แบบ จ.

1-1
(Project Brief รายโครงการ)

การจัดทาแบบสรุปโครงการแบบย่อ (Project Brief) ของทุกโครงการภายใต้งบประมาณของจังหวัด

แบบสรุปโครงการแบบย่อ (Project Brief)

ประเด็นการพัฒนาจังหวัด ..................................................................
แผนงาน (เป็นโครงการภายใต้แผนงาน ตามแบบ จ.๑)

หัวข้อ รายละเอียด
๑. ชื่อโครงการ โครงการส่ ง เสริ ม และพั ฒ นาอาชี พ ด้ า นการเพาะเลี้ ย งสั ต ว์ น้ า
ภายใต้ โ ครงการพั ช รสุ ธ าคชานุ รั ก ษ์ ใ นเขตพื้ น ที่ ป่ า รอยต่ อ
5 จังหวัดภาคตะวันออก
2. ความสาคัญของโครงการ ป่ารอยต่อ 5 จังหวัด ผืนป่าขนาดใหญ่ในภาคตะวันออก
หลักการและเหตุผล ครอบคลุมพื้นที่จังหวัดฉะเชิงเทรา จังหวัดจันทบุรี จังหวัดระยอง
จั ง ห วั ด ช ล บุ รี แ ล ะ จั ง ห วั ด ส ร ะ แ ก้ ว มี พื้ น ที่ ป ร ะ ม า ณ
1,363,323.05 ไร่ หรือประมาณ 2,181.32 ตารางกิโลเมตร
ซึ่งประกอบด้วยเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าเขาอ่างฤๅไน เขตรักษาพันธุ์
สัตว์ป่าเขาสอยดาวอุทยานแห่งชาติเขาสิบห้าชั้น อุทยานแห่งชาติ
เขาคิฌชกูฏ และอุทยานแห่งชาติเขาชะเมา-เขาวงจากข้อมูลจาก
การส้ า รวจ มี ก ารพบสั ต ว์ เ ลี้ ย งลู ก ด้ ว ยนมทั้ ง สิ้ น 144 ชนิ ด
นก 409 ชนิ ด สั ต ว์ ส ะเทิ น น้้ า สะเทิ น บก พบ 43 ชนิ ด
สั ต ว์ เ ลื้ อ ยคลาน พบ 121 ชนิ ด และปลาน้้ า จื ด ส้ า รวจพบ
94 ชนิด ซึ่งชนิดพันธุ์สัตว์ป่าที่ส้ารวจพบคิดเป็นร้อยละ 31.54
ของสัตว์ป่าที่พบในประเทศไทย จึงนับได้ว่าป่ารอยต่อ 5 จังหวัด
เป็นพื้นที่ที่มีความหลากหลายทางชีวภาพมากแห่งหนึ่ง อีกทั้งยัง
เป็ น แหล่ ง ที่ อ ยู่ อ าศั ย ของช้ า งป่ า อี ก จ้ า นวนไม่ น้ อ ย คาดว่ า มี
ประชากรช้างป่าจ้า นวนทั้งสิ้นราว 364 ตัว และแบ่งออกเป็น
10 ฝู ง ใหญ่ ขนาดประชากรในฝู ง มากกว่ า 20 ตั ว ขึ้ น ไป
จากข้ อ มู ล จากการประเมิ น ภาพถ่ า ยทางดาวเที ย มของส่ ว น
สารสนเทศด้ า นการอนุ รั ก ษ์ สั ต ว์ ป่ า ส้ า นั ก อนุ รั ก ษ์ สั ต ว์ ป่ า
กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช (2558) พบว่า พื้นที่
ถิ่ น ที่ อ ยู่ อ าศั ย ที่ เ หมาะสมของช้ า งป่ า ที่ มี ค วามเหมาะสมมาก
ส่วนใหญ่อยู่ในพื้นที่เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าเขาอ่างฤๅไน ซึ่งเป็น
พื้นที่ค่อนข้างราบ ซึ่งสอดคล้องกับงานวิจัยที่กล่าวถึงพฤติกรรม
และลักษณะถิ่นที่อยู่อาศัยของช้างป่าที่มักจะหลีกเลี่ยงการอาศัย
อยู่ในพื้นที่สูงชัน ซึ่งจะท้า ให้สิ้นเปลืองพลังงานในการด้า รงชีวิต
มากกว่าการอาศัย อยู่ในพื้นที่ราบ ประกอบกับปัจจัยแวดล้อม
ของพื้นที่เขตรักษาพันธุ์สั ตว์ป่าเขาอ่างฤๅไนที่มีแหล่งน้้า แหล่ง
โป่ง และมีสภาพพื้นที่ป่าที่เหมาะสมมากต่อการใช้ประโยชน์ของ
ช้างป่าด้วย
แต่ ท ว่ า ในปั จ จุ บั น พื้ น ที่ ป่ า ได้ ถู ก รุ ก ล้้ า ทั้ ง บริ เ วณรอบ
ชายป่าและการบุกรุ กเข้ าไปในพื้นที่ ป่า เปลี่ ยนแปลงพื้น ที่ เ ป็ น
พื้นที่เกษตรกรรม ท้าให้ถิ่นที่อยู่อาศัยตามธรรมชาติของช้างป่าจึง
ลดลงเรื่อยๆ และเป็นการบีบบังคับให้ช้างป่าออกหากินนอกพื้นที่
ป่าอนุรักษ์ และเข้ามาหากินในพื้นที่เกษตรกรรมที่อยู่ชิดเขตพื้นที่
ป่า รวมถึงการที่ชุมชนมีแหล่งน้้าเพื่อการเกษตร ก็เป็นอีกปัจจัย
หนึ่ ง ในการดึ ง ดู ด การเข้ า มาใช้ ป ระโยชน์ ข องช้ า งป่ า และมี
แนวโน้ ม ที่ ช้ า งจะอยู่ ป ระจ้ า นอกพื้ น ที่ ป่ า อนุ รั ก ษ์ ต่ อ ไป
จึงกลายเป็นปัญหาความขัดแย้งระหว่างราษฎรในพื้นที่กับช้างป่า
ที่นับวันยิ่งทวีความรุนแรงมากขึ้นทุกที ซึ่งมีทั้งการที่ช้างป่าเข้ามา
ท้าลายพืชผลการเกษตร หรือท้า ร้ายราษฎรในพื้นที่ การตอบโต้
ของราษฎรที่ท้าร้ายช้างป่า ท้าให้เกิดความสูญเสียทั้งชีวิตคนและ
ช้างป่า และทรัพย์สินอื่นๆอีกมากมาย
ปั ญ หาช้ า งป่ า บุ ก รุ ก พื้ น ที่ เ กษตรกรรมของเกษตรกร
ในเขตอ้าเภอท่าตะเกียบ และอ้าเภอสนามชัยเขต เนื่องมาจาก
ภัยแล้งท้าให้ช้างป่าขาดแคลนแหล่งอาหารท้าให้มีการเคลื่อนย้าย
พื้นที่หากิน ลงมาที่แปลงเกษตรกรรมของประชาชน ท้าความ
เสียหายแก่พืชผลทางการเกษตรของเกษตรกร ก่อให้เกิดความ
ขั ด แย้ ง ระหว่ า งประชาชนในพื้ น ที่ ใ นการอยู่ ร่ ว มกั น กั บ ช้ า งป่ า
ใ นการนี้ พ ระบาท สมเด็ จ พระเจ้ า อยู่ หั ว ฯ ท รงแ ต่ ง ตั้ ง
คณะกรรมการเพื่ อ จั ด ท้ า โครงการอนุ รั ก ษ์ ช้ า งป่ า รอยต่ อ
5 จังหวัด ในภาคตะวันออกไว้ในพระบรมราชูปถัมภ์ และทรงรับ
เป็นประธานที่ปรึกษาโครงการฯ โดยพระราชทานชื่อโครงการฯ
ว่า “โครงการพัชรสุธา คชานุรักษ์” ซึ่งแปลว่า “น้้าทิพย์รักษาช้าง
ให้ แ ข็ ง แกร่ ง ยื น ยงดุ จ เพชร” ตามพระบรมราโชบายที่ จ ะให้
อนุรักษ์ช้างป่าและการอยู่ร่วมกันอย่างสมดุลระหว่างคนและช้าง
อย่างมีสุข และทรงสืบสาน รักษา ต่อยอด แนวพระราชด้าริของ
พระบาทสมเด็ จ พระบรมชนกาธิ เ บศร มหาภู มิ พ ลอดุ ล ยเดช
มหาราช บรมนาถบพิ ต ร ที่ พ ระราชทานไว้ ตั้ ง แต่ ปี 2562
เกี่ยวกับการจัดการความขัดแย้งของคนกับช้างป่า
เมื่อวันที่ 31 ตุลาคม 2546 สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์
พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ทรงมีพระราช
เสาวนีย์กับพลตรีประยุทธ์ จันทร์โอชา ผู้บัญชาการกองพลทหาร
ราบที่ 2 รักษา พระองค์ ความตอนหนึ่งว่า “ขอให้ทหารดูแล
เรื่องป่าไม้และน้้า โดยเฉพาะพื้นที่ป่ารอยต่อ 5 จังหวัด และป่า
เขาใหญ่ ขอให้ทหารและกรมป่าไม้ รวมทั้งส่วนราชการอื่น ๆ

3. วัตถุประสงค์ของโครงการ
4. ตัวชี้วดั และค่าเป้าหมาย
ปลูกฝังแนวคิดให้กับประชาชนที่อาศัยอยู่ในพื้นที่อยู่ร่วมกับป่า
อย่างพึ่งพาอาศัยซึ่งกันและกัน โดยไม่เข้าไปรบกวนป่า ตลอดจน
พั ฒ นาอาชี พ ให้ กั บ ประชาชนให้ มี ร ายได้ เ พิ่ ม ขึ้ น ด้ ว ย จาก
พระราชด้าริและพระราชเสาวนีย์ดังกล่าว กรมประมง ได้ร่วม
ด้ า เนิ น โครงการอนุ รั ก ษ์ ท รั พ ยากรป่ า ไม้ ใ นพื้ น ที่ ป่ า รอยต่ อ
5 จังหวัด (ภาคตะวันออก) อันเนื่องมาจากพระราชด้าริ ตั้งแต่
พ.ศ. 2548 โดยได้ ด้ า เนิ น กิ จ กรรมส่ ง เสริ ม และพั ฒ นา
การเพาะเลี้ยงสัตว์น้า โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนาให้ราษฎรมี
ความรู้และทักษะในการเพาะเลี้ยงสัตว์น้า ซึ่งจะท้าให้ราษฎรมี
อาหารโปรตีนบริโภคมากขึ้นและสามารถเลี้ยงเพื่อจ้าหน่าย เป็น
การเพิ่ ม รายได้ ใ ห้ แ ก่ ค รั ว เรื อ นอี ก ทางหนึ่ ง โดยมี เ ป้ า หมาย
ด้ า เนิ น การจั ง หวั ด ละ 50 ครั ว เรื อ นต่ อ ปี ในพื้ น ที่ เ ป้ า หมายที่
ก้าหนด 2 ประเภทคือหมู่บ้านเร่งด่วนการพัฒนา และหมู่บ้าน
พัฒนาปกติ ซึ่งจังหวัดฉะเชิงเทรามี พื้นที่เป้าหมาย 19 หมู่บ้าน
ประกอบด้วย หมู่บ้านเร่งด่วนการพัฒนา 5 หมู่บ้าน และหมู่บ้าน
พัฒนาปกติ 14 หมู่บ้าน
จากข้ อ จ้ า กั ด ของโครงการอนุ รั ก ษ์ ท รั พ ยากรป่ า ไม้
ในพื้นที่ป่ารอยต่อ 5 จังหวัด (ภาคตะวันออก) อันเนื่องมาจาก
พระราชด้ า ริ ที่ มี ก ารระบุ พื้ น ที่ ด้ า เนิ น การ ท้ า ให้ ผู้ ที่ ไ ด้ รั บ
ผลกระทบจากช้างป่าและมีพื้นที่อยู่นอกพื้นที่เป้าหมายที่ก้าหนด
ไม่ ส ามารถเข้ า ร่ ว มโครงการได้ ส้ า นั ก งานประมงจั ง หวั ด
ฉะเชิงเทรา จึงได้จัดท้า โครงการส่งเสริมและพัฒนาอาชีพด้าน
การเพาะเลี้ ย งสั ต ว์ น้ า ภายใต้ โ ครงการพั ช รสุ ธ าคชานุ รั ก ษ์
ในเขตพื้นที่ป่ารอยต่อ 5 จังหวัดขึ้นเพื่อบรรเทาความเดือดร้อน
ให้ผู้ที่ได้รับผลกระทบจากช้างป่า
3.1 เพื่อสนองพระบรมราโชบายและพระราชด้าริตามโครงการ
พัชรสุธาคชานุรักษ์
3.2 เพื่อบรรเทาความเดือดร้อนให้ราษฎรที่ได้รับผลกระทบจาก
ช้างป่า
3.3 เพื่อสร้างเสริมอาชีพทางเลือกให้เกษตรกรให้มีรายได้เพิ่มขึ้น
3.4 เพื่อบูรณาการความร่วมมือระหว่างหน่วยงานที่เกี่ยวข้องทั้ง
ภาครัฐและเอกชน
4.1 เกษตรกรผู้เข้าร่วมโครงการ มีความรู้ด้านการเพาะเลี้ ยง
สัตว์น้า จ้านวน 100 ราย
4.2 ผู้เข้าร่วมโครงการน้าความรู้ที่ได้รับไปใช้ในการพัฒนาอาชีพ
ไม่น้อยกว่าร้อยละ 80
4.3 เกษตรกรผู้เข้าร่วมโครงการ สามารถถ่ายทอดความรู้ให้แก่
ผู้อื่นได้ร้อยละ 70

5. พืน้ ที่เป้าหมาย
6. กิจกรรมหลัก
6.1 กิจกรรมหลักที่ 1
งบประมาณ
ผู้รับผิดชอบ
หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง
6.2 กิจกรรมหลักที่ 2
งบประมาณ
ผู้รับผิดชอบ
หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง
7. หน่วยงานดาเนินงาน
8. ระยะเวลาในการดาเนินงาน
9. งบประมาณ
10. ผลผลิต (Output)
๑1. ผลทีค่ าดว่าจะได้รบั
(Outcome)
4.4 เกษตรกรผู้เข้าร่วมโครงการ มีรายได้เพิ่มขึ้น ไม่น้อ ยกว่ า
30,000 บาท
หมู่บ้านคชานุรักษ์ อ้าเภอท่าตะเกียบ และอ้าเภอสนามชัยเขต
จังหวัดฉะเชิงเทรา
6.1 ประชาสัมพันธ์ สร้างการรับรู้แก่เกษตรกรผู้สนใจเข้าร่วม
โครงการ ชี้แจงวัตถุประสงค์ และรับสมัครเกษตรกรผู้เข้าร่วม
โครงการด้วยความสมัครใจ มีความพร้อมด้านสถานที่ มีความ
มุ่งมั่นในการพัฒนาอาชีพเกษตรกรรม
6.2 อบรมให้ความรู้ด้านการเพาะเลี้ยงสัตว์น้าที่เหมาะสมกับ
พื้นทีใ่ ห้ผู้เข้าร่วมโครงการ
6.3 สนับสนุนปัจจัยด้านการเกษตรให้แก่ผู้เข้าร่วมโครงการ
6.3.1 กระชังบก รายละ 1 กระชัง
6.3.2 ลูกพันธุ์กบ รายละ 1,000 ตัว
6.3.3 อาหารกบ เบอร์ 1 รายละ 1 กระสอบ
6.4 ติดตามให้ค้าแนะน้าผู้เข้าร่วมโครงการ
งบประมาณ 300,720 บาท
ผู้รับผิดชอบ กลุ่มบริหารจัดการด้านการประมง ส้านักงานประมง
จังหวัดฉะเชิงเทรา
-
ส้านักงานประมงจังหวัดฉะเชิงเทรา
เดือนตุลาคม 2563 ถึงเดือนกันยายน 2564
งบประมาณ 300,720 บาท
แหล่งที่มาของงบประมาณ งบพัฒนาจังหวัดฉะเชิงเทรา
10.1 เกษตรกรผู้เข้าร่วมโครงการ มีความรู้ด้านการเพาะเลี้ยง
สัตว์น้า จ้านวน 100 ราย
10..2 ผู้เข้าร่วมโครงการน้าความรู้ที่ได้รับไปใช้ในการพัฒนา
อาชีพไม่น้อยกว่าร้อยละ 80
10.3 เกษตรกรผู้เข้าร่วมโครงการ สามารถถ่ายทอดความรู้ให้แก่
ผู้อื่นได้ร้อยละ 70
10.4 เกษตรกรผู้เข้าร่วมโครงการ มีรายได้เพิ่มขึ้ นไม่น้อยกว่า
30,000 บาท
11.1 ผลกระทบจากการถูกช้างป่าท้าลายพืชผลการเกษตรของ
เกษตรกรลดลง
11.2 เกษตรกรมีอาหารโปรตีนบริโภค และมีรายได้เสริมจาก
การจ้าหน่ายผลผลิต
11.3 แก้ปัญหาช้างป่า ให้คนกับช้างอยู่ร่วมกันได้ สภาพแวดล้อม
และสังคมดีขึ้น
11.4 เกิดการบูรณาการความร่วมมือกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้องทั้ง
ภาครัฐและเอกชน