﻞ ﺑﻬﺸﺖ ﺷﻮد‪:‬‬
‫ص ‪219 :‬‬
‫‪ _1 -1‬آ‪ :‬اﻟ ْﺒﺎﻟ ِﯽ اﻟ ْﻔﺎﻧِﯽ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻣﺘﻦ‪ :‬اﻟﺪاﺋِِﻢ اﻟ ْﺒﺎﻗِﯽ اﻟﻠُّﻬﱠﻢ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ﻓﻼح اﻟﺴﺎﺋﻞ‪ ،‬ص ‪ ،207‬ﻓﺼﻞ اﻟﺤﺎدي واﻟﻌﺸﺮون ﻓﯽ ﺻﻼه اﻟﻌﺼﺮ؛ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ اﻟﻨﻔﺲ‪ ،‬ص ‪ ،30‬ﻓﺼﻞ ﻓﯽ دﻋﻮات روﯾﺖ‪. ...‬‬
‫‪ _4 -4‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻣﺘﻦ و آ‪ :‬ﺑ ِِﻌّﺰك‪.‬‬
‫‪ _5 - 5‬ﺗﻔﺴـﯿﺮ ﻗﻤﯽ‪ ،‬ج ‪ ،2‬ص ‪ ،10‬ﻣﻌﺮاج رﺳـﻮل اﻟﻠّﻪ ﺻـﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ ؛ ﺑﺤﺎراﻷـﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ، 83‬ص ‪ ،248‬ﺑﺎب ‪ ،45‬اﻷدﻋﯿﻪ و‬
‫اﻷذﮐﺎر ﻋﻨﺪ اﻟﺼﺒﺎح‪.‬‬
‫‪ _6 -6‬ع‪ :‬ﺑﻌﺪ از ﻧﻤﺎز‪.‬‬
‫‪ _7 -7‬ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،83‬ص ‪ ،267‬ﺑﺎب ‪ ،45‬اﻷدﻋﯿﻪ و اﻷذﮐﺎر ﻋﻨﺪ اﻟﺼﺒﺎح‪.‬‬
‫‪ _ 8 -8‬ع‪ + :‬ﯾﺎ در آن روز ‪.‬‬
 ‫»ﯾﺎ َﻣْﻦ َﺧَﺘَﻢ اﻟﱡﻨﺒُﱠﻮَه ﺑ ُِﻤَﺤﱠﻤٍﺪ ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ ِإْﺧﺘِْﻢ ﻟﯽ ﻓﯽ َﯾْﻮﻣﯽ ﻫﺬا ﺑ َِﺨﯿٍْﺮ َو َﺷْﻬﺮي ﺑ َِﺨﯿٍْﺮ َو َﺳَﻨﺘﯽ ﺑ َِﺨﯿٍْﺮ َو ُﻋْﻤﺮي ﺑ َِﺨﯿٍْﺮ«‪(1).‬‬
‫‪ -16‬ﺧﻮاﻧﺪن »أﺣﻄﺖ ﻋﻠﯽ ﻧﻔﺴﯽ و أﻫﻠﯽ و ﻣﺎﻟﯽ و‪«....‬‬
‫ﺷﺎﻧﺰدﻫﻢ)‪ :(2‬اﯾﻀًﺎ در ﻓﻼح اﻟﺴﺎﺋﻞ ﺑﻪ ﺳـﻨﺪ ﻣﻌﺘﺒﺮ از ﺣﻀﺮت ﺻﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬در ﻫﺮ ﺻﺒﺢ و ﺷﺎم دﺳﺖ‬
‫ﺑﺮ ﺳﺮ ﺑﮕﺬار‪ ،‬و ﺑﺮ روي ﺧﻮد ﺑﮑﺶ‪ ،‬ﭘﺲ ﺟﻤﯿﻊ رﯾﺶ ﺧﻮد را ﺑﻪ دﺳﺖ ﺑﮕﯿﺮ و ﺑﮕﻮ‪:‬‬
‫»َأَﺣْﻄُﺖ َﻋﻠﯽ َﻧْﻔﺴـﯽ َو َأْﻫﻠﯽ َو ﻣـﺎﻟﯽ َو ُوﻟ ْـﺪي ﻣِْﻦ ﻏـﺎﺋٍِﺐ َو ﺷﺎـِﻫ ٍﺪ ﺑ ِـﺎﻟﻠّﻪ ِ اﻟﱠﺬي ﻻ ِإﻟَﻪ ِإّﻻ ُﻫَﻮ ﻋﺎﻟ ُِﻢ اﻟ َْﻐﯿِْﺐ َو اﻟﱠﺸﻬﺎَدِه اﻟﱠﺮْﺣﻤُﻦ اﻟﱠﺮﺣﯿُﻢ‬
‫اﻟ َْﺤﱡﯽ اﻟ َْﻘﱡﯿﻮُم ﻻ َﺗْﺄُﺧُﺬُه ِﺳَﻨٌﻪ َو ﻻ َﻧْﻮٌم ﻟَُﻪ ﻣﺎ ﻓِﯽ اﻟﱠﺴﻤﺎواِت َو ﻣﺎ ﻓِﯽ اْﻻَءْرِض َﻣْﻦ َذا اﻟﱠﺬي َﯾْﺸَﻔُﻊ ِﻋﻨَْﺪُه ِإّﻻ ﺑِﺈْذﻧِِﻪ َﯾْﻌَﻠُﻢ ﻣﺎ ﺑَﯿَْﻦ َأﯾْﺪﯾِﻬْﻢ َو ﻣﺎ‬
‫َﺧﻠَْﻔُﻬْﻢ َو ﻻ ﯾُﺤﯿُﻄﻮَن ﺑ َِﺸْﯽ ٍء ﻣِْﻦ ِﻋﻠِْﻤِﻪ ِإّﻻ ﺑ ِﻤﺎ ﺷﺎَء َوِﺳَﻊ ُﮐْﺮِﺳﱡﯿُﻪ اﻟﱠﺴﻤﺎواِت َو اْﻻَءْرَض َو ﻻ َﯾﻮُءُدُه ِﺣْﻔُﻈُﻬﻤﺎ َو ُﻫَﻮ اﻟ َْﻌﻠِﱡﯽ اﻟ َْﻌِﻈﯿُﻢ«‪.‬‬
‫اﮔﺮ در ﺻـﺒﺢ ﺑﺨﻮاﻧﯽ ﺟﺎن و اﻫﻞ و ﻣﺎل و ﻓﺮزﻧـﺪان ﺗﻮ ﺗﺎ ﺷﺎم از ﺑﻼﻫﺎ ﻣﺤﻔﻮظ ﺑﺎﺷـﺪ)‪ ،(3‬و اﮔﺮ در ﺷﺎم ﺧﻮاﻧﯽ ﺗﺎ ﺻـﺒﺢ ﻣﺤﻔﻮظ‬
‫ﻣﺎﻧﺪ)‪(5).(4‬‬
‫‪ -17‬دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ ﯾﺎ ﻣﻘﻠﺐ اﻟﻘﻠﻮب و اﻷﺑﺼﺎر‪«...‬‬
‫ﻫﻔﺪﻫﻢ‪ :‬اﯾﻀًﺎ در ﻓﻼح اﻟﺴﺎﺋﻞ ﺑﻪ ﺳـﻨﺪ ﻣﻌﺘﺒﺮ از ﺣﻀـﺮت ﺻﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﭼﻪ ﻣﺎﻧﻊ اﺳﺖ ﺷـﻤﺎ را ﮐﻪ در‬
‫ﻫﺮ ﺻﺒﺢ و ﺷﺎم ﺳﻪ ﻣﺮﺗﺒﻪ اﯾﻦ دﻋﺎ را ﺑﺨﻮاﻧﯿﺪ‪:‬‬
‫»َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ ﯾـﺎ ُﻣَﻘﱢﻠَﺐ اﻟ ُْﻘﻠُﻮِب َو اْﻻَءﺑ ْﺼـﺎِر َﺛﱢﺒْﺖ َﻗﻠْﺒﯽ َﻋﻠﯽ دﯾﻨَِﮏ َو ﻻ ﺗُِﺰْغ َﻗﻠْﺒﯽ ﺑَْﻌـَﺪ ِإْذ َﻫـ َﺪﯾَْﺘﻨﯽ َو َﻫْﺐ ﻟﯽ ﻣِْﻦ ﻟَـُﺪﻧ َْﮏ َرْﺣَﻤًﻪ ِإﱠﻧَﮏ َأﻧ َْﺖ‬
‫اﻟ َْﻮّﻫﺎُب َو َأِﺟْﺮﻧﯽ ﻣَِﻦ اﻟّﻨﺎِر ﺑ َِﺮْﺣَﻤﺘَِﮏ َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ اﻣُْﺪْد ﻟﯽ ﻓﯽ ُﻋْﻤﺮي َو َأْوِﺳْﻊ َﻋَﻠﱠﯽ ﻓﯽ ِرْزﻗﯽ َو اﻧ ُْﺸْﺮ َﻋَﻠﱠﯽ َرْﺣَﻤَﺘَﮏ َو ِإْن ُﮐﻨُْﺖ ِﻋﻨَْﺪَك ﻓﯽ‬
‫ُأﱢم اﻟ ِْﮑﺘﺎِب َﺷِﻘّﯿًﺎ َﻓﺎْﺟَﻌﻠْﻨﯽ َﺳﻌﯿﺪًا َﻓِﺈﱠﻧَﮏ َﺗْﻤُﺤﻮ ﻣﺎ َﺗﺸﺎُء َو ﺗُﺜْﺒُِﺖ َو ِﻋﻨَْﺪَك ُأﱡم اﻟ ِْﮑﺘﺎِب«‪(6).‬‬
‫ص ‪220 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ﻓﻼح اﻟﺴﺎﺋﻞ‪ ،‬ص ‪ 221‬؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،83‬ص ‪ ،267‬ﺑﺎب ‪ ،45‬اﻷدﻋﯿﻪ و اﻷذﮐﺎر ﻋﻨﺪ اﻟﺼﺒﺎح‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ع و آ‪ :‬ﺷﻤﺎره ﺷﺎﻧﺰدﻫﻢ و ﻫﻔﺪﻫﻢ ﺟﺎﺑﺠﺎ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ع و آ‪ :‬ﻣﺎﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬آ‪ :‬ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬ﻓﻼح اﻟﺴﺎﺋﻞ‪ ،‬ص ‪ 222‬؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،83‬ص ‪ ،269‬ﺑﺎب ‪ ،45‬اﻷدﻋﯿﻪ و اﻷذﮐﺎر ﻋﻨﺪ اﻟﺼﺒﺎح‪.‬‬
‫‪ _6 -6‬ﻓﻼح اﻟﺴﺎﺋﻞ‪ ،‬ص ‪ 222‬؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ، 83‬ص ‪ ،267‬ﺑﺎب ‪ ،45‬اﻷدﻋﯿﻪ واﻷذﮐﺎر ﻋﻨﺪ اﻟﺼﺒﺎح‪.‬‬
 ‫‪ -18‬ﺧﻮاﻧﺪن »ﺳﺒﺤﺎن اﷲ و ﺑﺤﻤﺪه ﺳﺒﺤﺎن اﷲ اﻟﻌﻈﯿﻢ‪«...‬‬
‫ﻫﺠﺪﻫﻢ‪ :‬ﺷـﯿﺦ ﻃﻮﺳﯽ و ﺳّﯿﺪ اﺑﻦ ﻃﺎوس از ﺣﻀﺮت رﺳﻮل ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ رواﯾﺖ ﮐﺮده اﻧﺪ ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﮐﻪ در ﺻﺒﺢ و ﺷﺎم ﯾﮏ‬
‫ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺑﮕﻮﯾﺪ‪ُ» :‬ﺳﺒْﺤﺎَن اﻟّﻠﻪ ِ َو ﺑ َِﺤْﻤِﺪه ُﺳﺒْﺤﺎَن اﻟّﻠﻪ ِ اﻟ َْﻌﻈﯿﻢ«)‪ (1‬ﺣﻖ ﺗﻌﺎﻟﯽ ﻣﻠﮑﯽ ﺑﻔﺮﺳﺘﺪ ﺑﻪ ﺳﻮي ﺑﻬﺸﺖ ﮐﻪ ﺑﺮاي او در زﻣﯿﻦ ﺑﻬﺸﺖ‬
‫ﮐﻪ از ﻣﺸـﮏ ﻧﺎب اﺳﺖ درﺧﺘﺎن ﻏﺮس ﮐﻨـﺪ‪ ،‬و دﯾﻮار ﺑﺮ دﯾﻮار)‪ (2‬آﻧﻬﺎ ﺑﮑﺸـﺪ و َدري ﺑﺮ آن ﻧﺼﺐ ﮐﻨـﺪ‪ ،‬و ﺑﺮ آن در ﺑﻨﻮﯾﺴﺪ ﮐﻪ‬
‫اﯾﻦ ﺑﺴﺘﺎن ﻓﻼن ﭘﺴﺮ ﻓﻼن اﺳﺖ‪(3).‬‬
‫و ﺳـّﯿﺪ ﺑﻪ رواﯾﺖ ﻣﻌﺘـﺒﺮ دﯾﮕﺮ از ﺣﻀـﺮت ﺻـﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﮐﻪ اﯾﻦ ﺗﺴﺒﯿـﺢ را ﺑﮕﻮﯾـﺪ در ﻏﯿﺮ ﻣﻘـﺎم‬
‫ﺗﻌّﺠﺐ‪ ،‬ﺣﻖ ﺗﻌﺎﻟﯽ ﻫﺰار ﮔﻨﺎه او را ﻣﺤﻮ ﮐﻨـﺪ؛ و ﻫﺰار ﺣﺴـﻨﻪ ﺑﺮاي او ﺛﺒﺖ ﻧﻤﺎﯾـﺪ؛ و ﻫﺰار ﺷـﻔﺎﻋﺖ ﺑﺮاي او ﺑﻨﻮﯾﺴـﺪ؛ و ﻫﺰار درﺟﻪ‬
‫ﺑﺮاي او ﺑﻠﻨـﺪ ﮐﻨـﺪ؛ و ﺑﺮاي او از اﯾﻦ ﮐﻠﻤﻪ‪ ،‬ﻣﺮغ ﺳـﻔﯿﺪي ﺧﻠﻖ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﺗﺎ روز ﻗﯿﺎﻣﺖ اﯾﻦ ﺗﺴﺒﯿﺢ را ﮔﻮﯾﺪ و ﺛﻮاﺑﺶ ﺑﺮاي او ﻧﻮﺷـﺘﻪ‬
‫ﺷﻮد‪(4).‬‬
‫‪ -19‬دﻋﺎي »ﻻ إﻟﻪ إﻻ اﷲ واﷲ اﮐﺒﺮ ﺳﺒﺤﺎن اﷲ‪«...‬‬
‫ﻧﻮزدﻫﻢ‪ :‬در ﺑﻠﺪاﻷﻣﯿﻦ از ﺣﻀﺮت اﻣﯿﺮاﻟﻤﺆﻣﻨﯿﻦ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﭘﺮﺳﯿﺪم از ﺣﻀﺮت رﺳﻮل ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ‬
‫از ﺗﻔﺴـﯿِﺮ ﻣﻘﺎﻟﯿﺪ ﯾﻌﻨﯽ ﮐﻠﯿﺪﻫﺎي ﺣﺎﺟﺎت و ﺳـﻌﺎدات؟ ﻓﺮﻣﻮد ﮐﻪ‪ :‬ده ﻣﺮﺗﺒﻪ در ﺻـﺒﺢ‪ ،‬و ده ﻣﺮﺗﺒﻪ در ﺷﺎم اﯾﻦ دﻋﺎ ﺑﺨﻮان ﮐﻪ ﻫﺮ ﮐﻪ‬
‫ﺑﺨﻮاﻧﺪ ﺧﺪا ﺷﺶ ﺧﺼﻠﺖ او را ﻋﻄﺎ ﮐﻨﺪ‪:‬‬
‫اّول‪ :‬آن ﮐﻪ ﺷﯿﻄﺎن و ﻟﺸﮑﺮ او ﺑﺮ او دﺳﺖ ﻧﯿﺎﺑﻨﺪ‪.‬‬
‫دوّﯾﻢ‪ :‬آن ﮐﻪ ﻗﻨﻄﺎري از ﺛﻮاب ﺑﻪ او ﻋﻄﺎ ﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ در ﻣﯿﺰان ﻋﻤﻞ او از ﮐﻮه اُُﺣﺪ ﺳﻨﮕﯿﻦ ﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺳّﯿﻢ‪ :‬آن ﮐﻪ او را درﺟﻪ اي ﺑﺪﻫﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻏﯿﺮ ﻧﯿﮑﻮﮐﺎران ﺑﻪ آن ﻧﺮﺳﻨﺪ‪.‬‬
‫ﭼﻬﺎرم‪ :‬ﺧﺪا ﺣﻮرﯾﺎن را ﺑﻪ او ﺗﺰوﯾﺞ ﻧﻤﺎﯾﺪ‪.‬‬
‫ص ‪221 :‬‬
‫‪ _1 -1‬آ‪ :‬ﺳﺒﺤﺎن اﻟّﻠﻪ اﻟﻌﻈﯿﻢ ﺳﺒﺤﺎن اﻟّﻠﻪ و ﺑﺤﻤﺪه‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬آ‪ :‬دﯾﻮاري ﺑﺮ دور‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ﻓﻼح اﻟﺴﺎﺋﻞ ‪ ،‬ص ‪. 223‬‬
‫‪ _4 -4‬ﻓﻼح اﻟﺴﺎﺋﻞ‪ ،‬ص ‪ 224‬؛ ﻣﺴﺘﺪرك اﻟﻮﺳﺎﯾﻞ‪ ،‬ج ‪ ،5‬ص ‪ ،322‬ﺑﺎب اﺳﺘﺤﺒﺎب اﻟﺘﺴﺒﯿﺢ‪. ...‬‬
 ‫ﭘﻨﺠﻢ‪ :‬دوازده ﻣﻠﮏ در وﻗﺖ ﺧﻮاﻧﺪن)‪ (1‬ﺣﺎﺿﺮ ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬و در ﻧﺎﻣﻪ اي)‪ (2‬ﺑﻨﻮﯾﺴﻨﺪ‪ ،‬و در روز ﻗﯿﺎﻣﺖ ﺑﺮاي او ﺷﻬﺎدت ﺑﺪﻫﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺷﺸﻢ‪ :‬ﭼﻨﺎن ﺑﺎﺷـﺪ ﮐﻪ ﺗﻮارت و اﻧﺠﯿﻞ و ﻗﺮآن را ﺗﻼوت ﮐﺮده ﺑﺎﺷـﺪ؛ و ﭼﻨﺎن ﺑﺎﺷـﺪ ﮐﻪ ﺣﺞ و ﻋﻤﺮه اي ﻣﻘﺒﻮل ﮐﺮده ﺑﺎﺷﺪ؛ و اﮔﺮ‬
‫در آن ﺷﺐ ﯾﺎ در آن روز ﺑﻤﯿﺮد)‪ (3‬او را در زﻣﺮه ﺷﻬﺪا ﺑﻨﻮﯾﺴﻨﺪ‪.‬‬
‫اﯾﻨﺴﺖ دﻋﺎ‪» :‬ﻻ ِإﻟَﻪ ِإّﻻ اﻟّﻠﻪ ُ َو اﻟّﻠﻪ ُ َأْﮐَﺒُﺮ ُﺳـ ﺒْﺤﺎَن اﻟّﻠﻪ ِ َو اﻟ َْﺤْﻤُﺪ ﻟّﻠﻪ ِ َأْﺳَﺘْﻐِﻔُﺮ اﻟّﻠﻪ َ)‪ (4‬ﻻ َﺣْﻮَل َو ﻻ ﻗُﱠﻮَه ِإّﻻ ﺑ ِﺎﻟّﻠﻪ ِ ُﻫَﻮ اْﻻَءﱠوُل َو اْﻻآِﺧُﺮ َو‬
‫اﻟّﻈﺎِﻫُﺮ َو اﻟ ْﺒﺎِﻃُﻦ ﻟَُﻪ اﻟ ُْﻤﻠُْﮏ َو ﻟَُﻪ اﻟ َْﺤْﻤُﺪ ﯾُْﺤﯿﯽ َو ﯾُِﻤﯿُﺖ َو ُﻫَﻮ َﺣﱞﯽ ﻻ َﯾُﻤﻮُت ﺑ َِﯿِﺪِه اﻟ َْﺨﯿُْﺮ َو ُﻫَﻮ َﻋﻠﯽ ُﮐﱢﻞ َﺷْﯽ ٍء َﻗﺪﯾٌﺮ«‪(5).‬‬
‫‪ -20‬ﺧﻮاﻧﺪن »ﺳﺒﺤﺎن اﷲ و ﺑﺤﻤﺪه‪«...‬‬
‫ﺑﯿﺴـﺘﻢ‪ :‬ﺷـﯿﺦ ﺷﻬﯿﺪ رﺣﻤﻪ اﷲ ﺑﻪ ﺳﻨﺪي از اﺑﻦ ﻋﺒﺎس رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ ﺣﻀﺮت رﺳﻮل ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ ﻓﺮﻣﻮد ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﮐﻪ‬
‫ﺑﻌﺪ از ﺻـﺒﺢ ﻫﺰار ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺑﮕﻮﯾﺪ‪ُ» :‬ﺳـ ﺒْﺤﺎَن اﻟّﻠﻪ ِ َو ﺑ َِﺤْﻤِﺪه« ﺧﻮد را از ﺧﺪا ﺧﺮﯾﺪه اﺳﺖ‪ ،‬و در آﺧﺮ آن روز از آﺗﺶ ﺟﻬﻨﻢ آزاد ﻣﯽ‬
‫ﺷﻮد‪(6).‬‬
‫‪ -21‬ﺧﻮاﻧﺪن »اﻟﺤﻤﺪﷲ اﻟﺬي ﻋﺮﻓﻨﯽ ﻧﻔﺴﻪ و ﻟﻢ ﯾﺘﺮﮐﻨﯽ‪«...‬‬
‫ﺑﯿﺴﺖ و ﯾﮑﻢ‪ :‬ﻗﻄﺐ راوﻧﺪي _ ره _ از ﺣﻀـﺮت اﻣﯿﺮاﻟﻤﺆﻣﻨﯿﻦ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ ﺣﻀﺮت رﺳﻮل ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و‬
‫آﻟﻪ ﻓﺮﻣﻮد ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﮐﻪ)‪ (7‬ﺻﺒﺢ ﮐﻨﺪ و ﭼﻬﺎر ﻧﻌﻤِﺖ ﺧﺪا را ﯾﺎد ﻧﮑﻨﺪ‪ ،‬ﻣﯽ ﺗﺮﺳﻢ ﮐﻪ ﻧﻌﻤﺖ ﺧﺪا از او زاﯾﻞ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫»َاﻟ َْﺤْﻤُﺪ ﻟّﻠﻪ ِ اﻟﱠﺬي َﻋﱠﺮَﻓﻨﯽ َﻧْﻔَﺴُﻪ َو ﻟَْﻢ َﯾﺘُْﺮْﮐﻨﯽ ُﻋْﻤﯿﺎَن اﻟ َْﻘﻠِْﺐ‪.‬‬
‫َاﻟ َْﺤْﻤُﺪ ﻟّﻠﻪ ِ اﻟﱠﺬي َﺟَﻌَﻠﻨﯽ ﻣِْﻦ ُأﱠﻣِﻪ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ ‪.‬‬
‫َاﻟ َْﺤْﻤُﺪ ﻟﻠّﻪ ِ اﻟﱠﺬي َﺟَﻌَﻞ ِرْزﻗﯽ ﻓﯽ َﯾَﺪﯾِْﻪ َو ﻟَْﻢ َﯾْﺠَﻌْﻞ ِرْزﻗﯽ ﻓﯽ َأﯾِْﺪي اﻟّﻨﺎِس‪.‬‬
‫ص ‪222 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ع و آ‪ + :‬دﻋﺎ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ع‪ :‬ﻧﺎﻣﻪ او‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬آ‪ :‬در آن روز و آن ﺷﺐ ﺑﻤﯿﺮد‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬آ‪ + :‬و ‪.‬‬
‫‪ _5 - 5‬در آن ﻣﻨﺒـﻊ ﯾـﺎﻓﺖ ﻧﺸـﺪ؛ ر ‪ .‬ك ﺑﻪ‪ :‬ﺑﺤﺎراﻷـﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،83‬ص ‪ ،281‬ﺑﺎب ‪ ،45‬اﻷدﻋﯿﻪ و اﻷذﮐﺎر ﻋﻨﺪ اﻟﺼـﺒﺎح‪ .‬ﻣﺴـﺘﺪرك‬
‫اﻟﻮﺳﺎﯾﻞ‪ ،‬ج ‪ ،5‬ص ‪ ،391‬ﺑﺎب ﻧﺒﺬه ﻣﻤﺎ ﯾﻘﺎل ﻓﯽ اﻹﺻﺒﺎح‪. ...‬‬
‫‪ _6 -6‬ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،83‬ص ‪ ،281‬ﺑﺎب ‪ ،45‬اﻷدﻋﯿﻪ و اﻷذﮐﺎر ﻋﻨﺪ اﻟﺼﺒﺎح‪.‬‬
‫‪ _7 -7‬آ‪ + :‬ﺷﺐ را ‪.‬‬
 ‫َاﻟ َْﺤْﻤُﺪ ﻟﻠّﻪ ِ اﻟﱠﺬي َﺳَﺘَﺮ ُذﻧُﻮﺑﯽ َو ﻟَْﻢ َﯾْﻔَﻀْﺤﻨﯽ ﺑَﯿَْﻦ اﻟ َْﺨﻼﺋِِﻖ«‪(1).‬‬
‫ﯾﻌﻨﯽ‪ :‬ﺳﭙﺎس ﺧﺪاوﻧﺪي را ﺳﺰاﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﻮد را ﺑﻪ ﻣﻦ ﺷﻨﺎﺳﺎﻧﯿﺪ‪ ،‬و ﻣﺮا ﮐﻮردل ﻧﮕﺬاﺷﺖ‪.‬‬
‫ﺳﭙﺎس ﺧﺪاوﻧﺪي را رواﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺮا از اّﻣﺖ ﻣﺤّﻤﺪ)‪ (2‬ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ ﮔﺮداﻧﯿﺪ‪.‬‬
‫ﺣﻤﺪ ﻣﯽ ﮐﻨﻢ ﺧﺪاوﻧﺪي را ﮐﻪ روزِي ﻣﺮا ﺧﻮد‪ ،‬ﻣﺘﮑّﻔﻞ ﺷﺪ و ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﺮدم ﻧﮕﺬاﺷﺖ‪.‬‬
‫ﺳﺘﺎﯾﺶ ﻣﯽ ﮐﻨﻢ ﺧﺪاوﻧﺪي را ﮐﻪ ﮔﻨﺎﻫﺎن ﻣﺮا ﭘﻮﺷﺎﻧﯿﺪ و ﻣﺮا ﻣﯿﺎن ﺧﻼﯾﻖ رﺳﻮا ﻧﮕﺮداﻧﯿﺪ‪.‬‬
‫‪ -22‬دﻋﺎي »أﻗﺪم ﺑﯿﻦ ﯾﺪي ﻧﺴﯿﺎﻧﯽ و ﻋﺠﻠﺘﯽ ﺑﺴﻢ اﷲ و‪«...‬‬
‫ﺑﯿﺴﺖ و دوّﯾﻢ‪ :‬اﯾﻀًﺎ راوﻧﺪي _ ره _ رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﺣﻀﺮت اﻣﺎم زﯾﻦ اﻟﻌﺎﺑﺪﯾﻦ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم ﻫﺮ ﺻﺒﺢ و ﺷﺎم ده ﻣﺮﺗﺒﻪ اﯾﻦ‬
‫دﻋﺎ ﻣﯽ ﺧﻮاﻧﺪﻧﺪ‪ُ» :‬أَﻗﱢﺪُم ﺑَﯿَْﻦ َﯾَﺪْي ﻧِـْﺴ ﯿﺎﻧﯽ َو َﻋَﺠَﻠﺘﯽ ﺑ ِْﺴِﻢ اﻟﻠّﻪ ِ َو ﻣﺎ ﺷﺎَء اﻟﻠّﻪ ُ َﻋﻠﯽ ﻣﺎ َأْﺳـ َﺘﻘْﺒُِﻞ ﻓﯽ َﯾْﻮﻣﯽ ﻫﺬا َذَﮐْﺮﺗُُﻪ َأْو َﻧﺴـﯿﺘُُﻪ« و اﮔﺮ‬
‫در ﺷﺐ ﺧﻮاﻧﺪ‪» :‬ﻓﯽ ﻟَﯿَْﻠﺘﯽ ﻫِﺬه« ﺑﮕﻮﯾﺪ‪(3).‬‬
‫و ﮐﻠﯿﻨﯽ _ ره _ ﺑﻪ ﺳـﻨﺪ ﺻـﺤﯿﺢ رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ از ﺣﻀـﺮت ﺻﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم ﮐﻪ‪ :‬ﺣﻀـﺮت اﻣﺎم زﯾﻦ اﻟﻌﺎﺑﺪﯾﻦ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم‬
‫ﭼﻮن ﺻﺒﺢ ﻣﯽ ﺷﺪ ﻣﯽ ﮔﻔﺘﻨﺪ‪َ» :‬اﺑ َْﺘِﺪُئ َﯾْﻮﻣﯽ ﻫﺬا ﺑَﯿَْﻦ َﯾَﺪْي ﻧِْﺴﯿﺎﻧﯽ َو َﻋَﺠَﻠﺘﯽ ﺑ ِْﺴِﻢ اﻟّﻠﻪ ِ َو ﻣﺎ ﺷﺎَء اﻟّﻠﻪ ُ«‪.‬‬
‫ﭘﺲ ﺣﻀـﺮت ﺻـﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم ﻓﺮﻣﻮد ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﮐﻪ اﯾﻦ دﻋﺎ را در ﺻـﺒﺢ ﺑﺨﻮاﻧـﺪ‪ ،‬ﻣﺠﺰﯾﺴﺖ او را از آن ﭼﻪ در آن روز ﻓﺮاﻣﻮش‬
‫ﮐﻨﺪ و »ﺑ ِْﺴِﻢ اﻟّﻠﻪ ِ« در اّوِل آن ﻧﮕﻮﯾﺪ‪ ،‬و در آﻧﭽﻪ او را ﺧﻮش آﯾﺪ و »َﻣﺎَﺷﺎَءاﻟّﻠﻪ ُ« ﻧﮕﻮﯾﺪ‪(4).‬‬
‫‪ -23‬دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ إﻧﯽ أﺻﺒﺤﺖ ﻓﯽ ﻧﻌﻤﻪ ﻣﻨﮏ و‪«...‬‬
‫ﺑﯿﺴﺖ و ﺳّﯿﻢ‪ :‬اﯾﻀًﺎ راوﻧﺪي از ﺣﻀﺮت ﺻﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬در ﻫﺮ ﺻﺒﺢ‬
‫ص ‪223 :‬‬
‫‪ _1 -1‬اﻟﺪﻋﻮات‪ ،‬ص ‪ ،81‬ﻓﺼﻞ ﻓﯽ ﺻﺤﻪ اﻟﺒﺪن و اﻟﻌﺎﻓﯿﻪ ﺑﺎﻟﺼﻼه؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،83‬ص ‪ ،282‬ﺑﺎب ‪ ،45‬اﻷدﻋﯿﻪ و اﻷذﮐﺎر ﻋﻨﺪ‬
‫اﻟﺼﺒﺎح‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ع‪ + :‬ﻣﺼﻄﻔﯽ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬اﻟﺪﻋﻮات‪ ،‬ص ‪ ،288‬ﻣﺴﺘﺪرﮐﺎت اﻟﺪﻋﻮات ﻣﻦ ﻧﺴﺨﻪ ﮐﺘﺎﺑﯽ‪ ...‬؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،83‬ص ‪ ،282‬ﺑﺎب ‪ ،45‬اﻷدﻋﯿﻪ و اﻷذﮐﺎر‬
‫ﻋﻨﺪ اﻟﺼﺒﺎح‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ﮐﺎﻓﯽ‪ ،‬ج ‪ ،2‬ص ‪ ،523‬ﺑﺎب اﻟﻘﻮل ﻋﻨﺪ اﻹﺻﺒﺎح و اﻹﻣﺴﺎء؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،83‬ص ‪ ،288‬ﺑﺎب ‪ ،45‬اﻷدﻋﯿﻪ و اﻷذﮐﺎر ﻋﻨﺪ‬
‫اﻟﺼﺒﺎح‪.‬‬
‫و ﺷـﺎم ﺳﻪ ﻣﺮﺗﺒﻪ اﯾﻦ دﻋـﺎ ﺑﺨﻮاﻧـﺪ‪َ» :‬اﻟﻠُّﻬﱠﻢ ِإﻧّﯽ َأْﺻـ َﺒْﺤُﺖ ﻓﯽ ﻧِْﻌَﻤٍﻪ ﻣِﻨْـَﮏ َو ﻋـﺎﻓَِﯿٍﻪ َو َﺳﺘٍْﺮ َﻓَﺼﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو َاﺗ ِْﻤْﻢ َﻋَﻠﱠﯽ‬
‫ﻧِْﻌَﻤَﺘَﮏ َو ﻋﺎﻓَِﯿَﺘَﮏ َو ِﺳﺘَْﺮَك«‪(1).‬‬
‫‪ -24‬ﺧﻮاﻧﺪن »اﻟﺤﻤﺪﷲ رب اﻟﻌﺎﻟﻤﯿﻦ اﻟﺤﻤﺪﷲ‪«...‬‬
‫ﺑﯿﺴﺖ و ﭼﻬﺎرم‪ :‬در ﮐﺘﺎب ﺑﻠﺪاﻷﻣﯿﻦ از ﺳـﻠﻤﺎن ﻓﺎرﺳﯽ رﺿﯽ اﷲ ﻋﻨﻪ رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ‪ :‬ﻫﺮ ﺑﻨﺪه اي ﮐﻪ ﺑﻌﺪ از)‪ (2‬ﺻﺒﺢ ﺳﻪ ﻣﺮﺗﺒﻪ‬
‫ﺑﮕﻮﯾﺪ‪َ» :‬اﻟ َْﺤْﻤُﺪ ﻟّﻠﻪ ِ)‪َ (3‬رﱢب اﻟ ْﻌـﺎﻟَﻤﯿَﻦ َاﻟ َْﺤْﻤـ ُﺪ ﻟّﻠﻪ ِ َﺣْﻤـ ﺪًا َﮐﺜﯿﺮًا َﻃﱢﯿﺒـًﺎ ُﻣﺒﺎَرﮐًﺎ ﻓﯿِﻪ« ﺣﻖ ﺗﻌﺎﻟﯽ ﻫﻔﺘﺎد ﻧﻮع ﺑﻼ از او دﻓﻊ ﮐﻨـﺪ ﮐﻪ ﮐﻤﺘﺮ‬
‫آﻧﻬﺎ اﻧﺪوه ﺑﺎﺷﺪ‪(4).‬‬
‫‪ -25‬ﺧﻮاﻧﺪن »ﺳﺒﺤﺎن اﷲ اﻟﻤﻠﮏ اﻟﻘﺪوس‪«...‬‬
‫ﺑﯿﺴﺖ و ﭘﻨﺠﻢ‪ :‬ﮐﻠﯿﻨﯽ ﺑﻪ ﺳـﻨﺪ ﻣﻮﺛّﻖ از ﺣﻀـﺮت ﺻﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﺣﻀـﺮت اﻣﯿﺮاﻟﻤﺆﻣﻨﯿﻦ _ ﺻﻠﻮات اﻟﻠّﻪ‬
‫ﻋﻠﯿﻪ _ ﭼﻮن ﺻﺒﺢ ﻣﯽ ﮐﺮد ﺳﻪ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﻣﯽ ﮔﻔﺖ‪ُ» :‬ﺳﺒْﺤﺎَن اﻟ َْﻤﻠِِﮏ اﻟ ُْﻘﱡﺪوِس«‬
‫ﭘﺲ ﻣﯽ ﮔﻔﺖ‪َ» :‬اﻟّﻠُﻬﱠﻢ ِإﻧّﯽ َأُﻋﻮُذ ﺑ َِﮏ ﻣِْﻦ َزواِل ﻧِْﻌَﻤﺘَِﮏ َو ﻣِْﻦ َﺗْﺤﻮﯾِﻞ ﻋﺎﻓَِﯿﺘَِﮏ َو ﻣِْﻦ ﻓُْﺠَﺄِه ﻧِْﻘَﻤﺘَِﮏ َو ﻣِْﻦ َدَرِك اﻟﱠﺸﻘﺎِء َو ﻣِْﻦ َﺷـ ﱢﺮ ﻣﺎ‬
‫َﺳَﺒَﻖ ﻓِﯽ اﻟ ِْﮑﺘﺎِب)‪َ (5‬اﻟّﻠُﻬﱠﻢ ِإﻧّﯽ َأْﺳـ َﺌﻠَُﮏ ﺑ ِِﻌﱠﺰِه ُﻣﻠِْﮑـ َﮏ َو ِﺷـ ﱠﺪِه ﻗُﱠﻮﺗِـَﮏ َو ﺑ ِِﻌَﻈِﻢ ُﺳـ ﻠْﻄﺎﻧَِﮏ َو ﺑ ُِﻘـْﺪَرﺗَِﮏ َﻋﻠﯽ َﺧﻠِْﻘَﮏ َأْن ﺗُـَﺼ ﱢﻠَﯽ َﻋﻠﯽ‬
‫ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ«‪.‬‬
‫و ﻓﺮﻣﻮد ﮐﻪ‪ :‬ﺑﻌﺪ از ﺧﻮاﻧﺪن دﻋﺎ ﻫﺮ ﺣﺎﺟﺖ ﮐﻪ ﺧﻮاﻫﯽ)‪ (6‬ﺑﻄﻠﺐ ﮐﻪ ﺑﺮآورده اﺳﺖ‪(7).‬‬
‫‪ -26‬ﺧﻮاﻧﺪن »أﺻﺒﺤﺖ ﺑﺎﷲ ﻣﺆﻣﻨًﺎ ﻋﻠﯽ دﯾﻦ ﻣﺤﻤﺪ و ﺳﻨﺘﻪ‪«...‬‬
‫ﺑﯿﺴﺖ و ﺷﺸﻢ‪(8) :‬ﮐﻠﯿﻨﯽ ﺑﻪ ﺳـﻨﺪ ﻣﻌﺘﺒﺮ از ﺣﻀـﺮت ﺑﺎﻗﺮ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﭼﻮن ﺻﺒﺢ ﮐﻨﯽ ﺑﮕﻮ‪َ» :‬أْﺻَﺒْﺤُﺖ ﺑ ِﺎﻟّﻠﻪ ِ‬
‫ُﻣﻮْءﻣِﻨًﺎ َﻋﻠﯽ دﯾِﻦ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو ُﺳﱠﻨﺘِﻪ َو دﯾِﻦ َﻋﻠِﱟﯽ َو ُﺳﱠﻨﺘِِﻪ َو دﯾِﻦ‬
‫ص ‪224 :‬‬
‫‪ _1 - 1‬اﻟﺪﻋﻮات‪ ،‬ص ‪ ،85‬ﻓﺼﻞ ﻓﯽ ﺻـﺤﻪ اﻟﺒﺪن و اﻟﻌﺎﻓﯿﻪ ﺑﺎﻟﺼـﻼه؛ ﻣﺴﺘﺪرك اﻟﻮﺳﺎﯾﻞ‪ ،‬ج ‪ ،5‬ص ‪ ،393‬ﺑﺎب ﻧﺒـﺬه ﻣﻤﺎ ﯾﻘﺎل ﻓﯽ‬
‫اﻹﺻﺒﺎح‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ع‪ + :‬ﻧﻤﺎز ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ع‪ _ :‬ﻟﻠّﻪ ‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬در آن ﻣﻨﺒﻊ ﯾﺎﻓﺖ ﻧﺸﺪ؛ ر ‪ .‬ك ﺑﻪ‪ :‬ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،83‬ص ‪ ،283‬ﺑﺎب ‪ ،45‬اﻷدﻋﯿﻪ و اﻷذﮐﺎر ﻋﻨﺪ اﻟﺼﺒﺎح‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻫﺮ ﺳﻪ ﻧﺴﺨﻪ‪ :‬اﻟﻠّﯿﻞ‪.‬‬
‫‪ _6 -6‬آ‪ :‬داري‪.‬‬
‫‪ _7 - 7‬ﮐـﺎﻓﯽ‪ ،‬ج ‪ ،2‬ص ‪ ،527‬ﺑـﺎب اﻟﻘﻮل ﻋﻨـﺪ اﻹﺻـﺒﺎح و اﻹﻣﺴـﺎء؛ وﺳﺎﯾﻞ اﻟﺸـﯿﻌﻪ‪ ،‬ج ‪ ،7‬ص ‪ ،227‬ﺑـﺎب ﻧﺒـﺬه ﻣﻤﺎ ﯾﻘﺎل ﻓﯽ‬
‫اﻟﺼﺒﺎح‪. ...‬‬
‫‪ _8 -8‬آ‪ + :‬اﯾﻀًﺎ ‪.‬‬
‫اْﻻَءْوـِﺻ ﯿﺎِء َو ُﺳـ ﱠﻨﺘِِﻬْﻢ آَﻣﻨُْﺖ ﺑ ِـِﺴ ﱢﺮِﻫْﻢ َو َﻋْﻼﻧَِﯿﺘِِﻬْﻢ َو ﺷﺎِﻫِﺪِﻫْﻢ َو ﻏﺎﺋِﺒِِﻬْﻢ َأُﻋﻮُذ ﺑ ِﺎﻟﻠّﻪ ِ ﻣِﱠﻤﺎ اْﺳـ َﺘﻌﺎَذ ﻣِﻨُْﻪ َرُﺳﻮُل اﻟﻠّﻪ ِ ﺻـﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ َو‬
‫َﻋﻠِﱞﯽ َو اْﻻَءْوِﺻﯿﺎُء َو َأْرَﻏُﺐ ِإﻟَﯽ اﻟﻠّﻪ ِ ﻓﯿﻤﺎ َرِﻏﺒُﻮا ِإﻟَﯿِْﻪ َو ﻻ َﺣْﻮَل َو ﻻ ﻗُﱠﻮَه ِإّﻻ ﺑ ِﺎﻟﻠّﻪ ِ«‪(1).‬‬
‫‪ -27‬دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ إﻧﯽ أﺳﺌﻠﮏ إﯾﻤﺎﻧًﺎ ﺗﺒﺎﺷﺮ ﺑﻪ ﻗﻠﺒﯽ و‪«...‬‬
‫ﺑﯿﺴﺖ و ﻫﻔﺘﻢ‪ :‬ﮐﻠﯿﻨﯽ ﺑﻪ ﺳـﻨﺪ ﻣﻌﺘﺒﺮ از ﺣﻀﺮت ﺻﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬اﯾﻦ دﻋﺎ را ﭘﯿﻐﻤﺒﺮان از ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﯾﺎد)‪(2‬‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ و ﻧﻮﺷﺘﻪ اﻧﺪ ﺗﺎ ]ﺑﻪ[ ﭘﯿﻐﻤﺒﺮ ﻣﺎ ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ رﺳﯿﺪه اﺳﺖ‪ ،‬و آن ﺣﻀﺮت در ﺻﺒﺢ اﯾﻦ دﻋﺎ ﻣﯽ ﺧﻮاﻧﺪﻧﺪ‪:‬‬
‫»َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ ِإﻧّﯽ َأْﺳـ َﺌﻠَُﮏ إﯾﻤﺎﻧـًﺎ ﺗُﺒﺎـِﺷ ُﺮ ﺑ ِﻪ َﻗﻠْﺒﯽ َو َﯾﻘﯿﻨـًﺎ َﺣّﺘﯽ َأْﻋَﻠَﻢ َأ ﱠﻧُﻪ ﻻـ ﯾُﺼـﯿﺒُﻨﯽ ِإّﻻ ﻣﺎ َﮐَﺘﺒَْﺖ ﻟﯽ َو ِرﺿًﺎ ﺑ ِﻤﺎ َﻗـَﺴ ْﻤَﺖ ﻟﯽ َﺣّﺘﯽ ﻻ ُأِﺣﱠﺐ‬
‫َﺗْﻌﺠﯿَﻞ ﻣﺎ َأﱠﺧْﺮَت َو ﻻ َﺗْﺄﺧﯿَﺮ ﻣﺎ َﻋﱠﺠﻠَْﺖ ﯾﺎ َﺣﱡﯽ ﯾﺎ َﻗﱡﯿﻮُم ﺑ َِﺮْﺣَﻤﺘَِﮏ َأْﺳَﺘﻐﯿُﺚ َأْﺻﻠِْﺢ ﻟﯽ َﺷْﺄﻧﯽ ُﮐﱠﻠُﻪ َو ﻻ َﺗِﮑﻠْﻨﯽ ِإﻟﯽ َﻧْﻔﺴﯽ َﻃْﺮَﻓَﻪ َﻋﯿٍْﻦ َأﺑَﺪًا‬
‫َو َﺻﱠﻠﯽ اﻟّﻠﻪ ُ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آﻟ ِﻪ)‪(4).«(3‬‬
‫‪ -28‬دﻋﺎي »اﷲ اﮐﺒﺮ اﷲ اﮐﺒﺮ ﮐﺒﯿﺮًا و ﺳﺒﺤﺎن اﷲ‪«...‬‬
‫ﺑﯿﺴﺖ و ﻫﺸـﺘﻢ‪ :‬اﯾﻀًﺎ ﮐﻠﯿﻨﯽ ﺑﻪ ﺳـﻨﺪ ﺻﺤﯿﺢ از ﺣﻀﺮت اﻣﺎم ﻣﺤّﻤﺪ ﺑﺎﻗﺮ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﺑﻨﺪه اي ﮐﻪ ﺑﻌﺪ از‬
‫ﺻﺒـﺢ ﭘﯿﺶ از ﻃﻠﻮع آﻓﺘـﺎب اﯾﻦ دﻋـﺎ ﺑﺨﻮاﻧـﺪ‪ ،‬ﻣﻠﮑﯽ ﻣﺒﺎدرت ﮐﻨـﺪ و آن را در ﻣﯿﺎن ﺑﺎل ﺧﻮد ﺑﮕـﺬارد و ﺑﻪ آﺳـﻤﺎن ﺑﺮد؛ ﭼﻮن ﺑﻪ‬
‫آﺳـﻤﺎن اول رﺳﺪ ﻣﻼﺋﮑﻪ ﭘﺮﺳﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺧﻮد ﭼﻪ داري؟ ﮔﻮﯾﺪ‪ :‬ﮐﻠﻤﻪ اي ﭼﻨﺪ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺮدي از ﻣﺆﻣﻨﺎن ﺧﻮاﻧﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﭘﺲ دﻋﺎ را‬
‫ﻣﯽ ﺧﻮاﻧﺪ؛ ﻣﻼﺋﮑﻪ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻨﺪ‪ :‬ﺧﺪا رﺣﻤﺖ ﮐﻨﺪ ﮔﻮﯾﻨﺪه اﯾﻦ ﮐﻠﻤﺎت را و او را ﺑﯿﺎﻣﺮزد؛ و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺑﻪ ﻫﺮ آﺳﻤﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﻣﯽ ﮔﺬرد‪،‬‬
‫ﻣﻼﺋﮑﻪ ﻣﯽ ﭘﺮﺳﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺧﻮد ﭼﻪ داري)‪(5‬؟ و او ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ‪ ،‬و اﯾﺸﺎن ﻃﻠﺐ رﺣﻤﺖ و)‪ (6‬آﻣﺮزش ﺑﺮاي او ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﻋﺮش‬
‫ص ‪225 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ﮐﺎﻓﯽ‪ ،‬ج ‪ ،2‬ص ‪ ،522‬ﺑﺎب اﻟﻘﻮل ﻋﻨﺪ اﻹﺻﺒﺎح و اﻹﻣﺴﺎء؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،83‬ص ‪ ،288‬ﺑﺎب ‪ ،45‬اﻷدﻋﯿﻪ و اﻷذﮐﺎر ﻋﻨﺪ‬
‫اﻟﺼﺒﺎح‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ع‪ :‬ﻓﺮا‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻣﺘﻦ‪ :‬و آل ﻣﺤّﻤﺪ‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ﮐﺎﻓﯽ‪ ،‬ج ‪ ،2‬ص ‪ ،524‬ﺑﺎب اﻟﻘﻮل ﻋﻨﺪ اﻹﺻﺒﺎح و اﻹﻣﺴﺎء؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،83‬ص ‪ ،289‬ﺑﺎب ‪ ،45‬اﻷدﻋﯿﻪ و اﻷذﮐﺎر ﻋﻨﺪ‬
‫اﻟﺼﺒﺎح‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬ع و آ‪ _ :‬ﮐﻪ ﺑﺎ ﺧﻮد ﭼﻪ داري؟ ‪.‬‬
‫‪ _6 -6‬آ‪ _ :‬رﺣﻤﺖ و ‪.‬‬
‫ﻣﯽ رﺳﺪ‪ ،‬و ﺣﺎﻣﻼن ﻋﺮش ﻣﯽ ﭘﺮﺳـﻨﺪ‪ ،‬و او را دﻋﺎ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬و ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻨﺪ‪ :‬ﺑ َِﺒﺮ اﯾﻦ ﮐﻠﻤﺎت را و ﺑﺴـﭙﺎر ﺑﻪ ﺣﺎﻓﻈﺎن ﮔﻨﺠﻬﺎي ﮔﻔﺘﺎِر‬
‫ﻣﺆﻣﻨﺎن‪ ،‬ﮐﻪ اﯾﻨﻬﺎ ﮐﻠﻤﺎت ﺧﺰاﻧﻪ اﯾﺴﺖ؛ ﭘﺲ ﻣﯽ ﺑﺮﻧﺪ و در دﯾﻮاِن ﮐﻨﻮز ﺛﺒﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬اﯾﻨﺴﺖ دﻋﺎ‪:‬‬
‫»َاﻟّﻠﻪ َُأْﮐَﺒُﺮ َاﻟّﻠﻪ َُأْﮐَﺒُﺮ َﮐﺒﯿﺮًا َو ُﺳـ ﺒْﺤﺎَن اﻟّﻠﻪ ِ ﺑ ُْﮑَﺮًه َو َأﺻـﯿًﻼ َو اﻟ َْﺤْﻤـ ُﺪ ﻟّﻠﻪ ِ َرﱢب اﻟ ْﻌـﺎﻟَﻤﯿَﻦ َﮐﺜﯿﺮًا ﻻ َﺷـ ﺮﯾَﮏ ﻟَُﻪ َو ـَﺻ ﱠﻠﯽ اﻟّﻠﻪ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو‬
‫آﻟ ِﻪ«‪(1).‬‬
‫‪ -29‬ﺧﻮاﻧﺪن »ﻻ إﻟﻪ إﻻ اﷲ وﺣﺪه ﻻ ﺷﺮﯾﮏ ﻟﻪ‪«...‬‬
‫ﺑﯿﺴﺖ و ﻧﻬﻢ‪ :‬اﯾﻀًﺎ ﮐﻠﯿﻨﯽ ﺑﻪ ﺳـﻨﺪ ﻣﻌﺘﺒﺮ از ﺣﻀـﺮت ﺑﺎﻗﺮ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﮐﻪ در ﻫﻨﮕﺎم ﻃﻠﻮع ﺻﺒﺢ)‪ (2‬اﯾﻦ‬
‫اذﮐـﺎر را ﺑﺨﻮاﻧـﺪ او را در آن ﺻـﺒﺢ از ﻏﺎﻓﻼـن ﻧﻨﻮﯾﺴـﻨﺪ‪ ،‬و ﻫﺮ ﮐﻪ در ﺷﺎم ﺑﺨﻮاﻧـﺪ در آن ﺷﺐ او را از ﻏﺎﻓﻼن ﻧﻨﻮﯾﺴـﻨﺪ‪ .‬اﯾﻨﺴـﺖ‬
‫اذﮐﺎر‪:‬‬
‫ده ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺑﮕﻮﯾـﺪ‪» :‬ﻻـ ِإﻟَﻪ ِإﻻﱠـ اﻟّﻠﻪ ُ َوْﺣـ َﺪُه ﻻ َﺷـ ﺮﯾَﮏ ﻟَُﻪ ﻟَُﻪ اﻟ ُْﻤﻠُْﮏ َو ﻟَُﻪ اﻟ َْﺤْﻤـ ُﺪ ﯾُْﺤﯿﯽ َو ﯾُﻤﯿُﺖ َو ﯾُﻤﯿُﺖ َو ﯾُْﺤﯿﯽ َو ُﻫَﻮ َﺣﱞﯽ ﻻ َﯾُﻤﻮُت‬
‫ﺑ َِﯿِﺪِه اﻟ َْﺨﯿُْﺮ َو ُﻫَﻮ َﻋﻠﯽ ُﮐﱢﻞ َﺷْﯽ ٍء َﻗﺪﯾٌﺮ«؛‬
‫و ده ﻣﺮﺗﺒﻪ‪َ» :‬اﻟّﻠُﻬﱠﻢ َﺻﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ«؛ و ﺳـﯽ و ﭘﻨﺞ)‪ (3‬ﻣﺮﺗﺒﻪ‪ُ» :‬ﺳﺒْﺤﺎَن اﻟّﻠِﻪ«؛ و ﺳﯽ و ﭘﻨﺞ)‪ (4‬ﻣﺮﺗﺒﻪ‪» :‬ﻻ اِﻟَﻪ اِﱠﻻ اﻟّﻠﻪ ُ«؛ و‬
‫ﺳﯽ و ﭘﻨﺞ)‪ (5‬ﻣﺮﺗﺒﻪ‪َ» :‬اﻟ َْﺤْﻤُﺪ ﻟّﻠﻪ ِ«‪(6).‬‬
‫‪ -30‬ﺧﻮاﻧﺪن »أﺳﺘﻐﻔﺮ اﷲ‪ ،‬أﺗﻮب إﻟﯽ اﷲ‪«...‬‬
‫ﺳﯽ ام‪ :‬ﮐﻠﯿﻨﯽ و دﯾﮕﺮان ﺑﻪ ﺳﻨﺪ ﻣﻌﺘﺒﺮ از ﺣﻀﺮت ﺻﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﻧﺪ ﮐﻪ‪ :‬ﺣﻀﺮت رﺳﻮل ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ در‬
‫ﻫﺮ ﺑﺎﻣﺪاد ﻫﻔﺘﺎد ﻣﺮﺗﺒﻪ ﻣﯽ ﮔﻔﺖ‪» :‬أْﺳَﺘْﻐِﻔُﺮ اﻟّﻠﻪ َ«‪ ،‬و ﻫﻔﺘﺎد ﻣﺮﺗﺒﻪ‪» :‬أﺗُﻮُب إﻟَﯽ اﻟّﻠﻪ ِ«‪(7).‬‬
‫ص ‪226 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ﮐﺎﻓﯽ‪ ،‬ج ‪ ،2‬ص ‪ ،526‬ﺑﺎب اﻟﻘﻮل ﻋﻨﺪ اﻹﺻﺒﺎح و اﻹﻣﺴﺎء؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،83‬ص ‪ ،292‬ﺑﺎب ‪ ،45‬اﻷدﻋﯿﻪ و اﻷذﮐﺎر ﻋﻨﺪ‬
‫اﻟﺼﺒﺎح‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬آ‪ :‬آﻓﺘﺎب‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬آ‪ _ :‬و ﭘﻨﺞ ‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬آ‪ _ :‬و ﭘﻨﺞ ‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬آ‪ _ :‬و ﭘﻨﺞ ‪.‬‬
‫‪ _6 -6‬ﮐﺎﻓﯽ‪ ،‬ج ‪ ،2‬ص ‪ ،534‬ﺑﺎب اﻟﻘﻮل ﻋﻨﺪ اﻹﺻﺒﺎح و اﻹﻣﺴﺎء؛ وﺳﺎﯾﻞ اﻟﺸﯿﻌﻪ‪ ،‬ج ‪ ،7‬ص ‪ ،228‬ﺑﺎب ﻧﺒﺬه ﻣﻤﺎ ﯾﻘﺎل ﻓﯽ اﻹﺻﺒﺎح‬
‫و‪. ...‬‬
‫‪ _7 -7‬ﮐﺎﻓﯽ‪ ،‬ج ‪ ،2‬ص ‪ ،504‬ﺑﺎب اﻹﺳﺘﻐﻔﺎر؛ وﺳﺎﯾﻞ اﻟﺸﯿﻌﻪ‪ ،‬ج ‪ ،7‬ص ‪ ،179‬ﺑﺎب اﺳﺘﺤﺒﺎب اﻹﺳﺘﻐﻔﺎر ﻓﯽ ﮐﻞ ﯾﻮم‪.‬‬
 ‫‪ -31‬ﺧﻮاﻧﺪن »ﺑﺴﻢ اﷲ اﻟﺬي ﻻ ﯾﻀﺮ ﻣﻊ اﺳﻤﻪ ﺷﯽء‪«...‬‬
‫ﺳﯽ و ﯾﮑﻢ‪ :‬در ﺑﻠﺪاﻷﻣﯿﻦ از ﺣﻀﺮت ﺻﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﮐﻪ در ﺻﺒﺢ‪ ،‬ﺳﻪ ﻣﺮﺗﺒﻪ اﯾﻦ دﻋﺎ ﺑﺨﻮاﻧﺪ ﺗﺎ ﺷﺎم‬
‫ﺑﻪ او ﺑﻼﯾﯽ ﻧﺮﺳﺪ‪ ،‬و اﮔﺮ در ﺷﺎم ﺑﺨﻮاﻧﺪ)‪ (1‬ﺗﺎ ﺻﺒﺢ ﺑﻪ او ﺑﻼﯾﯽ ﻧﺮﺳﺪ‪» :‬ﺑ ِْﺴِﻢ اﻟّﻠﻪ)‪ (2‬اﻟﱠﺬي ﻻ َﯾـُﻀ ﱡﺮ َﻣَﻊ اْﺳِﻤﻪ َﺷْﯽ ٌء ﻓِﯽ اْﻻَءْرِض َو‬
‫ﻻ ﻓِﯽ اﻟﱠﺴﻤﺎِء َو ُﻫَﻮ اﻟﱠﺴﻤﯿُﻊ اﻟ َْﻌﻠﯿُﻢ«‪(3).‬‬
‫‪ -32‬ﺧﻮاﻧﺪن »اﻟﺤﻤﺪ ﷲ اﻟﺬي ذﻫﺐ ﺑﺎﻟﻠﯿﻞ ﺑﻘﺪرﺗﻪ و‪«...‬‬
‫ﺳﯽ و دوّﯾﻢ‪ :‬ﺑﻪ ﺳـﻨﺪ ﻣﻌﺘﺒﺮ از ﺣﻀـﺮت ﺻﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم ﻣﻨﻘﻮل اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﺣﻀﺮت رﺳﻮل ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ ﻓﺮﻣﻮد ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﮐﻪ‬
‫ﺧﻮاﻫﺪ ﮐﻪ ﭼﻮن در ﻗﯿﺎﻣﺖ ﺣﺎﺿـﺮ ﺷﻮد در ﻧﺎﻣﻪ ﻋﻤﻞ او ﺷـﻬﺎدت ﺑﻪ وﺣﺪاﻧّﯿﺖ ﺧﺪا و رﺳﺎﻟﺖ ﻣﻦ ﺑﻮده ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﮔﺸﻮده ﺷﻮد ﺑﺮاي او‬
‫ﻫﺸﺖ دِر ﺑﻬﺸﺖ‪ ،‬و ﻧـﺪا ﮐﻨﻨـﺪ او را ﮐﻪ اي دوﺳﺖ ﺧـﺪا! از ﻫﺮ ﯾﮏ ﮐﻪ ﺧﻮاﻫﯽ داﺧﻞ ﺷﻮ‪ ،‬ﭘﺲ ﺑﮕﻮﯾـﺪ ﭼﻮن داﺧﻞ ﺻـﺒﺎح ﺷﻮد‪:‬‬
‫»َاﻟ َْﺤْﻤـ ُﺪ ﻟّﻠﻪ اﻟﱠﺬي َذَﻫَﺐ ﺑ ِﺎﻟﱠﻠﯿـْ ِﻞ ﺑ ُِﻘـْﺪَرﺗِﻪ َو ﺟﺎَء ﺑ ِﺎﻟﱠﻨﻬﺎِر ﺑ َِﺮْﺣَﻤﺘِﻪ َﺧﻠْﻘًﺎ َﺟﺪﯾـﺪًا َﻣْﺮَﺣﺒًﺎ ﺑ ِﺎﻟ ْﺤﺎﻓَِﻈﯿِْﻦ َو َﺣّﯿﺎُﮐَﻤﺎ اﻟّﻠﻪ ُ ﻣِْﻦ ﮐﺎﺗَِﺒﯿِْﻦ« ﭘﺲ رو ﺑﻪ‬
‫ﺟـﺎﻧﺐ راﺳﺖ و ﭼﭗ ﺑﮕﺮداﻧـﺪ و ﺑﮕﻮﯾـﺪ‪» :‬اُْﮐﺘُﺒﺎ ﺑ ِْﺴِﻢ اﻟّﻠﻪ ِ اﻟﱠﺮْﺣﻤِﻦ اﻟﱠﺮﺣﯿِﻢ ِإﻧّﯽ َأْﺷـ َﻬُﺪ َأْن ﻻ ِإﻟَﻪ ِإﱠﻻ اﻟّﻠﻪ ُ َوْﺣـ َﺪُه ﻻ َﺷـ ﺮﯾَﮏ ﻟَُﻪ َو َأﱠن‬
‫ُﻣَﺤﱠﻤﺪًا َﻋﺒـْ ُﺪُه َو َرُﺳﻮﻟ ُُﻪ َو َأْﺷـ َﻬُﺪ َأﱠن اﻟـّﺴ ﺎَﻋَﻪ آﺗَِﯿٌﻪ ﻻـ َرﯾَْﺐ ﻓِﯿﻬـﺎ َو َأﱠن اﻟّﻠﻪ َ َﯾﺒَْﻌُﺚ َﻣْﻦ ﻓِﯽ اﻟ ُْﻘﺒُﻮِر َﻋﻠﯽ ذﻟ َِﮏ َأْﺣﯿﺎ َو َﻋَﻠﯿِْﻪ َأُﻣﻮُت َو َﻋﻠﯽ‬
‫ذﻟ َِﮏ ُأﺑ َْﻌُﺚ)‪ِ (4‬إْن ﺷﺎَء اﻟّﻠﻪ ُ َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ َأﻗِْﺮأْ ُﻣَﺤﱠﻤﺪًا َو آﻟَﻪ ﻣِﱢﻨﯽ)‪ (5‬اﻟﱠﺴﻼَم«‪(6).‬‬
‫‪ -33‬ﺧﻮاﻧﺪن »اﻟﺤﻤﺪ ﷲ اﻟﻤﺤﺴﻦ اﻟﻤﺠﻤﻞ اﻟﻤﻨﻌﻢ اﻟﻤﻔﻀﻞ‪«...‬‬
‫ﺳﯽ و ﺳـّﯿﻢ‪ :‬از ﺣﻀـﺮت ﺻـﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم ﻣﺮوﯾﺴﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﺣﻀـﺮت رﺳـﻮل ﺻـﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ ﻧﺰد ﻫﺮ ﻃﻠﻮع ﺻـﺒﺢ ﺑﺮ در ﺧـﺎﻧﻪ‬
‫اﻣﯿﺮاﻟﻤﺆﻣﻨﯿﻦ و ﻓﺎﻃﻤﻪ ﻋﻠﯿﻬﻤﺎاﻟﺴﻼم ﻣﯽ اﯾﺴﺘﺎد و ﻣﯽ ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫»َاﻟ َْﺤْﻤُﺪ ﻟّﻠﻪ ِ اﻟ ُْﻤْﺤِﺴِﻦ اﻟ ُْﻤْﺠِﻤِﻞ اﻟ ُْﻤﻨِْﻌِﻢ اﻟ ُْﻤْﻔِﻀِﻞ اﻟﱠﺬي ﺑﻨِْﻌَﻤﺘِﻪ َﺗﺘِﱡﻢ اﻟّﺼﺎﻟ ِﺤﺎُت َﺳِﻤَﻊ ﺳﺎﻣٌِﻊ‬
‫ص ‪227 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ع و آ‪ :‬ﺑﮕﻮﯾﺪ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ع و آ‪ _ :‬اﻟّﻠﻪ ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ﺑﻠﺪاﻷﻣﯿﻦ‪ ،‬ص ‪ ،59‬اﻟﺪﻋﺎء ﻓﯽ اﻟﺼﺒﺎح؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،83‬ص ‪ ،298‬ﺑﺎب ‪ ،45‬اﻷدﻋﯿﻪ و اﻷذﮐﺎر ﻋﻨﺪ اﻟﺼﺒﺎح‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع‪ :‬أﺣﯿﯽ‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬ع‪ :‬ﻣّﻨﺎ‪.‬‬
‫‪ _6 -6‬أﻣﺎﻟﯽ‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﺻﺪوق‪ ،‬ص ‪ ،17‬ﻣﺠﻠﺲ اﻟﺨﺎﻣﺲ؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،83‬ص ‪ ،246‬ﺑﺎب ‪ ،45‬اﻷدﻋﯿﻪ و اﻷذﮐﺎر ﻋﻨﺪ اﻟﺼﺒﺎح‪.‬‬
‫ﺑ َِﺤْﻤـ ِﺪ اﻟﻠّﻪ ِ َو ﻧِْﻌَﻤﺘِﻪ َو ُﺣْﺴِﻦ ﺑَﻼـﺋِِﻪ ِﻋﻨْـَﺪﻧﺎ َﻧُﻌﻮُذ ﺑ ِـﺎﻟﻠّﻪ ِ ﻣَِﻦ اﻟّﻨـﺎِر َﻧُﻌﻮُذ ﺑ ِـﺎﻟﻠّﻪ ِ ﻣِْﻦ ـَﺻ ﺒﺎِح اﻟّﻨﺎِر َﻧُﻌﻮُذ ﺑ ِﺎﻟﻠّﻪ ِ ﻣِْﻦ َﻣﺴﺎِء اﻟّﻨﺎِر اﻟﱠﺼﻼَه ﯾﺎ َأْﻫَﻞ‬
‫اﻟ َْﺒﯿِْﺖ ِإﱠﻧﻤﺎ ﯾُِﺮﯾُﺪ اﻟﻠّﻪ ُ ﻟ ِﯿُْﺬِﻫَﺐ َﻋﻨُْﮑُﻢ اﻟﱢﺮْﺟَﺲ َأْﻫَﻞ اﻟ َْﺒﯿِْﺖ َو ﯾَُﻄﱢﻬَﺮُﮐْﻢ َﺗْﻄِﻬﯿﺮًا«‪(1).‬‬
‫اﮔﺮ دﯾﮕﺮان ﺧﻮاﻧﻨﺪ ﺗﺎ‪» :‬ﻣِْﻦ َﻣﺴﺎِء اﻟّﻨﺎِر« ﺑﺎﯾﺪ ﺧﻮاﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ -34‬ﺧﻮاﻧﺪن »اﻟﻠﻬﻢ أﻧﺖ رﺑﯽ ﻻ ﺷﺮﯾﮏ ﻟﮏ أﺻﺒﺤﻨﺎ‪«...‬‬
‫ﺳﯽ و ﭼﻬﺎرم‪ :‬ﺷـﯿﺦ ﻣﻔﯿﺪ از ﺣﻀﺮت ﺳﻠﻤﺎن رﺿﯽ اﷲ ﻋﻨﻪ رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﺣﻀﺮت رﺳﺎﻟﺖ ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ ﻓﺮﻣﻮد ﮐﻪ‬
‫ﻫﺮ ﺻﺒﺢ و ﺷﺎم ﺳﻪ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺑﮕﻮ‪:‬‬
‫»َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ َأﻧ َْﺖ َرﺑّﯽ ﻻ َﺷﺮﯾَﮏ ﻟََﮏ َأْﺻَﺒْﺤﻨﺎ َو َأْﺻَﺒَﺢ اﻟ ُْﻤﻠُْﮏ ﻟّﻠﻪ ِ« ﮐﻪ ﮐّﻔﺎره ﮔﻨﺎﻫﺎﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ در ﻣﺎﺑﯿﻦ اﯾﻦ دو وﻗﺖ ﮐﺮده‪(2).‬‬
‫‪ -35‬ﺧﻮاﻧﺪن »اﻟﻠﻬﻢ اﻓﻌﻞ ﻟﯽ ﺳﻬﻤًﺎ واﻓﺮًا ﻓﯽ ﮐﻞ‪«...‬‬
‫ﺳﯽ و ﭘﻨﺠﻢ‪ :‬ﺷـﯿﺦ ﻃﻮﺳـﯽ ﺑﻪ ﺳـﻨﺪ ﻣﻌﺘﺒﺮ از ﺣﻀـﺮت اﻣﺎم ﻣﺤّﻤﺪ ﺑﺎﻗﺮ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬در ﺻﺒﺢ ﺳﻪ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺑﮕﻮ‪:‬‬
‫»َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ اْﺟَﻌـ ْﻞ ﻟﯽ َﺳـ ْﻬﻤًﺎ واﻓِﺮًا ﻓﯽ ُﮐـ ﱢﻞ َﺣـَﺴ َﻨٍﻪ َأﻧ َْﺰﻟ َْﺘﻬﺎ ﻣَِﻦ اﻟﱠﺴﻤﺎِء ِإﻟَﯽ اْﻻَءْرِض ﻓﯽ ﻫـَﺬا اﻟ َْﯿْﻮِم َو اْﺻـ ِﺮْف َﻋّﻨﯽ ُﮐﱠﻞ ُﻣﺼـﯿَﺒٍﻪ َأﻧ َْﺰﻟ َْﺘﻬﺎ ﻣَِﻦ‬
‫اﻟﱠﺴﻤﺎِء ِإﻟَﯽ اْﻻَءْرِض ﻓﯽ ﻫَﺬا اﻟ َْﯿْﻮِم َو ﻋﺎﻓِﻨﯽ ﻣِْﻦ َﻃَﻠِﺐ ﻣﺎ ﻟَْﻢ ﺗَُﻘﱢﺪْر ﻟﯽ ﻣِْﻦ ِرْزٍق َو ﻣﺎ َﻗﱠﺪْرَت ﻟﯽ ﻣِْﻦ ِرْزٍق َﻓُﺴـ ْﻘُﻪ ِإﻟَﱠﯽ ﻓﯽ ﯾُْﺴـ ٍﺮ ﻣِﻨَْﮏ َو‬
‫ﻋﺎﻓَِﯿٍﻪ آﻣﯿَﻦ«‪(3).‬‬
‫‪ -36‬دﻋﺎي »أﻣﺴﯿﻨﺎ و أﻣﺴﯽ اﻟﻤﻠﮏ ﷲ اﻟﻮاﺣﺪ اﻟﻘﻬﺎر و‪«...‬‬
‫ﺳﯽ و ﺷـﺸﻢ‪ :‬اﯾﻀًﺎ ﺷـﯿﺦ ﻃﻮﺳـﯽ ﺑﻪ ﺳﻨﺪ ﻣﻌﺘﺒﺮ از ﺣﻀﺮت ﺻﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬آن ﺣﻀﺮت در ﺷﺎم اﯾﻦ دﻋﺎ‬
‫ﻣﯽ ﺧﻮاﻧﺪﻧﺪ‪:‬‬
‫»َأﻣَْﺴﯿْﻨﺎ َو َأﻣَْﺴﯽ اﻟ ُْﻤﻠُْﮏ ﻟّﻠﻪ ِ اﻟ ْﻮاِﺣِﺪ اﻟَﻘّﻬﺎِر َو اﻟ َْﺤْﻤُﺪ ﻟّﻠﻪ ِ َرﱢب اﻟ ْﻌﺎﻟَﻤﯿَﻦ اﻟﱠﺬي َذَﻫَﺐ ﺑ ِﺎﻟﱠﻨﻬﺎِر‬
‫ص ‪228 :‬‬
‫‪ _1 -1‬أﻣﺎﻟﯽ‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﺻﺪوق‪ ،‬ص ‪ ،144‬ﻣﺠﻠﺲ اﻟﺘﺎﺳﻊ و اﻟﻌﺸﺮون؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،83‬ص ‪ ،246‬ﺑﺎب ‪ ،45‬اﻷدﻋﯿﻪ و اﻷذﮐﺎر ﻋﻨﺪ‬
‫اﻟﺼﺒﺎح‪.‬‬
‫‪ _2 - 2‬أﻣﺎﻟﯽ‪ ،‬ﺷـﯿﺦ ﻣﻔﯿﺪ‪ ،‬ص ‪ ،228‬ﻣﺠﻠﺲ اﻟﺴـﺎﺑﻊ و اﻟﻌﺸـﺮون؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،83‬ص ‪ ،248‬ﺑﺎب ‪ ،45‬اﻷـدﻋﯿﻪ و اﻷذﮐﺎر ﻋﻨﺪ‬
‫اﻟﺼﺒﺎح‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬أﻣﺎﻟﯽ‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﻃﻮﺳﯽ‪ ،‬ص ‪ ،371‬ﻣﺠﻠﺲ اﻟﺜﺎﻟﺚ ﻋﺸﺮ ﻓﯿﻪ‪ ...‬؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،83‬ص ‪ ،249‬ﺑﺎب ‪ ،45‬اﻷدﻋﯿﻪ و اﻷذﮐﺎر ﻋﻨﺪ‬
‫اﻟﺼﺒﺎح‪.‬‬
‫َو ﺟﺎَء ﺑ ِﺎﻟﱠﻠﯿِْﻞ َو َﻧْﺤُﻦ ﻓﯽ ﻋﺎﻓَِﯿٍﻪ ﻣِﻨُْﻪ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ ﻫﺬا َﺧﻠٌْﻖ َﺟﺪﯾٌﺪ َﻗْﺪ َﻏّﺸﺎﻧﺎ َﻓﻤﺎ َﻋﻠِْﻤَﺖ ﻟ ِﯽ ﻓﯿِﻪ ﻣِْﻦ َﺧﯿٍْﺮ َﻓَﺴﱢﻬﻠُْﻪ َو َﻗﱢﯿْﻀُﻪ َو اْﮐﺘُﺒُْﻪ َأْﺿﻌﺎﻓًﺎ ُﻣﻀﺎَﻋَﻔًﻪ‬
‫َو ﻣـﺎ َﻋﻠِْﻤَﺖ ﻓﯿِﻪ ﻣِْﻦ َﺷـ ﱟﺮ َﻓَﺘﺠﺎَوْز َﻋﻨُْﻪ ﺑ َِﺮْﺣَﻤﺘَِﮏ َأﻣْـَﺴ ﯿُْﺖ ﻻ َأﻣْﻠُِﮏ ﻣﺎ َأْرُﺟﻮ َو ﻻ َأْدَﻓُﻊ َﺷـ ﱠﺮ ﻣﺎ َأْﺧﺸـﯽ َأﻣْـَﺴ ﯽ اْﻻَءﻣُْﺮ ﻟ َِﻐﯿْﺮي َو َأﻣْـَﺴ ﯿُْﺖ‬
‫ُﻣْﺮَﺗَﻬﻨًﺎ ﺑ َِﮑْﺴﺒﯽ َو َأﻣْـَﺴ ﯿُْﺖ ﻻ َﻓﻘﯿَﺮ َأﻓَْﻘُﺮ ﻣِّﻨﯽ َﻓَﺴْﻊ ﻟ َِﻔْﻘﺮي ﻣِْﻦ َﺳـ َﻌﺘَِﮏ ﻣِّﻤﺎ َﮐَﺘﺒَْﺖ َﻋﻠﯽ َﻧْﻔِﺴَﮏ اﻟﱠﺘْﻘﻮي ﻣﺎ َأﺑ َْﻘﯿَْﺘﻨﯽ َو اﻟ َْﮑﺮاَﻣَﻪ ِإذا َﺗَﻮﱠﻓﯿَْﺘﻨﯽ‬
‫َو اﻟﱠﺼﺒﺮ َﻋﻠﯽ ﻣﺎ َأﺑ َْﻠﯿَْﺘﻨﯽ َو اﻟ َْﺒﺮَﮐَﻪ ﻓِﯿﻤﺎ َرَزﻗَْﺘﻨﯽ َو اﻟ َْﻌْﺰَم َﻋﻠﯽ ﻃﺎَﻋﺘَِﮏ ﻓﯿﻤﺎ ﺑَِﻘَﯽ ﻣِْﻦ ُﻋْﻤﺮي َو اﻟﱡﺸْﮑَﺮ ﻟََﮏ ﻓﯿﻤﺎ َأﻧ َْﻌْﻤَﺖ ﺑ ِﻪ َﻋَﻠﱠﯽ«‪(1).‬‬
‫‪ -37‬دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ إﻧﯽ أﺷﻬﺪك أﻧﻪ ﻣﺎ أﻣﺴﯽ و‪«...‬‬
‫ﺳﯽ و ﻫﻔﺘﻢ‪ :‬ﮐﻠﯿﻨﯽ و اﺑﻦ ﺑﺎﺑﻮﯾﻪ و دﯾﮕﺮان ﺑﻪ ﺳـﻨﺪﻫﺎي ﻣﻮﺛّﻖ و ﻣﻌﺘﺒﺮ از ﺣﻀﺮت اﻣﺎم ﻣﺤّﻤﺪ ﺑﺎﻗﺮ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﻧﺪ ﮐﻪ‪:‬‬
‫ﺣﻖ ﺗﻌﺎﻟﯽ ﻧﻮح ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم را ﺑﻨﺪه ﺑﺴﯿﺎر ﺷﮑﺮﮐﻨﻨﺪه ﻧﺎﻣﯿﺪ ﺑﺮاي آن ﮐﻪ ﻫﺮ ﺻﺒﺢ و ﺷﺎم اﯾﻦ دﻋﺎ ﻣﯽ ﺧﻮاﻧﺪ‪َ» :‬اﻟّﻠُﻬﱠﻢ ِإﻧّﯽ ُأْﺷِﻬُﺪَك َأ‬
‫ﱠﻧُﻪ ﻣﺎ َأﻣْﺴﯽ َو َأْﺻَﺒَﺢ ﺑﯽ ﻣِْﻦ ﻧِْﻌَﻤٍﻪ َأْو ﻋﺎﻓَِﯿٍﻪ ﻓﯽ دﯾٍﻦ َأْو ُدﻧ ْﯿﺎ َﻓِﻤﻨَْﮏ َوْﺣَﺪَك ﻻ َﺷﺮﯾَﮏ ﻟََﮏ ﻟََﮏ اﻟ َْﺤْﻤُﺪ َو ﻟََﮏ اﻟﱡﺸْﮑُﺮ ﺑ ِﻬﺎ َﻋَﻠﱠﯽ َﺣّﺘﯽ‬
‫َﺗْﺮﺿﯽ ِإﻟَﻬﻨﺎ«‪(2).‬‬
‫و در ﺑﻌﻀﯽ از رواﯾﺎت ﭼﻨﯿﻦ اﺳﺖ‪:‬‬
‫»َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ ِإﻧّﯽ َأْﺻَﺒْﺤُﺖ ُأْﺷِﻬُﺪَك َأ ﱠﻧُﻪ ﻣﺎ َأْﺻَﺒَﺢ ﺑﯽ ﻣِْﻦ ﻧِْﻌَﻤٍﻪ)‪ (3‬ﻓﯽ دﯾٍﻦ َأْو ُدﻧ ْﯿﺎ َﻓِﺈﱠﻧﻬﺎ ﻣِﻨَْﮏ َوْﺣَﺪَك ﻻ َﺷﺮﯾَﮏ ﻟََﮏ َﻓَﻠَﮏ اﻟ َْﺤْﻤُﺪ َﻋﻠﯽ‬
‫ذﻟ َِﮏ َو ﻟََﮏ اﻟﱡﺸْﮑُﺮ َﮐﺜﯿﺮًا«)‪(4‬‬
‫و در ﺑﻌﻀﯽ از رواﯾﺎت‪َ» :‬اﻟّﻠُﻬﱠﻢ ِإﱠﻧُﻪ ﻣﺎ َأْﺻَﺒَﺢ ﺑﯽ ﻣِْﻦ ﻧِْﻌَﻤٍﻪ َأْو ﻋﺎﻓَِﯿٍﻪ ﻓﯽ دﯾٍﻦ َأْو ُدﻧ ْﯿًﺎ ﻓِﻤﻨَْﮏ‬
‫ص ‪229 :‬‬
‫‪ _1 -1‬أﻣﺎﻟﯽ‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﻃﻮﺳﯽ‪ ،‬ص ‪ ،371‬ﻣﺠﻠﺲ اﻟﺜﺎﻟﺚ ﻋﺸﺮ ﻓﯿﻪ‪ ...‬؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،83‬ص ‪ ،249‬ﺑﺎب ‪ ،45‬اﻷدﻋﯿﻪ و اﻷذﮐﺎر ﻋﻨﺪ‬
‫اﻟﺼﺒﺎح‪.‬‬
‫‪ _2 - 2‬ﻋﻠـﻞ اﻟﺸـﺮاﯾﻊ‪ ،‬ج ‪ ،1‬ص ‪ ،29‬ﺑـﺎب اﻟﻌّﻠﻪ اﻟﺘﯽ ﻣﻦ أﺟﻠﻬـﺎ ﺳـﻤﯽ ﻧﻮح؛ ﺑﺤﺎراﻷـﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،83‬ص ‪ ،251‬ﺑﺎب ‪ ،45‬اﻷدﻋﯿﻪ و‬
‫اﻷذﮐﺎر ﻋﻨﺪ اﻟﺼﺒﺎح‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ع و آ‪ + :‬أو ﻋﺎﻓﯿٍﻪ‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ﮐﺎﻓﯽ‪ ،‬ج ‪ ،2‬ص ‪ ،534‬ﺑﺎب اﻟﻘﻮل ﻋﻨﺪ اﻹﺻﺒﺎح و اﻹﻣﺴﺎء؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ، 83‬ص ‪ ،253‬ﺑﺎب ‪ ،45‬اﻷدﻋﯿﻪ و اﻷذﮐﺎر ﻋﻨﺪ‬
‫اﻟﺼﺒﺎح‪.‬‬
 ‫َوْﺣَﺪَك ﻻ َﺷﺮﯾَﮏ ﻟََﮏ ﻟََﮏ اﻟ َْﺤْﻤُﺪ َو ﻟََﮏ اﻟﱡﺸْﮑُﺮ ﺑ ِﻬﺎ َﻋَﻠﱠﯽ َﺣّﺘﯽ َﺗْﺮﺿﯽ َو ﺑَْﻌَﺪ اﻟﱢﺮﺿﺎ« ده ﻣﺮﺗﺒﻪ ﻣﯽ ﺧﻮاﻧﺪ‪ (1)،‬و ﻫﻤﻪ ﺧﻮﺑﺴﺖ‪.‬‬
‫‪ -38‬دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ إﻧﯽ أﺷﻬﺪك و أﺷﻬﺪ ﻣﻼﺋﮑﺘﮏ اﻟﻤﻘﺮﺑﯿﻦ و‪«...‬‬
‫ﺳﯽ و ﻫﺸـﺘﻢ‪ :‬ﮐﻠﯿﻨﯽ و ﺑﺮﻗﯽ ﺑﻪ ﺳـﻨﺪ ﻣﻌﺘﺒﺮ از ﺣﻀـﺮت ﺻﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﻧﺪ ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﮐﻪ ﺻﺒﺢ اﯾﻦ دﻋﺎ ﺑﺨﻮاﻧﺪ‪ ،‬اﮔﺮ‬
‫در آن روز ﺑﻤﯿﺮد داﺧـﻞ ﺑﻬﺸﺖ ﺷـﻮد؛ و ﻫﺮ ﮐﻪ در ﺷـﺎم اﯾﻦ دﻋـﺎ ﺑﺨﻮاﻧـﺪ‪ ،‬اﮔﺮ در آن ﺷﺐ ﺑﻤﯿﺮد داﺧـﻞ ﺑﻬﺸﺖ ﺷﻮد‪َ» :‬اﻟّﻠُﻬﱠﻢ ِإﻧّﯽ‬
‫ُأْﺷـ ِﻬُﺪَك َو َأْﺷِﻬُﺪ َﻣﻼﺋَِﮑَﺘَﮏ اﻟ ُْﻤَﻘّﺮﺑﯿَﻦ َو َﺣَﻤَﻠَﻪ اﻟ َْﻌْﺮِش)‪ (2‬اﻟ ُْﻤـْﺼ َﻄﻔﯿَﻦ أ ﱠﻧَﮏ َأﻧ َْﺖ اﻟّﻠﻪ ُ ﻻ ِإﻟَﻪ ِإّﻻ َأﻧ َْﺖ اﻟﱠﺮْﺣﻤُﻦ اﻟﱠﺮﺣﯿُﻢ َو َأﱠن ُﻣَﺤﱠﻤﺪًا‬
‫َﻋﺒُْﺪَك َو َرُﺳﻮﻟ َُﮏ ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ َو َاﱠن َاﻣﯿَﺮاﻟ ُْﻤْﺆﻣِﻨﯿَﻦ َﻋﻠِّﯿًﺎ َو اﻟ َْﺤَﺴَﻦ َو اﻟ ُْﺤَﺴﯿَْﻦ َو َﻋﻠِﱠﯽ ﺑ َْﻦ اﻟ ُْﺤَﺴﯿِْﻦ َو ُﻣَﺤﱠﻤَﺪ ﺑ َْﻦ َﻋﻠِﱟﯽ َو َﺟْﻌَﻔَﺮ ﺑ َْﻦ‬
‫ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو ُﻣﻮَﺳﯽ ﺑ َْﻦ َﺟْﻌَﻔٍﺮ َو َﻋﻠِﱠﯽ ﺑ َْﻦ ُﻣﻮﺳﯽ َو ُﻣَﺤﱠﻤَﺪ ﺑ َْﻦ َﻋﻠِﱟﯽ َو َﻋﻠِﱠﯽ ﺑ َْﻦ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو اﻟ َْﺤَﺴَﻦ ﺑ َْﻦ َﻋﻠِﱟﯽ َو اﻟ ُْﺤﱠﺠَﻪ ﺑ َْﻦ اﻟ َْﺤَﺴِﻦ ﻋﻠﯿﻬﻢ اﻟﺴﻼم‬
‫َأﺋِﱠﻤﺘﯽ َو َأْوﻟ ِﯿﺎﺋﯽ َﻋﻠﯽ ذﻟ َِﮏ َأْﺣﯿﺎ َو َﻋَﻠﯿِْﻪ َأُﻣﻮُت َو َﻋَﻠﯿِْﻪ ُأﺑ َْﻌُﺚ َﯾْﻮَم اﻟ ِْﻘﯿﺎَﻣِﻪ َو َأﺑ َْﺮُء)‪ (3‬اﻟّﻠﻪ َ َﻋَﻠﯿِْﻬْﻢ َو َﻋﻠﯽ َاْوﻟ ِﯿﺎﺋِِﻬْﻢ«‪(4).‬‬
‫‪ -39‬ﺧﻮاﻧﺪن »ﺑﺴﻢ اﷲ اﻟﺮﺣﻤﻦ اﻟﺮﺣﯿﻢ اﻟﺤﻤﺪﷲ اﻟﺬي‪«...‬‬
‫ﺳﯽ و ﻧﻬﻢ‪ :‬ﮐﻠﯿﻨﯽ و ﺑﺮﻗﯽ _ رﺣﻤﻪ اﻟﻠّﻪ ﻋﻠﯿﻬﻤﺎ _ ﺑﻪ ﺳـﻨﺪﻫﺎي ﻣﻌﺘﺒﺮ از ﺣﻀﺮت ﺻﺎدق و ﮐﺎﻇﻢ ﻋﻠﯿﻬﻤﺎاﻟﺴﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﻧﺪ ﮐﻪ‪:‬‬
‫ﭼﻮن ﻧﺰدﯾﮏ ﺷﻮد ﺑﻪ ﻏﺮوب آﻓﺘﺎب اﯾﻦ دﻋﺎ ﺑﺨﻮان ﺗﺎ اﯾﻤﻦ ﮔﺮدي از ﺷـّﺮ ﻫﺮ درﻧﺪه‪ ،‬و از ﺷـّﺮ ﺷـﯿﻄﺎن ﻟﻌﯿﻦ و ﻓﺮزﻧﺪان او‪ ،‬و از ﻫﺮ‬
‫ﮔﺰﻧﺪه)‪ (5‬و ﺻﺎﺣﺐ زﻫﺮي‪ ،‬و از دزدان و ﻏﻮﻻن‪.‬‬
‫»ﺑ ِْﺴِﻢ اﻟّﻠﻪ ِ اﻟﱠﺮْﺣﻤِﻦ اﻟﱠﺮﺣﯿِﻢ َاﻟ َْﺤْﻤُﺪ ﻟّﻠﻪ ِ اﻟﱠﺬي ﻟَْﻢ َﯾﱠﺘِﺨْﺬ َوﻟَﺪًا َو ﻟَْﻢ َﯾُﮑْﻦ ﻟَُﻪ َﺷـ ِﺮﯾٌﮏ ﻓِﯽ اﻟ ُْﻤﻠِْﮏ َو اﻟ َْﺤْﻤُﺪ ﻟّﻠﻪ ِ اﻟﱠﺬي َﯾِﺼُﻒ َو ﻻ ﯾُﻮَﺻُﻒ‬
‫َو َﯾْﻌَﻠُﻢ َو ﻻـ ﯾُْﻌَﻠُﻢ َﯾْﻌَﻠُﻢ ﺧـﺎﺋَِﻨَﻪ اْﻻَءْﻋﯿُِﻦ َو ﻣﺎ ﺗُْﺨِﻔﯽ اﻟﱡﺼُﺪوُر َو َأُﻋﻮُذ ﺑ َِﻮْﺟِﻪ اﻟّﻠﻪ ِ اﻟ َْﮑﺮﯾِﻢ َو ﺑ ِْﺴِﻢ اﻟّﻠﻪ ِ اﻟ َْﻌﻈﯿﻢ ﻣِْﻦ َﺷـ ﱢﺮ ﻣﺎ َذَرَأ َو ﺑََﺮَأ َو ﻣِْﻦ‬
‫َﺷﱢﺮ ﻣﺎ َﺗْﺤَﺖ‬
‫ص ‪230 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ﺗﻔﺴﯿﺮ ﻋﯿﺎﺷﯽ‪ ،‬ج ‪ ،2‬ص ‪ ،280‬ﻣﻦ ﺳﻮره ﺑﻨﯽ إﺳـﺮاﺋﯿﻞ‪ ...‬؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،83‬ص ‪ ،262‬ﺑﺎب ‪ ،45‬اﻷدﻋﯿﻪ و اﻷذﮐﺎر ﻋﻨﺪ‬
‫اﻟﺼﺒﺎح‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻫﺮ ﺳﻪ ﻧﺴﺨﻪ‪َ :‬ﻋْﺮِﺷَﮏ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ع و آ‪ + :‬ﻣِﻦ ﻓُﻼٍن و ﻓُﻼٍن َو ﻓﻼٍن و ُﻣﻌِﻮَﯾَﻪ ﻟَْﻌَﻨُﻪ ‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ﮐﺎﻓﯽ‪ ،‬ج ‪ ،2‬ص ‪ ،522‬ﺑﺎب اﻟﻘﻮل ﻋﻨﺪ اﻹﺻﺒﺎح و اﻹﻣﺴﺎء؛ ﻣﺤﺎﺳﻦ‪ ،‬ج ‪ ،1‬ص ‪ ،44‬ﺛﻮاب اﻟﻘﻮل ﻓﯽ اﻹﺻﺒﺎح و اﻹﻣﺴﺎء‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬آ‪ :‬از ﺷّﺮ ﺷﯿﻄﺎن ﻟﻌﯿﻦ و ﻓﺮزﻧﺪان او و از ﺷّﺮ ﻫﺮ درﻧﺪه و از ﻫﺮ ﮔﺰﻧﺪه‪.‬‬
‫اﻟﱠﺜﺮي َو ﻣِْﻦ َﺷﱢﺮ ﻣﺎ َﻇَﻬَﺮ َو ﻣﺎ ﺑََﻄَﻦ َو ﻣِْﻦ َﺷﱢﺮ ﻣﺎ ﮐﺎَن ﻓِﯽ اﻟﱠﻠﯿِْﻞ َو اﻟﱠﻨﻬﺎِر َو ﻣِْﻦ َﺷﱢﺮ َأﺑﯽ ﻗِﺘَْﺮَه)‪َ (1‬و ﻣﺎ َوﻟََﺪ َو ﻣِْﻦ َﺷﱢﺮ اﻟﱠﺮﺳﯿِﺲ َو ﻣِْﻦ َﺷﱢﺮ ﻣﺎ‬
‫َوَﺻْﻔُﺖ َو ﻣﺎ ﻟَْﻢ َأِﺻْﻒ َو اﻟ َْﺤْﻤُﺪ ﻟﻠّﻪ ِ َرﱢب اﻟ ْﻌﺎﻟَﻤﯿَﻦ«‪(2).‬‬
‫‪ -40‬ﺧﻮاﻧﺪن »أﻋﻮذ ﺑﺎﷲ ﻣﻦ اﻟﺸﯿﻄﺎن اﻟﺮﺟﯿﻢ‪ ،‬ﺑﺴﻢ اﷲ ﻣﺎﺷﺎءاﷲ‪«...‬‬
‫ﭼﻬﻠﻢ‪ :‬از ﺣﻀﺮت اﻣﺎم ﺣﺴﻦ ﻋﺴﮑﺮي ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم ﻣﻨﻘﻮل اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﺣﻀﺮت رﺳﻮل ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ ﺑﻪ ﻣﺮدي از اﺻﺤﺎب ﺧﻮد‬
‫ﮔﻔﺖ ﮐﻪ‪ :‬اﮔﺮ ﺧﻮاﻫﯽ ﺷـّﺮ دﺷـﻤﻨﺎن ﺑﻪ ﺗﻮ ﻧﺮﺳـﺪ در ﺻـﺒﺢ ﺑﮕﻮ‪َ» :‬اُﻋﻮُذ ﺑ ِـﺎﻟّﻠﻪ ِ ﻣَِﻦ اﻟﱠﺸﯿْﻄﺎِن اﻟﱠﺮﺟﯿﻢ« و اﮔﺮ ﺧﻮاﻫﯽ ﺧـﺪا ﺗﻮ را اﯾﻤﻦ‬
‫ﮔﺮداﻧﺪ از ﻏﺮق ﺷﺪن و ﺳﻮﺧﺘﻦ و ﻟﻘﻤﻪ در ﮔﻠﻮ ﻣﺎﻧﺪن‪ ،‬در ﻫﺮ ﺻـﺒﺢ ﺳﻪ ﻣﺮﺗﺒﻪ اﯾﻦ دﻋﺎ ﺑﺨﻮان ﺗﺎ اﯾﻤﻦ ﮔﺮدي از اﯾﻦ ﺑﻼﻫﺎ ﺗﺎ ﺷﺎم‪،‬‬
‫و در ﺷﺎم ﺳﻪ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺑﺨﻮان ﺗﺎ اﯾﻤﻦ ﮔﺮدي از اﯾﻦ ﺑﻼﻫﺎ ﺗﺎ ﺻﺒﺢ‪.‬‬
‫ﭘﺲ ﻓﺮﻣﻮد ﮐﻪ‪ :‬ﺧﻀـﺮ و اﻟﯿﺎس ﻋﻠﯿﻬﻤﺎاﻟﺴـﻼم در ﻫﺮ ﻣﻮﺳﻢ ﺣـﺞ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ را ﻣﻼﻗﺎت ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬و ﭼﻮن از ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﺟﺪا ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‬
‫اﯾﻦ دﻋﺎ را ﻣﯽ ﺧﻮاﻧﻨﺪ؛ و اﯾﻦ دﻋﺎ از ﺷـﻌﺎر ﺷـﯿﻌﯿﺎن ﻣﺎﺳﺖ روزي ﮐﻪ ﺣﻀﺮت ﻗﺎﺋﻢ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم ﻇﺎﻫﺮ ﻣﯽ ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﻪ اﯾﻦ دﻋﺎ دوﺳﺘﺎن‬
‫ﻣﺎ از دﺷﻤﻨﺎن ﻣﺎ ﻣﻤﺘﺎز)‪ (3‬ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬اﯾﻨﺴﺖ دﻋﺎ‪:‬‬
‫»ﺑ ِْﺴِﻢ اﻟّﻠﻪ ِ ﻣـﺎ ﺷـﺎَء اﻟّﻠﻪ ُ ﻻـ َﯾـْﺼ ِﺮُف اﻟﱡﺴﻮَء ِإﻻّـ اﻟّﻠﻪ ُ ﺑ ِْﺴِﻢ اﻟّﻠﻪ ِ ﻣﺎ ﺷﺎَء اﻟّﻠﻪ ُ ﻻ َﯾُﺴﻮُق اﻟ َْﺨﯿَْﺮ ِإﱠﻻ اﻟّﻠﻪ ُ ﺑ ِْﺴِﻢ اﻟّﻠﻪ ِ ﻣﺎ ﺷﺎَء اﻟّﻠﻪ ُ ﻣﺎ َﯾُﮑﻮُن ﻣِْﻦ‬
‫ﻧِْﻌَﻤٍﻪ َﻓِﻤَﻦ اﻟّﻠﻪ ِ ﺑ ِْﺴِﻢ اﻟّﻠﻪ ِ ﻣـﺎ ﺷـﺎَء اﻟّﻠﻪ ُ ﻻـ َﺣْﻮَل َو ﻻـ ﻗُﱠﻮَه ِإﻻّـ ﺑ ِﺎﻟّﻠﻪ ِ اﻟ َْﻌﻠِﱢﯽ اﻟ َْﻌﻈﯿِﻢ ﺑ ِْﺴِﻢ اﻟّﻠﻪ ِ ﻣﺎ ﺷﺎَء اﻟّﻠﻪ ُ ـَﺻ ﱠﻠﯽ اﻟّﻠﻪ ُ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آﻟ ِِﻪ‬
‫اﻟﱠﻄﯿِﺒﯿَﻦ«‪(4).‬‬
‫و در ﻣﻬﺞ اﻟﺪﻋﻮات دﻋﺎ را ﭼﻨﯿﻦ رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ‪:‬‬
‫»ﺑ ِْﺴِﻢ اﻟﻠّﻪ ِ ﻣـﺎ ﺷـﺎَء اﻟﻠّﻪ ُ ﻻ ﻗُﱠﻮَه ِإّﻻ ﺑ ِﺎﻟﻠّﻪ ِ ﻣﺎ ﺷﺎَء اﻟﻠّﻪ ُ ُﮐﱡﻞ ﻧِْﻌَﻤٍﻪ ﻣَِﻦ اﻟﻠّﻪ ِ ﻣﺎ ﺷﺎَء اﻟﻠّﻪ ُ اﻟ َْﺨﯿُْﺮ ُﮐﱡﻠُﻪ ﺑ ِـَﯿ ِﺪ اﻟﻠّﻪ ِ ﻣﺎ ﺷﺎَء اﻟﻠّﻪ ُ ﻻ َﯾـْﺼ ِﺮُف اﻟﱡﺴﻮَء‬
‫ِإﱠﻻ اﻟﻠّﻪ ُ«‪(5).‬‬
‫ص ‪231 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻫﺮ ﺳﻪ ﻧﺴﺨﻪ‪ُ :‬ﻣﱠﺮَه‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ﮐﺎﻓﯽ‪ ،‬ج ‪ ،2‬ص ‪ ،532‬ﺑﺎب اﻟﻘﻮل ﻋﻨﺪ اﻹﺻﺒﺎح و اﻹﻣﺴﺎء؛ ﻣﺤﺎﺳﻦ‪ ،‬ج ‪ ،2‬ص ‪ ،368‬ﺑﺎب اﻟﺘﺤﺮز‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ع‪ :‬ﺗﻤﯿﯿﺰ‪.‬‬
‫‪ _4 - 4‬ﺗﻔﺴـﯿﺮ اﻣﺎم ﺣﺴﻦ ﻋﺴـﮑﺮي ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم ‪ ،‬ص ‪ ،19‬ﺳﺪ اﻷﺑﻮاب ﻋﻦ اﻟﻤﺴـﺠﺪ دون ﺑﺎب ﻋﻠﯽ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم ؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج‬
‫‪ ،83‬ص ‪ ،260‬ﺑﺎب ‪ ،45‬اﻷدﻋﯿﻪ و اﻷذﮐﺎر ﻋﻨﺪ اﻟﺼﺒﺎح‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬ﻣﻬﺞ اﻟﺪﻋﻮات‪ ،‬ص ‪ ،310‬و ﻣﻦ ذﻟﮏ دﻋﺎء اﻟﺨﻀﺮ و إﻟﯿﺎس ﻋﻠﯿﻬﻤﺎاﻟﺴﻼم ‪.‬‬
 ‫‪ -41‬دﻋﺎي »ﺑﺴﻢ اﷲ و ﺑﺎﷲ و إﻟﯽ اﷲ و ﻣﻦ اﷲ‪«...‬‬
‫ﭼﻬﻞ و ﯾﮑﻢ‪ :‬ﮐﻠﯿﻨﯽ و ﺷﯿﺦ ﻃﻮﺳﯽ و ﺻﺎﺣﺐ ﻣﮑﺎرم ﺑﻪ ﺳﻨﺪﻫﺎي ﻣﻌﺘﺒﺮ رواﯾﺖ ﮐﺮده اﻧﺪ ﮐﻪ‪ :‬ﺣﻀﺮت اﻣﺎم ﻣﺤّﻤﺪ ﺑﺎﻗﺮ ﯾﺎ اﻣﺎم ﺟﻌﻔﺮ‬
‫ﺻﺎدق ﻋﻠﯿﻬﺎاﻟﺴﻼم در ﻫﺮ ﺑﺎﻣﺪاد اﯾﻦ دﻋﺎ ﻣﯽ ﺧﻮاﻧﺪﻧﺪ‪ .‬و ﺑﻌﻀﯽ از دﻋﺎﻫﺎي ﺻﺒﺢ و ﺷﺎم ﻧﻘﻞ ﮐﺮده اﻧﺪ‪:‬‬
‫»ﺑ ِْﺴِﻢ اﻟّﻠﻪ ِ َو ﺑ ِﺎﻟّﻠﻪ ِ َو ِإﻟَﯽ اﻟّﻠﻪ ِ َو ﻣَِﻦ اﻟّﻠﻪ ِ َو ﻓﯽ َﺳﺒﯿِﻞ اﻟّﻠﻪ ِ َو َﻋﻠﯽ ﻣِﱠﻠِﻪ َرُﺳﻮِل اﻟّﻠﻪ ِ ﺻـﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ ِإﻟَﯿَْﮏ َأْﺳـ َﻠْﻤُﺖ َﻧْﻔﺴـﯽ َو‬
‫ِإﻟَﯿـْ َﮏ َﻓﱠﻮْﺿُﺖ َأﻣْﺮي َو ِإﻟَﯿـْ َﮏ َوﱠﺟْﻬُﺖ َوْﺟﻬﯽ َو َﻋَﻠﯿَْﮏ َﺗَﻮﱠﮐﻠُْﺖ ﯾﺎ َرﱠب اﻟ ْﻌﺎﻟَﻤﯿَﻦ َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ اْﺣَﻔْﻈﻨﯽ ﺑ ِِﺤْﻔِﻆ اْﻻءﯾﻤﺎِن ﻣِْﻦ ﺑَﯿِْﻦ َﯾـَﺪﱠي َو ﻣِْﻦ‬
‫َﺧﻠْﻔﯽ َو َﻋْﻦ َﯾﻤﯿﻨﯽ َو َﻋْﻦ ِﺷﻤﺎﻟﯽ َو ﻣِْﻦ َﻓْﻮﻗﯽ َو ﻣِْﻦ َﺗْﺤﺘﯽ)‪ (1‬ﻻ ِإﻟَﻪ ِإﱠﻻ َاﻧ َْﺖ ﻻ ﻗُﱠﻮَه ِإّﻻ ﺑ ِﺎﻟّﻠﻪ ِ َأْﺳـ َﺌُﻞ اﻟّﻠﻪ َ اﻟ َْﻌْﻔَﻮ َو اﻟ ْﻌﺎﻓَِﯿَﻪ ﻣِْﻦ ُﮐﱢﻞ ُﺳﻮٍء‬
‫ﻓِﯽ اﻟﱡﺪﻧ ْﯿﺎ َواْﻻآِﺧَﺮِه َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ ِإﻧّﯽ َأُﻋﻮُذ ﺑ َِﮏ ﻣِْﻦ َﻋﺬاِب اﻟ َْﻘﺒِْﺮ َو ﻣِْﻦ ﺿـﯿِﻖ اﻟ َْﻘﺒِْﺮ َو ﻣِْﻦ ِﺿْﻐَﻄِﻪ اﻟ َْﻘﺒِْﺮ َو َأُﻋﻮُذ ﺑ َِﮏ)‪ (2‬ﻣِْﻦ َﺳَﻄﻮاِت)‪ (3‬اﻟﱠﻠﯿِْﻞ‬
‫َو اﻟﱠﻨﻬـﺎِر َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ َرﱠب اﻟﱠﺸْﻬِﺮ اﻟ َْﺤﺮاِم َو َرﱠب اﻟ َْﺒﯿِْﺖ اﻟ َْﺤﺮاِم َو َرﱠب اﻟ َْﺒَﻠـِﺪ اﻟ َْﺤﺮاِم َو َرﱠب اﻟ ْـِﺤ ﱢﻞ َو اﻟ َْﺤﺮاِم)‪َ (4‬أﺑ ْﻠِْﻎ ُﻣَﺤﱠﻤﺪًا َو آﻟَُﻪ َﻋﱢﻨﯽ اﻟﱠﺴﻼـَم‬
‫َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ ِإﻧّﯽ َأُﻋﻮُذ)‪ (5‬ﺑ ِِﺪْرِﻋَﮏ اﻟ َْﺤﺼـﯿَﻨِﻪ َو َأُﻋﻮُذ ﺑ َِﺠْﻤِﻌَﮏ َأْن ﻻ ﺗُﻤﯿَﺘﻨﯽ َﻏَﺮﻗًﺎ َأْو َﺣَﺮﻗًﺎ َأْو َﺷـ َﺮﻗًﺎ أو َﻗَﻮدًا َأْو َﺻﺒْﺮًا َأْو َﻫْﻀﻤًﺎ َأْو َﺗَﺮّدﯾًﺎ ﻓﯽ‬
‫ﺑ ِﺌٍْﺮ َأْو َأﮐﯿَﻞ اﻟﱠﺴﺒُِﻊ َأْو َﻣْﻮَت اﻟ ُْﻔْﺠَﺄِه َأْو ﺑ َِﺸـ ْﯽ ٍء)‪ (6‬ﻣِْﻦ َﻣﯿَْﺘِﻪ اﻟﱡﺴﻮِء َو ﻟِﮑْﻦ َأﻣِﺘْﻨﯽ َﻋﻠﯽ ﻓِﺮاﺷـﯽ ﻓﯽ ﻃﺎَﻋﺘَِﮏ َو ﻃﺎَﻋِﻪ َرُﺳﻮﻟ َِﮏ َﺻَﻠﻮاﺗَُﮏ‬
‫َﻋَﻠﯿِْﻪ َو آﻟ ِﻪ ُﻣﺼـﯿﺒًﺎ ﻟ ِﻠَْﺤﱢﻖ َﻏﯿَْﺮ ُﻣْﺨِﻄٍﺊ)‪َ (7‬أْو ﻓِﯽ اﻟﱠﺼﱢﻒ اﻟﱠﺬي َﻧَﻌﱠﺖ َأْﻫَﻠُﻪ ﻓﯽ ِﮐﺘﺎﺑ ِـَﮏ َﻓُﻘﻠَْﺖ »َﮐـ َﺄ ﱠﻧُﻬْﻢ ﺑ ُﻨْﯿﺎٌن َﻣْﺮُﺻﻮٌص« ُأﻋﯿـُﺬ َﻧْﻔﺴـﯽ َو‬
‫دﯾﻨﯽ َو َأْﻫﻠﯽ َو ﻣﺎﻟﯽ َو ُوﻟ ْـﺪي َو ﻣﺎ َرَزَﻗﻨﯽ َرﺑّﯽ ﺑ ِﺎﻟّﻠﻪ ِ اﻟ ْﻮاـِﺣ ِﺪ اْﻻَءَﺣـ ِﺪ اﻟﱠﺼَﻤِﺪ اﻟﱠﺬي ﻟَْﻢ َﯾﻠِْﺪ َو ﻟَْﻢ ﯾُﻮﻟَْﺪ َو ﻟَْﻢ َﯾُﮑْﻦ ﻟَُﻪ ُﮐُﻔﻮًا َأَﺣٌﺪ ُأﻋﯿُﺬ‬
‫َﻧْﻔﺴـﯽ َو َأْﻫﻠﯽ َو ﻣﺎﻟﯽ َو ُوﻟ ْﺪي َو ﻣﺎ َرَزَﻗﻨﯽ َرﺑّﯽ ﺑ َِﺮﱢب اﻟ َْﻔَﻠِﻖ ﻣِْﻦ َﺷـ ﱢﺮ ﻣﺎ َﺧَﻠَﻖ َو ﻣِْﻦ َﺷﱢﺮ ﻏﺎِﺳٍﻖ اِذا َوَﻗَﺐ َو ﻣِْﻦ َﺷﱢﺮ اﻟﱠﻨﻔﺎﺛﺎِت ﻓِﯽ اﻟ ُْﻌَﻘِﺪ َو‬
‫ﻣِْﻦ َﺷﱢﺮ‬
‫ص ‪232 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻣﺘﻦ و آ‪َ :‬و ﻣِﻦ َﻗﺒْﻠﯽ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻣﺘﻦ‪ :‬ﺑﺎﻟّﻠﻪ ِ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻣﺘﻦ و آ‪َ :‬ﺳَﻄﻮات اﻷﺷﺮاِر ﻓﯽ‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻫﺮ ﺳﻪ ﻧﺴﺨﻪ‪ :‬اﻹﺣﺮاِم‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬ع و آ‪ + :‬ﺑ َِﮏ ‪.‬‬
‫‪ _6 -6‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع‪ :‬ﻻﺷﯿﺌًﺎ ﻣِﻦ ﻣﯿﺘﺎٍت‪ ،‬و ﺣﺎﺷﯿﻪ آ‪ :‬ﻻﺷﯿﺌًﺎ‪.‬‬
‫‪ _7 -7‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻣﺘﻦ و ع‪ :‬ﺑ ُﻨﯿﺎٌن ﻣﺮﺻﻮص ُﻣﺼﯿَﺒًﺎ ﻟ ِﻠَْﺤِﻖ َﻏﯿَْﺮ ُﻣﺨﻄﯽ ٍء‪.‬‬
 ‫ﺣﺎـِﺳ ٍﺪ اِذا َﺣـَﺴ َﺪ اُﻋﯿـُﺬ َﻧْﻔﺴـﯽ َو َأْﻫﻠﯽ َو ﻣﺎﻟﯽ َو ُوﻟ ْـﺪي َو ﻣﺎ َرَزَﻗﻨﯽ َرﺑّﯽ)‪ (1‬ﺑ َِﺮﱢب اﻟّﻨـﺎِس َﻣﻠـِ ِﮏ اﻟّﻨﺎِس اِﻟِﻪ اﻟّﻨﺎِس ﻣِْﻦ َﺷـ ﱢﺮ اﻟ َْﻮْﺳﻮاِس‬
‫اﻟ َْﺨّﻨﺎِس اﻟﱠﺬي ﯾَُﻮْﺳِﻮُس ﻓﯽ ـُﺻ ُﺪوِر اﻟّﻨﺎِس ﻣَِﻦ اﻟ ِْﺠﱠﻨِﻪ واﻟّﻨﺎِس َاﻟ َْﺤْﻤُﺪ ﻟﻠّﻪ ِ َﻋَﺪَد ﻣﺎ َﺧَﻠَﻖ اﻟﻠّﻪ ُ واﻟ َْﺤْﻤُﺪ ﻟﻠّﻪ ِ ﻣِﺜَْﻞ ﻣﺎ َﺧَﻠَﻖ اﻟﻠّﻪ َو اﻟ َْﺤْﻤُﺪ ﻟﻠّﻪ ِ‬
‫ﻣِْﻼَء ﻣﺎ َﺧَﻠَﻖ اﻟﻠّﻪ ُ َو اﻟ َْﺤْﻤُﺪ ﻟﻠّﻪ ِ ﻣِﺪاَد َﮐﻠِﻤﺎﺗِﻪ َو اﻟ َْﺤْﻤُﺪ ﻟﻠّﻪ ِ ِزَﻧَﻪ َﻋْﺮِﺷﻪ َو اﻟ َْﺤْﻤُﺪ ﻟﻠّﻪ ِ ِرﺿﺎ َﻧْﻔِﺴﻪ ﻻ ِإﻟَﻪ ِإﱠﻻ اﻟﻠّﻪ ُ اﻟ َْﺤﻠﯿُﻢ اﻟ َْﮑﺮﯾُﻢ ﻻ ِإﻟَﻪ ِإﱠﻻ‬
‫اﻟﻠّﻪ ُ اﻟَﻌﻠِﱡﯽ اﻟ َْﻌﻈﯿُﻢ ُﺳـ ﺒْﺤﺎَن اﻟﻠّﻪ ِ َرﱢب اﻟﱠﺴﻤﻮاِت َواﻻَرﺿـﯿَﻦ َو ﻣﺎ ﺑَﯿَْﻨُﻬﻤﺎ َو َرﱢب اﻟ َْﻌْﺮِش اﻟ َْﻌﻈﯿِﻢ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ ِإﻧّﯽ َأُﻋﻮُذ ﺑ َِﮏ ﻣِْﻦ َدَرِك اﻟﱠﺸﻘﺎِء َو‬
‫َأُﻋﻮُذ ﺑ َِﮏ ﻣِْﻦ َﺷﻤﺎَﺗِﻪ اْﻻَءْﻋﺪاِء َو َأُﻋﻮُذ ﺑ َِﮏ ﻣَِﻦ اﻟ َْﻔْﻘِﺮ َو اﻟ َْﻮﻗِْﺮ َو َأُﻋﻮُذ ﺑ َِﮏ ﻣِْﻦ ُﺳﻮِء اﻟ َْﻤﻨَْﻈِﺮ ﻓِﯽ اْﻻَءْﻫِﻞ َو اﻟ ْﻤﺎِل َو اﻟ َْﻮﻟَِﺪ«‪.‬‬
‫و در ﺑﻌﻀﯽ رواﯾﺎت‪ :‬ﭘﺲ ده ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺻﻠﻮات ﻓﺮﺳﺘﺪ ﺑﺮ ﻣﺤّﻤﺪ و آل ﻣﺤّﻤﺪ‪(2).‬‬
‫‪ -42‬دﻋﺎي ﻋﺸﺮات‬
‫ﭼﻬﻞ و دوّﯾﻢ‪ :‬ﺳـّﯿﺪ ﺑﻦ ﻃﺎوس و دﯾﮕﺮان ﺑﻪ ﺳـﻨﺪﻫﺎي ﻣﻌﺘﺒﺮ از اﻣﺎم ﻣﺤّﻤـ ﺪ ﺑﺎﻗﺮ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﻧﺪ ﮐﻪ‪ :‬روزي ﺣﻀـﺮت‬
‫اﻣﯿﺮاﻟﻤﺆﻣﻨﯿﻦ ﺑﺎ ﺣﻀﺮت اﻣﺎم ﺣﺴﯿﻦ _ ﺻﻠﻮات اﻟّﻠﻪ ﻋﻠﯿﻬﻤﺎ_ ﮔﻔﺖ ﮐﻪ‪ :‬اي ﻓﺮزﻧﺪ! اﻟﺒّﺘﻪ ﺗﻘﺪﯾﺮات ﺧﺪا در ﺣّﻖ ﺗﻮ ﺟﺎري ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‬
‫ﺑﻪ ﻫﺮ ﻧﺤﻮي ﮐﻪ ﻣﺼـﻠﺤﺖ داﻧﺪ؛ ﻋﻬﺪ ﮐﻦ ﺑﺎ ﻣﻦ رازي ﮐﻪ ﺑﺎ ﺗﻮ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻢ ﺑﺎ ﮐﺴـﯽ ﻧﮕﻮﺋﯽ ﺗﺎ دوازده ﻣﺎه از ﺷﻬﺎدت ﻣﻦ ﺑﮕﺬرد‪ ،‬و‬
‫ﺗـﻮ را ﺧـﺒﺮي ﻣﯽ دﻫﻢ ﮐﻪ اﺻـﻠﺶ از ﺧﺪاوﻧـﺪ ﻋﺎﻟﻤﯿـﺎن اﺳﺖ‪ ،‬و آن دﻋـﺎﯾﯿﺴﺖ ﮐﻪ ﺗـﻮ را ﺗﻌﻠﯿﻢ ﻣﯽ ﻧﻤـﺎﯾﻢ ﮐﻪ ﻫﺮ ﺑﺎﻣـﺪاد و ﭘﺴـﯿﻦ‬
‫ﺑﺨﻮاﻧﯽ‪ ،‬ﺗـﺎ ﻣﺸـﻐﻮل ﻧﻮﺷـﺘﻦ ﺛﻮاب آن ﮔﺮدﻧـﺪ ﻫﺰار ﻫﺰار ﻣﻠﮏ‪ ،‬ﮐﻪ ﻫﺮ ﯾﮏ را ﺧـﺪا ﻗّﻮت ﻫﺰار ﻫﺰار ﮐﺎﺗﺐ ﻋﻄﺎ ﮐﻨـﺪ در ﺳـﺮﻋﺖ‬
‫ﮐﺘﺎﺑﺖ‪ ،‬و ﻣﻮّﮐﻞ ﮔﺮداﻧﺪ ﺑﻪ اﺳﺘﻐﻔﺎر از ﺑﺮاي ﺗﻮ ﻫﺰار ﻫﺰار ﻣﻠﮏ را ﮐﻪ ﻫﺮ ﯾﮏ را ﻗّﻮت ﻫﺰار ﻫﺰار اﺳﺘﻐﻔﺎر ﮐﻨﻨﺪه ﺑﺪﻫﺪ‪ ،‬و ﺑﻨﺎ ﮐﻨﻨﺪ‬
‫ﺑﺮاي ﺗﻮ ﻫﺰار ﻫﺰار ﻗﺼـﺮ ﮐﻪ در ﻫﺮ ﻗﺼـﺮي ﻫﺰار ﻫﺰار ﺧـﺎﻧﻪ ﺑﺎﺷـﺪ؛ و ﻫﻤﺴﺎﯾﻪ ﺟـّﺪت رﺳﻮل اﻟّﻠﻪ ﺻـﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ ﺑﺎﺷـﯽ؛ و در‬
‫داراﻟﺴﻼم ﺑﺮاي ﺗﻮ ﺧﺎﻧﻪ ﺑﻨﺎ ﮐﻨﻨﺪ‬
‫ص ‪233 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻣﺘﻦ و ع‪ :‬ﺑ ُِﻘْﻞ َأُﻋﻮُذ ﺑ َِﺮﱢب‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ﮐﺎﻓﯽ‪ ،‬ج ‪ ،2‬ص ‪ ،525‬ﺑﺎب اﻟﻘﻮل ﻋﻨﺪ اﻹﺻـﺒﺎح و اﻹﻣﺴﺎء؛ ﻣﺼـﺒﺎح‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﻃﻮﺳﯽ‪ ،‬ص ‪ ،94‬ﻓﺼﻞ ﻓﯽ ﺳـﯿﺎﻗﻪ اﻟﺼﻠﻮات‪ ...‬؛‬
‫ﻣﮑﺎرم اﻻﺧﻼق‪ ،‬ص ‪ ،279‬دﻋﺎء ﻓﯽ ﮐﻞ ﺻﺒﺎح و ﻣﺴﺎء‪.‬‬
‫ﮐﻪ ﻫﻤﺴﺎﯾﻪ اﻫﻞ ﺧﻮد ﺑﺎﺷﯽ؛ و در ﺟّﻨﺖ ﻋﺪن ﺑﺮاي ﺗﻮ ﻫﺰار)‪ (1‬ﺷﻬﺮ ﺑﻨﺎ ﮐﻨﻨﺪ؛ و ﺑﺎ ﺗﻮ از ﻗﺒِﺮ ﺗﻮ ﻧﺎﻣﻪ اي ﻣﺤﺸﻮر ﺷﻮد ﺳﺨﻦ ﮔﻮ ﮐﻪ‬
‫ﺑـﻪ راﺳـﺘﯽ ﺳـﺨﻦ ﮔﻮﯾـﺪ‪ ،‬ﮐـﻪ ﺑﺮ ﺻـﺎﺣﺐ ﻣـﻦ ﻫﯿـﭻ ﻓﺰع و ﺧـﻮف ﻧﯿﺴﺖ‪ ،‬و ﺑﺮ ﺻـﺮاط ﻧﻠﻐﺰد‪ ،‬و ﻋـﺬاب را ﺑﺮ او راﻫﯽ ﻧﯿﺴﺖ؛ و ﺑﻪ‬
‫ﺷﻬﺎدت از دﻧﯿﺎ ﻣﻔﺎرﻗﺖ ﮐﻨﯽ‪ (2)،‬و ﻫﺮﮔﺰ ﺗﻮ را درﻧﯿﺎﺑﺪ)‪ (3‬ﻓﻘﺮ و ﭘﺮﯾﺸﺎﻧﯽ و ﺗﻨﮕﺪﺳﺘﯽ و دﯾﻮاﻧﮕﯽ و ﺑﻼﻫﺎي ﺑﺪ؛ و در آن روز ﻫﺮ‬
‫ﺣـﺎﺟﺖ از ﺣﺎﺟﺘﻬﺎي دﻧﯿﺎ و آﺧﺮت ﮐﻪ ﺑﻄﻠﺒﯽ ﺑﺮآورده ﺷﻮد‪ ،‬و ﭘِﯽ ﻫﺮ ﮐﺎري ﮐﻪ ﺑﺮوي ﺗﻮ را ﻣﯿـّﺴ ﺮ ﮔﺮدد‪ ،‬و ﺑﻪ ﻋـﺪد ﻫﺮ ﻧﻔﺴـﯽ از‬
‫ﻧﻔﺴﻬﺎي ﺟّﻦ و اﻧﺲ ﺑﺮاي ﺗﻮ ﻫﺰار ﻫﺰار ﺣﺴﻨﻪ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﻮد)‪ ،(4‬و ﻫﺰار ﻫﺰار ﮔﻨﺎه ﻣﺤﻮ ﺷﻮد‪ ،‬و ﻫﺰار ﻫﺰار درﺟﻪ ﺑﻠﻨﺪ ﺷﻮد‪ ،‬و ﻣﻮّﮐﻞ‬
‫ﮔﺮداﻧﺪ ﺑﺮاي اﺳﺘﻐﻔﺎر ﮐﺮدن از ﺑﺮاِي ﺗﻮ‪ ،‬ﻋﺮش و ﮐﺮﺳﯽ و ﻓﺮدوس را‪ ،‬ﺗﺎ روزي ﮐﻪ ﻣﺤﺸﻮر ﺷﻮي‪ ،‬و ﻧﺰد ﻋﺮش اﻟﻬﯽ ﺑﺎﯾﺴﺘﯽ‪.‬‬
‫ﭘﺲ ﻋﻬـﺪ ﮐﻦ ﺑـﺎ ﻣﻦ ﮐﻪ اﯾﻦ دﻋـﺎ را ﺗﻌﻠﯿﻢ ﻧﮑﻨﯽ ﺗـﺎ وﻗﺖ وﻓﺎت ﺧﻮد‪ ،‬و ﭼﻮن ﻧﺰدﯾﮏ وﻓﺎت ﺗﻮ ﺷﻮد ﺗﻌﻠﯿﻢ ﻧﮑﻨﯽ ﻣﮕﺮ اﻫﻞ ﺑﯿﺖ و‬
‫ﺷﯿﻌﯿﺎن ﺧﻮد را‪ ،‬زﯾﺮا ﮐﻪ اﮔﺮ ﺑﻪ دﯾﮕﺮان ﺗﻌﻠﯿﻢ ﻧﻤﺎﯾﯽ ﺣﺎﺟﺖ ﻫﺎي ﺑﺪ از ﺧﺪا ﻃﻠﺒﻨﺪ و روا ﺷﻮد)‪ ،(5‬و ﭼﻮن ﻣﺤﺸﻮر ﺷﻮﯾﺪ ﺧﻮﻓﯽ و‬
‫اﻧـﺪوﻫﯽ ﺑﺮ ﺷـﻤﺎ ﻧﺒﺎﺷـﺪ‪ ،‬و ﺑﺎﯾـﺪ ﮐﻪ در ﻫﻨﮕﺎم ﺧﻮاﻧﺪِن دﻋﺎ ﺑﺎ وﺿﻮ ﺑﺎﺷـﯽ و روي ﺗﻮ ﺑﻪ ﺟﺎﻧﺐ ﻗﺒﻠﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬و اﮔﺮ روز ﺟﻤﻌﻪ ﺑﻌﺪ از‬
‫ﻧﻤﺎز ﻋﺼﺮ ﺑﺨﻮاﻧﯽ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﯾﻨﺴﺖ دﻋﺎي ﻋﺸﺮات‪:‬‬
‫»ﺑ ِْﺴِﻢ اﻟﻠّﻪ ِ اﻟﱠﺮْﺣﻤِﻦ اﻟﱠﺮﺣﯿﻢ ُﺳـ ﺒْﺤﺎَن اﻟﻠّﻪ ِ َو اﻟ َْﺤْﻤُﺪ ﻟﻠّﻪ ِ َو ﻻ ِإﻟَﻪ ِإﱠﻻ اﻟﻠّﻪ ُ َو اﻟﻠّﻪ ُ َأْﮐَﺒُﺮ َو ﻻ َﺣْﻮَل َو ﻻ ﻗُﱠﻮَه ِإّﻻ ﺑ ِﺎﻟﻠّﻪ ِ اﻟ َْﻌﻠِﱢﯽ اﻟ َْﻌﻈﯿِﻢ ُﺳﺒْﺤﺎَن‬
‫اﻟﻠّﻪ ِ آﻧﺎِء اﻟﱠﻠﯿِْﻞ َو َأْﻃﺮاَف اﻟﱠﻨﻬﺎِر ُﺳـ ﺒْﺤﺎَن اﻟﻠّﻪ ِ ﺑ ِﺎﻟ ُْﻐـُﺪﱢو َو اْﻻآﺻﺎِل ُﺳـ ﺒْﺤﺎَن اﻟﻠّﻪ ِ ﺑ ِﺎﻟ َْﻌِﺸـ ﱢﯽ َو اْﻻِءﺑ ْﮑﺎِر ُﺳـ ﺒْﺤﺎَن اﻟﻠّﻪ ِ ﺣﯿَﻦ ﺗُْﻤُﺴﻮَن َو ﺣﯿَﻦ‬
‫ﺗُْﺼﺒُِﺤﻮَن َو ﻟَُﻪ اﻟ َْﺤْﻤُﺪ ﻓِﯽ اﻟﱠﺴﻤﺎواِت َو اْﻻَءْرِض َو َﻋِﺸّﯿًﺎ َو ﺣﯿَﻦ ﺗُْﻈِﻬُﺮوَن ﯾُْﺨِﺮُج اﻟ َْﺤﱠﯽ ﻣَِﻦ اﻟ َْﻤﱢﯿِﺖ َو ﯾُْﺨِﺮُج‬
‫ص ‪234 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ع و آ‪ + :‬ﻫﺰار‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ع و آ‪ + :‬و ﺳﻌﺎدﺗﻤﻨﺪ زﻧﺪﮔﺎﻧﯽ ﮐﻨﯽ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬آ‪ :‬ﻧﯿﺎﯾﺪ‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬آ‪ + :‬و ﻫﺰار ﻫﺰار درﺟﻪ ﺑﻠﻨﺪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬ع و آ‪ + :‬و ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﻢ ﮐﻪ اﯾﻦ ﻓﻀﯿﻠﺖ‪ ،‬ﻣﺨﺼﻮص ﺷﻤﺎ ﺑﺎﺷﺪ ‪.‬‬
‫اﻟ َْﻤﱢﯿَﺖ ﻣَِﻦ اﻟ َْﺤﱢﯽ َو ﯾُْﺤِﯽ اْﻻَءْرَض ﺑَْﻌـَﺪ َﻣْﻮﺗِﻬﺎ َو َﮐـ ﺬﻟ َِﮏ ﺗُْﺨَﺮُﺟﻮَن ُﺳـ ﺒْﺤﺎَن َرﺑﱢَﮏ َرﱢب اﻟ ِْﻌﱠﺰِه َﻋّﻤﺎ َﯾـِﺼ ُﻔﻮَن َو َﺳـ ﻼٌم َﻋَﻠﯽ اﻟ ُْﻤْﺮَﺳـ ﻠﯿَﻦ َو‬
‫اﻟ َْﺤْﻤُﺪ ﻟﻠّﻪ ِ َرﱢب اﻟ ْﻌﺎﻟَﻤﯿَﻦ ُﺳـ ﺒْﺤﺎَن ِذي اﻟ ُْﻤﻠِْﮏ َو اﻟ َْﻤَﻠُﮑﻮِت ُﺳـ ﺒْﺤﺎَن ِذي اﻟ ِْﻌﱠﺰِه َو اﻟ َْﺠَﺒُﺮوِت ُﺳـ ﺒْﺤﺎَن ِذي اﻟ ِْﮑﺒِْﺮﯾﺎِء َو اﻟ َْﻌَﻈَﻤِﻪ)‪ (1‬اﻟ َْﻤﻠِِﮏ‬
‫اﻟ َْﺤﱢﻖ اﻟ ُْﻤﺒﯿِﻦ اﻟ ُْﻤَﻬﯿِْﻤِﻦ اﻟ ُْﻘـﱡﺪوِس)‪ُ (2‬ﺳـ ﺒْﺤﺎَن اﻟ ْﻘﺎﺋِِﻢ اﻟّﺪاﺋِِﻢ ُﺳـ ﺒْﺤﺎَن اﻟّﺪاﺋِِﻢ اﻟ ْﻘﺎﺋِِﻢ ُﺳـ ﺒْﺤﺎَن َرﺑﱢَﯽ اﻟ َْﻌﻈﯿِﻢ ُﺳـ ﺒْﺤﺎَن َرﺑﱢَﯽ اﻻْﻋﻠﯽ)‪ُ (3‬ﺳﺒْﺤﺎَن‬
‫اﻟَﺤﱢﯽ اﻟ َْﻘﱡﯿﻮِم ُﺳـ ﺒْﺤﺎَن اﻟ َْﻌﻠِﱢﯽ اْﻻَءْﻋﻠﯽ ُﺳـ ﺒْﺤﺎَﻧُﻪ َو َﺗﻌﺎﻟﯽ ُﺳـ ﱡﺒﻮٌح ﻗُﱡﺪوٌس َرﺑﱡﻨﺎ َو َرﱡب اﻟ َْﻤﻼﺋَِﮑِﻪ َو اﻟﱡﺮوِح ُﺳـ ﺒْﺤﺎَن اﻟّﺪاﺋِِﻢ َﻏﯿِْﺮ اﻟ ْﻐﺎﻓِِﻞ ُﺳﺒْﺤﺎَن‬
‫اﻟ ْﻌﺎﻟ ِِﻢ ﺑ َِﻐﯿِْﺮ َﺗْﻌﻠﯿِﻢ ُﺳـ ﺒْﺤﺎَن ﺧﺎﻟ ِِﻖ ﻣﺎ ﯾُﺮي َو ﻣﺎ ﻻ ﯾُﺮي ُﺳـ ﺒْﺤﺎَن اﻟﱠﺬي ﯾُْﺪِرُك اْﻻَءﺑ ْﺼﺎَر َو ﻻ ﺗُْﺪِرُﮐُﻪ اْﻻَءﺑ ْﺼﺎُر َو ُﻫَﻮ اﻟﱠﻠﻄﯿُﻒ اﻟ َْﺨﺒﯿُﺮ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ‬
‫ِإﻧّﯽ َأْﺻَﺒْﺤُﺖ)‪ (4‬ﻣِﻨْـَﮏ ﻓﯽ ﻧِْﻌَﻤـ ٍﻪ َو َﺧﯿٍْﺮ َو ﺑََﺮَﮐـ ٍﻪ َو ﻋـﺎﻓَِﯿٍﻪ َﻓـَﺼ ﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آﻟ ِـﻪ َو َأﺗ ِْﻤـ ْﻢ َﻋَﻠﱠﯽ ﻧِْﻌَﻤَﺘـَﮏ َو َﺧﯿَْﺮَك َو ﺑََﺮﮐﺎﺗِـَﮏ َو‬
‫ﻋﺎﻓَِﯿَﺘـَﮏ َو َﻧﺠﺎًه ﻣَِﻦ اﻟّﻨﺎِر َو اْرُزﻗْﻨﯽ ُﺷـ ْﮑَﺮَك َو ﻋﺎﻓَِﯿَﺘَﮏ َو َﻓـْﻀ َﻠَﮏ َو َﮐﺮاَﻣَﺘَﮏ َأﺑَـﺪًا ﻣﺎ َأﺑ َْﻘﯿَْﺘﻨﯽ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ ﺑ ِﻨُﻮِرَك اْﻫَﺘـَﺪﯾُْﺖ َو ﺑ َِﻔـْﻀ ﻠَِﮏ‬
‫اْﺳـ َﺘْﻐَﻨﯿُْﺖ َو ﺑﻨِْﻌَﻤﺘَِﮏ َأْﺻـ َﺒْﺤُﺖ َو َأﻣْـَﺴ ﯿُْﺖ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ ِإﻧّﯽ ُأْﺷِﻬُﺪَك َو َﮐﻔﯽ ﺑ َِﮏ َﺷﻬﯿﺪًا َو ُأْﺷِﻬُﺪ َﻣﻼﺋَِﮑَﺘَﮏ َو َأﻧ ْﺒِﯿﺎَﺋَﮏ َو ُرُﺳَﻠَﮏ َو َﺣَﻤَﻠَﻪ‬
‫َﻋْﺮِﺷَﮏ َو ُﺳـ ّﮑﺎَن َﺳـ ﻤﺎواﺗَِﮏ َو َأْرِﺿَﮏ)‪َ (5‬و َﺟﻤﯿَﻊ َﺧﻠْـِﻘ َﮏ ﺑ ِـَﺄﱠﻧَﮏ َأﻧ َْﺖ اﻟﻠّﻪ ُ)‪ (6‬ﻻـ ِإﻟَﻪ ِإﻻّـ َأﻧ َْﺖ َوْﺣـ َﺪَك ﻻ َﺷـ ﺮﯾَﮏ ﻟََﮏ َو َأﱠن‬
‫ُﻣَﺤﱠﻤﺪًا ـَﺻ َﻠﻮاﺗَُﮏ َﻋَﻠﯿِﻪ َو آﻟ ِِﻪ َﻋﺒـْ ُﺪَك َو َرُﺳﻮﻟ َُﮏ َو َأ ﱠﻧَﮏ َﻋﻠﯽ ُﮐﱢﻞ َﺷـ ْﯽ ٍء َﻗﺪﯾٌﺮ ﺗُْﺤﯿﯽ َو ﺗُﻤﯿُﺖ َو ﺗُﻤﯿُﺖ َو ﺗُْﺤﯿﯽ َو َأْﺷـ َﻬُﺪ َأﱠن اﻟَﺠﱠﻨَﻪ‬
‫َﺣـ ﱞﻖ َو َا ﱠن اﻟّﻨـﺎَر َﺣـ ﱡﻖ َو َأﱠن اﻟﱡﻨُﺸـ ﻮَر َﺣـ ﱞﻖ َو اﻟـّﺴ ﺎَﻋَﻪ آﺗَِﯿٌﻪ ﻻـ َرﯾَْﺐ ﻓِﯿﻬـﺎ َو َأﱠن اﻟﻠّﻪ َ َﯾﺒَْﻌُﺚ َﻣْﻦ ﻓِﯽ اﻟ ُْﻘﺒـُ ﻮِر و َأْﺷـ َﻬُﺪ َأﱠن َﻋﻠِﱠﯽ ﺑ َْﻦ َأﺑﯿﻄـﺎﻟ ٍِﺐ‬
‫َأﻣﯿُﺮاﻟ ُْﻤـ ﻮْءﻣِﻨﯿَﻦ َﺣّﻘـ ًﺎ َﺣّﻘـ ًﺎ َو َأﱠن اﻻْـَءﺋِﱠﻤَﻪ ﻣـِ ْﻦ ُوﻟ ْـِﺪه ُﻫـُﻢ اﻻْـَءﺋِﱠﻤُﻪ اﻟ ُْﻬـ ﺪاُه اﻟ َْﻤْﻬـِﺪﱡﯾﻮَن َﻏﯿُْﺮاﻟـّﻀ ﺎﻟّﯿَﻦ َو ﻻـ اﻟ ُْﻤـِﻀ ﻠّﯿَﻦ َو َأﱠﻧُﻬـﻢ َأْوﻟ ِﯿـﺎوُءَك‬
‫اﻟ ُْﻤْﺼَﻄَﻔْﻮَن َو ِﺣْﺰﺑ َُﮏ اﻟ ْﻐﺎﻟ ِﺒُﻮَن َو َﺻْﻔَﻮﺗَُﮏ َو ِﺧَﯿَﺮﺗَُﮏ ﻣِْﻦ َﺧﻠِْﻘَﮏ َو ﻧَُﺠﺒﺎوُءَك اﻟﱠﺬﯾَﻦ اﻧ َْﺘَﺠﺒَْﺘُﻬْﻢ ﻟ ِﺪﯾﻨَِﮏ َو اْﺧَﺘَﺼْﺼَﺘُﻬْﻢ ﻣِْﻦ َﺧﻠِْﻘَﮏ‬
‫ص ‪235 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ع‪ + :‬ﺳﺒﺤﺎن اﻟّﻠﻪ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ع و آ‪ُ :‬ﺳﺒْﺤﺎَن اﻟّﻠﻪ ِ اﻟ َْﻤﻠِِﮏ اﻟ َْﺤﱢﯽ اﻟِﺬي ﻻَﯾُﻤﻮُت ُﺳﺒْﺤﺎَن اﻟّﻠﻪ ِ اﻟَﻤﻠِِﮏ اﻟَﺤِّﯽ اﻟُﻘّﺪوِس‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬آ‪ :‬رﺑّﯽ اﻷﻋﻠﯽ ُﺳﺒﺤﺎَﻧﻪ و ﺗﻌﺎﻟﯽ ُﺳﺒﻮٌح‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬آ‪ :‬و َأﻣَْﺴﯿُْﺖ‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع‪َ :‬أَرﺿﯿﮏ‪.‬‬
‫‪ _6 -6‬ع و آ‪ + :‬اﻟﺬي‪.‬‬
‫َو اْﺻَﻄَﻔﯿَْﺘُﻬْﻢ َﻋﻠﯽ ِﻋﺒﺎِدَك َو َﺟَﻌﻠَْﺘُﻬْﻢ ُﺣﱠﺠًﻪ َﻋَﻠﯽ اﻟ ْﻌﺎﻟَﻤﯿَﻦ َﺻَﻠﻮاﺗَُﮏ َﻋَﻠﯿِْﻬْﻢ َأْﺟَﻤﻌﯿَﻦ)‪َ (1‬و اﻟﱠﺴﻼُم َو َرْﺣَﻤُﻪ اﻟﻠّﻪ ِ َو ﺑََﺮﮐﺎﺗُُﻪ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ اْﮐﺘُْﺐ‬
‫ﻟﯽ ﻫـِﺬِه اﻟﱠﺸﻬﺎَدَه ِﻋﻨَْﺪَك َﺣّﺘﯽ ﺗَُﻠﱢﻘﻨِﯿﻬﺎ)‪َ (2‬و َأﻧ ْـَﺖ َﻋّﻨﯽ راٍض ِإﱠﻧَﮏ َﻋﻠﯽ ﻣﺎ)‪َ (3‬ﺗﺸﺎُء َﻗﺪﯾٌﺮ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ ﻟََﮏ اﻟ َْﺤْﻤُﺪ َﺣْﻤﺪًا)‪َ (4‬ﯾْﺼَﻌُﺪ َأﱠوﻟ ُُﻪ َو‬
‫ﻻ َﯾﻨَْﻔـ ُﺪ آِﺧُﺮُه َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ ﻟََﮏ اﻟ َْﺤْﻤُﺪ َﺣْﻤﺪًا َﺗَﻀُﻊ ﻟََﮏ اﻟﱠﺴﻤﺎُء َﮐَﻨَﻔﯿْﻬﺎ َو ﺗُـَﺴ ﱢﺒُﺢ ﻟََﮏ اْﻻَءْرُض َو َﻣْﻦ َﻋَﻠﯿْﻬﺎ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ ﻟََﮏ اﻟ َْﺤْﻤُﺪ َﺣْﻤﺪًا َﺳـ ْﺮَﻣﺪًا‬
‫َأﺑَﺪًا ﻻ اﻧ ِْﻘﻄﺎَع ﻟَُﻪ َو ﻻ َﻧﻔﺎَد َو ﻟََﮏ َﯾﻨَْﺒﻐﯽ َو ِإﻟَﯿَْﮏ َﯾﻨَْﺘﻬﯽ ﻓِﱠﯽ َو َﻋَﻠﱠﯽ َو ﻟََﺪﱠي َو َﻣِﻌَﯽ َو َﻗﺒْﻠﯽ َو ﺑَْﻌﺪي َو َأﻣﺎﻣﯽ َو َﺧﻠْﻔﯽ َو َﻓْﻮﻗﯽ َو َﺗْﺤﺘﯽ‬
‫َو ِإَذا ﻣـِ ﱡﺖ َو ﺑَﻘﯿـُﺖ َﻓْﺮدًا َوﺣﯿـﺪًا ﺛُﱠﻢ َﻓَﻨﯿُْﺖ َو ﻟَـَﮏ اﻟ َْﺤْﻤـ ُﺪ ِإذا ﻧُـِﺸ ْﺮُت َو ﺑ ُِﻌﺜُْﺖ ﯾـﺎ َﻣْﻮﻻـَي َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ َو ﻟَـَﮏ اﻟ َْﺤْﻤـ ُﺪ َو ﻟَـَﮏ اﻟﱡﺸْﮑُﺮ ﺑ َِﺠﻤﯿِﻊ‬
‫َﻣﺤﺎﻣِِﺪَك ُﮐﱢﻠﻬﺎ َﻋﻠﯽ َﺟﻤﯿِﻊ َﻧْﻌﻤﺎﺋَِﮏ ُﮐﱢﻠﻬﺎ َﺣّﺘﯽ َﯾﻨَْﺘِﻬَﯽ اﻟ َْﺤْﻤُﺪ ِإﻟﯽ ﻣﺎ ﺗُِﺤﱡﺐ َرﺑﱠﻨﺎ َو َﺗْﺮﺿﺎُه َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ ﻟََﮏ اﻟ َْﺤْﻤُﺪ َﻋﻠﯽ ُﮐﱢﻞ َأْﮐَﻠٍﻪ َو َﺷـ ْﺮﺑٍَﻪ َو‬
‫ﺑَْﻄَﺸٍﻪ َو َﻗﺒَْﻀٍﻪ َو ﺑَـْﺴ َﻄٍﻪ َو ﻓﯽ ُﮐﱢﻞ َﻣْﻮِﺿِﻊ َﺷـ ْﻌَﺮٍه َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ ﻟََﮏ اﻟ َْﺤْﻤـ ُﺪ َﺣْﻤـ ﺪًا ﺧﺎﻟـِ ﺪًا َﻣَﻊ ُﺧﻠُﻮِدَك َو ﻟََﮏ اﻟ َْﺤْﻤُﺪ َﺣْﻤَﺪًا ﻻ ُﻣﻨَﺘﻬﯽ ﻟَُﻪ دوَن‬
‫ِﻋﻠِْﻤَﮏ َو ﻟََﮏ اﻟ َْﺤْﻤُﺪ َﺣْﻤﺪًا ﻻ َأَﻣَﺪ ﻟَُﻪ ُدوَن َﻣـِﺸ ﱠﯿﺘَِﮏ َو ﻟََﮏ اﻟ َْﺤْﻤُﺪ َﺣْﻤﺪًا ﻻ َأْﺟَﺮ ﻟ ِﻘﺎﺋِﻠِﻪ ِإّﻻ ِرﺿﺎَك َو ﻟََﮏ اﻟ َْﺤْﻤُﺪ َﻋﻠﯽ ِﺣﻠِْﻤَﮏ ﺑَْﻌَﺪ‬
‫ِﻋﻠِْﻤَﮏ َو ﻟََﮏ اﻟ َْﺤْﻤـ ُﺪ َﻋﻠﯽ َﻋْﻔِﻮَك ﺑَْﻌـَﺪ ﻗُـْﺪَرﺗَِﮏ َو ﻟََﮏ اﻟ َْﺤْﻤـ ُﺪ ﺑﺎِﻋَﺚ اﻟ َْﺤْﻤـ ِﺪ َو ﻟََﮏ اﻟ َْﺤْﻤـ ُﺪ واِرَث اﻟ َْﺤْﻤـ ِﺪ َو ﻟََﮏ اﻟ َْﺤْﻤـ ُﺪ ﺑَـﺪﯾَﻊ‬
‫اﻟ َْﺤْﻤـ ِﺪ َو ﻟََﮏ اﻟ َْﺤْﻤـ ُﺪ ُﻣﻨَْﺘَﻬﯽ اﻟ َْﺤْﻤـ ِﺪ َو ﻟََﮏ اﻟ َْﺤْﻤـ ُﺪ ُﻣﺒَْﺘـِﺪَع اﻟ َْﺤْﻤـ ِﺪ َو ﻟََﮏ اﻟ َْﺤْﻤـ ُﺪ ُﻣْﺸَﺘِﺮي اﻟ َْﺤْﻤِﺪ َو ﻟََﮏ اﻟ َْﺤْﻤُﺪ َوﻟ ِﱠﯽ اﻟ َْﺤْﻤِﺪ َو ﻟََﮏ‬
‫اﻟ َْﺤْﻤـ ُﺪ ﻣﺎﻟ َِﮏ اﻟ َْﺤْﻤـ ِﺪ َو ﻟََﮏ اﻟ َْﺤْﻤُﺪ َﻗﺪﯾَﻢ اﻟ َْﺤْﻤِﺪ َو ﻟََﮏ اﻟ َْﺤْﻤُﺪ ﺻﺎِدَق اﻟ َْﻮْﻋِﺪ َوﻓِﱠﯽ اﻟ َْﻌْﻬِﺪ َﻋﺰﯾَﺰ اﻟ ُْﺠﻨِْﺪ ﻗﺎﺋَِﻢ)‪ (5‬اﻟ َْﻤْﺠِﺪ َو ﻟََﮏ اﻟ َْﺤْﻤُﺪ‬
‫َرﻓﯿَﻊ اﻟـﱠﺪَرﺟﺎِت ُﻣﺠﯿَﺐ اﻟـﱠﺪَﻋﻮاِت ُﻣﻨِْﺰَل اْﻻآﯾﺎِت ﻣِْﻦ َﻓْﻮِق َﺳـ ﺒِْﻊ َﺳـ ﻤﺎواٍت َﻋﻈﯿَﻢ اﻟ َْﺒَﺮﮐﺎِت ُﻣْﺨِﺮَج اﻟﱡﻨﻮِر ﻣَِﻦ اﻟﱡﻈﻠُﻤﺎِت َو ُﻣْﺨِﺮَج َﻣْﻦ ﻓِﯽ‬
‫اﻟﱡﻈﻠُﻤﺎِت ِإﻟَﯽ اﻟﱡﻨﻮِر ُﻣـَﺒ ﱢﺪَل اﻟﱠﺴﯿِﺌﺎِت َﺣَﺴـ ﻨﺎٍت َو ﺟﺎِﻋَﻞ اﻟ َْﺤَﺴـ ﻨﺎِت َدَرﺟﺎٍت َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ ﻟََﮏ اﻟ َْﺤْﻤُﺪ ﻏﺎﻓَِﺮ اﻟﱠﺬﻧ ِْﺐ َو ﻗﺎﺑ َِﻞ اﻟﱠﺘْﻮِب َﺷﺪﯾَﺪ اﻟ ِْﻌﻘﺎِب‬
‫َذا اﻟﱠﻄْﻮِل ﻻ‬
‫ص ‪236 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع‪ :‬أﺟﻤﻌﯿﻦ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬آ‪ :‬ﺗَُﻠّﻘﯿﻬﺎ‪ ،‬و ﺣﺎﺷﯿﻪ آن‪ :‬ﺗَُﻠّﻘﯿَْﻨﻬﺎ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ﺣﺎﺷﯿﻪ آ‪ُ :‬ﮐّﻞ ﺷﯿﺊ‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ﺣﺎﺷﯿﻪ آ‪َ :‬ﯾْﺼَﻌُﺪ َأﱠوﻟ ُﻪ و ﻻَﯾﻨَﻔُﺪ آِﺧُﺮه اﻟّﻠﻬّﻢ ﻟََﮏ اﻟَﺤْﻤُﺪ َﺣْﻤﺪًا‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻣﺘﻦ‪َ :‬ﻗﺪﯾﻢ‪ ،‬وﻟﯽ در ع‪ :‬ﺑﺮﻋﮑﺲ‪.‬‬
‫ِإﻟَﻪ ِإﻻّـ َأﻧ َْﺖ ِإﻟَﯿَْﮏ اﻟ َْﻤﺼـﯿُﺮ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ ﻟََﮏ اﻟ َْﺤْﻤـ ُﺪ ﻓِﯽ اﻟﱠﻠﯿِْﻞ ِإذا َﯾْﻐﺸـﯽ َو ﻟََﮏ اﻟ َْﺤْﻤـ ُﺪ ﻓِﯽ اﻟﱠﻨﻬﺎِر ِإذا َﺗَﺠﻠّﯽ َو ﻟََﮏ اﻟ َْﺤْﻤـ ُﺪ ﻓِﯽ اْﻻآِﺧَﺮِه َو‬
‫اْﻻُءوﻟﯽ َو ﻟََﮏ اﻟ َْﺤْﻤُﺪ َﻋَﺪَد ُﮐﱢﻞ َﻧْﺠٍﻢ َو َﻣَﻠٍﮏ ﻓِﯽ اﻟﱠﺴﻤﺎِء َو ﻟََﮏ اﻟ َْﺤْﻤُﺪ َﻋَﺪَد اﻟﱠﺜﺮي َو اﻟ َْﺤﺼﯽ َو اﻟﱠﻨﻮي)‪َ (1‬و ﻟََﮏ اﻟ َْﺤْﻤُﺪ َﻋَﺪَد ﻣﺎ ﻓﯽ‬
‫َﺟْﻮِف اﻻْـَءْرِض َو ﻟَـَﮏ اﻟ َْﺤْﻤـ ُﺪ َﻋـ َﺪَد َأْوزاِن ﻣِﯿـﺎِه اﻟ ْﺒِﺤـﺎِر َو ﻟَـَﮏ اﻟ َْﺤْﻤـ ُﺪ َﻋـ َﺪَد َأْوراِق اْﻻَءْﺷـﺠﺎِر َو ﻟََﮏ اﻟ َْﺤْﻤـ ُﺪ َﻋـ َﺪَد َﻣﺎ َﻋﻠﯽ َوْﺟِﻪ‬
‫اْﻻَءرِض)‪َ (2‬و ﻟََﮏ اﻟ َْﺤْﻤـ ُﺪ َﻋـ َﺪَد َﻣﺎ َأﺣﺼـﯽ ِﮐَﺘﺎﺑ َُﮏ َو ﻟََﮏ اﻟ َْﺤْﻤُﺪ َﻋَﺪَد ﻣﺎ َأﺣﺎَط ﺑ ِﻪ ِﻋﻠُْﻤَﮏ َو ﻟََﮏ اﻟ َْﺤْﻤُﺪ َﻋَﺪَد اْﻻِءﻧ ِْﺲ َو اﻟ ِْﺠﱢﻦ َو‬
‫اﻟ َْﻬﻮاﱢم َو اﻟﱠﻄﯿِْﺮ َو اﻟ َْﺒﻬﺎﺋِِﻢ َو اﻟﱢﺴﺒﺎِع َﺣْﻤﺪًا َﮐﺜﯿﺮًا َﻃﱢﯿﺒًﺎ ُﻣﺒﺎَرﮐًﺎ ﻓﯿِﻪ َﮐﻤﺎ ﺗُِﺤﱡﺐ َرﺑﱠﻨﺎ َو َﺗْﺮﺿﯽ َو َﮐﻤﺎ َﯾﻨَْﺒﻐﯽ ﻟ َِﮑَﺮِم َوْﺟِﻬَﮏ َو ِﻋﱢﺰ َﺟﻼﻟ َِﮏ«‬
‫ﭘﺲ ده ﻣﺮﺗﺒﻪ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﯽ)‪» :(3‬ﻻ ِإﻟَﻪ ِإﱠﻻ اﻟّﻠﻪ ُ َوْﺣَﺪُه ﻻ َﺷﺮﯾَﮏ ﻟَُﻪ ﻟَُﻪ اﻟ ُْﻤﻠُْﮏ َو ﻟَُﻪ اﻟ َْﺤْﻤُﺪ َو ُﻫَﻮ اﻟﱠﻠﻄﯿُﻒ اﻟ َْﺨﺒﯿُﺮ«؛‬
‫و ده ﻣﺮﺗﺒﻪ‪» :‬ﻻـ ِإﻟَﻪ ِإﻻﱠـ اﻟّﻠﻪ ُ َوْﺣـ َﺪُه ﻻ َﺷـ ﺮﯾَﮏ ﻟَُﻪ ﻟَُﻪ اﻟ ُْﻤﻠُْﮏ َو ﻟَُﻪ اﻟ َْﺤْﻤـ ُﺪ ﯾُْﺤﯿﯽ َو ﯾُﻤﯿُﺖ َو ﯾُﻤﯿُﺖ َو ﯾُْﺤﯿﯽ َو ُﻫَﻮ َﺣﱞﯽ ﻻ َﯾُﻤﻮُت ﺑ ِـَﯿ ِﺪِه‬
‫اﻟ َْﺨﯿِْﺮ َو ُﻫَﻮ َﻋﻠﯽ ُﮐﱢﻞ َﺷْﯽ ٍء َﻗﺪﯾٌﺮ«؛‬
‫و ده ﻣﺮﺗﺒﻪ‪َ» :‬أْﺳَﺘْﻐِﻔُﺮ اﻟﻠّﻪ َ اﻟﱠﺬي ﻻ ِإﻟَﻪ ِإّﻻ ُﻫَﻮ اﻟَﺤﱡﯽ اﻟ َْﻘﱡﯿﻮُم َو َأﺗُﻮُب ِإﻟَﯿِْﻪ«؛ و ده ﻣﺮﺗﺒﻪ‪» :‬ﯾﺎ َاﻟﻠّﻪ ُ ﯾﺎ َاﻟﻠّﻪ ُ ﯾﺎ َاﻟﻠّﻪ ُ«؛ و ده ﻣﺮﺗﺒﻪ‪» :‬ﯾﺎ َرْﺣﻤﺎُن‬
‫ﯾـﺎ َرْﺣﻤﺎُن«؛ و ده ﻣﺮﺗﺒﻪ‪» :‬ﯾﺎ َرﺣﯿُﻢ ﯾﺎ َرﺣﯿُﻢ«؛ و ده ﻣﺮﺗﺒﻪ‪» :‬ﯾﺎ ﺑَـﺪﯾَﻊ اﻟﱠﺴﻤﺎواِت َو اْﻻَءْرِض«؛ و ده ﻣﺮﺗﺒﻪ‪» :‬ﯾﺎ َذا اﻟ َْﺠﻼِل َو اْﻻِءْﮐﺮاِم«؛ و‬
‫ده ﻣﺮﺗﺒﻪ‪» :‬ﯾﺎ َﺣّﻨﺎُن ﯾﺎ َﻣّﻨﺎُن«؛ و ده ﻣﺮﺗﺒﻪ‪» :‬ﯾﺎ َﺣﱡﯽ ﯾﺎ َﻗﱡﯿﻮُم«؛ و ده ﻣﺮﺗﺒﻪ‪» :‬ﯾﺎ َﺣﱡﯽ ﻻ اِﻟَﻪ اِّﻻ َأﻧ َْﺖ«؛ و ده ﻣﺮﺗﺒﻪ‪» :‬ﯾﺎ َاﻟﻠّﻪ ُ ﻻ ِإﻟَﻪ ِإّﻻ َأﻧ َْﺖ«؛ و‬
‫ده ﻣﺮﺗﺒﻪ‪» :‬ﺑ ِْﺴِﻢ اﻟﻠّﻪ ِ اﻟﱠﺮْﺣﻤِﻦ اﻟﱠﺮﺣﯿِﻢ«؛ و ده ﻣﺮﺗﺒﻪ‪َ» :‬اﻟﻠُّﻬﱠﻢ ـَﺻ ﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ«؛ و ده ﻣﺮﺗﺒﻪ‪َ» :‬اﻟﻠُّﻬﱠﻢ اﻓَْﻌْﻞ ﺑﯽ ﻣﺎ َأﻧ َْﺖ َأْﻫﻠُُﻪ«؛‬
‫و ده ﻣﺮﺗﺒﻪ‪» :‬آﻣﯿَﻦ آﻣﯿَﻦ«؛ و ده ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺳﻮره »ﻗُْﻞ ُﻫَﻮ اﻟﻠّﻪ ُ َأَﺣﺪ؛«‬
‫ﭘﺲ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﯽ‪َ» :‬اﻟّﻠُﻬﱠﻢ اْﺻَﻨْﻊ ﺑﯽ ﻣﺎ َأﻧ َْﺖ َأْﻫﻠُُﻪ َو ﻻ َﺗْﺼَﻨْﻊ ﺑﯽ ﻣﺎ َأَﻧﺎ َأْﻫﻠُُﻪ َﻓِﺈﱠﻧَﮏ َأْﻫُﻞ‬
‫ص ‪237 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ع و آ‪ + :‬وﻟَﮏ اﻟ َْﺤﻤُﺪ َﻋَﺪَد ﻣﺎ ﻓﯽ َﺟﱢﻮ اﻟﱠﺴﻤﺎء‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻣﺘﻦ و ع و ﻣﺘﻦ آ‪َ :‬و َﻗْﻄِﺮ اﻻﻣﻄﺎِر‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬آ‪ :‬ﺑﮕﻮ‪.‬‬
 ‫اﻟﱠﺘْﻘﻮي َو َأْﻫُﻞ اﻟ َْﻤْﻐِﻔَﺮِه َو َأَﻧﺎ َأْﻫُﻞ اﻟﱡﺬﻧُﻮِب َو اﻟ َْﺨﻄﺎﯾﺎ َﻓﺎْرَﺣْﻤﻨﯽ ﯾﺎ َﻣْﻮﻻَي َو َأﻧ َْﺖ َأْرَﺣُﻢ اﻟّﺮاِﺣﻤﯿَﻦ«‪.‬‬
‫ﭘﺲ ده ﻣﺮﺗﺒﻪ‪» :‬ﻻ َﺣْﻮَل َو ﻻ ﻗُﱠﻮَه ِإّﻻ ﺑ ِﺎﻟّﻠﻪ ِ َﺗَﻮﱠﮐﻠُْﺖ َﻋَﻠﯽ اﻟ َْﺤﱢﯽ اﻟﱠﺬي ﻻ َﯾُﻤﻮُت َواﻟ َْﺤْﻤُﺪ ﻟّﻠﻪ ِ اﻟﱠﺬي ﻟَْﻢ َﯾﱠﺘِﺨْﺬ َوﻟَﺪًا َو ﻟَْﻢ َﯾُﮑْﻦ ﻟَُﻪ َﺷـ ِﺮﯾٌﮏ‬
‫ﻓِﯽ اﻟ ُْﻤﻠِْﮏ َو ﻟَْﻢ َﯾُﮑْﻦ ﻟَُﻪ َوﻟ ِﱞﯽ ﻣَِﻦ اﻟﱡﺬﱢل َو َﮐﱢﺒْﺮُه َﺗْﮑﺒﯿﺮًا«‪(1).‬‬
‫‪ -43‬دﻋﺎي »أﻣﺴﯿﺖ اﻟﻠﻬﻢ ﻣﻌﺘﺼﻤًﺎ ﺑﺬﻣﺎﻣﮏ اﻟﻤﻨﯿﻊ‪«...‬‬
‫ﭼﻬﻞ و ﺳـّﯿﻢ‪ :‬ﺳّﯿﺪ ﺑﻦ ﻃﺎوس و دﯾﮕﺮان ﺑﻪ ﺳﻨﺪﻫﺎي ﻣﻌﺘﺒﺮ رواﯾﺖ ﮐﺮده اﻧﺪ ﮐﻪ‪ :‬ﭼﻮن ﺣﻀﺮت ﺻﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم در زﻣﺎن ﻣﻨﺼﻮر‬
‫ﺑﻪ ﻋﺮاق ﺗﺸﺮﯾﻒ آوردﻧﺪ‪ ،‬ﺷﯿﻌﯿﺎن ﺑﻪ ﺧﺪﻣﺖ آن ﺣﻀﺮت آﻣﺪﻧﺪ و ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬اي ﻣﻮﻻي ﻣﺎ! داﻧﺴﺘﻪ اﯾﻢ ﮐﻪ ﺗﺮﺑﺖ ﺣﻀﺮت اﻣﺎم ﺣﺴﯿﻦ‬
‫ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم ﺷﻔﺎي ﻫﺮ درد اﺳﺖ‪ ،‬آﯾﺎ ﺑﺎﻋﺚ اﻣﺎن از ﻫﺮ ﺧﻮف ﻣﯽ ﮔﺮدد؟ ﺣﻀﺮت ﻓﺮﻣﻮد ﮐﻪ‪ :‬ﺑﻠﯽ‪ ،‬ﻫﺮ ﮐﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﮐﻪ ﺑﺮاي او اﻣﺎن‬
‫ﮔﺮدد از ﻫﺮ ﺧـﻮف و ﺑﯿﻢ‪ ،‬ﺑﺎﯾـﺪ ﮐﻪ ﺗﺴـﺒﯿﺤﯽ از ﺗﺮﺑﺖ ﻣﻘـّﺪس آن ﺣﻀـﺮت ﺑﻪ ﮐﻒ ﮔﯿﺮد‪ ،‬و دﻋـﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺣﻀـﺮت اﻣﯿﺮاﻟﻤﺆﻣﻨﯿﻦ _‬
‫ﺻﻠﻮات اﻟّﻠﻪ ﻋﻠﯿﻪ _ ﺧﻮاﻧﺪ در ﺷﺒﯽ ﮐﻪ ﺑﺮ ﻓﺮاش ﺣﻀﺮت رﺳﻮل ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ ﺧﻮاﺑﯿﺪ‪ ،‬ﺳﻪ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺑﺨﻮاﻧﺪ‪ .‬و دﻋﺎ اﯾﻨﺴﺖ‪:‬‬
‫»َأﻣَْﺴﯿُْﺖ َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ ُﻣْﻌَﺘِﺼﻤًﺎ ﺑ ِِﺬﻣﺎﻣَِﮏ)‪ (2‬اﻟ َْﻤﻨﯿِﻊ اﻟﱠﺬي ﻻـ ﯾُﻄـﺎَوُل َو ﻻ ﯾُﺤﺎَوُل ﻣِْﻦ ـِﺷ ﱢﺮ ُﮐﱢﻞ ﻏﺎِﺷٍﻢ َو ﻃﺎِرٍق ﻣِْﻦ ﺳﺎﺋِِﺮ ﻣﺎ)‪َ (3‬ﺧَﻠْﻘَﺖ)‪ (4‬ﻣِْﻦ‬
‫َﺧﻠِْﻘَﮏ اﻟّﺼﺎﻣِِﺖ َو اﻟّﻨﺎِﻃِﻖ ﻓﯽ ُﺟﱠﻨٍﻪ ﻣِْﻦ ُﮐﱢﻞ َﻣُﺨﻮٍف ﺑﻠِﺒﺎٍس ﺳﺎﺑ َِﻐٍﻪ َﺣﺼﯿَﻨٍﻪ َوﻻِء)‪َ (5‬أْﻫِﻞ ﺑَﯿِْﺖ َﻧﺒِﱢﯿَﮏ ﻋﻠﯿﻬﻢ اﻟﺴﻼم ُﻣْﺤَﺘِﺠﺒًﺎ)‪ (6‬ﻣِْﻦ ُﮐﱢﻞ‬
‫ﻗﺎـِﺻ ٍﺪ ﻟﯽ ِإﻟﯽ َأِذﱠﯾٍﻪ ﺑ ِِﺠـ ﺪاٍر َﺣﺼـﯿٍﻦ اْﻻِءْﺧﻼـِص ﻓِﯽ اِْﻻْﻋﺘِﺮاِف ﺑ َِﺤﱢﻘِﻬﻢ َو اﻟﱠﺘَﻤﱡﺴِﮏ ﺑ َِﺤﺒْﻠِِﻬْﻢ ُﻣﻮﻗِﻨًﺎ َأﱠن اﻟَﺤﱠﻖ ﻟَُﻬْﻢ َو َﻣَﻌُﻬْﻢ َو ﻓﯿِﻬْﻢ َو ﺑ ِِﻬْﻢ‬
‫ُأواﻟﯽ َﻣْﻦ واﻟَﻮا َو اُﻋـﺎدي َﻣْﻦ ﻋـﺎَدْوا َو ُأﺟﺎﻧُِﺐ َﻣْﻦ ﺟﺎَﻧﺒُﻮا َﻓَﺼﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آﻟ ِﻪ َو َأـِﻋ ْﺬﻧﯽ اﻟّﻠُﻬﱠﻢ ﺑ ِِﻬْﻢ ﻣِْﻦ َﺷـ ﱢﺮ ُﮐﱢﻞ َﻣﺎ َاﱠﺗﻘﯿِﻪ ﯾﺎ َﻋﻈﯿُﻢ‬
‫َﺣَﺠْﺮُت اْﻻَءﻋﺎِدَي َﻋّﻨﯽ ﺑ َِﺒﺪﯾِﻊ اﻟﱠﺴﻤﺎواِت َو اْﻻَءْرِض ِإﻧّﺎ َﺟَﻌﻠْﻨﺎ ﻣِْﻦ ﺑَﯿِْﻦ َأﯾْﺪﯾِﻬْﻢ َﺳ‪‬ﺪا َو ﻣِْﻦ َﺧﻠِْﻔِﻬْﻢ َﺳّﺪًا َﻓَﺄْﻏَﺸﯿْﻨﺎُﻫْﻢ َﻓُﻬْﻢ ﻻ ﯾُﺒِْﺼُﺮوَن«‪.‬‬
‫ص ‪238 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ﻣﻬﺞ اﻟﺪﻋﻮات‪ ،‬ص ‪ ،145‬رواﯾﻪ اﻟﻤﺘﻘﺪﻣﻪ ﻣﻦ دﻋﺎء اﻟﻌﺸﺮات‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ع و آ‪َ + :‬و ِﺟﻮاِرك ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻣﺘﻦ‪َ :‬ﻣْﻦ‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ع و آ‪ + :‬و ﻣﺎ َﺧَﻠْﻘَﺖ‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع و آ‪َ :‬و ِﻫَﯽ َوﻻَء‪.‬‬
‫‪ _6 -6‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع و آ‪ُ :‬ﻣْﺤَﺘِﺠﺰًا‪.‬‬
‫ﭘﺲ ﺗﺴﺒﯿـﺢ را ﺑﺒﻮﺳـﺪ‪ ،‬و ﺑﺮ دﯾـﺪه ﻫﺎي ﺧﻮد ﮔـﺬارد و ﺑﮕﻮﯾﺪ‪َ» :‬اﻟﻠُّﻬﱠﻢ ِإﻧّﯽ َأْﺳـ َﺌﻠَُﮏ ﺑ َِﺤﱢﻖ ﻫِﺬِه اﻟﱡﺘْﺮﺑَِﻪ َو ﺑ َِﺤﱢﻖ ﺻﺎِﺣﺒِﻬﺎ َو ﺑ َِﺤﱢﻖ َﺟﱢﺪه َو‬
‫ﺑ َِﺤﱢﻖ َأﺑﯿِﻪ َو ﺑ َِﺤﱢﻖ ُأﱢﻣﻪ َو ﺑ َِﺤﱢﻖ َأﺧﯿِﻪ َو ﺑ َِﺤﱢﻖ ُوﻟ ِْﺪِه اﻟّﻄﺎِﻫﺮﯾَﻦ اْﺟَﻌﻠْﻬﺎ ِﺷﻔﺎًء ﻣِْﻦ ُﮐﱢﻞ داٍء َو َأﻣﺎﻧًﺎ ﻣِْﻦ ُﮐﱢﻞ َﺧْﻮٍف َو ِﺣْﻔﻈًﺎ ﻣِْﻦ ُﮐﱢﻞ ُﺳﻮٍء«‪.‬‬
‫ﭘﺲ ﺗﺴﺒﯿﺢ را ﺑﺮ ﭘﯿﺸﺎﻧﯽ و دو ﺟﺎﻧﺐ ﭘﯿﺸﺎﻧﯽ)‪ (1‬ﺧﻮد ﺑﮕﺬارد‪ ،‬و اﮔﺮ در ﺻﺒﺢ ﭼﻨﯿﻦ ﮐﻨﺪ ﺗﺎ ﺷﺎم در اﻣﺎن ﺧﺪا ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬و اﮔﺮ در ﺷﺎم‬
‫ﭼﻨﯿﻦ ﮐﻨﺪ ﺗﺎ ﺻﺒﺢ در اﻣﺎن ﺧﺪا ﺑﺎﺷﺪ‪(2).‬‬
‫‪ -44‬دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ إﻧﯽ أﺳﺌﻠﮏ أن ﺗﺼﻠﯽ ﻋﻠﯽ ﻣﺤﻤﺪ و آل ﻣﺤﻤﺪ و‪«...‬‬
‫ﭼﻬﻞ و ﭼﻬﺎرم‪ :‬ﺷﯿﺦ ﻃﻮﺳﯽ و دﯾﮕﺮان ﮔﻔﺘﻪ اﻧﺪ ﮐﻪ‪ :‬در ﻫﻨﮕﺎم ﻏﺮوب آﻓﺘﺎب اﯾﻦ دﻋﺎ ﺑﺨﻮاﻧﺪ‪:‬‬
‫»َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ ِإﻧّﯽ َأْﺳَﺌﻠَُﮏ َأْن ﺗَُﺼﱢﻠَﯽ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو َأْﺳَﺌﻠَُﮏ َﺧﯿَْﺮ ﻟَﯿَْﻠﺘﯽ ﻫِﺬِه َو َﺧﯿَْﺮ ﻣﺎ ﻓﯿﻬﺎ َو َأُﻋﻮُذ ﺑ َِﮏ ﻣِْﻦ َﺷﱢﺮ ﻟَﯿَْﻠﺘﯽ ﻫِﺬِه َو َﺷﱢﺮ‬
‫ﻣـﺎ ﻓﯿﻬـﺎ َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ ِإﻧّﯽ َأُﻋﻮُذ ﺑ َِﮏ َأْن َﺗْﮑﺘَُﺐ َﻋَﻠﱠﯽ َﺧﻄﯿَﺌًﻪ َأْو ِإﺛ ْﻤًﺎ َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ َﺻﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو اْﮐِﻔﻨﯽ َﺧﻄﯿَﺌَﺘﻬﺎ َو ِإﺛ َْﻤﻬﺎ َو َأْﻋِﻄﻨﯽ‬
‫ﯾُْﻤَﻨﻬﺎ َو ﺑََﺮﮐﺎﺗِﻬﺎ)‪َ (3‬و َﻋْﻮَﻧﻬﺎ َو ﻧُﻮَرﻫﺎ َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ َﻧْﻔﺴـﯽ َﺧَﻠْﻘَﺘﻬﺎ َو ﺑ َِﯿِﺪَك َﺣﯿﺎﺗُﻬﺎ َو َﻣْﻮﺗُﻬﺎ َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ َﻓِﺈْن َأﻣَْﺴْﮑَﺘﻬﺎ َﻓِﺈﻟﯽ ِرْﺿﻮاﻧَِﮏ َو اﻟ َْﺠﱠﻨِﻪ َو ِإْن‬
‫َأْرَﺳﻠَْﺘﻬﺎ َﻓَﺼﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آﻟ ِﻪ َو اْﻏِﻔْﺮ ﻟَﻬﺎ َو اْرَﺣْﻤﻬﺎ«‪(4).‬‬
‫‪ -45‬دﻋﺎي »رﺑﯽ اﷲ ﺣﺴﺒﯽ اﷲ ﻻ إﻟﻪ إﻻ ﻫﻮ ﻋﻠﯿﻪ ﺗﻮﮐﻠﺖ‪«...‬‬
‫ﭼﻬﻞ و ﭘﻨﺠﻢ‪ :‬اﯾﻀًﺎ ﮔﻔﺘﻪ اﻧﺪ ﮐﻪ‪ :‬در ﻫﻨﮕﺎم ﻏﺮوب آﻓﺘﺎب اﯾﻦ دﻋﺎ ﺑﺨﻮاﻧﺪ‪:‬‬
‫»َرﺑَّﯽ اﻟّﻠﻪ ُ َﺣْﺴﺒَِﯽ اﻟّﻠﻪ ُ ﻻـ ِإﻟَﻪ ِإﻻّـ ُﻫَﻮ َﻋَﻠﯿِْﻪ َﺗَﻮﱠﮐﻠُْﺖ َو ُﻫَﻮ َرﱡب اﻟ َْﻌْﺮِش اﻟ َْﻌﻈﯿِﻢ َو ﻻـ َﺣْﻮَل َو ﻻـ ﻗُﱠﻮَه ِإّﻻ ﺑ ِﺎﻟّﻠﻪ ِ ﻣﺎ ﺷﺎَء اﻟّﻠﻪ ُ ﮐﺎَن َأْﺷـ َﻬُﺪ َو‬
‫َأْﻋَﻠُﻢ َأ ﱠن اﻟّﻠﻪ َ َﻋﻠﯽ ُﮐﱢﻞ َﺷـ ْﯽ ٍء َﻗِﺪﯾٌﺮ َو َأﱠن اﻟّﻠﻪ َ َﻗْﺪ َأﺣﺎَط ﺑ ُِﮑﱢﻞ َﺷـ ْﯽ ٍء ِﻋﻠْﻤًﺎ َو َأْﺣﺼـﯽ ُﮐﱠﻞ َﺷـ ْﯽ ٍء َﻋَﺪدًا َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ ِإﻧّﯽ َأُﻋﻮُذ ﺑ َِﮏ ﻣِْﻦ َﺷﱢﺮ‬
‫َﻧْﻔﺴﯽ َو ﻣِْﻦ َﺷﱢﺮ ُﮐﱢﻞ داﺑﱠٍﻪ َرﺑّﯽ آِﺧٌﺬ ﺑ ِﻨﺎِﺻَﯿﺘِﻬﺎ ِإﱠن َرﺑّﯽ َﻋﻠﯽ ِﺻﺮاٍط ُﻣْﺴَﺘﻘﯿٍﻢ َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ)‪َ (5‬أﻣْﺴﯽ َﺧْﻮﻓﯽ ُﻣْﺴَﺘﺠﯿﺮًا ﺑ َِﺄﻣﺎﻧَِﮏ‬
‫ص ‪239 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ع‪ :‬روي‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ﻓﻼح اﻟﺴﺎﺋﻞ‪ ،‬ص ‪ 224‬؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،83‬ص ‪ ،276‬ﺑﺎب ‪ ،45‬اﻷدﻋﯿﻪ و اﻷذﮐﺎر ﻋﻨﺪ اﻟﺼﺒﺎح‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻣﺘﻦ و ع‪ :‬ﺑََﺮَﮐَﺘﻬﺎ‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ﻣﺼﺒﺎح‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﻃﻮﺳﯽ‪ ،‬ص ‪ ،90‬ﻓﺼﻞ ﻓﯽ ﺳﯿﺎﻗﻪ اﻟﺼﻠﻮات‪ ...‬؛ ﺑﻠﺪاﻷﻣﯿﻦ‪ ،‬ص ‪ ،25‬ﺛّﻢ ﺗﺪﻋﻮ ﺑﺪﻋﺎء‪. ...‬‬
‫‪ _5 -5‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع‪ :‬اﻟﻬﯽ‪.‬‬
‫َﻓَﺼﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آﻟ ِﻪ َو آﻣِّﻨﯽ َﻓِﺈﱠﻧَﮏ ﻻ َﺗْﺨُﺬُل َﻣْﻦ آَﻣﻨَْﺘُﻪ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ َأﻣْﺴﯽ َﺟْﻬﻠﯽ ُﻣْﺴَﺘﺠﯿﺮًا ﺑ ِِﺤﻠِْﻤَﮏ َﻓَﺼﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آﻟ ِﻪ َو ُﻋْﺪ َﻋَﻠﱠﯽ‬
‫ﺑ ِِﺤﻠِْﻤـ َﮏ َو َﻓـْﻀ ﻠَِﮏ ِإﻟﻬﯽ َأﻣْﺴـﯽ َﻓْﻘﺮي ُﻣـْﺴ َﺘﺠﯿﺮًا ﺑ ِِﻐﻨـﺎَك َﻓـَﺼ ﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آﻟـِ ﻪ َو اْرُزﻗْﻨﯽ ﻣـِ ْﻦ َﻓـْﻀ ﻠَِﮏ اﻟ ْﻮاـِﺳ ِﻊ اﻟ َْﻬﻨﯿِﺊ اﻟ َْﻤﺮي ِء‬
‫َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ)‪َ (1‬أﻣْﺴـﯽ َذﻧ ْﺒﯽ ُﻣْﺴَﺘﺠﯿﺮًا ﺑ َِﻤْﻐِﻔَﺮﺗَِﮏ َﻓَﺼﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آﻟ ِﻪ َو اْﻏِﻔْﺮ ﻟﯽ َﻣْﻐِﻔَﺮًه َﻋْﺰﻣًﺎ َﺟْﺰﻣًﺎ ﻻ ﺗُﻐﺎِدُر)‪َ (2‬ذﻧ ْﺒًﺎ َو ﻻ َأْرَﺗِﮑُﺐ ﺑَْﻌَﺪﻫﺎ‬
‫ُﻣَﺤﱠﺮﻣـًﺎ ِإﻟﻬﯽ َأﻣْﺴـﯽ ُذﻟﱢﯽ ُﻣـْﺴ َﺘﺠﯿﺮًا ﺑ ِِﻌﱢﺰَك َﻓَﺼﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آﻟ ِﻪ َو َأِﻋﱠﺰﻧِﯽ ِﻋّﺰًا ﻻ َأِذﱡل)‪ (3‬ﺑَْﻌَﺪُه َأﺑَﺪًا ِإﻟﻬﯽ َأﻣْﺴـﯽ َﺿْﻌﻔﯽ ُﻣْﺴَﺘﺠﯿﺮًا‬
‫ﺑ ُِﻘﱠﻮﺗَِﮏ َﻓَﺼﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آﻟ ِﻪ َو َﻗﱢﻮ ﻓﯽ ِرﺿﺎَك َﺿْﻌﻔﯽ ِإﻟﻬﯽ َأﻣْﺴﯽ َوْﺟِﻬَﯽ اﻟ ْﺒﺎﻟ ِﯽ اﻟ ْﻔﺎﻧﯽ ُﻣْﺴَﺘﺠﯿﺮًا ﺑ َِﻮْﺟِﻬَﮏ اﻟّﺪاﺋِِﻢ اﻟ ْﺒﺎﻗِﯽ اﻟﱠﺬي ﻻ‬
‫َﯾﺒْﻠﯽ َو ﻻـ َﯾْﻔﻨﯽ َﻓَﺼﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آﻟ ِﻪ َو َأِﺟْﺮﻧﯽ ﻣِْﻦ َﻋـ ﺬاِب اﻟّﻨﺎِر َو ﻣِْﻦ َﺷـ ﱢﺮ اﻟـﱡﺪﻧ ْﯿﺎ َو اْﻻآِﺧَﺮِه َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ َﻓَﺼﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آﻟ ِﻪ َو اﻓَْﺘْﺢ‬
‫ﻟﯽ ﺑﺎَب اْﻻَءﻣِْﺮ اﻟﱠﺬي ﻓﯿِﻪ اﻟ ْﯿُْﺴُﺮ َو اﻟ ْﻌﺎﻓَِﯿُﻪ َو اﻟﱠﻨﺠﺎُح َو اﻟﱢﺮْزُق اﻟَﮑﺜﯿُﺮ اﻟﱠﻄﱢﯿُﺐ اﻟ َْﺤﻼُل اﻟ ْﻮاِﺳُﻊ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ ﺑَﱢﺼْﺮﻧﯽ َﺳﺒﯿَﻠُﻪ َو َﻫﱢﯿْﺊ ﻟﯽ َﻣْﺨَﺮَﺟُﻪ َو َﻣْﻦ‬
‫َﻗـﱠﺪْرَت ﻟَُﻪ ﻣِْﻦ َﺧﻠِْﻘَﮏ َﻋَﻠﱠﯽ َﻣْﻘـُﺪَرًه ﺑ ُِﺴﻮٍء َﻓَﺼﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آﻟ ِﻪ َو ُﺧْﺬُه َﻋّﻨﯽ ﻣِْﻦ ﺑَﯿِْﻦ َﯾَﺪﯾِْﻪ َو ﻣِْﻦ َﺧﻠِْﻔﻪ َو َﻋْﻦ َﯾﻤﯿﻨِﻪ َو َﻋْﻦ ِﺷـ ﻤﺎﻟ ِﻪ َو‬
‫ﻣِْﻦ َﻓْﻮﻗِﻪ َو ﻣِْﻦ َﺗْﺤﺘِﻪ َو َاﻟ ِْﺠْﻢ ﻟ ِﺴﺎَﻧُﻪ َو َﻗﱢﺼْﺮ َﯾـَﺪُه َو َأْﺧِﺮْج َﺻْﺪَرُه َو اﻣَْﻨْﻌُﻪ ﻣِْﻦ َأْن َﯾِﺼَﻞ ِإﻟَﱠﯽ َأْو ِإﻟﯽ َأَﺣٍﺪ ﻣِْﻦ َأْﻫﻠﯽ َو َﻣْﻦ َﯾْﻌﻨﯿﻨﯽ َأﻣُْﺮُه َأْو‬
‫َﺷْﯽ ٍء ﻣِّﻤـ ﺎ َﺧﱠﻮﻟ َْﺘﻨﯽ َو َرَزﻗَْﺘﻨﯽ َو َأﻧ َْﻌْﻤَﺖ ﺑ ِﻪ َﻋَﻠﱠﯽ ﻣِْﻦ َﻗﻠﯿٍﻞ َأْو َﮐﺜﯿٍﺮ ﺑ ُِﺴﻮٍء ﯾﺎ َﻣْﻦ ُﻫَﻮ َأﻗَْﺮُب ِإﻟَﱠﯽ ﻣِْﻦ َﺣﺒِْﻞ اﻟ َْﻮرﯾـِﺪ ﯾﺎ َﻣْﻦ َﯾُﺤﻮُل ﺑَﯿَْﻦ اﻟ َْﻤْﺮِء‬
‫َو َﻗﻠْﺒِﻪ ﯾﺎ َﻣْﻦ ُﻫَﻮ ﺑ ِﺎﻟ َْﻤﻨَْﻈِﺮ اْﻻَءْﻋﻠﯽ ﯾﺎ َﻣْﻦ ﻟَﯿَْﺲ َﮐِﻤﺜْﻠِﻪ َﺷْﯽ ٌء َو ُﻫَﻮ اﻟﱠﺴﻤﯿُﻊ اﻟ َْﺒﺼﯿُﺮ)‪ (4‬ﯾﺎ ﻻ اِﻟَﻪ اِّﻻ أﻧ َْﺖ ﺑ َِﺤﱢﻖ ﻻ اِﻟَﻪ اِّﻻ أﻧَﺖ اْرَض َﻋّﻨﯽ ﯾﺎ‬
‫ﻻ اِﻟَﻪ اِّﻻ َاﻧ َْﺖ ﺑ َِﺤﱢﻖ ﻻ اِﻟَﻪ إّﻻ َاﻧ َْﺖ اْرَﺣْﻤﻨﯽ ﯾﺎ ﻻ اِﻟَﻪ اِّﻻ َاﻧ َْﺖ ﺑ َِﺤﱢﻖ ﻻ اِﻟَﻪ اِّﻻ َأﻧ َْﺖ ﺗُْﺐ َﻋَﻠﱠﯽ َﯾﺎ ﻻ إﻟَﻪ إّﻻ َأﻧ َْﺖ ﺑ َِﺤﱢﻖ ﻻ إﻟَﻪ إّﻻ َأﻧ َْﺖ ُأْرُزﻗْﻨﯽ‬
‫ﯾـﺎ ﻻـ إﻟَﻪ إّﻻ َأﻧ َْﺖ َأْﻋﺘِْﻘﻨﯽ ﻣَِﻦ اﻟّﻨﺎِر ﯾﺎ ﻻ ِإﻟَﻪ ِإّﻻ َأﻧ َْﺖ ﺑ َِﺤﱢﻖ ﻻ ِإﻟَﻪ ِإّﻻ َأﻧ َْﺖ َﺗَﻔﱠﻀْﻞ َﻋَﻠﱠﯽ ﺑ َِﻘﻀﺎِء)‪َ (5‬ﺣﻮاﺋِﺠﯽ ﻓﯽ ُدﻧ ْﯿﺎَي َو آِﺧَﺮﺗﯽ ِإﱠﻧَﮏ‬
‫َﻋﻠﯽ ُﮐﱢﻞ َﺷْﯽ ٍء َﻗﺪﯾٌﺮ«‪(6).‬‬
‫ص ‪240 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع‪ :‬اﻟﻬﯽ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ﻣﺘﻦ آ و ﺣﺎﺷﯿﻪ ع‪ + :‬ﻟ ِﯽ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع‪ :‬ذﱠل‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ع و آ‪ :‬اﻟ َْﻌﻠﯿﻢ‪ ،‬و ﺣﺎﺷﯿﻪ آن‪ :‬اﻟ َْﺒﺼﯿﺮ‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬ع و آ‪َ + :‬ﺟﻤﯿِﻊ ‪.‬‬
‫‪ _6 -6‬ﻣﺼﺒﺎح‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﻃﻮﺳﯽ‪ ،‬ص ‪ ،90‬ﻓﺼﻞ ﻓﯽ ﺳﯿﺎﻗﻪ اﻟﺼﻠﻮات‪ ...‬؛ ﺑﻠﺪاﻷﻣﯿﻦ‪ ،‬ص ‪ ،26‬ﺛّﻢ ﺗﺪﻋﻮ ﺑﺪﻋﺎء‪. ...‬‬
 ‫‪ -46‬دﻋﺎي »ﺑﺴﻢ اﷲ و ﺑﺎﷲ و ﻣﻦ اﷲ و إﻟﯽ اﷲ‪«...‬‬
‫ﭼﻬﻞ و ﺷﺸﻢ‪ :‬ﺷﯿﺦ ﻃﻮﺳﯽ و دﯾﮕﺮان از ﺣﻀﺮت اﻣﺎم زﯾﻦ اﻟﻌﺎﺑﺪﯾﻦ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﻧﺪ ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﮔﺎه ﻣﻦ اﯾﻦ دﻋﺎ ﺑﺨﻮاﻧﻢ‪،‬‬
‫ﭘﺮوا ﻧﺪارم اﮔﺮ ﺟﻤﯿﻊ ﺟّﻨﯿﺎن و آدﻣﯿﺎن ﺑﺮاي ﺿﺮر ﻣﻦ ﺟﻤﻊ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬و ﻋﻠﻤﺎ اﯾﻦ دﻋﺎ را از دﻋﺎﻫﺎي ﺻﺒﺎح و ﻣﺴﺎ ﺷﻤﺮده اﻧﺪ‪:‬‬
‫»ﺑ ِْﺴِﻢ اﻟّﻠﻪ ِ َو ﺑ ِﺎﻟّﻠﻪ ِ َو ﻣَِﻦ اﻟّﻠﻪ ِ َو ِإﻟَﯽ اﻟّﻠﻪ ِ َو ﻓﯽ َﺳﺒﯿِﻞ اﻟّﻠﻪ ِ َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ ِإﻟَﯿَْﮏ َأْﺳَﻠْﻤُﺖ َﻧْﻔﺴﯽ َو ِإﻟَﯿَْﮏ َوﱠﺟْﻬُﺖ َوْﺟﻬﯽ َو ِإﻟَﯿَْﮏ َﻓﱠﻮْﺿُﺖ َأﻣْﺮي‬
‫َو ِإﻟَﯿَْﮏ َأﻟ َْﺠْﺄُت َﻇْﻬﺮي َﻓﺎْﺣَﻔْﻈﻨﯽ ﺑ ِِﺤْﻔِﻆ اْﻻءﯾﻤﺎِن ﻣِْﻦ ﺑَﯿِْﻦ َﯾَﺪﱠي َو ﻣِْﻦ َﺧﻠْﻔﯽ َو َﻋْﻦ َﯾﻤﯿﻨﯽ َو َﻋْﻦ ِﺷﻤﺎﻟﯽ َو ﻣِْﻦ َﻓْﻮﻗﯽ َو ﻣِْﻦ َﺗْﺤﺘﯽ َو ﻣﺎ‬
‫َﻗﺒْﻠﯽ)‪َ (1‬و اْدَﻓْﻊ َﻋّﻨﯽ ﺑ َِﺤْﻮﻟ َِﮏ َو ﻗُﱠﻮﺗَِﮏ َﻓِﺈﱠﻧُﻪ ﻻ َﺣْﻮَل َو ﻻ ﻗُﱠﻮَه ِإّﻻ ﺑ ِﺎﻟّﻠﻪ ِ اﻟ َْﻌﻠِﱢﯽ اﻟ َْﻌﻈﯿِﻢ«‪(2).‬‬
‫‪ -47‬دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ إﻧﻪ ﻟﻢ ﯾﻤﺲ أﺣﺪ ﻣﻦ ﺧﻠﻘﮏ أﻧﺖ‪«...‬‬
‫ﭼﻬﻞ و ﻫﻔﺘﻢ‪ :‬ﺷـﯿﺦ ﻃﻮﺳـﯽ و ﺳـّﯿﺪ و دﯾﮕﺮان از اﻣﺎم ﻣﺤّﻤﺪ ﺑﺎﻗﺮ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﻧﺪ ﮐﻪ‪ :‬در دﻋﺎﻫﺎي ﺳّﺮ ﮐﻪ ﺣﻖ ﺗﻌﺎﻟﯽ‬
‫وﺣﯽ ﮐﺮد ﺑﻪ ﺣﻀـﺮت رﺳﻮل ﺻـﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ ﮐﻪ ﯾﺎ ﻣﺤّﻤﺪ! ﺑﮕﻮ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺗﻘّﺮب ﺟﻮﯾﻨﺪ ﺑﻪ ﺳﻮي ﻣﻦ ﮐﻪ ﺑﺪاﻧﯿﺪ‬
‫ﺑﻪ ﻋﻠﻢ ﯾﻘﯿﻦ ﮐﻪ اﯾﻦ دﻋـﺎ ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﭼﯿﺰﻫـﺎﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﻦ ﺗﻘّﺮب ﺟﻮﯾﯿـﺪ ﺑﻌـﺪ از ﻓﺮاﯾﺾ‪ .‬و اﮐﺜﺮ اﯾﻦ دﻋـﺎ را در دﻋﺎﻫﺎي وﻗﺖ ﻏﺮوب‬
‫آﻓﺘﺎب ذﮐﺮ ﮐﺮده اﻧﺪ‪:‬‬
‫»َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ ِإﱠﻧُﻪ ﻟَْﻢ ﯾُْﻤِﺲ َأَﺣٌﺪ ﻣِْﻦ َﺧﻠِْﻘَﮏ َأﻧ َْﺖ ِإﻟَﯿِْﻪ َأْﺣَﺴُﻦ َﺻﻨﯿﻌًﺎ)‪َ (3‬و ﻻ ﻟَُﻪ َأْدَوُم َﮐﺮاَﻣًﻪ َو ﻻ َﻋَﻠﯿِْﻪ َأﺑ َْﯿُﻦ َﻓْﻀًﻼ َو ﻻ ﺑ ِﻪ َأَﺷﱡﺪ َﺗَﺮﱡﻓﻘًﺎ َو ﻻ َﻋَﻠﯿِْﻪ‬
‫َأَﺷـ ﱡﺪ ِﺣﯿﺎَﻃًﻪ َو ﻻ َﻋَﻠﯿِْﻪ َأَﺷﱡﺪ َﺗَﻌﱡﻄﻔًﺎ ﻣِﻨَْﮏ َﻋَﻠﱠﯽ َو ِإْن ﮐﺎَن َﺟﻤﯿُﻊ اﻟ َْﻤْﺨﻠُﻮﻗﯿَﻦ ﯾَُﻌﱢﺪُدوَن ﻣِْﻦ ذﻟ َِﮏ ﻣِﺜَْﻞ َﺗْﻌﺪﯾﺪي َﻓﺎْﺷـ َﻬْﺪ ﯾﺎ ﮐﺎﻓَِﯽ اﻟﱠﺸﻬﺎَدِه‬
‫ﺑ َِﺄﻧّﯽ ُأْﺷِﻬُﺪَك ﺑ ِﻨﱠﯿِﻪ ِﺻْﺪٍق ﺑ َِﺄﱠن ﻟََﮏ اﻟ َْﻔْﻀَﻞ َو اﻟﱠﻄْﻮَل ﻓﯽ ِإﻧ ْﻌﺎﻣَِﮏ َﻋَﻠﱠﯽ َو ﻗِﱠﻠَﻪ ُﺷْﮑﺮي ﻟََﮏ ﻓﯿﻬﺎ ﯾﺎ ﻓﺎِﻋَﻞ ُﮐﱢﻞ ِإراَدٍه)‪(4‬‬
‫ص ‪241 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ع‪ :‬ﻗَِﺒﻠﯽ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬أﻣﺎﻟﯽ‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﻃﻮﺳﯽ‪ ،‬ص ‪ ،208‬ﻣﺠﻠﺲ اﻟﺜﺎﻣﻦ ﻓﯿﻪ‪ ...‬؛ ﮐﺎﻓﯽ‪ ،‬ج ‪ ،2‬ص ‪ ،563‬ﺑﺎب اﻟﺪﻋﺎء ﻟﻠﮑﺮب و اﻟﻬّﻢ و‪. ...‬‬
‫‪ _3 -3‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻫﺮ ﺳﻪ ﻧﺴﺨﻪ‪ُ :‬ﺻﻨْﻌًﺎ‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻫﺮ ﺳﻪ ﻧﺴﺨﻪ‪ُ :‬ﮐّﻠﻤﺎ أراَده‪.‬‬
‫َو ـَﺻـ ﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آﻟ ِـﻪ َو َﻃـ ﱢﻮﻗْﻨﯽ َأﻣﺎﻧــًﺎ ﻣِـْﻦ ُﺣﻠُـﻮِل اﻟﱠﺴـَﺨ ِﻂ ﻟ ِِﻘﱠﻠِﻪ اﻟﱡﺸْﮑِﺮ َو َأْوِﺟـ ْﺐ ﻟﯽ ِزﯾـﺎَدٌه ﻣِـْﻦ ِإﺗ ْﻤـﺎِم اﻟﱢﻨْﻌَﻤـ ِﻪ ﺑ ِـَﺴـ َﻌِﻪ اﻟ َْﻤْﻐِﻔَﺮِه‬
‫َأﻣِْﻄْﺮﻧﯽ)‪َ (1‬ﺧﯿَْﺮَك َو)‪ (2‬ﻻ ﺗُﻘﺎﯾِـْﺴ ﻨﯽ ﺑ ُِﺴﻮِء َﺳﺮﯾَﺮﺗﯽ َو اﻣَْﺘِﺤْﻦ َﻗﻠْﺒﯽ ﻟ ِِﺮﺿﺎَك َو اْﺟَﻌْﻞ ﻣﺎ َﺗَﻘﱠﺮﺑ ُْﺖ)‪ (3‬ﺑ ِﻪ ِإﻟَﯿَْﮏ ﻓﯽ دﯾﻨَِﮏ ﺧﺎﻟ ِﺼًﺎ َو ﻻ‬
‫َﺗْﺠَﻌﻠُْﻪ ﻟ ِﻠُُﺰوِم ُﺷﺒَْﻬٍﻪ أْو َﻓْﺨٍﺮ َأْو ِرﯾﺎٍء ﯾﺎ َﮐﺮﯾُﻢ«‪(4).‬‬
‫‪ -48‬دﻋﺎي »أﻟﻠﻬﻢ أﻧﺖ أﺣﻖ ﻣﻦ ذﮐﺮ و أﺣﻖ ﻣﻦ ﻋﺒﺪ و‪«....‬‬
‫ﭼﻬﻞ و ﻫﺸـﺘﻢ‪ :‬ﺷـﯿﺦ ﺷﻬﯿﺪ _ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺮﺣﻤﻪ _ از ﺣﻀﺮت رﺳﻮل ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬آن ﺣﻀﺮت ﻫﺮ ﺻﺒﺢ‬
‫و ﺷﺎم اﯾﻦ دﻋﺎ ﻣﯽ ﺧﻮاﻧﺪﻧﺪ‪:‬‬
‫»َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ َأﻧ َْﺖ َأَﺣﱡﻖ َﻣْﻦ ُذِﮐَﺮ َو َأَﺣﱡﻖ َﻣْﻦ ُﻋﺒَِﺪ َو َأﺑ َْﺼُﺮ َﻣِﻦ اﺑ ْﺘُِﻐَﯽ َو َأْرَءُف َﻣْﻦ َﻣَﻠَﮏ َو َأْﺟَﻮُد َﻣْﻦ ُﺳﺌَِﻞ َو َأْوَﺳُﻊ َﻣْﻦ َأْﻋﻄﯽ َأﻧ َْﺖ اﻟ َْﻤﻠُِﮏ ﻻ‬
‫َﺷﺮﯾَﮏ ﻟََﮏ َو اﻟ َْﻔْﺮُد ﻻ ﻧِﱠﺪ ﻟََﮏ ُﮐﱡﻞ َﺷـ ْﯽ ٍء ﻫﺎﻟ ٌِﮏ ِإّﻻ َوْﺟَﻬَﮏ ﻟَْﻦ ﺗُﻄﺎَع ِإّﻻ ﺑ ِﺈْذﻧَِﮏ َو ﻟَْﻢ ﺗُْﻌَﺺ ِإّﻻ ﺑ ِِﻌﻠِْﻤَﮏ ﺗُﻄﺎُع َﻓَﺘْﺸـ ُﮑُﺮ َو ﺗُْﻌﺼـﯽ‬
‫َﻓَﺘْﻐِﻔُﺮ َأﻗَْﺮُب َﺷـ ﻬﯿٍﺪ َو َأْدﻧﯽ َﺣﻔﯿٍﻆ ُﺣﻠَْﺖ ُدوَن اﻟ ُْﻘﻠُﻮِب َو َأَﺧـ ْﺬَت ﺑ ِﺎﻟﱠﻨﻮاﺻـﯽ َو َأﺛ َْﺒﱠﺖ اْﻻآﺛﺎَر َو َﻓـَﺴ ْﺨَﺖ)‪ (5‬اْﻻآﺟﺎَل اﻟ ُْﻘﻠُﻮُب ﻟََﮏ)‪(6‬‬
‫ُﻣﻔﯿَﻀٌﻪ)‪َ (7‬و اﻟﱢﺴُﺮ ِﻋﻨْـَﺪَك َﻋﻼـﻧَِﯿٌﻪ َاﻟ َْﺤﻼـُل ﻣﺎ َﺣﱠﻠﻠَْﺖ َو اﻟ َْﺤﺮاُم ﻣﺎ َﺣﱠﺮﻣَْﺖ َو اﻟـّﺪﯾُﻦ ﻣﺎ َﺷـ َﺮْﻋَﺖ َو اْﻻَءﻣُْﺮ ﻣﺎ َﻗـَﻀ ﯿَْﺖ َو اﻟ َْﺨﻠُْﻖ َﺧﻠُْﻘَﮏ َو‬
‫اﻟ َْﻌﺒُْﺪ َﻋﺒُْﺪَك َو َأﻧ َْﺖ اﻟّﻠﻪ ُ اﻟﱠﺮُءوُف اﻟﱠﺮﺣﯿُﻢ َأْﺳـ َﺌﻠَُﮏ ﺑ ِﻨُﻮِر َوْﺟِﻬَﮏ اﻟﱠﺬي َأْﺷَﺮَﻗْﺖ ﻟَُﻪ اﻟﱠﺴﻤﺎواُت َو اْﻻَءْرُض َو ﺑ ُِﮑﱢﻞ َﺣﱟﻖ ُﻫَﻮ ﻟََﮏ َو ﺑ َِﺤﱢﻖ‬
‫اﻟّﺴﺎﺋِﻠﯿَﻦ َﻋَﻠﯿَْﮏ َأْن َﺗْﻘَﺒَﻠﻨﯽ ﻓﯽ ﻫِﺬِه اﻟ َْﻐﺪاِه )و اﮔﺮ در ﺷﺎم ﺑﺨﻮاﻧﺪ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ‪ :‬ﻓﯽ ﻫِﺬِه اﻟ َْﻌِﺸﱠﯿِﻪ( َو َأْن ﺗُﺠﯿَﺮﻧﯽ ﻣَِﻦ اﻟّﻨﺎِر ﺑ ُِﻘْﺪَرﺗَِﮏ«‪(8).‬‬
‫‪ -49‬ﺧﻮاﻧﺪن »اﻟﻠﻬﻢ إﻧﯽ أﻋﻮذ ﺑﮏ ﻣﻦ ﻣﻠﻤﺎت ﻧﻮازل اﻟﺒﻼء و‪«...‬‬
‫ﭼﻬﻞ و ﻧﻬﻢ‪ :‬ﻗﻄﺐ راوﻧﺪي _ رﺣﻤﻪ اﻟّﻠﻪ ﻋﻠﯿﻪ _ و دﯾﮕﺮان از ﺣﻀﺮت رﺳﻮل ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ رواﯾﺖ‬
‫ص ‪242 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻣﺘﻦ‪َ :‬أﻧ ِْﻈﺮﻧِﯽ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬آ‪َ + :‬ﺻﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آﻟ ِﻪ َو ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻣﺘﻦ‪َ :‬أَﺗَﻘﱠﺮُب‪.‬‬
‫‪ _4 - 4‬ﻣﺼـﺒﺎح‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﻃﻮﺳﯽ‪ ،‬ص ‪ ،96‬ﻓﺼﻞ ﻓﯽ ﺳـﯿﺎﻗﻪ اﻟﺼـﻠﻮات‪ ...‬؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،83‬ص ‪ ،278‬ﺑﺎب ‪ ،45‬اﻷدﻋﯿﻪ و اﻷذﮐﺎر‬
‫ﻋﻨﺪ اﻟﺼﺒﺎح‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬ع و آ‪َ :‬ﻓَﺴْﺤَﺖ‪ .‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع‪َ :‬ﻧَﺴْﺤَﺖ‪ ،‬و ﺣﺎﺷﯿﻪ آ‪َ :‬ﻓَﺴْﺨُﺖ‪.‬‬
‫‪ _6 -6‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع و آ‪ِ :‬إﻟَﯿَﮏ‪.‬‬
‫‪ _7 -7‬ع و آ‪ُ :‬ﻣﻔِْﻀَﯿٌﻪ‪.‬‬
‫‪ _ 8 -8‬ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ، 83‬ص ‪ ،281‬ﺑﺎب ‪ ،45‬اﻷدﻋﯿﻪ و اﻷذﮐﺎر ﻋﻨﺪ اﻟﺼﺒﺎح‪.‬‬
‫ﮐﺮده اﻧـﺪ ﮐﻪ‪ :‬ﺟﺒﺮﺋﯿﻞ از ﺟﺎﻧﺐ ﺣﻖ ﺗﻌﺎﻟﯽ اﯾﻦ ﻣﻨﺎﺟﺎت را ﺑﺮاي اﺳـﺘﻌﺎذه از ﺑﻼﻫﺎ آورد‪ .‬ﭘﺲ ﻣﻨﺎﺳﺐ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﺻـﺒﺢ و ﺷﺎم)‪(1‬‬
‫ﺧﻮاﻧﺪه ﺷﻮد‪:‬‬
‫»َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ ِإﻧّﯽ َأُﻋﻮُذ ﺑ ِـَﮏ ﻣِْﻦ ُﻣﻠِّﻤـ ﺎِت َﻧﻮاِزِل اﻟ َْﺒﻼِء َو َأْﻫﻮاِل َﻋﻈﺎﺋِِﻢ اﻟﱠﻀّﺮاِء َﻓَﺄِﻋـ ْﺬﻧﯽ َرﱢب ﻣِْﻦ ِﺻـ ْﺮَﻋِﻪ اﻟ َْﺒْﺄﺳﺎِء َو اْﺣُﺠﺒْﻨﯽ َﻋْﻦ)‪َ (2‬ﺳَﻄﻮاِت‬
‫اﻟ َْﺒﻼـِء َو َﻧﱢﺠﻨﯽ ﻣِْﻦ ُﻣﻔﺎﺟـﺎِه اﻟﱢﻨَﻘِﻢ َو اْﺣَﻔْﻈﻨﯽ)‪ (3‬ﻣـِ ْﻦ َزواِل اﻟﱢﻨَﻌـ ِﻢ َو ﻣـِ ْﻦ َزﻟَـِﻞ اﻟ َْﻘـ َﺪِم َو اْﺟَﻌﻠْﻨﯽ اﻟّﻠُﻬﱠﻢ َرﱢب ﻓﯽ ِﺣﻤﯽ ِﻋﱢﺰَك َو ِﺣﯿـﺎَﻃِﻪ‬
‫ِﺣْﺮِزَك ﻣِْﻦ ُﻣﺒـﺎَﻏَﺘِﻪ اﻟـﱠﺪواﺋِِﺮ َو ُﻣﻌﺎَﺟَﻠِﻪ اﻟ َْﺒﻮاﺋِِﺮ َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ َو َأْرَض اﻟ َْﺒﻼَء َﻓﺎْﺧـِﺴ ْﻔﻬﺎ َو َﻋْﺮَﺻَﻪ اﻟ ِْﻤَﺤِﻦ َﻓﺎْرُﺟْﻔﻬﺎ َو َﺷـ ْﻤَﺲ اﻟﱠﻨﻮاﺋِِﺐ َﻓﺎْﮐـِﺴ ْﻔﻬﺎ َو‬
‫ِﺟﺒﺎَل اﻟﱡﺴﻮِء َﻓﺎﻧ ْـِﺴ ْﻔﻬﺎ َو ُﮐْﺮَب اﻟﱠﺪْﻫِﺮ َﻓﺎْﮐـِﺸ ْﻔﻬﺎ َو َﻋﻮاﺋَِﻖ اْﻻُءُﻣﻮِر َﻓﺎْﺻـ ِﺮﻓْﻬﺎ َو َأْوِرْدﻧﯽ َﺣﯿﺎَض اﻟﱠﺴﻼَﻣِﻪ َو اْﺣِﻤﻠْﻨﯽ َﻋﻠﯽ َﻣﻄﺎﯾﺎ اﻟ َْﮑﺮاَﻣِﻪ َو‬
‫َأْﺻـ ﺒِْﺤﻨﯽ ِإﻗﺎﻟََﻪ اﻟ َْﻌﺜَْﺮِه َو اْﺷِﻤﻠْﻨﯽ)‪ِ (4‬ﺳﺘَْﺮ)‪ (5‬اﻟ َْﻌْﻮَرِه َو ُﺟـ ْﺪ َﻋَﻠﱠﯽ َرﱢب ﺑ ِﺂﻻﺋـِ َﮏ َو َﮐْﺸِﻒ ﺑَﻼﺋَِﮏ َو َدﻓِْﻊ ـَﺿ ّﺮاﺋَِﮏ َو اْدَﻓْﻊ َﻋّﻨﯽ َﮐﻼِﮐَﻞ‬
‫َﻋﺬاﺑ َِﮏ َو اْﺻـ ِﺮْف َﻋّﻨﯽ َأﻟﯿَﻢ ِﻋﻘﺎﺑ َِﮏ َو َأِﻋْﺬﻧﯽ ﻣِْﻦ ﺑَﻮاﺋِِﻖ اﻟﱡﺪُﻫﻮِر َو َأﻧ ِْﻘْﺬﻧﯽ ﻣِْﻦ ُﺳﻮِء َﻋﻮاﻗِِﺐ اْﻻُءُﻣﻮِر َو اْﺣُﺮْﺳﻨﯽ ﻣِْﻦ َﺟﻤﯿِﻊ اﻟ َْﻤْﺤُﺬوِر‬
‫َو اْﺻَﺪْع َﺻﻔﺎَت اﻟ َْﺒﻼِء َﻋْﻦ َأﻣْﺮي َو اْﺷﻠِْﻞ َﯾَﺪُه َﻋّﻨﯽ َﻣﺪي ُﻋْﻤﺮي ِإﱠﻧَﮏ اﻟﱠﺮُب اﻟ َْﻤﺠﯿُﺪ اﻟ ُْﻤﺒِْﺪُئ اﻟ ُْﻤﻌﯿُﺪ اﻟ َْﻔّﻌﺎُل ﻟ ِﻤﺎ ﯾُﺮﯾُﺪ«‪(6).‬‬
‫‪ -50‬دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ رب اﻟﻨﻮر اﻟﻌﻈﯿﻢ و رب اﻟﮑﺮﺳﯽ اﻟﺮﻓﯿﻊ و‪«...‬‬
‫ﭘﻨﺠﺎﻫﻢ‪ :‬ﺳّﯿﺪ ﺑﻦ ﻃﺎوس و ﮐﻔﻌﻤﯽ _ رﺣﻤﻪ اﻟّﻠﻪ ﻋﻠﯿﻬﻤﺎ _ و دﯾﮕﺮان ﺑﻪ ﺳﻨﺪ ﻣﻌﺘﺒﺮ از ﺣﻀﺮت ﺻﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﻧﺪ‬
‫ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﮐﻪ ﭼﻬﻞ ﺻـﺒﺎح اﯾﻦ دﻋﺎي ﻋﻬﺪ را ﺑﺨﻮاﻧﺪ از ﯾﺎوران ﻗﺎﺋﻢ آل ﻣﺤّﻤﺪ ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬و اﮔﺮ ﺑﻤﯿﺮد ﭘﯿﺶ از ﻇﻬﻮر‬
‫آن ﺣﻀـﺮت‪ ،‬ﺧﺪا او را زﻧﺪه ﮔﺮداﻧﺪ‪ ،‬و ﺑﻪ ﺧﺪﻣﺖ آن ﺣﻀـﺮت ﺑﺮﺳﺎﻧﺪ؛ و ﺣﻖ ﺗﻌﺎﻟﯽ ﺑﻪ ﻫﺮ ﮐﻠﻤﻪ اي ﻫﺰار ﺣﺴﻨﻪ ﺑﺮاي او ﺑﻨﻮﯾﺴﺪ‪،‬‬
‫و ﻫﺰار ﮔﻨﺎه از او ﻣﺤﻮ ﮐﻨﺪ‪:‬‬
‫ص ‪243 :‬‬
‫‪ _1 -1‬آ‪ + :‬اﯾﻦ دﻋﺎ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ﺣﺎﺷﯿﻪ آ‪ :‬ﻣِْﻦ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻫﺮ ﺳﻪ ﻧﺴﺨﻪ‪ :‬اْﺣُﺮْﺳﻨِﯽ‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ﺣﺎﺷﯿﻪ آ‪َ :‬و أْﺻﺒِْﺤﻨِﯽ ﺑﺈﻗﺎﻟَِﻪ اﻟِﻌْﺸَﺮِه واْﺳِﻤﻠْﻨِﯽ‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻣﺘﻦ و ع‪ :‬ﺑ ِِﺴﺘِْﺮ‪.‬‬
‫‪ _6 - 6‬اﻟـﺪﻋﻮات‪ ،‬ص ‪ ، 82‬ﻓﺼﻞ ﻓﯽ ﺻـﺤﻪ اﻟﺒﺪن و اﻟﻌﺎﻓﯿﻪ ﺑﺎﻟﺼـﻼه؛ ﻣﺼـﺒﺎح‪ ،‬ﺷـﯿﺦ ﮐﻔﻌﻤﯽ‪ ،‬ص ‪ ،245‬ﻋـﻮذه ﻣﻦ ﻣﺮده اﻟﺠﻦ و‬
‫اﻟﺸﯿﺎﻃﯿﻦ‪.‬‬
‫»َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ َرﱠب اﻟﱡﻨﻮِر اﻟ َْﻌﻈﯿِﻢ َو َرﱠب اﻟ ُْﮑْﺮـِﺳ ﱢﯽ اﻟﱠﺮﻓﯿِﻊ َو َرﱠب اﻟ َْﺒْﺤِﺮ اﻟ َْﻤـْﺴ ُﺠﻮِر َو ُﻣﻨِْﺰَل اﻟﱠﺘْﻮراِه َو اْﻻِءﻧ ْﺠﯿـِﻞ َو اﻟﱠﺰﺑ ُﻮِر َو َرﱠب اﻟﱢﻈﱢﻞ َو اﻟ َْﺤُﺮوِر َو‬
‫ُﻣﻨِْﺰَل اﻟ ُْﻔْﺮﻗﺎِن اﻟ َْﻌﻈﯿِﻢ َو َرﱠب اﻟ َْﻤﻼﺋَِﮑِﻪ اﻟ ُْﻤَﻘﱠﺮﺑﯿَﻦ َو اْﻻَءﻧ ْﺒِﯿﺎِء َو اﻟ ُْﻤْﺮَﺳـ ﻠﯿَﻦ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ ِإﻧّﯽ َأْﺳَﺌﻠَُﮏ ﺑ ِﺎْﺳِﻤَﮏ اﻟ َْﮑﺮﯾِﻢ َو ﺑ ِﻨُﻮِر َوْﺟِﻬَﮏ)‪ (1‬اﻟ ُْﻤﻨﯿِﺮ‬
‫َو ُﻣﻠِْﮑَﮏ اﻟ َْﻘﺪﯾِﻢ ﯾﺎ َﺣﱡﯽ ﯾﺎ َﻗﱡﯿﻮُم َو ﺑ ِﺎْﺳـ ِﻤَﮏ اﻟﱠﺬي َأْﺷَﺮَﻗْﺖ ﺑ ِِﻪ اﻟﱠﺴﻤﺎواُت َو اْﻻَءَرُﺿﻮَن)‪َ (2‬ﻗﺒَْﻞ ُﮐﱢﻞ َﺣﱟﯽ ﯾﺎ َﺣّﯿًﺎ ﺑَْﻌَﺪ ُﮐﱢﻞ َﺣﱟﯽ ﯾﺎ َﺣّﯿًﺎ ﻻ‬
‫ِإﻟَﻪ ِإّﻻ َأﻧ َْﺖ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ ﺑَﱢﻠْﻎ َﻣْﻮﻻﻧﺎ اْﻻِءﻣﺎَم اﻟ ْﻬﺎِدَي اﻟ َْﻤْﻬِﺪﱠي اﻟ ْﻘﺎﺋَِﻢ ﺑ َِﺄﻣِْﺮ اﻟﻠّﻪ ِ)‪َ (3‬ﺻﱠﻠﯽ اﻟﻠّﻪ ُ َﻋَﻠﯿِْﻪ َو َﻋﻠﯽ آﺑﺎﺋِِﻪ اﻟّﻄﺎِﻫﺮﯾَﻦ َﻋْﻦ َﺟﻤﯿِﻊ اﻟ ُْﻤﻮْءﻣِﻨﯿَﻦ‬
‫َو اﻟ ُْﻤﻮْءﻣِﻨﺎِت ﻓﯽ َﻣﺸﺎِرِق اْﻻَءْرِض َو َﻣﻐﺎِرﺑ ِﻬﺎ َو َﺳْﻬﻠِﻬﺎ َو َﺟَﺒﻠِﻬﺎ َو ﺑَﱢﺮﻫﺎ َو ﺑَْﺤِﺮﻫﺎ َو َﻋّﻨﯽ َو َﻋْﻦ واﻟ َِﺪﱠي َو ُوﻟ ْﺪي َو ِإْﺧﻮاﻧﯽ ﻣَِﻦ اﻟﱠﺼَﻠﻮاِت‬
‫ِزَﻧَﻪ َﻋْﺮِش اﻟﻠّﻪ ِ َو ﻣـِ ﺪاَد َﮐﻠِﻤﺎﺗِﻪ َو ﻣﺎ َأْﺣﺼﺎُه ِﮐﺘﺎﺑ ُُﻪ َو َأﺣﺎَط ﺑ ِﻪ ِﻋﻠُْﻤُﻪ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ ِإﻧّﯽ ُأَﺟـ ﱢﺪُد ﻟَُﻪ ﻓﯽ َﺻﺒﯿَﺤِﻪ َﯾﻮﻣﯽ)‪َ (4‬و ﻣﺎ ِﻋْﺸُﺖ ﻓﯿِﻪ ﻣِْﻦ َاّﯾﺎِم‬
‫َﺣﯿﻮﺗﯽ َو ﻣـﺎ ِﻋﺸُﺖ ﺑﻪ أﯾـﺎﻣﯽ َﻋْﻬـﺪًا َو َﻋَﻘـ ْﺪًا َو ﺑَﯿَْﻌًﻪ ﻟَُﻪ ﻓﯽ ُﻋﻨُﻘﯽ ﻻـ َأُﺣﻮُل َﻋﻨْﻬﺎ َو ﻻ َأُزوُل َاﺑَـﺪًا َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ اْﺟَﻌﻠْﻨﯽ ﻣِْﻦ َاْﻋﻮاﻧِِﻪ َو َاﻧ ْﺼﺎِره َو‬
‫اﻟـّﺬاﺑّﯿَﻦ َﻋﻨُْﻪ َو اﻟ ُْﻤﺴﺎِرﻋﯿَﻦ ﻓﯽ َﺣﻮاﺋِِﺠﻪ َو اﻟ ُْﻤْﻤَﺘﺜِﻠﯿَﻦ)‪ (5‬ﻻِـَءواﻣِِﺮه َو َﻧﻮاِﻫﯿِْﻪ َواﻟّﺴﺎﺑ ِﻘﯿَﻦ اِﻟﯽ اِراَدﺗِﻪ َو اﻟ ُْﻤﺤﺎﻣﯿَﻦ َﻋﻨُْﻪ َو اﻟ ُْﻤْﺴَﺘْﺸـ َﻬﺪﯾَﻦ ﺑَﯿَْﻦ‬
‫َﯾـَﺪﯾِْﻪ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ َﻓـِﺈْن ﺣـﺎَل ﺑَﯿْﻨﯽ َو ﺑَﯿَْﻨُﻪ اﻟ َْﻤْﻮُت اﻟﱠﺬي َﺟَﻌﻠَْﺘُﻪ َﻋﻠﯽ ِﻋﺒـﺎِدَك َﺣﺘْﻤـًﺎ َﻣْﻘـِﻀ ّﯿًﺎ َﻓَﺄْﺧِﺮْﺟﻨﯽ ﻣِْﻦ َﻗﺒْﺮي ُﻣﻮْءَﺗِﺰرًا َﮐَﻔﻨﯽ ﺷﺎِﻫﺮًا َﺳـ ﯿْﻔﯽ‬
‫ُﻣَﺠﱢﺮدًا َﻗﻨﺎﺗﯽ ُﻣَﻠﱢﺒﯿًﺎ َدْﻋَﻮَه اﻟّﺪاﻋﯽ ﻓِﯽ اﻟ ْﺤﺎِﺿـ ِﺮ َو اﻟ ْﺒﺎدي َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ َأِرﻧﯽ اﻟﱠﻄﻠَْﻌَﻪ اﻟﱠﺮﺷـﯿَﺪَه َو اﻟ ُْﻐﱠﺮَه اﻟ َْﺤﻤﯿَﺪَه َو اْﮐُﺤْﻞ َﻣَﺮﻫﯽ ﺑ َِﻨَﻈَﺮٍه ﻣِّﻨﯽ ِإﻟَﯿِْﻪ َو‬
‫َﻋﱢﺠْﻞ َﻓَﺮَﺟُﻪ َو َأْوِﺳْﻊ َﻣﻨَْﻬَﺠُﻪ َو اْﺳـ ﻠُْﮏ ﺑﯽ َﻣَﺤﱠﺠَﺘُﻪ َو َأﻧ ْـِﻔ ْﺬ َأﻣَْﺮُه َو اْﺷـ ُﺪْد َأْزَرُه َو َﻗﱢﻮ َﻇْﻬَﺮُه َو اْﻋُﻤِﺮ اﻟﻠُّﻬﱠﻢ ﺑ ِﻪ ﺑ ِﻼـَدَك َو َأْﺣِﯽ ﺑ ِﻪ ِﻋﺒﺎَدَك‬
‫َﻓِﺈﱠﻧَﮏ ﻗُﻠَْﺖ َو ﻗُْﻮﻟ َُﮏ اﻟ َْﺤﱡﻖ َﻇَﻬَﺮ اﻟ َْﻔﺴﺎُد ﻓِﯽ اﻟ َْﺒﱢﺮ َو اﻟ َْﺒْﺤِﺮ ﺑ ِﻤﺎ َﮐـَﺴ َﺒْﺖ َأﯾْـِﺪي اﻟّﻨﺎِس َﻓَﺄْﻇِﻬِﺮ اﻟﻠُّﻬﱠﻢ َوﻟ ِﱠﯿَﮏ َو اﺑ َْﻦ َوﻟ ِﱢﯿَﮏ َو اﺑ َْﻦ ﺑ ِﻨِْﺖ َﻧﺒِﱢﯿَﮏ‬
‫اﻟ ُْﻤَﺴـ ّﻤﯽ ﺑ ِﺎْﺳِﻢ َرُﺳﻮﻟ َِﮏ َﺻَﻠﻮاﺗَُﮏ َﻋَﻠﯿِْﻪ َو آﻟ ِﻪ ﻓِﯽ اﻟﱡﺪﻧ ْﯿﺎ َو اْﻻآِﺧَﺮِه َﺣّﺘﯽ ﻻ َﯾْﻈَﻔَﺮ ﺑ َِﺸْﯽ ٍء ﻣَِﻦ اﻟ ْﺒﺎِﻃِﻞ ِإّﻻ َﻣﱠﺰَﻗُﻪ َو ﯾُِﺤﱠﻖ اﻟﻠّﻪ ُ ﺑ ِِﻪ)‪ (6‬اﻟ َْﺤﱠﻖ‬
‫َو ﯾَُﺤﱢﻘَﻘُﻪ اﻟﻠُّﻬﱠﻢ َو اْﺟَﻌﻠُْﻪ َﻣْﻔَﺰﻋًﺎ‬
‫ص ‪244 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ﺣﺎﺷﯿﻪ آ‪َ :‬و ﺑ َِﻮْﺟِﻬَﮏ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ع و آ‪ + :‬ﯾﺎ َﺣّﯿًﺎ ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ع‪ :‬ﺑ َِﺄﻣِْﺮْك‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ع و آ‪َ :‬ﻫﺬا اﻟ َْﯿﻮم‪ ،‬و ﺣﺎﺷﯿﻪ آن‪َ :‬و َﯾْﻮﻣِﯽ َﻫﺬا‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬ع‪ :‬اﻟﻤﺘﻤّﺜﻠﯿﻦ‪.‬‬
‫‪ _6 -6‬آ‪ _ :‬ﺑﻪ ‪.‬‬
‫ﻟ ِﻠَﻤْﻈﻠُﻮِم ﻣِْﻦ ِﻋﺒـﺎِدَك َو ﻧﺎِﺻـ ﺮًا ﻟ َِﻤْﻦ ﻻ َﯾِﺠُﺪ)‪ (1‬ﻧﺎِﺻـ ﺮًا َﻏﯿَْﺮَك َو ُﻣـَﺠ ﱢﺪدًا ﻟ ِﻤـﺎ ُﻋﱢﻄَﻞ ﻣِْﻦ َأْﺣﮑﺎِم ِﮐﺘﺎﺑ َِﮏ َو ُﻣَﺸـ ﱢﯿﺪًا ﻟ ِﻤﺎ َوَرَد ﻣِْﻦ َأْﻋﻼِم‬
‫دﯾﻨَِﮏ َو ُﺳـ َﻨِﻦ َﻧﺒِﱢﯿَﮏ ﺻـﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ َو اْﺟَﻌﻠُْﻪ اﻟﻠُّﻬﱠﻢ ﻣِﱠﻤْﻦ َﺣﱠﺼﻨَْﺘُﻪ ﻣِْﻦ ﺑَْﺄِس اﻟ ُْﻤْﻌَﺘﺪﯾَﻦ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ َو ُﺳﱠﺮ َﻧﺒِﱠﯿَﮏ ُﻣَﺤﱠﻤﺪًا ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و‬
‫آﻟﻪ ﺑ ُِﺮوْءَﯾﺘِﻪ َو َﻣْﻦ َﺗﺒَِﻌُﻪ َﻋﻠﯽ َدْﻋـَﻮﺗِﻪ َو اْرَﺣِﻢ اْﺳـ ﺘِﮑﺎَﻧَﺘﻨﺎ ﻣِْﻦ ﺑَْﻌـِﺪه َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ اْﮐـِﺸ ْﻒ ﻫـِﺬِه اﻟ ُْﻐﱠﻤَﻪ َﻋْﻦ ﻫـِﺬِه اﻻْـُءﱠﻣِﻪ ﺑ ُِﺤُﻀﻮِره َو َﻋﱢﺠِﻞ اﻟﻠُّﻬﱠﻢ‬
‫ُﻇُﻬﻮَرُه ِإﱠﻧُﻬْﻢ َﯾَﺮْوَﻧُﻪ ﺑَﻌﯿﺪًا َو َﻧﺮاُه َﻗﺮﯾﺒًﺎ ﺑ َِﺮْﺣَﻤﺘَِﮏ ﯾﺎ َأْرَﺣَﻢ اﻟّﺮاِﺣﻤﯿَﻦ«‪.‬‬
‫ﭘﺲ ﺳﻪ ﻣﺮﺗﺒﻪ دﺳﺖ ﺑﺮ زاﻧﻮي راﺳﺖ زﻧﺪ و ﺑﮕﻮﯾﺪ)‪َ» :(2‬اﻟ َْﻌَﺠَﻞ َاﻟ َْﻌَﺠَﻞ ﯾﺎ َﻣْﻮﻻَي ﯾﺎ َﻣْﻮﻻَي ﯾﺎ ﺻﺎِﺣَﺐ اﻟﱠﺰﻣﺎِن«‪(3).‬‬
‫‪ -51‬دﻋﺎي »أﺻﺒﺤﻨﺎ واﻟﻤﻠﮏ واﻟﺤﻤﺪ و اﻟﻌﻈﻤﻪ و‪«...‬‬
‫ﭘﻨﺠﺎه و ﯾﮑﻢ‪ :‬اﺑﻦ ﺑﺎﺑﻮﯾﻪ ﺑﻪ ﺳﻨﺪ ﻣﻮﺛّﻖ از ﺣﻀﺮت ﺻﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬در ﺻﺒﺢ و ﭘﺴﯿﻦ اﯾﻦ دﻋﺎ ﺑﺨﻮان‪:‬‬
‫»َأْﺻَﺒْﺤﻨﺎ َو اﻟ ُْﻤﻠُْﮏ َو اﻟ َْﺤْﻤُﺪ َو اﻟﱠﺘْﻌﻈﯿُﻢ َو اﻟ َْﻌَﻈَﻤُﻪ َو اﻟ ِْﮑﺒِْﺮﯾﺎُء َو اﻟ َْﺠَﺒُﺮوُت َو اﻟ ِْﺤْﮑَﻤُﻪ)‪َ (4‬و اﻟ ِْﻌﻠُْﻢ َو اﻟ َْﺠﻼُل َو اﻟ َْﺠﻤﺎُل َو اﻟ َْﮑﻤﺎُل َو اﻟ َْﺒﻬﺎُء‬
‫َو اﻟ ُْﻘـْﺪَرُه َو اﻟﱠﺘْﻘـﺪﯾُﺲ َو اﻟﱠﺘْﻌﻈﯿُﻢ َو اﻟﱠﺘْﺴﺒﯿـُﺢ َو اﻟﱠﺘْﮑﺒﯿُﺮ َو اﻟﱠﺘْﻬﻠﯿـُﻞ َو اﻟﱠﺘْﻤﺠﯿـُﺪ َو اﻟﱠﺴﻤـﺎُح َو اﻟ ُْﺠﻮُد َو اﻟ َْﮑَﺮُم َو اﻟ َْﻤْﺠـ ُﺪ َو اﻟ َْﻤﱡﻦ َو اﻟ َْﺨﯿُْﺮ َو‬
‫اﻟ َْﻔْﻀُﻞ َو اﻟﱠﺴَﻌُﻪ َو اﻟ َْﺤْﻮُل َو اﻟﱡﺴﻠْﻄﺎُن َو اﻟ ُْﻘﱠﻮُه َو اﻟ ِْﻌﱠﺰُه َو اﻟ ُْﻘـْﺪَرُه َو اﻟ َْﻔﺘُْﻖ َو اﻟﱠﺮﺗ ُْﻖ َو اﻟﱠﻠﯿُْﻞ َو اﻟﱠﻨﻬﺎُر َو اﻟﱡﻈﻠُﻤﺎُت َو اﻟﱡﻨﻮُر َو اﻟﱡﺪﻧ ْﯿﺎ َو اْﻻآِﺧَﺮُه‬
‫َو اﻟ َْﺨﻠُْﻖ َﺟﻤﯿﻌـًﺎ َو اْﻻَءﻣُْﺮ ُﮐﱡﻠُﻪ َو ﻣﺎ َﺳـ ﱠﻤﯿُْﺖ َو ﻣﺎ ﻟَْﻢ ُأَﺳﱢﻢ َو ﻣﺎ َﻋﻠِْﻤُﺖ ﻣِﻨُْﻪ َو ﻣﺎ ﻟَْﻢ َأْﻋَﻠْﻢ َو ﻣﺎ)‪ُ (5‬ﻫَﻮ ﮐﺎﺋٌِﻦ ﻟّﻠﻪ ِ َرﱢب اﻟ ْﻌﺎﻟَﻤﯿَﻦ َاﻟ َْﺤْﻤُﺪ ﻟّﻠﻪ‬
‫ِ)‪َ (6‬ذَﻫَﺐ ﺑ ِﺎﻟﱠﻠﯿِْﻞ َو ﺟﺎَء ﺑ ِﺎﻟﱠﻨﻬﺎِر َو َأَﻧﺎ ﻓﯽ ﻧِْﻌَﻤٍﻪ ﻣِﻨُْﻪ َو ﻋﺎﻓَِﯿٍﻪ َو َﻓْﻀٍﻞ َﻋﻈﯿٍﻢ َاﻟ َْﺤْﻤُﺪ ﻟّﻠﻪ ِ اﻟﱠﺬي ﻟَُﻪ ﻣﺎ َﺳـ َﮑَﻦ ﻓِﯽ اﻟﱠﻠﯿِْﻞ َو اﻟﱠﻨﻬﺎِر َو ُﻫَﻮ اﻟﱠﺴِﻤﯿُﻊ‬
‫اﻟ َْﻌﻠِﯿُﻢ َو اﻟ َْﺤْﻤـ ُﺪ ﻟّﻠﻪ ِ اﻟﱠﺬي ﯾُﻮﻟ ِـُﺞ اﻟﱠﻠﯿـْ َﻞ ﻓِﯽ اﻟﱠﻨﻬـﺎِر َو ﯾُﻮﻟ ِـُﺞ اﻟﱠﻨﻬﺎَر ﻓِﯽ اﻟﱠﻠﯿِْﻞ و ﯾُْﺨِﺮُج اﻟ َْﺤﱠﯽ ﻣَِﻦ اﻟ َْﻤﱢﯿِﺖ َو ﯾُْﺨِﺮُج اﻟ َْﻤﱢﯿَﺖ ﻣَِﻦ اﻟ َْﺤﱢﯽ َو ُﻫَﻮ‬
‫َﻋﻠﯿٌﻢ ﺑ ِﺬاِت اﻟﱡﺼُﺪوِر َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ‬
‫ص ‪245 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ع‪ + :‬ﻟﻪ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ع و آ‪ :‬ﺑﺰن و ﺑﮕﻮ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ﻣﺼﺒﺎح‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﮐﻔﻌﻤﯽ‪ ،‬ص ‪ ،550‬ﻓﺼﻞ اﻟﺮاﺑﻊ و اﻷرﺑﻌﻮن ﻓﯿﻤﺎ ﯾﻌﻤﻞ‪. ...‬‬
‫‪ _4 -4‬ﺣﺎﺷﯿﻪ آ‪َ :‬واﻟ ُْﺤْﮑُﻢ‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬ع و آ‪َ + :‬ﮐﺎَن َو َﻣﺎ‪.‬‬
‫‪ _6 -6‬ع و آ‪ + :‬اﻟﱠﺬي‪.‬‬
‫ﺑ َِﮏ ﻧُْﻤﺴـﯽ َو ﺑ َِﮏ ﻧُـْﺼ ﺒُِﺢ َو ﺑ َِﮏ َﻧْﺤﯿﯽ َو ﺑ َِﮏ َﻧُﻤﻮُت َو ِإﻟَﯿَْﮏ َﻧﺼﯿُﺮ)‪َ (1‬أُﻋﻮُذ ﺑ ِـَﮏ َأْن َأِذﱠل َأْو ُأَذﱠل َأْو َأِﺿـ ﱠﻞ َأْو ُأَﺿﱠﻞ َأْو َأْﻇﻠَِﻢ َأْو‬
‫ُأْﻇَﻠَﻢ َأْو َأْﺟَﻬَﻞ َأْو ﯾُْﺠَﻬَﻞ َﻋَﻠﱠﯽ ﯾﺎ ُﻣَﺼﱢﺮَف اﻟ ُْﻘﻠُﻮِب َﺛﱢﺒْﺖ َﻗﻠْﺒﯽ َﻋﻠﯽ ﻃﺎَﻋﺘَِﮏ َو ﻃﺎَﻋِﻪ َرُﺳﻮﻟ َِﮏ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ ﻻ ﺗُِﺰْغ َﻗﻠْﺒﯽ ﺑَْﻌَﺪ ِإْذ َﻫَﺪﯾَْﺘﻨﯽ َو َﻫْﺐ‬
‫ﻟﯽ ﻣِْﻦ ﻟَُﺪﻧ َْﮏ َرْﺣَﻤًﻪ ِإﱠﻧَﮏ َأﻧ َْﺖ اﻟ َْﻮّﻫﺎُب«‪.‬‬
‫ﭘﺲ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﯽ‪َ» :‬اﻟّﻠُﻬﱠﻢ ِإ ﱠن اﻟﱠﻠﯿـْ َﻞ َو اﻟﱠﻨﻬـﺎَر َﺧﻠْﻘـﺎِن ﻣِْﻦ َﺧﻠْـِﻘ َﮏ َﻓﻼـ َﺗﺒَْﺘﻠَِﯿّﻨﯽ ﻓﯿِﻬﻤـﺎ ﺑ ُِﺠْﺮَأٍه َﻋﻠﯽ َﻣﻌﺎﺻـﯿَﮏ َو ﻻـ ُرُﮐﻮٍب ﻟ َِﻤﺤﺎِرﻣَِﮏ َو‬
‫اْرُزﻗْﻨﯽ ﻓﯿِﻬﻤﺎ َﻋَﻤًﻼ ُﻣَﺘَﻘﱠﺒًﻼ َو َﺳْﻌﯿًﺎ َﻣْﺸُﮑﻮرًا َو ﺗِﺠﺎَرًه ﻟَْﻦ َﺗﺒُﻮَر«‪(2).‬‬
‫‪ -52‬دﻋﺎي »اﻟﺤﻤﺪ ﷲ اﻟﺬي أﺻﺒﺤﻨﺎ و اﻟﻤﻠﮏ ﻟﻪ و‪«...‬‬
‫ﭘﻨﺠﺎه و دوّﯾﻢ‪ :‬ﮐﻠﯿﻨﯽ ﺑﻪ ﺳﻨﺪ ﻣﻌﺘﺒﺮ از ﺣﻀﺮت ﺻﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬در ﺻﺒﺢ اﯾﻦ دﻋﺎ ﺑﺨﻮاﻧﺪ‪:‬‬
‫»َاﻟ َْﺤْﻤُﺪ ﻟّﻠﻪ ِ اﻟﱠﺬي َأْﺻـ َﺒْﺤﻨﺎ َو اﻟ ُْﻤﻠُْﮏ ﻟَُﻪ َو َأْﺻـ َﺒْﺤُﺖ َﻋﺒَْﺪَك َو اﺑ َْﻦ َﻋﺒِْﺪَك َو اﺑ َْﻦ َأَﻣﺘَِﮏ ﻓﯽ َﻗﺒْـَﻀ ﺘَِﮏ َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ اْرُزﻗْﻨﯽ ﻣِْﻦ َﻓْﻀﻠَِﮏ ِرْزﻗًﺎ‬
‫ﻣِْﻦ َﺣﯿُْﺚ َأْﺣَﺘِﺴُﺐ َو ﻣِْﻦ َﺣﯿُْﺚ ﻻـ َأْﺣَﺘِﺴُﺐ َو اْﺣَﻔْﻈﻨﯽ ﻣِْﻦ َﺣﯿُْﺚ َأْﺣَﺘِﻔُﻆ َو ﻣِْﻦ َﺣﯿُْﺚ ﻻ َأْﺣَﺘِﻔُﻆ َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ اْرُزﻗْﻨﯽ ﻣِْﻦ َﻓـْﻀ ﻠَِﮏ َو ﻻ َﺗْﺠَﻌْﻞ‬
‫ﻟﯽ ﺣﺎَﺟًﻪ ِإﻟﯽ َأَﺣٍﺪ ﻣِْﻦ َﺧﻠِْﻘَﮏ اﻟّﻠُﻬﱠﻢ َأﻟ ْﺒِـْﺴ ﻨِﯽ اﻟ ْﻌﺎﻓَِﯿَﻪ َو اْرُزﻗْﻨﯽ َﻋَﻠﯿَْﻬﺎ اﻟﱡﺸْﮑَﺮ ﯾﺎ واِﺣُﺪ ﯾﺎ َأَﺣُﺪ ﯾﺎ َﺻَﻤُﺪ ﯾﺎ َاﻟّﻠﻪ ُ اﻟﱠﺬي ﻟَْﻢ َﯾﻠِْﺪ َو ﻟَْﻢ ﯾُﻮﻟَْﺪ‬
‫َو ﻟَْﻢ َﯾُﮑْﻦ ﻟَُﻪ ُﮐُﻔﻮًا َأَﺣٌﺪ ﯾﺎ َاﻟّﻠﻪ ُ ﯾﺎ َرْﺣﻤﺎُن ﯾﺎ َرﺣﯿُﻢ ﯾﺎ ﻣﺎﻟ َِﮏ اﻟ ُْﻤﻠِْﮏ َو َرﱠب اْﻻَءْرﺑﺎِب َو ﯾﺎ)‪َ (3‬ﺳﱢﯿَﺪ اﻟّﺴﺎداِت)‪ (4‬ﯾﺎ َاﻟّﻠﻪ ُ َو ﯾﺎ ﻻ ِإﻟَﻪ ِإّﻻ‬
‫َأﻧ َْﺖ اْﺷِﻔﻨﯽ ﺑ ِِﺸﻔﺎﺋَِﮏ ﻣِْﻦ ُﮐﱢﻞ داٍء َو ُﺳْﻘٍﻢ َﻓِﺈﻧّﯽ َﻋﺒُْﺪَك َو اﺑ ُْﻦ َﻋﺒِْﺪَك َأَﺗَﻘﱠﻠُﺐ ﻓﯽ َﻗﺒَْﻀﺘَِﮏ«‪(5).‬‬
‫ص ‪246 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ع‪ :‬ﻧﺼﯿُﺮ‪ ،‬و ﺣﺎﺷﯿﻪ آن‪ :‬ﻣﻀﯿﺮ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ﻣﻦ ﻻ ﯾﺤﻀﺮه اﻟﻔﻘﯿﻪ‪ ،‬ج ‪ ،1‬ص ‪ ،337‬ﺑﺎب ﻣﺎ ﯾﺴـﺘﺤﺐ ﻣﻦ اﻟﺪﻋﺎء ﻓﯽ ﮐﻞ ﺻﺒﺎح و‪ ...‬؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،83‬ص ‪ ،286‬ﺑﺎب‬
‫‪ ،45‬اﻷدﻋﯿﻪ و اﻷذﮐﺎر ﻋﻨﺪ اﻟﺼﺒﺎح‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ع‪ _ :‬ﯾﺎ ‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻣﺘﻦ‪ :‬اﻟﺴﺎده‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬ﮐﺎﻓﯽ‪ ،‬ج ‪ ،2‬ص ‪ ،524‬ﺑﺎب اﻟﻘﻮل ﻋﻨﺪ اﻹﺻﺒﺎح و اﻹﻣﺴﺎء؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ، 83‬ص ‪ ،289‬ﺑﺎب ‪ ،45‬اﻷدﻋﯿﻪ و اﻷذﮐﺎر ﻋﻨﺪ‬
‫اﻟﺼﺒﺎح‪.‬‬
 ‫‪ -53‬دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ إﻧﯽ و ﻫﺬا اﻟﻨﻬﺎر ﺧﻠﻘﺎن ﻣﻦ ﺧﻠﻘﮏ‪«...‬‬
‫ﭘﻨﺠﺎه و ﺳّﯿﻢ‪ :‬اﯾﻀًﺎ ﮐﻠﯿﻨﯽ ﺑﻪ ﺳﻨﺪ ﻣﻌﺘﺒﺮ از ﺣﻀﺮت اﻣﯿﺮاﻟﻤﺆﻣﻨﯿﻦ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬در ﺻﺒﺢ اﯾﻦ دﻋﺎ ﺑﺨﻮاﻧﻨﺪ‪:‬‬
‫»َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ ِإﻧّﯽ َو ﻫـَﺬا اﻟﱠﻨﻬﺎِر َﺧﻠْﻘﺎِن ﻣِْﻦ َﺧﻠِْﻘَﮏ َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ ﻻ َﺗﺒَْﺘﻠﻨﯽ ﺑ ِﻪ َو ﻻ َﺗﺒْﺘِﻠُْﻪ)‪ (1‬ﺑﯽ َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ َو ﻻ ﺗُِﺮه ﻣِّﻨﯽ ُﺟْﺮَأًه َﻋﻠﯽ َﻣﻌﺎﺻـﯿَﮏ َو ﻻ ُرُﮐﻮﺑًﺎ‬
‫ﻟ َِﻤﺤﺎِرﻣَِﮏ َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ اْﺻِﺮْف َﻋﱢﻨﯽ اْﻻَءَزَل)‪َ (2‬و اﻟﱠﻼْءواَء)‪َ (3‬و اﻟ َْﺒﻠْﻮي َو ُﺳﻮَء اﻟ َْﻘﻀﺎِء َو َﺷﻤﺎَﺗَﻪ اْﻻَءْﻋﺪاِء َو َﻣﻨَْﻈَﺮ اﻟﱡﺴﻮِء ﻓﯽ َﻧْﻔﺴﯽ َو ﻣﺎﻟﯽ«‪.‬‬
‫و ﻣﯽ ﻓﺮﻣﻮد ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﮐﻪ در ﺻـﺒﺢ و ﺷﺎم ﺳﻪ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺑﮕﻮﯾﺪ‪َ» :‬رﺿـﯿُﺖ ﺑ ِﺎﻟﻠّﻪ ِ َرﺑًّﺎ َو ﺑ ِﺎْﻻِءْﺳـ ﻼِم دﯾﻨًﺎ َو ﺑ ُِﻤَﺤﱠﻤٍﺪ ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ َﻧﺒِّﯿًﺎ َو‬
‫ﺑ ِﺎﻟ ُْﻘْﺮآِن ﺑَﻼﻏًﺎ َو ﺑ َِﻌﻠِﱟﯽ ِإﻣﺎﻣًﺎ« ﺑﺮ ﺧﺪا ﻻزم اﺳﺖ ﮐﻪ در ﻗﯿﺎﻣﺖ او را راﺿﯽ ﮔﺮداﻧﺪ‪.‬‬
‫و در ﺷﺎم اﯾﻦ دﻋﺎ ﻣﯽ ﺧﻮاﻧﺪﻧﺪ‪َ» :‬أْﺻَﺒْﺤﻨﺎ ﻟّﻠﻪ ِ ﺷﺎِﮐﺮﯾَﻦ َو َأﻣَْﺴﯿْﻨﺎ ﻟّﻠﻪ ِ ﺣﺎﻣِﺪﯾَﻦ َﻓَﻠَﮏ اﻟ َْﺤْﻤُﺪ َﮐﻤﺎ َأﻣَْﺴﯿْﻨﺎ ﻟََﮏ ُﻣْﺴﻠِﻤﯿَﻦ ﺳﺎﻟ ِﻤﯿَﻦ«‪.‬‬
‫و در ﺻــﺒﺢ اﯾـﻦ دﻋـﺎ ﻣﯽ ﺧﻮاﻧﺪﻧـﺪ‪َ» :‬أﻣْـَﺴ ﯿْﻨﺎ ﻟّﻠـﻪ ِ ﺷـﺎِﮐﺮﯾَﻦ َو َأْﺻـ َﺒْﺤﻨﺎ ﻟّﻠـﻪ ِ ﺣﺎﻣِـﺪﯾَﻦ َو اﻟ َْﺤْﻤـ ُﺪ ﻟّﻠـﻪ ِ َﮐﻤـﺎ َأْﺻـ َﺒْﺤﻨﺎ ﻟَـَﮏ ُﻣـَﺴ ﱢﻠﻤﯿَﻦ‬
‫ﺳﺎﻟ ِﻤﯿَﻦ«‪(4).‬‬
‫‪ -54‬دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ إﻧﯽ أﻋﻮذ ﺑﮏ ﻣﻦ ﺷﺮ ﻣﺎ ﺧﻠﻘﺖ و‪«...‬‬
‫ﭘﻨﺠﺎه و ﭼﻬﺎرم‪ :‬اﯾﻀًﺎ ﮐﻠﯿﻨﯽ ﺑﻪ ﺳـﻨﺪ ﻣﻮﺛّﻖ از ﺣﻀـﺮت ﺻﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬در ﺻﺒﺢ اﯾﻦ دﻋﺎ ﺑﺨﻮان‪َ» :‬اﻟّﻠُﻬﱠﻢ‬
‫ِإﻧّﯽ َأُﻋﻮُذ ﺑ ِـَﮏ ﻣِْﻦ َﺷـ ﱢﺮ ﻣـﺎ َﺧَﻠْﻘَﺖ َو َذَرأَْت َو ﺑََﺮأَْت ﻓﯽ ﺑ ِﻼِدَك ﻟ ِِﻌﺒﺎِدَك)‪َ (5‬اﻟّﻠُﻬﱠﻢ ِإﻧّﯽ َأْﺳـ َﺌﻠَُﮏ ﺑ َِﺠﻼﻟـِ َﮏ َو َﺟﻤﺎﻟ َِﮏ َو ِﺣﻠِْﻤَﮏ َو‬
‫َﮐَﺮﻣَِﮏ«؛ ﭘﺲ ﺣﺎﺟﺎت ﺧﻮد را ﺑﻄﻠﺐ‪(6).‬‬
‫ص ‪247 :‬‬
‫‪ _1 -1‬آ‪َ :‬ﺗﺒَْﺘﻠِِﻪ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ع و آ‪ :‬اَﻷَذَل‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ع و آ‪ :‬واﻟّﻼواَء‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ﮐﺎﻓﯽ‪ ،‬ج ‪ ،2‬ص ‪ ،525‬ﺑﺎب اﻟﻘﻮل ﻋﻨﺪ اﻹﺻﺒﺎح و اﻹﻣﺴﺎء؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،83‬ص ‪ ،291‬ﺑﺎب ‪ ،45‬اﻷدﻋﯿﻪ و اﻷذﮐﺎر ﻋﻨﺪ‬
‫اﻟﺼﺒﺎح‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬ع‪َ :‬و ِﻋﺒﺎِدَك‪.‬‬
‫‪ _6 -6‬ﮐﺎﻓﯽ‪ ،‬ج ‪ ،2‬ص ‪ ،527‬ﺑﺎب اﻟﻘﻮل ﻋﻨﺪ اﻹﺻﺒﺎح و اﻹﻣﺴﺎء؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ، 83‬ص ‪ ،292‬ﺑﺎب ‪ ،45‬اﻷدﻋﯿﻪ و اﻷذﮐﺎر ﻋﻨﺪ‬
‫اﻟﺼﺒﺎح‪.‬‬
 ‫‪ -55‬ﺧﻮاﻧﺪن »اﻟﺤﻤﺪ ﻟﺮب اﻟﺼﺒﺎح اﻟﺤﻤﺪ ﷲ ﻟﻔﺎﻟﻖ اﻷﺻﺒﺎح‪«...‬‬
‫ﭘﻨﺠﺎه و ﭘﻨﺠﻢ‪ :‬اﯾﻀًﺎ ﮐﻠﯿﻨﯽ ﺑﻪ ﺳﻨﺪ ﮐﺎﻟﺼﺤﯿﺢ از اﻣﺎم ﻣﺤّﻤﺪ ﺑﺎﻗﺮ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﺑﻌﺪ از ﺻﺒﺢ ﺳﻪ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺑﮕﻮ‪:‬‬
‫»َاﻟ َْﺤْﻤـ ُﺪ ﻟ َِﺮﱢب اﻟﱠﺼﺒﺎِح َاﻟ َْﺤْﻤُﺪ ﻟ ِﻔﺎﻟ ِِﻖ اْﻻِءْﺻـ ﺒﺎِح« ﭘﺲ ﺑﮕﻮ »َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ اﻓَْﺘْﺢ ﻟﯽ ﺑﺎَب اْﻻَءﻣِْﺮ اﻟﱠﺬي ﻓﯿِﻪ اﻟ ْﯿُـْﺴ ُﺮ َو اﻟ ْﻌﺎﻓَِﯿُﻪ َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ َﻫﱢﯿْﺊ ﻟﯽ َﺳﺒﯿَﻠُﻪ َو‬
‫ﺑَﱢﺼْﺮﻧﯽ َﻣْﺨَﺮَﺟُﻪ َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ ِإْن ُﮐﻨَْﺖ َﻗـَﻀ ﯿَْﺖ ِﻻَءَﺣٍﺪ ﻣِْﻦ َﺧﻠِْﻘَﮏ َﻋَﻠﱠﯽ َﻣْﻘُﺪَرًه ﺑ ِﺎﻟﱠﺸﱢﺮ)‪َ (1‬ﻓُﺨـ ْﺬُه ﻣِْﻦ ﺑَﯿِْﻦ َﯾَﺪﯾِْﻪ َو ﻣِْﻦ َﺧﻠِْﻔﻪ َو َﻋْﻦ َﯾﻤﯿﻨِﻪ َو َﻋْﻦ‬
‫ِﺷﻤﺎﻟ ِﻪ َو ﻣِْﻦ َﺗْﺤِﺖ َﻗَﺪَﻣﯿِْﻪ َو ﻣِْﻦ َﻓْﻮِق َرأِْﺳﻪ َو اْﮐِﻔﻨﯿِﻪ ﺑ ِﻤﺎ ِﺷﺌَْﺖ َو ﻣِْﻦ َﺣﯿُْﺚ ِﺷﺌَْﺖ َو َﮐﯿَْﻒ ِﺷﺌَْﺖ«‪(2).‬‬
‫‪ -56‬ﺧﻮاﻧﺪن »اﻟﻠﻬﻢ إﻧﯽ أﺻﺒﺤﺖ ﻓﯽ ذﻣﺘﮏ و ﺟﻮارك‪«...‬‬
‫ﭘﻨﺠﺎه و ﺷـﺸﻢ‪ :‬اﯾﻀًﺎ ﮐﻠﯿﻨﯽ ﺑﻪ ﺳـﻨﺪ ﻣﻌﺘﺒﺮ از ﺣﻀﺮت ﺑﺎﻗﺮ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﮐﻪ در ﺻﺒﺢ اﯾﻦ دﻋﺎ ﺑﺨﻮاﻧﺪ‪ ،‬در‬
‫آن روز ﻫﯿﭻ ﭼﯿﺰ ﺑﻪ او ﺿﺮر ﻧﺮﺳﺎﻧﺪ؛ و ﻫﺮ ﮐﻪ در ﺷﺎم)‪ (3‬ﺑﺨﻮاﻧﺪ در آن ﺷﺐ ﭼﯿﺰي او را ﺿﺮر ﻧﺮﺳﺎﻧﺪ‪ ،‬إن ﺷﺎءاﻟﻠّﻪ ﺗﻌﺎﻟﯽ‪:‬‬
‫»َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ ِإﻧّﯽ َأْﺻـ َﺒْﺤُﺖ ﻓﯽ ِذﱠﻣﺘَِﮏ َو َﺟﻮاِرَك َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ ِإﻧّﯽ َأْﺳـ َﺘْﻮِدُﻋَﮏ دﯾﻨﯽ َو َﻧْﻔﺴﯽ َو ُدﻧ ْﯿﺎَي َو آِﺧَﺮﺗﯽ َو َأْﻫﻠﯽ َو ﻣﺎﻟﯽ َو َأُﻋﻮُذ ﺑ َِﮏ ﯾﺎ‬
‫َﻋﻈﯿُﻢ ﻣِْﻦ َﺷﱢﺮ َﺧﻠِْﻘَﮏ َﺟﻤﯿﻌًﺎ َو َأُﻋﻮُذ ﺑ َِﮏ)‪ (4‬ﻣِْﻦ َﺷﱢﺮ ﻣﺎ ﯾُﺒْﻠُِﺲ)‪ (5‬ﺑ ِﻪ ِإﺑ ْﻠﯿُﺲ َو ُﺟﻨُﻮُدُه«‪(6).‬‬
‫‪ -57‬دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ ﻟﮏ اﻟﺤﻤﺪ أﺣﻤﺪك و أﺳﺘﻌﯿﻨﮏ و‪«...‬‬
‫ﭘﻨﺠـﺎه و ﻫﻔﺘﻢ‪ :‬اﯾﻀًﺎ ﮐﻠﯿﻨﯽ _ ره _ در ﺑﺎب دﻋﺎﻫﺎي ﺻـﺒﺎح و ﻣﺴﺎ اﯾﻦ دﻋﺎ را ﺑﻪ ﺳـﻨﺪ ﮐﺎﻟـّﺼ ﺤﯿﺢ از ﺣﻀـﺮت ﺻﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم‬
‫رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ‪:‬‬
‫»َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ ﻟََﮏ اﻟ َْﺤْﻤـ ُﺪ َأْﺣَﻤـ ُﺪَك َو َأْﺳـ َﺘﻌﯿﻨَُﮏ َو َأﻧ َْﺖ َرﺑّﯽ َو َأَﻧﺎ َﻋﺒـْ ُﺪَك َأْﺻـ َﺒْﺤُﺖ َﻋﻠﯽ َﻋْﻬـِﺪَك َو َوْﻋـِﺪَك َو ُأوﻣُِﻦ ﺑ َِﻮْﻋِﺪَك َو ُأوﻓﯽ‬
‫ﺑ َِﻌْﻬِﺪَك َﻣﺎ اْﺳَﺘَﻄْﻌُﺖ َو ﻻ َﺣْﻮَل َو ﻻ ﻗُﱠﻮَه ِإّﻻ ﺑ ِﺎﻟّﻠﻪ ِ َوْﺣَﺪُه‬
‫ص ‪248 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع و آ‪ :‬ﺑﺎﻟﱡﺴﻮِء‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ﮐﺎﻓﯽ‪ ،‬ج ‪ ،2‬ص ‪ ،528‬ﺑﺎب اﻟﻘﻮل ﻋﻨﺪ اﻹﺻﺒﺎح و اﻹﻣﺴﺎء؛ وﺳﺎﯾﻞ اﻟﺸﯿﻌﻪ‪ ،‬ج ‪ ،7‬ص ‪ ،227‬ﺑﺎب ﻧﺒﺬه ﻣﻤﺎ ﯾﻘﺎل‪. ...‬‬
‫‪ _3 -3‬ع‪ :‬ﺷﺐ‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬آ‪ + :‬ﯾﺎ ﻋﻈﯿُﻢ‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻣﺘﻦ‪ :‬ﺗَُﻠﱢﺒُﺲ‪.‬‬
‫‪ _6 - 6‬ﮐﺎﻓﯽ‪ ،‬ج ‪ ،2‬ص ‪ ، 528‬ﺑﺎب اﻟﻘﻮل ﻋﻨـﺪ اﻹﺻـﺒﺎح و اﻹﻣﺴﺎء؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ، 83‬ص ‪ ،294‬ﺑﺎب ‪ ،45‬اﻷدﻋﯿﻪ و اﻷذﮐﺎر‬
‫ﻋﻨﺪ اﻟﺼﺒﺎح‪.‬‬
‫ﻻ َﺷـ ﺮﯾَﮏ ﻟَُﻪ َو َأْﺷـ َﻬُﺪ َأﱠن ُﻣَﺤﱠﻤﺪًا َﻋﺒُْﺪُه َو َرُﺳﻮﻟ ُُﻪ َأْﺻَﺒْﺤُﺖ َﻋﻠﯽ ﻓِْﻄَﺮِه اْﻻِءْﺳﻼِم َو َﮐﻠَِﻤِﻪ اْﻻِءْﺧﻼِص َو ﻣِﱠﻠِﻪ ِإﺑ ْﺮاﻫﯿَﻢ َو دﯾِﻦ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َﻋﻠﯽ‬
‫ذﻟـِ َﮏ َأْﺣﯿـﺎ َو َﻋَﻠﯿِْﻪ َأُﻣﻮُت ِإْن ﺷـﺎَء اﻟﻠّﻪ ُ َاﻟﻠُّﻬَﻢ َأْﺣﯿِﻨﯽ ﻣـﺎ َأْﺣَﯿﯿَْﺘﻨﯽ َو َأﻣِﺘْﻨﯽ)‪ِ (1‬إذا َأَﻣﱠﺘﻨﯽ َﻋﻠﯽ ذﻟـِ ـَﮏ َو اﺑ َْﻌﺜْﻨﯽ ِإذا ﺑََﻌﺜَْﺘﻨﯽ َﻋﻠﯽ ذﻟ َِﮏ‬
‫َأﺑ َْﺘﻐﯽ ﺑ ِـﺬﻟ َِﮏ ِرْﺿﻮاَﻧـَﮏ َو اﱢﺗﺒـﺎَع َﺳﺒﯿﻠـِ َﮏ ِإﻟَﯿَْﮏ َأﻟ َْﺠْﺄُت َﻇْﻬﺮي َو ِإﻟَﯿَْﮏ َﻓﱠﻮْﺿُﺖ َأﻣْﺮي آُل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َأﺋِﱠﻤﺘﯽ ﻟَﯿَْﺲ ﻟﯽ َأﺋِﱠﻤٌﻪ َﻏﯿُْﺮُﻫْﻢ ﺑ ِِﻬْﻢ‬
‫َأﺋ َْﺘﱡﻢ َو ِإّﯾـﺎُﻫﻢ َأَﺗَﻮﻟّﯽ َو ﺑ ِِﻬْﻢ َأﻗَْﺘـﺪي َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ اْﺟَﻌﻠُْﻬْﻢ َأْوﻟ ِﯿـﺎﺋﯽ ﻓِﯽ اﻟـﱡﺪﻧ ْﯿﺎ َو اْﻻآِﺧَﺮِه َو اْﺟَﻌﻠْﻨﯽ ُأواﻟﯽ)‪َ (2‬أْوﻟ ِﯿﺎَﺋُﻬْﻢ َو ُأﻋﺎدي َأْﻋـﺪاَﺋُﻬْﻢ ﻓِﯽ‬
‫اﻟﱡﺪﻧ ْﯿﺎ َو اْﻻآِﺧَﺮِه َو َأﻟ ِْﺤْﻘﻨﯽ ﺑ ِﺎﻟّﺼﺎﻟ ِﺤﯿَﻦ َو آﺑﺎﺋﯽ َﻣَﻌُﻬْﻢ«‪(3).‬‬
‫‪ -58‬دﻋﺎي »اﻟﺤﻤﺪﷲ اﻟﺬي ﯾﻔﻌﻞ ﻣﺎ ﯾﺸﺎء و ﻻ ﯾﻔﻌﻞ‪«...‬‬
‫ﭘﻨﺠﺎه و ﻫﺸـﺘﻢ‪ :‬اﯾﻀًﺎ ﮐﻠﯿﻨﯽ ﺑﻪ ﺳـﻨﺪ ﮐﺎﻟـّﺼ ﺤﯿﺢ رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﻣﺮدي ﺑﻪ ﺧﺪﻣﺖ ﺣﻀـﺮت ﺻﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم ﻋﺮض ﮐﺮد‬
‫ﮐﻪ ﻣﺮا دﻋﺎﯾﯽ ﺗﻌﻠﯿﻢ ﻓﺮﻣﺎﯾﯿﺪ ﮐﻪ ﻫﺮ ﺻﺒﺢ و ﺷﺎم ﺑﺨﻮاﻧﻢ‪ .‬ﺣﻀﺮت ﻓﺮﻣﻮد ﮐﻪ‪ :‬اﯾﻦ دﻋﺎ ﺑﺨﻮان‪:‬‬
‫»َاﻟ َْﺤْﻤـ ُﺪ ﻟّﻠﻪ ِ اﻟﱠﺬي َﯾْﻔَﻌـ ُﻞ ﻣـﺎ َﯾﺸـﺎُء َو ﻻـ َﯾْﻔَﻌـ ُﻞ ﻣـﺎ َﯾﺸﺎُء َﻏﯿُْﺮُه َاﻟ َْﺤْﻤـ ُﺪ ﻟّﻠﻪ ِ َﮐﻤﺎ ﯾُِﺤﱡﺐ اﻟّﻠﻪ ُ َأْن ﯾُْﺤَﻤـ َﺪ َاﻟ َْﺤْﻤـ ُﺪ ﻟّﻠﻪ ِ َﮐﻤﺎ ُﻫَﻮ َأْﻫﻠُُﻪ َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ‬
‫َأْدِﺧﻠْﻨﯽ ﻓﯽ ُﮐـ ﱢﻞ َﺧﯿٍْﺮ َأْدَﺧﻠَْﺖ ﻓﯿِﻪ ُﻣَﺤﱠﻤﺪًا َو آَل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو أْﺧِﺮْﺟﻨﯽ ﻣِْﻦ ُﮐـ ﱢﻞ ُﺳﻮٍء َأْﺧَﺮْﺟَﺖ ﻣِﻨُْﻪ ُﻣَﺤﱠﻤﺪًا َو آَل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ ﺻـﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و‬
‫آﻟﻪ «‪(4).‬‬
‫‪ -59‬دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ أﻧﺖ رﺑﯽ ﻻ إﻟﻪ إﻻ أﻧﺖ ﻋﻠﯿﮏ ﺗﻮﮐﻠﺖ‪«...‬‬
‫ﭘﻨﺠـﺎه و ﻧﻬﻢ‪ :‬ﺷـﯿﺦ اﺑﻦ ﻓﻬـﺪ رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬روزي اﺑﻮاﻟـﺪرداء را ﺧـﺒﺮ دادﻧـﺪ ﮐﻪ ﺧـﺎﻧﻪ ات ﺳـﻮﺧﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﮔﻔﺖ ﻧﺴﻮﺧﺘﻪ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬دﯾﮕﺮي ﺧـﺒﺮ داد‪ ،‬ﺑـﺎز ﭼﻨﯿﻦ ﮔﻔﺖ ﺗـﺎ ﺳﻪ ﻣﺮﺗﺒﻪ؛ ﭘﺲ ﻣﻌﻠـﻮم ﺷـﺪ ﮐﻪ ﺧـﺎﻧﻪ ﻫـﺎي اﻃﺮاف‪ ،‬ﻫﻤﻪ ﺳـﻮﺧﺘﻪ و ﺧـﺎﻧﻪ او ﻧﺴـﻮﺧﺘﻪ‪.‬‬
‫ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬از ﭼﻪ راه داﻧﺴﺘﯽ ﮐﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﺗﻮ ﻧﺴﻮﺧﺘﻪ اﺳﺖ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬زﯾﺮا ﮐﻪ ﺷﻨﯿﺪم از رﺳﻮل ﺧﺪا ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ ﮐﻪ ﻫﺮ ﮐﻪ‬
‫ص ‪249 :‬‬
‫‪ _1 -1‬آ‪ :‬ﻣﺎ َأَﻣﱠﺘﻨﯽ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ع‪ + :‬ﺑﻬﻢ ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ﮐﺎﻓﯽ‪ ،‬ج ‪ ،2‬ص ‪ ،529‬ﺑﺎب اﻟﻘﻮل ﻋﻨﺪ اﻹﺻﺒﺎح و اﻹﻣﺴﺎء؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ، 83‬ص ‪ ،294‬اﻷدﻋﯿﻪ و اﻷذﮐﺎر ﻋﻨﺪ اﻟﺼﺒﺎح‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ﮐﺎﻓﯽ‪ ،‬ج ‪ ،2‬ص ‪ ،529‬ﺑﺎب اﻟﻘﻮل ﻋﻨﺪ اﻹﺻﺒﺎح و اﻹﻣﺴﺎء؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ، 83‬ص ‪ ،295‬اﻷدﻋﯿﻪ و اﻷذﮐﺎر ﻋﻨﺪ اﻟﺼﺒﺎح‪.‬‬
‫در ﺻـﺒﺢ اﯾﻦ دﻋﺎ ﺑﺨﻮاﻧﺪ‪ ،‬در آن روز‪ ،‬ﺑﺪي ﺑﻪ او ﻧﻤﯽ رﺳﺪ؛ و اﮔﺮ در ﺷﺎم ﺑﺨﻮاﻧﺪ‪ ،‬در آن ﺷﺐ‪ ،‬ﺑﺪي ﺑﻪ او ﻧﻤﯽ رﺳﺪ؛ و ﻣﻦ اﯾﻦ‬
‫دﻋﺎ را ﺧﻮاﻧﺪه ﺑﻮدم‪:‬‬
‫»َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ َأﻧ َْﺖ َرﺑّﯽ ﻻ ِإﻟَﻪ ِإّﻻ َأﻧ َْﺖ َﻋَﻠﯿَْﮏ َﺗَﻮﱠﮐﻠُْﺖ َو َأﻧ َْﺖ َرﱡب اﻟ َْﻌْﺮِش اﻟ َْﻌﻈﯿِﻢ َو ﻻ َﺣْﻮَل َو ﻻ ﻗُﱠﻮَه ِإّﻻ ﺑ ِﺎﻟّﻠﻪ اﻟَﻌﻠِﱢﯽ اﻟ َْﻌﻈﯿِﻢ ﻣﺎ ﺷﺎَء اﻟّﻠﻪ ُ ﮐﺎَن‬
‫َو ﻣﺎ ﻟَْﻢ َﯾَﺸْﺄ ﻟَْﻢ َﯾُﮑْﻦ َاْﺷَﻬُﺪ)‪َ (1‬أﱠن اﻟّﻠﻪ َ َﻋﻠﯽ ُﮐﱢﻞ َﺷـ ْﯽ ٍء َﻗِﺪﯾٌﺮ َو َأﱠن اﻟّﻠﻪ َ َﻗْﺪ َأﺣﺎَط ﺑ ُِﮑﱢﻞ َﺷْﯽ ٍء ِﻋﻠْﻤًﺎ)‪ِ (2‬إﻧّﯽ َأُﻋﻮُذ ﺑ َِﮏ ﻣِْﻦ َﺷﱢﺮ َﻧْﻔﺴﯽ‬
‫َو ﻣِْﻦ َﺷﱢﺮ ُﮐﱢﻞ داﺑﱠٍﻪ َأﻧ َْﺖ آِﺧٌﺬ ﺑ ِﻨﺎِﺻَﯿﺘِﻬﺎ ِإﱠن َرﺑّﯽ َﻋﻠﯽ ِﺻﺮاٍط ُﻣْﺴَﺘﻘﯿٍﻢ«‪(3).‬‬
‫‪ -60‬دﻋﺎي »ﻓﺎﷲ ﺧﯿﺮ ﺣﺎﻓﻈًﺎ و ﻫﻮ أرﺣﻢ اﻟﺮاﺣﻤﯿﻦ‪«...‬‬
‫ﺷﺼـﺘﻢ‪ :‬در ﺑﻠﺪاﻷﻣﯿﻦ از ﺣﻀـﺮت رﺳﻮل ﺻـﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﮐﻪ در ﺻﺒﺢ ﻫﻔﺖ ﻣﺮﺗﺒﻪ اﯾﻦ دﻋﺎ ﺑﺨﻮاﻧﺪ‬
‫در آن روز از ﺑﻼﻫﺎ ﻣﺤﻔﻮظ ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫»َﻓﺎﻟّﻠﻪ ُ َﺧﯿٌْﺮ ﺣﺎﻓِﻈًﺎ َو ُﻫَﻮ َأْرَﺣُﻢ اﻟّﺮاِﺣﻤﯿَﻦ ِإﱠن َوﻟ ِﱢﯿَﯽ اﻟّﻠﻪ ُ اﻟﱠﺬي َﻧﱠﺰَل اﻟ ِْﮑﺘﺎَب َو ُﻫَﻮ َﯾَﺘَﻮﻟﱠﯽ اﻟّﺼﺎﻟ ِﺤﯿَﻦ َﻓِﺈْن َﺗَﻮﻟﱠْﻮا َﻓُﻘْﻞ َﺣْﺴﺒَِﯽ اﻟّﻠﻪ ُ ﻻ ِإﻟَﻪ ِإّﻻ‬
‫ُﻫَﻮ َﻋَﻠﯿِْﻪ َﺗَﻮﱠﮐﻠُْﺖ َو ُﻫَﻮ َرﱡب اﻟ َْﻌْﺮِش اﻟ َْﻌﻈﯿِﻢ«‪(4).‬‬
‫‪ -61‬دﻋﺎي »ﺑﺴﻢ اﷲ اﻟﺮﺣﻤﻦ اﻟﺮﺣﯿﻢ اﻟﺤﻤﺪﷲ اﻟﺬي ﻫﺪاﻧﯽ‪«...‬‬
‫ﺷﺼـﺖ و ﯾﮑـﻢ‪ :‬در ﻣﻬـﺞ اﻟـﺪﻋﻮات رواﯾـﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺤّﻤـ ﺪ ﺑﻦ ﻋﺒﯿـﺪاﻟّﻠﻪ)‪ (5‬اﺳـﮑﻨﺪري ﮔﻔـﺖ‪ :‬ﻣﻦ از ﻧـﺪﯾﻤﺎن و ﺧـﻮاﱢص‬
‫اﺑـﻮﺟﻌﻔﺮ دواﻧﻘﯽ ﺑـﻮدم‪ ،‬و رازﻫـﺎي ﺧـﻮد را ﺑـﺎ ﻣـﻦ ﻣﯽ ﮔﻔـﺖ‪ .‬روزي ﺑﻪ ﻧﺰد او رﻓﺘﻢ‪ ،‬او را ﻏﻤﮕﯿﻦ ﯾـﺎﻓﺘﻢ؛ ﭘﺮﺳـﯿﺪم ﮐﻪ ﭼﺮا ﭼﻨﯿﻦ‬
‫ﻏﻤﮕﯿﻨﯽ و ﻣﺘﻔﮑﺮي؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺻـﺪ ﮐﺲ و زﯾـﺎده از اوﻻـد ﻓـﺎﻃﻤﻪ ﻋﻠﯿﻬﺎاﻟﺴـﻼم را ﻫﻼـك ﮐﺮدم‪ ،‬و ﺑﺰرگ و ﭘﯿﺸﻮاي اﯾﺸﺎن ﻣﺎﻧـﺪه‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ ﮐﯿﺴﺖ؟ ﮔﻔﺖ ﺟﻌﻔﺮ ﺑﻦ ﻣﺤّﻤـ ﺪ‪ ،‬اﻣـﺎم راﻓﻀـﯿﺎن‪ ،‬و ﺑﺰرگ اﯾﺸـﺎن‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬اي ﺧﻠﯿﻔﻪ! او ﻣﺮدﯾﺴﺖ ﮐﻪ ﭘﯿﻮﺳـﺘﻪ ﻣﺸـﻐﻮل‬
‫ﻋﺒـﺎدﺗﺴﺖ‪ ،‬و ﻫﺮﮔﺰ در ﻓﮑﺮ ﭘﺎدﺷـﺎﻫﯽ و ﺧﻼـﻓﺖ ﻧﯿﺴﺖ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﯽ داﻧﻢ ﮐﻪ ﺗﻮ او را اﻣـﺎم ﻣﯽ داﻧﯽ‪ ،‬و ﭘﺎدﺷـﺎه رﻋـﺎﯾﺖ اﯾﻨﻬﺎ ﻧﻤﯽ‬
‫ﮐﻨﺪ‪ ،‬و ﺳﻮﮔﻨﺪ ﯾﺎد ﮐﺮده ام ﮐﻪ اﻣﺮوز ﭘﯿﺶ از ﺷﺎم از ﻣﻬﱢﻢ او ﻓﺎرغ ﺷﻮم‪ .‬ﭘﺲ ﺟّﻼدي را ﻃﻠﺒﯿﺪ و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ‬
‫ص ‪250 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ع و آ‪ :‬أْﻋَﻠُﻢ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ع‪ + :‬اﻟّﻠﻬﱠﻢ ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ﻋﺪه اﻟﺪاﻋﯽ‪ ،‬ص ‪ 271‬؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ، 83‬ص ‪ ،297‬ﺑﺎب ‪ ،45‬اﻷدﻋﯿﻪ و اﻷذﮐﺎر ﻋﻨﺪ اﻟﺼﺒﺎح‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬در آن ﻣﻨﺒﻊ ﯾﺎﻓﺖ ﻧﺸﺪ؛ ر ‪ .‬ك ﺑﻪ‪ :‬ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ، 83‬ص ‪ ،298‬ﺑﺎب ‪ ،45‬اﻷدﻋﯿﻪ و اﻷذﮐﺎر ﻋﻨﺪ اﻟﺼﺒﺎح‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬آ‪َ :‬ﻋﺒُﺪاﻟّﻠﻪ‪.‬‬
‫ﭼﻮن ﺟﻌﻔﺮ ﺑﻦ ﻣﺤّﻤﺪ _ ﺻـﻠﻮات اﻟﻠّﻪ ﻋﻠﯿﻪ _ را ﺣﺎﺿـﺮ ﺳﺎزم و او را ﻣﺸـﻐﻮل ﺳـﺨﻦ ﮔﺮداﻧﻢ و ﮐﻼه ﺧﻮد را از ﺳﺮ ﺑﺮدارم ﺗﻮ او را‬
‫ﮔﺮدن ﺑﺰن‪ .‬آﻧﮕﺎه ﺣﻀـﺮت را ﻃﻠﺒﯿﺪ؛ ﭼﻮن داﺧﻞ ﻗﺼﺮ ﺷﺪ ﻣﻦ ﺑﻪ ﻧﺰدﯾﮑﺶ رﻓﺘﻢ‪ ،‬دﯾﺪم ﮐﻪ ﻟﺒﻬﺎﯾﺶ ﺣﺮﮐﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ و دﻋﺎﯾﯽ ﻣﯽ‬
‫ﺧﻮاﻧﺪ‪ ،‬اّﻣﺎ ﻧﺪاﻧﺴﺘﻢ ﮐﻪ ﭼﻪ دﻋﺎ ﻣﯽ ﺧﻮاﻧﺪ و دﯾﺪم ﮐﻪ ﻗﺼﺮ آن ﻟﻌﯿﻦ ﺑﻪ ﺣﺮﮐﺖ درآﻣﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﮐﺸﺘﯽ‪ ،‬و ﺧﻠﯿﻔﻪ ﺑﺎ ﺳﺮ و ﭘﺎي ﺑﺮﻫﻨﻪ ﺑﻪ‬
‫اﺳـﺘﻘﺒﺎل آن ﺣﻀﺮت دوﯾﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻏﻼﻣﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻧﺰد آﻗﺎي ﺧﻮد رود‪ ،‬و ﮔﺎه ﺳﺮخ و ﮔﺎه زرد ﻣﯽ ﺷﺪ‪ ،‬و ﺑﺎزوي ﺣﻀﺮت را ﮔﺮﻓﺖ و‬
‫ﺑﺮ ﺗﺨﺖ ﺧﻮد ﻧﺸﺎﻧﯿـﺪ‪ ،‬و ﺑﻪ روش ﺑﻨـﺪﮔﺎن در ﺧـﺪﻣﺖ او ﺑﻪ دو زاﻧﻮ ﻧﺸـﺴﺖ و ﮔﻔﺖ‪ :‬در اﯾﻦ ﺳـﺎﻋﺖ ﭼﺮا ﺗﺼـﺪﯾﻊ)‪ (1‬ﮐﺸﯿﺪﯾﺪ و‬
‫ﺗﺸـﺮﯾﻒ آوردﯾﺪ ﯾﺎﺑﻦ رﺳﻮل اﻟﻠّﻪ؟ ﺣﻀـﺮت ﻓﺮﻣﻮد ﮐﻪ‪ :‬ﺗﻮ ﻣﺮا ﻃﻠﺒﯿﺪي‪ ،‬اﺟﺎﺑﺖ ﮐﺮدم‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ ﺷـﻤﺎ را ﻧﻄﻠﺒﯿﺪم‪ ،‬رﺳﻮل)‪ (2‬ﻏﻠﻂ‬
‫ﮐﺮده اﺳﺖ‪ ،‬ﯾـﺎﺑﻦ رﺳـﻮل اﻟﻠّﻪ! ﻫﺮ ﺣـﺎﺟﺖ ﮐﻪ داري از ﻣﻦ ﺑﻄﻠﺐ‪ .‬ﺣﻀـﺮت ﻓﺮﻣـﻮد ﮐﻪ‪ :‬ﺣـﺎﺟﺖ ﻣﻦ آﻧﺴﺖ ﮐﻪ ﺑﯽ ﺿـﺮورﺗﯽ‪ ،‬ﻣﺮا‬
‫ﻧﻄﻠـﺒﯽ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭼﻨﯿﻦ ﺑﺎﺷـﺪ‪ .‬ﭘﺲ ﺣﻀـﺮت ﺑﺮﺧـﻮاﺳﺖ و ﺑﻪ ﻣﻨﺰل ﺧـﻮد ﺗﺸـﺮﯾﻒ ﺑﺮد‪ ،‬و آن ﻣﻠﻌﻮن ﻣـﺪﻫﻮﺷﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﺧﻮاب رﻓﺖ‪ ،‬و ﺗﺎ‬
‫ﻧﺼﻒ ﺷﺐ ﺑﯿﺪار ﻧﺸﺪ‪ ،‬و ﻣﻦ ﺑﺮ ﺑﺎﻟﯿﻦ آن ﻟﻌﯿﻦ ﻧﺸﺴـﺘﻪ ﺑﻮدم‪ .‬ﭼﻮن ﺑﯿﺪار ﺷﺪ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﺮو ﺑﻪ ﺟﺎﯾﯽ ﺗﺎ ﻣﻦ ﻧﻤﺎزﻫﺎي ﺧﻮد را ﻗﻀﺎ ﮐﻨﻢ‬
‫و ﻗّﺼﻪ ﺧﻮد را ﺑﺮاي ﺗﻮ ﻧﻘﻞ ﮐﻨﻢ‪ .‬ﭼﻮن ﻓﺎرغ ﺷـﺪ ﮔﻔﺖ‪ :‬در وﻗﺘﯽ ﮐﻪ اﻣﺎم ﺗﻮ ﺟﻌﻔﺮ ﺑﻦ ﻣﺤّﻤﺪ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم را ﺣﺎﺿـﺮ ﮐﺮدم‪ ،‬و آن‬
‫ﻗﺼِﺪ ﺑﺪ ﻧﺴـﺒﺖ ﺑﻪ او در ﺧﺎﻃﺮ داﺷـﺘﻢ‪ ،‬ﻧﺎﮔﺎه دﯾﺪم ﮐﻪ اژده ﻫﺎي ﻋﻈﯿﻤﯽ ﺣﺎﺿـﺮ ﺷﺪ‪ ،‬و ُدم ﺧﻮد را ﺑﺮ دور ﻗﺼـﺮ ﻣﻦ ﺣﻠﻘﻪ ﮐﺮد‪ ،‬و‬
‫ﻟِﺐ ﺑﺎﻻﯾﺶ ﺑﺮ ﺑﺎﻻي ﻗﺼـﺮ ﻣﻦ‪ ،‬و ﻟﺐ ﭘﺎﯾﯿﻦ را ﺑﻪ زﯾﺮ ﻗﺼـﺮ)‪ (3‬ﮔـﺬاﺷﺖ و ﺑﻪ زﺑﺎن ﻓﺼـﯿﺢ ﺑﺎ ﻣﻦ ﮔﻔﺖ ﮐﻪ‪ :‬اي ﻣﻨﺼﻮر! ﺧﺪا ﻣﺮا ﺑﻪ‬
‫ﺳﻮي ﺗﻮ ﻓﺮﺳﺘﺎده اﺳﺖ‪ ،‬و ﻣﺮا اﻣﺮ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ اﮔﺮ ﺑﺪي ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺑﻨﺪه ﺻﺎﻟﺢ ﺻﺎدق او اراده ﮐﻨﯽ ﻣﻦ ﻗﺼﺮ ﺗﻮ را ﺑﺎ آﻧﭽﻪ در آن‬
‫ﻫﺴﺖ ﻓﺮوﺑﺮم‪ .‬ﭘﺲ ﻋﻘﻞ ﻣﻦ ﺣﯿﺮان ﺷﺪ‪ ،‬و اﻋﻀﺎﯾﻢ ﺑﻠﺮزﯾﺪ‪ ،‬و دﻧﺪاﻧﻬﺎﯾﻢ ﺑﺮ ﻫﻢ ﻣﯽ ﺧﻮرد‪.‬‬
‫راوي ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻢ اي ﺧﻠﯿﻔﻪ! اﯾﻨﻬﺎ از او ﺑﻌﯿﺪ ﻧﯿﺴﺖ؛ او وارث ﻋﻠﻮم ﺟّﺪش ﺣﻀﺮت‬
‫ص ‪251 :‬‬
‫‪ _1 -1‬زﺣﻤﺖ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ﻓﺮﺳﺘﺎده از ﻃﺮف ﻣﻨﺼﻮر دواﻧﻘﯽ ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ع‪ :‬ﺑﺮ زﯾﺮ ﻗﺼﺮ ﻣﻦ‪.‬‬
‫رﺳـﺎﻟﺖ و ﭘـﺪرش اﻣﯿﺮاﻟﻤﺆﻣﻨﯿﻦ اﺳﺖ‪ ،‬و ﻧﺰد او ﻧﺎﻣﻬـﺎ و دﻋﺎﻫـﺎ ﻫﺴﺖ ﮐﻪ اﮔﺮ ﺑﺮ ﺷِﺐ ﺗﯿﺮه ﺑﺨﻮاﻧﻨـﺪ روﺷﻦ ﻣﯽ ﺷﻮد‪ ،‬و اﮔﺮ ﺑﺮ روِز‬
‫روﺷﻦ ﺑﺨﻮاﻧﺪ ﺗﯿﺮه ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫راوي ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭘﺲ از آن ﻣﻠﻌﻮن رﺧﺼﺖ ﻃﻠﺒﯿـﺪم ﮐﻪ ﺑﻪ زﯾـﺎرت آن ﺣﻀـﺮت ﺑﺮوم؛ ﭼﻮن دﺳـﺘﻮري ﯾـﺎﻓﺘﻢ ﺑﻪ ﺧـﺪﻣﺖ آن ﺣﻀـﺮت‬
‫ﺷﺘـﺎﻓﺘﻢ‪ ،‬و ﺑﻌـﺪ از ﺳـﻼم و اﮐﺮام ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬اي ﻣﻮﻻـي ﻣﻦ! ﺑﻪ ﺣّﻖ ﺟـّﺪت رﺳﻮل ﺧـﺪا ﺻـﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ ﺳﻮﮔﻨـﺪ ﻣﯽ دﻫﻢ ﮐﻪ آن‬
‫دﻋﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺧﻮاﻧﺪي در ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ داﺧﻞ ﻗﺼـﺮ ﺷﺪي ﻣﺮا ﺗﻌﻠﯿﻢ ﻧﻤﺎﯾﯽ‪ .‬آن ﻣﻌﺪِن)‪ (1‬ﮐﺮم و ﻓﺘّﻮت ﻣﺮا اﺟﺎﺑﺖ ﻧﻤﻮد‪ ،‬و دﻋﺎ را‬
‫ﺗﻌﻠﯿﻢ ﻣﻦ ﮐﺮد‪ ،‬و ﻓﺮﻣﻮد ﮐﻪ‪ :‬اﯾﻦ ﺣﺮز ﺟﻠﯿﻞ و دﻋﺎي ﻋﻈﯿﻢ ﻧﺒﯿﻞ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻫﺮ ﮐﻪ در ﺻـﺒﺎح ﺑﺨﻮاﻧـﺪ در اﻣﺎن ﺧـﺪا ﺑﺎﺷـﺪ ﺗﺎ ﺷﺐ؛ و‬
‫ﻫﺮ ﮐﻪ در ﭘﺴـﯿﻦ ﯾﺎ ﺧﻔﺘﻦ ﺑﺨﻮاﻧـﺪ در اﻣﺎن ﺧﺪا)‪ (2‬ﺑﺎﺷـﺪ ﺗﺎ ﺻـﺒﺢ‪ .‬و اﯾﻦ دﻋﺎ را ﺑﻪ ﻣﻦ ﺗﻌﻠﯿﻢ ﮐﺮد ﭘـﺪرم اﻣﺎم ﻣﺤّﻤﺪ ﺑﺎﻗﺮ و رواﯾﺖ‬
‫ﮐﺮد از ﭘﺪرش ﺣﻀـﺮت اﻣﺎم زﯾﻦ اﻟﻌﺎﺑﺪﯾﻦ‪ ،‬از ﭘﺪرش ﺳّﯿﺪاﻟﺸـﻬﺪا‪ ،‬از ﺑﺮادرش ﺳّﯿﺪ اﺻﻔﯿﺎ ﺣﺴﻦ ﻣﺠﺘﺒﯽ‪ ،‬از ﭘﺪرش ﺳّﯿﺪ اوﺻﯿﺎ‪ ،‬از‬
‫ﻣﺤّﻤﺪ ﺳّﯿﺪ اﻧﺒﯿﺎ _ ﺻﻠﻮات اﻟّﻠﻪ ﻋﻠﯿﻪ و ﻋﻠﯿﻬﻢ اﺟﻤﻌﯿﻦ _ و اﯾﻦ دﻋﺎ را از ﻗﺮآن ﻣﺠﯿﺪ اﺳﺘﺨﺮاج ﻧﻤﻮده‪ .‬اﯾﻨﺴﺖ دﻋﺎ‪:‬‬
‫»ﺑ ِْﺴِﻢ اﻟّﻠﻪ ِ اﻟﱠﺮْﺣﻤِﻦ اﻟﱠﺮﺣﯿِﻢ َاﻟ َْﺤْﻤـ ُﺪ ﻟّﻠﻪ ِ اﻟﱠﺬي َﻫـ ﺪاﻧﯽ)‪ (3‬ﻟ ِْﻼِءْﺳـ ﻼِم َو َأْﮐَﺮَﻣﻨﯽ ﺑ ِﺎْﻻءﯾﻤـﺎِن َو َﻋﱠﺮَﻓﻨِﯽ اﻟ ْـَﺤ ﱠﻖ اﻟﱠﺬي َﻋﻨُْﻪ ﯾُﻮْءَﻓُﮑﻮَن َو اﻟﱠﻨَﺒَﺄ‬
‫اﻟ َْﻌﻈﯿَﻢ اﻟﱠﺬي ُﻫْﻢ ﻓﯿِﻪ ُﻣْﺨَﺘﻠُِﻔﻮَن َو ُﺳـ ﺒْﺤﺎَن اﻟّﻠﻪ ِ اﻟﱠﺬي َرَﻓَﻊ اﻟﱠﺴﻤـﺎَء ﺑ َِﻐﯿِْﺮ َﻋَﻤـ ٍﺪ َﺗَﺮْوَﻧﻬﺎ َو َأﻧ َْﺸَﺄ َﺟﱠﻨﺎِت اﻟ َْﻤْﺄوي ﺑ ِﻼ َأَﻣـ ٍﺪ َﺗﻠَْﻘْﻮَﻧﻬﺎ َو ﻻ ِإﻟَﻪ ِإﱠﻻ‬
‫اﻟّﻠﻪ ُ اﻟـّﺴ ﺎﺑ ِ ُﻎ اﻟﱢﻨْﻌَﻤِﻪ اﻟـّﺪاﻓُِﻊ اﻟﱠﻨِﻘَﻤِﻪ اﻟ ْﻮاِﺳُﻊ اﻟﱠﺮْﺣَﻤِﻪ َو اﻟّﻠﻪ ُ َأْﮐَﺒُﺮ ُذو اﻟﱡﺴﻠْﻄﺎِن اﻟ َْﻤﻨﯿِﻊ َو اْﻻِءﻧ ْﺸﺎِء اﻟ ْـَﺒ ﺪﯾِﻊ َو اﻟﱠﺸْﺄِن اﻟﱠﺮﻓﯿِﻊ َو اﻟ ِْﺤﺴﺎِب اﻟﱠﺴﺮﯾِﻊ‬
‫َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ َﺻﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َﻋﺒِْﺪَك َو َرُﺳﻮﻟ َِﮏ َو َﻧﺒِﱢﯿَﮏ َو َأﻣﯿﻨَِﮏ َو َﺷـ ﻬﯿِﺪَك اﻟﱠﺘِﻘﱢﯽ اﻟﱠﻨِﻘﱢﯽ اﻟ َْﺒﺸـﯿِﺮ اﻟﱠﻨﺬﯾِﺮ اﻟﱢﺴﺮاِج اﻟ ُْﻤﻨﯿِﺮ َو آﻟ ِِﻪ اﻟﱠﻄﱢﯿﺒﯿَﻦ)‪(4‬‬
‫اْﻻَءْﺧﯿﺎِر ﻣﺎ ﺷﺎَء اﻟّﻠﻪ ُ َﺗَﻘﱡﺮﺑًﺎ ِإﻟَﯽ اﻟّﻠﻪ ِ ﻣﺎ ﺷﺎَء اﻟّﻠﻪ ُ َﺗَﻮﱡﺟﻬًﺎ ِإﻟَﯽ اﻟّﻠﻪ ِ ﻣﺎ ﺷﺎَء اﻟّﻠﻪ ُ َﺗَﻠﱡﻄﻔًﺎ ﺑ ِﺎﻟّﻠﻪ ِ)‪ (5‬ﻣﺎ ﺷﺎَء اﻟّﻠﻪ ُ ﻣﺎ َﯾُﮑْﻦ ﺑﻨﺎ ﻣِْﻦ‬
‫ص ‪252 :‬‬
‫‪ _1 -1‬آ‪ + :‬ﻋﻠﻮم و ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ع و آ‪ :‬ﺣﻔﻆ و ﺣﻤﺎﯾﺖ ﺧﺪا‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع و آ‪َ :‬ﻫَﺪاﻧﺎ‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع و آ‪ :‬اﻟّﻄﺎﻫﺮﯾﻦ‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع و آ‪ِ :‬إﻟﯽ اﻟّﻠﻪ‪.‬‬
‫ﻧِْﻌَﻤٍﻪ َﻓِﻤَﻦ اﻟﻠّﻪ ِ ﻣﺎ ﺷﺎَء اﻟﻠّﻪ ُ ﻻ َﯾـْﺼ ِﺮُف اﻟﱡﺴﻮَء ِإﱠﻻ اﻟﻠّﻪ ُ ﻣﺎ ﺷﺎَء اﻟﻠّﻪ ُ ﻻ َﯾُﺴﻮُق اﻟ َْﺨﯿَْﺮ ِإﱠﻻ اﻟﻠّﻪ ُ ﻣﺎ ﺷﺎَء اﻟﻠّﻪ ُ ﻻ ﻗُﱠﻮَه ِإّﻻ ﺑ ِﺎﻟﻠّﻪ ِ ُأﻋﯿـُﺬ َﻧْﻔﺴـﯽ َو‬
‫َﺷْﻌﺮي َو ﺑََﺸـ ﺮي َو َأْﻫﻠﯽ َو ﻣﺎﻟﯽ َو ُوﻟ ْـﺪي َو ُذﱢرﱠﯾﺘﯽ َو دﯾﻨﯽ َو ُدﻧ ْﯿﺎَي َو ﻣﺎ َرَزَﻗﻨﯽ َرﺑّﯽ َو ﻣﺎ ُأْﻏﻠَِﻘْﺖ َﻋَﻠﯿِْﻪ َأﺑ ْﻮاﺑﯽ َو َأﺣﺎَﻃْﺖ ﺑ ِﻪ ُﺟْﺪراﻧﯽ‬
‫َو ﻣـﺎ َأَﺗَﻘﱠﻠُﺐ ﻓﯿِﻪ ﻣِْﻦ ﻧِْﻌَﻤٍﻪ َو ِإْﺣﺴـﺎﻧِﻪ َو َﺟﻤﯿِﻊ ِإْﺧﻮاﻧﯽ َو َأﻗِْﺮﺑﺎﺋﯽ َو َﻗﺮاﺑﺎﺗﯽ ﻣَِﻦ اﻟ ُْﻤﻮْءﻣِﻨﯿَﻦ َو اﻟ ُْﻤﻮْءﻣِﻨﺎِت ﺑ ِﺎﻟﻠّﻪ ِ اﻟ َْﻌﻈﯿِﻢ َو ﺑ َِﺄْﺳـ ﻤﺎﺋِﻪ اﻟّﺘﺎﱠﻣِﻪ‬
‫اﻟ ْﻌﺎﱠﻣِﻪ)‪ (1‬اﻟ ْﮑﺎﻣَِﻠِﻪ اﻟّﺸﺎﻓَِﯿِﻪ اﻟ ْﻔﺎِﺿَﻠِﻪ اﻟ ُْﻤﺒﺎَرَﮐِﻪ اﻟ ُْﻤﻨﯿَﻔِﻪ اﻟ ُْﻤَﺘﻌﺎﻟ َِﯿِﻪ اﻟّﺰاِﮐَﯿِﻪ اﻟﱠﺸﺮﯾَﻔِﻪ اﻟ َْﮑﺮﯾَﻤِﻪ اﻟّﻄﺎِﻫَﺮِه اﻟ َْﻌﻈﯿَﻤِﻪ)‪ (2‬اﻟ َْﻤْﺨُﺰوَﻧِﻪ اﻟ َْﻤْﮑﻨُﻮَﻧِﻪ اﻟﱠﺘﯽ ﻻ‬
‫ﯾُﺠﺎِوُزُﻫﱠﻦ ﺑَﱞﺮ َو ﻻ ﻓﺎِﺟٌﺮ َو ﺑ ُِﺄﱢم اﻟ ِْﮑﺘﺎِب َو ﻓﺎﺗَِﺤﺘِﻪ َو ﺧﺎﺗَِﻤﺘِﻪ َو ﻣﺎ ﺑَﯿَْﻨُﻬﻤﺎ ﻣِْﻦ ُﺳﻮَرٍه َﺷﺮﯾَﻔٍﻪ َو آَﯾٍﻪ ُﻣْﺤَﮑَﻤٍﻪ َو ِﺷﻔﺎٍء َو َرْﺣَﻤٍﻪ َو َﻋْﻮَذٍه َو ﺑََﺮَﮐٍﻪ‬
‫َو ﺑ ِـﺎﻟﱠﺘْﻮراِه َو اْﻻِءﻧ ْﺠﯿـِﻞ َو اﻟﱠﺰﺑ ُﻮِر َو اﻟ ُْﻔْﺮﻗـﺎِن َو ﺑ ِـُﺼ ُﺤِﻒ ِإﺑ ْﺮاﻫﯿَﻢ َو ُﻣﻮﺳـﯽ َو ﺑ ُِﮑﱢﻞ ِﮐﺘﺎٍب َأﻧ َْﺰﻟَُﻪ اﻟﻠّﻪ ُ َو ﺑ ُِﮑﱢﻞ َرُﺳﻮٍل َأْرَﺳـ َﻠُﻪ اﻟﻠّﻪ ُ َو ﺑ ُِﮑﱢﻞ‬
‫ُﺣﱠﺠٍﻪ َأﻗﺎَﻣﻬﺎ اﻟﻠّﻪ ُ َو ﺑ ُِﮑﱢﻞ ﺑ ُْﺮﻫﺎٍن َأْﻇَﻬَﺮُه اﻟﻠّﻪ ُ)‪َ (3‬و ﺑ ُِﮑﱢﻞ آﻻِء اﻟﻠّﻪ ِ َو ِﻋﱠﺰِه اﻟﻠّﻪ ِ َو َﻋَﻈَﻤِﻪ اﻟﻠّﻪ ِ َو ﻗُْﺪَرِه اﻟﻠّﻪ ِ َو ُﺳـ ﻠْﻄﺎِن اﻟﻠّﻪ ِ َو َﺟﻼِل اﻟﻠّﻪ ِ َو‬
‫َﻣَﻨَﻌِﻪ)‪ (4‬اﻟﻠّﻪ ِ)‪َ (5‬و َﻋْﻔِﻮ اﻟﻠّﻪ ِ َو ِﺣﻠِْﻢ اﻟﻠّﻪ ِ َو ِﺣْﮑَﻤِﻪ اﻟﻠّﻪ ِ َو ُﻏْﻔﺮاِن اﻟﻠّﻪ ِ َو َﻣﻼـﺋَِﮑِﻪ اﻟﻠّﻪ ِ َو ُﮐﺘُِﺐ اﻟﻠّﻪ ِ َو ُرُﺳِﻞ اﻟﻠّﻪ ِ َو َأﻧ ْﺒِﯿﺎِء اﻟﻠّﻪ ِ َو ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ‬
‫َرُﺳﻮِل اﻟﻠّﻪ ِ َو َأْﻫِﻞ ﺑَﯿِْﺖ َرُﺳﻮِل اﻟﻠّﻪ _ َﺻﱠﻠﯽ اﻟﻠّﻪ ُ َﻋَﻠﯿِْﻪ َو َﻋَﻠﯿِْﻬﻢ َاْﺟَﻤﻌﯿَﻦ _ ﻣِْﻦ َﻏَﻀِﺐ اﻟﻠّﻪ ِ َو َﺳَﺨِﻂ اﻟﻠّﻪ ِ َو َﻧﮑﺎِل اﻟﻠّﻪ ِ َو ِﻋﻘﺎِب اﻟﻠّﻪ ِ َو‬
‫َأْﺧِﺬ اﻟﻠّﻪ ِ َو ﺑَْﻄِﺸﻪ َو اْﺟﺘِﯿﺎِﺣﻪ َو اْﺟﺘِﺜﺎﺛِﻪ َو اْﺻـ ِﻄﻼﻣِﻪ َو اْﺳﺘﯿﺼﺎﻟ ِﻪ َو َﺗْﺪﻣﯿِﺮه َو َﺳَﻄﻮاﺗِﻪ َو َﻧِﻘَﻤﺘِﻪ َو َﺟﻤﯿِﻊ َﻣﺜُﻼﺗِﻪ َو ﻣِْﻦ ِإْﻋﺮاِﺿﻪ َو ُﺻُﺪوِده‬
‫َو َﺗﻨْﮑﯿﻠـِ ﻪ َو َﺗـْﻮﮐﯿﻠِﻪ َو ـِﺧ ْﺬﻻﻧِﻪ َو َدﻣْـَﺪَﻣﺘِِﻪ َو َﺗْﺨﻠَِﯿﺘـِ ﻪ َو ﻣَِﻦ اﻟ ُْﮑْﻔِﺮ َو اﻟﱢﻨﻔـﺎِق َو اﻟﱠﺸﱢﮏ َو اﻟﱢﺸْﺮِك َو اﻟ َْﺤﯿَْﺮِه ﻓﯽ دﯾِﻦ اﻟﻠّﻪ ِ َو ﻣِْﻦ َﺷـ ﱢﺮ َﯾـْﻮِم‬
‫اﻟﱡﻨُﺸﻮِر َو اﻟ َْﺤْﺸـ ِﺮ َو اﻟ َْﻤْﻮﻗِِﻒ َو اﻟ ِْﺤﺴـﺎِب َو ﻣِْﻦ َﺷـ ﱢﺮ ِﮐﺘـﺎٍب َﻗـْﺪ َﺳـ َﺒَﻖ َو ﻣِْﻦ َزواِل اﻟﱢﻨْﻌَﻤِﻪ َو َﺗْﺤﻮﯾـِﻞ اﻟ ْﻌـﺎﻓَِﯿِﻪ َو ُﺣﻠُﻮِل اﻟﱠﻨِﻘَﻤِﻪ َو ُﻣﻮِﺟﺒﺎِت‬
‫اﻟ َْﻬَﻠَﮑِﻪ َو ﻣِْﻦ َﻣﻮاﻗِِﻒ اﻟ ِْﺨْﺰِي َو اﻟ َْﻔﻀـﯿَﺤِﻪ ﻓِﯽ اﻟـﱡﺪﻧ ْﯿﺎ َو اﻻْـآِﺧَﺮِه َو َأُﻋﻮُذ ﺑ ِﺎﻟﻠّﻪ ِ اﻟ َْﻌﻈﯿِﻢ ﻣِْﻦ َﻫﻮًي ُﻣْﺮٍد َو َﻗﺮﯾٍﻦ ُﻣﻠٍْﻪ َو ﺻﺎِﺣٍﺐ ُﻣْﺴٍﻪ َو ﺟﺎٍر‬
‫ُﻣﻮٍذ َو َﻏﻨًِﯽ َﻣْﻄٍﻎ َو َﻓْﻘٍﺮ ُﻣﻨٍْﺲ َو ﻣِْﻦ َﻗﻠٍْﺐ ﻻ َﯾْﺨَﺸُﻊ َو َﺻﻼٍه ﻻ ﺗُْﺮَﻓُﻊ)‪َ (6‬و ُدﻋﺎٍء ﻻ ﯾُْﺴَﻤُﻊ َو َﻋﯿٍْﻦ‬
‫ص ‪253 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع و آ‪ :‬اﻟ ْﮑﺎﻓَِﯿﻪ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع و آ‪ :‬اﻟُﻤَﻌﱠﻈَﻤِﻪ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ع‪ + :‬و ﺑ ُِﮑّﻞ ﻧُﻮٍر َأﻧﺎَرُه اﻟّﻠﻪ‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ع و آ‪َ :‬و َﻣﻨَْﻌِﻪ‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬ع‪َ :‬و َﻣﱢﻦ اﻟّﻠﻪ‪.‬‬
‫‪ _6 -6‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع و آ‪ :‬ﻻ َﺗﻨَْﻔُﻊ‪.‬‬
 ‫ﻻ ﺗُْﺪَﻣُﻊ)‪َ (1‬و َﻧْﻔٍﺲ ﻻ َﺗْﻘَﻨُﻊ َو ﺑَْﻄٍﻦ ﻻ َﯾْﺸـ َﺒُﻊ َو َﻋَﻤٍﻞ ﻻ ﯾُْﺮَﻓُﻊ)‪َ (2‬و اْﺳـ ﺘِﻐﺎَﺛٍﻪ ﻻ ﺗُﺠﺎُب َو َﻏْﻔَﻠٍﻪ َو َﺗْﻔﺮﯾٍﻂ ﯾُﻮِﺟﺒﺎِن اﻟ َْﺤْﺴَﺮَه َو اﻟﱠﻨﺪاَﻣَﻪ َو ﻣَِﻦ‬
‫اﻟﱢﺮﯾـﺎِء َو اﻟﱡﺴْﻤَﻌِﻪ َو اﻟﱠﺸﱢﮏ َو اﻟ َْﻌﻤﯽ ﻓﯽ دﯾِﻦ اﻟﻠّﻪ َو ﻣِْﻦ َﻧَﺼٍﺐ َو اْﺟﺘِﻬﺎٍد ﯾُﻮِﺟﺒﺎِن اﻟ َْﻌـ ﺬاَب َو ﻣِْﻦ َﻣَﺮﱟد ِإﻟَﯽ اﻟّﻨﺎِر َو ﻣِْﻦ ـَﺿ ﻠِْﻊ)‪ (3‬اﻟﱠﺪﯾِْﻦ َو‬
‫َﻏَﻠَﺒِﻪ اﻟﱢﺮﺟـﺎِل َو ُﺳﻮِء اﻟ َْﻤﻨَْﻈِﺮ ﻓِﯽ اﻟـّﺪﯾِﻦ َو اﻟﱠﻨْﻔِﺲ َو اْﻻَءْﻫـِﻞ َو اﻟ ْﻤـﺎِل َو اﻟ َْﻮﻟَـِﺪ َو اﻻْـِءْﺧﻮاِن َو ِﻋﻨْـَﺪ ُﻣﻌـﺎَﯾَﻨِﻪ َﻣَﻠِﮏ اﻟ َْﻤْﻮِت َو َأُﻋﻮُذ ﺑ ِﺎﻟﻠّﻪ ِ‬
‫اﻟ َْﻌﻈﯿِﻢ ﻣَِﻦ اﻟ َْﻐَﺮِق َو اﻟ َْﺤَﺮِق َو اﻟﱠﺸَﺮِق َو اﻟﱠﺴَﺮِق َو اﻟ َْﻬـ ْﺪِم َو اﻟ َْﺨْﺴِﻒ َو اﻟ َْﻤـْﺴ ِﺦ)‪َ (4‬و اﻟ ِْﺤﺠـﺎَرِه َو اﻟﱠﺼﯿَْﺤِﻪ َو اﻟﱠﺰﻻـِزِل َو اﻟ ِْﻔَﺘِﻦ َو اﻟ َْﻌﯿِْﻦ َو‬
‫اﻟﱠﺼﻮاِﻋِﻖ َو اﻟ ْـَﺒْﺮِق َو اﻟ ِْﻘَﻮِد)‪َ (5‬و اﻟ َْﻘَﺮِد َو اﻟ ُْﺠﻨُـﻮِن َو اﻟ ُْﺠـ ﺬاِم َو اﻟ ْـَﺒَﺮِص َو َأْﮐـ ِﻞ اﻟﱠﺴﺒُِﻊ َو َﻣﯿَْﺘِﻪ اﻟﱡﺴﻮِء َو َﺟﻤﯿِﻊ َأﻧ ْﻮاِع اﻟ َْﺒﻼﯾـﺎ ﻓِﯽ اﻟـﱡﺪﻧ ْﯿﺎ َو‬
‫اْﻻآِﺧَﺮِه َو َأُﻋﻮُذ ﺑ ِﺎﻟﻠّﻪ ِ اﻟ َْﻌﻈﯿِﻢ ﻣِْﻦ َﺷﱢﺮ اﻟّﺴﺎﱠﻣِﻪ َو اﻟ ْﻬﺎﱠﻣِﻪ َو اﻟّﻼﱠﻣِﻪ َو اﻟ ْﺨﺎﱠﺻِﻪ َو اﻟ ْﻌﺎﱠﻣِﻪ َو اﻟ ْﺤﺎﱠﻣِﻪ َو ﻣِْﻦ َﺷﱢﺮ َأْﺣﺪاِث اﻟﱠﻨﻬﺎِر َو ﻣِْﻦ َﺷﱢﺮ َﻃﻮاِرِق‬
‫اﻟﱠﻠﯿـْ ِﻞ َو اﻟﱠﻨﻬـﺎِر ِإﻻّـ ﻃﺎِرﻗًﺎ َﯾْﻄُﺮُق ﺑ َِﺨﯿٍْﺮ ﯾﺎ َرْﺣﻤﺎُن َو ﻣِْﻦ َدَرِك اﻟﱠﺸﻘﺎِء َو ُﺳﻮِء اﻟ َْﻘﻀﺎِء َوَﺟْﻬـِﺪ اﻟ َْﺒﻼِء َو َﺷـ ﻤﺎَﺗِﻪ اْﻻَءْﻋـﺪاِء َو َﺗﺘﺎﺑ ُِﻊ اﻟ َْﻌﻨﺎِء َو‬
‫اﻟ َْﻔْﻘِﺮ ِإﻟَﯽ اْﻻَءْﮐﻔـﺎِء َو ُﺳﻮِء اﻟ َْﻤﻤﺎِت َو ُﺳﻮِء اﻟ َْﻤْﺤﯿﺎ َو ُﺳﻮِء اﻟ ُْﻤﻨَْﻘَﻠِﺐ َو َأُﻋﻮُذ ﺑ ِﺎﻟﻠّﻪ ِ اﻟ َْﻌﻈﯿِﻢ ﻣِْﻦ َﺷـ ﱢﺮ ِإﺑ ْﻠﯿَﺲ َو ُﺟﻨُﻮِده َو َأْﻋﻮاﻧِﻪ َو َأﺗ ْﺒﺎِﻋﻪ َو‬
‫َاﺷﯿﺎِﻋِﻪ َو ﻣِْﻦ َﺷﱢﺮ اﻟِﺠﱢﻦ َو اْﻻِءﻧ ِْﺲ َو ﻣِْﻦ َﺷﱢﺮ اﻟﱠﺸﯿْﻄﺎِن َو ﻣِْﻦ َﺷﱢﺮ اﻟﱡﺴﻠْﻄﺎِن َو ﻣِْﻦ َﺷﱢﺮ ُﮐﱢﻞ ذي َﺷﱟﺮ َو ﻣِْﻦ َﺷﱢﺮ ُﮐﱢﻞ ﻣﺎ َأﺧﺎُف َو َأْﺣَﺬُر َو ﻣِْﻦ‬
‫َﺷﱢﺮ َﻓـَﺴ َﻘِﻪ اﻟ َْﻌَﺮِب َو اﻟ َْﻌَﺠِﻢ َو ﻣِْﻦ َﺷـ ﱢﺮ َﻓَﺴَﻘِﻪ اﻟ ِْﺠﱢﻦ َو اْﻻِءﻧ ِْﺲ َو ﻣِْﻦ َﺷﱢﺮ ﻣﺎ ﻓِﯽ اﻟﱡﻨﻮِر َو اﻟﱡﻈﻠِْﻢ َو ﻣِْﻦ َﺷﱢﺮ ﻣﺎ َﻫَﺠَﻢ)‪َ (6‬أْو َدَﻫَﻢ َاْو َاﻟَﱠﻢ َو ﻣِْﻦ‬
‫َﺷﱢﺮ ُﮐﱢﻞ ُﺳـ ْﻘٍﻢ َو َﻫﱟﻢ َو َﻏﱟﻢ َو آَﻓٍﻪ َو َﻧـَﺪٍم َو ﻣِْﻦ َﺷـ ﱢﺮ ﻣﺎ ﻓِﯽ اﻟﱠﻠﯿِْﻞ َو اﻟﱠﻨﻬﺎِر َو اﻟ َْﺒﱢﺮ َو اﻟ َْﺒْﺤِﺮ)‪َ (7‬و ﻣِْﻦ َﺷـ ﱢﺮ اﻟُﻔّﺴﺎِق َو اﻟﱡﺬّﻋﺎِر)‪َ (8‬و اﻟ ُْﻔّﺠﺎِر َو‬
‫اﻟ ُْﮑّﻔـ ﺎِر َو اﻟ ُْﺤّﺴﺎِد َو اﻟﱡﺴّﺤﺎِر َو اﻟ َْﺠﺒﺎﺑ َِﺮِه َو اْﻻَءْﺷـﺮاِر َو ﻣِْﻦ َﺷـ ﱢﺮ ﻣﺎ َﯾﻨِْﺰُل ﻣَِﻦ اﻟﱠﺴﻤﺎِء َو ﻣﺎ َﯾْﻌُﺮُج ﻓﯿﻬﺎ َو ﻣِْﻦ َﺷـ ﱢﺮ ﻣﺎ َﯾﻠـِ ُﺞ ﻓِﯽ اْﻻَءْرِض َو ﻣﺎ‬
‫َﯾْﺨُﺮُج ﻣِﻨْﻬﺎ َو ﻣِْﻦ َﺷﱢﺮ ُﮐﱢﻞ داﺑﱠٍﻪ َرﺑّﯽ آِﺧٌﺬ ﺑ ِﻨﺎِﺻَﯿﺘِﻬﺎ ِإﱠن َرﺑّﯽ َﻋﻠﯽ ِﺻﺮاٍط ُﻣْﺴَﺘﻘﯿٍﻢ‬
‫ص ‪254 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ع و آ‪ :‬ﻻ َﺗْﺪَﻣُﻊ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع و آ‪ :‬ﻻ ﯾﻨﻔُﻊ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ع و آ‪َ :‬ﺿَﻠِﻊ ‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ع‪َ + :‬واﻟﱠﺮﺟﻢ‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع و آ‪َ :‬واﻟ َْﺒﺮِد‪.‬‬
‫‪ _6 -6‬آ‪ :‬أﻋﺠﻢ ‪.‬‬
‫‪ _7 -7‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع و آ‪َ :‬واﻟﺒَِﺤﺎر‪.‬‬
‫‪ _ 8 -8‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع‪َ :‬واﻟّﺪّﻋﺎر‪.‬‬
‫َو َأُﻋﻮُذ ﺑ ِﺎﻟﻠّﻪ ِ اﻟ َْﻌﻈﯿِﻢ ﻣِْﻦ َﺷـ ﱢﺮ َﻣﺎ اْﺳـ َﺘﻌﺎَذ ﻣِﻨُْﻪ اﻟَﻤﻼﺋَِﮑُﻪ اﻟ ُْﻤَﻘﱠﺮﺑ ُﻮَن َو اْﻻَءﻧ ْﺒِﯿﺎُء اﻟ ُْﻤْﺮَﺳﻠُﻮَن َو اﻟﱡﺸَﻬﺪاُء)‪َ (1‬و ِﻋﺒﺎُدَك اﻟّﺼﺎﻟ ُِﺤﻮَن َو ُﻣَﺤﱠﻤٌﺪ َو‬
‫َﻋﻠِﱞﯽ َو ﻓـﺎِﻃَﻤُﻪ َو اﻟ َْﺤَﺴُﻦ َواﻟ ُْﺤـَﺴ ﯿُْﻦ َو اﻻْـَءﺋَِﻤُﻪ اﻟ َْﻤْﻬـِﺪﱡﯾﻮَن َو اْﻻَءْوِﺻـ ﯿﺎُء َو اﻟ ُْﺤـَﺠ ُﺞ اﻟ ُْﻤَﻄﱠﻬُﺮوَن َﻋَﻠﯿِْﻬُﻢ اﻟﱠﺴﻼُم َو َرْﺣَﻤُﻪ اﻟﻠّﻪ ِ َو ﺑََﺮﮐﺎﺗُُﻪ َو‬
‫َأْﺳَﺌﻠَُﮏ َأْن ﺗُْﻌِﻄَﯿﻨﯽ)‪ (2‬ﻣِْﻦ َﺧﯿِْﺮ ﻣﺎ َﺳَﺄ ﻟ ُﻮَﮐُﻪ َو َأْن ﺗُﻌﯿـَﺬﻧﯽ ﻣِْﻦ َﺷـ ﱢﺮ َﻣﺎ اْﺳـ َﺘﻌﺎُذوا ﺑ َِﮏ ﻣِﻨُْﻪ َو َأْﺳـ َﺌﻠَُﮏ ﻣَِﻦ اﻟ َْﺨﯿِْﺮ ُﮐﱢﻠﻪ ﻋﺎِﺟﻠِﻪ َو آِﺟﻠِﻪ ﻣﺎ‬
‫َﻋﻠِْﻤُﺖ ﻣِﻨُْﻪ َو ﻣـﺎ ﻟَْﻢ َأْﻋَﻠْﻢ َو َأُﻋﻮُذ ﺑ ِـَﮏ ﻣَِﻦ اﻟﱠﺸﱢﺮ ُﮐﱢﻠِﻪ ﻋـﺎِﺟﻠِِﻪ و آِﺟﻠِِﻪ ﻣﺎ َﻋﻠِْﻤُﺖ ﻣِﻨُْﻪ و ﻣﺎ ﻻ َأْﻋَﻠْﻢ َو َأُﻋﻮُذ ﺑ َِﮏ ﻣِْﻦ َﻫَﻤﺰاِت اﻟﱠﺸﯿﺎﻃﯿِﻦ َو‬
‫َأُﻋﻮُذ ﺑ َِﮏ َرﱢب َأْن َﯾْﺤـُﻀ ُﺮوِن َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ َﻣْﻦ َأراَدﻧﯽ ﻓﯽ َﯾْﻮﻣﯽ ﻫـﺬا َو ﻓﯿﻤﺎ ﺑَْﻌـَﺪُه ﻣَِﻦ اْﻻَءّﯾﺎِم ﻣِْﻦ َﺟﻤﯿِﻊ َﺧﻠِْﻘَﮏ ُﮐﱢﻠِﻬْﻢ ﻣَِﻦ اﻟ ِْﺠﱢﻦ َو اْﻻِءﻧ ِْﺲ‬
‫ﻣِْﻦ َﻗﺮﯾٍﺐ َأْو ﺑَﻌﯿٍﺪ َﺿﻌﯿٍﻒ َأْو َﺷﺪﯾٍﺪ ﺑ َِﺸﱟﺮ َأْو َﻣْﮑُﺮوٍه َأْو َﻣﺴﺎَءٍه ﺑ َِﯿٍﺪ َأْو ﺑﻠِﺴﺎٍن َأْو ﺑ َِﻘﻠٍْﺐ َﻓَﺄْﺧِﺮْج َﺻْﺪَرُه َو َأﻟ ِْﺠْﻢ ﻓﺎُه َو َأﻓِْﺤْﻢ ﻟ ِﺴﺎَﻧُﻪ َو اْﺳُﺪْد‬
‫َﺳْﻤَﻌُﻪ َو اﻗِْﻤْﺢ ﺑَـَﺼ َﺮُه َو َاْرِﻋْﺐ َﻗﻠَْﺒُﻪ َو اْﺷـ َﻐﻠُْﻪ ﺑ َِﻨْﻔِﺴﻪ َو َأﻣِﺘُْﻪ ﺑ َِﻐﯿِْﻈﻪ َو اْﮐِﻔﻨﺎُه)‪ (3‬ﺑ ِﻤﺎ ـِﺷ ﺌَْﺖ َو َﮐﯿَْﻒ ِﺷﺌَْﺖ َو َأﻧّﯽ ِﺷﺌَْﺖ ﺑ َِﺤْﻮﻟ َِﮏ َو ﻗُﱠﻮﺗَِﮏ‬
‫ِإﱠﻧَﮏ َﻋﻠﯽ ُﮐﱢﻞ َﺷْﯽٍء َﻗﺪﯾٌﺮ ‪.‬‬
‫َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ اْﮐِﻔﻨﯽ َﺷﱠﺮ ﻣﺎ)‪َ (4‬ﻧَﺼَﺐ ﻟﯽ َﺣﱠﺪُه َو اْﮐِﻔﻨﯽ َﻣْﮑَﺮ اﻟ َْﻤَﮑَﺮِه)‪َ (5‬و َأِﻋّﻨﯽ َﻋﻠﯽ ذﻟ َِﮏ ﺑ ِﺎﻟﱠﺴﮑﯿَﻨِﻪ َو اﻟ َْﻮﻗﺎِر َو َأﻟ ْﺒِْﺴﻨﯽ ِدْرَﻋَﮏ اﻟ َْﺤﺼﯿَﻨَﻪ َو‬
‫َأْﺣﯿِﻨﯽ َﻋﻠﯽ)‪ (6‬ﻣﺎ َأْﺣَﯿﯿَْﺘﻨﯽ ﻓﯽ ِﺳﺘِْﺮَك اﻟ ْﻮاﻗﯽ َو َأْﺻـ ﻠِْﺢ ﺣﺎﻟﯽ ُﮐﱠﻠُﻪ َأْﺻـ َﺒْﺤُﺖ ﻓﯽ َﺟﻮاِر اﻟّﻠﻪ ِ ُﻣْﻤَﺘﻨِﻌًﺎ َو ﺑ ِِﻌﱠﺰِه اﻟّﻠﻪ ِ اﻟﱠﺘﯽ ﻻ ﺗُﺮاُم ُﻣْﺤَﺘَﺠﺒًﺎ َو‬
‫ﺑ ُِﺴـ ﻠْﻄﺎِن اﻟّﻠﻪ ِ اﻟ َْﻤﻨﯿِﻊ ُﻣْﺤَﺘِﺮزًا ُﻣْﻌَﺘـِﺼ ﻤًﺎ َو ُﻣَﺘَﻤﱢﺴﮑًﺎ َو ﺑ َِﺄْﺳـ ﻤﺎِء اﻟّﻠﻪ ِ اﻟ ُْﺤـْﺴ ﻨﯽ ُﮐﱢﻠﻬﺎ ﻋﺎﺋِﺬًا َأْﺻـ َﺒْﺤُﺖ ﻓﯽ َﺣِﻤﯽ اﻟّﻠﻪ ِ اﻟﱠﺬي ﻻ ﯾُـْﺴ َﺘﺒﺎُح َو ﻓﯽ‬
‫ِذﱠﻣِﻪ)‪ (7‬اﻟّﻠﻪ ِ اﻟﱠﺘﯽ ﻻـ ﺗُْﺤَﻔُﺮ َو ﻓﯽ َﺣﺒـْ ِﻞ اﻟّﻠﻪ ِ اﻟﱠﺬي ﻻـ ﯾُْﺠَﺰْم َو ﻓﯽ َﺟﻮاِر اﻟّﻠﻪ ِ اﻟﱠﺬي ﻻ ﯾُـْﺴ َﺘﻀﺎُم َو ﻓﯽ َﻣﻨِْﻊ اﻟّﻠﻪ ِ اﻟﱠﺬي ﻻ ﯾُـْﺪَرُك َو ﻓﯽ‬
‫ـِﺳ ﺘِْﺮ اﻟّﻠﻪ ِ اﻟﱠﺬي ﻻـ ﯾُْﻬَﺘـُﮏ َو ﻓﯽ َﻋـ ْﻮِن اﻟّﻠﻪ ِ اﻟﱠﺬي ﻻـ ﯾُْﺨـ َﺬُل َو ﻻـ َﺣـ ْﻮَل َو ﻻـ ﻗُﱠﻮَه اِﻻّـ ﺑ ِـﺎﻟّﻠﻪ ِ اﻟ َْﻌﻠِﱢﯽ اﻟ َْﻌﻈﯿِﻢ َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ اْﻋِﻄْﻒ َﻋَﻠﯿْﻨـﺎ ﻗُﻠُﻮَب‬
‫ِﻋﺒﺎِدَك)‪(8‬‬
‫ص ‪255 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع و آ‪َ :‬و اﻟّﺸﻬﺪاُء َو اﻟّﺼﺎﻟ ُِﺤﻮَن و ِﻋﺒﺎُدَك اﻟُﻤﱠﺘُﻘﻮَن‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬آ‪َ _ :‬أْن ﺗُْﻌِﻄَﯿﻨﯽ ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع‪َ :‬واْﮐِﻔﯿِﻪ‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ع و آ‪َ :‬ﻣﻦ‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬ع و آ‪ :‬اﻟ َْﻤْﮑَﺮِه‪.‬‬
‫‪ _6 -6‬ع‪ _ :‬ﻋﻠﯽ ‪.‬‬
‫‪ _7 -7‬ﺣﺎﺷﯿﻪ آ‪ :‬ﻓِﯽ ذﱠﻣﺘِِﻪ اﻟّﺘﯽ‪.‬‬
‫‪ _ 8 -8‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع‪َ :‬ﻋﺒﯿﺪَك‪.‬‬
‫َو ِإﻣﺎﺋَِﮏ َو َأْوﻟ ِﯿﺎﺋَِﮏ ﺑ َِﺮأَْﻓٍﻪ ﻣِﻨَْﮏ َو َرْﺣَﻤٍﻪ ِإﱠﻧَﮏ َأﻧ َْﺖ َأْرَﺣُﻢ اﻟّﺮاِﺣﻤﯿَﻦ َﺣْﺴﺒَِﯽ اﻟﻠّﻪ ُ َو َﮐﻔﯽ َﺳِﻤَﻊ اﻟﻠّﻪ ُ ﻟ َِﻤْﻦ َدﻋﺎ ﻟَﯿَْﺲ َوراَء اﻟﻠّﻪ ِ ُﻣﻨَْﺘﻬﯽ‬
‫َو ﻻ ُدوَن اﻟﻠّﻪ ِ َﻣﻠَْﺠٌﺄ َﻣِﻦ اْﻋَﺘَﺼَﻢ ﺑ ِﺎﻟﻠّﻪ ِ َﻧﺠﺎ َﮐَﺘَﺐ اﻟﻠّﻪ ُ َﻻَءْﻏﻠَِﺒﱠﻦ َأَﻧﺎ َو ُرُﺳـ ﻠﯽ ِإ ﱠن اﻟﻠّﻪ َ َﻗِﻮﱞي َﻋِﺰﯾٌﺰ َﻓﺎﻟﻠّﻪ ُ َﺧﯿٌْﺮ ﺣﺎﻓِﻈًﺎ َو ُﻫَﻮ َأْرَﺣُﻢ اﻟّﺮاِﺣﻤﯿَﻦ‬
‫َو ﻣﺎ َﺗْﻮﻓﯿﻘﯽ ِإّﻻ ﺑ ِﺎﻟﻠّﻪ ِ َﻋَﻠﯿِْﻪ َﺗَﻮﱠﮐﻠُْﺖ)‪َ (1‬و ُﻫَﻮ َرﱡب اﻟ َْﻌْﺮِش اﻟ َْﻌﻈﯿِﻢ َﺷِﻬَﺪ اﻟﻠّﻪ ُ َأﱠﻧُﻪ ﻻ ِإﻟَﻪ ِإّﻻ ُﻫَﻮ َو اﻟ َْﻤﻼﺋَِﮑُﻪ َو ُأوﻟ ُﻮا اﻟ ِْﻌﻠِْﻢ ﻗﺎﺋِﻤًﺎ ﺑ ِﺎﻟ ِْﻘْﺴِﻂ ﻻ‬
‫ِإﻟـَﻪ ِإﻻّـ ُﻫـَﻮ اﻟ َْﻌِﺰﯾُﺰ اﻟ َْﺤﮑﯿـُﻢ ِإﱠن اﻟـّﺪﯾَﻦ ِﻋﻨْـَﺪ اﻟﻠّـﻪ ِ اْﻻِءْﺳـ ﻼُم َو َا َﻧـﺎ َﻋﻠﯽ ذﻟـِ َﮏ ﻣـِ َﻦ اﻟّﺸﺎـِﻫ ﺪﯾَﻦ َﺗَﺤﱠﺼﻨْـُﺖ ﺑ ِـﺎﻟﻠّﻪ ِ اﻟَﻌﻠِﱢﯽ)‪ (2‬اﻟ َْﻌﻈﯿـِﻢ َو‬
‫اْﺳَﺘْﻌَﺼْﻤُﺖ)‪ (3‬ﺑ ِـﺎﻟَﺤﱢﯽ اﻟﱠﺬي ﻻـ َﯾُﻤﻮُت َو َرَﻣﯿُْﺖ ُﮐﱠﻞ َﻋـ ُﺪﱟو ﻟَﻨﺎ ﺑ ِﻼ َﺣْﻮَل َو ﻻ ﻗُﱠﻮَه ِإّﻻ ﺑ ِﺎﻟﻠّﻪ ِ اﻟَﻌﻠِﱢﯽ اﻟ َْﻌﻈﯿِﻢ ﻣﺎ ﺷﺎَء اﻟﻠّﻪ ُ ﮐﺎَن َو ﻣﺎ ﻟَْﻢ َﯾَﺸـ ْﺄ‬
‫ﻟَْﻢ َﯾُﮑْﻦ َاْﺷَﻬُﺪ َا ﱠن اﻟﻠّﻪ َ َﻋﻠﯽ ُﮐﱢﻞ َﺷْﯽ ٍء َﻗﺪﯾٌﺮ َو َا ﱠن اﻟﻠّﻪ َ َﻗْﺪ َاﺣﺎَط ﺑ ُِﮑﱢﻞ َﺷْﯽ ٍء ِﻋﻠْﻤًﺎ َو َاْﺣﺼﯽ ُﮐﱠﻞ َﺷْﯽ ٍء َﻋَﺪَدًا َو َﺻﱠﻠﯽ اﻟﻠّﻪ ُ َﻋﻠﯽ َﺳﱢﯿِﺪﻧﺎ‬
‫ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آﻟ ِِﻪ اﻟﱠﻄﱢﯿﺒﯿَﻦ اﻟّﻄﺎِﻫﺮﯾَﻦ«‪(4).‬‬
‫‪ -62‬دﻋﺎي »ﺑﺴﻢ اﷲ اﻟﺮﺣﻤﻦ اﻟﺮﺣﯿﻢ اﷲ اﮐﺒﺮ اﷲ اﮐﺒﺮ‪«...‬‬
‫ﺷﺼﺖ و دوّﯾﻢ‪ :‬در ﻣﻬـﺞ اﻟـﺪﻋﻮات از ﺣﻀـﺮت اﻣـﺎم زﯾﻦ اﻟﻌﺎﺑـﺪﯾﻦ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬در ﺻـﺒﺢ و ﺷﺎم اﯾﻦ دﻋﺎ‬
‫ﺑﺨﻮاﻧﻨﺪ‪:‬‬
‫»ﺑ ِْﺴِﻢ اﻟّﻠﻪ ِ اﻟﱠﺮْﺣﻤِﻦ اﻟﱠﺮﺣﯿِﻢ َاﻟّﻠﻪ َُأْﮐَﺒُﺮ َاﻟّﻠﻪ َُأْﮐَﺒُﺮ َاﻟّﻠﻪ َُأْﮐَﺒُﺮ َو َأْﻋﻠﯽ َو َأَﺟـ ﱡﻞ َو َأْﻋَﻈُﻢ ﻣِّﻤـ ﺎ َأﺧـﺎُف َو َأْﺣـ َﺬُر َأْﺳـ َﺘﺠﯿُﺮ ﺑ ِﺎﻟّﻠﻪ ِ َﻋﱠﺰ ﺟﺎُر اﻟّﻠﻪ ِ َو‬
‫َﺟﱠﻞ َﺛﻨﺎُء اﻟّﻠﻪ ِ َو ﻻ ِإﻟَﻪ ِإﱠﻻ اﻟّﻠﻪ ُ َوْﺣَﺪُه ﻻ َﺷـ ﺮﯾَﮏ ﻟَُﻪ َو ـَﺻ ﱠﻠﯽ اﻟّﻠﻪ ُ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آﻟ ِﻪ َو َﺳـ ﱠﻠَﻢ َﮐﺜﯿﺮًا ُأﻋﯿُﺬ ﺑ َِﮏ َﻧْﻔﺴﯽ َو دﯾﻨﯽ َو َأْﻫﻠﯽ َو‬
‫ﻣﺎﻟﯽ َو ُوﻟ ْﺪي َو َﻣْﻦ َﯾْﻌﻨﯿﻨﯽ َأﻣُْﺮُه َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ ﺑ َِﮏ َأُﻋﻮُذ َو ﺑ َِﮏ َأﻟ ُﻮُذ َو ﺑ َِﮏ َأُﺻﻮُل َو ِإّﯾﺎَك َأْﻋﺒُُﺪ َو ِإّﯾﺎَك َأْﺳـ َﺘﻌﯿُﻦ َو َﻋَﻠﯿَْﮏ َأَﺗَﻮﱠﮐُﻞ َو َأْدَرُأ‬
‫ﺑ َِﮏ ﻓﯽ َﻧْﺤِﺮ َأْﻋﺪاﺋﯽ َو َأْﺳـ َﺘﻌﯿُﻦ ﺑ َِﮏ َﻋَﻠﯿِْﻬْﻢ َو َأْﺳـ َﺘْﮑﻔﯿَﮑُﻬْﻢ َﻓﺎْﮐِﻔﻨﯿِﻬْﻢ ﺑ ِﻤﺎ ـِﺷ ﺌَْﺖ َو َﮐﯿَْﻒ ـِﺷ ﺌَْﺖ َو َﺣﯿُْﺚ ِﺷﺌَْﺖ ﺑ َِﺤﱢﻘَﮏ)‪ (5‬ﻻ ِإﻟَﻪ ِإّﻻ‬
‫َأﻧ َْﺖ ِإﱠﻧَﮏ َﻋﻠﯽ ُﮐـ ﱢﻞ َﺷـ ْﯽ ٍء َﻗـِﺪﯾٌﺮ َﻓـَﺴ َﯿْﮑﻔﯿَﮑُﻬُﻢ اﻟّﻠﻪ ُ َو ُﻫَﻮ اﻟﱠﺴﻤﯿُﻊ اﻟ َْﻌﻠﯿُﻢ ﻗـﺎَل َﺳـ َﻨُﺸﱡﺪ َﻋـُﻀ َﺪَك ﺑ َِﺄﺧﯿـَﮏ َو َﻧْﺠَﻌـ ُﻞ ﻟَُﮑﻤﺎ ُﺳـ ﻠْﻄﺎﻧًﺎ َﻓﻼ‬
‫َﯾِﺼﻠُﻮَن ِإﻟَﯿُْﮑﻤﺎ ﺑ ِﺂﯾﺎﺗِﻨﺎ‬
‫ص ‪256 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ع و آ‪َ + :‬و ِإﻟَﯿِْﻪ ُأﻧِﯿُﺐ َﻓِﺈْن َﺗَﻮﻟﱠْﻮا َﻓُﻘْﻞ َﺣْﺴﺒَِﯽ اﻟّﻠﻪ ُ ﻻ إﻟَﻪ إّﻻ ُﻫَﻮ َﻋَﻠﯿِْﻪ َﺗَﻮﱠﮐﻠُْﺖ ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ع و آ‪ _ :‬اﻟَﻌﻠِﱢﯽ ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ع‪َ :‬واْﻋَﺘَﺼْﻤُﺖ‪.‬‬
‫‪ _4 - 4‬ﻣﻬـﺞ اﻟﺪﻋﻮات‪ ،‬ص ‪ ،18‬ﺣﺮز ﻟﻺﻣـﺎم ﺟﻌﻔﺮ ﺑﻦ ﻣﺤﻤـﺪ اﻟﺼـﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم ؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ، 83‬ص ‪ ،301‬ﺑﺎب ‪،45‬‬
‫اﻷدﻋﯿﻪ و اﻷذﮐﺎر ﻋﻨﺪ اﻟﺼﺒﺎح‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع‪ :‬ﺑ َِﺤﱢﻖ‪.‬‬
 ‫َأﻧ ْﺘُﻤﺎ َو َﻣِﻦ اﱠﺗَﺒَﻌُﮑَﻤﺎ اﻟ ْﻐﺎﻟ ِﺒُﻮَن ﻗﺎَل ﻻ َﺗﺨﺎﻓﺎ ِإﱠﻧﻨﯽ َﻣَﻌُﮑﻤﺎ َأْﺳـ َﻤُﻊ َو َأري ﻗﺎﻟَْﺖ ِإﻧّﯽ َأُﻋﻮُذ ﺑ ِﺎﻟﱠﺮْﺣﻤِﻦ ﻣِﻨَْﮏ ِإْن ُﮐﻨَْﺖ)‪َ (1‬ﺗِﻘّﯿًﺎ اِْﺧَﺴﺌُﻮا ﻓﯿﻬﺎ َو‬
‫ﻻ ﺗَُﮑﱢﻠُﻤﻮِن ِإﻧّﯽ َأَﺧـ ْﺬُت ﺑ ِـَﺴ ْﻤِﻊ َﻣْﻦ ﯾُﻄﺎﻟ ِﺒُﻨﯽ ﺑ ِﺎﻟﱡﺴﻮِء ﺑ ِـَﺴ ْﻤِﻊ اﻟﻠّﻪ ِ َو ﺑَـَﺼ ِﺮه َو ﻗُﱠﻮﺗِﻪ ﺑ ُِﻘﱠﻮِه اﻟﻠّﻪ ِ َو َﺣﺒْﻠِِﻪ اﻟ َْﻤﺘﯿِﻦ َو ُﺳـ ﻠْﻄﺎﻧِِﻪ اﻟ ُْﻤﺒﯿِﻦ َﻓَﻠﯿَْﺲ ﻟَُﻬْﻢ‬
‫َﻋَﻠﯿْﻨـﺎ َﺳﺒﯿـٌﻞ َو ﻻـ ُﺳـ ﻠْﻄﺎٌن ِإْن ﺷـﺎَء اﻟﻠّﻪ ُ َﺳَﺘْﺮُت ﺑَﯿَْﻨﻨـﺎ َو ﺑَﯿَْﻨُﻬْﻢ ﺑ َِﺴﺘِْﺮ اﻟﱡﻨﺒُﱠﻮِه اﻟﱠﺬي َﺳَﺘَﺮ اﻟﻠّﻪ ُ اْﻻَءﻧ ْﺒِﯿـﺎَء ﺑ ِﻪ ﻣَِﻦ اﻟ َْﻔﺮاِﻋَﻨِﻪ َﺟﺒْﺮاﺋﯿُﻞ َﻋْﻦ َﯾﻤﯿﻨِﻨﺎ َو‬
‫ﻣﯿﮑﺎﺋﯿُﻞ َﻋْﻦ َﯾﺴﺎِرﻧﺎ َو اﻟﻠّﻪ ُ ُﻣﱠﻄﻠٌِﻊ َﻋَﻠﯿْﻨﺎ َو َﺟَﻌﻠْﻨﺎ ﻣِْﻦ ﺑَﯿِْﻦ َأﯾْـﺪﯾِﻬْﻢ َﺳـ ّﺪًا َو ﻣِْﻦ َﺧﻠِْﻔِﻬْﻢ َﺳـ ّﺪًا َﻓَﺄْﻏَﺸـ ﯿْﻨﺎُﻫْﻢ َﻓُﻬْﻢ ﻻ ﯾُﺒْـِﺼ ُﺮوَن ﺷﺎَﻫِﺖ اﻟ ُْﻮُﺟﻮُه‬
‫َﻓُﻐﻠِﺒُﻮا ُﻫﻨﺎﻟ َِﮏ َو اﻧ َْﻘَﻠﺒُﻮا ﺻﺎِﻏﺮﯾَﻦ ُﺻﱞﻢ ﺑ ُْﮑٌﻢ ُﻋْﻤٌﯽ َﻓُﻬْﻢ ﻻ ﯾُﺒْـِﺼ ُﺮوَن َو ِإذا َﻗَﺮأَْت اﻟ ُْﻘْﺮآَن َﺟَﻌﻠْﻨﺎ ﺑَﯿَْﻨَﮏ َو ﺑَﯿَْﻦ اﻟﱠﺬﯾَﻦ ﻻ ﯾُﻮْءﻣِﻨُﻮَن ﺑ ِﺎْﻻآِﺧَﺮِه‬
‫ِﺣﺠﺎﺑـًﺎ َﻣـْﺴ ﺘُﻮرًا َو َﺟَﻌﻠْﻨـﺎ َﻋﻠﯽ ﻗُﻠُـﻮﺑ ِِﻬْﻢ َأِﮐﱠﻨًﻪ َأْن َﯾْﻔَﻘُﻬﻮُه َو ﻓﯽ آذاﻧِِﻬْﻢ َوﻗْﺮًا َو ِإذا َذَﮐْﺮَت َرﺑﱠَﮏ ﻓِﯽ اﻟ ُْﻘْﺮآِن َوْﺣـ َﺪُه َوﻟﱠْﻮا َﻋﻠﯽ َأْدﺑـﺎِرِﻫْﻢ‬
‫ﻧُُﻔﻮرًا ﻗُـِﻞ اْدُﻋﻮا اﻟﻠّﻪ َ َأِو اْدُﻋﻮا اﻟﱠﺮْﺣﻤَﻦ َأّﯾـًﺎ ﻣﺎ َﺗـْﺪُﻋﻮا َﻓَﻠُﻪ اْﻻَءْﺳـ ﻤﺎُء اﻟ ُْﺤـْﺴ ﻨﯽ َو ﻻ َﺗْﺠَﻬْﺮ ﺑ ِـَﺼ ﻼﺗَِﮏ َو ﻻ ﺗُﺨﺎﻓِْﺖ ﺑ ِﻬﺎ َو اﺑ َْﺘِﻎ ﺑَﯿَْﻦ ذﻟ َِﮏ‬
‫َﺳﺒﯿًﻼ َو ﻗُِﻞ اﻟ َْﺤْﻤـ ُﺪ ﻟﻠّﻪ ِ اﻟﱠﺬي ﻟَْﻢ َﯾﱠﺘـِﺨ ْﺬ َوﻟَﺪًا َو ﻟَْﻢ َﯾُﮑْﻦ ﻟَُﻪ َﺷـ ﺮﯾٌﮏ ﻓِﯽ اﻟ ُْﻤﻠِْﮏ َو ﻟَْﻢ َﯾُﮑْﻦ ﻟَُﻪ َوﻟ ِﱞﯽ ﻣَِﻦ اﻟﱡﺬﱢل َو َﮐﱢﺒْﺮُه َﺗْﮑﺒﯿﺮًا َو ُﺳـ ﺒْﺤﺎَن‬
‫اﻟﻠّﻪ ِ ﺑ ُْﮑَﺮًه َو َأﺻـﯿًﻼ َﺣْﺴﺒَِﯽ اﻟﻠّﻪ ُ ﻣِْﻦ َﺧﻠِْﻘﻪ َﺣْﺴﺒَِﯽ اﻟﻠّﻪ ُ اﻟﱠﺬي َﯾْﮑﻔﯽ َو ﻻ َﯾْﮑﻔﯽ)‪ (2‬ﻣِﻨُْﻪ َﺷـ ْﯽ ٌء َﺣْﺴﺒَِﯽ اﻟﻠّﻪ ُ َو ﻧِْﻌَﻢ اﻟ َْﻮﮐﯿُﻞ َﺣْﺴﺒَِﯽ اﻟﻠّﻪ ُ‬
‫اﻟﱠﺬي ﻻـ ِإﻟَﻪ ِإّﻻ ُﻫَﻮ َﻋَﻠﯿِْﻪ َﺗَﻮﱠﮐﻠُْﺖ َو ُﻫَﻮ َرﱡب اﻟ َْﻌْﺮِش اﻟ َْﻌﻈﯿِﻢ ُأوﻟﺌَِﮏ اﻟﱠﺬﯾَﻦ َﻃَﺒَﻊ اﻟﻠّﻪ ُ َﻋﻠﯽ ﻗُﻠُﻮﺑ ِِﻬْﻢ َو َﺳـ ْﻤِﻌِﻬْﻢ َو َأﺑ ْﺼﺎِرِﻫْﻢ َو ُأوﻟﺌَِﮏ ُﻫُﻢ‬
‫اﻟ ْﻐﺎﻓِﻠُﻮَن َأ َﻓَﺮَأﯾَْﺖ َﻣِﻦ اﱠﺗَﺨَﺬ ِإﻟَﻬُﻪ َﻫﻮاُه َو َأَﺿﱠﻠُﻪ اﻟﻠّﻪ ُ َﻋﻠﯽ ِﻋﻠٍْﻢ َو َﺧَﺘَﻢ َﻋﻠﯽ َﺳْﻤِﻌﻪ َو َﻗﻠْﺒِﻪ َو َﺟَﻌَﻞ َﻋﻠﯽ ﺑََﺼِﺮه ِﻏﺸﺎَوًه َﻓَﻤْﻦ َﯾْﻬِﺪﯾِﻪ ﻣِْﻦ ﺑَْﻌِﺪ‬
‫اﻟﻠّﻪ ِ َأ َﻓﻼـ َﺗـَﺬﱠﮐُﺮوَن ِإﻧّﺎ َﺟَﻌﻠْﻨﺎ َﻋﻠﯽ ﻗُﻠُﻮﺑ ِِﻬْﻢ َأِﮐﱠﻨًﻪ َأْن َﯾْﻔَﻘُﻬﻮُه َو ﻓﯽ آذاﻧِِﻬْﻢ َوﻗْﺮًا َو ِإْن َﺗـْﺪُﻋُﻬْﻢ ِإﻟَﯽ اﻟ ُْﻬـ ﺪي َﻓَﻠْﻦ َﯾْﻬَﺘـُﺪوا ِإذًا َأﺑَـﺪًا َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ‬
‫اْﺣُﺮْﺳـ ﻨﺎ ﺑ َِﻌﯿْﻨَِﮏ اﻟﱠﺘﯽ ﻻ َﺗﻨﺎُم َو اْﮐﻨُْﻔﻨﺎ ﺑ ُِﺮْﮐﻨَِﮏ اﻟﱠﺬي ﻻ ﯾُﺮاُم َو َأِﻋْﺬﻧﺎ ﺑ ُِﺴـ ﻠْﻄﺎﻧَِﮏ اﻟﱠﺬي ﻻ ﯾُﻀﺎُم َو اْرَﺣْﻤﻨﺎ ﺑ ُِﻘْﺪَرﺗَِﮏ ﯾﺎ َرْﺣﻤﺎُن َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ ﻻ‬
‫ﺗُْﻬﻠِْﮑﻨـﺎ َو َأﻧ َْﺖ ﺑ ِﻨـﺎ ﺑَﱞﺮ ﯾـﺎ َرْﺣﻤـﺎُن َأﺗُْﻬﻠُِﮑﻨـﺎ َو َأﻧ َْﺖ َرﺑﱡﻨﺎ َو ِﺣـْﺼ ﻨُﻨﺎ َو َرﺟﺎوُءﻧﺎ َﺣْﺴﺒَِﯽ اﻟﱠﺮﱡب ﻣَِﻦ اﻟ َْﻤْﺮﺑ ُﻮﺑﯿَﻦ َﺣْﺴﺒَِﯽ اﻟ ْﺨﺎﻟ ُِﻖ ﻣَِﻦ اﻟ َْﻤْﺨﻠُﻮﻗﯿَﻦ‬
‫َﺣْﺴﺒَِﯽ اﻟّﺮاِزُق ﻣَِﻦ اﻟ َْﻤْﺮُزوﻗﯿَﻦ َﺣْﺴﺒﯽ َﻣْﻦ ﻟَْﻢ َﯾَﺰْل َﺣْﺴﺒﯽ َﺣْﺴﺒَِﯽ اﻟﻠّﻪ ُ ﻻ اِﻟَﻪ اِّﻻ ُﻫَﻮ َرﱡب اﻟ َْﻌْﺮِش اﻟ َْﻌﻈﯿِﻢ‬
‫ص ‪257 :‬‬
‫‪ _1 -1‬آ‪ :‬ﮐﺎن‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ع‪َ :‬و ﻻ ﯾُﮑﻔﯽ‪.‬‬
 ‫َﺣْﺴﺒَِﯽ اﻟﱠﺬي ﻻ َﯾُﻤﱡﻦ َﻋَﻠﯽ اﻟﱠﺬﯾَﻦ َﯾُﻤﱡﻨﻮَن َﺣْﺴﺒَِﯽ اﻟﻠّﻪ ُ َو ﻧِْﻌَﻢ اﻟ َْﻮﮐﯿُﻞ َو ـَﺻ ﱠﻠﯽ اﻟﻠّﻪ ُ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آﻟ ِﻪ َو َﺳـ ﱠﻠَﻢ َﮐﺜﯿﺮًا َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ اِﻧّﯽ َأْﺻـ َﺒْﺤُﺖ‬
‫ﻓﯽ ِﺣﻤـﺎَك اﻟﱠﺬي ﻻـ ﯾُـْﺴ َﺘﺒﺎُح َو ِذﱠﻣﺘـِ َﮏ اﻟﱠﺘﯽ ﻻـ ﺗُْﺨَﻔُﺮ َو ِﺟﻮاِرَك اﻟﱠﺬي ﻻ ﯾُﻀﺎُم َو ﻻ ﯾُﺮاُم َو َأْﺳـ َﺌﻠَُﮏ اﻟﻠُّﻬﱠﻢ ﺑ ِِﻌﱠﺰﺗَِﮏ َو ﻗُـْﺪَرﺗَِﮏ َأْن‬
‫َﺗْﺠَﻌَﻠﻨﯽ ﻓﯽ ِﺣْﺮِزَك َو َﺟﻮاِرَك َو َأﻣْﻨَِﮏ َو ِﻋﯿﺎِذَك َو ُﻋﱠﺪﺗَِﮏ َو َﻋْﻘِﺪَك َو ِﺣْﻔِﻈَﮏ َو َأﻣﺎﻧَِﮏ َو َﻣﻨِْﻌَﮏ اﻟﱠﺬي ﻻ ﯾُﺮاُم َو ِﻋﱢﺰَك اﻟﱠﺬي‬
‫ﻻ ﯾُـْﺴ َﺘﻄﺎُع ﻣِْﻦ َﻏـَﻀ ﺒَِﮏ َو ُﺳﻮِء ِﻋﻘﺎﺑ َِﮏ َو ُﺳﻮِء َأْﺣﺪاِث اﻟﱠﻨﻬﺎِر َو َﻃﻮاِرِق اﻟﱠﻠﯿِْﻞ ِإّﻻ ﻃﺎِرﻗًﺎ َﯾْﻄُﺮُق ﺑ َِﺨﯿٍْﺮ ﯾﺎ َرْﺣﻤﺎُن َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ َﯾُﺪَك َﻓْﻮَق ُﮐﱢﻞ‬
‫َﯾٍﺪ َو ِﻋﱠﺰﺗَُﮏ َأَﻋﱡﺰ ﻣِْﻦ ُﮐﱢﻞ ِﻋﱠﺰٍه َو ﻗُﱠﻮﺗَُﮏ َأﻗْﻮي ﻣِْﻦ ُﮐﱢﻞ ﻗُﱠﻮٍه َو ُﺳـ ﻠْﻄﺎﻧَُﮏ َأَﺟﱡﻞ َو َأﻣَْﻨُﻊ ﻣِْﻦ ُﮐﱢﻞ ُﺳﻠْﻄﺎٍن َأْدَرُء ﺑ َِﮏ ﻓﯽ ﻧُُﺤﻮِر)‪َ (1‬أْﻋﺪاﺋﯽ‬
‫َو َأْﺳـ َﺘﻌﯿُﻦ ﺑ ِـَﮏ َﻋَﻠﯿِْﻬْﻢ َو َأُﻋﻮُذ ﺑ َِﮏ ﻣِْﻦ ُﺷـ ُﺮوِرِﻫْﻢ َو َأﻟ َْﺠﺎُء ِإﻟَﯿَْﮏ ﻓﯿﻤﺎ َأْﺷـ َﻔْﻘُﺖ َﻋَﻠﯿِْﻪ ﻣِﻨُْﻬْﻢ َو ـَﺻ ﱠﻠﯽ اﻟﻠّﻪ ُ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آﻟ ِﻪ َو َأِﺟْﺮﻧﯽ‬
‫ﻣِﻨُْﻬْﻢ ﯾـﺎ َأْرَﺣَﻢ اﻟّﺮاِﺣﻤﯿَﻦ َو ﻗـﺎَل اﻟ َْﻤﻠـِ ُﮏ اﺋ ْﺘُﻮﻧﯽ ﺑ ِِﻪ َأْﺳـ َﺘْﺨﻠِْﺼُﻪ ﻟ َِﻨْﻔﺴـﯽ َﻓَﻠّﻤﺎ َﮐﱠﻠَﻤُﻪ ﻗﺎَل ِإﱠﻧَﮏ اﻟ َْﯿْﻮَم ﻟَـَﺪﯾْﻨﺎ َﻣﮑﯿٌﻦ َأﻣﯿٌﻦ ﻗﺎَل اْﺟَﻌﻠْﻨﯽ َﻋﻠﯽ‬
‫َﺧﺰاﺋِِﻦ اﻻْـَءْرِض ِإﻧّﯽ َﺣِﻔﯿٌﻆ َﻋﻠِﯿٌﻢ َو َﮐـ ﺬﻟ َِﮏ َﻣﱠﮑّﻨﺎ ﻟ ِﯿُﻮُﺳَﻒ ﻓِﯽ اْﻻَءْرِض َﯾَﺘَﺒﱠﻮُأ ﻣِﻨْﻬﺎ َﺣﯿُْﺚ َﯾﺸﺎُء َﻓﯿُﺼـﯿُﺐ ﺑ َِﺮْﺣَﻤﺘِﻨﺎ َﻣْﻦ َﻧﺸﺎُء َو ﻻ ﻧُـِﻀ ﯿُﻊ‬
‫َأْﺟَﺮ اﻟ ُْﻤْﺤِﺴﻨِﯿَﻦ َو َﻻَءْﺟُﺮ اْﻻآِﺧَﺮِه َﺧﯿٌْﺮ ﻟ ِﱠﻠِﺬﯾَﻦ آَﻣﻨُﻮا َو ﮐﺎﻧُﻮا َﯾﱠﺘُﻘﻮَن َو َﺧَﺸَﻌِﺖ اْﻻَءْﺻﻮاُت ﻟ ِﻠﱠﺮْﺣﻤِﻦ َﻓﻼ َﺗْﺴَﻤُﻊ ِإّﻻ َﻫْﻤﺴًﺎ ‪.‬‬
‫ُأﻋﯿـُﺬ َﻧْﻔﺴـﯽ َو دﯾﻨﯽ َو َأْﻫﻠﯽ َو ﻣـﺎﻟﯽ َو ُوﻟ ْـﺪي َو َﺟﻤﯿَﻊ ﻣـﺎ َﺗﻠَْﺤُﻘُﻪ ِﻋﻨـﺎَﯾﺘﯽ َو َﺟﻤﯿَﻊ ﻧَِﻌِﻢ اﻟّﻠﻪ ِ ِﻋﻨْـﺪي ﺑ ِْﺴِﻢ اﻟّﻠﻪ ِ اﻟﱠﺮﺣﻤِﻦ اﻟﱠﺮﺣﯿِﻢ اﻟﱠﺬي‬
‫َﺧَﻀَﻌْﺖ ﻟَُﻪ اﻟﱢﺮﻗﺎُب)‪َ (2‬و ﺑ ِـْﺴ ِﻢ اﻟّﻠﻪ ِ)‪ (3‬اﻟﱠﺬي ﺧـﺎَﻓﺘُْﻪ اﻟﱡﺼُﺪوُر َو ﺑ ِـْﺴ ِﻢ اﻟّﻠﻪ ِ اﻟﱠﺬي َوِﺟَﻠْﺖ ﻣِﻨُْﻪ اﻟﱡﻨُﻔـﻮُس َو ﺑ ِْﺴِﻢ اﻟّﻠﻪ ِ اﻟﱠﺬي ﻗـﺎَل ﺑ ِﻪ ﻟ ِﻠّﻨـﺎِر‬
‫ُﮐﻮﻧﯽ ﺑَْﺮدًا)‪َ (4‬و َﺳـ ﻼﻣًﺎ َﻋﻠﯽ ِإﺑ ْﺮاِﻫﯿَﻢ َو َأراُدوا ﺑ ِِﻪ َﮐﯿـْ ﺪًا َﻓَﺠَﻌﻠْﻨـﺎُﻫُﻢ اْﻻَءْﺧـَﺴ ﺮﯾَﻦ َو ﺑ ِْﺴِﻢ اﻟّﻠﻪ ِ اﻟﱠﺬي َﻣَﻼَء اْﻻَءْرﮐﺎَن ُﮐﱠﻠﻬﺎ َو ﺑ َِﻌﺰﯾَﻤِﻪ اﻟّﻠﻪ ِ‬
‫اﻟﱠﺘﯽ ﻻ ﺗُْﺤﺼﯽ َو ﺑ ُِﻘْﺪَرِه اﻟّﻠﻪ ِ اﻟ ُْﻤْﺴَﺘﻄﯿَﻠِﻪ َﻋﻠﯽ َﺟﻤﯿِﻊ َﺧﻠِْﻘﻪ ﻣِْﻦ َﺷﱢﺮ َﻣْﻦ ﻓﯽ ﻫِﺬِه اﻟّﻨﺎِر َو ﻣِْﻦ َﺷﱢﺮ ُﺳﻠْﻄﺎﻧِِﻬْﻢ َو َﺳَﻄﻮاﺗِِﻬْﻢ َو َﺣْﻮﻟ ِِﻬْﻢ َو ﻗُﱠﻮﺗِِﻬْﻢ‬
‫َو َﻏْﺪِرِﻫْﻢ َو َﻣْﮑِﺮِﻫْﻢ َو ُأﻋﯿُﺬ َﻧْﻔﺴﯽ َو َأْﻫﻠﯽ َو ﻣﺎﻟﯽ َو ُوﻟ ْﺪي َو َذوي ِﻋﻨﺎَﯾﺘﯽ َو َﺟﻤﯿَﻊ ﻧَِﻌِﻢ اﻟّﻠﻪ ِ ِﻋﻨْﺪي ﺑ ِِﺸﱠﺪِه َﺣْﻮِل اﻟّﻠﻪ ِ َو ِﺷﱠﺪِه ﻗُﱠﻮِه اﻟّﻠﻪ ِ‬
‫َو ِﺷﱠﺪِه‬
‫ص ‪258 :‬‬
‫‪ _1 -1‬آ‪ :‬ﺑ ُُﺤﻮِر‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع‪ :‬ﻻَﺗْﺨﻔﯽ َﻋَﻠﯿِْﻪ ﺧﺎﻓِﯿُﻪ اﻟﱡﺼُﺪوِر‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬آ‪ _ :‬اﻟﻠّﻪ ‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬آ‪ _ :‬ﺑَْﺮدًا ‪.‬‬
‫ﺑَْﻄِﺶ اﻟﻠّﻪ ِ َو ِﺷـ ﱠﺪِه َﺟَﺒُﺮوِت اﻟﻠّﻪ ِ َو ﺑ َِﻤﻮاﺛﯿِﻖ اﻟﻠّﻪ ِ َو ﻃـﺎَﻋﺘِﻪ َﻋَﻠﯽ اﻟِﺠﱢﻦ َو اﻻْـِءﻧ ِْﺲ ﺑ ِْﺴِﻢ اﻟﻠّﻪ ِ اﻟﱠﺬي ﯾُْﻤِﺴـ ُﮏ اﻟﱠﺴﻤـﺎواِت َو اﻻْـَءْرَض َأْن‬
‫َﺗُﺰوﻻ َو ﻟَﺌِْﻦ زاﻟَﺘﺎ ِإْن َأﻣَْﺴـ َﮑُﻬﻤﺎ ﻣِْﻦ َأَﺣٍﺪ ﻣِْﻦ ﺑَْﻌِﺪِه ِإﱠﻧُﻪ ﮐﺎَن َﺣﻠِﯿﻤًﺎ َﻏُﻔﻮرًا َو ﺑ ِْﺴِﻢ اﻟﻠّﻪ ِ اﻟﱠﺬي َﻓَﻠَﻖ اﻟ َْﺒْﺤَﺮ ﻟ َِﺒﻨﯽ ِإْﺳـﺮاﺋﯿَﻞ َو ﺑ ِْﺴِﻢ اﻟﻠّﻪ ِ اﻟﱠﺬي‬
‫أﻻَن ﻟ ِﺪاُوَد اﻟ َْﺤﺪﯾَﺪ َو ﺑ ِْﺴِﻢ اﻟﻠّﻪ ِ اﻟﱠِﺬي اْﻻَءْرُض َﺟﻤﯿﻌًﺎ َﻗﺒْـَﻀ ﺘُُﻪ َﯾْﻮَم اﻟ ِْﻘﯿﺎَﻣِﻪ َو اﻟﱠﺴﻤﺎواُت َﻣْﻄِﻮّﯾﺎٌت ﺑ َِﯿﻤﯿﻨِﻪ ُﺳﺒْﺤﺎَﻧُﻪ َو َﺗﻌﺎﻟﯽ َﻋّﻤﺎ ﯾُْﺸِﺮُﮐﻮَن‬
‫َو ﻣِْﻦ َﺷـ ﱢﺮ َﺟﻤﯿِﻊ َﻣْﻦ ﻓِﯽ ﻫِﺬِه اﻟﱡﺪﻧ ْﯿﺎ َو ﻣِْﻦ َﺷﱢﺮ)‪َ (1‬ﺟﻤﯿِﻊ ﻣﺎ َﺧَﻠَﻘُﻪ)‪َ (2‬و َﻣْﻦ َأﺣﺎَط ﺑ ِﻪ ِﻋﻠُْﻤُﻪ َو ﻣِْﻦ َﺷـ ﱢﺮ ُﮐﱢﻞ ذي َﺷﱟﺮ َو ﻣِْﻦ َﺷﱢﺮ َﺣَﺴِﺪ ُﮐﱢﻞ‬
‫ﺣﺎِﺳٍﺪ َو ـِﺳ ﻌﺎَﯾِﻪ ُﮐﱢﻞ ﺳﺎٍع َو ﻻ َﺣْﻮَل َو ﻻ ﻗُﱠﻮَه ِإّﻻ ﺑ ِﺎﻟﻠّﻪ ِ اﻟَﻌﻠِﱢﯽ اﻟ َْﻌﻈﯿِﻢ َﺷْﺄﻧُُﻪ اﻟﻠُّﻬﱠﻢ ﺑ َِﮏ َأْﺳَﺘﻌﯿُﻦ َو ﺑ َِﮏ َأْﺳَﺘﻐﯿُﺚ َو َﻋَﻠﯿَْﮏ َأَﺗَﻮﱠﮐُﻞ َو َأﻧ َْﺖ‬
‫َرﱡب اﻟ َْﻌْﺮِش اﻟَﻌﻈﯿِﻢ اﻟﻠُّﻬﱠﻢ ـَﺻ ﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو اْﺣَﻔْﻈﻨﯽ َو َﺧﱢﻠـِﺼ ﻨﯽ ﻣِْﻦ ُﮐﱢﻞ َﻣْﻌـِﺼ َﯿٍﻪ َو ُﻣﺼـﯿَﺒٍﻪ َﻧَﺰﻟَْﺖ ﻓﯽ ﻫـَﺬا اﻟ َْﯿْﻮِم َو ﻓﯽ‬
‫ﻫِﺬِه اﻟﱠﻠﯿَْﻠِﻪ َو ﻓﯽ َﺟﻤﯿِﻊ اﻟﱠﻠﯿﺎﻟﯽ َو اْﻻَءّﯾﺎِم ﻣَِﻦ اﻟﱠﺴﻤﺎواِت َو اْﻻَءْرِض ِإﱠﻧَﮏ َﻋﻠﯽ ُﮐﱢﻞ َﺷْﯽ ٍء َﻗﺪﯾٌﺮ ﺑ ِْﺴِﻢ اﻟﻠّﻪ ِ َﻋﻠﯽ َﻧْﻔﺴﯽ َو ﻣﺎﻟﯽ َو َأْﻫﻠﯽ َو‬
‫ُوﻟ ْﺪي ﺑ ِْﺴِﻢ اﻟﻠّﻪ ِ َﻋﻠﯽ ُﮐﱢﻞ َﺷـ ْﯽ ٍء َأْﻋﻄﺎﻧﯽ َرﺑّﯽ ﺑ ِْﺴِﻢ اﻟﻠّﻪ ِ َﺧﯿِْﺮ اْﻻَءْﺳـ ﻤﺎِء ﺑ ِْﺴِﻢ اﻟﻠّﻪ ِ َرﱢب اْﻻَءْرِض َو)‪ (3‬اﻟﱠﺴﻤﺎِء ﺑ ِْﺴِﻢ اﻟﻠّﻪ ِ اﻟﱠﺬي ﻻ َﯾُﻀﱡﺮ‬
‫َﻣَﻊ اْﺳـ ِﻤﻪ َﺷـ ْﯽ ٌء ﻓِﯽ اﻻْـَءْرِض َو ﻻ ﻓِﯽ اﻟﱠﺴﻤﺎِء َو ُﻫَﻮ اﻟﱠﺴﻤﯿُﻊ اﻟَﻌﻠﯿُﻢ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ َرﱢﺿﻨﯽ ﺑ ِﻤﺎ َﻗـَﻀ ﯿَْﺖ َو ﻋﺎﻓِﻨﯽ ﻓﯿﻤﺎ)‪َ (4‬أﻣَْﻀﯿَْﺖ َﺣّﺘﯽ ﻻ ُأِﺣﱠﺐ‬
‫َﺗْﻌﺠﯿَﻞ ﻣﺎ َأﱠﺧْﺮَت َو ﻻ َﺗْﺄﺧﯿَﺮ ﻣﺎ َﻋﱠﺠﻠَْﺖ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ ِإﻧّﯽ َأُﻋﻮُذ ﺑ َِﮏ ﻣِْﻦ َأْﺿـ ﻐﺎِث اْﻻَءْﺣﻼِم َو َأْن َﯾﻠَْﻌَﺐ ﺑ َِﯽ اﻟﱠﺸﯿْﻄﺎُن ﻓِﯽ اﻟ َْﯿَﻘَﻈِﻪ َو اﻟ َْﻤﻨﺎِم ﺑ ِْﺴـ ِﻢ‬
‫اﻟﻠّﻪ ِ َﺗَﺤﱠﺼﻨُْﺖ ﺑ ِﺎﻟَﺤﱢﯽ اﻟﱠﺬي ﻻ َﯾُﻤﻮُت ﻣِْﻦ َﺷـ ﱢﺮ ﻣﺎ َأﺧﺎُف َو َأْﺣـ َﺬُر َو َرَﻣﯿُْﺖ َﻣْﻦ ﯾُﺮﯾـُﺪ ﺑﯽ ُﺳﻮًء َأْو َﻣْﮑُﺮوﻫًﺎ ﻣِْﻦ ﺑَﯿِْﻦ َﯾـَﺪﱠي ﺑ ِﻼ َﺣْﻮَل َو ﻻ‬
‫ﻗُﱠﻮَه ِإّﻻ ﺑ ِﺎﻟﻠّﻪ ِ اﻟ َْﻌﻠِﱢﯽ اﻟ َْﻌﻈﯿِﻢ َو َأُﻋﻮُذ ﺑ ِﺎﻟﻠّﻪ ِ ﻣِْﻦ َﺷـ ﱢﺮُﮐْﻢ َو َﺷﱡﺮُﮐْﻢ َﺗْﺤَﺖ َأﻗْﺪاﻣُِﮑﻢ َو َﺧﯿُْﺮُﮐﻢ ﺑَﯿَْﻦ َأْﻋﯿُﻨُِﮑﻢ َو ُأﻋﯿُﺬ َﻧْﻔﺴﯽ َو ﻣﺎ َأْﻋﻄﺎﻧﯽ َرﺑّﯽ‬
‫َو ﻣﺎ َﻣَﻠَﮑﺘُْﻪ َﯾـﺪي َو َذوُوا)‪ِ (5‬ﻋﻨـﺎَﯾﺘﯽ ﺑ ُِﺮْﮐِﻦ اﻟﻠّﻪ ِ اْﻻَءَﺷـ ﱢﺪ َو ُﮐـ ﱡﻞ َأْرﮐﺎِن َرﺑّﯽ ـِﺷ ﺪاٌد َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ َﺗَﻮﱠﺳﻠُْﺖ ﺑ َِﮏ ِإﻟَﯿَْﮏ َو َﺗَﺤﱠﻤﻠُْﺖ ﺑ َِﮏ َﻋَﻠﯿَْﮏ‬
‫َﻓِﺈﱠﻧُﻪ ﻻ ﯾُﻨﺎُل ﻣﺎ ِﻋﻨَْﺪَك ِإّﻻ ﺑ َِﮏ َو َأْﺳَﺌﻠَُﮏ َأْن ﺗَُﺼﱢﻠَﯽ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آﻟ ِِﻪ َو َأْن َﺗْﮑِﻔَﯿﻨﯽ‬
‫ص ‪259 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ع‪َ _ :‬ﺟِﻤﯿِْﻊ َﻣْﻦ ﻓِﯽ ﻫِﺬِه اﻟﱡﺪﻧ ْﯿﺎ َو ﻣِْﻦ َﺷﱢﺮ ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬آ و ﺣﺎﺷﯿﻪ ع َﻣْﻦ َﺧَﻠَﻘُﻪ و ﻣﺘﻦ ع‪ :‬ﻣﺎ َﺧَﻠْﻘَﺘُﻪ ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻣﺘﻦ‪ :‬و َرﱠب اﻟﱠﺴﻤﺎِء ‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻣﺘﻦ‪ :‬ﺑ ِﻤﺎ‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع‪ :‬ذو‪.‬‬
‫َﺷﱠﺮ ﻣﺎ َأْﺣـ َﺬُر َو ﻣﺎ ﻻ َاْﺣـ َﺬُر َو ﻣﺎ ﻻ َﯾﺒْﻠُُﻐُﻪ ـِﺣ ﺬاري ِإﱠﻧَﮏ َﻋﻠﯽ ُﮐﱢﻞ َﺷـ ْﯽ ٍء َﻗﺪﯾٌﺮ َو ُﻫَﻮ َﻋَﻠﯿَْﮏ َﯾﺴـﯿٌﺮ َﺟﺒَْﺮﺋﯿُﻞ َﻋْﻦ َﯾﻤﯿﻨﯽ َو ﻣﯿﮑﺎﺋﯿُﻞ َﻋْﻦ‬
‫ِﺷﻤـﺎﻟﯽ َو ِإْﺳـﺮاﻓﯿُﻞ َأﻣﺎﻣﯽ َو ﻻ َﺣْﻮَل َو ﻻ ﻗُﱠﻮَه ِإّﻻ ﺑ ِﺎﻟﻠّﻪ ِ اﻟَﻌﻠِﱢﯽ اﻟ َْﻌﻈﯿِﻢ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ ُﻣْﺨِﺮَج اﻟ َْﻮﻟَـِﺪ ﻣَِﻦ اﻟﱠﺮِﺣِﻢ َو َرﱠب اﻟﱠﺸْﻔِﻊ َو اﻟ َْﻮﺗ ِْﺮ َﺳـ ﱢﺨْﺮﻟﯽ ﻣﺎ‬
‫ُأرﯾـُﺪ ﻣِْﻦ ُدﻧ ْﯿـﺎَي َو آِﺧَﺮﺗﯽ َو اْﮐِﻔﻨﯽ ﻣﺎ َأَﻫﱠﻤﻨﯽ ِإﱠﻧَﮏ َﻋﻠﯽ ُﮐﱢﻞ َﺷـ ْﯽ ٍء َﻗـﺪﯾٌﺮ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ ِإﻧّﯽ َﻋﺒـْ ُﺪَك َو اﺑ ُْﻦ َﻋﺒـْ ِﺪَك َو اﺑ ُْﻦ َاَﻣﺘَِﮏ ﻧﺎـِﺻ َﯿﺘﯽ‬
‫ﺑ َِﯿِﺪَك ﻣﺎٍض ﻓِﱠﯽ ُﺣْﮑُﻤَﮏ َﻋْﺪٌل َﻋَﻠﱠﯽ َﻗﻀﺎُؤَك َأْﺳَﺌﻠَُﮏ ﺑ ُِﮑﱢﻞ اْﺳٍﻢ َﺳﱠﻤﯿَْﺖ ﺑ ِﻪ َﻧْﻔَﺴَﮏ َو َأﻧ َْﺰﻟ َْﺘُﻪ ﻓﯽ ِﮐﺘﺎﺑ َِﮏ َأْو َﻋﱠﻠْﻤَﺘُﻪ َأَﺣﺪًا ﻣِْﻦ َﺧﻠِْﻘَﮏ‬
‫َأِو اْﺳـ َﺘْﺄ َﺛْﺮَت ﺑ ِﻪ ﻓﯽ ِﻋﻠِْﻢ اﻟ َْﻐﯿِْﺐ ِﻋﻨْـَﺪَك َأْن ﺗُـَﺼ ﱢﻠَﯽ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو َأْن َﺗْﺠَﻌـ َﻞ اﻟ ُْﻘْﺮآَن َرﺑﯿـَﻊ َﻗﻠْـﺒﯽ َو ﻧُﻮَر ﺑَـَﺼ ﺮي َو ـِﺷ ﻔﺎَء‬
‫ـَﺻ ْﺪري َو َﺟﻼـَء ُﺣْﺰﻧﯽ َو َذﻫﺎَب َﻫّﻤﯽ َو َﻗﻀﺎَء َدﯾْﻨﯽ ﻻ ِإﻟَﻪ ِإّﻻ َأﻧ َْﺖ ُﺳـ ﺒْﺤﺎَﻧَﮏ ِإﻧّﯽ ُﮐﻨُْﺖ ﻣَِﻦ اﻟّﻈﺎﻟ ِﻤﯿَﻦ ﯾﺎ َﺣﱡﯽ َﺣﯿَْﻦ ﻻ َﺣﱠﯽ ﯾﺎ ُﻣْﺤﯿَِﯽ‬
‫اْﻻَءﻣْﻮاِت َو اﻟ ْﻘﺎﺋُِﻢ َﻋﻠﯽ ُﮐﱢﻞ َﻧْﻔٍﺲ ﺑ ِﻤﺎ َﮐَﺴـ َﺒْﺖ ﯾﺎ َﺣﱡﯽ ﻻ ِإﻟَﻪ ِإّﻻ َأﻧ َْﺖ ﺑ َِﺮْﺣَﻤﺘَِﮏ اﻟﱠﺘﯽ َوـِﺳ َﻌْﺖ ُﮐﱠﻞ َﺷـ ْﯽ ٍء ِإْﺳَﺘَﻌﻨُْﺖ َﻓَﺄِﻋّﻨﯽ)‪َ (1‬و اْﺟَﻤْﻊ‬
‫ﻟﯽ َﺧﯿَْﺮ اﻟﱡﺪﻧ ْﯿﺎ َو اْﻻآِﺧَﺮِه َو اْﺻـ ِﺮْف َﻋّﻨﯽ َﺷﱠﺮُﻫﻤﺎ)‪ (2‬ﺑ َِﻤﱢﻨَﮏ َو َﺳـ َﻌِﻪ َﻓـْﻀ ﻠَِﮏ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ ِإﱠﻧَﮏ َﻣﻠﯿٌﮏ ُﻣْﻘَﺘِﺪٌر َو ﻣﺎ َﺗﺸﺎُء ﻣِْﻦ َأﻣٍْﺮ َﯾُﮑْﻦ َﻓَﺼﱢﻞ‬
‫َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آﻟ ِﻪ َو َﻓﱢﺮْج َﻋّﻨﯽ َو اْﮐِﻔﻨﯽ ﻣـﺎ َأَﻫﱠﻤﻨﯽ ِإﱠﻧَﮏ َﻋﻠﯽ ذﻟ َِﮏ ﻗﺎِدٌر)‪ (3‬ﯾﺎ َﺟﻮاُد ﯾﺎ َﮐﺮﯾُﻢ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ ﺑ َِﮏ َأْﺳـ َﺘْﻔﺘُِﺢ َو ﺑ َِﮏ َأْﺳَﺘﻨِْﺠُﺢ َو‬
‫ﺑ ُِﻤَﺤﱠﻤٍﺪ َﻋﺒِْﺪَك َو َرُﺳﻮﻟ َِﮏ ِإﻟَﯿَْﮏ َأَﺗَﻮﱠﺟُﻪ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ َﺳـ ﱢﻬْﻞ ُﺣُﺰوَﻧَﺘُﻪ)‪َ (4‬و َذﻟﱢْﻞ ﻟﯽ ـُﺻ ُﻌﻮﺑَﺘُﻪ َو َأْﻋِﻄﻨﯽ ﻣَِﻦ اﻟ َْﺨﯿِْﺮ َأْﮐَﺜَﺮ ﻣِّﻤﺎ َأْرُﺟﻮ َو اْﺻـ ِﺮْف‬
‫َﻋّﻨﯽ ﻣَِﻦ اﻟﱠﺸﱢﺮ َأْﮐَﺜَﺮ ﻣِّﻤﺎ َأﺧﺎُف َو َأْﺣـ َﺬُر َو ﻣﺎ َاْﺣـ َﺬُر َو ﻻ ﻗُﱠﻮَه ِإّﻻ ﺑ ِﺎﻟﻠّﻪ ِ اﻟ َْﻌﻠِﱢﯽ اﻟ َْﻌﻈﯿِﻢ َو ـَﺻ ﱠﻠﯽ اﻟﻠّﻪ ُ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آﻟ ِﻪ َو َﺣـْﺴ ﺒَُﻨﺎ اﻟﻠّﻪ ُ َو‬
‫ﻧِْﻌَﻢ اﻟ َْﻮﮐﯿُﻞ)‪ (5‬ﻧِْﻌَﻢ اﻟ َْﻤْﻮﻟﯽ َو ﻧِْﻌَﻢ اﻟﱠﻨﺼﯿُﺮ«‪(6).‬‬
‫‪ -63‬دﻋﺎي »ﺑﺴﻢ اﷲ اﻟﺮﺣﻤﻦ اﻟﺮﺣﯿﻢ ﺑﺴﻢ اﷲ و ﺑﺎﷲ ﺳﺪدت‪«...‬‬
‫ﺷﺼﺖ و ﺳـّﯿﻢ‪ :‬اﯾﻀًﺎ در ﻣﻬﺞ اﻟﺪﻋﻮات از ﺣﻀﺮت اﻣﺎم زﯾﻦ اﻟﻌﺎﺑﺪﯾﻦ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬در ﺻﺒﺢ و ﺷﺎم اﯾﻦ دﻋﺎ‬
‫ﺑﺨﻮاﻧﻨﺪ‪:‬‬
‫ص ‪260 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻣﺘﻦ و آ‪ :‬إﺳَﺘَﻐﺜُْﺖ َﻓَﺄِﻏﺜْﻨِﯽ‪ ،‬و ﺣﺎﺷﯿﻪ ع‪َ :‬ﻓَﺄِﻏﺜْﻨِﯽ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ع‪َ :‬ﺷﱠﺮﻫﺎ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻫﺮ ﺳﻪ ﻧﺴﺨﻪ‪َ :‬ﻗﺪﯾٌﺮ‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬آ‪ُ :‬ﺣْﺰَﻧَﺘُﻪ‪ ،‬و ﺣﺎﺷﯿﻪ آن‪ُ :‬ﺣُﺰوَﻧَﻪ اﻟّﺮاﻓﯽ‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬ع‪ + :‬و ‪.‬‬
‫‪ _6 -6‬ﻣﻬﺞ اﻟﺪﻋﻮات‪ ،‬ص ‪ ،11‬ﺣﺮز اﻟﮑﺎﻣﻞ ﻟﻺﻣﺎم اﻟﺴﺎﺟـﺪ‪ ...‬؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ، 83‬ص ‪ ،307‬ﺑﺎب ‪ ،45‬اﻷدﻋﯿﻪ و اﻷذﮐﺎر ﻋﻨﺪ‬
‫اﻟﺼﺒﺎح‪.‬‬
‫»ﺑ ِْﺴِﻢ اﻟﻠّﻪ ِ اﻟﱠﺮْﺣﻤِﻦ اﻟﱠﺮﺣﯿِﻢ ﺑ ِْﺴِﻢ اﻟﻠّﻪ ِ َو ﺑ ِـﺎﻟﻠّﻪ ِ َﺳـ َﺪْدُت َأﻓْﻮاَه اﻟِﺠﱢﻦ َو اْﻻِءﻧ ِْﺲ َو اﻟﱠﺸﯿﺎﻃﯿِﻦ َو اﻟﱠﺴَﺤَﺮِه َو اْﻻَءﺑَﺎﻟ َِﺴِﻪ ﻣَِﻦ اﻟِﺠﱢﻦ َو اْﻻِءﻧ ِْﺲ َو‬
‫اﻟﱠﺴﻼـﻃﯿِﻦ َو َﻣـ ْﻦ َﯾﻠُـﻮُذ ﺑ ِِﻬْﻢ ﺑ ِـﺎﻟﻠّﻪ ِ اﻟ َْﻌﺰﯾِﺰ اﻷَـَﻋﱢﺰ َو ﺑ ِـﺎﻟﻠّﻪ ِ اﻟ ْـَﮑ ﺒﯿِﺮ اﻻْـَءْﮐَﺒِﺮ ﺑ ِْﺴِﻢ اﻟﻠّﻪ ِ اﻟّﻈـ ﺎِﻫِﺮ اﻟ ْﺒـﺎِﻃِﻦ اﻟ َْﻤْﮑﻨُـﻮِن اﻟ َْﻤْﺨُﺰوِن اﻟﱠﺬي َأﻗـﺎَم ﺑ ِِﻪ‬
‫اﻟﱠﺴﻤـﺎواِت َو اﻻْـَءْرَض ﺛُﱠﻢ اْﺳـ َﺘﻮي َﻋَﻠﯽ اﻟ َْﻌْﺮِش ﺑ ِْﺴِﻢ اﻟﻠّﻪ ِ اﻟﱠﺮْﺣﻤِﻦ اﻟﱠﺮﺣﯿِﻢ َو َوَﻗـَﻊ اﻟ َْﻘـ ْﻮُل َﻋَﻠﯿِْﻬْﻢ ﺑ ِﻤـﺎ َﻇَﻠُﻤـ ﻮا َﻓُﻬْﻢ ﻻـ َﯾﻨِْﻄُﻘـﻮَن)‪ (1‬ﻗﺎَل‬
‫اْﺧَﺴﻮُءا ﻓﯿﻬﺎ َو ﻻ ﺗَُﮑﱢﻠُﻤﻮِن َو َﻋَﻨِﺖ اﻟ ُْﻮُﺟﻮُه ﻟ ِﻠَْﺤﱢﯽ اﻟ َْﻘﱡﯿﻮِم َو َﻗْﺪ ﺧﺎَب َﻣْﻦ َﺣَﻤَﻞ ُﻇﻠْﻤًﺎ َو َﺧَﺸَﻌِﺖ اْﻻَءْﺻﻮاُت ﻟ ِﻠﱠﺮْﺣﻤِﻦ َﻓﻼ َﺗْﺴَﻤُﻊ ِإّﻻ َﻫْﻤﺴًﺎ‬
‫َو َﺟَﻌﻠْﻨـﺎ َﻋﻠﯽ ﻗُﻠُﻮﺑ ِِﻬْﻢ َأِﮐﱠﻨًﻪ َأْن َﯾْﻔَﻘُﻬﻮُه َو ﻓﯽ آذاﻧِِﻬْﻢ َوﻗْﺮًا َو ِإذا َذَﮐْﺮَت َرﺑﱠَﮏ ﻓِﯽ اﻟ ُْﻘْﺮآِن َوْﺣـ َﺪُه َوﻟﱠْﻮا َﻋﻠﯽ َأْدﺑﺎِرِﻫْﻢ ﻧُُﻔﻮرًا َو ِإذا َﻗَﺮأَْت‬
‫اﻟ ُْﻘْﺮآَن َﺟَﻌﻠْﻨـﺎ ﺑَﯿَْﻨَﮏ َو ﺑَﯿَْﻦ اﻟﱠﺬﯾَﻦ ﻻ ﯾُﻮْءﻣِﻨُﻮَن ﺑ ِﺎْﻻآِﺧَﺮِه ِﺣﺠﺎﺑًﺎ َﻣـْﺴ ﺘُﻮرًا َو َﺟَﻌﻠْﻨﺎ ﻣِْﻦ ﺑَﯿِْﻦ َأﯾْـﺪﯾِﻬْﻢ َﺳـ ّﺪًا َو ﻣِْﻦ َﺧﻠِْﻔِﻬْﻢ َﺳـ ّﺪًا َﻓَﺄْﻏَﺸـ ﯿْﻨﺎُﻫْﻢ‬
‫َﻓُﻬْﻢ ﻻ ﯾُﺒْـِﺼ ُﺮوَن اﻟ َْﯿْﻮَم َﻧْﺨﺘُِﻢ َﻋﻠﯽ َأﻓْﻮاِﻫِﻬْﻢ َو ﺗَُﮑﱢﻠُﻤﻨﺎ َأﯾْـﺪﯾِﻬْﻢ َﻓُﻬْﻢ ﻻ َﯾﻨِْﻄُﻘﻮَن ﻟَْﻮ َأﻧ َْﻔْﻘَﺖ ﻣﺎ ﻓِﯽ اْﻻَءْرِض َﺟِﻤﯿﻌًﺎ ﻣﺎ َأﻟﱠْﻔَﺖ ﺑَﯿَْﻦ ﻗُﻠُﻮﺑ ِِﻬْﻢ َو‬
‫ﻟِﮑﱠﻦ اﻟﻠّﻪ َ َأﻟﱠَﻒ ﺑَﯿَْﻨُﻬْﻢ ِإﱠﻧُﻪ َﻋِﺰﯾٌﺰ َﺣِﮑﯿٌﻢ َو َﺻﱠﻠﯽ اﻟﻠّﻪ ُ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آﻟ ِﻪ اﻟّﻄﺎِﻫﺮﯾَﻦ«‪(2).‬‬
‫‪ -64‬دﻋﺎي »ﺑﺴﻢ اﷲ اﻟﺮﺣﻤﻦ اﻟﺮﺣﯿﻢ ﺑﺴﻢ اﷲ و ﺑﺎﷲ و ﻣﻦ اﷲ«‬
‫ﺷﺼﺖ و ﭼﻬﺎرم‪ :‬اﯾﻀًﺎ در ﻣﻬﺞ اﻟﺪﻋﻮات از آن ﺣﻀﺮت ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم )‪ (3‬در دﻋﺎﻫﺎي ﺻﺒﺢ و ﺷﺎم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ‪:‬‬
‫»ﺑ ِـْﺴ ِﻢ اﻟّﻠـﻪ ِ اﻟﱠﺮْﺣﻤـِﻦ اﻟﱠﺮﺣﯿِﻢ ﺑ ِْﺴِﻢ اﻟّﻠﻪ ِ َو ﺑ ِـﺎﻟّﻠﻪ ِ َو ﻣَِﻦ اﻟّﻠﻪ ِ َو ِإﻟَﯽ اﻟّﻠﻪ ِ َو ﻓﯽ َﺳﺒﯿـِﻞ اﻟّﻠﻪ ِ َو َﻋﻠﯽ ﻣِﱠﻠِﻪ َرُﺳـ ﻮِل اﻟّﻠﻪ ِ ﺻـﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ‬
‫َﺗَﻮﱠﮐﻠُْﺖ َﻋَﻠﯽ اﻟّﻠﻪ ِ َو ﻻـ َﺣْﻮَل َو ﻻـ ﻗُﱠﻮَه ِإﻻّـ ﺑ ِـﺎﻟّﻠﻪ ِ اﻟ َْﻌﻠِﱢﯽ اﻟ َْﻌﻈﯿِﻢ َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ ِإﻧّﯽ َأْﺳـ َﻠْﻤُﺖ َﻧْﻔﺴـﯽ ِإﻟَﯿـْ َﮏ َو َوﱠﺟْﻬُﺖ َوْﺟﻬﯽ ِإﻟَﯿَْﮏ)‪ِ (4‬إّﯾﺎَك‬
‫َأْﺳـ َﺌُﻞ اﻟ ْﻌﺎﻓَِﯿَﻪ ﻣِْﻦ ُﮐﱢﻞ ُﺳﻮٍء ﻓِﯽ اﻟـﱡﺪﻧ ْﯿﺎ َو اْﻻآِﺧَﺮِه َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ ِإﱠﻧَﮏ َﺗْﮑﻔﯿﻨﯽ ﻣِْﻦ ُﮐﱢﻞ َأَﺣـ ٍﺪ َو ﻻ َﯾْﮑﻔﯿﻨﯽ ﻣِﻨَْﮏ َأَﺣٌﺪ َﻓﺎْﮐِﻔﻨﯽ ﻣِْﻦ ُﮐﱢﻞ َأَﺣٍﺪ ﻣﺎ‬
‫َأﺧﺎُف َو َأْﺣَﺬُر‬
‫ص ‪261 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع‪ :‬ﻣﺎ ﻟَُﮑْﻢ ﻻ َﺗﻨِْﻄُﻘﻮَن‪ ،‬و ﺣﺎﺷﯿﻪ آ‪ :‬ﻻَﯾﻨِْﻄُﻘﻮَن ﻣﺎ ﻟَُﮑﻢ ﻻَﺗﻨِْﻄُﻘﻮَن‪.‬‬
‫‪ _2 - 2‬ﻣﻬـﺞ اﻟﺪﻋﻮات‪ ،‬ص ‪ ،15‬ﺣﺮز آﺧﺮ ﻟـﻪ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم ‪ ...‬؛ ﺑﺤﺎراﻷـﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ، 83‬ص ‪ ،312‬ﺑﺎب ‪ ،45‬اﻷـدﻋﯿﻪ و اﻷذﮐﺎر ﻋﻨﺪ‬
‫اﻟﺼﺒﺎح‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬آ‪ :‬از ﺣﻀﺮت اﻣﺎم ﺣﺴﯿﻦ‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ع و آ‪ِ :‬إﻟَﯿَﮏ َو َﻓﱠﻮْﺿُﺖ َأﻣْﺮي إﻟَﯿَﮏ‪.‬‬
‫َو اْﺟَﻌـ ْﻞ ﻟﯽ ﻣِْﻦ َأﻣْﺮي َﻓَﺮﺟـًﺎ َو َﻣْﺨَﺮﺟـًﺎ َﻓـِﺈﱠﻧَﮏ َﺗْﻌَﻠُﻢ َو ﻻ َأْﻋَﻠُﻢ َو َﺗْﻘـِﺪُر َو ﻻ َأﻗْـِﺪُر َو َأﻧ َْﺖ َﻋﻠﯽ ُﮐﱢﻞ َﺷـ ْﯽ ٍء َﻗـﺪﯾٌﺮ ﺑ َِﺮْﺣَﻤﺘَِﮏ ﯾﺎ َأْرَﺣَﻢ‬
‫اﻟّﺮاِﺣﻤﯿَﻦ«‪(1).‬‬
‫‪ -65‬دﻋﺎي »ﺑﺴﻢ اﷲ اﻟﺮﺣﻤﻦ اﻟﺮﺣﯿﻢ ﺑﺴﻢ اﷲ ﺧﯿﺮ اﻷﺳﻤﺎء‪«...‬‬
‫ﺷﺼﺖ و ﭘﻨﺠﻢ‪ :‬اﯾﻀًﺎ در ﻣﻬـﺞ از ﺣﻀـﺮت رﺳﻮل ﺻـﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﮐﻪ در ﻫﺮ ﺻـﺒﺢ و ﺷﺎم اﯾﻦ دﻋﺎ‬
‫ﺑﺨﻮاﻧﺪ ﺣﻖ ﺗﻌﺎﻟﯽ ﭼﻬﺎر ﻣﻠﮏ ﺑﺮ او ﻣﻮّﮐﻞ ﮔﺮداﻧﺪ ﮐﻪ او را از ﭘﯿﺶ رو‪ ،‬و از ﭘﺸﺖ ﺳﺮ‪ ،‬و از ﺟﺎﻧﺐ راﺳﺖ‪ ،‬و از ﺟﺎﻧﺐ ﭼﭗ ﺣﻔﻆ‬
‫ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬و در اﻣﺎن ﺧﺪا ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬و ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﺧﻼﯾﻖ ﺳﻌﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ او ﺿﺮر رﺳﺎﻧﻨﺪ ﻧﺘﻮاﻧﻨﺪ‪:‬‬
‫»ﺑ ِْﺴِﻢ اﻟﻠّﻪ ِ اﻟﱠﺮْﺣﻤِﻦ اﻟﱠﺮﺣﯿِﻢ ﺑ ِْﺴِﻢ اﻟﻠّﻪ ِ َﺧﯿِْﺮ اْﻻَءْﺳـ ﻤﺎِء ﺑ ِْﺴِﻢ اﻟﻠّﻪ ِ َرﱢب اْﻻَءْرِض َو اﻟﱠﺴﻤﺎِء ﺑ ِْﺴِﻢ اﻟﻠّﻪ ِ اﻟﱠﺬي ﻻ َﯾـُﻀ ﱡﺮ َﻣَﻊ اْﺳـ ِﻤﻪ َﺳﱞﻢ َو ﻻ داٌء‬
‫ﺑ ِْﺴِﻢ اﻟّﻠﻪ ِ َأْﺻـ َﺒْﺤُﺖ َو َﻋَﻠﯽ اﻟّﻠﻪ ِ َﺗَﻮﱠﮐَﻠُﺖ ﺑ ِْﺴِﻢ اﻟّﻠﻪ ِ َﻋﻠﯽ َﻗﻠْﺒﯽ َو َﻧْﻔﺴـﯽ ﺑ ِْﺴِﻢ اﻟّﻠﻪ ِ َﻋﻠﯽ دﯾﻨﯽ َو َﻋْﻘﻠﯽ ﺑ ِْﺴِﻢ اﻟّﻠﻪ ِ َﻋﻠﯽ َأْﻫﻠﯽ َو ﻣﺎﻟﯽ ﺑ ِْﺴِﻢ‬
‫اﻟّﻠﻪ ِ َﻋﻠﯽ ﻣﺎ َأْﻋﻄﺎﻧﯽ َرﺑّﯽ ﺑ ِْﺴِﻢ اﻟّﻠﻪ ِ اﻟﱠﺬي ﻻ َﯾُﻀﱡﺮ َﻣَﻊ اْﺳِﻤﻪ َﺷْﯽ ٌء ﻓِﯽ اْﻻَءْرِض َو ﻻ ﻓِﯽ اﻟﱠﺴﻤﺎِء َو ُﻫَﻮ اﻟﱠﺴﻤﯿُﻊ اﻟ َْﻌﻠﯿُﻢ َاﻟّﻠﻪ ُ اﻟّﻠﻪ ُ َرﺑّﯽ)‪(2‬‬
‫ﻻـ ُأْﺷـِﺮُك ﺑ ِﻪ َﺷـ ﯿْﺌًﺎ َاﻟّﻠﻪ ُ َأْﮐَﺒُﺮ َاﻟّﻠﻪ ُ َأْﮐَﺒُﺮ َاﻟّﻠﻪ ُ َأَﻋﱡﺰ َو َأَﺟﱡﻞ ﻣِّﻤﺎ َأﺧﺎُف َو َأْﺣـ َﺬُر َﻋﱠﺰ ﺟﺎُرَك َو َﺟﱠﻞ َﺛﻨﺎوُءَك)‪َ (3‬و ﻻـ ِإﻟَﻪ َﻏﯿُْﺮَك َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ‬
‫ِإﻧّﯽ َأُﻋﻮُذ ﺑ َِﮏ ﻣِْﻦ َﺷـ ﱢﺮ َﻧْﻔﺴـﯽ َو ﻣِْﻦ َﺷـ ﱢﺮ ُﮐﱢﻞ ُﺳـ ﻠْﻄﺎٍن َﺷﺪﯾٍﺪ َو ﻣِْﻦ َﺷـ ﱢﺮ ُﮐﱢﻞ َﺷـ ﯿْﻄﺎٍن َﻣﺮﯾٍﺪ َو ﻣِْﻦ َﺷـ ﱢﺮ ُﮐﱢﻞ َﺟّﺒﺎٍر َﻋﻨﯿٍﺪ َو ﻣِْﻦ َﺷـ ﱢﺮ َﻗﻀﺎِء‬
‫اﻟﱡﺴﻮِء َو ﻣِْﻦ َﺷـ ﱢﺮ ُﮐﱢﻞ داﺑﱠٍﻪ َأﻧ َْﺖ آِﺧٌﺬ ﺑ ِﻨﺎِﺻـ َﯿﺘِﻬﺎ ِإﱠﻧَﮏ َﻋﻠﯽ ِﺻـ ﺮاٍط ُﻣـْﺴ َﺘﻘﯿٍﻢ َو َأﻧ َْﺖ اﻟّﻠﻪ ُ َﻋﻠﯽ ُﮐﱢﻞ َﺷْﯽ ٍء َﻗﺪﯾٌﺮ)‪ِ (4‬إﱠن َوﻟ ِﱢﯿَﯽ اﻟّﻠـﻪ ُ اﻟﱠﺬي‬
‫َﻧﱠﺰَل اﻟ ِْﮑﺘﺎَب َو ُﻫَﻮ َﯾَﺘَﻮﻟﱠﯽ اﻟّﺼﺎﻟ ِﺤﯿَﻦ َﻓِﺈْن َﺗَﻮﻟﱠْﻮا َﻓُﻘْﻞ َﺣْﺴﺒَِﯽ اﻟّﻠﻪ ُ ﻻ ِإﻟَﻪ ِإّﻻ ُﻫَﻮ َﻋَﻠﯿِْﻪ َﺗَﻮﱠﮐﻠُْﺖ َو ُﻫَﻮ َرﱡب اﻟ َْﻌْﺮِش اﻟ َْﻌﻈﯿِﻢ«‪(5).‬‬
‫ص ‪262 :‬‬
‫‪ _1 - 1‬ﻣﻬـﺞ اﻟﺪﻋﻮات‪ ،‬ص ‪ ،157‬و ﻣﻦ ذﻟـﮏ دﻋـﺎء آﺧﺮ ﻟﻤﻮﻻﻧﺎ اﻟﺤﺴـﯿﻦ ﺑﻦ ﻋﻠﯽ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم ؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ، 83‬ص ‪،313‬‬
‫ﺑﺎب ‪ ،45‬اﻷدﻋﯿﻪ و اﻷذﮐﺎر ﻋﻨﺪ اﻟﺼﺒﺎح‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻣﺘﻦ‪َ :‬ﺣّﻘًﺎ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻣﺘﻦ‪َ :‬و َﺗَﻘﱠﺪَﺳْﺖ أْﺳﻤﺎﺋُﮏ‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع‪َ :‬ﺣﻔﯿٌﻆ‪.‬‬
‫‪ _5 - 5‬ﻣﻬـﺞ اﻟﺪﻋﻮات‪ ،‬ص ‪ ،75‬و ﻣﻦ ذﻟـﮏ دﻋـﺎء ﻣﺠﺮب رواه أﻧﺲ ﻋﻦ اﻟﻨـﺒﯽ ﺻـﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ ؛ ﺑﺤﺎراﻷـﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ، 83‬ص‬
‫‪ ،314‬ﺑﺎب ‪ ،45‬اﻷدﻋﯿﻪ و اﻷذﮐﺎر ﻋﻨﺪ اﻟﺼﺒﺎح‪.‬‬
 ‫‪ -66‬دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ إﻧﯽ أﺳﺌﻠﮏ ﯾﺎ ﻣﺪرك اﻟﻬﺎرﺑﯿﻦ و ﯾﺎ ﻣﻠﺠﺄ اﻟﺨﺎﺋﻔﯿﻦ‪«...‬‬
‫ﺷﺼﺖ و ﺷﺸﻢ‪ :‬ﺷﯿﺦ َﺗﱢﻠُﻌﮑَﺒﺮي در ﻣﺠﻤﻮع)‪ (1‬اﻟّﺪﻋﻮات رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﺣﻀـﺮت ﺻﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم اﯾﻦ دﻋﺎ را در ﺻﺒﺎح‬
‫ﻣﯽ ﺧﻮاﻧﺪﻧﺪ‪:‬‬
‫»َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ اِﻧّﯽ َاْﺳـ َﺌﻠَُﮏ ﯾﺎ ُﻣْﺪِرَك اﻟ ْﻬﺎِرﺑﯿَﻦ َو ﯾﺎ َﻣﻠَْﺠَﺄ اﻟ ْﺨﺎﺋِﻔﯿَﻦ)‪َ (2‬و ﯾﺎ ِﻏﯿﺎَث اﻟ ُْﻤـْﺴ َﺘﻐﯿﺜﯿَﻦ َو ﯾﺎ َﺻﺮﯾَﺦ اﻟ ُْﻤﺴَﺘْﺼِﺮﺧﯿَﻦ َو ﯾﺎ ُﻣﻨَْﺘﻬﯽ َرْﻏَﺒِﻪ)‪(3‬‬
‫اﻟـّﺴ ﺎﺋِﻠﯿَﻦ َو ﯾـﺎ ُﻣﺠﯿَﺐ َدْﻋَﻮِه اﻟ ُْﻤـْﻀ َﻄّﺮﯾَﻦ ﯾـﺎ َﺣﱡﻖ ﯾـﺎ ُﻣﺒﯿُﻦ ﯾﺎ َذا اﻟ َْﮑﯿـْ ِﺪ اﻟ َْﻤﺘﯿِﻦ ﯾﺎ ُﻣﻨِْﺼَﻒ اﻟ َْﻤْﻈﻠُﻮﻣﯿَﻦ ﻣَِﻦ اﻟّﻈﺎﻟ ِﻤﯿَﻦ ﯾﺎ ُﻣﻮْءﻣَِﻦ َأْوﻟ ِﯿﺎﺋِِﻪ ﻣِْﻦ‬
‫َﻋـ ﺬاٍب ُﻣﻬﯿٍﻦ ﯾـﺎ َﻣْﻦ َﯾْﻌَﻠُﻢ ﺧﺎﺋَِﻨَﻪ اْﻻَءْﻋﯿُِﻦ َو َﺧِﻔّﯿﺎِت ﻟَْﺤِﻆ اﻟ ُْﺠُﻔﻮِن َو َﺳـ ﺮاﺋَِﺮ اﻟ َْﻘﻠِْﺐ اﻟ َْﻤْﮑﻨُﻮِن َو ﻣﺎ ﮐﺎَن َو ﻣﺎ َﯾُﮑﻮُن ﯾﺎ َرﱠب اﻟﱠﺴﻤﺎواِت َو‬
‫اْﻻَءَرﺿـﯿَﻦ َو اﻟ َْﻤﻼﺋَِﮑِﻪ اﻟ ُْﻤَﻘﱠﺮﺑﯿَﻦ َو اْﻻَءﻧ ْﺒِﯿﺎِء َواﻟ ُْﻤْﺮَﺳـ ﻠﯿَﻦ ﯾﺎ ﺷﺎِﻫﺪًا ﻻ َﯾﻐﯿُﺐ ﯾﺎ ﻏﺎﻟ ِﺒًﺎ َﻏﯿَْﺮ َﻣْﻐﻠُﻮٍب ﯾﺎ َﻣْﻦ ُﻫَﻮ َﻋﻠﯽ ُﮐﱢﻞ َﺷْﯽ ٍء َﻗﺪﯾٌﺮ َو َﻋﻠﯽ‬
‫ُﮐﱢﻞ َأﻣٍْﺮ َﺣﺴـﯿٌﺐ َو ﻣِْﻦ ُﮐﱢﻞ َﻋﺒٍْﺪ َﻗﺮﯾٍﺐ ﯾﺎ ِإﻟَﻪ اﻟ ْﻤﺎﺿﯿَﻦ َو اﻟ ْﻐﺎﺑ ِﺮﯾَﻦ َو َرﱠب اﻟ ُْﻤِﻘّﺮﯾَﻦ َو اﻟ ْﺠﺎِﺣﺪﯾَﻦ)‪َ (4‬و ِإﻟَﻪ اﻟّﺼﺎﻣِﺘﯿَﻦ َو اﻟّﻨﺎِﻃﻘﯿَﻦ َو َرﱠب‬
‫اْﻻَءْﺣﯿﺎِء َو اﻟ َْﻤﱢﯿﺘﯿَﻦ)‪ (5‬ﯾﺎ َاﻟّﻠﻪ ُ ﯾﺎ َرﺑّﺎُه ﯾﺎ َﻋﺰﯾُﺰ ﯾﺎ َﺣﻠﯿُﻢ ﯾﺎ َﻏُﻔﻮُر ﯾﺎ َرﺣﯿُﻢ ﯾﺎ َأﱠوُل ﯾﺎ َﻗﺪﯾُﻢ ﯾﺎ َﺷُﮑﻮُر ﯾﺎ َﻋﻠﯿُﻢ ﯾﺎ َﺳﻤﯿُﻊ ﯾﺎ ﺑَﺼﯿُﺮ ﯾﺎ ﻟَﻄﯿُﻒ ﯾﺎ‬
‫َﺧﺒﯿُﺮ ﯾﺎ ﻗﺎِﻫُﺮ ﯾﺎ َﻏّﻔﺎُر ﯾﺎ َﺟّﺒﺎُر ﯾﺎ ﺧﺎﻟ ُِﻖ ﯾﺎ راِزُق ﯾﺎ ﻓﺎﺗُِﻖ ﯾﺎ راﺗُِﻖ ﯾﺎ ﺻﺎِدُق ﯾﺎ واِﺣُﺪ ﯾﺎ َأَﺣُﺪ ﯾﺎ َﻓْﺮُد ﯾﺎ ـَﺻ َﻤُﺪ ﯾﺎ َﺣﱡﯽ ﯾﺎ َﻣْﻮُﺟﻮُد ﯾﺎ َﻣْﻌﺒُﻮُد ﯾﺎ‬
‫ﻃﺎﻟ ُِﺐ ﯾﺎ ﻏﺎﻟ ُِﺐ ﯾﺎ ُﻣـْﺪِرُك ﯾﺎ ُﻣْﻬﻠُِﮏ ﯾﺎ َﺟﻠﯿُﻞ ﯾﺎ َﺟﻤﯿُﻞ ﯾﺎ َﮐﺮﯾُﻢ ﯾﺎ ُﻣَﺘَﻔﱢﻀُﻞ)‪ (6‬ﯾﺎ َﺟﻮاُد ﯾﺎ َﺳـ ِﻤُﺢ ﯾﺎ ﻓﺎِرَج اﻟ َْﻬﱢﻢ ﯾﺎ ﮐﺎِﺷَﻒ اﻟ َْﻐﱢﻢ ﯾﺎ ُﻣَﻨﱢﺰَل‬
‫اﻟ َْﺤﱢﻖ ﯾـﺎ ﻗﺎﺋـِ َﻞ اﻟﱢﺼْﺪِق ﯾﺎ ﺑَـﺪﯾَﻊ اﻟﱠﺴﻤﺎواِت َو اْﻻَءَرﺿـﯿَﻦ ﯾﺎ ﻧُﻮَرُﻫﻤﺎ ﯾﺎ ِﻋﻤﺎَدُﻫﻤﺎ ﯾﺎ ﻓﺎِﻃَﺮُﻫﻤﺎ ﯾﺎ ُﻣْﻤـِﺴ َﮑُﻬﻤﺎ ﯾﺎ َذا اﻟ َْﺒﻼِء اﻟ َْﺠﻤﯿِﻞ َو اﻟﱠﻄْﻮِل‬
‫اﻟ َْﺠﻠﯿِﻞ ﯾﺎ َذا اﻟﱡﺴﻠْﻄﺎِن اﻟﱠﺬي ﻻ ﯾُﺮاُم َو اﻟِﻌﱢﺰ اﻟﱠﺬي ﻻ ﯾُﻀﺎُم ﯾﺎ َذا اْﻻآﻻِء َو اِْﻻﻣْﺘِﻨﺎِن ﯾﺎ َﻣْﻌُﺮوﻓًﺎ ﺑ ِﺎْﻻِءْﺣﺴﺎِن ﯾﺎ ﻇﺎِﻫﺮًا ﺑ ِﻼ ُﻣﺸﺎَﻓَﻬٍﻪ ﯾﺎ ﺑﺎِﻃﻨًﺎ ﺑ ِﻼ‬
‫ُﻣﻼَﻣَﺴٍﻪ ﯾﺎ ﺳﺎﺑ َِﻖ اْﻻَءْﺷﯿﺎِء ﺑ َِﻨْﻔِﺴﻪ ﯾﺎ َأﱠوًﻻ‬
‫ص ‪263 :‬‬
‫‪ _1 -1‬آ‪ :‬ﻣﺠﻤﻊ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع و ﻣﺘﻦ آ‪َ :‬و ﯾﺎ َﺻﺮﯾَﺦ اﻟ ُْﻤْﺴَﺘْﺼِﺮﺧﯿَﻦ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع‪ :‬ﻏﺎﯾﻪ‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع‪ :‬اﻟ ْﺠﺎِﺣﺪﯾَﻦ‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع‪َ :‬و َرﱠب اَﻷْﺧﯿﺎِر َو اﻟ ُْﻤﱠﺘِﻘﯿَﻦ‪.‬‬
‫‪ _6 -6‬آ‪ُ :‬ﻣَﻔﱢﻀُﻞ‪.‬‬
‫ﺑ ِﻼـ ﻏﺎَﯾٍﻪ ﯾﺎ آِﺧﺮًا َﻏﯿَﺮ ﻧِﻬﺎَﯾٍﻪ ﯾﺎ ﻓﺎِﻋًﻼ ﺑ َِﻼ اﻧ ْﺘِﺼﺎٍف ﯾﺎ ﻋﺎﻟ ِﻤًﺎ ﺑ َِﻼ اْﮐﺘِﺴﺎٍب ﯾﺎ َذا اْﻻَءْﺳـ ﻤﺎِء اﻟ ُْﺤـْﺴ ﻨﯽ َو اﻟﱢﺼﻔﺎِت اﻟ ُْﻤﺜْﻠﯽ َو اﻟ َْﻤَﺜِﻞ اْﻻَءْﻋﻠﯽ ﯾﺎ‬
‫َﻣْﻦ َﻗُﺼَﺮْت)‪َ (1‬ﻋْﻦ َوْﺻِﻔﻪ َأﻟ ُْﺴُﻦ اﻟ ْﻮاِﺻﻔﯿَﻦ َو اﻧ َْﻘَﻄَﻌْﺖ َﻋﻨُْﻪ َأﻓْﮑﺎُر اﻟ ُْﻤَﻔﱢﮑﺮﯾَﻦ)‪َ (2‬و َﻋﻼ َو َﺗَﮑﱠﺒَﺮ َﻋْﻦ ِﺻﻔﺎِت اﻟ ُْﻤﻠِْﺤﺪﯾَﻦ َو َﺟﱠﻞ َو َﻋﱠﺰ َﻋْﻦ‬
‫َﻋَﺒِﺚ اﻟ ْﻌـﺎﺑ ِﺜﯿَﻦ َو َﺗﺒـﺎَرَك َو َﺗﻌﺎﻟﯽ َﻋْﻦ ِﮐـ ْﺬِب اﻟ ْﮑﺎِذﺑﯿَﻦ َو َأﺑﺎﻃﯿِﻞ اﻟ ُْﻤﺒِْﻄﻠﯿَﻦ َو َأﻗﺎوﯾِﻞ اﻟ ْﻌﺎِدﻟﯿَﻦ ﯾﺎ َﻣْﻦ ﺑََﻄَﻦ َﻓَﺨَﺒَﺮ َو َﻇَﻬَﺮ َﻓَﻘـ َﺪَر َو َأْﻋﻄﯽ‬
‫َﻓَﺸـ َﮑَﺮ َو َﻋﻼ َﻓَﻘَﻬَﺮ ﯾﺎ َرﱠب اﻟ َْﻌﯿِْﻦ َو اْﻻَءَﺛِﺮ َو اﻟ ِْﺠﱢﻦ َو اﻟ َْﺒَﺸـ ِﺮ َو اْﻻُءﻧ ْﺜﯽ َو اﻟـﱠﺬَﮐِﺮ َو اﻟ َْﺒْﺤِﺚ َو اﻟﱠﻨَﻈِﺮ َو اﻟ َْﻐﯿِْﻢ َو اﻟ َْﻤَﻄِﺮ َو اﻟﱠﺸْﻤِﺲ َو اﻟ َْﻘَﻤِﺮ ﯾﺎ‬
‫ﺷﺎِﻫَﺪ اﻟﱠﻨْﺠﻮي ﯾﺎ ﮐﺎِﺷَﻒ اﻟ َْﻐﱢﻢ ﯾﺎ داﻓَِﻊ اﻟ َْﺒﻠْﻮي ﯾﺎ ﻏﺎَﯾَﻪ ُﮐﱢﻞ ذي َﺷـ ْﮑﻮي ﯾﺎ ﻧِْﻌَﻢ اﻟﱠﻨﺼﯿُﺮ َو اﻟ َْﻤْﻮﻟﯽ ﯾﺎ َﻣْﻦ َﻋَﻠﯽ اﻟ َْﻌْﺮِش اْﺳَﺘﻮي ﯾﺎ َﻣْﻦ ﻟَُﻪ ﻣﺎ‬
‫ﻓِﯽ اﻟﱠﺴﻤـﺎواِت َو ﻣـﺎ ﻓِﯽ اﻻْـَءْرِض َو ﻣـﺎ ﺑَﯿَْﻨُﻬﻤـﺎ َو ﻣـﺎ َﺗْﺤَﺖ اﻟﱠﺜﺮي ﯾﺎ ُﻣﻨِْﻌُﻢ ﯾﺎ ُﻣْﺤِﺴُﻦ ﯾﺎ ُﻣْﺠِﻤُﻞ ﯾﺎ ُﻣْﻔِﻀُﻞ ﯾﺎ ﮐﺎﻓﯽ ﯾﺎ ﺷﺎﻓﯽ ﯾﺎ ُﻣﻐﯿُﺚ ﯾﺎ‬
‫ُﻣﻘﯿُﺖ ﯾﺎ ُﻣْﺤﯿﯽ ﯾﺎ ُﻣﻤﯿُﺖ ﯾﺎ َﻣْﻦ َﯾﺮي َو ﻻ ﯾُﺮي َو ﻟَْﻢ َﯾـْﺴ َﺘِﻌْﻦ ﺑ ِﺴﺎِﻃِﻊ اﻟﱢﻀﯿﺎِء ِﻻِءْﺣﺼﺎِء َﻋـ َﺪِد اْﻻَءْﺷـ ﯿﺎِء ﯾﺎ ﻋﺎﻟ َِﯽ اﻟ ْـَﺠ ﱢﺪ ﯾﺎ ﻏﺎﻟ َِﺐ اﻟ ُْﺠﻨْـِﺪ ﯾﺎ‬
‫َﻣْﻦ ﻟَُﻪ َﻋﻠﯽ ُﮐﱢﻞ َﺷْﯽ ٍء َأﯾٌْﺪ)‪َ (3‬و ﻓﯽ ُﮐﱢﻞ َﺷْﯽ ٍء َﮐﯿٌْﺪ ﯾﺎ َﻣْﻦ ﻻ َﯾْﺸَﻐﻠُُﻪ َﮐﺒﯿٌﺮ َﻋْﻦ َﺻﻐﯿٍﺮ َو ﻻ َﺧﻄﯿٌﺮ َﻋْﻦ َﺣﻘﯿٍﺮ َو ﻻ َﻋﺴﯿٌﺮ َﻋْﻦ َﯾﺴﯿٍﺮ ﯾﺎ َﻓّﻌﺎًﻻ‬
‫ﺑ َِﻐﯿِْﺮ ُﻣﺒﺎَﺷـ َﺮٍه َو َﻋّﻼﻣـًﺎ ﺑ َِﻐﯿِْﺮ ُﻣﻌﺎَﺷـ َﺮٍه َو ﻗـﺎِدرًا ﺑ َِﻐﯿِْﺮ ُﻣﮑـﺎَﺛَﺮٍه ﯾـﺎ َﻣْﻦ ﺑَـَﺪَأ ﺑ ِـﺎﻟﱢﻨْﻌَﻤِﻪ َﻗﺒَْﻞ اْﺳـ ﺘِْﺤﻘﺎﻗِﻬﺎ َو اﻟﱢﺰﯾﺎَدِه َﻗﺒَْﻞ اْﺳﺘﯿﻬﺎﻟ ِﻬﺎ َو اﻟ َْﻔﻀـﯿَﻠِﻪ َﻗﺒَْﻞ‬
‫اْﺳﺘﯿﺠﺎﺑ ِﻬـﺎ ﯾﺎ َﻣْﻦ َأﻧ َْﻌَﻢ َﻋَﻠﯽ اﻟ ُْﻤﻮْءﻣِِﻦ َو اﻟ ْﮑﺎﻓِِﺮ َو اْﺳَﺘـْﺼ َﻠَﺢ اﻟّﺼﺎﻟـِ َﺢ َو اﻟ ْﻔﺎـِﺳ َﺪ َﻋَﻠﯿِْﻪ َو َرﱠد اﻟ ُْﻤﻌﺎﻧـِ َﺪ َو اﻟّﺸﺎِرَد َﻋﻨُْﻪ ِإﻟَﯿِْﻪ ﯾﺎ َﻣْﻦ َأْﻫَﻠَﮏ ﺑَْﻌَﺪ‬
‫اﻟَﺒﱢﯿَﻨِﻪ َو َأَﺧـ َﺬ ﺑَْﻌـَﺪ َﻗْﻄِﻊ اﻟ َْﻤْﻌـِﺬَرِه َو َأﻗـﺎَم اﻟ ُْﺤﱠﺠَﻪ َو َدَرَأ َﻋِﻦ اﻟ ُْﻘﻠُﻮِب اﻟﱡﺸﺒَْﻬَﻪ َو َأﻗـﺎَم اﻟـﱠﺪﻻﻟََﻪ َو ﻗـﺎَد ِإﻟﯽ ُﻣﻌﺎَﯾَﻨِﻪ اْﻻآَﯾِﻪ ﯾﺎ ﺑﺎِرَئ اﻟ َْﺠـَﺴ ِﺪ َو‬
‫َﻣْﻮِﺳَﻊ اﻟ َْﺒَﻠِﺪ َو ُﻣْﺠِﺮَي اﻟ ُْﻘﻮِت َو ُﻣﻨِْﺰَل اﻟ َْﻐﯿِْﺚ َو ﺳﺎﻣَِﻊ اﻟﱠﺼْﻮِت َو ﺳﺎﺑ َِﻖ اﻟ َْﻔْﻮِت)‪َ (4‬و ُﻣﻨِْﺸَﺮ اﻟ َْﻌْﻈِﻢ ﺑَْﻌَﺪ اﻟ َْﻤْﻮِت ﯾﺎ َرﱠب)‪ (5‬اﻟ ُْﻤْﻌِﺠﺰاِت َﻣَﻄٍﺮ‬
‫َو َﻧﺒﺎٍت َو آﺑﺎٍء َو ُأﱠﻣﻬﺎٍت َو ﺑَﻨﯿَﻦ َو ﺑَﻨﺎٍت َو ذاِﻫٍﺐ َو آٍت َو ﻟَﯿٍْﻞ داٍج َو َﺳﻤﺎٍء ذاِت َأﺑ ْﺮاٍج َو َأْرٍض‬
‫ص ‪264 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ع‪َ :‬ﻗُﺼَﺮ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع و آ‪ :‬اﻟ ُْﻤﺘَُﻔّﮑﺮﯾَﻦ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ع‪َ :‬ﯾٌﺪ‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ﺣﺎﺷﯿﻪ آ‪ :‬ﺳﺎﺑ َِﻖ اﻟَﻔْﻮِت‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬ع‪ + :‬اﻵﯾﺎِت َو ‪ ،‬و ﺣﺎﺷﯿﻪ آ‪ :‬اﻵﯾﺎِت‪.‬‬
‫ذاِت ﻓِﺠـﺎٍج َو ﺑَْﺤٍﺮ َﻋّﺠـ ﺎٍج َو ﻧُُﺠـ ﻮٍم ُﻣَﻨﱠﻮَرٍه)‪َ (1‬و ِرﯾـﺎٍح َﺗـُﺪوُر َو ﻣِﯿـﺎٍه َﺗُﻔﻮُر َو ﻣِﻬـﺎٍد َﻣْﻮُﺿﻮٍع َو َﺳـ ْﻘٍﻒ َﻣْﺮﻓُﻮٍع َو ﺑَﻼـٍء َﻣـ ْﺪﻓُﻮٍع َو َﮐﻼٍم‬
‫َﻣـْﺴ ُﻤﻮٍع َو َﯾْﻘَﻈٍﻪ َو َﻣﻨﺎٍم َو ِﺳﺒﺎٍع َو َأﻧ ْﻌﺎٍم َو َدواﱟب َو َﻫﻮاﱟم َو َﻏﻤﺎٍم َو ُرﮐﺎٍم َو ُأُﻣﻮٍر ذاِت َﻧﻈﺎٍم َو ﻣِْﻦ ِﺷﺘﺎٍء َو َﻣﺼﯿٍﻒ)‪َ (2‬و َرﺑﯿٍﻊ َو َﺧﺮﯾٍﻒ‬
‫َو ﯾـﺎﻧٍِﻊ َو َﻗﻄﯿـٍﻒ َو ﻣـﺎٍض َو َﺧﻠﯿـٍﻒ َأﻧ َْﺖ َﺧَﻠْﻘَﺖ ﻫـﺬا َﻓَﺄْﺣـَﺴ ﻨَْﺖ َو َﺳﱠﻮﯾَْﺖ َﻓـَﺄْﺣَﮑْﻤَﺖ َو َﻧﱠﺒْﻬَﺖ َﻋَﻠﯽ اﻟّﻄـ ﺎَﻋِﻪ)‪َ (3‬ﻓـَﺄﻧ َْﻌْﻤَﺖ َﻓَﻠْﻢ َﯾﺒَْﻖ ِإّﻻ‬
‫ُﺷْﮑﺮي)‪َ (4‬و اِْﻻﻧ ِْﻘﯿـﺎُد ﻟ ِﻄﺎَﻋﺘـِ َﮏ َو ِذْﮐُﺮ َﻣﺤﺎﻣـِ ِﺪَك َﻓـِﺈْن َﻋـَﺼ ﯿْﺘَُﮏ َﻓَﻠَﮏ اﻟُﺤﱠﺠُﻪ َو ِإْن َأَﻃْﻌﺘَُﮏ َﻓَﻠَﮏ اﻟِﻤﱠﻨُﻪ ﯾﺎ َﻣْﻦ ﯾُْﻤِﻬُﻞ َو ﻻ َﯾْﻌَﺠُﻞ َو‬
‫َﯾْﻌَﻠُﻢ َو ﻻـ َﯾْﺠَﻬـ ُﻞ َو ﯾُْﻌﻄﯽ َو ﻻـ َﯾﺒَْﺨُﻞ ﯾﺎ َأَﺣﱠﻖ َﻣْﻦ ُﺣِﻤـ َﺪ َو ُﻋﺒِـَﺪ َو ُﺳـ ﺌَِﻞ َو ُرِﺟَﯽ َو َاْﻋﺘُِﻤـ َﺪ َأْﺳـ َﺌﻠَُﮏ ﺑ ُِﮑﱢﻞ اْﺳٍﻢ ُﻣَﻘـ ﱠﺪٍس ُﻣَﻄﱠﻬٍﺮ َﻣْﮑﻨُﻮٍن‬
‫َاْﺧَﺘْﺮَﺗُﻪ ﻟ َِﻨْﻔـِﺴ َﮏ َو ﺑ ُِﮑـ ﱢﻞ َﺛﻨـﺎٍء ﻋـﺎٍل َرﻓﯿٍﻊ َﮐﺮﯾٍﻢ َرﺿـﯿَﺖ ﺑ ِﻪ ﻣـِ ْﺪَﺣًﻪ ﻟَـَﮏ َو َأَﺗَﻮﱠﺟُﻪ ِإﻟَﯿـْ َﮏ ﺑ ُِﺠﻮِدَك َو َﮐَﺮﻣـِ َﮏ َو ِﻋﱢﺰَك َو َﺟﻼﻟ َِﮏ َو‬
‫َﻋْﻔِﻮَك َو اﻣْﺘِﻨﺎﻧـِ َﮏ َو ﺑ َِﺤﱢﻘَﮏ اﻟﱠﺬي ُﻫَﻮ َأْﻋَﻈُﻢ ﻣِْﻦ ُﺣُﻘﻮِق َﺧﻠْـِﻘ َﮏ ﯾﺎ َاﻟﻠّﻪ ُ ﯾﺎ َرﺑّﺎُه ﯾﺎ َاﻟﻠّﻪ ُ ﯾﺎ َرﺑّﺎُه ﯾﺎ َاﻟﻠّﻪ ُ ﯾﺎ َرﺑّﺎُه َو َأْرَﻏُﺐ ِإﻟَﯿَْﮏ َأﱠوًﻻ َو‬
‫آِﺧﺮًا َو ﺧﺎّﺻًﺎ َو ﻋﺎّﻣًﺎ ﺑ َِﺤﱢﻖ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ اْﻻُءﱢﻣﱢﯽ َرُﺳﻮﻟ َِﮏ َﺳـ ﱢﯿِﺪ اﻟ ُْﻤْﺮَﺳـ ﻠﯿَﻦ َو َﻧﺒِﱢﯿَﮏ ِإﻣﺎِم اﻟ ُْﻤﱠﺘﻘﯿَﻦ َو ﺑ ِﺎﻟﱢﺮﺳﺎﻟَِﻪ اﻟﱠﺘﯽ َأّداﻫﺎ َو اﻟ ِْﻌﺒﺎَدِه اﻟﱠﺘِﯽ اْﺟَﺘَﻬَﺪ‬
‫ﻓﯿﻬـﺎ َو اﻟ ِْﻤْﺤَﻨِﻪ اﻟﱠﺘﯽ َﺻَﺒَﺮ َﻋَﻠﯿْﻬـﺎ َو اﻟـﱢﺪﯾﺎَﻧِﻪ اﻟﱠﺘﯽ َﺧﱠﺺ َﻋَﻠﯽ اﻟ َْﻌَﻤِﻞ ﺑ ِﻬﺎ ُﻣﻨْـُﺬ َوﻗِْﺖ َﺧﻠِْﻘَﮏ ِإّﯾﺎُه ِإﻟﯽ َأْن َﺗَﻮﱠﻓﯿَْﺘُﻪ َو ﻣﺎ ﺑَﯿَْﻦ ذﻟ َِﮏ ﻣِْﻦ َأﻗْﻮاﻟ ِِﻪ‬
‫اﻟ َْﺤﮑﯿَﻤِﻪ َو َأﻓْﻌﺎﻟ ِِﻪ اﻟ َْﮑﺮﯾَﻤِﻪ َو َﻣﻘﺎﻣﺎﺗِِﻪ اﻟ َْﻤْﺸـ ُﻬﻮَدِه َو ﺳﺎﻋﺎﺗِِﻪ اﻟ َْﻤْﺤُﻤﻮَدِه َأْن ﺗُـَﺼ ﱢﻠَﯽ َﻋَﻠﯿِْﻪ َﮐﻤﺎ َوَﻋـ ْﺪَﺗُﻪ ﻣِْﻦ َﻧْﻔِﺴَﮏ َو ﺗُْﻌِﻄَﯿُﻪ َأﻓَْﻀَﻞ ﻣﺎ َأﱠﻣَﻞ‬
‫ﻣِْﻦ َﺛﻮاﺑ ِـَﮏ َو ﺗُْﺰﻟ َِﻒ ﻟَـَﺪﯾَْﮏ َﻣﻨِْﺰﻟَﺘُﻪ َو ﺗُْﻌﻠَِﯽ ِﻋﻨْـَﺪَك َدَرَﺟَﺘُﻪ َو َﺗﺒَْﻌَﺜُﻪ اﻟ َْﻤﻘـﺎَم اﻟ َْﻤْﺤُﻤﻮَد)‪َ (5‬و ﺗُـﻮِرَدُه َﺣْﻮَض اﻟ َْﮑَﺮِم َو اﻟ ُْﺠﻮِد َو ﺗُﺒـﺎِرَك‬
‫َﻋَﻠﯿِْﻪ ﺑََﺮَﮐًﻪ ﻋـﺎﱠﻣًﻪ ﺗـﺎﱠﻣًﻪ ﻧﺎﻣَِﯿًﻪ ﺳﺎﻣَِﯿًﻪ زاِﮐَﯿًﻪ ﻧﺎﻣَِﯿًﻪ)‪ (6‬ﻓﺎِﺿـ َﻠًﻪ َﻃﯿِﱠﺒًﻪ ُﻣﺒـﺎَرَﮐًﻪ ﻻـ اﻧ ِْﻘﻄﺎَع ﻟـِ َﺪواﻣِﻬﺎ َو ﻻ َﻧﻘﯿَﺼَﻪ ﻓﯽ َﮐﻤﺎﻟ ِﻬﺎ َو ﻻ َﻣﺰﯾـَﺪ ِإّﻻ ﻓﯽ‬
‫ﻗُـْﺪَرﺗَِﮏ َﻋَﻠﯿْﻬـﺎ َو َأْن َﺗﺰﯾـَﺪُه ﺑَْﻌـَﺪ ذﻟ َِﮏ ﻣِّﻤﺎ َأﻧ َْﺖ َأْﻋَﻠُﻢ ﺑ ِﻪ َو َأْوَﺳُﻊ ﻟَُﻪ َو ﺗُِﺮَﯾﻨﯽ ذﻟ َِﮏ َﺣّﺘﯽ َأْزداَد ﻓِﯽ اْﻻءﯾﻤﺎِن ﺑ ِﻪ ﺑَﺼـﯿَﺮًه َو ﻓِﯽ َﻣَﺤﱠﺒَﺘِﻪ‬
‫َﺛﺒﺎﺗًﺎ َو ُﺣﱠﺠًﻪ َو َﻋﻠﯽ آﻟ ِﻪ اﻟﱠﻄﱢﯿﺒﯿَﻦ اْﻻَءْﺧﯿﺎِر اﻟ ُْﻤﻨَْﺘِﺠﺒﯿَﻦ اْﻻَءْﺻِﻔﯿﺎِء اْﻻَءﺗ ِْﻘﯿﺎِء اْﻻَءﺑ ْﺮاِر َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ ِإﻧّﯽ َأْﺻَﺒْﺤُﺖ ﻻ َأﻣْﻠُِﮏ ﻟ َِﻨْﻔﺴﯽ َﺿّﺮًا َو ﻻ‬
‫ص ‪265 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع و آ‪َ :‬و َﺗﻤﻮُر‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع و آ‪َ :‬و َﺻﯿٍﻒ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ع‪ + :‬اﻟَﻔِﮑَﺮِه‪ ،‬و ﺣﺎﺷﯿﻪ آ‪ :‬اﻟَﻔِﮑَﺮِه‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع و ﻣﺘﻦ آ‪ :‬اﻟﱡﺸﮑُﺮ ﻟََﮏ‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻣﺘﻦ و ع و ﻣﺘﻦ آ‪ :‬اﻟﱠﺬي َوَﻋْﺪَﺗُﻪ‪.‬‬
‫‪ _6 -6‬آ‪ :‬ﻧﺎﺻﯿًﻪ‪.‬‬
‫َﻧْﻔﻌًﺎ َو ﻻ َﺣﯿﺎًه َو ﻻ َﻣْﻮﺗًﺎ َو ﻻ ﻧُُﺸﻮرًا َﻗْﺪ َذﱠل َﻣـْﺼ َﺮﻋﯽ َو اْﺳَﺘﮑﺎَن َﻣْﻀَﺠﻌﯽ َو َﻇَﻬَﺮ ُﺿّﺮي َو اﻧ َْﻘَﻄَﻊ ُﻋْﺬري َو َﻗﱠﻞ ﻧﺎِﺻﺮي َو َأْﺳَﻠَﻤﻨﯽ َأْﻫﻠﯽ‬
‫َو واﻟ َِﺪﱠي)‪ (1‬ﺑَْﻌـَﺪ ﻗِﯿﺎِم ُﺣﱠﺠﺘَِﮏ َﻋَﻠﱠﯽ َو ُﻇُﻬﻮِر ﺑَﺮاﻫﯿﻨَِﮏ ِﻋﻨْﺪي َو ُوُﺿﻮِح َأِدﻟﱠﺘَِﮏ)‪ (2‬ﻟﯽ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ َو َﻗْﺪ َاْﮐَﺪي اﻟﱠﻄَﻠُﺐ َو َأْﻋَﯿِﺖ)‪ (3‬اﻟ ِْﺤَﯿُﻞ‬
‫َو َﺗَﻐﱠﻠَﻘِﺖ)‪ (4‬اﻟﱡﻄُﺮُق اِﻻّـ اِﻟَﯿـْ َﮏ َو ﺿﺎَﻗِﺖ اﻟ َْﻤـ ﺬاِﻫُﺐ َو َدَرَﺳِﺖ اْﻻآﻣﺎُل ِإّﻻ ﻣِﻨَْﮏ َو اﻧ َْﻘَﻄَﻊ اﻟﱠﺮﺟﺎُء ِإّﻻ ﻣِْﻦ ِﺟَﻬﺘَِﮏ َو ُأْﺧﻠَِﻔِﺖ اﻟ ْـِﻌ ﺪاُه ِإّﻻ‬
‫ـِﻋ َﺪﺗَُﮏ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ ِإﱠن َﻣﻨﺎـِﻫ َﻞ اﻟﱠﺮﺟـﺎِء ﻟََﮏ ُﻣﺘَْﺮَﻋٌﻪ َو َأﺑ ْﻮاَب اﻟـﱡﺪﻋﺎِء ﻟ َِﻤْﻦ َدﻋﺎَك ُﻣَﻔﱠﺘَﺤٌﻪ َو اِْﻻْﺳـ ﺘِﻐﺎَﺛَﻪ ﻟ َِﻤِﻦ اْﺳـ َﺘﻐﺎَث ﺑ َِﮏ)‪ُ (5‬ﻣﺒـﺎَﺣٌﻪ َو َأﻧ َْﺖ‬
‫ﻟ ِـﺪاﻋﯿَﮏ ﺑ َِﻤْﻮِﺿِﻊ ِإﺟﺎﺑٍَﻪ َو ﻟ ِﻠْﻘﺎِﺻِﺪ ِإﻟَﯿَْﮏ َﻗﺮﯾُﺐ اﻟ َْﻤﺴﺎَﻓِﻪ َو ﻟ ِﻠّﺼﺎِرِخ ِإﻟَﯿَْﮏ َوﻟ ِﱡﯽ اْﻻِءﻏﺎَﺛِﻪ)‪َ (6‬اﻟﻠُّﻬﱠﻢ َو ِإﱠن ﻓﯽ َﻣْﻮِﻋـ ِﺪَك ِﻋَﻮﺿًﺎ ﻣِْﻦ َﻣﻨِْﻊ‬
‫اﻟ ْﺒﺎِﺧﻠﯿَﻦ َو َﻣﻨُْﺪوَﺣًﻪ َﻋّﻤﺎ ﻓﯽ َأﯾِْﺪي اﻟ ُْﻤْﺴَﺘْﺄﺛِﺮﯾَﻦ َو َدَرﮐًﺎ ﻣِْﻦ ِﺣَﯿِﻞ اﻟ ْﻤﺆاِرﺑﯿَﻦ َو اﻟّﺮاِﺣُﻞ َﻧْﺤَﻮَك ﯾﺎ َرﱢب َﻗﺮﯾٌﺐ ﻣِﻨَْﮏ ِﻻَء ﱠﻧَﮏ ﻻ َﺗْﺤَﺘِﺠُﺐ‬
‫َﻋْﻦ َﺧﻠْـِﻘ َﮏ ِإﻻّـ َأْن َﺗْﺤُﺠَﺒُﻬُﻢ اْﻻَءْﻋﻤﺎُل اﻟﱠﺴﱢﯿَﺌُﻪ ُدوَﻧَﮏ َو ِإﻧّﯽ ﻟ َِﻨْﻔﺴـﯽ ﻟََﻈﻠُﻮٌم َو ﺑ ُِﻌـْﺬري)‪ (7‬ﻟََﺠُﻬـﻮٌل إﻻّـ َأْن َﺗْﺮَﺣَﻤﻨﯽ َو َﺗُﻌﻮَد ﺑ ِِﺤﻠِْﻤَﮏ‬
‫َﻋَﻠﱠﯽ َو َﺗـْﺪَرَأ ِﻋﻘﺎﺑََﮏ َﻋّﻨﯽ َو َﺗﻠَْﺤَﻈﻨﯽ ﺑ ِﺎﻟ َْﻌﯿِْﻦ اﻟﱠﺘﯽ َﻫـ َﺪﯾَْﺘﻨﯽ)‪ (8‬ﺑ ِﻬـﺎ ﻣِْﻦ َﺣﯿَْﺮِه اﻟﱠﺸﱢﮏ َو َرَﻓْﻌَﺘﻨﯽ ﺑ ِﻬـﺎ ﻣِْﻦ ُﻫﱠﻮِه اﻟ َْﺠْﻬِﻞ َو َﻧَﻌْﺸـ َﺘﻨﯽ ﺑ ِﻬﺎ ﻣِْﻦ‬
‫ﻓِﺘَْﻨِﻪ)‪ (9‬اﻟﱠﻀﻼـﻟَِﻪ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ َو َﻗـْﺪ َﻋﻠِْﻤُﺖ َأﱠن َأﻓْـَﻀ َﻞ زاِد اﻟّﺮاـِﺣ ِﻞ ِإﻟَﯿـْ َﮏ َﻋْﺰُم ِإراَدٍه َو ِإْﺧﻼـُص ﻧِﱠﯿٍﻪ َو ﺻـﺎِدُق َﻃِﻮﱠﯾٍﻪ َو ﻫﺎ َأَﻧﺎ ذا ﻣِـْﺴ ﮑﯿﻨَُﮏ‬
‫ﺑﺎﯾُِﺴَﮏ)‪َ (10‬أﺳــﯿُﺮَك ﺳﺎﺋِﻠُــَﮏ ُﻣﻨﯿــٌﺦ ﺑ ِِﻔﻨﺎﺋـِ ـَﮏ َﻗــﺎِرٌع ﺑــﺎَب َرﺟﺎﺋـِ ـَﮏ َاﻟﻠُّﻬـﱠﻢ و أﻧ ْـَﺖ اَﻧُﺲ اْﻻﻧِﺴــﯿَﻦ َِﻻْوﻟ ِﯿﺎﺋـِ َﮏ َوَاﺣﺮي ﺑ ِِﮑﻔـﺎَﯾِﻪ‬
‫اﻟ ُْﻤَﺘَﻮﱢﮐﻠِﯿَﻦ)‪َ (11‬ﻋَﻠﯿـْ َﮏ َو َاوﻟﯽ ﺑ َِﻨـْﺼ ِﺮ اﻟ ْﻮاﺛِِﻖ ﺑ ِـَﮏ ـِﺳ ّﺮي اِﻟَﯿـْ َﮏ َﻣْﮑُﺸﻮٌف َو َاَﻧـﺎ ﻓﯽ ُﺳﻮاﻟ َِﮏ َﻣﻠُْﻬْﻮٌف َِﻻﱠﻧﻨﯽ ﻋﺎِﺟٌﺰ و َاﻧ َْﺖ َﻗـْﺪﯾٌﺮ و َا َﻧﺎ‬
‫َﺻﻐﯿٌﺮ َو َاﻧ َْﺖ َﮐﺒْﯿٌﺮ َو َاﻧ َْﺖ ِﻏﱠﻨٌﯽ َو َا َﻧﺎ َﻓﻘﯿٌﺮ إذا َاْوَﺣَﺸﺘْﻨِﯽ اﻟ ُْﻐْﺮﺑَُﻪ اَﻧَﺴﻨﯽ ِذْﮐُﺮَك َو اَِذا‬
‫ص ‪266 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ع و آ‪َ + :‬و ُوﻟ ْﺪي‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع‪َ :‬أِدﻟﱠﺘَِﮏ ﻟََﺪَي‪ ،‬و ﺣﺎﺷﯿﻪ آ‪ :‬ﺑَﻼﺋَِﮏ ﻟََﺪَي‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬آ‪َ :‬أِﻋﯿُﺖ‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬آ‪َ :‬أْﻏَﻠَﻘِﺖ‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع‪ :‬ﻟ َِﻔْﻀﻠَِﮏ‪ ،‬و ﺣﺎﺷﯿﻪ آ‪ :‬ﺑ َِﻔْﻀﻠَِﮏ‪.‬‬
‫‪ _6 -6‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع و آ‪ :‬إﻏﺎَﺛٍﻪ‪.‬‬
‫‪ _7 -7‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻣﺘﻦ و ع‪ :‬ﺑ َِﻘْﺪري‪.‬‬
‫‪ _8 -8‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع و آ‪َ :‬أﻧ َْﻘْﺬَﺗﻨﯽ‪.‬‬
‫‪ _9 -9‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع و آ‪َ :‬ﻣﯿَْﺘِﻪ‪.‬‬
‫‪ _10 -10‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻣﺘﻦ‪َ :‬ﻓﻘﯿُﺮَك‪.‬‬
‫‪ _11 -11‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻣﺘﻦ و ع‪ :‬اﻟُﻤَﺘَﻮﱢﮐُﻞ‪.‬‬
‫َاـَﺻ ﱠﺒْﺖ َﻋَﻠﱠﯽ اُْﻻُﻣﻮُر َاْﺳـ َﺘَﺠﺮُت ﺑ َِﮏ َو إَذا َﺗﻼَﺣَﮑْﺖ َﻋَﻠﱠﯽ اﻟﱠﺸﺪاﯾُِﺪ َاﱠﻣﻠْﺘَُﮏ َو َاﯾَْﻦ َﺗْﺬَﻫُﺐ ﺑﯽ َﻋﻨَْﮏ ﯾﺎ َﻣْﻮﻻَي َو أﻧ َْﺖ َاﻗَْﺮُب ﻣِْﻦ َورﯾﺪي‬
‫َو َاْﺣـ َﺬُر ﻣِْﻦ َﻋﺪﯾﺪي َو َاْوَﺟُﺪ ﻓﯽ)‪َ (1‬ﻣْﻌُﻘْﻮﻟﯽ َو َاـَﺻ ﱡﺢ ﻓﯽ َﻣﮑﺎﻧ ْﯽ و َاِزﱠﻣُﻪ اُْﻻُﻣْﻮِر ُﮐﱢﻠﻬﺎ ﺑ ِـَﯿ ِﺪَك ﺻﺎِدَرٌه َﻋْﻦ َﻗﻀﺎﺋَِﮏ ُﻣْﺬِﻋَﻨٌﻪ ﺑ ِﺎﻟ ُْﺨُﻀﻮِع‬
‫ﻟ ُِﻘـْﺪَرﺗَِﮏ َذاَت ﻓﺎَﻗٍﻪ اِﻟَﯽ َﻋﻔِﻮَك َﻓﻘﯿَﺮٌه اِﻟَﯽ َرْﺣَﻤﺘَِﮏ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ َو َﻗْﺪ َﺷـ ِﻤَﻠﺘْﻨِﯽ اﻟ َْﺨﺼﺎَﺻُﻪ َو َﻋَﻠﺘْﻨِﯽ)‪ (2‬اﻟ ْﺤﺎَﺟُﻪ َو َﺗَﻮﱠﺳْﻤُﺖ ﺑ ِﺎﻟﱢﺬﻟﱠِﻪ َو َﻏَﻠَﺒﺘْﻨﯽ‬
‫اﻟ َْﻤْﺴـ َﮑَﻨُﻪ َو ﻫـَﺬا اﻟ َْﻮﻗُْﺖ اﻟﱠﺬي َوَﻋْﺪَت َاْوﻟ ِﯿﺎَﺋَﮏ ﻓﯿِﻪ اِْﻻﺟﺎﺑََﻪ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ َﻓﺎﻣَْﺴْﺢ ﻣﺎ ﺑﯽ ﺑ َِﯿﻤﯿﻨَِﮏ اﻟّﺸﺎﻓَِﯿِﻪ َواﻧ ُْﻈْﺮ إﻟَﱠﯽ ﺑ َِﻌﯿْﻨَِﮏ اﻟّﺮاِﺣَﻤِﻪ)‪َ (3‬وَاﻗْﺒِْﻞ‬
‫َﻋَﻠﱠﯽ ﺑ َِﻮْﺟِﻬـ َﮏ ِذي اﻟ َْﺠ َﻼـِل َو اﻹِـْﮐﺮاِم َﻓﺈﱠﻧَﮏ ِإَذا َاﻗَْﺒﻠَْﺖ ﺑ ِﻪ َﻋﻠﯽ َاﺳـﯿٍﺮ َﻓَﮑْﮑَﺘُﻪ َو َﻋﻠﯽ ﺿﺎﱟل َﻫـ َﺪﯾَْﺘُﻪ َو َﻋﻠﯽ ﺟﺎﺋٍِﺮ اَوﯾَْﺘُﻪ َو َﻋﻠﯽ ـَﺿ ﻌﯿٍﻒ‬
‫َﻗﱠﻮﯾَْﺘُﻪ َو َﻋَﻠﯽ َﻓﻘﯿٍﺮ َاْﻏَﻨﯿَْﺘُﻪ اﻟﻠُّﻬﱠﻢ ﻻـ ﺗُِﺨﱠﻠﻨﯽ ﻣِْﻦ َﯾـِﺪَك َو ﻻـ َﺗـﺘُْﺮْﮐﻨﯽ)‪ (4‬ﻟ ِﻘـًﺎ ﻟ َِﻌـ ُﺪﱢوَك َو ﻻـ ﺗُْﻮِﺣْﺸـ ﻨﯽ ﻣِْﻦ ﻟََﻄﺎﺋِِﻔَﮏ اﻟَﺨِﻔﱠﯿِﻪ َو ِﮐﻔﺎَﯾﺘَِﮏ‬
‫اﻟ َْﺠﻤﯿَﻠِﻪ َو ِإْن َﺷَﺮْدُت َﻋَﻠﯿَْﮏ)‪َ (5‬ﻓﺎْرُدْدﻧﯽ ِإﻟَﯿَْﮏ َﻓِﺈﱠﻧَﮏ َﺗُﺮﱡد اﻟّﺸﺎِرَد َو ﺗُـْﺼ ﻠُِﺢ اﻟ ْﻔﺎِﺳَﺪ َو َأﻧ َْﺖ َﻋﻠﯽ ُﮐﱢﻞ َﺷـ ﯽ ٍء َﻗﺪﯾٌﺮ َاﻟﻠّﻬﱠﻢ َﺗَﻮﻟﱠﻨﯽ ِوﻻَﯾًﻪ‬
‫ﺗُﻐﻨﯿﻨﯽ ﺑ ِﻬـﺎ َﻋﱠﻤْﻦ ِﺳﻮاﻫـﺎ َو َاْﻋِﻄﻨﯽ َﻋِﻄﱠﯿًﻪ ﻻـ َاْﺣﺘـﺎُج ِإﻟﯽ َأَﺣـ ٍﺪ َﻣَﻌﻬﺎ َﻓِﺈﱠﻧَﻬﺎ ﻟَﯿَْﺴْﺖ ﺑ ِﻨُْﮑٍﺮ ﻣِْﻦ َﻋِﻄﱠﯿﺘَِﮏ َو ﻻ ﺑﺒِـْﺪٍع ﻣِْﻦ َوﻻَﯾﺘَِﮏ اﻟﻠُّﻬﱠﻢ اْرَﻓْﻊ‬
‫ﺑ َِﻔـْﻀ ﻠَِﮏ َﺳـ ْﻘَﻄﺘِﯽ َو َﻧﱢﺠﻨﯽ ﻣِْﻦ َوْرَﻃـ ﺘﯽ َو َأﻗِﻠْﻨﯽ َﻋﺜَْﺮﺗﯽ ﯾـﺎ ُﻣﻨَﺘﻬﯽ َرْﻏَﺒﺘﯽ َو ِﻏﯿـﺎﺛﯽ ﻓﯽ ُﮐْﺮﺑَﺘﯽ َو ﺻـﺎِﺣﺒﯽ ِﻋﻨْـَﺪ ـِﺷ ﱠﺪﺗ ْﯽ َو َرْﺣﻤـﺎﻧﯽ َو‬
‫َرﺣﯿﻤﯽ ﻓﯽ ُدﻧﯿـﺎَي و اِﺧَﺮﺗﯽ ـَﺻ ﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو َاْﺳــ َﺘِﺠْﺐ ُدﻋـﺎﺋﯽ َو ﻻـ َﺗْﻘَﻄـ ْﻊ َرﺟـﺎﺋﯽ ﺑ ُِﺠـ ْﻮِدَك َو َﮐَﺮﻣِـَﮏ ﯾـﺎ َأْرَﺣَﻢ‬
‫اﻟّﺮاِﺣﻤﯿَﻦ َو َأﮐَﺮَم اْﻻَءْﮐَﺮﻣﯿَﻦ ِإﱠﻧَﮏ َﻋﻠﯽ ُﮐﱢﻞ َﺷﯽ ٍء َﻗﺪﯾٌﺮ«‪(6).‬‬
‫‪ -67‬دﻋﺎي »ﺑﺴﻢ اﷲ اﻟﺮﺣﻤﻦ اﻟﺮﺣﯿﻢ ﺑﺴﻢ اﷲ اﻟﻨﻮر ﺑﺴﻢ اﷲ‪«...‬‬
‫ﺷﺼﺖ و ﻫﻔﺘﻢ‪ :‬ﺳـّﯿﺪ اﺑﻦ ﻃﺎوس و دﯾﮕﺮان از ﺳـﻠﻤﺎن ﻓﺎرﺳـﯽ رﺿـﯽ اﷲ ﻋﻨﻪ رواﯾﺖ ﮐﺮده اﻧﺪ ﮐﻪ ﮔﻔﺖ‪ :‬روزي ﺣﻀﺮت ﻓﺎﻃﻤﻪ _‬
‫ﺻﻠﻮات اﻟّﻠﻪ ﻋﻠﯿﻬﺎ _ ﺑﻪ ﻣﻦ رﻃﺒﯽ داد ﮐﻪ داﻧﻪ ﻧﺪاﺷﺖ‪ ،‬و ﻓﺮﻣﻮد‬
‫ص ‪267 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻣﺘﻦ‪َ :‬و أْوَﺟُﺪ ﻓِﯽ َﻣﮑﺎﻧﯽ و َأَﺻﱡﺢ ﻓِﯽ َﻣْﻌُﻘﻮﻟﯽ‪ ،‬و ﺣﺎﺷﯿﻪ ع‪َ :‬أَﺻﱡﺢ اﻷﻣﻮُر ﻓِﯽ َﻣْﻌُﻘﻮﻟ ِﯽ‪ ،‬و ﺣﺎﺷﯿﻪ آ‪ :‬ﻓﯽ َﻣﮑﺎﻧﯽ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع و آ‪َ :‬ﻋَﺮﺗ ْﻨﯽ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع‪ :‬اﻟّﺮاَﺣِﻪ‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ع و آ‪ :‬ﻟَﻘًﺎ و ﺣﺎﺷﯿﻪ آن‪ :‬ﻟ ِﻘًﺎ‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻣﺘﻦ و آ‪َ :‬ﻋﻨَْﮏ‪.‬‬
‫‪ _6 -6‬ﻣﻬﺞ اﻟﺪﻋﻮات‪ ،‬ص ‪ ،177‬و ﻣﻦ ذﻟـﮏ روﯾﻨﺎه و رأﯾﻨﺎه‪ ...‬؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ، 83‬ص ‪ ،314‬ﺑﺎب ‪ ،45‬اﻷدﻋﯿﻪ و اﻷذﮐﺎر ﻋﻨﺪ‬
‫اﻟﺼﺒﺎح‪.‬‬
‫ﮐﻪ‪ :‬اﯾﻦ از درﺧـﺘﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺣـﻖ ﺗﻌـﺎﻟﯽ ﺑﺮاي ﻣﻦ در ﺑﻬﺸﺖ ﻏﺮس ﮐﺮده اﺳﺖ ﺑﻪ ﺳـﺒﺐ ﮐﻠﻤـﺎﺗﯽ ﭼﻨـﺪ ﮐﻪ ﭘـﺪرم ﻣﺮا ﺗﻌﻠﯿﻢ ﮐﺮده‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬و ﻫﺮ ﺑﺎﻣﺪاد و ﭘﺴﯿﻦ آﻧﻬﺎ را ﻣﯽ ﺧﻮاﻧﻢ‪.‬‬
‫ﺳﻠﻤﺎن ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﺮا ﺗﻌﻠﯿﻢ ﻧﻤﺎ آن)‪ (1‬ﮐﻠﻤﺎت را اي ﺳـّﯿﺪه ﻣﻦ! ﻓﺮﻣﻮد ﮐﻪ اﮔﺮ ﺧﻮاﻫﯽ ﮐﻪ ﻫﺮﮔﺰ ﺑﻪ ﺗﺐ ﻣﺒﺘﻼ ﻧﺸﻮي ﺗﺎ زﻧﺪه ﺑﺎﺷـﯽ ﺑﺮ‬
‫اﯾﻦ دﻋﺎ ﻣﺪاوﻣﺖ)‪ (2‬ﻧﻤﺎ‪.‬‬
‫ﺳﻠﻤﺎن رﺿـﯽ اﷲ ﻋﻨﻪ ﮔﻔﺖ ﮐﻪ‪ :‬آن ﺣﻀﺮت دﻋﺎ را ﺑﻪ ﻣﻦ ﺗﻌﻠﯿﻢ ﻓﺮﻣﻮد)‪ (3‬و ﻣﻦ ﺗﻌﻠﯿﻢ ﮐﺮدم ﺑﻪ زﯾﺎده از ﻫﺰار ﻧﻔﺲ از اﻫﻞ ﻣـﺪﯾﻨﻪ‬
‫و ﻣّﮑﻪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺗﺐ ﻣﺒﺘﻼ ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ و ﻫﻤﻪ ﺑﻪ ﺗﻮﻓﯿﻖ ﺧﺪا ﺷﻔﺎ ﯾﺎﻓﺘﻨﺪ از ﺑﺮﮐﺖ اﯾﻦ دﻋﺎ‪.‬‬
‫اﯾﻨﺴﺖ دﻋﺎ‪:‬‬
‫»ﺑ ِـْﺴ ِﻢ اﻟّﻠﻪ ِ اﻟﱠﺮﺣﻤِﻦ اﻟﱠﺮﺣﯿﻢ ﺑ ِْﺴِﻢ اﻟّﻠﻪ ِ اﻟﱡﻨﻮر ﺑ ِْﺴِﻢ اﻟّﻠﻪ ِ ﻧُـﻮِر اﻟﱡﻨﻮِر ﺑ ِْﺴِﻢ اﻟّﻠﻪ ِ ﻧُـﻮٌر َﻋﻠﯽ ﻧُـﻮٍر ﺑ ِْﺴِﻢ اﻟّﻠﻪ اﻟﱠﺬي ُﻫـَﻮ ُﻣـَﺪﺑﱢُﺮ اﻻْـُءﻣُﻮِر ﺑ ِْﺴِﻢ اﻟّﻠﻪ ِ‬
‫اﻟﱠﺬي َﺧَﻠَﻖ اﻟﱡﻨﻮَر ﻣَِﻦ اﻟﱡﻨﻮِر َو َاﻧ َْﺰَل اﻟﱡﻨﻮَر َﻋَﻠﯽ اﻟﱡﻄﻮِر ﻓﯽ ِﮐﺘﺎٍب َﻣْﺴـ ُﻄﻮٍر ﻓِﯽ َرﱟق َﻣﻨُْﺸﻮٍر ﺑ َِﻘَﺪٍر َﻣْﻘُﺪوٍر َﻋﻠﯽ َﻧﺒﱟﯽ َﻣْﺤﺒُﻮٍر َاﻟ َْﺤﻤُﺪ ﻟّﻠﻪ ِ اﻟﱠﺬي‬
‫ُﻫَﻮ ﺑ ِﺎﻟِﻌﱢﺰ َﻣْﺬُﮐﻮٌر َو ﺑ ِﺎﻟ َْﻔْﺨِﺮ َﻣْﺸُﻬﻮٌر َو َﻋَﻠﯽ اﻟﱠﺴﱠﺮاِء َو اﻟﱠﻀّﺮاِء َﻣْﺸُﮑﻮٌر َو َﺻﱠﻠﯽ اﻟّﻠﻪ ُ َﻋﻠﯽ َﺳﱢﯿِﺪَﻧﺎ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو اﻟ ِِﻪ اﻟّﻄﺎِﻫﺮﯾَﻦ«‪(4).‬‬
‫‪ -68‬دﻋﺎي »ﺑﺴﻢ اﷲ اﻟﺮﺣﻤﻦ اﻟﺮﺣﯿﻢ اﻟﻠﻬﻢ ﯾﺎ ﺻﺮﯾﺦ اﻟﻤﮑﺮوﺑﯿﻦ‪«...‬‬
‫ﺷﺼﺖ و ﻫﺸـﺘﻢ‪ :‬در ﻣﻬﺞ اﻟﺪﻋﻮات ﺑﻪ ﺳﻨﺪ ﻣﻌﺘﺒﺮ از اﻣﺎم ﻣﺤّﻤﺪﺑﺎﻗﺮ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ رﺳﻮل ﺧﺪا ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و‬
‫آﻟﻪ ﻓﺮﻣﻮد ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﺑﻨـﺪه اي ﮐﻪ اﯾﻦ دﻋﺎ را ﻫﺮ روز در ﺑﺎﻣـﺪاد ﺑﺨﻮاﻧـﺪ در اﻣﺎن ﺣﻖ ﺗﻌﺎﻟﯽ ﺑﺎﺷـﺪ ﺗﺎ روز دﯾﮕﺮ آن وﻗﺖ‪ ،‬و ﻫﺮ ﻏّﻢ و‬
‫ﻫّﻢ و اﻧﺪوه و ﻣﺸّﻘﺘﯽ)‪ (5‬از او زاﯾﻞ ﮔﺮدد‪ ،‬و ﺑﺮاي داﺧﻞ ﺷـﺪن ﺑﺮ ﭘﺎدﺷﺎﻫﺎن و دﻓﻊ ﺷـّﺮ ﺷـﯿﻄﺎن ﻧﺎﻓﻊ اﺳﺖ‪ .‬ﭘﺲ در ﺷّﺪﺗﻬﺎ ﺑﺨﻮان‬
‫ﮐﻪ ﻫﺮ اﻧﺪوﻫﻨﺎﮐﯽ ﮐﻪ اﯾﻦ را ﺑﺨﻮاﻧﺪ اﻧﺪوﻫﺶ زاﯾﻞ ﮔﺮدد‪ ،‬و ﻫﺮ ﻣﺤﺒﻮﺳﯽ ﮐﻪ ﺑﺨﻮاﻧﺪ از‬
‫ص ‪268 :‬‬
‫‪ _1 -1‬آ‪ :‬اﯾﻦ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ع‪ :‬ﻣﻮاﻇﺒﺖ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬آ‪ :‬ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ﻣﻬﺞ اﻟﺪﻋﻮات‪ ،‬ص ‪ ،5‬ﺣﺮز آﺧﺮ ﻟﻤﻮﻻﺗﻨﺎ ﻓﺎﻃﻤﻪ ﻋﻠﯿﻬﺎاﻟﺴـﻼم ؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ، 83‬ص ‪ ،322‬ﺑﺎب ‪ ،45‬اﻷدﻋﯿﻪ و اﻷذﮐﺎر‬
‫ﻋﻨﺪ اﻟﺼﺒﺎح‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬ع‪ + :‬ﮐﻪ دارد‪.‬‬
‫زﻧـﺪان ﻧﺠﺎت ﯾﺎﺑـﺪ‪ ،‬و ﺑﻪ اﯾﻦ دﻋﺎ ﺑﺮ آورده ﻣﯽ ﺷﻮد ﺣﺎﺟﺖ ﻫﺎي ﺑﺰرگ؛ و زﻧﻬﺎر ﮐﻪ ﻧﻔﺮﯾﻦ ﻣﮑﻦ ﺑﻪ اﯾﻦ دﻋﺎ ﺑﺮ ﮐﺴـﯽ‪ ،‬ﮐﻪ از ﺗﯿﺮ‬
‫ﭘّﺮان‪ ،‬اﺛﺮش ﺑﯿﺸﺘﺮ)‪ (1‬اﺳﺖ‪:‬‬
‫»ﺑ ِْﺴِﻢ اﻟّﻠﻪ ِ اﻟﱠﺮْﺣﻤِﻦ اﻟﱠﺮﺣﯿِﻢ اﻟّﻠُﻬﱠﻢ ﯾـﺎ ـَﺻ ﺮﯾَﺦ اﻟ َْﻤْﮑﺮُوﺑﯿَﻦ ﯾـﺎ ُﻣﺠﯿَﺐ َدْﻋـَﻮِه اﻟ ُْﻤﻀـَﻄّﺮﯾَﻦ ﯾـﺎ ﮐـﺎِﺷَﻒ اﻟ َْﮑْﺮِب اﻟَﻌﻈﯿِﻢ ﯾـﺎ أرَﺣَﻢ اﻟّﺮاِﺣﻤﯿَﻦ‬
‫اْﮐِﺸْﻒ َﮐْﺮﺑﯽ َو َﻫّﻤﯽ َﻓـِﺈﱠﻧُﻪ ﻻـَﯾْﮑِﺸُﻒ اﻟ َْﮑْﺮَب اﻟ َْﻌﻈﯿَﻢ إﻻﱠـ َأﻧ َْﺖ َﻓَﻘـ ْﺪ َﺗْﻌِﺮُف ﺣﺎﻟﯽ َو ﺣﺎَﺟﺘﯽ َو َﻓْﻘﺮي َو ﻓﺎَﻗﺘﯽ ﻓﺎْﮐِﻔﻨﯽ ﻣﺎ َاَﻫﱠﻤﻨﯽ َو ﻣﺎ‬
‫َﻏﱠﻤﻨﯽ ﻣِْﻦ أﻣِﺮ اﻟـﱡﺪﻧ ْﯿﺎ َو اْﻻآِﺧَﺮِه ﺑ ُِﺠﻮِدَك َو َﮐَﺮﻣَِﮏ َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ ﺑ ِﻨُﻮِرَك اْﻫَﺘَﺪﯾُْﺖ َو ﺑ َِﻔـْﻀ ﻠَِﮏ اْﺳـ َﺘْﻐَﻨﯿُﺖ َو ﻓﯽ ﻧِْﻌَﻤﺘَِﮏ َاْﺻـ َﺒْﺤُﺖ َو َاﻣْـَﺴ ﯿُْﺖ‬
‫ُذﻧُﻮﺑﯽ ﺑَﯿَْﻦ َﯾَﺪﯾَْﮏ َاْﺳـ َﺘْﻐِﻔُﺮَك َو َاﺗُﻮُب ِإﻟَﯿَْﮏ َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ ِإﻧّﯽ َاْﺳـ َﺌﻠَُﮏ ﻣِْﻦ ِﺣﻠِْﻤَﮏ ﻟ َِﺠﻬﻠﯽ َو ﻣِْﻦ َﻓْﻀﻠَِﮏ ﻟ ِﻔﺎَﻗﺘﯽ َو ﻣِْﻦ َﻣْﻐِﻔَﺮﺗَِﮏ ﻟ َِﺨﻄﺎَﯾﺎَي‬
‫َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ ِإﻧّﯽ َاْﺳَﺄﻟ َُﮏ اﻟﱠﺼﺒَْﺮ ِﻋﻨْـَﺪ اﻟ َْﺒَﻼِء َو اﻟﱡﺸْﮑَﺮ ِﻋﻨْـَﺪ اﻟﱠﺮﺧﺎِء َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ اْﺟَﻌﻠْﻨﯽ َاْﺧﺸﺎَك ِإﻟﯽ َﯾْﻮِم َاﻟ ْﻘﺎَك َﺣّﺘﯽ َﮐَﺄ ﱠﻧﻨﯽ َاراَك َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ َاْوِزْﻋﻨﯽ‬
‫أْن َأْذُﮐَﺮَك َﮐْﯽ ﻻ َاﻧ ْﺴﺎَك ﻟَﯿًْﻼ َو ﻻ َﻧﻬﺎرًا َو ﻻ ـَﺻ ﺒﺎﺣًﺎ َو ﻻ َﻣﺴﺎًء آﻣﯿَﻦ َرﱠب اﻟ ْﻌﺎﻟَﻤﯿَﻦ َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ ِإﻧّﯽ َﻋﺒـْ ُﺪَك اﺑ ُْﻦ َاَﻣﺘَِﮏ ﻧﺎِﺻـ َﯿﺘﯽ ﺑ َِﯿِﺪَك‬
‫ﻣﺎٍض ﻓِﱠﯽ ُﺣْﮑُﻤَﮏ َﻋْﺪٌل ﻓِﱠﯽ َﻗﻀﺎﺋَُﮏ ُﻣْﺠِﺰٌل)‪ (2‬ﻓِﱠﯽ َﻓـْﻀ ﻠَُﮏ َو َﻋﻄﺎُؤَك َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ ِإﻧّﯽ َأْﺳَﺌﻠَُﮏ ﺑ ُِﮑﱢﻞ اْﺳٍﻢ ُﻫَﻮ ﻟََﮏ َﺳﱠﻤﯿَْﺖ ﺑ ِﻪ َﻧْﻔَﺴَﮏ َأْو‬
‫َأﻧ َْﺰﻟ َْﺘُﻪ ﻓﯽ ِﮐَﺘﺎﺑ َِﮏ َأْو َﻋﱠﻠْﻤَﺘُﻪ َأَﺣﺪًا ﻣِْﻦ َﺧﻠِْﻘَﮏ َأو اْﺳَﺘﺄَﺛْﺮَت ﺑ ِﻪ ﻓﯽ ِﻋﻠِْﻢ اﻟ َْﻐﯿِْﺐ ِﻋﻨَْﺪَك َأْن ﺗَُﺼﱢﻠَﯽ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو َأْن َﺗْﺠَﻌَﻞ‬
‫اﻟ ُْﻘْﺮآَن َرﺑﯿَﻊ َﻗﻠْﺒﯽ َو ﻧُﻮَر ﺑَـَﺼ ﺮي َو َﺟﻼَء ُﺣْﺰﻧﯽ َو َذﻫﺎَب َﻫّﻤﯽ َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ ِإﻧّﯽ َأْﺳَﺌﻠَُﮏ ﯾﺎ َأْﮐَﺒَﺮ ﻣِْﻦ ُﮐﱢﻞ َﮐﺒﯿٍﺮ ﯾﺎ َﻣْﻦ ﻻ َﺷﺮﯾَﮏ ﻟَُﻪ َو ﻻ َوزﯾَﺮ‬
‫ﯾـﺎ ﺧـﺎﻟ َِﻖ اﻟﱠﺸْﻤِﺲ َو اﻟ َْﻘَﻤِﺮ اﻟ ُْﻤﻨﯿِﺮ ﯾـﺎ ِﻋـْﺼ َﻤَﻪ اﻟ ْﺨـﺎﺋِﻔﯿَﻦ ﯾـﺎ ﺟﺎَر اﻟ ُْﻤـْﺴ َﺘِﺠﯿﺮﯾَﻦ َو ﯾﺎ ُﻣﻐﯿَﺚ اﻟ َْﻤْﻈﻠُﻮِم اﻟ َْﺤﻘﯿِﺮ َو ﯾﺎ راِزَق اﻟﱢﻄْﻔِﻞ اﻟﱠﺼﻐﯿِﺮ َو ﯾﺎ‬
‫ُﻣْﻐﻨَِﯽ اﻟ ْﺒـﺎﺋِِﺲ اﻟ َْﻔﻘﯿِﺮ ﯾﺎ ﺟﺎﺑ َِﺮ اﻟ َْﻌْﻈِﻢ اﻟ َْﮑﺴـﯿِﺮ ﯾﺎ ُﻣْﻄﻠَِﻖ اﻟ ُْﻤَﮑﱠﺒِﻞ اْﻻَءﺳـﯿِﺮ ﯾﺎ ﻗﺎِﺻَﻢ ُﮐﱢﻞ َﺟّﺒﺎٍر َﻋﻨﯿـٍﺪ اْﺟَﻌْﻞ ﻟﯽ ﻣِْﻦ أﻣﺮي َﻓَﺮﺟًﺎ َو َﻣْﺨَﺮﺟًﺎ َو‬
‫ﯾُـْﺴ ﺮًا َو اْرُزﻗْﻨﯽ ﻣِْﻦ َﺣﯿُْﺚ َأْﺣَﺘِﺴُﺐ َو ﻣِْﻦ َﺣﯿُْﺚ ﻻ َأْﺣَﺘِﺴُﺐ إﱠﻧَﮏ َﺳـ ﻤﯿُﻊ اﻟـﱡﺪﻋﺎِء ﯾﺎ َذا اﻟ َْﺠَﻼِل َو اْﻻِءْﮐﺮاِم َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ ِإﱠﻧَﮏ َﻋُﻔﱞﻮ ﺗُِﺤﱡﺐ اﻟ َْﻌْﻔَﻮ‬
‫َﻓـﺎْﻋُﻒ َﻋّﻨﯽ َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ ِإﱠﻧَﮏ ُﻣْﺤِﺴٌﻦ َﻓـَﺄْﺣِﺴْﻦ ِإﻟَﱠﯽ َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ ِإﱠﻧَﮏ َرﺣﯿٌﻢ ﺗُِﺤﱡﺐ اﻟﱠﺮْﺣَﻤَﻪ َﻓﺎْرَﺣْﻤﻨﯽ َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ ِإﱠﻧَﮏ ﻟَﻄﯿٌﻒ ﺗُِﺤﱡﺐ اﻟﱡﻠْﻄَﻒ َﻓﺎﻟ ُْﻄْﻒ ﺑﯽ‬
‫ﯾﺎ ُﻣﻘﯿَﻞ َﻋﺜَْﺮﺗﯽ َو ﯾﺎ راِﺣَﻢ َﻋﺒَْﺮﺗﯽ َو ﯾﺎ ُﻣﺠﯿَﺐ َدْﻋَﻮﺗﯽ َأْﺳَﺌﻠَُﮏ اﻟ َْﺨﯿَﺮ‬
‫ص ‪269 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ع‪ :‬ﭘﯿﺸﺘﺮ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ع و آ‪ُ :‬ﻣْﺠَﺰٌل‪.‬‬
 ‫ُﮐﱠﻠُﻪ َو َأُﻋﻮُذ ﺑ ِـَﮏ ﻣَِﻦ اﻟﱠﺸﱢﺮ ُﮐﱢﻠﻪ ﻣـﺎ َأﺣـﺎَط ﺑ ِﻪ ِﻋﻠُْﻤـ َﮏ ﯾـﺎ ِﻏﯿﺎَث َﻣْﻦ ﻻ ِﻏﯿﺎَث ﻟَُﻪ)‪ (1‬ﯾـﺎ ُذْﺧَﺮ َﻣْﻦ ﻻـ ُذْﺧَﺮ ﻟَُﻪ َو ﯾﺎ َﺳـ َﻨَﺪ َﻣْﻦ ﻻ َﺳـ َﻨَﺪ ﻟَُﻪ‬
‫اْﻏِﻔْﺮﻟﯽ ِﻋﻠَْﻤَﮏ ﻓِﱠﯽ َو َﺷـ ﻬﺎَدَﺗَﮏ َﻋَﻠﱠﯽ َﻓﺈﱠﻧَﮏ َﺗَﺴﱠﻤﯿَْﺖ ﻟ َِﺴَﻌِﻪ َرْﺣَﻤﺘَِﮏ اﻟﱠﺮْﺣﻤَﻦ اﻟﱠﺮﺣﯿَﻢ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ ِإﻧّﯽ َأْﺳَﺌﻠَُﮏ اﻟﱠﺜَﺒﺎَت ﻓِﯽ اْﻻءﻣِْﺮ َو اﻟ َْﻌﺰﯾَﻤَﻪ‬
‫َﻋَﻠﯽ اﻟﱡﺮْﺷِﺪ َو َأْﺳـ َﺌﻠَُﮏ ُﺷـ ْﮑَﺮ ﻧِْﻌَﻤﺘَِﮏ َو َأْﺳـ َﺌﻠَُﮏ ُﺣْﺴَﻦ ِﻋﺒﺎَدﺗَِﮏ َو َأْﺳـ َﺌﻠَُﮏ َﻗﻠْﺒًﺎ َﺳﻠﯿﻤًﺎ)‪َ (2‬و ﻟ ِﺴﺎﻧًﺎ ﺻﺎِدﻗًﺎ)‪َ (3‬و َأْﺳـ َﺌﻠَُﮏ ﻣِْﻦ َﺧﯿِْﺮ ﻣﺎ‬
‫َأْﻋَﻠُﻢ َو ﻣِْﻦ َﺧﯿِْﺮ ﻣﺎ ﻻ َأْﻋَﻠُﻢ ِإﱠﻧَﮏ َﺗْﻌَﻠُﻢ َو ﻻ َأْﻋَﻠُﻢ َو َأﻧ َْﺖ َﻋّﻼُم اﻟ ُْﻐﯿُﻮِب َاﻟﱠﻠُﻬﱠﻢ ﺑ َِﮏ َأْﺻـ َﺒْﺤﻨﺎ َو ﺑ َِﮏ َأﻣْـَﺴ ﯿْﻨﺎ َو ﺑ َِﮏ ﻧُْﺼﺒُِﺢ َو ﺑ َِﮏ ﻧُْﻤﺴﯽ‬
‫َو ﺑ ِـَﮏ َﻧﺤﯿْﯽ َو ﺑ ِـَﮏ َﻧُﻤﻮُت َو َﻋَﻠﯿـْ َﮏ َﻧَﺘَﻮﱠﮐُﻞ َو ِإﻟَﯿـْ َﮏ اﻟﱡﻨُﺸﻮُر َو ﻻ َﺣْﻮَل َو ﻻ ﻗُﱠﻮَه ِإّﻻ ﺑ ِﺎﻟﻠّﻪ ِ اﻟ َْﻌﻠﱢﯽ اﻟ َْﻌﻈﯿِﻢ َو َأْﺷـ َﻬُﺪ َأْن ﻻ ِإﻟَﻪ ِإﱠﻻ اﻟﻠّﻪ ُ‬
‫اِﻟﻬًﺎ واِﺣﺪًا َﻓْﺮدًا)‪َ (4‬أَﺣﺪًا ـَﺻ َﻤﺪًا ﻟَْﻢ َﯾﱠﺘِﺨْﺬ ﺻﺎِﺣَﺒًﻪ َو ﻻ َوﻟَﺪًا َأَﻓَﺮَأﯾَْﺖ َﻣِﻦ اﱠﺗَﺨَﺬ ِإﻟَﻬُﻪ َﻫﻮاُه َو َأـَﺿ ﱠﻠُﻪ اﻟﻠّﻪ ُ َﻋﻠﯽ ِﻋﻠٍْﻢ َو َﺧَﺘَﻢ َﻋﻠﯽ َﺳْﻤِﻌﻪ َو‬
‫َﻗﻠْﺒِﻪ َو َﺟَﻌَﻞ َﻋﻠﯽ ﺑَـَﺼ ِﺮه ِﻏﺸﺎَوًه َﻓَﻤْﻦ َﯾْﻬﺪﯾِﻪ ﻣِْﻦ ﺑَْﻌِﺪ اﻟﻠّﻪ ِ َأ َﻓﻼ َﺗَﺬﱠﮐُﺮوَن َاﻟﱠﻠُﻬﱠﻢ اْﻃِﻤْﺲ َﻋﻠﯽ َأﺑ ْﺼﺎِر َأْﻋﺪاﺋِﻨﺎ ُﮐﱢﻠِﻬْﻢ ﻣَِﻦ اﻟ ِْﺠﱢﻦ َو اِْﻻﻧ ِْﺲ َو‬
‫اْﺟَﻌْﻞ َﻋﻠﯽ ﺑََﺼِﺮِه)‪ِ (5‬ﻏﺸﺎَوًه َواْﺧﺘِْﻢ َﻋﻠﯽ َﻗﻠْﺒِﻪ)‪َ (6‬و َأْﺧِﺮْج ِذْﮐﺮي ﻣِْﻦ ﻗُﻠُﻮﺑ ِِﻬْﻢ َواْﺟَﻌْﻞ ﺑَﯿْﻨﯽ َو ﺑَﯿَْﻦ َﻋُﺪّوي ِﺣﺠﺎﺑًﺎ َو ِﺣـْﺼ ﻨًﺎ َﺣﺼﯿﻨًﺎ َﻣﻨﯿﻌًﺎ‬
‫ﻻـ َﯾُﺮوُﻣـُﻪ ُﺳـ ﻠْﻄﺎٌن َو ﻻـ َﺷـ ﯿْﻄﺎٌن َو ﻻـ ِإﻧ ٌْﺲ َو ﻻـ ِﺟﱞﻦ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ ِإﻧّﯽ أْدَرُء ﺑ ِـَﮏ ﻓﯽ َﻧْﺤِﺮه َو َأْﺳـ َﺘﻌﯿُﺬ ﺑ ِـَﮏ ﻣِْﻦ َﺷـ ﱢﺮه َو َأْﺳـ َﺘﻌﯿُﻦ ﺑ ِـَﮏ َﻋَﻠﯿِْﻪ‬
‫َﻓﺎْﮐِﻔﻨﯿِﻪ)‪َ (7‬ﮐﯿَْﻒ ِﺷﺌَْﺖ َو َأ ﻧّﯽ ِﺷﺌَْﺖ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ ﻟََﮏ اﻟ َْﺤْﻤُﺪ َو َأﻧ َْﺖ اﻟ ُْﻤْﺴَﺘَﻌﺎُن َو ﺑ َِﮏ اﻟ ُْﻤْﺴَﺘَﻐﺎُث َو اِﻟَﯿَْﮏ اﻟ ُْﻤْﺸَﺘﮑﯽ َو ﻻ َﺣْﻮَل َو ﻻ ﻗُﱠﻮَه ِإّﻻ‬
‫ﺑ ِﺎﻟﻠّﻪ ِ اﻟ َْﻌﻠﱢﯽ اﻟ َْﻌﻈﯿِﻢ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ اْﺟَﻌْﻞ ﻟﯽ ﻓﯽ َﺻْﺪِر َﯾْﻮﻣﯽ ﻫﺬا َﻓﻼﺣًﺎ َو َاْوَﺳـ َﻄُﻪ ـَﺻ ﻼﺣًﺎ َو اِﺧَﺮُه َﻧﺠﺎﺣًﺎ اﻟﻠُّﻬﱠﻢ اْﺟَﻌْﻞ ﻟﯽ ﻓﯽ َﺻْﺪِر َﺟﻤﯿِﻊ ﺑَﻨﯽ‬
‫اَدَم َو َﺣﱠﻮاَء َو اﻟِﺠﱢﻦ َو اْﻻِءﻧ ِْﺲ َو اﻟﱠﺸَﯿﺎﻃﯿِﻦ َو اﻟ َْﻤَﺮَدِه َرأَﻓًﻪ َو َرْﺣَﻤًﻪ َﺧﯿُْﺮُﻫﻢ ﺑَﯿَْﻦ َأْﻋﯿُﻨِِﻬْﻢ َو َﺷﱡﺮُﻫْﻢ َﺗْﺤَﺖ أﻗﺪاﻣِِﻬْﻢ َو ﺑ ِﺎﻟﻠّﻪ ِ َأْﺳَﺘﻌﯿُﻦ َﻋَﻠﯿِْﻬﻢ‬
‫ﻣِْﻦ)‪َ (8‬أْن َﯾْﻔُﺮَط َﻋَﻠﱠﯽ َأَﺣٌﺪ ﻣِﻨُْﻬْﻢ أو َأْن َﯾْﻄﻐﯽ َﻋﱠﺰ ﺟﺎُرَك َو َﺟﱠﻞ َﺛﻨﺎوُءَك َو ﻻ اِﻟَﻪ َﻏﯿُْﺮَك َوْﺣَﺪَك ﻻ َﺷـ ﺮﯾَﮏ ﻟََﮏ َﺻﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ‬
‫َو آِل)‪ُ (9‬ﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو اْرُزﻗْﻨِﯽ‬
‫ص ‪270 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ع و آ‪ + :‬و ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻫﺮ ﺳﻪ ﻧﺴﺨﻪ‪ :‬ﺧﺎِﺷﻌًﺎ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع و آ‪ :‬ذاِﮐﺮًا‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع‪ :‬إﻟﻬًﺎ واِﺣﺪًا َﻓﺮدًا‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻣﺘﻦ و ع‪ :‬أﺑ ْﺼﺎِرِﻫﻢ‪ ،‬وﻟﯽ در آ‪ :‬ﺑﺮﻋﮑﺲ‪.‬‬
‫‪ _6 -6‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻣﺘﻦ و آ‪ :‬ﻗُﻠﻮﺑ ِِﻬﻢ‪.‬‬
‫‪ _7 -7‬آ‪َ :‬ﻓﺎْﮐِﻔﻨﯽ‪.‬‬
‫‪ _ 8 -8‬ﺣﺎﺷﯿﻪ آ‪ :‬ﻣِﻦ‪.‬‬
‫‪ _9 -9‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع‪ :‬آﻟ ِِﻪ‪.‬‬
‫اﻟ َْﺨﯿَْﺮ ُﮐﱠﻠُﻪ ﻣـﺎ َاﺣﺎَط ﺑ ِﻪ ِﻋﻠُْﻤَﮏ ﯾﺎ َﺣّﻨﺎُن ﯾﺎ َﻣّﻨﺎُن ﯾﺎ َذاﻟ َْﺠَﻼِل َو اْﻻءْﮐَﺮاِم َو اﻟ َْﺤْﻤـ ُﺪ ﻟﻠّﻪ ِ َﻋﻠﯽ اﻻﺋِﻪ َو َأْﺣَﻤـ ُﺪُه َﻋﻠﯽ َﻧْﻌﻤﺎﺋِﻪ َو َاْﺷـ ُﮑُﺮُه َﻋﻠﯽ‬
‫ﺑَﻼـﺋِﻪ َو اُوﻣُِﻦ ﺑ َِﻘﻀـﺎﺋِﻪ اﻟﱠﺬي ﻻـ ﻫـﺎِدَي ﻟ َِﻤْﻦ َاَﺿﱠﻞ َو ﻻ ﺧﺎِذَل ﻟ َِﻤْﻦ َﻧـَﺼ َﺮ َو َاْﺷـ َﻬُﺪ َاْن ﻻ اِﻟَﻪ ِإّﻻ اﻟﻠّﻪ ُ َوْﺣـ َﺪُه ﻻ َﺷـ ﺮﯾَْﮏ ﻟَُﻪ َو َاْﺷـ َﻬُﺪ َاﱠن‬
‫ُﻣَﺤﱠﻤﺪًا َﻋﺒـْ ُﺪُه َو َرُﺳﻮﻟ ُُﻪ اﻟ ُْﻤـْﺼ َﻄﻔﯽ َو َاﻣﯿﻨُُﻪ اﻟ ُْﻤْﺮَﺗﻀـﯽ اﻧَﺘَﺠَﺒُﻪ َو َﺣﺒﺎُه َواْﺧﺘﺎَرُه َواْرَﺗﻀﺎُه ﺻـﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ وﺳـﻠﻢ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ اِﻧّﯽ َاْﺳـ َﺌﻠَُﮏ‬
‫اﯾﻤﺎﻧًﺎ ﺻﺎِدﻗًﺎ ﻟَﯿَْﺲ ﺑَْﻌـَﺪُه ُﮐْﻔٌﺮ َو َرْﺣَﻤًﻪ َاَﻧﺎُل ﺑ ِﻬﺎ َﺷـ َﺮَف َﮐﺮاَﻣﺘَِﮏ ﻓِﯽ اﻟﱡﺪﻧ ْﯿﺎ َو اْﻻِﺧَﺮِه َﺗﺒﺎَرْﮐَﺖ َرﺑﱠَﻨﺎ َو َﺗﻌﺎﻟَﯿَْﺖ َﺗﱠﻢ ﻧُﻮُرَك َرﺑّﯽ َﻓَﻬَﺪﯾَْﺖ َو‬
‫َﻋُﻈَﻢ ِﺣﻠُْﻤـ َﮏ َرﺑّﯽ َﻓَﻌَﻔْﻮَت َﻓَﻠـَﮏ اﻟ َْﺤْﻤـ ُﺪ َوْﺟُﻬـ َﮏ َاْﮐَﺮُم اﻟ ُْﻮُﺟﻮِه َو ﺟﺎُﻫَﮏ َاﻓَْﻀُﻞ اﻟ ْﺠﺎِه َوَﻋِﻄﱠﯿﺘَُﮏ َاْرَﻓُﻊ اﻟ َْﻌﻄﺎﯾﺎ َو أْﻫَﻨﺎُؤﻫﺎ ﺗَُﻄﺎُع َرﺑﱠﻨﺎ‬
‫َﻓَﺘْﺸـ ُﮑُﺮ َو ﺗُْﻌﺼـﯽ َرﺑﱠَﻨـﺎ َﻓَﺘْﻐِﻔُﺮ ﻟ َِﻤْﻦ َﺗﺸﺎُء ﺗُﺠﯿُﺐ َدْﻋَﻮَه اﻟ ُْﻤﻀـَﻄّﺮ اَِذا َدﻋﺎَك َو َﺗْﮑِﺸُﻒ اﻟﱡﻀﱠﺮ َو َﺗْﺸـ ِﻔﯽ اﻟﱠﺴﻘﯿَﻢ َو َﺗْﻐِﻔُﺮ اﻟـﱠﺬﻧ َْﺐ اﻟ َْﻌﻈﯿَﻢ ﻻ‬
‫ﯾُْﺤﺼـﯽ َﻧْﻌﻤﺎَءَك َاـَﺣ ٌﺪ َرﺑﱠَﻨﺎ َﻓَﻠَﮏ اﻟ َْﺤْﻤـ ُﺪ َﺣْﻤـ ًﺪا َاﺑَـﺪًا ﻻ ﯾُْﺤﺼـﯽ َﻋـ َﺪُدُه َو ﻻ َﯾـْﻀ َﻤِﺤﱡﻞ َﺳـ ﺮَﻣُﺪُه َﺣْﻤـ ﺪًا َﮐﻤﺎ َﺣِﻤَﺪَك اﻟ ْﺤﺎﻣُِﺪُوَن ﻣِْﻦ‬
‫ِﻋﺒﺎِدَك اْﻻَءﱠوﻟﯿَﻦ َو اْﻻِﺧﺮﯾَﻦ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ اِﻧّﯽ َاْﺳـ َﺌﻠَُﮏ اﻟﱠﻨﺼـﯿَﺐ اﻻْوَﻓَﺮ ﻣَِﻦ اﻟَﺠﱠﻨِﻪ َو َاْﺳـ َﺌﻠَُﮏ اﻟ ُْﻬﺪي َو اﻟﱡﺘﻘﯽ َو اﻟ ْﻌﺎﻓَِﯿَﻪ َو اﻟ ْﺒُْﺸـ ﺮي ِﻋﻨَْﺪ اﻧ ِْﻘﻄﺎِع‬
‫اﻟﱡﺪﻧ ْﯿﺎ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ إﻧّﯽ َاْﺳـ َﺌﻠَُﮏ َﺗْﻘﻮًي ﻻ َﯾﻨَْﻔُﺪ َو َﻓَﺮﺟًﺎ ﻻ َﯾﻨَْﻘِﻄُﻊ َو َﺗﻮﻓﯿَﻖ اﻟ َْﺤْﻤِﺪ َو ﻟ ِﺒﺎَس اﻟﱠﺘْﻘﻮي َوزﯾَﻨَﻪ اْﻻءﯾﻤﺎِن َو ُﻣﺮاَﻓَﻘَﻪ َﻧﺒِﱢﯿَﮏ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ ﺻﻠﯽ‬
‫اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ ﻓﯽ َاْﻋﻠﯽ َﺟﱠﻨِﻪ اﻟ ُْﺨﻠِْﺪ ﯾﺎ ﺑﺎِرُئ ﻻ ﺑَْﺪَئ ﻟَُﻪ َو ﯾﺎ داﺋُِﻢ ﻻ َﻧَﻔﺎَد ﻟَُﻪ ﯾﺎ َﺣﱡﯽ ﯾﺎ ُﻣْﺤﯿَِﯽ اﻟ َْﻤْﻮﺗﯽ ﯾﺎ َﻗﺎﺋُِﻢ َﻋﻠﯽ ُﮐﱢﻞ َﻧْﻔٍﺲ ﺑ ِﻤﺎ َﮐَﺴَﺒْﺖ‬
‫َاْﺳـ َﺌﻠَُﮏ اﻟ ُْﻬﺪي َو اﻟﱡﺘﻘﯽ َو اﻟ ْﻌﺎﻓَِﯿَﻪ َواﻟِﻐﻨﯽ َو اﻟﱠﺘﻮﻓﯿَﻖ ﻟ َِﻤﺎ ﺗُِﺤﱡﺐ َو َﺗﺮﺿـﯽ ﯾﺎ َاْرَﺣَﻢ اﻟﱠﺮاِﺣﻤﯿَﻦ َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ إﻧّﯽ َاْﺳَﺌﻠَُﮏ ﺑ َِﺮْﺣَﻤﺘَِﮏ اﻟﱠﺘﯽ َو ِﺳَﻌْﺖ‬
‫ُﮐـ ﱠﻞ َﺷـ ﯽ ٍء َو ﺑ ِِﻌﱠﺰﺗـِ َﮏ اﻟﱠﺘﯽ َﻗَﻬَﺮْت ُﮐﱠﻞ َﺷـ ﯽ ٍء َو ﺑ َِﻌَﻈَﻤﺘَِﮏ اﻟﱠﺘﯽ َذﱠل ﻟَﻬﺎ ُﮐﱡﻞ َﺷـ ﯽ ٍء َو ﺑ ُِﻘﱠﻮﺗَِﮏ اﻟﱠﺘﯽ ﻻ َﯾُﻘﻮُم ﻟَﻬﺎ َﺷـ ﯽ ٌء َو ﺑ ُِﺴـ ﻠْﻄﺎﻧَِﮏ‬
‫اﻟﱠﺬي َﻋﻠﯽ)‪ُ (1‬ﮐﱢﻞ َﺷـ ﯽ ٍء َو ﺑ ِِﻌﻠِْﻤَﮏ اﻟﱠﺬي َاَﺣﺎَط ﺑ ُِﮑﱢﻞ َﺷـ ﯽ ٍء َو ﺑ ِﺎْﺳـ ِﻤَﮏ اﻟﱠﺬي ﯾُﺒﯿـُﺪ ﻟَُﻪ ُﮐﱡﻞ َﺷـ ﯽ ٍء َو ﺑ َِﻮِْﺟﻬَﮏ اﻟ ْﺒﺎﻗﯽ ﺑَْﻌَﺪ َﻓَﻨﺎِء ُﮐﱢﻞ‬
‫َﺷﯽ ٍء َو ﺑ ِﻨُﻮِر َوْﺟِﻬَﮏ اﻟﱠﺬي َاﺿﺎَء ﻟَُﻪ ُﮐﱡﻞ َﺷﯽ ٍء َاْن َﺗْﻐِﻔَﺮ ﻟﯽ ُﮐﱠﻞ َذﻧ ٍْﺐ َو َﺗْﻤُﺤَﻮ َﻋّﻨﯽ ُﮐﱠﻞ َﺧﻄﯿَﺌٍﻪ َو َاْن ﺗَُﻮﱢﻓَﻘﻨﯽ ﻟ ِﻤﺎ ﺗُِﺤﱡﺐ َرﺑﱠﻨﺎ َو َﺗْﺮﺿﯽ‬
‫َو َاْن َﺗﮑِﻔَﯿﻨﯽ ﻣﺎ َﻫﱠﻤﻨﯽ)‪َ (2‬و ﻣﺎ َﻏﱠﻤﻨﯽ ﻣِْﻦ َاﻣِْﺮ اﻟﱡﺪﻧ ْﯿﺎ َو اْﻻآِﺧَﺮِه‬
‫ص ‪271 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ع‪َ :‬ﻋﻼ ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ع‪َ :‬أَﻫﱠﻤﻨﯽ‪.‬‬
 ‫َو َاْن َﺗْﺮُزَﻗﻨﯽ َﻋَﻤَﻞ اﻟ َْﺨﯿِْﺮ ُﮐﱢﻠﻪ ﻣﺎ َاﺣﺎَط ﺑ ِﻪ ِﻋﻠُْﻤَﮏ اﻣﯿَﻦ َرﱠب اﻟ ْﻌﺎﻟَﻤﯿَﻦ َو َﺻﱠﻠﯽ اﻟﻠّﻪ ُ َﻋﻠﯽ َﺳﱢﯿِﺪﻧﺎ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َرُﺳْﻮﻟ ِﻪ َو اﻟ ِﻪ اﻟّﻄﺎِﻫﺮﯾَﻦ«‪(1).‬‬
‫‪ -69‬دﻋﺎي »ﺑﺴﻢ اﷲ اﻟﺮﺣﻤﻦ اﻟﺮﺣﯿﻢ ﺑﺴﻢ اﷲ و ﺑﺎﷲ و ﻻ ﻗﻮه‪«...‬‬
‫ﺷﺼﺖ و ﻧﻬﻢ‪ :‬در ﻣﻬـﺞ اﻟـﺪﻋﻮات و ﺳـﺎﯾﺮ ﮐﺘﺐ از ﺣﻀـﺮت اﻣـﺎم زﯾﻦ اﻟﻌﺎﺑـﺪﯾﻦ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﻧـﺪ ﮐﻪ‪ :‬ﺑﺮاي دﻓﻊ ﺷـّﺮ‬
‫دﺷﻤﻨﺎن و ﺑﻼﻫﺎ ﻧﺰد ﻃﻠﻮع و ﻏﺮوب آﻓﺘﺎب اﯾﻦ دﻋﺎ ﺑﺨﻮاﻧﻨﺪ‪:‬‬
‫»ﺑﺴِﻢ اﻟﻠّﻪ ِ اﻟﱠﺮﺣﻤِﻦ اﻟﱠﺮﺣﯿِﻢ ﺑ ِْﺴِﻢ اﻟﻠّﻪ ِ َو ﺑ ِﺎﻟﻠّﻪ ِ َو ﻻ ﻗُﱠﻮَه اِّﻻ ﺑ ِﺎﻟﻠّﻪ ِ َو ﻻ َﻏﺎﻟ َِﺐ ِإّﻻ اﻟﻠّﻪ ُ َﻏﺎﻟ ُِﺐ ُﮐﱢﻞ َﺷـ ﯽ ٍء َو ﺑ ِﻪ َﯾﻐﻠُِﺐ اﻟ ْﻐﺎﻟ ِﺒُﻮَن َو ﻣِﻨُْﻪ َﯾْﻄﻠُُﺐ‬
‫اﻟﱠﺮاِﻏﺒـُ ﻮَن َو َﻋَﻠﯿـِﻪ َﯾَﺘـَﻮﱠﮐُﻞ اﻟ ُْﻤَﺘَﻮﱢﮐﻠُـﻮَن َو ﺑ ِﻪ َﯾْﻌَﺘِﺼُﻢ اﻟ ُْﻤْﻌَﺘـِﺼ ُﻤﻮَن َو َﯾﺜـِ ُﻖ اﻟ َْﻮاﺛُِﻘـﻮَن َو َﯾﻠَْﺘِﺠُﺊ اﻟ ُْﻤﻠَْﺘِﺠﺌُـﻮَن َو ُﻫـَﻮ َﺣـْﺴ ﺒُُﻬْﻢ َو ﻧِْﻌَﻢ اﻟ ْـَﻮﮐﯿُﻞ‬
‫اِْﺣَﺘَﺮْزُت ﺑ ِﺎﻟﻠّﻪ ِ و اْﺣَﺘَﺮْﺳُﺖ ﺑ ِﺎﻟﻠّﻪ ِ َوﻟََﺠْﺄُت ِإﻟَﯽ اﻟﻠّﻪ ِ َو اْﺳـ َﺘَﺠْﺮُت ﺑ ِﺎﻟﻠّﻪ ِ َو اْﺳـ َﺘَﻌﻨُْﺖ)‪ (2‬ﺑ ِـﺎﻟﻠّﻪ ِ َواْﻋَﺘَﺰزُت ﺑ ِﺎﻟﻠّﻪ َو َﻗَﻬْﺮُت ﺑ ِﺎﻟﻠّﻪ ِ َواﻣَْﺘَﻨْﻌُﺖ)‪(3‬‬
‫ﺑ ِﺎﻟﻠّﻪ ِ َو َﻏَﻠﺒُْﺖ ﺑ ِﺎﻟﻠّﻪ ِ َو اْﻋَﺘَﻤـ ْﺪُت َﻋَﻠﯽ اﻟﻠّﻪ ِ َو اْﺳـ َﺘَﺘْﺮُت ﺑ ِﺎﻟﻠّﻪ ِ َو َﺣِﻔْﻈُﺖ ﺑ ِﺎﻟﻠّﻪ ِ)‪َ (4‬و اْﺳـ َﺘْﺤَﻔْﻈُﺖ ﺑ ِﺎﻟﻠّﻪ ِ َﺧﯿِْﺮ اﻟ ْﺤﺎﻓِﻈﯿَﻦ َو َﺗَﮑﱠﻬْﻔُﺖ ﺑ ِﺎﻟﻠّﻪ ِ َو‬
‫ُﺣْﻄُﺖ َﻧْﻔﺴـﯽ َو َاْﻫﻠﯽ َو ﻣﺎﻟﯽ َو اِْﺧﻮاﻧﯽ َو ُﮐﱠﻞ َﻣْﻦ َﯾﻌﻨﯿﻨﯽ َاﻣُْﺮُه ﺑ ِﺎﻟّﻠﻪ ِ اﻟ ْﺤﺎﻓِِﻆ اﻟﱠﻠﻄﯿِﻒ َواْﮐَﺘَﻼءُت ﺑ ِﺎﻟّﻠﻪ ِ َو ـَﺻ ِﺤﺒُْﺖ ﺣﺎﻓَِﻆ اﻟّﺼﺎِﺣﺒﯿَﻦ َو‬
‫ﺣﺎﻓَِﻆ اْﻻَءْﺻـ ﺤﺎِب اﻟ ْﺤﺎﻓِﻈﯿَﻦ َو َﻓﱠﻮْﺿُﺖ َأﻣْﺮي ِإﻟَﯽ اﻟّﻠﻪ ِ اﻟﱠﺬي ﻟَﯿَْﺲ َﮐِﻤﺜْﻠِِﻪ َﺷـ ﯽ ٌء َو ُﻫَﻮ اﻟﱠﺴﻤﯿُﻊ اﻟ َْﻌﻠﯿُﻢ)‪َ (5‬واْﻋَﺘَﺼْﻤُﺖ ﺑ ِﺎﻟّﻠﻪ ِ اﻟﱠﺬي َﻣِﻦ‬
‫اْﻋَﺘَﺼَﻢ ﺑ ِِﻪ َﻧﺠـﺎ ﻣِْﻦ ُﮐـ ﱢﻞ َﺧْﻮٍف َو َﺗَﻮﱠﮐﻠُْﺖ َﻋَﻠﯽ اﻟّﻠﻪ ِ اﻟ َْﻌﺰﯾِﺰ اﻟ َْﺠﱠﺒﺎِر َو َﺣْﺴﺒَِﯽ اﻟّﻠﻪ ُ َو ﻧِْﻌَﻢ اﻟَﻮﮐﯿـُﻞ َو َﻣْﻦ َﯾَﺘَﻮﱠﮐْﻞ َﻋَﻠﯽ اﻟّﻠﻪ ِ َﻓُﻬَﻮ َﺣـْﺴ ﺒُُﻪ ﻣﺎ‬
‫ﺷـﺎَء اﻟّﻠﻪ ُ ﻻـ ﻗُﱠﻮَه ِإﻻّـ ﺑ ِـﺎﻟّﻠﻪ ِ ﻻ اِﻟَﻪ ِإّﻻ اﻟّﻠﻪ ُ ُﻣَﺤﱠﻤٌﺪ َرُﺳﻮُل اﻟّﻠﻪ ِ َﻋﻠﱞﯽ َوﻟ ُِﯽ اﻟّﻠﻪ ِ)‪َ (6‬ﺻﱠﻠﯽ اﻟّﻠﻪ ُ َﻋَﻠﯿِْﻪ)‪َ (7‬و َﻋﻠﯽ)‪ (8‬آﻟ ِِﻪ اﻟّﻄﺎِﻫﺮﯾَﻦ َو َﺳﱠﻠَﻢ‬
‫َﺗْﺴﻠًﯿﻤﺎ« ‪.‬‬
‫ص ‪272 :‬‬
‫‪ _1 - 1‬ﻣﻬـﺞ اﻟﺪﻋﻮات‪ ،‬ص ‪ ،169‬و ﻣﻦ ذﻟـﮏ ﻣﺎ رواه ﻋﯿﺴـﯽ ﺑﻦ ﻣﺤﻤـﺪ‪ ...‬؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ، 83‬ص ‪ ،323‬ﺑﺎب ‪ ،45‬اﻷدﻋﯿﻪ و‬
‫اﻷذﮐﺎر ﻋﻨﺪ اﻟﺼﺒﺎح‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع‪َ :‬و اْﺳَﺘَﻐﺜُْﺖ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع‪ :‬واﻣَْﺘَﻨْﻌُﺖ ﺑ ِﺎﻟّﻠﻪ ِ َو َﻗَﻬْﺮُت ﺑ ِﺎﻟّﻠﻪ ِ َو اﻧ َْﺘَﺼْﺮُت‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ع‪َ + :‬ﺧﯿُْﺮ اﻟﺤﺎﻓِﻈﯿَﻦ‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع‪ :‬اﻟَﺒﺼﯿﺮ‪.‬‬
‫‪ _6 -6‬ﺣﺎﺷﯿﻪ آ‪َ :‬ﻋﻠِّﯿًﺎ وﻟﯽ اﻟّﻠﻪ‪.‬‬
‫‪ _7 -7‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻫﺮ ﺳﻪ ﻧﺴﺨﻪ‪َ :‬ﻋَﻠﯿِْﻬﻤﺎ َو َﻋﻠﯽ آﻟ ِِﻬﻤﺎ‪.‬‬
‫‪ _ 8 -8‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع و ﻣﺘﻦ آ‪َ :‬ﻋَﻠﯿِْﻬﻢ َأْﺟَﻤﻌﯿَﻦ‪.‬‬
‫ﭘﺲ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﯽ‪َ» :‬اﻟﻠّﻪ ُ ﻻ ِإﻟَﻪ ِإّﻻ ُﻫَﻮ اﻟ َْﺤﱡﯽ اﻟ َْﻘﱡﯿﻮُم ﻻ َﺗْﺄُﺧُﺬُه ِﺳـ َﻨٌﻪ َو ﻻ َﻧْﻮٌم ﻟَُﻪ ﻣﺎ ﻓِﯽ اﻟﱠﺴﻤﻮاِت َو ﻣﺎ ﻓِﯽ اﻻْرِض َﻣْﻦ َذ اﻟﱠﺬي َﯾْﺸـ َﻔُﻊ ِﻋﻨَْﺪُه‬
‫ِإﻻّـ ﺑ ِـِﺎْذﻧِﻪ َﯾْﻌَﻠُﻢ ﻣـﺎ ﺑَﯿَْﻦ َاﯾْـﺪﯾِﻬْﻢ َو ﻣـﺎ َﺧﻠَْﻔُﻬْﻢ َو ﻻـﯾُﺤﯿُﻄﻮَن ﺑ َِﺸـ ﯽ ٍء ﻣِْﻦ ِﻋﻠِْﻤﻪ ِإﻻّـ ﺑ ِﻤﺎ ﺷﺎَء َوِﺳَﻊ ُﮐْﺮـِﺳ ﱡﯿُﻪ اﻟﱠﺴَﻤﻮاِت َو اﻻْرَض َو ﻻَﯾُﺆُدُه‬
‫ِﺣْﻔُﻈُﻬﻤﺎ َو ُﻫَﻮ اﻟ َْﻌﻠِﱡﯽ اﻟ َْﻌﻈﯿُﻢ«‬
‫و ﻣﯽ ﮔﻮﯾﯽ‪َ» :‬و ﻟََﻘـ ْﺪ َذَرأْﻧـﺎ ﻟ َِﺠَﻬﱠﻨَﻢ َﮐﺜِﯿﺮًا ﻣَِﻦ اﻟ ِْﺠﱢﻦ َو اﻻْـِءﻧ ِْﺲ ﻟَُﻬْﻢ ﻗُﻠُﻮٌب ﻻـ َﯾْﻔَﻘُﻬﻮَن ﺑ ِﻬﺎ َو ﻟَُﻬْﻢ َأْﻋﯿٌُﻦ ﻻ ﯾُﺒْـِﺼ ُﺮوَن ﺑ ِﻬﺎ َو ﻟَُﻬْﻢ آذاٌن ﻻ‬
‫َﯾـْﺴ َﻤُﻌﻮَن ﺑ ِﻬﺎ ُأوﻟﺌَِﮏ َﮐﺎْﻻَءﻧ ْﻌﺎِم ﺑَْﻞ ُﻫْﻢ َأَﺿﱡﻞ ُأوﻟﺌَِﮏ ُﻫُﻢ اﻟ ْﻐﺎﻓِﻠُﻮَن َﺳﻮآٌء َﻋَﻠﯿِْﻬْﻢ َأ َدَﻋْﻮﺗُُﻤﻮُﻫْﻢ َأْم َأﻧ ْﺘُْﻢ ﺻﺎﻣِﺘُﻮَن ِإﱠن اﻟﱠِﺬﯾَﻦ َﺗـْﺪُﻋﻮَن ﻣِْﻦ‬
‫ُدوِن اﻟّﻠﻪ ِ ِﻋﺒـﺎٌد َأﻣْﺜـﺎﻟ ُُﮑْﻢ َﻓﺎْدُﻋﻮُﻫْﻢ َﻓﻠَْﯿْﺴـ َﺘﺠﯿﺒُﻮا ﻟَُﮑْﻢ ِإْن ُﮐﻨْﺘُْﻢ ﺻﺎِدﻗﯿَﻦ َأﻟَُﻬْﻢ َأْرُﺟٌﻞ َﯾْﻤُﺸﻮَن ﺑ ِﻬﺎ)‪َ (1‬أْم ﻟَُﻬْﻢ َأْﻋﯿٌُﻦ ﯾُﺒْـِﺼ ُﺮوَن ﺑ ِﻬﺎ َأْم ﻟَُﻬْﻢ‬
‫آذاٌن َﯾْﺴـ َﻤُﻌﻮَن ﺑ ِﻬـﺎ ﻗُـِﻞ اْدُﻋـﻮا ُﺷـ َﺮﮐﺎَءُﮐْﻢ ﺛُﱠﻢ ﮐﯿـُﺪوِن َﻓﻼـ ﺗُﻨِْﻈُﺮوِن ِإﱠن َوﻟ ِﱢﯿَﯽ اﻟّﻠﻪ ُ اﻟﱠﺬي َﻧﱠﺰَل اﻟ ِْﮑﺘـﺎَب َو ُﻫـَﻮ َﯾَﺘـَﻮﻟﱠﯽ اﻟـّﺼ ﺎﻟ ِﺤﯿَﻦ َو ِإْن‬
‫َﺗْﺪُﻋﻮُﻫْﻢ ِإﻟَﯽ اﻟ ُْﻬﺪي ﻻ َﯾْﺴَﻤُﻌﻮا َو َﺗﺮاُﻫْﻢ َﯾﻨُْﻈُﺮوَن ِإﻟَﯿَْﮏ َو ُﻫْﻢ ﻻ ﯾُﺒِْﺼُﺮوَن ُأوﻟﺌَِﮏ اﻟﱠﺬﯾَﻦ َﻃَﺒَﻊ اﻟّﻠﻪ ُ َﻋﻠﯽ ﻗُﻠُﻮﺑ ِِﻬْﻢ َو َﺳْﻤِﻌِﻬْﻢ َو َأﺑ ْﺼﺎِرِﻫْﻢ‬
‫َو ُأوﻟﺌـِ َﮏ ُﻫُﻢ اﻟ ْﻐـﺎﻓِﻠُﻮَن ِإﻧّﺎ َﺟَﻌﻠْﻨﺎ َﻋﻠﯽ ﻗُﻠُﻮﺑ ِِﻬْﻢ َأِﮐﱠﻨًﻪ َأْن َﯾْﻔَﻘُﻬﻮُه َو ﻓِﯽ آذاﻧِِﻬْﻢ َوﻗْﺮًا َو ِإْن َﺗـْﺪُﻋُﻬْﻢ ِإﻟَﯽ اﻟ ُْﻬـ ﺪي)‪َ (2‬ﻓَﻠْﻦ َﯾْﻬَﺘُﺪوا ِإذًا َأﺑَﺪًا‬
‫َﻓَﺄْوَﺟَﺲ ﻓِﯽ َﻧْﻔِﺴِﻪ ﺧﯿَﻔًﻪ ُﻣﻮﺳـﯽ ﻗُﻠْﻨﺎ ﻻ َﺗَﺨْﻒ ِإﱠﻧَﮏ َأﻧ َْﺖ اْﻻَءْﻋﻠﯽ َو َأﻟ ِْﻖ ﻣﺎ ﻓِﯽ َﯾﻤﯿﻨَِﮏ َﺗﻠَْﻘُﻒ ﻣﺎ ـَﺻ َﻨُﻌﻮا ِإﱠﻧﻤﺎ ـَﺻ َﻨُﻌﻮا َﮐﯿـْ ُﺪ ﺳﺎِﺣٍﺮ َو ﻻ‬
‫ﯾُْﻔﻠُِﺢ اﻟّﺴﺎِﺣُﺮ َﺣﯿُْﺚ َأﺗﯽ َأَﻓَﻠْﻢ َﯾِﺴﯿُﺮوا ﻓِﯽ اْﻻَءْرِض َﻓَﺘُﮑﻮَن ﻟَُﻬْﻢ ﻗُﻠُﻮٌب َﯾْﻌِﻘﻠُﻮَن ﺑ ِﻬﺎ َأْو آذاٌن َﯾْﺴَﻤُﻌﻮَن ﺑ ِﻬﺎ َﻓِﺈﱠﻧﻬﺎ ﻻ َﺗْﻌَﻤﯽ اْﻻَءﺑ ْﺼﺎُر َوﻟِﮑْﻦ‬
‫َﺗْﻌَﻤﯽ اﻟ ُْﻘﻠُـﻮُب اﻟﱠﺘِﯽ ﻓِﯽ اﻟﱡﺼُﺪوِر ﺑ ِـْﺴ ِﻢ اﻟّﻠﻪ ِ اﻟﱠﺮْﺣﻤِﻦ اﻟﱠﺮِﺣﯿِﻢ َﻃﺴـﺂم ﺗِﻠْـَﮏ آﯾـﺎُت اﻟ ِْﮑﺘـﺎِب اﻟ ُْﻤـ ﺒِﯿِﻦ ﻟََﻌﱠﻠَﮏ ﺑـﺎِﺧٌﻊ َﻧْﻔـَﺴ َﮏ أﻻّـ َﯾُﮑﻮﻧُـﻮا‬
‫ُﻣﻮْءﻣِﻨِﯿَﻦ ِإْن َﻧَﺸـ ْﺄ ﻧَُﻨﱢﺰْل َﻋَﻠﯿِْﻬْﻢ ﻣَِﻦ اﻟﱠﺴﻤـﺎِء آَﯾًﻪ َﻓَﻈﱠﻠْﺖ َأْﻋﻨﺎﻗُُﻬْﻢ ﻟَﻬﺎ ﺧﺎِﺿـ ﻌﯿَﻦ ﻗﺎَل َأ َو ﻟَْﻮ ِﺟﺌْﺘَُﮏ ﺑ َِﺸـ ْﯽ ٍء ُﻣﺒِﯿٍﻦ ﻗﺎَل َﻓْﺄِت ﺑ ِﻪ ِإْن ُﮐﻨَْﺖ ﻣَِﻦ‬
‫اﻟّﺼﺎِدﻗﯿَﻦ َﻓَﺄﻟ ْﻘﯽ َﻋﺼﺎُه َﻓِﺈذا ِﻫَﯽ ﺛُْﻌﺒﺎٌن ُﻣﺒﯿٌﻦ َو َﻧَﺰَع َﯾَﺪُه َﻓِﺈذا ِﻫَﯽ ﺑَﯿْﻀﺎُء ﻟ ِﻠّﻨﺎِﻇﺮﯾَﻦ ﻗﺎَل َﮐّﻼ ِإﱠن‬
‫ص ‪273 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ع و آ‪ + :‬أْم ﻟَُﻬﻢ أﯾٍْﺪ َﯾﺒِْﻄُﺸﻮَن ﺑ ِﻬﺎ ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ع‪ :‬اﻟُﻬﺪاي‪.‬‬
‫َﻣِﻌَﯽ َرﺑﱢﯽ َﺳـ َﯿْﻬِﺪﯾِﻦ ﯾﺎ ُﻣﻮﺳﯽ ﻻ َﺗَﺨْﻒ ِإﱢﻧﯽ ﻻ َﯾﺨﺎُف ﻟََﺪﱠي اﻟ ُْﻤْﺮَﺳﻠُﻮَن)‪ (1‬ﻻ ِإﻟَﻪ ِإّﻻ)‪ (2‬اﻟﻠّﻪ ُ)‪َ (3‬رﱡب اﻟ َْﻌْﺮِش اﻟ َْﻌﻈﯿِﻢ ﯾﺎ ُﻣﻮﺳﯽ َأﻗْﺒِْﻞ َو‬
‫ﻻ َﺗَﺨْﻒ ِإﱠﻧَﮏ ﻣَِﻦ اْﻻﻣِﻨﯿَﻦ ﻗﺎَل َﺳـ َﻨُﺸﱡﺪ َﻋُﻀَﺪَك ﺑ َِﺄﺧﯿَﮏ َو َﻧْﺠَﻌُﻞ ﻟَُﮑﻤﺎ ُﺳﻠْﻄﺎﻧًﺎ َﻓﻼ َﯾِﺼﻠُﻮَن ِإﻟَﯿُْﮑﻤﺎ ﺑ ِﺂﯾﺎﺗِﻨﺎ َأﻧ ْﺘُﻤﺎ َو َﻣِﻦ اﱠﺗَﺒَﻌُﮑَﻤﺎ اﻟ ْﻐﺎﻟ ِﺒُﻮَن‬
‫َو ﻟََﻘْﺪ َﻣَﻨّﻨﺎ َﻋﻠﯽ ُﻣﻮﺳـﯽ َو ﻫﺎُروَن َو َﻧﱠﺠﯿْﻨﺎُﻫﻤﺎ َو َﻗْﻮَﻣُﻬﻤﺎ ﻣَِﻦ اﻟ َْﮑْﺮِب اﻟ َْﻌِﻈﯿِﻢ َو َﻧَﺼْﺮﻧﺎُﻫْﻢ َﻓﮑﺎﻧُﻮا ُﻫُﻢ اﻟ ْﻐﺎﻟ ِﺒﯿَﻦ َو َأﻟ َْﻘﯿُْﺖ َﻋَﻠﯿَْﮏ َﻣَﺤﱠﺒًﻪ ﻣِﱢﻨﯽ‬
‫َو ﻟ ِﺘُـْﺼ َﻨَﻊ َﻋﻠﯽ َﻋﯿْﻨﯽ ِإْذ َﺗْﻤـِﺸ ﯽ ُأْﺧﺘُـَﮏ َﻓَﺘُﻘﻮُل َﻫـ ْﻞ َأُدﻟﱡُﮑْﻢ َﻋﻠﯽ َﻣْﻦ َﯾْﮑُﻔﻠُُﻪ َﻓَﺮَﺟْﻌﻨـﺎَك ِإﻟﯽ ُأﱢﻣَﮏ َﮐْﯽ َﺗَﻘﱠﺮ َﻋﯿْﻨُﻬـﺎ َو ﻻ َﺗْﺤَﺰَن َو َﻗَﺘﻠَْﺖ‬
‫َﻧْﻔﺴـًﺎ َﻓَﻨﱠﺠﯿْﻨـﺎَك ﻣَِﻦ اﻟ َْﻐﱢﻢ َوَﻓَﺘّﻨـﺎَك ﻓُﺘُﻮﻧـًﺎ َوَﺣﱠﺮﻣْﻨـﺎ َﻋَﻠﯿِْﻪ اﻟ َْﻤﺮاِﺿـ َﻊ ﻣِْﻦ َﻗﺒـْ ُﻞ َﻓﻘـﺎﻟَْﺖ َﻫـ ْﻞ َأُدﻟﱡُﮑْﻢ َﻋﻠﯽ َأْﻫـِﻞ ﺑَﯿٍْﺖ َﯾْﮑُﻔﻠُﻮَﻧُﻪ ﻟَُﮑْﻢ َو ُﻫْﻢ ﻟَُﻪ‬
‫ﻧﺎِﺻـ ُﺤﻮَن َﻓَﺮَدْدﻧـﺎُه ِإﻟﯽ ُأﱢﻣﻪ َﮐْﯽ َﺗَﻘﱠﺮ َﻋﯿْﻨُﻬـﺎ َو ﻻـ َﺗْﺤَﺰَن َو ﻟ َِﺘْﻌَﻠَﻢ َأ ﱠن َوْﻋـَﺪ اﻟﻠّﻪ ِ َﺣﱞﻖ َوﻟِﮑﱠﻦ َأْﮐَﺜَﺮُﻫْﻢ ﻻـ َﯾْﻌَﻠُﻤﻮَن َو ﻗﺎَل اﻟ َْﻤﻠُِﮏ اﺋ ْﺘُﻮﻧِﯽ ﺑ ِِﻪ‬
‫َاْﺳَﺘْﺨﻠِْﺼُﻪ ﻟ َِﻨْﻔِﺴﯽ َﻓَﻠّﻤﺎ َﮐﱠﻠَﻤُﻪ ﻗﺎَل ِإﱠﻧَﮏ اﻟ َْﯿْﻮَم ﻟََﺪﯾْﻨﺎ َﻣِﮑﯿٌﻦ َأﻣِﯿٌﻦ ِإﱢﻧﯽ َﺗَﻮﱠﮐﻠُْﺖ َﻋَﻠﯽ اﻟﻠّﻪ ِ َرﺑﱢﯽ َو َرﺑﱢُﮑْﻢ ﻣﺎ ﻣِْﻦ دآ ﺑﱠٍﻪ ِإّﻻ ُﻫَﻮ آِﺧٌﺬ ﺑ ِﻨﺎِﺻَﯿﺘِﻬﺎ‬
‫ِإ ﱠن َرﺑﱢﯽ َﻋﻠﯽ)‪ِ (4‬ﺻﺮاٍط ُﻣْﺴَﺘِﻘﯿٍﻢ«‪(5).‬‬
‫‪ -70‬دﻋﺎي »ﺑﺴﻢ اﷲ اﻟﺮﺣﻤﻦ اﻟﺮﺣﯿﻢ اﻟﺤﻤﺪﷲ اﻟﺬي ﻻ إﻟﻪ إﻻ ﻫﻮ‪«...‬‬
‫ﻫﻔﺘﺎدم‪ :‬اﯾﻀًﺎ در ﻣﻬـﺞ اﻟﺪﻋﻮات ﺑﻪ ﺳـﻨﺪ ﻣﻌﺘﺒﺮ از ﺣﻀـﺮت اﻣﯿﺮاﻟﻤﺆﻣﻨﯿﻦ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﺣﻀـﺮت رﺳﻮل ﺧﺪا‬
‫ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ اﯾﻦ دﻋـﺎ را ﺗﻌﻠﯿﻢ ﻣﻦ ﻧﻤﻮد‪ ،‬و اﻣﺮ ﮐﺮد ﻣﺮا ﮐﻪ ﺑﺮاي ﻫﺮ ﺷـّﺪت و رﺧـﺎ اﯾﻦ دﻋﺎ ﺑﺨﻮاﻧﻢ‪ ،‬و ﺗﻌﻠﯿﻢ ﻧﻤﺎﯾﻢ ﺑﻪ ﺧﻠﯿﻔﻪ‬
‫ﺑﻌﺪ از ﺧﻮد و ﺗﺮك ﻧﮑﻨﻢ اﯾﻦ دﻋﺎ را ﺗﺎ ﺣﻖ ﺗﻌﺎﻟﯽ را ﻣﻼﻗﺎت ﮐﻨﻢ)‪ .(6‬و ﻓﺮﻣﻮد ﮐﻪ‪ :‬ﯾﺎ ﻋﻠﯽ! ﻫﺮ ﺻﺒﺢ و ﺷﺎم اﯾﻦ دﻋﺎ را ﺑﺨﻮان ﮐﻪ‬
‫ﮔﻨﺠﯿﺴﺖ از ﮔﻨﺠﻬﺎي ﻋﺮش اﻟﻬﯽ‪.‬‬
‫ﭘﺲ اﺑﯽ ﺑﻦ ﮐﻌﺐ اﻟﺘﻤﺎس ﮐﺮد ﮐﻪ ﺣﻀـﺮت رﺳﻮل ﺻـﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ ﻓﻀﯿﻠﺖ اﯾﻦ دﻋﺎ را ﺑﯿﺎن ﻓﺮﻣﺎﯾﺪ ﺣﻀﺮت ﻓﺮﻣﻮد ﮐﻪ‪ :‬ﮔﻔﺘﺎر‬
‫ﻋﻠﻤﺎ وﻓﺎ ﺑﻪ ﻓﻀﯿﻠﺖ اﯾﻦ دﻋﺎ ﻧﻤﯽ ﮐﻨﺪ وﻟﯿﮑﻦ ﻣﻦ ﺑﻌﻀﯽ از ﺛﻮاب آن را ﺑﯿﺎن ﻣﯽ ﮐﻨﻢ‪:‬‬
‫ص ‪274 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ﺣﺎﺷﯿﻪ آ‪َ :‬اﻟّﻠﻪ ُ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ﺣﺎﺷﯿﻪ آ‪ُ :‬ﻫَﻮ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ع‪ُ + :‬ﻫَﻮ ‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬آ‪ _ :‬ﻋﻠﯽ ‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬ﻣﻬﺞ اﻟﺪﻋﻮات‪ ،‬ص ‪ ،163‬دﻋﺎء اﻹﺣﺘﺮاز ﻣﻦ اﻷﻋﺪاء و‪ ...‬؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ، 83‬ص ‪ ،327‬ﺑﺎب ‪ ،45‬اﻷدﻋﯿﻪ و اﻷذﮐﺎر ﻋﻨﺪ‬
‫اﻟﺼﺒﺎح‪.‬‬
‫‪ _6 -6‬ع و آ‪ :‬ﻧﻤﺎﯾﻢ‪.‬‬
‫در ﻫﻨﮕـﺎﻣﯽ ﮐﻪ دﻋـﺎ ﺧﻮاﻧﻨـﺪه‪ ،‬ﻣﺸـﻐﻮل اﯾﻦ دﻋﺎ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺮ او ﻧﯿﮑﯽ ﻣّﺘﺼﻞ اﺳﺖ از ﻓﺮق ﺳـِﺮ او ﺗﺎ آﺳـﻤﺎن و ﭘﯿﻮﺳـﺘﻪ ﺑﺮ او ﻧﺎزل ﻣﯽ‬
‫ﺷـﻮد‪ ،‬و ﺣـﻖ ﺗﻌـﺎﻟﯽ ﺳـﮑﯿﻨﻪ ﺑﺮ او ﻣﯽ ﻓﺮﺳـﺘﺪ‪ ،‬و رﺣﻤﺖ او را ﻓﺮوﻣﯽ ﮔﯿﺮد‪ ،‬و اﯾﻦ دﻋـﺎ ﻣﻨﺘﻬﯽ ﻧﻤﯽ ﺷﻮد ﺑﻪ ﺟـﺎﯾﯽ ﺑﻪ ﻏﯿﺮ از ﻋﺮش‬
‫ﭘﺮوردﮔﺎر ﻋﺎﻟﻤﯿﺎن‪ ،‬و آن را در دور ﻋﺮش ﺻـﺪاﯾﯽ ﺑﺎﺷـﺪ ﻣﺎﻧﻨـﺪ ﺻـﺪاي ﻣﮕﺲ)‪ (1‬در ﮐﻨـﺪو‪ ،‬ﺣﻖ)‪ (2‬ﺗﻌﺎﻟﯽ ﻧﻈﺮ رﺣﻤﺖ ﮐﻨـﺪ ﺑﻪ‬
‫ﺳﻮي او‪.‬‬
‫و ﻫﺮ ﮐﻪ ﺳﻪ ﻣﺮﺗﺒﻪ اﯾﻦ دﻋﺎ را ﺑﺨﻮاﻧـﺪ ﻫﺮ ﺣﺎﺟﺖ از ﺣﺎﺟﺎت دﻧﯿﺎ و آﺧﺮت ﮐﻪ از ﺧـﺪا ﻃﻠﺒﺪ)‪ (3‬روا ﮔﺮدد‪ ،‬و ﺧـﺪا او را از ﻋﺬاب‬
‫ﻗﺒﺮ ﻧﺠﺎت ﺑﺨﺸـﺪ‪ ،‬و ﺗﻨﮕﯽ ﺳـﯿﻨﻪ را از او ﺑﺮدارد‪ ،‬و ﭼﻮن روز ﻗﯿﺎﻣﺖ ﺷﻮد او را ﺑﻪ ﺻـﺤﺮاي ﻣﺤﺸـﺮ آورﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺮ ﻧﺎﻗﻪ اي از دّر ﺳـﻔﯿﺪ‬
‫ﺳﻮار‪ ،‬و ﻧﺰد ﺣﻖ ﺗﻌﺎﻟﯽ ﺑﺎﯾﺴـﺘﺪ و اﻣﺮ ﮐﻨـﺪ ﺧـﺪا ﺑﺮاي او ﺑﻪ ﻫﺮ ﮐﺮاﻣﺘﯽ‪ ،‬و ﻣﯽ ﻓﺮﻣﺎﯾـﺪ ﮐﻪ‪ :‬اي ﺑﻨﺪه ﻣﻦ! در ﻫﺮ ﺟﺎي ﺑﻬﺸﺖ ﮐﻪ)‪(4‬‬
‫ﺧﻮاﻫﯽ ﺳﺎﮐﻦ ﺷﻮ و در ﺑﻬﺸﺖ ﺑﻪ او ﻋﻄﺎ ﻓﺮﻣﺎﯾـﺪ ﮐﺮاﻣﺘﯽ ﭼﻨـﺪ ﮐﻪ ﭼﺸـﻤﯽ ﻧﺪﯾـﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬و ﮔﻮﺷـﯽ ﻧﺸـﻨﯿﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬و در ﺧﺎﻃﺮ)‪(5‬‬
‫آﻓﺮﯾﺪه اي ﺧﻄﻮر ﻧﮑﺮده ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﺮ زﺑﺎن وﺻﻒ ﮐﻨﻨﺪه اي ﺟﺎري ﻧﺸﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺳﻠﻤﺎن ﮔﻔﺖ‪ :‬ﯾﺎ رﺳﻮل اﻟّﻠﻪ! ﺛﻮاب اﯾﻦ دﻋﺎ را زﯾﺎده ﺑﻔﺮﻣﺎ‪ ،‬ﻓﺪاي ﺗﻮ ﺷﻮم‪.‬‬
‫ﺣﻀـﺮت ﻓﺮﻣﻮد ﮐﻪ‪ :‬ﺑﻪ ﺣّﻖ ﺧﺪاوﻧﺪي ﮐﻪ ﻣﺮا ﺑﻪ راﺳﺘﯽ ﻓﺮﺳـﺘﺎده اﺳﺖ اﮔﺮ اﯾﻦ دﻋﺎ را ﺑﺮ دﯾﻮاﻧﻪ ﺑﺨﻮاﻧﻨﺪ در ﺳﺎﻋﺖ ﺑﻪ ﺣﺎل آﯾﺪ‪ ،‬و‬
‫اﮔﺮ ﻧﺰد زﻧﯽ ﺑﺨﻮاﻧﻨﺪ ﮐﻪ وﺿﻊ ﺣﻤﻞ ﺑﺮ او دﺷﻮار ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺮ او آﺳﺎن ﺷﻮد)‪ (6‬و ﺑﻪ زودي ﻓﺮزﻧﺪ)‪ (7‬ﻣﺘﻮﻟّﺪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫اي ﺳـﻠﻤﺎن! ﺑﻪ ﺣّﻖ ﺧﺪاوﻧﺪي ﮐﻪ ﻣﺮا ﺑﻪ ﺣﻖ ﻓﺮﺳـﺘﺎده ﻫﺮ ﺑﻨﺪه اي ﮐﻪ اﯾﻦ دﻋﺎ را ﺑﺨﻮاﻧﺪ در ﭼﻬﻞ ﺷﺐ ﺟﻤﻌﻪ ﺧﺎﻟﺺ از ﺑﺮاي ﺧﺪا‪،‬‬
‫ﻫﺮ ﮔﻨﺎﻫﯽ ﮐﻪ ﻣﯿﺎن او و ﻣﺮدم‪ ،‬و ﻣﯿﺎن او و ﺧﺪا ﺑﻮده ﺑﺎﺷﺪ آﻣﺮزﯾﺪه ﺷﻮد‪ ،‬و ﻫﺮ ﮐﻪ اﯾﻦ دﻋﺎ را ﺑﻪ اﺧﻼص ﺑﺨﻮاﻧﺪ دﻟﺶ از ﻏﻤﻬﺎي‬
‫دﻧﯿﺎ و ﻣﺮﺿﻬﺎ ﺷﻔﺎ ﯾﺎﺑﺪ‪.‬‬
‫ص ‪275 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ع و آ‪ + :‬ﻋﺴﻞ ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ع و آ‪ :‬و ﺣﻖ ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ع و آ‪ :‬ﻃﻠﺐ ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ع‪ :‬ﺑﻪ ﻫﺮ ﺟﺎﺋﯽ از ﺑﻬﺸﺖ ﮐﻪ‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬آ‪ :‬ﺧﻮاﻃﺮ‪.‬‬
‫‪ _6 -6‬آ‪ :‬ﮔﺮدد‪.‬‬
‫‪ _7 -7‬آ‪ + :‬از او‪.‬‬
‫اي ﺳﻠﻤﺎن! ﻫﺮ ﮐﻪ اﯾﻦ دﻋﺎ را ﺑﺨﻮاﻧﺪ و ﺑﻪ ﺧﻮاب رود و اﻣﯿﺪ ﺛﻮاب ﺧﺪا داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺣﻖ ﺗﻌﺎﻟﯽ ﺑﻪ ﻋﺪد ﻫﺮ ﺣﺮﻓﯽ از اﯾﻦ دﻋﺎ ﻫﺰار‬
‫ﻣﻠﮏ از ﮐّﺮوﺑﯿﺎن ﺑﺮاي او ﺑﻔﺮﺳﺘﺪ ﮐﻪ روي اﯾﺸﺎن ﻧﯿﮑﻮﺗﺮ از آﻓﺘﺎب و ﻣﺎه ﺷﺐ ﭼﻬﺎرده ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺳﻠﻤﺎن ﮔﻔﺖ‪ :‬آﯾﺎ ﺧـﺪا اﯾﻦ ﻗـﺪر ﺛﻮاب ﺑﺮاي ﺑﻨـﺪه ﺧﻮاﻧﻨﺪه اﯾﻦ دﻋﺎ ﮐﺮاﻣﺖ ﻣﯽ ﻓﺮﻣﺎﯾﺪ؟ ﺣﻀـﺮت ﻓﺮﻣﻮد ﮐﻪ‪ :‬اي ﺳـﻠﻤﺎن! ﺧﺒﺮ ﻣﺪه‬
‫ﻣﺮدم را‪ ،‬ﺗﺎ زﯾﺎده ﺑﮕﻮﯾﻢ ﺛﻮاب اﯾﻦ دﻋﺎ را‪.‬‬
‫ﺳﻠﻤـﺎن ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭼﺮا اﻣﺮ ﻣﯽ ﻓﺮﻣﺎﯾﯿـﺪ ﻣﺮا ﺑﻪ ﮐﺘﻤـﺎن ﺛﻮاب اﯾﻦ دﻋﺎ؟ ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﺑﺮاي آن ﮐﻪ ﻣﯽ ﺗﺮﺳﻢ ﮐﻪ اﻋﺘﻤﺎد ﮐﻨﻨـﺪ ﺑﺮ ﺧﻮاﻧـﺪن اﯾﻦ‬
‫دﻋـﺎ و دﺳﺖ از ﻋﻤﻞ و ﻋﺒﺎدت ﺑﺮدارﻧـﺪ‪ .‬ﭘﺲ ﻓﺮﻣﻮد ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﮐﻪ اﯾﻦ دﻋﺎ ﺑﺨﻮاﻧـﺪ و در ﺣﯿﺎت ﺧﻮد ﮔﻨﺎﻫﺎن ﮐﺒﯿﺮه ﮐﺮده ﺑﺎﺷـﺪ ﭘﺲ‬
‫در آن ﺷﺐ ﯾﺎ در آن روز ﺑﻤﯿﺮد _ ﺑﻌﺪ از آن ﮐﻪ اﯾﻦ دﻋﺎ را ﺧﻮاﻧﺪه ﺑﺎﺷﺪ _ ﺷـﻬﯿﺪ ﺑﻤﯿﺮد‪ ،‬و ﮔﻨﺎﻫﺎﻧﺶ آﻣﺮزﯾﺪه ﺷﻮد ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﺑﯽ‬
‫ﺗﻮﺑﻪ ﺑﻤﯿﺮد؛ ﺑﻪ ﮐﺮم و ﻋﻔﻮ ﺧﺪاوﻧﺪ رﺣﯿﻢ‪ .‬اﯾﻦ اﺳﺖ دﻋﺎ‪:‬‬
‫»ﺑ ِﺴِﻢ اﻟﻠّﻪ ِ اﻟﱠﺮﺣﻤِﻦ اﻟﱠﺮﺣﯿِﻢ اﻟ َْﺤﻤـُﺪ ﻟﻠّﻪ ِ اﻟﱠﺬي ﻻـ ِإﻟَﻪ ِإﻻّـ ُﻫَﻮ اﻟ َْﻤﻠـِ ُﮏ اﻟ َْﺤﱡﻖ اﻟ ُْﻤـ ﺒﯿُﻦ)‪ (1‬اﻟ ُْﻤـ َﺪﺑﱢُﺮ ﺑ ِﻼـ َوزﯾٍﺮ َو ﻻ َﺧﻠٍْﻖ ﻣِْﻦ ِﻋﺒﺎِده َﯾْﺴَﺘﺸـﯿُﺮ‬
‫اْﻻَءﱠوُل َﻏﯿُْﺮ َﻣْﻮُﺻﻮٍف)‪ (2‬و اﻟﺒـﺎﻗﯽ ﺑَْﻌـَﺪ َﻓَﻨـﺎِء اﻟ َْﺨﻠِْﻖ اﻟ َْﻌﻈﯿُﻢ اﻟﱡﺮﺑ ُﻮﺑ ِﱠﯿِﻪ ﻧُﻮُر اﻟﱠﺴَﻤﺎواِت َو اﻻَرﺿـﯿَﻦ َو َﻓﺎِﻃُﺮُﻫﻤﺎ َو ُﻣﺒَْﺘـِﺪُﻋُﻬﻤﺎ ﺑ َِﻐﯿِْﺮ َﻋَﻤٍﺪ)‪(3‬‬
‫َﺧَﻠَﻘُﻬَﻤﺎ)‪َ (4‬ﻓﺎْﺳـ َﺘَﻘﱠﺮِت اﻻـَرُﺿْﻮَن ﺑ َِﺎْوﺗﺎِدَﻫـ ﺎ َﻓْﻮَق اﻟ ْﻤـﺎِء ﺛُﱠﻢ َﻋﻼـ َرﺑﱡﻨـﺎ ﻓِﯽ اﻟﱠﺴﻤـﺎواِت اﻟ ُْﻌﻠﯽ اﻟﱠﺮْﺣﻤُﻦ َﻋَﻠﯽ اﻟ َْﻌْﺮِش اْﺳـ َﺘﻮي)‪ (5‬ﻟَُﻪ ﻣـﺎ ﻓِﯽ‬
‫اﻟﱠﺴﻤﺎواِت َو ﻣﺎ ﻓِﯽ اْﻻَءْرِض َو ﻣﺎ ﺑَﯿَْﻨُﻬﻤﺎ َو ﻣﺎ َﺗْﺤَﺖ اﻟﱠﺜﺮي)‪َ (6‬ﻓَﺄَﻧﺎ َأْﺷَﻬُﺪ ﺑ َِﺄ ﱠﻧَﮏ َأﻧ َْﺖ اﻟﻠّﻪ ُ ﻻ َراﻓَِﻊ ﻟ ِﻤﺎ َوَﺿْﻌَﺖ َو ﻻ َواِﺿَﻊ ﻟ ِﻤﺎ َرَﻓْﻌَﺖ َو‬
‫ﻻ ُﻣِﻌﱠﺰ ﻟ َِﻤْﻦ َاْذﻟَﻠَْﺖ َو ﻻ ُﻣِﺬﱠل ﻟ َِﻤْﻦ َأْﻋَﺰْزَت َو ﻻ ﻣﺎﻧَِﻊ ﻟ ِﻤﺎ َأْﻋَﻄﯿَْﺖ َو ﻻ ُﻣْﻌِﻄَﯽ ﻟ ِﻤﺎ َﻣَﻨْﻌَﺖ)‪َ (7‬و َأﻧ َْﺖ اﻟﻠّﻪ ُ ﻻ ِإﻟَﻪ ِإّﻻ َأﻧ َْﺖ ُﮐﻨَْﺖ ِإْذ ﻟَْﻢ‬
‫ص ‪276 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻫﺮ ﺳﻪ ﻧﺴﺨﻪ‪َ :‬اﻟَﺤﱡﯽ اﻟَﻘّﯿُﻮُم اﻟّﺪاﺋُِﻢ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ﺣﺎﺷﯿﻪ آ‪َ :‬ﻣﺼﺮُوٍف‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ﺣﺎﺷﯿﻪ آ و ﻣﺘﻦ ع‪َ :‬ﻋَﻤٍﺪ َﺗَﺮوَﻧﻬﺎ‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ﺣﺎﺷﯿﻪ آ‪َ :‬ﺧَﻠَﻘُﻬﻤﺎ ﺑ َِﻐﯿِﺮ َﻋَﻤٍﺪ َﺗَﺮْوَﻧﻬﺎ َو َﻓَﺘَﻘُﻬﻤﺎ َﻓَﺘﻘًﺎ َﻓﻘﺎﺑَِﺖ اﻟﱠﺴﻤﻮاُت ﻃﺎﻟ ِﻌﺎٍت ﺑ َِﺄﻣِْﺮِه َو اْﺳَﺘَﻘﱠﺮِت اَﻷرُض‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻣﺘﻦ‪َ :‬و اِْن َﺗْﺠَﻬﺮ ﺑ ِﺎﻟَﻘْﻮِل َﻓﺈﻧُّﻪ َﯾْﻌَﻠُﻢ اﻟﱢﺴَﺮ َو َاﺧﻔﯽ اﻟّﻠﻪ ُ ﻻ إﻟَﻪ إّﻻ ُﻫَﻮ ﻟَُﻪ اﻷْﺳﻤﺎُء اﻟُﺤْﺴﻨﯽ‪.‬‬
‫‪ _6 -6‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع‪ :‬و‪.‬‬
‫‪ _7 -7‬آ‪ :‬اِﻣْﺘَﻨْﻌَﺖ‪.‬‬
 ‫َﺗُﮑْﻦ َﺳﻤﺎٌء َﻣﺒْﻨِﱠﯿٌﻪ َو ﻻ َأْرٌض َﻣْﺪِﺣﱠﯿٌﻪ َو ﻻ َﺷْﻤٌﺲ ُﻣﻀﯿَﺌٌﻪ َو ﻻ ﻟَﯿٌْﻞ ُﻣْﻈﻠٌِﻢ َو ﻻ َﻧﻬﺎٌر ُﻣﻀﯽ ٌء َو ﻻ ﺑَْﺤٌﺮ ﻟ ُﱢﺠﱞﯽ َو ﻻ َﺟَﺒٌﻞ َراٍس َو ﻻ َﻧْﺠٌﻢ ﺳﺎٍر‬
‫َو ﻻ َﻗَﻤٌﺮ ُﻣﻨﯿٌﺮ َو ﻻ رﯾٌﺢ َﺗُﻬﱡﺐ َو ﻻ َﺳـ ﺤﺎٌب َﯾْﺴُﮑُﺐ َو ﻻ ﺑَْﺮٌق َﯾﻠَْﻤُﻊ)‪َ (1‬و ﻻـ ُروٌح َﯾَﺘَﻨﱠﻔُﺲ َو ﻻ ﻃﺎﺋٌِﺮ َﯾﻄﯿُﺮ َو ﻻ َﻧﺎٌر َﺗَﺘَﻮﱠﻗُﺪ َو ﻻ ﻣﺎٌء َﯾﱠﻄِﺮُد‬
‫ُﮐﻨَْﺖ َﻗﺒـْ َﻞ ُﮐﱢﻞ َﺷـ ْﯽ ٍء َو َﮐﱠﻮﻧ َْﺖ ُﮐﱠﻞ َﺷـ ْﯽ ٍء َو َﻗـﱠﺪْرَت َﻋﻠﯽ ُﮐﱢﻞ َﺷـ ْﯽ ٍء َواﺑ َْﺘـَﺪْﻋَﺖ ُﮐﱠﻞ َﺷـ ْﯽ ٍء َو َاﻓَْﻘْﺮَت َو َأْﻏَﻨﯿَْﺖ َو َأَﻣﱠﺖ َو َأْﺣَﯿﯿَْﺖ َو‬
‫َأْﺿـ َﺤْﮑَﺖ َو َأﺑ َْﮑﯿَْﺖ َو َﻋَﻠﯽ اﻟ َْﻌْﺮِش اْﺳَﺘَﻮﯾَْﺖ َﻓَﺘﺒﺎَرْﮐَﺖ ﯾﺎ َاﻟﻠّﻪ ُ َو َﺗﻌﺎﻟَﯿَْﺖ َأﻧ َْﺖ اﻟﻠّﻪ ُ اﻟﱠﺬي ﻻ اِﻟَﻪ إّﻻ َأﻧ َْﺖ اﻟ َْﺨّﻼُق اﻟ َْﻌﻠْﯿُﻢ َاﻣُْﺮَك َﻏﺎﻟ ٌِﺐ َو‬
‫ِﻋﻠُْﻤَﮏ َﻧﺎﻓِـٌﺬ َو َﮐﯿُْﺪَك َﻏﺮﯾٌﺐ)‪َ (2‬و َوْﻋـُﺪَك ﺻـﺎِدٌق َو َﻗْﻮﻟ ُـَﮏ َﺣﱞﻖ َو ُﺣْﮑُﻤَﮏ َﻋـ ْﺪٌل َو َﮐﻼُﻣَﮏ ُﻫـ ﺪًي َو َوْﺣﯿَُﮏ ﻧُﻮٌر َو َرْﺣَﻤﺘَُﮏ‬
‫َواِﺳـ َﻌٌﻪ َو َﻋْﻔُﻮَك َﻋﻈﯿٌﻢ و َﻓـْﻀ ﻠَُﮏ َﮐﺜﯿٌﺮ َو َﻋﻄـﺎوُءَك َﺟﺰﯾـٌﻞ َو َﺣﺒْﻠُـَﮏ َﻣﺘﯿٌﻦ َو ِإﻣْﮑﺎﻧُـَﮏ َﻋﺘﯿـٌﺪ َو ﺟـﺎُرَك َﻋﺰﯾٌﺰ َو ﺑَْﺄُﺳَﮏ َﺷﺪﯾـٌﺪ َو‬
‫َﻣْﮑُﺮَك َﻣْﮑﯿٌﺪ َاﻧ َْﺖ ﯾﺎ َرﱢب َﻣْﻮِﺿُﻊ ُﮐﱢﻞ َﺷـ ْﮑﻮي َو ﺷﺎِﻫُﺪ ُﮐﱢﻞ َﻧْﺠﻮي َو َﺣﺎِﺿـ ُﺮ ُﮐﱢﻞ َﻣَﻼٍء َو ُﻣﻨَْﺘﻬﯽ ُﮐﱢﻞ ﺣﺎَﺟٍﻪ َو َﻓَﺮُج ُﮐﱢﻞ َﺣﺰﯾٍﻦ َو ِﻏﻨﯽ‬
‫ُﮐـ ﱢﻞ َﻓﻘﯿٍﺮ ﻣِـْﺴ ﮑﯿٍﻦ َو ِﺣْﺼُﻦ ُﮐـ ﱢﻞ ﻫـﺎِرٍب َو َأﻣـﺎُن ُﮐﱢﻞ ﺧﺎﺋٍِﻒ ِﺣْﺮُز اﻟﱡﻀَﻌﻔﺎِء َﮐﻨُْﺰ اﻟ ُْﻔَﻘﺮاِء ُﻣَﻔﱢﺮُج اﻟَﻐّﻤﺎِء ُﻣﻌﯿُﻦ اﻟّﺼﺎﻟ ِﺤﯿَﻦ)‪ (3‬ذﻟ َِﮏ اﻟﻠّﻪ ُ‬
‫َرﺑﱡَﻨﺎ)‪ (4‬ﻻـ ِإﻟَﻪ ِإﻻّـ ُﻫَﻮ َﺗْﮑﻔﯽ ﻣِْﻦ ِﻋﺒـﺎِدَك َﻣْﻦ َﺗَﻮﱠﮐَﻞ َﻋَﻠﯿـْ َﮏ َو َأﻧ َْﺖ ﺟـﺎُر َﻣْﻦ ﻻَذ ﺑ َِﮏ َو َﺗـَﻀ ﱠﺮَع ِإﻟَﯿَْﮏ ِﻋـْﺼ َﻤُﻪ َﻣِﻦ اْﻋَﺘَﺼَﻢ ﺑ َِﮏ ﻣِْﻦ‬
‫ِﻋﺒﺎِدَك ﻧﺎـِﺻ ُﺮ َﻣِﻦ اﻧ َْﺘـَﺼ َﺮ ﺑ َِﮏ َﺗْﻐِﻔُﺮ اﻟﱡﺬﻧُﻮَب ﻟ َِﻤِﻦ اْﺳـ َﺘْﻐَﻔَﺮَك َﺟّﺒﺎُر اﻟ َْﺠَﺒﺎﺑ َِﺮِه َﻋﻈﯿُﻢ اﻟ ُْﻌَﻈﻤﺎِء َﮐﺒﯿُﺮ اﻟ ُْﮑَﺒﺮاِء َﺳﱢﯿُﺪ اﻟّﺴﺎداِت َﻣْﻮﻟَﯽ اﻟ َْﻤﻮاﻟﯽ‬
‫َﺻﺮﯾـُﺦ اﻟ ُْﻤْﺴَﺘـْﺼ ِﺮﺧﯿَﻦ ُﻣَﻨﱢﻔٌﺲ َﻋِﻦ اﻟ َْﻤْﮑﺮُوﺑﯿَﻦ ُﻣﺠﯿُﺐ َدْﻋَﻮِه اﻟ ُْﻤﻀـَﻄّﺮﯾَﻦ َأْﺳـ َﻤُﻊ اﻟـّﺴ ﺎﻣِﻌﯿَﻦ َأﺑ ْـَﺼ ُﺮ اﻟّﻨـﺎِﻇﺮﯾَﻦ َأْﺣَﮑُﻢ اﻟ ْﺤـﺎِﮐﻤﯿَﻦ َأْﺳـَﺮُع‬
‫اﻟ ْﺤـﺎِﺳﺒﯿَﻦ َأْرَﺣُﻢ اﻟّﺮاِﺣﻤﯿَﻦ َﺧﯿُْﺮ اﻟ ْﻐـﺎﻓِﺮﯾَﻦ َﻗﺎﺿـﯽ َﺣَﻮاﺋـِ ِﺞ اﻟ ُْﻤـ ﻮْءﻣِﻨﯿَﻦ ُﻣﻐﯿُﺚ اﻟـّﺼ ﺎﻟ ِﺤﯿَﻦ َأﻧ َْﺖ اﻟﻠّﻪ ُ ﻻـ اِﻟََﻪ ِإﻻّـ َأﻧ َْﺖ َرﱡب اﻟ ْﻌـﺎﻟَﻤﯿَﻦ َأﻧ َْﺖ‬
‫اﻟ ْﺨـﺎﻟ ُِﻖ َو َأَﻧـﺎ اﻟ َْﻤْﺨﻠُﻮُق َو َأﻧ َْﺖ اﻟ ْﻤﺎﻟ ِـُﮏ َو َأَﻧﺎ اﻟ َْﻤْﻤﻠُﻮُك َو َأﻧ َْﺖ اﻟﱠﺮُب َو َأَﻧﺎ اﻟ َْﻌﺒـْ ُﺪ َو َأﻧ َْﺖ اﻟّﺮاِزُق َو َأَﻧﺎ اﻟ َْﻤﺮُزوُق َو َأﻧ َْﺖ اﻟ ُْﻤْﻌِﻄْﯽ َو َأ َﻧﺎ‬
‫اﻟّﺴﺎﺋُِﻞ َو َأﻧ َْﺖ اﻟ َْﺠﻮاُد َو َأَﻧﺎ اﻟ َْﺒﺨﯿُﻞ َو َأﻧ َْﺖ اﻟ َْﻘِﻮﱡي َو َأ َﻧﺎ اﻟﱠﻀﻌﯿُﻒ َو َأﻧ َْﺖ اﻟ َْﻌﺰﯾُﺰ َو َأ َﻧﺎ اﻟﱠﺬﻟﯿُﻞ َو َأﻧ َْﺖ اﻟ َْﻐﻨِﱡﯽ َو َأ َﻧﺎ اﻟ َْﻔْﻘﯿُﺮ َو َأﻧ َْﺖ اﻟﱠﺴﱢﯿُﺪ َو‬
‫َأَﻧﺎ اﻟ َْﻌﺒُْﺪ َو َأﻧ َْﺖ اﻟ ْﻐﺎﻓُِﺮ َو َأَﻧﺎ اﻟ ُْﻤﺴﯽُء َو َأﻧ َْﺖ اﻟ ْﻌﺎﻟ ُِﻢ َو َأ َﻧﺎ اﻟ ْﺠﺎِﻫُﻞ‬
‫ص ‪277 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻣﺘﻦ و ﻣﺘﻦ آ‪َ :‬و ﻻَرْﻋٌﺪ ﯾَُﺴﱢﺒُﺢ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ع‪َ :‬ﻗﺮﯾٌﺐ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬آ‪ :‬اﻟﱡﺼَﻠﺤﺎ‪ ،‬و ﺣﺎﺷﯿﻪ آن‪ :‬اﻟّﺼﺎﻟ ِﺤﯿَﻦ‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬آ‪َ _ :‬رﺑﱡﻨﺎ ‪.‬‬
 ‫َو َأﻧ َْﺖ اﻟ َْﺤﻠﯿُﻢ َو َأ َﻧﺎ اﻟ َْﻌُﺠﻮُل َو َأﻧ َْﺖ اﻟﱠﺮﺣﻤُﻦ َو َأَﻧﺎ اﻟ َْﻤﺮُﺣﻮُم َو َأﻧ َْﺖ اﻟ ُْﻤﻌﺎﻓﯽ َو َأ َﻧﺎ اﻟ ُْﻤﺒَْﺘﻠﯽ َو َأﻧ َْﺖ اﻟ ُْﻤﺠﯿُﺐ َو َأ َﻧﺎ اﻟ ُْﻤـْﻀ َﻄﱡﺮ َو َأَﻧﺎ َأْﺷَﻬُﺪ‬
‫ﺑ َِﺄ ﱠﻧَﮏ َأﻧ َْﺖ اﻟﻠّﻪ ُ ﻻ ِإﻟَﻪ ِإّﻻ َأﻧ َْﺖ اﻟ ُْﻤْﻌﻄﯽ ِﻋﺒﺎَدَك ﺑ ِﻼ ُﺳﻮءاٍل َو َأْﺷـ َﻬُﺪ ﺑ ِﺄ ﱠﻧَﮏ َأﻧ َْﺖ اﻟﻠّﻪ ُ اﻟﻮاِﺣـ ُﺪ اﻟ َْﻔْﺮُد َو ِإﻟَﯿَْﮏ اﻟ َْﻤﺼـﯿُﺮ َو ـَﺻ ﱠﻠﯽ اﻟﻠّﻪ ُ‬
‫َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو َأْﻫـِﻞ ﺑَﯿْﺘِِﻪ اﻟﱠﻄﱢﯿﺒﯿَﻦ اﻟﱠﻄﺎِﻫﺮﯾَﻦ َواْﻏِﻔﺮﻟﯽ ُذﻧُﻮﺑﯽ َواُﺳﺘْﺮ َﻋَﻠﱠﯽ ُﻋﯿُﻮﺑﯽ َواﻓَْﺘـْﺢ ﻟﯽ ﻣِْﻦ ﻟَـُﺪﻧ َْﮏ َرْﺣَﻤًﻪ َو ِرْزﻗـًﺎ َواِﺳـ ﻌًﺎ ﯾـﺎ أْرَﺣَﻢ‬
‫اﻟّﺮاِﺣﻤﯿَﻦ َو اﻟ َْﺤْﻤُﺪ ﻟﻠّﻪ ِ َرﱢب اﻟ ْﻌﺎﻟَِﻤﯿَﻦ و َﺣْﺴﺒَُﻨﺎ اﻟﻠّﻪ ُ َو ﻧِْﻌَﻢ اﻟ َْﻮِﮐﯿُﻞ َو ﻻ َﺣْﻮَل َو ﻻ ﻗُﱠﻮَه ِإﱠﻻ ﺑ ِﺎﻟﻠّﻪ ِ اﻟ َْﻌﻠﱢﯽ اﻟَﻌﻈﯿِﻢ«)‪.(1‬‬
‫‪ -71‬دﻋﺎي »اﻟﻠﻬﻢ إﻧﯽ أﺳﺌﻠﮏ ﯾﺎ ﻣﺪرك اﻟﻬﺎرﺑﯿﻦ و ﯾﺎ‪«....‬‬
‫ﻫﻔﺘﺎد و ﯾﮑﻢ‪ :‬ﮐﻔﻌﻤﯽ _ ره _ در ﺑﻠﺪاﻷﻣﯿﻦ رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﺣﻀﺮت اﻣﯿﺮاﻟﻤﺆﻣﻨﯿﻦ _ ﺻﻠﻮات اﻟّﻠﻪ ﻋﻠﯿﻪ _ ﺑﻌﺪ از ﻧﻤﺎز ﺻﺒﺢ‬
‫و در ﻣﻬّﻤﺎت اﯾﻦ دﻋﺎ را ﻣﯽ ﺧﻮاﻧﺪﻧـﺪ‪ ،‬و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ اﺋﻤﻪ ﻓﺮزﻧﺪان آن ﺣﻀـﺮت ﻋﻠﯿﻬﻢ اﻟﺴـﻼم ﻣﯽ ﺧﻮاﻧﺪﻧﺪ؛ و ﻫﺮ ﮐﻪ در روز ﺟﻤﻌﻪ‬
‫ﭘﯿﺶ از ﻧﻤﺎز ﺑﺨﻮاﻧـﺪ ﺧﺪا ﮔﻨﺎﻫﺎن او را ﺑﯿﺎﻣﺮزد‪ ،‬و اﮔﺮ ﭼﻪ ﻣﯿﺎن آﺳـﻤﺎن و زﻣﯿﻦ از ﮔﻨﺎه او ﭘﺮ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬و داﺧﻞ ﺑﻬﺸﺖ ﺷﻮد ﺑﯽ‬
‫ﺣﺴﺎب‪ ،‬و در ﺟﻮار اﻧﺒﯿﺎ ﻋﻠﯿﻬﻢ اﻟﺴﻼم ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬و ﻫﺮ ﮐﻪ ﺑﻨﻮﯾﺴﺪ اﯾﻦ دﻋﺎ را و ﺑﺎ ﺧﻮد ﻧﮕﺎه دارد از ﻫﺮ ﺷّﺮي اﯾﻤﻦ ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫»َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ ِإﻧّﯽ َأْﺳـ َﺌﻠَُﮏ ﯾـﺎ ُﻣـْﺪِرَك اﻟ ْﻬـﺎِرﺑﯿَﻦ َو ﯾـﺎ َﻣﻠَْﺠَﺄ اﻟ ْﺨﺎﺋِﻔﯿَﻦ َو ﯾﺎ ِﻏﯿﺎَث اﻟ ُْﻤـْﺴ َﺘﻐﯿﺜﯿَﻦ َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ ِإﻧّﯽ َأْﺳَﺄﻟ َُﮏ ﺑ َِﻤﻌﺎﻗِـِﺪ اﻟ ِْﻌﱢﺰ ﻣِْﻦ َﻋْﺮِﺷَﮏ َو‬
‫ُﻣﻨَْﺘَﻬﯽ اﻟﱠﺮْﺣَﻤِﻪ ﻣِْﻦ ِﮐﺘﺎﺑ َِﮏ َو ﺑ ِﺎْﺳـ ِﻤَﮏ اﻟ َْﻌﻈﯿِﻢ اﻻْﻋَﻈِﻢ اﻟ َْﮑﺒﯿِﺮ اْﻻَءْﮐَﺒِﺮ اﻟّﻄﺎِﻫِﺮ اﻟ ُْﻤَﻄﱠﻬِﺮ اﻟ ُْﻘـﱡﺪوِس اﻟ ُْﻤَﺒﺎَرِك َو ﻟَْﻮ َأﱠن ﻣﺎ ﻓِﯽ اْﻻَءْرِض ﻣِْﻦ‬
‫َﺷَﺠَﺮٍه َأﻗْﻼٌم َو اﻟ َْﺒْﺤُﺮ َﯾُﻤﱡﺪُه ﻣِْﻦ ﺑَْﻌِﺪه َﺳﺒَْﻌُﻪ َأﺑ ُْﺤٍﺮ ﻣﺎ َﻧِﻔَﺪْت َﮐﻠِﻤﺎُت اﻟّﻠﻪ ِ ِإ ﱠن اﻟّﻠﻪ َ َﻋِﺰﯾٌﺰ َﺣِﮑﯿٌﻢ«‬
‫»َﯾﺎ اﻟّﻠﻪ ُ« ده ﻣﺮﺗﺒﻪ »ﯾﺎ َرﺑﱠﺎُه« ده ﻣﺮﺗﺒﻪ‬
‫»ﯾـﺎ َﻣﻮﻻُه ﯾﺎ َﻏﺎَﯾَﻪ َرْﻏَﺒَﺘﺎُه ﯾﺎ ُﻫَﻮ ﯾﺎ ُﻫَﻮ ﯾﺎ َﻣْﻦ ﻻ َﯾْﻌَﻠُﻢ ﻣﺎ ُﻫَﻮ ِإّﻻ ُﻫَﻮ َو ﻻ َﮐﯿَْﻒ ُﻫَﻮ ِإّﻻ ُﻫَﻮ ﯾﺎ َذا اﻟ َْﺠَﻼِل َواِْﻻْﮐﺮاِم َواْﻻءﻓﻀﺎِل َو اْﻻءﻧﻌﺎِم ﯾﺎ‬
‫َذا اﻟ ُْﻤﻠْـِﮏ َو اﻟ َْﻤَﻠُﮑﻮِت ﯾـﺎ َذا اﻟ ِْﻌﱢﺰ َو اﻟ ِْﮑﺒِﺮﯾـﺎِء َو اﻟ َْﻌَﻈَﻤِﻪ َو اﻟ َْﺠَﺒُﺮوِت ﯾـﺎ َﺣﱡﯽ ﻻـ َﯾُﻤﻮُت ﯾﺎ َﻣْﻦ َﻋﻼ َﻓَﻘَﻬَﺮ ﯾﺎ َﻣْﻦ َﻣَﻠَﮏ َﻓَﻘـ َﺪَر ﯾﺎ َﻣْﻦ ُﻋﺒَِﺪ‬
‫َﻓَﺸَﮑَﺮ ﯾﺎ‬
‫ص ‪278 :‬‬
‫‪ _1 - 1‬ﻣﻬـﺞ اﻟـﺪﻋﻮات‪ ،‬ص ‪ ،124‬و ﻣﻦ ذﻟـﮏ دﻋـﺎء ﺟﻠﯿـﻞ ﻣﺮدي ﻋﻦ اﻣﯿﺮاﻟﻤـﺆﻣﻨﯿﻦ؛ ﺑﺤﺎراﻷـﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ، 83‬ص ‪ ،332‬ﺑﺎب ‪،45‬‬
‫اﻷدﻋﯿﻪ و اﻷذﮐﺎر ﻋﻨﺪ اﻟﺼﺒﺎح‪.‬‬
‫َﻣْﻦ ُﻋِﺼَﯽ َﻓَﺴَﺘَﺮ ﯾﺎ َﻣْﻦ ﺑََﻄَﻦ َﻓَﺨَﺒَﺮ ﯾﺎ َﻣْﻦ ﻻ ﺗُﺤﯿُﻂ ﺑ ِِﻪ اﻟ ِْﻔَﮑُﺮ ﯾﺎ َراِزَق اﻟ َْﺒَﺸِﺮ ﯾﺎ ُﻣَﻘﱢﺪَر اﻟ َْﻘَﺪَر ﯾﺎ ُﻣْﺤِﺼَﯽ َﻗْﻄِﺮ اﻟ َْﻤَﻄِﺮ ﯾﺎ َداﺋَِﻢ اﻟﱠﺜﺒﺎِت ﯾﺎ ُﻣْﺨِﺮَج‬
‫اﻟﱠﻨﺒـﺎِت ﯾـﺎ َﻗﺎِﺿـ َﯽ اﻟﺤﺎﺟـﺎِت ﯾـﺎ ُﻣﻨِْﺠـ َﺢ اﻟﱠﻄﻠِﺒـﺎِت ﯾـﺎ ﺟﺎِﻋَﻞ اﻟ َْﺒَﺮﮐﺎِت ﯾﺎ ُﻣْﺤﯿَِﯽ اْﻻَءﻣَْﻮاِت ﯾﺎ َراﻓَِﻊ اﻟـﱠﺪَرَﺟﺎِت ﯾﺎ راِﺣَﻢ اﻟ َْﻌَﺒَﺮاِت ﯾﺎ ُﻣﻘﯿَﻞ‬
‫اﻟ َْﻌَﺜَﺮاِت ﯾﺎ ﮐﺎِﺷَﻒ اﻟ ُْﮑُﺮﺑَﺎِت ﯾﺎ ﻧُﻮَر اْﻻَءْرِض َو اﻟﱠﺴﻤﺎواِت ﯾﺎ ﺻﺎِﺣَﺐ ُﮐﱢﻞ َﻏﺮﯾٍﺐ ﯾﺎ ﺷﺎـِﻫ ًﺪا ﻻ َﯾﻐﯿُﺐ ﯾﺎ ُﻣﻮﻧَِﺲ ُﮐﱢﻞ وﺣﯿـٍﺪ ﯾﺎ َﻣﻠَْﺠَﺄ ُﮐﱢﻞ‬
‫َﻃﺮﯾٍﺪ ﯾﺎ راِﺣَﻢ اﻟﱠﺸﯿِﺦ اﻟ َْﮑﺒﯿِﺮ ﯾﺎ ِﻋـْﺼ َﻤَﻪ اﻟ ْﺨﺎﺋِِﻒ اﻟ ُْﻤـْﺴ َﺘﺠﯿِﺮ ﯾﺎ ُﻣْﻐﻨَِﯽ اﻟ ْﺒﺎﺋِِﺲ اﻟ َْﻔﻘﯿِﺮ ﯾﺎ ﻓﺎﱠك اﻟ ْﻌﺎﻧَِﯽ اْﻻَءﺳﯿِﺮ ﯾﺎ َﻣْﻦ ﻻ َﯾْﺤﺘﺎُج اِﻟَﯽ اﻟﱠﺘﻔﺴﯿِﺮ‬
‫ﯾـﺎ َﻣْﻦ ُﻫَﻮ ﺑ ُِﮑـ ﱢﻞ َﺷـ ﯽ ٍء َﺧﺒﯿٌﺮ ﯾـﺎ َﻣْﻦ ُﻫَﻮ َﻋﻠﯽ ُﮐـ ﱢﻞ َﺷـ ْﯽ ٍء َﻗـﺪﯾٌﺮ ﯾـﺎ ﻋـﺎﻟ َِﯽ اﻟ َْﻤـَﮑ ﺎِن ﯾﺎ َﺷﺪﯾـَﺪ اْﻻَءْرﮐﺎِن ﯾﺎ َﻣْﻦ ﻟَﯿَْﺲ ﻟَُﻪ ﺗُْﺮَﺟَﻤﺎٌن ﯾﺎ ﻧِْﻌَﻢ‬
‫اﻟ ُْﻤـْﺴ َﺘَﻌﺎُن ﯾـﺎ َﻗـﺪﯾَﻢ اْﻻِءﺣﺴـﺎِن ﯾـﺎ َﻣْﻦ ُﻫَﻮ ُﮐـ ﱠﻞ َﯾْﻮٍم ُﻫَﻮ ﻓﯽ َﺷـ ﺄٍن ﯾﺎ َﻣْﻦ ﻻ َﯾْﺨﻠُﻮ ﻣِﻨُْﻪ َﻣﮑﺎٌن ﯾﺎ أْﺟَﻮَد اْﻻَءْﺟَﻮدﯾَﻦ ﯾﺎ َأْﮐَﺮَم اْﻻَءْﮐَﺮﻣﯿَﻦ ﯾﺎ‬
‫َأْﺳـ َﻤَﻊ اﻟـّﺴ ﺎﻣِﻌﯿَﻦ ﯾﺎ َأﺑ ْـَﺼ َﺮ اﻟّﻨﺎِﻇﺮﯾَﻦ ﯾﺎ َأْﺳـَﺮَع اﻟ ْﺤﺎِﺳﺒﯿَﻦ ﯾﺎ َوﻟ ِﱠﯽ اﻟ ُْﻤْﺆﻣِﻨﯿَﻦ ﯾﺎ َﯾـَﺪ اﻟ َْﻮاﺛِﻘﯿَﻦ ﯾﺎ َﻇْﻬَﺮ اﻟّﻼﺟﯿَﻦ ﯾﺎ ِﻏﯿﺎَث اﻟ ُْﻤـْﺴ َﺘﻐﯿﺜﯿَﻦ ﯾﺎ ﺟﺎَر‬
‫اﻟ ُْﻤـْﺴ َﺘﺠﯿﺮﯾَﻦ ﯾﺎ َرﱠب اْﻻَءْرﺑَﺎِب ﯾﺎ ُﻣـَﺴ ﱢﺒَﺐ اْﻻَءْﺳـ َﺒﺎِب َﯾﺎ ُﻣَﻔﱢﺘَﺢ اْﻻَءﺑ ْﻮاِب ﯾﺎ ُﻣْﻌﺘَِﻖ اﻟﱢﺮَﻗﺎِب ﯾﺎ ُﻣﻨِْﺸَﺊ اﻟﱠﺴَﺤﺎِب)‪ (1‬ﯾﺎ َوّﻫﺎُب ﯾﺎ َﺗﱠﻮاُب ﯾﺎ)‪(2‬‬
‫َﺣﯿُْﺚ ﻣﺎ ُدِﻋَﯽ َاَﺟﺎَب ﯾﺎ َﻓﺎﻟ َِﻖ اِْﻻﺻـﺒﺎِح ﯾﺎ ﺑَﺎِﻋَﺚ اﻻْرواِح ﯾﺎ َﻣْﻦ ﺑَﯿِِﺪه ُﮐﱡﻞ ﻣِْﻔﺘﺎٍح ﯾﺎ ﺳﺎﺑ َِﻎ اﻟﱢﻨَﻌِﻢ ﯾﺎ َراﻓَِﻊ)‪ (3‬اﻟﱢﻨَﻘِﻢ ﯾﺎ ﺑَﺎِرَئ اﻟﱢﻨَﺴِﻢ ﯾﺎ ﺟﺎﻣَِﻊ‬
‫اﻻْـُءَﻣِﻢ ﯾـﺎ َذا اﻟُﺠﻮِد َو اﻟ َْﮑَﺮِم ﯾـﺎ ِﻋﻤـﺎَد َﻣْﻦ ﻻ ِﻋَﻤﺎَد ﻟَُﻪ ﯾﺎ َﺳـ َﻨَﺪ َﻣْﻦ ﻻ َﺳـ َﻨَﺪ ﻟَُﻪ ﯾﺎ ِﻋﱠﺰ َﻣْﻦ ﻻ ِﻋﱠﺰ ﻟَُﻪ ﯾﺎ ِﺣْﺮَز َﻣْﻦ ﻻ ِﺣﺮَز ﻟَُﻪ ﯾﺎ ِﻏﯿﺎَث َﻣْﻦ ﻻ‬
‫ِﻏﯿـﺎَث ﻟَُﻪ ﯾـﺎ َﺣَﺴَﻦ اﻟ َْﺒ َﻼـء ﯾـﺎ َﺟﺰﯾـَﻞ اﻟ َْﻌَﻄـ ﺎء ﯾـﺎ َﺟﻤﯿَﻞ اﻟﱠﺜَﻨﺎِء ﯾﺎ َﺣﻠﯿﻤًﺎ ﻻ َﯾْﻌَﺠُﻞ ﯾﺎ َﻋﻠﯿﻤًﺎ ﻻ َﯾْﺠَﻬُﻞ ﯾﺎ َﺟَﻮادًا ﻻ َﯾﺒَْﺨُﻞ ﯾﺎ َﻗﺮﯾﺒًﺎ ﻻ َﯾْﻐُﻔُﻞ ﯾﺎ‬
‫ﺻﺎِﺣﺒﯽ ﻓﯽ َوْﺣـ َﺪﺗﯽ ﯾﺎ ُﻋـ ﱠﺪﺗﯽ ﻓﯽ ـِﺷ ﱠﺪﺗﯽ ﯾﺎ َﮐْﻬﻔﯽ ﺣﯿَﻦ ﺗُِﻌﯿﯿﻨِﯽ اﻟ َْﻤـ َﺬاِﻫُﺐ َو َﺗْﺨُﺬﻟ ُﻨِﯽ)‪ (4‬اْﻻَءَﻗﺎِرُب)‪َ (5‬و ﯾُـَﺴ ﱢﻠُﻤﻨﯽ ُﮐﱡﻞ ﺻﺎِﺣٍﺐ ﯾﺎ‬
‫َرﺟﺎﺋﯽ ﻓِﯽ اﻟ َْﻤﻀﯿِﻖ ﯾﺎ ُرْﮐﻨَِﯽ اﻟ َْﻮﺛﯿَﻖ ﯾﺎ اِﻟﻬﯽ ﺑﺎﻟﱠﺘﺤﻘﯿِﻖ ﯾﺎ َرﱠب اﻟ َْﺒﯿِْﺖ اﻟ َْﻌﺘﯿِﻖ ﯾﺎ َﺷﻔﯿُﻖ ﯾﺎ َرﻓﯿُﻖ اْﮐِﻔﻨﯽ ﻣﺎ اُﻃﯿُﻖ َو ﻣﺎ‬
‫ص ‪279 :‬‬
‫‪ _1 -1‬آ‪ :‬اﻟﱢﺴﺤﺎِب‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ع‪َ + :‬ﻣْﻦ ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ع و آ‪ :‬داﻓَِﻊ‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ع‪ :‬ﻻ َﺗْﺨُﺬﻟ ْﻨﯽ‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬آ‪ :‬اﻵﻓﺎُت‪.‬‬
‫ﻻ ُأﻃﯿُﻖ َوﻓُﱠﮑﻨﯽ ﻣِْﻦ َﺣَﻠِﻖ اﻟ َْﻤﻀﯿِﻖ ِإﻟَﯽ َﻓَﺮِﺟَﮏ اﻟ َْﻘﺮﯾِﺐ واْﮐِﻔﻨﯽ ﻣﺎ َأَﻫﱠﻤﻨﯽ َو َﻣﺎ ﻟَْﻢ ﯾُِﻬﱠﻤﻨﯽ ﻣِْﻦ َأﻣِْﺮ ُدﻧﯿﺎَي َو اِﺧَﺮﺗﯽ ﺑ َِﺮْﺣَﻤﺘَِﮏ ﯾﺎ َأْرَﺣَﻢ‬
‫اﻟﱠﺮاِﺣﻤﯿَﻦ«‪(1).‬‬
‫‪ -72‬ﺧﻮاﻧﺪن »ﻗﻞ ﻟﻦ ﯾﺼﯿﺒﻨﺎ إﻻ ﻣﺎ ﮐﺘﺐ اﷲ ﻟﻨﺎ ﻫﻮ ﻣﻮﻟﻨﺎ«‬
‫ﻫﻔﺘﺎد و دوّﯾﻢ‪ :‬در ﺑﻌﻀـﯽ از ﮐﺘﺐ ﻣﻌﺘﺒﺮه از ﺣﻀـﺮت اﻣﯿﺮاﻟﻤﺆﻣﻨﯿﻦ _ ﺻﻠﻮات اﻟّﻠﻪ ﻋﻠﯿﻪ _ رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﮐﻪ اﯾﻦ ﺷﺶ‬
‫آﯾﻪ را در ﻫﺮ ﺑﺎﻣﺪاد ﺑﺨﻮاﻧﺪ ﺣﻖ ﺗﻌﺎﻟﯽ او را از ﻫﺮ ﺷّﺮي ﻧﮕﺎه دارد‪ ،‬ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﺧﻮد را ﺑﻪ ﻣﻬﻠﮑﻪ اﻓﮑﻨﺪ‪:‬‬
‫اﻵﯾﺎت‪»» :‬ﻗُْﻞ ﻟَْﻦ ﯾُِﺼﯿَﺒﻨﺎ ِإّﻻ ﻣﺎ َﮐَﺘَﺐ اﻟﻠّﻪ ُ ﻟَﻨﺎ ُﻫَﻮ َﻣْﻮﻻﻧﺎ َو َﻋَﻠﯽ اﻟﻠّﻪ ِ َﻓﻠَْﯿَﺘَﻮﱠﮐِﻞ اﻟ ُْﻤﻮْءﻣِﻨُﻮَن)‪َ» «(2‬و ِإْن َﯾْﻤَﺴْﺴَﮏ اﻟﻠّﻪ ُ ﺑ ُِﻀﱟﺮ َﻓﻼ ﮐﺎِﺷَﻒ ﻟَُﻪ‬
‫ِإّﻻ ُﻫَﻮ َو ِإْن ﯾُِﺮْدَك ﺑ َِﺨﯿٍْﺮ َﻓﻼ َراﱠد ﻟ َِﻔـْﻀ ﻠِِﻪ ﯾُِﺼﯿُﺐ ﺑ ِِﻪ َﻣْﻦ َﯾﺸﺎُء ﻣِْﻦ ِﻋﺒﺎِدِه َو ُﻫَﻮ اﻟ َْﻐُﻔﻮُر اﻟﱠﺮِﺣﯿُﻢ» )‪َ«(3‬و ﻣﺎ ﻣِْﻦ َداﺑﱠٍﻪ ﻓِﯽ اْﻻَءرِض ِإّﻻ َﻋَﻠﯽ‬
‫اﻟّﻠﻪ ِ ِرْزﻗُﻬـﺎ َو َﯾْﻌَﻠُﻢ ُﻣـْﺴ َﺘَﻘﱠﺮﻫﺎ َو ُﻣـْﺴ َﺘْﻮَدَﻋﻬﺎ ُﮐـ ﱞﻞ ﻓِﯽ ِﮐﺘﺎٍب ُﻣﺒِﯿٍﻦ» )‪َ«(4‬و َﮐـ َﺄﱢﯾْﻦ ﻣِْﻦ َدآﺑﱠٍﻪ ﻻـ َﺗْﺤِﻤـ ُﻞ ِرْزَﻗَﻬـ ﺎ اﻟّﻠﻪ ُ َﯾْﺮُزﻗُﻬﺎ َو ِإّﯾﺎُﮐْﻢ َو ُﻫَﻮ‬
‫اﻟﱠﺴَﻤﯿُﻊ اﻟ َْﻌﻠِﯿُﻢ» )‪«(5‬ﻣﺎ َﯾْﻔَﺘِﺢ اﻟّﻠﻪ ُ ﻟ ِﻠّﻨﺎِس ﻣِْﻦ َرْﺣَﻤٍﻪ َﻓﻼ ُﻣْﻤِﺴَﮏ ﻟَﻬﺎ َو ﻣﺎ ﯾُْﻤِﺴُﮏ َﻓﻼ ُﻣْﺮِﺳَﻞ ﻟَُﻪ ﻣِْﻦ ﺑَْﻌِﺪه َو ُﻫَﻮ اﻟ َْﻌِﺰﯾُﺰ اﻟ َْﺤِﮑﯿُﻢ» )‪«(6‬ﻗُْﻞ‬
‫َأَﻓَﺮَأﯾْﺘُـْﻢ ﻣـﺎ َﺗـْﺪُﻋﻮَن ﻣِْﻦ ُدوِن اﻟّﻠﻪ ِ ِإْن َأراَدﻧَِﯽ اﻟّﻠﻪ ُ ﺑ ِـُﻀ ﱟﺮ َﻫـ ْﻞ ُﻫﱠﻦ ﮐﺎـِﺷ ﻔﺎُت ُﺿـ ﱢﺮِه َأْو َأراَدﻧِﯽ ﺑ َِﺮْﺣَﻤٍﻪ َﻫـ ْﻞ ُﻫﱠﻦ ُﻣْﻤـِﺴ ﮑﺎُت َرْﺣَﻤﺘِِﻪ ﻗُْﻞ‬
‫َﺣْﺴﺒَِﯽ اﻟّﻠﻪ ُ)‪َ (7‬ﻋَﻠﯿِْﻪ َﯾَﺘَﻮﱠﮐُﻞ اﻟ ُْﻤَﺘَﻮﱢﮐﻠُﻮَن)‪َ «(8‬ﺣـْﺴ ﺒَِﯽ اﻟّﻠﻪ ُ ﻻـ ِإﻟَﻪ ِإﻻّـ ُﻫَﻮ َﻋَﻠﯿِْﻪ َﺗَﻮﱠﮐﻠُْﺖ َو ُﻫَﻮ َرﱡب اﻟ َْﻌْﺮِش اﻟ َْﻌِﻈﯿِﻢ َو َأﻣَْﺘﻨُِﻊ ﺑ َِﺤﻮِل اﻟّﻠﻪ ِ َو‬
‫ﻗُﱠﻮﺗِِﻪ ﻣِْﻦ َﺣْﻮﻟ ِِﻬْﻢ َو ﻗُﱠﻮﺗِِﻬْﻢ َو َأْﺳَﺘْﺸِﻔُﻊ ﺑ َِﺮﱢب اﻟ َْﻔَﻠِﻖ ﻣِْﻦ َﺷﱢﺮ ﻣﺎ َﺧَﻠَﻖ و َاُﻋﻮُذ ﺑ ِﻤﺎ ﺷﺂَء اﻟّﻠﻪ ُ ﻻ ﻗُﱠﻮَه ِإّﻻ ﺑ ِﺎﻟّﻠﻪ ِ اﻟَﻌﻠِﱢﯽ اﻟ َْﻌﻈﯿِﻢ«‪(9).‬‬
‫ص ‪280 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ﺑﻠﺪاﻷﻣﯿﻦ‪ ،‬ص ‪ ،361‬دﻋﺎء ﻋﻈﯿﻢ ﻣﺮوي ﻋﻦ اﻣﯿﺮاﻟﻤﺆﻣﻨﯿﻦ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم ؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ، 83‬ص ‪ ،334‬ﺑﺎب ‪ ،45‬اﻷدﻋﯿﻪ و‬
‫اﻷذﮐﺎر ﻋﻨﺪ اﻟﺼﺒﺎح‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ﺳﻮره ﻣﺒﺎرﮐﻪ ﺗﻮﺑﻪ‪ ،‬آﯾﻪ ‪.51‬‬
‫‪ _3 -3‬ﺳﻮره ﻣﺒﺎرﮐﻪ ﯾﻮﻧﺲ‪ ،‬آﯾﻪ ‪.107‬‬
‫‪ _4 -4‬ﺳﻮره ﻣﺒﺎرﮐﻪ ﻫﻮد‪ ،‬آﯾﻪ ‪.6‬‬
‫‪ _5 -5‬ﺳﻮره ﻣﺒﺎرﮐﻪ ﻋﻨﮑﺒﻮت‪ ،‬آﯾﻪ ‪.60‬‬
‫‪ _6 -6‬ﺳﻮره ﻣﺒﺎرﮐﻪ ﻓﺎﻃﺮ‪ ،‬آﯾﻪ ‪.2‬‬
‫‪ _7 -7‬ع‪ :‬اﻟّﻠﻪ ُ ﻻ إﻟَﻪ‪.‬‬
‫‪ _8 -8‬ﺳﻮره ﻣﺒﺎرﮐﻪ زﻣﺮ‪ ،‬آﯾﻪ ‪. 38‬‬
‫‪ _9 -9‬ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ، 83‬ص ‪ ،337‬ﺑﺎب ‪ ،45‬اﻷدﻋﯿﻪ و اﻷذﮐﺎر ﻋﻨﺪ اﻟﺼﺒﺎح‪.‬‬
 ‫‪ -73‬دﻋﺎي »أﺻﺒﺤﺖ ﺑﺬﻣﻪ اﷲ و ذﻣﻪ أﻧﺒﯿﺎﺋﻪ و‪«....‬‬
‫ﻫﻔﺘﺎد و ﺳّﯿﻢ‪ :‬اﯾﻀًﺎ در ﮐﺘﺎب ﻣﺬﮐﻮر از داود رّﻗﯽ)‪ (1‬رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ ﮔﻔﺖ‪ :‬روزي ﺑﻪ ﺧﺪﻣﺖ ﺣﻀﺮت ﺻﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم‬
‫رﻓﺘﻢ‪ ،‬ﻓﺮﻣﻮد ﮐﻪ‪ :‬ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﯽ ﺗﻮ را دﻋﺎﯾﯽ ﺗﻌﻠﯿﻢ ﮐﻨﻢ ﮐﻪ اﮔﺮ ﻫﺮ ﺻـﺒﺢ و ﺷﺎم ﺳﻪ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺑﺨﻮاﻧﯽ ﺧﺪا ﺗﻮ را اﯾﻤﻦ ﮔﺮداﻧﺪ از آن ﭼﻪ‬
‫ﻣﯽ ﺗﺮﺳﯽ؟ ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﺑﻠﯽ ﯾﺎﺑﻦ رﺳﻮل اﻟّﻠﻪ! ﻓﺮﻣﻮد ﮐﻪ‪ :‬اﯾﻦ دﻋﺎ ﺑﺨﻮان‪:‬‬
‫»أْﺻَﺒْﺤُﺖ ﺑ ِِﺬﱠﻣِﻪ اﻟّﻠﻪ ِ َو ِذﱠﻣِﻪ)‪َ (2‬اﻧﺒﯿﺎﺋِﻪ َو ِذَﻣِﻢ ُرُﺳـ ﻠِﻪ ﻋﻠﯿﻬﻢ اﻟﺴـﻼم َو ِذﱠﻣِﻪ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ َو ِذَﻣِﻢ اْﻻَءْوِﺻﯿﺎِء َﻋَﻠﯿِْﻬُﻢ اﻟﱠﺴﻼُم‬
‫آَﻣﻨْـُﺖ ﺑ ِـِﺴ ﱢﺮِﻫْﻢ َو َﻋﻼـﻧَِﯿﺘِِﻬْﻢ َو ﺷﺎـِﻫ ِﺪِﻫْﻢ َو ﻏـﺎﺋِﺒِِﻬْﻢ َو َأْﺷـ َﻬُﺪ َأ ﱠﻧُﻬـْﻢ ﻓﯽ ِﻋﻠْـِﻢ اﻟّﻠـﻪ ِ َو َﻃـ ﺎَﻋﺘِﻪ َﮐُﻤَﺤﱠﻤٍﺪ ﺻـﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ َو اﻟـّﺴ ﻼُم‬
‫َﻋَﻠﯿِْﻬْﻢ«‪(3).‬‬
‫داود ﮔﻔﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ وﻗﺖ ﮐﻪ اﯾﻦ دﻋﺎ ﺧﻮاﻧﺪم ﺑﻪ ﺣﺎﺟﺖ ﺧﻮد رﺳﯿﺪم‪.‬‬
‫ﻣﺆﻟّﻒ ﮔﻮﯾـﺪ ﮐﻪ‪ :‬ﭼﻮن ﻣـﺪاوﻣﺖ ﺑﺮ ﻫﻤﻪ اﯾﻦ دﻋﺎﻫﺎ ﻣﯿـّﺴ ﺮ ﻧﯿﺴﺖ اﮔﺮ آن ﭼﻪ ﺑﻪ ﺳـﻨﺪ ﺻـﺤﯿﺢ وارد ﺷـﺪه ﻣﺪاوﻣﺖ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ‪ ،‬و ﺳﺎﯾﺮ‬
‫دﻋﺎﻫﺎ ﺑﻪ ﻧﻮﺑﺖ و ﮔﺎه ﮔﺎه ﻣﯽ ﺧﻮاﻧـﺪه ﺑﺎﺷـﻨﺪ‪ ،‬ﺧﺼﻮﺻﺎ در ﻫﻨﮕﺎم ﻋﺮوض ﺷـّﺪﺗﯽ و ﺣﺎﺟﺘﯽ ﺑـﺪ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺑﻮد؛ ﺗﺎ آن ﮐﻪ از ﺑﺮﮐﺎت‬
‫ﻫﺮ ﯾﮏ ﺣﺴﺐ اﻟﻤﻘﺪور ﺑﻬﺮه ﻣﻨﺪ ﮔﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ص ‪281 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ع‪ :‬ﺑﺮﻗﯽ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ع و آ‪ِ :‬ذَﻣِﻢ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ﺟﻤﺎل اﻷﺳﺒﻮع‪ ،‬ص ‪ ،220‬ﻓﺼﻞ اﻟﺘﺎﺳﻊ ﻋﺸﺮ ﻓﯿﻤﺎ ﯾﻘﻮﻟﻪ‪ ...‬؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،83‬ص ‪ ،337‬ﺑﺎب ‪ ،45‬اﻷدﻋﯿﻪ و اﻷذﮐﺎر ﻋﻨﺪ‬
‫اﻟﺼﺒﺎح‪.‬‬
‫ص ‪282 :‬‬
 ‫ﻓﺼﻞ دﻫﻢ‪ :‬در دﻋﺎﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ در ﺳﺎﻋﺎت روز ﺑﺎﯾﺪ ﺧﻮاﻧﺪ و دﻋﺎﻫﺎي ﻫﺮ روز ﮐﻪ ﺧﺼﻮﺻّﯿﺖ ﺑﻪ ﺳﺎﻋﺘﯽ ﻧﺪارد‬
‫دﻋﺎﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺳﺎﻋﺎت روز‬
‫اﺷﺎره‬
‫ﺑﺪان ﮐﻪ ﺷـﯿﺦ ﻃﻮﺳـﯽ و ﺳّﯿﺪ اﺑﻦ ﺑﺎﻗﯽ و ﺷﯿﺦ ﮐﻔﻌﻤﯽ ﻫﺮ روز را ﺑﻪ دوازده ﺳﺎﻋﺖ ﻣﻨﻘﺴﻢ ﺳﺎﺧﺘﻪ اﻧﺪ‪ ،‬و ﻫﺮ ﺳﺎﻋﺖ را ﺑﻪ اﻣﺎﻣﯽ از‬
‫اﺋّﻤﻪ ﻃﺎﻫﺮﯾﻦ _ ﺻﻠﻮات اﻟّﻠﻪ ﻋﻠﯿﻬﻢ اﺟﻤﻌﯿﻦ _ ﻧﺴﺒﺖ داده اﻧﺪ‪ ،‬و ﺑﺮاي ﻫﺮ ﺳﺎﻋﺖ دﻋﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻣﺸﺘﻤﻞ ﺑﺮ ﺗﻮّﺳﻞ ﺑﻪ آن اﻣﺎِم رﻓﯿﻊ ﻣﻘﺎم‬
‫اﺳﺖ ذﮐﺮ ﮐﺮده اﻧـﺪ؛ و اﮔﺮ ﭼﻪ رواﯾﺘﺶ را ﺑﻪ ﺧﺼـﻮص ذﮐﺮ)‪ (1‬ﻧﮑﺮده اﻧـﺪ اّﻣﺎ ﻣﻌﻠﻮم اﺳﺖ ﮐﻪ ﭼﻨﯿﻦ اﻣﺮي را ﺑـﺪون رواﯾﺖ ذﮐﺮ‬
‫ﻧﻤﯽ ﮐﻨﻨﺪ؛ ﻟﻬﺬا در اﯾﻦ رﺳﺎﻟﻪ ﯾﮏ ﻗﺴﻢ را اﯾﺮاد ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫ﺳﺎﻋﺖ اول‪ :‬از ﻃﻠﻮع ﻓﺠﺮ ﺗﺎ ﻃﻠﻮع آﻓﺘﺎب و ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ اﻣﯿﺮاﻟﻤﺆﻣﻨﯿﻦ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم اﺳﺖ‬
‫ﺳﺎﻋﺖ اّول‪ :‬از ﻃﻠﻮع ﻓﺠﺮ اﺳﺖ ﺗﺎ ﻃﻠﻮع آﻓﺘﺎب‪ ،‬و ﺑﻪ ﺣﻀﺮت اﻣﯿﺮاﻟﻤﺆﻣﻨﯿﻦ ‪ -‬ﺻﻠﻮات اﻟﻠّﻪ ﻋﻠﯿﻪ ‪ -‬ﺗﻌﻠّﻖ دارد‪ ،‬و دﻋﺎي آن اﯾﻨﺴﺖ‪:‬‬
‫»َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ َرﱠب اﻟﱠﻈﻼـِم َو اﻟ َْﻔَﻠِﻖ َو اﻟ َْﻔْﺠِﺮ َو اﻟﱠﺸَﻔِﻖ َو اﻟﱠﻠﯿـْ ِﻞ َو ﻣـﺎ َوَﺳَﻖ َو اﻟ َْﻘَﻤِﺮ ِإَذا اﱠﺗَﺴَﻖ ﺧـﺎﻟ َِﻖ اْﻻِءﻧﺴﺎِن ﻣِْﻦ َﻋَﻠٍﻖ َأْﻇَﻬﺮَت ﻗُـْﺪَرَﺗَﮏ ﺑ ِـَﺒ ﺪﯾِﻊ‬
‫َﺻﻨَْﻌﺘـِ َﮏ َو َﺧَﻠْﻘَﺖ ِﻋﺒـﺎَدَك ﻟ ِﻤـﺎ َﮐﱠﻠْﻔَﺘُﻬﻢ ﻣِْﻦ ِﻋﺒﺎَدﺗَِﮏ َو َﻫـ َﺪﯾَْﺘُﻬﻢ ﺑ َِﮑَﺮِم َﻓـْﻀ ﻠَِﮏ ِإﻟﯽ َﺳﺒﯿِﻞ ﻃﺎَﻋﺘَِﮏ َو َﺗَﻔﱠﺮْدَت ﻓﯽ َﻣَﻠُﮑﻮﺗَِﮏ ﺑ َِﻌﻈﯿِﻢ‬
‫اﻟﱡﺴﻠَْﻄﺎِن َو َﺗَﻮﱠددَت ِإﻟﯽ َﺧﻠِْﻘَﮏ ﺑ َِﻘﺪﯾِﻢ اْﻻِءﺣﺴﺎِن َو َﺗَﻌﱠﺮﻓَْﺖ ِإﻟﯽ ﺑَِﺮﱠﯾﺘَِﮏ ﺑ َِﺠﺴﯿِﻢ اِْﻻﻣﺘِﻨﺎِن ﯾﺎ َﻣْﻦ َﯾْﺴَﺌﻠُُﻪ َﻣْﻦ ﻓِﯽ اﻟﱠﺴَﻤﻮاِت َو اﻻْرِض ُﮐﱠﻞ‬
‫َﯾْﻮٍم ُﻫَﻮ ﻓﯽ َﺷﺄٍن َأﺳَﺌﻠَُﮏ اﻟّﻠُﻬﱠﻢ ﺑ ُِﻤَﺤﱠﻤٍﺪ ﺧﺎَﺗِﻢ اﻟﱠﻨﺒّﯿﯿَﻦ اﻟﱠﺬي َﻧَﺰَل‬
‫ص ‪283 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ع و آ‪ :‬اﯾﺮاد‪.‬‬
‫اﻟﱡﺮوُح اﻻـﻣﯿُﻦ َﻋﻠﯽ َﻗﻠْﺒِﻪ ﻟ َِﯿُﮑﻮَن ﻣَِﻦ اﻟ ُْﻤﻨْـِﺬرﯾَﻦ ﺑﻠِﺴـﺎٍن َﻋَﺮﺑ ِﱟﯽ ُﻣﺒﯿٍﻦ َو ﺑ ِﺄﻣﯿِﺮاﻟ ُْﻤﻮءﻣِﻨﯿَﻦ َﻋﻠﱢﯽ اﺑ ِْﻦ أﺑﯿﻄﺎﻟ ٍِﺐ اﺑ ِْﻦ َﻋﱢﻢ اﻟﱠﺮُﺳﻮِل َو ﺑَْﻌِﻞ اﻟ َْﮑﺮﯾَﻤِﻪ‬
‫اﻟ َْﺒﺘُـﻮِل اﻟﱠﺬي َﻓَﺮْﺿَﺖ َوﻻـَﯾَﺘُﻪ َﻋَﻠﯽ اﻟ َْﺨﻠِْﻖ َو ﮐـﺎَن َﯾـُﺪوُر َﺣﯿُْﺚ َداَر اﻟ َْﺤُﻖ َأْن ﺗُـَﺼ ﱢﻠَﯽ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َﻓَﻘـ ْﺪ َﺟَﻌﻠْﺘُُﻬﻢ َوﺳـﯿَﻠﺘﯽ َو‬
‫َﻗـﱠﺪﻣْﺘُُﻬْﻢ َاَﻣﺎﻣﯽ َو ﺑَﯿَْﻦ َﯾـَﺪْي َﺣَﻮاﺋِﺠﯽ أْن َﺗْﻐِﻔَﺮ َذﻧ ْﺒﯽ َو ﺗَُﻄﱢﻬَﺮ َﻗﻠْﺒﯽ َو َﺗْﺴﺘَُﺮ)‪َ (1‬ﻋﯿْﺒﯽ َو ﺗَُﻔﱢﺮَج َﮐْﺮﺑﯽ َو ﺗَُﺒﱢﻠَﻐﻨﯽ ﻣِْﻦ َﻃﺎَﻋﺘـِ َﮏ َو ِﻋﺒﺎَدﺗَِﮏ‬
‫ﻏﺎَﯾَﻪ َأَﻣﻠﯽ َو َﺗْﻘِﻀَﯽ ﻟﯽ َﺣَﻮاﺋَِﺞ)‪ (2‬اﻟﱡﺪﻧﯿﺎ َو اﻵِﺧَﺮِه ﯾﺎ َأْرَﺣَﻢ اﻟّﺮاِﺣﻤﯿَﻦ«‪(3).‬‬
‫ﺳﺎﻋﺖ دوم‪ :‬از ﻃﻠﻮع آﻓﺘﺎب ﺗﺎ ﺑﺮﻃﺮف ﺷﺪن زردي آن و ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ اﻣﺎم ﺣﺴﻦ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم اﺳﺖ‬
‫ﺳـﺎﻋﺖ دوّﯾﻢ‪ :‬از ﻃﻠﻮع آﻓﺘﺎﺑﺴﺖ ﺗﺎ آن ﮐﻪ زردي آﻓﺘﺎب ﺑﺮﻃﺮف ﺷﻮد و ﺗﻘﺮﯾﺒًﺎ ﺑﻪ ﻗـﺪر ﻧﯿﺰه اي ﺑﻠﻨـﺪ ﺷﻮد‪ ،‬و ﺗﻌّﻠﻖ ﺑﻪ ﺣﻀـﺮت اﻣﺎم‬
‫ﺣﺴﻦ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم دارد‪ ،‬و دﻋﺎ اﯾﻨﺴﺖ‪:‬‬
‫»َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ ﯾـﺎ ﺧﺎﻟ َِﻖ اﻟﱠﺴﻤﺎواِت َو اﻻْرِض َو ﻣﺎﻟ َِﮏ اﻟ َْﺒْﺴِﻂ َو اﻟ َْﻘﺒِْﺾ َو ُﻣـَﺪﺑﱢَﺮ اْﻻِءﺑ َْﺮاِم َو اﻟﱠﻨْﻘِﺾ َو َﻣْﻦ ﯾُﺠﯿُﺐ اﻟ ُْﻤـْﻀ َﻄﱠﺮ ِإذا َدﻋﺎُه َو َﯾْﮑـِﺸ ُﻒ‬
‫اﻟﱡﺴﻮَء َو َﺟَﻌَﻞ ِﻋﺒﺎَدُه َﺧﻼﺋَِﻒ اْﻻَءْرِض َو ﯾﺎ ﻣﺎﻟ ُِﮏ ﯾﺎ َﺟّﺒﺎُر ﯾﺎ َواِﺣـ ُﺪ ﯾﺎ َﻗﱠﻬﺎُر ﯾﺎ َﻋﺰﯾُﺰ ﯾﺎ َﻏﱠﻔﺎُر ﯾﺎ َﻣْﻦ ﻻ ﺗُـْﺪِرُﮐُﻪ اْﻻَءﺑ ْﺼﺎُر َو ُﻫَﻮ ﯾُـْﺪِرُك‬
‫اْﻻَءﺑ ْﺼـﺎَر ﯾـﺎ َﻣْﻦ ﻻـ ﯾُْﻤِﺴُﮏ َﺧْﺸـ َﯿَﻪ اْﻻِءﻧﻔﺎِق َو ﻻ ﯾَُﻘﱢﺘُﺮ َﺧﻮَف اْﻻِءﻣْﻼِق ﯾﺎ َﮐﺮﯾُﻢ ﯾﺎ َراِزُق)‪ (4‬ﯾﺎ ُﻣﺒَْﺘـِﺪﺋًﺎ ﺑ ِﺎﻟﱢﻨَﻌِﻢ َﻗﺒَْﻞ اِْﻻْﺳـ ﺘِْﺤﻘﺎِق ﯾﺎ َﻣْﻦ‬
‫ﯾَُﻨﱢﺰُل اﻟ َْﻤﻼـﺋَِﮑَﻪ ﺑ ِـﺎﻟﱡﺮوِح ﻣِْﻦ َأﻣِﺮه َﻋﻠﯽ َﻣْﻦ َﯾﺸـﺎُء ﻣِﻦ ِﻋﺒـﺎِده ﻟ ِﯿُﻨْـِﺬَر َﯾْﻮَم اﻟﱠﺘﻼـِق َﮐﺒَُﺮْت ﻧِْﻌَﻤﺘَُﮏ َﻋَﻠﱠﯽ َو ـَﺻ ُﻐَﺮ ﻓﯽ َﺟﻨْﺒِﻬﺎ ُﺷـ ْﮑﺮي َو َداَم‬
‫ِﻏﻨﺎَك َﻋَﻠﱠﯽ)‪َ (5‬و َﻋُﻈَﻢ ِإﻟَﯿَْﮏ َﻓْﻘِﺮي َأْﺳـ َﺌﻠَﮏ ﯾﺎ ﻋﺎﻟ َِﻢ ـِﺳ ّﺮي َو َﺟْﻬﺮي ﯾﺎ َﻣْﻦ ﻻ َﯾْﻘِﺪُر ِﺳَﻮاُه َﻋﻠﯽ َﮐْﺸِﻒ ُﺿّﺮي أْن ﺗَُﺼﱢﻠَﯽ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ‬
‫َرُﺳﻮﻟـِ َﮏ اﻟُﻤْﺨَﺘـﺎِر َو ُﺣﱠﺠﺘـِ َﮏ َﻋَﻠﯽ اﻻْـَءﺑ ْﺮاِر َو اﻟ ُْﻔّﺠـ ﺎِر َو َﻋﻠﯽ َأﻫـِﻞ ﺑَﯿْﺘِِﻪ اﻟّﻄـ ﺎِﻫﺮﯾَﻦ اْﻻَءﺧَﯿﺎِر َو َأَﺗﻮﱠﺳُﻞ ِإﻟَﯿَْﮏ ﺑ ِﺎْﻻَءﻧ َْﺰِع اﻟ َْﺒﻄﯿِﻦ ِﻋﻠْﻤًﺎ َو‬
‫ﺑ ِﺎِﻹﻣﺎِم اﻟَﺰِﮐﱢﯽ اﻟ َْﺤَﺴِﻦ اﻟ َْﻤْﻘﺘُﻮِل َﺳّﻤًﺎ َﻓَﻘِﺪ اْﺳَﺘْﺸَﻔْﻌُﺖ‬
‫ص ‪284 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع‪َ :‬و َﺗُﺴﱠﺮ َﻋﯿْﻨﯽ‪ ،‬و ﺣﺎﺷﯿﻪ آ‪ :‬و َﺗُﺴﱠﺮ َﻋﯿْﺒﯽ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ﺣﺎﺷﯿﻪ آ‪َ :‬ﺣﻮاﺋِﺠﯽ اﻟﱡﺪﻧﯿﺎ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬از ﺷـﯿﺦ ﻃﻮﺳـﯽ و ﺳﯿﺪ اﺑﻦ ﺑﺎﻗﯽ ﯾﺎﻓﺖ ﻧﺸﺪ؛ ر ‪ .‬ك ﺑﻪ‪ :‬ﻣﺼﺒﺎح‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﮐﻔﻌﻤﯽ‪ ،‬ص ‪ ،134‬اﻟﺴﺎﻋﻪ اﻟﺜﺎﻧﯿﻪ‪ ...‬؛ ﻣﻔﺘﺎح اﻟﻔﻼح‪،‬‬
‫ص ‪ ،153‬ﺑﺎب اﻟﺜﺎﻧﯽ ﻓﯿﻤﺎ ﯾﻌﻤﻞ ﻣﺎﺑﯿﻦ ﻃﻠﻮع‪ ...‬؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،83‬ص ‪ ،356‬ﺑﺎب ‪ ،46‬أدﻋﯿﻪ اﻟﺴﺎﻋﺎت‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ع و آ‪َ :‬رّزاُق ‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻣﺘﻦ و آ‪َ :‬ﻋّﻨﯽ‪.‬‬
‫ﺑ ِِﻬﻢ اِﻟَﯿَْﮏ َو َﻗـﱠﺪﻣْﺘُُﻬْﻢ أﻣﺎﻣﯽ َو ﺑَﯿَْﻦ َﯾَﺪْي َﺣﻮاﺋِﺠﯽ َﻓَﺄﺳـَﺌﻠَُﮏ َأْن َﺗﺰﯾَﺪﻧﯽ ﻣِْﻦ ﻟَُﺪﻧ َْﮏ ِﻋﻠْﻤًﺎ َو َﺗَﻬَﺐ ﻟﯽ ُﺣْﮑﻤًﺎ َو َﺗْﺠﺒَُﺮ َﮐـْﺴ ﺮي َو َﺗْﺸـ َﺮَح‬
‫ﺑ ِﺎﻟﱠﺘﻘﻮي َﺻْﺪِري َو َﺗْﺮَﺣَﻤﻨِﯽ إَذا اﻧ َْﻘَﻄَﻊ ﻣَِﻦ اﻟﱡﺪﻧﯿﺎ َأَﺛﺮي َو َﺗْﺬُﮐَﺮﻧﯽ إَذا ﻧُِﺴَﯽ ِذْﮐِﺮي ﺑ َِﺮْﺣَﻤﺘَِﮏ ﯾﺎ َأْرَﺣَﻢ اﻟّﺮاِﺣﻤﯿَﻦ«‪.‬‬
‫ﺳﺎﻋﺖ ﺳﻮم‪ :‬از وﻗﺖ ﺑﺮ ﻃﺮف ﺷﺪن زردي آﻓﺘﺎب ﺗﺎ ﺑﻠﻨﺪ ﺷﺪن آن و ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ اﻣﺎم ﺣﺴﯿﻦ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم اﺳﺖ‬
‫ﺳﺎﻋﺖ ﺳّﯿﻢ‪ :‬از وﻗﺖ ﺑﺮﻃﺮف ﺷﺪن زردي آﻓﺘﺎﺑﺴﺖ ﺗﺎ ﺑﻠﻨﺪ ﺷﺪن آﻓﺘﺎب ﯾﻌﻨﯽ وﻗﺖ ﭼﺎﺷﺖ‪ ،‬و ﺑﻪ ﺣﻀﺮت ﺳّﯿﺪ اﻟﺸﻬﺪاء اﻣﺎم ﺣﺴﯿﻦ‬
‫ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم ﺗﻌّﻠﻖ دارد‪ ،‬و اﯾﻨﺴﺖ دﻋﺎ‪:‬‬
‫»َاﻟﻠّﻬﱠﻢ َرﱠب اْﻻَءْرﺑَﺎِب َو ُﻣـَﺴ ﱢﺒَﺐ اْﻻَءْﺳَﺒﺎِب َو ﻣﺎﻟ َِﮏ اﻟﱢﺮَﻗﺎِب َو ُﻣَﺴﱢﺨَﺮ اﻟﱠﺴَﺤﺎِب َو ُﻣَﺴﱢﻬَﻞ اﻟﱢﺼَﻌﺎِب ﯾﺎ َﺣﻠﯿُﻢ ﯾﺎ َﺗّﻮاُب ﯾﺎ َﮐﺮﯾُﻢ ﯾﺎ َوّﻫﺎُب ﯾﺎ‬
‫ُﻣَﻔﱢﺘَﺢ اﻻْـَءﺑ ْﻮاِب ﯾﺎ َﻣْﻦ َﺣﯿُْﺚ ﻣﺎ ُدِﻋَﯽ َأَﺟﺎَب ﯾﺎ َﻣْﻦ ﻟَﯿَْﺲ ﻟَُﻪ ﺣﺎِﺟٌﺐ َو ﻻ ﺑَﱠﻮاٌب ﯾﺎ َﻣْﻦ ﻟَﯿَْﺲ ﻟ َِﺨﺰاﺋِﻨِﻪ ﻗُْﻔٌﻞ َو ﻻ ﺑﺎٌب ﯾﺎ َﻣْﻦ ﻻ ﯾُْﺮﺧﯽ َﻋَﻠﯿِْﻪ‬
‫ِﺳﺘٌْﺮ َو ﻻ ﯾُـْﻀ َﺮُب ﻣِْﻦ ُدوﻧِﻪ)‪ِ (1‬ﺣﺠـﺎٌب ﯾـﺎ َﻣْﻦ َﯾْﺮُزُق َﻣْﻦ َﯾﺸﺎُء ﺑ َِﻐﯿِْﺮ ِﺣﺴﺎٍب ﯾﺎ َﻏﺎﻓَِﺮ اﻟـﱠﺬﻧ ِْﺐ َو َﻗﺎﺑ َِﻞ اﻟﱠﺘْﻮِب َﺷﺪﯾـَﺪ اﻟ ِْﻌﻘﺎِب ﻗُْﻞ ُﻫَﻮ اﻟّﻠﻪ ُ‬
‫َرﺑّﯽ ﻻـ ِإﻟَﻪ ِإﻻّـ ُﻫَﻮ َﻋَﻠﯿِْﻪ َﺗَﻮﱠﮐﻠُْﺖ َو ِإﻟَﯿِْﻪ َﻣﺘـﺎِب اﻟّﻠُﻬﱠﻢ اﻧ َْﻘَﻄَﻊ اﻟﱠﺮﺟـﺎُء ِإّﻻ ﻣِْﻦ َﻓـْﻀ ﻠَِﮏ َو َﺧﺎَب اْﻻَءَﻣُﻞ إّﻻ ﻣِْﻦ َﮐَﺮﻣَِﮏ َﻓَﺄْﺳـ َﺌﻠَُﮏ ﺑ ُِﻤَﺤﱠﻤٍﺪ‬
‫َرُﺳﻮﻟـِ َﮏ ﺻـﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ َو ﺑ ِـَﺼ ِﻔﱢﯿَﮏ)‪َ (2‬ﻋﻠِﱢﯽ ﺑ ْـِﻦ َأﺑ ْﯽ َﻃـ ﺎﻟ ٍِﺐ َو ﺑ ِﺎﻟ ُْﺤـَﺴ ﯿِْﻦ ﺑ ْـِﻦ َﻋﻠِﱟﯽ اِْﻻَﻣـ ﺎِم اﻟﱠﺘﻘﱢﯽ اﻟﱠﺬي َﺷـ ﺮي)‪َ (3‬ﻧْﻔَﺴُﻪ اﺑ ْﺘِﻐﺎَء‬
‫َﻣْﺮﺿﺎﺗَِﮏ َو ﺟﺎَﻫـ َﺪ اﻟّﻨﺎِﮐﺒﯿَﻦ)‪َ (4‬ﻋْﻦ)‪ِ (5‬ﺻـ َﺮاِط َﻃﺎَﻋﺘَِﮏ َﻓَﻘَﺘﻠُﻮُه ﺳﺎِﻏﺒًﺎ)‪َ (7) (6‬وَﻫَﺘُﮑﻮا َﺣﺮﯾَﻤُﻪ)‪ (8‬ﺑَﻐﯿـًﺎ َوُﻋـ ْﺪواﻧًﺎ َو َﺣَﻤﻠُﻮا َرأَﺳُﻪ ﻓِﯽ‬
‫اْﻻﻓـﺎِق َو َاَﺣﱡﻠﻮُه َﻣـَﺤ ﱠﻞ َأْﻫـِﻞ اﻟ ِْﻌَﻨـﺎِد و اﻟﱢﺸَﻘـ ﺎِق َاﻟّﻠُﻬـﱠﻢ َﻓـَﺼ ﱢﻞ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو اﻟ ِﻪ َوَﺟـ ﱢﺪْد َﻋَﻠﯽ اﻟ ْﺒـﺎﻏﯽ)‪َ (9‬ﻋَﻠﯿِْﻪ ُﻣْﺨِﺰَﯾـﺎِت ﻟَْﻌَﻨﺘَِﮏ)‪َ (10‬و‬
‫اﻧ ْﺘِﻘﺎﻣَِﮏ َو ُﻣْﺮِدَﯾﺎِت َﺳَﺨِﻄَﮏ َو َﻧﮑﺎﻟ َِﮏ َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ ِإﻧّﯽ َأْﺳَﺌﻠَُﮏ ﺑ ُِﻤَﺤﱠﻤٍﺪ َو اﻟ ِﻪ َوَاْﺳَﺘْﺸِﻔُﻊ ﺑ ِِﻬْﻢ اِﻟَﯿَْﮏ َو اَُﻗﱢﺪُﻣُﻬﻢ َاﻣﺎﻣﯽ َو ﺑَﯿَْﻦ َﯾَﺪي َﺣَﻮاﺋِﺠﯽ‬
‫أْن ﻻ‬
‫ص ‪285 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع‪ُ :‬دوَﻧُﻪ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻣﺘﻦ‪َ :‬و ﺑ َِﻌﻠِﱢﯽ ﺑ ِْﻦ أﺑﯽ ﻃﺎﻟ ٍِﺐ َﺻِﻔّﯿَﮏ‪ ،‬و ﺣﺎﺷﯿﻪ آ‪ :‬و ﺑ َِﻌﻠِﱢﯽ اﺑ ِْﻦ اﺑﯽ ﻃﺎﻟ ٍِﺐ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم َﺻِﻔّﯿَﮏ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻣﺘﻦ و آ‪ :‬اْﺷَﺘﺮي‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻫﺮ ﺳﻪ ﻧﺴﺨﻪ‪ :‬اﻟّﻨﺎِﮐﺜﯿَﻦ‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬آ‪َ :‬ﻋﻠﯽ‪.‬‬
‫‪ _6 -6‬ع و آ‪ :‬ﺳﺎﻗِﯿًﺎ‪.‬‬
‫‪ _7 -7‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻣﺘﻦ و ﻣﺘﻦ ع و آ‪َ + :‬ﻇﻤﺎﻧًﺎ‪ ،‬و ﺣﺎﺷﯿﻪ آ‪َ :‬ﺿﻤﺎَن‪.‬‬
‫‪ _8 -8‬ﺣﺎﺷﯿﻪ آ‪ُ :‬ﺣْﺮَﻣَﺘُﻪ‪.‬‬
‫‪ _9 -9‬ع و آ‪ :‬اﻟﺒﺎﻗﯽ‪.‬‬
‫‪ _10 -10‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻫﺮ ﺳﻪ ﻧﺴﺨﻪ‪ :‬ﻟَْﻌﻨَِﮏ‪.‬‬
‫َﺗْﻘَﻄَﻊ َرﺟﺎﺋﯽ ﻣِِﻦ اﻣْﺘِﻨﺎﻧَِﮏ َو اِﻓْﻀﺎﻟ َِﮏ َو ﻻ ﺗَُﺨﱢﯿْﺐ َﺗﺄﻣﯿﻠﯽ ﻓﯽ اِْﺣﺴﺎﻧَِﮏ َو َﻧَﻮاﻟ َِﮏ َو ﻻ َﺗْﻬﺘَِﮏ اﻟﱢﺴﺘَْﺮ اﻟ َْﻤْﺴُﺪوَل َﻋَﻠﱠﯽ)‪ (1‬ﻣِْﻦ ِﺟَﻬﺘَِﮏ َو‬
‫ﻻـ ﺗَُﻐﱢﯿْﺮ َﻋّﻨﯽ َﻋَﻮاﺋـِ َﺪ َﻃْﻮﻟ َِﮏ َو ﻧَِﻌِﻤَﮏ َو َوﱢﻓْﻘﻨﯽ ﻟ ِﻤﺎ ﺗَُﻘﱢﺮﺑ ُﻨﯽ)‪ (2‬اِﻟَﯿَْﮏ َواْﺻـ ِﺮﻓْﻨﯽ َﻋّﻤﺎ ﯾُﺒﺎـِﻋ ُﺪﻧﯽ َﻋﻨَْﮏ َو َأْﻋِﻄﻨﯽ ﻣَِﻦ اﻟ َْﺨﯿِْﺮ َأﻓَْﻀَﻞ ﻣِﱠﻤﺎ‬
‫َأْرُﺟﻮا َواْﮐِﻔﻨﯽ ﻣَِﻦ اﻟﱠﺸﱢﺮ ﻣﺎ َأﺧﺎُف َو َأْﺣَﺬُر ﺑ َِﺮْﺣَﻤﺘَِﮏ ﯾﺎ َأْرَﺣَﻢ اﻟّﺮاِﺣﻤﯿَﻦ«‪(3).‬‬
‫ﺳﺎﻋﺖ ﭼﻬﺎرم‪ :‬از وﻗﺖ ﺟﺎﺷﺖ ﺗﺎ اول ﻇﻬﺮ و ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ اﻣﺎم زﯾﻦ اﻟﻌﺎﺑﺪﯾﻦ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم اﺳﺖ‬
‫ﺳـﺎﻋﺖ ﭼﻬﺎرم‪ :‬از وﻗﺖ)‪ (4‬ﭼـﺎﺷﺖ ﺗـﺎ اّول وﻗﺖ ﻇﻬﺮ اﺳﺖ‪ ،‬و ﺑﻪ ﺣﻀـﺮت اﻣـﺎم زﯾﻦ اﻟﻌﺎﺑـﺪﯾﻦ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم ﺗﻌّﻠﻖ دارد‪ ،‬و دﻋﺎﯾﺶ‬
‫اﯾﻨﺴﺖ‪:‬‬
‫»َاﻟﻠُّﻬـﱠﻢ َاﻧ َْﺖ اﻟ َْﻤﻠُِﮏ)‪ (5‬اﻟ َْﻤﻠﯿـُﮏ اﻟ ْﻤﺎﻟـِ ُﮏ َو ُﮐـ ﱡﻞ َﺷـ ﯽ ٍء ِﺳﻮي َوْﺟِﻬَﮏ اﻟ َْﮑﺮﯾِﻢ ﻫﺎﻟ ٌِﮏ َﺳـ ﱠﺨْﺮَت ﺑ ُِﻘـْﺪَرﺗَِﮏ)‪ (6‬اﻟﱡﻨُﺠﻮَم اﻟﱠﺴﻮاﻟـِ َﮏ َو‬
‫َأﻣَْﻄْﺮَت ﺑ ُِﻘـْﺪَرﺗَِﮏ اﻟ ُْﻐﯿُﻮَم اﻟﱠﺴَﻮاﻓـِ َﮏ َو َﻋﻠِْﻤَﺖ ﻣـﺎ ﻓِﯽ اﻟَﺒﱢﺮ َو اﻟ َْﺒْﺤِﺮ َو ﻣـﺎ َﺗـْﺴ ُﻘُﻂ ﻣِْﻦ َوَرَﻗٍﻪ ﻓِﯽ اﻟﱡﻈﻠَُﻤﺎِت اﻟ َْﺤﻮاﻟ ِِﮏ َو َأﻧ َْﺰﻟ َْﺖ ﻣَِﻦ اﻟﱠﺴﻤﺂء‬
‫ﻣـﺎًء َﻓـَﺄْﺧَﺮْﺟَﺖ ﺑ ِﻪ ﻣِْﻦ َﺛَﻤﺮاٍت ُﻣْﺨَﺘﻠِﻔًﺎ َأﻟ ْﻮاﻧُﻬﺎ َو ﻣَِﻦ اﻟ ِْﺠﺒﺎِل ُﺟـ َﺪٌد ﺑﯿٌﺾ َو ُﺣُﻤٌﺮ ُﻣْﺨَﺘﻠٌِﻒ َأﻟ ْﻮاﻧُﻬﺎ)‪ (7‬ﯾﺎ َﺳـ ﻤﯿُﻊ ﯾﺎ ﺑَﺼـﯿُﺮ ﯾﺎ ﺑَﱡﺮ ﯾﺎ َﺷُﮑﻮُر ﯾﺎ‬
‫َرﺣﯿُﻢ ﯾـﺎ َﻏُﻔﻮُر ﯾـﺎ َﻣْﻦ َﯾْﻌَﻠُﻢ ﺧـﺎﺋَِﻨَﻪ اﻻْـَءْﻋﯿُِﻦ َو ﻣـﺎ ﺗُْﺨِﻔﯽ اﻟﱡﺼُﺪوُر ﯾـﺎ ﻣﻦ ﻟَُﻪ اﻟ َْﺤْﻤـ ُﺪ ﻓِﯽ اْﻻُءوﻟﯽ َو اْﻻآِﺧَﺮِه َو ُﻫَﻮ اﻟ َْﺤِﮑﯿُﻢ اﻟ َْﺨﺒِﯿُﺮ ﻓﺎِﻃُﺮ‬
‫اﻟﱠﺴﻤـﺎواِت َو اﻻْـَءْرِض ﺟﺎِﻋـُﻞ اﻟ َْﻤﻼﺋَِﮑِﻪ ُرُﺳـ ًﻼ ُأوﻟﯽ َأْﺟﻨَِﺤٍﻪ َﻣﺜْﻨﯽ َو ﺛُﻼَث َو ُرﺑﺎَع َﯾِﺰﯾـُﺪ ﻓِﯽ اﻟ َْﺨﻠِْﻖ ﻣﺎ َﯾﺸﺎُء ِإ ﱠن اﻟّﻠﻪ َ َﻋﻠﯽ ُﮐﱢﻞ َﺷـ ْﯽ ٍء‬
‫َﻗِﺪﯾٌﺮ َأْﺳـ َﺌﻠَُﮏ ُﺳﻮءاَل اﻟ ْﺒﺎﺋِِﺲ اﻟ َْﺤﺴﯿِﺮ َو َأَﺗَﻀﱠﺮُع اِﻟَﯿَْﮏ َﺗَﻀﱡﺮَع اﻟّﻀﺎﻟ ِِﻊ اﻟ َْﮑﺴﯿِﺮ َو َأَﺗَﻮﱠﮐُﻞ َﻋَﻠﯿَْﮏ َﺗَﻮﱠﮐُﻞ اﻟ ْﺨﺎِﺷِﻊ اﻟ ُْﻤْﺴَﺘﺠﯿِﺮ واﻗٌِﻒ ﺑ ِﺒﺎﺑ َِﮏ‬
‫ُوﻗُﻮَف اﻟ ُْﻤﻮَءﱢﻣِﻞ اﻟ َْﻔﻘﯿِﺮ َو َأَﺗﻮﱠﺟُﻪ اِﻟَﯿَْﮏ ﺑ ِﺎﻟَﺒﺸـﯿِﺮ اﻟﱠﻨﺬﯾِﺮ اﻟﱢﺴﺮاِج اﻟ ُْﻤﻨﯿِﺮ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ ﺧﺎَﺗِﻢ اﻟﱠﻨﺒِﯿﯿَﻦ َو اﺑ ِْﻦ)‪َ (8‬ﻋﱢﻤﻪ أﻣﯿِﺮاﻟُﻤﻮْءﻣِﻨﯿَﻦ َو ﺑ ِﺎِﻹﻣﺎِم َﻋﻠﱢﯽ‬
‫ﺑ ِْﻦ اﻟُﺤَﺴﯿِْﻦ‬
‫ص ‪286 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻣﺘﻦ‪َ :‬ﻋﻠﯽ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ع و آ‪ :‬ﯾَُﻘﱢﺮﺑ ُﻨﯽ‪.‬‬
‫‪ _3 - 3‬ﻣﺼــﺒﺎح‪ ،‬ﺷـﯿﺦ ﮐﻔﻌﻤﯽ‪ ،‬ص ‪ ،135‬اﻟﺴـﺎﻋﻪ اﻟﺜـﺎﻟﺜﻪ‪ ...‬؛ ﻣﻔﺘـﺎح اﻟﻔﻼـح‪ ،‬ص ‪ ،155‬ﺑـﺎب اﻟﺜـﺎﻧﯽ ﻓﯿﻤـﺎ ﯾﻌﻤـﻞ ﻣﺎﺑﯿﻦ ﻃﻠﻮع‪ ...‬؛‬
‫ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ، 83‬ص ‪ ،342‬ﺑﺎب ‪ ،46‬أدﻋﯿﻪ اﻟﺴﺎﻋﺎت‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬آ‪ :‬اّول‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع‪ :‬اﻟ َْﻤﻠَِﮏ‪.‬‬
‫‪ _6 -6‬ﺣﺎﺷﯿﻪ آ‪َ :‬و ﺑ ُِﻘﱠﻮﺗَِﮏ‪.‬‬
‫‪ _7 -7‬ع و آ‪َ + :‬و َﻏﺮاﺑﯿُﺐ ُﺳﻮٌد َو ﻣَِﻦ اﻟّﻨﺎِس َو اﻟﱠﺪواﱢب َو اﻷﻧ ْﻌﺎِم ُﻣﺨَﺘﻠٌِﻒ َاﻟ ْﻮاﻧُﻪ‪.‬‬
‫‪ _ 8 -8‬ع و آ‪َ :‬و ﺑِﺎﺑ ِْﻦ‪.‬‬
‫َزﯾِْﻦ اﻟﻌﺎﺑ ِـﺪﯾَﻦ َو إﻣﺎِم اﻟ ُْﻤﱠﺘﻘﯿَﻦ اﻟُﻤْﺨﻔﯽ ﻟ ِﻠﱠﺼَﺪَﻗﺎِت َو اﻟ ْﺨﺎِﺷِﻊ ﻓِﯽ اﻟﱠﺼَﻠَﻮاِت َو اﻟـّﺪاﺋِِﺐ اﻟُﻤْﺠَﺘِﻬـ ِﺪ ﻓِﯽ اﻟُﻤﺠﺎِﻫـ ﺪاِت اﻟّﺴﺎِﺟِﺪ ِذي اﻟﱠﺜِﻔَﻨﺎِت‬
‫َأْن ﺗُـَﺼ ﱢﻠَﯽ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َﻓَﻘـ ْﺪ َﺗـَﻮﱠﺳﻠُْﺖ ﺑ ِِﻬـْﻢ اِﻟَﯿـْ َﮏ َو َﻗـﱠﺪﻣْﺘُُﻬْﻢ أﻣـﺎﻣﯽ َو ﺑَﯿـْ َﻦ َﯾـَﺪي َﺣـ َﻮاﺋِﺠﯽ َو َاْن َﺗْﻌـِﺼ َﻤﻨﯽ ﻣِْﻦ ُﻣـﻮاَﻗَﻌِﻪ‬
‫َﻣﻌﺎﺻــﯿَﮏ َو ﺗُﺮـِﺷ ـ َﺪﻧﯽ ِإﻟﯽ ُﻣـﻮاَﻗَﻌِﻪ ﻣــﺎ ﯾُْﺮﺿــﯿَﮏ َو َﺗْﺠَﻌَﻠﻨﯽ ﻣِﱠﻤﻦ ﯾُـﻮْءﻣُِﻦ ﺑ ِــَﮏ و َﯾﱠﺘِﻘﯿـَﮏ َو َﯾﺨﺎﻓُـَﮏ َو َﯾْﺮَﺗﺠﯿـَﮏ َو ﯾُﺮاﻗِﺒـُ َﮏ َو‬
‫َﯾْﺴَﺘْﺤﯿِﯿَْﮏ)‪َ (1‬و َﯾَﺘَﻘﱠﺮُب اِﻟَﯿـْ َﮏ ﺑ ُِﻤﻮاﻻـِه َﻣـ ْﻦ ﯾُﻮاﻟﯿـَﮏ َو َﯾَﺘَﺤﱠﺒُﺐ اِﻟَﯿـْ َﮏ ﺑ ُِﻤﻌـﺎداِه َﻣـ ْﻦ ﯾُﻌﺎدﯾـَﮏ َو َﯾْﻌـَﺘِﺮُف ﻟَـَﮏ ﺑ َِﻌﻈﯿِﻢ ﻧِْﻌَﻤﺘَِﮏ)‪َ (2‬و‬
‫َاﯾﺎدﯾَﮏ ﺑ َِﺮْﺣَﻤﺘَِﮏ ﯾﺎ َأْرَﺣَﻢ اﻟﱠﺮاِﺣﻤﯿَﻦ«‪(3).‬‬
‫ﺳﺎﻋﺖ ﭘﻨﺠﻢ‪ :‬از ﻇﻬﺮ ﺗﺎ ﺑﻪ ﻣﻘﺪار ﭼﻬﺎر رﮐﻌﺖ ﻧﺎﻓﻠﻪ و ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ اﻣﺎم ﺑﺎﻗﺮ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم اﺳﺖ‬
‫ﺳـﺎﻋﺖ ﭘﻨﺠﻢ‪ :‬از اّول ﻇﻬﺮ اﺳﺖ ﺗﺎ ﭼﻬﺎر رﮐﻌﺖ از ﻧﺎﻓﻠﻪ ﻇﻬﺮ ﮐﺮده ﺷﻮد‪ ،‬و ﺑﻪ ﺣﻀـﺮت اﻣﺎم ﻣﺤّﻤـ ﺪ ﺑﺎﻗﺮ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم ﺗﻌّﻠﻖ دارد‪ ،‬و‬
‫دﻋﺎﯾﺶ اﯾﻨﺴﺖ‪:‬‬
‫»َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ َاﻧ َْﺖ اﻟّﻠﻪ ُ ﻻـ ِإﻟَﻪ ِإﻻّـ ُﻫَﻮ اﻟ َْﺤﱡﯽ اﻟ َْﻘﱡﯿﻮُم ﻻـ َﺗْﺄُﺧـ ُﺬُه ِﺳـ َﻨٌﻪ َو ﻻـ َﻧْﻮٌم ُﻫَﻮ اﻟّﻠﻪ ُ اﻟﱠِﺬي ﻻ ِإﻟَﻪ ِإّﻻ ُﻫَﻮ ﻋﺎﻟ ُِﻢ اﻟ َْﻐﯿِْﺐ َو اﻟﱠﺸﻬﺎَدِه ُﻫَﻮ اﻟﱠﺮْﺣﻤُﻦ‬
‫اﻟﱠﺮِﺣﯿُﻢ ُﻫَﻮ اْﻻَءﱠوُل َو اْﻻآِﺧُﺮ َو اﻟّﻈﺎِﻫُﺮ َو اﻟ ْﺒﺎِﻃُﻦ َو ُﻫَﻮ ﺑ ُِﮑﱢﻞ َﺷْﯽ ٍء َﻋﻠِﯿٌﻢ ﻓﺎﻟ ُِﻖ اْﻻِءْﺻﺒﺎِح َو ﺟﺎِﻋُﻞ اﻟﱠﻠﯿِْﻞ َﺳَﮑﻨًﺎ َو اﻟﱠﺸْﻤَﺲ َو اﻟ َْﻘَﻤَﺮ ُﺣْﺴﺒﺎﻧًﺎ‬
‫ذﻟـِ َﮏ َﺗْﻘـِﺪﯾُﺮ اﻟ َْﻌِﺰﯾُﺰ اﻟ َْﻌﻠِﯿُﻢ ﯾـﺎ ﻏﺎﻟ ِﺒـًﺎ َﻏﯿَْﺮ َﻣْﻐﻠُﻮٍب َو ﯾـﺎ ﺷﺎـِﻫ ﺪًا ﻻـ َﯾﻐﯿُﺐ ﯾـﺎ َﻗﺮﯾُﺐ ﯾﺎ ُﻣﺠﯿُﺐ ذﻟ ُِﮑُﻢ اﻟّﻠﻪ ُ َرﺑّﯽ َﻋَﻠﯿِْﻪ َﺗَﻮﱠﮐﻠُْﺖ َو ِإﻟَﯿِْﻪ ُأﻧِﯿُﺐ‬
‫َأَﺗـَﺬﻟﱠُﻞ اِﻟَﯿـْ َﮏ َﺗـَﺬﻟﱡَﻞ اﻟﱠﻄﺎﻟـِ ﺒﯿَﻦ َو َأْﺧَﻀُﻊ ﺑَﯿَْﻦ َﯾـَﺪﯾَْﮏ ُﺧُﻀﻮَع اﻟﱠﺮاِﻏﺒﯿَﻦ َو َأْﺳـ َﺌﻠَُﮏ)‪ُ (4‬ﺳـ ﻮءاَل اﻟ َْﻔﻘﯿِﺮ اﻟ ِْﻤـْﺴ ﮑﯿِﻦ َو َاْدُﻋﻮَك َﺗـَﻀ ﱡﺮﻋًﺎ َو‬
‫ُﺧْﻔَﯿًﻪ)‪ِ (5‬إﱠﻧَﮏ ﻻ ﺗُِﺤﱡﺐ اﻟ ُْﻤْﻌَﺘﺪﯾَﻦ َو َأْدُﻋﻮَك َﺧْﻮﻓًﺎ َو َﻃَﻤﻌًﺎ ِإﱠن َرْﺣَﻤَﺘَﮏ َﻗﺮﯾٌﺐ ﻣَِﻦ اﻟُﻤْﺤِﺴﻨﯿَﻦ َو َأَﺗَﻮﱠﺳُﻞ ِإﻟَﯿَْﮏ ﺑ ِِﺨَﯿَﺮﺗَِﮏ ﻣِْﻦ َﺧﻠِْﻘَﮏ‬
‫َو ـَﺻ ْﻔَﻮﺗَِﮏ ﻣَِﻦ اﻟ ْﻌﺎﻟَﻤﯿَﻦ اﻟﱠﺬي ﺟﺎَء ﺑ ِﺎﻟﱢﺼْﺪِق َو ـَﺻ ﱠﺪَق اﻟُﻤْﺮَﺳـ ﻠﯿَﻦ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َﻋﺒِْﺪَك َو َرُﺳﻮﻟ َِﮏ اﻟﱠﻨﺬﯾِﺮ اﻟ ُْﻤﺒﯿِﻦ َو ﺑ َِﻮﻟ ِﱢﯿَﮏ َو َﻋﺒِْﺪَك َﻋﻠﱢﯽ‬
‫ﺑ ِْﻦ َأﺑﯽ ﻃﺎﻟ ٍِﺐ أﻣﯿِﺮاﻟ ُْﻤﻮءﻣِﻨﯿَﻦ َو ﺑ ِﺎْﻻِءﻣﺎِم ُﻣَﺤﱠﻤِﺪ ﺑ ِْﻦ َﻋﻠﱟﯽ‬
‫ص ‪287 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع و آ‪َ :‬و َﯾْﺴَﺘْﺨﻔﯿَﮏ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻣﺘﻦ و آ‪ :‬ﻣَِﻨﻨَِﮏ و ﻧَِﻌِﻤَﮏ‪ ،‬و ﺣﺎﺷﯿﻪ آ‪ :‬و ﻧَِﻌِﻤَﮏ‪.‬‬
‫‪ _3 - 3‬ﻣﺼـﺒﺎح‪ ،‬ﺷـﯿﺦ ﮐﻔﻌﻤﯽ‪ ،‬ص ‪ ،136‬اﻟﺴـﺎﻋﻪ اﻟﺮاﺑﻌﻪ‪ ...‬؛ ﻣﻔﺘـﺎح اﻟﻔﻼـح‪ ،‬ص ‪ ،158‬ﺑـﺎب اﻟﺜـﺎﻧﯽ ﻓﯿﻤـﺎ ﯾﻌﻤﻞ ﻣﺎﺑﯿﻦ ﻃﻠﻮع‪ ...‬؛‬
‫ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،83‬ص ‪ ،344‬ﺑﺎب ‪ ،46‬أدﻋﯿﻪ اﻟﺴﺎﻋﺎت‪. ...‬‬
‫‪ _4 -4‬ع‪ :‬أْﺳَﺄﻟ َُﮏ‪ ،‬و ﺣﺎﺷﯿﻪ آن‪َ :‬أْﺳَﺌﻠَُﮏ‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع و آ‪ :‬ﺧﯿَﻔًﻪ‪.‬‬
‫اﻟ ْﺒﺎﻗِِﺮ)‪ِ (1‬ﻋﻠِْﻢ اﻟّﺪﯾِﻦ َو اﻟ ْﻌﺎﻟ ِِﻢ ﺑ َِﺘْﺄوﯾِﻞ اﻟ ِْﮑﺘﺎِب اﻟُﻤْﺴَﺘﺒﯿِﻦ َو َأْﺳَﺌﻠَُﮏ ﺑ َِﻤﮑﺎﻧِِﻬْﻢ ِﻋﻨَْﺪَك َو َأْﺳَﺘْﺸِﻔُﻊ ﺑ ِِﻬْﻢ اِﻟَﯿَْﮏ و اَُﻗﱢﺪُﻣُﻬﻢ َاﻣﺎﻣﯽ َو ﺑَﯿَْﻦ َﯾَﺪْي‬
‫َﺣَﻮاﺋِِﺠﯽ َو َاْن ﺗُﻮِزَﻋﻨﯽ ُﺷْﮑَﺮ ﻣﺎ َاْوﻟَﯿَﺘﻨﯽ ﻣِْﻦ ﻧَِﻌِﻤَﮏ)‪َ (2‬و َﺗْﺠَﻌَﻞ ﻟﯽ َﻓَﺮﺟًﺎ َو َﻣْﺨَﺮﺟًﺎ ﻣِْﻦ ُﮐﱢﻞ َﮐْﺮٍب َو َﻏﱟﻢ َو َﺗْﺮُزَﻗﻨﯽ ﻣِْﻦ َﺣﯿُْﺚ َاْﺣَﺘِﺴُﺐ‬
‫َو ﻣِْﻦ َﺣﯿُْﺚ ﻻـ َاْﺣَﺘِﺴُﺐ َو َﯾﱢﺴْﺮ ﻟﯽ ﻣِْﻦ َﻓـْﻀ ﻠَِﮏ ﻣـﺎ ﺗُْﻐﻨﯿﻨﯽ)‪ (3‬ﺑ ِﻪ ﻣِْﻦ)‪ُ (4‬ﮐـ ﱢﻞ َﻣْﻄَﻠٍﺐ َو اﻗْـِﺬْف ﻓِﯽ َﻗﻠْﺒﯽ َرﺟﺎَك َو اﻗَْﻄْﻊ َرﺟﺎﺋﯽ ﻣِﱠﻤْﻦ‬
‫ِﺳَﻮاَك َﺣّﺘﯽ ﻻ َاْرُﺟﻮا ِإّﻻ إّﯾﺎَك ِإﱠﻧَﮏ ﺗُﺠﯿُﺐ اﻟّﺪاﻋﯽ ِإَذا َدَﻋﺎَك َو ﺗُﻐﯿُﺚ اﻟ َْﻤﻠُْﻬﻮَف ِإَذا َﻧﺎداَك َو َأﻧ َْﺖ َأْرَﺣُﻢ اﻟّﺮاِﺣﻤﯿَﻦ«‪(5).‬‬
‫ﺳﺎﻋﺖ ﺷﺸﻢ‪ :‬از آﺧﺮ وﻗﺖ ﺳﺎﺑﻖ ﺗﺎ ﻓﺎرغ ﺷﺪن از ﻧﻤﺎز ﻇﻬﺮ و ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ اﻣﺎم ﺻﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم اﺳﺖ‬
‫ﺳﺎﻋﺖ ﺷـﺸﻢ‪ :‬از آﺧﺮ وﻗِﺖ ﺳﺎﺑﻖ اﺳﺖ ﺗﺎ ﻓﺎرغ ﺷـﺪن از ﻧﻤﺎز ﻇﻬﺮ‪ ،‬و ﺑﻪ ﺣﻀـﺮت اﻣﺎم ﺟﻌﻔﺮ ﺻﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم ﺗﻌّﻠﻖ دارد‪ ،‬و دﻋﺎ‬
‫اﯾﻨﺴﺖ‪:‬‬
‫»َاﻟﻠُّﻬـﱠﻢ َأﻧ ْـَﺖ َأﻧ َْﺰﻟ َْﺖ اﻟ َْﻐﯿَْﺚ ﺑ َِﺮْﺣَﻤﺘـِ َﮏ َو َﻋﻠِْﻤَﺖ اﻟ َْﻐﯿَْﺐ ﺑ َِﻤـِﺸ ﱠﯿﺘَِﮏ َوَدﺑﱠْﺮَت اﻻْـُءُﻣﻮَر ﺑ ِِﺤْﮑَﻤﺘـِ َﮏ َو َذﻟﱠﻠَْﺖ اﻟﱢﺼَﻌـ ﺎَب ﺑ ِِﻌﱠﺰﺗـِ َﮏ َو َأْﻋَﺠْﺰَت‬
‫اﻟ ُْﻌُﻘﻮَل َﻋْﻦ ِﻋﻠِْﻢ َﮐﯿِﻔﱠﯿﺘـِ َﮏ َو َﺣَﺠﺒَْﺖ اْﻻَءﺑ ْﺼـﺎَر َﻋْﻦ ِإْدراِك ِﺻـ َﻔﺘَِﮏ َو اْﻻَءْوﻫـﺎَم ﻣِْﻦ)‪َ (6‬ﺣﻘﯿَﻘِﻪ َﻣْﻌِﺮَﻓﺘَِﮏ وَاْﺿـ َﻄَﺮْرَت اْﻻَءﻓْﻬﺎَم ِإﻟَﯽ‬
‫اﻻْـِءﻗْﺮاِر ﺑ َِﻮْﺣـ ﺪاﻧِﱠﯿﺘَِﮏ ﯾـﺎ َﻣْﻦ َﯾْﺮُﺣُﻢ اﻟ َْﻌﺒَْﺮَه َو ﯾُﻘﯿُﻞ اﻟ َْﻌﺜَْﺮَه ﻟََﮏ اﻟ ُْﻤﻠُْﮏ َو اﻟ ِْﻌﱠﺰُه َو اﻟُﻘـْﺪَرُه ﻻ َﯾْﻌُﺰُب َﻋﻨَْﮏ ﻓِﯽ اْﻻَءْرِض َو ﻻ ﻓِﯽ اﻟﱠﺴﻤﺂِء‬
‫ﻣِﺜْﻘﺎُل َذﱠرٍه َأَﺗَﻮﱠﺳُﻞ ِإﻟَﯿَْﮏ ﺑ ِﺎﻟﱠﻨﺒِﱢﯽ اْﻻُءﱢﻣﱢﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َرُﺳﻮﻟ َِﮏ اﻟَﻌَﺮﺑﱢﯽ اﻟَﻤﱢﮑﱢﯽ اﻟ َْﻤَﺪﻧﱢﯽ اﻟ ْﻬﺎِﺷﻤﱢﯽ اﻟﱠﺬي َأْﺧَﺮْﺟَﺘﻨﺎ ﺑ ِﻪ ﻣَِﻦ اﻟﱡﻈﻠَُﻤﺎِت ِإﻟَﯽ اﻟﱡﻨﻮِر َو‬
‫ﺑ َِﺄﻣﯿِﺮاﻟُﻤﻮءﻣِﻨﯿَﻦ َﻋﻠﱢﯽ ﺑ ِْﻦ َأﺑﯽ َﻃﺎﻟ ٍِﺐ اﻟﱠﺬي َﺷـ َﺮْﺣَﺖ ﺑ َِﻮﻻَﯾﺘِﻪ اﻟﱡﺼُﺪوَر َو ﺑ ِﺎِﻹﻣﺎِم َﺟْﻌَﻔِﺮ ﺑ ِْﻦ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ اﻟّﺼﺎِدِق ﻓِﯽ اﻻْﺧﺒﺎِر)‪ (7‬اﻟ ُْﻤﻮءَﺗَﻤِﻦ َﻋﻠﯽ‬
‫َﻣْﮑﻨُﻮِن اْﻻءْﺳﺮاِر َﺻﱠﻠﯽ اﻟّﻠﻪ ُ َﻋَﻠﯿِْﻪ َو َﻋﻠﯽ َأْﻫِﻞ ﺑَﯿْﺘِﻪ ﺑ ِﺎﻟ َْﻌﺸﱢﯽ َو اْﻻِءﺑ ْﮑﺎِر َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ ِإﻧّﯽ َأْﺳَﺌﻠَُﮏ‬
‫ص ‪288 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع و آ‪ :‬ﺑﺎﻗِِﺮ ُﻋﻠُﻮم اَﻷﱠوﻟﯿَﻦ و اﻵِﺧﺮﯾَﻦ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻫﺮ ﺳﻪ ﻧﺴﺨﻪ‪ :‬ﺑ ِﻨَِﻌِﻤَﮏ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع و آ‪ :‬ﺗُﻌﻨﯿﻨﯽ‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع‪َ :‬ﻋْﻦ‪.‬‬
‫‪ _5 - 5‬ﻣﺼـﺒﺎح‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﮐﻔﻌﻤﯽ‪ ،‬ص ‪ ،138‬اﻟﺴـﺎﻋﻪ اﻟﺨﺎﻣﺴﻪ‪ ...‬؛ ﻣﻔﺘﺎح اﻟﻔﻼح‪ ،‬ص ‪ 204‬؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،83‬ص ‪ ،345‬ﺑﺎب ‪،46‬‬
‫أدﻋﯿﻪ اﻟﺴﺎﻋﺎت‪.‬‬
‫‪ _6 -6‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻣﺘﻦ و ﻣﺘﻦ ع و آ‪َ :‬ﻋْﻦ‪ ،‬و ﺣﺎﺷﯿﻪ آ‪ :‬ﻣِْﻦ‪.‬‬
‫‪ _7 -7‬ع و آ‪ :‬اَﻻْﺧﯿﺎِر‪.‬‬
‫ﺑ ِِﻬْﻢ َو َأْﺳَﺘْﺸـ ِﻔُﻊ ﺑ َِﻤﮑـﺎﻧِِﻬْﻢ ﻟَـَﺪﯾَْﮏ َو اَُﻗـﱢﺪُﻣُﻬﻢ َاﻣـﺎﻣﯽ َو ﺑَﯿَْﻦ َﯾـَﺪي َﺣَﻮاﺋِﺠﯽ َﻓـَﺄْﻋِﻄﻨِﯽ اﻟ َْﻔَﺮَج)‪ (1‬اﻟَﻬﻨِْﯽ َء َو اﻟ َْﻤْﺨَﺮَج اﻟ ْـــَﻮِﺣﱠﯽ َو اﻟﱡﺼﻨَْﻊ‬
‫اﻟ َْﻘﺮﯾَﺐ)‪َ (2‬و اْﻻَءَﻣﺎَن ﻣَِﻦ اﻟ َْﻔَﺰِع ﻓِﯽ اﻟ َْﯿْﻮِم اﻟ َْﻌﺼـﯿِﺐ َو َأْن َﺗْﻐِﻔَﺮ ﻟﯽ ُﻣْﻮﺑ َِﻘﺎِت ُذﻧُﻮﺑﯽ)‪َ (3‬و َﺗْﺴﺘَُﺮ َﻋَﻠﱠﯽ ﻓﺎِﺿـ ﺤﺎِت اﻟ ُْﻌﯿُﻮِب َﻓَﺄﻧ َْﺖ اﻟﱠﺮُب َو َأ‬
‫َﻧﺎ اﻟ َْﻤْﺮﺑ ُﻮُب َو َأ َﻧﺎ اﻟﱠﻄﺎﻟ ُِﺐ َو أﻧ َْﺖ اﻟ َْﻤْﻄﻠُﻮُب َو َأﻧ َْﺖ اﻟﱠﺬي ﺑ ِِﺬْﮐِﺮَك َﺗْﻄَﻤﺌُِﻦ اﻟ ُْﻘﻠُﻮُب َو َأﻧ َْﺖ اﻟﱠﺬي َﺗْﻘِﺬُف ﺑ ِﺎﻟ َْﺤﱢﻖ َو َأﻧ َْﺖ َﻋّﻼُم اﻟ ُْﻐﯿُﻮِب ﯾﺎ‬
‫َاْﮐَﺮَم اْﻻءْﮐَﺮﻣﯿَﻦ َو َﯾﺎ َأْﺣَﮑَﻢ اﻟ ْﺤﺎِﮐﻤﯿَﻦ َو ﯾﺎ َﺧﯿَْﺮ اﻟ ْﻔﺎِﺻﻠﯿَﻦ َو ﯾﺎ َأْرَﺣَﻢ اﻟّﺮاِﺣﻤﯿَﻦ«‪(4).‬‬
‫ﺳﺎﻋﺖ ﻫﻔﺘﻢ‪ :‬از ﭼﻬﺎر رﮐﻌﺖ ﺑﻌﺪ از ﻇﻬﺮ ﺗﺎ آﺧﺮ ﻧﻤﺎز ﻋﺼﺮ و ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ اﻣﺎم ﮐﺎﻇﻢ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم اﺳﺖ‬
‫ﺳﺎﻋﺖ ﻫﻔﺘﻢ‪ :‬از ﻧﻤﺎز ﻇﻬﺮ اﺳﺖ ﺗﺎ ﭼﻬﺎر رﮐﻌﺖ از ﻧﺎﻓﻠﻪ ﻋﺼـﺮ ﮐﺮده ﺷﻮد ﯾﺎ ﺑﻪ ﻗـﺪر آن ﺑﮕـﺬرد‪ ،‬و ﺑﻪ ﺣﻀـﺮت اﻣﺎم ﻣﻮﺳـﯽ ﮐﺎﻇﻢ‬
‫ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم ﺗﻌّﻠﻖ دارد‪ ،‬و دﻋﺎﯾﺶ اﯾﻨﺴﺖ‪:‬‬
‫»َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ َأﻧ َْﺖ اﻟ َْﻤْﺮُﺟﱡﻮ ِإَذا َﺣَﺰَب اْﻻَءﻣُْﺮ َو َأﻧ َْﺖ اﻟ َْﻤْﺪُﻋﱡﻮ ِإَذا َﻣﱠﺲ اﻟﱡﻀﱡﺮ َو ُﻣﺠﯿُﺐ اﻟ َْﻤﻠُْﻬﻮِف اﻟ ُْﻤـْﻀ َﻄﱢﺮ َو اﻟ ُْﻤﻨْﺠﯽ ﻣِْﻦ ُﻇﻠُﻤﺎِت اﻟَﺒﱢﺮ َو اﻟ َْﺒْﺤِﺮ َو‬
‫َﻣْﻦ ﻟَُﻪ اﻟ َْﺨﻠُْﻖ َو اﻻْـَءﻣُْﺮ َو اﻟ ْﻌﺎﻟ ُِﻢ ﺑ َِﻮﺳﺎِوِس اﻟﱠﺼﺪِر َو اﻟ ُْﻤﱠﻄﻠُِﻊ َﻋﻠﯽ)‪َ (5‬ﺧِﻔﱢﯽ اﻟﱢﺴِﺮ َﻏﺎَﯾُﻪ ُﮐﱢﻞ َﻧْﺠﻮي َو ِإﻟَﯿَْﮏ ُﻣﻨَْﺘﻬﯽ ُﮐﱢﻞ َﺷـ ْﮑﻮي ﯾﺎ َﻣْﻦ ﻟَُﻪ‬
‫اﻟ َْﺤْﻤـ ُﺪ ﻓِﯽ اﻻْـآِﺧَﺮِه َو اﻻْـُءوﻟﯽ ﯾـﺎ َﻣْﻦ َﺧَﻠَﻖ اﻻْـَءْرَض َو اﻟﱠﺴﻤـﺎواِت اﻟ ُْﻌﻠﯽ اﻟﱠﺮْﺣﻤُﻦ َﻋَﻠﯽ اﻟ َْﻌْﺮِش اْﺳـ َﺘﻮي ﻟَُﻪ ﻣﺎ ﻓِﯽ اﻟﱠﺴﻤﺎواِت َو ﻣﺎ ﻓِﯽ‬
‫اﻻْـَءْرِض َو ﻣـﺎ ﺑَﯿَْﻨُﻬﻤﺎ َو ﻣﺎ َﺗْﺤَﺖ اﻟﱠﺜﺮي َو ِإْن َﺗْﺠَﻬْﺮ ﺑ ِﺎﻟ َْﻘْﻮِل َﻓِﺈﱠﻧُﻪ َﯾْﻌَﻠُﻢ اﻟﱢﺴﱠﺮ َو َأْﺧﻔﯽ اﻟّﻠﻪ ُ ﻻ ِإﻟَﻪ ِإّﻻ ُﻫَﻮ ﻟَُﻪ اْﻻَءْﺳـ ﻤﺎُء اﻟ ُْﺤـْﺴ ﻨﯽ َأْﺳـ َﺌﻠَُﮏ‬
‫ﺑ ُِﻤَﺤﱠﻤٍﺪ ﺧـﺎَﺗِﻢ اﻟﱠﻨﺒِﯿﯿَﻦ ِﺧَﯿَﺮﺗَِﮏ ﻣِْﻦ َﺧﻠِْﻘَﮏ َو اﻟ ُْﻤﻮءَﺗَﻤِﻦ َﻋﻠﯽ َأداِء ِرﺳﺎﻟَﺘَِﮏ َو ﺑ َِﺄﻣﯿِﺮاﻟُﻤﻮءﻣِﻨﯿَﻦ َﻋﻠﱢﯽ ﺑ ِْﻦ َأﺑﯽ ﻃﺎﻟ ٍِﺐ اﻟﱠﺬي َﺟَﻌﻠَْﺖ َوﻻَﯾَﺘُﻪ‬
‫َﻣْﻔُﺮوَﺿًﻪ َﻣَﻊ ِوﻻَﯾﺘَِﮏ َو َﻣَﺤﱠﺒَﺘُﻪ َﻣْﻘُﺮوَﻧًﻪ ﺑ ِِﺮﺿﺎَك َو َﻣَﺤﱠﺒﺘَِﮏ َو ﺑ ِﺎْﻻِءﻣﺎِم اﻟ ْﮑﺎِﻇِﻢ ُﻣﻮَﺳـ ﯽ ﺑ ِْﻦ َﺟْﻌَﻔٍﺮ اﻟﱠﺬي َﺳَﺄﻟََﮏ َأْن ﺗَُﻔﱢﺮَﻏُﻪ)‪ (6‬ﻟ ِِﻌﺒﺎَدﺗَِﮏ‬
‫َو ﺗُْﺨﻠَِﯿُﻪ ﻟ َِﻄﺎَﻋﺘَِﮏ َﻓَﺄْوَﺟﺒَْﺖ َﻣْﺴَﺄﻟَﺘُﻪ َو َأَﺟﺒَْﺖ َدْﻋَﻮَﺗُﻪ َأْن ﺗَُﺼﱢﻠَﯽ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آﻟ ِﻪ َﺻﻼًه َﺗْﻘﻀﯽ ﺑ ِﻬﺎ)‪ (7‬ﻣِّﻨﺎ َواِﺟَﺐ‬
‫ص ‪289 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ﺣﺎﺷﯿﻪ آ‪ :‬اﻟَﻬﻨِﱠﯽ َو اﻟَﻤْﺨَﺮَج‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع و آ‪ :‬اﻟَﻐﺮﯾَﺐ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع و ﻣﺘﻦ آ‪ :‬اﻟﱡﺬﻧُﻮِب‪.‬‬
‫‪ _4 - 4‬ﻣﺼـﺒﺎح‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﮐﻔﻌﻤﯽ‪ ،‬ص ‪ ،139‬اﻟﺴـﺎﻋﻪ اﻟﺨﺎﻣﺴﻪ‪ ...‬؛ ﻣﻔﺘﺎح اﻟﻔﻼح‪ ،‬ص ‪ 207‬؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،83‬ص ‪ ،345‬ﺑﺎب ‪،46‬‬
‫أدﻋﯿﻪ اﻟﺴﺎﻋﺎت‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬ع و آ‪ + :‬اﻟﱢﺴﱢﺮ‪.‬‬
‫‪ _6 -6‬ع‪ :‬ﺗَُﻔﱢﺮَﻗُﻪ‪.‬‬
‫‪ _7 -7‬آ‪ :‬ﻋّﻨﺎ‪.‬‬
‫ُﺣُﻘﻮﻗِِﻬْﻢ َو َﺗْﺮﺿـﯽ ﺑ ِﻬـﺎ ﻓِﯽ َأداِء ﻓُُﺮوـِﺿ ِﻬْﻢ َو َأَﺗَﻮﱠﺳُﻞ ِإﻟَﯿَْﮏ ﺑ ِِﻬْﻢ َو َأْﺳَﺘْﺸـ ِﻔُﻊ ﺑ َِﻤﻨِْﺰﻟَﺘِِﻬْﻢ َو َﻗـْﺪ َﻗـﱠﺪﻣْﺘُُﻬْﻢ أﻣﺎﻣﯽ َو ﺑَﯿَْﻦ َﯾـَﺪي َﺣﻮاﺋِﺠﯽ َأْن‬
‫ﺗُْﺠِﺮَﯾﻨﯽ َﻋﻠﯽ َﺟﻤﯿِﻞ َﻋَﻮاﺋِِﺪَك َو َﺗْﻤَﻨَﺤﻨﯽ َﺟﺰﯾَﻞ َﻓَﻮاﺋِِﺪَك َو َﺗْﺄُﺧَﺬ ﺑ َِﺴْﻤﻌﯽ َو ﺑََﺼﺮي َو َﻋﻼﻧَِﯿﺘﯽ َو ِﺳّﺮي َو َﻧﺎِﺻَﯿﺘﯽ َو َﻗﻠْﺒﯽ َو َﻋﺰﯾَﻤﺘﯽ َو‬
‫ﻟ ُـّﺒﯽ اِﻟﯽ ﻣـﺎ ﺗُِﻌﯿﻨُﻨﯽ ﺑ ِـﻪ َﻋﻠﯽ َﻫـ ﻮاَك َو ﺗَُﻘﱢﺮﺑ ُﻨﯽ ﻣِْﻦ َأْﺳـ ﺒﺎِب ِرﺿـﺎَك َو ﺗُـﻮِﺟَﺐ ﻟﯽ َﻧﻮاﻓـِ َﻞ َﻓـْﻀ ﻠَِﮏ َو َﺗـْﺴ َﺘﺪﯾُﻢ ﻟﯽ َﻣَﻨـﺎﺋَِﺢ)‪َ (1‬ﻃْﻮﻟ َِﮏ‬
‫ﺑ َِﺮْﺣَﻤﺘَِﮏ ﯾﺎ َأْرَﺣَﻢ اﻟﱠﺮاِﺣﻤﯿَﻦ«‪(2).‬‬
‫ﺳﺎﻋﺖ ﻫﺸﺘﻢ‪ :‬از ﭼﻬﺎر رﮐﻌﺖ ﺑﻌﺪ از ﻇﻬﺮ ﺗﺎ آﺧﺮ ﻧﻤﺎز ﻋﺼﺮ و ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ اﻣﺎم رﺿﺎ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم اﺳﺖ‬
‫ﺳﺎﻋﺖ ﻫﺸـﺘﻢ‪ :‬از ﭼﻬﺎر رﮐﻌﺖ ﺑﻌﺪ از ﻇﻬﺮ ﺗﺎ آﺧﺮ ﻧﻤﺎز ﻋﺼـﺮ اﺳﺖ‪ ،‬و ﺑﻪ ﺣﻀـﺮت اﻣﺎم رﺿﺎ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم ﻧﺴـﺒﺖ دارد‪ ،‬و دﻋﺎﯾﺶ‬
‫اﯾﻨﺴﺖ‪:‬‬
‫»َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ َأﻧ َْﺖ اﻟ ْﮑـﺎِﺷُﻒ ﻟ ِﻠُْﻤﻠِّﻤـ ﺎِت َو اﻟ ْﮑـﺎﻓﯽ ﻟ ِﻠُْﻤِﻬّﻤـ ﺎِت َو اﻟ ُْﻤَﻔﱢﺮُج ﻟ ِﻠُْﮑُﺮﺑـﺎِت َو اﻟـّﺴ ﺎﻣُِﻊ ﻟ ِﻼـْﺻﻮاِت َو اﻟ ُْﻤْﺨِﺮُج ﻣَِﻦ اﻟﱡﻈﻠُﻤـﺎِت َو اﻟ ُْﻤﺠﯿُﺐ‬
‫ﻟ ِﻠـﱠﺪﻋﻮاِت اﻟﱠﺮاِﺣُﻢ ﻟ ِﻠَْﻌَﺒﺮاِت َﺟّﺒﺎُر اﻻْرِض َو اﻟﱠﺴَﻤﻮاِت ﯾﺎ َوﻟ ِﱡﯽ ﯾﺎ َﻣْﻮﻟﯽ ﯾﺎ َﻋﻠﱡﯽ ﯾﺎ َأْﻋﻠﯽ ﯾﺎ َﮐﺮﯾُﻢ ﯾﺎ َأْﮐَﺮُم ﯾﺎ َﻣْﻦ ﻟَُﻪ اِْﻻْﺳُﻢ اْﻻَءْﻋَﻈُﻢ ﯾﺎ َﻣْﻦ‬
‫َﻋﱠﻠَﻢ اْﻻِءﻧ ْﺴـﺎَن ﻣﺎ ﻟَْﻢ َﯾْﻌَﻠْﻢ َﻓﺎِﻃَﺮ اﻟﱠﺴَﻤﻮاِت َو اَﻷْرِض َو ُﻫَﻮ ﯾُْﻄِﻌُﻢ َو ﻻ ﯾُْﻄَﻌُﻢ َأْﺳـ َﺌﻠَُﮏ ﺑ ُِﻤَﺤﱠﻤٍﺪ اﻟ ُْﻤـْﺼ َﻄﻔﯽ ﻣَِﻦ اﻟ َْﺨﻠِْﻖ اﻟ َْﻤﺒُْﻌﻮِث ﺑ ِﺎﻟ َْﺤﱢﻖ َو‬
‫ﺑ ِـَﺄﻣﯿِﺮاﻟُﻤﻮءﻣِﻨﯿَﻦ اﻟﱠﺬي َاْوﻟَﯿَْﺘـُﻪ َﻓـَﺄﻟ َْﻘﯿَْﺘُﻪ ﺷـﺎِﮐﺮًا َو َأﺑ َْﻠﯿَْﺘُﻪ َﻓَﻮَﺟـ ْﺪَﺗُﻪ ﺻـﺎﺑ ِﺮًا َو ﺑ ِﺎْﻻِءﻣـﺎِم اﻟﱢﺮﺿـﺎ َﻋﻠﱢﯽ ﺑ ِْﻦ ُﻣْﻮَﺳـ ﯽ اﻟﱠﺬي َاْوﻓﯽ ﺑ َِﻌْﻬـِﺪَك َو َوﺛَِﻖ‬
‫ﺑ َِﻮْﻋِﺪَك َو َأْﻋَﺮَض َﻋّﻨِﯽ)‪ (3‬اﻟﱡﺪﻧﯿﺎ َو َﻗْﺪ َأﻗَْﺒَﻠْﺖ)‪ِ (4‬إﻟَﯿِﻪ َو َرِﻏَﺐ َﻋْﻦ زﯾَﻨﺘِﻬﺎ َو َﻗـْﺪ َرِﻏَﺒْﺖ ﻓﯿِﻪ َأْن ﺗُـَﺼ ﱢﻠَﯽ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َﻓَﻘْﺪ‬
‫َﺗَﻮﱠﺳﻠُْﺖ ﺑ ِِﻬْﻢ اِءﻟَﯿـْ َﮏ َو َﻗـﱠﺪﻣْﺘُُﻬْﻢ َأﻣـﺎﻣﯽ َو ﺑَﯿَْﻦ َﯾـَﺪْي َﺣَﻮاﺋِﺠﯽ َأْن َﺗْﻬـِﺪَﯾﻨﯽ ِإﻟﯽ َﺳـ ﺒﯿِﻞ)‪َ (5‬ﻣْﺮﺿﺎﺗـِ َﮏ َو ﺗَُﯿﱢﺴَﺮ ﻟﯽ َأْﺳـ ﺒﺎَب َﻃﺎَﻋﺘـِ َﮏ َو‬
‫ﺗَُﻮﱢﻓَﻘﻨﯽ ِﻻﺑ ْﺘِﻐﺎِء اﻟﱡﺰﻟ َْﻔِﻪ ﺑ ُِﻤﻮاﻻِه َأْوﻟ ِﯿﺎﺋَِﮏ َو ِإْدراِك اﻟ ُْﺨْﻄَﻮِه ﻣِْﻦ ُﻣﻌﺎداِه َأْﻋﺪاﺋَِﮏ َو ﺗُﻌﯿَﻨﻨﯽ َﻋﻠﯽ َأداِء)‪َ (6‬ﻓَﺮاﺋِِﻀَﮏ َو اْﺳﺘِْﻌﻤﺎِل ُﺳﱠﻨﺘَِﮏ‬
‫ص ‪290 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ع‪َ :‬ﻣﻨﺎﺋَِﺞ‪.‬‬
‫‪ _2 - 2‬ﻣﺼـﺒﺎح‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﮐﻔﻌﻤﯽ‪ ،‬ص ‪ ،140‬اﻟﺴـﺎﻋﻪ اﻟﺴـﺎﺑﻌﻪ‪ ...‬؛ ﻣﻔﺘﺎح اﻟﻔﻼح‪ ،‬ص ‪ 209‬؛ ﺑﺤﺎراﻷـﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،83‬ص ‪ ،348‬ﺑﺎب ‪،46‬‬
‫أدﻋﯿﻪ اﻟﺴﺎﻋﺎت‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻣﺘﻦ و ﻣﺘﻦ آ‪َ :‬ﻋْﻦ‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ع و آ‪َ :‬اﻗَْﺒﻠَْﺖ‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻣﺘﻦ و ع‪ُ :‬ﺳﺒُِﻞ‪.‬‬
‫‪ _6 -6‬آ‪َ _ :‬أداء ‪.‬‬
 ‫َو ﺗَُﻮﱢﻓَﻘﻨﯽ َﻋَﻠﯽ اﻟ َْﻤَﺤﱠﺠِﻪ)‪ (1‬اﻟ ُْﻤَﺆﱢدَﯾِﻪ ِإﻟَﯽ اﻟ ِْﻌﺘِْﻖ ﻣِْﻦ َﻋﺬاﺑ َِﮏ َو اﻟ َْﻔْﻮِز ﺑ َِﺮْﺣَﻤﺘَِﮏ)‪ (2‬ﯾﺎ َأْرَﺣَﻢ اﻟّﺮاِﺣﻤﯿَﻦ«‪(3).‬‬
‫ﺳﺎﻋﺖ ﻧﻬﻢ‪ :‬از ﻧﻤﺎز ﻋﺼﺮ ﺗﺎ دو ﺳﺎﻋﺖ ﺑﻌﺪ از آن و ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ اﻣﺎم ﺟﻮاد ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم اﺳﺖ‬
‫ﺳـﺎﻋﺖ ﻧﻬﻢ‪ :‬از ﻧﻤـﺎز ﻋﺼـﺮ اﺳﺖ ﺗﺎ آن ﮐﻪ دو ﺳﺎﻋﺖ ﺑﮕـﺬرد‪ ،‬ﺑﻪ ﺣﻀـﺮت اﻣﺎم ﻣﺤّﻤـ ﺪ ﺗﻘﯽ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم ﻧﺴـﺒﺖ دارد‪ ،‬و دﻋﺎﯾﺶ‬
‫اﯾﻨﺴﺖ‪:‬‬
‫»َاﻟﻠُّﻬﱠﻢ ﯾﺎ ﺧﺎﻟ َِﻖ اْﻻَءﻧ ْﻮاِر َو ُﻣَﻘـ ﱢﺪَر اﻟﱠﻠﯿِْﻞ َو اﻟﱠﻨﻬﺎِر َو َﯾْﻌَﻠُﻢ ﻣﺎ َﺗْﺤِﻤُﻞ ُﮐﱡﻞ ُأﻧ ْﺜﯽ َو ﻣﺎ َﺗﻐﯿُﻆ اْﻻَءْرﺣﺎُم َو ﻣﺎ َﺗْﺰداُد َو ُﮐﱡﻞ َﺷـ ْﯽ ٍء ِﻋﻨَْﺪُه ﺑ ِِﻤْﻘﺪاٍر‬
‫ِإذا َﺗﻔﺎَﻗَﻢ َأﻣٌْﺮ ُﻃِﺮَح َﻋَﻠﯿَْﮏ َو ِإَذا ُﻏﱢﻠَﻘِﺖ اْﻻَءﺑ ْﻮاُب ﻗُِﺮَع ﺑﺎُب َﻓْﻀﻠَِﮏ َو ِإذا ﺿﺎَﻗِﺖ اﻟ ْﺤﺎﺟﺎُت ﻓُِﺰَع ِإﻟﯽ َﺳَﻌِﻪ َﻃْﻮﻟ َِﮏ َو ِإَذا اﻧ َْﻘَﻄَﻊ اْﻻَءَﻣُﻞ‬
‫ﻣَِﻦ اﻟ َْﺨﻠِْﻖ اﱠﺗَﺼَﻞ ﺑ َِﮏ َو ِإذا َوَﻗَﻊ اﻟ َْﯿْﺄُس ﻣَِﻦ اﻟّﻨﺎِس َوَﻗَﻒ اﻟﱠﺮﺟﺎُء َﻋَﻠﯿَْﮏ َأْﺳـ َﺌﻠَُﮏ ﺑ ُِﻤَﺤﱠﻤٍﺪ اﻟﱠﻨﺒِﱢﯽ اْﻻَءّواِب)‪ (4‬اﻟﱠﺬي َأﻧ َْﺰﻟ َْﺖ َﻋَﻠﯿِْﻪ اﻟ ِْﮑﺘﺎَب‬
‫َو َﻧـَﺼ ْﺮَﺗُﻪ َﻋَﻠﯽ اﻻْـَءْﺣﺰاِب َو َﻫـ َﺪﯾَْﺘﻨﺎ ﺑ ِﻪ ِإﻟﯽ داِر اﻟ ْﻤـﺂِب َو ﺑ ِـَﺄﻣﯿِﺮاﻟ ُْﻤﻮْءﻣِﻨﯿَﻦ َﻋﻠِﱢﯽ ﺑ ِْﻦ َأﺑﯿﻄـﺎﻟ ٍِﺐ اﻟ َْﮑﺮﯾِﻢ اﻟﱢﻨﺼـﺎِب اﻟ ُْﻤَﺘـَﺼ ﱢﺪِق ﺑ ِﺨﺎَﺗِﻤﻪ ﻓِﯽ‬
‫اﻟ ِْﻤْﺤﺮاِب َو ﺑ ِﺎْﻻِءﻣﺎِم اﻟ ْﻔﺎِﺿِﻞ ُﻣَﺤﱠﻤِﺪ ﺑ ِْﻦ َﻋﻠِﱟﯽ اﻟﱠﺬي ُﺳـ ﺌَِﻞ َﻓَﻮﱠﻓْﻘَﺘُﻪ ﻟ َِﺮﱢد اﻟ َْﺠﻮاِب َو اﻣْﺘُِﺤَﻦ َﻓَﻌَﻀْﺪَﺗُﻪ ﺑ ِﺎﻟﱠﺘْﻮﻓﯿِﻖ َو اﻟﱠﺼﻮاِب َﺻﱠﻠﯽ اﻟّﻠﻪ ُ َﻋَﻠﯿِْﻪ َو‬
‫َﻋﻠﯽ َأْﻫـِﻞ ﺑَﯿْﺘِِﻪ اْﻻَءْﻃﻬـﺎِر َو َأْن َﺗْﺠَﻌـ َﻞ ُﻣﻮاﻻَﺗُﻬْﻢ َو َﻣَﺤﱠﺒَﺘُﻬْﻢ ِﻋـْﺼ َﻤًﻪ)‪ (5‬ﻣَِﻦ اﻟّﻨـﺎِر َو َﻣَﺤﱠﺠًﻪ ِإﻟﯽ داِر اﻟ َْﻘﺮاِر َﻓَﻘـ ْﺪ َﺗـَﻮﱠﺳﻠُْﺖ ﺑ ِِﻬْﻢ ِإﻟَﯿـْ َﮏ َو‬
‫َﻗـﱠﺪﻣْﺘُُﻬْﻢ َأﻣـﺎﻣﯽ َو ﺑَﯿَْﻦ َﯾـَﺪْي َﺣﻮاﺋِﺠﯽ َو َﺗْﻌـِﺼ َﻤﻨﯽ ﻣَِﻦ اﻟﱠﺘَﻌﱡﺮِض ﻟ َِﻤﻮاﻗِِﻒ َﺳـ َﺨِﻄَﮏ َو ﺗَُﻮﱢﻓَﻘﻨﯽ ﻟ ُِﺴـ ﻠُﻮِك)‪َ (6‬ﻣَﺤﱠﺒﺘـِ َﮏ َو َﻣْﺮﺿﺎﺗَِﮏ ﯾﺎ‬
‫َأْرَﺣَﻢ اﻟّﺮاِﺣﻤﯿَﻦ«‪(7).‬‬
‫ص ‪291 :‬‬
‫‪ _1 -1‬آ‪ :‬اﻟُﺤﱠﺠِﻪ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻣﺘﻦ‪ :‬ﺑ َِﻤَﺤﱠﺒﺘَِﮏ‪ ،‬و ﺣﺎﺷﯿﻪ آ‪ :‬ﺑ َِﺠﱠﻨﺘَِﮏ‪.‬‬
‫‪ _3 - 3‬ﻣﺼـﺒﺎح‪ ،‬ﺷـﯿﺦ ﮐﻔﻌﻤﯽ‪ ،‬ص ‪ ،141‬اﻟﺴـﺎﻋﻪ اﻟﺜـﺎﻣﻨﻪ‪ ...‬؛ ﻣﻔﺘﺎح اﻟﻔﻼح‪ ،‬ص ‪ 213‬؛ ﺑﺤﺎراﻷـﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،83‬ص ‪ ،350‬ﺑﺎب ‪،46‬‬
‫أدﻋﯿﻪ اﻟﺴﺎﻋﺎت‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ع و آ‪ :‬اَﻻﺑ ْﻮاِب‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع و آ‪ُ :‬ﻣﻮاﻻﺗِﯽ ﻟَُﻬْﻢ ِﻋْﺼَﻤًﻪ‪.‬‬
‫‪ _6 -6‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع‪ :‬ﻟ َِﺴﺒﯿِﻞ‪.‬‬
‫‪ _7 - 7‬ﻣﺼـﺒﺎح‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﮐﻔﻌﻤﯽ‪ ،‬ص ‪ ،142‬اﻟﺴﺎﻋﻪ اﻟﺘﺎﺳـﻌﻪ‪ ...‬؛ ﻣﻔﺘﺎح اﻟﻔﻼح‪ ،‬ص ‪ 214‬؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ، 83‬ص ‪ ،351‬ﺑﺎب ‪،46‬‬
‫أدﻋﯿﻪ اﻟﺴﺎﻋﺎت‪.‬‬
 ‫ﺳﺎﻋﺖ دﻫﻢ‪ :‬از آﺧﺮ ﺳﺎﻋﺖ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺗﺎ ﯾﮏ ﺳﺎﻋﺖ ﻣﺎﻧﺪه ﺑﻪ زرد ﺷﺪن آﻓﺘﺎب و ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ اﻣﺎم ﻫﺎدي ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم اﺳﺖ‬
‫ﺳﺎﻋﺖ دﻫﻢ‪ :‬از ﻣﻨﺘﻬﺎي ﺳﺎﻋِﺖ ﮔﺬﺷـﺘﻪ اﺳﺖ ﺗﺎ ﯾﮏ ﺳﺎﻋﺖ ﭘﯿﺶ از آن ﮐﻪ آﻓﺘﺎب زرد ﺷﻮد)‪ ،(1‬و ﺑﻪ ﺣﻀﺮت اﻣﺎم ﻋﻠﯽ ﻧﻘﯽ ﻋﻠﯿﻪ‬
‫اﻟﺴﻼم ﺗﻌّﻠﻖ دارد‪ ،‬و دﻋﺎﯾﺶ اﯾﻨﺴﺖ‪:‬‬
‫َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ َأﻧ َْﺖ اﻟ َْﻮﻟ ِﱡﯽ اﻟ َْﺤﻤﯿُﺪ اﻟ َْﻐُﻔﻮُر اﻟ َْﻮُدوُد اﻟ ُْﻤﺒِْﺪُئ اﻟ ُْﻤﻌﯿُﺪ ُذو اﻟ َْﻌْﺮِش اﻟ َْﻤﺠﯿُﺪ َو اﻟ َْﺒْﻄِﺶ اﻟﱠﺸﺪﯾِﺪ َﻓّﻌﺎٌل ﻟ ِﻤﺎ ﯾُﺮﯾُﺪ ﯾﺎ َﻣْﻦ ُﻫَﻮ َأﻗَْﺮُب ِإﻟَﱠﯽ ﻣِْﻦ‬
‫َﺣﺒِْﻞ اﻟ َْﻮرﯾِﺪ ﯾﺎ َﻣْﻦ ُﻫَﻮ َﻋﻠﯽ ُﮐﱢﻞ َﺷـ ْﯽ ٍء َﺷـ ﻬﯿٌﺪ ﯾﺎ َﻣْﻦ ﻻَﯾَﺘﻌﺎَﻇُﻤُﻪ ُﻏْﻔﺮاُن اﻟﱡﺬﻧُﻮِب َو ﻻ َﯾْﮑﺒُُﺮ َﻋَﻠﯿِْﻪ اﻟﱠﺼْﻔُﺢ َﻋِﻦ اﻟ ُْﻌﯿُﻮِب َأْﺳَﺌﻠَُﮏ ﺑ َِﺠﻼﻟ َِﮏ‬
‫َو ﺑ ِﻨُﻮِر َوْﺟِﻬَﮏ اﻟﱠﺬي َﻣَﻼَء َأْرﮐﺎَن َﻋْﺮِﺷَﮏ َو ﺑ ُِﻘْﺪَرﺗَِﮏ اﻟﱠﺘﯽ َﻗﱠﺪْرَت ﺑ ِﻬﺎ َﻋﻠﯽ َﺧﻠِْﻘَﮏ َو ﺑ َِﺮْﺣَﻤﺘَِﮏ اﻟﱠﺘﯽ َوِﺳَﻌْﺖ ُﮐﱠﻞ َﺷْﯽ ٍء َو ﺑ ُِﻘﱠﻮﺗَِﮏ‬
‫اﻟﱠﺘﯽ ـَﺿ ُﻌَﻒ ﺑ ِﻬﺎ ُﮐﱡﻞ َﻗِﻮﱟي َو ﺑ ِِﻌﱠﺰﺗَِﮏ اﻟﱠﺘﯽ َذﱠل ﻟَﻬﺎ ُﮐﱡﻞ َﻋﺰﯾٍﺰ َو ﺑ َِﻤـِﺸ ﱠﯿﺘَِﮏ اﻟﱠﺘﯽ َﺻُﻐَﺮ ﻓﯿﻬﺎ ُﮐﱡﻞ َﮐﺒﯿٍﺮ َو ﺑ َِﺮُﺳﻮﻟ َِﮏ اﻟﱠﺬي َرِﺣْﻤَﺖ ﺑ ِِﻪ اﻟ ِْﻌﺒﺎَد‬
‫َو َﻫَﺪﯾَْﺖ ﺑ ِﻪ ِإﻟﯽ َﺳﺒﯿِﻞ)‪ (2‬اﻟﱠﺮﺷﺎِد َو ﺑ َِﺄﻣﯿِﺮاﻟ ُْﻤﻮْءﻣِﻨﯿَﻦ َﻋﻠِﱢﯽ ﺑ ْﻦ َأﺑﯿﻄﺎﻟ ٍِﺐ َأﱠوَل َﻣْﻦ آَﻣَﻦ ﺑ َِﺮُﺳﻮﻟ َِﮏ َو َﺻﱠﺪَق َو اﻟﱠﺬي َوﻓﯽ ﺑ ِﻤﺎ ﻋﺎَﻫَﺪ َﻋَﻠﯿِْﻪ َو‬
‫َﺗـَﺼ ﱠﺪَق َو ﺑ ِﺎْﻻِءﻣﺎِم اﻟ َْﺒﱢﺮ َﻋﻠِﱢﯽ ﺑ ِْﻦ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ ﻋﻠﯿﻬﻤﺎاﻟﺴـﻼم اﻟﱠﺬي َﮐَﻔﯿَْﺘُﻪ ﺣﯿَﻠَﻪ اْﻻَءْﻋﺪاِء َو َأَرﯾَْﺘُﻬْﻢ َﻋﺠﯿَﺐ اْﻻآَﯾِﻪ ِإْذ َﺗَﻮﱠﺳﻠُﻮا ﺑ ِﻪ ﻓِﯽ اﻟﱡﺪﻋﺎِء َأْن‬
‫ﺗُـَﺼ ﱢﻠَﯽ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َﻓَﻘـ ِﺪ اْﺳَﺘْﺸـ َﻔْﻌُﺖ ﺑ ِِﻬْﻢ ِإﻟَﯿَْﮏ َو َﻗـﱠﺪﻣْﺘُُﻬْﻢ َأﻣﺎﻣﯽ َو ﺑَﯿَْﻦ َﯾـَﺪْي َﺣﻮاﺋِﺠﯽ َو َأْن َﺗْﺠَﻌَﻠﻨﯽ ﻣِْﻦ ِﮐﻔﺎَﯾﺘَِﮏ ﻓﯽ‬
‫ِﺣْﺮٍز َﺣﺮﯾٍﺰ َو ﻣِْﻦ َﮐﻼَﺋﺘـِ َﮏ َﺗْﺤَﺖ ِﻋﱟﺰ َﻋﺰﯾٍﺰ َو ﺗُـﻮِزَﻋﻨﯽ ُﺷـ ْﮑَﺮ آﻻﺋـِ َﮏ َو ﻣَِﻨﻨـِ َﮏ َو ﺗَُﻮﱢﻓَﻘﻨﯽ ﻟ ِﻼِْـْﻋﺘِﺮاِف ﺑ َِﺄﯾﺎدﯾـَﮏ َو ﻧَِﻌِﻤـ َﮏ ﯾـﺎ َأْرَﺣَﻢ‬
‫اﻟّﺮاِﺣﻤﯿَﻦ«‪(3).‬‬
‫ﺳﺎﻋﺖ ﯾﺎزدﻫﻢ از آﺧﺮ ﺳﺎﻋﺖ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺗﺎ زرد ﺷﺪن آﻓﺘﺎب و ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ اﻣﺎ ﻋﺴﮑﺮي ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم اﺳﺖ‬
‫ﺳﺎﻋﺖ ﯾﺎزدﻫﻢ‪ :‬از اﻧﺘﻬﺎي ﺳﺎﻋِﺖ ﮔﺬﺷـﺘﻪ اﺳﺖ ﺗﺎ آن ﮐﻪ آﻓﺘﺎب زرد ﺷﻮد‪ ،‬و ﺑﻪ ﺣﻀـﺮت اﻣﺎم ﺣﺴﻦ ﻋﺴـﮑﺮي ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم ﻧﺴﺒﺖ‬
‫دارد‪ ،‬و دﻋﺎﯾﺶ اﯾﻨﺴﺖ‪:‬‬
‫»َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ ِإﱠﻧَﮏ ُﻣﻨِْﺰُل اﻟ ُْﻘْﺮآِن َو ﺧـﺎﻟ ُِﻖ اﻻْـِءﻧ ِْﺲ َو اﻟ ْﺠـﺎﱢن َو ﺟﺎِﻋُﻞ اﻟﱠﺸْﻤِﺲ َو اﻟ َْﻘَﻤِﺮ ﺑ ُِﺤـْﺴ ﺒﺎِن اﻟ ُْﻤﺒَْﺘـِﺪُئ ﺑ ِﺎﻟﱠﻄْﻮِل َو اِْﻻﻣْﺘِﻨﺎِن َو اﻟ ُْﻤﺒَْﺘـِﺪُئ)‪(4‬‬
‫ﻟ ِﻠَْﻔْﻀِﻞ َو اْﻻِءْﺣﺴﺎِن َو ﺿﺎﻣُِﻦ اﻟﱢﺮْزِق ﻟ َِﺠﻤﯿِﻊ‬
‫ص ‪292 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ع‪ :‬آﻓﺘﺎب زرد ﺷﺪن‪ ،‬ﺑﻪ ﺟﺎي‪ :‬آن ﮐﻪ آﻓﺘﺎب زرد ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ع و آ‪ُ :‬ﺳﺒُِﻞ‪.‬‬
‫‪ _3 - 3‬ﻣﺼـﺒﺎح‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﮐﻔﻌﻤﯽ‪ ،‬ص ‪ ،144‬اﻟﺴﺎﻋﻪ اﻟﻌﺎﺷـﺮه‪ ...‬؛ ﻣﻔﺘﺎح اﻟﻔﻼح‪ ،‬ص ‪ 216‬؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ، 83‬ص ‪ ،352‬ﺑﺎب ‪،46‬‬
‫أدﻋﯿﻪ اﻟﺴﺎﻋﺎت‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ع و آ‪ :‬اﻟُﻤﺒِْﺪُئ‪.‬‬
‫اﻟ َْﺤَﯿﻮاِن ﻟََﮏ اﻟ َْﻤﺤﺎﻣُِﺪ َو اﻟ َْﻤﻤﺎِدُح َو ﻣِﻨَْﮏ اﻟ َْﻔﻮاﺋُِﺪ َو اﻟ َْﻤﻨﺎﺋُِﺢ َو ِإﻟَﯿَْﮏ َﯾْﺼَﻌُﺪ اﻟ َْﮑﻠُِﻢ اﻟﱠﻄﱢﯿُﺐ َو اﻟ َْﻌَﻤُﻞ اﻟّﺼﺎﻟ ُِﺢ َأْﻇَﻬْﺮَت اﻟ َْﺠﻤﯿَﻞ َو َﺳَﺘْﺮَت‬
‫اﻟ َْﻘﺒﯿـَﺢ َو َﻋﻠِْﻤَﺖ ﻣـﺎ ﺗُْﺨِﻔﯽ)‪ (1‬اﻟﱡﺼُﺪوُر َو اﻟ ْـَﺠ ﻮاﻧُِﺢ)‪َ (2‬أْﺳَﺌﻠَُﮏ)‪ (3‬ﺑ ُِﻤَﺤﱠﻤٍﺪ ﺻــﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿـﻪ و آﻟـﻪ َرُﺳﻮﻟـِ َﮏ ِإﻟَﯽ اﻟ ْﮑـﺎﱠﻓِﻪ َو َأﻣﯿﻨَِﮏ‬
‫اﻟ َْﻤﺒُْﻌﻮِث ﺑ ِﺎﻟﱠﺮْﺣَﻤِﻪ َو اﻟﱠﺮأَْﻓِﻪ َو ﺑ َِﺄﻣﯿِﺮاﻟ ُْﻤﻮْءﻣِﻨﯿَﻦ َﻋﻠِﱢﯽ ﺑ ِْﻦ َأﺑﯿﻄﺎﻟ ٍِﺐ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم َاﻟ ُْﻤْﻔَﺘَﺮِض ﻃﺎَﻋﺘُُﻪ َﻋَﻠﯽ اﻟ َْﻘﺮﯾِﺐ َو اﻟ َْﺒﻌﯿِﺪ اﻟ ُْﻤﻮَءﱠﯾِﺪ ﺑ َِﻨـْﺼ ِﺮَك‬
‫ﻓﯽ ُﮐﱢﻞ َﻣْﻮﻗٍِﻒ َﻣْﺸـ ُﻬﻮٍر)‪َ (4‬و ﺑ ِﺎْﻻِءﻣـﺎِم اﻟﱠﺘﻘﯽ)‪ (5‬اﻟ َْﺤـَﺴ ِﻦ ﺑ ِْﻦ َﻋﻠِﱟﯽ اﻟﱠﺬي ُﻃِﺮَح ﻟ ِﻠﱢﺴﺒـﺎِع َﻓَﺨﱠﻠـْﺼ َﺘُﻪ ﻣِْﻦ َﻣﺮاﺑ ِـِﻀ ﻬﺎ)‪َ (6‬و اﻣْﺘُِﺤَﻦ ﺑ ِﺎﻟـﱠﺪواﱢب‬
‫اﻟﱢﺼﻐﺎِر)‪َ (7‬ﻓـَﺬﻟﱠﻠَْﺖ ﻟَُﻪ َﻣﺮاِﮐَﺒﻬﺎ َأْن ﺗُـَﺼ ﱢﻠَﯽ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َﻓَﻘـ ْﺪ َﺗَﻮﱠﺳﻠُْﺖ ﺑ ِِﻬْﻢ ِإﻟَﯿَْﮏ َو َﻗـﱠﺪﻣْﺘُُﻬْﻢ)‪ (8‬ﺑَﯿَْﻦ َﯾـَﺪْي َﺣﻮاﺋِﺠﯽ َو َأْن‬
‫َﺗْﺮَﺣَﻤﻨﯽ ﺑ َِﺘْﺮِك)‪َ (9‬ﻣﻌﺎﺻﯿَﮏ ﻣﺎ َأﺑ َْﻘﯿَْﺘﻨﯽ َو ﺗُﻌﯿَﻨﻨﯽ َﻋَﻠﯽ اﻟﱠﺘَﻤﱡﺴِﮏ ﺑ ِﻄﺎَﻋﺘَِﮏ ﻣﺎ َأْﺣَﯿﯿَْﺘﻨﯽ َو َأْن َﺗْﺨﺘَِﻢ ﻟﯽ ﺑ ِﺎﻟ َْﺨﯿْﺮاِت ِإذا َﺗَﻮﱠﻓﯿَْﺘﻨﯽ َو َﺗَﻔﱠﻀَﻞ‬
‫َﻋَﻠﱠﯽ ﺑ ِﺎﻟ ُْﻤﯿﺎَﺳـ َﺮِه ِإذا ﺣﺎَﺳـ ﺒَْﺘﻨﯽ َو َﺗَﻬَﺐ ﻟ َِﯽ اﻟ َْﻌْﻔَﻮ ِإذا ﮐﺎَﺷْﻔَﺘﻨﯽ َو ﻻ َﺗِﮑﻠْﻨﯽ ِإﻟﯽ َﻧْﻔﺴﯽ َﻓَﺄِﺿﱠﻞ َو ﻻ ﺗُْﺨِﺮْﺟﻨﯽ)‪ِ (10‬إﻟﯽ َﻏﯿِْﺮَك َﻓَﺄِذﱠل َو ﻻ‬
‫ﺗَُﺤﱢﻤﻠﻨﯽ ﻣﺎ ﻻ ﻃﺎَﻗَﻪ ﻟﯽ َﻓَﺎْﺿـ ُﻌَﻒ َو ﻻ َﺗﺒَْﺘﻠِﻨﯽ ﺑ ِﻤﺎ ﻻ َﺻَﺒَﺮ ﻟﯽ َﻋَﻠﯿِْﻪ َﻓَﺄْﻋَﺠَﺰ َو اُْﺟْﺮﻧﯽ َﻋﻠﯽ َﺟﻤﯿِﻞ َﻋﻮاﺋِـِﺪَك ِﻋﻨْـﺪي َو ﻻ ﺗُﻮاِﺧـ ْﺬﻧﯽ ﺑ ُِﺴﻮِء‬
‫ﻓِْﻌﻠﯽ َو ﻻ ﺗَُﺴﱢﻠْﻂ َﻋَﻠﱠﯽ َﻣْﻦ ﻻ َﯾْﺮَﺣُﻤﻨﯽ ﺑ َِﺮْﺣَﻤﺘَِﮏ ﯾﺎ َأْرَﺣَﻢ اﻟّﺮاِﺣﻤﯿَﻦ«‪(11).‬‬
‫ﺳﺎﻋﺖ دوازدﻫﻢ‪ :‬از زردي آﻓﺘﺎب ﺗﺎ ﻓﺮو رﻓﺘﻦ آن و ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﺣﻀﺮت ﺻﺎﺣﺐ اﻷﻣﺮ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم اﺳﺖ‬
‫ﺳﺎﻋﺖ دوازدﻫﻢ‪ :‬از آﻓﺘﺎب زرد اﺳﺖ ﺗﺎ ﻓﺮورﻓﺘﻦ آﻓﺘﺎب‪ ،‬و ﺑﻪ ﺣﻀﺮت ﺻﺎﺣﺐ اﻷﻣﺮ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم ﺗﻌّﻠﻖ دارد‪ ،‬و دﻋﺎﯾﺶ اﯾﻨﺴﺖ‪:‬‬
‫»َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ ﯾﺎ ﺧﺎﻟ َِﻖ اﻟﱠﺴْﻘِﻒ اﻟ َْﻤْﺮﻓُﻮِع َو اﻟ ِْﻤﻬﺎِد اﻟ َْﻤْﻮُﺿﻮِع َو راِزَق اﻟ ْﻌﺎﺻﯽ َو اﻟ ُْﻤﻄﯿِﻊ اﻟﱠﺬي‬
‫ص ‪293 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ﺣﺎﺷﯿﻪ آ‪ :‬و أﻧ َْﺖ اﻟﻌﺎﻟ ُِﻢ ﺑﻤﺎ ﺗُْﺨﻔﯽ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ع‪ :‬واﻟﺤﻮاﺋﺞ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ع‪ + :‬اﻟ َْﻤﺒُْﻌﻮَث‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ع‪َ :‬ﻣْﺸﻬُﻮٍد‪.‬‬
‫‪ _ 5 -5‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻣﺘﻦ و آ‪ :‬اﻟّﺜَﻘﻪ‪ ،‬وﻟﯽ در ع‪ :‬ﺑﺮﻋﮑﺲ‪.‬‬
‫‪ _6 -6‬ع‪َ :‬ﻣﺮاﺋِﻀﻬﺎ‪.‬‬
‫‪ _7 -7‬ع و آ‪ :‬اﻟﱢﺼﻌﺎِب‪.‬‬
‫‪ _ 8 -8‬ع و آ‪ + :‬أﻣﺎﻣﯽ‪.‬‬
‫‪ _9 -9‬ﺣﺎﺷﯿﻪ آ‪ :‬ﺑﺎﻟّﺘﻮﻓﯿِﻖ ﻟ ِِﺴّﺮك‪.‬‬
‫‪ _10 -10‬ع و آ‪ :‬ﺗَُﺤﱢﻮْﺟﻨﯽ‪.‬‬
‫‪ _11 - 11‬ﻣﺼـﺒﺎح‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﮐﻔﻌﻤﯽ‪ ،‬ص ‪ ،145‬اﻟﺴـﺎﻋﻪ اﻟﺤﺎدﯾﻪ ﻋﺸـﺮ‪ ...‬؛ ﻣﻔﺘﺎح اﻟﻔﻼح‪ ،‬ص ‪ 224‬؛ ﺑﺤﺎراﻷـﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ، 83‬ص ‪،354‬‬
‫ﺑﺎب ‪ ،46‬أدﻋﯿﻪ اﻟﺴﺎﻋﺎت‪.‬‬
‫ﻟَﯿَْﺲ ﻟَُﻪ ﻣِْﻦ ُدوﻧِﻪ َوﻟ ِﱞﯽ َو ﻻـ َﺷـ ﻔﯿٌﻊ َأْﺳـ َﺌﻠَُﮏ ﺑ َِﺄْﺳـ ﻤﺎﺋَِﮏ اﻟﱠﺘﯽ ِإذا ُﺳـ ﱢﻤَﯿْﺖ َﻋﻠﯽ َﻃﻮاِرِق اﻟ ُْﻌـْﺴ ِﺮ ﻋﺎَدْت ﯾُـْﺴ ﺮًا َو ِإذا ُوِﺿـ َﻌْﺖ َﻋَﻠﯽ اﻟ ِْﺠﺒﺎِل‬
‫ﮐﺎَﻧْﺖ َﻫﺒﺎًء َﻣﻨْﺜُﻮرًا َو ِإذا ُرﻓَِﻌْﺖ ِإﻟَﯽ اﻟﱠﺴﻤﺎِء َﺗَﻔﱠﺘَﺤْﺖ)‪ (1‬ﻟََﻬﺎ اﻟ َْﻤﻐﺎﻟ ُِﻖ َو ِإذا َﻫَﺒَﻄْﺖ ِإﻟﯽ ُﻇﻠُﻤﺎِت اْﻻَءْرِض اِﱠﺗَﺴَﻌْﺖ ﺑ َِﻬﺎ)‪ (2‬اﻟ َْﻤﻀﺎﺋُِﻖ َو ِإذا‬
‫ُدِﻋَﯿْﺖ ﺑ َِﻬﺎ اﻟ َْﻤْﻮَﺗﯽ اﻧ َْﺘَﺸـ َﺮْت ﻣَِﻦ اﻟﱡﻠُﺤﻮِد َو ِإذا ﻧُﻮِدَﯾْﺖ ﺑ َِﻬﺎ اﻟ َْﻤْﻌُﺪوﻣﺎُت َﺧَﺮَﺟْﺖ ِإﻟَﯽ اﻟ ُْﻮُﺟﻮِد َو ِإذا ُذِﮐَﺮْت َﻋَﻠﯽ اﻟ ُْﻘﻠُﻮِب َوِﺟَﻠْﺖ ُﺧُﺸﻮﻋًﺎ‬
‫َو ِإذا َﻓَﺰَﻋـ ِﺖ اْﻻَءْﺳــ ﻤﺎُع ﻓــﺎَﺿِﺖ اﻟ ُْﻌﯿـُ ﻮُن ُدُﻣﻮﻋــًﺎ َأْﺳــ َﺌﻠَُﮏ ﺑ ُِﻤَﺤﱠﻤٍﺪ َرُﺳﻮﻟ ِـَﮏ اﻟ ُْﻤـ ﻮَءﱠﯾِﺪ ﺑ ِـﺎﻟ ُْﻤْﻌِﺠﺰاِت اﻟ َْﻤﺒُْﻌـﻮِث ﺑ ُِﻤْﺤـَﮑ ِﻢ اْﻻآﯾـﺎِت َو‬
‫ﺑ َِﺄﻣﯿِﺮاﻟ ُْﻤﻮْءﻣِﻨﯿَﻦ َﻋﻠِﱢﯽ ﺑ ِْﻦ َأﺑﯿﻄﺎﻟ ٍِﺐ اﻟﱠﺬي اْﺧَﺘْﺮَﺗُﻪ ﻟ ُِﻤﻮاﺧﺎﺗِِﻪ َو َوِﺻـ ﱠﯿﺘِﻪ َو اْﺻَﻄَﻔﯿَْﺘُﻪ ﻟ ُِﻤﺼﺎﻓﺎﺗِﻪ َو ُﻣﺼﺎِﻫَﺮﺗِﻪ َو ﺑ ِﺼﺎِﺣِﺐ اﻟﱠﺰﻣﺎِن اﻟ َْﻤْﻬِﺪﱢي اﻟﱠﺬي‬
‫َﺗْﺠَﻤُﻊ َﻋﻠﯽ ﻃﺎَﻋﺘِﻪ اْﻻآراَء اﻟ ُْﻤَﺘَﻔﱢﺮَﻗَﻪ َو ﺗُﻮَءﻟﱢُﻒ ﻟَُﻪ)‪ (3‬اْﻻَءْﻫﻮاَء اﻟ ُْﻤْﺨَﺘﻠَِﻔَﻪ َو َﺗْﺴَﺘْﺨﻠُِﺺ ﺑ ِﻪ ُﺣُﻘﻮَق َأْوﻟ ِﯿﺎﺋَِﮏ َو َﺗﻨَْﺘِﻘُﻢ ﺑ ِﻪ ﻣِْﻦ ِﺷﺮاِر َاْﻋﺪاﺋَِﮏ‬
‫و َﺗْﻤَﻼُء ﺑ ِِﻪ اْﻻَءْرَض َﻋـ ْﺪًﻻ َو ِإْﺣﺴﺎﻧًﺎ َو ﺗَُﻮﱢﺳُﻊ َﻋَﻠﯽ اﻟ ِْﻌﺒﺎِد ﺑ ُِﻈُﻬﻮِره َﻓـْﻀ ًﻼ َو اﻣْﺘِﻨﺎﻧًﺎ َو ﺗُﻌﯿـُﺪ اﻟ َْﺤﱠﻖ ﻣِْﻦ َﻣﮑﺎﻧِﻪ َﻋﺰﯾﺰًا َﺣﻤﯿﺪًا َو ﺗُْﺮِﺟُﻊ اﻟّﺪﯾَﻦ‬
‫َﻋَﻠﯽ َﯾـَﺪﯾِْﻪ َﻏّﻀًﺎ َﺟﺪﯾـﺪًا َأْن ﺗُـَﺼ ﱢﻠَﯽ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آِل ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َﻓَﻘِﺪ اْﺳَﺘْﺸـ َﻔْﻌُﺖ ﺑ ِِﻬْﻢ ِإﻟَﯿَْﮏ َو َﻗﱠﺪﻣْﺘُُﻬْﻢ َأﻣﺎﻣﯽ َو ﺑَﯿَْﻦ َﯾَﺪْي َﺣﻮاﺋِﺠﯽ َو َأْن‬
‫ﺗُﻮِزَﻋﻨﯽ ُﺷْﮑَﺮ ﻧِْﻌَﻤﺘَِﮏ ﻓِﯽ اﻟﱠﺘْﻮﻓﯿِﻖ ﻟ َِﻤْﻌِﺮَﻓﺘِﻪ َو اﻟ ِْﻬﺪاَﯾِﻪ ِإﻟﯽ)‪ (4‬ﻃﺎَﻋﺘِﻪ َو َأْن َﺗﺰﯾَﺪﻧﯽ ﻗُﱠﻮًه ﻓِﯽ اﻟﱠﺘَﻤﱡﺴِﮏ ﺑ ِِﻌْﺼَﻤﺘِِﻪ َو اِْﻻﻗْﺘِﺪاِء ﺑ ُِﺴﱠﻨﺘِﻪ َو اﻟ َْﮑْﻮِن‬
‫ﻓﯽ ُزﻣَْﺮﺗِِﻪ َو ﺷﯿَﻌﺘِِﻪ ِإﱠﻧَﮏ َﺳﻤﯿُﻊ اﻟﱡﺪﻋﺎِء ﺑ َِﺮْﺣَﻤﺘَِﮏ ﯾﺎ َأْرَﺣَﻢ اﻟّﺮاِﺣﻤﯿَﻦ«‪(5).‬‬
‫و ﺑﻪ ﺳـﻨﺪﻫﺎي ﻣﻌﺘﺒﺮ از ﺣﻀﺮت اﻣﺎم ﺟﻌﻔﺮ ﺻﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم ﻣﻨﻘﻮل اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﺣﻖ _ ﺳﺒﺤﺎﻧﻪ و ﺗﻌﺎﻟﯽ _ در ﺳﻪ ﺳﺎﻋﺖ ﺷﺐ و ﺳﻪ‬
‫ﺳـﺎﻋﺖ روز‪ ،‬ﺧﻮد را ﺑﻪ ﻣﺠـﺪ و ﺑﺰرﮔﻮاري ﯾـﺎد ﻣﯽ ﮐﻨـﺪ‪ ،‬و ﺳﻪ ﺳﺎﻋِﺖ روز از وﻗﺖ ﭼﺎﺷﺖ اﺳﺖ ﺗﺎ اّول ﻇﻬﺮ‪ ،‬و ﺳﻪ ﺳﺎﻋِﺖ ﺷـﺐ‬
‫ﺛﻠﺚ آﺧِﺮ ﺷﺐ اﺳﺖ ﺗﺎ ﺻﺒﺢ‪ ،‬ﻫﺮ ﺑﻨﺪه ﻣﺆﻣﻦ ﮐﻪ اﯾﻦ ﺗﻤﺠﯿﺪ را ﺑﺨﻮاﻧﺪ و دﻟﺶ ﺑﺎ ﺧﺪا ﺑﺎﺷﺪ اﻟﺒّﺘﻪ ﺣﻖ ﺗﻌﺎﻟﯽ‬
‫ص ‪294 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ع‪ِ :‬إﻧ َْﻔَﺘَﺤﺖ‪ ،‬و ﺣﺎﺷﯿﻪ آن‪َ :‬ﺗَﻔَﺘﺤْﺖ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻣﺘﻦ و ﻣﺘﻦ ع و آ‪ :‬ﻟَﻬﺎ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬آ‪ + :‬ﺑَﯿَْﻦ‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع‪َ :‬ﻋﻠﯽ‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬ﻣﺼﺒﺎح‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﮐﻔﻌﻤﯽ‪ ،‬ص ‪ ،146‬اﻟﺴﺎﻋﻪ اﻟﺜﺎﻧﯿﻪ ﻋﺸﺮ‪ ...‬؛ ﻣﻔﺘﺎح اﻟﻔﻼح‪ ،‬ص ‪ 226‬؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ، 83‬ص ‪ ،355‬ﺑﺎب ‪،46‬‬
‫أدﻋﯿﻪ اﻟﺴﺎﻋﺎت‪.‬‬
 ‫ﺣﺎﺟﺖ او را ﺑﺮآورد؛ و اﮔﺮ ﺷﻘﯽ و ﺑﺪ ﻋﺎﻗﺒﺖ ﺑﺎﺷﺪ اﻣﯿﺪ دارم ﮐﻪ ﺳﻌﺎدﺗﻤﻨﺪ و ﻧﯿﮑﻮ ﻋﺎﻗﺒﺖ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫دﻋﺎﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ در ﻫﺮ روز ﺧﻮاﻧﺪه ﻣﯽ ﺷﻮد‬
‫اﺷﺎره‬
‫ﻣﺆﻟﻒ ﮔﻮﯾﺪ ﮐﻪ‪ :‬اﮔﺮ در اﯾﻦ ﺳﺎﻋﺘﻬﺎي روز و ﺷﺐ اﯾﻦ دﻋﺎ را ﺑﺨﻮاﻧﺪ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺗﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬اﯾﻦ اﺳﺖ دﻋﺎ‪:‬‬
‫»أﻧﺖ اﷲ ﻻ إﻟﻪ اﻻ أﻧﺖ رب اﻟﻌﺎﻟﻤﯿﻦ‪«...‬‬

‫»َأ ﻧ َْﺖ اﻟﻠّﻪ ُ ﻻـ ِإﻟَﻪ ِإّﻻ َأ ﻧ َْﺖ َرﱡب اﻟ ْﻌﺎﻟَﻤﯿَﻦ َأ ﻧ َْﺖ اﻟﻠّﻪ ُ ﻻ ِإﻟَﻪ ِإّﻻ َأﻧ َْﺖ اﻟﱠﺮْﺣﻤُﻦ اﻟﱠﺮﺣﯿُﻢ َأ ﻧ َْﺖ اﻟﻠّﻪ ُ ﻻ ِإﻟَﻪ ِإّﻻ َأ ﻧ َْﺖ اﻟ َْﻌﻠِﱡﯽ اﻟ َْﮑﺒﯿُﺮ َأﻧ َْﺖ اﻟﻠّﻪ ُ‬
‫ﻻ ِإﻟَﻪ ِإّﻻ َأ ﻧ َْﺖ َﻣﻠُِﮏ)‪َ (1‬ﯾْﻮِم اﻟّﺪﯾِﻦ َأ ﻧ َْﺖ اﻟﻠّﻪ ُ ﻻ ِإﻟَﻪ ِإّﻻ َأ ﻧ َْﺖ اﻟ َْﻐُﻔﻮُر اﻟﱠﺮﺣﯿُﻢ َاﻧ َْﺖ اﻟﻠّﻪ ُ ﻻ اِﻟَﻪ اِّﻻ َا ﻧ َْﺖ اﻟ َْﻌﺰﯾُﺰ اﻟ َْﺤﮑﯿُﻢ َا ﻧ َْﺖ اﻟﻠّﻪ ُ ﻻ اِﻟَﻪ‬
‫اِّﻻ َا ﻧ َْﺖ ﻣِﻨَْﮏ)‪ (2‬ﺑَـْﺪُئ ُﮐـ ﱢﻞ َﺷـ ْﯽ ٍء َو اِﻟَﯿـْ َﮏ َﯾُﻌﻮُد َاﻧ َْﺖ اﻟﻠّﻪ ُ ﻻ اِﻟَﻪ اِّﻻ َا ﻧ َْﺖ ﻟَْﻢ َﺗَﺰْل َو ﻻ َﺗﺰاُل َا ﻧ َْﺖ اﻟﻠّﻪ ُ ﻻ اِﻟَﻪ اِّﻻ َاﻧ َْﺖ ﺧﺎﻟ ُِﻖ اﻟ َْﺨﯿِْﺮ َو‬
‫اﻟﱠﺸﱢﺮ َأﻧ َْﺖ اﻟﻠّﻪ ُ ﻻـ ِإﻟَﻪ اِﻻّـ َأ ﻧ َْﺖ ﺧﺎﻟ ُِﻖ اﻟ َْﺠﱠﻨِﻪ َو اﻟّﻨﺎِر َأ ﻧ َْﺖ اﻟﻠّﻪ ُ ﻻ ِإﻟَﻪ ِإّﻻ َأ ﻧ َْﺖ اْﻻَءَﺣـ ُﺪ اﻟﱠﺼَﻤـ ُﺪ ﻟَْﻢ َﯾﻠـِ ْﺪ َو ﻟَْﻢ ﯾُﻮﻟَـْﺪ َو ﻟَْﻢ َﯾُﮑْﻦ ﻟَُﻪ ُﮐُﻔﻮًا‬
‫َأَﺣٌﺪ َأ ﻧ َْﺖ اﻟﻠّﻪ ُ ﻻ ِإﻟَﻪ ِإّﻻ َأ ﻧ َْﺖ اﻟ َْﻤﻠُِﮏ اﻟ ُْﻘﱡﺪوُس اﻟﱠﺴﻼُم اﻟ ُْﻤﻮْءﻣُِﻦ اﻟ ُْﻤَﻬﯿِْﻤُﻦ اﻟ َْﻌِﺰﯾُﺰ اﻟ َْﺠّﺒﺎُر اﻟ ُْﻤَﺘَﮑﱢﺒُﺮ ُﺳﺒْﺤﺎَن اﻟﻠّﻪ ِ َﻋّﻤﺎ ﯾُْﺸِﺮُﮐﻮَن َأ ﻧ َْﺖ اﻟﻠّﻪ‬
‫ُ اﻟ ْﺨﺎﻟ ُِﻖ اﻟ ْﺒﺎِرُئ اﻟ ُْﻤَﺼﱢﻮُر ﻟََﮏ اْﻻَءْﺳﻤﺎُء اﻟ ُْﺤْﺴﻨﯽ ﯾَُﺴﱢﺒُﺢ ﻟََﮏ ﻣﺎ ﻓِﯽ اﻟﱠﺴﻤﺎواِت َو اْﻻَءْرِض َو َأ ﻧ َْﺖ اﻟ َْﻌﺰﯾُﺰ اﻟ َْﺤﮑﯿُﻢ َأ ﻧ َْﺖ اﻟﻠّﻪ ُ ﻻ ِإﻟَﻪ ِإّﻻ َأ‬
‫ﻧ َْﺖ اﻟ َْﮑﺒﯿُﺮ اﻟ ُْﻤَﺘﻌﺎُل َو اﻟ ِْﮑﺒِْﺮﯾﺎُء ِرداوُءَك«‪(3).‬‬
‫و اﺑﻦ ﺑﺎﺑﻮﯾﻪ _ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺮﺣﻤﻪ _ ﺑﻪ ﺳـﻨﺪ ﺻﺤﯿﺢ)‪ (4‬از ﺣﻀـﺮت ﺻﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﺑﻨﺪه اي ﮐﻪ ﻫﺮ روز‬
‫ﻫﻔﺖ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺑﮕﻮﯾﺪ‪َ» :‬اْﺳَﺄُل اﻟّﻠﻪ َ اﻟ َْﺠﱠﻨَﻪ َو أُﻋﻮُذ ﺑﺎﻟّﻠﻪ ِ ﻣَِﻦ اﻟّﻨﺎِر«‪ ،‬ﺟﻬّﻨﻢ ﮔﻮﯾﺪ‪ :‬ﺧﺪاﯾﺎ! او را از ﻣﻦ ﭘﻨﺎه ده‪(5).‬‬
‫و ﺑﻪ ﺳﻨﺪ ﻣﻌﺘﺒﺮ دﯾﮕﺮ از آن ﺣﻀﺮت رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬اﮔﺮ ﻣﺆﻣﻨﯽ در ﯾﮏ روز‬
‫ص ‪295 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻣﺘﻦ و آ‪َ :‬ﻣﺎﻟ ُِﮏ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬آ‪ِ .‬إﻟﯿَْﮏ‪ ،‬و ﺣﺎﺷﯿﻪ آن‪ :‬ﻣِﻨَْﮏ ﺑََﺪَي اﻟ َْﺨﻠَْﻖ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ﺛﻮاب اﻷﻋﻤﺎل‪ ،‬ص ‪ ،13‬ﺛﻮاب ﻣﻦ ﻣﺠﺪ اﻟّﻠﻪ ﺑﻤﺎ ﻣﺠﺪ ﺑﻪ ﻧﻔﺴﻪ؛ ﺟﺎﻣﻊ اﻷﺧﺒﺎر‪ ،‬ص ‪ ،52‬ﻓﺼﻞ اﻟﺮاﺑﻊ واﻟﻌﺸﺮون ﻓﯽ اﻟﺘﻬﻠﯿﻞ‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ع‪ :‬ﻣﻌﺘﺒﺮ‪.‬‬
‫‪ _5 - 5‬أﻣﺎﻟﯽ‪ ،‬ﺷـﯿﺦ ﺻـﺪوق‪ ،‬ص ‪ ،98‬ﻣﺠﻠﺲ اﻟﺤـﺎدي واﻟﻌﺸـﺮون؛ وﺳﺎﯾﻞ اﻟﺸـﯿﻌﻪ‪ ،‬ج ‪ ،7‬ص ‪ ،222‬ﺑﺎب ﻧﺒـﺬه ﻣﻤﺎ ﯾﺴـﺘﺤﺐ أن‬
‫ﯾ ﻘﺎل ‪. . . .‬‬
‫ﭼﻬﻞ ﮔﻨﺎه)‪ (1‬ﺑﮑﻨﺪ‪ ،‬ﭘﺲ از روي ﻧﺪاﻣﺖ و ﭘﺸﯿﻤﺎﻧﯽ اﯾﻦ اﺳﺘﻐﻔﺎر را ﺑﺨﻮاﻧﺪ ﺧﺪا ﮔﻨﺎﻫﺎن)‪ (2‬او را ﺑﯿﺎﻣﺮزد‪َ» :‬اْﺳَﺘْﻐِﻔُﺮاﻟﻠّﻪ َ اﻟﱠﺬي ﻻ اِﻟَﻪ‬
‫اِّﻻ ُﻫَﻮ اﻟ َْﺤﱡﯽ اﻟ َْﻘﱡﯿﻮُم ﺑَﺪﯾُﻊ اﻟﱠﺴﻤﻮاِت َو اﻻْرِض َذا اﻟ َْﺠﻼِل َو اِْﻻْﮐﺮاِم َو َاْﺳَﺌﻠُُﻪ َأْن َﯾﺘُﻮَب َﻋَﻠﱠﯽ«‪(3).‬‬
‫و اﯾﻀًﺎ ﺑﻪ ﺳﻨﺪ ﻣﻌﺘﺒﺮ از آن ﺣﻀﺮت رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﮐﻪ ﻫﺮ روز ﻫﻔﺖ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺑﮕﻮﯾﺪ‪َ» :‬اﻟ َْﺤْﻤُﺪﻟّﻠﻪ ِ َﻋﻠﯽ ُﮐﱢﻞ ﻧِْﻌَﻤٍﻪ ﮐﺎَﻧْﺖ َاْو‬
‫ِﻫَﯽ ﮐﺎﺋَِﻨٌﻪ« اداي ﺷﮑﺮ ﻧﻌﻤﺖ ﻫﺎي ﮔﺬﺷﺘﻪ و آﯾﻨﺪه ﮐﺮده ﺑﺎﺷﺪ‪(4).‬‬
‫و اﯾﻀـًﺎ ﺑﻪ ﺳـﻨﺪ ﻣﻌﺘـﺒﺮ از آن ﺣﻀـﺮت رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﮐﻪ ﻫﺮ روز ﺑﯿﺴﺖ و ﭘﻨـﺞ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺑﮕﻮﯾـﺪ‪َ» :‬اﻟّﻠُﻬﱠﻢ اْﻏِﻔْﺮ ﻟ ِﻠُْﻤـ ْﺆﻣِﻨﯿَﻦ َو‬
‫اﻟ ُْﻤْﺆﻣِﻨﺎِت َو اﻟ ُْﻤـْﺴ ﻠِﻤﯿَﻦ َو اﻟ ُْﻤـْﺴ ﻠِﻤﺎِت« ﺣﻖ ﺗﻌﺎﻟﯽ ﺑﻪ ﻋـﺪد ﻫﺮ ﻣﺆﻣﻦ ﮐﻪ ﮔﺬﺷـﺘﻪ‪ ،‬و ﻫﺮ ﻣﺆﻣﻦ ﮐﻪ آﯾﺪ ﺗﺎ روز ﻗﯿﺎﻣﺖ‪ ،‬ﺣﺴـﻨﻪ در ﻧﺎﻣﻪ‬
‫ﻋﻤﻠﺶ ﺑﻨﻮﯾﺴﺪ‪ ،‬و ﺑﻪ آن ﻋﺪد ﮔﻨﺎه از او ﻣﺤﻮ ﮐﻨﺪ‪ ،‬و درﺟﻪ اي در ﺑﻬﺸﺖ ﺑﺮاي او ﺑﻠﻨﺪ ﮐﻨﺪ‪(5).‬‬
‫و اﯾﻀـًﺎ ﺑﻪ ﺳـﻨﺪ ﻣﻌﺘﺒﺮ دﯾﮕﺮ از آن ﺣﻀـﺮت رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﮐﻪ ﻫﺮ روز ﺻـﺪ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺑﮕﻮﯾـﺪ‪» :‬ﻻ َﺣْﻮَل َو ﻻ ﻗُﱠﻮَه اِّﻻ ﺑ ِﺎﻟﻠّﻪ ِ«‬
‫ﺣﻖ ﺗﻌﺎﻟﯽ ﻫﻔﺘﺎد ﻧﻮع از ﺑﻼ را از او دور ﮔﺮداﻧﺪ ﮐﻪ ﮐﻤﺘِﺮ آﻧﻬﺎ ﻫّﻢ و ﻏﻢ ﺑﺎﺷﺪ؛ و ﺑﻪ رواﯾﺖ دﯾﮕﺮ‪ :‬ﻫﺮﮔﺰ ﭘﺮﯾﺸﺎن ﻧﺸﻮد‪(6).‬‬
‫و ﮐﻠﯿﻨﯽ و ﺷﯿﺦ ﻃﺒﺮﺳﯽ)‪ (7‬و دﯾﮕﺮان ﺑﻪ ﺳﻨﺪﻫﺎي ﺣﺴﻦ و ﻣﻌﺘﺒﺮ از ﺣﻀﺮت ﺻﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم‬
‫ص ‪296 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ع و آ‪ + :‬ﮐﺒﯿﺮه‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬آ‪ :‬ﮔﻨﺎﻫﺎن ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ﺧﺼﺎل‪ ،‬ج ‪ ،2‬ص ‪ ،540‬اﺳﺘﻐﻔﺎر ﯾﻐﻔﺮ ﺑﻪ أرﺑﻌﻮن ﮐﺒﯿﺮه؛ ﮐﺎﻓﯽ‪ ،‬ج ‪ ،2‬ص ‪ ،438‬ﺑﺎب اﻹﺳﺘﻐﻔﺎر ﻣﻦ اﻟﺬﻧﺐ‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ﺛﻮاب اﻷﻋﻤﺎل‪ ،‬ص ‪ ،9‬ﺛﻮاب ﻣﻦ ﻗﺎل ﻓﯽ ﮐﻞ ﯾﻮم‪ :‬ﻻ ﺣﻮل و ‪ ...‬؛ وﺳﺎﯾﻞ اﻟﺸﯿﻌﻪ‪ ،‬ج ‪ ،7‬ص ‪ ،223‬ﺑﺎب ﻧﺒﺬه ﻣﻤﺎ ﯾﺴﺘﺤﺐ أن‬
‫ﯾ ﻘﺎل ‪. . . .‬‬
‫‪ _5 -5‬أﻣﺎﻟﯽ‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﺻﺪوق‪ ،‬ص ‪ ،379‬ﻣﺠﻠﺲ اﻟﺴﺘﻮن‪ ...‬؛ وﺳﺎﯾﻞ اﻟﺸﯿﻌﻪ‪ ،‬ج ‪ ،7‬ص ‪ ،114‬ﺑﺎب اﺳﺘﺤﺒﺎب اﻟﺪﻋﺎء ﻟﻠﻤﺆﻣﻨﯿﻦ‪.‬‬
‫‪ _6 -6‬ﺛﻮاب اﻷﻋﻤﺎل‪ ،‬ص ‪ ،162‬ﺛﻮاب ﻣﻦ ﻗﺎل ﻓﯽ ﮐﻞ ﯾﻮم‪ :‬ﻻﺣﻮل و‪ ...‬؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ، 84‬ص ‪ ،4‬ﺑﺎب ‪ ،47‬ﻣﺎ ﯾﻨﺒﻐﯽ أن ﯾﻘﺮأ‬
‫ﮐﻞ ﯾﻮم‪. ...‬‬
‫‪ _7 -7‬آ‪ :‬ﻃﻮﺳﯽ‪.‬‬
‫رواﯾﺖ ﮐﺮده اﻧـﺪ ﮐﻪ‪ :‬ﺣﻀـﺮت رﺳﻮل ﺻـﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ ﻫﺮ روز ﻫﻔﺘـﺎد ﺑﺎر)‪ (1‬ﻣﯽ ﮔﻔﺖ‪َ» :‬اْﺳـ َﺘْﻐِﻔُﺮاﻟﻠّﻪ َ« و ﻫﻔﺘـﺎد ﻣﺮﺗﺒﻪ‪» :‬أﺗُﻮُب‬
‫إﻟَﯽ)‪ (2‬اﻟﻠّﻪ ِ«‪(3).‬‬
‫»ﻻ إﻟﻪ إﻻ اﷲ اﻟﻤﻠﮏ اﻟﺤﻖ اﻟﻤﺒﯿﻦ‪«...‬‬
‫و در ﮐﺸﻒ اﻟﻐّﻤﻪ و اﻣﺎﻟﯽ ﺷﯿﺦ ﻃﻮﺳﯽ ﺑﻪ ﺳﻨﺪ ﻣﻌﺘﺒﺮ رواﯾﺖ ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﺣﻀﺮت رﺳﻮل ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﮐﻪ ﻫﺮ ﮐﻪ‬
‫ﻫﺮ روز ﺻـﺪ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺑﮕﻮﯾـﺪ‪» :‬ﻻـ اِﻟَﻪ اِﻻﱠـ اﻟّﻠﻪ ُ اﻟ َْﻤﻠـِ ُﮏ اﻟ ْـَﺤ ﱡﻖ اﻟ ُْﻤـ ﺒﯿُﻦ« اﻣـﺎن ﯾﺎﺑـﺪ از ﻓﻘﺮ و وﺣﺸﺖ ﻗـﺒﺮ‪ ،‬و ﺗﻮاﻧﮕﺮي رو ﺑﻪ او آورد‪ ،‬و‬
‫درﻫﺎي ﺑﻬﺸﺖ ﺑﺮ روي او ﮔﺸﻮده ﺷﻮد‪(4).‬‬
‫و در اﻣﺎﻟﯽ‪» :‬ﻻ اِﻟَﻪ اِﱠﻻ اﻟﻠّﻪ ُ اﻟ َْﺤﱡﻖ اﻟ ُْﻤﺒﯿُﻦ« اﺳﺖ)‪ (5‬و در ﺛﻮاب اﻷﻋﻤﺎل و ﻣﺤﺎﺳﻦ ﺑﺮﻗﯽ ﺳﯽ ﻣﺮﺗﺒﻪ رواﯾﺖ ﮐﺮدﻧﺪ‪(6).‬‬
‫»ﺳﺒﺤﺎن اﷲ ﮐﻤﺎ ﯾﻨﺒﻐﯽ ﷲ و‪«...‬‬
‫و ﻗﻄﺐ راوﻧﺪي در دﻋﻮات ﺧﻮد رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ از ﺣﻀـﺮت اﻣﺎم رﺿﺎ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم ﮐﻪ‪ :‬ﺣﻀـﺮت رﺳﻮل ﺧﺪا ﺻـﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و‬
‫آﻟﻪ ﻓﺮﻣﻮد ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﮐﻪ ﺧﻮاﻫـﺪ ﮐﻪ او را زﯾﺎده از ﻣﺠﺎﻫﺪات)‪ (7‬در ﻣﻼء أﻋﻠﯽ ﺛﻨﺎ ﮔﻮﯾﻨﺪ ﭘﺲ ﻫﺮ روز اﯾﻦ دﻋﺎ ﺑﺨﻮاﻧﺪ؛ اﮔﺮ ﺣﺎﺟﺘﯽ‬
‫داﺷـﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺮآورده ﺷﻮد‪ ،‬و اﮔﺮ دﺷـﻤﻨﯽ داﺷـﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺮ او ﻏﺎﻟﺐ ﮔﺮدد‪ ،‬و اﮔﺮ ﻗﺮﺿـﯽ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ادا ﺷﻮد‪ ،‬و اﮔﺮ ﻏﻤﯽ و ﻫّﻤﯽ‬
‫داﺷـﺘﻪ ﺑﺎﺷـﺪ زاﯾـﻞ ﮔﺮدد؛ و اﯾﻦ دﻋﺎ از ﻫﻔﺖ آﺳـﻤﺎن ﺑﺎﻻ رود ﺗﺎ در ﻟﻮح ﻣﺤﻔﻮظ ﺑﺮاي او ﻧﻮﺷـﺘﻪ ﺷﻮد‪ .‬اﯾﻨﺴﺖ دﻋﺎ‪ُ» :‬ﺳـ ﺒْﺤﺎَن اﻟّﻠﻪ ِ‬
‫َﮐﻤﺎ َﯾﻨَْﺒﻐﯽ ﻟّﻠﻪ ِ َو اﻟ َْﺤْﻤُﺪﻟّﻠﻪ ِ)‪َ (8‬ﮐﻤﺎ َﯾﻨَْﺒﻐﯽ ﻟّﻠﻪ ِ َو ﻻ‬
‫ص ‪297 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ع و آ‪ :‬ﻣﺮﺗﺒﻪ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ع‪ _ :‬إﻟﯽ ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ﮐﺎﻓﯽ‪ ،‬ج ‪ ،2‬ص ‪ ،504‬ﺑﺎب اﻹﺳﺘﻐﻔﺎر‪ ...‬؛ وﺳﺎﯾﻞ اﻟﺸﯿﻌﻪ‪ ،‬ج ‪ ،7‬ص ‪ ،179‬ﺑﺎب اﺳﺘﺤﺒﺎب اﻹﺳﺘﻐﻔﺎر ﻓﯽ ﮐﻞ ﯾﻮم‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬ﮐﺸﻒ اﻟﻐّﻤﻪ‪ ،‬ج ‪ ،2‬ص ‪ ،164‬و اّﻣﺎ ﻣﻨﺎﻗﺒﻪ و ﺻﻔﺎﺗﻪ‪ ...‬؛ أﻣﺎﻟﯽ‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﻃﻮﺳﯽ‪ ،‬ص ‪ ،279‬ﻣﺠﻠﺲ اﻟﻌﺎﺷﺮ و ﻓﯿﻪ ﺑﻘﯿﻪ أﺣﺎدﯾﺚ‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬أﻣﺎﻟﯽ‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﻃﻮﺳﯽ‪ ،‬ص ‪ ،279‬ﻣﺠﻠﺲ اﻟﻌﺎﺷـﺮ و ﻓﯿﻪ ﺑﻘﯿﻪ أﺣﺎدﯾﺚ‪) .‬وﻟﯽ در اﯾﻦ ﻣﻨﺒﻊ ﻧﯿﺰ ﻻ إﻟﻪ إّﻻ اﻟﻠّﻪ اﻟﻤﻠﮏ اﻟﺤﻖ اﻟﻤﺒﯿﻦ‬
‫آﻣﺪه اﺳﺖ(‪.‬‬
‫‪ _6 -6‬ﺛﻮاب اﻷﻋﻤﺎل‪ ،‬ص ‪ ، 8‬ﺛﻮاب ﻣﻦ ﻗـﺎل ﻓﯽ ﮐـﻞ ﯾﻮم ﺛﻼﺛﯿﻦ ﻣّﺮه‪ ...‬؛ ﻣﺤﺎﺳﻦ‪ ،‬ج ‪ ،1‬ص ‪ ،32‬ﺛﻮاب ﻗﻮل‪ :‬ﻻ إﻟﻪ اّﻻ اﻟﻠّﻪ اﻟﺤﻖ‬
‫ا ﻟ ﻤﺒﯿ ﻦ ‪.‬‬
‫‪ _7 -7‬ع و آ‪ :‬ﻣﺠﺎﻫﺪان‪.‬‬
‫‪ _8 -8‬آ‪َ :‬و ﻻ إﻟَﻪ إّﻻ اﻟﻠّﻪ ُ‪ ،‬ﺑﻪ ﺟﺎي‪َ :‬و اﻟ َْﺤْﻤُﺪ ﻟﻠّﻪ ِ ‪.‬‬
‫اِﻟَﻪ اِﻻﱠـ اﻟﻠّﻪ ُ)‪َ (1‬ﮐﻤـﺎ َﯾﻨَْﺒﻐﯽ ﻟﻠّﻪ ِ َو ﻻـ َﺣْﻮَل َو ﻻـ ﻗُﱠﻮَه اِﻻّـ ﺑ ِـﺎﻟﻠّﻪ ِ َو ـَﺻ ﱠﻠﯽ اﻟﻠّﻪ ُ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ اﻟﱠﻨﺒِﱢﯽ َو َﻋﻠﯽ َاْﻫـِﻞ ﺑَﯿْﺘِِﻪ َو َﺟﻤﯿِﻊ اﻟ ُْﻤْﺮَﺳـ ﻠﯿَﻦ َو‬
‫اﻟﱠﻨﺒِّﯿﯿَﻦ َﺣّﺘﯽ َﯾْﺮَﺿﯽ اﻟﻠّﻪ ُ«‪(2).‬‬
‫»ﻻ ﺣﻮل وﻻ ﻗﻮه إﻻ ﺑﺎﷲ‪«...‬‬
‫و در ﺑﻠﺪاﻷﻣﯿﻦ از ﺣﻀـﺮت رﺳﻮل ﺻـﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﮐﻪ ﻫﺮ روز ده ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺑﮕﻮﯾﺪ‪» :‬ﺑ ِْﺴِﻢ اﻟّﻠﻪ ِ اﻟﱠﺮْﺣﻤِﻦ‬
‫اﻟﱠﺮﺣﯿِﻢ ﻻ َﺣْﻮَل َو ﻻ ﻗُﱠﻮَه اِّﻻ ﺑ ِﺎﻟّﻠﻪ ِ اﻟ َْﻌﻠِﱢﯽ اﻟ َْﻌﻈﯿِﻢ« از ﮔﻨﺎﻫﺎن ﺑﯿﺮون آﯾـﺪ ﻣﺎﻧﻨـﺪ روزي ﮐﻪ از ﻣﺎدر ﻣﺘﻮﻟـﺪ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ؛ و ﺧﺪا از او دﻓﻊ‬
‫ﮐﻨﺪ ﻫﻔﺘﺎد ﻧﻮع ﺑﻼ را ﮐﻪ از ﺟﻤﻠﻪ آﻧﻬﺎ دﯾﻮاﻧﮕﯽ و ﺧﻮره و ﭘﯿﺴـﯽ و ﻓﺎﻟﺞ ﺑﻮده ﺑﺎﺷﺪ؛ و ﺣﻖ ﺗﻌﺎﻟﯽ ﻫﻔﺘﺎد ﻫﺰار ﻣﻠﮏ ﻣﻮّﮐﻞ ﮔﺮداﻧﺪ‬
‫ﮐﻪ ﺑﺮاي او اﺳﺘﻐﻔﺎر ﮐﻨﻨﺪ‪(3).‬‬
‫و از ﺣﻀـﺮت ﺻﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم ﻣﻨﻘﻮﻟﺴﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﮐﻪ ﻫﺮ روز ﺻﺪ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺑﮕﻮﯾﺪ‪» :‬ﻻ َﺣْﻮَل َو ﻻ ﻗُﱠﻮَه اِّﻻ ﺑ ِﺎﻟّﻠﻪ ِ)‪ «(4‬ﺗﻨﮕﺪﺳﺘﯽ و ﻓﻘﺮ‬
‫او را درﻧﯿﺎﺑﺪ)‪(5‬؛ و ﻫﺮ ﮐﻪ ﻫﺮ روز ﺻﺪ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺑﮕﻮﯾﺪ‪ُ» :‬ﺳـ ﺒْﺤﺎَن اﻟّﻠﻪ ِ َو اﻟ َْﺤْﻤُﺪﻟّﻠﻪ ِ َو ﻻ اِﻟَﻪ اِﱠﻻ اﻟّﻠﻪ ُ َواﻟّﻠﻪ َُاْﮐَﺒُﺮ« ﺣﻖ ﺗﻌﺎﻟﯽ ﺑﺪﻧﺶ را ﺑﺮ‬
‫آﺗﺶ ﺟﻬّﻨﻢ ﺣﺮام ﮔﺮداﻧﺪ‪(6).‬‬
‫»أﻋﺪدت ﻟﮑﻞ ﻫﻮل ﻻ إﻟﻪ إﻻ اﷲ و‪«...‬‬
‫و در ﺑﻠﺪاﻷﻣﯿﻦ از ﺣﻀـﺮت رﺳﻮل ﺻـﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﮐﻪ ﻫﺮ روز ده ﻣﺮﺗﺒﻪ اﯾﻦ دﻋﺎ ﺑﺨﻮاﻧﺪ ﺣﻖ ﺗﻌﺎﻟﯽ‬
‫ﭼﻬﺎر ﻫﺰار ﮔﻨﺎه ﮐﺒﯿﺮه او را ﺑﯿﺎﻣﺮزد‪ ،‬و او را از ﺳـﮑﺮات ﻣﻮت)‪ (7‬و ﻓﺸﺎر ﻗﺒﺮ و ﺻﺪ ﻫﺰار ﻫﻮل ﻗﯿﺎﻣﺖ ﻧﺠﺎت دﻫﺪ‪ ،‬و از ﺷّﺮ ﺷﯿﻄﺎن‬
‫و ﻟﺸﮑﺮﻫﺎي او ﻣﺤﻔﻮظ ﮔﺮدد‪ ،‬و ﻗﺮﺿﺶ ادا ﺷﻮد‪ ،‬و ﻏّﻢ و ﻫّﻤﺶ زاﯾﻞ ﮔﺮدد‪ .‬اﯾﻨﺴﺖ دﻋﺎ‪:‬‬
‫ص ‪298 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ع و آ‪ :‬واﻟﻠّﻪ اﮐﺒﺮ‪ ،‬ﺑﻪ ﺟﺎي‪ :‬و ﻻ إﻟَﻪ إﱠﻻ اﻟﻠّﻪ ‪.‬‬
‫‪ _2 - 2‬اﻟـﺪﻋﻮات‪ ،‬ص ‪ ،46‬ﻓﺼﻞ ﻓﯽ أﻟـﺢ اﻟـﺪﻋﺎء و أوﺟﺰه؛ ﻣﻬـﺞ اﻟـﺪﻋﻮات‪ ،‬ص ‪ ،309‬و ﻣﻦ ذﻟـﮏ دﻋـﺎء ﯾﻮﺷﻊ ﺑﻦ ﻧﻮن وﺻـﯽ‬
‫ﻣﻮﺳﯽ‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬در آن ﻣﻨﺒﻊ ﯾﺎﻓﺖ ﻧﺸﺪ؛ ر ‪ .‬ك ﺑﻪ‪ :‬ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،84‬ص ‪ ،5‬ﺑﺎب ‪ ،47‬ﻣﺎ ﯾﻨﺒﻐﯽ أن ﯾﻘﺮأ ﮐﻞ ﯾﻮم‪. ...‬‬
‫‪ _4 -4‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ع‪ :‬اﻟَﻌَﻠﱢﯽ اﻟَﻌﻈﯿﻢ‪.‬‬
‫‪ _5 -5‬ﺟﺎﻣﻊ اﻷﺧﺒﺎر‪ ،‬ص ‪ ،55‬ﻓﺼﻞ اﻟﺨﺎﻣﺲ واﻟﻌﺸﺮون ﻓﯽ اﻟﺘﺴﺒﯿﺢ؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،84‬ص ‪ ،10‬ﺑﺎب ‪ ،47‬ﻣﺎ ﯾﻨﺒﻐﯽ أن ﯾﻘﺮأ ﮐﻞ‬
‫ﯾﻮم‪.‬‬
‫‪ _6 -6‬ﺟﺎﻣﻊ اﻷﺧﺒﺎر‪ ،‬ص ‪ ،53‬ﻓﺼﻞ اﻟﺨﺎﻣﺲ و اﻟﻌﺸﺮون ﻓﯽ اﻟﺘﺴﺒﯿﺢ؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،84‬ص ‪ ،10‬ﺑﺎب ‪ ،47‬ﻣﺎ ﯾﻨﺒﻐﯽ أن ﯾﻘﺮأ ﮐﻞ‬
‫ﯾﻮم‪.‬‬
‫‪ _7 -7‬ع و آ‪ :‬ﻣﺮگ‪.‬‬
‫»َاْﻋـَﺪْدُت ﻟ ُِﮑـ ﱢﻞ َﻫْﻮٍل ﻻ اِﻟَﻪ اِّﻻ اﻟﻠّﻪ ُ َو ﻟ ُِﮑﱢﻞ َﻫﱟﻢ َو َﻏﱟﻢ ﻣﺎ ﺷﺎَء اﻟﻠّﻪ ُ َو ﻟ ُِﮑﱢﻞ ﻧِْﻌَﻤِﻪ َاﻟ َْﺤْﻤـ ُﺪﻟﻠّﻪ ِ َو ﻟ ُِﮑﱢﻞ َرﺧﺎٍء)‪ (1‬اﻟﱡﺸْﮑُﺮﻟﻠّﻪ ِ َو ﻟ ُِﮑﱢﻞ اُْﻋُﺠﻮﺑٍَﻪ‬
‫ُﺳﺒْﺤﺎَن اﻟﻠّﻪ ِ َو ﻟ ُِﮑﱢﻞ َذﻧ ٍْﺐ َاْﺳـ َﺘْﻐِﻔُﺮاﻟﻠّﻪ َ َو ﻟ ُِﮑﱢﻞ ُﻣﺼـﯿَﺒٍﻪ اِﻧّﺎ ﻟﻠّﻪ ِ َو اِﻧّﺎ اِﻟَﯿِْﻪ راِﺟُﻌﻮَن َو ﻟ ُِﮑﱢﻞ ﺿﯿٍﻖ َﺣْﺴﺒَِﯽ اﻟﻠّﻪ ُ َو ﻟ ُِﮑﱢﻞ َﻗﻀﺎٍء َو َﻗَﺪٍر َﺗَﻮﱠﮐﻠُْﺖ‬
‫َﻋَﻠﯽ اﻟﻠّﻪ ِ َو ﻟ ُِﮑﱢﻞ َﻋُﺪﱟو اْﻋَﺘَﺼْﻤُﺖ ﺑ ِﺎﻟﻠّﻪ ِ َو ﻟ ُِﮑﱢﻞ ﻃﺎَﻋٍﻪ َو َﻣْﻌِﺼَﯿٍﻪ ﻻ َﺣْﻮَل َو ﻻ ﻗُﱠﻮَه اِّﻻ ﺑ ِﺎﻟﻠّﻪ ِ اﻟ َْﻌﻠِﱢﯽ اﻟ َْﻌﻈﯿِﻢ«‪(2).‬‬
‫»أﺷﻬﺪ أن ﻻ إﻟﻪ إﻻ اﷲ وﺣﺪه ﻻ ﺷﺮﯾﮏ ﻟﻪ‪«...‬‬
‫و ﮐﻠﯿﻨﯽ و اﺑﻦ ﺑﺎﺑﻮﯾﻪ و ﺑﺮﻗﯽ _ رﺣﻤﻪ اﻟّﻠﻪ ﻋﻠﯿﻬﻢ _ ﺑﻪ ﺳـﻨﺪﻫﺎي ﻣﻌﺘﺒﺮ از ﺣﻀـﺮت ﺻﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﻧﺪ ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﮐﻪ‬
‫ﻫﺮ روز ده ﻣﺮﺗﺒﻪ اﯾﻦ دﻋﺎ ﺑﺨﻮاﻧـﺪ ﺣﻖ ﺗﻌﺎﻟﯽ ﭼﻬﻞ و ﭘﻨـﺞ ﻫﺰار ﺣﺴـﻨﻪ ﺑﺮاي او ﺑﻨﻮﯾﺴﺪ‪ ،‬و ﭼﻬﻞ و ﭘﻨﺞ ﻫﺰار ﮔﻨﺎه از او ﻣﺤﻮ ﮐﻨﺪ‪ ،‬و‬
‫ﭼﻬﻞ و ﭘﻨﺞ ﻫﺰار درﺟﻪ در ﺑﻬﺸﺖ ﺑﺮاي او ﺑﻠﻨﺪ ﮐﻨﺪ‪ ،‬و ﺣﺮزي ﺑﺎﺷﺪ در آن روز ﺑﺮاي او از ﺷّﺮ ﺷﯿﻄﺎن و ﻇﺎﻟﻤﺎن‪ ،‬و ﻣﺘﺼّﺮف ﻧﺸﻮد‬
‫او را و اﺣﺎﻃﻪ ﻧﮑﻨـﺪ ﺑﻪ او ﮔﻨﺎه ﮐﺒﯿﺮه‪ .‬و ﺑﻪ رواﯾﺖ دﯾﮕﺮ‪ :‬ﭼﻨﺎن ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ دوازده ﻣﺮﺗﺒﻪ ﻗﺮآن را ﺧﺘﻢ ﮐﺮده ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬و ﺧﺪا در ﺑﻬﺸـﺖ‬
‫ﺧﺎﻧﻪ از ﺑﺮاي او ﺑﻨﺎ ﮐﻨﺪ؛ و در رواﯾﺖ اﺑﻦ ﺑﺎﺑﻮﯾﻪ ده ﺑﺎر ﻧﯿﺴﺖ‪ .‬اﯾﻨﺴﺖ دﻋﺎ‪َ» :‬اْﺷـ َﻬُﺪ َاْن ﻻ اِﻟَﻪ اِﱠﻻ اﻟّﻠﻪ ُ َوْﺣَﺪُه ﻻ َﺷـ ﺮﯾَﮏ ﻟَُﻪ اِﻟﻬًﺎ واِﺣﺪًا‬
‫َاَﺣﺪًا َﺻَﻤﺪًا ﻟَْﻢ َﯾﱠﺘِﺨْﺬ ﺻﺎِﺣَﺒًﻪ َو ﻻ َوﻟَﺪًا«‪(3).‬‬
‫و در ﺛﻮاب اﻷﻋﻤﺎل و ﻣﺤﺎﺳﻦ و ﮐﺎﻓﯽ از ﺣﻀـﺮت ﺻﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﻧﺪ ﮐﻪ‪ :‬ﺣﻀـﺮت رﺳﻮل ﺻـﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻫﺮ ﮐﻪ ﻫﺮ روز ﭘﺎﻧﺰده ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺑﮕﻮﯾـﺪ‪» :‬ﻻ اِﻟَﻪ اِﱠﻻ اﻟّﻠﻪ ُ َﺣّﻘًﺎ َﺣّﻘًﺎ ﻻ اِﻟَﻪ اِﱠﻻ اﻟّﻠﻪ ُ اﯾﻤﺎﻧًﺎ َو َﺗـْﺼ ﺪﯾﻘًﺎ ﻻ اِﻟَﻪ اِﱠﻻ اﻟّﻠﻪ ُ ُﻋﺒُﻮِدﱠﯾًﻪ َو ِرّﻗًﺎ« ﺣﻖ‬
‫ﺗﻌﺎﻟﯽ روي رﺣﻤﺖ ﺧﻮد را از او ﻧﮕﺮداﻧﺪ ﺗﺎ داﺧﻞ ﺑﻬﺸﺖ ﮔﺮداﻧﺪ او را‪(4).‬‬
‫ص ‪299 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ع‪َ + :‬و ِﺷﱠﺪٍه‪.‬‬
‫‪ _2 - 2‬ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ، 84‬ص ‪ ،5‬ﺑﺎب ‪ ،47‬ﻣـﺎ ﯾﻨﺒﻐﯽ أن ﯾﻘﺮأ ﮐﻞ ﯾﻮم‪ ...‬؛ ﻣﺴـﺘﺪرك اﻟﻮﺳﺎﯾﻞ‪ ،‬ج ‪ ، 5‬ص ‪ ،379‬ﺑﺎب ﻧﺒﺬه ﻣﻤﺎ‬
‫ﯾﺴﺘﺤﺐ أن ﯾﻘﺎل‪. ...‬‬
‫‪ _3 -3‬ﮐﺎﻓﯽ‪ ،‬ج ‪ ،2‬ص ‪ ،519‬ﺑـﺎب ﻣﻦ ﻗﺎل ﻋﺸـﺮ ﻣﺮات ﻓﯽ ﮐﻞ ﯾﻮم‪ ...‬؛ ﺛﻮاب اﻷﻋﻤﺎل‪ ،‬ص ‪ ،8‬ﺛﻮاب ﻣﻦ ﻗﺎل ﻓﯽ ﮐﻞ ﯾﻮم أﺷـﻬﺪ‬
‫أن ﻻ إﻟﻪ اّﻻ اﻟّﻠﻪ‪ ...‬؛ ﻣﺤﺎﺳﻦ‪ ،‬ج ‪ ،1‬ص ‪ ،31‬ﺛﻮاب ﻗﻮل ﻻ إﻟﻪ إّﻻ اﻟّﻠﻪ‪. ...‬‬
‫‪ _4 - 4‬ﺛﻮاب اﻷﻋﻤﺎل‪ ،‬ص ‪ ،9‬ﺛﻮاب ﻣﻦ ﻗـﺎل ﻓﯽ ﮐـﻞ ﯾﻮم ﺧﻤﺲ ﻋﺸـﺮه ﻣﺮه‪ ...‬؛ ﻣﺤﺎﺳﻦ‪ ،‬ج ‪ î Ä،1‬ص ‪ ،32‬ﺛﻮاب ﻗﻮل‪ :‬ﻻـ إﻟﻪ اّﻻ‬
‫اﻟّﻠﻪ‪ ...‬؛ ﮐﺎﻓﯽ‪ ،‬ج ‪ ،2‬ص ‪ ،519‬ﺑﺎب ﻣﻦ ﻗﺎل‪ :‬ﻻ إﻟﻪ إّﻻ اﻟّﻠﻪ‪. ...‬‬
‫و در ﻣﺤﺎﺳﻦ ﺑﺮﻗﯽ از ﺣﻀـﺮت رﺳﻮل ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﮐﻪ ﻫﺮ روز ﺻﺪ ﻣﺮﺗﺒﻪ‪ُ» :‬ﺳﺒْﺤﺎَن اﻟﻠّﻪ ِ« ﺑﮕﻮﯾﺪ‬
‫ﺑﻬﺘﺮ ﺑﺎﺷـﺪ از ﺻﺪ ﺷﺘﺮ ﺑﺮاي ﮐﻌﺒﻪ ﻗﺮﺑﺎﻧﯽ ﮐﺮدن؛ و ﻫﺮ ﮐﻪ ﺻﺪ ﻣﺮﺗﺒﻪ‪َ» :‬اﻟ َْﺤْﻤُﺪﻟﻠّﻪ ِ« ﺑﮕﻮﯾﺪ ﺑﻬﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ از)‪ (1‬آن ﮐﻪ ﺻﺪ اﺳﺐ ﺑﺎ زﯾﻦ‬
‫و ﻟﺠﺎم در راه ﺧـﺪا ﺑﻔﺮﺳـﺘﺪ؛ و ﻫﺮ ﮐﻪ ﺻـﺪ ﻣﺮﺗﺒﻪ‪» :‬ﻻ اِﻟَﻪ اِﱠﻻ اﻟﻠّﻪ ُ« ﺑﮕﻮﯾـﺪ ﮐﺴـﯽ از او ﻋﻤﻠﺶ ﻧﯿﮑﻮﺗﺮ ﻧﺒﺎﺷﺪ ﻣﮕﺮ ﮐﺴـﯽ ﮐﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮ‬
‫ﺑﮕﻮﯾﺪ‪(2).‬‬
‫ﻗﻄﺐ راوﻧـﺪي رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬در ﺑﻨﯽ اﺳـﺮاﺋﯿﻞ ﻋﺎﺑـﺪي ﺑﻮد ﮐﻪ ﺳﺎﻟﻬـﺎ ﻋﺒـﺎدت ﺣﻖ ﺗﻌـﺎﻟﯽ ﮐﺮده ﺑﻮد؛ روزي دﻋـﺎ ﮐﺮد ﮐﻪ‬
‫ﭘﺮوردﮔﺎرا! ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﻢ ﺣﺎل ﺧﻮد را ﻧﺰد ﺗﻮ ﺑﺪاﻧﻢ‪ ،‬اﮔﺮ ﻋﻤﻠﻬﺎي ﻣﺮا ﭘﺴـﻨﺪﯾﺪه ﺑﺎﺷـﯽ دﯾﮕﺮ از آن ﻋﻤﻞ ﺑﺴـﯿﺎر ﺑﮑﻨﻢ)‪ ،(3‬و اّﻻ ﭘﯿﺶ‬
‫از ﻣﺮگ ﺗﻮﺑﻪ ﮐﻨﻢ‪.‬‬
‫ﺣﻖ ﺗﻌـﺎﻟﯽ ﻣﻠﮑﯽ ﺑﻪ ﻧﺰد او ﻓﺮﺳـﺘﺎد و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺗﻮ را ﻧﺰد ﺧـﺪا ﻫﯿـﭻ ﻋﻤـﻞ ﺧﯿﺮي ﻧﯿﺴﺖ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭘﺮوردﮔـﺎرا! ﻋﺒﺎدﺗﻬﺎي ﻣﻦ ﭼﻪ ﺷـﺪ؟‬
‫ﻣﻠﮏ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻫﺮ ﮐﺎر ﺧﯿﺮ ﮐﻪ ﻣﯽ ﮐﺮدي ﺑﻪ ﻣﺮدم ﺧﺒﺮ ﻣﯽ دادي و ﻣﯽ ﺧﻮاﺳﺘﯽ ﻣﺮدم ﺗﻮ را ﻧﯿﮏ داﻧﻨﺪ و ﺑﻪ ﻧﯿﮑﯽ ﯾﺎد ﮐﻨﻨﺪ؛ اﮐﻨﻮن‬
‫ﺛﻮاب ﺗﻮ ﻫﻤﺎﻧﺴﺖ ﮐﻪ ﺧﻮد ﺑﺮاي ﻋﻤﻞ ﺧﻮد راﺿـﯽ ﺷـﺪي‪ .‬اﯾﻦ ﺳـﺨﻦ ﺑﺮ ﻋﺎﺑـﺪ ﺑﺴـﯿﺎر ﮔﺮان آﻣـﺪ‪ ،‬و ﻣﺤﺰون و ﻧﺎﻻن ﺷﺪ‪ .‬ﭘﺲ ﺑﺎر‬
‫دﯾﮕﺮ ﻣﻠـﮏ آﻣـﺪ و ﮔﻔﺖ ﺣﻖ ﺗﻌـﺎﻟﯽ ﻣﯽ ﻓﺮﻣﺎﯾـﺪ ﮐﻪ‪ :‬اﻟﺤﺎل ﺧﻮد را از ﻣﻦ ﺑﺨﺮ‪ ،‬ﺑﻌـﺪ از اﯾﻦ ﻫﺮ روز ﺑﻪ ﻋـﺪد ﻫﺮ رﮔﯽ از رﮔﻬﺎي‬
‫ﺑـﺪن ﺧﻮد ﺗﺼـّﺪﻗﯽ ﺑﮑﻦ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺗﻮاﻧﻢ ﭼﻨﯿﻦ ﮐﺎري ﮐﺮد؟ ﻓﺮﻣﻮد ﮐﻪ ﻫﺮ روز ﺳـﯿﺼﺪ و ﺷـﺼﺖ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺑﻪ ﻋﺪد رﮔﻬﺎي ﺑﺪن‬
‫ﺧﻮد ﺑﮕﻮ‪ُ» :‬ﺳـ ﺒْﺤﺎَن اﻟّﻠﻪ ِ َواﻟ َْﺤْﻤـ ُﺪﻟّﻠﻪ ِ َو ﻻـ اِﻟَﻪ اِﻻﱠـ اﻟّﻠﻪ ُ َو اﻟّﻠﻪ َُاْﮐَﺒُﺮ َو ﻻـ َﺣْﻮَل َو ﻻـ ﻗُﱠﻮَه اِّﻻ ﺑ ِﺎﻟّﻠﻪ ِ«‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭘﺮوردﮔﺎرا! زﯾﺎده ﺑﻔﺮﻣﺎي‪،‬‬
‫ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬اﮔﺮ زﯾﺎده ﺑﮕﻮﯾﯽ ﺛﻮاب را ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺧﻮاﻫﻢ داد‪(4).‬‬
‫ص ‪300 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ع‪ + :‬ﺻﺪ ﺑﻨﺪه آزاد ﮐﺮدن‪ ،‬و ﻫﺮﮐﻪ ﺻﺪ ﻣﺮﺗﺒﻪ اﻟّﻠﻪ ُ َاْﮐَﺒﺮ ﺑﮕﻮﯾﺪ‪ ،‬ﺑﻬﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ از ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ﻣﺤﺎﺳﻦ‪ ،‬ج ‪ ،1‬ص ‪ ،43‬ﺛﻮاب ﻗﻮل‪ :‬ﺳـﺒﺤﺎن اﻟّﻠﻪ و اﻟﺤﻤﺪﻟّﻠﻪ و‪ ...‬؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ، 84‬ص ‪ ،9‬ﺑﺎب ‪ ،47‬ﻣﺎ ﯾﻨﺒﻐﯽ أن ﯾﻘﺮأ‬
‫ﮐﻞ ﯾﻮم‪.‬‬
‫‪ _3 -3‬ع‪ :‬از اﯾﻦ اﻋﻤﺎل ﭘﺴﻨﺪﯾﺪه ﺑﺴﯿﺎر ﺑﮑﻨﻢ‪.‬‬
‫‪ _4 -4‬اﻟﺪﻋﻮات‪ ،‬ص ‪ ،135‬ﻓﺼﻞ ﻓﯽ ﻓﻨﻮن ﺷﺘﯽ ﻣﻦ ﺣﺎﻻت اﻟﻌﺎﻓﯿﻪ و‪ ...‬؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ، 84‬ص ‪ ،10‬ﺑﺎب ‪ ،47‬ﻣﺎ ﯾﻨﺒﻐﯽ أن ﯾﻘﺮأ‬
‫ﮐﻞ ﯾﻮم‪. ...‬‬
‫و ﮐﻠﯿﻨﯽ ﺑﻪ ﺳـﻨﺪ ﻣﻌﺘﺒﺮ از ﺣﻀﺮت ﺻﺎدق ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﺣﻀﺮت رﺳﺎﻟﺖ ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ ﻫﺮ روز ﺑﻪ ﻋﺪد‬
‫رﮔﻬﺎي ﺑﺪن‪ ،‬ﺳﯿﺼﺪ و ﺷﺼﺖ)‪ (1‬ﻣﺮﺗﺒﻪ ﻣﯽ ﮔﻔﺖ‪َ» :‬اﻟ َْﺤْﻤُﺪﻟﻠّﻪ ِ َرﱢب اﻟ ْﻌﺎﻟَﻤﯿَﻦ َﮐﺜﯿﺮًا َﻋﻠﯽ ُﮐﱢﻞ ﺣﺎٍل«‪(2).‬‬
‫و ﺑﻪ رواﯾﺖ دﯾﮕﺮ از آن ﺣﻀـﺮت ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم ﻣﻨﻘﻮﻟﺴﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﮐﻪ در دو ﻣـﺎه ﭘﯿـﺎﭘﯽ ﻫﺮ روز ﭼﻬﺎر ﺻـﺪ ﻣﺮﺗﺒﻪ اﯾﻦ دﻋﺎ ﺑﺨﻮاﻧـﺪ‪،‬‬
‫ﺧـﺪا ﻋﻠﻢ ﺑﺴـﯿﺎر ﯾﺎ ﻣﺎل ﺑﺴـﯿﺎر او را ﮐﺮاﻣﺖ ﻓﺮﻣﺎﯾـﺪ‪ .‬اﯾﻨﺴﺖ دﻋﺎ‪َ» :‬اْﺳـ َﺘْﻐِﻔُﺮاﻟّﻠﻪ َ اﻟﱠﺬي ﻻ اِﻟَﻪ اِّﻻ ُﻫَﻮ اﻟ َْﺤﱡﯽ اﻟ َْﻘﱡﯿﻮُم اﻟﱠﺮْﺣﻤُﻦ اﻟﱠﺮﺣﯿُﻢ ﺑَﺪﯾُﻊ‬
‫اﻟﱠﺴﻤﻮاِت َو اﻻْرِض ﻣِْﻦ َﺟﻤﯿِﻊ ُﻇﻠْﻤﯽ َو ُﺟْﺮﻣﯽ َو اِْﺳﺮاﻓﯽ َﻋﻠﯽ َﻧْﻔﺴﯽ َو َاﺗُﻮُب اِﻟَﯿِْﻪ«‪(3).‬‬
‫»اﻟﻠﻬﻢ إﻧﯽ أﺳﺌﻠﮏ ﺑﻨﻮر وﺟﻬﮏ اﻟﻤﺸﺮق اﻟﺤﯽ‪«...‬‬
‫و ﺷـﯿﺦ ﻃﻮﺳـﯽ و دﯾﮕﺮان رواﯾﺖ ﮐﺮده اﻧـﺪ ﮐﻪ‪ :‬ﺳـّﻨﺖ اﺳﺖ ﻫﺮ روز اﯾﻦ دﻋﺎ ﺑﺨﻮاﻧـﺪ‪َ» :‬اﻟﻠُّﻬﱠﻢ اِﻧّﯽ َاْﺳـ َﺌﻠَُﮏ ﺑ ِﻨُﻮِر َوْﺟِﻬَﮏ اﻟ ُْﻤْﺸـ ِﺮِق‬
‫اﻟ َْﺤﱢﯽ اﻟ ْﺒﺎﻗِﯽ اﻟ َْﮑﺮﯾِﻢ َو َاْﺳـ َﺌﻠَُﮏ ﺑ ِﻨُﻮِر َوْﺟِﻬَﮏ اﻟ ُْﻘﱡﺪوِس اﻟﱠﺬي َاْﺷَﺮَﻗْﺖ ﺑ ِِﻪ اﻟﱠﺴﻤﻮاُت َو اﻧ َْﮑَﺸَﻔْﺖ ﺑ ِِﻪ اﻟﱡﻈﻠُﻤﺎُت َو َﺻﻠَُﺢ َﻋَﻠﯿِْﻪ َاﻣُْﺮ اﻻﱠوﻟﯿَﻦ َو‬
‫اْﻻآِﺧﺮﯾَﻦ َاْن ﺗَُﺼﱢﻠَﯽ َﻋﻠﯽ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َو آﻟ ِﻪ َو َاْن ﺗُْﺼﻠَِﺢ ﻟﯽ َﺷْﺄﻧﯽ ُﮐﱠﻠُﻪ«‪(4).‬‬
‫و ﮐﻔﻌﻤﯽ از ﺣﻀـﺮت اﻣﺎم ﻣﺤّﻤـ ﺪ ﺑﺎﻗﺮ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴـﻼم رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﮐﻪ ﻫﺮ روز اﯾﻦ دﻋﺎ ﺑﺨﻮاﻧـﺪ ﺣﻖ ﺗﻌﺎﻟﯽ اﻣﻮر دﻧﯿﺎ و‬
‫آﺧﺮت او را ﮐﻔﺎﯾﺖ ﮐﻨﺪ‪» :‬ﺑ ِْﺴِﻢ اﻟّﻠﻪ ِ َﺣْﺴﺒَِﯽ اﻟّﻠﻪ ُ َﺗَﻮﱠﮐﻠُْﺖ َﻋَﻠﯽ اﻟّﻠﻪ ِ َاﻟّﻠُﻬﱠﻢ اِﻧّﯽ َاْﺳَﺌﻠَُﮏ َﺧﯿَْﺮ اُُﻣﻮري ُﮐﱢﻠﻬﺎ َو َاُﻋﻮُذ ﺑ َِﮏ ﻣِْﻦ ِﺧْﺰِي اﻟﱡﺪﻧ ْﯿﺎ‬
‫َو َﻋﺬاِب اْﻻآِﺧَﺮِه«‪(5).‬‬
‫»ﺣﺴﺒﯽ اﷲ رﺑﯽ ﻻ إﻟﻪ إﻻ ﻫﻮ‪«...‬‬
‫و اﯾﻀًﺎ رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﮐﻪ ﻫﺮ روز ﻫﻔﺖ ﻣﺮﺗﺒﻪ اﯾﻦ دﻋﺎ ﺑﺨﻮاﻧﺪ اﻣﻮر دﻧﯿﺎﯾﯽ‬
‫ص ‪301 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ع‪ + :‬و ﺷﺶ‪.‬‬
‫‪ _2 -2‬ﮐﺎﻓﯽ‪ ،‬ج ‪ ،2‬ص ‪ ،503‬ﺑﺎب اﻟﺘﺤﻤﯿﺪ و اﻟﺘﻤﺠﯿﺪ‪ ...‬؛ وﺳﺎﯾﻞ اﻟﺸﯿﻌﻪ‪ ،‬ج ‪ ،7‬ص ‪ ،171‬ﺑﺎب اﺳﺘﺤﺒﺎب اﻟﺘﺤﻤﯿﺪ‪. ...‬‬
‫‪ _3 -3‬وﺳﺎﯾﻞ اﻟﺸﯿﻌﻪ‪ ،‬ج ‪ ،7‬ص ‪ ،225‬ﺑﺎب ﻧﺒﺬه ﻣﻤﺎ ﯾﺴـﺘﺤﺐ أن ﯾﻘﺎل‪ ...‬؛ ﻣﺼﺒﺎح‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﮐﻔﻌﻤﯽ‪ ،‬ص ‪ ،63‬ﻓﺼﻞ اﻟﺜﺎﻟﺚ ﻋﺸﺮ ﻓﯽ‬
‫ذﮐﺮ اﻹﺳﺘﻐﻔﺎر‪.‬‬
‫‪ _4 - 4‬ﻣﺼـﺒﺎح‪ ،‬ﺷـﯿﺦ ﻃﻮﺳـﯽ‪ ،‬ص ‪ ،102‬ﻓﺼـﻞ ﻓﯽ ﺳـﯿﺎﻗﻪ اﻟﺼـﻠﻮات‪ ...‬؛ ﺑﻠـﺪاﻷﻣﯿﻦ‪ ،‬ص ‪ ،146‬اﻟﺴﺎﻋﻪ اﻟﺜﺎﻧﯿﻪ ﻋﺸـﺮه ﻣﻦ اﺻـﻔﺮار‬
‫ا ﻟ ﺸﻤ ﺲ ‪.‬‬
‫‪ _5 - 5‬ﻣﺼـﺒﺎح‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﮐﻔﻌﻤﯽ‪ ،‬ص ‪ ،82‬ﻓﺼـﻞ اﻟﺨﺎﻣﺲ ﻋﺸـﺮ ﻓﯿﻤﺎ ﯾﻘﺎل ﮐﻞ ﯾﻮم؛ وﺳﺎﯾﻞ اﻟﺸـﯿﻌﻪ‪ ،‬ج ‪ ،5‬ص ‪ ،327‬ﺑﺎب اﺳﺘﺤﺒﺎب‬
‫اﻟﺘﺴﻤﯿﻪ و ﻗﺮاءه‪. ...‬‬
 ‫و ﻋﻘﺒﺎﯾﯽ او ﮐﻔﺎﯾﺖ ﺷﻮد‪َ» :‬ﺣْﺴﺒَِﯽ اﻟﻠّﻪ ُ َرﺑَّﯽ اﻟﻠّﻪ ُ ﻻ اِﻟَﻪ اِّﻻ ُﻫَﻮ َﻋَﻠﯿِْﻪ َﺗَﻮﱠﮐﻠُْﺖ َو ُﻫَﻮ َرﱡب اﻟ َْﻌْﺮِش اﻟ َْﻌﻈﯿِﻢ«‪(1).‬‬
‫»ﺳﺒﺤﺎن اﻟﺪاﺋﻢ اﻟﻘﺎﺋﻢ ﺳﺒﺤﺎن‪«....‬‬
‫و اﯾﻀـًﺎ رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﮐﻪ در ﻋﺮض ﯾـﮏ ﺳﺎل ﻫﺮ روز ﯾﮏ ﻣﺮﺗﺒﻪ اﯾﻦ دﻋﺎ ﺑﺨﻮاﻧـﺪ‪ ،‬ﻧﻤﯿﺮد ﺗﺎ ﺟﺎي ﺧﻮد را در ﺑﻬﺸـﺖ‬
‫ﺑﺒﯿﻨﺪ‪ُ» :‬ﺳـ ﺒْﺤﺎَن اﻟّﺪاﺋِِﻢ اﻟ ْﻘﺎﺋِِﻢ ُﺳـ ﺒْﺤﺎَن اﻟ ْﻘﺎﺋِِﻢ اﻟّﺪاﺋِِﻢ ُﺳـ ﺒْﺤﺎَن اﻟ ْﻮاِﺣِﺪ اﻻَﺣِﺪ ُﺳـ ﺒْﺤﺎَن اﻟ َْﻔْﺮِد اﻟﱠﺼَﻤِﺪ ُﺳـ ﺒْﺤﺎَن اﻟ َْﺤﱢﯽ اﻟ َْﻘﱡﯿﻮِم ُﺳـ ﺒْﺤﺎَن اﻟّﻠﻪ ِ َو‬
‫ﺑ َِﺤْﻤـ ِﺪه ُﺳـ ﺒْﺤﺎَن اﻟ َْﺤﱢﯽ اﻟﱠﺬي ﻻـ َﯾُﻤﻮُت ُﺳـ ﺒْﺤﺎَن اﻟ َْﻤﻠـِ ِﮏ اﻟ ُْﻘـﱡﺪوِس ُﺳـ ﺒْﺤﺎَن َرﱢب اﻟ َْﻤﻼـﺋَِﮑِﻪ َو اﻟﱡﺮوِح ُﺳـ ﺒْﺤﺎَن اﻟَﻌﻠِﱢﯽ اﻻْﻋﻠﯽ ُﺳـ ﺒْﺤﺎَﻧُﻪ َو‬
‫َﺗﻌﺎﻟﯽ«‪(2).‬‬
‫ﺗّﻤﺖ)‪ (3‬اﻟﺮﺳﺎﻟﻪ ﺑﻌﻮن اﻟﻤﻠﮏ اﻟﻮّﻫﺎب و اﻟﺤﻤﺪﻟﻠّﻪ أّوًﻻ و آﺧﺮًا ﻓﯽ أواﺧﺮ ﺷـﻬﺮ ﺷـﻌﺒﺎن اﻟﻤﻌّﻈﻢ ﻓﯽ ﺳـﻨﻪ ﻋﺸﺮ و ﻣﺎﺋﻪ و أﻟﻒ ﺣﺴﺐ‬
‫اﻟﻔﺮﻣﻮده ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ آدﻣّﯿﺖ‪ ،‬ﺷـﺎه ﺑﯿﺖ ﻗﺼـﯿﺪه ﻣﺮدﻣّﯿﺖ زﯾﻨـًﺎ ﻟﻠﻨﺠـﺎﺑﻪ واﻟﻐﺮه واﻟﻤﻌﺎﻟﯽ ﻣﯿﺮزا ﻣﺤﻤـﺪ ﻋﻠﯿﺎ وّﻓﻘﻪ اﻟﻠّﻪ ﺗﻌﺎﻟﯽ ﻟﻤﺎ‬
‫ﯾﺤّﺐ و ﯾﺮﺿﺎه و ﺟﻌﻞ آﺧﺮﺗﻪ ﺧﯿﺮًا ﻣﻦ اُوﻻه‪ .‬ﻣﺮﻗﻮم رﻗﻢ ﮐﻤﺘﺮﯾﻦ ﺷﯿﺦ اﺑﻮﻃﺎﻟﺐ ﮔﺮدﯾﺪ‪ .‬اﻟﻤﺄﻣﻮر ﻣﻌﺬور‪.‬‬
‫ص ‪302 :‬‬
‫‪ _1 -1‬ﻣﺼﺒﺎح‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﮐﻔﻌﻤﯽ‪ ،‬ص ‪ ،82‬ﻓﺼﻞ اﻟﺨﺎﻣﺲ ﻋﺸـﺮ ﻓﯿﻬﺎ ﯾﻘﺎل ﮐﻞ ﯾﻮم؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،84‬ص ‪ ،6‬ﺑﺎب ‪ ،47‬ﻣﺎ ﯾﻨﺒﻐﯽ أن‬
‫ﯾﻘﺮأ ﮐﻞ ﯾﻮم‪. ...‬‬
‫‪ _2 - 2‬ﻣﺼـﺒﺎح‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﮐﻔﻌﻤﯽ‪ ،‬ص ‪ ،82‬ﻓﺼـﻞ اﻟﺨﺎﻣﺲ ﻋﺸـﺮ ﻓﯿﻤﺎ ﯾﻘﺎل ﮐﻞ ﯾﻮم؛ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ج ‪ ،84‬ﺑﺎب ‪ ،47‬ﻣـﺎ ﯾﻨﺒﻐﯽ أن ﯾﻘﺮأ‬
‫ﮐﻞ ﯾﻮم‪. ...‬‬
‫‪ _3 -3‬ع‪َ .‬ﺗﻤﺖ اﻟّﺮﺳﺎﻟﻪ ﻓﯽ ﺷﻬﺮ رﻣﻀﺎن اﻟﻤﺒﺎرك اﻟﻤﻌﻈﻢ ﻣﻦ ﺷﻬﻮر ﺳﻨﻪ ﺳّﺖ و ﺗﺴﻌﯿﻦ ﺑﻌﺪ اﻷﻟﻒ اﻟﻬﺠﺮﯾﻪ ﻋﻠﯽ ﯾﺪ ﻣﺆﻟﻒ اﻟﺤﻘﯿﺮ‬
‫اﻟﻔﻘﯿﺮ ﻣﺤﻤـﺪﺑﺎﻗﺮ ﺑـﻦ ﻣﺤﻤـﺪﺗﻘﯽ ﻋﻔﯽ ﻋـﻦ ﺟﺮاﺋﻤﻬﻤـﺎ واﻟﺤﻤـﺪ ﻟّﻠـﻪ اّوﻻًـ و آﺧﺮًا و ﺻـّﻠﯽ اﻟّﻠﻪ َﻋﻠﯽ ﺳّﯿﺪاﻟﻤﺮﺳـﻠﯿﻦ ﻣﺤّﻤـ ﺪ و ﻋـﺘﺮﺗﻪ‬
‫اﻷﮐﺮﻣﯿﻦ اﻷﻗﺪﺳﯿﻦ اﻷﻃﻬﺮﯾﻦ‪.‬‬
 ‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺗﺤﻘﯿﻖ‬
‫‪ _1‬آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬اﺣﻤﺪ ﻋﺎﺑﺪي ‪ ،‬ﭼﺎپ اول‪ ،‬ﺳﺎزﻣﺎن ﭼﺎپ و اﻧﺘﺸﺎرات وزارت ﻓﺮﻫﻨﮓ و ارﺷﺎد اﺳﻼﻣﯽ‪ 1378 ،‬ش ‪.‬‬
‫‪ _2‬إرﺷﺎد‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﻣﻔﯿﺪ‪ ،‬ﭼﺎپ اول‪ ،‬ﮐﻨﮕﺮه ﺟﻬﺎﻧﯽ ﻫﺰاره ﺷﯿﺦ ﻣﻔﯿﺪ‪ ،‬ﻗﻢ‪ 1413 ،‬ق‪.‬‬
‫‪ _3‬أﻋﻼم اﻟﺪﯾﻦ‪ ،‬دﯾﻠﻤﯽ‪ ،‬ﭼﺎپ اول‪ ،‬ﻣﺆﺳﺴﻪ آل اﻟﺒﯿﺖ ﻋﻠﯿﻬﻢ اﻟﺴﻼم ﻗﻢ ‪ 1408‬ق‪.‬‬
‫‪ _4‬اﻟﺪﻋﻮات‪ ،‬ﻗﻄﺐ اﻟﺪﯾﻦ راوﻧﺪي‪ ،‬ﭼﺎپ اول‪ ،‬ﻣﺪرﺳﻪ اﻣﺎم ﻣﻬﺪي )ﻋﺞ( ﻗﻢ‪ 1407 ،‬ق‪.‬‬
‫‪ _ 5‬اﻟﻐﯿﺒﻪ‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﻃﻮﺳﯽ‪ ،‬ﭼﺎپ اول‪ ،‬ﻣﺆﺳﺴﻪ ﻣﻌﺎرف اﺳﻼﻣﯽ ﻗﻢ‪ 1411 ،‬ق‪.‬‬
‫‪ _6‬اﻣﺎﻟﯽ‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﺻﺪوق‪ ،‬ﭼﺎپ ﭼﻬﺎرم ﺑﺎ اﺻﻄﻼﺣﺎت‪ ،‬ﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ اﺳﻼﻣﯽ‪ 1362 ،‬ق‪.‬‬
‫‪ _7‬اﻣﺎﻟﯽ‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﻃﻮﺳﯽ‪ ،‬ﭼﺎپ اول‪ ،‬داراﻟﺜﻘﺎﻓﻪ ﻗﻢ‪ 1414 ،‬ق‪.‬‬
‫‪ _ 8‬أﻣﺎﻟﯽ‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﻣﻔﯿﺪ‪ ،‬ﭼﺎپ دّوم‪ ،‬ﮐﻨﮕﺮه ﺟﻬﺎﻧﯽ ﻫﺰاره ﺷﯿﺦ ﻣﻔﯿﺪ‪ ،‬ﻗﻢ ‪ 1413‬ق‪.‬‬
‫‪ _9‬ﺑﺤﺎراﻷﻧﻮار‪ ،‬ﻋﻼﻣﻪ ﻣﺠﻠﺴﯽ‪ ،‬ﻣﺆﺳﺴﻪ اﻟﻮﻓﺎء‪ ،‬ﺑﯿﺮوت _ ﻟﺒﻨﺎن‪ 1404 ،‬ق‪.‬‬
‫‪ _10‬ﺑﻠﺪاﻷﻣﯿﻦ‪ ،‬ﮐﻔﻌﻤﯽ‪ ،‬ﭼﺎپ ﺳﻨﮕﯽ‪.‬‬
‫‪ _ 11‬ﺗﻔﺴﯿﺮ‪ ،‬اﻣﺎم ﺣﺴﻦ ﻋﺴﮑﺮي ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم ‪ ،‬ﭼﺎپ اول‪ ،‬ﻣﺪرﺳﻪ اﻣﺎم ﻣﻬﺪي )ﻋﺞ(‪ ،‬ﻗﻢ‪ 1409 ،‬ق‪.‬‬
‫‪ _12‬ﺗﻮﺣﯿﺪ‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﺻﺪوق‪ ،‬ﭼﺎپ دّوم‪ ،‬ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﺪرﺳﯿﻦ ﺣﻮزه ﻋﻠﻤﯿﻪ ﻗﻢ‪ 1398 ،‬ق‪.‬‬
‫‪ _13‬ﺗﻬﺬﯾﺐ اﻷﺣﮑﺎم‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﻃﻮﺳﯽ‪ ،‬ﭼﺎپ ﭼﻬﺎرم‪ ،‬داراﻟﮑﺘﺐ اﻹﺳﻼﻣﯿﻪ ﺗﻬﺮان‪ 1365 ،‬ش‪.‬‬
‫‪ _14‬ﺛﻮاب اﻷﻋﻤﺎل‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﺻﺪوق‪ ،‬ﭼﺎپ دّوم‪ ،‬ﺷﺮﯾﻒ رﺿﯽ ﻗﻢ‪ 1364 ،‬ش‪.‬‬
‫‪ _15‬ﺟﺎﻣﻊ اﻷﺧﺒﺎر‪ ،‬ﺷﻌﯿﺮي‪ ،‬ﭼﺎپ دّوم‪ ،‬ﺷﺮﯾﻒ رﺿﯽ ﻗﻢ‪ 1363 ،‬ش‪.‬‬
‫ص ‪303 :‬‬
 ‫‪ _16‬ﺧﺼﺎل‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﺻﺪوق‪ ،‬ﭼﺎپ دّوم‪ ،‬ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﺪرﺳﯿﻦ ﺣﻮزه ﻋﻠﻤﯿﻪ ﻗﻢ‪ 1403 ،‬ق‪.‬‬
‫‪ _17‬دﻋﺎﺋﻢ اﻹﺳﻼم‪ ،‬ﻧﻌﻤﺎن ﺑﻦ ﻣﺤﻤﺪ ﺗﻤﯿﻤﯽ‪ ،‬ﭼﺎپ دّوم‪ ،‬داراﻟﻤﻌﺎرف ﻣﺼﺮ‪ 1385 ،‬ش‪.‬‬
‫‪ _18‬دﻻﺋﻞ اﻹﻣﺎﻣﻪ‪ ،‬ﻃﺒﺮي‪ ،‬داراﻟﺬﺧﺎﺋﺮ ﻟﻠﻤﻄﺒﻮﻋﺎت ﻗﻢ‪.‬‬
‫‪ _19‬رﺟﺎل ﮐﺸﯽ‪ ،‬ﮐﺸﯽ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻣﺸﻬﺪ‪ 1348 ،‬ش‪.‬‬
‫‪ _20‬زﻧـﺪﮔﯿﻨﺎﻣﻪ ﻋﻼـﻣﻪ ﻣﺠﻠﺴـﯽ‪ ،‬ﺳـﯿﺪ ﻣﺼـﻠﺢ اﻟـﺪﯾﻦ ﻣﻬـﺪوي ‪ ،‬ﭼـﺎپ اول ‪ ،‬ﺳﺎزﻣﺎن ﭼﺎپ و اﻧﺘﺸﺎرات وزارت ﻓﺮﻫﻨﮓ و ارﺷﺎد‬
‫اﺳﻼﻣﯽ‪ 1378 ،‬ش ‪.‬‬
‫‪ _21‬ﺷـﻨﺎﺧﺖ ﻧﺎﻣﻪ ﻋﻼﻣﻪ ﻣﺠﻠﺴﯽ‪ ،‬ﻣﻬﺪي ﻣﻬﺮﯾﺰي ‪ ،‬ﻫﺎدي رﺑﺎﻧﯽ ‪ ،‬ﭼﺎپ اول‪ ،‬ﺳﺎزﻣﺎن ﭼﺎپ و اﻧﺘﺸﺎرات وزارت ﻓﺮﻫﻨﮓ و ارﺷﺎد‬
‫اﺳﻼﻣﯽ ‪ 1378 ،‬ش ‪.‬‬
‫‪ _22‬ﻃّﺐ اﻷﺋﻤﻪ‪ ،‬اﺑﻦ ﺑﺴﻄﺎم‪ ،‬ﭼﺎپ دّوم‪ ،‬ﺷﺮﯾﻒ رﺿﯽ ﻗﻢ‪ 1411 ،‬ق‪.‬‬
‫‪ _23‬ﻋّﺪه اﻟﺪاﻋﯽ‪ ،‬اﺑﻦ ﻓﻬﺪ ﺣّﻠﯽ‪ ،‬ﭼﺎپ اول‪ ،‬داراﻟﮑﺘﺐ اﻹﺳﻼﻣﯽ‪ 1407 ،‬ق‪.‬‬
‫‪ _24‬ﻋﻠﻞ اﻟﺸﺮاﯾﻊ‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﺻﺪوق‪ ،‬ﻣﮑﺘﺒﻪ اﻟﺪاوري‪ ،‬ﻗﻢ‪.‬‬
‫‪ _25‬ﻋﯿﻮن اﺧﺒﺎر اﻟﺮﺿﺎ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم ‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﺻﺪوق‪ ،‬اﻧﺘﺸﺎرات ﺟﻬﺎن‪ 1378 ،‬ش‪.‬‬
‫‪ _26‬ﻓﻘﻪ اﻟﺮﺿﺎ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم ‪ ،‬اﻣﺎم رﺿﺎ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم ‪ ،‬ﭼﺎپ اول‪ ،‬ﮐﻨﮕﺮه ﺟﻬﺎﻧﯽ اﻣﺎم رﺿﺎ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم ﻣﺸﻬﺪ‪ 1406 ،‬ق‪.‬‬
‫‪ _27‬ﻓﻼح اﻟﺴﺎﺋﻞ‪ ،‬ﺳﯿﺪ اﺑﻦ ﻃﺎووس‪ ،‬دﻓﺘﺮ ﺗﺒﻠﯿﻐﺎت اﺳﻼﻣﯽ ﺣﻮزه ﻋﻠﻤﯿﻪ ﻗﻢ‪.‬‬
‫‪ _28‬ﻗﺮب اﻻﺳﻨﺎد‪ ،‬ﺣﻤﯿﺮي‪ ،‬ﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ﻧﯿﻨﻮي ﺗﻬﺮان‪.‬‬
‫‪ _29‬ﮐﺎﻓﯽ‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﮐﻠﯿﻨﯽ‪ ،‬ﭼﺎپ ﭼﻬﺎرم‪ ،‬داراﻟﮑﺘﺐ اﻹﺳﻼﻣﯿﻪ‪ ،‬ﺗﻬﺮان‪ 1365 ،‬ش‪.‬‬
‫‪ _30‬ﮐﻤﺎل اﻟﺪﯾﻦ‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﺻﺪوق‪ ،‬ﭼﺎپ دّوم‪ ،‬داراﻟﮑﺘﺐ اﻹﺳﻼﻣﯽ ﻗﻢ‪ 1395 ،‬ق‪.‬‬
‫‪ _31‬ﮐﻨﺰاﻟﻔﻮاﺋﺪ‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﮐﺮاﺟﮑﯽ‪ ،‬ﭼﺎپ اول‪ ،‬داراﻟﺬﺧﺎﺋﺮ ﻗﻢ‪ 1410 ،‬ق‪.‬‬
‫‪ _32‬ﻣﺤﺎﺳﻦ‪ ،‬ﺑﺮﻗﯽ‪ ،‬ﭼﺎپ دّوم‪ ،‬داراﻟﮑﺘﺐ اﻹﺳﻼﻣﯿﻪ ﻗﻢ‪ 1371 ،‬ق‪.‬‬
‫‪ _33‬ﻣﺮآت اﻷﺻﻮل ﺟﻬﺎن ﻧﻤﺎ‪ ،‬آﯾﻪ ‪955 / 40433‬‬
‫‪ _34‬ﻣﺴﺘﺪرك اﻟﻮﺳﺎﯾﻞ‪ ،‬ﻣﺤﺪث ﻧﻮري‪ ،‬ﭼﺎپ اول‪ ،‬آل اﻟﺒﯿﺖ ﻹﺣﯿﺎء اﻟﺘﺮاث ﻗﻢ‪ 1408 ،‬ق‪.‬‬
‫ص ‪304 :‬‬
 ‫‪ _35‬ﻣﺴﺘﻄﺮﻓﺎت اﻟﺴﺮاﺋﺮ‪ ،‬ﻣﺤﻤﺪ ﺑﻦ ادرﯾﺲ ﺣﻠّﯽ‪ ،‬ﭼﺎپ دّوم‪ ،‬ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﺪرﺳﯿﻦ ﺣﻮزه ﻋﻠﻤﯿﻪ ﻗﻢ‪ 1411 ،‬ق‪.‬‬
‫‪ _36‬ﻣﺼﺒﺎح اﻟﻤﺘﻬﺠﺪ‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﻃﻮﺳﯽ‪ ،‬ﭼﺎپ اول‪ ،‬ﻓﻘﻪ اﻟﺸﯿﻌﻪ ﺑﯿﺮوت‪ 1411 ،‬ق‪.‬‬
‫‪ _37‬ﻣﺼﺒﺎح‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﮐﻔﻌﻤﯽ‪ ،‬ﭼﺎپ دّوم‪ ،‬رﺿﯽ ﻗﻢ‪ ،1405 ،‬ق‪.‬‬
‫‪ _38‬ﻣﻌﺎﻧﯽ اﻷﺧﺒﺎر‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﺻﺪوق‪ ،‬ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﺪرﺳﯿﻦ ﺣﻮزه ﻋﻠﻤﯿﻪ ﻗﻢ‪ 1361 ،‬ش‪.‬‬
‫‪ _39‬ﻣﻔﺘﺎح اﻟﻔﻼح‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﺑﻬﺎﯾﯽ‪ ،‬ﭼﺎپ اول‪ ،‬داراﻷﺿﻮاء ﺑﯿﺮوت‪ 1405 ،‬ق‪.‬‬
‫‪ _40‬ﻣﻘﻨﻌﻪ‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﻣﻔﯿﺪ‪ ،‬ﭼﺎپ اول‪ ،‬ﮐﻨﮕﺮه ﺟﻬﺎﻧﯽ ﻫﺰاره ﺷﯿﺦ ﻣﻔﯿﺪ‪ ،‬ﻗﻢ‪ 1413 ،‬ق‪.‬‬
‫‪ _41‬ﻣﮑﺎرم اﻻﺧﻼق‪ ،‬ﻃﺒﺮﺳﯽ‪ ،‬ﭼﺎپ ﭼﻬﺎرم‪ ،‬ﺷﺮﯾﻒ رﺿﯽ ﻗﻢ‪ 1412 ،‬ق‪.‬‬
‫‪ _42‬ﻣﻦ ﻻ ﯾﺤﻀﺮه اﻟﻔﻘﯿﻪ‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﺻﺪوق‪ ،‬ﭼﺎپ ﺳّﻮم‪ ،‬ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﺪرﺳﯿﻦ ﺣﻮزه ﻋﻠﻤﯿﻪ ﻗﻢ‪ 413 ،‬ق‪.‬‬
‫‪ _43‬ﻣﻬﺞ اﻟﺪﻋﻮات‪ ،‬ﺳّﯿﺪ ﺑﻦ ﻃﺎووس‪ ،‬ﭼﺎپ اول‪ ،‬داراﻟﺬﺧﺎﺋﺮ ﻗﻢ‪ 1411 ،‬ق‪.‬‬
‫‪ _44‬وﺳﺎﯾﻞ اﻟﺸﯿﻌﻪ‪ ،‬ﺷﯿﺦ ﺣﺮ ﻋﺎﻣﻠﯽ‪ ،‬ﭼﺎپ اول‪ ،‬آل اﻟﺒﯿﺖ ﻹﺣﯿﺎء اﻟﺘﺮاث‪ ،‬ﻗﻢ‪ 1409 ،‬ق‪.‬‬
‫‪ _45‬وﻗﻌﻪ ﺻﻔﯿﻦ‪ ،‬ﻧﺼﺮ ﺑﻦ ﻣﺰاﺣﻢ‪ ،‬ﭼﺎپ دّوم‪ ،‬ﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ آﯾﺖ اﻟﻠّﻪ ﻣﺮﻋﺸﯽ ﻧﺠﻔﯽ‪ ،‬ﻗﻢ‪ 1403 ،‬ق‪.‬‬
‫‪ _46‬ﯾﺎدﻧـﺎﻣﻪ ﻋﻼـﻣﻪ ﻣﺠﻠﺴـﯽ‪ ،‬ﻣﻬـﺪي ﻣﻬﺮﯾﺰي ‪ ،‬ﻫـﺎدي رﺑـﺎﻧﯽ ‪ ،‬ﭼـﺎپ اول‪ ،‬ﺳﺎزﻣـﺎن ﭼـﺎپ و اﻧﺘﺸﺎرات وزارت ﻓﺮﻫﻨﮓ و ارﺷﺎد‬
‫اﺳﻼﻣﯽ ‪ 1379 ،‬ش‪.‬‬
‫ص ‪305 :‬‬
 ‫درﺑﺎره ﻣﺮﮐﺰ‬
‫ﺑ ﺴﻤ ﻪ ﺗ ﻌ ﺎ ﻟ ﯽ‬
‫َﻫْﻞ َﯾْﺴَﺘِﻮي اﻟﱠِﺬﯾَﻦ َﯾْﻌَﻠُﻤﻮَن َواﻟﱠِﺬﯾَﻦ ﻟَﺎ َﯾْﻌَﻠُﻤﻮَن‬
‫آﯾﺎ ﮐﺴﺎﻧﻰ ﮐﻪ ﻣﻰداﻧﻨﺪ و ﮐﺴﺎﻧﻰ ﮐﻪ ﻧﻤﻰداﻧﻨﺪ ﯾﮑﺴﺎﻧﻨﺪ ؟‬
‫ﺳﻮره زﻣﺮ‪9 /‬‬

‫ﻣ ﻘ ﺪﻣ ﻪ ‪:‬‬
‫ﻣﻮﺳـﺴﻪ ﺗﺤﻘﯿﻘـﺎت راﯾﺎﻧﻪ اي ﻗﺎﺋﻤﯿﻪ اﺻـﻔﻬﺎن‪ ،‬از ﺳﺎل ‪ 1385‬ﻫـ ‪.‬ش ﺗﺤﺖ اﺷـﺮاف ﺣﻀـﺮت آﯾﺖ اﷲ ﺣـﺎج ﺳـﯿﺪ ﺣﺴﻦ ﻓﻘﯿﻪ اﻣﺎﻣﯽ‬
‫)ﻗﺪس ﺳـﺮه اﻟﺸـﺮﯾﻒ(‪ ،‬ﺑﺎ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﺧﺎﻟﺼﺎﻧﻪ و ﺷـﺒﺎﻧﻪ روزي ﮔﺮوﻫﯽ از ﻧﺨﺒﮕﺎن و ﻓﺮﻫﯿﺨﺘﮕﺎن ﺣﻮزه و داﻧﺸﮕﺎه‪ ،‬ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﺧﻮد را در‬
‫زﻣﯿﻨﻪ ﻫﺎي ﻣﺬﻫﺒﯽ‪ ،‬ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ و ﻋﻠﻤﯽ آﻏﺎز ﻧﻤﻮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﺮاﻣﻨﺎﻣﻪ‪:‬‬
‫ﻣﻮﺳـﺴﻪ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت راﯾﺎﻧﻪ اي ﻗﺎﺋﻤﯿﻪ اﺻﻔﻬﺎن در راﺳﺘﺎي ﺗﺴﻬﯿﻞ و ﺗﺴﺮﯾﻊ دﺳﺘﺮﺳﯽ ﻣﺤﻘﻘﯿﻦ ﺑﻪ آﺛﺎر و اﺑﺰار ﺗﺤﻘﯿﻘﺎﺗﯽ در ﺣﻮزه ﻋﻠﻮم‬
‫اﺳﻼﻣﯽ‪ ،‬و ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﻌﺪد و ﭘﺮاﮐﻨﺪﮔﯽ ﻣﺮاﮐﺰ ﻓﻌﺎل در اﯾﻦ ﻋﺮﺻﻪ و ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﺘﻌﺪد و ﺻﻌﺐ اﻟﻮﺻﻮل‪ ،‬و ﺑﺎ ﻧﮕﺎﻫﯽ ﺻﺮﻓﺎ ﻋﻠﻤﯽ و ﺑﻪ‬
‫دور از ﺗﻌﺼـﺒﺎت و ﺟﺮﯾﺎﻧـﺎت اﺟﺘﻤـﺎﻋﯽ‪ ،‬ﺳﯿﺎﺳـﯽ‪ ،‬ﻗﻮﻣﯽ و ﻓﺮدي‪ ،‬ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي اﺟﺮاي ﻃﺮﺣﯽ در ﻗﺎﻟﺐ » ﻣـﺪﯾﺮﯾﺖ آﺛﺎر ﺗﻮﻟﯿـﺪ ﺷـﺪه و‬
‫اﻧﺘﺸـﺎر ﯾـﺎﻓﺘﻪ از ﺳـﻮي ﺗﻤـﺎﻣﯽ ﻣﺮاﮐﺰ ﺷـﯿﻌﻪ« ﺗﻼـش ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾـﺪ ﺗـﺎ ﻣﺠﻤـﻮﻋﻪ اي ﻏﻨﯽ و ﺳـﺮﺷﺎر از ﮐﺘﺐ و ﻣﻘﺎﻻـت ﭘﮋوﻫﺸـﯽ ﺑﺮاي‬
‫ﻣﺘﺨﺼﺼـﯿﻦ‪ ،‬و ﻣﻄـﺎﻟﺐ و ﻣﺒـﺎﺣﺜﯽ راﻫﮕﺸـﺎ ﺑﺮاي ﻓﺮﻫﯿﺨﺘﮕـﺎن و ﻋﻤـﻮم ﻃﺒﻘـﺎت ﻣﺮدﻣﯽ ﺑـﻪ زﺑـﺎن ﻫـﺎي ﻣﺨﺘﻠـﻒ و ﺑـﺎ ﻓﺮﻣـﺖ ﻫـﺎي‬
‫ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﺗﻮﻟﯿﺪ و در ﻓﻀﺎي ﻣﺠﺎزي ﺑﻪ ﺻﻮرت راﯾﮕﺎن در اﺧﺘﯿﺎر ﻋﻼﻗﻤﻨﺪان ﻗﺮار دﻫﺪ‪.‬‬
‫اﻫﺪاف‪:‬‬
‫‪.1‬ﺑﺴﻂ ﻓﺮﻫﻨﮓ و ﻣﻌﺎرف ﻧﺎب ﺛﻘﻠﯿﻦ )ﮐﺘﺎب اﷲ و اﻫﻞ اﻟﺒﯿﺖ ﻋﻠﯿﻬﻢ اﻟﺴﻼم(‬
‫‪.2‬ﺗﻘﻮﯾﺖ اﻧﮕﯿﺰه ﻋﺎﻣﻪ ﻣﺮدم ﺑﺨﺼﻮص ﺟﻮاﻧﺎن ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﯽ دﻗﯿﻖ ﺗﺮ ﻣﺴﺎﺋﻞ دﯾﻨﯽ‬
‫‪.3‬ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻦ ﮐﺮدن ﻣﺤﺘﻮاي ﺳﻮدﻣﻨﺪ ﺑﻪ ﺟﺎي ﻣﻄﺎﻟﺐ ﺑﯽ ﻣﺤﺘﻮا در ﺗﻠﻔﻦ ﻫﺎي ﻫﻤﺮاه ‪ ،‬ﺗﺒﻠﺖ ﻫﺎ‪ ،‬راﯾﺎﻧﻪ ﻫﺎ و ‪...‬‬
‫‪.4‬ﺳﺮوﯾﺲ دﻫﯽ ﺑﻪ ﻣﺤﻘﻘﯿﻦ ﻃﻼب و داﻧﺸﺠﻮ‬
‫‪.5‬ﮔﺴﺘﺮش ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻋﻤﻮﻣﯽ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‬
‫‪.6‬زﻣﯿﻨﻪ ﺳﺎزي ﺟﻬﺖ ﺗﺸﻮﯾﻖ اﻧﺘﺸﺎرات و ﻣﺆﻟﻔﯿﻦ ﺑﺮاي دﯾﺠﯿﺘﺎﻟﯽ ﻧﻤﻮدن آﺛﺎر ﺧﻮد‪.‬‬
‫ﺳﯿﺎﺳﺖ ﻫﺎ‪:‬‬
‫‪.1‬ﻋﻤﻞ ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي ﻣﺠﻮز ﻫﺎي ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ‬
‫‪.2‬ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﻣﺮاﮐﺰ ﻫﻢ ﺳﻮ‬
‫‪.3‬ﭘﺮﻫﯿﺰ از ﻣﻮازي ﮐﺎري‬
 ‫‪.4‬ﺻﺮﻓﺎ اراﺋﻪ ﻣﺤﺘﻮاي ﻋﻠﻤﯽ‬
‫‪.5‬ذﮐﺮ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻧﺸﺮ‬
‫ﺑﺪﯾﻬﯽ اﺳﺖ ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ ﺗﻤﺎﻣﯽ آﺛﺎر ﺑﻪ ﻋﻬﺪه ي ﻧﻮﯾﺴﻨﺪه ي آن ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ ‪.‬‬
‫ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻫﺎي ﻣﻮﺳﺴﻪ ‪:‬‬
‫‪.1‬ﭼﺎپ و ﻧﺸﺮ ﮐﺘﺎب‪ ،‬ﺟﺰوه و ﻣﺎﻫﻨﺎﻣﻪ‬
‫‪.2‬ﺑﺮﮔﺰاري ﻣﺴﺎﺑﻘﺎت ﮐﺘﺎﺑﺨﻮاﻧﯽ‬
‫‪.3‬ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻧﻤﺎﯾﺸﮕﺎه ﻫﺎي ﻣﺠﺎزي‪ :‬ﺳﻪ ﺑﻌﺪي‪ ،‬ﭘﺎﻧﻮراﻣﺎ در اﻣﺎﮐﻦ ﻣﺬﻫﺒﯽ‪ ،‬ﮔﺮدﺷﮕﺮي و‪...‬‬
‫‪.4‬ﺗﻮﻟﯿﺪ اﻧﯿﻤﯿﺸﻦ‪ ،‬ﺑﺎزي ﻫﺎي راﯾﺎﻧﻪ اي و ‪...‬‬
‫‪.5‬اﯾﺠﺎد ﺳﺎﯾﺖ اﯾﻨﺘﺮﻧﺘﯽ ﻗﺎﺋﻤﯿﻪ ﺑﻪ آدرس‪www.ghaemiyeh.com :‬‬
‫‪.6‬ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﻧﻤﺎﯾﺸﯽ‪ ،‬ﺳﺨﻨﺮاﻧﯽ و‪...‬‬
‫‪.7‬راه اﻧﺪازي و ﭘﺸﺘﯿﺒﺎﻧﯽ ﻋﻠﻤﯽ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﭘﺎﺳﺦ ﮔﻮﯾﯽ ﺑﻪ ﺳﻮاﻻت ﺷﺮﻋﯽ‪ ،‬اﺧﻼﻗﯽ و اﻋﺘﻘﺎدي‬
‫‪.8‬ﻃﺮاﺣﯽ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻫﺎي ﺣﺴﺎﺑﺪاري‪ ،‬رﺳﺎﻧﻪ ﺳﺎز‪ ،‬ﻣﻮﺑﺎﯾﻞ ﺳﺎز‪ ،‬ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺧﻮدﮐﺎر و دﺳﺘﯽ ﺑﻠﻮﺗﻮث‪ ،‬وب ﮐﯿﻮﺳﮏ‪ SMS ،‬و‪...‬‬
‫‪.9‬ﺑﺮﮔﺰاري دوره ﻫﺎي آﻣﻮزﺷﯽ وﯾﮋه ﻋﻤﻮم )ﻣﺠﺎزي(‬
‫‪.10‬ﺑﺮﮔﺰاري دوره ﻫﺎي ﺗﺮﺑﯿﺖ ﻣﺮﺑﯽ )ﻣﺠﺎزي(‬
‫‪ .11‬ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻫﺰاران ﻧﺮم اﻓﺰار ﺗﺤﻘﯿﻘﺎﺗﯽ ﻗﺎﺑﻞ اﺟﺮا در اﻧﻮاع راﯾﺎﻧﻪ‪ ،‬ﺗﺒﻠﺖ‪ ،‬ﺗﻠﻔﻦ ﻫﻤﺮاه و‪ ...‬در ‪ 8‬ﻓﺮﻣﺖ ﺟﻬﺎﻧﯽ‪:‬‬
‫‪JAVA.1‬‬
‫‪ANDROID.2‬‬
‫‪EPUB.3‬‬
‫‪CHM.4‬‬
‫‪PDF.5‬‬
‫‪HTML.6‬‬
‫‪CHM.7‬‬
‫‪GHB.8‬‬
‫و ‪ 4‬ﻋﺪد ﻣﺎرﮐﺖ ﺑﺎ ﻧﺎم ﺑﺎزار ﮐﺘﺎب ﻗﺎﺋﻤﯿﻪ ﻧﺴﺨﻪ ‪:‬‬
‫‪ANDROID.1‬‬
‫‪IOS.2‬‬
‫‪WINDOWS PHONE.3‬‬
‫‪WINDOWS.4‬‬
‫ﺑﻪ ﺳﻪ زﺑﺎن ﻓﺎرﺳﯽ ‪ ،‬ﻋﺮﺑﯽ و اﻧﮕﻠﯿﺴﯽ و ﻗﺮار دادن ﺑﺮ روي وب ﺳﺎﯾﺖ ﻣﻮﺳﺴﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت راﯾﮕﺎن ‪.‬‬
‫درﭘﺎﯾﺎن ‪:‬‬
‫از ﻣﺮاﮐﺰ و ﻧﻬﺎدﻫـﺎﯾﯽ ﻫﻤﭽـﻮن دﻓـﺎﺗﺮ ﻣﺮاﺟـﻊ ﻣﻌﻈﻢ ﺗﻘﻠﯿـﺪ و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺳﺎزﻣـﺎن ﻫـﺎ‪ ،‬ﻧﻬﺎدﻫـﺎ‪ ،‬اﻧﺘﺸـﺎرات‪ ،‬ﻣﻮﺳـﺴﺎت‪ ،‬ﻣﺆﻟﻔﯿﻦ و ﻫﻤﻪ‬
‫ﺑﺰرﮔﻮاراﻧﯽ ﮐﻪ ﻣـﺎ را در دﺳﺘﯿـﺎﺑﯽ ﺑﻪ اﯾﻦ ﻫـﺪف ﯾـﺎري ﻧﻤﻮده و ﯾﺎ دﯾﺘﺎ ﻫﺎي ﺧﻮد را در اﺧﺘﯿﺎر ﻣﺎ ﻗﺮار دادﻧـﺪ ﺗﻘـﺪﯾﺮ و ﺗﺸـﮑﺮ ﻣﯽ‬
‫ﻧﻤﺎﯾﯿﻢ‪.‬‬

‫آدرس دﻓﺘﺮ ﻣﺮﮐﺰي‪:‬‬

‫اﺻـﻔﻬﺎن ‪-‬ﺧﯿﺎﺑﺎن ﻋﺒـﺪاﻟﺮزاق ‪ -‬ﺑﺎزارﭼﻪ ﺣﺎج ﻣﺤﻤﺪ ﺟﻌﻔﺮ آﺑﺎده اي ‪ -‬ﮐﻮﭼﻪ ﺷـﻬﯿﺪ ﻣﺤﻤﺪ ﺣﺴﻦ ﺗﻮﮐﻠﯽ ‪-‬ﭘﻼك ‪ -129/34‬ﻃﺒﻘﻪ‬
‫اول‬
‫وب ﺳﺎﯾﺖ‪www.ghbook.ir :‬‬
‫اﯾﻤﯿﻞ‪Info@ghbook.ir :‬‬
‫ﺗﻠﻔﻦ دﻓﺘﺮ ﻣﺮﮐﺰي‪03134490125 :‬‬
‫دﻓﺘﺮ ﺗﻬﺮان‪ 88318722 :‬ـ ‪021‬‬
‫ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ و ﻓﺮوش‪09132000109 :‬‬
‫اﻣﻮر ﮐﺎرﺑﺮان‪09132000109 :‬‬