УНИВЕРЗИТЕТ „СВ.

КЛИМЕНТ ОХРИДСКИ“- БИТОЛА

ФАКУЛТЕТ ЗА БЕЗБЕДНОСТ- СКОПЈЕ
КАТЕДРА ЗА БЕЗБЕДНОСНИ НАУКИ И ПРИВАТНА
БЕЗБЕДНОСТ

УСТАВНО ПРАВО

СЕМИНАРСКА РАБОТА: УСТАВНОТО УРЕДУВАЊЕ НА КИНА

Проф. Д-р Марјан Арсовски Изработила: Моника Милановска

Бр. на индекс: 2689/14

Скопје 2014
СОДРЖИНА
Вовед...............................................................................................................................................3
Историја..........................................................................................................................................4
Релјеф..............................................................................................................................................5
Клима..............................................................................................................................................5
Пекинг.............................................................................................................................................5
Државен совет на Кина .................................................................................................................6
Организација..................................................................................................................................6
Дел од Уставот на Народна Република Кина.............................................................................8
Основните права и должности на граѓаните ............................................................................10
Заклучок........................................................................................................................................11
Користена литература..................................................................................................................12

2
ВОВЕД
Народна Република Кина или скратено НР Кина  го опфаќа најголемиот дел
од културниот, историскиот и географскиот простор, познат под името Кина. Од своето
формирање во 1949 година, таа е водена од Комунистичката партија на Кина. Кина е
најнаселена држава во целиот свет со повеќе од 1.250.000.000 жители, од кои повеќето
припаѓаат на групата Хан. Таа е најголема земја на подрачјето на Источна Азија, и четврта
по големина во целиот свет. Кина граничи со 14 земји: Авганистан,  Бутан, Мјанмар, Ин-
дија, Казахстан, Киргизстан, Лаос, Монголија, Непал, Северна Кореја,  Пакистан,  Руси-
ја, Таџикистан и Виетнам.
Кина е една од земјите со најдолга историја во светот. На луѓето од сите
националности во Кина, заеднички им создаде прекрасна култура и имаат славна
револуционерна традиција. Феудалната Кина постепено се намалуваше по 1840 до полу-
колонијални и полу-феудално земја. На кинескиот народ водеше бран врз бран на
херојската борба за национална независност и ослободување и за демократија и слобода.
Револуцијата од 1911 година, предводена од д-р Сан Јат-Сен, ја укина феудална монархија
на Република Кина. Но, кинескиот народ допрва требаше да ја исполни својата историска
задача на соборувањето на империјализмот и феудализмот. По водењето тешки, долги и
извиткани борби, вооружени и на друг начин, на кинескиот народ од сите националности
предводени од Комунистичката партија на Кина со претседателот Мао Це Тунг, како
нејзин лидер во крајна линија, во 1949 година, беше соборен на владеењето на
империјализмот, феудализмот и бирократ-капитализмот, со големата победа на новата
демократска револуција и основата на Народна Република Кина. Потоа кинескиот народ
ја зеде државната власт во свои раце и станаа мајстори на земјата.
Големи успеси се постигнати во економскиот развој. Независен и прилично
сеопфатен социјалистички систем на индустријата е главно воспоставен. Има значително
зголемување на земјоделското производство. Значителен напредок е направен во
образовни, научни, културни и други претпријатија, и социјалистичко идеолошко
образование им дадоа значајни резултати. Животниот стандард на народот значително е
подобрен.

3
ИСТОРИЈА

Кина е гледана како различна древна цивилизација која се протега над една голема област
во Источна Азија, еден народ и / или мултинационален ентитет. Со скоро 4.000 години на
континуирана историја, Кина е една од најстарите цивилизации во светот. Пред XIX век,
таа поседуваше едни од најмодерните општества и економии во светот, потоа таа ја
пропушти индустриската револуција во Европа и почна да се намалува. Во XIX и XX век,
империјализмот, внатрешната слабост и граѓанските војни ја оштетија земјата и нејзината
економија, доведоа до соборување на царската власт. Во 1949 година, по главните борби
завршија во кинеската граѓанска војна, се појавија две држави кои се нарекуваа „Кина“:

 Народна Република Кина (НР Кина), формирана во 1949 година, попозната како
Кина, има контрола над копнениот дел на Кина и во голема мера самоуправната
власт на териториите во Хонгконг (од 1997) и Макао (од 1999).
 Република Кина (ROC), основана во 1912 година во копнениот дел на Кина, сега
попознат како Тајван, има контрола над островите Тајван, Пенгу, Кинмен, Матцу,
групниот остров Пратас, и неколку други острови.

Во 1950 година, промените на економските политики во Тајван се трансформираа на

остров во технолошки ориентирана индустриска развиена економија, по период на високи
стапки на раст и брза индустријализација. Во копнениот дел на Кина, во 1970-тите, рефор-
мите познати како "Четири модернизации" го подобрија земјоделството,  индустријата, 
технологијата и одбраната, подигање на животниот стандард и правење на НР Кина една
од големите сили. До 2011 година се вклучија предизвиците на зголемениот јаз меѓу
богатите и сиромашните, деградацијата на животната средина и масовната корупција.
Историски гледано, културната сфера на Кина се прошири низ цела Источна Азија како
целина, со кинеска религија, обичаи и писмен систем кои беа донесени на различни
степени од страна на соседите како што се Јапонија, Северна Кореја и Виетнам. Со текот
на неговата историја, Кина беше извор на многу големи пронајдоци. Исто така има еден
од најстариот систем на писмен јазик на светот. Првите докази за човечко присуство во
регионот беа пронајдени во пештерата Жодокиан. Тоа е еден од најраните познати

4
примероци на хомо еректус, сега познат како Човекот Пекинг, се проценува дека живееле
од пред 300.000 до 780.000 години.

РЕЛЈЕФ

Кина по градбата и постанокот се состои од три големи подрачја: стари

грамадни плани-ни на исток, палеозојски планини на северозапад и млади верижни
планини на југозапад. Врз релјефот на Кина големо влијание имало понирањето на
Индиската литосферна плоча под Евроазиската, при што дошло формирањето на
Тибетската низина и настанувањето на Хималаите. Тибет со просечна висина од 4000м е
највисоката висорам-нина во светот. Тибет на југ е опкружен од Хималаите, а на север
доаѓа Кунлун. Тибетската висорамнина на југоисток постепено се спушта преку
рамнината Јунан Гизу. Во низинските подрачја најголема е Источно-Кинеската низина
во Манџурија, Големата Низина во долниот тек на Хоанг Хо и рамнината во средниот и
долниот тек на реката Јангцекјанг. А низините меѓу себе се одвоени со ниски шуми. Од
големите планински делoви кои се под вечен снег се спуштаат големи ледници. Копното е
воглавно ниско, а морето до копното е плитко (200м). На Кина ѝ припаѓаат 5400 острови.1

КЛИМА

Освен географската положба и релјефот на климата , големо влијание имаат

и монсунските ветрови. Во долините на големите реки се чувствуваат влијанијата
од океанот  длабоко во внатрешноста на копното, сè до Монголија. Поради тоа во
југоисточниот дел на Кина има суптропска клима (1600 до 2000мм врнежи). А во
северниот дел има ладна и сува континентална клима. Тука врнежите не достигнуваат
1000мм. Во северниот дел на Кина сушите се многу чести. Најмногу врнежи има во
јужните краеви на Тибет поради  летните монсуни. Во западниот континентален дел на
Кина, зимите на високите планини се долги и многу ладни, а летата се кратки и студени.
Во југоисточното приморје на Кина тајфуните често прават пустоши.2

ПЕКИНГ

1
mk.wikipedia.org/wiki/Народна_ Република _Кина
2
mk.wikipedia.org/wiki/Народна_ Република _Кина

5
Пекинг е главниот град на Кина, најнаселен кинески град после Шангај. Пекинг е
голем сообраќаен центар со многу  патишта, автопатишта и пруги кои поминуваат низ
него. Пекинг е исто така политички,  економски и образовен центар.

ДРЖАВЕН СОВЕТ НА КИНА

Државниот совет или Централна народна влада/управа  е кабинетот на Народна
Република Кина. Во него членуваат раководителите на управните органи и служби, на
чело со премиерот кој е негов претседавач. Сегашниот состав брои 35 члена: премиерот,
еден извршен вицепремиер, тројца вицепремиери, петмина државни советници (од кои
двајца се министри) и уште 25 министри и началници на поважни служби. Во политиката
на Кина, владата претставува една од трите меѓусебно поврзани ограноци на власта:
другите две се Комунистичката партија на Кина (КПК) и Народната ослободителна
армија (вооружените сили на Кина). Државниот совет е надлежен и за работата на
покраинските управи и спроведувањето на државната политика на тоа ниво. Советот е
организациски „сраснат“ со номенклатурата на КПК, со што нема остра граница помеѓу
партијата и државата.3

ОРГАНИЗАЦИЈА

Државниот совет се среќава еднаш на шест месеци. Во меѓувреме со него раководи

политбиро што се состанува еднаш неделно. Во постојаниот комитет членуваат преми-
ерот, еден извршен вицепремиер, тројца вицепремиери и уште петмина државни
советници (од кои еден е Генерален секретар на Државниот совет, а двајца се министри).

Вицепремиерите и државните советници ги предлага премиерот, а ги назначува

претсе-дателот со одобрение од Националното народно собрание (ННС). Имаат право на
два последователни мандата од по 5 години.

Секој вицепремиер е задолжен за извесни области од управата, а секој државен советник

има функции определени од премиерот. Генералниот секретар стои на чело на Општата
служба која е задолжена за секоjдневните работи на советот. Овој генерален секретар има
релативно мали овластувања, далеку од моќта на Генералниот секретар на КПК.

3
mk.wikipedia.org/wiki/Државен_ Совет _на_Кина

6
 Секое министерство е задолжено за еден сектор. Комисиите имаат повисок ранг од
министерствата и се задолжени за планирање, осмислување и надгледување на соодвет-
ните активности на разните управни органи. Службите се занимаваат со работите од
постојана тековност. Бироата и управите имаат понизок статус од министерствата.

Покрај министерствата (вкупно 25), постојат и 38 владини организации во непосредна

надлежност и кои одговараат на самиот Државен совет. Раководителите на овие
организации присуствуваат на пленарните седници, но не редовно.

Државниот совет формално одговара на Националното народно собрание и

неговиот (ННС) Постојан комитет(ПК) при извршувањето на најразлични управни
функции на државно и локално ниво, и номинално дејствува со овластување од ННС.
Познат е барем еден случај кога ННС има одбиено иницијатива на Државниот совет, како
и неколку случаи каде советот има повлечено или темелно изменето предлози поради
отпор во ННС.

Советот и Комунистичката партија на Кина се мошне преплетени. Со ретки

исклучоци, државните советници се високорангирани членови на КПК и како такви, тие
имаат големо влијание и во партиската, и во државната политика. Овој систем се
разликува од оној на СССР, каде партијата владеела со државниот апарат.

Кон крајот на 1980-тите постоеле обиди за раздвојување на партијата и државата, каде

партијата би носела одлуки, а Државниот совет би ги извршувал. Во рок од неколку
години ваквите иницијативи биле напуштени.

Како главен управен орган на владата, главна функција на советот е да ја создава

управната политика, да издава решенија и налози и да врши надзор врз спроведувањето на
истите. Покрај ова, советот прави нацрти што ги поднесува на ННС и постојаниот
комитет, ги изготвува државните планови и буџетот и ги доставува на ННС за
разгледување и гласање.

Во Државниот совет се доставуваат и разгледуваат идеите и иницијативите од сите

подрачја и степени на управата, со особен нагласок на економско осовременување.
Државниот совет е надлежен а Министерството за одбрана, но не и армијата, врз која е
надлежен Централниот воен комитет.

7
ДЕЛ ОД УСТАВОТ НА НАРОДНА РЕПУБЛИКА КИНА4

Член 1. Народна Република Кина е социјалистичка држава под демократска

диктатура на народот предводен од страна на работничката класа и врз основа на
сојуз на работниците и селаните. Социјалистичкиот систем е основниот систем на
Народна Република Кина. Саботажа на социјалистичкиот систем на било која
организација или поединец е забрането.

Член 2. Сета моќ во Народна Република Кина му припаѓа на народот.

Органите преку кои луѓето ги уживаат државна власт се: Националниот народен
конгрес и конгреси на локалните луѓе на различни нивоа. Луѓето ги управуваат
државните работи и управувањето со економски, културни и социјални прашања
преку разни канали и на различни начини во согласност со закон.

Член 3. Државните органи на Народна Република Кина го применуваат

принципот на демократски централизам.

Член 4. Сите националности во Народна Република Кина се еднакви. Државата

ги штити законските права и интереси на малцинските националности, ги
поддржува и го развива односот на еднаквост, единство и меѓусебна помош меѓу сите
националности во Кина. Дискриминацијата и угнетувањето од било која
националност се забранети; сите дејства кои го поткопуваат единство на
националностите или ја поттикнуваат нивната рецесија се забранети. Државата
помага на областите населени со малцинските националности, го забрзува својот
економски и културен развој во согласност со карактеристиките и потребите на
различни малцински етнички заедници. Регионалната автономија се практикува во
областите каде што живеат луѓето на малцинските националности во компактни
заедници; во овие области се утврдени органи на самоуправа за остварување на
правото на автономија. Сите национални автономни области се неотуѓиви делови на
Народна Република Кина. На луѓето од сите националности имаат слобода да го

4
http://en.people.cn/constitution/constitution.html

8
користат и да го развијат својот говорен и писмен јазик, како и да се зачува или
реформира на свој начин и обичаи.

Член 5. Државата го одржува единството и достоинството на

социјалистичкиот правен систем.

Член 10. земјиштето во градовите е во сопственост на државата. Земјиште

во руралните и приградските населби е во сопственост на колективи, освен за оние
делови кои припаѓаат на државата во согласност со закон; куќата и приватните
парцели на земјоделските култури и ридското земјиште се исто така во сопственост
на колективи. Државата во интерес на јавноста може да преземе земјиште за
неговата употреба во согласност со закон. Ниедна организација или поединец не
може да присвои, купува, продава или дава под закуп земјиште, или незаконски
трансфер на земјиште. Сите организации и поединци кои користат земјиште мора да
направат рационално користење на земјиштето.

Член 13. Државата го заштитува правото на граѓаните да поседуваат

законски заработени приходи, заштеди, куќи и други имотно-прави односи.

Член 21. Државата развива медицински и здравствени услуги, ја промовира

современата медицина и традиционалната кинеска медицина, го охрабрува и
поддржува формирањето на разни медицински и здравствени установи од страна на
руралните економски колективи, државните претпријатија и организации, сите се за
да се заштити здравјето на луѓето. Државата развива физичка култура и промовира
масовни спортски активности за да се изгради фигурата на луѓето.

Член 29. Вооружените сили на Народна Република Кина им припаѓаат на

луѓето. Нивната задача е да се зајакне националната одбрана, да се спротивстават на
агресија, да се брани татковината, да се зашти трудот на луѓето, да учествуваат во
националната реконструкција, и да работат напорно за да му служат на народот.

ОСНОВНИТЕ ПРАВА И ДОЛЖНОСТИ НА ГРАЃАНИТЕ5

Член 33. Сите лица кои поседуваат државјанство на Народна Република Кина
се државјани на Народна Република Кина. Сите граѓани на Народна Република Кина

5
http://en.people.cn/constitution/constitution.html

9
 се еднакви пред законот. Секој граѓанин ужива своите права, а во исто време мора да
се извршат обврските пропишани со Уставот и со законот.

Член 34. Сите граѓани на Народна Република Кина, кои се на возраст над 18
години имаат право на глас, да учествуваат на изборите, без разлика на
националност, раса, пол, занимање, семејно потекло, верско уверување, образование,
имотната состојба, или должина на престој, освен лицата лишени од политички
права согласно со закон.

Член 45. Граѓаните на Народна Република Кина имаат право на материјална

помош од државата и општеството кога тие се стари, болни или изнемоштени.
Државата се развива за социјално осигурување, социјална помош и медицински и
здравствени услуги кои се потребни за да се овозможи на граѓаните да го уживаат
ова право. Државата и општеството обезбедуваат живот на лицата припадници на
вооружените сили, да обезбедат пензии на семејствата на мачениците и да дадат
преференцијален третман на семејствата на воениот персонал. Државата да помогне
на општеството, да склучи договори за работа, живот и едукација на слепи, глуви-
неми и други хендикепирани граѓани.

Член 46. Граѓаните на Народна Република Кина, имаат должност, како и

право да добијат образование. Државата промовира на сите круг морални,
интелектуални и физички развој на децата и младите луѓе.

Член 50. Народна Република Кина ги штити легитимните права и интереси

на кинеските државјани кои живеат во странство и штити законските права и
интереси на вратени во странство кинески и на членовите на семејството на кинески
државјани кои живеат во странство.

ЗАКЛУЧОК

Народна Република Кина е унитарна мулти-национална држава изградена заеднички

од страна на луѓе од сите националности. Социјалистичките односи на еднаквост, единство
и меѓусебна помош се формирани меѓу нив и ќе продолжат да се зајакнуваат. Во борбата за
зачувување на единството на националностите, потребно е да се борат против големите

10
нации, шовинизам, главно Хан шовинизам, и исто така е неопходно да се бори против
локалниот национален шовинизам. Државата не е во нејзина моќ да се промовира заеднички
просперитет на сите националности во земјата.

Достигнувања на Кина во револуцијата и изградбата се неразделни од поддршката од

страна на луѓето од целиот свет. Иднината на Кина е тесно поврзана со онаа на целиот свет.
Кина се придржува до независна надворешна политика, како и на принципите на заемно
почитување на суверенитетот и територијалниот интегритет, меѓусебно ненапаѓање,
немешање во меѓусебните внатрешни работи, рамноправност и взаемна корист и мирен
соживот во развојот на дипломатските односи и економската и културната размена со други
земји; Кина постојано се противи на империјализмот, хегемонизмот и колонијализмот,
работи на унапредување на единство со луѓето од другите земји, ги поддржува угнетените
народи и земји во развој, само се борат за победа и да ја зачуваат националната независност
и развојот на нивните национални економии, и се стремат да го заштитат светскиот мир и да
се промовира каузата на човечкиот напредок.

КОРИСТЕНА ЛИТЕРАТУРА

 mk.wikipedia.org/wiki/Народна_ Република _Кина

 mk.wikipedia.org/wiki/Државен_ Совет _на_Кина

 http://en.people.cn/constitution/constitution.html

11
12