‫ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺧﻠﻘﺖ آﻏﺎز ﺷﺪ؟‬

‫اوﻟﯿﻦ اﻧﺴﺎن ﭼﮕﻮﻧﻪ آﻓﺮﯾﺪه ﺷﺪ؟‬

‫ﻣﺎﻣﻮﺳﺘﺎ ﺑﻬﺮوز ﻋﺰﯾﺰی‬

‫ﺗﻘﺪﯾﻢ ﺑﻪ ﲤﺎﯽﻣ ﮐﺘﺎب دوﺳﺘﺎن ﮐﺎﺎﻧل ﺗﻠﮕﺮاﯽﻣ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﮔﺮان‬

 ‫ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺧﻠﻘﺖ آﻏﺎز ﺷﺪ؟‬ ‫ﻋﻨﻮان ﮐﺘﺎب‪:‬‬
‫ﻣﺎﻣﻮﺳﺘﺎ ﺑﻬﺮوز ﻋﺰﯾﺰی‬ ‫ﻣﺆﻟﻒ‪:‬‬
‫ﻋﻘﺎﯾﺪ )ﮐﻼم( ‪ -‬ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻋﻘﺎﯾﺪ اﺳﻼﻣﯽ‬ ‫ﻣﻮﺿﻮع‪:‬‬
‫اول )دﯾﺠﯿﺘﺎل(‬ ‫ﻧﻮﺑﺖ اﻧﺘﺸﺎر‪:‬‬
‫ﺷﻬﺮﯾﻮر )ﺳﻨﺒﻠﻪ( ‪ ١٣٩٦‬ﻫ ‪.‬ش ‪ -‬ذواﻟﺤﺠﺔ ‪ ١٤٣٨‬ﻫ ‪.‬ق‬ ‫ﺗﺎرﯾﺦ اﻧﺘﺸﺎر‪:‬‬
‫ﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ﻗﻠﻢ ‪www.qalamlib.com‬‬ ‫ﻣﻨﺒﻊ‪:‬‬

‫ﺗﻘﺪﯾﻢ ﺑﻪ ﲤﺎﯽﻣ ﮐﺘﺎب دوﺳﺘﺎن ﮐﺎﺎﻧل ﺗﻠﮕﺮاﯽﻣ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﮔﺮان‬

 ‫��‬ ‫��‬
‫ﻢ ا� ا�� ﻦ ا����ﻢ‬

‫إن اﳊﻤﺪ ﷲ ﻧﺤﻤﺪه وﻧﺴﺘﻌﻴﻨﻪ وﻧﺴﺘﻐﻔﺮه وﻧﻌﻮذ ﺑﺎﷲ ﻣﻦ ﴍور أﻧﻔﺴﻨﺎ وﻣﻦ‬
‫ﺳﻴﺌﺎت أﻋﲈﻟﻨﺎ ﻣﻦ ﳞﺪه اﷲ ﻓﻼ ﻣﻀﻞ ﻟﻪ وﻣﻦ ﻳﻀﻠﻠﻪ ﻓﻼ ﻫﺎدي ﻟﻪ وأﺷﻬﺪ أن ﻻ إﻟﻪ‬
‫إﻻ اﷲ وﺣﺪه ﻻ ﴍﻳﻚ ﻟﻪ وأﺷﻬﺪ أن ﳏﻤﺪ ﻋﺒﺪه ورﺳﻮﻟﻪ‪.‬‬
‫َ َ َ ُ ُ َّ َّ‬ ‫َ ٰٓ َ ُّ َ َّ َ َ َ ُ ْ َّ ُ ْ َّ َ َ َّ ُ َ‬
‫ﻗﺎل اﷲ ﺗﻌﺎﱃ‪���﴿ :‬ها ٱ�ِين ءامنوا ٱ�قوا ٱ� حق �قاتِهِۦ و� �مو�ن إِ�‬
‫َ‬ ‫َوأَ ُ‬
‫نتم ُّم ۡسل ُِمون‪] ﴾١٠٢‬آل ﻋﻤﺮان‪.[١٠٢ :‬‬
‫»ای ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ اﯾﻤﺎن آورده اﯾﺪ! از ﺧﺪاوﻧﺪ آن ﮔﻮﻧﻪ ﮐﻪ ﺷﺎﯾﺴﺘﻪ ﺗﺮﺳﯿﺪن از او‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺘﺮﺳﯿﺪ‪ ،‬و ﻧﻤﯿﺮﯾﺪ ﻣﮕﺮ اﯾﻨﮑﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺑﺎﺷﯿﺪ«‪.‬‬
‫َ َ‬ ‫َّ ۡ‬ ‫َ ََ ُ‬ ‫ُ َّ‬ ‫َ َ ُّ َ َّ ُ َّ ُ ْ‬
‫اس ٱ�قوا َر َّ�� ُم ٱ�ِي خلق�م ّمِن �ف ٖس َ�ٰح َِدة ٖ َوخل َق‬ ‫���ها ٱ�‬‫﴿ ٰٓ‬
‫َ ٓ ُ َ‬ ‫ۡ َ َ ۡ َ َ َ َ َّ ۡ ُ َ َ ٗ َ ٗ َ َ ٓ ٗ َ َّ ُ ْ َّ َ َّ‬
‫ٱ� ٱ�ِي � َسا َءلون بِهِۦ‬ ‫مِنها زوجها و�ث مِنهما رِجا� كثِ�� و� ِساء ۚ وٱ�قوا‬
‫َ ۡ َ ۡ َ َ َّ َّ َ َ َ َ َ ۡ ُ‬
‫� ۡم َر� ٗ‬
‫ِيبا‪] ﴾١‬اﻟﻨﺴﺎء‪.[١ :‬‬ ‫وٱ�رحام ۚ إِن ٱ� �ن علي‬
‫»ای ﻣﺮدم از ﭘﺮوردﮔﺎرﺗﺎن ﺑﺘﺮﺳﯿﺪ‪ ،‬آن ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺷﻤﺎ را از ﯾﮏ ﺗﻦ آﻓﺮﯾﺪ‪ ،‬و‬
‫ھﻤﺴﺮش را )ﻧﯿﺰ( از او آﻓﺮﯾﺪ‪ ،‬و از آن دو‪ ،‬ﻣﺮدان و زﻧﺎن ﺑﺴﯿﺎری ﭘﺮاﮐﻨﺪه ﮐﺮد‪ ،‬و از‬
‫ﺧﺪاﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ )ﻧﺎم( او از ھﻤﺪﯾﮕﺮ درﺧﻮاﺳﺖ ﻣﯽﮐﻨﯿﺪ‪ ،‬و )ھﻤﭽﻨﯿﻦ( از )ﮔﺴﺴﺘﻦ(‬
‫ﭘﯿﻮﻧﺪ ﺧﻮﯾﺸﺎوﻧﺪی ﺑﭙﺮھﯿﺰﯾﺪ‪ .‬ﺑﯽﮔﻤﺎن ﺧﺪاوﻧﺪ ھﻤﻮاره ﺑﺮ ﺷﻤﺎ ﻣﺮاﻗﺐ )و ﻧﮕﮫﺒﺎن(‬
‫اﺳﺖ«‪.‬‬
‫َ ُ‬ ‫ٗ‬ ‫َ َ ُّ َ َّ َ َ َ ُ ْ َّ ُ ْ َّ َ ُ ُ ْ َ ٗ‬
‫ٱ� َوقولوا ق ۡو� َسدِيدا‪ ٧٠‬يُ ۡصل ِۡح ل� ۡم‬ ‫���ها ٱ�ِين ءامنوا ٱ�قوا‬ ‫﴿ ٰٓ‬
‫َّ َ َ َ ُ َ ُ َ َ ۡ َ َ َ‬ ‫َ ۡ ََٰ ُ ۡ َ َ ۡ ۡ َ ُ ۡ ُُ َ ُ‬
‫از ف ۡو ًزا‬ ‫و�� ۡمۗ َو َمن يُطِعِ ٱ� ورسو�ۥ �قد ف‬ ‫أع�ل�م و�غ ِفر ل�م ذن‬
‫يما‪] ﴾٧١‬اﻷﺣﺰاب‪.[٧١-٧٠ :‬‬‫َع ِظ ً‬
 ‫ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺧﻠﻘﺖ آﻏﺎز ﺷﺪ؟‬ ‫‪٢‬‬

‫»ای ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ اﯾﻤﺎن آوردهاﯾﺪ! از ﺧﺪا ﺑﺘﺮﺳﯿﺪ‪ ،‬و ﺳﺨﻦ درﺳﺖ )و ﺣﻖ(‬
‫ﺑﮕﻮﯾﯿﺪ‪ .‬ﺗﺎ )ﺧﺪاوﻧﺪ( ﮐﺎرھﺎﯾﺘﺎن را ﺑﺮایﺗﺎن اﺻﻼح ﮐﻨﺪ‪ ،‬و ﮔﻨﺎھﺎنﺗﺎن را ﺑﯿﺎﻣﺮزد‪ ،‬و‬
‫ً‬
‫ھﺮﮐﺲ ﮐﻪ از ﺧﺪا و ﭘﯿﺎﻣﺒﺮش اﻃﺎﻋﺖ ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﯾﻘﯿﻨﺎ ﺑﻪ ﮐﺎﻣﯿﺎﺑﯽ ﻋﻈﯿﻤﯽ ﻧﺎﺋﻞ ﺷﺪه‬
‫اﺳﺖ«‪.‬‬
‫أﻣﺎ ﺑﻌﺪ‪ :‬ﻓﺈن أﺻﺪق اﳊﺪﻳﺚ ﻛﺘﺎب اﷲ وﺧﲑ اﳍﺪي ﻫﺪي ﳏﻤﺪ ج وﴍ‬
‫اﻷﻣﻮر ﳏﺪﺛﺎﲥﺎ وﻛﻞ ﳏﺪﺛﺔ ﺑﺪﻋﺔ وﻛﻞ ﺑﺪﻋﺔ ﺿﻼﻟﺔ وﻛﻞ ﺿﻼﻟﺔ ﰲ اﻟﻨﺎر‪.‬‬
‫‪١‬‬
‫اﻟﺴﻼم ﻋﻠﯿﮑﻢ ورﺣﻤﺔ اﻟﻠﻪ وﺑﺮﮐﺎﺗﻪ‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل رﺣﻤﺖ ﺑﯽﺷﻤﺎرش را ﻧﺼﯿﺐﻣﺎن ﮐﻨﺪ و ﻣﺎ را ﻣﺸﻤﻮل‬
‫ھﺪاﯾﺖ ﺧﻮﯾﺶ ﻗﺮار دھﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻮﺿﻮﻋﯽ ﮐﻪ اﻣﺮوزه در ﺟﺎﻣﻌﻪی ﺑﺸﺮی ﻣﻄﺮح ﺷﺪه و ﺑﺮای رﺳﯿﺪن ﺑﻪ‬
‫ﭘﺎﺳﺦ آن ﻧﻈﺮﯾﺎت ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﯽ اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﻮﺿﻮع آﻓﺮﯾﻨﺶ اﻧﺴﺎن و ﯾﺎ ﺑﻪ‬
‫ﻣﻌﻨﺎی ﮐﺎﻣﻞﺗﺮ ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ آﻏﺎز ﺧﻠﻘﺖ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻪ ھﻤﯿﻦ ﺧﺎﻃﺮ ﻗﺼﺪ دارم ﺑﻪ‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ اﯾﻦ دﯾﺪﮔﺎهھﺎ ﭘﺮداﺧﺘﻪ و در آﺧﺮ‪ ،‬ﻧﻈﺮ ﻗﺮآن ﮐﺮﯾﻢ و اﺣﺎدﯾﺚ رﺳﻮل‬
‫اﻟﻠﻪ ج را در اﯾﻦ ﺑﺎره ﺑﯿﺎن ﮐﻨﻢ‪.‬‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل در ﺳﻮرهی ﺑﻘﺮه آﯾﺎت ‪ ٢٨‬ﺗﺎ ‪ ٣٢‬ﺧﻠﻘﺖ اﻧﺴﺎن و ﯾﺎ ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ‬
‫آﻏﺎز آﻓﺮﯾﻨﺶ را ﺗﻮﺿﯿﺢ ﻣﯽدھﺪ‪.‬‬

‫‪ -١‬اﺻﻞ اﯾﻦ ﻧﻮﺷﺘﻪ‪ ،‬ﻓﺎﯾﻠﯽ ﺻﻮﺗﯽ اﺳﺖ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺟﻠﺴﻪی ﺗﻔﺴﯿﺮ ﻗﺮآن ﮐﻪ در رﻣﻀﺎن ﺳﺎل‬
‫‪ ١٤٣٦‬ھـ ‪ .‬ق در ﻣﺴﺠﺪ دﺧﺎن ﭘﺎوه‪ ،‬ﺗﻮﺳﻂ اﯾﻦ ﺣﻘﯿﺮ اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﯾﮏ‬
‫ﻧﻔﺮ از ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺧﯿﺮ – ﺧﺪاوﻧﺪ ﺟﺰای ﺧﯿﺮش دھﺪ – ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺑﻪ ﻓﺎﯾﻠﯽ ﻧﻮﺷﺘﺎری ﺷﺪه‬
‫اﺳﺖ و اﻟﻔﺎظ ﻧﻮﺷﺘﺎر ﺑﺮ ھﻤﺎن ﺷﯿﻮهای ﮐﻪ اﯾﺸﺎن ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺑﺎﻗﯽ ﻣﺎﻧﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﻟﻠﻪ ﻣﺘﻌﺎل‬
‫اﯾﻦ ﻋﻤﻞ ﻧﺎﭼﯿﺰ را از ﮔﻮﯾﻨﺪه و ﺗﺒﺪﯾﻞﮐﻨﻨﺪهی آن ﺑﻪ ﻓﺎﯾﻞ ﻧﻮﺷﺘﺎری‪ ،‬ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻪ و آن را‬
‫ﺳﺒﺐ رﺳﺘﮕﺎرﯾﻤﺎن در ﻗﯿﺎﻣﺖ ﮔﺮداﻧﺪ‪ ،‬إﻧﻪ ﺟﻮاد ﮐﺮﯾﻢ‪ .‬آﻣﯿﻦ‪.‬‬
 ‫‪٣‬‬ ‫ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺧﻠﻘﺖ آﻏﺎز ﺷﺪ؟‬

‫َّ َ ُ ُ َ ٗ‬ ‫َ َ َ ۡ ُ َ‬
‫نت ۡم أ ۡم َ�ٰتا‬ ‫أﻋﻮذ ﺑﺎﷲ ﻣﻦ الﺸﻴﻄﺎن الﺮﺟﻴﻢ‪﴿ :‬ك ۡيف ت�ف ُرون ب ِٱ� ِ و�‬
‫َ َ‬ ‫ُ َّ‬ ‫َ‬ ‫َ َ ۡ َ ٰ ُ ۡ ُ َّ ُ ُ ُ ُ ُ ۡ ُ ُ َ ُ‬
‫يت� ۡم � َّم �يِي� ۡم � َّم إ ِ ۡ�هِ ت ۡر َج ُعون‪ ٢٨‬ه َو ٱ�ِي خل َق‬ ‫فأح��مۖ �م ي ِم‬
‫ُ‬ ‫َ ۡ َ َ َ‬ ‫َّ ٓ َ َ‬ ‫َ‬ ‫ِيعا ُ� َّم ۡ‬‫�ض َ� ٗ‬ ‫َۡ‬ ‫َ ُ‬
‫ت َوه َو‬ ‫ى إِ� ٱلس َماءِ فس َّوٮ ٰ ُه َّن سب َع س�ٰ� ٰ ٖ �‬ ‫ٱس َت َو ٰٓ‬ ‫�م َّما ِ� ٱ� ِ‬ ‫ل‬
‫َ‬ ‫ۡ‬ ‫ۡ َ َ َ ُّ َ ۡ َ َ َ ّ‬
‫َٗ‬
‫�ض َخل ِيفة ۖ‬
‫‪ٞ‬‬
‫��ِكةِ إ ِ ِ� َجاعِل ِ� ٱ� ِ‬ ‫ِيم‪� ٢٩‬ذ قال ر�ك ل ِلم ٰٓ‬ ‫� ٍء َعل ‪ٞ‬‬‫� ّل َ ۡ‬ ‫ُ‬
‫بِ ِ‬
‫َُ‬ ‫َ ُْٓ َ َۡ َ ُ َ َ ُ ۡ ُ َ َ َ ۡ ُ ّ ٓ َۡ ُ‬
‫ٱ� َِما َء َو� ُن � َس ّب ِ ُح ِ�َ ۡمد َِك َو�ق ّد ُِس‬ ‫قالوا ��عل �ِيها من �فسِد �ِيها و�س ِفك‬
‫َ َ َ َ ّ ٓ َ ۡ َ ُ َ َ َ ۡ َ ُ َ َ َ َّ َ َ َ َ ۡ ۡ َ ٓ َ ُ َّ َ ُ َّ َ َ َ ُ ۡ َ َ‬
‫َ‬
‫لك ۖ قال إ ِ ِ� أعلم ما � �علمون‪ ٣٠‬وعلم ءادم ٱ�سماء �ها �م عرضهم �‬
‫َ ُ ْ ُ ۡ ََٰ َ‬ ‫َ‬ ‫ُ ُۡ َ‬ ‫َ ۡ َ ٓ َ ٰٓ ُ َ ٓ‬ ‫ُ‬ ‫َۡ َ َ ََ َ َ‬
‫ٰ‬
‫و� بِأسماءِ �ؤ�ءِ إِن كنتم � ِد�ِ�‪ ٣١‬قالوا سب�نك‬ ‫�� ِ‬
‫��ِكةِ �قال أ ِ ٔ‬ ‫ٱلم ٰٓ‬
‫ِيم‪] ﴾٣٢‬اﻟﺒﻘﺮة‪.[٣٢-٢٨ :‬‬ ‫ِيم ۡ َ‬
‫ٱ�ك ُ‬ ‫نت ۡٱل َعل ُ‬ ‫ك أَ َ‬ ‫َ ۡ َ َ َ ٓ َّ َ َ َّ ۡ َ َ ٓ َّ َ‬
‫� عِلم �ا إِ� ما علمتنا ۖ إِن‬
‫»ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺑﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﮐﺎﻓﺮ ﻣﯽﺷﻮﯾﺪ؟ در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﺷﻤﺎ ﻣﺮدﮔﺎن ﺑﻮدﯾﺪ‪ ،‬و او ﺷﻤﺎ را‬
‫زﻧﺪه ﮐﺮد‪ ،‬ﺳﭙﺲ ﺷﻤﺎ را ﻣﯽﻣﯿﺮاﻧﺪ‪ ،‬ﺳﭙﺲ ﺷﻤﺎ را زﻧﺪه ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ ،‬آﻧﮕﺎه ﺑﻪ ﺳﻮی او ﺑﺎز‬
‫ﮔﺮداﻧﺪه ﻣﯽﺷﻮﯾﺪ‪ .‬او )ﺧﺪاﯾﯽ( اﺳﺖ ﮐﻪ ھﻤﻪ آﻧﭽﻪ را ﮐﻪ در زﻣﯿﻦ اﺳﺖ ﺑﺮای ﺷﻤﺎ‬
‫آﻓﺮﯾﺪ‪ ،‬آنﮔﺎه آھﻨﮓ آﺳﻤﺎن ﮐﺮد و آنھﺎ را ﺑﻪ ﺻﻮرت ھﻔﺖ آﺳﻤﺎن ﻣﺮﺗﺐ ﻧﻤﻮد‪ ،‬و او‬
‫ﺑﻪ ھﺮ ﭼﯿﺰ آ ﮔﺎه اﺳﺖ‪ .‬و )ﺑﯿﺎد ﺑﯿﺎور( ھﻨﮕﺎﻣﯽ را ﮐﻪ ﭘﺮوردﮔﺎرت ﺑﻪ ﻓﺮﺷﺘﮕﺎن ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫ﻣﻦ در زﻣﯿﻦ ﺟﺎﻧﺸﯿﻨﯽ ﻗﺮار ﺧﻮاھﻢ داد‪ .‬ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬آﯾﺎ ﮐﺴﯽ را در آن ﻗﺮار ﻣﯽدھﯽ ﮐﻪ‬
‫در آن ﻓﺴﺎد و ﺧﻮنرﯾﺰی ﮐﻨﺪ؟ ﻣﺎ ﺗﺴﺒﯿﺢ و ﺣﻤﺪ ﺗﻮ را ﺑﻪ ﺟﺎ ﻣﯽآورﯾﻢ و ﺗﻮ را‬
‫ً‬
‫ﺗﻘﺪﯾﺲ ﻣﯽﮐﻨﯿﻢ‪ .‬ﭘﺮوردﮔﺎر ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﯾﻘﯿﻨﺎ ﻣﻦ ﻣﯽداﻧﻢ آﻧﭽﻪ را ﮐﻪ ﺷﻤﺎ ﻧﻤﯽداﻧﯿﺪ‪ .‬و‬
‫ﻧﺎمھﺎ را ھﻤﮕﯽ ﺑﻪ آدم آﻣﻮﺧﺖ‪ .‬ﺳﭙﺲ آنھﺎ را ﺑﻪ ﻓﺮﺷﺘﮕﺎن ﻋﺮﺿﻪ داﺷﺖ‪ ،‬و ﻓﺮﻣﻮد‪:‬‬
‫اﮔﺮ راﺳﺖﮔﻮﯾﯿﺪ‪ ،‬ﻧﺎمھﺎی اﯾﻨﮫﺎ را ﺑﻪ ﻣﻦ ﺧﺒﺮ دھﯿﺪ‪) .‬ﻓﺮﺷﺘﮕﺎن( ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﻣﻨﺰھﯽ ﺗﻮ!‪.‬‬
‫ﻣﺎ ﭼﯿﺰی ﺟﺰ آﻧﭽﻪ ﺑﻪ ﻣﺎ آﻣﻮﺧﺘﻪای ﻧﻤﯽداﻧﯿﻢ‪ ،‬ﺗﻮ داﻧﺎی ﺣﮑﯿﻤﯽ«‪.‬‬
‫اﯾﻦ ﺳﻮره اوﻟﯿﻦ ﺳﻮره ﺑﻌﺪ از ﺳﻮرهی ﻓﺎﺗﺤﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﻘﻄﻊ ﺧﻠﻘﺖ را ﺑﺮاﯾﻤﺎن‬
‫ﺗﻮﺿﯿﺢ ﻣﯽدھﺪ‪ ،‬اﯾﻨﮑﻪ اﻧﺴﺎن ﭼﮕﻮﻧﻪ اﯾﺠﺎد ﺷﺪ؟ اﯾﻦ دﻧﯿﺎ و ﮐﺎﯾﻨﺎت آن ﻧﯿﺰ‬
‫ﭼﮕﻮﻧﻪ اﯾﺠﺎد ﺷﺪﻧﺪ؟ و ﺑﻨﯽ آدم ﺑﺮ روی اﯾﻦ ﮐﺮهی ﺧﺎﮐﯽ ﭼﻪ ﺟﺎﯾﮕﺎھﯽ دارد؟‬
 ‫ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺧﻠﻘﺖ آﻏﺎز ﺷﺪ؟‬ ‫‪٤‬‬

‫ﺑﻪ درازی ﺗﺎرﯾﺦ‪ ،‬ھﻤﻮاره اﻧﺴﺎنھﺎﯾﯽ ﺑﻮدهاﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺮای ﯾﺎﻓﺘﻦ ﭘﺎﺳﺦ اﯾﻦ‬
‫ﺳﺆال‪ ،‬ﺳﻌﯽ و ﺗﻼش ﻧﻤﻮده و ﺑﻪ ﺟﺴﺖوﺟﻮ ﭘﺮداﺧﺘﻪاﻧﺪ و ﻋﺪهای ﺑﻪ ﻃﺮح‬
‫ﻧﻈﺮﯾﺎﺗﯽ ﭘﺮداﺧﺘﻪ و ﻋﺪهای ﻓﺮﺿﯿﻪھﺎ و ﺗﺌﻮریھﺎﯾﯽ را ھﻢ ﻣﻄﺮح ﮐﺮدﻧﺪ‪ .‬وﻟﯽ‬
‫ً‬
‫آن ﭼﯿﺰی ﮐﻪ ﮐﺎﻣﻼ ﻣﺸﺨﺺ اﺳﺖ‪ ،‬اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺴﺌﻠﻪی ﺧﻠﻘﺖ‪ ،‬ﻣﺴﺌﻠﻪای‬
‫ً‬
‫ﮐﺎﻣﻼ ﻏﯿﺒﯽ اﺳﺖ؛ ﯾﻌﻨﯽ ﻣﺎ ﻧﺒﻮدﯾﻢ و ﺧﻠﻖ ﺷﺪﯾﻢ‪ ،‬ﻣﺎ ﻧﺒﻮدﯾﻢ و دﻧﯿﺎ آﻓﺮﯾﺪه ﺷﺪ‪،‬‬
‫ﻣﺎ ﻧﺒﻮدﯾﻢ و اوﻟﯿﻦ اﻧﺴﺎن ﺧﻠﻖ ﺷﺪ‪ ،‬در ﻧﺘﯿﺠﻪ ﺗﻨﮫﺎ ﻣﺮﺟﻌﯽ ﮐﻪ ﻣﯽﺗﻮان از آن‬
‫ﺑﺮای رﺳﯿﺪن ﭘﺎﺳﺦ ﺻﺤﯿﺢ ﺳﺆاﻟﺘﻤﺎن ﺑﮫﺮه ﺑﺒﺮﯾﻢ »وﺣﯽ اﻟﮫﯽ« اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻘﯿﻪی‬
‫ﻣﺮاﺟﻊ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ و ﺳﻮی ﻧﻈﺮﯾﺎت و اﻓﮑﺎری رﻓﺘﻪاﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻗﯿﺎس ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺳﺎده‬
‫و روزﻣﺮه ﺑﺎ ﻣﺴﺌﻠﻪی ﺧﻠﻘﺖ اﻧﺴﺎن و دﻧﯿﺎ ﭘﺮداﺧﺘﻪ و ﮔﻤﺎن ﮐﺮدهاﻧﺪ ﮐﻪ ﺧﻠﻘﺖ‬
‫ﮐﺎﯾﻨﺎت ﻧﯿﺰ ﺑﻪ ھﻤﯿﻦﮔﻮﻧﻪ ﺑﻮده اﺳﺖ؛ از ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل ﺧﻮاﺳﺘﺎرم ﺗﻮﻓﯿﻘﻢ دھﺪ‬
‫ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﻢ اﯾﻦ ﻣﻄﻠﺐ را ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺨﺘﺼﺮ ﺑﺮاﯾﺘﺎن ﺗﻮﺿﯿﺢ دھﻢ‪.‬‬
‫ﻧﻈﺮﯾﺎت ﻣﺘﻌﺪدی درﺑﺎرهی ﺧﻠﻘﺖ اﻧﺴﺎن و ﮐﺎﺋﻨﺎت وﺟﻮد دارد و اﻣﺮوزه‬
‫ﺑﺸﺮﯾﺖ داﻣﻦﮔﯿﺮ اﯾﻦ ﻧﻈﺮﯾﺎت ﺑﻮده و اﯾﻦ ﺧﻮد ﺳﺒﺐ اراﺋﻪی ﺷﺒﮫﺎﺗﯽ ﭘﯿﺮاﻣﻮن‬
‫ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺧﻠﻘﺖ و‪ ...‬ﺑﺮای ﻓﺮزﻧﺪان ّاﻣﺖ اﺳﻼم ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫اوﻟﯿﻦ ﻧﻈﺮﯾﻪای ﮐﻪ اراﺋﻪ ﺷﺪ‪ ،‬ﻧﻈﺮﯾﻪی »ﭘﯿﺪاﯾﺶ دﻓﻌﻪای« ﯾﺎ » ﹶﺧ ﹸ‬
‫ﻠﻖ‬
‫اﻟﺴﺎﻋﺔ« ﺑﻮدن ﺣﯿﺎت ﺑﻮد‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ ﻣﻮﺟﻮدات زﻧﺪه ﺑﻪ ﺻﻮرت ﯾﮑﺒﺎره ﺑﺪون ھﯿﭻ‬
‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ و ﺗﻨﻈﯿﻤﯽ و ﺑﺪون ھﯿﭻ ﻗﺪرت و ﻧﯿﺮوﯾﯽ‪ ،‬از ﻣﺤﯿﻂ ﻏﯿﺮ زﻧﺪه ﻧﺸﺄت‬
‫ﺑﮕﯿﺮﻧﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﻓﺮﺿﯿﻪ در ﯾﻮﻧﺎن ﺑﺎﺳﺘﺎن رواج داﺷﺘﻪ و »ارﺳﻄﻮ« ﻓﯿﻠﺴﻮف ﻗﺮن‬
‫ﺳﻮم ﻗﺒﻞ از ﻣﯿﻼد ﻃﺮﻓﺪار اﯾﻦ ﻧﻈﺮﯾﻪ ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﺮﺧﯽ از داﻧﺸﻤﻨﺪان از زﻣﺎن‬
‫ارﺳﻄﻮ ﺗﺎ زﻣﺎن »ژان ﺑﺎﭘﺘﯿﺴﺖ ون ھﻠﻤﻮﻧﺖ« داﻧﺸﻤﻨﺪ ﻓﻼﻧﺪری در ﻗﺮن ‪١٧‬‬
‫ﺑﻪ اﯾﻦ ﻧﻈﺮﯾﻪ اﻋﺘﻘﺎد داﺷﺘﻨﺪ‪ .‬ون ھﻠﻤﻮﻧﺖ ﺑﻪ اﻧﺠﺎم آزﻣﺎﯾﺸﯽ ﺑﻪ ﮔﻤﺎن ﺧﻮدش‬
‫ﺑﻪ اﺛﺒﺎت ﻧﻈﺮﯾﻪی ﺧﻠﻖ اﻟﺴﺎﻋﻪ ﭘﺮداﺧﺖ و از اﯾﻦ ﻃﺮﯾﻖ ﻣﺤﺒﻮﺑﯿﺘﯽ را ھﻢ ﺑﻪ‬
‫دﺳﺖ آورد‪ .‬او ﺑﺮای اﺛﺒﺎت اﯾﻦ ﻧﻈﺮﯾﻪ ﭘﯿﺮاھﻦ ﮐﺜﯿﻔﯽ را ھﻤﺮاه ﭼﻨﺪ داﻧﻪی‬
 ‫‪٥‬‬ ‫ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺧﻠﻘﺖ آﻏﺎز ﺷﺪ؟‬

‫ﮔﻨﺪم در ﻣﮑﺎن ﻣﺮﻃﻮﺑﯽ ﻗﺮار داد و ﭘﺲ از ﭼﻨﺪ روز ﺗﻌﺪادی ﻣﻮش را در‬
‫ﭘﯿﺮاﻣﻮن آن ﻣﺸﺎھﺪه ﮐﺮد‪ ،‬او ﻧﺘﯿﺠﻪ ﮔﺮﻓﺖ ﻣﻮشھﺎ ﺧﻮد ﺑﻪ ﺧﻮدی از ﭘﯿﺮاھﻦ‬
‫ﮐﺜﯿﻒ و داﻧﻪھﺎی ﮔﻨﺪم اﯾﺠﺎد ﺷﺪهاﻧﺪ!‬
‫در رد اﯾﻦ ﻧﻈﺮﯾﻪ داﻧﺸﻤﻨﺪاﻧﯽ ﺗﻼش ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﯾﮑﯽ از آنھﺎ »ﻓﺮاﻧﭽﺴﮑﻮ‬
‫ردی« داﻧﺸﻤﻨﺪ اﯾﺘﺎﻟﯿﺎﯾﯽ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺑﺎ اﻧﺠﺎم آزﻣﺎﯾﺸﺎﺗﯽ ﺑﺮ روی ﮔﻮﺷﺖ ﺟﺎﻧﻮران‬
‫ﻣﺘﺨﺘﻠﻒ و اﯾﻨﮑﻪ آﯾﺎ ﻣﮕﺲھﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺧﻮد ﺑﻪ ﺧﻮدی از ﮔﻮﺷﺖ اﯾﺠﺎد‬
‫ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ ﯾﺎ ﻧﻪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻧﺘﯿﺠﻪﮔﯿﺮی ﭘﺮداﺧﺖ ﮐﻪ ﻧﻮزادان ﮐﺮﻣﯽ ﺷﮑﻞ از ذرات‬
‫رﯾﺰی ﮐﻪ ﻣﮕﺲھﺎ ﺑﺮ روی ﮔﻮﺷﺖ ﺑﺮ ﺟﺎی ﻣﯽﮔﺬارﻧﺪ اﯾﺠﺎد ﻣﯽﺷﻮد ﻧﻪ از ﺧﻮد‬
‫ﮔﻮﺷﺖ‪.‬‬
‫»ﻟﻮﯾﯽ ﭘﺎﺳﺘﻮر« داﻧﺸﻤﻨﺪ ﻓﺮاﻧﺴﻮﯾﯽ دﯾﮕﺮی ﺑﻮد ﮐﻪ آزﻣﺎﯾﺸﺶ ﺑﻪ رد اﯾﻦ‬
‫ﻧﻈﺮﯾﻪ ﻣﻨﺠﺮ ﺷﺪ ﮐﻪ ﻧﺘﯿﺠﻪی آزﻣﺎﯾﺸﺶ اﯾﻦ ﺑﻮد‪» :‬ﺧﻮن ﺧﻮد ﺑﻪ ﺧﻮد ﻣﯿﮑﺮوﺑﯽ‬
‫ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻧﻤﯽﮐﻨﺪ«‪.‬‬
‫ﺗﻮﺟﻪ ﺷﻮد‪ :‬ﯾﻮﻧﺎن ﺑﺎﺳﺘﺎن از ﻣﺼﺪر و ﻣﻨﺒﻊ وﺣﯽ دور اﺳﺖ‪ ،‬ﮐﻪ اﯾﻦ دور‬
‫ﺑﻮدن از ﻣﻨﺒﻊ وﺣﯽ ﺳﺒﺐ رﺷﺪ ﻓﻼﺳﻔﻪای در اﯾﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺷﺪه ﮐﻪ ﺑﺎ اﻓﮑﺎر‬
‫ﻓﻠﺴﻔﯽ و ﻋﻘﻞ و ﺗﺼﻮرات ﺧﻮد‪ ،‬ﺑﻪ ﺗﺤﻠﯿﻞ اﻣﻮر ﻋﺎﻟﻢ ﻏﯿﺐ و ﺷﮫﺎدة‬
‫ﭘﺮداﺧﺘﻪاﻧﺪ‪ ،‬و آراء و ﻧﻈﺮاﺗﯽ اﺷﺘﺒﺎه را ﻃﺮح ﻧﻤﻮدهاﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﮔﻤﺮاھﯽ‬
‫ﺑﺴﯿﺎری از ﻣﺮدﻣﺎن در ﺗﺼﻮرات و ﺟﮫﺎن ﺑﯿﻨﯽ ﺷﺪهاﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻓﺮﺿﯿﻪ دوم‪ :‬ﺑﻪ ﻃﻮر ھﻤﺰﻣﺎن از ﻃﺮف »ﭘﺎﺳﺘﻮر« داﻧﺸﻤﻨﺪ ﻓﺮاﻧﺴﻮﯾﯽ و‬
‫ّ‬
‫»ورﻧﺎدﺳﮑﯽ« داﻧﺸﻤﻨﺪ روﺳﯽ در اواﺧﺮ ﻗﺮن ‪ ١٩‬اراﺋﻪ ﺷﺪه و ﻋﻠﺖ اﺻﻠﯽ روی‬
‫آوردن ﺑﻪ اﯾﻦ دﯾﺪﮔﺎه‪ ،‬رد ﻧﻈﺮﯾﻪی ﻗﺒﻠﯽ ﺑﻮد‪.‬‬
‫اﯾﻦ ﻓﺮﺿﯿﻪ ﺑﻪ اﺳﻢ »ازﻟﯽ ﺑﻮدن ﺣﯿﺎت« ﭘﺎ ﺑﻪ ﻋﺮﺻﻪ ﮔﺬاﺷﺖ و ﺑﯿﺎن ﻣﯽﮐﺮد‬
‫ﺟﮫﺎن و ﺣﯿﺎت‪ ،‬ازﻟﯽ اﺳﺖ و ﻧﻘﻄﻪی آﻏﺎزی وﺟﻮد ﻧﺪارد و اﯾﻦ ﺟﮫﺎن ﻣﺨﻠﻮق‬
‫ﻧﯿﺴﺖ ﺗﺎ ﺧﺎﻟﻘﯽ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬و ﺑﺎﯾﺪ ﭘﺬﯾﺮﻓﺖ اﯾﻦ ﺣﯿﺎت ھﻤﯿﺸﻪ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ‬
‫اﺳﺖ و ﻣﺨﻠﻮﻗﺎت ھﻢ ھﻤﯿﺸﻪ ﺑﻮدهاﻧﺪ‪ ،‬در دورهاﯾﯽ زﻧﺪﮔﯽ ﮐﺮدهاﻧﺪ و ﭘﺲ از‬
 ‫ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺧﻠﻘﺖ آﻏﺎز ﺷﺪ؟‬ ‫‪٦‬‬

‫ﻣﺪﺗﯽ از ﺑﯿﻦ رﻓﺘﻪاﻧﺪ و ﻣﻮﺟﻮدات دﯾﮕﺮی ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻦ آنھﺎ ﺷﺪهاﻧﺪ و ھﻤﻮاره‬

‫اﯾﻦ اﺗﻔﺎق ﻣﯽاﻓﺘﺪ و ﺧﺎﻟﻘﯽ ﮐﻪ اﯾﺠﺎد ﮐﻨﻨﺪه ﺑﺎﺷﺪ را ﺣﺬف ﮐﺮده و ﻋﻘﯿﺪهی‬
‫ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن را ﻣﺒﻨﯽ ﺑﺮ اﯾﻨﮑﻪ اول و آﺧﺮ ھﺮ ﭼﯿﺰ ﺧﺪاﺳﺖ را ﺑﺎ ﺣﺬف اوﻟﯽ ﺑﺮای‬
‫آﻓﺮﯾﻨﺶ زﯾﺮ ﺳﻮال ﺑﺮدﻧﺪ‪ .‬آنھﺎ ﺑﻪ ﺟﺎی دادن ﺻﻔﺖ ازﻟﯿﺖ ﺑﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ‪ ،‬آن را‬
‫ﺑﻪ ﻣﺎده ﻧﺴﺒﺖ داده‪ ،‬ﻟﺬا ﯾﮑﯽ از ﻗﻮاﻧﯿﻦ آنھﺎ ھﻤﺎن ﻗﺎﻧﻮن ﭘﺎﯾﺴﺘﮕﯽ ﻣﺎده و‬
‫اﻧﺮژی اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﯽﮔﻮﯾﺪ‪» :‬ﻣﺎده ﻧﻪ ﺑﻪ وﺟﻮد ﻣﯽآﯾﺪ و ﻧﻪ از ﺑﯿﻦ ﻣﯽرود«‪.‬‬
‫اوﻟﯿﻦ ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﻣﻌﻀﻞ ازﻟﯽ ﺑﻮدن ﺟﮫﺎن را ﺣﻞ ﮐﺮد‪» ،‬اﻣﺎم ﻣﺤﻤﺪ‬
‫ﻣﺪت ﺗﺮک ﯾﻌﻨﯽ‬ ‫ﻏﺰاﻟﯽ ‪ «/‬ﺑﻮد ﮐﻪ ﺑﻪ ﺗﻤﺎم ﺳﺆاﻻت ﻣﻄﺮح ﺷﺪه درﺑﺎرهی ّ‬
‫ﻓﺎﺻﻠﻪی زﻣﺎﻧﯽ ﺑﯿﻦ ازل و آﻏﺎز ﭘﯿﺪاﯾﺶ ﺟﮫﺎن ﭘﺎﺳﺦ داد‪ ،‬او ﮔﻔﺖ ﺟﮫﺎن‬
‫ﺣﺎدث اﺳﺖ و ﻗﺒﻞ از آن زﻣﺎﻧﯽ وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺪﯾﻦ ﻣﻌﻨﺎ ﮐﻪ زﻣﺎن و‬
‫ﻣﮑﺎن ﺑﻌﺪ از ﭘﯿﺪاﯾﺶ ﺟﮫﺎن ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪهاﻧﺪ؛ زﯾﺮا زﻣﺎن ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﻪ ﺣﺮﮐﺖ‬
‫اﺳﺖ و اﮔﺮ ﺗﺼﻮر ﮐﻨﯿﻢ ﮐﻪ ھﻤﻪ ﭼﯿﺰ در ﺟﮫﺎن از ﺣﺮﮐﺖ ﺑﺎﯾﺴﺘﺪ و ﺑﻪ ﺣﺎل‬
‫ﺳﮑﻮن در آﯾﺪ‪ ،‬در آن ﺻﻮرت زﻣﺎن ھﻢ ﻣﺘﻮﻗﻒ ﺧﻮاھﺪ ﺷﺪ و دﯾﮕﺮ زﻣﺎﻧﯽ وﺟﻮد‬
‫ﻧﺨﻮاھﺪ داﺷﺖ‪.‬‬
‫ﺣﻘﯿﻘﺖ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﮐﺸﻒ ﭘﺪﯾﺪهی »رادﯾﻮاﮐﺘﯿﻮ« اوﻟﯿﻦ ﺿﺮﺑﻪ را ﺑﻪ‬
‫ﺗﺌﻮری ازﻟﯿﺖ ﻣﺎده وارد ﮐﺮد‪ ،‬ﻣﺎداﻣﯽ ﮐﻪ ﺧﻮرﺷﯿﺪ و ﺳﺘﺎرﮔﺎن ﻓﻌﺎلاﻧﺪ و از‬
‫ﺧﻮد اﺷﻌﻪ ﺻﺎدر ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬ﭘﺲ آﻏﺎزی دارﻧﺪ؛ زﯾﺮا اﮔﺰ ازﻟﯽ ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺴﺘﯽ‬
‫ﺳﻮﺧﺖﺷﺎن ﻣﯿﻠﯿﺎردھﺎ ﺳﺎل ﭘﯿﺶ ﺗﻤﺎم ﻣﯽﺷﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺲ ھﻤﻪی اﯾﻦھﺎ ﺳﺒﺐ اراﺋﻪی ﻓﺮﺿﯿﻪی ﻣﺸﮫﻮر دﯾﮕﺮی ﺑﻪ ﻧﺎم »اﻧﺘﻘﺎل‬
‫ﮐﯿﮫﺎﻧﯽ« ﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﯿﺎن ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ :‬ﺣﯿﺎت در زﻣﯿﻦ وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻪ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ از ﮐﺮات‬
‫دﯾﮕﺮی آﻣﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﯾﻨﮑﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ اﯾﻦ ﺣﯿﺎت ﺑﻪ زﻣﯿﻦ آﻣﺪه اﺳﺖ دو ﻓﺮض‬
‫وﺟﻮد دارد ﮔﺮوھﯽ اﻋﺘﻘﺎد دارﻧﺪ ﮐﻪ ﺷﮫﺎب ﺳﻨﮕﯽ ﺑﻪ زﻣﯿﻦ ﺑﺮﺧﻮرد ﮐﺮده و‬
‫ھﻤﺮاه ﺧﻮد »ﻣﯿﮑﺮوارﮔﺎﻧﯿﺴﻢھﺎﯾﯽ« را ﺑﻪ ﮐﺮهی زﻣﯿﻦ آورده اﺳﺖ و ﺧﻮد از‬
‫أﻣﺮ‪ ،‬ﻣﺒﺪأ ﺧﻠﻘﺖ ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﮔﺮوه دﯾﮕﺮی اﻋﺘﻘﺎد دارﻧﺪ ﻓﻀﺎﭘﯿﻤﺎﯾﯽ ﺑﻪ زﻣﯿﻦ‬
 ‫‪٧‬‬ ‫ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺧﻠﻘﺖ آﻏﺎز ﺷﺪ؟‬

‫آﻣﺪه ﮐﻪ در ﻗﺴﻤﺖ ﺟﻠﻮی اﯾﻦ ﻓﻀﺎﭘﯿﻤﺎ ﻣﺤﻔﻈﻪای ﺣﺎوی ﻣﯿﮑﺮو ارﮔﺎﻧﯿﺴﻢھﺎی‬

‫ﺣﯿﺎتدار داﺷﺘﻪ ﮐﻪ ﺑﺎ آﻣﺪن ﺑﻪ زﻣﯿﻦ آن را داﺧﻞ اﻗﯿﺎﻧﻮس رھﺎ ﮐﺮده و اﯾﻦ‬
‫ﻣﯿﮑﺮو ارﮔﺎﻧﯿﺴﻢھﺎ ﺷﺮوع ﺑﻪ رﺷﺪ ﮐﺮده و ﺧﻠﻘﺖ ﻣﻮﺟﻮدات از ھﻤﺎنھﺎ آﻏﺎز‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬و اﯾﻦ ﻣﯿﮑﺮو ارﮔﺎﻧﯿﺴﻢ ﻃﯽ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺑﻪ ﻣﺎھﯽ ﺷﺪه و ﺳﭙﺲ‬
‫ﻣﺎھﯽ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺑﻪ دوزﯾﺴﺖ‪ ،‬و دوزﯾﺴﺖ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺑﻪ ﺧﺰﻧﺪه‪ ،‬و ﺧﺰﻧﺪهھﺎ ﺑﻪ‬
‫ﭘﺴﺘﺎﻧﺪاران و ﭘﺮﻧﺪه و‪. ...‬‬
‫ً‬
‫و اﻟﺒﺘﻪ اﯾﻨﮑﻪ ﻓﻀﺎﭘﯿﻤﺎ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺑﻮده و ﻓﻀﺎﻧﻮرد ﭼﻪ ﮐﺴﯽ ﺑﻮد و أﺻﻼ از ﮐﺠﺎ‬
‫آﻣﺪهاﻧﺪ و‪ ...‬ﻣﺸﺨﺺ ﻧﯿﺴﺖ‪ .‬ﯾﻌﻨﯽ اﯾﻦ ﻓﺮﺿﯿﻪ‪ ،‬ﻣﺴﺄﻟﻪی ﭘﯿﺪاﯾﺶ ﺣﯿﺎت را‬
‫ً‬
‫اﺻﻼ ﺟﻮاب ﻧﺪاده‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﺗﻨﮫﺎ آن را از ﮐﺮهای ﺑﻪ ﮐﺮهی دﯾﮕﺮ ﺣﻮاﻟﻪ ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﺪ‪.‬‬
‫ﻧﻈﺮﯾﻪی اﻧﺘﻘﺎل ﮐﯿﮫﺎﻧﯽ ﺗﻮﺳﻂ داﻧﺸﻤﻨﺪان و ﻓﺰﯾﮏداﻧﺎن داﻧﺸﮕﺎه‬
‫وﯾﺮﺟﯿﻨﯿﺎ رد داده ﺷﺪ‪ .‬ﻓﺮدی ﺑﻪ ﻧﺎم »ﺟﯿﻤﺰﺗﺮی ﻓﺎﯾﻠﯽ« اﯾﻦ ﻧﻈﺮﯾﻪ را رد ﮐﺮده‬
‫و ﺑﯿﺎن ﻣﯽﮐﻨﺪ‪» :‬ﻧﺘﯿﺠﻪ ﮔﺮﻓﺘﻢ اﯾﻦ ﻧﻈﺮﯾﻪ ﮐﻪ ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ دھﻪی ‪ ٦٠‬و ‪٧٠‬‬
‫ﻣﯿﻼد اﺳﺖ‪ ،‬ھﻤﮕﯽ اﺷﺘﺒﺎه اﺳﺖ و در ﮐﺮات آﺳﻤﺎﻧﯽ‪ ،‬ھﯿﭻﮐﺲ وﺟﻮد ﻧﺪارد«‪.‬‬
‫ﮐﮫﮑﺸﺎن‬
‫ِ‬ ‫اﻣﺮوزه ھﻢ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﻃﺮح دﯾﺪﮔﺎه دﯾﮕﺮی ھﺴﺘﻨﺪ ﻣﺒﻨﯽ ﺑﺮ اﯾﻨﮑﻪ‬
‫ﻣﺎ ﺣﺎوی ﻣﯿﻠﯿﻮنھﺎ ﺳﺘﺎره ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺧﻮرﺷﯿﺪ اﺳﺖ ﮐﻪ ھﺮ ﮐﺪام از آنھﺎ ﯾﮏ‬
‫ﺳﯿﺎره ﻣﺎﻧﻨﺪ زﻣﯿﻦ را دارﻧﺪ ﮐﻪ اﻧﺴﺎنھﺎﯾﯽ ھﻤﭽﻮن ﻣﺎ ھﻢ در آن در ﺣﺎل‬
‫زﻧﺪﮔﯽاﻧﺪ!!‬
‫ﺗﻮﺟﻪ ﮐﻨﯿﺪ اﯾﻦھﺎ ﺗﻨﮫﺎ ﻓﺮﺿﯿﻪھﺎﯾﯽ ھﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ھﯿﭻ ﭘﺎﯾﻪ و اﺳﺎس ﻋﻠﻤﯽ‬
‫ﻧﺪارﻧﺪ! ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﺷﺎﯾﺪ ﺑﺘﻮان ﮔﻔﺖ اﯾﻦھﺎ ﻧﻈﺮﯾﻪاﻧﺪ!‬
‫ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻓﺮﺿﯿﻪ‪ :‬ﻓﺮﺿﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮏ ﺗﻮﺿﯿﺢ و ﺗﻔﺴﯿﺮ آزﻣﺎﯾﺸﯽ ﺑﻪ ﮐﺎر‬
‫ﻣﯽرود و ﭘﺎﯾﻪی ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ﺑﻌﺪی را ﻓﺮاھﻢ ﻣﯽﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﺗﺄﯾﯿﺪ ﯾﺎ رد آن ﺑﺮ اﺳﺎس‬
‫ﺳﺎزﮔﺎری ﻣﻔﺎھﯿﻢ آن و ﺑﻪ اﺳﺘﻨﺎد ﻣﺪارک ﺗﺠﺮﺑﯽ و داﻧﺶ آزﻣﺎﯾﺶ ﺷﻮد‪ .‬ﯾﻌﻨﯽ‬
‫ھﺮﭼﯿﺰی ﮐﻪ ﻧﺎم ﻓﺮﺿﯿﻪ ﺑﺮ او اﻃﻼق ﺷﻮد‪ ،‬ھﻨﻮز اﺛﺒﺎت ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
 ‫ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺧﻠﻘﺖ آﻏﺎز ﺷﺪ؟‬ ‫‪٨‬‬

‫و ﺑﻨﺎ ﺑﻪ ﺗﻌﺮﯾﻒ »ﮐﺮﻟﯿﻨﺠﺮ« ﻧﻈﺮﯾﻪ ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از ﻣﺠﻤﻮﻋﻪای از ﺳﺎزهھﺎ‪،‬‬

‫ﺗﻌﺎرﯾﻒ و ﮔﺰارهھﺎی ﺑﻪ ھﻢ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﮐﻪ از ﻃﺮﯾﻖ ﻣﺸﺨﺺ ﮐﺮدن رواﺑﻂ ﺑﯿﻦ‬
‫ﻣﺘﻐﯿﺮھﺎ‪ ،‬ﻧﮕﺮش ﻣﻨﻈﻤﯽ از ﭘﺪﯾﺪهھﺎ اراﺋﻪ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺎ اﯾﻦ ھﺪف ﮐﻪ آنھﺎ را‬
‫ﺗﺒﯿﻦ و ﭘﯿﺶﺑﯿﻨﯽ ﻧﻤﺎﯾﺪ‪.‬‬
‫ھﻢ ﻧﻈﺮﯾﻪ و ھﻢ ﻓﺮﺿﯿﻪ دو أﻣﻮری اﺛﺒﺎت ﻧﺸﺪه ھﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬وﻟﯽ ﻣﺘﺄﺳﻔﺎﻧﻪ‬
‫ﺟﻮاﻧﺎن ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺑﻪ دﻧﺒﺎل اﯾﻦ ﻓﺮﺿﯿﺎت ﺧﺎﻟﯽ از ﻋﻠﻢ رﻓﺘﻪ ﺣﺘﯽ ﻋﺪهای ﺑﺪون‬
‫ھﯿﭻ ﻋﻠﺘﯽ از آن دﻓﺎع ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ اﯾﻦھﺎ‪ ،‬ھﻤﻪ دﯾﺪﮔﺎه اﻧﺴﺎنھﺎی‬
‫دو ﻣﺤﻮری اﺳﺖ؛ اﻧﺴﺎنھﺎی ﻣﺎدیﮔﺮا و ﻣﺎﺗﺮﯾﺎﻟﯿﺴﺖ‪» .‬در اﯾﻦ دﯾﺪﮔﺎه‪،‬‬
‫ﻣﺎورای ﻣﺎده ﯾﻌﻨﯽ ﺧﺪا و اﻣﻮر ﻏﯿﺒﯽ اﻧﮑﺎر ﺷﺪه‪ ،‬و ھﺴﺘﯽ ﻣﺴﺎوی ﺑﺎ ﻣﺎده‬
‫ﻓﺮض ﺷﺪه اﺳﺖ«‪.‬‬
‫اﯾﻦ ﮔﻔﺘﻪھﺎ‪ ،‬ﺧﻼﺻﻪای از ﮐﺘﺎﺑﯽ ﻧﻮﺷﺘﻪی ﯾﻮﺳﻒ ﺳﻠﯿﻤﺎنزاده اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ‬
‫ﺷﺮح آن ﭘﺮداﺧﺘﻢ‪ ،‬در اﯾﻦ ﮐﺘﺎب ﻧﻈﺮﯾﻪھﺎی ﺑﺎﻃﻞ ﺑﻪ اﻧﺪازهی ﺑﻀﺎﻋﺖ‬
‫ﻧﻮﯾﺴﻨﺪه ﺷﺮح داده ﺷﺪه اﺳﺖ و ﻋﻼوه ﺑﺮ آن ﺑﻪ ﺷﺮح و ﺑﺮرﺳﯽ ﻋﻠﻤﯽ و دﯾﻨﯽ‬
‫ﺳﯿﺮ ﺗﺤﻮل در اﻧﺴﺎن ھﻢ ﻣﯽﭘﺮدازد‪ ،‬ھﺮ ﭼﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﯽﺗﻮان از ﺟﺎﻣﻌﻪی ﻣﺴﻠﻤﯿﻦ‬
‫ّ‬
‫ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﻋﺪم ﺗﺤﻘﯿﻖ در اﯾﻦ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﮔﻠﻪﻣﻨﺪ ﺑﻮد؛ ّاﻣﺖ اﺳﻼم ﺑﺎﯾﺪ درﺑﺎرهی اﯾﻦ‬
‫ﻣﺴﺎﺋﻞ ﮐﻤﯽ ﺗﺄﻣﻞ ﮐﻨﺪ و در ﻣﻮرد اﯾﻦ ﻧﻈﺮﯾﺎت و ﻓﺮﺿﯿﻪھﺎی ﺑﯽاﺳﺎس ﮐﻪ از‬
‫ﻃﺮﯾﻖ اﯾﻨﺘﺮﻧﺖ و ﻣﺎھﻮاره و رﺳﺎﻧﻪھﺎی ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﯾﮫﻮد در ﺣﺎل اﻧﺘﺸﺎر اﺳﺖ و‬
‫ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺑﻪ ﭼﯿﺰی ﻗﻄﻌﯽ و ﻋﯿﻨﯽ در اذھﺎن ﻣﺮدم ﺷﺪه ﺑﻪ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺑﭙﺮدازد‪.‬‬
‫ﻓﺮاﻣﻮش ﻧﮑﻨﯿﻢ ﻣﺎ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﻃﻼﯾﻪ داران اﻣﺖھﺎ ھﺴﺘﯿﻢ و ﻧﺒﺎﯾﺪ از ﻣﺴﺎﺋﻞ‬
‫ﻋﻠﻤﯽ و ﭘﮋوھﺸﯽ ﺑﯽﺑﮫﺮه ﺑﻤﺎﻧﯿﻢ ﮐﻪ ﺳﺒﺐ ﻋﺪهای ﺑﺎ دﻻﯾﻞ ﭘﻮچ ﺑﻪ ﮔﻤﺮاھﯽ‬
‫ﺟﻮاﻧﺎنﻣﺎن دﺳﺖ ﺑﺒﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫اﻣﺎ وﺿﻊ ﻣﺎ اﻣﺮوز ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪای اﺳﺖ ﮐﻪ اﻧﮕﺎر ﻧﺸﺴﺘﻪاﯾﻢ ﺗﺎ آنھﺎ ھﻤﻮاره‬
‫ﺑﺮاﯾﻤﺎن ﻧﺘﯿﺠﻪﮔﯿﺮی ﮐﻨﻨﺪ و ھﺮ روز ﻧﻈﺮﯾﻪ و ﻓﺮﺿﯿﻪای را اراﺋﻪ دھﻨﺪ‪ ،‬و ﻣﺎ ھﻢ‬
‫ﺑﺪون ھﯿﭻ دﻟﯿﻞ ﻗﻄﻌﯽ و ﻣﻨﻄﻘﯽ ﭘﺬﯾﺮای اﯾﻦ ﻧﻈﺮﯾﻪھﺎ ھﺴﺘﯿﻢ و ﺑﺎ وﺟﻮد‬
 ‫‪٩‬‬ ‫ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺧﻠﻘﺖ آﻏﺎز ﺷﺪ؟‬

‫اﯾﻨﮑﻪ اﯾﻦ ﻧﻈﺮﯾﻪھﺎ ﺗﻮﺳﻂ ﺧﻮدﺷﺎن رد ﺷﺪه‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﺎز ﻣﺮدﻣﺎن ﺳﺎدهی ﻣﺎ ﺑﻪ‬
‫ﻃﺮﻓﺪاری از آنھﺎ ﻣﯽﭘﺮدازﻧﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﮔﻤﺮاھﯽ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﻋﺪم ﻓﮫﻢ درﺳﺖ از دﯾﻦ‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬اﮔﺮ ﻣﺎ دﯾﻦ اﺳﻼم را ﻣﻈﮫﺮ ﻏﯿﺒﯿﺎت و اﻣﻮر ﺻﺤﯿﺢ ﻣﯽداﻧﺴﺘﯿﻢ دﯾﮕﺮ ﺗﺎ‬
‫اﯾﻦ ﺣﺪ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﻋﻘﺎﯾﺪ و اﻓﮑﺎر ﻏﺮﺑﯽھﺎ و ﻓﻼﺳﻔﻪﺷﺎن ﻧﻤﯽرﻓﺘﯿﻢ و ﺑﺎور‬
‫داﺷﺘﯿﻢ ھﺮ آﻧﭽﻪ در ﻗﺮآن اﺳﺖ ﺻﺤﺖ دارد و ﻗﺮآن ﺗﻨﮫﺎ ﻣﻨﺒﻊ ﻏﯿﺮ ﻗﺎﺑﻞ رد‬
‫ﺑﺮای اﯾﻦ ﻣﺴﺎﺋﻞ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻧﻈﺮﯾﻪی ﺑﻌﺪی »ﻧﻈﺮﯾﻪی ﺗﮑﺎﻣﻞ« اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮ ﺧﻼف ذھﻨﯿﺖ ﻋﻤﻮم ﻣﺮدم‬
‫ﮐﻪ ﺑﺎور دارﻧﺪ اﯾﻦ ﻧﻈﺮﯾﻪ اوﻟﯿﻦ ﺑﺎر ﺗﻮﺳﻂ »داروﯾﻦ« اراﺋﻪ ﺷﺪه‪ ،‬ﺳﺎﺧﺘﻪ و‬
‫ً‬
‫ﭘﺮداﺧﺘﻪی ذھﻦ ﺑﺎﻃﻞ ﯾﻮﻧﺎﻧﯿﺎن ﺑﺎﺳﺘﺎن اﺳﺖ و ﺗﻘﺮﯾﺒﺎ ﺑﻪ ‪ ٢٥٠٠‬ﺳﺎل ﭘﯿﺶ‬
‫ﺗﻌﻠﻖ دارد و ﻧﻪ ﺗﻨﮫﺎ داروﯾﻦ ﺑﻠﮑﻪ ﻓﻼﺳﻔﻪی اﺳﻼﻣﯽ ﭼﻮن »اﺑﻮ رﯾﺤﺎن‬
‫ﺑﯿﺮوﻧﯽ«‪» ،‬اﺑﻦ ﺳﯿﻨﺎ« و‪ ...‬در ﮐﺘﺎبھﺎﯾﺸﺎن ﺑﻪ ﺷﺮح آن ﭘﺮداﺧﺘﻪاﻧﺪ‪.‬‬
‫اﯾﻦ ﻧﻈﺮﯾﻪ ﺑﻪ دو ﺻﻮرت اراﺋﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬ﯾﮑﯽ اﯾﻨﮑﻪ اﯾﻦ ﺟﮫﺎن ﺑﻪ ﺗﺪرﯾﺞ و ﺑﻪ‬
‫ﺻﻮرت ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻣﺮﺣﻠﻪ از ﻣﺎده ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه و در آن ذاﺗﯽ را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺧﺪا‬
‫ﻣﺪﻧﻈﺮ ﻧﻤﯽﮔﯿﺮﻧﺪ و اﻋﺘﻘﺎد دارﻧﺪ ﺧﺪاﯾﯽ وﺟﻮد ﻧﺪارد‪.‬‬
‫در اﯾﻦ ﻧﻈﺮﯾﻪ ﺑﯿﺎن ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪ :‬از ﻗﺮارﮔﯿﺮی ﻣﻮاد اوﻟﯿﻪ و ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﺣﯿﺎت از‬
‫ﺟﻤﻠﻪ »اﺳﯿﺪ آﻣﯿﻪ و اﺳﯿﺪھﺎی ﭼﺮب و‪ «...‬ﭘﺲ از ﻃﯽ ﭼﻨﺪ ﻣﺮﺣﻠﻪ و ﻓﺮاﯾﻨﺪ و‬
‫ﻗﺮارﮔﯿﺮی »ﻓﺴﻔﻮﻟﯿﭙﯿﺪھﺎ« ﮐﻨﺎر ھﻢ و اﯾﺠﺎد ﻣﺤﯿﻄﯽ دوﻻﯾﻪ‪ ،‬اوﻟﯿﻦ ﮐﺮه ﺑﺮای‬
‫ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺳﻠﻮلھﺎی زﻧﺪه اﯾﺠﺎد ﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻌﺪھﺎ ﻃﯽ ﻓﺮاﯾﻨﺪھﺎی دﯾﮕﺮی‪ ،‬اول »آر آن‬
‫آ«‪ ،‬ﺑﻌﺪ »دی ان آ« ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪه و اﯾﻦ ﺳﻠﻮل وﻗﺘﯽ ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ اﻧﺘﻘﺎل ﺻﻔﺎت از‬
‫ﻧﺴﻠﯽ ﺑﻪ ﻧﺴﻞ دﯾﮕﺮ را ﭘﯿﺪا ﮐﺮد و‪ ...‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮏ ﺳﻠﻮل زﻧﺪه ﺣﯿﺎت را آﻏﺎز‬
‫ﮐﺮد‪ .‬ﺑﺎ ﺷﺮوع ﺣﯿﺎت ﺟﻠﺒﮏھﺎ اﯾﺠﺎد ﺷﺪﻧﺪ ﺑﻌﺪ ﻣﺎھﯽھﺎﯾﯽ ﺑﺎ وﯾﮋﮔﯽھﺎی‬
‫ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﺎ ﻣﺎھﯽھﺎی اﻣﺮوزی ﺷﮑﻞ ﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬اﯾﻦ ﻣﺎھﯽھﺎ ھﻢ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺑﻪ ﭘﺮﻧﺪه و‬
‫ﭘﺴﺘﺎﻧﺪار ﺷﺪه‪ ،...‬و ﺳﺮ آﺧﺮ ﻧﯿﺰ ﻧﺴﻞ ﺗﮑﺎﻣﻞ ﯾﺎﻓﺘﻪی ﻣﯿﻤﻮنھﺎ ﯾﻌﻨﯽ اﻧﺴﺎن‪ ،‬ﭘﺎ‬
‫ﺑﻪ اﯾﻦ ﮐﺮه ﻧﮫﺎد!!‬
 ‫ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺧﻠﻘﺖ آﻏﺎز ﺷﺪ؟‬ ‫‪١٠‬‬

‫ﺣﺎﻟﺖ دوم ﻣﺒﺎﻧﯽ ﭘﺎﯾﻪاش ﺑﺮ ھﻤﯿﻦ اﺳﺎس اﺳﺖ‪ ،‬اﻣﺎ ﺗﻨﮫﺎ ﺧﺪاﯾﯽ را ھﻢ‬
‫ﺑﺮای اﯾﻦ‪ ،‬در ﻧﻈﺮ ﻣﯽﮔﯿﺮد‪.‬‬
‫ﺑﺮای رد اﯾﻦ ﻧﻈﺮﯾﻪ ﺑﻪ ﭼﻨﺪ ﻣﻮﺿﻮع ﺑﺎﯾﺪ اﺷﺎره ﺷﻮد‪ ،‬اﯾﻨﮑﻪ ﭘﺎﯾﻪ و اﺳﺎس‬
‫اﯾﻦ ﻧﻈﺮﯾﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻋﻠﻢ ﺣﻔﺎری ﺑﻮد ﮐﻪ ﻋﻠﻢ ﺣﻔﺎری ھﻤﻮاره ﻧﺎﻗﺺ اﺳﺖ‪ ،‬و‬
‫دوم اﯾﻨﮑﻪ ﺣﻠﻘﻪھﺎی ﻧﺎﻗﺺ ﻣﯿﺎن ﻃﺒﻘﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ‪ ،‬وﺟﻮد ﻧﺪارد‪ ،‬ﺳﻮﻣﯿﻦ دﻟﯿﻠﯽ‬
‫ھﻢ ﮐﻪ ﺑﺮای ﺻﺤﺖ اﯾﻦ ﻧﻈﺮﯾﻪ ﺑﻪ ﮐﺎر ﻣﯽﺑﺮﻧﺪ ﻣﺒﻨﯽ ﺑﺮ ﺗﺸﺎﺑﻪ ﺟﻨﯿﻦ ﺣﯿﻮاﻧﺎت‬
‫اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻨﯿﺎﻧﮕﺬار ﺷﮑﻞھﺎی ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺟﻨﯿﻦ ﺣﯿﻮاﻧﺎت ﯾﻌﻨﯽ »ھﮕﻞ«‬
‫داﻧﺸﻤﻨﺪان آﻟﻤﺎﻧﯽ اﯾﻦ ﻣﯿﺰان ﺗﺸﺎﺑﻪ را ﺗﻨﮫﺎ ھﺸﺖ در ﺻﺪ!!!! ﺑﯿﺎن ﻣﯽﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫اﯾﻦ ﻧﻈﺮﯾﻪھﺎ ﻣﯽآﯾﻨﺪ ﺑﻌﺪ از وﻗﻮع واﻗﻌﻪ ﺑﻪ ﺗﻔﺴﯿﺮ ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ اﯾﻦ واﻗﻌﻪ‬
‫ﻣﯽﭘﺮدازﻧﺪ و ﺑﻪ ﺣﺬف ﻣﻨﺒﻊ ﺑﺰرگ ھﺴﺘﯽ ﯾﻌﻨﯽ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل دﺳﺖ ﻣﯽزﻧﻨﺪ‪.‬‬
‫اﯾﻦ ﻧﻈﺮﯾﻪ – ﺣﺎﻟﺖ دوم ﻧﻈﺮﯾﻪ ﺗﮑﺎﻣﻞ – ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﮐﺴﺎﻧﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ دﯾﻨﺪاران‬
‫ﯾﮫﻮدی و ﻣﺴﯿﺤﯽ ﺧﻮاﻧﺪه ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ ﯾﺎ ﻓﻼﺳﻔﻪی ﻣﺴﻠﻤﺎن‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻮﺟﻪ‬
‫داﺷﺖ »داروﯾﻦ« اوﻟﯿﻦ ﮐﺴﯽ ﻧﺒﻮد ﮐﻪ ﺑﻪ اراﺋﻪی ﻧﻈﺮﯾﻪی ﺗﮑﺎﻣﻞ ﭘﺮداﺧﺖ‪،‬‬
‫ﺑﻠﮑﻪ ﺷﺨﺼﯽ از ﻓﻼﺳﻔﻪی ﯾﻮﻧﺎن ﺑﺎﺳﺘﺎن ﺑﻪ ﻧﺎم »اﻣﭙﯽ دو ﮐﻠﺲ« در ﺳﺎل ‪٤٩٥‬‬
‫ﻗﺒﻞ از ﻣﯿﻼد‪ ،‬ﺑﻪ ﻃﺮح اﯾﻦ ﻧﻈﺮﯾﻪ ﭘﺮداﺧﺖ و ﻣﯽﺗﻮان ﮔﻔﺖ وی ﭘﺪر‬
‫داروﯾﻨﯿﺴﻢ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻌﺪ از او ﻓﺮدی ﺑﻪ ﻧﺎم »ﭘﻠﻮﺗﻮﻧﯽ ﭘﻠﻮﺗﯿﻨﻮﺳﯽ« در ﺳﺎل ‪٢٠٣‬‬
‫ﻗﺒﻞ از ﻣﯿﻼد دوﺑﺎره اﯾﻦ ﻧﻈﺮﯾﻪ را اراﺋﻪ داد‪ .‬ﭘﺲ داروﯾﻦ ﭼﻨﺪان اﻧﺴﺎن ﻋﺎﻗﻠﯽ‬
‫ھﻢ ﻧﺒﻮد ﮐﻪ ﺧﻮدش ﺑﺮای اوﻟﯿﻦ ﺑﺎر اﯾﻦ ﻧﻈﺮﯾﻪ را ﻣﻄﺮح ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﻗﺒﻞ از او‬
‫ھﻢ اﯾﻦ اﻓﺴﺎﻧﻪی ﺗﮑﺎﻣﻞ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬در ﻣﯿﺎن ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﻧﯿﺰ ﭘﺲ از‬
‫ورود ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺑﻪ ﮐﺘﺐ ﻣﺴﻠﻤﯿﻦ‪ ،‬ﻓﺮدی ﺑﻪ ﻧﺎم »اﺑﺮاھﯿﻢ ﻧﻈﺎم« ﮐﻪ ﻣﻌﻠﻢ ﯾﮑﯽ از‬
‫ﺧﻠﻔﺎی ﻋﺒﺎﺳﯽ ﺑﻮد ﺑﻪ ﻃﺮح اﯾﻦ ﻧﻈﺮﯾﻪ ﭘﺮداﺧﺖ‪ ،‬ﺑﻌﺪھﺎ »اﺑﻮرﯾﺤﺎن ﺑﯿﺮوﻧﯽ« ھﻢ‬
‫آن را ﺑﯿﺎن ﮐﺮد‪» ،‬اﺑﻦ ﻣﺴﮑﻮﯾﻪ« ھﻢ از اﻓﺮادی ﺑﻮد ﮐﻪ از ﯾﻮﻧﺎن اﯾﻦ ﻧﻈﺮﯾﻪ را‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﺑﻪ ﻃﺮح آن ﭘﺮداﺧﺖ اﺳﺖ‪» ،‬اﺑﻦ ﺳﯿﻨﺎ« ھﻢ ﻣﯽﮔﻮﯾﺪ‪» :‬ﺑﺎ ﺗﺸﮑﯿﻞ‬
‫ﻣﺮﺟﺎنھﺎ ﻣﺮاﺗﺐ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺟﻤﺎدات ﭘﺎﯾﺎن ﻣﯽﭘﺬﯾﺮد و ﺑﻌﺪ از آن‪ ،‬ﻣﺎده اﺳﺘﻌﺪاد‬
 ‫‪١١‬‬ ‫ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺧﻠﻘﺖ آﻏﺎز ﺷﺪ؟‬

‫ﺑﺎﻟﻘﻮهای ﺑﺎﻻﺗﺮ از ﻧﻔﺲ ﮐﻞ ﭘﯿﺪا ﻣﯽﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ آن »ﻧﻔﺲ ﻧﺒﺎﺗﯽ« ﻣﯽﮔﻮﯾﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺎ‬

‫ﺗﺸﮑﯿﻞ درﺧﺖ ﻧﺨﻞ‪ ،‬ﻣﺮاﺣﻞ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﮔﯿﺎھﺎن ﭘﺎﯾﺎن ﻣﯽﭘﺬﯾﺮد و ﺑﻪ دﻧﺒﺎن آن‪،‬‬
‫ﻧﻔﺲ ﺣﯿﻮان ﺑﺮ ﺗﺮﮐﯿﺒﺎت ﻧﺎزل ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬ﺣﻠﺰون دارای ﭘﺎﯾﯿﻦﺗﺮﯾﻦ ﻣﺮاﺗﺐ ﻧﺴﻞ‬
‫ﺣﯿﻮاﻧﯽ و ﻣﯿﻤﻮن دارای ﺑﺎﻻﺗﺮﯾﻦ آن اﺳﺖ‪ ،‬اﯾﻦ ﺳﻠﺴﻠﻪ ﻣﺮاﺗﺐ ﺑﺎ ﮐﻤﺎل ﺑﯿﺸﺘﺮ‬
‫ﺑﻪ اﻧﺴﺎن ﻣﯽرﺳﺪ«‪.‬‬
‫ﺣﺘﯽ ﻣﻮﻟﻮی روﻣﯽ ھﻢ در ﻣﺜﻨﻮی ﺧﻮد ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﯿﺮ اﯾﻦ اﻓﮑﺎر ﻓﻠﺴﻔﯽ ﻗﺮار‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ و اﺷﻌﺎری در اﯾﻦ ﺑﺎره ﺳﺮوده اﺳﺖ ‪.١‬‬
‫داروﯾﻦ ھﻢ ﮐﻪ اﻧﺴﺎﻧﯽ ﻃﺒﯿﻌﺖ ﮔﺮا ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﻪ ﻃﺮح اﯾﻦ ﻧﻈﺮﯾﻪ ﭘﺮداﺧﺖ و‬
‫ﺟﺎﻣﻌﻪای ﮐﻪ در دﺳﺖ ﯾﮫﻮد ﺑﻮد ھﻢ ﺑﻪ ﮔﺴﺘﺮش اﯾﻦ ﻧﻈﺮﯾﻪ ﮐﻤﮏ ﻧﻤﻮده و‬
‫اﻧﺴﺎن را ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﭘﺴﺘﯽ ﺳﻮق دادﻧﺪ‪ .‬ﺷﯿﻄﺎن دﺷﻤﻦ آﺷﮑﺎر اﻧﺴﺎن اﺳﺖ و‬
‫ﻗﺴﻢ ﯾﺎد ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ ﻓﺮزﻧﺪان آدم را از راه راﺳﺖ ﻣﻨﺤﺮف ﺧﻮاھﺪ ﮐﺮد‪.‬‬
‫اﻣﺎ ﺑﺮﮔﺮدﯾﻢ ﺑﻪ ﻗﺮآن ﮐﺮﯾﻢ ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ در آن ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ آﻏﺎز ﺧﻠﻘﺖ را‬
‫ﺗﻮﺿﯿﺢ ﻣﯽدھﺪ‪ ،‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪:‬‬
‫�ض َ� ٗ‬ ‫َ‬ ‫ۡ‬ ‫َ ََ َ ُ‬ ‫ُ َّ‬
‫ِيعا﴾ ]اﻟﺒﻘﺮة‪.[٢٩ :‬‬ ‫�م َّما ِ� ٱ� ِ‬ ‫﴿ه َو ٱ�ِي خلق ل‬
‫»او )ﺧﺪاﯾﯽ( اﺳﺖ ﮐﻪ ھﻤﻪی آﻧﭽﻪ را ﮐﻪ در زﻣﯿﻦ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺮای ﺷﻤﺎ آﻓﺮﯾﺪ«‪.‬‬
‫ﯾﻌﻨﯽ ھﺮ آﻧﭽﻪ ﮐﻪ ﺑﺮ روی زﻣﯿﻦ اﺳﺖ ﺑﺎ ارادهی ﺧﺪاوﻧﺪ ﺧﻠﻖ ﺷﺪه و در‬
‫اﯾﻦ ﻣﯿﺎن اﯾﻦ آدﻣﯽ دارای ﻣﮑﺎﻧﺖ و ﺟﺎﯾﮕﺎه وﯾﮋهای اﺳﺖ‪ ،‬ﺧﺪاوﻧﺪ در ﻗﺮآن‬
‫َۡ‬ ‫ﺑﺎرھﺎ ﻣﯽﮔﻮﯾﺪ‪َ َ َّ ﴿ :‬‬
‫ت َوٱ� ِ‬
‫�ض﴾ ]اﻟﺒﻘﺮة‪ .[١٠٧ :‬ﺟﺪا ﮐﺮدن آﺳﻤﺎن ﺑﺎ ﺗﻤﺎﻣﯽ‬ ‫ٱلس�ٰ� ٰ ِ‬
‫ﮐﺮاﺗﺶ از زﻣﯿﻦ‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ ﻗﺮاردادن ﺟﺎﯾﮕﺎه وﯾﮋهای ﺑﺮای زﻣﯿﻦ در ﮐﺎﺋﻨﺎت‪ ،‬و ﺑﻪ‬

‫‪-١‬‬
‫وز ﻧﻤــﺎ ﻣــﺮدم ﺑــﻪ ﺣﯿــﻮان ﺑــﺮ زدم‬ ‫از ﺟﻤـــﺎدی ﻣـــﺮدم و ﻧـــﺎﻣﯽ ﺷـــﺪم‬
‫ﭘﺲ ﭼﻪ ﺗﺮﺳﻢ ﮐﯽ ز ﻣـﺮدن ﮐـﻢ ﺷـﺪم‬ ‫ﻣــــﺮدم از ﺣﯿــــﻮاﻧﯽ و آدم ﺷــــﺪم‬
 ‫ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺧﻠﻘﺖ آﻏﺎز ﺷﺪ؟‬ ‫‪١٢‬‬

‫دﻟﯿﻞ ھﻤﯿﻦ ﺟﺎﯾﮕﺎه و وﯾﮋﮔﯽ ﻣﺘﻤﺎﯾﺰ‪ ،‬ﺧﺪاوﻧﺪ اراده ﮐﺮده اﺳﺖ ﻣﻮﺟﻮدی‬
‫ﻣﺘﻤﺎﯾﺰ و ﺑﺎ ﮐﺮاﻣﺖ را‪ ،‬ﺧﻠﯿﻔﻪی اﯾﻦ ﺳﺮزﻣﯿﻦ ﮐﻨﺪ و ﺗﻤﺎﻣﯽ ﻣﺨﻠﻮﻗﺎت را ﻣﺴﺨﺮ‬
‫او ﮔﺮداﻧﺪ‪.‬‬
‫ۡ‬ ‫ۡ‬ ‫َّۡ‬ ‫۞ولَ َق ۡد َك َّر ۡم َنا بَ ٓ َ َ َ َ َ َ ۡ َ ُ ۡ‬
‫� َوٱ�َ ۡح ِر َو َر َزق َ�ٰ ُهم ّم َِن‬
‫� ءادم و�ل�ٰهم ِ� ٱل ِ‬ ‫ِ‬
‫﴿ َ‬
‫ّ َّ ۡ َ َ ۡ َ َ ۡ ٗ‬ ‫َ َ َّ ۡ َ ُ ۡ َ َ ٰ َ‬ ‫َّ َ‬
‫ضي�‪] ﴾٧٠‬اﻹﺳﺮاء‪.[٧٠ :‬‬ ‫� كثِ�ٖ مِمن خلقنا �ف ِ‬ ‫ت وفضل�ٰهم‬ ‫ٱلط ّيِ�ٰ ِ‬
‫»و ﺑﻪ راﺳﺘﯽ ﻣﺎ ﻓﺮزﻧﺪان آدم را ﮔﺮاﻣﯽ داﺷﺘﯿﻢ‪ ،‬و آنھﺎ را در ﺧﺸﮑﯽ و درﯾﺎ )ﺑﺮ‬
‫ﻣﺮﮐﺐھﺎ( ﺣﻤﻞ ﮐﺮدﯾﻢ و از اﻧﻮاع )روزیھﺎی( ﭘﺎﮐﯿﺰه ﺑﻪ آنھﺎ روزی دادﯾﻢ‪ ،‬و آنھﺎ‬
‫را ﺑﺮ ﺑﺴﯿﺎری از ﻣﻮﺟﻮداﺗﯽ ﮐﻪ آﻓﺮﯾﺪهاﯾﻢ‪ ،‬ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ ﺑﺎﯾﺪ‪ ،‬ﺑﺮﺗﺮی ﺑﺨﺸﯿﺪﯾﻢ«‪.‬‬
‫اﯾﻦ ﺗﻔﺼﯿﻞ ﺗﻔﺼﯿﻠﯽ ﺧﻠﻘﯽ و ﮐﻮﻧﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ از ﻃﺮﯾﻖ آن اﻧﺴﺎن ﺑﺮ ﺗﻤﺎﻣﯽ‬
‫ﻣﻮﺟﻮدات ﻓﻀﻞ و ﺑﺮﺗﺮی داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﻧﺘﯿﺠﻪی ﻓﻀﯿﻠﺖ ﯾﺎﻓﺘﻦ اﻧﺴﺎن ﺑﻮد‬
‫ﮐﻪ ﺷﯿﻄﺎن از ﻓﻀﯿﻠﺖ اﻓﺘﺎد‪ ،‬ﭘﺲ ﺷﯿﻄﺎن ھﯿﭽﮕﺎه ﺑﯿﮑﺎر ﻧﺨﻮاھﺪ ﻧﺸﺴﺖ ﭼﻮن‬
‫ﺧﻮب ﻣﯽداﻧﺪ دﻟﯿﻞ ﺟﮫﻨﻤﯽ ﺷﺪﻧﺶ آدم ﺑﻮد‪ ،‬ﭘﺲ ﺑﺮای ﮔﻤﺮاھﯽ آدم و‬
‫ذرﯾﺘﺶ ھﻤﻮاره در ﺗﮑﺎﭘﻮ اﺳﺖ‪ ،‬ﺗﺎ ﺟﺎﯾﯽ ﮐﻪ از ﻃﺮﯾﻖ ھﻤﯿﻦ ﻧﻈﺮﯾﻪھﺎ و‬
‫ﻓﺮﺿﯿﻪھﺎی ﺑﯽ اﺳﺎس ﺑﻪ اﻧﺴﺎن ﻣﯽﮔﻮﯾﺪ‪ :‬ای ﺑﻨﯽ آدم ﺗﻮ ھﯿﭻ ﮐﺮاﻣﺖ و ﺑﺮﺗﺮی‬
‫ذاﺗﯽ ﻧﺪارﯾﯽ و ھﯿﭻ ﻓﺮﻗﯽ ﺑﺎ دﯾﮕﺮ ﺣﯿﻮاﻧﺎت ﻧﺪارﯾﯽ‪ ،‬ﺗﻮ ھﻢ ﯾﮏ ﺣﯿﻮاﻧﯽ ﭼﻮن‬
‫ﺳﺎﯾﺮ ﺣﯿﻮاﻧﺎت! ﺗﺎزه زﻣﯿﻦ ھﻢ ھﯿﭻ وﯾﮋﮔﯽ ﺧﺎﺻﯽ ﺑﺮای ﺑﺮﺗﺮی از ﺳﺎﯾﺮ ﮐﺮات‬
‫ً‬
‫ﻧﺪارد‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ دﻗﯿﻘﺎ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﺎﯾﺮ آنھﺎﺳﺖ‪ ،‬اﯾﻦ زﻣﯿﻦ در ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ ﮐﺎﯾﻨﺎت ھﯿﭻ‬
‫اﺳﺖ و در اﯾﻦ ﮐﺎﯾﻨﺎت ﻣﯿﻠﯿﺎردھﺎ ﻣﯿﻠﯿﺎرد دﯾﮕﺮ ﻣﺎﻧﻨﺪ اﯾﻦ زﻣﯿﻦ وﺟﻮد دارد و‬
‫ﻣﯿﻠﯿﺎردھﺎ ﻣﺨﻠﻮﻗﺎت ﮐﻪ اﻧﺴﺎن در ﻣﻘﺎﺑﻞ اﯾﻦھﺎ ھﯿﭻ اﺳﺖ‪ ،‬ﭘﺲ ای آدم ﺗﻮ‬
‫ھﯿﭽﯽ! و اﯾﻦ زﻣﯿﻦ ھﻢ ﮐﻪ ﺗﻮ در آن زﻧﺪﮔﯽ ﻣﯽﮐﻨﯽ ھﯿﭻ اﺳﺖ و ﺗﻤﺎﻣﯽ‬
‫ﮔﻔﺘﻪھﺎﯾﯽ ﮐﻪ ھﺴﺖ‪ ،‬ﻣﺒﻨﯽ ﺑﺮ اﯾﻦ ﮐﻪ ﺗﻮ اﺷﺮف ﻣﺨﻠﻮﻗﺎﺗﯽ و ﺧﻠﯿﻔﻪی زﻣﯿﻨﯽ‪،‬‬
‫و زﻣﯿﻨﯽ ﮐﻪ در آن زﻧﺪﮔﯽ ﻣﯽﮐﻨﯽ ﺑﺮ دﯾﮕﺮ ﮐﺎﯾﻨﺎت ﺑﺮﺗﺮی دارد‪ ،‬ھﻤﮕﯽ‬
‫اﻓﺴﺎﻧﻪھﺎ دروغھﺎﯾﯽ ﺗﻮ ﺧﺎﻟﯽ اﺳﺖ و ﺗﻮ ﻓﺮﯾﺐ ﺧﻮردهای!!‬
 ‫‪١٣‬‬ ‫ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺧﻠﻘﺖ آﻏﺎز ﺷﺪ؟‬

‫اﯾﻦ ﻗﺒﯿﻞ اﻗﻮال ﮐﻪ در ﻧﻈﺮﯾﺎت ﻣﻠﺤﺪﯾﻦ ﻣﻌﺎﺻﺮ ﺑﻪ ﮐﺮات دﯾﺪه ﻣﯽﺷﻮد‪،‬‬

‫ھﻤﻪ ﺳﺎﺧﺘﻪ و ﭘﺮداﺧﺘﻪی ﺷﯿﻄﺎن اﺳﺖ‪ ،‬داﻧﺸﻤﻨﺪان ﻣﻠﺤﺪ ﻏﺮﺑﯽ ھﻢ اﻣﺮوزه‬
‫ﺑﻪ ﻣﻨﺎﻇﺮه ﺑﺎ داﻧﺸﻤﻨﺪان ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻣﯽﭘﺮدازﻧﺪ و ﻣﯽﮔﻮﯾﻨﺪ ﻋﻠﻢ ﺟﺪﯾﺪ ﮐﺸﻒ‬
‫ﮐﺮده آﺳﻤﺎن ﺑﺴﯿﺎر ﺑﺰرگﺗﺮ از ﭼﯿﺰﯾﺴﺖ ﮐﻪ ﻓﮑﺮ ﻣﯽﮐﺮدﯾﻢ‪ ،‬ﺳﺘﺎرﮔﺎن ھﻢ‬
‫ھﻤﯿﻦﻃﻮر‪ ،‬ﺳﺮﻋﺖﺷﺎن ھﻢ ﺑﺴﯿﺎر زﯾﺎدﺗﺮ اﺳﺖ‪ ،‬ﭘﺲ اﯾﻦ ﮐﺮهی ﺧﺎﮐﯽ ھﯿﭻ‬
‫اﺳﺖ اﻧﺴﺎن ھﻢ ھﯿﭻ اﺳﺖ‪ ،‬اﯾﻦھﺎ ھﻤﻪ ﺧﺮاﻓﺎﺗﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه‪ ،‬اﯾﻦ ﮐﻪ‬
‫اﻧﺴﺎن ﺧﻠﯿﻔﻪ و ﺟﺎﻧﺸﯿﻦ اﺳﺖ و‪ ،...‬و در آﺧﺮ ھﻢ ﺑﻪ رد دﯾﻦ و ادﯾﺎن ﻣﺨﺘﻠﻒ‬
‫ﻣﯽﭘﺮدازﻧﺪ‪ .‬ﭼﻪ ﭼﯿﺰی ﺑﮫﺘﺮ از اﯾﻦ ﺣﯿﻠﻪ؟ اﺑﻠﯿﺲ دﯾﮕﺮ ﺑﻪ ﺟﺰ اﯾﻦ‪ ،‬ﺧﻮاھﺎن‬
‫ﭼﻪ ﭼﯿﺰی ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎﺷﺪ؟‬
‫ﺗﻨﮫﺎ راه رھﺎﯾﯽ از اﯾﻦھﺎ اﺛﺒﺎت ﺑﻪ ﺟﮫﺎﻧﯿﺎن و آ ﮔﺎھﯽ ھﺮﭼﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮ‬
‫ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن درﺑﺎرهی ﻣﺴﺌﻠﻪی ﺧﻠﻘﺖ اﻧﺴﺎن اﺳﺖ‪ ،‬اﯾﻦ ﮐﻪ آدﻣﯽ در اﯾﻦ دﻧﯿﺎ‬
‫اﺷﺮف ﻣﺨﻠﻮﻗﺎت اﺳﺖ و ﻟﯿﺎﻗﺖ داﺷﺘﻦ اﯾﻦ ﺟﺎﯾﮕﺎه را ھﻢ دارد و ﮐﺮهی زﻣﯿﻦ‬
‫ھﻢ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﮐﻞ ﮐﺎﯾﻨﺎت دارای ﺟﺎﯾﮕﺎه وﯾﮋهای اﺳﺖ و ﺧﺪاوﻧﺪ ﺗﺒﺎرک و ﺗﻌﺎﻟﯽ‬
‫ﺧﺎﻟﻖ آﺳﻤﺎن و زﻣﯿﻦ؛ زﻣﯿﻦ را در ﮐﻨﺎر آﺳﻤﺎنھﺎ آورده اﺳﺖ اﯾﻦ ﻧﺸﺎن از ﭼﻪ‬
‫ﭼﯿﺰی دارد؟؟‬
‫ﺑﺎﯾﺪ ھﺸﺪار داد اﯾﻦ ﻧﻈﺮﯾﺎت – ﮐﻪ ﺟﺎﯾﮕﺎھﯽ ﺑﺮای زﻣﯿﻦ و اﻧﺴﺎن ﻗﺎﺋﻞ‬
‫ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ – ھﻤﻪ ﺷﯿﻄﺎﻧﯽ اﺳﺖ و ھﯿﭻ ﮐﺪام ﭘﺎﯾﻪ و اﺳﺎس ﻋﻠﻤﯽای ﻧﺪارﻧﺪ‪.‬‬
‫در ﺑﻘﯿﻪی ﻣﻮارد ھﻢ ﻣﺜﻞ رﻓﺘﻦ اﻧﺴﺎن ﺑﻪ ﮐﺮهی ﻣﺎه‪ ،‬ای ﻣﺴﻠﻤﺎن آ ﮔﺎه‬
‫ﺑﺎش ﮐﺴﯽ ﺑﻪ ﮐﺮهی ﻣﺎه ﻧﺮﻓﺘﻪ و ھﻤﻪی اﯾﻦھﺎ دروغ اﺳﺖ‪ ،‬ﻧﺰدﯾﮏ ﺑﻪ ‪٥٠‬‬
‫ّ‬
‫ﺳﺎل اﺳﺖ ﺑﻪ ﻓﺮﯾﺐ ﻣﺮدم ﭘﺮداﺧﺘﻪاﻧﺪ و ﺑﻪ ﻋﻠﺖ در دﺳﺖ داﺷﺘﻦ رﺳﺎﻧﻪھﺎ‬
‫ﮐﺴﯽ ﺑﻪ ﺗﮑﺬﯾﺐ آن ﻧﭙﺮداﺧﺘﻪ اﺳﺖ و اﯾﻦ ھﻢ دﺳﯿﺴﻪی دﯾﮕﺮی از ﺳﻮی‬
‫آﻣﺮﯾﮑﺎﯾﯽھﺎ ﺑﻮد‪ ،‬دﺳﯿﺴﻪای ﮐﻪ ﻣﯽﺗﻮان آن را ﺑﺰرگﺗﺮﯾﻦ دروغ ﻗﺮن ﻧﺎﻣﯿﺪ‪.‬‬
 ‫ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺧﻠﻘﺖ آﻏﺎز ﺷﺪ؟‬ ‫‪١٤‬‬

‫ﻓﻘﻂ اﯾﻦ ﻧﯿﺴﺖ ﺑﺮای ﺗﺎﯾﯿﺪ ﻧﻈﺮﯾﻪی داروﯾﻦ‪ ،‬ﺑﻪ ﺳﺎﺧﺖ اﺳﮑﻠﺘﯽ از ﺟﻨﺲ‬
‫اﻧﺴﺎن ﭘﺮداﺧﺘﻨﺪ و ﻗﺮﯾﺐ ﺑﻪ ‪ ٤٠‬ﺳﺎل از ﻃﺮﯾﻖ آن ﻣﺮدم را ﻓﺮﯾﺐ دادﻧﺪ‪ ،‬در‬
‫ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ وﺟﻮد ﺣﻠﻘﻪی ﺣﺪ واﺳﻂ ﺑﯿﻦ اﻧﺴﺎن و ﻣﯿﻤﻮن ھﻢ دروغ ﻣﺤﺾ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﺷﺎﯾﺪ ﺷﻤﺎھﺎ ﺑﺎ ﺧﻮاﻧﺪن اﯾﻦھﺎ اﺣﺴﺎس ﮐﻨﯿﺪ ﭼﯿﺰھﺎی ﻋﺠﯿﺐ و ﻏﺮﯾﺒﯽ‬
‫ھﺴﺘﻨﺪ و دروغ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﺑﺮﺳﻨﺪ‪ ،‬وﻟﯽ ﻣﻦ ﺑﺮای رﺳﯿﺪن ﺑﻪ اﯾﻦھﺎ ﮐﻠﯽ ﺗﺤﻘﯿﻖ‬
‫ﮐﺮدهام‪ ،‬وﻟﯽ ﻣﯽﺑﯿﻨﻢ ﻣﺮدم ﻣﺎ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﻪ ﮐﻔﺎر اﻋﺘﻤﺎد دارﻧﺪ ﺗﺎ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن‪ .‬ﺷﺎﯾﺪ‬
‫اﮔﺮ اﯾﻦھﺎ را از زﺑﺎن ﻏﺮﺑﯽ ﻣﯽﺷﻨﯿﺪﯾﺪ ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﭘﺬﯾﺮﺷﺶ ﻣﯽﮐﺮدﯾﺪ در ﺣﺎﻟﯽ‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ ﺷﮫﺎدت ﮐﻔﺎر ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﻧﯿﺴﺖ‪ ،‬ﻧﻈﺮﯾﺎت ﮐﺎﻓﺮاﻧﯽ ﮐﻪ‬
‫ﭘﺸﺘﯿﺒﺎن آن ﯾﮫﻮد ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ دﯾﮕﺮ ﺟﺎی ﻣﺠﺎدﻟﻪ ﻧﺪارد‪ .‬ﯾﮫﻮد ﮐﻪ ھﺪف ﻣﺸﺨﺺ‬
‫و ﻣﻘﺼﺪ ﻣﻌﯿﻨﯽ دارد و ﺑﺮای رﺳﯿﺪن ﺑﻪ اھﺪاﻓﺶ ﻣﮑﺎﺗﺒﯽ ھﻤﭽﻮن ﭘﻠﻮراﻟﯿﺴﻢ ‪،١‬‬
‫ﻣﺎﺗﺮﯾﺎﻟﯿﺴﻢ ‪ ،٢‬ﻣﺎرﮐﺴﯿﺴﻢ ‪ ،٣‬داروﯾﻨﯿﺴﻢ و‪ ...‬ﺳﺎﺧﺘﻪ و ﭘﺮداﺧﺘﻪاﻧﺪ‪ ،‬ﮐﻪ ﺗﻤﺎﻣﯽ‬
‫اﯾﻦ ﻣﮑﺎﺗﺐ‪ ،‬ﺟﮫﺖ از راه ﺑﻪ در ﮐﺮدن اﻧﺴﺎنھﺎ و ﻓﺮاﻣﻮش ﮐﺮدن ھﺪف‬
‫ﺧﻠﻘﺖﺷﺎن ﺗﺮوﯾﺞ و ﻧﺸﺮ داده ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬آﺧﺮ ﺷﻤﺎ ﭼﻪ ﻣﯽداﻧﯿﺪ اﯾﻦھﺎ ﭼﻪ در‬
‫ﺳﺮ دارﻧﺪ؟‬
‫ﮐﺘﺎﺑﯽ ﺑﺎ ﻧﺎم »اﺣﺠﺎر ﻋﻠﯽ رﻗﻌﺔ ﺷﻄﺮﻧﺞ« ﯾﺎ ﺳﻨﮓھﺎ و ﻣﮫﺮهھﺎﯾﯽ ﺑﺮ‬
‫ﺻﻔﺤﻪی ﺷﻄﺮﻧﺞ‪ ،‬ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ در آن‪ ،‬ﮐﺸﯿﺸﯽ ﻣﺴﯿﺤﯽ و آﻣﺮﯾﮑﺎﯾﯽ‬
‫ﺑﻪ ﻧﺎم »وﻟﯿﺎم ﻏﺎی ﮐﺎر« ﻧﻮﯾﺴﻨﺪهی آن ﻣﯽﮔﻮﯾﺪ‪ :‬از ﺳﺎل ‪ ١٩١٠‬ﺗﺎ ‪ ١٩٥٠‬ﻓﮑﺮم‬

‫‪ -١‬ﮐﺜﺮت اﻧﮕﺎری؛ ﺑﻪ اﯾﻦ ﻣﻌﻨﺎ ﮐﻪ در ﯾﮏ ﻋﺮﺻﻪی ﻓﮑﺮی و ﻣﺬھﺒﯽ ﻋﻘﺎﯾﺪ و روشھﺎی‬

‫ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﻣﻮرد ﻗﺒﻮل اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -٢‬ﻣﺎدهﮔﺮاﯾﯽ؛ دﯾﺪﮔﺎھﯽ ﮐﻪ ﺑﺎور دارد ھﻤﻪ ﭼﯿﺰ از ﻣﺎده و اﻧﺮژی اﺳﺖ و ھﺮ آﻧﭽﻪ در دﻧﯿﺎ‬
‫وﺟﻮد دارد ﺣﺎﺻﻞ ﺑﺮ ھﻢﮐﻨﺶ ﻣﺎدی اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -٣‬ﻣﺒﻨﯽ ﺑﺮ واژهﮔﻮﻧﯽ ﻧﻈﺎم ﺳﺮﻣﺎﯾﻪدارﯾﯽ از ﻃﺮﯾﻖ اﻧﻘﻼب ﮐﺎرﮔﺮان و ﻟﻐﻮ ﻣﺎﻟﮑﯿﺖ‬
‫ﺧﺼﻮﺻﯽ ﺑﺮ اﺑﺰار ﺗﻮﻟﯿﺪ و ﻟﻐﻮ ﮐﺎر ﻣﺰدی و اﯾﺠﺎد ﺟﺎﻣﻌﻪای ﺑﯽﻃﺒﻘﻪ ﺑﺎ ﻣﺮدﻣﯽ آزاد و‬
‫ﺑﺮاﺑﺮ و در ﻧﺘﯿﺠﻪ ﭘﺎﯾﺎن از ﺧﻮد ﺑﯿﮕﺎﻧﮕﯽ اﻧﺴﺎن‪.‬‬
 ‫‪١٥‬‬ ‫ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺧﻠﻘﺖ آﻏﺎز ﺷﺪ؟‬

‫ﺑﻪ اﯾﻨﮑﻪ ﭼﺮا دﻧﯿﺎ ھﯿﭽﮕﺎه در ﺣﺎل ﺳﮑﻮن و ﺻﻠﺢ ﻧﯿﺴﺖ و ﭼﺮا اﯾﻦ ھﻤﻪ ﺟﻨﮓ‬
‫در ﺣﺎل رخدادن اﺳﺖ ﻣﺸﻐﻮل ﺑﻮد‪ ،‬و ﻣﯽﮔﻮﯾﺪ ﺑﻌﺪ از اﯾﻦ ھﻤﻪ ﺳﺎل‪ ،‬ﺟﻮاب را‬
‫ﯾﺎﻓﺘﻢ‪ ،‬ﮐﻪ ﯾﮫﻮد!! ﺗﻨﮫﺎ ﯾﮫﻮد در ﭘﺸﺖ اﯾﻦ ھﻤﻪ ﻣﺎﺟﺮاھﺎ ﻗﺮار دارد‪ .‬و ﺗﻮﺿﯿﺢ‬
‫ﻣﯽدھﺪ ﺑﺎ ﻣﺪارک و ﺷﻮاھﺪ ﮐﻪ در دھﻪی‪ ١٧٧٠‬ﻣﯿﻼدی ﭼﻨﺪﯾﻦ ﯾﮫﻮدی‬
‫ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺗﺸﮑﻠﯽ دادهاﻧﺪ ﺑﻪ ﻧﺎم ﺗﺸﮑﻞ »ﻧﻮرﻧﺎﯾﯿﻦ« ﮐﻪ ﺑﺰرگ و رھﺒﺮﺷﺎن‬
‫ُ‬
‫»ﻟﻮﺳﯿﻔﺮ« ‪ ١‬ﻧﺎم دارد‪ .‬اﯾﻦ ﺗﺸﮑﻞ ﺑﺮای ﺳﻠﻄﻪ ﺑﺮ دﻧﯿﺎ‪ ،‬ﺑﻪ ﺣﺬف ﺗﻤﺎم ﺑﺰرﮔﺎن‬
‫ﻋﺎﻟﻢ ﭘﺮداﺧﺖ‪ ،‬ﮐﺎری ﮐﻪ ﺗﺎ اﻣﺮوز اداﻣﻪ دارد و اﯾﻦ ھﻤﺎن اﻧﺠﻤﻦ‬
‫»ﻓﺮاﻣﺎﺳﻮﻧﺮی« اﺳﺖ‪.‬‬
‫و ﻣﺎ ھﻢ اﻣﺮوزه ھﺮﭼﻪ آﻧﺎن ﻣﯽﮔﻮﯾﻨﺪ را ﺑﺎور ﻣﯽﮐﻨﯿﻢ و ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﻣﯽﮔﻮﯾﯿﻢ‬
‫ﺳﻤﻌﻨﺎ و اﻃﻌﻨﺎ! و ﺣﺎﺿﺮﯾﻢ ﻗﺴﻢ ﺑﺨﻮرﯾﻢ ﮐﻪ راﺳﺖ ﻣﯽﮔﻮﯾﻨﺪ‪ ،‬در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﻣﻦ‬
‫ﻗﺴﻢ ﻣﯽﺧﻮرم ﮐﻪ ﺧﻮد ﻏﺮﺑﯽھﺎ ھﻢ ﺑﺴﯿﺎر از اﯾﻦ ﻣﺴﺎﺋﻞ را اﻧﮑﺎر ﮐﺮده و ﺑﺎور‬
‫ً‬
‫ﻧﺪارﻧﺪ‪ .‬ﻣﺜﻼ ﻣﻮﺿﻮع ﺻﻌﻮد ﺑﻪ ﻣﺎه‪ ،‬ﻓﯿﻠﻢ اﺻﻠﯽ آن ﭘﺨﺶ ﺷﺪه در آن ﭘﺮﭼﻢ‬
‫ﮐﺸﻮر آﻣﺮﯾﮑﺎ در ﺣﺎل ﺗﮑﺎن ﺧﻮردن اﺳﺖ!!! ﻣﮕﺮ در ﮐﺮهی ﻣﺎه ﺧﻼء ﻧﯿﺴﺖ؟‬
‫ﭘﺲ اﯾﻦ ﻃﻮﻓﺎن و اﯾﻦ ﺑﺎد از ﮐﺠﺎ آﻣﺪه اﺳﺖ؟ در ﻣﻮرد ﺗﺼﻮﯾﺮی ﮐﻪ در آن‬
‫ﺣﺎوی ﺳﺎﯾﻪ اﺳﺖ ﭼﯽ؟ ﻣﮕﺮ ﻣﻨﺒﻊ ﻧﻮر ﯾﮑﯽ ﻧﯿﺴﺖ؟ ﭘﺲ ﭼﻄﻮر ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ‬
‫در ﻓﯿﻠﻢ ﭘﺨﺶ ﺷﺪه از ﮐﺮهی ﻣﺎه – ﺑﻪ ادﻋﺎی آنھﺎ – اﻃﺮاف ﻓﻀﺎﻧﻮرد ﭼﻨﺪﯾﻦ‬
‫ﺳﺎﯾﻪ ﺑﺎ ﺟﮫﺎت ﻣﺘﻌﺪد اﯾﺠﺎد ﺷﻮد‪ ،‬اﮔﺮ در آن ﭘﺮوژﮐﺘﻮرھﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ را در‬
‫اﻃﺮاف ﺑﻪ ﮐﺎر ﻧﺒﺮده ﺑﺎﺷﻨﺪ و ﻣﻨﺒﻊ ﻧﻮرھﺎﯾﺶ ھﻢ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻧﺒﺎﺷﺪ؟ و ﻧﯿﺰ آﯾﺎ ﻧﺒﺎﯾﺪ‬
‫ﺳﺎﯾﻪھﺎی اﯾﺠﺎد ﺷﺪه ﺑﺎھﻢ ﻣﻮازی ﺑﺎﺷﻨﺪ؟ در ﺗﺼﺎوﯾﺮ ﭘﺨﺶ ﺷﺪه ﭼﯽ؟ آﯾﺎ‬
‫ﻣﻮازیاﻧﺪ؟ ﺣﺘﯽ ﭘﺸﺖ ﺻﺤﻨﻪی اﯾﻦ ﻓﯿﻠﻢ ھﻢ ﻟﻮ رﻓﺖ ﺑﺎ اﻓﺘﺎدن ﭘﺮوژﮐﺘﻮر ﺑﻪ‬
‫ﺳﻤﺖ ﻓﺮد ﺑﻪ اﺻﻄﻼح ﻓﻀﺎﻧﻮرد ﭼﻪ اﺗﻔﺎﻗﯽ رخ داد؟ ﺣﻀﻮر ﻧﺰدﯾﮏ ﺑﻪ ﺑﯿﺴﺖ‬

‫‪ -١‬ھﻤﺎن اﺑﻠﯿﺲ اﺳﺖ‪) .‬در زﺑﺎن ﻻﺗﯿﻦ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎی آورﻧﺪهی ﻧﻮر اﺳﺖ‪ ،‬اﻣﺎ ﻧﺎم ﻗﺒﻞ از ﺳﻘﻮط‬
‫ﺷﯿﻄﺎﻧﯽ اﺳﺖ ﺑﻨﺎﺑﺮ ﻣﺘﻮن ادﯾﺎن اﺑﺮاھﯿﻤﯽ ﺑﺎﻋﺚ ﺳﻘﻮط آدم ﺷﺪ(‪.‬‬
 ‫ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺧﻠﻘﺖ آﻏﺎز ﺷﺪ؟‬ ‫‪١٦‬‬

‫ﻧﻔﺮ در ﺻﺤﻨﻪ!!! ﯾﻌﻨﯽ اﯾﻦ ھﻤﻪ آدم ﺑﻪ ﮐﺮهی ﻣﺎه رﻓﺘﻨﺪ!! آن ھﻢ ﺑﺪون ﻟﺒﺎس‬
‫ﻓﻀﺎﻧﻮردی؟؟ ﺧﺐ اﮔﺮ ھﻢ راﺳﺖ ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ ،‬ﭼﺮا ﭘﺲ از اﯾﻦ ‪ ٥٠‬ﺳﺎل دوﺑﺎره‬
‫ﻧﺮﻓﺘﻨﺪ؟؟ ﻋﻠﻢ ﮐﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ ﮐﺮده‪ ،‬اﻻن ﮐﻪ رﻓﺘﻦ ﺑﺎﯾﺪ راﺣﺖﺗﺮ ﺷﺪه‬
‫ﺑﺎﺷﺪ!! اﯾﻦ ﺑﺤﺚ ﺧﯿﻠﯽ ﻃﻮﻻﻧﯽ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺪاﻧﯿﺪ ﻣﻦ ﻧﻪ ﻣﺘﺤﺠﺮم و ﻧﻪ ﺑﺪون ﺗﺤﻘﯿﻖ و ﻋﻠﻢ ﺣﺮف ﻣﯽزﻧﻢ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ‬
‫ﻣﻨﻈﻮرم از ﺑﯿﺎن اﯾﻦھﺎ اﺷﺎره اﺳﺖ‪ .‬ﺧﻮاﺳﺘﻪ و ﻣﻘﺼﺪ ﺷﯿﻄﺎن در وراء اﯾﻦ‬
‫ﻣﻮﺿﻮع اﺳﺖ‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ ﻧﻔﯽ ﺟﺎﯾﮕﺎه و ﻣﮑﺎﻧﺖ وﯾﮋهی اﻧﺴﺎن در ﺳﺮ زﻣﯿﻦ و ﻣﯿﺎن‬
‫ﻣﺨﻠﻮﻗﺎت‪ ،‬ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﺜﺎﺑﻪی ﺗﻼﻓﯽ ﻧﻤﻮدﻧﯽ اﺳﺖ از ﺟﺎﻧﺐ اﺑﻠﯿﺲ‪ .‬ﻓﯿﻠﻤﯽ ھﻢ‬
‫ً‬
‫اﺧﯿﺮا ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ در آن ﺑﺰرگﺗﺮﯾﻦ ﺷﯿﻄﺎن ﭘﺮﺳﺘﺎن ﻋﺎﻟﻢ ﺳﺨﻦ‬
‫ﻣﯽﮔﻮﯾﺪ‪ ،‬در آن ﻓﯿﻠﻢ آن ﺷﺨﺺ ﺷﯿﻄﺎن ﭘﺮﺳﺖ ﺑﯿﺎن ﻣﯽﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﺷﯿﻄﺎن ﻧﺰد‬
‫ﻣﻦ آﻣﺪ و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ ﺧﻮدم ﻧﻈﺮﯾﻪی ﺗﮑﺎﻣﻞ را ﺑﻪ داروﯾﻦ اﻟﻘﺎ ﮐﺮدهام ﺗﺎ اﻧﺴﺎن‬
‫را ﺣﯿﻮان ﺑﻪ ﺷﻤﺎر آورد ﺗﺎ ﺑﺸﺮﯾﺖ را از ﻣﮑﺎﻧﺖ و ﺑﻨﺪﮔﯽ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل ﺑﻪ‬
‫درﺟﻪی ﺣﯿﻮاﻧﯿﺖ و ﭘﺴﺘﯽ و ﺑﺮھﻨﮕﯽ ﺑﺮﺳﺎﻧﺪ‪ .‬ھﻤﺎﻧﮕﻮﻧﻪ ﮐﻪ در آﻏﺎز ﺧﻠﻘﺖ‪،‬‬
‫ﺑﺎﻋﺚ ﺑﺮھﻨﮕﯽ ﺳﯿﺪﻧﺎ آدم و ﺣﻮا ﺷﺪ‪.‬‬
‫ً‬
‫ﻧﮫﺎﯾﺘﺎ ﻣﯽﺗﻮان ﮔﻔﺖ اﯾﻦھﺎ ﻧﻈﺮﯾﺎﺗﯽ ﺑﻮدﻧﺪ ﮐﻪ ﺟﺰ ﺧﻠﻔﯿﺎت و ﭘﺸﺘﻮاﻧﻪھﺎی‬
‫ﻋﻘﯿﺪﺗﯽ ﺑﺎﻧﯿﺎن آنھﺎ‪ ،‬ھﯿﭻ دﻟﯿﻠﯽ ﻋﻠﻤﯽای ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺣﺘﯽ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﻓﺴﯿﻠﯽ ﺑﻪ‬
‫ﻋﻨﻮان ﺣﻠﻘﻪی ﺣﺪ واﺳﻂ ﺑﯿﻦ ﻣﯿﻤﻮن و اﻧﺴﺎن ھﻢ ﯾﮑﯽ دﯾﮕﺮ از اﯾﻦ ﻓﺮﯾﺐھﺎ‬
‫ﺑﻮد در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ ادﻋﺎ ﻣﯽﮐﺮدﻧﺪ اﯾﻦ دﯾﮕﺮ ﻣﯿﻤﻮن ﻧﯿﺴﺖ و ھﻨﻮز ھﻢ اﻧﺴﺎن‬
‫ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮای اﺛﺒﺎت دروغ ﺑﻮدن اﯾﻦ ﻣﻄﻠﺐ ھﻢ ﺑﺎز ﺑﻪ ﺳﺮاغ داﻧﺸﻤﻨﺪان‬
‫ﻏﺮﺑﯽ ﻣﯽروم و ﺑﺎز ﺑﺎ ﺗﺎﺳﻒ ﺑﯿﺎن ﻣﯽﮐﻨﻢ اﯾﻦ ﺳﺨﻦ ﯾﮏ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻧﯿﺴﺖ‪ .‬آﻗﺎی‬
‫»ﻓﺮﯾﺪ ھﻮﯾﻠﯽ« از داﻧﺸﮕﺎه ﮐﻤﺒﺮﯾﺞ‪ ،‬ﭘﺲ از اﺳﺘﻌﻔﺎ از ﺷﻐﻠﺶ ﺑﻪ ﻧﮕﺎرش‬
‫ﮐﺘﺎبھﺎی ﺑﯽﺷﻤﺎری در اﯾﻦ ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت ﭘﺮداﺧﺖ و ﺑﯿﺎن ﮐﺮد ﮐﻪ ﺗﻤﺎﻣﯽ‬
‫ﺳﺨﻨﺎن ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪه در اﯾﻦ ﺑﺎب ﮐﺬب اﺳﺖ و اﯾﻦ ﻓﺴﯿﻞ ﺳﺎﺧﺘﮕﯽ اﺳﺖ‪.‬‬
 ‫‪١٧‬‬ ‫ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺧﻠﻘﺖ آﻏﺎز ﺷﺪ؟‬

‫اﻣﺎ ﻣﺘﺄﺳﻔﺎﻧﻪ اﻣﺮوزه ھﺮ ﻓﺮدی ﮐﻪ از ﻏﺮب ﺑﯿﺎﯾﺪ و ﻧﻈﺮﯾﻪای ﮐﻪ ھﯿﭻ ﭘﺎﯾﻪ و‬

‫اﺳﺎس ﻋﻠﻤﯽای ﻧﺪارد را ﻣﻄﺮح ﻧﻤﺎﯾﺪ‪ ،‬ﻣﺮدم ﻏﺮب زدهی ﻣﺎ ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل‬
‫آن اﻓﺘﺎده و ﺑﻪ ﺑﯿﺎن و ﺷﺮح و اﺛﺒﺎﺗﺶ ﻣﯽﭘﺮدازﻧﺪ‪ ،‬و ﮔﺎھﯽ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﯽ ھﻢ ﺑﻪ‬
‫دﻧﺒﺎل اﯾﻦ ﻓﺮﺿﯿﺎت اﺛﺒﺎت ﻧﺸﺪه رﻓﺘﻪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺗﻄﺎﺑﻖ اﯾﻦ ﻧﻈﺮﯾﺎت ﺑﺎ ﻗﺮآن ﻣﯽﭘﺮدازد‬
‫و ﻧﻌﻮذﺑﺎﻟﻠﻪ ﺑﯿﺎن ﻣﯽﮐﻨﺪ ﮐﻪ آدم از ﻣﯿﻤﻮن ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ و ﺑﯿﺎن ﻣﯽﮐﻨﺪ‬
‫اوﻟﯿﻦ ﻣﻮﺟﻮداﺗﯽ ﮐﻪ ﺑﺮ روی ﮐﺮهی زﻣﯿﻦ ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬اﺳﻢﺷﺎن »ﺑﺸﺮ« ﺑﻮد ﺑﺎ ﻓﻼن‬
‫ﺷﮑﻞ و ﺷﻤﺎﯾﻞ و ﺑﺎ ﻓﻼن ﻧﻮع از ﺳﺮ و ﮔﺮدن ﮐﻪ ﺑﺮ ﺧﻼف اﻧﺴﺎن ﻋﺎﻗﻞ ﺑﻮدﻧﺪ‬
‫اﻣﺎ ﺷﺒﯿﻪ اﻧﺴﺎنھﺎ ﺑﻮدﻧﺪ و ﻧﻌﻮذﺑﺎﻟﻠﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ آﻣﺪ و از اﯾﻦ ﺑﺸﺮھﺎ‪ ،‬آدم و ﺣﻮا را‬
‫ﺧﻠﻖ ﮐﺮد و ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ أﻣﻮر ﻏﻠﻂ ﺑﻪ ﺗﻔﺴﯿﺮ آﯾﺎت ﻗﺮآن ﻣﯽﭘﺮدازﻧﺪ‪.‬‬
‫اﻣﺮوزه ﻣﯽﺑﯿﻨﯿﻢ ﺗﻤﺎﻣﯽ ﺑﺤﺚھﺎ و ﻧﻈﺮﯾﺎت درﺑﺎرهی ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪن‬
‫ً‬
‫اﺟﺰای زﻣﯿﻦ و ﮐﺎﺋﻨﺎت‪ ،‬ھﻤﮕﯽ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻗﻮاﻋﺪ ﻣﺎدی ﺑﺮﭘﺎﺳﺖ‪ .‬ﻣﺜﻼ ﻧﻔﺖ‬
‫ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ؟؟ ﺑﯿﺎن ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ اﺟﺴﺎد ﻣﻮﺟﻮدات در زﯾﺮ ﺧﺎک‬
‫دﻓﻦ ﺷﺪه ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺑﻪ ﻓﺴﯿﻞ ﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻌﺪھﺎ ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻓﺸﺎر و دﻣﺎی زﯾﺎدی اﯾﻦ‬
‫ﻓﺴﯿﻞھﺎ ﭘﺲ از ﻃﯽ ﻣﺮاﺣﻞ و ﺗﻐﯿﯿﺮاﺗﯽ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺑﻪ ﻧﻔﺖ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﭘﺲ در اﯾﻦ‬
‫ﻣﯿﺎن ﺧﺪا ﭼﯽ؟ وﻟﯽ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ اﯾﻨﮕﻮﻧﻪ ﻧﯿﺴﺖ!‬
‫در ﻣﻮرد ﮐﺮهی ﻣﺎه ﭼﻄﻮر ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه؟ ﻣﯽﮔﻮﯾﻨﺪ‪ :‬ﯾﮏ ﺳﺘﺎره آﻣﺪ و ﺑﻪ‬
‫ﮐﺮهی زﻣﯿﻦ ﺑﺮﺧﻮرد ﮐﺮد و از آن ﻃﺮﯾﻖ و ﺑﺎ ﺟﺪاﺷﺪن ﺗﯿﮑﻪای از زﻣﯿﻦ‪ ،‬ﻣﺎه‬
‫اﯾﺠﺎد ﺷﺪ! ﻣﺎ ھﻢ ﺑﻼ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻣﯽﮔﻮﯾﯿﻢ راﺳﺖ ﻣﯽﮔﻮﯾﻨﺪ!! آﺧﺮ ﭼﺮا ھﻤﻪ ﭼﯿﺰ را‬
‫ﺑﺪون اﺳﺘﻨﺎد ﻣﻨﻄﻘﯽ و ﻋﻠﻤﯽ اﺛﺒﺎت ﺷﺪه ﻣﯽﭘﺬﯾﺮﯾﻢ؟؟‬
‫ُ‬ ‫َ‬ ‫ُۡ‬
‫اﻣﺎ ﺧﺪاوﻧﺪ در ﻣﻮرد آﻓﺮﯾﻨﺶ زﻣﯿﻦ ﭼﻪ ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ؟ ﴿۞قل أ� ِ َّن� ۡم‬
‫ب‬ ‫ند ٗاد�ۚ َ�ٰل َِك َر ُّ‬ ‫ون َ ُ� ٓۥ أَ َ‬
‫َۡ َۡ َ َۡ َ ُ َ‬
‫� و�عل‬ ‫م‬ ‫و‬ ‫ي‬ ‫�‬
‫َ ََ َۡ َ‬
‫�ض‬ ‫ٱ�‬ ‫ق‬ ‫ل‬ ‫خ‬ ‫ِي‬ ‫ٱ�‬
‫َ َ ۡ ُ ُ َ َّ‬
‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫��فرون ب ِ‬
‫َ‬ ‫ۡٱل َ�ٰلَم َ‬
‫ِيها ٓ أ ۡق َ� ٰ َ� َها ِ�ٓ‬
‫ِيها َوقَ َّد َر � َ‬
‫� مِن فَ ۡوق َِها َو َ� ٰ َر َك � َ‬ ‫�‪َ ٩‬و َج َع َل � َ‬
‫ِيها َر َ� ٰ ِ َ‬ ‫ِ‬
‫ُ َّ ۡ َ َ ٰٓ َ َّ َ ٓ َ َ ُ َ ‪َ َ َ َ ٞ‬‬
‫� دخان �قال ل َها‬ ‫ِ�‪� ١٠‬م ٱستوى إِ� ٱلسماءِ و ِ‬ ‫أَ ۡر َ� َعةِ �يَّا� َس َوا ٓ ٗء ّل َّ‬
‫ِلسآ�ل َ‬ ‫َ‬
‫ِ‬ ‫ٖ‬
 ‫ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺧﻠﻘﺖ آﻏﺎز ﺷﺪ؟‬ ‫‪١٨‬‬
‫َ‬ ‫َ‬
‫َول ِۡ�َ ِ ۡ َ َ ۡ ً ۡ َ ۡ ٗ َ َ َ ٓ َ ۡ َ َ ٓ َ َ َ َ ُ َّ َ ۡ َ َ َ َ‬
‫ات ِ�‬‫�ض ٱئتِيا طو� أو كرها قا�ا �تينا طا�ِعِ�‪� ١١‬قضٮٰهن سبع س�ٰو ٖ‬
‫ۡ ٗ َ َ‬
‫يح َوحِفظا ۚ �ٰل ِك‬ ‫ٱ� ۡ� َيا ب َم َ�ٰب َ‬ ‫� َس َما ٓ ٍء أَ ۡم َر َها ۚ َو َز َّ� َّنا َّ‬
‫ٱلس َما ٓ َء ُّ‬ ‫ُّ‬ ‫ٰ‬
‫�‬
‫ََۡۡ ََۡ َ‬
‫� وأو‬
‫ِ ِ‬ ‫ِ‬ ‫�‬ ‫ِ‬ ‫يوم ِ‬
‫ۡ‬ ‫َۡ ُ َۡ‬
‫�ز ٱل َعل ِي ِم‪] ﴾١٢‬ﻓﺼﻠﺖ‪.[١٢-٩ :‬‬ ‫�قدِير ٱلع ِز ِ‬
‫»ﺑﮕﻮ‪ :‬آﯾﺎ ﺷﻤﺎ ﺑﻪ آن ﮐﺴﯽ ﮐﻪ زﻣﯿﻦ را در دو روز آﻓﺮﯾﺪ ﮐﺎﻓﺮ ﻣﯽﺷﻮﯾﺪ‪ ،‬و ﺑﺮای او‬
‫ھﻤﺘﺎﯾﺎﻧﯽ ﻗﺮار ﻣﯽدھﯿﺪ؟! او ﭘﺮوردﮔﺎر ﺟﮫﺎﻧﯿﺎن اﺳﺖ و در آن )زﻣﯿﻦ( ﮐﻮهھﺎ را از‬
‫ﻓﺮازش ﭘﺪﯾﺪ آورد‪ ،‬و در آن ﺑﺮﮐﺖ داد‪ ،‬و ﺧﻮراک )و رزق‪ ،‬اھﻞ( آن را ﻣﻘﺪر )و‬
‫ﻣﻌﯿﻦ( ﻓﺮﻣﻮد‪) ،‬اﯾﻨﮫﺎ ھﻤﻪ( در ﭼﮫﺎر روز ﺑﻮد‪) ،‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ( ﺑﺮای ﺳﺆال ﮐﻨﻨﺪﮔﺎن‬
‫)واﺿﺢ و( روﺷﻦ ﮔﺮدﯾﺪ‪ .‬ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﺳﻮی آﺳﻤﺎن ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺷﺪ‪ ،‬در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﺑﺼﻮرت‬
‫دود ﺑﻮد‪ ،‬ﭘﺲ ﺑﻪ آن و ﺑﻪ زﻣﯿﻦ ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﯾﺎ ﻧﺎﺧﻮاﺳﺘﻪ ﺑﯿﺎﯾﯿﺪ‪ ،‬ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﺑﻪ‬
‫دلﺧﻮاه آﻣﺪﯾﻢ‪ ،‬ﭘﺲ آنھﺎ را )ﺑﻪﺻﻮرت( ھﻔﺖ آﺳﻤﺎن در دو روز ﺳﺎﺧﺖ‪ ،‬و در ھﺮ‬
‫آﺳﻤﺎﻧﯽ ﮐﺎر )و ﺗﺪﺑﯿﺮ( آن )آﺳﻤﺎن( را وﺣﯽ ﮐﺮد‪ ،‬و آﺳﻤﺎن دﻧﯿﺎ را ﺑﺎ ﭼﺮاغھﺎﯾﯽ )=‬
‫ﺳﺘﺎرﮔﺎن( ﺑﯿﺎراﺳﺘﯿﻢ )و از ﺷﯿﺎﻃﯿﻦ( ﺣﻔﻆ ﮐﺮدﯾﻢ‪ ،‬اﯾﻦ اﺳﺖ ﺗﻘﺪﯾﺮ )ﺧﺪاوﻧﺪ(‬
‫ﭘﯿﺮوزﻣﻨﺪ داﻧﺎ«‪.‬‬
‫ﺳﺒﺤﺎن اﻟﻠﻪ! ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ وﻗﺘﯽ زﻣﯿﻦ را ﺳﺎﺧﺘﯿﻢ‪ ،‬ﮐﻮهھﺎ را ﺑﺮ روی‬
‫آن ﻗﺮار دادﯾﻢ‪ .‬در ﻣﺴﻨﺪ اﻣﺎم اﺣﻤﺪ ﺑﻦ ﺣﻨﺒﻞ‪ ،‬رواﯾﺘﯽ وارد اﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ‬
‫وﻗﺘﯽ زﻣﯿﻦ را ﺳﺎﺧﺖ‪ ،‬ﺑﻪ ﻟﺮزش اﻓﺘﺎد و ﺑﻪ وﺳﯿﻠﻪی ﮐﻮهھﺎ‪ ،‬زﻣﯿﻦ ﻣﺤﮑﻢ‬
‫ﮔﺮداﻧﯿﺪه ﺷﺪ‪ .‬در ﻗﺮآن ﮐﺮﯾﻢ ھﻢ از ﻟﻔﻆ »اوﺗﺎد« اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ ﮐﻮهھﺎ‬
‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﯿﺦاﻧﺪ‪ .‬ﻓﺮﺷﺘﮕﺎن از ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﯽﭘﺮﺳﻨﺪ‪ :‬ﺧﺪاوﻧﺪا آﯾﺎ از ﮐﻮه ﻣﺤﮑﻢﺗﺮ ھﻢ‬
‫دارﯾﻢ؟ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪ ،‬ﺑﻠﻪ از ﮐﻮه ﻣﺤﮑﻢﺗﺮ آھﻦ اﺳﺖ‪ ،‬ﮔﻔﺘﻨﺪ از آن‬
‫ﻣﺤﮑﻢﺗﺮ ﭼﯽ؟ ﮔﻔﺖ ﺑﻠﻪ از آن ﻣﺤﮑﻢﺗﺮ آﺗﺶ اﺳﺖ‪ ،‬ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬از آن ﭼﯽ؟ ﻓﺮﻣﻮد‪:‬‬
‫ﺑﻠﻪ آب آﺗﺶ را ﺧﺎﻣﻮش ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ .‬ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬از آب ﭼﯽ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﺆﻣﻨﯽ ﮐﻪ‬
‫ﺻﺪﻗﻪای را در راه ﺧﺪا ﻣﯽدھﺪ ﺑﻪ ﻧﺤﻮﯾﯽ ﮐﻪ دﺳﺖ ﭼﭙﺶ از دﺳﺖ راﺳﺘﺶ‬
 ‫‪١٩‬‬ ‫ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺧﻠﻘﺖ آﻏﺎز ﺷﺪ؟‬

‫ﮐﻪ ﺻﺪﻗﻪ ﻣﯽدھﺪ ﺑﺎ ﺧﺒﺮ ﻧﺸﻮد‪ .‬اﯾﻦ از ھﻤﻪ ﻣﺤﮑﻢﺗﺮ اﺳﺖ!« ‪ ١‬اﮔﺮ ﻣﯽﮔﻮﯾﯿﺪ‬
‫ھﻤﭽﻨﯿﻦ ﻣﺆﻣﻨﯽ وﺟﻮد ﻧﺪارد‪ ،‬ﻣﯽﮔﻮﯾﻢ‪ :‬ﻧﺰد ﺑﻼل ﺣﺒﺸﯽ و ﺧﺒﺎب ﺑﺮو! اﯾﻦھﺎ‬
‫از آﺗﺶ و ﺳﻨﮓ و‪ ...‬ﻣﺤﮑﻢﺗﺮ ﺑﻮدﻧﺪ!!‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ ﮐﻮهھﺎ را ﺑﺮ روی زﻣﯿﻦ ﻗﺮار دادﯾﻢ و ھﺮ آﻧﭽﻪ را‬
‫ﮐﻪ ﺑﺮای زﯾﺴﺘﻦ ﻻزم ﺑﻮد از ﮔﺎز و ﻧﻔﺖ و درﺧﺖ و‪ ...‬ھﻤﻪ ﭼﯿﺰ را ﻣﮫﯿﺎ ﮐﺮدﯾﻢ‬
‫و زﻣﯿﻦ ﺑﺮﮐﺖ ﯾﺎﻓﺖ‪ .‬ﻣﯽﮔﻮﯾﻨﺪ ﺟﻤﻌﯿﺖ زﯾﺎد ﺷﺪه و ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻧﻔﺘﯽ ﭘﺎﯾﺎن‬
‫ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻪ؟ ﻣﯽﮔﻮﯾﻢ اﯾﻦ دروغ اﺳﺖ‪ ،‬در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ ھﺮ روز ﻣﯽﺑﯿﻨﯿﻢ ﮐﻪ ﻣﻨﺒﻊ‬
‫ﻧﻔﺘﯽای ﭘﯿﺪا ﺷﺪه ﮐﻪ ﺑﺰرگﺗﺮ از ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻗﺒﻠﯽ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﭘﺲ ﺧﺪاوﻧﺪ زﻣﯿﻦ را آﻓﺮﯾﺪ و ھﺮ آﻧﭽﻪ را ﮐﻪ ﺑﺮای زﻧﺪﮔﯽ ﻧﯿﺎز داﺷﺘﯿﻢ ﺑﺮ‬
‫روی آن ﻗﺮار داد‪ ،‬و ﺑﻪ اﻧﺴﺎن ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﺑﻔﺮﻣﺎ‪ ،‬ﺗﻮ اﯾﻨﮏ ﺧﻠﯿﻔﻪی اﯾﻦ ﺳﺮزﻣﯿﻨﯽ!‬
‫ﭘﺲ آﯾﺎ ﺑﻪ دﻧﺒﺎﻟﻪ رو ﻧﻈﺮﯾﺎت ﺑﯽﭘﺎﯾﻪ و اﺳﺎس داروﯾﻦ ﻣﯽﮔﺮدی ﯾﺎ دﻧﺒﺎﻟﻪرو‬
‫ﻗﺮآن‪ ،‬اﯾﻦ ﻣﻌﺠﺰهی ﺑﺰرگ؟‬
‫ً‬
‫اﺻﻼ ﺑﺒﯿﻨﯿﻢ ﻗﺮآن درﺑﺎرهی ﺧﻠﻘﺖ اﯾﻦ ﺧﻠﯿﻔﻪ ﭼﻪ ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ؟‬
‫� َع ُل � َ‬ ‫َ َ ٗۖ َ ُْٓ َ َۡ‬ ‫َۡ‬ ‫‪ٞ‬‬ ‫ۡ َ َ َ ُّ َ ۡ َ َ َ ّ‬
‫ِيها‬ ‫��ِكةِ إ ِ ِ� َجاعِل ِ� ٱ� ِ‬
‫�ض خل ِيفة قالوا �‬ ‫﴿�ذ قال ر�ك ل ِلم ٰٓ‬
‫َ ُۡ ُ َ َ َۡ ُ ّ َ َٓ َ َۡ ُ َُ ّ ُ َ ۡ َ َ َُ ّ ُ َ َ‬
‫ك ۖ قَ َال إ ِ ِّ ٓ‬
‫�‬ ‫من �فسِد �ِيها و�سفِك ٱ�ِماء و�ن �سبِح ِ�مدِك و�قدِس ل‬
‫َ َۡ َ َ ََۡ َ‬
‫أعل ُم ما � �عل ُمون‪] ﴾٣٠‬اﻟﺒﻘﺮة‪.[٣٠ :‬‬

‫َّ ْ َ َ‬ ‫اﷲ َﻋﻠَﻴْﻪ َو َﺳﻠَّ َﻢ ﻗَ َﺎل‪» :‬ل َ َّﻤﺎ َﺧﻠَ َﻖ َّ ُ‬

‫ﻲﺒ َﺻ َّ� ُ‬ ‫َ‬
‫‪ْ �َ -١‬ﻦ أ�َﺲ ﺑْﻦ َﻣﺎل ِ ٍﻚ‪َ ،‬ﻋﻦ َّ‬
‫ا� َﻋ َّﺰ َو َﺟﻞ اﻷ ْرض‪،‬‬ ‫ِ‬ ‫اﻨﻟ ِّ‬
‫ِ ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬
‫َُ ْ َ ْ‬ ‫َْ َ‬ ‫َ‬ ‫َّ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ َ َ ْ َ ُ َ َ َ َ ْ َ َ َ َ ْ َ َ َ َ ْ َ َ ْ َ َ َّ ْ َ‬
‫ﺖ الﻤﻼﺋِ�ﺔ ِﻣﻦ ﺧﻠ ِﻖ‬ ‫اﺠﻟﺒﺎل‪ ،‬ﻓﺄﻟﻘﺎﻫﺎ ﻋﻠﻴﻬﺎ ﻓﺎﺳﺘﻘﺮت‪� ،‬ﺘﻌﺠﺒ ِ‬ ‫ﺟﻌﻠﺖ ﺗ ِﻤﻴﺪ‪ ،‬ﻓﺨﻠﻖ ِ‬
‫ﺖ‪ :‬ﻳﺎَ‬ ‫َ َ َ َ ْ َْ ُ َ َ ْ‬ ‫َ‬ ‫ْ َ َ َ َ ْ َ َ ِّ َ ْ ْ َ ْ َ َ ْ ٌ َ َ ُّ َ ْ‬
‫ﺎل؟ ﻗﺎل‪� :‬ﻌﻢ‪ ،‬اﺤﻟ ِﺪﻳﺪ‪ .‬ﻗﺎﻟ‬ ‫اﺠﻟﺒ ِ‬ ‫ﺎل ‪�،‬ﻘﺎﻟﺖ‪ :‬ﻳﺎ رب‪ ،‬ﻫﻞ ِﻣﻦ ﺧﻠ ِﻘﻚ ﻲﺷء أﺷﺪ ِﻣﻦ ِ‬ ‫اﺠﻟﺒ ِ‬
‫ِ‬
‫ْ َ َ‬ ‫ْ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬
‫َ َ َ ْ َّ ُ َ ْ َ َ ِّ َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬
‫ْ َ َ ْ ٌ َ ُّ‬ ‫ْ‬ ‫ْ‬ ‫َ ِّ َ‬
‫ﻳﺪ؟ ﻗﺎل‪� :‬ﻌﻢ‪ ،‬اﻨﻟﺎر ﻗﺎﻟﺖ‪ :‬ﻳﺎ رب‪ ،‬ﻫﻞ ِﻣﻦ ﺧﻠ ِﻘﻚ‬ ‫َ‬
‫رب‪ ،‬ﻫﻞ ِﻣﻦ ﺧﻠ ِﻘﻚ ﻲﺷء أﺷﺪ ِﻣﻦ اﺤﻟ ِﺪ ِ‬
‫َ ْ ٌ َ َ ُّ َ َّ َ َ َ َ ْ ْ َ ُ َ َ ْ َ َ ِّ َ َ ْ ْ َ ْ َ َ ْ ٌ َ َ ُّ َ َْ‬
‫ﺎر؟ ﻗﺎل‪� :‬ﻌﻢ‪ ،‬الﻤﺎء‪ .‬ﻗﺎﻟﺖ‪ :‬ﻳﺎ رب‪� ،‬ﻬﻞ ِﻣﻦ ﺧﻠ ِﻘﻚ ﻲﺷء أﺷﺪ ِﻣﻦ الﻤﺎءِ؟‬ ‫ﻲﺷء أﺷﺪ ِﻣﻦ اﻨﻟ ِ‬
‫َ ْ ْ َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬
‫ﺖ‪ :‬ﻳَﺎ َر ِّب‪َ � ،‬ﻬﻞ ِﻣ ْﻦ َﺧﻠ ِﻘﻚ ْ ٌ ُّ َ ِّ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬
‫َ َ َ َ ْ ِّ ُ َ ْ‬
‫ا� ُﻦ آد َم‬ ‫�ﺢ؟ ﻗﺎل‪� :‬ﻌﻢ‪،‬‬ ‫ﻲﺷء أﺷﺪ ِﻣﻦ الﺮ ِ‬ ‫ﻗﺎل‪� :‬ﻌﻢ‪ ،‬الﺮ�ﺢ‪ .‬ﻗﺎﻟ‬
‫ْ َ‬ ‫َ‬ ‫ُْ‬ ‫َ َ َ َّ ُ َ‬
‫ﺎﻪﻟ«‪) .‬ﻣﺴﻨﺪ أﺣﻤﺪ‪.(١١٨٠٥ :‬‬ ‫�ﺘﺼﺪق ِ�ﻴ ِﻤﻴ ِﻨ ِﻪ � ِﻔﻴﻬﺎ ِﻣﻦ ِﺷﻤ ِ ِ‬
 ‫ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺧﻠﻘﺖ آﻏﺎز ﺷﺪ؟‬ ‫‪٢٠‬‬

‫»و )ﺑﯿﺎد ﺑﯿﺎور( ھﻨﮕﺎﻣﯽ را ﮐﻪ ﭘﺮوردﮔﺎرت ﺑﻪ ﻓﺮﺷﺘﮕﺎن ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ در زﻣﯿﻦ‬

‫ﺟﺎﻧﺸﯿﻨﯽ ﻗﺮار ﺧﻮاھﻢ داد‪ .‬ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬آﯾﺎ ﮐﺴﯽ را در آن ﻗﺮار ﻣﯽدھﯽ ﮐﻪ در آن ﻓﺴﺎد‬
‫و ﺧﻮنرﯾﺰی ﮐﻨﺪ؟ ﻣﺎ ﺗﺴﺒﯿﺢ و ﺣﻤﺪ ﺗﻮ را ﺑﻪ ﺟﺎ ﻣﯽآورﯾﻢ و ﺗﻮ را ﺗﻘﺪﯾﺲ ﻣﯽﮐﻨﯿﻢ‪.‬‬
‫ً‬
‫ﭘﺮوردﮔﺎر ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﯾﻘﯿﻨﺎ ﻣﻦ ﻣﯽداﻧﻢ آﻧﭽﻪ را ﮐﻪ ﺷﻤﺎ ﻧﻤﯽداﻧﯿﺪ«‪.‬‬
‫ﺑﺴﯿﺎری از اﻓﺮاد‪ ،‬اﺑﺘﺪا در ﻣﻐﺰھﺎﯾﺸﺎن ﻋﻘﺎﯾﺪ ﺑﺎﻃﻠﯽ ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮد و ﺑﺎ آن‬
‫دﯾﺪهی ﺑﺎﻃﻞ‪ ،‬ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﻗﺮآن آﻣﺪه و ﺑﻪ ﺗﻔﺴﯿﺮ ﻣﯽﭘﺮدازﻧﺪ و ﺑﺎ رﺳﯿﺪن ﺑﻪ اﯾﻦ‬
‫آﯾﻪ ﻣﯽﮔﻮﯾﻨﺪ‪ :‬ﯾﺎﻓﺘﻢ! اﯾﻦ آﯾﻪ ﻧﺸﺎن ﻣﯽدھﺪ ﻗﺒﻞ از آدم ﻣﻮﺟﻮداﺗﯽ ﺑﻮدﻧﺪ ﺑﻪ ﻧﺎم‬
‫»ﺑﺸﺮ« ﮐﻪ ﺧﻮﻧﺮﯾﺰی ﻣﯽﮐﺮدﻧﺪ و ﻣﻼﺋﮏ ﺑﺎ ﻗﯿﺎس ﺑﺮ آنھﺎ درﺑﺎرهی وﺟﻮد‬
‫اﻧﺴﺎن ﺑﺮ زﻣﯿﻦ‪ ،‬ﺑﺎ ھﻢ ﺳﺨﻦ ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ .‬ﺣﺎل ﺳﻮاﻟﻢ اﯾﻦ اﺳﺖ اﯾﻦ ﻗﻮل را ﭼﻪ‬
‫ً‬
‫ﮐﺴﯽ ﻣﯽﮔﻮﯾﺪ؟ اﯾﻦ را اﺻﻼ از ﮐﺠﺎ آوردهاﯾﺪ؟‬
‫اﯾﻦ آﯾﻪ ﭼﻨﺪﯾﻦ ﺗﻔﺴﯿﺮ دارد‪ ،‬ﯾﮑﯽ از آنھﺎ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻗﺒﻞ از آدم ﺟﻨﯿﺎن‬
‫ﺑﺮ روی ﮐﺮهی زﻣﯿﻦ ﺑﻮدﻧﺪ و ﻓﺴﺎد ﻣﯽﮐﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫و ﯾﺎ ﻓﺮﺷﺘﮕﺎن ﻣﯽداﻧﺴﺘﻨﺪ ﺧﻠﯿﻔﻪ ﯾﻌﻨﯽ ﮐﺴﯽ ﮐﻪ اﻣﺮ ﺑﻪ ﻋﺪل ﻣﯽﮐﻨﺪ و اﻣﺮ‬
‫ﺑﻪ ﻋﺪل زﻣﺎﻧﯽ اﻧﺠﺎم ﻣﯽﭘﺬﯾﺮد ﮐﻪ ﻓﺴﺎد و ﻇﻠﻤﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫و ﯾﺎ اﯾﻨﮑﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل ﺧﻮدش ﺑﻪ ﻣﻼﺋﮑﻪ ﻓﺮﻣﻮده ﮐﻪ ﻣﻮﺟﻮدی ﺧﻠﻖ‬
‫ﻣﯽﮐﻨﻢ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻋﺒﺎدت ﻣﻦ ﺑﺮ روی ﮐﺮهی زﻣﯿﻦ ﻣﯽﭘﺮدازد‪ ،‬وﻟﯽ ﺑﺎ اﯾﻦ وﺟﻮد‬
‫ﻋﺪهای از آنھﺎ ﻓﺴﺎد ھﻢ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ اﯾﻦ ﺗﻔﺴﯿﺮ ﺻﺤﺎﺑﻪ و ﺗﺎﺑﻌﯿﻦ اﺳﺖ‪،‬‬
‫ﺗﻔﺴﯿﺮ ﻗﺘﺎده و اﺑﻦ ﻋﺒﺎس و اﺑﻦ ﻣﺴﻌﻮد و‪ ...‬ﮐﻪ ﻣﯽﮔﻮﯾﻨﺪ اﻟﻠﻪ ﺗﻌﺎﻟﯽ ﺧﻮدش‬
‫ﺑﻪ ﻣﻼﺋﮑﻪ درﺑﺎرهی اﻧﺴﺎن ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ و از ﻗﺒﻞ ﺑﻪ آنھﺎ آ ﮔﺎھﯽ داده اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﻼﺋﮑﻪ ﺗﻌﺠﺐ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ و ﻣﯽﮔﻮﯾﻨﺪ ﺧﺪاوﻧﺪا اﮔﺮ ﺑﺮای ﻋﺒﺎدت ﺧﻠﻖﺷﺎن‬
‫ﻣﯽﮐﻨﯽ ﻣﺎ ﮐﻪ ﺗﻮ را ﺗﺴﺒﯿﺢ ﻣﯽﮐﻨﯿﻢ و در ﻋﯿﻦ ﺣﺎل ﮔﻨﺎھﯽ را ھﻢ ﻣﺮﺗﮑﺐ‬
‫ﻧﻤﯽﺷﻮﯾﻢ‪ ،‬ﭘﺲ ﺑﮕﺬار ﺗﻨﮫﺎ ﻣﺎ ﺑﺎﺷﯿﻢ و ﺧﺪاوﻧﺪ در ﺟﻮابﺷﺎن ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ ﻣﻦ‬
‫ﭼﯿﺰی ﻣﯽداﻧﻢ ﮐﻪ ﺷﻤﺎ ﻧﻤﯽداﻧﯿﺪ‪.‬‬
 ‫‪٢١‬‬ ‫ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺧﻠﻘﺖ آﻏﺎز ﺷﺪ؟‬

‫و ﺣﺎل ﻣﯽﮔﻮﯾﻢ اﯾﻦ ﮐﺠﺎﯾﺶ اﺛﺒﺎت ﮐﻨﻨﺪهی ﻋﻘﯿﺪهی ﺑﺎﻃﻞ داروﯾﻨﯿﺴﻢ‬

‫اﺳﺖ؟‬
‫در ﻣﻮرد ﮐﻠﻤﻪی »ﺑﺸﺮ« ھﻢ‪ ،‬در ﻗﺮآن ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎی »آدم ﯾﺎ اﻧﺴﺎن« آﻣﺪه‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬ﻧﻪ ﻣﻮﺟﻮدی دﯾﮕﺮی‪ .‬ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ زﺑﺎن ﻋﺮﺑﯽ آ ﮔﺎھﻨﺪ ﻣﯽداﻧﻨﺪ در زﺑﺎن‬
‫ً‬
‫ﻋﺮﺑﯽ ﺑﻪ ﯾﮏ ﺷﯽء واﺣﺪ ﭼﻨﺪﯾﻦ اﺳﻢ داده ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬ﻣﺜﻼ ﺑﺮای ﺷﻤﺸﯿﺮ ﻗﺮﯾﺐ‬
‫ﺑﻪ ‪ ٥٠٠‬اﺳﻢ وﺟﻮد دارد و ﺑﺮای ﺷﯿﺮ ﻧﺰدﯾﮏ ﺑﻪ ‪ ١٠٠‬اﺳﻢ ﮐﻪ ھﺮ ﮐﺪام از اﯾﻦ‬
‫اﺳﻢھﺎ ﺻﻔﺘﯽ از ﺻﻔﺎت ﻣﺴﻤﺎﯾﺶ را ﺑﺎرز ﻣﯽﮔﺮداﻧﺪ‪» .‬ﺑﺸﺮ« ھﻢ ﻧﺎم دﯾﮕﺮی‬
‫ﺑﺮای ھﻤﯿﻦ اﻧﺴﺎن اﺳﺖ ﮐﻪ درﺑﺎرهی آن اﻣﺎم راﻏﺐ اﺻﻔﮫﺎﻧﯽ ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪:‬‬
‫»ﺑﺸﺮ ﯾﺎ ﺑﺸﺮه ﯾﻌﻨﯽ ﻇﺎھﺮ اﺻﻠﯽ ﭘﻮﺳﺖ ﺧﺎرﺟﯽ و »أدﯾﻢ« ھﻢ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎی ﺑﺎﻃﻦ‬
‫ﭘﻮﺳﺖ اﺳﺖ و ﺑﺪﯾﻦ ﺧﺎﻃﺮ ﺑﻪ اﻧﺴﺎن ﺑﺸﺮ ﻣﯽﮔﻮﯾﻨﺪ ﮐﻪ ﻇﺎھﺮش ﺑﻪ ﻃﻮر ﮐﺎﻣﻞ‬
‫از ﭘﺸﻢ و ﻣﻮ ﭘﻮﺷﯿﺪه ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪ ،‬و اﯾﻨﮑﻪ ﭼﺮا ﺑﻪ او آدم ﻣﯽﮔﻮﯾﻨﺪ‪ ،‬ﻣﯽﮔﻮﯾﯿﻢ‬
‫ُ‬
‫اﯾﻦ ﯾﺎ از »أدﯾﻢ« ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎی ﭘﻮﺳﺖ اﺳﺖ و ﯾﺎ از »أدﻣﻪ« ﮔﺮﻓﺘﻪ‬
‫ً‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎی ﮔﻨﺪﻣﮕﻮن ﺑﻮدن اﺳﺖ‪ ،‬ﮐﻪ در آن ﻣﺜﻼ رﻧﮓ ﺣﻀﺮت‬
‫آدم ÷ ﮔﻨﺪﻣﮕﻮن ﯾﺎ ھﻤﺎن ﺳﺒﺰه ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬وﻟﯽ ﺗﻔﺴﯿﺮ ﺻﺤﯿﺢ اﯾﻦ اﺳﺖ‬
‫ﮐﻪ ﭼﻮن آدم ÷ از ﺧﺎک ﺳﺮزﻣﯿﻦ اﺳﺖ‪ ،‬اﺳﻤﺶ از »ادﯾﻢ« ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه و‬
‫ﻧﺎم او را آدم ﮔﺬاﺷﺘﻪاﻧﺪ‪.‬‬
‫اﻣﺎ اﯾﻨﮑﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل ﺣﻀﺮت آدم را آﻓﺮﯾﺪ؟‬
‫ّ‬
‫اﻣﺮوزه ﺗﻤﺎﻣﯽ ﮐﺘﺒﯽ ﮐﻪ در اﯾﻦ ﺑﺎره ﻧﻮﺷﺘﻪاﻧﺪ )إﻻ ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﻣﻮرد رﺣﻤﺖ‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ( ھﻤﮕﯽ ﺑﻪ ﺑﺎﻃﻞ رﻓﺘﻪاﻧﺪ‪ ،‬و اﻟﻌﯿﺎذ ﺑﺎﻟﻠﻪ اﻋﺘﻘﺎد دارﻧﺪ‬
‫ﮐﻪ اﻧﺴﺎنھﺎی اوﻟﯿﻪ ﻏﺎرﻧﺸﯿﻦھﺎی وﺣﺸﯽ ﺻﻔﺘﯽ ﺑﻮدهاﻧﺪ ﮐﻪ ﮔﻮﺷﺖ ﻧﭙﺨﺘﻪ‬
‫ﺧﻮرده و از ﻃﺮﯾﻖ اﺷﺎرات ﺑﺎ ھﻤﺪﯾﮕﺮ ﺣﺮف زدهاﻧﺪ‪ ،‬و در واﻗﻊ ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﺣﺮف‬
‫زدن ﻧﺪاﺷﺘﻪ و ﻓﺎﻗﺪ ﻟﺒﺎس و اﺑﺰار آﻻت ﺑﻮدهاﻧﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﺗﺼﻮرات ﺻﺪ در ﺻﺪ ﻏﻠﻂ‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬اﯾﻦ ھﻤﺎن ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻣﺎدی از ﺗﺎرﯾﺦ اﺳﺖ‪ .‬اﮔﺮ اﻧﺴﺎنھﺎی اوﻟﯿﻪ از ھﻤﺎن‬
‫اﺑﺘﺪا ﮔﻮﺷﺖ را ﺑﻪ ﺧﺎﻣﯽ ﻣﯽﺧﻮردﻧﺪ ﮐﻪ دﯾﮕﺮ ﺑﺎﯾﺪ اﻧﮕﻞھﺎ ﻧﺴﻠﯽ ﺑﺮاﯾﻤﺎن ﺟﺎی‬
 ‫ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺧﻠﻘﺖ آﻏﺎز ﺷﺪ؟‬ ‫‪٢٢‬‬

‫ﻧﻤﯽﮔﺬاﺷﺘﻨﺪ ﺗﺎ ﻣﺮاﺣﻞ دﯾﮕﺮی ﮐﻪ ﻣﺎدی ﮔﺮاﯾﺎن ﺑﺮای اﻧﺴﺎن ﺗﻮﺻﯿﻒ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‬

‫ﻃﯽ ﺷﻮد!! ﺑﺒﯿﻨﯿﺪ اﯾﻦ ﺗﮫﺎﺟﻢ ﻓﺮھﻨﮕﯽ ﭼﻪ ﺑﻼﯾﯽ ﺑﻪ ﺳﺮﻣﺎن آورده اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ أ‪ ،‬ﺑﺪﯾﻊ اﻟﺴﻤﺎوات و اﻻرض اﺳﺖ‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺑﺪون ھﯿﭻ‬
‫ﻧﻤﻮﻧﻪی از ﭘﯿﺶ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪهای‪ ،‬ﺑﻪ اﺑﺪاع و آﻓﺮﯾﻨﺶ آﺳﻤﺎنھﺎ و زﻣﯿﻦ‬
‫ﭘﺮداﺧﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﺗﺎ اﻧﺴﺎن ﺧﻠﯿﻔﻪی اﯾﻦ ﺳﺮزﻣﯿﻦ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺧﻠﯿﻔﻪ دو ﻣﻌﻨﺎ دارد‪ ،‬ﯾﮑﯽ ﯾﻌﻨﯽ ﺣﮑﻢ ﻓﺮﻣﺎﻧﺮواﯾﯽ و ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ اﺳﺘﻔﺎده از‬
‫ﺗﻤﺎم ﭼﯿﺰھﺎﯾﯽ را ﮐﻪ ﺑﺮ روی ﮐﺮهی زﻣﯿﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ اﯾﻦ آدﻣﯽ داده اﺳﺖ‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ‬
‫اﻧﺴﺎن ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺧﻠﯿﻔﻪی ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ ﺳﯿﺮ و ﺳﻠﻮک و ﺗﺼﺮف در ﮐﺮهی زﻣﯿﻦ‬
‫ﻣﯽﭘﺮدازد و ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل – ﭘﺎدﺷﺎه داﺋﻢ – ھﻢ‪ ،‬ﺧﻮدش ﻣﻮﺟﻮد اﺳﺖ و ﺑﺮ ھﻤﻪ‬
‫ﭼﯿﺰ اﯾﻦ آدﻣﯽ ﻧﺎﻇﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﺧﻠﯿﻔﻪی دوم ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎی ﻣﺮگ ﯾﮏ اﻧﺴﺎن و‬
‫ﺟﺎﻧﺸﯿﻦ ﺷﺪن دﯾﮕﺮی ﺑﻪ ﺟﺎی او ﮐﻪ اﯾﻦ ﻣﺨﺘﺺ اﯾﻦ ﮐﺮهی ﺧﺎﮐﯽ اﺳﺖ‪.‬‬

‫اﻣﺎ ﺳﻮال اﯾﻨﺠﺎ اﺳﺖ اوﻟﯿﻦ اﻧﺴﺎن ﭼﮕﻮﻧﻪ آﻓﺮﯾﺪه ﺷﺪ؟‬

‫اب﴾‬‫ر‬
‫َ ۡ ّ َ ۡ َ ۡ َ َّ َ َ ۡ َ ٰ ُ‬
‫�م ّمِن تُ َ‬ ‫�‬ ‫ق‬ ‫ل‬‫خ‬ ‫ا‬ ‫ن‬ ‫إ‬‫ف‬ ‫ث‬ ‫ع‬‫ٱ�‬ ‫م‬
‫ِن‬ ‫ب‬ ‫�‬ ‫ر‬ ‫�‬ ‫نت ۡ‬
‫م‬ ‫� َ� ُّ� َها ٱ�َّ ُ‬
‫اس إن ُك ُ‬ ‫﴿ َ ٰٓ‬
‫ٖ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ٖ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬
‫]اﻟﺤﺞ‪.[٥ :‬‬
‫»ای ﻣﺮدم! اﮔﺮ از ﺑﺮ اﻧﮕﯿﺨﺘﻪ ﺷﺪن در ﺷﮏ ھﺴﺘﯿﺪ‪ ،‬ﭘﺲ )ﺑﻪ اﯾﻦ ﻧﮑﺘﻪ دﻗﺖ‬
‫ﮐﻨﯿﺪ‪ (:‬ھﻤﺎﻧﺎ ﻣﺎ ﺷﻤﺎ را از ﺧﺎک آﻓﺮﯾﺪﯾﻢ«‪.‬‬
‫و در ﺟﺎﯾﯽ دﯾﮕﺮ ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪:‬‬
‫َّ ٓ َ ۡ َ َ ُ َّ َ ۡ َ َ َ ُ َ َ َ َ َ ۡ َ ۡ‬
‫ِ�‪] ﴾٧‬اﻟﺴﺠﺪة‪.[٧:‬‬ ‫ٱ� َ ٰ‬
‫�� ِن مِن ط ٖ‬ ‫﴿ٱ�ِي أحسن � � ٍء خلقه ۖۥ و�دأ خلق ِ‬
‫»)ھﻤﺎن( ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ھﺮ ﭼﻪ را آﻓﺮﯾﺪ ﺑﻪ ﻧﯿﮑﻮﺗﺮﯾﻦ )وﺟﻪ( آﻓﺮﯾﺪ‪ ،‬و آﻓﺮﯾﻨﺶ اﻧﺴﺎن‬
‫را از ﮔﻞ آﻏﺎز ﮐﺮد«‪.‬‬
‫ﯾﻌﻨﯽ ﭘﺲ از آﻓﺮﯾﻨﺶ ھﻤﻪ ﭼﯿﺰ‪ ،‬اﻧﺴﺎن را از ﺧﺎک آﻓﺮﯾﺪ و ﺧﺎک را ﺗﺒﺪﯾﻞ‬
‫ﺑﻪ ِﮔﻞ ﮐﺮد!‬
 ‫‪٢٣‬‬ ‫ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺧﻠﻘﺖ آﻏﺎز ﺷﺪ؟‬

‫ِ�‬‫ط‬ ‫م‬
‫ِن‬ ‫ٱستَ ۡفته ۡم أَ ُه ۡم أَ َش ُّد َخلۡ ًقا أَم َّم ۡن َخلَ ۡق َنا ٓۚ إنَّا َخلَ ۡق َ�ٰ ُهم ّ‬
‫﴿فَ ۡ‬
‫ٖ‬ ‫ِ‬ ‫ِِ‬
‫َّ‬
‫ب‪] ﴾١١‬اﻟﺼﺎﻓﺎت‪.[١١ :‬‬
‫ِ ِۢ‬ ‫ز‬ ‫�‬
‫»ﭘﺲ )ای ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ( از آنھﺎ ﺑﭙﺮس ﮐﻪ آﯾﺎ آﻓﺮﯾﻨﺶ آنھﺎ ﺳﺨﺖ ﺗﺮ اﺳﺖ‪ ،‬ﯾﺎ‬
‫)آﻓﺮﯾﻨﺶ( آﻧﭽﻪ ﻣﺎ آﻓﺮﯾﺪهاﯾﻢ‪ ،‬ﻣﺎ آنھﺎ را از ﮔﻞ ﭼﺴﭙﻨﺪهای آﻓﺮﯾﺪﯾﻢ«‪.‬‬
‫َ ۡ َ َّ‬ ‫ۡ َ‬ ‫َ ََ ۡ‬
‫ٱ� َ ٰ‬
‫�� َن مِن َصل� ٰ ٖل كٱلفخارِ‪] ﴾١٤‬اﻟﺮﺣﻤﻦ‪.[١٤ :‬‬ ‫﴿خلق ِ‬
‫»اﻧﺴﺎن را از ِﮔﻞ ﺧﺸﮑﯿﺪهای ﭼﻮن ﺳﻔﺎل آﻓﺮﯾﺪ«‪.‬‬
‫اﻧﺴﺎن در آﻏﺎز آﻓﺮﯾﻨﺶ ﺧﺎک ﺑﻮده »ﻧﮕﺎ‪ :‬ﺣﺞ‪ ،«٥ :‬ﺳﭙﺲ ﺑﺎ آب آﻣﯿﺨﺘﻪ‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ و ﺑﻪ ﺻﻮرت ِﮔﻞ در آﻣﺪه اﺳﺖ »ﻧﮕﺎ‪ :‬اﻧﻌﺎم‪ «٢ :‬و ﺑﻌﺪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ِﮔﻞ‬
‫ﺑﺪﺑﻮ ﯾﺎ ﻟﺠﻦ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺷﮑﻞ داده »ﻧﮕﺎ‪ :‬ﺣﺠﺮ‪ «٢٨ :‬ﺳﭙﺲ ﺣﺎﻟﺖ ﭼﺴﺒﻨﺪﮔﯽ ﭘﯿﺪا‬
‫ﮐﺮده اﺳﺖ »ﻧﮕﺎ‪ :‬ﺻﺎﻓﺎت‪ «١١ :‬و ﺑﻌﺪ ِﮔﻞ ﺧﺸﮑﯿﺪه و ﺳﻔﺎل ﮔﻮﻧﻪای ﺷﺪه‬
‫اﺳﺖ ﮐﻪ اﯾﻦ آﯾﻪی ﺳﻮره اﻟﺮﺣﻤﻦ‪ ،‬ﺑﺪان اﺷﺎره دارد‪.‬‬
‫در واﻗﻊ ﺻﻠﺼﺎل ﯾﻌﻨﯽ‪ِ :‬ﮔﻞ ﺧﺸﮑﯿﺪهای ﮐﻪ ﺑﺎ زدن ﺗﻠﻨﮕﺮی ﺑﻪ آن‪ ،‬ﺻﺪا‬
‫ﻣﯽدھﺪ‪» .‬ﻧﮕﺎ‪ :‬ﺣﺠﺮ‪ ٢٦ :‬و ‪ ٢٧‬و ‪.«٣٣‬‬
‫و در اداﻣﻪی اﯾﻦ آﯾﺎت اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪:‬‬
‫ََ َ‬
‫﴿�َ�فخ �ِيهِ مِن ُّرو ِ‬
‫حهِ﴾ ]اﻟﺴﺠﺪة‪.[٩ :‬‬
‫»و از روح ﺧﻮد در آن دﻣﯿﺪ«‪.‬‬
‫و در اﯾﻦ ھﻨﮕﺎم ﺑﻮد ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ از روﺣﺶ در او دﻣﯿﺪ‪ .‬ﻣﻨﻈﻮر از روح او‪،‬‬
‫روح ﺧﺪاوﻧﺪ ﻧﯿﺴﺖ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﻣﻨﻈﻮر روح ﻣﺨﻠﻮﻗﯽ اﺳﺖ ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ اﻧﺴﺎن و‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ آن ﻗﺪرت و ﻣﻨﺰﻟﺖ داده اﺳﺖ‪.‬‬
‫و ﺗﻮﺟﻪ ﺷﻮد وﻗﺘﯽ ﭼﯿﺰی اﺿﺎﻓﻪ ﺑﻪ ﻧﺎم ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ روح اﻟﻠﻪ‪،‬‬
‫ﺑﯿﺖ اﻟﻠﻪ‪ ،‬ﻧﺎﻗﺔ اﻟﻠﻪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎی اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ اﯾﻦ روح و ﺧﺎﻧﻪ و ﻧﺎﻗﻪ ﻣﺨﻠﻮق‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ ھﺴﺘﻨﺪ و ﻋﻼوه ﺑﺮ اﯾﻦ‪ ،‬دارای ﺷﺮف و ﺑﺰرﮔﯽ ﺧﺎﺻﯽ ھﻢ ھﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
 ‫ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺧﻠﻘﺖ آﻏﺎز ﺷﺪ؟‬ ‫‪٢٤‬‬
‫ُ َ ُ ُ‬ ‫َّ َ ٓ َ ۡ ُ ُ ٓ َ ٓ َ َ َ َ ۡ ً َ ُ َ َ‬
‫�ٔا أن َ�قول ُ�ۥ �ن �يَكون‪] ﴾٨٢‬ﯾﺲ‪.[٨٢ :‬‬‫﴿إِ�ما أمرهۥ إِذا أراد ش‬
‫»ھﺮﮔﺎه ﺧﺪا ﭼﯿﺰی را ﺑﺨﻮاھﺪ ﮐﻪ ﺑﺸﻮد‪ ،‬ﮐﺎر او ﺗﻨﮫﺎ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﻄﺎب ﺑﺪان‬
‫ﺑﮕﻮﯾﺪ‪ :‬ﺑﺸﻮ! و آن ھﻢ ﻣﯽﺷﻮد«‪.‬‬
‫ﯾﮑﯽ دﯾﮕﺮ از دﻻﯾﻞ ﺷﺮاﻓﺖ اﻧﺴﺎن اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ آن را ﺑﺎ دﺳﺘﺎن‬
‫َّ َّ َ َ َ َ‬
‫ا� ﺧﻠ َﻖ آد َم ِ�ﻴَ ِﺪهِ«‪) .‬دﻻﺋﻞ اﻟﻨﺒﻮة‪.(٦٠٣ :‬‬ ‫ﺧﻮدش ﺧﻠﻖ ﮐﺮده اﺳﺖ‪» :‬إِن‬
‫ﺗﻮﺟﻪ ﺷﻮد اﯾﻦ روﺣﯽ ﮐﻪ در ﮐﺎﻟﺒﺪ اﻧﺴﺎن ﻧﻔﺦ ﺷﺪه‪ ،‬ﺗﻨﮫﺎ ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ اﻧﺴﺎن‬
‫اﺳﺖ و ﺑﻪ ﺣﯿﻮاﻧﺎت ﺗﻌﻠﻖ ﻧﻤﯽﮔﯿﺮد‪.‬‬
‫َ‬
‫ۡ ُ ۡ َ ۡ َ َ َ ۡ ُ ُ ْ َ َ َ َ َ ُ ٓ ْ َّ ٓ ۡ َ َ َ ۡ َ ۡ‬
‫كََ‬
‫�‬ ‫��ِكةِ ٱسجدوا �دم فسجدوا إِ� إِبل ِيس � ٰ‬
‫� وٱست‬ ‫﴿�ذ قلنا ل ِلم ٰٓ‬
‫�ٰفِر َ‬‫ََ َ َ ۡ َ‬
‫�ن‪] ﴾٣٤‬اﻟﺒﻘﺮة‪.[٣٤ :‬‬ ‫ِ‬ ‫و�ن مِن ٱل‬
‫»)ﯾﺎد ﺑﯿﺎور( ھﻨﮕﺎﻣﯽ را ﮐﻪ ﺑﻪ ﻓﺮﺷﺘﮕﺎن ﮔﻔﺘﯿﻢ‪ :‬ﺑﺮای آدم ﺳﺠﺪه ﮐﻨﯿﺪ‪ ،‬ﭘﺲ‬
‫)ھﻤﮕﯽ( ﺳﺠﺪه ﮐﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﺟﺰ اﺑﻠﯿﺲ ﮐﻪ ﺳﺮﺑﺎز زد‪ ،‬و ﺗﮑﺒﺮ ورزﯾﺪ‪ ،‬و از ﮐﺎﻓﺮان ﺷﺪ«‪.‬‬
‫ﺣﺪﯾﺚ ﺻﺤﯿﺤﯽ از ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ج ﺑﯿﺎن ﻣﯽﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ اول ﻧﻔﺲ آدم را‬
‫آﻓﺮﯾﺪ و ﺳﭙﺲ روح اﻧﺴﺎن را از ﻃﺮﯾﻖ ﺑﯿﻨﯽاش ﺑﻪ ﮐﺎﻟﺒﺪ او دﻣﯿﺪ و اﻟﻠﻪ اﻋﻠﻢ‪.‬‬
‫ﺤﻤ َﺪ َ‬ ‫ْ‬
‫اﺤﻟ َ ْﻤ ُﺪ َّ َ َ‬ ‫ََ َ‬ ‫ُّ َ َ‬ ‫َ َّ َ َ َ ُ َ َ َ َ‬
‫اﷲ‬ ‫�‪ ،‬ﻓ ِ‬ ‫ِ ِ‬ ‫وح � َﻄ َﺲ‪� ،‬ﻘﺎل‪:‬‬ ‫اﷲ آد َم َو�ﻔﺦ ِ�ﻴ ِﻪ الﺮ‬ ‫»لﻤﺎ ﺧﻠﻖ‬
‫َ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬
‫َ َُ َ ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬
‫َ ُ َ ُّ ُ َ َ َ ُّ َ َ َ ُ َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬
‫وﺌﻟﻚ‬ ‫"ر ِﻤﺣﻚ َر�ﻚ ﻳﺎ آدم"‪� ،‬ﻘﺎل ُﻪﻟ‪" :‬ﻳﺎ آدم اذﻫﺐ إِﻰﻟ أ ِ‬ ‫ﷲ‪� ،‬ﻘﺎل ﻪﻟ ر�ﻪ‪:‬‬ ‫ﺑِﺈِذ ِن ا ِ‬
‫َ َ‬ ‫َ ُ َ ُ‬ ‫َّ َ‬ ‫َُ‬ ‫َ ََ ُْ ْ ُ ُ‬ ‫َ‬ ‫َْ َ‬
‫الﺴﻼ ُم َﻋﻠﻴْ� ْﻢ" ﻗﺎلﻮا‪َ :‬و َﻋﻠﻴْﻚ‬ ‫ﻮس‪� ،‬ﻘ ِﻞ‪:‬‬ ‫الﻤﻼﺋِ� ِﺔ‪ِ ،‬إﻰﻟ مﻸ ٍ ِﻣﻨﻬﻢ ﺟﻠ ٍ‬
‫َ َ َّ ُ َ َ َ ُ‬ ‫َ َ ُ ُ ُ َّ َ َ َ َ َ ِّ َ َ َ‬ ‫َّ َ ُ َ ْ َ ُ‬
‫ﺤﺗ َّﻴﺔ‬
‫ﺤﺗﻴﺘﻚ‪ ،‬و ِ‬ ‫ﷲ َو� َﺮ�ﺗﻪ‪� ،‬ﻢ رﺟﻊ ِإﻰﻟ ر� ِﻪ �ﻘﺎل‪ :‬إن ﻫ ِﺬ ِه ِ‬ ‫الﺴﻼم َورﻤﺣﺔ ا ِ‬
‫ﻴﻬ ْﻢ«‪.‬‬ ‫َ َ ََ‬
‫ﺑ ِنﻴﻚ و� ِن ِ‬
‫در اﯾﻨﺠﺎ ﺑﯿﺎن ﻣﯽﺷﻮد ھﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ آدم ﺧﻠﻖ ﺷﺪ و روﺣﺶ در او دﻣﯿﺪه‬
‫ﺷﺪ‪ ،‬آدم ﻋﻄﺴﻪ ﮐﺮد و ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﮔﻔﺖ اﻟﺤﻤﺪﻟﻠﻪ و ﭘﺮوردﮔﺎرش در ﺟﻮاب ﺑﻪ او‬
‫ﮔﻔﺖ ﯾﺮﺣﻤﮏ اﻟﻠﻪ‪ ،‬ﺳﭙﺲ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ او ﮔﻔﺖ ﺑﻪ ﺳﻮی آن ﻓﺮﺷﺘﮕﺎن ﺑﺮو و ﺑﻪ‬
‫آنھﺎ ﺳﻼم ﮐﻦ‪ ،‬ﺑﺮ ﺧﻼف دﯾﺪﮔﺎه ﻣﺎدی ﮔﺮاﯾﺎﻧﻪ‪ ،‬آدم ﭘﺮوردﮔﺎری دارد ﮐﻪ او را‬
 ‫‪٢٥‬‬ ‫ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺧﻠﻘﺖ آﻏﺎز ﺷﺪ؟‬

‫ﺗﺮﺑﯿﺖ ﻣﯽﮐﻨﺪ و ﺑﻪ او ﻧﺸﺎن ﻣﯽدھﺪ ﮐﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ رﻓﺘﺎر ﻧﻤﺎﯾﺪ و ﺣﺘﯽ ﭼﮕﻮﻧﻪ از‬
‫ﮔﻨﺎھﯽ ﮐﻪ ﮐﺮده اﺳﺘﻐﻔﺎر ﻧﻤﺎﯾﺪ‪ ،‬زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪:‬‬
‫ِيم‪﴾٣٧‬‬‫ٱلرح ُ‬
‫اب َّ‬ ‫اب َعلَ ۡيهِ إنَّ ُهۥ ُه َو َّ‬
‫ٱ� َّو ُ‬ ‫َ َ َ َّ ٰٓ َ َ‬
‫اد ُم مِن َّر ّ�هِۦ َ� َِ�ٰت َ� َت َ‬ ‫﴿�تل� ء‬
‫� ِ‬ ‫ٖ‬ ‫ِ‬
‫]اﻟﺒﻘﺮة‪.[٣٧ :‬‬
‫»ﺳﭙﺲ آدم از ﭘﺮوردﮔﺎر ﺧﻮد ﮐﻠﻤﺎﺗﯽ را درﯾﺎﻓﺖ داﺷﺖ و ﺧﺪاوﻧﺪ ﺗﻮﺑﻪی او را‬
‫ﭘﺬﯾﺮﻓﺖ‪ .‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺴﯿﺎر ﺗﻮﺑﻪ ﭘﺬﯾﺮ و ﻣﮫﺮﺑﺎن اﺳﺖ«‪.‬‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﭘﺲ از ﮔﻨﺎھﯽ ﮐﻪ آدم ﻣﺮﺗﮑﺐ ﺷﺪ ﺑﻪ او ﮔﻔﺖ ﮐﻪ اﯾﻨﮕﻮﻧﻪ ﺑﮕﻮﯾﺪ‪:‬‬
‫َّ ۡ َ ۡ ۡ َ َ َ َ ۡ َ ۡ َ َ َ ُ َ‬
‫و� َّن مِنَ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ َّ َ َ َ ۡ َ ٓ َ ُ‬
‫﴿ر�نا ظلمنا أنفسنا �ن لم �غفِر �ا وتر�نا �ك‬
‫�ٰ ِ� َ‬ ‫ۡ َ‬
‫�ن‪] ﴾٢٣‬اﻷﻋﺮاف‪.[٢٣ :‬‬ ‫ِ‬ ‫ٱل‬
‫»ﭘﺮوردﮔﺎرا! ﻣﺎ ﺑﻪ ﺧﻮد ﺳﺘﻢ ﮐﺮدﯾﻢ و اﮔﺮ ﻣﺎ را ﻧﯿﺎﻣﺮزی و ﺑﺮ ﻣﺎ رﺣﻢ ﻧﮑﻨﯽ‪،‬‬
‫ّ ً‬
‫ﻣﺴﻠﻤﺎ از زﯾﺎنﮐﺎران ﺧﻮاھﯿﻢ ﺑﻮد«‪.‬‬
‫ﺣﺘﯽ در اداﻣﻪی ﺳﺨﻨﺎﻧﺶ ﺑﺎ ﻣﻼﯾﮏ و وﻗﺘﯽ ﺑﻪ آﻧﺎن ﮔﻔﺖ اﻟﺴﻼم ﻋﻠﯿﮑﻢ‪،‬‬
‫ﻣﻼﺋﮑﻪ در ﺟﻮاﺑﺶ ﮔﻔﺘﻨﺪ وﻋﻠﯿﮏ اﻟﺴﻼم و رﺣﻤﺔ اﻟﻠﻪ‪ ،‬ﺧﺪاوﻧﺪ در اﯾﻨﺠﺎ درس‬
‫دﯾﮕﺮی ﺑﻪ آدم داد و ﺧﻄﺎب ﺑﻪ او ﮔﻔﺖ اﯾﻦ ﺳﻼم ﺑﯿﻦ ﺗﻮ و ﺑﯿﻦ ﻓﺮزﻧﺪان ﺗﻮ‬
‫اﺳﺖ ای آدم‪.‬‬
‫اﻣﺎ اﻻن ﺑﻪ ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ ﺧﻠﻘﺖ آدم از دﯾﺪ اﺳﻼم ﻣﯽﭘﺮدازﯾﻢ‪ .‬در ﺻﺤﯿﺢ‬
‫ﻲﺒ َﺻ َّ� ُ‬ ‫َ‬
‫اﷲ‬ ‫ا� َ�ﻨْ ُﻪ‪َ ،‬ﻋﻦ َّ‬
‫اﻨﻟ ِّ‬ ‫ﻲﺿ َّ ُ‬‫ﺑﺨﺎری رواﯾﺖ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ْ �َ » :‬ﻦ أﻲﺑ ُﻫ َﺮ�ْ َﺮ َة َر ِ َ‬
‫ِ ِ‬ ‫ِ‬
‫َ َ َ َّ ُ َ َ َ ُ ُ ُ ُّ َ‬ ‫َّ َ َ‬ ‫َ‬
‫َﻋﻠﻴْ ِﻪ َو َﺳﻠ َﻢ‪ ،‬ﻗﺎل‪ " :‬ﺧﻠﻖ ا� آدم وﻃﻮﻪﻟ ِﺳﺘﻮن ِذراﺎﻋ«‪.‬‬
‫ً‬ ‫َ‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ آدم را ﺧﻠﻖ ﮐﺮد‪ ،‬در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﻃﻮﻟﺶ ﺷﺼﺖ ذراع‪ ،‬و ﻋﺮض ﺑﺪﻧﺶ‬
‫ھﻔﺖ ذراع ﺑﻮد‪ ،‬ھﺮ ذراع ﻧﯿﻢ ﻣﺘﺮ اﺳﺖ‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ ﺣﻀﺮت آدم ﺳﯽ ﻣﺘﺮ‪ ،‬و ﻋﺮض‬
‫ﺑﺪﻧﺶ ﺳﻪ و ﻧﯿﻢ ﻣﺘﺮ ﺑﻮد‪ ،‬و رواﯾﺖ اﺳﺖ ھﺮﮐﺴﯽ ﮐﻪ داﺧﻞ ﺑﮫﺸﺖ ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬ﺑﻪ‬
‫ھﻤﺎن ھﯿﮑﻞ و ﺻﻮرت آدم ÷ وارد ﺑﮫﺸﺖ ﺧﻮاھﺪ ﺷﺪ‪ ،‬و ﻣﺎ ﻣﯽداﻧﯿﻢ ﮐﻪ‬
‫ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ج ھﻤﺎن ﮐﺴﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ در ﺑﺎرهاش ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪:‬‬
 ‫ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺧﻠﻘﺖ آﻏﺎز ﺷﺪ؟‬ ‫‪٢٦‬‬

‫ى‪ ٣‬إ ِ ۡن ُه َو إ ِ َّ� َو ۡ ‪ٞ‬‬

‫� يُ َ ٰ‬
‫و�‪] ﴾٤‬اﻟﻨﺠﻢ‪.[٤-٣ :‬‬ ‫﴿ َو َما يَن ِط ُق َعن ٱل ۡ َه َو ٰٓ‬
‫ِ‬
‫»و از روی ھﻮای ﻧﻔﺲ ﺳﺨﻦ ﻧﻤﯽﮔﻮﯾﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﻧﯿﺴﺖ ﺟﺰ آﻧﭽﻪ ﺑﻪ او وﺣﯽ ﻣﯽﺷﻮد‬
‫)و ﺑﻪﺟﺰ وﺣﯽ ﭼﯿﺰی ﻧﻤﯽﮔﻮﯾﺪ(«‪.‬‬
‫ﭘﺲ راﺳﺖ ﮔﻔﺖ رﺳﻮل اﻟﻠﻪ ج‪.‬‬
‫ﺑﺮادرم‪ ،‬ﺧﻠﻘﺖ اﻧﺴﺎن ھﻤﻮاره ﺑﻪ ﺳﻮی ﮐﻤﯽ و ﻧﻘﺼﺎﻧﯽ ﻣﯽرود‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮان‬
‫ﺑﺮای ﺻﺪق اﯾﻦ ﮔﻔﺘﻪ‪ ،‬ﻗﺪ و ھﯿﮑﻞ اﻧﺴﺎنھﺎ را ﻣﺜﺎل زد‪ ،‬آدم ﺳﯽ ﻣﺘﺮ ھﯿﮑﻞ‬
‫داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬اﻣﺮوزه ﭼﯽ؟ ﻗﺪ ﻣﻌﻤﻮل آدﻣﯿﺎن ﭼﻪ اﻧﺪازه اﺳﺖ؟ ﺣﺘﯽ از ﻟﺤﺎظ‬
‫ﻋﻤﺮ و ﻃﻮل زﻧﺪﮔﯽ ھﻢ دﭼﺎر ﮐﺎﺳﺘﯽ و ﻧﻘﺼﺎن ﺷﺪهاﯾﻢ‪ ،‬ﺧﺪاوﻧﺪ در ﻗﺮآن ﮐﺮﯾﻢ‬
‫درﺑﺎرهی ﻗﻮم ﺛﻤﻮد ﻣﯽﮔﻮﯾﺪ‪:‬‬
‫�ى ٱلۡ َق ۡو َم � َ‬ ‫َ‬
‫﴿ َس َّخ َر َها َعلَ ۡيه ۡم َس ۡب َع َ�َال َوثَ َ�ٰن َِي َة �يَّا� ُح ُس ٗ‬
‫وماۖ َ� َ َ‬
‫� َٰ‬
‫�‬ ‫ِيها َ ۡ‬
‫ٍ‬ ‫ٖ‬ ‫ِ‬
‫َ‬ ‫َ َ َّ ُ ۡ َ ۡ َ ُ َ ۡ َ‬
‫ك��هم أعجاز � ٍل خاوِ�ةٖ‪] ﴾٧‬اﻟﺤﺎﻗﺔ‪.[٧ :‬‬
‫»)ﺧﺪاوﻧﺪ( ھﻔﺖ ﺷﺐ و ھﺸﺖ روز ﭘﯽ در ﭘﯽ ﺑﺮ آنھﺎ ﻣﺴﻠﻂ ﻧﻤﻮد‪ ،‬آنﮔﺎه )آن(‬
‫ﻗﻮم را آن )ﺗﻨﺪﺑﺎد( ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﻨﻪھﺎی ﭘﻮﺳﯿﺪۀ ﺗﻮ ﺧﺎﻟﯽ درﺧﺘﺎن ﺧﺮﻣﺎ‪ ،‬ﺑﺮ زﻣﯿﻦ اﻓﺘﺎده )و‬
‫ھﻼک ﺷﺪه( ﻣﯽ دﯾﺪی«‪.‬‬
‫ﯾﻌﻨﯽ ھﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ ﻋﺬاب ﻧﺎزل ﺷﺪ‪ ،‬آﻧﺎن را ﻣﯽدﯾﺪی ﻣﺎﻧﻨﺪ درﺧﺘﺎن ﻧﺨﻞ‬
‫)ﺑﻠﻨﺪ ﻗﺎﻣﺖ( و ﺗﻮ ﺧﺎﻟﯽ ﺑﺮ روی زﻣﯿﻦ اﻓﺘﺎدهاﻧﺪ‪.‬‬
‫و ﯾﺎ در ﺟﺎی دﯾﮕﺮ در وﺻﻒ ﮔﺬﺷﺘﮕﺎن ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪:‬‬
‫َ َ ُ َ َّ َ َ ُ ْ‬ ‫ۡ َ‬ ‫َّ َ ُ ۡ َ ۡ ُ‬ ‫ۡ‬ ‫َ َ‬
‫ات ٱل ِع َمادِ‪ ٧‬ٱل ِ� ل ۡم �ل ۡق مِثل َها ِ� ٱ�ِ� ٰ ِد‪ ٨‬و�مود ٱ�ِين جابوا‬
‫﴿إ ِ َرم ذ ِ‬
‫ََۡۡ‬ ‫َ َ‬ ‫َّ ۡ ۡ‬
‫ٱلصخ َر ب ِٱل َوادِ‪َ ٩‬وف ِۡرع ۡون ذِي ٱ�وتادِ‪] ﴾١٠‬اﻟﻔﺠﺮ‪.[١٠-٧ :‬‬
‫»)ھﻤﺎن ﻋﺎد( ارم ﮐﻪ دارای ﺷﻮﻧﮫﺎ )وﻗﺎﻣﺖ ﺑﻠﻨﺪ( ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﮐﻪ ھﻤﺎﻧﻨﺪ آن در‬
‫ﺷﮫﺮھﺎ آﻓﺮﯾﺪه ﻧﺸﺪه ﺑﻮد‪ .‬و )ﻧﯿﺰ ﻗﻮم( ﺛﻤﻮد‪ ،‬آنھﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺻﺨﺮهھﺎی ﺳﺨﺖ را از‬
‫)ﮐﻨﺎر( وادی ﻣﯽﺗﺮاﺷﯿﺪﻧﺪ )و ﺑﺮای ﺧﻮد ﺧﺎﻧﻪ ﻣﯽﺳﺎﺧﺘﻨﺪ( و ﻓﺮﻋﻮن ﺻﺎﺣﺐ ﻣﯿﺦھﺎ‬
‫)ﺷﮑﻨﺠﻪ ھﺎ و ﺳﭙﺎه(«‪.‬‬
 ‫‪٢٧‬‬ ‫ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺧﻠﻘﺖ آﻏﺎز ﺷﺪ؟‬

‫اﯾﻦھﺎ ﺑﺤﺚ اﻧﺴﺎنھﺎی اوﻟﯿﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﻪ وﺣﺸﯽ ﺻﻔﺖ ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬اﯾﻨﮑﻪ‬

‫ﮔﻮﺷﺖھﺎ را ﺑﻪ ﺧﺎﻣﯽ ﻣﯽﺧﻮردﻧﺪ‪ ،‬اﮔﺮ اﯾﻦ اﻧﺴﺎنھﺎ ﺑﯽ ﻋﻘﻞ و ﺷﻌﻮر ﺑﻮدﻧﺪ‪،‬‬
‫ﭘﺲ ﭼﺮا ھﻨﻮز ﮐﻪ ھﻨﻮز اﺳﺖ‪ ،‬ھﺮمھﺎی ﺛﻼﺛﻪی ﻣﺼﺮ ﺟﺰء ﺑﺰرگﺗﺮﯾﻦ ﺑﻨﺎھﺎی‬
‫ﺳﺎﺧﺖ دﺳﺖ ﺑﺸﺮ اﺳﺖ؟‬
‫ﺑﺎﯾﺪ داﻧﺴﺖ ﺣﺘﯽ اﮔﺮ اﻣﺮوز ھﻢ درﺑﺎرهی أﻣﺮ ﭘﺮﺳﯿﺪه ﺷﻮد ﮐﻪ ﺑﺎ‬
‫ھﻮشﺗﺮﯾﻦ و ﺑﺎ ذﮐﺎوتﺗﺮﯾﻦ؛ ﻋﺎﻗﻞﺗﺮﯾﻦ و ﺧﻮشﺗﯿﺐﺗﺮﯾﻦ ﻓﺮد در اﯾﻦ ﻋﺎﻟﻢ ﮐﻪ‬
‫ﺑﻮده اﺳﺖ؟ ﺑﺪون ﺷﮏ‪ ،‬ﺟﻮاب‪ ،‬آدم ÷ ﺧﻮاھﺪ ﺑﻮد‪ ،‬ﻣﮕﺮ از ﻟﺤﺎظ ﻋﻘﻠﯽ ﮐﻪ‬
‫ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ اﮐﺮم ﺧﺎﺗﻢ اﻻﻧﺒﯿﺎء ج ﺑﻪ آدم ÷ ﺑﺮﺳﺪ و از اﯾﺸﺎن ﺑﺮﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫َ َ َ َّ ُ َ َ‬
‫ا� آد َم َﻰﻠﻋ‬ ‫در ﺣﺪﯾﺚ دارﯾﻢ در ﻣﻮرد اﯾﻨﮑﻪ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ج ﻓﺮﻣﻮد‪» :‬ﺧﻠﻖ‬
‫ﻮرﺗِ ِﻪ«‪ .‬در اﯾﻨﮑﻪ ﻣﻔﮫﻮم اﯾﻦ ﺣﺪﯾﺚ ﭼﯿﺴﺖ‪ ،‬ﻣﯿﺎن ﻋﻠﻤﺎء اﺧﺘﻼف ﻧﻈﺮ اﺳﺖ‪،‬‬ ‫ُﺻ َ‬
‫اﻣﺎ ﯾﮑﯽ از ﻣﻌﺎﻧﯽ آن اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ آدم را آﻓﺮﯾﺪ ﺑﺪون ﻃﯽ ﻣﺮاﺣﻞ‬
‫ﺟﻨﯿﻨﯽ و ﺑﻠﻮغ و‪ ...‬ﺑﻠﮑﻪ ھﻨﮕﺎم ﺧﻠﻘﺘﺶ او ﮐﺎﻣﻞ ﮐﺎﻣﻞ ﺑﻮد و ﻣﯽﺗﻮاﻧﺴﺖ‬
‫ﺣﺮف ﺑﺰﻧﺪ‪.‬‬
‫اﻣﺎ در ﺗﻔﺴﯿﺮ ﻣﺎدی‪ ،‬اﯾﻦ ﺳﺨﻦ ﮔﻔﺘﻦ اﻧﺴﺎن از ﮐﺠﺎ آﻣﺪه اﺳﺖ؟ ﻣﺎدی‬
‫ﮔﺮاﯾﺎن ﻣﯽﮔﻮﯾﻨﺪ‪ :‬اﻧﺴﺎنھﺎی اوﻟﯿﻪ ﻗﺎدر ﺑﻪ ﺳﺨﻦ ﮔﻔﺘﻦ ﻧﺒﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﭼﯿﺰی از‬
‫دروﻧﺸﺎن آنھﺎ را ﺑﻪ ارﺗﺒﺎط اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺳﻮق ﻣﯽداد‪ ،‬ﻣﯽﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ آﻧﭽﻪ در‬
‫دروﻧﺸﺎن اﺳﺖ را ﺑﺎھﻢ در ارﺗﺒﺎط ﺑﮕﺬارﻧﺪ‪ ،‬اﺑﺘﺪا ﺑﺎ اﺷﺎره و ﺑﻌﺪھﺎ ﺑﺎ ﺧﻠﻖ آواھﺎ‬
‫و ﻧﻤﺎھﺎﯾﯽ ﺑﻪ ﺳﺎﺧﺖ ﮔﻔﺘﺎر ﭘﺮداﺧﺘﻪاﻧﺪ‪.‬‬
‫در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ اﯾﻦ ﺗﻔﺴﯿﺮ ھﻢ‪ ،‬دروﻏﯽ ﻣﺤﺾ اﺳﺖ‪ ،‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل اﻧﺴﺎن را‬
‫آﻓﺮﯾﺪ و از ھﻤﺎن اﺑﺘﺪا ﺑﻪ او ﺳﺨﻦ ﮔﻔﺘﻦ را ﯾﺎد داد‪ ،‬ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ اﯾﻦ آﯾﻪ از ﻗﺮآن‬
‫ﮐﺮﯾﻢ ﮐﻪ ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪:‬‬
‫َ‬ ‫ۡ‬ ‫َّ‬ ‫ۡ‬ ‫َ‬ ‫ۡ‬
‫َ َّ َ ُ ۡ َ َ‬
‫َ‬ ‫ٱ� َ ٰ‬
‫�� َن‪ ٣‬عل َم ُه ٱ�َ َيان﴾ ]اﻟﺮﺣﻤﻦ‪.[٤-١ :‬‬ ‫ِ‬ ‫ق‬‫ان‪َ ٢‬خل َ‬‫ٱلر ۡح َ� ٰ ُن‪ ١‬علم ٱلقرء‬
‫﴿ َّ‬
 ‫ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺧﻠﻘﺖ آﻏﺎز ﺷﺪ؟‬ ‫‪٢٨‬‬

‫»)ﺧﺪاوﻧﺪ( رﺣﻤﻦ‪ .‬ﻗﺮآن را ﺗﻌﻠﯿﻢ داد‪ .‬اﻧﺴﺎن را آﻓﺮﯾﺪ‪ .‬ﺑﻪ او )ﻧﻄﻖ و( ﺳﺨﻦ‬
‫ﮔﻔﺘﻦ آﻣﻮﺧﺖ«‪.‬‬
‫در اﯾﻦ ﺳﻮره )اﻟﺮﺣﻤﻦ( ﭘﺲ از اﯾﻤﺎن و ﺧﻠﻘﺖ اﻧﺴﺎن‪ ،‬اﻟﻠﻪ ﻣﺘﻌﺎل‬
‫ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ اﻧﺴﺎن ﻧﻌﻤﺖ ﺑﯿﺎن ﮐﻪ ﺑﺰرگﺗﺮﯾﻦ ﻧﻌﻤﺖ ﭘﺲ از اﯾﻤﺎن و‬
‫ﺧﻠﻘﺘﺶ اﺳﺖ را ﻋﻄﺎ ﮐﺮدﯾﻢ‪.‬‬
‫ﺑﯿﺎن ﭼﯿﺴﺖ؟ ھﺮ آﻧﭽﻪ را ﮐﻪ در ﺿﻤﯿﺮ اﺳﺖ ﺑﺮای دﯾﮕﺮان ﮔﻔﺘﻦ ﺑﯿﺎن‬
‫ﻧﺎﻣﯿﺪه ﻣﯽﺷﻮد و ھﺮﮐﺲ ﺑﯿﺎﻧﺶ ﻗﻮیﺗﺮ‪ ،‬ﻋﻘﻠﺶ ﺑﯿﺸﺘﺮ‪ .‬ﺷﯿﺦ اﻻﺳﻼم اﺑﻦ‬
‫ﺗﯿﻤﯿﻪ و اﻣﺎم اﺑﻦ ﺣﺰم اﻧﺪﻟﺴﯽ رﺣﻤﮫﻤﺎ اﻟﻠﻪ‪ ،‬در اﯾﻦ ﺑﺎره ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﻨﺪ‪ :‬ھﺮﮐﺲ‬
‫ﺑﯿﺎﻧﺶ ﻗﻮی ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻋﻘﻠﺶ ﺑﯿﺸﺘﺮ اﺳﺖ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﺗﻮﺟﻪ ﺷﻮد ﺑﯿﺎن ﻗﻮی ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎی‬
‫ﺑﻪ ﮐﺎر ﺑﺮدن ﻋﺒﺎرات ﻗﻠﻤﺒﻪ ﺳﻠﻤﺒﻪ ﻧﯿﺴﺖ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﺑﮫﺘﺮ رﺳﺎﻧﯿﺪن ﭘﯿﺎم ﺑﻪ‬
‫ﻣﺨﺎﻃﺒﯿﻦ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل در ﻗﺮآن ﮐﺮﯾﻢ ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪:‬‬
‫َ ۡ َ ٓ ُ َّ‬ ‫َ َّ‬
‫﴿ َوعل َم َءاد َم ٱ� ۡس َما َء � َها﴾ ]اﻟﺒﻘﺮة‪.[٣١ :‬‬
‫»و ﻧﺎمھﺎ را ھﻤﮕﯽ ﺑﻪ آدم آﻣﻮﺧﺖ«‪.‬‬
‫ً‬
‫ﭼﺮا اﻟﻠﻪ ﺗﻌﺎﻟﯽ در اﯾﻨﺠﺎ ﺑﺤﺚ اﺳﻤﺎء را ﭘﯿﺶ ﻣﯽﮐﺸﺪ؟ و ﯾﺎ اﯾﻨﮑﻪ اﺻﻼ‬
‫ﺑﺤﺚ اﺳﻤﺎء ﭼﻪ رﺑﻄﯽ ﺑﻪ اﯾﻦ ﻗﻀﯿﻪ دارد؟‬
‫ﻋﻠﺘﺶ ﺟﺰ اﯾﻦ ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ ﺑﺮای ﺑﯿﺎن‪ ،‬ﻧﯿﺎز ﺑﻪ اﺳﻤﺎء اﺳﺖ‪ ،‬ﭼﻮن زﻧﺠﯿﺮهی‬
‫ﮔﻔﺘﺎر از اﺳﻢ و ﻓﻌﻞ و ﺣﺮف ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪه و اﺳﺎس ﮐﻼم در اﯾﻦھﺎ‪ ،‬اﺳﻢ اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﺳﻢ اﺳﺖ ﮐﻪ درﺑﺎرهاش ﺧﺒﺮی داده ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬اﺳﻢ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺴﻨﺪ ﻣﯽﭘﺬﯾﺮد‪،‬‬
‫و اﺳﻢ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺻﻔﺘﯽ در ﮐﻨﺎرش ﻣﯽآﯾﺪ و اﺳﻢ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻓﻌﻞ ﺑﺮ روﯾﺶ اﻧﺠﺎم‬
‫ﻣﯽﭘﺬﯾﺮد‪ ،‬و اﮔﺮ اﺳﻢ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ ،‬ﮐﻼم و ﺑﯿﺎن اﻣﮑﺎن ﭘﺬﯾﺮ ﻧﯿﺴﺖ‪ .‬اﺳﻢ در واﻗﻊ‬
‫ﻋﻼﻣﺖ اﺧﺘﺼﺎری ﺻﻔﺎت و ﺗﻌﺮﯾﻒھﺎﯾﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮای ﯾﮏ ﺷﯽء و ﯾﺎ ﯾﮏ‬
‫ً‬
‫ﺷﺨﺺ ﺑﻪ ﮐﺎر ﻣﯽرود‪ ،‬ﻣﺜﻼ ﺑﻪ ﺟﺎی اﯾﻨﮑﻪ ﺑﮕﻮﯾﯿﻢ آن ﺷﺨﺺ را ﻣﯽﺷﻨﺎﺳﯽ ﮐﻪ‬
 ‫‪٢٩‬‬ ‫ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺧﻠﻘﺖ آﻏﺎز ﺷﺪ؟‬

‫ﻗﺪش ﮐﻮﺗﺎه اﺳﺖ و ﮐﻤﯽ ﭼﺎق ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﯽرﺳﺪ و ھﻤﻮاره ﻟﺒﺎس آﺳﺘﯿﻦ ﮐﻮﺗﺎه‬
‫ﻣﯽﭘﻮﺷﺪ و‪ ،...‬ﯾﮏ دﻓﻌﻪ ﻣﯽﮔﻮﯾﯿﻢ زﯾﺪ را ﻣﯽﺷﻨﺎﺳﯽ؟‬
‫زﯾﺪ‪ ،‬اﺧﺘﺼﺎری ﺑﺮای ﺗﻤﺎﻣﯽ ﺗﻌﺎرﯾﻒ ﺑﺎﻻ اﺳﺖ‪ .‬اﺑﻦ ﻋﺒﺎس ب درﺑﺎرهی‬
‫ﺗﻔﺴﯿﺮ اﯾﻦ آﯾﻪ ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪ :‬ﺧﺪاوﻧﺪ اﺳﻢ ھﻤﻪ ﭼﯿﺰ را ﺑﻪ آدم آﻣﻮﺧﺖ‪ ،‬ﺣﺘﯽ اﺳﻢ‬
‫َ‬ ‫ﱠ‬
‫ﮐﺎﺳﻪ و ﮐﺎﺳﮏ‪ ،‬اﺳﻤﺎء ﮐﻮﭼﮏ ُ)ﻣﺼﻐﺮ( و ﺑﺰرگ ُ)ﻣﮑ ﱠﺒﺮ(‪.‬‬
‫زﺑﺎن ﮐﺎﻣﻞ زﺑﺎﻧﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮای ھﻤﻪ ﭼﯿﺰ اﺳﻢ ﻣﺨﺼﻮص ﺑﻪ آن را داﺷﺘﻪ‬
‫ً‬ ‫ً‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﺜﻼ زﺑﺎن ﻋﺮﺑﯽ ﮐﺎﻣﻞﺗﺮﯾﻦ زﺑﺎن اﺳﺖ‪ ،‬زﯾﺮا ﺑﺮای ھﺮ ﭼﯿﺰ ﺗﻘﺮﯾﺒﺎ اﺳﻢ‬
‫ً‬
‫ﻣﺨﺼﻮص آن ﭼﯿﺰ را دارد‪ .‬ﻣﺜﻼ ﺷﺘﺮ از آن ﻟﺤﻈﻪ ﮐﻪ ﺑﻪ دﻧﯿﺎ ﻣﯽآﯾﺪ ﺗﺎ آن‬
‫ﻟﺤﻈﻪ ﮐﻪ ﻣﯽﻣﯿﺮد‪ ،‬ﻧﺰدﯾﮏ ﺑﻪ ‪ ٥٠‬اﺳﻢ ﺑﺮاﯾﺶ ﺑﻪ ﮐﺎر ﺑﺮده ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬ھﺮ اﺳﻢ‬
‫ﺑﺮای ﺳﻦ ﻣﺸﺨﺺ و ﺷﺮاﯾﻂ ﻣﺸﺨﺼﯽ اﺳﺖ‪.‬‬
‫و ﺑﺎﯾﺴﺘﯽ ﺑﺪاﻧﯿﻢ ﮐﻪ ﮐﺎﻣﻞﺗﺮﯾﻦ زﺑﺎن‪ ،‬زﺑﺎن ﺣﻀﺮت آدم ÷ ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬و‬
‫ﺑﺴﯿﺎری از ﻣﺤﻘﻘﯿﻦ اﻋﺘﻘﺎد دارﻧﺪ زﺑﺎن ﻋﺮﺑﯽ ھﻤﺎن زﺑﺎن آدم ÷ ﺑﻮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫)و اﯾﻦ ﻧﻈﺮ ﺑﺴﯿﺎر ﻗﻮیای اﺳﺖ(‪.‬‬
‫َ ۡ ٓ ُ َّ‬ ‫َ‬ ‫َ َّ‬
‫ﻋﻼوه ﺑﺮ ﺗﻔﺴﯿﺮ ﺑﺎﻻ‪ ،‬در ﺗﻔﺴﯿﺮ آﯾﻪی‪َ ﴿ :‬وعل َم َءاد َم ٱ� ۡس َما َء � َها﴾‪،‬‬
‫ﻣﯽﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﻣﻨﻈﻮر اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ اﻟﻠﻪ ﺗﻌﺎﻟﯽ ﺗﻤﺎﻣﯽ اﺳﺎﻣﯽ ﮐﺎﯾﻨﺎت از روز‬
‫ﺧﻠﻘﺖ زﻣﯿﻦ ﺗﺎ ﻗﯿﺎﻣﺖ را ﺑﻪ آدم آﻣﻮﺧﺖ‪ ،‬و ﯾﺎ اﯾﻨﮑﻪ ﻧﺎم ھﺮ ﻣﻮﺟﻮدی ﮐﻪ در‬
‫دوران آدم ÷ ﺑﻮده اﺳﺖ را ﺑﻪ وی آﻣﻮﺧﺖ‪ ،‬و ﯾﺎ ﻧﺸﺎن دادن اﺳﻤﺎء ھﺮ آﻧﭽﻪ‬
‫ﮐﻪ در دوران آدم ﺑﻮده‪ ،‬و دادن ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﻧﺎم ﮔﺬاری ﭼﯿﺰھﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﻌﺪ از آن‬
‫ﻣﯽآﯾﻨﺪ‪.‬‬
‫ﯾﻌﻨﯽ ﺣﻀﺮت آدم ﮐﺎﻣﻞﺗﺮﯾﻦ اﻧﺴﺎن و زﺑﺎن وی ﮐﺎﻣﻞﺗﺮﯾﻦ زﺑﺎن اﺳﺖ و او‬
‫از ھﻤﺎن اﺑﺘﺪا ﺑﺎ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺳﺨﻦ ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬اﻣﺎ ﺣﺎل ﺳﻮال ﭘﯿﺶ ﻣﯽآﯾﺪ ﺣﻮا‬
‫ﭼﮕﻮﻧﻪ آﻓﺮﯾﺪه ﺷﺪ؟‬
‫در آﯾﺎت ﺳﻮرهی ﻧﺴﺎء ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪:‬‬
 ‫ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺧﻠﻘﺖ آﻏﺎز ﺷﺪ؟‬ ‫‪٣٠‬‬
‫َ َ‬ ‫َّ ۡ‬ ‫َ ََ ُ‬ ‫ُ َّ‬ ‫َ َ ُّ َ َّ ُ َّ ُ ْ‬
‫اس ٱ�قوا َر َّ�� ُم ٱ�ِي خلق�م ّمِن �ف ٖس َ�ٰح َِدة ٖ َوخل َق‬ ‫���ها ٱ�‬‫﴿ ٰٓ‬
‫َ ٓ ُ َ‬ ‫ۡ َ َ ۡ َ َ َ َ َّ ۡ ُ َ َ ٗ َ ٗ َ َ ٓ ٗ َ َّ ُ ْ َّ َ َّ‬
‫ٱ� ٱ�ِي � َسا َءلون بِهِۦ‬ ‫مِنها زوجها و�ث مِنهما رِجا� كثِ�� و� ِساء ۚ وٱ�قوا‬
‫َ ۡ َ ۡ َ َ َّ َّ َ َ َ َ َ ۡ ُ‬
‫� ۡم َر� ٗ‬
‫ِيبا‪] ﴾١‬اﻟﻨﺴﺎء‪.[١ :‬‬ ‫وٱ�رحام ۚ إِن ٱ� �ن علي‬
‫»ای ﻣﺮدم از ﭘﺮوردﮔﺎرﺗﺎن ﺑﺘﺮﺳﯿﺪ‪ ،‬آن ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺷﻤﺎ را از ﯾﮏ ﺗﻦ آﻓﺮﯾﺪ‪ ،‬و‬
‫ھﻤﺴﺮش را )ﻧﯿﺰ( از او آﻓﺮﯾﺪ‪ ،‬و از آن دو‪ ،‬ﻣﺮدان و زﻧﺎن ﺑﺴﯿﺎری ﭘﺮاﮐﻨﺪه ﮐﺮد‪ ،‬و از‬
‫ﺧﺪاﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ )ﻧﺎم( او از ھﻤﺪﯾﮕﺮ درﺧﻮاﺳﺖ ﻣﯽﮐﻨﯿﺪ‪ ،‬و )ھﻤﭽﻨﯿﻦ( از )ﮔﺴﺴﺘﻦ(‬
‫ﭘﯿﻮﻧﺪ ﺧﻮﯾﺸﺎوﻧﺪی ﺑﭙﺮھﯿﺰﯾﺪ‪ .‬ﺑﯽﮔﻤﺎن ﺧﺪاوﻧﺪ ھﻤﻮاره ﺑﺮ ﺷﻤﺎ ﻣﺮاﻗﺐ )و ﻧﮕﮫﺒﺎن(‬
‫اﺳﺖ«‪.‬‬
‫ﻋﻼوه ﺑﺮ اﯾﻦ در ﺻﺤﯿﺢ ﺑﺨﺎری ھﻢ آﻣﺪه ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل‪ ،‬ﺣﻮا را از‬
‫دﻧﺪهھﺎی ﺳﯿﻨﻪی آدم آﻓﺮﯾﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﮐﻪ اﯾﻦ دﻧﺪهھﺎ ﺧﻤﯿﺪهاﻧﺪ و ﺑﻪ ھﻤﯿﻦ‬
‫ﺧﺎﻃﺮ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ اﮐﺮم ج ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪ :‬زﻧﺎن ﻧﻮﻋﯽ ﮐﺠﯽ در رﻓﺘﺎرﺷﺎن ھﺴﺖ و اﮔﺮ‬
‫ﺑﺎ ﻓﺸﺎر و زور ﺗﻼش در راﺳﺖ ﮐﺮدن زﻧﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﯽ‪ ،‬او را ﺷﮑﺴﺘﻪای‪ ،‬ﭘﺲ‬
‫ﺑﺎﯾﺪ از آنھﺎ ﺑﻪ اﻧﺪازهی ﻃﺒﻊ و ﺳﺮﺷﺖ و ﺣﻮﺻﻠﻪﺷﺎن اﻧﺘﻈﺎر داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﯽ‪ ،‬ﻧﻪ‬
‫ﺑﯿﺸﺘﺮ‪.‬‬
‫ﺣﺎل ﻋﺪهای در رد اﯾﻦ ﺳﺨﻨﻢ ﮐﻪ ﮔﻔﺘﻢ آدم از ھﻤﻪ ﻋﺎﻗﻞﺗﺮ ﺑﻮد‪ ،‬ﻣﯽﮔﻮﯾﻨﺪ‬
‫ً‬
‫ﭘﺲ ﭼﺮا آدم ﻣﺜﻼ ﻟﺐﺗﺎب ﻧﺴﺎﺧﺖ؟ ﭼﺮا ﻣﻮﺷﮏ ﻧﺴﺎﺧﺖ؟ در ﺟﻮاب ﺑﺎﯾﺪ ﮔﻔﺖ‬
‫ﭼﯿﺰھﺎﯾﯽ ﮐﻪ اﻧﺴﺎنھﺎ ﻣﯽﺳﺎزﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﯿﺎزھﺎﯾﺸﺎن اﺳﺖ‪ ،‬ﻧﯿﺎزھﺎی اوﻟﯿﻪی‬
‫آنھﺎ ﺧﻮراک و ﭘﻮﺷﺎک و ﻣﺴﮑﻦ ﺑﻮده‪ ،‬ﮐﻪ آدم ÷ آنھﺎ را ھﻢ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪،‬‬
‫ً‬
‫ﺣﺘﻤﺎ ﻧﯿﺎزی ﺑﻪ ﻣﻮﺷﮏ و ﻟﺐﺗﺎب و ﮔﻮﺷﯽ ﻧﺪاﺷﺘﻪ اﺳﺖ!! ﮐﻪ اﮔﺮ ﺟﺰء‬
‫ً‬
‫ﻧﯿﺎزھﺎﯾﺶ ﺑﻮد ﺣﺘﻤﺎ در ھﻤﺎن دوره ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﯽﺷﺪ‪.‬‬
‫و اﻣﺎ ﯾﮏ ﺳﻮال دﯾﮕﺮ آﯾﺎ آدم ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ ﭼﯿﺰھﺎﯾﯽ ﮐﻪ اﻣﺮوزه درﺑﺎرهی‬
‫اﻧﺴﺎنھﺎی ﻧﺨﺴﺘﯿﻦ ﻣﯽﮔﻮﯾﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺮھﻨﻪ ﺑﻮد؟‬
 ‫‪٣١‬‬ ‫ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺧﻠﻘﺖ آﻏﺎز ﺷﺪ؟‬

‫ُ ۡ َ ٗ‬
‫�شاۖ َو�ِ َ ُ‬ ‫ََٰ ٓ َ َ َ َ ۡ َ َ ۡ َ َ َ ۡ ُ‬
‫اس‬ ‫اسا يُ َ�ٰرِي َس ۡو�ت ِ�م و ِر‬‫� ۡم �ِ َ ٗ‬ ‫﴿�ب ِ� ءادم قد أنز�ا علي‬
‫َ‬ ‫َّ‬ ‫َّ‬ ‫َّ‬ ‫َ‬ ‫َّ‬ ‫َ‬ ‫َّ ۡ َ ٰ َ َ َ ۡ َ َ‬
‫ت ٱ�ِ ل َعل ُه ۡم يَذك ُرون‪] ﴾٢٦‬اﻷﻋﺮاف‪.[٢٦ :‬‬ ‫ى �ٰل ِك خ�‪ٰ� ۚٞ‬ل ِك م ِۡن َءا� ٰ ِ‬ ‫ٱ�قو‬
‫»ای ﻓﺮزﻧﺪان آدم! ﺑﻪ راﺳﺘﯽ ﺑﺮای ﺷﻤﺎ ﻟﺒﺎﺳﯽ ﮐﻪ ﺷﺮﻣﮕﺎھﺘﺎن را ﻣﯽﭘﻮﺷﺎﻧﺪ و‬
‫)ﻣﺎﯾﮥ( زﯾﻨﺖ ﺷﻤﺎﺳﺖ‪ ،‬ﻧﺎزل ﮐﺮدﯾﻢ‪ ،‬و ﻟﺒﺎس ﺗﻘﻮا ﺑﮫﺘﺮ اﺳﺖ‪ ،‬اﯾﻦ از آﯾﺎت )و‬
‫ﻧﺸﺎﻧﻪھﺎی( ﺧﺪاوﻧﺪ اﺳﺖ ﺗﺎ )اﻧﺴﺎنھﺎ( ﻣﺘﺬﮐﺮ ﺷﻮﻧﺪ«‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﻗﺪم ﮔﺬاﺷﺘﻦ ﺳﯿﺪﻧﺎ آدم ﺑﺮ روی ﮐﺮهی زﻣﯿﻦ‪ ،‬او اﮐﺮام ﺷﺪ‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ ﺑﺮ او‬
‫ﻟﺒﺎس ﭘﻮﺷﺎﻧﯿﺪﻧﺪ‪ ،‬ﺣﺘﯽ ھﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ در ﺑﮫﺸﺖ ھﻢ ﺑﻮد‪ ،‬ﻟﺒﺎس ﺑﺮ ﺗﻦ داﺷﺖ‪.‬‬
‫ﺣﺎل ﺳﺆاﻟﯽ ﮐﻪ ﺷﺎﯾﺪ ﺑﺮای ﺑﻌﻀﯽھﺎ ﭘﯿﺶ ﺑﯿﺎﯾﺪ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ آﯾﺎ ﺑﮫﺸﺘﯽ‬
‫ﮐﻪ ﺳﯿﺪﻧﺎ آدم در آن ﺑﻮده ھﻤﺎن ﺑﮫﺸﺖ ﺑﺮﯾﻦ ﺑﻮد؟ ﯾﺎ ﺑﺎﻏﯽ ﺑﻮد ﮐﻪ ﻣﮑﺎﻧﺶ ﯾﺎ‬
‫در آﺳﻤﺎن ﺑﻮد و ﯾﺎ در زﻣﯿﻦ؟ در اﯾﻦ ﺑﺎره ﺑﯿﻦ ﻋﻠﻤﺎ اﺧﺘﻼف ﻧﻈﺮ وﺟﻮد دارد‪،‬‬
‫ﺑﺴﯿﺎری از ﻋﻠﻤﺎ ﻣﯽﮔﻮﯾﻨﺪ‪ :‬ﺑﺎﻏﯽ ﻏﯿﺮ از ﺑﮫﺸﺖ ﺑﻮده ﮐﻪ ﺟﺎﯾﮕﺎھﺶ ﯾﺎ در‬
‫آﺳﻤﺎن ﺑﻮد و ﯾﺎ در زﻣﯿﻦ ﮐﻪ اﯾﻦ ﺑﺎغ ﻧﻌﻤﺖھﺎی ﻓﺮاواﻧﯽ داﺷﺘﻪ‪ .‬و ﺑﻌﻀﯽ ھﻢ‬
‫ﻣﯽﮔﻮﯾﻨﺪ ھﻤﺎن ﺑﮫﺸﺖ ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬و اﯾﻦ دو رأی‪ ،‬ھﺮدو از آراء اھﻞ ﺳﻨﺖ و‬
‫ﺟﻤﺎﻋﺖ اﺳﺖ و ھﯿﭻ ﻣﺸﮑﻠﯽ ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﯾﮑﯽ از اﯾﻦ دو رأی ﻣﻌﺘﻘﺪ ﺑﺎﺷﯽ‪.‬‬
‫رأی دوم )ﯾﻌﻨﯽ ﺑﺎﻏﯽ ﻏﯿﺮ از ﺑﮫﺸﺖ ﺑﻮده( ﻣﻨﺴﻮب اﺳﺖ ﺑﻪ )ﺳﻔﯿﺎن ﺑﻦ ﻋﯿﯿﻨﻪ‬
‫و اﺑﻦ ﻗﺘﯿﺒﻪ دﯾﻨﻮری( و ﻋﻼوه ﺑﺮ اﯾﻦھﺎ از اﺑﻦ ﻋﺒﺎس ھﻢ ﻧﻘﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺗﻮﺟﻪ ﺷﻮد‪ ،‬ﻓﺎﺻﻠﻪی ﺑﯿﻦ ﺣﻀﺮت آدم و ﺣﻀﺮت ﻧﻮح‪ ،‬ده ﻗﺮن ﺑﻮده اﺳﺖ؛‬
‫ﺑﺮ ﻃﺒﻖ ﺣﺪﯾﺚ ﺻﺤﯿﺢ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ج‪ .‬در ﻧﺰد ﻣﺎ ھﺮ ﻗﺮن ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎی ﺻﺪ ﺳﺎل اﺳﺖ‬
‫وﻟﯽ در ﻧﺰد ﻋﺮب ھﺮ ﻗﺮن ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎی ﯾﮏ ﻧﺴﻞ اﺳﺖ‪ .‬در ﺣﺪﯾﺜﯽ ﺻﺤﯿﺢ از‬
‫رﺳﻮل اﻟﻠﻪ ج آﻣﺪه ﮐﻪ ﻣﺮدم از اﯾﺸﺎن ﭘﺮﺳﯿﺪ آﯾﺎ آدم ﻧﺒﯽ ﺑﻮد؟ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﻓﺮﻣﻮد‬
‫ﺑﻠﻪ و ﺑﻌﺪ ﻣﯽﮔﻮﯾﺪ ﭼﻪ ﻣﺪت زﻣﺎﻧﯽ ﺑﯿﻦ ﺳﯿﺪﻧﺎ آدم و ﻧﻮح ﺑﻮد؟ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‬
‫ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ ده ﻗﺮن‪.‬‬
 ‫ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺧﻠﻘﺖ آﻏﺎز ﺷﺪ؟‬ ‫‪٣٢‬‬

‫و ﭼﻮن ﺑﯿﺎن ھﻢ ﮐﺮدﯾﻢ ﻗﺮن در ﻧﺰد ﻋﺮب ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎی ﻧﺴﻞ اﺳﺖ و ﻣﯽداﻧﯿﻢ‬
‫ﮐﻪ در آن زﻣﺎن ھﺮ ﻓﺮدی ‪ ٥٠٠‬ﺳﺎل ھﻢ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻋﻤﺮ ﻣﯽﮐﺮده‪ ،‬ﻣﺸﺨﺺ ﻧﯿﺴﺖ‬
‫ً‬
‫دﻗﯿﻘﺎ اﯾﻦ ﻓﺎﺻﻠﻪی زﻣﺎﻧﯽ ﭼﻨﺪ ﺳﺎل ﺑﻮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﻣﺮوزه ﻣﺮدم ﻣﯽﮔﻮﯾﻨﺪ ﺑﺸﺮ اوﻟﯿﻪ ﭼﯿﺰی ﻧﻤﯽﻓﮫﻤﯿﺪﻧﺪ‪ ،‬ﮔﻔﺘﯿﻢ ﺑﯿﻦ آدم و‬
‫ﻧﻮح ده ﻗﺮن ﺑﻮده اﺳﺖ و ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﮐﺸﺘﯽ ﺑﺪان ﺑﺰرﮔﯽ ﺳﺎﺧﺖ ﻧﻮح ÷ ﺑﻮد‪:‬‬
‫�‪] ﴾١٣‬اﻟﻘﻤﺮ‪.[١٣ :‬‬ ‫ات َ� ۡل َ�ٰحٖ َو ُد ُ‬
‫ِ‬ ‫ذ‬
‫َ َ َ ۡ َٰ ُ َ َٰ َ‬
‫﴿و�ل�ه �‬
‫ٖ‬
‫»و ﻧﻮح را ﺑﺮ ﮐﺸﺘﯽ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه از ﺗﺨﺘﻪھﺎ و ﻣﯿﺦھﺎ‪ ،‬ﺳﻮار ﮐﺮدﯾﻢ«‪.‬‬
‫و ﺑﺮای ﺳﺎﺧﺘﻦ اﯾﻦ ﮐﺸﺘﯽ از ﻣﯿﺦھﺎی ﺑﺰرگ ﺑﮫﺮه ﺑﺮد‪ .‬اﻣﺮوزه ھﻢ ﺑﻘﺎﯾﺎی‬
‫ﮐﺸﺘﯽ ﺑﺰرگ ﭘﯿﺪا ﺷﺪه‪ ،‬ﺣﺎل ﺳﺆال ﭘﯿﺶ ﻣﯽآﯾﺪ‪ :‬ﻧﻮح ÷ در ﺳﺎﺧﺖ اﯾﻦ‬
‫ﮐﺸﺘﯽ از ﻣﯿﺦھﺎی ﺑﺰرگ و ﺗﺨﺘﻪ اﻟﻮارھﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ در زﻣﺎن اﯾﺸﺎن‬
‫ﻧﺠﺎری ﺑﻮده‪ ،‬آھﻨﮕﺮی ھﻢ ﺑﻮده اﺳﺖ‪ ،‬ده ﻗﺮن ﺑﻌﺪ از آدم!! ﻣﻄﻤﺌﻦ ﺑﺎﺷﯿﺪ‬
‫ﻟﺒﺎس ھﻢ ﺑﻮده‪ ،‬آﺷﭙﺰ ھﻢ ﺑﻮده و‪ ،...‬ﭼﻮن ﺧﺪاوﻧﺪ آدم را اﮐﺮام و ﺑﺮ او ﻟﺒﺎس‬
‫ﭘﻮﺷﺎﻧﺪ‪ ،‬ﺣﺘﯽ ﺣﯿﻮان را ﺑﺮای اﺳﺘﻔﺎده از ﮔﻮﺷﺘﺶ ذﺑﺢ ﻣﯽﮐﺮدﻧﺪ ﺑﺎ ﭼﺎﻗﻮ!! ﭘﺲ‬
‫ﭼﺎﻗﻮ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ دﯾﮕﺮ ﺑﻘﯿﻪی ﭼﯿﺰھﺎ ﭼﻮن ﻗﺎﺑﻠﻤﻪ و‪ ....‬ھﻢ ﺑﻮدهاﻧﺪ‪.‬‬
‫اﯾﻦھﺎ ھﻤﻪ ﺣﻖاﻧﺪ و ھﯿﭻ ﺷﮑﯽ در آن ﻧﯿﺴﺖ‪ ،‬ھﺮ ﭼﻨﺪ ذھﻦ ﻣﺎ ﭘﺮ از دروغ‬
‫و ﺗﺼﻮرات اﺷﺘﺒﺎه اﺳﺖ‪ .‬اﻣﺮوزه ﺣﺘﯽ ﻧﻈﺮﯾﻪای ﻣﻄﺮح اﺳﺖ ﻣﺒﻨﯽ ﺑﺮ وﺟﻮد‬
‫اﻧﺴﺎنھﺎﯾﯽ ﮐﻪ دارای اﻣﮑﺎﻧﺎت و ﭘﯿﺸﺮﻓﺖھﺎی زﯾﺎدی ﺑﻮدهاﻧﺪ‪ ،‬ﮐﻪ ھﻤﮕﯽ ﺑﺎ‬
‫ﻃﻮﻓﺎن ﻧﻮح از ﺑﯿﻦ رﻓﺘﻪاﻧﺪ‪ ،‬و ﺑﻌﺪ از آن دوﺑﺎره از ﻧﻮ اﻧﺴﺎن ﭘﯿﺸﺮﻓﺘﺶ را آﻏﺎز‬
‫ﮐﺮد‪.‬‬
‫ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﮐﺴﯽ ﺑﭙﺮﺳﺪ‪ :‬ﭼﻪ ﭼﯿﺰی ﺗﻮﺳﻂ ﺣﻀﺮت آدم ÷ ﺳﺎﺧﺘﻪ‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ؟ در ﺟﻮاﺑﺶ ﻣﯽﮔﻮﯾﻢ‪ :‬ﺧﺐ اﺧﺘﺮاﻋﺎت اﻧﺴﺎنھﺎ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ‬
‫ﻧﯿﺎزھﺎﯾﺸﺎن ﺻﻮرت ﻣﯽﭘﺬﯾﺮد و ھﺮ ﮔﺎه اﻧﺴﺎنھﺎ اﺣﺴﺎس ﮐﺮدهاﻧﺪ ﺑﻪ ﭼﯿﺰی‬
‫ﻧﯿﺎز دارﻧﺪ‪ ،‬ﻣﻮرد ھﺪاﯾﺖ اﻟﮫﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ و آن را ﺳﺎﺧﺘﻪاﻧﺪ‪ ،‬و ھﻤﺎﻧﻄﻮر ﮐﻪ‬
 ‫‪٣٣‬‬ ‫ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺧﻠﻘﺖ آﻏﺎز ﺷﺪ؟‬

‫ﻣﺸﮫﻮر اﺳﺖ‪» :‬اﳊﺎﺟﺔ أم اﻹﺧﱰاع« ﯾﻌﻨﯽ ﺣﺎﺟﺖھﺎی اﻧﺴﺎنھﺎ ﻣﺎدر‬

‫اﺧﺘﺮاﻋﺎتاﻧﺪ و اﯾﻦ ﺣﺎﺟﺖ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﮐﻨﻨﺪهی اﺧﺘﺮاﻋﺎت اﻧﺴﺎنھﺎ اﺳﺖ‪ .‬ﺧﺐ‬
‫وﻗﺘﯽ آدم ÷ ﺑﻪ ﭼﯿﺰی اﺣﺘﯿﺎج ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺳﺎﺧﺘﺶ ﭼﻪ ﻣﻔﮫﻮﻣﯽ‬
‫ً‬
‫ﻧﺒﻮد ﭼﯿﺰی‪ ،‬اﯾﺠﺎد ﻧﯿﺎز ﻧﮑﻨﺪ‪ ،‬ﭼﻄﻮر‬‫ِ‬ ‫ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ؟ اﺻﻼ وﻗﺘﯽ‬
‫ﻣﯽﺷﻮد ﺳﺎﺧﺘﺶ ﺑﻪ ﻓﮑﺮ آدﻣﯽ ﺧﻄﻮر ﭘﯿﺪا ﮐﻨﺪ؟‬
‫ﺣﺎﺟﺎت اوﻟﯿﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﺧﻮراک و ﭘﻮﺷﺎک و ﻣﺴﮑﻦ ﺑﻮده اﺳﺖ‪ ،‬ﺣﺎﺟﺎت‬
‫ً‬
‫ﺛﺎﻧﻮﯾﻪای ھﻢ ھﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻣﺜﻼ ﺗﻮﺳﻌﻪی ﺷﮫﺮھﺎ و ﻋﻼوه ﺑﺮ آن وﻗﻮع ﺟﻨﮓ و‬
‫ﺧﻮنرﯾﺰی ﻣﯿﺎن ﺑﻨﯽ ﺑﺸﺮ‪ ،‬ﺳﺒﺐ ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﺳﻼح و‪ ...‬ﺑﻮده اﺳﺖ؛ ﺗﺎ ﺿﺮر ﮐﻢﺗﺮی‬
‫ﺑﺒﯿﻨﻨﺪ و آﺳﯿﺐ ﺑﯿﺸﺘﺮی ﺑﻪ دﺷﻤﻦ ﺑﺰﻧﻨﺪ‪ .‬اﯾﻦھﺎ ھﻤﺎن ﻧﯿﺎزھﺎی ﺛﺎﻧﻮﯾﻪ اﺳﺖ‪،‬‬
‫ً‬
‫ﻣﺜﻼ ﺳﺎﺧﺖ ﺟﻠﯿﻘﻪی ﺿﺪ ﮔﻠﻮﻟﻪ؛ ﭼﻪ ﮐﺴﯽ اوﻟﯿﻦ ﺑﺎر آن را ﺳﺎﺧﺖ؟ در واﻗﻊ‬
‫ﻣﯽﺗﻮان ﺑﻪ آن زره ﺟﻨﮕﯽ ھﻢ ﮔﻔﺖ؛ ﺳﺎﺧﺖ اﯾﻦ وﺳﯿﻠﻪ و اﺧﺘﺮاع آن‪ ،‬ﮐﺎر‬
‫ﺣﻀﺮت داوود ÷ ﺑﻮد‪ ،‬ھﻤﺎن ﻃﻮر ﮐﻪ در ﻗﺮآن ﮐﺮﯾﻢ در ﺳﻮرهی اﻧﺒﯿﺎء ھﻢ‬
‫آﻣﺪه ﮐﻪ‪:‬‬
‫َ‬
‫ِ� ۡم َ� َه ۡل أ ُ‬
‫ُ‬ ‫ۡ‬ ‫ۡ َ ُ ّ َ‬ ‫َّ ُ‬ ‫َ َّ ۡ َ ُ َ ۡ َ َ َ‬
‫نت ۡم‬ ‫وس ل� ۡم �ِ ُح ِصن�م ِم ۢن بأس ۖ‬‫﴿ َوعلم�ٰه صنعة �ُ ٖ‬
‫َ‬ ‫َٰ‬
‫�ك ُِرون‪] ﴾٨٠‬اﻷﻧﺒﯿﺎء‪.[٨٠ :‬‬
‫»و ﺳﺎﺧﺘﻦ زره را ﺑﺨﺎﻃﺮ ﺷﻤﺎ ﺑﻪ او آﻣﻮﺧﺘﯿﻢ‪ ،‬ﺗﺎ ﺷﻤﺎ را از )آﺳﯿﺐ(‬
‫ﺟﻨﮓھﺎیﺗﺎن ﻣﺤﻔﻮظ دارد‪ ،‬ﭘﺲ آﯾﺎ ﺷﮑﺮ ﮔﺰار ھﺴﺘﯿﺪ؟«‪.‬‬
‫در واﻗﻊ اﻧﺴﺎن ﺣﺎﺟﺘﯽ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺎ ھﺪاﯾﺖ ﺧﺪاوﻧﺪ رﻓﻌﺶ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫ََ ۡ َ َۡ َ ۡ َٰ َ ٓ َ ۡ َ َۡ‬
‫��‪] ﴾٤‬اﻟﺘﯿﻦ‪.[٤ :‬‬
‫ٱ���ن ِ� أحس ِن � ِ ٖ‬
‫و‬‫ق‬ ‫﴿لقد خلقنا ِ‬
‫»ﺑﻪ راﺳﺘﯽ ﮐﻪ ﻣﺎ اﻧﺴﺎن را در ﺑﮫﺘﺮﯾﻦ ﺻﻮرت و ﻧﻈﺎم آﻓﺮﯾﺪﯾﻢ«‪.‬‬
‫واﻟﺴﻼم ﻋﻠﯿﮑﻢ و رﺣﻤﺔ اﻟﻠﻪ وﺑﺮﮐﺎﺗﻪ‬
‫»ﭘﺎﯾﺎن«‬
‫ﺗﻘﺪﯾﻢ ﺑﻪ ﲤﺎﯽﻣ ﮐﺘﺎب دوﺳﺘﺎن ﮐﺎﺎﻧل ﺗﻠﮕﺮاﯽﻣ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﮔﺮان‬