Banghay Aralin sa Araling Panlipunan sa ika-8 Baitang

I. Layunin

Pagkatapos ng isang oras na talakayan ang mag aaral ay inaasahang.

A. Malalaman kung paano nagsimula ang kabihasnan ng Roma

B. Mailalahad ang kahalagahan ang mga epekto ng digmaang roma.
C. Matatalakay ang mga pangyayaring nagbigay daan sa paglawak ng
Imperyong Romano

II. Paksang Aralin

Paksa: Panimula: Kabihasnang Romano
Sanggunian: Kayamanan (Kasaysayan ng Daigdig- Batayan at sanayan Aklat sa
Araling Panlipunan) , p. 114-115
Kagamitan: Laptop,

III. Pamamaraan

Gawain ng Guro Gawain ng mag-aaral

A. Paghahanda

(Gagamit ng Zoom App ang guro at ang

mag-aaral)

1. Pagbati

“Magandang umaga sa inyong “Magandang umaga po,

lahat!”

2. Panalangin

“ Manatili sa pag tayo ang lahat Panginoon, maraming salamat po sa

para sa panalangin
ibinigay ninyong panibagong pagkakataon
upang kami ay matuto. Gawaran mo kami
ng isang bukas na isip upang maipasok
namin ang mga itinuturo sa amin at
maunawaan ang mga aralin na
makatutulong sa amin sa pagtatagumpay
sa buhay na ito. Amen.

3. Pagtatala ng liban (Ang mag-aaral ay magtataas ng kanilang

kamay kung naroroon sila.)
 (Sinusuri ang pagdalo sa
pagkakasunod-sunod ng alpabeto)
“ Mabuti po naman kami Sir!”
“ Sige, kamusta ang araw ninyo?”

“Sige, sisimulan na natin ang paksa “Okay po, Sir

ngayong umaga.” (Magtataas ng kamay ang studyante para
sa pagsagot)

B. Pagbabalik-aral

Bilang panimula, magbibigay ako ng ng

kaunting pagbabalik tanaw tungkol sa
sinaunang Greece
.
“May tanong ako sa inyu , anong emperyo
ang gustong sakupin ang Greece at hindi
ito nag wagi ng ilang bases? “Ako po sir! Persia po sir,!

Paano nagsimula ang pakikipag sapalaran

ni Alexander the great sa digmaan? “Ako po sir!

“Yes Fred. “ Nagsimula ito ng nasugpo niya ang pag

aalsa sa mga lungsod estado ng greece at
ang kanyang idineklara ang sarili bilang
“Magaling! hari ng Greece.

“
“Sino pa ,? wala na?

Magaling At naalala niyo pa ang ating

paksa noong huling lingo!”

C. Pagganyak

“Ngayon naman ay dumako na tayo sa ating

bagong aralin tungkol sa kabihasnang Rome
nais kong suriin niyong mabuti ang larawan
aking ipapakita,

“Ano ang mapapansin ninyo sa larawan?

“Mat malalaking palasyo po sir.

“May magagandang kagamitan po.

“ Napaka galing”
D. Pagtatalakayan

“Yung pinagawa ko sa inyo may malaking

koneksyon ang larawan inyong sinuri ay
nagpapkita kung bakit tinawag ang Rome na
“The Grandeur that was Rome” ano sa tingin
niyo ang ibig sabihin ng salitang Gradeur?

“Magaling” “Sir, magaganda at elegante po!”

“Sa ating paksa natatalakayin ngayong araw.

"Ito ay kabihasnang romano"

"Alam niyo ba, kung ano ang romano?"

"Sino pa?" "Ako po Sir! Ang romano ay isang sina

unang tao nabubuhay sa italya sir"
"Magaling!"

" Ngayon pag-aaralan natin ang kabihasnang

romano."

(Ang guro nag present ng PowerPoint sa screen

may kasama itong imahi at label)

" Magsisimula muna tayo sa heograpiya ng

roma,

" Ang roma ay natatagpuan ito sa italya ngayon,

ang italya ay parang isang bota sa gitna ng
Miditerranean Sea. Ang kabundukan ng apls sa
Hilaga at Appenines ng nagsisilbing hadlang sa
nga kaaway

"Nahahati ang italya sa lupang coastal sa

silangan at kanluran dahil sa appennines.

Ito yung mapa ng Italya

(Pinakita ng guro ang mapa ng italya sa screen)

* "Nakita niyo?
"Opo sir"
"Magaling!"

"Napapalibutan ito ng lonian sea sa timog at

Tyrrhenia sa kanluran. At ito ay mataba ang lupa
sa bahaging ito ng bansa kaya angkop ito sa
agrikultura at masagana ang mga ani sa mga
lambak.

" Ngayon sa gusto niyo bah maka kita ng

magagandang tanawin ng italya?"
"Opo gusto po namin makita"
(Ipanakita ng guro ang mga landmarks at tourist "Wow ang ganda naman sir"
spots sa screen)

Ito naman yung pagkatatatag ng roma

" Paano at kailan kaya itanatag o pag simula ng

Empeyeryo ng Roma?"

"Ayun sa alamat ng roma, ay ang pagsilang ng

kambal sa sina Romulus at Remus, mga anak ng
diyos na si Mars sa isang prinsesa."

"Ayon naman sa romanong istoryador na si Livy,

nagtatag sina Romulus at Remus ng syudad sa
Bundok ng palatine noong Abril 21, 753 B.C.E."

"Mayroon din namang arkeolohikal na ebidensya

ng pagkakatatag ng isang pamayanan sa
panahong nabanggit ni Livy, ang kasaysayan ng
Roma bilang isang ganap na syudad ay
nagsimula bandang 500 B.C.E nang magsama-
sama ang nga pamayanan sa rehiyon."

"Sa tingin nyo, ano kaya ang mas maganda

mamuno sa isang imperyo, hari or konsul?

Sino maka sagot?

" Ako po sir! sa tingin ko ang hari po sir
"Magaling! Sino pa?" kasi taglay silang mamuno ng maganda sa
emperyo,

"Ok magaling"!!
*Ako naman po1 , sa akin po konsul, para
"Kaya dito natin pg usapan ang Ang republika ng ma iwasan yung pag didiktador sa
roma." imperyo.

"Mga sinaunang roma sang-ayon sila sa bagong

tradisyon na pa alisin ang punong Etruscan at
magtayo ng Republika, ang republika ay isang
pamahalaang walang hari."

"May alam ba kayo tungkol sa Etruscan?

"Hindi pa po sir.
" Ang mga Etruscan ay isang pinakamahalagang
tao sa sinaunang italya noong bago dumating
ang nga sinaunang mga romano, Nagtatag sila
ng isang makapangyarihang imperyo sa
hilagang-kanlurang italya. Sila ang unang mga
naghari sa Roma noong 500 BC,

"Pag sapit ng mga 300 BC nasanib ang mga

imperyo ng Etruscan sa kabihasnang ng
sinaunang Roma.

"Noong 509 B.C.E namuno si Lucius Junius

Brutus at nagtagumpay sa mga Etruscan
paglatapos maitaboy ang huling haring Etruscan
na si Tarquinius Superbus, itinatag ni Lucius ang
isang republika, tumagal ito mula 509 hanggang
31 B.C.E.

"Republika lamang sa pangalan ang nga

pamahalaan dahil laan lamang ito sa mga
maharlika o patrician,

"Pawang ang patrician mga ang dalwang konsul

ang diktador at ang lahat ng kasapi sa senado

" anu ang mga partrician ?

“Paki basa sa screen.”

" tulad ng athens na isang demokratiko, sa
republikang romano ang namuno ay mga
aristokrata, lahat sila ay nagmula sa mga
" Kagaya ni Superbus isa siyang ng papahirap ng mayayamang may-ari ng mga lupa,
mga mamayan ng roma at nagiging diktator pa
siya,

"Upang ito ay hindi mauulit ang panghaharing

katulad kay Superbus nagpasya ang mga
mamayang romano na hindi na ito muling
magpapasa ilalim sa isang hari."

" At nagtatag sila ng isang republika na

pinamumunuan ng dalawang konsul na maari
lamang manungkulan ng isang taon."

"Nanantili ang institusyon ng Senate subalit

naging higit na makapangyarihan ito. Binubuo ito
ng 300 patricians na hinirang ng mga konsul.

"Kanina ay ang mga patrician, ngayon ay ang

mga Plebeians..

" Ang plebeians sila ay mga karaniwang tao na

ang mula sa mayamang mamamyan,
negosyante, artisano, magsasaka hanggang sa
mga manggagawa, sila rin ay ng babayad ng
buwis, ngunit hindi kapantay ng mga tinamasang
karapatan.
Sa pagkikibaka ng mga Plebeians sa kabila ng
pagkatmkatatag ng republika, hindi nadagdagan
ang kapang yarihan ang pultikal ng mga
plebeian.

" At ito pa nagmakaawa ang mga plebeian at

itinatag ang Assembly ma kumakatwan sa mga
kariniwang tao,

" Itinatag din ang institusyon ng tribune, ang mga

opisyal na kumakatawan sa mga plebeian sa
lahat ng usaping panlipunan."

" Noong 449 B.C.E ang mga plebeian ay

nagtagumpay sa kanilang kahilingan sa isulat
ang lahat ng batas ng Rome. Nabuo ang isang
kalipunan ng batas na nakilala bilabg twelve
Twelve Tables.

"Na intindihan ba?

‘’Opo sir.!”
Ito naman ang pagpapalawak ng Roma

"Matapos ang pagkatatag ng republika nanguna

ang Roma sa pagbou ng Laton league, isang
alyansa laban sa iba pang tribu sa rehiyon.

" Ngunit napigilan ito dahol sinalakay at sinunog

ang Roma ng mga Gaul, mga tribung mula sa
almanya at pransya."

"Ang huling balakid sa pagtatag ng Rome ng

monopolyo ng kapangyarihan sa italy ay ang nga
kolonyang Greek sa timog. Nabagagabag ang
mga Greek kaya humingi sila ng tulong kay
Phyrrhus mula sa hilagang Greece na kamag-
anak ni Alexander the great."

" Sa pagsapit ng 270 B.C.E ang rome ay naging

pangunahing lungsod ng Gitna at Timog Italya."

"Sa tingin ninyo , gaano ka importanti ang

sinaunang digmaan sa Roma?"

“ Ako po sir! sa tingin ko sir para

mapalawak ang kanilang territoyo.

"Magaling para palawakin at makikilala sila sa

boung mundo."

" Sa pag-abante ng Roma patimog nakabangga

nito ang Carthage. Ang Carthage ang
pangunahing pwersa sa pangagalakal sa
Mediterranean, Dahil dito nabou ang Digmaang
Punic,
"Noong 264-241 B.C.E ay nag simula ang
Unang Digmaang Punic , naagaw ng roma ang
lugar na Sicily, Corsica at sardine, Maraming
nga magagandan at matibay na gamit laban sa
Carthage ang mga ramano."

"Matapos ang kanilang pagkatalo, naghanda

ang mga taga-carthage sa ilalim ng pamumuno
ng heneral na si Hamilcar Barca sa mga susunod
pang digmaan.

"Sa taong 218-202 B.C.E

nagsisimula naman yung ikalawang digmanng
Punic , matapos ang paghahanda nag martsa si
Hannibal Mula Espanya patungog Italya.

"Dinaanan nila ang lupain ng mga Gaul at tinawid

nila ang mayelong bundok ng Alps.

"Sa tatlong namang pagkakataon natalo nina

Hannibal ang mga pwersang Romano n
sumalubong sa kanila sa trebbia, ilog Trasimene
at Cannae.

"Ngnunit na nalaman ng nga romano na ang

taga-Carthage magpadala ng karagdagang
pwersa kay Hannibal sa ilalim kanyang kapatid
na si Hasdrubal subalit sinalubong ang mga ito
ng mga pemwersang romano sa ilog metaurus at
sila ay naubos.

" Ang wakas ng mahabang digmaan ito ay ang

dulot na taktikang batang heneral na Romano na
si Scipio Africanus Major.

"Inubos ng mga pwersa ni scipio ang mga

pwersa ni Hannibal sa Zama. Lalong naman
lumawak ang teritoryo ng Roma."

" Taong 149-146 B.C.E may ikatlong digmaang

punic ang naganap, nagsimula ng salakayin ng
carthage ang numidia, isang kaalyado ng Rome,
nguni agad to inaksyonan ng mga romano at
bugmagsak ang Carthage sa mga romano. "

"Sap pagsaput ng 100 B.C.E, lahat ng layunin sa

baybayin ng Mediterranean sea ay nakuha na ng
Rome. "

"Nasako din ng Rome ang Macedonia."

" Ito na yung teritoryo ng Roma.

( ipanakita ng guro ang Mapa)

"Habang pumapasok sa Rome ang mga yamang
napanalunan sa mga digmaan ay lumaki ang
pagkakataon para yumaman.

"May tanong tunkol sa digmaan?

"wala na po sir."

" Sa tingin nyo ana kaya ang mga epekto ng

pagalawak ng kapangyarihan ng rome?"
Ako po sir. Nagiging pinaka pangyarihan
po sila sa boung Europa po
"Sino pang gustong sumagot??"

Ako po sir, lumawak ang kanilang lupa at

" Magaling"! magiging mabuti ang agrikultura nila sir.

"Ito ay parang kabaliktaran, pag dating sa

agrikultura nasira ang nga ganiman,
Napabayaan dahil ang nga may-ari ay
nakipaglaban sa ibang bansa, marami ding
lupain inangkin ng nga iba, at yung ibang
magsasaka ipinagbili at naging alipin."

"Marami ding tao a nawalan ng hanapbuhay, sa

kawanlan ng lupang magsasaka at marami ding
lumikas sa lungsod.

"Ngunit kakaunti lamang ang

nakapaghanapbuhay at tumaas ang bilang ng
taong walang trabaho."

"Iba pang epekto ang kawaalaang kaayusan sa

lipunan, sa kalagitnaan ng kaguluhan sa ilalam
ng republikag Roma ay nagkaroon ng
pansamantalang kapayaoaan sa ilalim ng
pamumuno ni Sulla."

"Si Sulla Lucius Cornelius Felix kilalang henral at

mambabtas , pwersahang ipinasailalim sa
kanyang kamay ang pamahalaan, nagpatupad
rin siya ng ilang reporma para maisaayos ang
Roma.

" Sa pagkamatay ni Sulla ay nanumbalik ang

kaguluhan sa Rome, sa kalagitnaan ng
kaguluhan nagpatuloy na ang paghahangad ng
pamumuno sa pamahalaan ang mga pinunong
militar."
“Ito naman yung pag angat ni Julius Ceasar sa
Roma , si Julius Ceasar ay isang Romanong
politiko, heneral, at dakilang manunulat ng
prosang Latin. Susi siya sa pagbagsak ng
Republikang Romano tungo sa pag-usbong ng
Imperyong Romano.

“ Ipinalawak ng kaniyang pagsakop ng Gallia ang

daigdig Romano hanggang sa Dagat Atlantiko at
nagbigay-daan ito sa pagpapakilala ng mga
impluwensiyang Romano sa ang ngayon ay
Pransiya, kung saan ang mga bunga nito ay
kapuna-puna. Nagdulot din ito sa pagkalipol ng
mga wikang Keltik sa Gallia. Noong 55 BCE
inilunsad ng Caesar ang kauna-unahang
paglusob ng mga Romano sa Britanya”

“Si pompey laban kay ceasar, nagpatuloy ang

pag angat ni Ceasar dahilan ito nasakop niya
ang mga lupain sa Rhine Atlantiko, at
Mediterranean at nagiging tanyag sa masa pero
kinamuhuian ng senado at kanyang kapwa
Consul.”

“Ipinah-utos ng Senado na buwagin ni Ceasar

ang kanyang Hukbo at Bumalik sa Rome, ngunit
hindi naman sinunod ni Ceasar ang senado.

“ipinagbunyi ng Roma ang pagbabalik ni Ceasar

at natakot si Pompey at tumakas patungong
Greece at sinundan ni Caesar si Pompey sa 48
B.C.E- nagsagupaan ang hukbo ni Ceasr at
Pompey ditto naman na natalo si Pompey.”

“ Nga pala si Pompey ay isang tanyag sa

pakikidigma sa silangan,

“Sa pagkapanalo ni Ceasar iginawad siya ng

titulong “Mater o Dictator for life, nanatili
republika at naipasailalim sa kanyang kamay ang
senado at mahusay naman yung larangan niya
sa pamahahala at digmaan, marami siyang
binago na sistema sa roma ang napalapit siya sa
puso ng mga pangkaraniwang mamayan, dahil
ditto humina ang pwersa ng mga patrician.”

“Basahin niyo sa screen yung ka dahilanan.”

maraming senador natakot sa kanyang
“Marso 15, 44 B.C.E upang mawakasan ang mga hakbang, nagamba sila dahil baka
pamumuno ni Caesar ay sinaksak ng dalawang magtatag ng monarkiya na siyang
senador hanggang siyay namatay.” magiging hari.”

“Dito naman ang pagtatapos ng Republika ng

Roma

“Naging kahinaan ng pamahalaang romano ang

kawalang ng katiyakan sa sino mamuno, 43
B.C.E nabuo ang ikalawang Triumvirate ,
binubou ito nina Octavian, Mark Anthony at
Marcus Lepidus

“Sa huling digmaang republikang Romano , hindi

nasiyahan si Octavian kaya nahikayat niya ang
senado na madeklara ng digmaan kay Mark
Anthony

“Bakit ng aba nagkaroon ng digmaan sa pagitan

ng dalawa?
“Dahil nanatili si Mark Anthony sa Egypt
nabighani siya at tuluyang napaibog ni Cleopatra
at naipingako niya sa reyna ng Egytp na
ipagkakaloob niya ang kabuuan ng Roma at
dahil ditto itnuring ni Octavian na pagtataksil sa
Rome ang Ginawa ni Mark Anthony.

“sa taong 31 B.C.E naganap ang labanan sa

Actium , tinalo ni Octavian ang pinagsamang
pwersa nina Mark Anthony at Cleopatra

“Ito na rin ang tanda ng pagwawakas ng

Republika at pagsisimula ng isang bagong
imperyo

“Ang pagkabou ng imperyong Romano sa

pamamhala ni Octavius nanumbalik ang
kapayapaan sa Rome , nakuha niya ang
katapatan ng mga sundalo at mamayan
nagpagawa ng mga daan, irigasyon, at mga
proyekto.”

“Sa pamamahala ni Augutus Ceasar basahin sa

screen.
“Pinamumunuan ni Augustus ang Rome
ng may kahusayan at katalinuhan sa loob
ng 40 taon.”
“Kaya tinatawag itong “ Pax Roman” o 200 taong
kapayapaan at kasaganaan.”

“Basahin niyo naman ang mga mabubuting

emperador.”

‘ Nerva, Trajan, Hadrian , Anthoninus Plus

“Sa paglipas ng panahon humina at tuluyan at si Marcu Aurellus.”
bumagsak ang Imperyong Romano ngunit
sinikap ng dalawang emperador na sina
Diocletian at Constantine na maisalba at
mailigtas ang Rome ngunit sa malalang suliranin
panloob ng Roma nawalan ng saysay ang
pagsisikap ng dalawang emperador.

“Basahin sa screen ang nagging sanhi.”

“ Ang pagoataw at pagtaas ng buwis , ang
pili ng emperador, ang paghina ng
ekonomiya ng lungsod, pagbaba ng
“ Magaling!”

E. Paglalapat
populasyon at pagsasalakay ng mga
“Sige may ipapagawa ko sa inyu, mag barbaro.”
encode sa loub ng limang minoto.
Format : Petsa at Ngalan
Font Aria at font size 12 at katumbas ng
dalawang talata at e send ninyu sa group
chat natin.

“Kung ikaw ay nabubuhay sa panahon ng

kabihasnang roma magbigay ka ng
dalawang karapatang nais mong
maitama ,ipaliwanag kung bakit?

“Natapos na ang limang minuto ipasa na

ang word documents ninyu”

F. Pagbubuod

“Mahusay ang lahat sa aralin ngayon.

Bago tayo magkaroon ng ating pagsusulit,
mag tatanong ako

‘’Sa pangkalahatan bakit yung mga pinuno

ng roma ay hindi tumatagal sa
pamumuno?”

“ Dahil yung iba hindi marunong

manungkulan sa bayan yung iba po sir
diktator at walang awa sa mga mamayan
po,

“Napakabuti”
IV. Pagtataya
a. Maraming pagpipilian (10 pts.)
Panuto: Paghambingin ang katangian ng Republika ng Pilipinas at Roma.
Mga Katangian Pilipinas Roma
Pinakamataas na pinuno
Komposisyon ng mga
opisyal ng pamahalaan
Mga suliranin sa
pamumuno

V. Takdang Aralin

Isulat ang mga dahilan ng pagbagsak ng imperyo at ang katumbas na epekto

nito, e send sa group chat ang mga sagot, ito ay encoded lagyan ng ngalan at
petsa.

SANHI BUNGA

INIHANDA NI:

ROY MEDALLE