Professional Documents
Culture Documents
INTRODUKSYON:
OVERVIEW:
Ang talakayang ito ay makatutulong upang madagdagan pa ang mga kaalaman ng mga
mag-aaral sa pakikipagtalastasan.
PAUNANG PAGSUSUBOK:
Panuto: Basahin at unawain ang mga sumusunod na katanungan at Piliin ang titik ng tamang
sagot. Isulat ang kasagutan sa patlang bago ang bilang.
a.komunikasyon c. transportasyon
b. impormasyon d. eksperementasyon
________3. Ang mga makahulugang yunit ng isang salita katulad ng panlapi at salitang-ugat ay tinatawag
na ________?
a. Ponema c. Pangungusap
b. Morpolohiya d. Diskurso
________4. Ang pag-aaral ng mga makahulugang tunog ng isang wika ay tinatawag na _______?
a. Ponolohiya c. Sintaksis
b. Morpolohiya d. Balarila
________5. Upang manatiling buhay ang isang wika, kinakailangang ito’y patuloy na ____?
a. Sinasaliksik c. ginagamit
b. Isinasaaklat d. itinuturo
LEARNING ACTIVITIES:
WIKA:KATUTURAN AT KATANGIAN
Ayon kay Archibald A. Hill sa kanyang papel na what is language? Ang wika raw ay ang
pinakaelaboreyt na anyo ng simbolikong Gawaing pantao. Ang mga simbolong ito ay binubuo ng mga
tunog na nalilikha ng aparato sa pagsasalita at isinasaayos sa klase at patern na lumilikha sa isang
komplikado at simetrikal na istruktura. Ang mga simbolong ito ay mayroon ding kahulugang arbitraryo
upang magamit ng mga taong kabilang sa isang kultura.
Ayon naman kay Gleason ang wika raw ay masistemang balangkas ng sinasalitang tunog na
pinipili at isinasaayos sa paraang arbitraryo upang magamit ng mga taong kabilang sa isang kultura.
1. Ang wika ay masistemang balangkas- Ano mang wika sa daigdig ay sistematikong nakasaayos
sa isang tiyak na balangkas. Lahat ng wika ay nkabatay sa tunog. Ponema ang tawag sa
makahulugang tunog ng isang wika, samantalang Ponolohiya naman ang tawag sa makaagham
nap ag-aaral ng mga ito. Kapag ang ponemang ito ay pinagsama, maaaring makabuo ng maliit
nay unit ng salita na tinatawag na morpema. Ang morpemang mabubuo ay maaring salitang-
ugat,panlapi o morpemang ponema katulad ng ponemang /a/ na sa wika natin ay maaaring
magpahiwatig ng kasariang pambabae. Morpolohiya naman ang tawag sa makaagham nap ag-
aaral ng morpema.Samantala kapag ang mga salita ay ating pinag-ugnay, maaari naman tayong
makabuo ng pangungusap. Sintaksis naman ang tawag sa makaagham nap ag-aaral ng
pangungusap. Kapag nagkaroon na ng makahulugang palitan ng pangungusap ang dalawa o higit
pang tao ay nagkakaroon na ng tinatawag na diskurso.
2. Ang wika ay sinasalitang tunog- Hindi lahat ng tunog ay wika sapagkat hindi lahat ng tunog ay
may kahulugan. Sa tao ang pinakamakahulugang tunog na nalilikha natin at kung gayo’y
kasangkapan ng komunikasyon sa halos lahat kung hindi man lahat ng pagkakataon ay ang tunog
na sinasalita.Samakatwid ito ang mga tunog na nalilikha ng ating aparato sa pagsasalita na
nagmumula sa hanging nanggagaling sa baga o ang pinanggagalingan ng lakas o
enerhiya,nagdaraan sa pumapalag na bagay na lumilikha ng tunog o artikulador at minomodopika
ng resonador.
›Ang wikang Filipino ay may dalawampu’t isang ponemang napapangkat sa dalawa- mga
ponemang katinig at ponemang patinig.
3. Ang wika ay pinipili at isinasaayos- Sa lahat ng pagkakataon pinipili natin ang wikang ating
gagamitin. Madalas ang pagpili ay nagaganap sa ating subconscious at magkaminsa’y sa ating
conscious nap ag-iisip.
4. Ang wika ay arbitraryo- Nangangahulugang na ang mga tunog na binibigkas sa wika ay pinili
para sa layunin ng mga gumagamit. Isinasaayos ang mga tunog sa paraang pinagkasunduan ng
pangkat ng mga taong gumagamit nito.
5. Ang wika ay kasangkapan sa komunikasyon- Ang wika ay kasangkapan sa komunikasyon at
katulad ng iba pang kasangkapan, kailangang patuloy itong ginagamit.
6. Ang wika ay nakabatay sa kultura- Ang kultura ng isang sibilisasyon ay makikita sa wikang
pinahahayag ng sibilisasyong yaon. Ang wika at kultura ay dalawang bagay na hindi
mapaghihiwalay. Sa pamamagitan ng wika, nagkakaalaman at nagkakaugnayan sa pamumuhay,
sa loobin, tradisypon, mithiin, paniniwala ng mga tao. Sapat ang wika upang magpahayag sa
kultura ng mga taong gumagamit nito.
7. Ang wika ay nagbabago- Dinamiko ang wika. Hindi ito maaaring tumangging hindi magbago.
SUPPLEMENTARY AIDS:
Maaring bisitahin ang link na ito upang magkaroon ng karagdagang kaalaman sa aralin.
https://www.google.com/search?
q=katuturan+at+katangian+ng+wika&prmd=inv&sxsrf=ALeKk02-
Dt023bPhuF1qUjVfUaPLalH7RQ:1592630942700&source=Inms&tbm=vid&sa=X&ved=2ahUKE
wjL6-PM1l_qAhWUBogKHcdZAgkQ_AUoA3oECA0QAw&biw=360&bih=648#
IKALAWANG PAGSUSUBOK:
Panuto: Isulat ang TAMA kung tama ang pahayag ng pangungusap at MALI naman kung mali
ang pahayag sa pangungusap. Isulat sa patlang bago ang bilang.
REFERENCES:
https://www.google.com/search?
q=katuturan+at+katangian+ng+wika&prmd=inv&sxsrf=ALeKk02-
Dt023bPhuF1qUjVfUaPLalH7RQ:1592630942700&source=Inms&tbm=vid&sa=X&ved=2ahUKE
wjL6-PM1l_qAhWUBogKHcdZAgkQ_AUoA3oECA0QAw&biw=360&bih=648#