
panitikan
1566 – 1872
KASAYSAYAN
 1521 – dahil sa ekspediyon na
pinamunuan ni Ferdinand Magellan,
nadiskubre ng Espanya ang Pilipinas.
 1565 – dumating sa Pilipinas si Miguel
Lopez de Legaspi at sinakop ang
kapuluan.
 Prayle – karamihan sa manunulat sa
panahon na ito.
Krus at Espada
 Tawag sa panahon ng mga Kastila
 Krus – sumisimbolo upang mas
maipakilala at maipalaganao ang
relehiyong Kristyanismo
 Espada – sumisimbolo sa kahigpitan
at pag-aapi ng mga Espanyol sa mga
Pilipino
Layunin ng Kastila
 Pagpalaganap ng Kristyanismo
o Ginamit ang panitikan upang
mapatupad ang layuning ito
MGA AKDANG PANRELIHIYON
1. Doctrina Cristiana
 Kauna-unahang aklat na nailimbag sa
Pilipinas
o Noong 1593
o Sa pamamagitan ng
silograpiko
- Isang uri ng sining na kung
saan umuukit ka sa kahoy
para sa pag-imprenta.
 Aklat nila Padre Juan de Placencia at
Padre Domingo Nieva
 Nakasulat sa Tagalog at Kastila
 Naglalaman ng dasal
o Sampung utos
o Pitong sakramento
o Pitong kasalanang mortal
o Pangungumpisal
o Katesismo
 87 pahina
2. Nuestra Senyora Del Rosario
 Ikalawang aklat na nailimbag sa
Pilipinas
o Noong 1602
 Akda ni Padre Blancas de San Jose.
 Nailimbag sa Imprenta ng
Pamantasan ng Sto. Tomas
o Sa tulong ni Juan de Vera –
isang mestisong insik
 Naglalaman ng talambuhay ng mga
santo, nobena, at mga tanong at sagot
sa relihiyon.
3. Barlaan at Josaphat
 Ikatlong aklat na nalimbag sa Pilipinas.
 Kauna-unahang nobela na nalimbag
sa Pilipinas.
 Isinalin sa tagalog ni Padre Antonio de
Borja noong 1712
 Isinalin sa Iloko at sa anyong patula ni
Padre Agustin Mejia.
 Orihinal ay nasa wikang Griyego.
o Jacobo Biblio – Latin
o Baltazar de Santa Cruz –
Kastila
 Kwentong hango sa Bibliya.
4. Urbana at Felisa
 Urbanidad – mabuting asal
 Felis – maligaya
 Obra ni Padre Modesto de Castro
o “Ama ng Klasikong Tuluyan sa
Tagalog”
 Paksa: Pagsusulatan ng dalawang
magkapatid na sina Urbana at Felisa.
o Nauukol sa kabutihang asal
 o Malaki ang nagging o Prinsipe Florennio ni Ananias
impluwensya nito sa Zorilla
kaugaliang panlipunan ng mga o Buhay na Pinagdaanan ni
Pilipino Donya Maria sa Ahas

MGA URI NG PANITIKAN SA

PANAHON NG KASTILA
1. Awit at Kurido 2. Dulang Panlibangan
 Salaysay na pumapaksa sa kagitingan  Itinatanhal sa entablado, maari ring sa
at pakikipagsapalaran ng mga hari, bakuran o labas ng bahay.
reyna, prinsipe at prinsesa na  Tungkol sa relehiyon ang karaniwang
naglalayong magpalaganap ng paksa
Kristyanismo.
 Awit a. Moro-moro
o Binubuo ng 12 pantig sa bawat  Ipinapakita sa dulang ito ang
taludtod. paglalaban ng mga Kristyano at
o May pangyayaring hango sa Muslim.
tunay na buhay. o Wakas: Pagtagumpay ng
 Kurido Krsityano + Pagpapabinyag ng
o Tulang pasalaysay mga Muslim
o 8 pantig  Nagmula ang salitang moro sa
o Paksa: katapangan, salitang Moor.
kabayanihan at kababalaghan o Pantawag ng mga Kastila sa
o Nagmula sa Mehikanong mga Muslim.
salitang: corridor =
“kasalukuyang pangyayari” b. Tibag
 Halimbawa ng Awit  Pangunahing tauhan: Reyna Elena at
o Florante at Laura ni Fransisco Prinsipe Constantino.
Balagtas  Tungkol sa paghahanap ng
o Buhay ni Segsimundo ni nawawalang krus na kinamatayan ni
Eulogio Juan de Tandiona Kristo.
o Doce Pares na Kaharian ng o Pupunta sa tatlong bundok ang
Francia ni Jose de la Cruz mga tauhan.
o Salita at Buhay ni Mariang o Sa unang dalawang bundok, di
Alimango natagpuan ang krus.
o Prinsipe Igmidio at Prinsesa o Sa ikatlong bundok natagpuan.
Clarina
 Halimbawa ng Kurido c. Santa Cruzan
o Ibong Adarna  Isinasadula ang paghahatid ng krus na
o Don Juan Teñoso kinamatayan ni Kristo matapos itong
o Mariang Kalabasa mahanap ni Reyna Elena.
o Ang Haring Patay  Ginaganap tuwing Mayo.
o Mariang Alimango
o Bernardo Carpio ni Jose de la d. Moriones
Cruz  Ginaganap sa Moriiones, Marinduque.
o Rodrigo de Villas ni Jose de la  Tungkol: pagpugot ng ulo kay
Cruz Moriones na isang dating bulag na
nagsasabing nakita niya ang muling
pagkabuhay ni Kristo

e. Senakulo
 Ang buhay at pagpapakasakit ni
Jesus.
 Ginaganap tuwing Mahal na Araw.
f. Karilyo
 Tau-tauhang karton ang mga
nagsisiganap sa dulang ito.
o Pinapagalaw sa pamamagitan
ng mga nakataling lubid o
pising hawak ng mga tao sa
itaas ng tanghalan.
 Ang mga panyayaring ipinapakita ay
galing sa mga awit at kurido o iba
pang dulang panrelihiyon.
 Sinasamahan ng awit ang dulang ito.
g. Duplo
 Isang laro na ang mahalaga ay ang
pagtatalo sa pamamagitan ng tula.
 Ginaganap sa bakuran ng namatayan
kung ikasiyam na gabi matapos
mailibing ang patay.
o Upang aliwin ang naiwan.
o Pinangungunahan ng hari o
punong halaman.
o 2 pangkat ng maglalaro:
1. Belyaka – kanan ng hari
2. Belyako – kaliwa ng hari
o Bawat pangkat ay
magpapagandahan ng bigkas
ng berso.
 Marcelo H. del Pillar – kilalang
mahusay na duplero.
h. Karagatan
 Larong paligsahan sa pagtula.
 Ginaganap kung may pagtitipon bilang
pakikipagdalamhati sa namatayan.
 Hango sa alamat ng nahulog na
singsing ng prinsesa sa dagat.
i. Panunuluyan o Pananapatan
 Ginaganap tuwing bisperas ng
pagdiriwang ng kapaskuhan.
 Tungkol: paghahanap ng matutuluyan
nina Maria at Jose noong malapit ng
isilang si Hesus.
j. Sarsuwela
 Uri ng dula na magkasama ang
pagsasalita at pag-awit.
o May mga bahagi o tagpo sa
dula na ang dayalogo ay
usapan ay sinasabi ng tauhan
sa pamamagitan ng pag-awit.
k. Saynete
 Paksa: paglalahad ng kaugalian ng
isang lahi o katutubo sa kanyang
pamumuhay, pangingibig, at
pakikipagkapwa.
3. Mga Kantahing Bayan
 Ang nilalaman ay nagpapakilala ng
iba’t ibang pamumuhay at pag-uugali
ng mga tao + mga kaisipan at
damdamin ng bayan
 Nagkaroon ng impluwensiyang Kastila
ang iba’t ibang kantahing bayan ng
mga Pilipino.
o Makikita ito sa pagkakaroon ng
mga salitang Kastila sa liriko ng
awit.
 Halimbawa:
o Leron-leron Sinta: Tagalog
o Pamulinawen: Iloko
o Dadansoy: Bisaya
o Sarong Banggin: Bikol
o Atin Cu Pung Singsing:
Kapampangan
 Kahalagahan ng Kantahing
Bayang Pilipino:
o Nagpapakilala na ang ating
diwang-makata ay katutubo sa
ating lupain.
o Nagpapahayag na tunay na
kalinangan ng Pilipino.
o Ito ay bunga at bulaklak ng
matulaing damdaming galing
sa puso at kaluluwa ng bayan.