ВОЕНО-ПОЛИТИЧКИТЕ КРИЗИ И ФОРМИРАЊЕТО НА НОВИТЕ ДРЖАВИ

************Трката за вооружување меѓу големите сили.

*Со почетокот на Студената војна двата блока почнале вистинска трка за

вооружување. Тие развиле силна воена индустрија и науката била ставена во служба
на воените потреби. Се проузведувале масовно современо оружје и милинои луѓе
биле под оружје.

*Во 1949 година и СССР започнала со произвотство на атомска бомба и го скршила

американскиот атомски монопол.

*Во 1950 година САД ја испоробала хидрогенетската бомба, а тоа го направила и СССР
во 1955 година. Така се создала една атомска рамнотежа на стравот.

*Натпреварот помеѓу двата блока продолжил и во освојувањето на вселената. Во 1957

година СССР го пратила првиот вештачки сателит во вселената, а во 1961 година Јуриј
Гагарин бил првиот човек што летнал во вселената.

*Во 1969 година Американецот Нил Армстронг бил првиот човек што стапнал на
Месечината.

************Појава на нови кризни жаришта и војни.

*По втората светска војна во Европа избувнала т.н. Берлинска криза. Резултатот на
кризата била поделбата на Берлин и на Германија. Берлинскиот ѕид, кои бил изграден
во 1961 година, ја симболизирал поделбата на Европа и на светот во два блока.

*Во 1949 година комунистичките сили на чело со Мао Це Тунг ги поразиле кинеските
националистички сили на чело со Чанг Кај Шек и Кина се прокламирала за Република
во октомври 1949 година. Потоа по поразот националистичките кинески сили се
повлекле на островот Тајван (Формоза) и се создала уште една кинеска држава.

*Во Кореја започанала Корејската војна (1950-1953). Војната завршила со поделба на

Кореја на Северна Кореја (со комунистичко државно уредување) и Јужна Кореја (со
капиталистичко државно уредување).

*Силно национално и антиколонијално движење се развило и во Индокина (Виетнам,

Лаос, и Камбоџа). Во Виетнам, под раководство на Комунистичката партија на
Виетнам на чело со Хо Ши Мин, земјата била ослободена и од францускиот и подоцна
од американскиот империјализам и обединета.

*Во Камбоџа раководството на црвените кмери на чело со Пол Пот, власта

привремено преминала во рацете на Комунистичката партија.

*Другото жариште било на Блискиот Исток. По формирањето на еврејската држава, на

Блискиот исток почнал период на голема политичка нестабилност и непрекинати
војни помеѓу изреалската држава и арапските држави. Судирот помеѓу Израел и
Палестинското националноослободително движење, на чело со Јасер Арафат, му бил
даден посебен белек на целиот повоен период во регионот.
*Ривалството помеѓу двата блока особено се изразило во Третиот свет. СССР усепала
да се вметне во Ангола и Етиопија и воено интервенира во Авганистан (1979), но
поради отпорот на муџахедините СССР бил принуден да се повлече.

*САД доминирала во Латинска Америка. Вршела силен притисок врз Куба на Фидел
Кастро, го поддржала држабниот удар на генералот Пионче во Чиле и се мешала во
внатрешните работи на Аргентина, Уругвај и Никарагва.

******************Антиколонијалните и националноослободителните движења во

светот и формирањето на нови држави.

*По Втората светска војна во светот почнал процесот за деколонизација. Овој процес
ги зафатиле земијте од Африка и Азија.

*Во периодот од 1947 до 1962 година повеќето од англиските колонии добиле

незвисност. Покрај Индија, Пакистан, Цејлон независност добиле и земјите од
Индокина – Виетнам, Лаос и Камбоџа. Во 1949 година и Индонезија добила
независност.

*Во Африка деколонизацијата се вршела и со национално-револуционерни

движења. Такви движења се појавиле и во Алжир, Ангола и Мозамбик. Во 1960
година, во т.н, “Африканска година“, 18 африкаснки држави ја прокламирале својата
независност.

*Во 1963 година се формирала организацијата “Обединета Африка“.

*До 1970 година се појавиле 64 независни држави, а колонијалните империи на

Англија, Франција и Португалија престанале да постојат.

*Во Јужна Африка се развиле силно ослободително движење против политиката на

апартхејдот на чело со Нелсон Мандела, лидер на Африканскиот национален свет.

*****************Движењето на неврзаните.

*Земјите кои не припаѓале на ниеден од блоковите, го формирале Третиот свет и

воделе независна неврана политика во однос на двата блока. Иницијатори на
движењето на неврзаните биле Џавахарлал Нехру- претседател на Индија, Јосип
Броз Тито- лидер ја Југославија и Гамал Абдел Насер, премиер на Египет.

*Во 1964 година неврзаните и неразвиените земји ја формирале Групата на “77-те

држави“ што се залагале за економски и развиток на неразвиените земји,
отстранувањето на големите разлики што постоеле помеѓу богатите и сиромашните
земји и простување на странските долгови за најсиромашните земји.