ምዕራፍአንድ

የተሽከርካሪክፍሎችእናአነ
ስተኛጥገናዎች
የተሽከርካሪብልሽትእናጥገናማለትበተሽከርካሪው ላይየሚገኙየተለያዩክፍሎችየቴክኒክብልሽትከመድረሱበፊትአሽከርካሪዎች
በተሽከርካሪው ላይ የሚፈጠሩችግሮችንበመስማት፣በመዳሰስ፣ በማየትእናበማሽተትየደረሰውንብልሽትተገን ዝቦበመከላከል
ጥገናእን ዲደረግእናተሽከርካሪው የነ
በረውንጉልበትይዞእን
ዲቀጥልወይም እንዲቆይበአጠቃላይየተሽከርካሪው የአገልግሎትጊዜ
ረጅም እንዲሆንለማድረግያገለግላል፡ ፡
የተሽከርካሪአወቃቀር
አንድተሽከርካሪከ5ከተለያዩመሰረታዊክፍሎችየተገነ ባ( የተዋቀረ)ነው፡፡
እነርሱም፡ -
1.ኢን ጅን (
ሞተር)
2.የሞተርረዳት( አጋዥ)ክፍሎች
3.ሀይልአስተላላፊክፍሎች( ፖወርትሬን )
4.ቻን ሲ( ፍሬን፣መሪ፣ጐማ)
5.ቦዲ ናቸው፡ ፡
ኢንጅን(ሞተር) ፡
በውስጡ ባሉትየተለያዩክፍሎች በመታገዝ የሙቀትሀይልንወደእን ቅስቃሴ ሀይል ወይም መካኒካል ሀይል የሚለውጥልን
የተሽከርካሪዋናክፍልነ ው፡፡
 ኢን ጅንከሶስትመሰረታዊክፍሎችየተገነ ባነ ው፡፡እነ
ርሱም፡ -
ሀ.ሲሊን ደርሄድ( ቴስታታ)
ለ.ሲሊን ደርብሎክ( ማኖብሎክ)
ሐ.ኦይልፖን( ሶቶኮፓ)
ሀ.ሲሊንደርሄድ( ቴስታታ)
ይህየሞተርየላይኛው ክፍልሲሆንበውስጡም የተለያዩመሳሪያዎችይገኛሉ፡ ፡
 ቫልቭ
 ማኒፎልድ( ክን ዶች)
 ሮከርአርም( ብላን ቸሪ)
 ኢን ጀክተርኖዝል( እኛቶሪ፣ናፍጣ ፈን ጣቂ)
 ካምሻፍት( አልቤሮካም)
 ስፖርክኘላግ( ካንዴላ)
 ግሎው ኘላግ( ካንዴሊቲ)
ቫልቭ፡ -በአን ድሲሊን ደርውስጥ ሁለትዓይነ ትቫልቮችእናገኛለን ፡
፡
እነርሱም፡ -አስገቢቫልቭናአስወጭ ቫልቭናቸው፡ ፡
1.አስገቢ ቫልቭ( ኢን ቴክቫልቭ) ፡-በኢን ቴክስትሮክ( በማስገባትምት)ወቅትቫልቩ በመከፈትበቤን ዚንሞተርላይአየርእና
ቤንዚንእን ዲሁም በናፍጣ ሞተርላይንፁህአየርወደሲሊን ደርእንዲገባየሚያደርግበርነ ው፡፡
2.አስወጭ ቫልቭ( ኤግዞስት ቫልቭ) ፡-በማስወጣት ምት( ኤግዞስት ስትሮክ)ጊዜ በመከፈት የተቃጠለ ጭ ስ ከሲሊን ደር
ያስወጣል፡ ፡
ማኒፎልድ( ክንዶች) ፡-ይህ መሳሪያበሁለትአይነ ትይከፈላል፡ ፡ እነሱም አስገቢ ክንድ(ኢን
ቴክ ማኒፎልድ) እናአስወጭ ክንድ
(ኤግዞስትማኒፎልድ)በመባልይጠራሉ፡ ፡
1.ኢን ቴክማኒፎልድ( አስገቢክን ድ)፡-ይህመሳሪያየሚፈለገውንውህድ( ድብልቅ)ማለትም በቤን ዚንሞተርላይአየርናቤንዚን
እንዲሁም ደግሞ በናፍጣ ሞተርን ፁህአየርበመቀበልወደአስገቢቫልቭለማቅረብ( ለማድረስ)የሚረዳቱቦ ነ ው፡፡
2.ኤግዞስት ማኒፎልድ( አሰወጪ ክን ድ) ፡
-የተቀጣጠለውንጭ ስ ከአስወጭ ቫልቭ በመቀበል ወደ ማፍለርለማስተላለፍ
የሚያገለግልክፍልነ ው፡፡
ሮከርአርም( ብላንቸሪ) ፡
-በአንዱ ጫ ፍበፑሽሮድ( አስታ)አማካኝነ ትእየተገፋበሌላኛው ጫ ፍቫልቩንበመጫ ንቫልቮችሠዓታቸውን
ጠብቀዉ እን ዲከፈቱየሚያደርግመሳሪያነ ው፡፡
ኢንጀክተርኖዝል( እኛቶሪ፣ናፍጣ አፈንጣቂ) ፡-
በናፍጣ ሞተርላይ በመገጠም ከታመቀው ን ፁህ አየርላይ ከኢንጀክሺንፓምኘ

1
 የሚመጣለትንናፍጣ በጉም ወይም በተንመልክበመርጨ ትቃጠሎ እን ዲፈጠርየሚያደርግመሣሪያነው፡፡
ካም ሻፍት(አልብሮካም) ፡-ከክራንክሻፍት(ኮሎ)ሀይልበመቀበልየተለያዩክፍሎችንማለትም በፑሽሮድ አማካኝነ ትቫልቮች
እንዲከፈቱ፣መካኒካልፊውልፓምኘእን ዲሠራ፣የዘይትፓምኘእን ዲሠራ፣ዲስትሪቢውተርሻፍትእን ዲሽከረከርየሚያገለግል
መሳሪያነው፡ ፡እን ደሞተሩአይነ ትበሲሊንደርብሎክወይም በሲሊን ደርሄድውስጥ ሊገኝይችላል፡
፡
ስፓርክኘላግ( ካንዴላ) ፡
-በቤንዚንሞተርላይየሚገጠም ሲሆንበማቀጣጠያክፍልውስጥ የገባውንአየርናቤን ዚንሰዓቱንጠብቆ
የእሳትብልጭ ታበመፍጠርቃጠሎ እን ዲፈጠርየሚያደርግመሳሪያነ ው፡፡
ግሉኘላግ( ካንዴሊቲ) ፡-
በናፍጣ ሞተርላይ የሚገጠም ሲሆንወደሲሊን ደርየሚገባውንአየርእያሞቀወደሲሊን ደርእን
ዲገባ
የሚያደርግመሣሪያነ ው፡፡
ለ.ሲሊንደርብሎክ( ማኖብሎክ)
የሞተርመካከለኛው ክፍልሲሆንበውስጡም የሚያካትታቸው መሰረታዊክፍሎች
 ሲሊን ደር(ካምቻ)
 ፒስተን
 ኮኔክቲንግሮድ( ቤላ)
 ክራንክሻፍት( ኮሎ)
 ፑሽሮድ( አስታ)
 ፍላይዊል( ቦላኖ)
 ወተርጃኬት( የውሃመስመር)
 ኦይልጋላሪ( የዘይትመስመር)
ሲሊንደር(ካምቻ) ፡
-ላይናታቹክፍትየሆነፒስተንከታችወደላይየ ሚን ቀሳቀስበትየሞተርክፍልነው፡፡
ፒስተን፡
-በሲሊንደርውስጥ ሆኖ
ከታችወደላይእከላይወደታችበመን ቀሳቀስኃይልእንዲመረትያደርጋል፡፡

ስዕል1.
1፡የሞተርዋናዋናክፍሎች
ፒስተንላይሁለትአይነ
ትቀለበቶች(
ሪንጎች)እናገኛለን
፡፡እነ
ሱም፡
-
1.ኮምኘሬሽንሪንግ(
የእመቃቀለበት)
፡-
ፒስተንከታችወደላይለማመቅሲሄድየሚታመቀው ውህድሾልኮእን
ዳያመልጥበማድረግጥሩእመቃእን
ዲኖርየሚያደርግ
ቀለበትነው፡
፡
2.ኦይልሪን ግ(ዘይትአባሽቀለበት) ፡-
ለማለስለስየሚያስፈልገው የሞተርዘይት
ወደማቀጣጠያምድጃ አልፎ እን ዳይሄድ እናለማለስለስየሚያስፈልገው ዘይትተቀጣጥሎ የዘይትእጥረትእን ዳይከሰት
በተጨ ማሪም የሞተርሀይልመጠንእን ዳይቀንስየሚያደርግቀለበትነ ው፡
ኮኔክቲንግ ሮድ(ቤላ) ፡
-ከስሙ መረዳት እን ደምንችለው ፒስተንና ክራንክ ሻፍትንለማገናኘት የሚያገለግል መሳሪያ ሲሆን
በተጨ ማሪም የፒስተን ንየላይታችእን ቅስቃሴክራንክሻፍቱወደክብዙርእን ዲቀይርየሚያደርግመሳሪያነ ው፡፡
ክራንክ ሻፍት(ኮሎ)፡-የሞተርየጀርባ አጥንት በመባል የሚጠራ መሣሪያሲሆንየፒስተን ንየላይ ታች እንቅስቃሴ ወደክብ
እንቅስቃሴ በመቀየርለኃይልአስተላላፊክፍሎች ኃይልከመስጠትበተጨ ማሪም ካም ሻፍትንያሽከረክራል፣በችን ጋአማካኝነት
ወተርፓምኘ፣ ፋንንእናጀነ ሬተርንእን
ዲሠሩ ያደርጋል፡፡
ፑሽ ሮድ(አስታ)፡
-በአንዱጫ ፍ በካምሻፍት በመገፋት በሌላኛው ጫ ፍ ደግሞ ሮከርአርሙ ንበመግፋት ቫልቮች እን ዲከፈቱ
የሚያደርግመሳሪያነ ው፡፡

2
 ፍላይዊል(ቦላኖ)፡-ጠፍጣፋእናዙሪያው ጥርስያለው ክፍልሲሆንይህመሳሪያሶስትመሰረታዊስራዎችንያከናዉናል፡ ፡እነሱም፡-
 በዙሪያው ባሉጥርሶችበስታርተርሞተር( ሞተሪኖ)አማካኝነትሞተርእን
ዲነሳማድረግ፣
 ለፍሪስዮን(ክለች)መግጠሚያሆኖያገለግላል
 በፒስተኖችአማካኝነ ትየሚፈጠረውንየሀይልልዩነ ትበማስወገድየሞተርንባላንስለመጠበቅየሚያገለግልመሣሪያነ ው፡፡
ወተርጃኬት( የውሃመስመር) ፡-ሞተርውስጥ የሚፈጠርንሙ ቀትለመቀነ ስውሃእን ጠቀማለን፡፡ይህ ውሃበሲሊንደርግድግዳና
በሲሊን ደርሄድአካባቢእየተሽከረከረየማቀዝቀዝ ስራውንለመፈፀም የሚመላለስበትመስመር( መንገድ)ነው፡
፡
 ኦይልጋላሪ( ዘይትመስመር) ፡-ይህ ክፍልለማለስለስየሚያስፈልገውንዘይትከኦይልፓን(ስቶኮ)እስከሲሊን ደርሄድ(ቴስታታ)
ድረስዘይትየማለስለስስራውንለመፈፀም ዘይቱየሚመላለስበትመስመር( መንገድ)ነው፡
፡
ሐ.ኦይልፓን(ሶቶኮፓ)
የሞተርየ ታችኛው ክፍልሆኖከማገልገሉበተጨ ማሪለማለስለስየምን ጠቀምበትንየሞተርዘይትማጠራቀሚያሆኖያገለግላል፡ ፡
በውስጡም የሚከተሉትመሣሪያዎችይገኛሉ
 ኦይልፓምኘ( የዘይትፓምኘ)
 ኦይልስክሪን (
የዘይትማጣሪያ)
 ዲፕስቲክ( ሊቬሎ)
ኦይልፓምኘ( የዘይትፓምኘ) ፡
-ለማለስለስየምን ጠቀምበትንዘይትከኦይልፓንውስጥ በመሳብ ዘይቱእስከሲሊን ደርሄድ ድረስ
እንዲደርስለማድረግየሚያገለግልነ ው፡
፡
ኦይልስክሪን፡-ወንፊትመሰልቅርፅያለው ሆኖበኦይልፓንውስጥ የሚቀመጥ ሲሆንለማለስለስየሚያስፈልገውንዘይትበኦይል
ፓምኘእየተሳበበሚሄድበትወቅትከዘይቱጋርጉልህ ወይም በአይንየሚታዩየብረትፍቅፋቂዎች እናቆሻሻነ ገሮች አብረው ወደ
ሲሊን ደርብሎክእናሲሊን ደርሄድእን ዳይገቡየሚያጣራክፍልነ ው፡፡
ዲኘስቲክ( ሊቬሎ)፡-የዘይትመጠን ፣መወፈርእናመቅጠንየምን ለካበትመሣሪያነው፡፡
የሞተርረዳት(
አጋዥ)ክፍሎች
ኢንጅንየ ሙ ቀትኃይልንወደዙርኃይልሲቀይርየተለያዩችግሮችእን
ዳያጋጥሙ ትእናለረጅም ሠዓትያለምን
ም ችግርእን
ዲሠራበ4
ረዳትክፍሎችይታገዛል፡ ፡እነ
ርሱም
1.የማቀዝቀዝ( ኩሊን ግ)ሲስተም
2.የማለስለስ(ሊቡርኬሽን )ሲስተም
3.ፊውልሲስተም ( የነዳጅአሠረጫ ጨ ትስልት)
4.የኤሌክትሪክሲስተም
1.የማቀዝቀዝስልት(
ኩሊንግሲስተም)፡
-

ስዕል1.2በዉሃየማቀዝቀዝስልት
ሞተር ኃይልንለመፍጠር የሚፈጠረው ሙ ቀት ከሚፈለገው በላይ ሆኖ መሳሪያዎች በሙ ቀት ምክን
ያት እን
ዳይጐዱ ሙ ቀቱን
ለመቆጣጠርየሚረዳስልትሲሆንበሞተርውስጥ ከሚፈጠረው ሙቀትውስጥ
 የማቀዝቀዝስልቱእስከ35%የሚደርስሙ ቀት
 በጭ ስማስወጫ በኩል40%የሚደርስሙቀት
 ለማለስለስየምንጠቀምበትየሞተርዘይት5%የሚሆነ ውንሙ ቀትከሞተርያስወግዳሉ፡፡
በአጠቃላይእንደሞተሩአይነትየማቀዝቀዝስልትበሁለትአይነትከፍለንእናየዋለን
፡፡
ሀ.በአየርየማቀዝቀዝስልት(
ኤርኩሊንግሲስተም) ፡
-በሞተሩበውጩ አካልባሉት
3
 የተሸነ
ሸኑብረቶች(ፌን
ስ)አማካኝነትአየርእየቀዘፈየሚያቀዘቅዝስልትነው፡፡
ለ.በውኃየማቀዝቀዝስልት( ሉኪድኩሊንግሲስተም) ፡
-በአሁኑሠዓትአብዛኞቹ
ተሽከርካሪዎችየሚጠቀሙበትስልትሲሆንየተለያዩክፍሎችበዉስጡ ይገኛሉ፡ ፡
ክፍሎቹም እንደሚከተሉትቀርበዋል፡
፡
ራዲያተር፡
-ለማቀዝቀዝየምን
ጠቀመውንውኃበመያዝእን
ዲሁም ከሞተርእየሞቀየሚመጣውንውኃበመካከለኛክፍሉበማሣለፍ
ፋኑበሚመታው አየርእን
ዲቀዘቅዝየሚያደርግክፍልነ
ው፡፡
ራዲያተር ክዳን(ኘሬዠር ካኘ)፡
-ለማቀዝቀዝ የገባው ውኃ እንዳይደፋ እናቆሻሻ ነገርወደ ራዲያተሩ እን
ዳይገባ ከማድረግ
በተጨ ማሪበተገጠሙ ለትቫኪውምናኘሬዠርቫልቮችአማካኝነ ትሁለትስራዎችንይሠራል፡ ፡እነ
ሱም፡-
ሀ.ኘሬዠርቫልቭ፡-
ራዲያተርዉስጥ ያለዉ ዉሃበሙቀትአማካኝነ ትበራዲያተርውስጥ በሚፈጠረው ግፊትራዲያተሩእን ዳይፈነ
ዳ
ኘሬዠርቫልቩበመከፈትወደሪዘርቭየር(ተጠባባቂታንከር)በማስተላለፍእን ዲሄድያደርጋል፡
፡
ለ.ቫኪውም ቫልቭ፡-በተንመልክወደሪዘርቭየሩከሄደበኋላበራዲያተርውስጥ ቫኪውም ( ክፍትቦታ)ሊፈጠርይችላልይህ
ችግርደግሞ ራዲያተሩእን ዲጨ ማደድሊያደርግስለሚችልችግሩእን ዳይፈጠርቫኪውም ቫልቭበመከፈትበኘሬዠርአማካኝነ ት
ወደሪዘርቭየርየሄደውንውኃወደራዲያተሩእን ዲመለስያደርጋል፡፡
 ሆዝ(ማኒኮቶ)፡
-ሁለትሆዞችሲኖሩ
ሀ.የላይኛው ሆዝ(አፐርሆዝ)
፡-
የሞቀውኃከሞተርወደራዲያተርየሚያስተላልፍቱቦነ ው፡
፡
ለ.የታችኛው ሆዝ(ሎወርሆዝ)፡
-የቀዘቀዘውሃከራዲያተርወደሞተርየሚያስተላልፍቱቦነ
ዉ፡፡
 ወተርፓምኘ(ፖምፓ ዲላኮ)፡
-ከክራን
ክሻፍትበችን
ጋአማካኝነ
ትበሚያገኘው ኃይል በውስጥ በሚገኘው አምኘለርበሚባል
መሣሪያአማካኝነ
ትውኃበመቅዘፍየቀዘቀዘውኃከራዲያተሩበመሣብወደወተርጃኬትይረጫ ል፡
፡
 ወተርጃኬት፡ -
በሞተርውስጥ ውኃየሚዘዋወርበትመን ገድነው፡
፡
 ፋን(ቬንትሌተር)፡
-ከክራን
ክ ሻፍት ወይም በኤሌክትሪክ በሚያገኘው ኃይል እየተሽከረከረየራዲያተሩንየመካከለኛክፍል እና
የሞተርንአካባቢአየርበመቅዘፍየሚያቀዘቅዝመሣሪያነ
ው፡፡
 ሽራውድ፡
-ፋኑበሚሽከረከርበት ሠዓት የሚቀዘፈው አየርእን
ዳይባክንዙሪያውንበማፈንለሚፈለገዉ አላማ ብቻእን
ዲመታ
ያደርጋል፡
፡
 ቴርሞስታት፡
-ሞተርበምናስነ
ሳበትሠዓትሞተርእስከሚፈልገው ሙ ቀትደረጃእስኪደርስድረስበቫልቩአማካኝነ
ትውኃከሞተር
ወደራዲያተርእን
ዳይሄድበመዝጋትእናሲሞቅበመክፈትየሞተርሙ ቀትንይቆጣጠራል፡
፡
ለማቀዝቀዝ ስልትየሚደረጉዋናዋናጥንቃቄዎች
1.ሁሉን ም መሣሪያዎችን ፅህናመጠበቅ
2.የምን ጠቀመው ውኃን ፁህናበዝገትምክን ያትመሣሪያዎችንእንዳያበላሽየዝገትመከላከያ(
አንቲረስት)መጨ መር
3.የሚያፈሱቦታዎችእን ዳይኖሩማድረግናካሉችግሩንበአፋጣኝመፍታት
4. ፋኑእንዳይሸራረፍተገልብጦ እን
ዳይገጠም መከታተል
5. ራዲያተርእናበሪዘርቭየሩበቂውኃመኖሩንማረጋገጥ
6.ሞተርበሞቀበትሰዓትውኃአለመጨ መር
7.የሙ ቀትመቆጣጠሪያጌጅንእየ ተከታተሉማሽከርከር
8.የራዲያተርክዳኑስኘሪን ጐችበዝገትምክን ያትእንዳይደርቁመከታተልናበሌላክዳንአለመጠቀም
9.የራዲያተርፊን ሶችአለመቀደዳቸውን ፣በቆሻሻአለመደፈናቸውንመከታተልናማፅዳት
10.ተሽከርካሪውንበከባድማርሽለረጅም ጊዜአለማሽከርከርናከክብደትበላይአለመጫ ን
11.ቴርሞስታትበወቅቱመቀየርእናመከታተል
12.ቦታው ቀዝቃዛከሆነበራዲያተርውስጥ ያለው ውኃወደበረዶነ ትሊቀየርሰለሚችልፀረበረዶ( አንቲአይስ)
መጠቀም በአጠቃላይ
ከላይያየናቸው እናተመሣሣይችግሮችእን ዳይፈጠሩመከታተልይጠበቅብናል፡ ፡
2.
የማለስለስስልት(
ሉብርኬሽንሲስተም)
ኢንጅንሙ ቀትከፈጠረበኋላበሚያደርገው የመካኒካል(
የዙር)እን
ቅስቃሴደረቅሠበቃተፈጥሮየሀይል
ብክነትእናመሳሪያዎችበሙ ቀትእን
ዳይጎዱ ይህስልትትልቁንሚናይጫ ወታል፡፡
በሚንቀሳቀሱሁለት

4
ብረቶችመካከልበመግባትየሚያለሰልስልንየሞተርዘይትከማለስለስተግባሩበተጨ ማሪ
.5%የሞተርሙ ቀትንይቀን
ሳል፡
፡
.በሞተርውስጥ የሚፈጠረውንዝገትይከላከላል፡
፡
.በሁለትብረቶችመካከልበመግባትክፍተቶችንይዘጋል፡
.ከሞተርውስጥ ቆሻሻዎችንያስወግዳል፡፡
.ያላስፈላጊየሆነየሞተርድምፅይቀንሳል፡፡
ይህስልትተግባሩንለማከናወንከሚረዱ መሣሪያዎችመካከል
 ኦይልፓን(ስቶኮፓ)
 ኦይልስክሪን
 ኦይልፊልተር
 ዲፕእስቲክ
 ኦይልጋላሪ
ለማለስለስስልትየሚደረጉዋናዋናጥንቃቄዎች
1.ማን ዋሉበሚያዘው መሠረትዘይትመቀየር
2.ማኑዋልየሌላቸው ከሆነእንደአየርፀባይናእን
ደሞተሩዓይነ
ትከ2-
3ወርወይም በየ5000ኪ.
ሜ ዘይትመቀየር
3.የሚያፈሱቦታዎችካሉማስተካከል
4.ሞተርበወቅቱሠርቪስማድረግ
5.ዘይቱንበዲኘስቲክ(ሊቬሎ)በየቀኑመከታተል
6.የዘይትጌጅንእየተከታተሉማሽከርከር
7.ደርጃዉንየጠበቀዘይትመጠቀም
በነ
ዚህናሌሎችክትትሎችንበማድረግበማለስለስስልትሊፈጠርየሚችልችግርንበቀላሉመከላከልይቻላል፡ ፡
ፊውልሲስተም (
ነዳጅአሰረጫ ጨ ትስልት)
ኢን
ጅን(
ሞተር)በሚጠቀመው የነ
ዳጅአይነ
ትበሁለትከፍለንእን
መለከተዋለን
፡፡
ሀ.የቤንዚንሞተርየነ ዳጅአሠረጫ ጨ ትስልት( ጋዞሊንፊውልሲስተም)
የነዳጅአሠረጫ ጨ ትተግባሩንበተሣካለማከናወንከሚያገለግሉትየነ
ዳጅአሠረጫ ጨ ትክፍሎችየሚከተሉትይገኛሉ፡
-
 ፊውልታ ንክ(ሳልቫትዮ)
 ፊውልላ ይን(የነዳጅመስመር)
 ፊውልፊልተ ር( የነ
ዳጅማጣሪያ)
 ፊውልፓምኘ( የነዳጅፓምኘ)
 ካርቡሬተርናቸዉ፡ ፡
 ፊውል ታንክ(
ሳልቫትዮ)
፡-
ይህ ክፍል ለተሽከርካሪው የሚያስፈልገውንየነ
ዳጅ መጠንለመያዣነ
ትየሚያገለግል ክፍል ነ
ው፡፡
በተጨ ማሪም በተን
ሳፋፊኳስአማካኝነ
ትአሽከርካሪው በታን
ከሩ(
ሳልቫትዮ)
ውስጥ ያለውንየነ
ዳጅመጠንለማወቅየሚረዳመሣሪያ
በውስጡ የያዘነው፡፡
 ፊውልላይን(የነ
ዳጅመስመር)
፡-ከስሙ መረዳትእን
ደሚቻለው ለነ
ዳጅለማስተላለፍየሚያገለግልመስመርነዉ፡
፡
 ፊውልፊልተር(ነ
ዳጅማጣሪያ)
፡-
በነዳጅውስጥ የሚገኙትንቆሻሻነገሮችእናእርጥበትአዘልነ
ገሮችበማስወገድንፁህየሆነ
ነ
ዳጅወደካርቡሬተርእን
ዲሄድ የሚያገለግልመሳሪያነ
ው፡፡
 ፊውልፓምኘ(
ነዳጅፓምኘ)
፡-
ይህመሳሪያከፊውልታን
ክዉስጥ ያለውንነ
ዳጅበመሳብ ወደካርቡሬተርነ
ዳጁንለመግፋት
የሚያገለግልመሳሪያነ ው፡፡
ፊውልፓምኘበአሰራራቸው በሁለትአይነትይከፈላሉ፤እነ
ሱም፡ -
ሀ.መካኒካልፊውልፓምኘ
ለ.ኤሌክትሪካልፊውልፓምፕናቸው፡ ፡
ሀ.መካኒካልፊውልፓምኘ፡ -
ከካም ሻፍት(
አልቤሮካም)ጋርየተያያዘሲሆንሞተርዙርእን ደጀመረነዳጅንከፊዉልታን ክበመሳብወደ
ካርቡሬተርየሚገፋመሳሪያነ ው፡፡
ለ.ኤሌክትሪካል ፊውል ፓምኘ፡ -በሚያገኘው የኤሌክትሪክ ኃይል ነ
ዳጅ ከፊውል ታንክ በመሳብ ወደ ካርቡሬተር ለማቅረብ
የሚያገለግልመሳሪያነ ው፡፡

5
  ካርቡሬተር፡
-ከኤርክሊነ
ር(ድብራተር)የመጣለትንአየርእን
ዲሁም ተጣርቶየመጣውንቤን
ዚንበማደባለቅወይም በማዋሀድ
የተደባለቀውንአየርእናቤን
ዚንውህድበመመጠንወደሲሊን ደርእንዲሄድየሚያደርግመሳሪያነ
ው፡፡
ይህንስራለማከናወንየተለያዩክፍሎችበውስጡ ይገኛሉ፡
፡እነሱም ፡
-
 ቾክቫልቭ
 ፍሎትቻምበር
 ፍሎትቦል(ተንሳፋፊኳስ)
 ቬንቹሪ(ጠባብአንገት)
 ትሮትልቫልቭ(መጣኝቫልቭ)ናቸው፡
፡
ቾክቫልቭ፡-በካርቡሬተርውስጥ በላይበኩልየሚገኝሲሆንጥዋትወይም ቀዝቅዞያደረንተሽከርካሪቾክቫልቩንበመሣብቀዝቃዛ
አየርእንዳይገባበማድረግሞተርቶሎ እን ዲነሳለማድረግእናከተነሳበኋላን
ፁህአየርእንዲገባየሚያደረግክፍልነ ው፡፡ቾክቫልቭ
በሁለትአይነ ትዘዴሊሠራይችላል፡ ፡
ሀ.ኤሌክትሪካልቾክቫልቭእና
ለ.መካኒካልቾክቫልቭናቸው፡ ፡
ፍሎትቻምበር፡ -ካርቡሬተርውስጥ የሚገባውንቤን ዚንለማጠራቀሚያነትወይም ለመያዣነትየሚያገለግልክፍልነ ው፡
፡
ፍሎት ቦል(ተንሳፋፊ ኳስ)፡
-በፍሎት ቻምበርውስጥ የሚገኝክፍል ሲሆንወደፍሎት ቻምበርየሚገባውንየቤን ዚንመጠን
ለመቆጣጠርየሚያገለግልክፍልነ ው፡፡
ቬንቹሪ(ጠባብ አንገት)፡
-በቾክቫልቭ አድርጐ የሚመጣውንአየርእናበፍሎትቻን በርአልፎ የሚመጣውንቤን ዚንለማደባለቅ
ወይም ለማዋሀድየሚያገለግልጠባቡየካርቡሬተርክፍልነ ው፡፡
ትሮትል ቫልቭ፡-
በቬንቹሪወይም ጠባብ አን ገትተቀላቅሎ የመጣለትንአየርእናቤንዚንድብልቅበመመጠንበነ ዳጅ መስጫ ፔዳል
አማካኝነት ወደኢንቴክማኒፎልድእን ዲሄድየሚያደርግክፍልነ ው፡
፡
ለ.የናፍጣ ሞተርየነዳጅአሠረጫ ጨ ትስልት(ዲዝልፊውልሲስተም)
በዚህሞተርላይየምናገኛቸው የነዳጅአሠረጫ ጨ ትክፍሎች ዉስጥ ሳልቫትዮ፣ፊውል
ላይን፣ፊውልፊልተርእናፊውልፓምኘከቤን ዚንሞተሮች ጋርተመሣሣይነ ትስላለው
ከቤንዚንሞተሮችጋርየሚለይበትንክፍሎችብቻእን መለከታለን፡
፡
 ኢንጀክሽን ፓምኘ፡-በነ
ስተኛ ግፊት የመጣለትን ናፍጣ በከፍተኛ ግፊት
ለኢን
ጀክተርኖዝል(
ናፍጣ ፈን
ጣቂ)ለመላክየሚያገለግልመሣሪያነ ው፡፡
 ሀይ ኘሬዠር ላይን ( ካኔ
ታ)፡
- ከኢን
ጀክሽን ፓምኘ በሀይል ተገፍቶ
የሚመጣውንናፍጣ ተቀብሎ ለኢን
ጀክተርኖዝልየሚያስተላልፍየነ
ዳጅመስመርነው፡፡
 ኢንጀክተርኖዝል( እኛቶሪ)
፡-በከፍተኛግፊትከኢን ጅክተርፓምፕየመጣለትን
ናፍጣ በሲሊንደርውስጥ ታምቆከሚጠብቀው አየርላይ ናፍጣንበጉም ወይም በተን
መልክበመርጨ ትእንዲቀጣጠልየሚያደርግክፍልነ ዉ፡፡
 መላሽመስመር( ሪተርንላይን)
፡-ኢንጀክሽንፓምኘወደኢን ጀክተርኖዝልናፍጣ
በትርፍነትሲላክየተረፈውንናፍጣ በመሰብሰብወደፊውልታን ክየሚመልስመስመርነ ው፡፡
 ሂተርኘላግ(ካንዴሊቲ)፡-
ወደሲሊንደርየሚገባውንአየርበሚያገኘው የኤሌክትሪክኃይልበማሞቅሞተርቶሎ እን ዲነሣያደርጋል፡
፡
 ኤርክሊነ ር(ድብራተር)፡-ይህመሳሪያበቤን ዚንሆነበናፍጣ ሞተሮች ላይየሚገጠም ሲሆንን ፁህአየርወደሚፈለገው ክፍል
እንዲደርሳቸው ለማድረግየሚያገለግልመሣሪያነ ው፡
፡ኤርክሊነርበሁለትአይነትልናገኘዉ እንችላለን
፡፡እነ
ርሱም፡ -
ሀ.ዌትታይኘ(በዘይትእገዛየሚሠራ)
ለ.ድራይታይኘ( ደረቅወይም በካርቱሽየሚሰራ)በመባልይታወቃሉ፡ ፡
ከዚህአገልግሎቱበተጨ ማሪካርቡሬተርአናትበኩልእሳትእን ዳይፈጠርእናየሞተርአላስፈላጊድምጽንአፍኖያስቀራል፡ ፡
ለነ
ዳጅአሠረጫ ጨ ትስልትየሚደረጉዋናዋናጥንቃቄዎች
1.በፊውልታንክውስጥ ያለው ነ
ዳጅሙሉበሙሉእስኪያልቅአለማሽከርከርሁሌም ከግማሽበላይእን
ዲሆንማድረግ
2.የፊውልታንክካኘ(
ክዳን)በአግባቡመግጠም
3.የነዳጅመጠኑንለማወቅሲባልበእንጨ ትወይም በብረትአለመለካት

6
 4.የፊውልታን ክክዳንሲጠፋበተመሳሳይነገርአለመክደን
5.የፊውልላይን (
የነዳጅመስመሮች)አለመሰበራቸውንአለመጨ ማደዳቸውንወይም አለመጣመማቸውንማየትእናማረጋገጥ
6.ፊውልፊልተርጊዜውንጠብቆማፅዳትናጊዜውንጠብቆመቀየር
7.የካርቡሬተርንንፅህናጠብቆመያዝ
8.የኢንጀክሽንፓምኘን ፅህናጠብቆመያዝ
9.የሚያፈሱክፍሎችካሉማስተካከል
10.
የአየርማጣሪያንማፅዳትእናበወቅቱመቀየር
11.
የምንጠቀመውንነ ዳጅጥራትመከታተል
12.
ሞተርበወቅቱሠርቪስማድረግእነ ዚህንናመሰልጥን ቃቄዎችንበማድረግየሚፈጠሩችግሮችንመከላከልይቻላል፡
፡
4.
የኤሌክትሪክስልት
በኢን
ጅንኃይልለማምረትየሚረዱናየተለያዩእገዛየሚያደርጉየኤሌክትሪክሲስተሞችንበ4ከፍለንእናያቸዋለን
፡፡እነ
ርሱም
ሀ.የማስነሳትዘዴ(
ስታርቲንግሲስተም)
ለ.የማቀጣጠልዘዴ( ኢግኒሽንሲስተም)
ሐ.የባትሪሙሌትዘዴ( ቻርጅን
ግሲስተም)
መ.የመብራትዘዴ( ላይቲንግሲስተም)
ሀ.የማስነሳትዘዴ(ስታርቲንግሲስተም)
እንደተሽከርካሪው እናእንደኢንጅኑአይነትበመካኒካልእናበኤሌክትሪክኃይልኢንጅንሊነሣይችላል፡፡በዚህስልትግንበኤሌክትሪክ
ኃይልስለሚነ ሡ ሞተሮችእናያለን፤ሞተርለማሰነሳትየሚያስፈልጉንክፍሎችውስጥ
ቁልፍ( ኳድሮ)
፡-ከባትሪየሚመነ ጨ ውንየኤሌክትሪክኃይልወደተለያዩክፍሎች እንዲተላለፍእናእንዳይተላለፍየሚያደርግ ክፍል
ነው፡፡
ስታርተርሞተር( ሞተሪኖ)፡
-በቁልፍአማካኝነትከባትሪየመጣለትንየአሌክትሪክኃይልወደመካኒካልኃይልበመቀየርሞተርእን ዲነ ሣ
ያደርጋል፡፡

ሰዕል1.
4የማስነ
ሳትዘዴ

 ባትሪ፡-
 የኬሚካልሀይልወደኤሌክትሪክሀይልይለውጣል፡ ፡
 ሞተርንለማስነ ሳትኤሌክትሪክይሰጣል፡
፡
 ጀነሬተር በማይሰራበት ጊዜ ለመብራት እና ለፍሬቻ ኤሌክትሪክ
የሚሰጥ ክፍልነው፡፡
 ባትሪሙሉ የኤሌክትሪክጉልበትአለው የሚባለው 35%አሲድ እና
65%ውሀሲሆንነ ው፡፡
 ባትሪውስጥ ሊድሳልፌትእየበዛሲሄድሀይልየማመን ጨ ትአቅሙ
ይቀንሳል፡፡
 ባትሪንከመኪናስን ፈታመጀመሪያነ ገቲቩንቀጥሎ ፖዘቲቩን መፍታትአለብን፡
፡
 ባትሪንከመኪናስናስርመጀመሪያፖዘቲቩንቀጥሎ ነ ገቲቩንማሰርአለብን ፡
፡
ባትሪበስራላይሊኖረው የሚችለው ዉጤ ታማነ ትሊለካየሚችለው
o በቅዝቃዜጊዜሞተርየማስነ ሳትብቃቱ
o ጀነሬተርበማይሰራበትጊዜተክቶየመስራትብቃቱ
o ሬጉሌተርሲበላሽየሚመጣውንኤሌክትሪክኃይልየመቋቋም ብቃቱ
o ቻርጅሲደረግየመቀበልብቃቱነ ዉ፡፡
ለ.የማቀጣጠልዘዴ( ኢግኒሽንሲስተም)
ይህ ዘዴ በቤን ዚን ሞተር ላይ ብቻ የሚሠራ ሲሆን የታመቀውን አየርና ቤን ዚን የሚያቀጣጥልልን ስፓርክ ኘላግ እን
ዴት
እንደሚያቀጣጥልእናኃይልከማንእን ደሚያገኝእንመለከታለን፡፡ክፍሎቹም የሚከተሉትናቸዉ
 ባትሪ

7
  ኢግኒሽንኮይል(
ቦቢና)
 ዲስትሪቢውተር(
ኦቫንስ)
 ስፓርክኘላግ(
ካንዴላ)ናቸው፡
፡

ስዕል1.
5የማቀጣጠልዘዴ
ኢግኒሽን ኮይል (
ቦቢና)
፡-
ከባትሪ የመጣለትን አነ
ስተኛ ቮልት በውስጡ ባሉት ጥቅል ሽቦዎች አማካኝነ
ት ማለትም ኘራይመሪ
ዋይንዲንግ(የመጀመሪያጥቅል)እናሰከንደሪዋይን ዲን
ግ( ሁለተኛጥቅል)ሽቦዎች በማሳለፍከ10,
000እስከ30,
000ቮልትበማሳደግ
በሀይቴን
ሽንኬብልወይም በከፍተኛሀይልተሸካሚ ገመድአድርጎለዲስትሪቢውተርእን
ዲደርስየሚያደርግመሣሪያነው፡፡

ስዕል1.
6ኢግኒሽንክፍል
ዲስትሪቢውተር(
አቫንስ)
፡-በኢግኒሽንኮይልበኩልተባዝቶየመጣለትንከፍተኛየኤሌክትሪክሀይልበመቀበልባሉትየተለያዩክፍሎች
ትለስፓርክኘላግ ለማቀበልወይም ለማስተላለፍየሚያገግልመሣሪያነ
አማካኝነ ው፡፡

ስዕል1.
7ዲስትሪቢውተር

የዲስትሪቢውተርመሰረታዊክፍሎች
 ኮን ታክትፓይን ት(ፑንቲና)
 ኮን ዴንሰር(ካፓሲተር)
 ሮተር( ስፓሶላ)
ኮንታክትፓይንት( ፑንቲና)፡
-በመክፈትናበመዝጋትከኢግኒሽንኮይል የሚመጣውንከፍተኛየኤልክትሪክሀይል በመቀበል ለሮተር
ሀይልለማስተላለፍየሚያገለግልመሣሪያነ ው፡፡
ኮንዴንሰር(
ካፓሲተር)፡-ኤሌክትሪክኃይልበራሱ በማከማቸትኮን ታክትፖይንት በሚከፈትበትናበሚዘጋበትወቅትየእሣትብልጭ ታ
ተፈጥሮኮን ታክትፖይን ትእንዳይቃጠልእንዲሁም ቦቢናው በሥራው ውጤታማ እንዲሆንያደርጋል፡፡
ሮተር(ስፖሶላ)፡
-በካም ሻፍት አማካኝነት ዲስትሪውቢተርሻፍት ይነዳል:
:በዚህ ጊዜ ሮተሩ መዞርይጀምራል በሚዞርበት ሰዓት

8
በኮንታክትፖይን ትአማካኝነ ትየሚደርሰውንየኤሌክትሪክሀይል በመቀበል በእሣትተርታቸው( በፋየርኦርደራቸው)መሰረትየእሣት
ሀይልለእስፓርክኘላግእን ዲደርስያደርጋል፡
፡
ስፓርክኘላግ (ካንዴላ)
፡-ከዲስትሪውቢተርየመጣለትንየእሣትሀይልበውስጡ በማሣለፍታምቆከሚጠብቀው አየርናቤን ዚንላይ
እሣትበመፍጠርእን ዲቀጣጠልያደርጋል፡ ፡
ሐ.የባትሪሙ ሌትዘዴ( ቻርጂንግሲስተም)
በዚህ ዘዴ ለተለያዩ አገልግሎት ሀይል ሲያቀርብ የነ
በረውንባትሪመልሶ በመሙ ላት የምን
ጠቀምበት ዘዴ ነ ው::ይህንዘዴን
የሚያከናውኑትክፍሎች
 ሬጉሌተር፡-ከጀነሬተርየመጣለትንየኤሌክትሪክኃይልእየተቀበለበመመጠንለተለያዩክፍሎችያከፋፍላል፡
፡
 ጀነሬተር(ዲናሞ)፡-ከክራን
ክሻፍትበችንጋአማካኝነት በሚያገኘው የመካኒካልኃይልወደኤሌክትሪክኃይልበመቀየር
ባትሪንቻርጅያደርግልናል፣ለተለያዩክፍሎችም ኤሌክትሪክያቀርባል፡
፡
ባትሪ
ቁልፍ
ጀነ
ሬተር(
ዲ

ሞተ

ስዕል1.
8የባትሪሙ ሌትዘዴ
መ.የመብራትክፍሎች(
ላይቲንግሲስተም)
በተሽከርካሪው የውጭ ናየውስጥ ክፍሎች የተለያዩመብራቶች እናጌጆችንእን
ዲሠሩ የሚያደርግ ዘዴ ነ
ው፡፡ከእነ
ዚህ የውስጥ
የጐንመብራቶች፣የፊትእናየኋላመብራቶች፣የሰሌዳመብራት፣ የጋቤናመብራት፣የኋላማርሽመብራት፣የ
ፍሬቻ፣ ፍሬንእናሌሎች
ኤሌክትሪክየሚሰሩጌጆቹንእን ዲሰሩየሚያደርግስልትነ ዉ፡
፡
ለኤሌክትሪክስልትየሚደረጉዋናዋናጥንቃቄዎች
1.የባትሪጆሮዎችበደን ብመታሰራቸውንማረጋገጥ
2.የባትሪአሲድበትክክልመሞላቱንማረጋገጥ
3. የተላጡናበትክክልያልታሠሩገመዶችካሉማስተካከል
4.የተቃጠሉናአገልግሎትየማይሠጡ የኤሌክትሪክመስመሮችካሉማስተካከልእናማስወገድ
5.ሞተሪኖበወቀቱሰርቪስማድረግ
6.ባትሪንስንፈታናስናስርበጥንቃቄመፍታትናማሰር
7.የባትሪክዳኖችበቆሻሻእን ዳይደፈኑናክዳኑበትክክልመጥበቁንመከታተል
8.ጌጆቹንእየተከታተሉማሽከርከር
9.የባትሪጆሮዎችእን ዳይዝጉእንዳይቆረጡ መከታተል
10.
ሞተርአልነ ሣሲልቁልፍቶሎ ቶሎ አለመምታት
11.
ሞተርበጠፋበትሠዓትኳድሮእን ዳበሩአለመተው
12.
ሞተርጠፍቶቴኘ፣ መብራትእናየመሳሰሉክፍሎችንአለማሠራትምክን ያቱም ባትሪንሊያደክም ስለሚችልእነ
ዚህንእናሌሎችንም
ጥን ቃቄዎችንበማድረግከሚፈጠርየእሳትቃጠሎ እናየተለያዩየሞተርክፍሎችከሚደርስጉዳትበቀላሉመከላከልይቻላል፡ ፡
3.
ኃይልአስተላላፊክፍሎች(
ፓወርትሬን
)
እነ
ዚህክፍሎችከሞተርየተመረተውንኃይልበመቀባበልተሽከርካሪው እን
ዲንቀሳቀስለሚያደርገው ጐማ ኃይልየሚያደርሱክፍሎች
ሲሆኑበአምስትከፍለንእናያቸዋለን
፤
1.ክለች(ፍሪስዮን
)
2.ጊርቦክስ(ካምቢዮ)
9
 3.ኘሎኘለርሻፍት(
ትራንስሚሽን
)
4.ዲፈረንሻል
5.አክስል(
ሽሚያስ)ናቸው፡
፡

ስዕል1.
9ኃይልአስተላላፊክፍል
1.ክለች(
ፍሪስዮን)
ከኢንጅንየተመረተው ኃይልወደጊርቦክስበአሽከርካሪው በሚረግጠው ክለች ፔዳልአማካኝነ
ትኃይልእን
ዲተላለፍናእን
ዲቋረጥ
የሚያደርግክፍልነው፡፡
በውስጡ የሚገኙዋናዋናክፍሎች
 ፍላይዊልቦላኖ
 ስሩአውትቤሪን ግ(ሪጅስፔን
ታ)
 ፎርክ
 ክለችዲስክ(የፍሪስዮንሸራ)
 ኘሬዠርኘሌት(ኘላቶ)
2.ጊርቦክስ(
ካምቢዮ)
በክለች አማካኝነ
ት የደረሠውንኃይል በማርሽ መለዋወጫ እጄታ (
ጊርቦክስ ሊቨር)አማካኝነ
ት ጉልበት፣
ፍጥነ
ት እናአቅጣጫ
በመቀያየርለኘሮኘለርሻፍትየሚያስተላልፍክፍልነዉ፡
፡ሁለትአይነ
ትየጊርቦክስአይነ
ቶችሁለትናቸው፡
፡እነ
ርሱም፡
-
1.
ማንዋል 2.
አውቶማቲክ

እነ
ዚህ ተሽከርካሪዎች የሚጠቀሙ ት ዘዴ አውቶማቲክ ጊርቦክስ የተገጠመላቸው ሲሆኑበተሽከርካሪው ፍጥነ
ት ማርሹንእራሱ
የሚቀይርዘዴማለትሲሆንአውቶማቲክጊርቦክስይባላል፡ ፡
3.ኘሮኘለርሻፍት(
ትራንስሚሲዮን
)
ከጊርቦክስየተቀበለውንኃይልሳይጨ ምርናሳይቀንስለዲፈረን
ሻልያደርሣል፡
፡ይህንበሚያደርግበትሠዓትበቀላሉእን
ዳይሠበርና
እንዳይጣመም ሁለትክፍሎችተገጥመዉለታል፡ ፡

ስዕል1.
12ኘሎኘለርሻፍት
ሀ.ዩኒቨርሳልጆይንት(ኮረቸራ)፡
-ጫ ፍናጫ ፍላይበመግጠም እን ደፈለገእን
ዲተጣጠፈያደርገዋል፡
፡
ለ.ስሊኘጆይን ት(
ጅንቶ)፡
-እንደመንገዱ ሁኔታእራሱንእንዲያስረዝምናእንዲያሳጥርይረዳዋል፡
፡
4.ዲፈረንሻል
ከኘሮኘለርሻፍትየመጣለትንኃይልበመቀበልየሚከተሉትንተግባራት ያከናውናል፡
፡
1)ለእያንዳን
ዱ አክስልኃይልያከፋፍላል
2)ከርብስንዞርየውስጥ ጐማ ከውጭ ጐማ ባነ
ሠፍጥነትእንዲዞርበማድረግባላን
ስያደርጋል፡
፡
3)ከኘሮኘለርሻፍትየተቀበለውንኃይልቀጥታወደየጐማ ዙርይቀይራል፡፡

10
 5.አክስል(
ሽሚያስ)
ከዲፈረን
ሻልየተቀበለውንኃይልለእያን
ዳንዱ ጐማ ያደርሳል፡
፡

ስዕል1. 14አክስል
ለአነዳድለቁጥጥርእናለመገናኛየሚያገለገሉተሽከርካሪላይየሚገጠሙ መሳሪያዎች
እነዚህመሣሪያዎችበተሽከርካሪው ላይበመገጠም አሽከርካሪው ተሽከርካሪውንበቁጥጥሩስርለማድረግየሚረዱ መሣሪያዎች
ሲሆኑየሚገጠሙ በትንቦታእናጥቅማቸውንበጥብቅበመረዳትተሽከርካሪውንበቁጥጥርስርለማድረግ ያስችላል፡ ፡እነዚህ
መሣሪያዎችእን ደሚመረቱበትሞዴልእን ዳምራቹድርጀትበአይነ ትናበብዛትሊለያዩይችላሉ፡ ፡በአጠቃላይግንአገልግሎታቸውን
መሠረትበማድረግከ7መድበንእናያቸዋለን ፡
፡
1.የመከላከያመሣሪያ
 የፊት( የግንባርመስታወት) ፡-
ከነፋስ፣ከአቧራእናከመሳሰሉትበዓድነ ገሮችአደጋእን ዳያደርሱለመከላከልይረዳል፡ ፡
 ባምፐር( ፓራውልት) ፡-ከተሽከርካሪው በፊትናበኋላያልታሰበግጭ ትበሚፈጠርበትሰዓትግጭ ቱንበተወሠነፐርሰን ትውጦ
በማስቀረትየከፋጉዳትእን ዳይደርስያደርጋል፡፡
 የደህንነ ትቀበቶ( ሰቅ) ፡
-አደጋበሚደርስበትሠዓትፊትለፊትከሚገኝነ ገርጋርበመጋጨ ትከሚደርስበትአደጋየሚከላከል
መሣሪያነ ው፡፡
 የራስድጋፍ፡ -
ከአን ገትመቀጨ ትየሚከላከልከወን በርአናትላይየሚገጠም መሣሪያነ ው፡፡
2.ለአነ ዳድምቾትሠጭ መሣሪያ፡ -
በምናሽከረክርበትሠዓትየአካባቢውንየአየርሁኔ ታለማመጣጠንእናየአሽከርካሪውንምቾት የሚጠብቁመሣሪያዎችናቸው፡ ፡
 የአየርማቀዝቀዣእናማሞቂያ
 የአየርማስገቢያ
 የወን በርማስተካከያ
3.የተሽከርካሪው መቆጣጠሪያመሣሪያ
መሪ( ስትሪንግ) ፡
-የተሽከርካሪውንአቅጣጫ የምን ቀያይርበትመሣሪያነ ው፡፡መሪበሁለትአይነ ትዘዴይሠራል፡ ፡
እነርሱም
1.መካኒካልመሪ፡ -ይህመሪበአሽከርካሪውሙሉኃይልየሚዞርየመሪዓይነ ትነ ው፡፡
2.ኃይድሮሊክመሪ፡ -ከሞተርበሚገኝኃይልየሚዞርየመሪዓይነ ትነው፡፡
በሁለቱም የመሪአይነ ቶችየሚገኙዋናዋናክፍሎች
 የመሪመዘውር፡ -ከአሽከርካሪው ፊትለፊትየሚገኝናተሽከርካሪው እን ደፈለገእን ዲዞርየሚያስችልክፍልነ ው፡፡
 የመሪዘንግ፡ -በመሪመዘውርየመጣለትንዙርወደመሪጥርስሳጥንይልካል፡ ፡
 የመሪጥርስሳጥን፡ -ከመሪዘን ግየመጣለትንኃይልአባዝቶወደመሪጥርስዘን ግይሠጣል፡ ፡
 የመሪጥርስዘንግ፡ -ከመሪጥርስሣጥንየደረሰውንኃይል በኃይል አስተላላፊ ዘን ግ በታይሮይድ( አሣሪዘንግ)እናኮን ትሮል
አርምስ( በመቆጣጠሪያክን ዶች)አማካኝነ ትበማስተላለፍወደምን ፈልገው አቅጣጫ እን ዲሄድያደርጋል፡፡
 ቦልጆይንት( ቴስቲኒ) ፡
-በመሪክፍሎችነ ፃእንቀስቃሴእን ዲኖራቸው በማድረግእን ዳይጣመሙ ናእን ዳይሠበሩያደርጋል፡፡
 አሣሪዘንግ፡ -የመሪክፍሎችንከጐማ ጋርየሚያገናኝክፍልነ ው፡፡
ከላይ የተጠቀሱት የመሪ ክፍሎች በመካኒካልም ሆነበሀይድሮሊክ መሪ ላይ የሚገጠሙ ሲሆንበሀይድሮሊክ መሪ ላይ
የሚከተሉትበተጨ ማሪነ ትተገጥመው እናገኛቸዋለን ፡
፡
 የ መሪዘይትቋት
 የ መሪዘይትፓምኘ
 ወሣጅናመላ ሽቱቦናቸው፡ ፡
ለመሪክፍሎችመደረግየሚገባቸው ዋናዋናጥንቃቄዎች
1.የመሪክፍሎችንበን ፅህናመያዝ
2.ስናሽከረክርየመሪእጀታውንበትክክልናበአግባቡመያዝ
3.የመሪዘይትናግሪስእየተከታተሉማድረግ
11
 4.ነፋስከአቅም በላይበተሞላእናበቀነ ሰጐማ አለማሽከርከር
5.ጭ ነ ትንአሠባርቆመጫ ንእናከክብደትበላይአለመጫ ን
6.የፍሬንችግርያለበትንተሽከርካሪአለማሽከርከር
7.በተሠበረሊፍስኘሪን ግ( ባልስትራ)እናካራኪኖአለማሽከርከር
8.ቴስቲኒተበላሽቶአለማሽከርከር( ማስተካከል)
9.ፍጥነ ትንከመን ገዱ ጋርበማጣጣም በመሪምክን ያትየሚደርስአደጋንመከላከልይቻላል፡ ፡
ብሬክ ሲስተም( የፍሬን ስልት) ፡
-እጅግ አስፈላጊ ከሆኑት የተሽከርካሪ መቆጣጠሪያ ክፍሎች አን ዱ ፍሬን ነው፡፡ፍሬን
በመሄድ(በመጓዝላይ)ያለንተሽከርካሪፍጥነ ትለመቀነስወይም ለማቆም የሚያገለግልመሣሪያነ ው፡
፡የፍሬንአይነቶችበሶስት
ይከፈላሉ፡፡እነርሱም፡ -
1.ፓርኪን ግብሬክ( የእጅፍሬን )
2.የሰርቪስብሬክ( የእግርፍሬን )
3.ኢንጅንብሬክ( ፍሬናሞተር) )
1.ፓርኪንግብሬክ( የእጅፍሬን )
የሚጠቅመው ተሽከርካሪያችንበመን ገድ ዳር አቁመንሳን ወርድ ወይም ወርደንለመሄድ እን ዲሁም ለጥቂት ጊዜ በተለይ
ቁልቁለታማ መን ገድላይስናቆም በራሱግፊትተሽከርካሪዉ እን ዳይንቀሳቀስየሚያደርግየፍሬንዓይነ ትነው፡
፡
አሰራር፡
-ፍሬኑንለመያዝ የሚያስችል እጀታከአሽከርካሪው ፊትወይም ጎንስለሚገኝበአስፈለገንጊዜ ይሳባል፣በዚህንጊዜ
የተሳበው እጀታበረጅም ገመድ ( ካቦ)አብዛኛውንጊዜ ከኋላእግርብሬክሹ( ፍሬንሸራ)
ላይ የተገናኘካም(ጉጥ)ጋርስለተያያዘ
ይፈለቀቅናየፍሬንሸራውንከድራሙ ( ታምቡሩ)ጋርበማጣበቅመኪናው እን ዳይንቀሳቀስያደርጋል፡፡

ስዕል1.
15የእጅፍሬን

2.ሰርቪስብሬክ(
የእግርፍሬን)
ተሽከርካሪውንፍጥነትለመቀነ ስናለማቆም በአጠቃላይ ተሽከርካሪውንለመቆጣጠርየሚውል የደህን
ነትማረጋገጫ መሳሪያ
ነው፡፡
እንደኃይልአጠቃቀማቸው የፍሬንአይነቶችበሶስትዋናዋናክፍሎችከፍለንእናያቸዋለን
፡፡እነ
ሱም፡
-
1.ኒዩማቲክብሬክ( በንፋስየሚሰራፍሬን)
2.ሀይድሮሊክብሬክ( በዘይትየሚሰራፍሬን)
3.በዘይትናበአየርልዩቅን ብር

1.
ኒዩማቲክብሬክ( በንፋስየሚሰራፍሬን)፡
-በአየርብቻየሚሰራፍሬንየምንጠቀመው ለመካከለኛናለከባድ መኪናዎች ነው፡፡
ምክንያቱም በዘይትየሚሰራፍሬንበርቀትእስከተሳቢው ድረስአሰራጭ ቶከባድጭ ነትይዞበከፍተኛፍጥነ ትየሚጓዝንመኪና
ማቆም አስቸጋሪስለሚሆንነ ው፡
፡በአየርግፊትየሚሰራፍሬንለመካከለኛናለከባድተሽከርካሪዎች ያስፈለገበትምክንያትአየር
በቀላሉክፍተትባገኘበትቦታላይቶሎ ስለሚገባየሚፈለገውንስራለመስራትበጣም አመቺስለሆነነ ው፡ ፡
በአየርየሚሰራፍሬንዋናዋናክፍሎች
1. ብሬክፔዳል
2. ብሬክቫልቭ
3. ኮምኘረሰር
4. የአየርማጠራቀሚያ

12
 5. ኤርብሌዲን ግ(አየርማስተንፈሻ)
6. የአየርማከፋፈያ
7. ኤርቻምበር( ሶፌቶ)
8. ብሬክሹ
9. ብሬክድራም
1.ብሬክፔዳል፡ -በአሽከርካሪዉ አማካነኝነትብሬክቫልቭንለመክፈትየምን ጠቀምበትመሣሪያነ ው፡፡
2.ብሬክቫልቭ፡ -ፔዳልሲረገጥ አየርወደዊልሲሊን ደሮችእንዲያልፍእንዲሁም ደግሞ ሳይረገጥ አየርእንዲያልፍየሚያደርግ
መሣሪያነ ው፡፡
3.ኮምኘረሰር፡ -ይህመሳሪያአጠቃላይቅርፅናየውስጥ ክፍሉእን ደአንድኢንጅንይመስላል፡፡ይኸውም ክራንክሻፍት፣ኮኔክቲንግ
ሮድ፣ፒስተንእስከሪን ጉእናሲሊን ደርሄድአለው፡፡የኢንጅኑክራንክሻፍትከኮምኘረሰሩክራንክሻፍትጋርበጥርስወይም በቤልት
በማገናኘትፒስተኑበሚመላለስበትወቅትወደታችሲወርድበሄዱ ላይየምትገኝየማስገቢያቫልቭይከፈትናከአየርማጣሪያው
የተጣራአየርይገባል፡ ፡ወደላይሲወጣ የማስወጫ ቫልቭ ተከፍቶየማስገቢያው ቫልቭ ይዘጋናአየሩወደአየርማጠራቀሚያው
ጋንይተላለፋል፡ ፡
4.አየርማጠራቀሚያጋን፡ -ይህ ክፍል የበርሜል ቅርፅያለው ሲሆንለፍሬንአገልግሎትየማያስፈልገውንአየርለማጠራቀም
የሚያገለግልክፍልነ ው፡
፡
5.ኤርብሌዲን ግ(አየርማስተንፈሻ) ፡
-ከስሙ መረዳትእን ደምንችለው የአየሩግፊትከመጠንበላይእየጨ መረሲሄድመስመሩ
እንዳይፈነ ዳትርፍአየርየቫልቩንስኘሪን ግ በመጨ ቆንቫልቩንከፍቶአየሩወደውጭ እን ዲወጣ የሚያደርግክፍልነ ው፡
፡
6.አየርማከፋፈያ፡ -ስሙ እንደሚገልፀዉ የአየሩንአቅጣጫ የ ሚቀይስክፍልነው፡፡ከፊትናከኋላእግሮችእን ዲሁም ከፊትናከኋላ
ተሳቢእግሮችለኤርቻምበርአየርየሚያስተላልፍክፍልነ ው፡፡
2.ሀይድሮሊንክብሬክ( በዘይትየሚሰራፍሬን)
በዘይትየሚሰራፍሬንዋናዋናክፍሎች
1.ብሬክፔዳል
2.ማስተርሲሊን ደር
3.የዘይትመያዣ
4.የዘይትመተላለፊያቱቦዎች
5.ዊልሲሊን ደር
6.ብሬክሹ( የፍሬንሸራ)
7.ብሬክድራም
8.ብሬክላይኒግ
1.ብሬክፔዳል፡ -
በአብዛኛዎቹተሽከርካሪዎችላይበስተግራየክለችፔዳልበስተቀኝየነ ዳጅፔዳልየሚገኙሲሆንብሬክፔዳልበነ ዚህ
መሀልላይየሚገኝነ ው፡፡ይህከዘይትየሚሰራፍሬንፔዳልሲረገጥ በማስተርሲሊን ደርውስጥ የሚገኘውንፒስተንበፑሽሮድ
አማካኝነትወደፊትበመግፋትዘይቱግፊትእን ዲኖረው የሚያደርግሲሆንሲለቀቅበስኘሪን ግ ስበትወደቦታው የሚመለስነ ው፡ ፡
2.ማስተርሲሊንደር፡ -በውስጡ አንድወይም ሁለትየዘይትመግቢያናመውጫ መስመርይኖረውናፒስተኖችተገፍተው ሲላቀቁወደ
ቦታቸው የሚመልሳቸው ስኘሪን ግ እን
ዲሁም ቾክቫልቮች የሚገኙበትዋናየፍሬንክፍልነ ው፡፡በዚህ ክፍልውስጥ ኘራይመሪ
ፒስተንእናሰከን ደሪፒስተንየሚባሉፒስተኖችየያዙናወደፊትእናኋላእግሮችድረስዘይትየሚገፋልንክፍል ነ ው፡፡
3.የዘይት መያዣ፡-ይህ የፍሬንክፍል ከማስተርሲሊን ደሩ ከፍ ያለ ቦታ ላይ ተቀምጦ ለፍሬንአገልግሎት የሚዉለዉንዘይት
ማጠራቀሚያቋትነ ዉ፡ ፡
4.የዘይት መተላለፊያቱቦዎች፡ -እነዚህ ክፍሎች ስማቸው እን ደሚያመለክተው ከሪዘርቭየርአን ስቶ እስከ ዊል ሲሊንደሩ ዘይት
የሚተላለፍባቸው መስመሮችናቸው፡ ፡
5.ዊልሲሊንደር፡ -የዘይቱንግፊትወደተን ቀሳቃሽግፊት( መካኒካልእን ቅስቃሴ)የሚለወጥ ሲሆንበውስጡም ፒስተንእናመላሽ
ስኘሪንግ አለው፡ ፡ፒስተኑከውጭ ባለው ፊቱከብሬክሹ ጋርተገናኝተው የፒስተኑእን ቅስቃሴ ብሬክሹውንየሚያን ቀሳቅስ
ይሆናል፡፡የሚታሰረውም ከማይሽከረክረው ፊክስድአክስልላይይሆናል፡ ፡
6.ብሬክሹ፡ -ይህክፍልግማሽክብየሆኑብረቶችበላያቸው ሸራየተለጠፈባቸው ሲሆኑአን ዱ ፊታቸው ከዊልሲሊን ደሩጋርሲያያዝ
ሌላኛው በስኘሪን ግ ከሚታሰሩበትአክስል ( አክስል ሀውሲን ግ)ላይ የሚቀመጥ መተጣጠፊያወይም ፈርክለም ላይ ያርፋሉ፡ ፡
ከተንቀሳቀሱበኋላወደቦታቸው የሚመልሳቸው ስኘሪን ግ አላቸው፡፡
7.ብሬክድራም፡ -ከጠን ካራብረትየተሰራታምቡርሲሆንከጎማው ጋርበቡለንታስሮየሚሽከረከርየፍሬንክፍልነ ው፡፡
13
8.ብሬክ ላይኒግ፡ -ይህ መሳሪያከፍተኛሙቀት እን ዲቋቋም ሆኖ ከአስፔስቶስ የሚሰራ ነ ው፡፡የሚታሰረውም በሪቬት ወይም
በመጣበቂያከብሬክሹላይየሚታሰርነ ው፡፡ይህላይኒግበተለምዶየፍሬንሸራተብሎ የሚጠራክፍልነ ው፡፡
በዘይትየሚሰራንፍሬንባለዲስክእናባለድራም( ታምቡር) ብለንበሁለትእንከፍለዋለን፡
፡
ሀ.በዘይትየሚሰራባለታምቡርፍሬን
የተሽከርካሪውንፍጥነ ትለመቀነ ስእናለማቆም የምን ጠቀምበትዘዴፍሪክሽንነ ው፤በአይነቱም ደረቅሠበቃእየተባለይጠራል፡ ፡
ሰበቃን የምን ጠቀመው ጐማውን ይዞ የሚያሽከረክረው ታምቡር እና ተሸካሚው በዘይት ግፊት የሚን ቀሳቀሱ ፒስተኖች
በሚን ቀሳቀሰው ክፍልተዘርግተው የሚን ቀሳቀሰውንታምቡርበፍሬንሸራዎችንወጥሮበመያዙድራሙ እን ዳይዞርያደርጋል፡ ፡
ለ.በዘይትየሚሰራዲስክብሬክ
በዘይትየሚሰራዲስክብሬክከታን ቡርየሚለይበትመን ገድውስንነ ው፡፡
ይኸውም ሌላው ክፍልሁሉአን ድሆኖበድራም ፈን ታ
ዲስክየ ተባለክብሰፌድመሣይብረትይሽከረከራል፡ ፡የፍሬንሸራዎችደግሞ ከውስጥናከውጭ እን ደድራም ብሬክትልቅሳይሆን
አነስተኛጠፍጣፋሸራከዊልሲሊን ደሩጋርይያያዛሉ፡ ፡የፍሬኑንፔዳልበሚረገጥበትጊዜ ዘይትየዊልሲሊን ደሩንፒስተንወደ
ውጭ ሲገፋው ዲስኩንበመሐል በማድረግ በውጪ ናበውስጥ የዲስክብሬክሸራዎች ዲስኩንበማጣበቅ እን ዳይሽከረከር
በማድረግያቆሙ ታል፡ ፡
4.የተሽከርካሪትክክለኛእንቅስቃሴመቆጣጠሪያመሣሪያ
አሽከርካሪው ተሽከርካሪውንያለበትንሁኔ ታየሚቆጣጠርባቸው ዳሽቦርድላይያሉጠቃሚ መሣሪያዎችናቸው፡ ፡ከእነዚህውስጥ
1.የጀነሬተር(የዲናሞ) መብራት፡ -
ጀነሬተሩኤሌክትሪክበትክክልእያመረተእናአለማምረቱንመቆጣጠሪያጌጅነ ው፡ ፡
2.ሂተርኘላግ፡ -
በናፍጣ ሞተርላይአየርመሞቁንየምን ከታተልበትምልክትነ ው፡፡
3.የነዳጅመጠንመለኪያ፡ -በፊውልታን ክውስጥ ያለውንነ ዳጅመጠንለማወቅይረዳል፡ ፡
4.የእጅፍሬንስንይዝየሚበራ፡ -የእጅፍሬኑበትክክልመያዝአለመያዛችንለማወቅይረዳል፡ ፡
5.የፊትመብራትሲበራየሚበራ፡ -መብራቱበትክክልመብራትአለመብራቱንለማወቅይረዳል፡ ፡
6.ፍሬቻ፡-የትኛው ፍሬቻበትክክልመብራቱን ናአለመብራቱንለማወቅይረዳል፡ ፡
7.የሙ ቀት መለኪያ፡ -ሞተሩ የደረሰበትንየሙቀት ደረጃ ለማወቅ የሚረዳ ሲሆንእን ደመኪናው አይነት የተለያዩጌጆች ሊኖሩ
ስለሚችሉአሽከርካሪዎችጠቀሜታቸውንበትክክልመረዳትአለበት፡ ፡
8.ኦዶሜትር፡ -ከተሰራበትጊዜጀምሮምንያህልኪ. ሜ እን ደተጓዘየሚመዘግብ
9.ታኮሜትር፡ -የሞተርፍጥነ ትበደቂቃምንያህልእን ደሆነየሚያሳይ
10.
ስፒዶሜትር፡ -
ተሽከርካሪው በሰአትምንያህልእየተጓዘአን ደሆነየሚያሳይ
11.
ትሪፖኦዶሜት፡ -በአንድጉዞብቻምንያህልኪ. ሜ እንደተጓዘየሚያሳይ
ምልክት የሚያስተላልፈው መልዕክት
ፍሬቻአመልካች

ረጅም መብራትአመልካች

የኋላጭ ጋግመብራትአመልካች

የነ
ዳጅአመልካች

የባትሪአመልካች

የእጅፍሬንአመልካች

ግሉፕላግ(
ካንዴሊቲ)
አመልካች

የዘይትግፊትአመልካች

የነ
ዳጅማጣሪያአመልካች

4ዊልድራይቭአመልካች

14
 የሞተርደህን
ነትአመልካች

የደህን
ነትቀበቶአመልካች

ኤርባግአመልካች

የፊትጭ ጋግመብራትአመልካች

የበርመከፈትአመልካች

የዝናብመጥረጊያአመልካች

የሙቀትአመልካች

5.የትዕይንትመቆጣጠሪያ
በምናሽከረክርበትሠዓትትክክለኛዕይታእንዲኖረንየሚረዱ መሣሪያዎችናቸው፡
፡
ሀ.የግንባር(የፊትመስታወት)
ለ.የጐንናየኋላመስታወት
ሐ.የፀሀይጨ ረርመከላከያ
መ.የዝናብመጥረጊያ
ሠ.የውስጥ መስታወት
6.የመገናኛመሣሪያዎች
ሀ.ክላክስ(ጥሩንባ)
ለ.የሠሌዳመብራት
ሐ.ፍሬቻ

ምዕራፍሁለት
የማሽከርከርስነ
-ባህሪሃሳቦችናጉዳዩች

ሥነ
-ባህሪምንማለትነ
ው?
ሥነ
-ባህሪ
 የሰዎችናየእን
ስሳትባህሪሳይን
ሳዊበሆነመን
ገድ የሚያጠናየትምህርትዘርፍነ
ው፡፡

 ባህሪንእናየአእምሮአስተሳሰብንሂደትሳይን
ሳዊበሆነመን
ገድየሚያጠናነ
ው፡፡
ባህሪ
 የሰው አስተሳሰብ፣አመለካከትናድርጊትውጤ ትነ
ው፡፡

ተፈጥሮእናአካባቢ በባህሪላይያላቸው ሚና፡

-የሰው ልጅባህሪየውርስ እናየአካባቢ የጋራውጤ ትእንደሆነየተለያዩየሥነ
-ባህሪ
ባለሙያዎችይስማማሉ፡ ፡
የሥነባህሪግባች ፡
- -የሚከተሉትናቸው
 ባህሪንመግለጽ
 የተለያዩባህሪያትንመን ስኤማብራራት

 ወቅታዊየባህሪንሁኔ
ታከግምትውስጥ በማስገባትስለወደፊቱንመተን
በይ

 ባህሪንማሻሻልማለትም የሰው ልጅመልካምናመጥፎባህሪንሊያዳብርይችላል፡ ፡

የማሽከርከርሥነ
-ባህሪ፡
-አሽከርካሪዎችሲያሸከረክሩየሚያሳዩትባህሪየሚያጠናየሥነ-
ባህሪዘርፍነው፡፡
የማሽከርከርሥነ
-ባህሪጠቀሜታ፡ -የማሽከርከርሥነ
-ባህሪዋናጠቀሜታበተሽከርካሪየሚደርሰውንአደጋናሕልፈተህይወትመቀነ
ስነው፡
፡

15
ይህም በዋናነ
ትሊከናወንየሚችለው አስፈላጊየማሽከርከርባህሪንበማሻሻልነ
ው፡፡
የአሽከርካሪዎችን
መልካም ባህሪለማዳበርወይም ለማጠን
ከርእን
ዲያስችልበግን
ኙነትክህሎቶች ላይየሚከተሉትንጉዳዩች
እንዲበረታታማድረግነው፡
፡
 ከሌሎችመን
ገድተጠቃሚዎችጋርመን
ፈሳዊ ትስስርመፍጠር

 ሥነ
-ምግባራዊእናምክኒያታዊመሆን

 የፈጠራ፤የአነ
ዳድልምዶችንእናየዘመኑንየሳይን
ስግኝቶችማዳበርየሌሎችሰዎችስሜትመጋራትናቸው

 ትህትና፤ለመን
ገደኞችትሁትመሆን

 ርህራሄ፤የሌሎችንመን
ገድተጠቃሚዎችስሜትመጠበቅ

 ቤተሰባዊእይታ፤ለተሳፋሪዎችመልካም መሆን

 እንደዜጋህግናደንብንአክባሪመሆንለመን ገድወይም እን
ቅስቃሴሕግጋትተገዥ መሆንናቸው፡
፡
የማሽከርከርሥነ-
ባህሪያዊጉዳዩች
1.ዝግጁነት
ዝግጁነትየብስለት፣የችሎታ፣የትምህርትእናየመነ
ሳሳትየጋራውጤትነው፡፡የዝግጁነ
ትመገለጫ (ጉዳዩች)እን
ደሚከተለው ይገለፃ
ሉ፡፡

 ለማሽከርከርጤነ
ኛመሆን
ህንአረጋግጥ

 ተሽከርካሪንመፈተሽናየሚጠገንካለመጠገን

 የመን
ገዱን፣የአየርናየትራፊክሁኔ
ታመገመት

2.መነ
ቃቃት

 በሰዎችውስጥ ያለሁኔ
ታሆኖባህሪንወደግብየሚያደርስሂደትነ
ው፡፡

3.መረጃመሰብሰብ
ሀ.መገንዘብ
መረጃየ ምን ሰበስበው በስሜትሕዋሳቶቻችንሲሆንከዚህውስጥ በአይናችን80%-90%ሲይዝጆሮደግሞ ከአይንበመቀጠልመረጃን
የመሰብሰብሥራይሰራል፡ ፡
ለ.ትኩረት
ትኩረትበስሜትህዋሳቶቻችንአማካኝነ ትከሚደርሱንመረጃዎችመካከልዋናውን ናተፈላጊውንየመምረጥ ሂደትነ
ው፡፡
ሐ.ማስተዋል
በስሜትህዋሳቶቻችንአማካኝነ ትየመጣንመረጃየመምረጥ ማቀናበርናትርጉም የመስጠትሂደትነው፡፡
የባህሪመለዋወጥ መንስኤዎች
በዋናነትከዚህበታችየተዘረዘሩትናቸው ፡
፡
 ከቤተሰብየወረስናቸው ባህሪያት

 በምን
ኖርበትአካባቢ

 አካላዊሁኔ
ታ ለምሳሌየመድከምናየህመም ስሜት

 ሃይለስሜትለምሳሌውስጣዊፍላጐትናፍቅርን
፣ጥላቻን
፣ሐዘን
ን፣ብስጭ ት

 በሥልጠና፤በትምህርት
የአሽከርካሪዎችሙ ያዊሥነ
-ምግባር
 ሙያ
ሙያማለትበህብረተሰቡውስጥ የተከበረናየተወደደየስራመስክሆኖበተወሰነየእውቀትመስክበትምህርትናስልጠናየሚገኝነው፡
፡
 ሥነ-ምግባር
ሥነ-ምግባርመልካሙን
ናመጥፎውንለመለየትየሚያስችልናመጥፎውንበመተው መልካሙ ንእን ድንከተልየሚያበረታታእሴትነ
ው፡፡
 የሙ ያሥነ-
ምግባር

16
 የሙያ ሥነ -
ምግባር ማለት ባለሙ ያው በተሰማራበት ሙያ የሚሰራውን ስራ ውጤ ታማ እን
ዲሆን አባላቱ በጥብቅ መከተል
ሠሚገባቸውንመርሆችናሥነ -
ሥርአቶችይመለከታል፡ ፡
 ሥነ-ምግባራዊደንቦች
 በየሙ ያመስክከተሰማሩትግለሰቦችምንእን ደሚጠበቅበግልጽየሚያመለክቱሕግጋትናቸው፡ ፡በተለይም ማሽከርከርየአእምሮና
የአካልእንቅስቃሴቅንጅትየሚጠይቅሙያበመሆኑትኩረትሊሰጠው ይገባል፡ ፡
ከዚህበመነሳትእያን ዳን
ዱ አሽከርካሪየሚከተሉትን
ነጥቦችእን ደመርህሊከተልይገባል፡፡
 በትራፊክደህን ነ
ትየመንገድ ትራንስፓርትሰላማዊ እን
ቅስቃሴ በሚመለከትወሳኝሚናየሚኖረው አሽከርካሪስለሆነበጥን ቃቄ
ማሽከርከርግድይለዋል፡፡

 አሽከርካሪው የራሱንሕይወትመጠበቅብቻሳይሆንየህብረተሰቡንደህን
ነትናን
ብረትጭ ምርመን
ከባከብይጠበቅበታል፡
፡

 በአሽከርካሪው ስህተትናበተሽከርካሪው የቴክኒክጉድለትሊደርስየሚችለውንየህይወትመጥፋትናየን

ብረትውድመትመከላከል
አለበት፡
፡

 ባለማወቅበቸለልተኝነ
ትአናሥነ
-ሥርአትበጐደላቸው አሽከርካሪዎችናእግረኞችሊደርሱየሚችሉአደጋዎችአስቀድሞ የመጠን
ቀቅ
ሃላፊነ
ትአለበት፡
፡

 ተሽከርካሪው ለማን
ቀሳቀስየሚያስፈልጉመስፈርቶችሁሉአሟልቶመገኘትይኖርበታል፡
፡

ሙያዊሥነ
-ምግባራቸውንአክብረው የሚያሽከረክሩአሽከርካሪዎችየሚከተሉትንመልካም ተግባራትያከናውናሉ፡
፡

 ከነ
ዱ አይጠጡ ከጠጡ አይን
ዱ

 በህክምናባለሙ ያታዝዞናበስራቸው ላይችግርእን

ዳይደርስካልተገለፀላቸው በስተቀርመድሀኒትወስደው አያሽከረክሩም

 ያለምን
ም እረፍትከአራትሰእትበላይአያሽከረክሩም

 የእን
ቅልፍስሜትበተሰማቸው ጊዜሙ ሉእረፍትይወስዳሉ

 ስለጉዟቸው እቅድያወጣሉ፣ጊዜይቆጥባሉ፣የችግርመን
ስኤእን
ዳይሆኑይዘጋጃሉ

 የተሳፋሪው ደህን
ነትየአሽከርካሪው ሃላፊነ
ትመሆኑንይገነ
ዘባሉ፡
፡

 ለማሸከርከርአስቸጋሪበሆነመን
ገድላይመኪናቸውንአያሽከረክሩም

 የመኪናቸውንጠቅላላአካልይጠብቃሉ

 የመኪናቸው የተለያዩክፍሎችባግባቡመስራታቸውንከመን
ቀሳቀሳቸው በፊትያረጋግጣሉ

 መታጠፊያመን
ገዶችላይብርቱጥን
ቃቄያደርጋሉ

 የአየሩሁኔ
ታበመጥፎደረጃላይከተገኘየተሻለየአየርሁኔ
ታእስኪገኝድረስአያሸከረክሩም

 ሌሎችናእራሳቸውንከአደገኛሁኔ
ታዎችይከላከላሉ፣ጠን
ቃቃናአስተዋይይሆናሉ

 ረዥም መብራትአስፈላጊባልሆነ
በትቦታአያበሩም ወይም አይጠቀሙም

 በከፍተኛጥን
ቃቄማሽከርከርየሚገባቸው ቦታላይበጥን
ቃቄያሽከረክራሉ

 የሚያሽከረክሩትመኪናየሌሎችንመን
ገድአለመዝጋቱንያረጋግጣሉ

 ለእግረኞችቅድሚ ይሰጣሉ

 በነ
ሱየሃላፊነ
ትጉድለትሕይወትያለው ነ
ገርእን
ዲጠፋአይፈልጉም

 የማሽከርከርሙ ያብቃታቸውንከፍለማድረግይጥራሉ

 የፍጥነ
ትወሰንገደብንያከብራሉ
17
  የመን
ገድሥነ
-ሥርዓትምልክቶችን
ናትእዛዞችንያከብራሉ

 ለትራፊክመብራትትእዛዝተገቢውንምላሽይሰጣሉ

 የትራፊክፓሊስትእዛዝናሌሎችንየትራን
ስፓርትባለስልጣናትመመሪያዎችያከብራሉ

 በእን
ቅስቃሴናበማቆም ሂደትተገቢውንምልክትበተገቢው ቦታናጊዜይጠቀማሉ

 በአጠቃላይየአሽከርካሪዎችንመልካም ሥነ
-ምግባራትአሟልተውናጠብቀው በራሳቸው በቤተሰቦቻቸው በህብረተሰቡናበመን
ግስት
ሃብትናንብረትላይአደጋከማድረስይቆጠባሉ፡፡

የአሽከርካሪዎችአስፈላጊባህሪያትየምንላቸው
 ሞገደኛነ
ት

 ከሚፈለገው በላይራስወዳድነ
ት

 ሃይለስሜታዊአለመሪጋጋት

 ቸልተኝነ
ት

 ትኩረትለመሳብመሞከር(
ልታይልታይማለት)

 ሃላፊነ
ትንመዘን
ጋት

 ሱሰኝነትየመሳሰሉትናቸው፡፡
እነ
ኚህንአላስፈላጊባህሪያትየሚያንፀባርቁአሽከርካሪዎችሙ ያውንወደተራናቀላልነትይለውጡታል፡
፡በመሆኑም ፡
-
 የሌላውንመን ገድየሚዘጉናካለእነሱበስተቀርሌላመን ገድተጠቃሚ እንደሌለየሚቆጥሩ

 ቅጣትከሌለበስተቀርሕግንበራሳቸው ተነ
ሳሽነ
ትየማያከብሩ

 መግጨ ትናመጋጨ ትንበቀላሉየሚመለከት

 ማቆም በማይገባቸው ቦታበማቆም በማህበራዊእን

ቅስቃሴእን
ቅፋትየሚሆኑ

 ካልጠጡ የማይነ
ዱ

 ከተቃራኒፆታጋርተቀምጠው ከነዱ ጠቅላላሕጐችንበመሻርበማንአለብኝነ

ትእናልብበመወጠርበከፍተኛፍጥነ
ትበማሽከርከር
ልታይልታይባይነትየሚያጠቃቸው

 ጫ ትመቃምናማጨ ስንበሚያሽከረክሩበትወቅትየሚያዘወትሩናቸው፡
፡

በማሽከርከርችሎታላይየአልኮልመጠጥ የሚያስከትለው ተጽእኖ

 የአልኮልመጠጥበማሸከርከርችሎታላይእን
ዴትተጽእኖያደርጋል?

የአልኮልመጠጥ በስርዓተነርቭላይከፍተኛተጽእኖያደርሳል፡
፡የአልኮልመጠጥ የአሽከርካሪውንየማየት፣የማተኮር፣የማገናዘብውሳኔ
የመስጠትችሎታውን ናቅልጥፍናንበመቀነስየትራፊክአደጋእን
ዲፈጠርምክኒያትይሆናል፡ ፡
የአልኮልመጠጥ ጠጥቶየሚያሽከርከርአሽከርካሪየሚያሳያቸው ባህርያት
 በከፍተኛፍጥነ
ትማሽከርከር

 በጣም ዝግባለፍጥነ
ትማሽከርከር

 ሰፋያለቦታበመውሰድመኪናንማዞር

 በፍጥነ
ትፍጥነ
ትንመቀነ
ስእናበማይታመንሁኔ
ታፍጥነ
ትንመጨ መር

 ከጎንእናከፊትለፊትያለንመኪናበጣም ተጠግቶማሽከርከር

 ያለአግባብ(
በግዴለሽነ
ት)ምልክትሳያዩመቅደም
18
 የመኪናውንየፊትመብራትባግባቡሳያበሩማሽከርከር

 የመኪናውንመሪመቆጣጠርብቃትበማጣትረድፍንይዞማሽከርከርያለመቻል

 ለትራፊክምልክትተገዥ ያለመሆንእናየመሳሰሉትየአልኮልመጠጥ ጠጥቶየሚያሽከረክርአሽከርካሪባህርያትናቸው፡ ፡

የአልኮልመጠጥ እናየትራፊክአደጋ
የትራፊክአደጋእን ዲፈጠርምክን ያትከሚሆኑትነ ገሮች ውስጥ የአልኮልመጠጥ ጠጥቶማሽከርከርአን ዱነው፡፡ከጠጡ አይን
ዱ ከነ
ዱ
አይጠጡ የሚለውንየትራን ስፖርትደን ብማክበርበዘርፉየሚደርሰውንየትራፊክአደጋመቀነ ስአስተዋጽኦይኖረዋል፡፡
የአልኮልመጠጥናህግ
አሽከርካሪዎች ሊያውቋቸው ከሚገቡ ልዩልዩየትራን ስፖርት ደንቦችናህጎች መካከል አን
ዱ በአልኮል መጠጥ፤በመድሀኒት ወይም
በአደንዛዥ እጽተመርዞማሽከርከርክልክልመሆኑንእናየሚያስጠይቅ፣የሚያስቀጣ እን ደሆነመረዳትተገቢነ ው፡፡
የአልኮልመጠጥ በጠጡ ወቅትያለማሽከርከር
መጠጥ ከጠጡ ወይም ሊጠጡ ካሰቡየተለያዩአማራጭ መን ገዶችማዘጋጀት፡-
 የህዝብትራን ስፖርትወይም ታክሲመጠቀም
 ሌላያልጠጣ አሽከርካሪመኪናዎትንእን ዲያሽከረክርማድረግ
 የጠጡበትቦታማደር
 ሌላአሽከርካሪእን ዲያደርስዎትስልክደውለው መጥራት
 የአልኮል መጠጥ መጠጣትአስፈላጊ መስሎ ከታየዎትቤተሰብዎናጓደኞቾትጋርበመኖሪያቤትእናበአቅራቢያለመጠጣት
መሞከር
በአልኮልመጠጥ የተመረዘአሽከርካሪሲያጋጥምህማድረግያለብህክን ዋኔዎች
 ጠጥቶየሚያሽከረክረውን ከፊት፣
ከኋላእናከጎንሊያደርሱየሚችለውንጉዳትግን ዛቤውስጥ በማስገባትመጠን ቀቅ

የሞገደኛእናክልፍልፍአነ
ዳድ

የሞገደኛናችኩልአሽከርካሪየአነ
ዳድባህሪ

ከሞገደኛየማሽከርከርሂደትጋርበተያያዙየተለያዩችግሮች/
ግድፈቶች አሉ፡
፡
ከነ
ዚህውስጥ፡
-
 አልኮልአደን
ዛዥ ዕፅ፣ከባድመድሀኒትወስዶ፣በእን
ቅልፍበድብርትወይም በከባድህመም ውስጥ ሆኖማሽከርከር

 ተናደው ተቆጥተው ወይም በሌሎችስሜትውስጥ ሆነ

ው ማሽከርከር

 በፍርሀትውስጥ ሆነ
ው ማሽከርከር

 በጭ ን
ቀትውስጥ ሆነ
ው ማሽከርከር

 በማሽከርከርእያሉአተኩሮትንበሌላነ
ገርላይማድረግ

 በፍጥነ
ትሱስተይዞማሽከርከር

 የትራፊክህጎችንያለማክበር፣የተሳሳተግምትናማጠቃለያመስጠት

 የትራፊክህጎችግን
ዛቤአለመኖርናየራስንየአነ
ዳድስህተቶችአለመቀበል

ሞገደኛአነ
ዳድፈርጆች
የሞገደኛአነ
ዳድሂደትበሶስትክፍሎችይከፈላሉ፡
፡

1.ትዕግስትማጣትእናትኩረትአለመስጠት

2.ተፅዕኖየማድረግትግል

3.ግድየለሽነ
ትእናየመን
ገድላይፀብ

1. ትዕግስትማጣትእናትኩረትአለመስጠት

 የትራፊክመብራትንአለማክበርለምሳሌቀይመብራትመጣስ
19
  የትራፊክቢጫ መብራትእየበራፍጥነ
ትያለመቀነ
ስ

 ያለአግባብረድፍንመቀየርወይም መሽሎክሎክ

 ከተፈቀደው ፍጥነ
ትበላይማሽከርከር

 ከፊትለፊትያለንተሽከርካሪበጣም ተጠግቶማሽከርከር

 አስፈላጊውንየትራፊክምልክትለሌሎችአሽከርካሪዎችአለማሳየት

 ፍጥነ
ትበመጨ መርናበመቀነ
ስመወላወል

 የማቋረጫ መን
ገዶችንመዝጋት

2. ተፅዕኖየማድረግትግል

 ተሸከርካሪንላለማሳለፍመን
ገድመዝጋት

 በተሽከርካሪዎችመካከልሊኖርየሚገባው ክፍተትሌላተሽከርካሪእን
ዳይገባመዝጋት

 የመኪናጥሩምባበተደጋጋሚ በማስጮ ህ፣በምልክትእናበመጮ ህመሳደብናማስፈራራት

 ለማስፈራራትወይም ለማስገደድሲባልከፊትለፊትያለንመኪናከኋላው ተጠግቶማሽከርከር

 ለመቀበልተሽከርካሪንበድን
ገትማቋረጥ

 በበቀልስሜትበድን
ገትፍሬንመያዝ

3. ግድየለሽነ
ትእናየመን
ገድላይፀብ

 በአልኮልመጠጥ ተመርዞማሽከርከር

 በጣም ከፍተኛበሆነፍጥነ
ትማሽከርከር

 መሳሪያመደገንወይም መተኮስ

 በመን
ገድዳርመኪናበማቆም ማስፈራራትወይም መደባደብ

ሞገደኛአሽከርካሪላለመሆንመደረግየሚገባቸው ክንዋኔ
ዎች
 በጣም በደከሙ ፣በተበሳጩ ፣በተቆጡናእነ
ኝህንመሰልስሜትበሚሰማዎትወቅትአለማሽከርከር

 ወደሚፈልጉትቦታበሰዓቱለመድረስበቂጊዜመመደብ

 ከተቻለየጉዞንፕሮግራም በስራመግቢያናመውጫ ሰዓቶችላይአለማድረግ

 ሊያዘገይዎትየሚችልጉዳይመኖሩንበቅድሚያበስልክመግለጽ

 አዝናኝናለስላሳሙዚቃዎችንበተሸከርካሪው ውስጥ ድምጹንዝቅአድርገው በመክፈትማድመጥናብስጭ ትዎንማብረድ

 በሚያሽከረክሩበትወቅትዘናማለትበወን
በርላይተስተካክለው መቀመጥናመሪውንበአግባቡመያዝ

 በመኪናው ውስጥ ያለን

ንምቾትማሻሻል

 ስሜትንመቆጣጠር፣ሞገደኛአሽከርካሪሲያጋጥም ከመበቀልመቆጠብ

 ለሌሎችቅድሚያመስጠትጨ ዋመሆንለሰው ልጅክብርመስጠትናይቅርባይመሆን

 ለሚያደርጉትእን
ቅስቃሴሁሉበትዕግስትእናበቂጥን
ቃቄበማድረግማሽከርከርእን
ዳለብዎትልብይበሉ፡
፡

ይህ ዘይቤ አደጋንእናየግልፉክክርንበመቀነ
ስየቡድንስራን
ናህብረትንያበረታታል፡
፡መደጋገፍንመሰረትባደረገየማሽከርከርስርዓት
20
 ውስጥ ማሽከርከርማለትየቡድንስራመሆኑን
ናአን
ዱ አሽከርካሪለሌላው አሽከርካሪደህን
ነትኃላፊነ
ትእን
ዳለበትመረዳትይገባል፡
፡

ሞገደኛአሽከርካሪሲያጋጥሞትማድረግያለብዎትክንዋኔ
ዎች
 ረድፍዎንላለመልቀቅሲሉፍክክርውስጥ አለመግባት

 ፀያፍስድቦችን
ናምልክቶችንችላማለት

 የአይንለአይንግን
ኙነትማስወገድ

 ሳይበሳጩ ዘናብለው ሁኔ
ታዎችንመከታተል

 ችግርሲያጋጥምዎችግሩንሳያባብሱበሰላም ለመጨ ረስጥረትማድረግ

 ሁኔ
ታውንለትራፊክፖሊስናለህግአስከባሪዎችማሳወቅ

 እይታዎንየ
ሚያሽከረክሩበትመን
ገድላይማድረግናቸው፡
፡
የማሽከርከርባህርያትዘርፎች
ሶስቱየማሽከርከርባህርያትዘርፎችትርጓሜ፡ -
ሀ.የስሜትባህሪ፡-ፍላጎት፣አመለካከትን፣እሴትን
፣መነ ሳትን
ናማንኛውን
ም ግብንያለመ የሰዎችድርጊትያጠቃልላል፡፡
ለ.የመገንዘብባህሪ፡-መረዳትን፣ማሰብን፣ምክንያትመስጠትንውሳኔመስጠትን ናየሰዎችንድርጊትማጤ ንንያካትታል፡፡
ሐ.የክህሎትባህሪ፡-በአእምሮአዛኝነትናበአካልእንቅስቃሴየሚፈጸመው ማናቸውም የክህሎትባህሪያትያካተተነው፡፡
የማሽከርከርባህሪስነ
-ባህሪያትዘርፎች
1.ኃላፊነት
ሀ.ስሜታዊኃላፊነ
ት
ሌሎችንማሰብናስነ
-ምግባራዊነ
ት
 ለማሽከርከርተግባር፣ሀሳብእናእን
ቅስቃሴስነ
-ምግባራዊነ
ትእናሃይማኖታዊመመሪያዎችንመጠቀም

 በሌሎችላይአደጋንጉዳትላለመፍጠርመጠን
ቀቅ

 በአውራጎዳናላይለሚጠቀሙ እግረኞችግብ፣ዕቅድእናበእን
ቅስቃሴስኬታማ እን
ዲሆንመተባበር፡
፡
የስሜታዊኃላፊነ
ትጉድለት
 ራስወዳድነ
ትናቅን
ነትየጎደለው አስተሳሰብ

 የበቀለኝነ
ትስሜትናበሌሎችየአውራጎዳናተጠቃሚዎችላይጉዳትየማድረስፍላጎት፣

 በራስላይየደረሰንችግርበሌሎችላይእን
ዲደርስመሻት

 የሌሎችአውራጎዳናተጠቃሚዎችንስሜትናመብትመጣስናአቃሎ ማየት

 ጥፋትንአለማመን
ናጥፋታችን
ንየሚነ
ግሩን
ናየሚያሳዩን
ንሰዎችበጥላቻመመልከት

 የመን
ገደኞችንምቾትናደህን
ነትንበቸልታመመልከት

ለ.አእምሮአዊኃላፊነ
ት፡-
 አዎን ታዊህሊናዊአስተሳሰብናአእምሮአዊጤ ን
ነት

 የራስን
ናየሌሎችንየማሽከርከርተግባርሊያስከትልየሚችለውንውጤ ትቀድሞ መገመትወይም ማሰብ፡
፡

 መኪናንበማሽከርከርሂደትውስጥ ራስንከአሉታዊስሜቶችነ
ፃማድረግ

 ሰዎችንእናን
ብረትንከአደጋየሚጠብቅናየሚከላከልየማሽከርከርምናባዊዕቅድንመከተል

 ደህንነቱለተረጋገጠ የማሽከርከርባህሪራስንለማስገዛትመሰረታዊመረጃዎችንመጠቀም የአደጋዎችንመጠንየሚያሳይመረጃ

የአእምሮአዊኃላፊነትጉድለት

አሉታዊህሊናአስተሳሰብእናአደገኛየሆነባህሪ
21
  አደገኛየሆነየማሽከርከርምናባዊዕቅድንመከተል

 ትርጉም ለሌለው እናለተሳሳተየማሽከርከርተግባርዋጋመስጠትለምሳሌ፡

-መቀደምንእን
ደሽን
ፈትመቁጠር

 ለሌሎችአሽከርካሪዎችይተቹኛል፣ያወግዙኛል፣ያጠቁኛልየሚልአስተሳሰብንመያዝ

 የሌሎችንአሽከርካሪዎችንባህሪበአቋማቸውናበመኪናቸው ሁኔ
ታመገመትናዝቅአድርጎማየት

 በመኪናዬውስጥ ብቻየንስላለሁማን
ም አይከታተለኝም /
አያየኝም ብሎ ማሰብ

 መኪናእያሽከረከሩበቅዠትናበቀንህልም ውስጥ መዘፈቅ፡

፡

ሐ.ክህሎታዊኃላፊነ
ት
ደስተኝነ
ትእናእርካታ
 የአነ
ዳድሁኔ
ታ፣አካባቢውን
ናጥን
ቃቄየታከለበትንየአነ
ዳድእን
ቅስቃሴያችን
ንመውደድ

 በማሽከርከርወቅትገን
ቢናመልካም የሆኑአእምሮአዊተግባሮችንመፈጸም ለምሳሌ፡
-ማቀድ፣መገምገምናመወሰን

 በመልካም ስሜትውስጥ ሆኖመኪናማሽከርከር

 በማሽከርከርሂደትውስጥ ለምናገኛቸው መልካምናአስደሳችነ

ገሮችአድናቆትንመግለጽ
የክህሎትኃላፊነትጉድለት
ውጥረትናድብርት
 የሀዘን
ናየድብርትስሜትእን
ዲሁም ለማሽከርከርኃይልናፍላጎትበማጣትበማሽከርከርስራችንላይአሉታዊተፅእኖእን
ዲያሳድር
መፍቀድ

 በማሽከርከርሂደትውስጥ በሰራናቸው ስህተቶችምክን

ያትራስንዝቅአድርጎማየትናለራስክብርመን
ፈግ

 በማሽከርከርሂደትመፍራት፣መጨ ነ
ቅናአለመረጋጋት፡
፡

2.ጥንቃቄ/ደህንነት
ሀ.ስሜታዊደህንነ
ት
ራስንማዘጋጀትእናሚዛናዊእኩልነ
ት
 ለሌሎችአውራጎዳናተጠቃሚዎችሚዛናዊለመሆንመሞከር

 የሌሎችአሽከርካሪዎችንየማሽከርከርእን
ቅስቃሴላለማስተጓጎልናበአላማቸው ላይጣልቃላለመግባትፍላጎትማሳየት

 ሌሎችየአውራጎዳናተጠቃሚዎችሊሰሩትየሚችሉትንስህተትበማሰብጥን
ቃቄናሰፋያለግን
ዛቤመውሰድ፡
፡

የስሜታዊደህንነ
ትጉድለቶች
የሞገደኝነ
ትስሜትናበአጋጣሚዎችየመጠቀም ፍላጎት
 ሌሎችአሽከርካሪዎችንለመቅደም ራስንበመውደድስሜትውስጥ ማስገባት
 በሌሎችአውራጎዳናተጠቃሚዎችላይየማውገዝናየቁጣንስሜትማን ፀባረቅ
 በሌሎችአሽከርካሪዎችተግባርየመገልገልናየመፍራትስሜትንማሳየት
 ሌሎችአሽከርካሪዎችአስገዳጅናፈታኝሁኔታውስጥ እን
ዲገቡመፈለግ፡፡
ለ.አእምሮአዊደህንነ
ት
ሚዛናዊመለያባህርያት
 ለሌሎችአውራጎዳናተጠቃሚዎችሃሳብናባህሪሚዛናዊናምክን ያታዊየሆነገለጻመስጠት፡
፡
 ለራስየማሽከርከርተግባርስሜትሚዛናዊየሆነምክን ያትመስጠት፡፡
 ነገሮችንሁኔታዎችንከሌሎችየአውራጎዳናተጠቃሚዎችአን ጻርመመልከት፡፡
 በምናሽከረክርበትአካባቢእየተከናወኑያሉትንክስተቶችለመረዳትሁኔታዎችንመገመት፡፡
የአእምሮአዊደህንነትጉድለቶች
ሚዛናዊነ
ትየጎደለው መለያባህርያት
 የሌሎችአሽከርካሪዎችንባህርበመረጃያልተደገፈሚዛናዊባልሆነ
ናመሰረትየለሽበሆነሁኔ
ታመፈረጅ፣መመልከት፡
፡

22
  የራስንየማሽከርከርባህሪናጥፋትበተሳሳተመንገድመተርጎምናመከላከል
 የራስንየማሽከርከርጥፋትወደሌሎችአሽከርካሪዎችለመሳበብመሞከር
 ለሰራነው ጥፋትመከላከያየሚሆንናአሳማኝየሚመስልምክን ያቶችንለራስማቅረብ፡
፡
ሐ.ክህሎታዊደህንነት
ትህትናየተሞላበትመግባባትናየመረጋጋትስሜት
 ፈታኝስሜትንጎጂ በሆነሁኔታውስጥ መረጋጋትናግፊትንመቋቋም፡፡
 ከሌላ አሽከርካሪጋርበተፈጠረአለመግባባት የተከሰተንየስሜት ለውጥ /
መረበሽ ማስወገድናበፍጥነት ወደ መደበኛስሜት
ለመመለስመሞከር
 በእግረኞችናበሌሎችየአውራጎዳናተጠቃሚዎችንመተቸት፣መናቅናማጣጣልአይገባም፡ ፡
 በመን ገደኞችን
ናሌሎችየአውራጎዳናተጠቃሚዎችላይፀያፍየሆኑቃሎችን ናተግባሮችንከመፈፀም መቆጠብ፡፡
የክህሎታዊደህንነትጉድለት
ትህትናየጎደለው ምልልስናየተጋነ
ነአፀፋ
 ሌሎችየአውራጎዳናተጠቃሚዎችንበቃልወይም በምልክት በአካላዊእን ቅስቃሴመሳደብ፡
፡
 ሌላአሽከርካሪከሚያሳየው አግባብነ
ትየሌለው ባህሪተመሳሳይ/
የተጋነ
ነ አፀፋመስጠት
 ሌሎተየአውንጐዳናተጠቃሚዎችንመተቸት፣መናቅናማጣጣል፡ ፡
 መንገደኖችንናሌሎችየአውራጐዳናተጠቃሚዎችንአስገዳጅሁኔ ታውስጥ ማስገባት፡
፡
3.ብቃት
ሀ.
ስሜታዊብቃት
ደን
ብንማክበርናልበሙ ሉነ
ት
 በምናሽከረክርበትወቅትስህተትንለማስወገድመሞከርናጠን ቃቃለመሆንመጣር፡፡
 ለትራፊክእንቅስቃሴደን ብናስርዓትራስንማስገዛት
 የትራፊክህጐችናደን ቦችንማክበር
 በትራፊክመብራቶችእን ድን ቆም በሚያስገድዱ ምልክቶችናበትራፊክመጨ ናነ
ቅ
 እንቅስቃሴዎችንሲገታናሲዘገይበትእግስትመጠበቅ
 በልበሙሉነ ትእናበራስመተማመንመን ፈስማሽከርከር፡፡
ስሜታዊብቃትማነ ስ
ደን
ብናስርዓትን
ያለማክበር፤
በራስያለመተማመን
 ለትራፊክደንብናሥርዓቶችንእንዲሁም ደን
ብናስርዓቶችለሚያስከብሩአካሎችፓሊስና
 የትራፊክአካላትእንዲሁም ተቆጣጣሪሰራተኞችየጥላቻስሜትማዳበር
 በመደበኛየማሽከርከርሁኔታውስጥ ተስፋየመቁረጥናያለረጋጋትስሜትንማሳየት
 በትራፊክእንቅስቃሴሂደትታጋሽያለመሆን፡፡
ለ.አእምሮአዊብቃት
እውቀትናግንዛቤ
 የማሽከርከርመርሆችን ናመረጃዎችንማወቅናበአእምሮመያዝ
 በማሽከርከርሂደትሌሎችአሽከርካሪዎችናራሳችንየሰራናቸውንስህተቶችልብማለት
 የማሽከርከርእንቅስቃሴዎች፣ስሜታችንንናሐሳባችን
ንበሚገባማወቅ
 የምናሽከረክርበትአካባቢሁኔታናበስሜታችናበማሽከርከርባህሪያችንላይእን
ዴትተጽእኖሊያመጣ እን
ደሚችሉማሰብናመመርመር
 ትክክለኛየማሽከርከርጥበብአካሄዶችንናመርሆችንበአእምሮመለማመድ፡ ፡
አእምሮአዊብቃትማነ ስ
በመረጃያልተደገፈናየተዛባአስተሳሰብ
 መን ገዱ በሚፈቅደው የፍጥነ
ተልክ( ወሰን)መሰረትማሽከርከርመን ቀርፈፍእንደሆነማሰብ፡፡
 መን ገዱ በሚፈቅደው የፍጥነት ገደብ መሰረት ከማሽከርከርይልቅ ትራፊክ ፓሊሶችንባሉበት ቦታ ፍጥነ
ትንለመቀነ
ስ በማሰብ
ማሽከርከር
 መን ገዱ በሚፈቅደው የፍጥነ
ትልክማሽከርከርበፍጥነ ትከማሽከርከርይልቅለአደጋያጋልጣልብሎ ማሰብ፡፡
 ቢያን ስከ15-
25ኪሎ ሜትርከተፈቀደው ፍጥነ ትበላይማሽከርከርየተለመደናመደበኛየሆነአካሄድእንደሆነማሰብ፡
፡
 ማሽከርከርህጋዊየሆነየፍጥነ ትወሰንገደብየለውም ብሎ ማሰብ፡፡
 ትክክለኛየሆነየማሽከርከርእን ቅስቃሴእያከናወንንአካሄዴትክክልአይደለም የሚልአስተሳሰብመያዝ፡
፡
 የማሽከርከርጥበበየረዥም ጊዜትምህርትእናተከታታይየብቃትማሻሻያስልጠናየሚፈልግአይደለም ብሎ ማሰብ፡ ፡
ሐ.ክህሎታዊብቃት
ትክክለኛተግባርናጠንቃቃነ
ት(ንቁነ
ት)
23
  በተለመደየማሽከርከርሁኔ ታውስጥ ትክክለኛየማሽከርከርተግባራትንማከናወን
 ለትራፊክምልክቶችናለሌሎችየአውራጐዳናው ተጠቃሚዎችእን ቅስቃሴትኩረትመስጠት፡፡
 የአካባቢውንየትራፊክእንቅስቃሴፍሰትበመከተልየፍጥነ ትገደብሳያልፍማሽከርከር፡
፡
 ለጥን ቃቄናራስንለመቆጣጠርየሚያግዙአባባሎችናቃላቶችንበመጠቀም የማሽከርከርእን ቅስቃሴያችን
ንመፈተሽ፡
፡
 በማሽከርከርሂደትውስጥ ለምናገኛቸው መልካምናአስደሳችነ ገሮችአድናቆትመስጠት፡፡
የክህሎታዊብቃትማነ ስ
ትክክለኛያልሆነአካሄድናየትኩረትማጣት
 በመደበኛየማሽከርከርሁኔታውስጥ ትክክለኛያልሆነህገወጥ ተግባርንመፈፀም
 ያለበቂአትኩሮትናበሌላሃሳብተጠምዶማሽከርከር
 የትራፊክምልክቶችያለማየትናየአካባቢውንየትራፊክእንቅስቃሴበትኩረትያለመከታተል፡
፡
የመልካም አሽከርካሪባህሪያትንየማዳበርስልት
መልካም ያልሆነስሜትመቆጣጠር
 የማሽከርከርልምዳችንጥሩባህሪእን ጂ መጥፎባህሪያትንእንዲያጠናክርእድልአለመስጠት፡
፡
 ስሜታችን ንለመቆጣጠርበስራችንጥሩፍቅርእን ዲኖረንማድረግ
 መልካም ያልሆኑስሜቶችንየሚቀሰቅሱነ ገሮችንለይቶማወቅ
 ስሜታችን ንመቆጣጠርባልቻልንበትወቅት(ስሜታዊሆኖ)አለማሽከርከር
ጥቃቅንየማሽከርከርስህተቶችንልምድያለማድረግ
 የየእለትስህተቶችንበማረም ተመሳሳይስህተትአለመፈፀም
 አንድየማሽከርከርስህተትፈጽመንአደጋባለማድረሳችንብቻስህተትየመደጋገም ልምድእን ዳናደርስጥን
ቃቄማድረግ፡ ፡
 የተደጋገሙ ጥቃቅንየማሽከርከርስህተቶችተጠራቅመው ወደአላስፈላጊየማሽከርከርባህሪእንዳያመሩማድረግ፡፡
 አሽከርካሪው ራሱበራሱየማረም ሂደትከአሽከርካሪባህሪያትአን
ዱነው፡
፡
የራስንስህተትየማረም ዘዴ( የሶስቱ“
መ“ዎች)ራስንየመለወጠ ሂደትይባላሉ፡
፡ራስንበራስየመለወጥ ሶስትደረጃዎች እንደሚከተለው
ነው፡፡
ደረጃአንድ፡-አሽከርካሪዎችእኔይህአሉታዊልማድአለኝብሎ መጠንቀቅ
ደረጃሁለት፡-አሽከርካሪዎችአሉታዊልማድሲፈጽሙ በራሱላይመመስከር
ደረጃሶስት፡-ይህንአሉታዊልማድመቀየር

ወደአላስፈላጊየማሽከርከርባህሪየሚገፋፋሁኔ
ታዎችንማስወገድ
 ለመን
ገዱ ደህን
ነትጥን
ቃቄባለማድረግበገበያ፣በን
ግድሁኔ
ታናበመሳሰሉትጉዳዩችመገፋፋትንማሰወገድ

 አሽከርካሪዎችመልካልያልሆነባህሪንአለመቅሰም ይጠበቅባቸዋል፡
፡

 የመን
ገድተጠቃሚዎችፍላጐትከአሽከርካሪው ፍላጐትከመን
ገድደህን
ነትጋርሊሆንስለሚችልጥን
ቃቄማድረግ፡
፡

ለራስህህይወትዋጋበመስጠትአደጋንለመቀነ
ስመጣር
 የተሽከርካሪዎችንግጭ ትቢደርስየሚከተለውንጉዳትበመገመትጥን
ቃቄማድረግ

 ሲያሽከረክሩአደጋንለመከላከልበሚያስችልመልክመሆኑንማጤ ን

 በግዴለሽነ
ትማሽከርከርየሚያደርሰውንጉዳትማገናዘብ

 አሽከርካሪው ከሚሰጠው ጠቀሜታአኳያለራሱሕይወት፤ለቤተሰቡ፤ለህብረተሰቡብሎም ለሀገርመጠን

ቀቅይገባዋል፡
፡

 ራስንከአደጋለመከላከልቃልመግባት፣ተግባራዊነ
ቱበጽኑመን
ቀሳቀስይገባዋል፡
፡

ውጤ ታማ የመግባባትክህሎትማዳበር
ውጤ ታማ መግባባትበማከናወንየእርስበእርሱግን
ኙነትንለማሳካትየሚከተሉትንየመግባባትክህሎቶችማዳበር፡
-
 መቻቻል

 አዛኝ(
አሳቢ)

 ማካፈል

24
 መደራደር

25
 ምዕራፍሶስት
የማሽከርከርየመንገድደህንነ
ትህግናደንብ
ዓለም አቀፍየመን
ገድላይመስመሮች
እነዚህመስመሮች እን ደአለም አቀፍየመንገድዳርምልክቶች የመንገዱንሁኔታለመንገድተጠቃሚዎችናለአሽከርካሪዎች
መልዕክትያስተላልፋሉ፡፡በአሠማመራቸውም በሁለትይከፈላሉ፡
1.በመንገድአግድመት( ዜብራ)
እግረኛበአጭ ርወይም በረጅም እርቀትእንዲያቋርጡበትየተዘጋጀመስመርሲሆንአሽከርካሪዎችበዚህመስመርሲጠጉ፡
 ፍጥነትንመቀነስ
 ለእግረኛቅድሚያመስጠት
 እግረኛንለማሳለፍየቆመንተሽከርካሪአለመቅደም
 እግረኛንየሚያስደነግጥ የ
ጡሩን ባደምፅአለማሠማት
 በ12ሜትርርቀትተሣፋሪመጫ ን ፣ማውረድእናአቁሞ መሄድእንደሌለባቸው መገንዘብ አለባቸው፡
፡
2.በመን
ገዱ አቅጣጫ የሚሰመሩመስመሮች
2.
1 ያልተቆራረጠ (
ድፍን
)መስመር
መንገዱ ለማሽከርከርአስቸጋሪመሆኑንየሚጠቁመንየመስመርዓይነ
ትነው፡
፡በዚህመስመርላይስናሽከረክርመስመሩን
በመጣስ
መቅደም የተከለከለነው፡፡
መታጠፍ የተከለከለነው፡፡
ወደኋላዞሮመመለስየተከለከለነ ው፡፡

ስዕል3.
1ያልተቆራረጠ መስመር
2.
2የተቆራረጠ መስመርባለሁለትአቅጣጫ መስመርላይ
መንገዱንለማሽከርከርአመች መሆኑንየሚጠቁመንየመስመርዓይነ ትሲሆንባለሁለትአቅጣጫ መን ገድ ማለትደግሞ
በአንድመንገድላይሁለትተላላፊዎችየሚተላለፉበትማለትነ
ዉ፡፡
በዚህመንገድላይስናሽከረክርእን
ደትራፊክፍሰቱበማየት
 መቅደም ይችላል
 መታጠፍይችላል
 ወደኋላዞሮመመለስይቻላል፡፡

26
 ስዕል3.
2የተቆራረጠ መስመርባለሁለትአቅጣጫ መስመርላይ
2.
3 የተቆራረጠ መስመርባለአን
ድአቅጣጫ መን
ገድላይ
ባለአንድአቅጣጫ መንገድማለትሁሉም ተሽከርካሪዎችበአንድአቅጣጫ የሚሄዱበትመን
ገድማለትሲሆንበዚህመን
ገድ
ላይየተቆራረጠ መስመርሲሰመርበዚህመንገድበምናሽከረክርበትወቅት
 መቅደም እናመታጠፍይቻላል፡
፡ነገርግንወደኋላዞሮመመለስየተከለከለነ
ው፡፡

ስዕል3.
3የተቆራረጠ መስመርባለአን
ድአቅጣጫ መን
ገድላይ

2.
4 የተቆራረጠ እናያልተቆራረጠ በአን
ድላይተጠጋግተው ሲሠመሩ
እነዚህ መስመሮች የሚሠመሩትበአን ደኛው በኩልአስቸጋሪናበሌላበኩልአመች በሆነመን
ገድ ላይ ነ
ው፡፡በተቆራረጠው
በኩልየሚያሽከረክሩአሽከርካሪዎችመስመሩን በመርገጥ
 መቅደም ይችላል
 መታጠፍ ይችላል
 ወደኋላዞሮመሄድይችላል፡ ፡
ባልተቆራረጠው በኩልየሚያሸከረክሩአሽከርካሪዎችመስመሩንበመጣስ
 መቅደም የተከለከለነው
 መታጠፍ የተከለከለነው
 ዞሮመመለስ የተከለከለነው፡፡

ስዕል3.
4ተቆራረጠናያልተቆራረጠ በአን
ድላይተጠጋግተው ሲሠመሩ
5ትራፊክደሴትመስመር
2.
በሠፊ መንገድ ላይ ለሁለት ለመክፈል እናበተለያየቦታ ለተለያየአገልግሎት ሊሠመርይችላል፡
፡ይህም መስመር
በመርገጥ
 መቅደም የተከለከለነው
 መታጠፍ የተከለከለነው
 ወደኋላዞሮመመለስየተከለከለነ ው፡፡

27
 ስዕል3.
5የትራፊክደሴትመስመር
2.
6የቀስትመስመር
በተለያየቦታበመሠመርየምንሄድበትንአቅጣጫ ይጠቁማናል፡፡
7የ
2. አውቶብስፌርማታንያሳውቁናል
ለከተማ አውቶብስመቆሚያቦታመሆኑንለማስረዳትየምንጠቀምበትየመስመርዓይነ ትነ
ው፡፡
2.
8የተሽከርካሪማቆሚያቦታንያሳውቁናል
ትልልቅየስብሰባአዳራሾች፣
ሲኒሚ ቤቶች፣ትምህርትቤቶች እናአውቶብስተራው ግቢ ውስጥ ተሽከርካሪዎችንበረድፍ
ለማቆም የምንጠቀምበትየመንገድዓይነትነው፡
፡
ትራፊክምንማለትነ
ው?
ትራፊክየሚለው ቃልየእንግሊዝኛቃልሲሆንየአማረኛትርጉሙ ተንቀሳቃሽወይም ተላላፊማለትነ
ው፡፡በየብስ(
በመሬት)
፤
በባህርእናበአየርላይያሉየሚንቀሳቀሱና(
የሚተላለፉ)ነ
ገሮችንትራፊክብለንእን
ጠራቸዋለን፡
፡
የትራፊክአደጋምንነ
ት
የትራፊክአደጋዘር፣ፆታ፣የት ደረጃሳይለይ በሠው ህይወትናበን ብረትላይ ከፍተኛጉዳትበማድረስበአገርላይ በተለያየ
አቅጣጫ ጉዳትየሚያደርስ ነ ው፡፡
ለዚህ አደጋምክን ያቱደግሞ ሁሉም የመን ገድ ተጠቃሚናሁሉም የህብረተሰብ ክፍልበቀጥታም ሆነበተዘዋዋሪመን ገድ
ያለበትቢሆን ም በዋነኛነትየሚጠቀሱግን3ናቸው፡ ፡እነርሱም፡-
1.የአሽከርካሪባህሪ፡-በዚህምክን ያትየሚደርሡ አደጋዎችከሌሎችምክን ያትበቁጥርበዝተው እን
ደሚታዩየተለያዩመረጃዎች
ይጠቀማሉ፡ ፡በአሽከርካሪባህሪከሚደርሱአደጋምክን ያቶችውስጥ የተወሰኑትንለመጥቀስያህል
 ቸልተኝነት
 ግዴለሽነት
 ያለብቃትማረጋገጫ ( ያለመን ጃፍቃድ)ማሽከርከር
 የህግንየበላይነ ትአለመረዳት
 ከሃኪም ትዕዛዝውጭ የሆነመድሃኒትወስዶማሽከርከር
 በድካም ስሜትውስጥ ሆኖማሽከርከር
 አልኮልጠጥቶማሽከርከርወ. ዘ.ተ
2.የአካባቢ ባህሪ፡-ምንም እንኳ አሽከርካሪዎች እንደአካባቢው ሁኔ ታተጠን ቅቀው ማሽከርከርቢገባቸውም ከአቅም በላይና
የተለያዩአጋጣሚዎችሊፈጠሩየሚችሉአደጋዎችይኖራሉ፡ ፡ከእነ
ዚህአጋጣሚዎችውስጥ
 የጐርፍመጥለቅለቅ
 ናዳ
 በጉም እናበጭ ጋጋማ ሁኔ ታዎችንማን ሳትይችላል፡ ፡

28
3.የተሽከርካሪባህሪ፡ -በምናሽከረክርበትወቅትአሁን ም ቢሆንአሽከርካሪው ተሽከርካሪውንበየቀኑመከታተልናማስተካከል
እንዳለባቸው እየጠቆምንነ ገርግንየተሽከርካሪየቴክኒክጉድለትየሚደርስአደጋምክን ቶችዉስጥ የተወሰኑት
 በፍሬንብልሽት
 የመሪብልሽት
 የጐማ ወ. ዘ.ተበመበላሸትየሚደርሱአደጋዎችንማን ሣትይችላል፡፡
የትራፊክመብራት
በመገናኛስፍራዎችከተለያዩአቅጣጫ ዎችበመምጣትላይየሚገኙአሽከርካሪዎችእናእግረኛስርዓትንበያዘመን ገድበየተራ
መተላለፍእን ዲችሉ በተለያዩቀለማትባላቸው መብራቶች መልዕክትየሚያስተላልፋ የትራፊክመቆጣጠሪያመሳሪያዎች
ናቸው፡ ፡
የትራፊክማስተላለፊያመብሪቶችበሚሰጡትአገልግሎትበሁለትይከፈላሉ፡ ፡
1.የእግረኛማስተላለፊያመብራት
ሀ.ቀይየእግረኛምስልያለበትመብራትሲበራእግረኞችመን ገድእን ዲያቋርጡ አይፈቀድላቸውም
ለ.አረንጓዴየእግረኛምስልያለበትመብራትሲበራእግረኞች ለመተላለፊያበተሰመረመስመርውስጥ ብቻእን ዲያቋርጡ
ይፈቀድላቸዋል፡ ፡
2.የተሽከርካሪማስተላለፊያመብራት፡ -
የተሽከርካሪማስተላለፊያመብራትቀለማትሶስትናቸው፡ ፡
ከላይወደታችአቀማመጣቸው ቀይ፣ ቢጫ ፣
አረንጓዴሲሆኑ
በአበራርቅደም ተከተላቸው ከላይወደታችበአራትይከፈላሉ፡ ፡
1.ቀይ፡-መብራትሲበራተሽከርካሪዎችከመቆሚያመስመርሳያልፉመቆም አለባቸው ፡ ፡
2.ቀይእናቢጫ ፡ -መብራትሲበራለመሄድወይም ለመቆም መዘጋጀት
3.አረንጓዴ፡-መብራትሲበራወደመረጡትአቅጣጫ አስፈላጊውንጥን ቃቄበማድረግማለፍይቻላል፡ ፡
4.ቢጫ ፡ -
ማስጠን ቀቂያመብራትነ ው፡፡
 ብልጭ ድርግም የሚል ቢጫ የተሽከርካሪማስተላለፊያመብራትሲበራ አሽከርካሪው በመን ገዱ አደገኛሁኔታሊኖር
ስለሚችልፍጥነ ቱንበመቀነ ስግራናቀኙንተመልክቶማለፍአለበት፡ ፡
 መብራቶችበአን ድምሰሶላይጐንለጐንጥን ድሆነው ከተዘጋጁ የሚያስተላልፋትም ትእዛዝጥንድይሆናል፡፡
ሀ.ቀይመብራትበበራበትበኩልቀስቱሲያመለክትወደግራየሚሄዱ ይቆማሉ፡ ፡
ለ.አረንጓዴመብራትበበራበትበኩልቀስቱእን ዳመለከተቀጥታወደፊትለፊትናወደቀኝታጥፈው የሚሄዱ በጥን ቃቄ
ያልፋሉ፡፡
ዓለም አቀፍየመንገድዳርምልክቶች
ዓለም አቀፍየመንገድ ዳርምልክቶች በመን ገድ ዳርበመተከልስለትራን ስፖርትህግናደንብ፣አደገኛስለሆኑስፍራዎች፣
የአገልግሎትመስጫ ተቋማት፣ ስለወደፊትየመን ገዱ ሁኔ
ታ፣መቆም፣መቅደም የሚከለከልባቸዉ ቦታዎችእናየመሣሠሉትን
እንቅስቃሴዎችንየሚጠቁሙ ናየሚያስገድዱ ሁኔ ታዎችንለመንገድ ተጠቃሚዎች በመጠቆም አሽከርካሪዎች በማንኛውም
መን ገድላይከመንገዱ ጋርተግባብተው እን
ዲያሽከረክሩናየትራፊክእን ቅስቃሴው የተቀላጠፈእናሠላማዊእንዲሆንየሚረዱ
ምልክቶችናቸው፡፡

29
 ስዕል3.
6ዓለም አቀፍየመን
ገድዳርምልክቶች

1.የሚያስጠነ
ቅቁየመንገድዳርምልክቶች፡
አብዛኛዉንምልክቶችቅርፃ
ቸዉናቀለማቸዉ እን
ደሚከተለዉ ነ
ዉ፡፡
 ቅርፃቸው 3ማዕዘን
 መደባቸው ነጭ
 ዙሪያቸው በቀይቀለም የተከበበ
 የሚያስተላልፉትንመልዕክትበጥቁርቀለም በቀስት፣በቁጥር፣በስዕልያዘጋጃሉ፡
፡ነገርግንሁሉም የሚያስጠነቅቁ
ምልክቶች የዚህ አይነት ቅርፅናቀለም የላቸውም፡
፡የሚያስጠነ
ቅቁ የመንገድ ዳር ምልክቶች ከብዙ በጥቂቱ
እንደሚከተለው ቀርበዋል፡፡
መገናኛመንገድስለሚያጋጥምህ
ተጠን
ቅቀህአሽከርክር

መጀመሪያወደግራቀጥሎ ወደቀኝስለሚታጠፍ
ተጠን ቅቀህአሽከርክር
ዝቅብለው የሚበሩአውሮፕላኖችስላሉ
ተጠን ቅቀህአሽከርክር
በስተቀኝያለው መንገድእየጠበበስለሚሄድ
ተጠንቅቀህ አሽከርክር

በስተግራያለው መንገድእየጠበበስለሚሄድ
ተጠንቅቀህ አሽከርክር
መጀመሪያወደቀኝቀጥሎ ወደግራስለሚታጠፍ
ተጠንቅቀህአሽከርክር

አደገኛሁኔ
ታስላለተጠን
ቅቀህአሽከርክር

አደባባይስለሚያጋጥምህተጠን
ቅቀህአሽከርክር

ጠባብድልድይስለሚያጋጥምሀ
ተጠንቅቀህአሽከርክር

30
 መን
ገዱ ፊትለፊትእናወደቀኝስለሚያስኬድ
ተጠንቅቀህ
ከፊትህቀጥታናወደግራየሚያስኬድመን ገድ
ስለሚያጋጥምህተጠን ቅቀህአሽከርክር
አደገኛናዳስለሚያጋጥምህ
ተጠንቅቀህአሽከርክር
ወደቀኝየሚታጠፍመን ገድስለሚያጋጥምህ
የቀኝረድፍህንይዘህአሽከርክር

መን
ገዱ የሚያንሸራትትስለሆነ
ተጠንቅቀህአሽከርክር
እንስሳትየሚያቋርጡበትመን ገድስለሚያጋጥምህ
ተጠን
በአጭ ርርቀትማለትቅ
ምቀህአሽከ
ባለሶስርክር
ቱሰረዙ በ250ሜ
ባለሁለቱሰረዙበ170ሜናባለአን ድሰረዙበ100ሜ
ርቀትተደጋጋሚ የባቡርሃዲድስለሚያጋጥምህ
ባለሁለትየ ባቡ
ተጠንቅር ሀዲድስ
ቀህ ለ
አሽከርሚያ
ክር ጋጥም
ተጠን ቅቀህአሽከርክር

መዝጊያያለው የባቡርሃዲድስለሚየጋጥምህ
ተጠን ቅቀህአሽከርክር
መዝጊያየሌለው የባቡርሃዲድስለሚያጋጥምህ
ተጠን ቅቀህአሽከርክር

የአደጋአገልግሎትተሽከርካሪዎችሊያጋጥሙህ
ስለሚችሉተጠን ቅቀህአሽከርክር
ባለአን
ድየነ
በረው መንገድበሁለትቦታስለሚከፈል
ተጠንቅቀህአሽከርክር
በሁለትተከፍሎ የነ
በረው መንገድባለአን
ድስለሆነ
ተጠን ቅቀህአሽከርክር

31
 በስተግራበኩልመጋቢመንገድስለሚያጋጥምህ
ተጠን
ቅቀህአሽከርክር
በስተቀኝበኩልመጋቢመንገድስለሚያጋጥምህ
ተጠን
ቅቀህአሽከርክር
እየጠበበየሚሄድመን ገድስለሆነ
ተጠንቅቀህአሽከርክር
በእን
ስሳትጀርባተቀምጠው የሚጓዙስለሚኖሩ
ተጠንቅቀህአሽከርክር
የግብርናሰራተኞችስራየሚሰሩበትቦታ
ስለሚያጋጥምህተጠን ቅቀህአሽከርክር

2.የሚቆጣጠሩየመንገድዳርምልክቶች፡
ይህንበ3ን
ዑስክፍሎችከፍለንእናያቸዋለን
፡፡እነ
ዚህም
ሀ.የሚከለክሉየመንገድዳርምልክቶች
አብዛኛዉንምልክቶችቅርፃ ቸዉናቀለማቸዉ እን
ደሚከተለዉ ነ
ዉ፡፡
 ቅርፃቸው ክብ
 መደባቸው ነጭ
 ዙሪያቸው በቀይቀለም የተከበበ
 የሚያስተላልፉትንመልዕክትበጥቁርቀለም ያዘጋጃሉ፡
፡

ሞተርሳይክልእያሽከረከሩማለፍክልክልነ
ው

ለእግረኛማለፍክልክልነ
ው፡፡

ለብስክሌትማለፍክልክልነ
ው፡፡

ለእን
ስሳትማለፍየተከለከለነ
ው፡፡

32
 ለአዎቶሞቢልመቅደም የተከለከለ

ከፊትለፊትለሚመጣ ተሽከርካሪቅድሚያ
ሳይሰጡ
ማለ
በስተቀኝወደኋፍየ
ላዞተከለከለነ
ሮመመለ ውልክልነ
ስክ ው፡
፡

በስተግራወደኋላዞሮመመለስክልክልነ
ው፡፡

ከፍታው ከ3ሜትርበላይየሆነተሽከርካሪማለፍ
የተከለከለነ
ው፡፡
, ክብደቱከ6ቶንበላይየሆነተሽከርካሪ
ማለፍየተከለከለነ
ው፡፡

በስተግራመታጠፍክልክልነ
ው፡፡

ለ.የሚያስገድዱ የመንገድዳርምልክቶች
አብዛኛዉ ምልክቶችቅርፃ
ቸዉናቀለማቸዉ እንደሚከተለዉ ነ
ዉ፡፡
 ቅርፃቸው ክብ
 መደባቸው ውኃሠማያዊ
 የሚያስተላልፉትንመልዕክትበነ
ጭ ቀለም በቀስት፣
በስዕልናበፊደልያዘጋጃል፡
፡

ቀስቱእን
ደሚያመለክተው ወደግራብቻአሽከርክር

ቀስቱእን
ደሚያመለክተው ወደቀኝብቻአሽከርክር

ቀስቱእን
ደሚያመለክተው የትራፊክደሴት/
አደባባዩን
ዙር

33
 ቀስቱእን
ደሚያመለክተው ፊትለፊትብቻአሽከርክር

ወደግራናወደፊትለፊትብቻአሽከርክር

በምልክቱከተጠቀሰው ፍጥነ
ትበታችእን
ዳታሽከረክር

ከተጠቀሰው ፍጥነትበታችእን
ዳታሽከረክርየሚለው
ምልክትመጨ ረሻ

ሐ.ቅድሚያየሚያሠጡ ምልክቶች
በቅርፁም ሆነበቀለም የተለያዩናቸው፡
፡

ቆመህግራናቀኝአይተህቅድሚያስጥ

ቆመህግራናቀኝአይተህቅድሚያስጥ

34
 ይህምልክትባለበትቅድሚያአለህ

ቅድሚያአለህየሚልምልክትመጨ ረሻ

ለተላላፊቅድሚያስጥ

ከፊትለፊትለሚመጣ ተሽከርካሪቅድሚያስጥ

ቆመህግራናቀኝአይተህቅድሚያስጥ

3.መረጃሠጭ ምልክቶች፡
አብዛኛዉንቅርፃ
ቸዉናቀለማቸዉ እን
ደሚከተለዉ ነ
ዉ፡፡
 ረዘም ያለ4ማዕዘን
 መደቡነ ጭ ወይም ውኃሠማያዊሊሆንይችላል፡፡
 የሚያስተላልፈውንመልዕክትመደቡነጭ ከሆነበቀይመደቡውኃሠማያዊከሆነበነ
ጭ ያዘጋጃሉ፡
፡
በሚያስተላልፉትመልዕክትበሁለትይከፈላሉ፡፡
ሀ.ራሱመረጃሠጭ
ለ.አቅጣጫ ጠቋሚ

የታክሲአገልግሎትመስጫ መኖሩንየሚያመለክት፣

የፖስታአገልግሎትመኖሩንየሚያመለክት

ምግብቤትመኖሩንየሚያመለክት

35
 የፖሊስአገልግሎትመስጫ መኖሩንየሚያመለክት

የትራንስፖርትህግናደንብ
ተሽከርካሪንማቆም የሚከለከልባቸው ቦታዎችእናሁኔ
ታዎች
1.ትራፊክበበዛበትበሚተላለፍበትቦታ
2.በኮረብታጫ ፍ፣በጠባብድልድይ፣በመሿለኪያቦታላይ
3.በሁለቱም አቅጣጫ ማየትበማይቻልበትበ50ሜ ክልልውስጥ
4.በባቡርሀዲድማቋረጫ በ20ሜ ክልልውስጥ
5.በህዝብመገልገያድርጅቶችመግቢያመውጫ በርበ12ሜ ክልልዉስጥ
6.በጐርፍመተላለፊያፋካበ5ሜ ክልል ውስጥ
7.ከቆመ ተሽከርካሪተደርቦመቆም
8.በአውቶብስፌርማታከፊትናከኋላበ15ሜ ክልልውስጥ
9.የመን ገዱ ስፋትከ12ሜ በላይካልሆነበስተቀርበቆመ ተሽከርካሪትይዩ
10.
መን ገዱ ባለአንድአቅጣጫ ካልሆነበስተቀርበመን ገዱ በስተግራበኩልመቆም ክልክልነ
ው፡፡
11.
ማንኛዉም ምልክትበተተከለበትበ12ሜ ክልልተጠግቶመቆም ክልክልነ ዉ፡
፡
12.
በመስቀለኛወይም በመገናኛመን ገድበ12ሜ ክልልውስጥ
13.
የመን ገዱ ስፋትከ12ሜ በላይካልሆነበስተቀርበህዝብ መገልገያድርጅቶች መግቢያመውጫ በርትይዩበ25ሜ ክልል
ውስጥ
14.
የተተከሉየመን ገድዳርምልክቶችለሌላተላላፊዎችበሚሸፍንእናበሚጋርድመልኩ
15.
የትራፊክደሴትመስመርተረግጦ መቆም
16.
የመን ገዱ ስፋትከ12ሜ በላይካልሆነበስተቀርበአዉቶብስፌርማታበ30ሜ ክልልዉስጥ
17.
የተበላሸተሽከርካሪከተማ ክልልዉስጥ ከ6ሰዓትበላይማቆም ክልክልነ ዉ፡
፡
18.
የተበላሸተሽከርካሪከተማ ክልልዉጭ ከ48ሰዓትበላይማቆም ክልክልነ ዉ፡
፡
19.
ከባድከሰሚዮንከሆነበአዉራጎዳናላይከ2ሰዓትበላይማቆም ክልክልነ ዉ፡
፡
ተሽከርካሪንመቅደም የሚከለከልባቸው ቦታዎችናሁኔ
ታዎች
1.ትራፊክበበዛበትእናበሚተላለፍበትቦታ
2.በኮረብታጫ ፍ፣በጠባብድልድይ፣በመሿለኪያቦታላይ
3.በሁለቱም አቅጣጫ ማየትበማይቻልበትበ50ሜ ክልልውስጥ
4.በባቡርሀዲድማቋረጫ በ30ሜ ክልልውስጥ
5.ያልተቆራረጠ (
ድፍን)መስመርንበመጣስ
6.የአደጋአገልግሎትተሽከርካሪዎችለስራሲሰማሩ
7.በመንገዱ በስተቀኝበኩል
8.የሚቀደመው ተሽከርካሪበህጉመሰረትየቀኝፍሬቻሳያበራ
9.በሶስተኛነትበመደረብያለበቂቦታ
10.
እግረኛንለማሣለፍየቆመንተሽከርካሪ
11.
በሚቀድመውናበሚቀድመው ተሽከርካሪመካከልበቂቦታባይኖር
 ቅድሚያየሚያሠጡ ቦታዎችናሁኔ
ታዎች

36
1) ለአደጋአገልግሎትተሽከርካሪዎችበየትኛውም ቦታናሁኔ
ታቅድሚያመስጠትአለብን
፡፡
2) አደባባይላይበስተግራበኩልበመዞርላይላሉተሽከርካሪዎችቅድሚያመስጠትአለብን
3) ከመጋቢመን ገድየሚመጡ ተሽከርካሪዎችከዋናው ላሉትቅድሚያመስጠትአለባቸው
4) በመስቀለኛመን ገድአራትተሽከርካሪዎችሲገናኙመጀመሪያወደመስቀለኛመን ገዱ ቀድሞ የገባው ያልፉናከዚያበስተቀኝ
ያሉትይቀጥላሉ
5) ሁለትተመሣሣይተሽከርካሪዎችዳገትናቁልቁለትሲገናኙወደዳገትየሚወጣው ቅድሚያማግኘትአለበት፡ ፡
6) ከአደጋ አገልግሎት ተሽከርካሪዎች ዉጭ የህዘብ ማመላለሻተሽከርካሪወደዳገትም ወደቁልቁለት ሲወርድ ቅድሚያ
ያገኛሉ፡
፡
የተለያዩየትራን
ስፖርትህግናደን
ቦች
1.የአደጋአገልግሎትተሽከርካሪዎችንተከትለንስን ጓዝከእነ
ሱ100ሜ መራቅአለብን ፡
፡
2.ከመን ገድጠርዝተሽከርካሪንስናቆም ከመንገዱ ጠርዝ40ሳ.ሜ ጠብቀንማቆም አለብን
3.ፍሬቻከመታጠፋችንከ50ሜ በፊትማብራትአለብን
4.ተሽከርካሪተበላሽቶሲቆም ከፊትናከኋላበ5ዐሜ ርቀትሶስትማእዘንአንፀባራቂምልክትማድረግአለብን ፡
፡
5.ከተሽከርካሪአካልተርፎየሚወጣ ጭ ነ ትስንጭ ንከፊት1ሜ ከኋላከ2ሜ መብለጥየለበትም፡
፡ትርፍጭ ነትከጫ ንቀንከሆነ
መጠኑ30ሳ. ሜ ካሬቀይጨ ርቅበተረፈው በኩልማን ጠልጠልአለብንበጨ ለማ ሠዓትከፊትነ ጭ ወይም ቢጫ መብራት
ከኋላቀይመብራትማብራትአለብን ፡
፡
6.በጎታችናበተጎታችተሽከርካሪመካከልያለዉ ርቀትከ3ሜ ያልበለጠ መሆንአለበት
7.በባቡርሀዲድማቋረጫ በ6ሜ ክልልውስጥ ማርሽመቀያየርየተከለከለነ ው፡፡
8.የመጫ ን አቅሙ ከ8 ሠዎች በላይ የሆነተሽከርካሪ በባቡር ሀዲድአካባቢ ከ6ሜ በፊት በመቆም ባቡር መምጣት
አለመምጣቱንየባቡርሀዲድየ ማስጠን ቀቂያድምፅመስጠትአለመስጠቱንሳያረጋግጥ ማለፍክልክልነ ው፡፡
9.በመስቀለኛመን ገድ ከመጠጋታችንከ50ሜ በፊትየምን ሄድበትን
አቅጣጫ መወሠንአለብን ፡
፡በዚሁ መንገድ ላይ ከ30ሜ
በኋላመቅደምናአቅጣጫ መቀየርክልክልነ ው፡
፡
10.ፊትለፊትበሚገናኙተሽከርካሪዎችበ5ዐሜክልልውስጥ ረጅሙንመብራትማብራትክልክልነ ው፡፡
የርቀትመጠን
ተከታትለው በሚሄዱ ተሽከርካሪዎችመካከልያለርቀት ማለትሲሆንይህንርቀትየሚጠብቀው ከኋላየሚከተለው አሽከርካሪ
በሚያሽከረክርበትንፍጥነ ትመሰረትሲሆንይህንሳያደርግ ቢቀርከፊትለፊትያለው አሽከርካሪበሆነአጋጣሚ በድንገት
ቢቆም ሂዶ የመጋጨ ትእድሉ ሠፊነ ው፡
፡አን
ድ አሽከርካሪፍሬንከያዘበኋላተን
ሸራቶየሚቆምበትንርቀትበእርግጠኝነ ት
መናገርአይቻልም፡ ፡ምክን ያቱም
 እንደተሽከርካሪው ክብደት
 እንደተሽከርካሪው የፍሬንሁኔታ
 እንደተሽከርካሪው ፍጥነ ት
 እንደመንገዱ የጥራትደረጃእናወጣ ገባነት
 ተሽከርካሪው የተገጠመለትጐማ ማለትም አዲስጐማናያገለገለከሆነ
 እንደአየርፀባዩዝናብእናደረቅበመሣሠሉትሁኔ ታዎች የመን
ሸራተትመጠኑንበእርግጠኝነ
ትመናገርያስቸግራል፡
፡
የፍጥነ
ትወሠን(
ገደብ)
በአገራችንከሚደርሱትየትራፊክአደጋዎችዉስጥ ከፍተኛውንየአደጋምክን ያቶችይዞየሚገኘዉ በከፍተኛፍጥነ
ትማሽከርከር
መሆኑንመረጃዎች ይጠቁማሉ፡ ፡
ይህገደብ ባጣ ፍጥነትየሚደርስአደጋደግሞ በጣምዘግናኝእናአሳዛኝእን ደሆነበተለያየ
ጊዜእየደረሠ በመሆኑበቀላሉመገን ዘብ እን
ችላለን፡
፡አገራችንም የተሽከርካሪዎችንክብደትእናየአገራችንየመንገድ ደረጃ
ባገናዘበመልኩበ1960ዓ.
ም የወጣውንየፍጥነ ትወሠንእናያለን፡
፡

37
አገራችንመን ገድደረጃበሁለትከፍለንእን ደሚከተለው እናየዋለን
፡፡
1.ከተማ ክልልውስጥ
2.ከተማ ክልልውጭ
የከተማ ክልልዉጭ መን ገድበ3ይከፈላል፤
ሀ.1ኛደረጃመን ገድ፡ሀገርንከሀገርየሚያገናኝ
ለ.2ኛደረጃመን ገድ፡ክልልንከክልልየሚያገናኝ
ሐ.3ኛደረጃመን ገድ፡ወረዳንከወረዳወይም ወረዳንከቀበሌየሚያገናኙተብለው ይመደባሉ፡ ፡
በአጠቃላይ የአገራችንመን ገድ ደረጃናየተሽከርካሪዎችንክብደት ባገናዘመልኩ የፍጥነ ት ወሠንበሚከተለው መልኩ
ቀርቧል፡፡
ከተማ ክልልውጭ
ከተማ ክልልውስጥ
የተሽከርካሪው በሰዓት
በሰዓት
ክብደት
1ኛደረጃ 2ኛደረጃ 3ኛደረጃ

እስከ3,
500ኪ.
ግ 60ኪ.
ሜ 100ኪ.
ሜ 70ኪ.
ሜ 60ኪ.
ሜ

ከ3,
500-7,
500ኪ.
ግ 40ኪ.
ሜ 80ኪ.
ሜ 60ኪ.
ሜ 50ኪ.
ሜ

ከ7,
500ኪ.
ግበላይ 50ኪ.
ሜ 70ኪ.
ሜ 50ኪ.
ሜ 40ኪ.
ሜ

ምዕራፍአራት
የአካባቢብክለትምንነ
ትእናየሚያመጣው ችግር
አካባቢ፡
-ማለትበዙሪያችንየሚገኝማንኛውም ነ
ገርማለትሲሆንለአን
ድህይወትላለው ነ
ገርከራሱአካልውጭ በዙሪያው
የሚገኙነ
ገሮችሁሉአካባቢው ናቸው፡
፡
የአካባቢ ብክለት፡
-ማለትበአየር፣በመሬትሀብቶች ማለትም አፈር፣
ውሀ፣
ዕፅዋትወ.
ዘ.ተ…በአን
ድ በተወሰነእን
ቅስቃሴ
ምክንያትየሚደርስማንኛውም ፊዚካላዊ፣
ባዮሎጂካላዊናኬሚካላዊ ለውጥ ሆኖለውጡ በሰዎች በእን
ስሳትእናበሌሎች
አካባቢላይየሚደርስየደህን
ነትአደጋችግርነው፡
፡
የአካባቢብክለት የምን
ኖርበትንአካባቢለህይወትአስፈላጊነ ገሮችንበተለያዩመን
ገዶችበማበላሸትበሠዎች፣በእን
ስሳትእና
በዕፅዋትጤ ናላይችግርያስከትላል፡፡ብክለትየሚደርስባቸውም
1.በአየር
2.በውኃ
3.በአፈር
4.በድምፅብለንእን ከፍላቸዋለን
፡፡
የአየርብክለት
ስናሽከረክርወደአየርየሚለቀቅየተቃጠለጭ ስ( ካርቦንሞኖኦክሳይድእናናይትሮጅንኦክሳይድ)የአካባቢአየ
ርንይበክላል፡
፡
በዚህምክን ያትአየርውስጥ ያለውንየኦክስጅንመጠንበመቀነ ስአየሩእንዲሞቅናሰዎችንጨ ምሮሌሎችህይወትላላቸው
ፍጥረታትአደገኛየጤ ናቀውስያስከትላል፡፡አየርንሊበክሉከሚችሉምክን ያቶችዉስጥ የተወሰኑት፡
 አሮጌጎማዎችንማቃጠል
 በጠጠርመን ገዶችስናሽከረክርየሚፈጠርየአቧራብናኝ

38
  ለብዙአመታትከሚቆሙ ተሽከርካሪዎችላይደረቅቆሻሻማጠራቀሚያማድረግ
የውኃብክለት
 የተቃጠለየሞተርዘይት፣ የባትሪአሲድ፣
የተለያዩቅባቶች እናነዳጆች በመፋሰሻቦዮች፣
በወን ዞች፣
ሀይቆች ወ.
ዘ.ተማፍሰስ
ዉኃእን ዲበከልያደርጋል፡፡በጥናትእንደተረጋገጠው አን
ድ ሊትርየተቃጠለዘይትአን ድ ሚሊዮንሊትርውኃየመበከል
አቅም አለው፡፡
 በሀይቆችናበወን ዞችአካባቢመኪናእጥበትማድረግከተሽከርካሪው የሚፈሱፈሳሾችውኃውንይበክላል፡ ፡
የአፈርብክለት
 የተቃጠለየሞተርዘይትእናየሚቀየሩየመኪናእቃዎችበእርሻመሬቶችላይበዘፈቀደማስወገድ
 ስናሽከረክርየተለያዩፍሳሾችናአደገኛ፣መርዛማ እናደረቅኬሚካሎችንመንገድላይማን
ጠባጠብ
 በምንጓዝበትወቅትለተለያዩአገልግሎትየምን ጠቀምባቸውንእቃዎች
ለምሳሌ፡-ፌስታል፣የውኃኘላስቲክ፣የምግብመጠቅለያዎችወ. ዘ.
ተበዘፈቀደመጣል
የድምፅብክለት
 ህዝብከሚበዛበትአካባቢከፍተኛድምፅማሠማት
 በአውቶብስተራአካባቢየሚለቀቅየመኪናጡሩን ባእናየድምፅማጉያ
 ከሞተርየሚወጣንድምፅማፈኛአለመጠቀም እናአለመኖር
 መጠኑንያልጠበቀከተሽከርካሪየሚለቀቅሙዚቃ
 በህዝብመኖሪያአካባቢበጋራጆችየሚወጣ ድምፅ
 ከፍተኛክብደትናድምፅያላቸው( ሎቤዶች)ሲጓዙየሚፈጠርንዝረት
 ካረጁ ተሽከርካሪዎችየሚወጣ ከፍተኛድምፅወ.ዘ.
ተ

ምዕራፍአምስት
በማሽከርከርወቅትስለሚከናወኑተግባራት
1.ከማሽከርከርበፊት
ከማሽከርከርበፊትአሽከርካሪው ማሟላትያለበትንመረጃበሌላምዕራፍብናየውም አሽከርካሪው ለማሽከርከርሙሉጤ ነ
ኛ
እናበፍቃደኝነትላይየተመሠረተደስተኛስሜትይዞወደተሽከርካሪው መሄድአለበት፡
፡ከነዚህውጭ ግንሞተርከማስነ ሳቱ
በፊትያሉትንሂደቶችከሁለትከፍለንእናያቸዋለን፡
፡
ሀ.ተሽከርካሪው ውስጥ ከመግባታችንበፊትየምንመለከታቸዉ
 የተሽከርካሪውንአካልየተሠበረነገርካለማረጋገጥ
 የጐማዎችንሁኔ ታእየተዟዟሩማየት
 በተሽከርካሪው ስርፍሳሽመኖሩንእናአለመኖሩንማረጋገጥ
 የባትሪውኃማየት
 የባትሪጆሮበትክክልመታሠሩንማረጋገጥ
 በራዲያተርውስጥ በሪዘርቪየሩአማካኝነትየውኃመጠኑንማየት
 በዲኘስቲክ( ሊቬሎ)የዘይትመጠን ንማየት
 የፍሬንእናየመሪዘይትመመልከት
 የተቆረጡ (የተቀነ
ሉ)ገመዶችካሉማየት
 ችን ጋመፈተሽ
 ስኳርትጐማ ከተለያዩመፍቻዎችጋርመኖሩንማረጋገጥ

39
ለ.ወደውስጥ በመግባትሞተርበማስነ ሳትተሽከርካሪው በሚኒሞ እየሠራየምን
መለከታቸዉ
 የዝናብመጥረጊያውንመፈተሽ
 የውኃመርጫ ውንመፈተሽ
 ፍሬቻዎችመስራታቸዉንመመልከት
 የፊትእናየኋላመብራቶችመስራታቸዉንመመልከት
 የፍሬንእናየክለች(ፍሪሲዎን
)ፔዳሎችንረገጥ ለቀቅበማድረግማየት
 የምንሄድበትንቦታበማገናዘብየነዳጅመጠኑንበጌጅማየት
 የምንጭነ ውጭነ ትካለበትክክለኛቦታው እናበትክክልመታሠሩንማረጋገጥ
 ሁሉም ተሣፋሪዎችትክክለኛቦታቸውንመያዛቸውንማረጋገጥ
 የህዝብማመላለሻከሆነየጉዞመግለጫ መናገር
 የተቀመጠ ታኮካለማስነ ሳት
 በሮችበትክክልመዘጋታቸውንማረጋገጥ
 የደህንነ
ትቀበቶማሠር
 በማስታወሻደብተራችንመነ ሻኪ.ሜ መመዝገብናየተነሣበትንሰዓትመመዝገብ፣ማከናወንካለብንተግባራትመካከል
የተወሰኑትናቸዉ፡፡
2.በማሽከርከርላይ
በማሽከርከርላይእያለንከዚህበታችያሉትንተግባራትመከታተልእናመቆጣጠርይገባዋል፡ ፡
 አንደኛማርሽበማስገባትፍሪሲዎንፔዳልእየለቀቁነ ዳጅመስጠትየእጅፍሬንመልቀቅ
 በዝቅተኛፍጥነ ትቀኝእናግራበማየትፍሬን፣መሪ፣የፍሪሲዎንፔዳሎችንመስራታቸውንማረጋገጥ
 የተሣፊሪዎችንስሜትመረዳት
 ከፊትለፊትያሉትንጌጆችመከታተል
 በውስጥ ስፓኬየተሣፋሪዎችንእንቅስቃሴመከታተል
 ያለማቋረጥ ከ4ሰዓትበላይአለማሽከርከር
 ሃሳብንበማሽከርከርላይበማድረግበማየት፣ በማሽተት፣በመዳሰስእናበመስማትየተሽከርካሪውንደህን
ነትመከታተል
 የድካም የእን
ቅልፍስሜትከመጣ ሙ ሉረፍትማድረግ
 የምግብሠዓትንማክበር
 ተስማሚ የአየርፀባይመምረጥ
 ለትራንስፖርትህግናደንብተገዥ መሆን
3.ከማሽከርከርበኋላ
በዚህ ሰዓትአሽከርክረንእንደጨ ረስንአሽከርካሪዉ የተሸከርካሪዉንደህን
ነትሳይጎዳ ተሽከርካሪዉንበጥን
ቃቄሙ ሉበሙሉ
ማጥፋትይጠበቅባቸዋል፡ ፡
 ፍጥነትንበመቀነስለመቆም ከተፈቀደቦታላይማቆም
 ሞተሩንበተወሠነሠዓትበአይድልእን ዲሠራአድርጎከተወሰነሠዓትበኋላማጥፋት፣የእጅፍሬንመያዝበተጨ ማሪም
እንደቦታዉ ሁኔታማርሽማስገባትእናታኮማድረግ ማለትም ዳገትከሆነከጎማዉ በኋላታኮማድረግ እና1ኛማርሽ
ማስገባትቁልቁለትላይከሆነየኋላማርሽእናከፊትለፊትታኮማድረግ
 በርበመክፈትተሣፊሪዎችንማውረድ
 የተጫ ነእቃካለበጥንቃቄማውረድእናለተሣፋሪማስረከብ
 በማስታወሻደብተራችንየገባን በትሠዓት፣ያጋጠሙ ችግሮችካሉእናየተወሠደመፍትሄካለማስፈርእናእን ደአስፈላጊነ
ቱ
ሪፖርትማድረግ፡፡

40
 ምዕራፍስድስት
የማሽከርከርስልት
አሽከርካሪዎች በዚህየማሽከርከርስልትስልጠናውስጥ ኢን ጅንማስነሳትናማጥፋትበተለያዩመልካምድራዊ አቀማመጥ
ባላቸው መንገዶችበሜዳ፣ቀጥታ፣ዳገትጠመዝማዛ፣ ቁልቁለትእናየትራፊክእንቅስቃሴበበዛባቸው ቦታዎችላይሥነ-
ሥርዓት
ጠብቀው ለማሽከርከርእናአስቀድመው አደጋንለመከላከልየሚያስችላቸው የስልጠናዓይነ ትሲሆንስልጠናው የሚሰጠው
በተግባርከላይበተገለፁትመልክአምድራዊመን ገዶችናየትራፊክሁኔታዎችላይነ ው፡
፡
የተሽከርካሪንኢንጅንስለማስነ
ሳትእናማጥፋት
ኢንጅንማስነ ሳት
አሽከርካሪዎችኢን ጂንሲያስነሱማድረግየሚገባቸው፡ -
 የእጅፍሬንበአግባቡመያዙንማረጋገጥ
 ፍሪስዮንመርገጥ /አውቶማቲክከሆነማርሹን“ P”/
N/ማድረግ
 የማርሽዘን ጉንዜሮ(ኒውትራል)ላይማድረግ
 የኢን ጅኑማስነሻቁልፍበአግባቡቦታላይመሰካት
 የተቆለፈንመሪመክፈትእናየናፍጣ ኢን ጂንከሆነቁልፍበመክፈትማሞቂያበመጠቀም ማሞቅ፡ ፡የቤንዚንኢንጂንከሆነ
ቾክቫልቭንመሳብ
 የኢን ጂንማስነሻቁልፍst artወደሚለው መጠምዘዝናማስነ ሳትለማስነ ሳትመቆየትያለበት30ሰከን ድ ብቻነው፡
፡
ኢንጂንከ30ሠከንድበላይአልነ ሣም ካለሙሉለሙሉLockወደሚለው ቁልፉንበመመለስድጋሚ መሞከር
 ኢን ጂንከተነሳበኋላበድጋሚ ኢን ጂንማስነ ሻውንቁልፍStartወደሚለው ማዞርየለበትም፡ ፡
 የአየሩሁኔ ታበጣም በቀዘቀዘጊዜየነ ዳጅመስጫ ፔዳልበእግርመርገጥ በቀላሉኢን ጂንእንዲነሳስለማያደርግ ነዳጅ
መስጠቱይመከራል፡ ፡ሞተርከተነ ሳበኋላየነዳጅመስጫ ፔዳልመለቀቅይኖርበታል፡ ፡
 ኢን ጂንከተነሳበኋላእንደየተሽከርካሪው ዓይነትእናእንደአየርሁኔ ታዉ እስከ15ደቂቃበአይዲሊን ግ(በሚኒሞ)መስራት
አለበት፡
፡
ኢን
ጂንአጠፋፍ
እየ
ሠራያለኢንጂንለማጥፋትኢን
ጂኑየሰራበትንሠዓትናጉዞርዝመትመሰረትበማድረግየኢን
ጂኑሙ ቀትአመልካችጌጅን
በመቆጣጠርኢንጂንማጥፋትይኖርብናል፡
፡ለምሳሌ ኢን
ጂንሲሠራቆይቶየሙ ቀትመጠኑመለኪያጌጅከኖርማሉበላይ
ከሆነኢንጂንወደ ኖርማል ሙቀት ደረጃ እስኪደርስ በአይዲሊን
ግ(በሚኒሞ)ለተወሰነጊዜ መስራት እንዳለበት
ይመከራል፡
፡
ኢን
ጂንለማጥፋትየሚከተሉትንነ
ገሮችማከናወን
 ተሽከርካሪውንሙ ሉለሙ ሉፍሪስዮንናፍሬንንመርገጥ፣
 እንደኢንጂንሙቀትመሠረትበአይድሊን ግማሠራት፣
 የኢንጂንማስነሻቁልፍከstartወደLockማዞር፣
ተሽከርካሪውንከቆመበትጉዞስለማስጀመር
ሀ.ማየት
አሽከርካሪዎችተሽከርካሪያቸው አን
ቀሳቅሰው ጉዞከመጀመራቸው በፊትበመሃልየኋላመመልከቻስፖኪዮ( መስታወት)የኋላ
የመንገድን(አካባቢውን)ሁኔታ መቃኘት፣በግራናበቀኝጐንመመልከቻ ስፖኪዮ ( መስታወት)አጠቃላይ የአካባቢውንና
የትራፊክሁኔታዎችንማየትናመቆጣጠርአለባቸው፡ ፡
ለ.
ማርሽአጠቃቀም

41
 የኢንጂንሀይል(ጉልበት)ከፍተኛየሆኑተሽከርካሪዎችከሆኑ፡-
 ዳገትላይከሆኑ1ኛማርሽማስገባትናመጠቀም፣
 ጭነትየጫ ነከሆነ1ኛማርሽማስገባትናመጠቀም፣
 በሜዳላይጭ ነትያልጫ ነከሆነበ2ኛማርሽማስገባትናመጠቀም፣
 በቁልቁለትላይከሆኑየጫ ነም ሆነያልጫ ነበ2ኛማርሽማስገባትናመጠቀም
ሐ.ፍሬቻአጠቃቀም
አሽከርካሪዎች ወደ ሚሄዱበት፣ወደ ሚያቋርጡበት አቅጣጫ ተገቢው የፍሬቻ ምልክት ማሳየት፣አሽከርካሪዎች የፍሬቻ
ምልክቶች የማይሠራከሆነየእጅ ምልክትመጠቀም እን ዳለባቸው በመረዳትናበመገን
ዘብ ትክክለኛውንምልክትማሳየት
ይኖርባቸዋል፡፡
መ.ጉዞአጀማመር
አሽከርካሪዎች ጉዞሲጀምሩ በድጋሚ በጐንናበመሀል መመልከቻ መስታወት(
ስፖኪዮ)የአካባቢውን(የትራፊኩን)ሁኔታ
በማየት ቅድሚያየሚሰጠውንቅድሚያበመስጠትናበግራ እግርፍሪስዮንግማሽ በመልቀቅ በቀኝእግርነ ዳጅ ድጋፍ
ማድረግ፣የእጅፍሬንመልቀቅ፣እን ደመን
ገዱ ሁኔ
ታየመሪእርምጃመውሰድ፣በቀስታሙ ሉለሙ ሉፍሪስዮንመልቀቅእናመሪ
ማስተካከልአሽከርካሪዎች በዳገትላይወደፊትለመሔድተሽከርካሪው ወደኋላእንዳይንሸራተትቫላንስአድርገው መነሳት
ይኖርባቸዋል፡፡
ባላን
ስ፡-በፍሪስዮን እና በነ
ዳጅ አመጣጥኖ ተሽከርካሪን ለተወሰነደቂቃ ያለ ፍሬን ፔዳል ተሽከርካሪው ወደ ኋላ
እን
ዳይን
ሸራተትማድረግማለትነ
ው፡፡
ባላን
ስለመስራት
 ተሽከርካሪውንሙ ሉለሙ ሉበፍሬንማቆም እናፍሪስዮንረግጦ ማርሽዜሮማድረግ፣
 ፍሪስዮንፔዳልበመርገጥ 1ኛማርሽማስገባት
 ፍሪስዮንፔዳልግማሽድረስቀስብሎ መልቀቅ፣
 የእጅ ፍሬንየተያዘከሆነየነ
ዳጅ መስጫ ፔዳልንኢን ጂንበማይጠፋመልኩ ደገፍበማድረግ መስጠትወይም የእጅ ፍሬን
ያልተያዘከሆነየእግርፍሬንቀስበቀስመልቀቅየተሽከርካሪውንእን ቅስቃሴ በመገን
ዘብ በመልቀቅየነ
ዳጅመስጫ ፔዳሉን
ደገፍበማድረግባላንስመስራት፡፡ነ
ገርግንሁልጊዜባላን ስለመስራትግማሽፍራስዮንፔዳልመልቀቅሊያሳካይችላል፡፡
የኋላባላን
ስለመስራት
ተሽከርካሪንሙ ሉለሙሉየእጅፍሬንበመያዝማቆም
ፍሪስዮንፔዳልረግጦ የኋላማርሽማስገባት፣
ፍሪስዮንፔዳልበግማሽመልቀቅእናነ ዳጅመስጫ ፔዳሉንኢን
ጂንእን ዳይጠፋደገፍበማድረግነ ዳጅመስጠት፣
የእጅ ፍሬንቀስበቀስሙሉለሙሉበመልቀቅየተሽከርካሪውንእን ቅስቃሴ መገንዘብ ተሽከርካሪው ወደኋላ የሚን
ቀሳቀስ
ከሆነበትን ሹ የፍሪስዮንፔዳል መጫ ን(
መርገጥ)ወይም የተሽከርካሪው እን
ቅስቃሴ ወደፊትከሆነየፍሪስዮንፔዳል
በመልቀቅየተሽከርካሪውንእን ቅስቃሴለማቆም፡፡
ስፖኪዮአጠቃቀም
የኋላናየጐንመመልከቻመስታወትአጠቃቀም

42
 አሽከርካሪዎች በሚያሽከረክሩበት ጊዜ ከቀኝ፣ከግራ እናከኋላ ያሉትንተሽከርካሪዎች ርቀትንበመስታወት በመመልከት
መቆጣጠር ይኖርባቸዋል፡ ፡አሽከርካሪዎች በሚቆጣጠሩበት ጊዜ በከፍተኛ ጥን ቃቄ ከፊታቸው ያለውን
ም ማገናዘብና
ማስተዋልይመከራል፡ ፡
 የሚመለከቱትአይናቸውንበማን ቀሳቀስብቻ ቢሆንይመከራል፡፡
ረድፍአያያዝእናተከታትሎ ስለማሽከርከር
አሽከርካሪዎች ማሽከርከር በሚፈልጉበት አቅጣጫ ለማሽከርከር የመን ገድ መሀል መስመር ህግና ደን
ብን በማክበር
ረድፋቸዉንበመያዝማሽከርከርይጠበቅባቸዋል፡ ፡
ረድፍለመያዝእናተከታትሎ ለማሽከርከርማድረግያለባቸዉ፡ -
 የስፖኪዩአካባቢዉንበሚገባመመልከትናመቆጣጠር
 የመን ገድመሀልመስመርዉስጥ ሳይወጡ ማሽከርከር
 መሪናፍሬን ንበቀላሉ ለመቆጣጠርየተሽከርካሪንፍጥነ ትእንደትራፊኩ ሁኔታበአግባቡ ማሽከርከር(ቅብጥብጥነት
አነዳድመቀነስ)
 ተሽከርካሪንበምን ከተልበትም ጊዜ ፣በምናስከትልበትጊዜናጎንለጎንበምን ጓዝበትጊዜ መሪንማወላወል፣ድንገተኛ
ፍሬንአያያዝናከፍተኛፍጥነትመጨ መርበፍፁም ማድረግአይመከርም፡ ፡
 ተገቢየሆነርቀትመጠበቅናማሽከርከር,
 ከፊትለፊትየሚጓዝተሽከርካሪንየመገናኛመሳሪያዎችን ናምልክቶችንማስተዋልናመከታተል፡፡
ከፊትለፊትየሚመጣውንተሽከርካሪለማሳለፍ
ከፊትለፊትህየሚመጣውንተሽከርካሪለማሳለፍከቀኝበኩልካለው የመን ገዱ ጠርዝተጠግተህበመን ዳትበቂየመተላለፊያ
ቦታበግራህበኩልመተው ያስፈልግሃል፤ከዚያም በኃላየቦታብቃትናአመችነ ትከሌለዉ እንደአስፈላጊነ
ቱተሽከርካሪህንቆም
አድርገህማሳለፍይኖርብሃል፡
፡
ተራራማናዳገት በሆኑ ቦታዎች ላይ አሽከርካሪዎች መተላለፍ ቢፈልጉ ቁልቁለቱንየሚወርደዉ አሽከርካሪ ወደ ዳገት
ለሚወጣዉ አሽከርካሪእን
ደአስፈላጊነቱፍጥነ ትበመቀነስወይም በማቆም የማሳለፍ(ቅድሚያየመስጠት)ግዴታአለበት፡ ፡
አቅጣጫ አለዋወጥ
አሽከርካሪዎች ተሽከርካሪንበሚያሽከረክሩበትጊዜአቅጣጫ በሚለዉጡበት( በሚቀይሩበትጊዜ)ለሌሎች አሽከርካሪዎች
በሚገባማመልከትናሊተገብሯቸዉ የሚገቡንነ ገሮችንበመገንዘብናበመፈፀም ሊደርስየሚችልንአደጋመከላከልይቻላል፡
፡
አሽከርካሪዎችከአን ድረድፍወደሌላረድፍወይም ሙ ሉበሙሉወደሌላአቅጣጫ ( ወደመጡበትለመመለስወይም ወደ
ግራቀኝአቅጣጫ )ሊቀይሩይችላሉ፡ ፡አቅጣጫ በሚቀይሩበትጊዜሊያደርጓቸዉ የሚገቡነ ገሮች፡
፡
 ወደሚፈልጉትአቅጣጫ ከመምረጣቸዉ በፊትስፖኪዩንመጠቀም አለባቸው፡ ፡
 ፍሬቻማሳየት
 ሌሎችንለአደጋበማያጋልጥ ሁኔ ታፍጥነ ትመቀነ ስ፡፡
 በድጋሚ ስፖኪዩመመልከትናመን ገዱ ነ
ፃመሆኑንማረጋገጥ
 የመሪእርምጃበሚወሰድበትጊዜየመሪአዟዟርመጠንእየጨ መረበሚሄድበትጊዜእናቦታላይየተሽከርካሪው ፍጥነ ት
መቀነስአለበት፡፡
 የመረጡትንአቅጣጫ ከያዙበኋላመሪንወደነ በረበትቦታመመለስነዳጅከመጠንበላይመስጠትአይመከርም፡ ፡
 ፍሬቻማጥፋት፡ ፡
የተሽከርካሪንፍጥነ
ትለመጨ መርም ሆነለመቀነ
ስትኩረትየሚሹጉዳዮች
ሀ.መንገዱ የተሠራበትንእናአከባቢጂኦግራፊካል
ለ.የመንገዱንአሠራር

43
ሐ.የተሽከርካሪዉ የጭ ነ
ትልክ(የሞተርጉልበትናአስተማማኝነት)፣
መ.የአካባቢዉ አየርሁኔ ታ/
አቧራማ፣ጭ ጋግ፣ጉም፣ብርሃን
፣ጨ ለማ ወዘተ
ሠ.የትራፊክ(ተላላፊ)ብዛትሁኔ ታእነ
ዚህ ከተሽከርካሪፍጥነትጋርተነ ጻጽረዉ እን
ደአስፈላጊነ
ቱበመፍጥነ
ትለማቆምም ሆነ
ዝግለማድረግወሳኝነ ትይኖራቸዋል፡፡
ተሣቢእናሎቤድስለማሽከርከር
በሚያሽከረክሩበት ጊዜ የጎንመመልከቻ መስታዎት ( ስፖኪዮች)ልክ እን
ደግን ባርመስታውት ወደፊት እን ዲመለከቱት
የተሳቢዉን( ሎቬድ)ሁኔ ታ በተወሰኑ ሴኮንዶች ልዩነ
ት መመልከትናመቆጣጠርይኖርባቸዋል፡ ፡አሽከርካሪዎች በተለይ
በመታጠፊያቦታናአቅጣጫ በሚለዉጡበትጊዜፍጥነ ትንበመቀነስናየመንገዱንስፋትናጥበትበመገን ዘብከፍተኛጥንቃቄ
በማድረግየተሳቢዉን( ሎቬድ)ሁኔ ታከመን ገድመዉጣቱንአለመዉጣቱንረድፍአያያዙንከዋናተሽከርካሪጋርያለዉንርቀት
እና ተሣቢዉ መኖሩን አለመኖሩን በስፖኪዮ መከታተል እን ዳለባቸዉ መገንዘብ መተግበር ይኖርባቸዋል፡፡እን
ዲሁም
ተሽከርካሪንበጉም፣በአቧራናበጨ ለማ በማሽከርከርጊዜየጎንመብራቶችንማብራት( ምልክትመስጠት)ይኖርባቸዋል፡፡

በዳገትናበቁልቁለትላይስለማሽከርከር
አሽከርካሪዎች በዳገትናበቁልቁለትበሚያሽከረክሩበትጊዜ በተለይ ከባድ ተሽከርካሪዎች በቀላሉ አደጋየመጋለጥ እድሉ
ከፍተኛስለሆነጥን ቃቄማድረግይኖርባቸዋል፡፡
በዳገትመንገድላይበማሽከርከርጊዜ
 የመንገዱ ዳገትከፍተኛከሆነተሽከርካሪዉንበማቆም ከባድማርሽማስገባት፡
፡ጭ ነ
ትየጫ ነከሆነየጭ ነ
ቱየታሰረበትን
ማሠሪያማጠባበቅ፣
 እንደመን ገዱ ዳገትእናእን
ደተሽከርካሪዉ ጉልበትተመጣጣኝየሆነማርሽማስገባት፣
 ተገቢየሆነ( ተመጣጣኝ)የነዳጅአሰጣጥ መስጠት፣
 ፍሪሲዮንመለቀቅያለበትበፍጥነ ት(ሳይመነጭ ቁ)እናሳይዘገዩመሆንአለበት፣
 ተሽከርካሪስትራፕካደረገ( ሊያደርግካለ)ሞተርሳይጠፋተሽከርካሪንሙ ሉለሙ ሉማቆም እናታኮማድረግ፣
 አንደኛ(1ኛ)ማርሽበማስገባትባላን ስሰርቶመነ ሳት፤ተሽከርካሪዉንየጫ ነወይም መንገዱ ከፍተኛዳገትከሆነወደ
ሁለተኛማርሽለማስገባትበአን ድፍሪሲዮንመጠቀም ሴካ መሥራትይኖርበታል፡ ፡
 የተሽከርካሪዉ ጉልበትአነስተኛከሆነየትራፊክሁኔ ታዉንእናየመንገዱንስፋትበመገን ዘብ ነ
ፃከሆነመሪንበመጠቀም
ዝግዛግበመስራትማሽከርከርይመከራል፡
 ተሽከርካሪዉ ሬጅሬዳሽካለሎክማድረግናመጠቀም ወይም ዲፈሬን ሻልሎክካለዉ መጠቀምናማሽከርከር፡ ፡
 ዳገቱከፍተኛከሆነእናጭ ነ ቱንከፍተኛከሆነአለማሽከርከርይመከራል፡ ፡
 የፊትመብራትእናየአደጋጊዜመብራት/ ሀዛርድ በማብራትለሌሎችተሽከርካሪዎችመልዕክትማስተላላፍ፡ ፡
በቁልቁለትመንገድላይየማሽከርከርጊዜ
 ወደቁልቁለትመን ገድከመግባትበፊትተሽከርካሪውንፍጥነ ትበመቀነ ስከባድማርሽማስገባት
 ዳገትለሚወጣው ተሽከርካሪቅድሚያመስጠት፣
 የመንገዱንስፋትእናባህሪ/ ዓይነ
ት በሚገባሁኔ ታማጤ ንናመገን ዘብ፣
 ፍሪስዮንበመልቀቅጉዞመጀመር፣ በቁልቁለትመን ገድላይእግርንሙሉለሙ ሉማን ሳትይመከራል፣
 እንደመን ገዱ ቁልቁለትለመቆጣጠርበሚመች መልኩ ነ ዳጅ መስጠት፣ነ ገርግንአደገኛ/ከፍተኛ ቁልቁለትከሆነ
በሚኒሞ /በአይድሊን ግ መጠቀም፣
 ጊዜናፍጥነ ትንበአገናዘበመልኩበተገቢሁኔታኢን ጅንብሬክመጠቀም
 ጨ ርሶበቁልቁለትመንገድላይቀላልማርሽመጠቀም፤በፍጥነ ትማሽከርከርአይመከርም ምክንያቱም ቁልቁለትመንገድ
ላይ የተሽከርካሪው ፍጥነትግፊትከሞተርበሚመነ ጨ ው ኃይልብቻሳይሆንአጠቃላይ የተሽከርካሪው ግፊትጭ ምር

44
 በመሆኑበፍሬንየመያዝእናየመቆጣጠርብቃቱስለሚቀን
ስበቀላሉለአደጋሊያጋልጥ ስለሚያስችልነ
ው፡፡
 ጭነ
ትየጫ ነተሽከርካሪከሆነቁልቁለትከመውረዱ በፊትየጫ ነ
ውንጭ ነ
ትበሚገባማጠባበቅእናየጐማውንመጠን
ና
የዊልሙቀቱንማየትናመፈተሽ፣
 በሁለትእጅመሪንመያዝይመከራል፡ ፡
 አጠቃላይ የተሽከርካሪውን አካልና ጭ ነ
ት፣የትራፊክ እን
ቅስቃሴና መን
ገዱን በሚገባ በስፖኪዮ መከታተል እጅጉን
ይመከራል፣
 ቁልቁለት በጣም ከፍተኛ ሆኖ አስቸጋሪ ከሆነየተሽከርካሪው የቴክኒክ አቋም አስተማማኝ ካልሆነተሽከርካሪን
አለማሽከርከርይመረጣል፣ወይም ይመከራል፡ ፡
ተሽከርካሪንስለማቆም
በጉዞላይየሚገኙአሽከርካሪዎችከተለያየአቅጣጫ ሊገጥማቸው የሚችለውንአደጋአይተው፣እርምጃለመውሰድወስነ ው
፣እግራቸውንከነ ዳጅመስጫ ው ፔዳልእስከፍሬንመያዣው ፔዳልለማድረስበአማካይየአን ድ ሴኮንድ 0.
75ያህልጊዜ
ይፈጅባቸዋል፡ ፡
አደጋሊያጋጥም ሲልፈጣን ናቆራጥ የሆነየመከላከልእርምጃካልተወሰደ፣ለአደጋመፈጠርአመችጊዜናሁኔ ታይፈጠራል፡፡
ቀዳሚ የመከላከልእርምጃከመውሰድጋርሌሎችአብረው መታሰብያለባቸው ሁኔ ታዎችአሉ፡ ፡እነ
ሱም፡ -
1)ተሽከርካሪውንለማቆም የሚያስችለው ፍሬንጥራቱናብቃቱማለትም የፍሬንሸራው ታን ቡርናእን ደአሽከርካሪው የማድረግ
ችሎታው፣ ጐማው መሬቱንየመቆን ጠጥናበፍሬንኃይልእን ዳይዞርሲደረግመሬቱንፍቆለመያዝያለው ብቃትአን ዱ ሲሆን፣
2)አደጋ ሊፈጠርበነ በረበት ወቅት የተሽከርካሪው ቴክኒካዊ አቋም መሟላትናፍጥነቱ የመን ገዱንይዘት፣የአየሩ ጠባይ፣
የአካባቢው ሁኔታ….ወ. ዘ.
ተያጠቃልላል፡ ፡
3)የአሽከርካሪዎችአስተሳሰብይዘትመለዋወጥ ሊያጋጥማቸው የሚችሉአደጋዎችንፈጥኖየመከላከልችሎታቸውንሊቀን ሰው
ይችላል፡፡
ከላይየተጠቀሱትንሁኔ ታሊያስከትሉየሚችሉብዙምክን ያቶችአሉ፡፡ከእነ
ዚህመካከልዋነ ኞቹየሚከተሉትናቸው፡ ፡
1.የአእምሮመረበሽ፣
2.የአልኮልመጠጥ፣
3.አነስተኛየማየትችሎታ፣
4.መታከት፣መድከምናመወራጨ ት፣
5.የመኪናው ነ ዳጅየተቃጠለጭ ስበጤን ነትላይእክልማምጣት፣
6.ጭ ጋግ፣
7.ልዩልዩጐጅዕፅዋትንመጠቀም፣
8.ዕድሜናየመሳሰሉትናቸው፡ ፡
በዚሁአን ፃርካልተጠበቀናከአጋጣሚ አደጋለመዳን ናበሚቻለው መጠንለመከላከልየሚጠቀሙ ትኩረቶች፡ -
 ተሽከርካሪተከትለህስትነ ዳ፣
 አመችባልሆነመንገድላይስታሽከረክር፣
 በምሽትስትነ ዳ፣
 እግረኞች/ ተላላፊዎች በተለይህፃ ናትበሚበዛበትአካባቢስታሽከረክር፣
 በተወሰነቅጥርክልልውስጥ ስትነ ዳ
 በመቋረጫ ናመገናኛመንገዶችላይናአካባቢስትደርስ፣
 በማታውቀውናባለመድከው መንገድናአከባቢስታሽከረክር፣
 ቀደም ሲልፀባዩንያላወቅከውንተሽከርካሪስታሽከረክር፣

45
 ብዙጭ ነትወይም ሰው በብዛትጭ ነ
ህስትጓዝ፣
 በገደላገደል፣
ቁልቁለታማ፣ጠባብድልድይናፋካመንገድላይናአካባቢስትነ
ዳ፣
 በባቡርሀዲድማቋረጫ አካባቢስትነ ዳ፣
የቆሙ ወይም ከባድጭ ነትተጭ ነው ቀስብለው በሚጓዙከባድተሽከርካሪዎችናከባድየሕዝብማጓጓዣአውቶብሶችአካባቢ
እያሽከረከርክስታልፍ፣በቂርቀትናመጠነ ኛፍጥነ ትእን
ዲኖርህ አድርግ፡፡ዓይኖችህናጠቅላላመን ፈስህ ከፊትለፊትያሉ
ሁኔታዎችን ብቻ ለመቆጣጠር አትጋቸው፡ ፡የራስክን ተሽከርካሪ ብቻ ሳይሆን በአካባቢህ ያሉ እንቅስቃሴዎች ሁሉ
አዝማሚያቸውንእየተረዳህእን ደየሁኔታው አስፈላጊውንእርምጃለመውሰድዝግጁ ሁን ፡፡ፊትህናትኩረትህምን ጊዜም ቢሆን
ተሽከርካሪው ወደሚንቀሳቀስበትአቅጣጫ ይሁን ፡
፡
የመቆሚያጠቅላላርቀት
የመቆምያጠቅላላርቀትበሚከተሉትምክን ያቶችሊረዝም ወይም ሊያጥርይችላል፡ ፡
 አደጋንየመለያጊዜ/ ርቀት ፣
 እርምጃበመውሰጃጊዜ/ ርቀት ፣
 በተሽከርካሪላይያለጎማ ጥርስሁኔ ታ፣
 የተሽከርካሪዲዛይን/ አሰራር፣
 በተሽከርካሪላይበተገጠመ አሞርዛቶርሁኔ ታ፣
 የፍሬንዓይነ ትናብቃት፣
 የን ፋስፍጥነትናአቅጣጫ ፣
 የመን ገድዓይነትናሁኔ ታና፣
 በተሽከርካሪላይበሚኖርክብደትሲሆኑ
በተጨ ማሪም በመሬትናበጎማ መሀል የሚኖርሠበቃ፣ በፍሬንሸራናበፍሬንድራም መሐል የሚኖርሠበቃ፣ጥሩ መሆን
የተሽከርካሪእንሽርት እን
ዳይጨ ምርከፍተኛአስተዋጽኦእን ዳለው በመገን
ዘብ ይህንንየሚቀን
ሱ ሥፋራዎችናሁኔታዎች
ውስጥ ፍጥነትህንበሚገባመቀነ ስአስፈላጊነ ው፡፡
አንድአሽከርካሪመኪናውንከማቆሙ ወይም ፍጥነ
ትከመቀነ
ሱበፊት
ሀ.አስቀድሞ ከኋላየሚከተሉትናበቅርብያሉተሽከርካሪዎችመኖራቸውንበኋላማሳያመስተዋትማረጋገጥ፣
ለ.አስፈላጊውንግልፅየሆነየማስጠን ቀቂያምልክትበበቂርቀትላይበእጅወይም በፍሬቻወይም በሁለቱም ማሳየት፣
ሐ.ቀስበቀስወደመን ገዱ የቀኝረድፍበመግባትየመኪናውንፍጥነ ትበፍሬንናከቀላልወደከባድማርሽበመለዋወጥ መቀነስ
፣
መ.በመን ገድ ላይ “
ማቆም ክልክልነ ው”የሚልምልክትያለመኖሩን ናየአከባቢው ሁኔ
ታም ለማቆም የሚከለክልመሆኑን
ወይም አለመሆኑንማረጋገጥ፣
ሠ.እንደአስፈላጊነቱበመንገዱ ላይለሚገኙተላላፊዎችቅድሚያመስጠት፣
ረ.በጥንቃቄፍሬንበመያዝወደመን ገዱ የቅርብጠርዝከ40ሳ.
ሜ ባልበለጠ ርቀትላይአስተካክሎ ማቆም አለበት፡
፡
ተሽከርካሪንለረጅም ጊዜአቁሞ ስለመሄድ
 መኪናህንበሕግበተፈቀደትክክለኛሥፍራላይካቆመህበኋላከመሄድህበፊትሞተሩንማጥፋትናቁልፉንማውጣት፣
 ሜዳማ ቦታለይሲቆም አን ደኛወይም የኋላማርሽማስገባት፣
 የማቆሚያየእጅ ፍሬንአጥብቆመያዝ፣
 ቁልቁለትቦታላይሲቆም፣ የኋላማርሽማስገባት፣
 በተቻለመጠንጐማውንከመን ገዱ ጠርዝላይማስደገፍ፣
 ዳገታማ ቦታላይሲቆም አን ደኛማርሽማስገባት፣ጐማውንከመንገድጠርዝላይማስደገፍናባጠቃላይበሮቹንበሚገባ
መቆለፍተገቢ ነው፡
፡በተጨ ማሪም የመኪናውንየፊትወይም የኋላጐማ ከመንገዱ ጠርዝ ላይ ለማስደገፍመሪውን

46
 እንደአስፈላጊነቱ ማዞርናቀስ በቀስ ጎማው ወደጠርዙ እን
ዲጠጋ ማድረግ ያሻል፡፡ለጎማው ድጋፍ ሊሆንየሚችል
የመን ገድ ጠርዝበሌለበትአካባቢ በቁልቁለታማ በኩልበሚገኘው የፊትወይም የኋላጐማ ሥርድን ጋይ ወይም ታኮ
ማስደገፍአስፈላጊነ ው፡፡
ተሽከርካሪበብልሽትምክንያትመንገድላይሲቆም
1.ባለሶስት ማዕዘንአን ፀባራቂ ቀይ የማስጠን ቀቂያምልክት ከመኪናው በስተኋላናፊት በኩል በ50ሜትርርቀት ላይ
ማስቀመጥ ይገባል፡ ፡
2.መኪናው የተበላሸው ከትራፊክመብራትአካባቢበ50ሜትርክልልውስጥ ከሆነ፣በአደባባይዙሪያ፣በእግረኛ ማቋረጫ
መንገድላይናበባለአን ድም ሆነበባለሁለትአቅጣጣጫ መን ገድመሀልናበመን ገዱ ግራጠርዝአካባቢየመኪናው መቆም
ለሌሎች ተላላፊዎች ችግርስለሚያስከትልቢቻልተጋግዞከዚያማስወገድ ካልተቻለም በግልጽየሚታይ ምልክትበበቂ
ርቀትላይበማስቀመጥ በሌሎችላይያልታሰበአደጋእን ዳይደርስባቸው ማስጠንቀቂያማኖርይገባል፡፡
3.አሽከርካሪዎች ተሽከርካሪዎቻቸውንየሚያቆሙበት ስፍራ / ቦታ ቁልቁለት ወይም ዳገታማ ከሆነየበለጠ አስተማማኝ
ለማድረግ
 የተሽከርካሪው ፊትወደዳገትከሆነ ፡
-
 1ኛማርሽማስገባት፣ መሪንወደመን ገዱ ጠርዝማዞርቀጥ ማለትየለበትም ፤ታኮማድረግ
 የተሽከርካሪው ፊትወደቁልቁለትከሆነ
 መሪንወደመን ገድጠርዝማዞርየኋላማርሽላይማድረግ፣ታኮማድረግ
ወደኋላስለማሽከርከር
አሽከርካሪዎችበተለያዩመን ገድወደኋላበሚያሽከረክሩበትጊዜማድረግየሚገባቸው፡ -
 ወን በርንበሚገባተሽከርካሪውንተቆጣጥረው ለማሽከርከርበሚመችመልኩመቀመጥናማስተካከል፣
 የተሽከርካሪያቸውንአካልሙ ሉ ለሙሉ ማየትእስከሚያስችልአካባቢው ከትራፊክነ ፃመሆኑንእናየመንገዱንጠርዝ
ማየትበሚያስችልመልኩስፖኪዮ ማስተካከል፣
 የኋላማርሽማስገባት፣
 ባላን ስማሠራት
 አካባቢውን ናየተሽከርካሪአካልንእናመንገዱንበድጋሚ በግራናበቀኝእናበመሀልመመልከቻማረጋገጥ፣
 የእጅፍሬንመልቀቅ፣
 የፍሪስዮንፔዳልበአግባቡመልቀቅ
 በድጋሚ በኋላ በቀኝእናበመሀልመመልከቻስፖኪዮየተሽከርካሪውንአካልናየአካባቢውንየትራፊክሁኔ ታናየመንገዱን
ጠርዝናአቅጣጫ በስፖኪዮማየትናማረጋገጥ፣
 አሽከርካሪዎችወደኋላማሽከርከርየሚኖርባቸው ከፊትለፊትመሔጃመን ገድእስከሌለድረስ(
አስቸጋሪሁኔታካለ)ብቻ
መሆኑንማወቅናመገን ዘብአለባቸው፡
፡ከዚህውጪ ተሽከርካሪንረጅም ርቀትወደኋላማሽከርከርበሌሎችላይየትራፊክ
መጨ ናነቅንበመፍጠርበቀላሉአደጋእን ዲከሰትስለሚያደርግአይመከርም፡፡
የተሽከርካሪጥገና
ብልሽትየመከላከልጥገና
ብልሽትየመከላከልጥገናማለትበተሽከርካሪው የቴክኒክክፍሎች ላይ ብልሽትከመድረሱ በፊትበመስማት፣በማሽተት፣
በማየትናበመዳሰስየሚደርሰውንብልሽትተገን ዝቦየመከላከልጥገናማድረግሲሆንጥቅሙ የተሽከርካሪውንየአገልግሎት
እናየሥራጊዜማስረዘም ነው፡፡
ወቅታዊ የሆነየመከላከልጥገና/ ሰርቪስ ማድረግ ማለትየተሽከርካሪው ማን
ዋልበሚያዘው መሠረትየሚደረግ የጥገና
ዓይነት ሲሆን
፣ይህ የጥገናሂደት የሚከናወነው ለጥገናሥራ በተሰማሩ ባለሙያዎች አማካኝነ
ትነ ው፡
፡ጥቅሙ ሞተሩ
የነ
በረውንጉልበትይዞእን ዲቆይናበአጠቃላይየተሽከርካሪውንየአገልግሎትጊዜረጅም እን
ዲሆንያደርጋል፡
፡

47
 አሽከርካሪዎች የሚያን
ቀሳቅሱትንተሽከርካሪማን
ዋል በማን
በብናበወቅቱሰርቪስበማስደረግ ብልሽትየመከላከል ጥገና
እንዲከናወንየማድረግሃላፊነትአለባቸው፡
፡
በሰርቪስጊዜየሚታዩ፣የሚጠገኑናየሚለወጡ ክፍሎች
ሀ.የሞተርዘይትማስለወጥ፣ ሸ.የዲፈረንሻልዘይትማስለወጥ፣
ለ.የሞተርዘይትማጣሪያማስለወጥ፣ ቀ.የፊትእግርፀድቶቤሪንጎችላይግሪስማድረግ
ሐ. እስፓርክ ኘላግ( ካንዴላ) በማፅዳት መልሶ በ.የፍሬንሸራማስለወጥ፣
መግጠም ማስለወጥ ተ. በአጠቃለይ መገናኛ ቦታዎችን አፅድቶ ግሪስ
መ.ኮን ታክትፖይን
ት(ፑንቲና)ማስለወጥ፣ ማጠጣትና፣
ሠ. የነ ዳጅ ማጣሪያ ( ፊልትሮ) አፅድቶ መልሶ ቸ.በሰርቪስ ጊዜ ተሽከርካሪውንሙሉ በሙሉ እጥበት
መግጠም መለወጥ እንዲያገኝማድረግ፣
ረ.የአየርማጣሪያ(ደብራቶር)አፅድቶመልሶመግጠም እና ነ.ጐማንበማዟዟርመግጠም እናሌሎችም በየጊዜው
መለወጥ መከታተልአለበት
ሰ.የካምቢዮዘይት ማስለወጥ፣
ጐማ የአገልግሎትጊዜው የሚቀን ስባቸው /
ቶሎ የሚያልቅባቸው ምክንያቶች
የጐማ ን ፋስከመጠንበላይበሚሆን በትጊዜየመሃከለኛው የጐማ ቦታቶሎ እን
ዲያልቅያደርጋል፡፡
የጐማ ን ፋስከመጠንበታችበሚሆን በትጊዜየጐማው ዳርእናዳርቶሎ እን ዲያልቅያደርጋል፡
፡
የፊትእግርአቀማመጥ ትክክልካልሆነየውስጥኛው ወይም የውጭ ኛው የጐማ ቦታቶሎ ያልቃል፡ ፡በመሆኑም አሽከርካሪው
የጐማ ንፋስመጠንትክክልመሆኑንዘወትርበማየትብልሽትየመከላከልጥገናማድረግአለበት፡ ፡በመሪክፍሎችመበላሸት
፣የፊትእግርአቀማመጥ ትክክልአለመሆን ፣የጐማ ጥርስቶሎ የሚያልቅከሆነለባለሙ ያሪፖርትማድረግአለበት፡ ፡
ጐማንየማዟዟርጠቀሜታናስልት
ጐማንማዟዟርማለትአን ድንጐማ አራቱም እግሮች ላይ በማዘዋወርመጠቀም ማለትሲሆንጠቀሜታው የጐማ ጥርስ
እኩልእንዲያልቅ፣የጐማዎች አድሜ እንዲረዝምናበፍሬንአያያዝላይ ሁሉም እግሮች እኩልእን
ዲይዙያደርጋል፡
፡ጐማን
የማዟዟርተግባርእንደየተሽከርካሪዎቹሞዴልየተለያየሲሆንበአማካኝበየ10.000ኪ.
ሜ በማዟዟርናመጠቀምናልምድ
ማድረግጠቃሚ ነው፡፡

ጐማንየማዟዟርናቅደም ተከተል(
ስልት)
1ኛ.የፊትጐማዎችንወደኋላጐማዎችንበመውሰድማለዋወጥ፣
2ኛ.የፊትቀኝጐማንከኋላግራጐማ ጋርእናየፊትግራጐማንከኋላቀኝጐማ ጋርማለዋወጥ፣
3ኛ.ካሉትትርፍጐማዎችውስጥ በጣም የተጐዳውንጐማ በማየትእየለወጡ መጠቀም ያስፈልጋል፡
፡
ብልሽትሲከሰትየሚደረግጥገና
ብልሽትሲከሰትየሚደረግጥገናበተሽከርካሪው የቴክኒክክፍሎችላይብልሽትባጋጠመ ጊዜበወቅቱየሚደረግጥገናሲሆን
ጥቅሙ የብልሽት መጠኑእን ዳይጨ ምርለመከላከልናየትራፊክ አደጋ እን
ዳያስከትል ይጠቅማል፡
፡ይህ የጥገናዓይነ
ት
በአሽከርካሪው ሊከናወንየሚችልነው፡፡
ሀ.ብልሽትሲከሰትየሚታዩ፣የሚለወጡናየሚስተካከሉክፍሎች
ሀ.ፊውዝማየትናበራሱቁጥርመለወጥ፣
ለ.አምፖልማየትናመለወጥ፣
ሐ.የጐማ ብሎኖችንማየትናማጠባበቅ፣
መ.በጉዞላይሞተርቢጠፋየባትሪውንተርሚናሎችማየትናማጠባበቅ፣
ሠ.በጉዞላይየሞተርጉልበትከቀነ
ሰየካን
ዴላገመዶችንመፈተሽናማጠባበቅ፣

48
ረ.ጉዞላይሞተሩእን
ቅስቃሴየሚያደርግከሆነየ
ነዳጅማጣሪያውንበማፅዳትመግጠም ችግሩበዚህካልተቃለለለባለሙ ያ
ማሳየት፣
ሰ.በጉዞላይሞተሩከልክበላይሞቆራዲያተርቢያፈላሞተሩንአቀዝቅዞራዲያተርውስጥ ውሃጨ መር፣
ሸ.በጉዞላይጐማ ቢፈነ
ዳጐማ የመለወጥ ተግባራትን(ጥገናዎችን
)አሽከርካሪው ሊያከናውንይችላል፡
፡
ለ.ሞተርከልክበላይየሚሞቅባቸው ምክን ያቶች
በቂውሃበራዲያተርውስጥ ያለመኖር፣ መገጠም፣
የራዲያተርመቀደድ፣ የውኃፓምኘ( ፖምፖዲላኳ)መበላሸት፣
የራዲያተርክዳንበትክክልያለመክደን፣ የቴርሞስታትዘግቶመቅረት፣
በራዲያተርላይያሉፊን ሶች መጨ ራመትወይም በቆሻሻ የቤልት(ቺንጊያ)መላላት፣መጥበቅናመበጠስ፣
መደፈን፣ የሞተርዘይትመቅጠን ፣መወፈር፣መቆሸሽናማነ
ስ፣
የራዲያተርክዳንላይያለስኘሪን ግ መላሸቅናጐሚኒው የአይድሊንግ(ሚኒሞ)ሲስተም መብዛት፣
ሲደርቅ፣ ከልክበላይጭ ነ ትመጫ ን፣
ወሳጅና መላሽ ሆዝ( ማኒኮቶዎች) ሲጨ ራመቱና የጐማ ንፋስማነ ስናሊሾመሆን፣
ፋሼታቸው ሲላላ፣ በሞተርአካባቢየጭ ስመውጫ መቀደድ፣
የቬንትሌተር (ፋን)መሸራረፍ መሰንጠቅና ተገልብጦ እንደመንገዱ አቀማመጥ ተገቢማርሽያለመጠቀም
የመሳሰሉትሲሆንአሽከርካሪው ሞተሩከልክበላይ እን ዳይሞቅናበቴክኒክክፍሎች ላይ ብልሽትከመድረሱ በፊትከዳሽ
(ፓናል)ቦርድላይየሞተሩንየሙቀትመጠንበጌጁ አማካኝነ ትበመከታተልበወቅቱተገቢ የሆነየመከላከልጥገናማድረግ
ይኖርበታል፡፡
ሐ.ሞተርከመጠንበላይሞቆራዲያተርሲያፈላመወሰድያለበትእርምጃ
ሀ.ተሽከርካሪውንወደመንገዱ ቀኝጠርዝበመንዳትዳርይዞማቆም
ለ.ተሽከርካሪው ከቆመ በኋላሞተሩንበአይዶል(
ሚኒሞ)እን
ዲሰራበማድረግከ3-
5ደቂቃዎችማቆየት
ሐ.ሞተሩበአይድልእየሰራኮፈንከፍተንፋኑእየሰራመሆኑንናውሃየማያፈስመሆኑንመመልከት
መ.ከ5ደቂቃበኋላሞተሩንአጥፍቶየበለጠ እንዲቀዘቅዝለትንሽጊዜመጠበቅ
ሠ.የሞተሩሙቀትመቀነ ሱንእርግጠኛሲሆንየራዲያተርክዳኑንበጨ ርቅትን
ሽላላበማድረግትንፋሹንማዳመጥ
ረ.ከራዲያተርውስጥ ከፍተኛግፊትከሌለፊትንከራዲያተሩአቅጣጫ ዞርበማድረግሙሉለሙ ሉመክፈት
ሸ.ራዲያተርውስጥ ያለውኃመጠኑመቀነ ሱንከተረጋገጠ በኋላሞተሩንአስነስቶበሚኒሞ እንዲሰራ በማድረግ ውሃ
በመጨ መርራዲያተሩንበትክክል ዘግቶጉዞመቀጠል፡ ፡ይህ ችግርከተደጋገመ ሞተሩከልክበላይ የሚሞቅ ከሆነ
ለባለሙያበማሳየትችግሩእን ዲወገድማድረግያስፈልጋል፡፡
መ.የሞተርዘይትግፊትማመልከቻጌጅየሚበራባቸው ምክን
ያቶች
 የሞተርዘይትፓምኘመበላሸት፣  ኦይልእስክሪንከኦይልፓንጋርመጣበቅ፣
 የሞተርዘይትመጠንማነ ስእናመብዛት  የዘይት ግፊት ማመልከቻ ጌጅ ሴን ዲንግ ዩኒቲ
 የሞተርዘይትመቅጠን ፣መቆሸሽናመወፈር፣ መበላሸትየመሳሰሉትሲሆኑ፣
ይህንአሽከርካሪው ከዳሽቦርድላይበመከታተልሞተሩእንዳይነ
ክስናሌሎች ብልሽቶች እን
ዳያጋጥሙ በወቅቱየመከላከል
ጥገናእንዲደረግለባለሙያሪፖርትማድረግይኖርበታል፡
፡
ሠ.ሞተርየማይነ
ሳባቸው ምክን
ያቶች
 የባትሪመድከም፣  የላሉየኤሌክትሪክገመዶችመኖር፣
 የባትሪተርሚናሎችጠብቀው ያለመታሰር፣  የዲስትሪዩቢተር(
ታይሚንግ)አለመስተካከል፣
 የስታርተርሞተር(
ሞተሪኖ)መበላሸት፣

49
 የኮንታክትፖይን
ት(ፑንቲና)መዘጋትወይም በጣም መከፈትሲሆኑአሽከርካሪይህ ሁኔ ታሲገጥመው የሚስተካከሉ
ነገሮችንበማጠባበብ ለማስነሳት መሞከርከእርሱ አቅም በላይ የሆኑየመከላከል ጥገናዎችንለባለሙ ያማሳየት
ይኖርበታል፡
፡
ረ.ሞተርጉልበትየሚቀነ
ስባቸው ምክን
ያቶች
 የነዳጅሲስተም መበላሸት፣  የታይሚንግአለመስተካከል፣
 የኤሌክትሪክሲስተም መበላሸት፣  የፒስተንቀለበቶች(
ፋሻ)ማለቅ፣
 የማቀዝቀዣሲስተም መበላሸት፣  የሲሊንደርግድግዳመስፋት፣
 የማለስለሻሲስተም መበላሸት፣  የፍሪስዮንሸራማለቅ፣
 ኢንቴክናኤግዞስትማኒፎልድሲያስተነፍሱ፣
 ፍሬንይዞ እግር ሲቀር የመሳሰሉት ሲሆኑ አሽከርካሪው የሞተር ጉልበት መቀነስ ባጋጠመ ጊዜ በወቅቱ ብልሽት
የመከላከልጥገናእንዲደረግእናከሱበላይከሆነለባለሙ ያሪፖርትማድረግይጠበቅበታል፡ ፡
ሰ.የፍሪስዮንፔዳልተረግጦ ማርሽአልገባየሚልባቸው ምክን
ያቶች
 የፍሪስዮንልኬትያለመስተካከል፣
 በፍሪስዮንክፍሎችላይብልሽትሲኖር፣
 የፍሪስዮንሸራማለቅየመሳሰሉትሲሆኑአሽከርካሪው ሃይልአስተላላፊክፍሎች ላይ ከፍተኛጉዳትከመድረሱ በፊት
የመከላከልጥገናእንዲደረግበወቅቱለባለሙያሪፖርትማድረግይኖርበታል፡
፡
ሸ.መሪወደአን
ድአቅጣጫ የሚጐተትባቸው ምክን
ያቶች
 የጐማ ጥርስአስተላለቅተመሳሳይያለመሆን ፣
 የቀኝወይም የግራጐማ ንፋስማነስ፣
 የፍሬንልኬትትክክልያለመሆን ፣
 የቀኝወይም የግራተሸካሚ ክፍሎችመበላሸት፣
 ወደአንድአቅጣጫ የጭ ነትመብዛትየመሳሰሉትሲሆኑ
እነ
ዚህ ክፍሎች ብልሽታቸው ተባብሶ ተሽከርካሪው አደጋ ከማስከተሉም በፊት በወቅቱ ብልሽት የመከላከል ጥገና
ማድረግናባለሙያለሚፈልጉየጥገናዓይነ ቶችበወቅቱሪፖርትማድረግያስፈልጋል፡ ፡
ቀ.በጉዞላይጐማ ከፈነ
ዳመወሰድያለበትእርምጃ
ሀ.የተሽከርካሪውንመሪበሁለትእጅአጥብቆበመያዝተሽከርካሪውንወደመን ገዱ ቀኝበመንዳትዳርይዞመቆም፣
ለ.ጐማ ባልፈነዳበትአቅጣጫ በኩልያሉጐማዎችላይከፊትናከኋላየማስጠን ቀቂያምልክቶችንማስቀመጥ፣
ሐ.ተለዋጭ ጐማ፣ክሪክናየጐማ መፍቻማውጣትናየፈነ ዳውንጐማ ብሎንማላላት፣
መ.ትክክለኛክሪክማን ሻቦታላይክሪክአስገብቶማን ሳት፣
ሠ.ያላላነውንብሎንሙሉለሙ ሉመፍታትናየፈነ ዳውንጐማ፣ክሪኩን ናየጐማ መፍቻዎቹንወደቦታቸው መመለስ፣
ረ.ክሪኩንማውረድ፣ብሎኖቹንበደንብማጥበቅ፣ የተለወጠውንጐማ ፣ክሪኩን ናየጐማ መፍቻዎቹንወደቦታቸው መመለስ፣
ሰ.የማስጠን ቀቂያምልክቶቹን
ናታኮየተደረጉነገሮችንከመን ገዱ ላይበማንሳትጉዞመቀጠል፡ ፡
በ.አውቶሞቢሎችየመን
ጠርባህሪየሚያሳዩባቸው ምክን
ያቶች
የስኘሪንጐችመላሸቅናመሰበር፣
የሾክ አብዞርቨር(
አሞዛቶር)መላሸቅናዘይት ማፍሰስ ናቸው፡
፡ይህንሁኔ
ታ አሽከርካሪው በተገነ
ዘበ ጊዜ በወቅቱ ብልሽት
የመከላከልጥገናእን ዲደረግለባለሙያሪፖርትማድረግአለበት፡ ፡
ተ.ፍሬንይዞየሚቀርባቸው ምክን
ያቶች
ሀ.የመላሽስኘሪን
ግ መላሸቅናከቦታው መውለቅ፣

50
 ለ.ማስተርሲሊንደርውስጥ ያለስኘሪንግ ተጨ ቁኖመቅረት፣
ሐ.የፍሬንልኬት(ሪጅስትሮ)መብዛት፣
እናየመሣሰሉትሲሆኑይህ ሁኔ
ታበተከሰተጊዜ አሽከርካሪው የብልሽትየመከላከል
ጥገናእንዲደረግለባለሙያሪፖርትማድረግአለበት፡ ፡
ቸ.ተሳቢሲቀጠልናሲቆረጥ ያሉትቅደም ተከተል
ሀ.ተሳቢሲቀጠል
1.ተሣቢው በትክክለኛቦታው ላይእን
ዳለከኋላናከፊትጐማዎችከኋላናከፊትታኮማድረግ፣
2.የተሣቢው ፍሬንማስለቀቅ፣
 ዋናውንተሽከርካሪሣቢውንበትክክልወደተሳቢው ማስጠጋት
3.ረዳቱአቅጣጫ ውንበማሳየትቲሞኒውንወደላይ ቀናበማድረግ ተሽከርካሪው ከተጠጋበኋላበማያያዣው ላይ ፒኑን
ማስገባት፣ሎክማድረግእናሎኩንመቆለፍ፣
4.የነፋሱ፣የፍሬን
ናየፍሬቻታኮውንመሰካትናታኮውንበማንሳትበጥን
ቃቄተሽከርካሪውንማንቀሳቀስ፣
ለ.ተሳቢሲቆረጥ
1.ለተሳቢው ከኋላናከፊትታኮማድረግእናየተሳቢውንየፍሬንመያዣመሳብወይም ማዞር፣
2.የንፋሱንእናየፍሬንየፍሬቻማገናኛውንመን
ቀል፣
3.ሎኩንማላቀቅናፒኑንማውለቅ፣
4.ረዳቱ ቲሞኒው ደገፍ አድርጎመያዝናሣቢ ተሽከርካሪውንወደፊት ማን
ቀሳቀስ እናቲሞኒውንበጥን
ቃቄ ማውረድ
ገመዶቹንመጠቅለልእናማሰር፣
በአደገኛሁኔታዎችስለማሽከርከር
በተለያየአካባቢናወቅትስለማሽከርከር
ሀ.በምሽትጊዜስለማሽከርከር
 በምሽትስታሽከረክርለከፍተኛአደጋየተጋለጥክነ ህ፡፡ምክን
ያቱም በምሽትጊዜሊፈጠርየሚችልአደጋከቀንባነ ሰፍጥነ ት
ስለሚታይ ወዲያውኑተረድተህ መልስለመስጠትትዘገያለህ፡ ፡ስለዚህ የምሽትአነዳድ ከቀንአነዳድ ሶስትጊዜ የበለጠ
አደገኛመሆኑበጥናትተረጋግጧል፡፡
 በምሽትአነ ዳድወቅትየመንገዱ፣የአሽከርካሪውናየሌሎችአሽከርካሪዎችሁኔ ታየተሽከርካሪው ሁኔ
ታበአነዳድህላይተፅዕኖ
ያሳድርብሀል፡
፡
የሌሎችአሽከርካሪዎችሁኔታ
 በምሽትየማየትሐይላቸው መቀነ ሱ፣
 ከብርሃንወደጨ ለማ መንገዱ ሲገቡዓይናቸው የማየትሐይሉንለማስተካከልጊዜስለሚወስድበት
 ከፊትለፊትበሚመጣ ተሽከርካሪመብራትየአሽከርካሪው አይንየማየትአቅም በላይችግርስለሚፈጥርከፊትየሚመጣውን
ተሽከርካሪመብራትሳይሆንበቀኝበኩልያለውንየመን ገድላይመስመርማየትበመብራቱነ ፀብራቅከመጐዳቱይከለከላል፡
፡
 በምሽትጊዜሰዎችይደክማሉስለዚህን ቃታቸው ይቀን ሳል፡
፡ምክንያቱም ሙ ሉቀንበሥራየዋለሰው በምሽትሰዓትመተኛትና
ማረፍ ይፈልጋል፡
፡ስለዚህ ይህ ዓይነ ት ድካም የገጠመው አሽከርካሪተሽከርካሪውንአቁሞ መተኛትናዕረፍት መውሰድ
አለበት፡
፡በአጠቃላይአንድተሽከርካሪያለምን ም እረፍትከአራት(
4)ሰዓትበላይማሽከርከርየለበትም፡፡
የመን
ገዱ ሁኔ
ታ
አን
ዳን ድ መን
ገዶች በቂመብራትአላቸው፡ ፡ሌሎች ደግሞ የላቸውም ስለዚህ አሽከርካሪው በመንገዱ መብራትሳይሆንሙሉ
በሙሉበተሽከርካሪው መብራትብቻእን ዲጠቀም ሊገደድይችላል፡፡
 መብራትየሌላቸው የመንገዱ ተጠቃሚዎች መብራትበሌለው መን ገድላይለማየትአስቸጋሪስለሚሆንበዝግታናበጥን ቃቄ
ማሽከርከር ተገቢ ነ
ው፡፡ፍጥነት መቀነሱ በተሽከርካሪው መብራት የመን ገዱን ተጠቃሚዎች እን ዳየህ ተሽከርካሪህን
ለመቆጣጠርናለማቆም እርግጠኛእን ድትሆንያደርግሃል፡
፡በተለይየጠጡ አሽከርካሪዎችናመን ገደኞችንበጥንቃቄመከታተል

51
 ያስፈልጋል፡
፡
የተሽከርካሪው ሁኔ
ታ
 የተሽከርካሪው አጭ ርየግንባርመብራት50ሜትርድረስረጅሙ ደግሞ በግምት100ሜትርድረስማሳየትይችላል፡ ፡ስለዚህ
የተሽከርካሪህን ፍጥነት ማየት በምትችልበት ርቀት መቆም እን ድትችል አድርገህ አስተካክል፣ይህ ካልሆነግን አደጋ
እንዳጋጠመህመቆም አትችልም፡ ፡
 የግንባርመብራትከቆሸሸሊኖረው ከሚገባው ነ ፀብራቅበግማሹይቀን ሳል፡፡ስለዚህበን ፅህናመያዝአለበት፡፡
 የግንባርመብራቶች በትክክለኛው አቅጣጫ ካልተስተካከሉ ከፊትያሉትነ ገሮች በትክክል ለማየትአያስችሉም፤እንዲሁም
ከፊትየሚመጣ ተሽከርካሪአሽከርካሪንእይታይከለክላል፡ ፡ስለዚህበባለሙ ያመስተካከልአለባቸው፡ ፡
 ሌሎች ተሽከርካሪዎች ያን ተንተሽከርካሪ ማየት እን
ዲችሉ ከግን ባርመብራት በተጨ ማሪ አን ፀባራቂ ምልክቶችን፣የጐን
መብራቶችን ፣የኋላመብራቶችን ናየሰሌዳመብራቶችንበን ፅህናእናደህን ነታቸውንጠብቆመያዝያስፈልጋል፡ ፡
 የፍሬቻናየፍሬንመብራቶችከሌሎችተሽከርካሪዎችናየመን ገድተጠቃሚዎችጋርመልዕክትለመለዋወጥናአደጋንተከላክሎ
ለማሽከርከርዋነ ኛየመገናኛመሳሪያዎች ስለሆኑበን ፅህናመያዝ አለባቸው እን ዲሁም ከመን ቀሳቀስበፊትመስራታቸውን
መረጋገጥ አለበት፡፡
 በተለይበምሽትጊዜከመብራቶች በላይእይታንሊከለክልየሚችለው የግን ባርመስታወትበን ፅህናያለመያዝነው፡፡ስለዚህ
የመስታወትምድጃው መስራቱንማረጋገጥናመስታወቶችንበን ፅህናመያዝአደጋንለመከላከልየማይናቅአስተዋጽኦያደርጋሉ፡ ፡
በምሽትስናሽከርከርልን
ከተላቸው የሚገቡቅደም ተከተሎች
 መንገድከመጀመርበፊት፣
ን ቁናበቂዕረፍትያገኘህመሆን ህንአረጋግጥ፣
 በምሽትየፀሐይመነ ፅርአትጠቀም፡ ፡የምሽትመነ
ፅርካደረግህንፁህናያልተጫ ረመሆኑንአረጋግጥ፣
 ተሽከርካሪህንፈትሽናአጽዳ፣
 የግንባርመብራትህየሌሎችንእይታእን ዳይከላከልተጠንቀቅ፣
 ከፊትለፊትየሚመጣንተሽከርካሪመብራትከፊትበ100ሜትርውስጥ ተሽከርካሪከሌለተጠቀም፣
 የውስጥ መብራቶችበጣም እን ዲያንፀባርቁአታድርግ፡
፡ይህየውጪ ውንለማየትይከለክላል፡
፡
 የእን
ቅልፍስሜትከተሰማህአቁምናእረፍትውሰድ፣
ለ.በዝናባማ እናጭ ጋጋማ የአየርሁኔ
ታስለማሽከርከር
በጭ ጋጋማ የአየርሁኔ
ታተሽከርካሪንአለማሽከርከርይመረጣል፡፡ማሽከርከርካላብህግን፣
 አጭ ሩንየግምባርመብራትተጠቀም፣
 የጭ ጋግመብራትተጠቀም፣
 ወደጭ ጋጉቦታፍጥነ ትህንቀንሰህግባ፣
 ሁሉንም የጐንመብራቶችአብራ፣
 አደጋቢደርስተሽከርካሪህንለማቆም ዝግጁ ሁን ፣
 የውጭ መስታወትበጐም ከተሸፈነየዝናብመጥረጊያተጠቀም፣
 የውስጠኛው የመስታወትአካልበጉም ከተሸፈነ የውስጥማሞቂያው ኤርኮንዲሽነ
ርተጠቀም፡፡በዚህ ካልለቀቀበን
ፁህ ፎጣ
አጽዳ፡፡
 በዝናባማ የአየርሁኔታናለማሽከረከርከመጀመርህበፊትከተሽከርካሪህብቃትየሚከተሉትንአረጋግጥ፡-
 ራዲያተሩበቂየማቀዝቀዣፈሳሽያለው መሆኑን ፣
 የመስታወትማፅጃዋይፐርመስራቱን ናየማፅጃፈሳሽበቂመሆኑን ፣
 ጐማዎችበቂጥርስያላቸው ሊሾያልሆኑመሆኑን ፣
 መብራቶችናአን ፀባራቂዎችን ፁህናበትክክልየሚሰሩመሆናቸውን ፣

52
  የመስታወቶችንን
ፅህና፣
 የራዲያተርንፁህመሆንናቸው፡
፡
በዝናባማ የአየርሁኔ ታ፡
-
 በሚያንሸራትትመን ገድላይበዝግታአሽከርክር፣
 ከቆምክበትስትን ቀሳቀስበዝግታተንቀሳቀስ፣
 በኩርባላይበጥን ቃቄአዙር፣
 ጐማ እንዲንሸራተትሊያደርጉስለሚችሉከሚገባው በላይፍሬንአትጠቀም፡ ፡
 በኩርባላይፍሬንአትጠቀም፣
 ከፊትካለው ተሽከርካሪጋርያለውንበቂርቀትጠብቀህአሽከርክር፣
 በከባድዝናብካሽከረከርክፍሬን ህሊረጥብስለሚችልየመያዝሐይሉንሊቀን ስይችላልናተጠን ቀቅ፣
 በቆመ ወይም እየተጓዘያለውሃውስጥ አታሽከርክር፣ነ ገርግንየግድ ማሽከርከርካለበህ ፍጥነ
ትቀንስ፣በከባድ ማርሽ
ተጠቀም፣ውሃእን ዳይገባለመከላከልፍሬንበትንሹያዝ፣ነዳጅስጥ፣ከውሃስትወጣ ፍሬንህንለማሞቅናለማድረቅበትን ሹ
ለአጭ ርርቀትያዘው፣ፍሬንመስራቱንያዝናአረጋግጥ፡፡
 በአዳላጭ መን ገድላይለመቅደም አትሞክር፣
 ተሽከርካሪው በጭ ቃከተያዘየሮዴታማርሽእናአክስልሎክተጠቀም፣
ሐ.በፀሐያማናሞቃታማ የአየርሁኔ
ታስለማሽከርከር
 በየሁለትሰዓትጉዞወይም ከ150ኪሎ ሜትርጉዞበኋላየ ጐማ ሙ ቀትመጨ መሩንማየትናከጨ መረእስኪቀዘቅዝድረስ
ተሽከርካሪን ማቆም ያስፈልጋል፡
፡ሙ ቀትሲጨ ምርየአየርግፊትስለሚጨ ምርጐማው የበለጠ ሊነፋይችላል፡ ፡ነ
ገርግን
ይህንለመቀነ ስአየርማስወጣትጐማው ሲቀዘቅዝየአየርግፊቱበጣም እን ዲቀን
ስይደረጋል፡
፡
 የዘይትእናየውሃመለኪያናመጠቆሚያውንተከታተል፣
 ሞተርበቂዘይትናውሃያለው መሆኑንተከታተል፣በሙ ቀትወቅትከፍተኛግፊትያለባቸው የውሃናየዘይትመጠንለማየት
በሚልያለጥን ቃቄአትክፈት፡
፡ምክንያቱም በግፊቱየሞቀውሃሊረጭ ስለሚችልለቃጠሎ አደጋሊያጋልጥ ይችላል፡፡
በጣም በሞቀሞተርራዲያተርላይውሃለመሙላት
 ሞተርአጥፋ
 ሞተርእስኪቀዘቅዝጠብቅ
 የእጅጓንትአድርግወይም በወፍራም ጨ ርቅተጠቀም
 የራዲያተርክዳኑንበመጠኑአላልተህአስተን ፍስናሁሉም ግፊትሲጠፋክፈተው
 ውሃሙላናክደነ ው
 የሞተርቺንጋናየራዲያተርቱቦበሙቀትምክን ያት የመላላትየመለጠጥ የመታጠፍናየመቀደድባህሪአለማሳየታቸውን
ተመልከት
 በመንገድላይበሙቀቱየ ተነ
ሳከአስፓልቱውስጥ የወጣ ሬን ጅሊያጋጥምህስለሚችልናአን ሸራታችም ስለሆነጥን
ቃቄ
አድርግ
 ቀዝቃዛአየርእንዲኖርኤርኮን ዲሽነ
ርተጠቀምናመስታወትክፈት
 ከፀሐይጨ ረርዓይን ህንለመከላከልተብሎ የተሰራውንመሳሪያናመነ ፅርተጠቀም
 ሙ ቀትያለበትንአካባቢበዝቅተኛሙቀትጊዜለማለፍሞክር
 ለሞተርናለጐማ አደገኛየሆነሙቀትሊፈጥርናጉዳትሊያስከትልባቸው ስለሚችልተሽከርካሪህንበሙ ቀትበከፍተኛ
ፍጥነትአታሽከርክር፡
፡
መ.
በተራራላይስለማሽከርከር

53
በተራራላይ ስናሽከረክርየመሬትስበትከፍተኛሚናይጫ ወታል፡
፡ወደ ላይ ስን
ወጣ ሰበቱፍጥነ
ታችን
ንይቀን
ሰዋል፡
፡ስለዚህ
ከባድ ማርሽ መጠቀም ያስፈልጋል፡ ፡ወደታች ስንወረድ የመሬት ስበት ፍጥነታችንንይጨ ምረዋል፡ ፡ስለዚህ ከባድ ማር ሽ
መጠቀምናተሽከርካሪንበፍሬንመቆጣጠርያስፈልጋል፡ ፡
ከጭ ነቱናከተሽከርካሪክብደትጋርከተራራው ርቀትጋርከተራራው ዳገታማነ ትጋርከመን ገዱ ሁኔታጋርናከአየሩሁኔ ታጋር
የሚስማማ ፍጥነ ት ምረጥና ተጠቀም፡፡በመን ገዱ ላይ ከተተከለው የፍጥነ ት ወሰን በላይ አታሽከርክር፡
፡በከባድ ማርሽ
በምትጠቀምበት ጊዜ የሞተርፍሬንመጠቀሙ የእግርፍሬን ንዕድሜ ሊያራዝም ይችላልናተጠቀም፡ ፡
ቁልቁለትናዳገት ጉዞ
ከተጀመረበኋላማርሽለመቀየርአስቸጋሪሊሆንስለሚችልጉዞከመጀመርህ በፊትከባድ ማርሽመርጠህ ተን ቀሳቀስ፡
፡የቆዩ
ተሽከርካሪዎች ዳገትለመውጣትየሚጠቀሙበትንማርሽቁልቁለትሲወርዱም እን ዲጠቀሙበትይመከራል፡ ፡ነገርግንለአዲስ
ተሽከርካሪዎችበቁልቁለትየሚጠቀሙትማርሽከዳገትይልቅከባድነ ው፡
፡ስለዚህለተሽከርካሪህየሚሻለው አጠቃቀም የትኛው
መሆንእን ዳለበትለማጤንሞክር፡ ፡
ሠ.በአቧራማ መን
ገድላይስለማሽከርከር
 አቧራእይታንበከፍተኛሁኔ ታይቀን
ሳልስለዚህበምሽትሰዓትየሚደረጉጥን ቃቄዎችንበአቧራመንገድላይም ተጠቀም፡
፡
 ተሽከርካሪንበቅርብርቅትተከትለህአታሽከርክር፡
፡
 የአየርመተላለፊያፋካከውጪ ወደውስጥ አቧራ እን ዳይገባተደርጐ የተዘጋጀመሆኑንናየበርመስታውቶችም የተዘጉ
መሆናቸውንአረጋጋጥ፡ ፡
 አመቺሁኔ ታካልተፈጠረናፈቃደኝነ
ትእስካለገኘህጊዜድረስአትቅደም፡
፡
 የተሽከርካሪህጐማ መሬትላይቆነጥጥ ስለሚችልበዝግታናበጥንቃቄአሽከርክር፡
፡

ረ.የ
ጐማ መን
ሸራተትንስለመቆጣጠር
የጐማ መን ሸራተት የሚከሰተው ጐማ መሬትንመቆን ጠጥናመያዝ ሳይችል ሲቀርነ ው፡፡ይህ በአራት የተለያዩምክን ያቶች
ይከሰታል፡፡
1.ፍሬንበሐይልመያዝናጐማ እን ዲቆልፍማድረግ፣ፍሬንበሚያን ሸራትትመን ገድመያዝ(OverBr
aki
ng)
2.ተሽከርካሪው መዞርከሚችለው በላይመሪማዞር፡ ፡(
OverSteeri
ng)
3.ከሚገባው በላይ እናበድን ገትነዳጅ መስጠትናሐይልወደነ ጅ ጐማዎች መላክ( OverAccel
erat
ioነ)በዚህ ምከንያት
የተፈጠረንመንሸራተትለመቆጣጠርጐማ ማሽከርከርእስኪያቆም ድረስእግርንከነ ዳጅመስጫ ፔዳልላይማን ሳትነ
ው፡፡
4.ከሚገባው ፍጥነ ትበላይ ማሽከርከር(
Dri
vi
ngtoofast)ከላይ ያየናቸው ምክንያቶች ለጐማ መን ሸራተትምክን ያቶች
ናቸው፡፡
የነ
ጅጐማ መንሸራተት
ከመጠንበላይፍሬንመያዝየነ ጅጐማ መሬትንመቆን ጠጥ እን
ዳይችልናእንዲንሸራተትየሚያደርግ ነ
ው፡፡ከመጠንበላይፍሬን
ሲያዝ ፍሬንሸራው ከታምቡሩ ላይ ተጣብቆ ይቀራል በዚህንጊዜ ጐማ ቆለፈ ይባላል፡፡ስለዚህ ጐማ መዞርስለማይችል
መንሸራተትይጀምራል፡ ፡(
የኋላእግርእንሽርቶሽሲከሰትየሰበቃሐይልስለሚቀን ስየኋላእግርከፊትእግርበበለጠ ፍጥነ
ትይጓዛል
በ18ዐዙርም ይንሸራተታል፡፡
)
በፍሬንምክንያትየሚመጣንየጐማ መን ሸራተትለማስተካከል
1. ፍሬንመልቀቅ
2. መሪወደጐንሲጐተትወደሚፈለገው አቅጣጫ በፍጥነ ትማዞር
3. መሪከሚጐተትበትተቃራኒማዞር
4. የኋላእግርወደተን ሸራተተበትአቅጣጫ መሪንማዞርነ ው፡፡
የፊትጐማ መንሸራተት
የፊትጐማ መን
ሸራተትዋነ
ኛምክን
ያትበፍጥነ
ትማሽከርክርነ
ው በተጨ ማሪም ጐማ ሊሾመሆን
ናጭ ነ
ትወደኋላብቻመጫ ን

54
ለፊትጐማ መን ሸራተትምከን ያቶችሊሆኑይችላሉ፡ ፡
 የፊትጐማ መሬትካልቆነ ጠጠናመን ሸራተትከጀመረመሪየተፈለገውንያህልብናዞርተሽከርካሪው ግንወደፊትበቀጥተኛ
መስመርመሄዱንይቀጥላል፡ ፡ስለዚህ ተሽከርካሪውንበምንፈልገው አቅጣጫ ማዞርእንችልም፡፡ይህ ሲሆንነዳጅ ተውና
መሪንወደተን ሸራተተበትአቅጣጫ በማድረግመቆጣጠርነ ው፡፡
 የፊትጐማንመን ሸራተትለመቆጣጠርብቸኛው መን ገድየተሽከርካሪውንፍጥነትበአስቸኳይመቀነ
ስነ ው፡፡
 ተሽከርካሪው በማዳለጥ ምክን ያትአቅጣጫ ለመለወጥ ሞከረፍሬሲዩንፔዳል መርገጥናእን ዲን ከባለል ማድረግ ፍሬን
ፓምኘማድረግመሪንከኋላእግርበተቃራኒአቅጣጫ በማዞርመከላከልይቻላል፡ ፡
በማሽከርከርላይተጽዕኖየሚያደርጉየተፈጥሮህጐች
በማሽከርከርላይተፅዕኖየሚያደርጉየተፈጥሮህጐችየሚባሉት
1.የመሬትስበት(Gravi
ty) 5.ሞመን ተም (
Momentum)
2.ኢነርሺያ(I
ner
ti
a) 6.ሰበቃ(Fr
ict
ion)
3.ፖተንሺያልሐይል 7.ሲንትሪፊጋልሐይል( Cent
ri
fugal
For
ce)
4.የኬኔቲክኃይል 8.በግጭ ትጊዜየሚፈጠርሐይል
የተፈጥሮሐይሎች ሁልጊዜም ያሉእን ደመሆናቸው መጠንበአነ ዳድላይየሚያመጡትንተፅእኖመረዳትና
በጥንቃቄማሽከርከርያስፈልጋል፡
፡የተፈጥሮሐይልንበትክክልካልገመትንበመጠምዘዝቦታላይ መን ገድ
ለቀንልን
ወጣ እንችላለንጐማ መሬትሳይቆነጥጥ ልናሽከረክርናተሽከርካሪማቆም ላን
ችልእን
ችላለን
፡፡
1.የመሬትስበት
የመሬትስበትሁሉን ምነገሮችወደመሬትመሐልየመሳብሀይልነ ው፡፡የመሬትስበትዳገትስንወጣና ቁልቁለትስን ወርድበጉዞ
ፍጥነታችንላይተፅዕኖያመጣል፡፡የመሬትስበትጐማ መሬትቆን ጥጦ እንዲይዝየሚያደርግሐይልነ ው፡፡ዳገትሲወጣ የመሬት
ስበትየተሽከርካሪንፍጥነትይቀን
ሰዋል፡፡ቁልቁለትሲወረድ ደግሞ ፍጥነትንይጨ ምራልስለዚህ ቁልቁለትሲወርድ ፍጥነትን
ለመቆጣጠርከባድማርሽመጠቀምናፍሬንበትን ሹመያዝተሽከርካሪንለመቆጣጠርይረዳል፡ ፡
2.የኢነ
ርሺያህግ
ሌላተጨ ማሪሀይል እስካልመጣ ድረስበመን ቅሳቀስላይ ያሉ ነገሮች እንቅስቃሴያቸውንመቀጠል ይፈልጋሉ የቆሙ ነገሮች
ደግሞ እንደቆሙ መቆየትይፈልጋሉ፡ ፡ይህ የኢነርሺያህግ ነው፡
፡ፍሬንካልተያዘመሬቱወይም ሌላቋሚ ነ ገርከፊትካላገደ
በስተቀርመጓዝየጀመረተሽከርካሪበእርሷምክን ያትጉዞውንይቀጥላል፡ ፡ተሽከርካሪከጉዞበድን
ግትሲቆም ሰውናየተን ጠለጠሉ
ነገሮች ላይአደጋሊያደርስይችላል፡፡ኢነርሺያየሚያመጣውንወደፊትየመወርወርእናከመሪጋርየመጋጨ ትአደጋለመከላከል
የደህንነትቀበቶማድረግሊቀን ሰው ይችላል፡፡በተጨ ማሪም ጭ ነ
ትናየተሽከርካሪውንአካልስለሚጐዳድን ገተኛአነሳስናበሃይል
ፍሬንይዞመቆም ተገቢአይደም፡ ፡
3.ፖቴንሻልሐይል
ነገሮችባሉበትቦታወይም ቅርጽምክንያትየሚኖራቸው የተጠራቀመ ሀይልፓቴን
ሺያልኢነ
ርጅይባላል፡
፡ለምሳሌበጠረጴዛላይ
ያለመጽሐፍበመሬትላይ ካለው መጽሐፍይልቅ ወደመሬትለመውደቅ የተጠራቀመ ሐይል ይኖረዋል፡፡በዳገትላይ የቆመ
ተሽከርካሪወደታችለመሽከርከርበመሬትስበትምክንያትየጠራቀመ ሐይልይኖረዋል፡
፡
4.የኬኔ
ቲክሐይል
በእን
ቅስቃሴ ላይ ያለነ ገርየማኖረው ሀይል ኬነቲክኢነርጅ ይባላል፡
፡የተሽከርካሪፍጥነትበጨ መረቁጥርየኬነ ቲክኢነርጅ
ይጨ ምራል፡፡ተሽከርካሪከዳገትወደታች መውረድ ሲጀምርየፖቴን ሺያልኢነርጂ ወደኬነ ቲክኢነርጂ ይቀየራል፡
፡የተሽከርካሪ
ክብደትበጨ መረቁጥርየኬነ ቲክኢነርጂም ይጨ ምራል፡፡
የኬነቲክኢነርጂ በጨ መረቁጥርየተሽከርካሪው ፍሬንየመያዝሐይልመጨ መርአለበት፡ ፡ተሽከርካሪቁልቁለትሲወርድየመሬት
ስበትየኬነቲክኢነ ርጂውንይጨ ምረዋልወደላይ ሲወጣ ግንይቀን ሰዋል፡
፡ተሽከርካሪውንለማቆም ፍጥነ ትስንቀንስናፍሬን

55
ስን
ይዝየኬነ
ቲክኢነ
ርጅበሰበቃምከን
ያትወደሙ ቀትሀይልይለወጣል፡
፡
5.ሞመንተም
ሁለትያልተመጣጠኑኃይሎች በአን ድነገርላይ በተቃራኒአቅጣጫ ግፊታቸውንሲያሳርፉ የሚንቀሳቀስነ ገርየያዘው ሀይል
ሞመንተም ይባላል፡፡የዚህ ሐይል መጠንእን ደተንቀሳቃሽነገሩክብደትናፍጥነትይወሰናል፡
፡የተሽከርካሪፍጥነትበጨ መረ
ቁጥርሞመን ተሙ ይጨ ምራል፡፡ተሽከርካሪንስናቆም ሞመንተሙንየሚቀንሰው፡-
 የፍሬንሰበቃ
 በጐማናበመን ገዱ መካከልያለው ሰበቃ
 የሞተርእምቅሐይልናቸው
 ሞመን ተም ሲጨ ምርየማቆሚያርቅትይጨ ምራል
 በግጭ ትጊዜሞመን ተም ወደሙቀትይቀየራል
 ተሽከርካሪንወደማውደም ይለወጣል
 ተጓዥንወደመጉዳትይለወጣል
 ሞመን ተም ሲጨ መር ኢነ ርሺያንለመቆጣጠር ይከብዳል አቅጣጫ ለመቀየር ያስችግራል ከመን ገድ ስፋት ብዙ
ይወስዳል፡፡
6.ሰበቃ
 አን ድነ ገርከሌላነገርጋርሲነካካየሚፈጠርሐይልሰበቃይባላል፡
፡ሰበቃአንድነገርበሌላነ
ገርላይእን
ዳይን
ቀሳቀስ
ያደርጋል፡፡
ሰበቃ፡-
1.በተሽከርካሪው ክብደትምክን ያትይጨ ምራል
2.የተሽከርካሪጐማ ሊሾሲሆንወይም በጣም ከተነ ፋይቀንሳል
3.የተሽከርካሪጐማ ከመጠንበታችከተነ ፈሰይጨ ምራል
4.መን ገዱ እን
ደተሰራበትነገርመጠኑይቀን ሳልወይም ይጨ ምራል
5. በመን ገዱ ሁኔታይወሰናል፡
፡ማለትም አቧራማ፣በረዷማናሌሎችነ
ገሮችሰበቃንይወስኑታል፡
፡
ሰበቃየሚከሰተው፡
-
 በመንገድእናጐማ መካከል
 በፍሬንውስጥ
 በሞተርውሰጥ
 በሐይልአስተላላፊክፍሎችውስጥ ነ ው፡፡
 የተሽከርካሪክብደትሲጨ ምርበጐማናበመን ገዱ መሐከል ያለው ሰበቃ ይጨ ምራል፡፡ስለዚህ ክብደቱተሽከርካሪን
ለማቆም የበለጠ የሰበቃ ሐይል ይሰጣል፡፡የተሽከርካሪጐማ በጣም ሲነ ፋበመሬትናበጐማ መሐከል ያለው ሰበቃ
ይቀንሳል፡፡ስለዚህ ከቆሙ በት ለመነ
ሳት ቶሎ ለማቆምናበኩርባ ላይ ለማዞርሊያስቸግርይችላል፡ ፡የፍሬንሰበቃ
በመንገዱናበጐማው መሐከል ካለው ከበለጠ የጐማ መን ሸራተትሊከሰትይችላል፡ ፡ስለዚህ ተሽከርከሪንለማቆም
ሊያስቸግርይችላል፡፡
ፍሪሲዮንውስጥ የሚፈጠረው ሰበቃ፡
-
 ፍሪሲዩንበትክክልካልተለቀቀየጐማ መንሸራተትይፈጥራል
 በማይላቀቅበትጊዜየተሽከርካሪንፍጥነትይቀንሰዋል
 ተሽከርካሪውስጥ በሆነፍጥነትእን
ዲሄድያደርጋል
 የሰበቃየፍሬንናየፍሪሲዮን
ንክፍሎችእንዲበላያደርጋል፡
፡ይህን
ንለመከላከል፡
-
1.ፍሬንይዞአለማሽከርከር

56
 2.ፍሪሲዮንበከፊልይዞያለማሽከርክር
3.በቁልቁለትላይየተሽከርካሪንፍጥነ
ትለመቆጣጠርከፍሬንይልቅከባድማርሽመጠቀም ነ
ው፡፡
ሰበቃበጐማ በመንገድመሐልየሚጨ ምረው ተሽከርካሪከቆመበትለማን
ቀሳቀስሲሞከር
 ተሽከርካሪበደረቅመን
ገድላይሲን ቀሳቀስጥሩሰበቃይኖራል
 ጐማ ሲቆልፍበመሬትናበጐማው መሃከልየሚኖረው ሰበቃበጣም ይቀን
ሳል፡
፡
7.ሴንትሪፊውጋልሐይል
 አንድነገርበሌላነ ገርዙሪያሊሽከርከርወደውጭ የመጐተት
 ዝንባሌሴንትሪፊውጋልሐይልይባላል፡ ፡
 ተሽከርካሪኩርባበሚዞርበትጊዜከመን ገድውጭ
 እንዲወጣ የሚጐተትየሴን ትሪፉጋልሐይልነው፡
፡ይህን
 ለመቆጣጠርበጐማናበመን ገድመሐከልያለውን
 የመቆንጠጥ ሐይልበመጠቀም በመሪማዞርነ ው፡፡
 በተጨ ማሪየ ሴን
ትሪፊውጋልሐይልኩርባበምናዞርበትጊዜ
ተሽከርካሪንከመንገድውጭ እየጐተተችግርእን ዳይፈጥርለማድረግየምንቆጣጠርባቸው መንገዶች
1. ከማዞሪያው ከመድረሳችንበፊትፍጥነ ትመቀነስ 3. ማርሽመቀነስናከባድማድረግ
2. ፍሬንበትን ሹናበጥን ቃቄመያዝ 4. ሰፋአድርጐ ኩርባንመዞርናቸው፡
፡
8.በግጭ ትጊዜየሚኖርሐይል
በግጭ ትጊዜ፡
-
1.የኬነቲክሐይልይቀን ሳል
2.ይህንየኬነ ቲክሐይልለማጥፋትሌላሐይልያስፈልጋል
3.ተሽከርካሪው በድንገትከቆመ የኬነ
ቲክሐይሉከፍተኛይሆናል
4.በፊትለፊትግጭ ትከገጠመ የሚኖረው ሐይልከፍተኛነው፡፡
የማይቀርግጭ ትሲያጋጥም የግጭ ቱንመጠንለመቀነ ስየሚቻለው የተሽከርካሪው ረጅም ጉዞእን
ዲቆም የማያደርግ መን
ገድ
በመምረጥ ነ ው፡፡ለምሳሌ፡
-ሲቆም ዛፍሳይሆንበቁጥቋጦ መሄድበተሻለመን ገድግጭ ትንይቀንሳል፡፡
ዘመናዊተሽከርካሪዎችበግጭ ትጊዜበተጓዥ ላይሊደርስየሚችለውንአደጋለመቀነ ስየሚያስችሉገጽታዎችአላቸው፡፡
እነ
ርሱም፡
-
1.በአደጋግጭ ትተጨ ማዶናተጠርምሶወደተጓዥ የሚሄደውንየግጭ ትኃይል የሚያስቀርየተሽከርካሪአካልመኖር
2.የፍሬም በሮችጠንካራናበቀላሉየማይጠረመሱሆኖመሰራታቸው
3.አየርየተሞላከረጢትበመሪላይመገጠሙ
4.ከፊትናከኋላየግጭ ትንሐይም ሉቋቋም የሚችልፈረፋን
ጉ(Bumper
)መገጠሙ
5.ጠንካራናበቀላሉየማይጐዳዳሽቦርድመስራቱ
6.የደህንነትመስታውትመኖሩሲሰበርየሰውንአካልየማይበሳመሆኑ
አደጋንስለመከላከልናማስወገድ
አደጋንለማስወገድቁልፍየሆነውነ ገር፡
-
ሀ.ምንማድረግእንደፈለግህለሌሎችተሽከርካሪዎችማሳወቅ
ለ.አደገኛሁኔ
ታዎችንማስወገድና
ሐ.ሁልጊዜአደጋንተከላክሎ ማሽከርክርነው፡
፡
አደጋንስለመከላከል
ሀ.ሌሎች አሽከርካሪዎች ን
ቁናህግንየሚከተሉናቸው ብሎ ያለማሰብናሁልጊዜሌሎች ሲሳሳቱብሎ በማሰብ ዝግጁ እናን
ቁ

57
ሆኖመጠበቅ
ለ.ከአደጋለማምለጥ የሚያስችልህንፍጥነ ትናቦታመምረጥ ናቸው፡ ፡
ውጤታማ የሆኑአደጋንተከላክሎ የማሽከርከርSPI DEስልቶችየ ሚባሉት፡ -
1.የትራፊክፍሰትአካባቢውንበእይታመቆጣጠርናመከታተል/ Searchi
ng
2.ሊከሰትየሚችለውንአደጋመገመት/ Predi
cti
ng
3.የትራፊክመብራቶችንናምልክቶችየመን ገዱንሁኔ ታእግረኛውን ናሌሎችንተሽከርካሪዎችንመለየት I
dent
if
ying
4.ከአደጋለማምለጥ የተሽከርካሪንፍጥነትናቦታለማስተካከልመወሰንDeci di
ng
5.የወሰኑትንውሳኔተግባራዊ ማድረግ Execut i
ngስለሌላው አሽከርካሪአላማ ዕውቀትናን ቃትመገመትስህተትነ ው፡
፡
ይህም የአደጋመንስኤሊሆንይችላል፡ ፡
ስለዚህ፡-
1.ፍሬቻካላሳየአይታጠፍም ብሎ መደምደም ተገቢአይሆን ም
2.ከፊታቸው መንግድየሚያቋርጠውንተሽከርካሪያዩታልብሎ ማሰብአይቻልም
3.የመንገድዳርምልክቶችንመብራቶችን ናሌሎችንነ ገሮችያያልያከብራልብሎ መገመትአስቸጋሪነ ው፡፡

ለአደጋመን ስኤ የሚሆኑጉዳዩችንአስቀድሞ በእይታመለየትአካባቢንበፍጥነ ትናበን ቃትለመቃኘትአቀማመጥናየትዕይን ት

መቆጣጠሪያመሳሪያዎችሁኔ ታወሳኝናቸው፡ ፡ስለዚህ፡-
 መስታዉቶችንበን ጽህናያዛቸው
 መቀመጫ ህንአስተካክል
 አካባቢንበዕይታመቆጣጠርሲባልከፊትለፊትከበስተኋላ
 ከጐንበኩልያሉትንአቅጣጫ ዎች ሁሉበመመልከትለአደጋየሚያጋልጡ ነ ገሮችንመለየትነ ው፡
፡ችግሩንእን
ዳየህጊዜ
ሳተፈጅየወሰን ከውንተግባራዊአድርግ፡ ፡
 አን ድአሽከርካሪከፊትየሚያየው ርቀትበከተማ ውስጥ ከሆነከ12እስ15ሰኮን ድከከተማ ውጭ ከሆነደግሞ ከ2ዐ
እስከ 3ዐሰከን ድ በሆነጊዜ ሊደርስበትየሚችል ርቀትመሆንአለበት፡ ፡38ኪ.ሜ በሰዓትየሚሽከረከርተሽከርካሪ
ከ161–2ዐ1ኪሜ ( 528-
66ዐጫ ማ)ያለውንርቀትከ12- ሰኮን
ድበሆነጊዜይደርስበታል፡፡
 ከፊት ማየት ሲባል አን ድ ተሽከርካሪላይ ብቻ መመልከት ሳይሆንሁሉትን ም ቦታ በዓይንመቃኘነትናመቆጣጠርን
ይጠይቃል፡ ፡
 ከፊትያለውንቦታበዓይንመቃኘትናመቆጣጠር፡ -
 ተሽከርካሪናእግረኛንከፊታቸው ከመድረሱበፊትለማየት፣
 ከፊትያሉየአደጋምልክቶችንአስቀድሞ ለማየትአቅጣጫ የሚያሳዩምልክቶችንአስቀድሞ ለማየት
 ጠባብድልድይየመን ገድመበላሸትን ናየመን ገድስራመኖሩንለማየት
ወደኃላበምታሽከረክርበትጊዜ፡ -
ሀ.ልጆችጉድጓድናሌሎችነ ገሮችካሉበኋላመቆጣጠሪያመስታወትወደኋላተመልከት
ለ.ከመን ቀሳቀስህበፊትፊትህንወደኋላአዙረህእይ፡ ፡ምክን
ያቱም በመስታውትብቻመተማመንስለማይቻልነ ው፡፡
ሐሁሉጊዜወደኋላስታሽከረክርበዝግታን ዳ፡
፡
ምዕራፍስምንት
ታክሲናለሕዝብማመላለሻአሽከርካሪዎችየተዘጋጀልዩስልጠና
መግቢያ
የህዝብ ማመላለሻ አውቶብስ አሽከርካሪዎች በየዕለቱ በሚሊዮንየሚቆጠሩ ህዝቦችንከቦታ ወደቦታ የማጓጓዝ ሥራዎችን
ያከናውናሉ፡
፡ይህንንየማጓጓዝ አገልግሎትየከተማ እናየሀገርአቋራጭ ( ከከተማ ወደከተማ፣ከክልል ወደክልል… ወዘተ)

58
የሚያጓጉዙአውቶቡሶችበማለትለይተንልን መድባቸው እን
ችላለን፡፡
በመሆኑም ማን ኛውም የ
ህዝብማመላለሻአውቶቡስተጠቃሚ ህብረተሰብበቀጥታየሚገናኘው ከአውቶቡስአሽከርካሪጋርነ ው፡፡
ምንም እንኳንሥራው በተፈጥሮ ተደጋጋሚና አሰልችም ቢሆን ም አሽከርካሪው ሙያዊ ሥነ-
ምግባር በተሞላበት መንገድ
የደንበኛውንፍላጐትእናምቾትጠብቆእራሱን ም ሆነተጓዡንብሎም ህብረተሰቡናየሀገሪቷኢኮኖሚ አደጋውስጥ እንዳይወድቅ
ከፍተኛሚናየመጫ ወትሙ ያዊግዴታይጠበቅበታል፡ ፡
በአሁኑጊዜ ተጓዦችንየማስተዳደርናየማጓጓዝሥራእን ደትልቅችግርናየማይመች ጉዳይ ተደርጎሲወሰድ ይታያል፡ ፡እናም
ብዙውንጊዜከተሳፋሪው ጋርየሚደረግግን ኘነትቀጥተኛናተደጋጋሚ ስለሚሆንከመሰልቸትየተነሳበአሽከርካሪዎችላይየባህሪ
ለውጥ ሲያመጣ እናችግርሲፈጠርይታያል፡ ፡ስለዚህአስቀድሞ የሙ ያዊእናስነ-
ልቦናዊየሆኑጉዳዩችንበመማርናበመረዳት
ሊከሰቱየሚችሉትንችግሮችማስወገድይቻላል፡ ፡
ዓላማ፡
-
አሽከርካሪዎችይህንሥልጠናትምህርትከተማሩበኋላ
 የጉዞውንእናየመን ገደኞችንአይነ
ትይለያሉ፣
 የጉዞአቸውንመስመርዕቅድአውጥተው መተግበርይችላሉ፣
 በማሳፈርናበማውረድጊዜለመን ገደኞችደህን ነ
ትጥን ቃቄያደርጋሉ፣
 ከተጓዡመን ገደኛጋርመጫ ንየማይገባቸውንቁሳቁሶችለይተው ያውቃሉ፣
 የደንበኞችንባህሪበማወቅጥሩግን ኙነ
ትእን ዲኖርያደርጋሉ፣
 የአገልግሎትክፍያንበአግባቡያስፈፅማሉ፣
 በአግባቡመረጃመያዝናሪፖርትማድረግይችላሉ፣
 የሚያከናውኑትንየሥራድርሻበአግባቡይፈፅማሉ፣
 የሌሎችአካላትየሥራድርሻአውቀው እን ዲፈፀም ያደርጋሉ፣
የታክሲአገልግሎትየሚሰጡ የተሽከርካሪዓይነ
ቶችናአገልግሎታቸው
በሀገራችንበተለያዩከተሞችውስጥ የታክሲአገልግሎትበመስጠትላይይገኛል፡፡
በዚህየህብረተሰቡንፍላጐትለማርካትከፍተኛ
አገልግሎትበመስጠትላይ የሚገኙ ተሽከርካሪዎችንበመጠናቸው በሁለትከፍለንማየትእንችላለን፡
፡እነርሱም ትን
ሽናትልቅ
ታክሲዎችናቸው፡ ፡
1.ትንሽታክሲዎች
ትንሽ ታክሲዎች የምን ላቸው አብዛኛዎቹ ባለ አራት እግርእናባለሶስት እግርናቸው፡
፡እነዚህ ተሽከርካሪዎች በአሠራራቸው
ማለትም በቴክኒክአካላቸው ከቤትአውቶሞቢልየሚለዩትበአካልቀለማቸውናበአገልግሎትፈቃዳቸው ብቻሲሆንባለሦስት
እግርየሆኑትደግሞ በተለምዶትራይሳይክልወይም ባጃጅተብለው የሚጠሩትዓይነ ትናቸው፡፡ለታክሲ አገልግሎትየሚውሉ
ተሽከርካሪዎች የአካል ቀለማቸው ሠማያዊ በነ ጭ እናቢጫ በአረን ጓዴ የተሰመረመስመርሲሆኑተሽከርካሪዎቹየሚሰጡት
አገልግሎትዓይነ ትም፡-
1.የመደበኛአገልግሎትእና
2.ለሆቴልአገልግሎትናቸው፡ ፡

መደበኛአገልግሎትየሚሰጡ ትን
ሽ ታክሲዎች
እነ
ዚህታክሲዎች በከተማ ውስጥ በርለበርየትራን
ስፖርትአገልግሎትናበተወሰኑመስመሮች ላይአገልግሎትየሚሰጡ ሲሆን
ብዙ ጊዜ አገልግሎትፈላጊው ወደሚፈልግበትቦታለመን ቀሳቀስሲፈልግ አገልግሎትየሚሰጡ ናቸው፡
፡ይህንአገልግሎት
የሚሰጡ የተሽከርካሪዓይነ
ቶች፡
-

59
1.የመጫ ንችሎታቸው ከነአሽከርካሪው አምስትሰው ሆኖአራትጐማ እናአራትበርያላቸው ሲሆኑእርሱም ላዳ፣ቶዩታ፣ዳትሰን ፣
ፔጆ እናወዘተናቸው፡፡የሚቀቡትቀለም ጣሪያው ነ ጭ ሆኖሌላው የተሽከርካሪው አካልግንሙ ሉለሙ ሉበሠማያዊ ቀለም
የተሸፈነነ
ው፡፡
2.ትራይሳይክልየመጫ ንችሎታቸው ከነ አሽከርካሪው 4ሰው ሆኖሶስትጐማ እና1በርያላቸው ናቸው፡
፡እነ
ዚህታክሲዎችመስጠት
የሚችሉትበአንድከተማ ክልልውስጥ ነ ው፡፡
የሆቴልአገልግሎትየሚሰጡ ትን
ሽታክሲዎች
አብዛኛውንጊዜበሆቴሎችናበአየ ርማረፊያአካባቢዎች የሚገኙሲሆኑየሚቀቡትቀለም ቢጫ ሆኖጐኑላይአረን ጓዴቀለም
የተሰመረበት ነ
ው፡፡ አገልግሎት የሚሰጡት መደበኛአገልግሎት እን
ደሚሰጡ ትን
ሽ ታክሲዎች በአን
ድ ክልል ብቻ ላይሆን
ይችላል፡፡
2.ትልቅታክሲዎች
ብዙውንጊዜ በሀገራችንትልቅታክሲዎች የምንላቸው ብዛትያላቸው ተጓዦችንበመደበኛበተለመዱ ዋናዋናመን
ገዶች ላይ
የሚያጓጉዙሲሆንገንዘብተቀባይናተሳፋሪዎችንየሚያስተናግድረዳትያላቸው ናቸው፡
፡እነ
ሱም፡
-
 ሚኒ-
ባስታክሲእና
 ውይይትታክሲናቸው፡፡
ሚኒ-
ባስታክሲዎች
ሚኒ-ባስታክሲዎችየሚሰጡትአገልግሎትየአጭ ር፣የመካከለኛእናየረዥም ርቀትየከተማ ውስጥ ናቸው፡ ፡
እነዚህየተሽከርካሪ
ዓይነቶችየመጫ ንአቅማቸው አሽከርካሪውንጨ ምሮ12ሰው ሊሆንይችላል፡ ፡
የሥራባህሪያቸው በጣም ድግግሞሽናዙርያለው
ሲሆንቢያንስበቀንውስጥ ከ8ጊዜያላነ ሰምልልስ ዙር በማድረግ ከፍተኛየሆነአገልግሎትለህብረተሰቡ የሚሰጡ ናቸው፡፡
አገልግሎትየሚሰጡትም በአንድከተማ ክልልውስጥ ብቻነ ው፡፡የሚቀቡትቀለምም ከላይነጭ ናከታችሠማያዊነ ው፡፡
ውይይትታክሲ
የዚህ ዓይነ
ትታክሲዎች በአብዛኛው የሚሰጡትአገልግሎትናየሥራባህሪያቸው ከሚኒባስጋርተመሳሳይነ
ትያላቸው ናቸው፡
፡
የቀለማቸውም ዓይነ
ትከታችሠማያዊከላይነ ጭ ነ
ው፡፡
የመንገደኞችየጉዞአላማ እናዓይነ
ት
መን ገደኞች ከቦታ ቦታ የሚንቀሳቀሱት ለተለያዩ ጉዳዬችና ዓላማዎች በቡድንወይም በግል ሊሆንይችላል፡ ፡የተጠቃሚ
አይነቶችም በባህሪይቸው ወይም በስራናበፍላጐታቸው የተለያዩሊሆኑይችላሉ፡ ፡ስለዚህ የአውቶቡስአሽከርካሪዎች የጉዞውን
እናየመን ገደኞችንዓይነትበሚገባማወቅአለባቸው፡ ፡
ዋናዎቹየጉዞዓይነ ቶችየሚባሉት
ሀ.ረዥም ጉዞ፣
ለ.መካከለኛጉዞ፣
ሐ.አጭ ርጉዞ፣
መ.የ ከተማ ውስጥ ጉዞ፣
ሠ.በትልቅድርጅትግቢውስጥ የሚደረግጉዞእናሌሎችናቸው፡ ፡
 ረዥም ጉዞ፡ -የሚባለው ከክልልክልልእናከሀገርሀገርየሚደረግጉዞማለትነ ው፡፡
 መካከለኛጉዞ፡ -የሚባለው ከከተማ ከተማ ወይም ከዞንዞንየሚደረግማለት ነ
ው፡፡
 አጭ ርጉዞ፡ -የሚባለው ከወረዳወረዳየሚደረግጉዞማለትነ ው፡፡
 የከተማ ውስጥ ጉዞ፡ -ከቤትወደሥራወይም ከት ቤትወደቤትከቤትወደት ቤት፣ከገቢያወደቤት…ወዘተበአን ድከተማ
ውስጥ የሚደረግማን ኛውም እንቅስቃሴማለትነ ው፡፡
 በትልቅድርጅትግቢ የሚደረግ ጉዞ፡ -የሚባለው የአን
ድ ድርጅትቅጥርግቢ ወይም የቆዳስፋትሰፊበሆነጊዜሠራተኛውን
ከማደሪያቦታው ወደዋናሥራቦታው ወይም ከቢሮወደዋናስራየሚከናወን በትቦታለማድረስናለመመለስየሚደረግ ጉዞ

60
 ማለት ነ ው፡፡
የመን ገደኞች ከአንድ ቦታ ወደሌላ ቦታ የሚንቀሳቀሱት ወይም የሚጓዙት የሚፈልጉትንነገርለማግኘት የግድ
የትራን ስፖርት አገልግሎት መጠቀም አስፈላጊያቸው ስለሚሆን ነ ው፡ ፡በመሆኑም ተሣፋሪዎች የአውቶቡስ አገልግሎት
የሚጠቀሙ ትየጉዞዋናምክን ያቶች፡-
ሀ.ለማህበራዊጉዳዩች፣
ለ.ለጉብኝት፣
ሐ.ለት ቤትአገልግሎቶችበዋናነ ትየሚጠቀሱናቸው፡ ፡
መን ገደኞች ለሥራለማህበራዊ ጉዳይየሚጓዙባቸው ብዙነ ገሮችንሊያካትትይችላል፡፡ለሥራጉዳይየምን ላቸው ለመንግስት
ወይም ለድርጅትሥራ፣ለን ግድ ስራ፣ለጥናትናምርምርስራዎች፣ወዘተ…የሚሉትንበዋናነ ትመጥቀስይቻላል፡፡ለማህበራዊ
ጉዳዬችየምን ላቸው፣ለሠርግናለባህልአከባበርየሚደረጉጉዞዎችተብሎ መጥቀስይቻላል፡ ፡
ለጉብኝትየሚደረጉጉዞዎች ከሀገርውስጥ ወይም ከሀገርውጭ የሆኑተጓዦች በቡድንወይም በግልታሪካዊ የሆኑቦታዎችን
ለጉብኝትበተለይዩጊዜወቅትንጠብቆየሚደረግሊሆንይችላል፡ ፡ጉዞው በቡድንመሪዎችወይም በአስጓብኚድርጅቶችመሪነ ት
ሊሆንይችላል፡ ፡
እንዲሁም ለት ቤትየጉዞአገልግሎትየሚሰጥ የምን ለው ተማሪዎችንእናየት ቤቱንማህበረሰብ ከቤትወደት ቤትከት ቤት
ወደቤትበተጨ ማሪም ለተለያዩስፖርታዊ፣ጉብኝታዊወይም ለመዝናናትየሚደረጉየጉዞአገልግሎትናቸው፡ ፡
የካርታአዘገጃጀትእናአጠቃቀም
አንድ የታክሲ አሽከርካሪየደንበኞቹንፍላጐት ለማርካት እናደን በኞቹም መድረስ የሚፈልጉት ቦታ በተገቢው ሰዓት ደርሰው
የሚፈልጉትንስራወይም ጉዳይመፈፀም እን ዲችሉበቅድሚያአገልግሎትየሚሰጥበትንከተማ የመን ገድአቅጣጫ ዎችናታዋቂ
ቦታዎችንለይቶማወቅ አለበት፡ ፡ምክን ያቱም አገልግሎትፈላጊዎች በየዕለቱወደተለያዩአቅጣጫ ዎች መሔድ ስለሚፈልጉ
ወይም ስለሚገደዱ ፍላጐታቸውንለመፈፀም ካርታበማውጣትወይም የወጣ ካርታንበመጠቀምናመተግበርይኖርበታል፡ ፡
ስለሆነም የታክሲ አሽከርካሪዎች አገልግሎትየሚሰጡበትከተማ ከሌላው ህብረተሰብ በበለጠ መልኩ የመን ገዶችንባህሪ፣
የገበያቦታዎችን ፣ሆቴሎችን ፣የመዝናኛቦታዎችን ፣ሆስፒታሎችን፣ፖሊስጣቢያዎችን ፣የአየርማረፊያእናየባቡርጣቢያዎችን
የአውቶቡስ መናኸሪያዎችን ፣ሐይማኖት ቦታዎችን ፣ታሪካዊ ቦታዎችን ፣የከተማ አስተዳደርጽ ቤቶችን፣የሀገርውስጥ ገቢና
ጉምሩክመ ቤቶችን ፣ማተሚያቤቶችን ፣ንግድጽ ቤቶችን ፣የሚኒስትርመ ቤቶችን ና…ወዘተበሚገባማወቅአለባቸው፡ ፡
በካርታውስጥ መካተትያለባቸው ነ ገሮችናካርታለማዘጋጀትየሚያስፈልጉመሣሪያዎች፡ -
ሀ.
በካርታውስጥ በዋናነ
ትመካተትየሚገባቸው፡
-
 የከተማ ካርታ፣
 የዋናመን ገዶችመነሻናመድረሻ፣
 ታዋቂድርጅቶችየሚገኙባቸው አቅጣጫ ዎችናቦታዎች፣
 ትልልቅናታዋቂየገበያማዕከላትየሚገኙበትአቅጣጫ ናቦታ፣
 የመን ግስትመ ቤቶችየሚገኙባቸው አቅጣጫ ዎችናቦታዎች
 ታሪካዊቦታዎችየሚገኙባቸው አቅጣጫ ዎችናቦታዎች፣
 ትልልቅመዝናኛቦታዎችየሚገኙባቸው አቅጣጫ ዎችናቦታዎች፣
 ዩንቨርስቲዎችናኮሌጆችየሚገኙባቸውናቦታዎች፣
 መን ገዶችከትክክለኛስያሜቸው ጋርየሚገኙበትአቅጣጫ ናቦታ፣
 አብያተክርስቲያናትናመስጊዶችየሚገኙባቸው አቅጣጫ ዎችናቦታዎች
 የአውቶቡስመናኸሪያዎች፣ የባቡርጣቢያዎች፣አይሮኘላንማረፊያናወደብየሚገኙባቸው አቅጣጫ ዎችናቦታዎች፣
 ታዋቂናበጋራወይም በድርጅትየተሰሩየመኖሪያቤትመን ደሮችወይም አካባቢዎች…ወዘተየሚገኙባቸው አቅጣጫ ዎችና
ቦታዎችናቸው፡ ፡
የካርታዝግጅትበሌሎችአካላትሊዘጋጅናበጥቅም ላይሊውልይችላል፡ ፡

61
ለ.ካርታለማዘጋጀትየሚያስፈልጉመሣሪያዎች፡
-
 ሥዕልለመሳልየሚመቹናደረጃቸውንየጠበቁወረቀቶች፣  የተለያዩየጂኦሜትሪእና
 የስዕልመሳያእርሳሶችናቀለሞች፣  አቅጣጫ ጠቆሚ ኮምፖስናቸው፡
፡
የካርታጠቀሜታ
ማንኛውም አሽከርካሪካርታየማዘጋጀትናየተዘጋጀውን
ም በአግባቡመረዳትመቻልአለበት፡ ፡ካርታንበሚገባለመረዳትአለመቻል
በከተማው ውስጥ ያሉትንማን ኛውም መን ገድ፣ድርጅት ገቢያ፣
…ወዘተ ቦታዎች ለማወቅ ስለማይቻል ለተገልጋዩተገቢውን
አገልግሎትለመስጠትአስቸጋሪከመሆኑባሻገርአላስፈላጊየሆነየሥራጊዜእናገን ዘብወጪ ንያስከትላል፡፡
ካርታመጠቀም የሚከተሉትንጥቅም ያስገኛል፡-
 ከፍተኛየደን
በኞችእርካታያስገኛል፣  በተፈለገው ጊዜናሰዓትሥራንለማከናወንያስችላል፣
 ያለአግባብየሚወጣ ወጪ ንያስቀራል፣  ተሽከርካሪን ከተለያዩ የቴክኒክ ብልሽቶች መከላከል
 የትራፊክጭ ንቅን
ቅንይቀንሳል፣ ይቻላል፡፡
የጉዞዕቅድስለማውጣትእናስለመፈፀም
ብዙውንጊዜ አሽከርካሪዎች በጉዞላይ እያሉ የተለያዩችግሮች ሊገጥማቸው ይችላል፡ ፡ለምሳሌ ያለምንም ዕቅድናመረጃ
የመረጡትመስመርየተሳሳተቢሆንአሽከርካሪዎችተሽከርካሪያቸውንለከፋየቴክኒክብልሽትመዳረግ፣የነ ዳጅፍጆታመጨ መር፣
የመንገደኞችንምቾትናፍላጐት አለማሟላትናበመድረሻቦታ በጊዜው አለመድረስ ወይም አጠቃላይ ጉዞንመሰረዝ ሊከሰት
ይችላል፡፡
ስለዚህ አንድ የአውቶብስአሽከርካሪጉዞከመጀመሩበፊትየተፈቀደለትንየጉዞመስመርየተመለከቱመረጃዎችንበመሰብሰብ
የጉዞዕቅድማውጣትይጠበቅበታል፡ ፡በዚሁዙሪያእስካሁንያለውንሁኔ ታየተመለከትንእንደሆነበብዛትዕቅድእየተዘጋጀያለው
በተሽከርካሪው ባለን ብረት ሲሆንይህ የሆነበት ዋናምክን ያትም በብዛት የህዝብ ማመላለሻአውቶቡስ አገልግሎት እየሰጡ
የሚገኙትአሽከርካሪዎቹባለን ብረቶችስለሆኑነ ው፡
፡
ስለሆነም አንድአሽከርካሪዕቅዱንሲያወጣ መካተትያለባቸው
ከመነሻእስከመድረሻያለውንርቀትበኪ. ሜትር፣
በመሀልየሚገኙከተሞችእናታሪካዊስፍራዎች፣
የሚፈለጉዕርዳታዎችእን ዴትናከማንእን ደሚገኙ፣
የመንገደኞችንየማሳፈሪያናቦታናሰዓት( ለተማሪዎች አገልግሎትየሚሰጥ የአውቶቡስአሽከርካሪየመሳፈሪያቦታናሰዓትን
ለወላጅማሳወቅይጠበቅበታል) ፣
የመንገደኞችንዕቃየመጫ ኛሰዓት፣
የቁርስ፣የምሳናየመዝናኛቦታዎችእን ዲሁም የነዳጅመቅጃቦታ፣
የመድረሻቦታናሰዓት፣
የመንገድአቅጣጫ አመልካችናበመስመሩያሉህዝባዊየሆኑድርጅቶችአድራሻ፣
የመመለሻቀን ፣ቦታእናሰዓት፣
እንደመን ገደኞችየጉዞአላማ መያዝየሚገቡተጨ ማሪመሳሪያዎችንመያዝ፡ ፡ለምሳሌያህልለጉብኝትናለምርምርተጓዦች
አገልግሎት የሚሰጥ አሽከርካሪ የተለያዩ የተሽከርካሪ መጠገኛ የቴክኒክ መሳሪያዎችን ፣ አካፋ፣ ዶማ፣ መዶሻና
ድንኳን…ወዘተ፣
የተሽከርካሪው ደህን ነ
ትተጠብቆየሚያድርበትናየሚውልበትቦታናአስፈላጊየሆኑለጉዞየሚያስፈልጉነ ገሮችንከስምሪት
ክፍል(ከድርጅቱ)የተገኙትንመረጃማካተትአለበት፡ ፡
በተጨ ማሪም የትራን ስፖርቱድርጅቶችየራሳቸው የሆነየጉዞዕቅድአዘጋጅተው ለአሽከርካሪያቸው ሊሰጡ ይችላሉ፡፡
በአጠቃላይየጉዞው ዕቅድየሚጠቁም አሽከርካሪበአገልግሎትተጠቃሚዎች ዘን ድከፍተኛዕርካታንከማስገኘቱም በተጨ ማሪ
መስመሩንአስቀድሞ በማወቅበተሽከርካሪው ላይ ይደርስየነ በረውንየቴክኒክብልሽትናአላግባብ ወጪ ንበመቀነ ስናብሎም

62
አደጋንበመከላከልከፍተኛአስተዋጾያደርጋል፡
፡ስለዚህ ዕቅድንተከትሎ መፈፀም የአን
ድ አሽከርካሪሙ ያዊ ብቃቱንበግልፅ
የሚያሳይመለኪያነው፡፡
ለመንገደኞችየሚደረግጥንቃቄ
መንገደኞችንወደሚፈልጉበትቦታበሚያጓጉዙበትወቅትደህን ነ
ታቸውንመጠበቅናብቃትያለው አገልግሎትእን ዲያኙማድረግ
ከአንድ የአውቶቡስ አሽከርካሪየሚጠበቅ ቁልፍ የሆነሥራናኃላፊነትነው፡
፡ ሥለዚህ አሽከርካሪዎች የተጓዠ መንገደኞችን
አካላዊናአዕምሮአዊ ሁኔ ታሲያሳፍሩናሲያወርዱ ግምትውስጥ ማስገባትይኖርባቸዋል፡፡ እንዲሁም የተሽከርካሪማቆሚያ
ቦታዎችንእናአቅጣጫ ዎች ማወቅ፣ የማሳፈሪያናየማውረጃ ቦታዎችንበትክክል ማወቅ መቻልናበመን ገደኞች ላይ ለአደጋ
የሚያጋልጡ ሁኔ ታዎችንለይቶማወቅአለበት፡፡
አሽከርካሪዎችተሳፋሪውንሲያሳፍሩናሲያወርዱ ማከናወንየሚገባቸው ጥንቃቄዎች
 በጉዞዕቅድላይበወጣው ሰዓትናቦታላይመድረስናከማቆሚያቦታከጠርዝ40ሣ. ሜትርአርቆተሽከርካሪንማቆም፣
 አሽከርካሪው ተሽከርካሪውንሙ ሉ ለሙሉ በትክክለኛአቋቋም መቆሙንካረጋገጠ በኃላማርሽ0በማድረግ የእጅ ፍሬን
መያዝ፣
 የተሳፋሪበርመክፈት ለተሳፋሪው በሩመከፈቱንበድምፅማጉያማሳወቅ፣
 መን ገደኞችየሚሳፈሩትከመነ ሻቦታከሆነበሰዓቱእን ደመንገደኞችአመጣጥ ቅደም ተከተልየአገልግሎትክፍያእን ዲከፍል
ማድረግ፡ ፡ሆኖም ግን ለአካል ጉዳተኞች፣ለህፃ ናት፣ለአረጋዊያን
፣ለነ ፍሰጡርና ህፃ ናትን ለያዙ ቅድሚያ መስጠትና
በተሽከርካሪው መሀልባሉወን በሮችአካባቢእን ዲቀመጡ ማድረግ፣
 መን ገደኛው የሚሳፈረው መሀል ፊርማታ ላይ ከሆነአሸከርካሪው የማቆሚያቦታ ወይም መን ገደኞች ካሉበት ፊርማታ
ከመድረሱ በፊትአስፈላጊውንየማቆሚያምልክትበማሳየትደረጃበደረጃየተሽከርካሪንፍጥነ ትበመቀነ ስከመን ገዱ ጠርዝ
በ40ሣ.ሜትርበመራቅተሽከርካሪውንበትክክለኛአቅጣጫ በማቆም የአጫ ጫ ንሁኔ ታውንእን ደተሳፋሪብዛትበመገመት
ማሳፈር፡ ፡ሆኖም የተሳፋሪው ብዛትከፍያለከሆነበርከመከፈትበፊትከተሽከርካሪው በመውረድተሳፋሪውንበአግባቡናተራ
በተራየአገልግሎትክፍያእየከፈሉእን ዲገቡ ማድረግናለአካልጉዳተኞች ፣ ለህፃናት፣ለአረጋዊያን ፣ለነፍሰጡርናለህፃናት
ለያዙቅድሚያመስጠት፡ ፡ወንበርየተያዘከሆነተሳፋሪዎች ትብብርእን ዲያደርጉላቸው በማሳወቅደህን ነታቸውንመጠበቅ፡፡
ነገርግንለማሳፈርአስቸጋሪእናለአደጋየሚያጋልጥ ከሆነየአገልግሎትክፍያአለመቀበልእናበሌላተሽከርካሪእን ዲጠቀሙ
ማድረግ፣
 ተሽከርካሪው ከተፈቀደለትየመጫ ንመጠን( ብዛት)በላይመጫ ንየለበትም፣ሆኖም ተሳፋሪዎችበከተማ የህዝብማመላለሻ
አውቶቡስቆመው እን ዲሄዱ የ ተፈቀደላቸው ከሆነአደጋበማያስከትልሁኔታመሆንይገባዋል፡ ፡ለምሳሌየተሳፋሪው አካልወደ
ውጭ ወጥቶ፣በርሙሉበሙ ሉሳይዘጋ፣ከፍተኛየሆነመታፈግ፣ከተሽከርካሪው አቅም / ጉልበት በላይ…ወዘተበሆነሁኔ ታ
ተሳፋሪንማጓጓዝየተከለከለነ ው፣
 በወጣው ዕቅድመሰረትመን ገደኞችንለማሳፈርበቅድሚያመናኸሪያፌርማታማቆሚያቦታቁጥርላይተሽከርካሪንለጉዞ
አዘጋጅቶማቆም
 መን ገደኞችንእንደአመጣጣቸው በርከፍቶበማስገባትእን ዲቀመጡ ማድረግ፣
 አካልጉዳተኞችን ፣ህፃናትን፣አረጋዊያንን፣ነ
ብሰጡሮችን ናህፃናትየያዙተሳፋሪዎችን ማስቀመጥ ያለበትበፊትናበኃላጐማ
መሀልውስጥ ባሉትወን በሮችላይቢሆንይመረጣል፣
 አካል ጉዳተኛመቀመጥ ያለበትከአሽከርካሪው ኃላባለው ወን በርወይም ረዳቱበሚቀመጥበትአካባቢ ቢሆንየበለጠ
ለመርዳትናለመን ከባከብአመችይሆናል፣
 በሀገራችንየሚገኙ የህዝብ ማመላለሻአውቶቡሶች አካል ጉዳተኞችንእስከ ዌልቸራቸው ለማስገባትየሚያስችል ደረጃ
ስለሌላቸው ዌልቸሩንአጣጥፎእናአካልጉዳተኛውንበእቅፍናበሸክም በጥን ቃቄማሳፈርይገባል፣
 መን ገደኞች የሚሳፈሩትበጉዞመካከልከሆነየማቆሚያቦታከመድረሱ በፊትአስፈላጊውንየማቆሚያምልክትበማሳየት
ደረጃበደረጃየተሽከርካሪውንፍጥነ ትበመቀነ ስከመንገድጠርዝበተዘጋጀው የማቆማያቦታላይማቆም፣

63
 ተሽከርካሪእየተን ቀሳቀሰማሳፈርም ሆነማውረድክልክልነ ው፣
 ተሳፋሪዎች ከወረዱ በኃላ ጉዞከመጀመርበፊት በጐን ናመሀል መስታውት ( ስፖኪዮ)የትራፊኩንሁኔ ታ እናያልወረደ
ተሳፋሪዎችመኖራቸውን ናአለመኖራቸውንማረጋገጥ፣
 ተሳፋሪዎችንበመጠምዘዣቦታማሳፈርም ሆነማውረድለአደጋስለሚያጋልጥ አይመከርም፣
 ተሳፋሪመን ገደኞች በብዙ በሚገኘበትቦታወይም አካባቢ መን ገደኞች ከተሳፈሩበኃላተሽከርካሪንለማስተካከል አመች
ስለማይሆንለአደጋም ሊጋለጥ ስለሚችልተገቢውንጥን ቃቄማድረግአስፈላጊነ ው፣
 ማን ኛውም አሽከርካሪእን ቅስቃሴ ከመጀመሩ በፊት መን ገደኞች በአግባቡ መቀመጣቸውን ናየደህንነት ቀበቶ እንዲያስሩ
ትዕዛዝመስጠትናማረጋገጥ፡ ፡እን
ዲሁም የተሽከረካሪውንበርመዘጋትእናታኮከተደረገማን ሳትአስፈላጊነ ው፣
 መን ገደኞችን ለማውረድ በተፈቀደ ቦታ ቆሞ በር እስኪከፈት ድረስ መን ገደኞች ከመቀመጫ ቦታቸው ላይ መነ ሳት
እንደሌለባቸው ማድረግይገባል፣
 ተሳፋሪዎች ከአውቶቡስወርደው መን ገዱንማቋረጥ ያለባቸው ከአሽከርካሪው ፊትለፊትባለው መን ገድ መሆንእን ዳለበት
ማሳወቅይኖርበታል፡ ፡ምክን ያቱም ከኋላተሽከርካሪውንተከልለው ተደርበው መን ገድበሚቆረጥበትወቅትበሌላተሽከርካሪ
አደጋእን ዳይደርስባቸው ለማድረግነ ው፣
 በጐን መስታውት በተለይ በቀኝ በኩል ባለው ተሳፋሪዎች በትክክል መውረዳቸውን እና መን ገዱን ማቋረጣቸውን ና
አለማቋረጣቸውንማረጋገጥ ይኖርበታል፣
 ከማቆሚያስፍራለአደጋበማያጋልጥ ተሳፋሪዎችንእቃቸው ወርዶእስኪሰጣቸው በቅርብርቀትእንዲጠብቁማድረግከአንድ
አሽከርካሪይጠበቃል፡ ፡ይህንንም ሥራበረዳቶችወይም በተቆጣጣሪዎችማከናወንይቻላል፣
 በየጊዜው የመን ገደኞችንብዛትበመሳፈሪያወይም በመውረጃቦታዎችላይመቁጠርይገባል፡ ፡በተጨ ማሪም የመን ገደኞችን
ደህን ነ
ትለመጠበቅመን ገድእስኪያቋርጡ ድረስተሽከርካሪንአቁሞ ማየትናመከታተልይገባል፣
 መንገደኞችለመሳፈርም ሆነወርደው መን ገድለማቋረጥ በሚፈልጉበትጊዜየአውቶቡስአሽከርካሪው የመን ገዱንግራእናቀኝ
በመመልከትመን ገዱ ነፃመሆኑንአረጋግጦ ወይም ቅድሚያእን ዲሰጣቸው በማድረግ መን ገዱንእን ዲያቋርጡ ማድረግ
ከአንድአሽከርካሪየሚጠበቅሙ ያዊተግባርነ ው፣
 መንገደኞችመን ገዱንበሚያቋርጡበትጊዜከመን ገዱ ላይዕቃቢወድቅባቸውናተመልሰው ዕቃለማምጣትሲፈልጉየተለያዩ
ምልክቶችናሌሎችን ምነ ገሮችበማመቻቸትአደጋእን ዲይደርስባቸው ማድረግከአሽከርካሪው ይጠበቃል፡፡
ተማሪዎችንየማጓጓዝአገልግሎትየሚሰጡ አሽከርካሪዎችማድረግየሚገባቸው ጥንቃቄ
ተማሪዎች ከት ቤት ከመለቀቃቸው በፊት አውቶቡስ ማቆሚያሥፍራ በመድረስ ተሽከርካሪውንማዘጋጀት፡ ፡አሽከርካሪው
ከተሽከርካሪው ላይየሚወርድበትጊዜከሞተር( የኢንጂን)ማስነ
ሻናማጥፊያቁልፍማን ሳትአለበት፣
አሽከርካሪው በት ቤት መግቢያናመውጫ በርላይ በመሆንተማሪዎች በሚሳፈሩበት ወቅት የአገባባቸውንሁኔ ታ ሂደት
መቆጣጠርናማስተካከልወይም መምራትይኖርበታል፡ ፡
እድሜያቸው ከ12ዓመትበታችለሆኑህፃ ናትየተለየእንክብካቤበማድረግወንበርላይበማስቀመጥ ቀበቶ( ቤልት)እን
ዲያስሩ
መርዳትናማረጋገጥ፣
ተማሪዎች ወደአሽከርካሪው በሚሳፈሩናበሚወርዱ ጊዜ በተሽከርካሪው ውስጥ የሚገኘውንየእጅ መደገፊያብረት( አርም)
እንዲጠቀሙ ማድረግ፣
ተሽከርካሪንከማን ቀሳቀሱበፊትየተማሪዎችንየመማሪያመሣሪያዎችእናየቀሩተማሪዎችንማየትናመፈተሽ፣
ተሽከርካሪው ለማን ቀሳቀስበሚጠቀሙበትጊዜተማሪዎቹበሙ ሉበትክክልመቀመጣቸውን ናቀበቶማሰራቸውንለማረጋገጥ
በኋላመስታውትመመልከቻመቆጣጠር፣
ተማሪዎችንለማውረድበተፈቀደበትቦታእናለአደጋበማያጋልጥ ቦታማውረድይኖርበታል፣
ከማቆሚያስፍራቦታላይበመቆም መን ገዱንማቋረጥ የሚፈልጉተማሪዎችካሉበአግባቡናበጥን ቃቄእን
ዲያቆርጡ ማድረግ
እንዲሁም ህፃ ናትከሆኑለተረካቢያቸው ሠው(ወላጅ)ማስረከብ አለበትይህም ሥራበሌሎች በት ቤቱሠራተኞች ሊሰራ

64
 ይችላል፡፡
ተማሪዎችንበሚወርዱበትጊዜ በት ቤትውስጥ ከሆነተራቸውንጠብቀው በስርዓትእንዲወርዱ መቆጣጠርናህፃ
ናትላይ
ጉዳትእንዳይደርስማድረግይጠበቅበታል፡፡
ተማሪዎችበሚወርዱበትጊዜየእጅመደገፊያካለእየተጠቀሙ እን ዲወርዱ ማድረግ፣
በተለይየተማሪአውቶቡስአሽከርካሪዎችአውቶቡስማቆሚያከት ቤቱቅጥርግቢዋናበርመውጫ ናመግቢያበርላይመሆን
የለበትም ምክን
ያቱም ጭ ን
ቅንቅተፈጥሮህፃናትላይአደጋእን
ዳይደርስባቸው፡፡
ሀገርጎብኚንወይም ቱሪስትንየሚያጓጓዙአሽከርካሪዎችማሟላትያለባቸው ነ
ጥቦች
የእያን
ዳን ዱንየጉዞዝርዝርመግለጫ በወጣው ዕቅድመሰረትተግባራዊማድረግይጠበቅበታል፡ ፡ይኸውም፡ -
 ጉዞው የተሳካእን ዲሆንቁልፍሚናመጫ ወት፣
 በጉዞው ዕቅድመሰረትመመራት፣
 በጉዞላይየመን ገደኞችን/ የጐብኚዎችን እርካታለማሟላትጥረትማድረግ፡ ፡
አብዛኛው ጉዞ ከአን ድ ቀን በላይ ስለሚወስድ፣የመን ገዱና የአየሩ ፀባይ ባህሪያት ስለሚለያዩ ወይም ስለሚቀያየሩ
የሚከተሉትንነ ገሮችበቅድሚያማዘጋጀትአለበት፡ ፡ይኸውም፡ -
በቂየሆነገን ዘብናነዳጅ፣ በትክክለኛው ቦታናሰዓትአስቀድሞ በመድረስበቦታው መድረሱንማሳወቅ፣
የጐብኚዎችዕቃንበመቀበልበአግባቡመጫ ን ናደህንነ
ቱእን ዲጠበቅማድረግ፣
እንደጐብኚዎቹዓይነ ትናባህሪየመቀመጫ ናወን በርማስያዝናየደህን ነ
ትቀበቶእን ዲያደርጉ ማድረግ፡፡ነገርግንተሳፋሪ
በሚሳፈርበት ጊዜ በአገር አቋራጭ ( ከተማ)አውቶበስ ለተጓዥ መን ገደኞች የሚሳፈሩበትና አካፋ፣ ዶማ እና የተለያዩ
መሣሪያዎች…ወዘተማዘጋጀት፣
እንደጉብኝቱ አስፈላጊነ ት የተለያዩእሽግ ምግቦችናማብሰያዕቃዎች፣ ድንኳን
ናልብሶች፣የተሞላየተሽከርካሪመጠገኛ
መሣሪይዎችናበቀላሉሊበላሹናሊጠገኑየሚችሉየተለያዩየመለዋወጫ ዕቃዎች…ወዘተ፣
የመገናኛሬድዩናስልክ( ሞባይል) ፣
የመጀመሪያየህክምናእርዳታመስጫ ፣
የእሳትአደጋመከላከያመሳሪያዎችንማዘጋጀትያስፈልጋል፡ ፡
ጐብኝዎቹበሚሰጡትቀጠሮመሰረትበሚወርዱ ጊዜመደረግየሚገባውንጥን ቃቄማድረግይገባልእን ዲሁም የጐብኝዎች
ዕድሜ፣ፍላጐትናአላማ የተለያየመሆኑንመገን ዘብመቻልይገባል፡ ፡
ህጻናትእናነ ፍሰጡርየሆኑተጓዥ መን ገደኞችንከፊትመጫ ንየለበትም።ምክን ያቱም ህጻናትየተለያዩነ ገሮች መነ
ካካትእና
የመደንገጥ ባህሪስላላቸው፣ነ ፍሰጡርየሆኑእናቶችየመደን ገጥናእን ቅስቃሴያለበትቦታላይከሆነየተቀመጡትበአካልላይ
ችግርሊያደርስስለሚችል ወዘተነ ው።
የማስጐብኘትሥራከጎብኝዎች ጋርለመግባባትእናየሚፈለጉ ነ ገሮችንወይም ሀሳቦችንለመግለጽየተለያዩአለም አቀፍ
ቋንቋዎችንበሚገባማወቅየበለጠ ስኬታማ ስለሚደረግአሽከርካሪዎችየተለያዩየአገርውስጥናየውጪ ቋን ቋዎችንቢያውቁ
ለስራቸው እጅግጠቃሚ ነ ው።
አንድየጎብኚአሽከራካሪበሚገባካርታየማን በብናየመረዳትችሎታሊኖረው እናየሚሄድባቸውንአካባቢዎች ሁኔ ታማወቅ
አለበት።
ለምሳሌ፡-የህብረተሰብንባህልናወግየአካባቢውንደህን ነት፣የመንገዱንእናየአየሩንባህሪያትማወቅወ. ዘ.
ተ
ጉብኝቱ በቡድንከሆነጐብኚዎቹንበሚያሳፍርበትም ሆነበሚያወርድበት ወቅት እን ደ አቀማመጣቸው መሆንአለበት
ምክንያቱም በዚህ ዓይነ ት ጉዞላይ መን ገደኞች ከደስታቸው ከሁካታ……. ወዘተ በአካባቢያቸው ሁኔ ታ ተገቢውንትኩረት
ሰጥተው በሚገባ ማገናዘብ ጥን ቃቄ ማድረግ ስለማይችሉ በተለይም በአቅመ ደካሞችና ህጻናት ላይ ጉዳት ሊደርስ
ስለሚችልነ ው።

65
 ተሽከርካሪዎች በሀገሪቷባሉክልሎችናጠረፎች በሚንቀሳቀሱበትወቅትየትራን
ስፓርትባለስልጣንያወጣውንማን
ኛውን
ም
የቁጥጥርህግናደን ቦችንማክበርናመጠበቅአለባቸው።
አሽከርካሪዎችመጫ ንያለባቸውናየሌለባቸው የተሳፋሪብዛትመጠንበማን
ኛውም ጊዜመጫ ንየሌለበት
 ተሽከርካሪው ከመጫ ንአቅሙ በላይወይም ከተፈቀደለትመቀመጫ ናቆሞ እን ዲጓዝከተፈቀደለት( በላይ)የከተማ ውስጥ
አስጐብኝብቻከሆነ ፣
 ተሽከርካሪው ሌላ ድርብ መጫ ኛ(
ነጠላ-
ዴክ)የሌለው ከሆነተሽከርካሪው ከተፈቀደለት የጭ ነ
ት መጠንበላይ ቆመውና
ተቀምጠው ከሚጓዙሰዎች በላይ መሆንየለበትም፡ ፡ነገርግን ተሽከርካሪከላይ ድርብ መጫ ኛያለው ከሆነከተፈቀደለት
ጭነ ትበላይእናበላይኛው መጫ ኛክፍልተሳፋሪቆሞ እንዲጓዝማድረግክልክልነ ው፣
 ተሳፋሪዎችንእስከመጨ ናነቅበሚያደርስሁኔታአለማሳፈርናአለማጓጓዝ፣ እን
ደትልቅሰው ተጓዥ ቁጥርወይም ቦታየማይዙ
ህጻናትበመቀመጫ ቁጠርመጠንመያዝ የለባቸውም።በመሆኑም ህጻናቱእድሜአቸው ከ7በታች ከሆነወላጆቻቸው/
አሳዳጊዎቻቸው ይታቀፋቸዋል፡
፡
ለረጅም ጉዞመደረግያለበትጥን
ቃቄዎች
 እያንዳንዱ የአውቶብስአሽከርካሪጉዞንካከናወነበኃላሁልጊዜ ፎርም በአግባቡ በመሙ ላትስለጉዞ/ ስለተሽከርካሪው
ሪፓርትማድረግአለበት።
 የደህንነት ቀበቶ በአግባቡ መሰራቱንናለተሳፋሪው በጽሁፍ ወይም አሽከርካሪው በስፒከርማሰርእን ዳለባቸውናእን ዴት
እንደሚታሰርማስተላለፍ አለባቸው፡ ፡አን
ድ አሽከርካሪተሽከርካሪውንከማን ቀሳቀሱ በፊት የእጅ ፍሬንመያዙንበአግባቡ
ማረጋገጥ አለበት
 የተሳፋሪም ሆነየአሽከርካሪበሮችከውጭ በትልቅቁልፍ፣የእጄታውንመያዣመን ቀልናመቀርቀርያመጠቀም የለበትም።
 የአሽከርካሪዎችመጠጥ ጠጥተው፣መዳሃኒትናአደን ዛዠእጽወስደው ወይም ተጠቅመው ማሽከርከርየለባቸውም።
 ሲጋራማጨ ስየለበትም።
የማጓጓዝደህን
ነትሰራተኛስራ
የማጓጓዝደህንነ
ትሰራተኛማለት
 የደህነትስራየሚሰራወይም የሚያከናውኑሰራኞችማለትነው።
 ሳይገደድናሳይሸለም (
ጥቅም)ሳይፈለግበፈቃደኝነ
ትየደህን
ነትሥራየሚሰራማለትነ
ው፡፡
የማጓጓዣደህን
ነትስራማለት
 ከማሽከርከርጋር፣ተሳፋሪንከመጫ ንናማውረድእናከሌላበአውቶብስስራከሚከናውኑትጋርየተያያዘስራማለትነው።
 ስራው ከተሽከርካሪጥገና፣ደረጃንማሳደግ፣የአውቶብስማቆሚያ(
ፌርማታን)ከማሻሻልናከማመቻቸትጋርሊዛመድይችላል
 የደህንነ
ትስራዘዴንከማስተዳደር፣ከመቆጣጠር፣ከማሳደግናከማዳበርጋርሊያያዝየሚችልስራነ ው።
 በአውቶብስከፊትለፊትየመድረሻቦታየሚገልጽጽሁፍመቀመጥ መለጠፍ አለበት።እን ዲሁም የመስመርቁጥርመታየት
አለበት።
የታክሲመን
ገደኞችንበማጓጓዝወቅትመደረግያለበትጥን
ቃቄዎች
የታክሲመንገደኞችንበማሳፈርናበማውረድወቅትመደረግያለበትጥንቃቄ
የታክሲአገልግሎትየሚሰጥ ማን ኛውም አሽከርካሪለደን
በኞቹወይም ለተሳፋሪው አገልግሎቱንበሚሰጥ ቦታናጊዜከፍተኛየሆነ
ጥንቃቄ ማድረግ ይጠበቅበታል።ስለዚህ አሽከርካሪዎች በሀገራችን የታክሲ አገልግሎት አሰጣጥ ሂደቱ መደበኛ ወይም
የኮንትራት የኪራይ ሊሆንስለሚችል መጀመሪያማወቅናመረዳት አለበት።ለምሳሌ መደበኛ አገልግሎት የሚሰጥ የታክሲ
አሽከርካሪየሚከተሉትንየስራሂደቶችናጥን ቃቄዎችንማድረግአለበት፡
-
 ተሳፋሪውንለአደጋየማያጋልጥ ቦታመርጦ ወይም ለማቆሚያበተዘጋጀቦታላይማቆም፣
 ተሳፋሪዎችንበሚያወርድጊዜለህጻናት፣ለአዛውን ትለነ
ፍሰጡርናለመጫ ት፣ለህሙ ማን ናለአካልጉዳተኞች ቅድሚያ

66
 በመስጠትናአመቺ በሆነቦታዎች ማስቀመጥ አለበት።አገልግሎቱንበሚሰጥበት ጊዜ ተሳፋሪዎቹ የሰው እርዳታ
በሚፈልጉበትጊዜየመረዳትናሌሎችንአካላትሰዎች በማስተባበርድጋፍናእርዳታመስጠትከሙ ያው ይጠበቅበታል፡ ፡
አማራጭ ከሌለበስተቀርህጻናትናአዛውን ቶችንእንዲሁም ህሙ ማን ንእናአካልጉዳተኞችንከፊትናከተሽከርካሪተሸካሚ
ክፍሎችአካባቢማስቀመጥ አይመከርም።ለዚህም ዋናው ምክን ያትአደጋድንገትቢከሰትበህጻናትአእምሮላይየተለያዩ
ተጽጸኖዎች በቀላሉ ሊከሰቱ ስለሚችሉ እናበቀላሉ ተጐጂ ስለሚሆንእን ዲሁም ለህሙ ማንናለነፍሰጡርናለአካል
ጉዳተኞችምቾትየሌለባቸው ቦታዎችስለሆኑነ ው።
 አካል ጉዳተኞች የሚቆሙ በት መሳርያ (ዊልቸር)ወይም ምርኩዝ( ክራንች)ሊኖራቸው ይችላል።ስለሆነ ም ለነዚህ
ተሳፋሪዎችወደተሽከርካሪው ውስጥ እን ዲገቡም ሆነእን ዲወርዱ በእቅፍወይም በሸክም መርዳትከአሽከርካሪውም ሆነ
ከረዳቱይጠበቃል።
 የታክሲ አሽከርካሪዎች በቀጥታየሚሰጡትአገልግሎትበተሳፋሪው ፍላጐትላይ የተመሰረተመሆንያለበትበመሆኑ
ተሳፋሪዎችንየማሳፈርም ሆነየማውረድአገልግሎትአሰጣጡ የትራፊክህግንባልጣሰእናለአደጋበማያጋልጥ መልኩ
ተሳፋሪዎችከሚፈልጉበትቦታላይሊሆንይገባል።
 ማን ኛውም የታክሲአሽከርካሪተሳፋሪዎችየራሳቸው የሆነየጉዞእቅድያላቸው መሆኑን ና፣ከባህርይናከሌሎችጉዳዮች
አንጻር የሚመርጡበት ተሽከርካሪ ወይም አሽከርካሪ ሊኖራቸው ስለሚችል በማይፈልጉት ተሽከርካሪ እን ዲጠቀሙ
በማስገደድ የተሳፋሪዎችንመብትናነ ጻነ
ት መን ካት የለበትም።ይህ ድርጊት በህግ የሚያስጠይቅ መሆኑንበሚገባ
ሊታወቅይገባል።
 ለመን ገደኞች በርመክፈትናመዝጋት፣ዝናብ በሚዘን ብበትጊዜ ጥላመያዝናማስጠለል፣የታሸጉናየሻን ጣ እቃዎችን
ተቀብሎ መጫ ንከአን ድአሽከርካሪይጠበቃል፡፡
 የታክሲ አሽከርካሪከተፈቀደለትየሰው ብዛትበላይመጫ ንየተጓዦችንምቾትከማወኩም በላይበተሽከርካሪው የፍሬን ና
የመሪክፍሎች ላይ ተእጽኖ በማድረስ አደጋንሊያስከትል ስለሚችል እናበህግም ስለማያስጠይቅ ከዚህ ድርጊት
መቆጠብይኖርበታል።
 አሽከርካሪዎች በተሽከርካሪ ውስጥ ደንበኞቻቸውንለማስደሰትናለማዝናናትናየተለያዩጋዜጣዎች ፣መጽሔቶች ፣
ሙ ዚቃዎች፣ለስላሳመጠጦች፣ቴሌቪዥን ናስልክወዘተቢያሟሉይመረጣል።በተጨ ማሪም ለደን በኞቻቸው እንደቅርብ
ረዳቶቻቸው ፣የረጅም ጊዜ የመን ዳትልምድ ያለውናብቁአሽከርካሪእን ዲሁም ጥሩአገልግሎትሰጭ ሆኖመገኘት
አለበት።
 ተሳፈሪን(
መንገደኛን)ስለማውረድ
በአብዛኛው በሀገራችንየታክሲ አገልግሎት የሚሰጡ አሽከርካሪዎች መን ገደኞችንየሚያሳፍሩበት እናየሚያወርዱበት ቦታ
የተከለከለ ወይም ያልተከለከለ እን ዲሁም ለአደጋ የሚያጋልጥናየማያጋልጥ መሆኑንበውል ሳይለዩናሳያረጋግጡ መሆኑ
ይታወቃል፤ስለሆነ ም ማን ኛውም የታክሲ አሽከርካሪ«የምሰጠው አገልግሎትየተሟላነ ው ወይ?»ብሎ እራሱንሁሌም መጠየቅ
አለበት።ስለዚህመን ገደኞችንማውረድያለበትበተፈቀደለትቦታናአደጋንበማያስከትልእን ዲሁም የተሳፋሪውንፍላጐትከማርካት
ጋርየተጣጣመ መሆንይኖርበታል።
የታክሲ አሽከርካሪው ሙ ሉ በሙሉ ከቆመ በኃላበስርዓትእን ዲወርዱ ማድረግናይዘውትየገቡትንእቃ ወይም የጫ ኑትንእቃ
በጥንቃቄለባለን ብረቱማስረከብአለባቸው።እን ዲሁም እርዳታየሚያስፈልጋቸውንበእንክብካቤማውረድይገባል።
የታክሲ አሽከርካሪዎች ተሳፋሪንሲያወርዱ ሆነሲያሳፍሩፈጽሞ በመታጠፍያእናለሌሎች ተሽከርካሪዎች ለማየትበማይቻልበት
ቦታዎችላይመሆንየለበትም።
ምክንያቱም ለከፋየሰው ህይወትናን ብረትመጥፋትስለሚያጋልጥ ነ ው።እን ዲሁም ተሳፋሪንበተለይም ህጻናትናአረጋዊያን
ከተሽከርካሪወርደው መን ገዱንእስኪያቋርጡ ድረስለሌሎች ተሽከርካሪዎች ምልክትበመስጠትሊረዳቸው ይገባል።ሁልጊዜ
ተሽከርካሪንከለላ አድረገው መን ገድ የሚያቋርጡ ተሳፋሪዎች በተሽከርካሪው ኋላ መሆንእን ዳለባቸው መግለጽናቅድሚያ
መሰጠትይጠበቅበታል።

67
 ለመንገደኞችእቃመደረግየሚገባው ጥንቃቄ
የህዝብማመላለሻአሽከርካሪዎችየሚጭ ኑትንእቃአይነ ትሁኔታበጥንቃቄማድረስይጠበቅባቸዋል።
አንድየአውቶብስአሽከርካሪየመን ገደኞችንየእቃዓይነ
ትበመለየትእንደመን ገደኞች አመጣጥ እቃወቻቸውንሚዛንበማስመዘን
በወጣው ታሪፍማስከፈልናታግ በእቃው ላይ በማያያዝ (በመለጠፍ)እናቀሪውንለመን ገደኞች በመስጠትእንደመንገደኞች
አወራረድመጫ ንአለበት።ጭ ነቱንበሚጭ ንበትጊዜመደረግየሚገባው ጥንቃቄዎች፡-
 በአንድ ላይ መጫ ንየሌለባቸውንእቃዎች ማወቅና  እቃዎቹንበሚገባማሸግናማሰር፣
መለየት፣  ከስርቆት መጠበቅና መጫ ናቸውን ማረጋገጥ
 በሚጫ ን በትጊዜአያያዝናአደራደርአቀማመጥ፣ ይኖርበታል።
 እቃዎቹየሚቀመጡበትተገቢቦታመለየት፣
በአን
ድላይመጫ ንየሌለባቸውንእቃዎችማወቅናመለየት
የተወሰኑእቃዎችበባህሪያቸውናበመጠናቸው እርስበእርስበሚቀመጡበትወቅትሊበካከሉወይም ሊሰባበሩይችላሉ።ስለዚህ
እቃዎችበሚጫ ኑበትወቅትየእቃዎችንአይነ
ትበሚገባአውቆናለይቶመጫ ንአስፈላጊነው።
በአን
ድላይየማይጫ ኑእቃዎች
ጋዝና እህል ምግብ ነ
ክ የሆኑ፣ ልብሶች፣
ሸቀጣቀጦች ጨ ውናስኳር
…ወ.
ዘ.ተ ፈሳሽነ ገሮች፣መረጃዎችናልብሶች፣
በርበሬናስኳር፣ እንስሳትና ምግብ፣ ልብሶች፣ ሸቀጣሸቀጦች ፣
ተሰባሪ
ጨ ውናቆርቆሮ እቃዎች
የሚጫ ኑእቃዎችመቀመጥ የሚገባቸውንቦታመለየት
የተለያዩ የእቃ ዓይነቶች እን
ደየባህርያቸው የሚቀመጡበት ቦታዎች ሊለያዩ ይገባል። ለምሳሌ ተሽከርካሪ ውስጥ በእቃ
ማስቀመጫ ቦታ፣ በኪስውስጥ እናከውጭ ፓርቶመጋላላይ ።ፓስታ፣ጋዝናየታሸጉፈሳሾችኪስውስጥ፣ የተለያዩሸቀጣ ሸቀጥ፣
በርበሬ፣መጠናቸው ከፍተኛየሆኑእቃዎችፓርቶመጋላላይእናቀላልሻን ጣናቦርሳዎችተሽከርካሪውስጥ መጫ ንይኖርበታል።
ጭነ
ትበሚጫ ን
በትጊዜሊኖርየሚገባው አያያዝናአደራደር(
አቀማመጥ)
ብዙንጊዜበሀገራችንየ መንገደኞችእቃአቀማመጥ፣አደራደርናአያያዝየሚከናወነ ው በሰው ኃይልበመቀባበልወይም በገመድና
በሸክም በእቅፍ ሊሆንይችላል።
እቃዎቹከመሬትወደተሽከርካሪው ላይ በሸክም / በእቅፍ የሚጫ ኑከሆነአግባብ ባለው መሰላል ላይ መውጣትናመድርስ
ይገባል።ይህን ንስራለመስራትየሚገባው ጥሩጉልበትያለው ሰው መሆንአለበት።ሌላው በቅብብሎሽናበገመድ እቃዎች
ሲጫ ኑበጣም መጠን ቀቅናማስተዋልያስፈልጋል።
እንደዚሁም የሚጫ ኑትእቃዎች እንደተሳፋሪው አወራረድ ቅደም ተከተላቸው ጠብቀው መደርደርእናየተሽከርካሪውንሚዛን
መጠበቅ የሚያስችል ሁኔ ታ መጫ ንአለባቸው።የእቃው አደራደርከፊት ወደኃላናተሰባሪየሆኑትንእቃዎች ከላይ ወይም
ለብቻቸው መደርደርአስፈላጊነው።
ለምሳሌ፣ሸክላየሆኑነገሮችጀበና፣ድስትናየሸክላጌጦችበላያቸውም ሆነበሌላአካልላይመጫ ንየለባቸውም።
ጨ ውናስኳርንበአንድ ላይ መጫ ንካስፈለገበሁለቱም መሃልጐንለጐን
ም ቢሆኑበሸራናበሌላመከላከልየ
ሚችሉነ
ገሮች
መለየትናመጫ ንይቻላል።
እቃዎችንበሚገባማሸግናማሰር
አንድ አሽከርካሪጉዞከመጀመሩበፊትየተጫ ኑጭ ነ
ቶች በአየርግፊትናበእን
ቅስቃሴ ምክንያትበጉዞላይ ከተሽከርካሪው ላይ
የመውደቅናየመሰበርጉዳትሊደረስባቸው ስለሚችልእንዲሁም በተለያዩየአየርጸባያትምክንያትሊበላሹናሊጐዱ ስለሚችሉ
የተጫ ኑእቃዎችንበሚገባሸራአልብሶእቃዎቹበማይጐዱበትሁኔ ታበገመድማሰርአለበት።
እቃዎችንከስርቆትመጠበቅናመጫ ናቸውንማረጋገጥ

68
ፖርቶመጋላናኪስውስጥ እቃዎችንበተለየምክን ያቶችሳይጫ ኑወይም በሌላቢሰረቁአሽከርካሪው በደን
በኞቹዘንድየሚኖረው
አሜኔታ ከመቀነ
ሱ ባሻገርእቃው በመጥፋቱ ሃላፊነት እናተጠያቂም ስለሚያደርገው በጥን
ቃቄ እቃዎቹንከስርቆት ጠበቅና
መጫ ናቸውንማረጋገጥ ይኖረበታል።
ከተሽከርካሪላይየእቃአወራረድ
በአውቶብስላይ /ውስጥ የተጫ ኑጭ ነ
ቶች ሲወረዱ እንደተጫ ኑበትዘዴናጥንቃቄመሆንያለበትሲሆንመን ገደኛው አቃውን
ለመጫ ንያስረከበበትንደረሰኝበመቀበል ለባለቤቱበአግባቡ ማስረከብ ይኖርበታል።አሽከርካሪዎች ይህንየማስረከብ ስራ
መንገድ ላይም ሆነመናኸርያግቢ ውስጥ ቢሆንከፍተኛበሆነጥን ቃቄ ማከናወንይኖረባቸዋል።ምክን ያቱም በዚህንጊዜ
የተቀባይናየመንገደኞችብዛትስለሚኖርእቃዎችሊጠፋናሊቀያየሩስለሚችሉነ ው።

69