Professional Documents
Culture Documents
PAMANTASANG MINDANAO
Lungsod Heneral Santos
IPINASA NILA:
Rhaiah M. Pelayo
Rose C. Tenorio
IPINASA KAY:
Isa sa mga patuloy na umaambag sa pagunlad ng wika sa mass media ay ang telebisyon.
Ayon kay Frauline Tadle (WP), unang nakilala sa bansa noong 1953 si James Lidenberg sa
taguring “Ama ng Telebisyon sa Pilipinas”. Siya ang nanguna sa pagtayo ng kauna-unahang
istasyon ng telebisyon sa Pilipinas. Abril 1953 nang magsimula ang ABS-CBN bunsod ng
Chronicle Broadcasting Company ng magkapatid na sina Eugenio at Fernando Lopez.
Bagaman pansamantalang napasailalaim sa kontrol ng pamilyang Marcos noong kapanahunana
ng Batas Militar, nagawa nitong muling makalaya matapos ang diktaturya. Simula sa paglaya
nito’y patuloy na itong umunlad nang umunlad. Sa kasalukuyan may tatlong pangunahing
channel ang telebisyon sa Pilipinas. Ang mga ito ay ABS-CBN, GMA, at TV 5. Ang mga
estasyong ito ay may iba’t ibang tema ng palabas na ginagamit upang makatawag ng pansin o
upang tumaas ang kanilang ratings at kumita ng malaki ang mga prodyuser. Ang mga
telebisyong ito ay madalas na gimagamit ang wikang Filipino, ingles at taglish sakanilang
pagbabalita at pagiging tagapagdaloy sa kani-kanilang programa.
Ayon naman sa artikulo ni Nicanor Tiongson (2012), mapapansin na mayroon paring iilang
mga problemang kinahaharap ang wikang filipino sa telebisyon. Ilan sa mga napansin niya ay
ang mga sumusunod:
Ngunit sa pananaw naman ni Frauline Tadle (WP), ay may mga naging mabuting
impluwensiya naman ang paggamit ng mga programang ito sa wikang Filipino, Ingles, at
Taglish:
1. Napaghahalo ang mga salitang Ingles at Filipino, na nagiging dahilan upang magkaroon
ng mga panibagong salita.
2. Ang mga salita ng Telebisyon ay nagiging bahagi na ng bokabularyong Filipino.
3. Pinapaikli nito ang mga mahahabang salitang Filipino.
4. Nagiging pamalit ang mga salitang Telibisyon, sa mga salitang nakalimutan na o may
restrikto na bawal sabihin sa media.
Ayon sa artikulo ni Sophia Isabel Agno (2018), ang pahayagan ay naglalaman ng iba’t
ibang balita, at impormasyon. Araw-araw itong ginagamit ng mga mamayan upang makatuklas
ng mga panibagong balita o kaganapan sa ating bansa. At alam natin na madalas na gamit sa
mga pormal na naisusulat na pahayagan ay nakasulat sa wikang Ingles at sa mga tabloid naman
madala kakikitaan ng impormal na pagsulat ay ginagamit ang wikang Filipino. Ito ang nagiging
problema ayon kay David Michael San Juan (WP) na “wikang Filipino ang ginagamit sa mga
tabloid na ang nananaig na tono ay impormal, at waring hindi ganong istrikto ang pamantayan
ng propesyunalismo”. Ngunit kung susumain, ang ginagamit na wika ay nakabatay parin sa
mga taong mambabasa nito. Halimbawa nalamang nito ay dito sa Mindanao kung saan ang
mga dyaryo o pahayagan ng brigada ay kadalasang nakasulat sa wikang Cebuano sapagkat mga
bisaya ang mga mambabsa nito.
Girlfriend for Hire, She’s Dating the Gangster, Four Sisters and a Wedding, Beauty in
a Bottle, I Will Always Love You, Everything About Her, A Very Special Love, Honor Thy
Father at marami pang ibang pelikula sa industriya ang gumagamit ng wikang Ingles sa mga
pamagat nito. Hindi na mapabantog ang mga pelikulang pinapalabas sa kasalukuyan kung ito
ba ay likha ng kapwa-Pilipino o likha na ng mga banyaga dahil sa wikang ginamit sa pamagat
ng mga ito. Ang mga pelikula ay bahagi ng media na siyang dinadaluyan ng impormasyon na
nakakarating sa iba’t ibang panig ng bansa at ng mundo. Maraming Pilipino ang tumatangkilik
sa mga pelikulang nilikha ng kapwa nila Pilipino – patunay na lamang dito ang mahabang pila
sa sinehan at mataas na bentahan nito.Kung iisipin, mas makakarami ang tagapanuod kapag
ang wikang ginamit sa paglikha ng pamagat ng pelikula ay ang ating pambansang wika dahil
mas marami ang makakaintindi ng pamagat kaya’t masasabi na rin nila ang maaaring mangyari
sa pelikula.
Makikita rin na madalas ay pinaghalong wikang Ingles at Filipino o taglish ang script ng mga
tagasulat ng pelikula dito sa ating bansa. Ang pamagat ng isang pelikula ay maaari nang
humubog ng attensyon dahil maaari nang mahusgahan ng tao ang pelikula. Kaakibat ng
paggamit ng pambansang wika sa lahat ng larangan sa ating lipunan ang pagyabong ng wikang
Filipino bilang ang pangunahing wika sa media. Inirerekomenda na kung maaari, gamitin ang
wikang Filipino sa paglikha ng pamagat ng pelikula at iba pang akda na makakaimpluwensya
sa karamihan.
SOCIAL MEDIA
Ito ang ilan sa mga sitwasyon na nagpapakita ng gamit ng wika sa Social Media:
Ang mga OFW, mga mahal natin sa buhay na hindi natin nakakapiling – dahil sa wika
ay makakausap natin sila at makakamusta kahit sila ay nasa malayong lugar. Maaari kang
makabalita at makapagbigay ng impormasyon.
Sa hanapbuhay – maaari kang kumita ng pera dahil sa wika, maipapakila mo ang iyong
produkto sa mabilis at madaling paraan. Makakausap mo din ang iyong mga kliente ng walang
kahirap hirap. At magagamit mo ang wika upang mas lalong mahikayat ang mga tao na bumili
sa iyo. Dahil sa wika ay pwede ka din makahanap ng trabaho na pwede mong mapasukan.
Sa pamumuhay – maaari kang magbahagi ng iyong mga kaalaman ukol sa mga bagay
bagay. Makakakuha ka din ng mga gabay at impormasyon na makakatulong sa iyong mga
gawain o mga aktibidad sa buhay.
As of January 2020, English was the most popular language online, representing 25.9
percent of worldwide internet users. Chinese was ranked second with a 19.4 percent share.
The top ten languages accounted for 76.9 percent of global internet users. The large share of
Chinese-language content is due to the fact that China is by far the country with the most
internet users worldwide.
The Philippines currently has a total population of 107.3 million. Of that population,
76 million or 71% are active social media users. To cut through the social noise, you need to
be aware of all relevant social media statistics in the Philippines. From online demographics
to the top 10 influencers on Facebook and Instagram, this article will let you know who’s online
and what they are up to.
English makes up a little over half of the Philippines’ online conversations. Not far
behind is Tagalog with 35.3%. Less common languages are Spanish (2.8%), Korean (2.2%),
Japanese (1.7%), and Portugese (1%).
ISYUNG PANGWIKA SA SOCIAL MEDIA
Dito pumapasok ang isyu kung sa paggamit ba ng mga salitang karaniwang nakikita at
nababasa sa facebook ay naisasabuhay at nararamdaman ang tunay na diwa ng isang wikang
pambansa. Sa aking opinyon, ang sagot dito ay hindi. Ang paggamit ng mga salitang hango
sa pansariling kagustuhan at kadalasang sala sa tunay na kahulugan nito, gayundin ay mali ang
ispeling at panuntunan sa paggamit ng wika, sa pagtagal ng gamit ay nagiging katanggap-
tanggap sa atin na para ba gang tama ito. Pero sa aking pananaw ay mali. Bakit? Uulitin ko,
nawawala ang tunay na diwa o halaga ng wikang pambansa. Wala din itong damdaming
nakapupukaw sa ating puso’t isipan upang maitaas ang antas ng kamalayan sa ating pagka
Pilipino.
James Soriano
But perhaps this is not so bad in a society of rotten beef and stinking fish. For while Filipino
may be the language of identity, it is the language of the streets. It might have the capacity to
be the language of learning, but it is not the language of the learned.
It is neither the language of the classroom and the laboratory, nor the language of the
boardroom, the court room, or the operating room. It is not the language of privilege. I may
be disconnected from my being Filipino, but with a tongue of privilege I will always have my
connections.
Diamanteng Kabute
Sa panahon ngayon may mga salitang basta-basta na lamang sumusulpot at sumisikat kahit
hindi natin lubusang alam kung ano ang tunay na kahulugan kahit araw-araw natin itong
ginagamit para makipaguspa sa ibang tao. Hindi man natin sinasadyang gamitin ito, madalas
ay nangyayari pa rin ito sahil na rin siguro sa kasikatan ng mga salita na kadalasang pinapasikat
ng mass medya kung saan mas napapalaganap ang mga Diamanteng Kabute tulad ng (Pak –
Tumpak/ Ganern – Ganoon). Sa kasalukuyan, ang aking napapansin ay mas nabibigyan ng diin
o mas nagagamit ang mga “diamanteng kabute” kaysa sa mga salitang minsang nagging bahagi
ng ating kasaysayan at sa aking pananaw, hindi naman ito mali ngunit kahit paminsan minsan,
dapat ay ginagamit pa din natin ang ating sariling wika dahil ito ay isa din sa pagpapakita ng
pagmamahal sa ating bayan.
Masakit man isipin na mismong mga kabatatan ang nagbabago ng mga nakalakhang salita, may
maganda parin namang naidudulot ang mga pagkakagawa ng mga salitang ito dahil kung
titingan natin sa ibang angulo ay nakabuti ito sapagkat madaling nagkakaisa ngayon ang mga
kabataan sa kanilang pakikihabilo sa isa’t –isa sapagkat mas madali silang nagkakaintindihan.
Nagiging kaswal lamang ang usapan dahil hindi malalalim na salita ang kanilang ginagamit.
Hindi naman masama ang pag gamit ng mga “diamanteng kabute” ngunit, pakakatandaan natin
na kung hindi man natin magamit ng madalas ang mga salita noon, irespeto natin ang mga ito
dahil hindi lamang ito basta salita ngunit ang mga ito ay nagging bahagi narin ng ating
kasaysayan.
SANGGUNIAN:
Agno, S. I. (2016, November 14). Isyu ng Wika sa Mass Media. Retrieved February 14, 2020,
from Wika at Pahayagan:
https://www.google.com/amp/s/s1106group8.wordpress.com/2016/11/14/wika-sa-
mass-media/amp/
Aquino, D. M. (2016, November 13). Isyu ng Wika sa Mass Media. Retrieved February 14,
2020, from Wika at Teatro o Pelikula:
https://www.google.com/amp/s/isyungwikasamassmedias1106.wordpress.com/2016/1
1/13/wika-at-teatro-o-pelikula/amp/
Atienza, R. D. (2016, November 13). Modernong Usapin: Wikang Filipino at Mass Media.
Retrieved February 14, 2020, from Wika at ang gamit nito sa mga Pelikulang Tagalog:
https://www.google.com/amp/s/komfili2k16.wordpress.com/2016/11/13/wika-at-ang-
gamit-nito-sa-mga-pelikulang-tagalog/amp/
Balinatalaw. (n.d.). Wika sa Mass Media. Retrieved February 14, 2020, from TV at Radyo:
https://www.wattpad.com/334632251-wika-sa-mass-media-pelikula
Dimayuga, L. (2016, November 13). Isyu ng Wika sa Mass Media. Retrieved February 14,
2020, from Wika at Radyo:
https://www.google.com/amp/s/isyungwikasamassmedias1106.wordpress.com/2016/1
1/13/wiki-at-radyo/amp/
Ilao, R. (2016, November 14). Kalagayan ng Wikang Filipino sa Media. Retrieved February
14, 2020, from Wika at Pahayagan:
https://www.google.com/amp/s/group6komfili.wordpress.com/2016/11/14/wika-sa-
pahayagan-by-raymund-ilao/amp/
Jhames Labrador, P. (n.d.). Ang Papel ng Mass Midya sa Wika, Kultura, at Ekonomiya.
Retrieved February 14, 2020, from https://www.academia.edu/19852413/
Ang_Papel_ng_Mass_Midya_sa_Wika_Kultura_at_Ekonomiya
TIongson, N. (2012, August 4). Scribd. Retrieved February 14, 2020, from Ang Wikang
Filipino sa Media Ngayon: https://www.scribd.com/doc/102671690/Ang-Wikang-
Filipino-Sa-Media-Ngayon
Tizon, L. (2016, August 11). Every Li Thing. Retrieved February 14, 2020, from Ang Paggamit
ng Wikang Filipino sa Radyo:
https://www.google.com/amp/s/liannejosha.wordpress.com/2016/08/11/ang-paggait-
ng-wikang-filipino-sa-radyo/amp/
Tolentino, R. (2010, September 6). Bulatlat:Journalism for the people. Retrieved February 14,
2020, from Media at Pabansang Wika: https://www.bulatlat.co/2010/06/media-at-
pambansang-wika/