ΤΟΥΡΚΙΑ Ο ΠΡΟΑΙΩΝΙΟΣ ΕΧΘΡΟΣ ΜΑΣ
ΑΠΟ ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΑΝΑΦΟΡΕΣ
(μέρος 4ον) Ὑπὸ Παναγιώτου Βάλλιου, ἁγιογράφου
Φίλε ἀναγνῶστα, θλιβερὸ εἶναι νὰ μνημο-
νεύουμε τὴν ζοφερὴ καὶ ἀσέληνη νύχτα τῆς
σκλαβιᾶς τὴν ὁποῖα μᾶς ἐπέβαλε τὸ βαρ-
βαρικὸ ἔθνος τῶν Τούρκων Ὀθωμανῶν («τὶς
οἶδε κρίμασιν, ὁ Θεὸς οἶδε»). Ὁ ἀναστοχα-
σμὸς τῶν ὅσων ὑπέστησαν οἱ πρόγονοί μας,
μᾶς ἐπιφέρει μιὰ πνευματικὴ δυσφορία, καὶ
ὁρισμένοι ἀναλογίζονται: «Αὐτὰ ἀνήκουν στὸ
παρελθόν, τώρα ἂς κοιτάξουμε μπροστά!»
Ὅμως δὲν πρέπει νὰ παραθεωροῦμε τὴν
Ἱστορία μας διότι ἀποτελεῖ ἀναπόσπαστο
μέρος τῆς ἐθνολογικῆς μας ταυτότητας καὶ
ὅποιος τὴν ἀγνοήσει, πορεύεται ἀνερμάτι-
στος (αὐτὸς ποὺ δὲν ἔχει σταθερὲς ἀρχὲς)
χωρὶς κανένα πνευματικὸ στόχο.
Τὶς ἡμέρες ποὺ ζοῦμε ἔχουν ἐκφυλιστεῖ οἱ
ἠθικὲς ἀξίες. Σύμφωνα μὲ τὶς ἐπιταγὲς τῆς
λεγομένης «Νέας Ἐποχῆς» καὶ τοῦ θρησκευ-
τικοῦ οἰκουμενισμοῦ, θὰ πρέπει νὰ ἀποσυν-
δεθοῦμε ἀπὸ τὶς ρίζες μας, ἀπὸ τὰ πατροπα-
ράδοτα ἤθη καὶ ἔθιμά μας, τὴν ὀρθόδοξη
πίστη μας καὶ νὰ ἀκολουθήσουμε τὴν μετα-
πατερικὴ θεολογία ποὺ διδάσκεται ἀπὸ τοὺς
σύγχρονους θεολογούντες. Οἱ σκοτεινὲς δυ-
νάμεις ἐπιβάλλουν νέα ἤθη τὰ ὁποῖα οἱ ἐξου-
σιολάγνοι ἄρχοντές μας νομοθετοῦν γιὰ τὸν
λαό. Θέλουν μεταξὺ τῶν ἄλλων νὰ μᾶς ἀπο-
κόψουν πλέον ἀπὸ τὸ ἱστορικό μας παρελ-
θόν, ἀπὸ τὸ αἷμα τῶν ἡρώων καὶ μαρτύρων
ποὺ ἐπορφύρωσαν τὴ δοξασμένη πατρίδα
μας καὶ νὰ μᾶς τὴν παρουσιάσουν ὡς ἕνα
ψοφοδεὲς (δειλὸ) καὶ ἀνάδελφο ἔθνος. Ἐπὶ
τούτου, τὰ μέσα ἐνημερώσεως ἐπωμίσθη-
καν τὸ ἔργο αὐτὸ τῆς συσκοτίσεως. Κυρίως
δὲ τὸ γνωστὸ τουρκοκάναλο τοῦ Πειραιᾶ, τὸ
ΣΚΑΪ, τὸ ὁποῖο γιὰ πολὺ καιρὸ προπαγάν-
διζε τὸ πόσο καλὰ περνούσαμε ἐπὶ τουρκο-
κρατίας και πόσο εὐγνώμονες θὰ πρέπει νὰ
εἴμαστε στὸν ὑπέροχο αὐτὸ λαό. Ὅμως σὲ
πείσμα τῶν καιρῶν μὲ αὐτὰ τὰ πτωχὰ λόγια
52 ΘΗΒΑΪΚΗ ΦΩΝΗ
τοῦ γράφοντος θὰ προσπαθήσουμε νὰ ἀνα-
μοχλεύσουμε τὰ ἱστορικὰ γεγονότα τῆς ἐπο-
χῆς ἐκείνης προκειμένου νὰ παρουσιάσουμε
τὴν ἀλήθεια ὡς ἔχει, καὶ μάλιστα ἀπὸ ἀνεξάρ-
τητες πηγές. Εὔχομαι ὁ καλὸς ἀναγνώστης
νὰ ἐπιδείξῃ τὸ ἐνδιαφέρον καὶ νὰ πληροφο-
ρηθῇ τὰ ὅσα θὰ παρουσιάσουμε στὴν ἀγά-
πην του, ὅσο καὶ δυσάρεστα θὰ εἶναι αὐτά.
Φίλε ἀναγνῶστα, ὅσο καὶ ἂν ξενίζει τὸ γε-
γονός, οἱ Ὀθωμανοὶ παρέλαβαν κατ᾽ ἀρχὴν
τὸ ποινικό τους σύστημα ἀπὸ τοὺς Βυζαντι-
νούς. Ὡστόσο, ἀντὶ νὰ τὸ σεβαστοῦν καὶ νὰ
τὸ ἐφαρμόσουν, τὸ διαμόρφωσαν, τὸ τροπο-
ποίησαν διαχρονικῶς, σύμφωνα μὲ τὰ βαρ-
βαρικά τους ἔνστικτα, καὶ διαφοροποιήθηκε
τόσο, ὥστε σὲ τίποτε νὰ μὴν ὑπολείπεται
ἀπὸ ἐκεῖνο τοῦ Ἀττίλα καὶ τοῦ πάλαι ποτὲ
(κάποτε) τρισβάρβαρου προγόνου τους,
Τζένγκις Χάν. Ἐφαρμόζοντάς το, κυρίως
στοὺς λαοὺς ποὺ καθυπόταξαν, ἀμαύρωσαν
ἔτσι τὴν ἀνθρώπινή τους ὑπόσταση, καὶ τὴν
κατέστησαν χειρότερη τῶν θηρίων. Ὁ ἱστορι-
κὸς Κ. Σταυρίδης στὸ περισπούδαστο βιβλίο
του «Συνύπαρξις Ἑλλήνων καὶ Μουσουλμά-
νων» μᾶς παρουσιάζει μιὰ ἱστορικὴ ἀναδρο-
μὴ στὰ τετρακόσια καὶ πλέον χρόνια τῆς
σκλαβιᾶς ἀπὸ τὸν βάρβαρο αὐτὸ λαό, ποὺ
θὰ ἀντλήσουμε ἀκροθιγῶς ἀρκετὲς μαρτυ-
ρίες τεκμηριωμένες.
 Μεταξὺ ἄλλων ἀναφέρει τὰ φοβερὰ βασα-
νιστήρια, τὶς σφαγές, τὴν ἐκμετάλλευση, τὸν
βίαιο ἐξευτελισμὸν τοῦ γένους, τοὺς ὑπέρο-
γκους φόρους, τὴν ψυχολογικὴ βία, τὸν προ-
σηλυτισμὸ τῶν φανατικῶν δερβίσηδων ποὺ
ἐξώμοσαν πλήθος Ἑλλήνων πρὸ πάντων
δὲ, τὸ βίαιον παιδομάζωμα. Κυρίως τὸ μένος
τῶν Τούρκων ἔπεφτε πάνω στὸν χριστιανικὸ
λαὸ τῶν ὑποδούλων Ἑλλήνων τοὺς ὁποῖους
χλευαστικῶς ὀνόμαζαν «Ραγιᾶδες» (ἀνθρώ-
πους μὲ δουλοπρεπή στάση). Τοὺς θεωροῦ-
σαν πολίτες δευτέρας κατηγορίας καὶ εἶχαν
δικαίωμα ἀκόμα καὶ στὴ ζωή τους. Τὰ φορέ-
ματά τους θὰ ἔπρεπε νὰ εἶναι φτωχικὰ, οἱ κα-
τοικίες των δὲν θὰ ἔπρεπε νὰ ὑπερβαίνουν
στὸ ὕψος τὶς κατοικίες τῶν μουσουλμάνων.
Ἀπαγορευόταν νὰ ἱππεύουν ἄλογο, ὅταν θὰ
συναντοῦσαν στὸ δρόμο ἕνα Τοῦρκο θὰ ἔ-
πρεπε νὰ σταματοῦν καὶ νὰ τὸν προσκυνοῦν
μέχρι νὰ ἀπομακρυνθῆ φωνάζοντας δυνατὰ
«Πολλὰ ἔτη σου ἀφέντη μου» καὶ ὅποιος δὲν
προσκυνοῦσε, τιμωροῦνταν μὲ μαστίγωση.
Ἕνα χαρακτηριστικὸ περιστατικὸ ποὺ δὲν θὰ
πρέπει νὰ διαφύγει τῆς προσοχῆς μας συνέ-
βη ἐκεῖνα τὰ χρόνια: Στὸ Ἄργος, ἕνας Ἄγ-
γλος περιηγητής, ὀνόματι Hughes, μαζὶ μὲ
τὸν Τοῦρκο συνοδό του βρέθηκαν καθ᾽ ὁδὸν
μπροστὰ σ’ ἕνα φορτωμένο μὲ φρύγανα γάϊ-
δαρο ἑνὸς Χριστιανοῦ, καὶ ἐνῶ οἱ πορευόμε-
νοι παραμέριζαν νὰ περάσῃ τὸ ἔμφορτο ὑπο-
ζύγιο, ὁ Τούρκος συνοδὸς τοῦ ξένου ταξιδιώ-
τη θεώρησε ὑποτιμητικὸ νὰ παραμερίσῃ γιὰ
νὰ περάσῃ τὸ ζώο. Ὅταν ἀναγκάστηκε νὰ
παραμερίσῃ ὁ ἴδιος, ἀγανακτισμένος τότε,
χίμηξε πάνω στὸν Χριστιανὸ ποὺ εἶχε τὸν
γάϊδαρο, καὶ τὸν κτύπησε ἀνελέητα στὸ κε-
φάλι. Ὁ Χριστιανὸς αἱμόφυρτος δὲν τόλμησε
νὰ διαμαρτυρηθῇ, διότι μὲ τὴν παραμικρὴ
ἐκδήλωση δυσαρέσκειας, ὁ Τούρκος θὰ τὸν
σκότωνε. Στὸ Χάνι, στὴ χαράδρα, μετὰ τὸν
Δομοκὸ, ὁ ἐπιτετραμμένος Τούρκος συνοδὸς
ἑνὸς ἄλλου εὐρωπαϊκοῦ περιηγητή, τοῦ Hol-
land, πῆγε καὶ ἅρπαξε δύο κότες ἀπὸ ἕνα
Χριστιανὸ, ὁ νοικοκύρης διαμαρτυρήθηκε καὶ
ὁ Τούρκος ἄρχισε νὰ τὸν κτυπᾶ ἀνελέητα μὲ
ἕνα ξύλο καὶ ἐνῶ φώναζαν ἀπελπισμένες οἱ
γυναῖκες τῆς περιοχῆς, ἔτρεξε ὁ περιηγητὴς
καὶ μὲ μεγάλη δυσκολία μπόρεσε νὰ ἀπο-
σπάσῃ τὸν Ἕλληνα αὐτὸν ἀπὸ τὰ χέρια τοῦ
Τούρκου, πληρώνοντας τὶς κότες. Ἕνας ἄλ-
λος Τοῦρκος θεωροῦσε δικαίωμά του νὰ χτυ-
πάει τοὺς χωρικούς, πάντοτε μὲ τὸ ραβδί του
καὶ μὲ πέτρες, καὶ ὅταν οἱ ξένοι τὸν παρατη-
ροῦσαν τοὺς ἔλεγε: «Χωρὶς τὸ ξύλο οἱ Ρω-
μιοὶ δὲν κάνουν κανένα πράγμα.».
Ὅμως, ἀναγνῶστα μου, ἂς περιγράψου-
με περαιτέρω γεγονότα ἀπὸ τὶς ὑπάρχουσες
μαρτυρίες. Ἂν κάποιος Ἕλληνας τολμήσῃ νὰ
σηκώσῃ χέρι στὸν ἀφέντη του τὸν Τοῦρκο,
ἀμέσως ὡς τιμωρία τοῦ ἔκοβαν τὸ χέρι.
Εὑρισκόμενος στὴ Θήβα τὸ 1813 ἕνας Ἄγ-
γλος περιηγητής, ὀνόματι Turner, εἶδε ἕνα
κακοποιημένο ἀπὸ τοὺς Τούρκους Ἕλληνα,
χωρὶς αὐτιὰ καὶ μύτη, μὲ βγαλμένα τὰ μάτια
καὶ σημαδεμένο μὲ πυρωμένο σίδερο τὸ
πρόσωπό του. Ὁ καθηγητὴς Ζακυνθινὸς δη-
μοσίευσε τὴν ἐπιστολὴ ἑνὸς Κεφαλλονίτη κα-
πετάνιου ποὺ πιάστηκε αἰχμάλωτος ἀπὸ
τοὺς Τούρκους καὶ ἔγραψε στὸν ἀδελφό του:
ΘΗΒΑΪΚΗ ΦΩΝΗ 53
«Ἐδῶ καὶ ἕνα χρόνο δουλεύω ἀπὸ τὸ πρωΐ
ἕως τὸ βράδυ, κουβαλῶντας βαριὲς πέτρες,
πεινασμένος, κρυωμένος, χωρὶς ρούχα μέσα
στὴν βροχὴ καὶ τὸ κρύο, καὶ οἱ Τούρκοι μᾶς
κτυποῦν σὰν τὰ γαϊδούρια.». Ἕνας Γάλλος
περιηγητὴς Charls lrmberry ποὺ ταξίδεψε
στὴν Ἑλλάδα τὸ 1791, ἔχει καταγράψει γιὰ
τὰ μαρτύρια τῶν Σφακιωτῶν (Κρήτη): «Ἐπει-
δὴ οἱ Τούρκοι δὲν μποροῦσαν νὰ χρησιμο-
ποιήσουν τὰ ἄλογά τους στὰ κακοτράχαλα
σφακιώτικα βουνὰ, φόρτωσαν τὶς ἀποσκευές
τους σὲ 3-4000 ἐπιστρατευμένους Κρητι-
κούς, καὶ στὶς μάχες τοὺς ἀνάγκαζαν νὰ προ-
χωροῦν μπροστὰ μὲ ποινὴ θανάτου ὥστε νὰ
σχηματίζουν προκάλυμμα γι᾽ αὐτούς».
Ὁ Τσέχος διπλωμάτης καὶ περιηγητής W.
Nitrowitz εἶχε τὴν ἀτυχία νὰ σκλαβωθῇ ἀπὸ
τοὺς Τούρκους καὶ ἁλυσοδέθηκε σὲ μιὰ γα-
λέρα κωπηλάτης καὶ ἀναφέρει τὴν μαρτυρία
του: «Οἱ Ἕλληνες σκλάβοι εἶναι δεμένοι ἀπὸ
τὸ ἕνα πόδι κάτω ἀπὸ τὸν πάγκο μὲ ἁλυσί-
δα. Ἀπὸ τὴν μεγάλη ζέστη ἦταν ἀδύνατο νὰ
κωπηλατοῦν. Ὡστόσο, οἱ αἰχμάλωτοι σιδη-
ροδέσμιοι εἶναι ὑποχρεωμένοι νὰ τραβάνε
κουπὶ νύχτα μέρα παρὰ τὸ ὅτι τὸ δέρμα τους
ἔχει καεῖ σὰν τοῦ καψαλισμένου γουρουνιοῦ,
ὁ ἱδρῶτας τρέχει στὰ μάτια τους καὶ περιλού-
ζει τὸ κορμί τους. Ὁ καπετάνιος, ἐὰν δεῖ κά-
τετραμμένο Τοῦρκο ὁδηγὸ ἀποτελοῦσε πραγ-
ματικὴ συμφορὰ γιὰ τοὺς χωρικοὺς. Αὐτό,
γιατὶ σύμφωνα μὲ τὸ φιρμάνι ἢ τὸ μπουγι-
ουρντί (σχετικὴ ἐντολὴ ἀπὸ Τούρκο Ἀγά), οἱ
πτωχοὶ κάτοικοι ἦταν ἀναγκασμένοι νὰ προ-
σφέρουν στέγη τρόφιμα καὶ ζῶα, χωρὶς
ἀμοιβή. Ὁ Mnzour σημειώνει στὸ χρονικό
του ὅτι δύο Τούρκοι συνοδοί του, ὅταν ἔμπαι-
ναν στὸ χωριό, ξυλοκοποῦσαν ἄγρια τοὺς
Ἕλληνες, ἀλλὰ αὐτὸς ἦταν ἀδύνατον νὰ
τοὺς ἐμποδίσει διότι φοβόταν τὸ βαρβαρικό
τους ἔνστικτο. Ὡστόσο, ὅταν οἱ ξένοι δὲν συ-
νοδεύονταν ἀπὸ Τούρκους, ἔβρισκαν παντοῦ
φιλοξενία. Μία ἄλλη τιμωρία, ἦταν ἐκείνη τῆς
διαπομπεύσεως κατὰ τὴν ὁποία δέσμευαν
τὰ χέρια καὶ τὸ κεφάλι τοῦ θύματος σὲ ἕνα
εἰδικὰ κατασκευασμένο ξύλο ἀπ᾽ ὅπου κρέ-
μονταν διάφορα κουδούνια καὶ ἕνας Τοῦρκος
τὸν τραβοῦσε ἀπὸ ἕνα σχοινὶ ποὺ τὸ εἶχαν
περάσει ἀπὸ ἕνα κρίκο στὴ μύτη του καὶ τὸν
διαπόμπευαν στοὺς δρόμους. Τὶς γυναῖκες
μὲ τὸ παραμικρὸ παράπτωμα τὶς ἀνέβαζαν
πάνω σὲ ἕνα γάϊδαρο καὶ ἀφοῦ εἶχαν κόψει
τὰ μαλλιά τους, καί μουντζούρωναν τὸ πρό-

ποιον νὰ σταματήσῃ ἀπὸ τὴν μεγάλη κούρα-

ση, τὸν κτυπᾶ μὲ τὸν βούρδουλα ἢ μὲ ἕνα
σχοινὶ βρεγμένο στὴ θάλασσα ὥσπου νὰ μα-
τώση τὸ κορμί του, καὶ ὁ σκλάβος θὰ πρέπει
νὰ σωπαίνει καὶ νὰ ἀποφύγῃ νὰ φωνάξη
«ὤχ», γιατὶ ἀμέσως διπλασιάζονται τὰ κτυ-
πήματα. Ἡ τροφή μας ἦταν δύο μικρὰ κομ-
μάτια γαλέτα.».
Ἡ ἐμφάνιση ξένου περιηγητὴ μὲ τὸν ἐπι-

54 ΘΗΒΑΪΚΗ ΦΩΝΗ
σωπό τους, κρεμοῦσαν στὸ λαιμό τους δύ-
σοσμα ἐντόσθια ζώων, καὶ τὶς ὑποχρέωναν
νὰ κρατοῦν τὴν οὐρὰ τοῦ γαϊδάρου καὶ τὶς
διαπόμπευαν δημοσίως. Συνήθως ἀκολου-
θοῦσε ξυλοδαρμὸς καὶ ἔπειτα τὶς ἄφηναν
ἐλεύθερες μὲ τὸ στίγμα τῆς διαπομπεύσεως
ποὺ ἀσφαλῶς τὶς ὑποβάθμιζε κοινωνικά.
Ὅμως, ἀδελφὲ ἀναγνῶστα, γιὰ τὸ παρα-
μικρὸ παράπτωμα ἢ καὶ χωρὶς αἰτία, οἱ Τούρ-
κοι δυνάστες πέταγαν στὶς φρικτὲς φυλακὲς
(μπουντρούμια) τοὺς δύστυχους Ἕλληνες.
Ἕνας Ἀμερικανός ὀνόματι Stephen Greller
τὸ 1819 ἀναφέρει ὅτι οἱ Τούρκοι ἀστυνόμοι
ἀπέφευγαν νὰ ὁδηγήσουν τὸν «παραβάτη»
Χριστιανὸ στὴ φυλακὴ ἀλλὰ τὸν τιμωροῦσαν
ἐπὶ τόπου μὲ ἄγριο ξυλοφόρτωμα, ἀλλὰ καὶ
ὅταν τὸν πέταγαν στὴν φυλακὴ, ἦταν τόσο
μαρτυρικὴ ἡ τιμωρία του ποὺ σὲ ἀρκετὲς πε-
ριπτώσεις προκαλοῦνταν ὁ θάνατος ἀπὸ
τοὺς βασανισμοὺς ποὺ εἶχε ὑποστεῖ ὁ φυλα-
κισμένος. Τὸ 1739 ὁ Ἄγγλος περιηγητής Ri-
chard Pococke ποὺ ταξίδεψε στὴν Ἑλλάδα
μεταξὺ τῶν ἄλλων ἀναφέρει: «Βρισκόμουν
ἕνα βράδυ στὸ μῶλο τῆς Κορώνης καὶ ἀκού-
στηκαν κραυγὲς καὶ ἱκεσίες ἀνθρώπων καὶ
ἀπὸ ἕνα φῶς ὁδηγηθήκαμε μὲ τὸν ἐπιτετραμ-
μένο Τούρκο συνοδό μου εἰς τὸ κτίριο τοῦ λι-
μεναρχείου. Μπήκαμε στὸ ὑγρὸ ὑπόγειο καὶ
παρατηρήσαμε δύο δύστυχους Μωραΐτες
σχεδὸν ὁλόγυμνους μὲ τὸ δεξί τους πόδι πε-
ρασμένο ἀνάμεσα σὲ δύο ἁλυσοδεμένα δο-
κάρια καὶ στὸ λαιμό τους, μία λαιμαριὰ ἀπ᾽
ὅπου κρεμόταν μία βαριὰ ἁλυσίδα, καὶ κατα-
βρόχθιζαν κάτι παλιόφαγα. Μέσα στὸ σκοτει-
νὸ μέρος ἡ βρώμα ἦταν ἀφόρητη γιατὶ ἀφό-
δευαν μέσα στὸ κελί τους. Τὸ δέσιμο ποὺ
εἶχαν, δὲν τοὺς ἐπέτρεπε οὔτε νὰ ξαπλώσουν
καὶ τοὺς ἦταν ἔντονα ἐπιθυμητὴ ἡ ξεκούρα-
ση, διότι δύο φορὲς τὴν ἡμέρα τοὺς κτυποῦ-
σαν καὶ τοὺς βασάνιζαν ἀνελέητα. Βγαίνο-
ντας ἀπὸ τὴν φυλακὴ τῆς ἀπελπισίας, ρώ-
τησα τὸν λιμενάρχη: τὶ ἔγκλημα ἔκαναν αὐτοὶ
οἱ ἄνθρωποι; Καὶ μοῦ εἶπε: Τίποτα δὲν ἔκα-
ναν. Ἀκούστηκε ὅτι οἱ Ἕλληνες βρῆκαν κά-
ποιο θησαυρὸ καὶ ὁ Μπέης ἁλυσόδεσε αὐ-
τοὺς τοὺς δύο καὶ δὲν θὰ τοὺς ἐλευθερώση
ἐὰν δὲν ἀποκαλύψουν τὸν θησαυρό». Μὲ τέ-
τοιες φανταστικὲς αἰτίες ἢ καὶ χωρὶς αἰτία πό-
σοι καὶ πόσοι Ἕλληνες ὑπέφεραν στὰ τουρκι-
κὰ μπουντρούμια και ἀγρίως βασανίστηκαν
καὶ πέθαναν μὲ τὸν χειρότερο τρόπο.
Φίλε ἀναγνῶστα, μὲ συστολὴ καὶ φειδώ,
ὅσο εἶναι δυνατὸν, θὰ ἀναφερθοῦμε στὸ μεί-
ζον βασανιστήριο ποὺ ὑφίσταται πρωτίστως
στὴν ψυχὴ ἀλλὰ καὶ στὸ σῶμα καὶ σπανίως
ἀναφέρεται καὶ εἶναι ἀπὸ ἀδιάψευστες μαρ-
τυρίες, ἡ συνήθεια βιασμοῦ τῶν ἡττημένων.
Ὅλα αὐτὰ ποὺ μεταφέρω ἀπὸ τὶς ὑπάρχου-
σες πηγὲς πολὺ ἐπιγραμματικά, ἀποτελοῦν
ἐκδηλώσεις κυριολεκτικῆς ἐξουθένωσης τῶν
ἡττημένων, σύμφωνα μὲ τὸ «ὀθωμανικὸ δί-
καιο». Ἡ ἁρπαγὴ τῶν παιδιῶν καὶ ὁ συνεχὴς
βιασμός τους, ὅπως ἀναφέρει ὁ Dursum στὸ
σχετικὸ βιβλίο του, προσλαμβάνει στὸ ὀσμα-
νικὸ (ὀθωμανικὸ) σύστημα χαρακτήρα πολι-
τικῆς σημειολογίας. Ἂς μὴν ἀναφερθῶμεν
ΘΗΒΑΪΚΗ ΦΩΝΗ 55
περαιτέρω. Ἀγαπητὲ ἀναγνῶστα: Ἡ ὑπερο-
χή, ἡ κυριαρχία τῆς στρατοκρατούμενης ὀ-
σμανικῆς κοινωνίας πάνω στοὺς κατακτη-
μένους λαούς της, θεωρεῖται ἐπακόλουθο
τῆς ὠμῆς βίας καὶ τῆς ἰσχύος της. Τὰ φοβερὰ
βασανιστήρια νομιμοποιήθηκαν ἀπὸ τὴ συ-
νείδηση τῶν Τούρκων καὶ μετατράπηκαν σὲ
ἀποδεκτὴ καὶ νόμιμη πρακτική, μὲ σκοπὸ νὰ
ὑποτάξουν γιὰ πάντα τοὺς ὑπηκόους τους.
Τὸ ἀπάνθρωπο αὐτὸ φρόνημα τῶν Τούρκων
εἶχε ἐμποτίσει σχεδὸν ὅλο τὸ λαό τους· ἐλά-
χιστες εἶναι οἱ ἐξαιρέσεις ποὺ ἀξιολόγησαν
τὴν ἀνθρώπινη ὑπόσταση ἀνεξάρτητα τὸ γέ-
νος καὶ τὴν φυλὴ ποὺ ἀνήκει. Ὅμως, ἀναγνῶ-
στα μου, ἕως ἐδῶ ἀναφέραμε ἐλάχιστα ἀπὸ
τὰ εἴδη τῶν τιμωριῶν τῶν ὑποδούλων Ἑλ-
λήνων. Ἂς προχωρήσουμε τώρα ξεχωριστὰ
στὰ τιμωρητικὰ μέσα ποὺ ἐπέβαλλαν μὲ τὴν
παραμικρὰ ἀφορμή, οἱ Τούρκοι στὸ γένος
τῶν Ἑλλήνων.
ΤΟ ΙΚΡΙΩΜΑ
Μία τιμωρητικὴ μέθοδος ποὺ ἐφήρμοζαν
οἱ Τούρκοι σύμφωνα μὲ τὸ βαρβαρικό τους
«δίκαιο» εἶναι ἡ προαναφερθεῖσα, ἢ ἐπὶ τὸ
συνηθέστερο «Τῶν γάντζων ἢ τὰ τσιγκέλια».
Πῶς λειτουργοῦσε αὐτὸ τὸ σύστημα; Σὲ εἰδι-
56 ΘΗΒΑΪΚΗ ΦΩΝΗ
κὰ στημένες κατασκευὲς στερεώνονταν με-
γάλοι γάντζοι μὲ κοφτερὲς αἰχμές. Τὸ θύμα
γυμνὸ ριχνόταν στοὺς γάντζους μὲ εἰδικὲς
τροχαλίες, καὶ μὲ ὁρμὴ καρφωνόταν πάνω
τους. Ἐὰν δὲν θίγονταν τὰ ζωτικά του ὄργα-
να, ἔμενε ἐκεῖ καρφωμένο βασανιζόμενο μὲ
φρικτοὺς πόνους μέχρι νὰ ξεψυχήσει. Σὲ
πολλὲς περιπτώσεις τὸ μαρτύριο διαρκοῦσε
ἀρκετὲς ἡμέρες. Ἱστορικὴ μαρτυρία ἀναφέρει
ὅτι μὲ τὸν τρόπον αὐτὸν τοῦ ἰκριώματος
βρῆκαν τραγικὸ θάνατο στὴν πλατεία τοῦ
Ἡρακλείου Κρήτης, ἀρκετοὶ Κρητικοί.
ΤΑ ΤΣΑΚΙΣΜΑΤΑ ΤΩΝ ΜΕΛΩΝ
Ὅταν οἱ Τούρκοι δὲν εἶχαν χρόνο νὰ βασα-
νίσουν τοὺς Ἕλληνες, κατέφευγαν σ᾽ αὐτὴν
τὴν βασανιστικὴ μέθοδο κυρίως στοὺς αἰχ-
μαλώτους ποὺ εἶχαν συλλάβει στὴν ὕπαιθρο.
Μὲ ἕνα τσεκούρι, τσάκιζαν τοὺς βραχίονες,
τὸ μηριαίο, τὴν κνήμη, τὰ πέλματα οὕτως
ὥστε τὰ θύματα δὲν μποροῦσαν πλέον νὰ
κινηθοῦν. Οἱ φρικτοὶ πόνοι συντάραζαν τὸ
σώμα τους ἀπὸ τὶς τσακισμένες τους ἀρθρώ
σεις καὶ οἱ Τούρκοι τοὺς ἄφηναν ἀβοήθητους
καὶ ἔφευγαν γιὰ νὰ ἐπέλθῃ ὁ θάνατος
ἀργότερα, τὸ πολὺ σὲ δύο ἡμέρες. Ἀρκετοὶ
ἀπ᾽ αὐτοὺς γίνονταν βορὰ ἀγρίων ζώων στὶς
ἐρημιὲς καὶ ἐνῶ ἦταν ἀκόμα ζωντανοί.
 ΟΜΑΔΙΚΕΣ ΕΚΤΕΛΕΣΕΙΣ
Ἐκτὸς ἀπὸ τὶς ἐπίσημες, ὑπῆρχαν καὶ οἱ
ὁμαδικὲς ἐκτελέσεις τῶν Χριστιανῶν, ὡς
ἀντίποινα στὶς ἑκάστοτε ἐπαναστατικὲς κινή-
σεις τῶν ὑποδούλων Ἑλλήνων ὅπου τὸ

ὀθωμανικὸ κράτος ἔκανε ἐπίδειξη ἰσχύος.

Ἄτακτες ὀρδὲς γενιτσάρων ὁρμοῦσαν στὰ
χριστιανικὰ σπίτια καὶ σκότωναν ὅποιον
εὕρισκαν μπροστά τους, βίαζαν, ἅρπαζαν χρόνια ὀρθοστασία καὶ ἀϋπνία, ἐπερχόταν
ὅτι τοὺς ἄρεσε καὶ μετὰ φεύγοντας ἔβαζαν ἀργὸς καὶ βασανιστικὸς ὁ θάνατος, ἔπειτα
φωτιὰ στὸ σπίτι. Ὁ Θ. Δετοράκης στὸ βιβλίο ἀπὸ 10-15 ἡμέρες φρικτῶν πόνων.
του «Ἱστορία τῆς Κρήτης» μᾶς μεταφέρει τὴν ΦΩΤΙΑ
πληροφορία: «Ὅταν σκότωσαν τὸν ἐπίσκο-
Ἡ βασικὴ βασανιστικὴ μέθοδος ἐκτελέ-
πο Ρεθύμνης Γεράσιμο τὸ 1821, ἄνοιξαν τὸ
σεως τῶν Ἑλλήνων ἦταν ἐκείνης τῆς φω-
στήθος του καὶ ἔβγαλαν τὴν καρδιά του καὶ
τιᾶς. Τὸ θύμα δενόταν σὲ ἕνα ξύλινο πάσα-
μὲ τὸ αἷμα της ράντισαν τὶς σημαῖες τους γιὰ
λο, καὶ συγκέντρωναν γύρω-γύρω ἀρκετὰ
νὰ πετύχουν νίκες κατὰ τῶν ‘‘ἀπίστων’’ Ἑλ-
ξύλα καὶ ὄχι κάτω ἀπὸ τὸ θύμα προκειμένου
λήνων.».
νὰ παραταθῇ τὸ μαρτύριο. Ὁ ἔντονος πόνος
ΤΟ ΧΤΙΣΙΜΟ τῆς φωτιᾶς προκαλοῦσε ἀπεγνωσμένες φω-
Τὸ χτίσιμο κυρίως ἦταν μέθοδος βασανι- νὲς ἀπελπισίας, καὶ ὅσο ἐντονότερες ἦταν οἱ
σμοῦ τοῦ θηριογνώμου Ἀλὴ Πασᾶ τῶν Ἰω- φωνές, τόσο περισσότερο διασκέδαζαν οἱ
αννίνων. Τὸ θύμα, συνήθως Ἕλληνας, βρι- Τούρκοι, ποὺ ἦταν συγκεντρωμένοι γιὰ νὰ
σκόμενος δεμένος σὲ ὄρθια θέση, κτιζόταν παρακολουθήσουν τὸ θέαμα. Σὲ ἄλλες πε-
κυκλικὰ μὲ πέτρες ἕως τὸν λαιμό. ριπτώσεις χάραζαν μὲ
Ἀπὸ τὴν κεφαλὴ ποὺ βρισκόταν μαχαίρια τὸ σῶμα του
ἐκτὸς τοῦ κτίσματος, τρεφόταν θύματος καὶ ἔβαζαν μέ-
ὑποχρεωτικὰ μὲ ἄθλια φαγητά. σα, κεριά, δαδιὰ ἢ ἄλ-
Ἀπὸ τὰ σωματικὰ περιττώματα λες εὔφλεκτες ὗλες ποὺ
ποὺ ἀπέβαλε τὸ σῶμα του, ἐπερ- μὲ τὴν ἀνάφλεξη προ-
χόταν σωματικὴ μόλυνση καὶ σή- καλοῦσαν ἔντονους πό-
ψη ἀπὸ τὰ σκουλήκια ποὺ δημι- νους. Σὲ ὁρισμένες πε-
ουργοῦνταν καὶ κατέτρωγαν τὸ ριπτώσεις τὸ κάψιμο γι-
σῶμα του. Διάφορα ἔντομα κε- νόταν καὶ μὲ πυρωμένα
ντοῦσαν τὸ ἀκάλυπτο κεφάλι σίδερα. Στὴν βάσανο
του, καὶ ἔπειτα ἀπὸ τὴν μακρο- Τὸ κάψιμο στὴ φωτιά αὐτὴ συμπεριλαμβάνετο

ΘΗΒΑΪΚΗ ΦΩΝΗ 57
καὶ ἡ ποινὴ τοῦ ἀσβέ- ‘‘Μπουλούκμπαση’’ ὁ ὁποῖος, ἀ-
στη, ὅπου τὸ θύμα ρι- διάφορος ἐκάπνιζε τὸ τσιμπούκι
χνόταν μέσα στὸν ἀ- του. Οἱ ραβδισμοὶ ἐκεῖνοι μετροῦ-
σβέστη καὶ ὅταν ἄρχι- νταν ἀπὸ 50 ἕως 100. Ἐπίσης, ἡ
ζε νὰ θερμαίνεται ὑπερ- μέθοδος αὐτὴ ἦταν καθιερωμένη
βολικὰ ὁ ἀσβέστης μὲ καὶ στὰ μικρὰ παιδιὰ πρὸς σω-
τὴν προσθήκη τοῦ νε- φρονισμό τους.
ροῦ, τὸ θύμα ἔβρισκε
ΑΓΡΙΟΓΑΤΟΣ
κυριολεκτικὰ μαρτυρικὸ
θάνατο ἀφήνοντας γοε- Ὁ Ἄγγλος περιηγητής Bernard
ρὲς κραυγὲς πόνου καὶ Randolph τὸ 1675 ἀναφέρει τὸ
ἀπελπισίας. ἑξῆς περιστατικὸ σχετικὰ μ᾽ αὐτὸ
Τὸ βασανιστήριο τοῦ καψίματος τὸ βασανιστήριο: «Εἶχαν συλλά-
ΦΑΛΑΓΓΑ με λαμπάδες. βει μία γυναίκα, καὶ προκειμένου
Δὲν χρειαζόταν σοβαρὴ αἰτία προκειμένου νὰ τῆς ἀποσπάσουν μιὰ μαρτυρία τὴν ἔγδυ-
νὰ ὑποβάλλουν τὸν ὑπόδουλο Ἕλληνα σ᾽ σαν καὶ τὴν ἔβαλαν μέσα σὲ ἕνα σάκο, καὶ
αὐτὴν τὴν τιμωρητικὴν μέθοδο. Ἡ φάλαγγα μέσα στὸν σάκο ἔβαλαν ἕνα ἀγριόγατο.
ἦταν δύο δοκάρια ὅπου ὑπῆρχαν μεταξὺ Ἀφοῦ ἔδεσαν πάνω τὸν σάκο, ἄρχισαν νὰ
τους δύο ὑποδοχὲς καὶ ἐκεῖ προσάρμοζαν τὰ τὸν κτυποῦν ἀπ’ ἔξω μὲ μιὰ βέργα. Τότε ὁ
πόδια τοῦ θύματος ἀπὸ τοὺς ἀστραγάλους. ἀγριόγατος ἀνεβοκατέβαινε μέσα στὸν σάκο
Ἀνασηκώνοντας τὰ ξύλα κτυποῦσαν μὲ βέρ- καὶ μὴν μπορῶντας νὰ φύγη, ξέσκιζε τὶς
γες τὰ γυμνὰ πέλματα τοῦ τιμωρημένου. σάρκες τῆς δεμένης γυναίκας.
Ἕνας περιηγητής ὀνόματι Hughes περιγρά-
ΛΕΟΠΑΡΔΑΛΗ
φει τὴν διαδικασίαν αὐτὴν ὡς ἑξῆς: «Ἦταν
ἕνας δύστυχος Χριστιανός, ποὺ τὸν εἶχαν ξα- Ὁ θηριόγνωμος Ἀλὴ Πασᾶς τῶν Ἰωαν-
πλώσει ἀνάσκελα στὸ δρόμο, καὶ τὰ πόδια νίνων ὁ ἀγριότερος τῶν ἀγρίων θηρίων
του, ἀπὸ τοὺς ἀστραγάλους, τὰ εἶχαν δε- ἐφάρμοσε τὸ ἑξῆς βασανιστικὸ τρόπο ποὺ
σμεύσει στὶς τρύπες ποὺ εἶχε τὸ δοκάρι. Στὶς μᾶς περιγράφει χαρακτηριστικὰ ἕνας Ἀλσα-
ἄκρες τῆς φάλαγγας κρατοῦσαν δύο ἄλλοι τὸς ἀξιωματικός, ποὺ ἐξώμοσε καὶ ἐντάχθη-
καὶ κτυποῦσαν τὰ πέλματα μὲ χοντρὰ ρα- κε στὸν στρατὸ τοῦ Ἀλή. Τὸν Ἀπρίλιο τοῦ
βδιά. Ὁ ἄνθρωπος αὐτὸς ἔβγαζε σπαρακτι- 1818 ἐπρόσταξε ὁ Ἀλὴς νὰ κλείσουν στὸ
κὰ οὐρλιαχτά. Ὅμως, οἱ σπαρακτικὲς κραυ- κλουβὶ τῆς περίφημης λεοπάρδαλης ποὺ
γὲς τοῦ πόνου δὲν ἐνοχλοῦσαν διόλου τὸν εἶχαν, ἕνα θύμα ποὺ ἔκανε μιὰ παράβαση.
Ὅμως, τὸ θηρίο ἔδειξε ἀπροθυμία νὰ κατα-
σπαράξη τὸν ἄνθρωπο αὐτόν, παρότι τὴν
ἐξαγρίωναν μὲ διάφορα ραβδιὰ ἔξω ἀπὸ τὸ
κλουβί. Τότε ὁ Ἀλὴς πρόσταξε τὸν δύστυχο
αὐτὸν ἄνθρωπο νὰ ἀγκαλιάση τὴν λεοπάρ-
δαλη, καὶ ἐκεῖνοι προσπαθοῦσαν νὰ ἐξα-
γριώσουν τὸ θηρίο τρυπώντας το μὲ τὰ μυτε-
ρὰ ραβδιά τους ἔξω ἀπὸ τὰ κάγκελα τοῦ
κλουβιοῦ. Τελικὰ ἐκεῖνος ἀγκάλιασε τὴν λεο-
πάρδαλη καὶ ἐκείνη τὸν ἔσκισε στὰ δύο, μὲ
τὸ πόδι της. Τότε ὁ Ἀλής διέταξε νὰ σύρουν
τὸ κλουβὶ μὲ δύο ἄλογα στὴν πόλη πρὸς

58 ΘΗΒΑΪΚΗ ΦΩΝΗ
παραδειγματισμὸ τῶν Ἑλλήνων. Σὲ μιὰ ἄλλη στοὺς πρωτεργάτες τῶν ἑκάστοτε ἐπανα-
περίπτωση μᾶς διασώζεται ἡ μαρτυρία ἑνὸς στατικῶν κινημάτων. Ἡ διαδικασία αὐτὴ τοῦ
ἀξιωματικοῦ τοῦ Ναπολέοντα, ὀνόματι Bac βασανισμοῦ στὸ ἄτυχο θύμα γινόταν στὶς
Cheville. Σύμφωνα μὲ τὴ συγκεκριμένη μαρ- πλατεῖες τῶν πόλεων μὲ πλήθος Χριστιανῶν
τυρία, ἄφησαν νηστικὴ τὴν λεοπάρδαλη ἐπὶ ποὺ ἐξαναγκάζονταν νὰ παρακολουθοῦν τὸ
τρεῖς ἡμέρες καὶ ἔριξαν μέσα ἕναν Ἕλληνα ἀπεχθέστατο θέαμα, πρὸς ἐκφοβισμό. Μία
καὶ μία Ἑλληνίδα καὶ προκειμένου νὰ ἐξα- ἀναφορὰ ἐφαρμογῆς τοῦ βασανιστηρίου αὐ-
γριώσουν τὴν λεοπάρδαλη, ἄρχισαν νὰ τὴν τοῦ ὑπάρχει καταγεγραμμένη σχετικὰ μὲ τὸν
κεντοῦν μὲ μυτερὰ ραβδιὰ ἀπ’ ἔξω ἀπὸ τὸ ἐπίσκοπο Λαρίσης καὶ Τρίκης Διονύσιο ποὺ
κλουβί. Ὅμως τὸ θηρίο ἀρνήθηκε νὰ τοὺς ἔζησε μεταξὺ 16ου-17ου αἰῶνα. Ὁ φωτισμένος
ἀγγίξει. Τότε ἐξαγριώθηκε ὁ Ἀλὴς ἀπὸ τὴν Ἕλληνας Ἱεράρχης, ἔγκριτος θεολόγος καὶ
ἀδιαφορία τῆς λεοπάρδαλης νὰ τοὺς κατα- κάτοχος ἐπιστημονικῶν γνώσεων, ἀποκα-
σπαράξει καὶ διέταξε νὰ φέρουν ἕνα κανόνι λοῦνταν φιλόσοφος ἐξαιτίας τῆς εὐρυμάθειάς
καὶ ἀφοῦ τὸ γέμισαν, ἔβαλε φωτιὰ καὶ τότε,
τὸ κλουβὶ ἡ λεοπάρδαλη ὁ ἄνδρας καὶ ἡ γυ-
ναίκα ἔγιναν καπνός. Τότε ὁ Ἀλὴς γελῶντας
σαρκαστικὰ εἶπε: «Κρίμα νὰ τοὺς χωρίσω
ἀφοῦ ἦταν τόσο ἀγαπημένοι».
Η ΕΚΔΟΡΑ
Ἕνα ἀπὸ τὰ φοβερότερα μαρτύρια ποὺ
ὑπέστησαν οἱ πρόγονοί μας ἀπὸ τὸν βάρ-
βαρο αὐτὸ δυνάστη, ἦταν ἐκείνο τῆς ἐκδο-
ρᾶς τοῦ δέρματος. Ἡ μέθοδος αὐτὴ ἦταν ἀρ-
χαιοτάτη. Ὅμως, τὰ βαρβαρικὰ ἔνστικτα τῶν του. Ἀντιθέτως, οἱ Τούρκοι χλευαστικὰ τὸν
Ὀθωμανῶν τὴν υἱοθέτησαν καὶ ἐφάρμοσαν ἔλεγαν «σκυλόσοφο». Στὶς ἀρχὲς τοῦ 17ου
στὸ ὑπόδουλο γένος τῶν Ἑλλήνων, κυρίως αἰῶνα (1601-1611) δημιούργησε δύο ἐπανα-
στατικὰ κινήματα στὴν Θεσσαλία καὶ στὴν
Ἤπειρο. Τὰ κινήματα αὐτὰ καταπνίγηκαν στὸ
αἷμα ἀπὸ τοὺς Τούρκους καὶ ὁ ἄξιος Ἱεράρ-
χης συνελήφθη ἀπὸ προδοσία τὸ 1611 καὶ
ὑπέστη τὸ συγκεκριμένο βασανιστήριο. Στὴν
κεντρικὴ πλατεία τῶν Ἰωαννίνων ἐμπρὸς σὲ
πλήθος Χριστιανῶν, γδάρθηκε ζωντανὸς καὶ
τὸ μαρτύριό του ἐκράτησε πέντε ὁλόκληρες
ὧρες. Ὅμως δὲν ἔβγαλε καμία κραυγὴ πό-
νου ὁ καρτερικότατος Ἱεράρχης, καὶ ἐνῶ βρι-
σκόταν σὲ ἡλικία 70 ἐτῶν. Τὸ γδαρμένο δέρ-
μα του τὸ γέμισαν οἱ Τούρκοι μὲ ἄχυρα καὶ
πίτουρα καὶ ἀφοῦ τὸ ἔντυσαν μὲ ἀρχιερατικὰ
ἄμφια τὸ διαπόμπευσαν μὲ μουσικὰ ὄργανα
στὴ πόλη. Τελικὰ στάλθηκε στὸν Σουλτάνο
ὡς «λάφυρο» καὶ στὸ τέλος κατέληξε στὶς
ἀκαθαρσίες τῶν σταύλων καὶ δόθηκε βορὰ
τῶν ἀγρίων σκύλων.

ΘΗΒΑΪΚΗ ΦΩΝΗ 59
 Ἐπίσης καὶ μιὰ ἄλλη περίπτωση ἐκδορᾶς
ἦταν ἐκείνη τοῦ τραγικοῦ Κρητικοῦ Δασκαλο-
γιάννη ποὺ χάρη στὴν ἐπαναστατική του
δράση συνελήφθη ἀπὸ τοὺς Τούρκους καὶ
τὴν 17ην Ἰουνίου 1771 τὸν ὁδήγησαν εἰς τὴν
κατάμεστον ἀπὸ Χριστιανοὺς πλατεῖα τοῦ
Ἡρακλείου. Ἐκεῖ, ἀφοῦ τὸν ἔδεσαν σφιχτὰ
σὲ ἕνα πάσαλο, ὁ θηριώδης δήμιος μὲ ἕνα
κοφτερὸ μαχαίρι ἄρχισε τὸ ἀπαίσιο ἔργο του
ἀπὸ τὴν ἐκδορὰ τοῦ δέρματος τοῦ κεφαλιοῦ,
καὶ ἀνὰ διαστήματα ὁ δήμιος πέταγε τὸ δέρ-
μα του στὸ πλῆθος τῶν Ἑλλήνων λέγοντας
χλευαστικά: «Πάρτε πετσὶ γιὰ τὰ στριβάνια
σας». Ὁ δεύτερος μὲ ἕνα καθρέπτη ἔδειχνε
ἀνὰ διαστήματα τὸ γδαρμένο πρόσωπό του
λέγοντας: «Κοίταξε καπετάνιε πῶς σου πάνε
τὰ κόκκινα». Μέσα στὸ πλῆθος τῶν ἀνθρώ-
πων ὑπῆρχαν ὁ ἀδελφὸς καὶ ἡ κόρη τοῦ
μάρτυρος ποὺ τρελάθηκαν βλέποντας τὸ φο-
βερὸ αὐτὸ θέαμα τοῦ προσφιλοῦς τους. Τὸ
μαρτυρικό του σῶμα παρέμεινε ἐκτεθειμένο
στὴν ζέστη τοῦ Ἰουνίου γιὰ ἀρκετὲς ἡμέρες
πρὸς παραδειγματισμὸ τῶν ἐπαναστατημέ-
νων Ἑλλήνων στὴν πλατεία ποὺ τιμῆς ἕνε-
Τὸ βασανιστήριο τοῦ παλουκώματος
κεν φέρει τὸ ὄνομά του.
ΑΝΑΣΚΟΛΟΠΙΣΜΟΣ
Ἐδῶ, ἀδελφὲ ἀναγνῶστα, χρειάζεται ψυ-
χραιμία προκειμένου νὰ ἀναγνώσης γι᾽
αὐτὴν τὴ μέθοδο βασανισμοῦ ποὺ τὰ
βαρβαρικὰ ἔνστικτα τῶν Τουρκομογγόλων
μεταχειρίστηκαν στὸ ὑπόδουλο γένος τῶν
Ἑλλήνων. Ἡ διαδικασία τῆς βασάνου αὐτῆς
σύμφωνα μὲ τὴν ἀδιάψευστη μαρτυρία ἑνὸς
Γάλλος ἀκαδημαϊκοῦ κα-
θηγητὴ ὀνόματι Pitton Tou-
rnefont ποὺ ὑπῆρξε αὐτό-
πτης μάρτυρας, ἔχει ὡς
ἑ ξ ῆ ς :
Πρώτα
δέρνουν
τὸ θύμα
ἀνηλεῶς
προκει-
μένου νὰ
60 ΘΗΒΑΪΚΗ ΦΩΝΗ
μὴν προβάλλει σχεδὸν καμία σωματικὴ ἀντί-
δραση καὶ ἀφοῦ τοῦ δέσουν πίσω τὰ χέρια,
τὸν ξαπλώνουν μπρούμυτα. Προκειμένου νὰ
τὸ ἀκινητοποιήσουν πλήρως, τοποθετοῦν
στὴν πλάτη του ἕνα σαμάρι γαϊδάρου καὶ κά-
θονται πάνω του δύο βοηθοὶ τοῦ δημίου. Ἐ-
κεῖνος παίρνει ἕνα πάσαλο ποὺ ἡ αἰχμὴ του
δὲν εἶναι μυτερὴ ἀλλὰ ἀμβλεῖα (στρογγυλή).
Τότε ἀνοίγει τὸ πίσω μέρος τοῦ σώματος μὲ
ἕνα ξυράφι καὶ ὕστερα μπήγει στὴν πληγὴ
ἕνα ἀρκετὰ χοντρὸ καὶ μακρὺ πάσσαλο τὸν
ὁποῖον ὕστερα κτυπᾶ μὲ ἕνα ξύλινο κόπανο
ὥστε νὰ εἰσχωρήσει περίπου 40-50 ἑκατο-
στὰ μέσα στὸ σῶμα του. Κατόπιν ἀνασηκώ-
νουν πάνω τὸν πάσσαλο στερεώνοντάς τον
στὸ χώμα. Καθὼς ὁ
δύστυχος εὑρίσκεται
μὲ δεμένα τὰ χέρια
καὶ μὴν μπορῶντας
νὰ κρατηθῆ πουθε-
νὰ, τὸ παλούκι βυθί-
ζεται ἐξαιτίας τοῦ βά-
ρους τοῦ σώματος
ὅλο καὶ περισσότερο
καὶ βγαίνει ἀπὸ τὴν
μασχάλη ἢ τὸν ὦμο. Ἡ τεχνικὴ καὶ ἡ ἐπιτυχία
τῆς διαδικασίας αὐτῆς, προκειμένου νὰ μὴν
ἐπέλθη ἀμέσως ὁ θάνατος, βασίζεται στὸ ὅτι
ἡ αἰχμὴ τοῦ πασσάλου δὲν εἶναι μυτερὴ,
ἀλλὰ στρογγυλή, ὥστε νὰ παραμερίζῃ χωρὶς
νὰ θίξῃ τὰ ζωτικὰ ὄργανα τοῦ ὀργανισμοῦ,
καὶ ἡ αἰχμὴ νὰ μὴν ἐξέλθη ἀπὸ τὸ κεφάλι του
θύματος, ἀλλὰ ἀπὸ τὸν ὦμο. Ἔτσι, παρατεί-
νονταν τὸ μαρτύριο τοῦ θύματος, τὸ ὁποῖο
ἐπιζοῦσε καρφωμένο ἀκόμα καὶ γιὰ τρεῖς
ἡμέρες!
Ἴσως, ἀνα-
γνῶστα μου, νὰ
μὴν δύνασαι νὰ
φανταστῇς χει-
ρότερο μαρτύ-
ριο! Καὶ ὅμως, ὁ
θηριώδης ἀπάνθρωπος Ἀλὴ Πασᾶς, ἀγριό-
τερος τῶν ἀγρίων ζώων, ἐφάρμοσε χειροτέ-
ραν ἀπ᾽ αὐτήν, βάσανο! Ἐξανάγκαζε ὁ σατα-
νικὸς αὐτὸς ἄνθρωπος τοὺς στενοὺς συγγε-
νεῖς τῶν θυμάτων ὑπὸ τὸ κράτος τοῦ παρα-
λυτικοῦ φόβου μὲ τὰ ἴδια τους τὰ χέρια νὰ
σουβλίζουν τοὺς ἰδίους συγγενεῖς τους προ-
κειμένου νὰ ἀποφύγουν οἱ ἴδιοι τὸ σούβλι-
σμα! Ἔβλεπες τὸν πατέρα νὰ σουβλίζει μὲ
τὰ ἴδια του τὰ χέρια τὸν υἱό του καὶ ἀδελφὸς
τὸν ἀδελφό του, ἀλλὰ τὸ δράμα ἔχει καὶ συ-
νέχεια· ἐὰν τὸ θύμα μὲ τὸ παλούκωμα δὲν
θανατωνόταν, τότε τὸ ἔψηναν ζωντανὸ ἐπι-
βάλλοντας στοὺς στενοὺς συγγενεῖς του νὰ
τροφοδοτοῦν μὲ ξύλα τὴν φωτιὰ σὲ ἀπόστα-
ση ἀπὸ τὸ θύμα, ὥστε νὰ καίγεται σιγά-σιγά.
Ὁ Γάλλος Voutier παρὼν σὲ ἕνα ἀνάλογο
περιστατικὸ στὴν Τρίπολη καὶ μᾶς παρέχει
σχετικὴ μαρτυρία. «...Τὸν σούβλισαν καὶ τὸν
ἔψησαν μπροστὰ στὰ μάτια μας...». Ἕνας

τυρικὸ τρόπο θανατώθηκε ἀπὸ τοὺς Τούρ-

κους ὁ ἐθνομάρτυς Ἀθανάσιος Διάκος.
Ἐπίσης, ὁ Γάλλος Guer τὸ 1774 στὸ βιβλίο
του «Ἤθη καὶ ἔθιμα τῶν Τούρκων», περιγρά-
φει μεταξὺ ἄλλων γιὰ τὴ μέθοδο αὐτὴ τοῦ
βασανισμοῦ τὰ ἑξῆς: «Στὶς ἐπαναστατημένες
περιοχὲς μὲ χιλιάδες παλούκια πραγματο-
ποιοῦσαν δημοσίους διεμβολισμοὺς (παλου-
κώματα). Ἔσυραν σὲ περίοπτα σημεῖα τὰ ἀ-
Ἄγγλος κληρικός Wadd Inaton ἀναφέρει παίσια σύνεργά τους, βαμμένα κόκκινα γιὰ
περιστατικὰ σουβλίσματος τὸ 1821 στὴν Ἀτ- νὰ διακρίνονται ἀπὸ μακριὰ καὶ ἔτσι ἐσκόρ-
τικὴ «...Μερικοὺς παλούκωσαν προκειμένου πιζαν τὸν πανικὸ στὶς πόλεις καὶ στὰ χωριά».
νὰ κορέσουν τὴν θηριωδία τους.». Ὁ Γάλλος Ἀκόμη, μαρτυρία σχετικὴ μᾶς παρέχει ὁ
Pouqueville μᾶς καταθέτει τὴν μαρτυρία του Ἀμβρόσιος Φραντσῆς, ποὺ μεταξὺ ἄλλων
σχετικὰ μὲ τὸ τραγικὸ θάνατο τοῦ ἀρματολοῦ ἀναφέρει ὅτι, μὲ τὴν θέα τῶν πασσάλων
Θύμιου Βλαχάβα ἀπὸ τὴν Θεσσαλία ὕστερα πρὸς διεμβολισμό, οἱ ντόπιοι πάθαιναν
ἀπὸ τὸν ἄτυχο ξεσηκωμὸ τοῦ 1808: «Τὸν
εἶδα στὰ Γιάννενα δεμένο στὴν αὐλὴ τοῦ Ἀλὴ
Πασᾶ νὰ ὑπομένη τὸ μαρτύριό του. Πιὸ γα-
λήνιος ἀπὸ τὸν τύραννο καὶ μὲ κοίταγε μὲ
βλέμμα ἀτάραχο λὲς καὶ ἤθελε νὰ μὲ κρα-
τήση μάρτυρα στὸν θρίαμβο τῆς ὑστάτης
ὥρας του. Δέχτηκε χωρὶς νὰ γογγύζη τὸ μαρ-
τύριό του καὶ τὰ μέλη του σύρθηκαν στοὺς
γιαννιώτικους δρόμους πρὸς παραδειγμα-
τισμὸ στοὺς ἔντρομους Ἕλληνες». Στὸ ση-
μεῖο αὐτό, ὑπενθυμίζουμε ὅτι μὲ τὸν ἴδιο μαρ-

ΘΗΒΑΪΚΗ ΦΩΝΗ 61
ὁμαδικὴ παράκρουση (ἀναστατώνονταν, χά-
νοντας τὸν αὐτοέλεγχο) καὶ ἔτρεχαν νὰ κυ-
νηγήσουν, μὲ τοὺς Τούρκους, τοὺς Ἕλληνες
«Κλέφτες» σὲ πόλεις καὶ βουνά, προκειμέ-
νου νὰ ἀποφύγουν οἱ ἴδιοι τὸν φοβερὸ μαρ-
τυρικὸ θάνατο. Ἐπίσης, ὁ Ἀναγνώστης Κο-
ντάκης χρονογράφος τῆς ἐποχῆς μᾶς γρά-
φει: «Κατήντησε ὁ πατὴρ νὰ συλλαμβάνει
τὸν υἱὸν καὶ νὰ τὸν παραδίδῃ». Ἔτσι ἔγινε ὁ
χαλασμὸς τῶν «Κλεφτῶν» τοῦ Μωριᾶ. Ἀλλὰ
καὶ ἀνάλογο τίμημα αἵματος πλήρωσαν καὶ
ἄλλοι χριστιανικοὶ λαοὶ ὅπως οἱ Σέρβοι
ἐπαναστάτες ὑπέστηκαν μιὰ ἀπὸ τὶς μεγαλύ-
τερες ἧττες ἀπὸ τοὺς Ὀθωμανοὺς στὸν λόφο
Gegar τὸ 1809. Σὲ ἀπόσταση 4 χιλιομέτρων
ἀπὸ τὴν πόλη Νὶς τῆς Σερβίας βρίσκεται «ὁ
Πύργος τῶν Κρανίων» ἕνα ἀπὸ τὰ πιὸ πε-
ρίεργα ἀξιοθέατα τοῦ κόσμου. Στὸ συγκεκρι-
μένο ἱστορικὸ μνημεῖο ἐκτίσθηκαν ἑκατοντά-
δες κρανία ἀνθρώπων ποὺ ἀποφάσισαν νὰ
πολεμήσουν γιὰ τὴν πατρίδα τους καὶ ἀφοῦ
ἐφονεύθηκαν στὴν μάχη, γδάρθηκαν 952
κρανία ἀπ’ αὐτοὺς καὶ τοποθετήθηκαν σὲ
τοίχο γιὰ παραδειγματισμὸ καὶ ἐκφοβισμὸ
ὅσων σκέπτονταν νὰ ἐπαναστατήσουν.
ΛΟΙΠΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΒΑΣΑΝΙΣΜΟΥ
Φίλε ἀναγνῶστα, πολλὰ βασανιστήρια
ποὺ καθυπόταξαν τὸν ὑπόδουλο χριστιανικὸ
λαὸ ἔχει καταγράψει μὲ αἷμα μαρτυρικὸ ἡ
Ἱστορία· ἕνα ἀπ’ αὐτὰ ἦταν καὶ ὁ διαμελι-
σμός. Σ’ αὐτὸ τὸ βασανιστήριο δένονταν τὰ
ἄκρα (χέρια-πόδια) τοῦ θύματος μὲ σχοινιὰ
Τὰ βασανιστήρια τοῦ διαμελισμοῦ μὲ ἄλογα ἢ μὲ γαλέρες
62 ΘΗΒΑΪΚΗ ΦΩΝΗ
σὲ ἄλογα καὶ ὅταν ξαφνικὰ ξεκινοῦσαν, δια-
μέλιζαν τὸ σῶμα τους. Ὁ ἴδιος διαμελισμὸς
γινόταν ὅταν δένονταν σὲ δύο γαλέρες ἀντι-
στοίχως καὶ ὅταν ξεκινοῦσαν πρὸς ἀντίθετη
κατεύθυνση ἐπερχόταν βίαιος διαμελισμὸς
τοῦ ἀνθρώπου. Ἕνας ἄλλος τρόπος θανά-
του ἦταν ὁ ἑξῆς: τοποθετοῦσαν τὸ θύμα μέ-
σα σὲ ἕνα βαρέλι μὲ καρφιὰ καὶ τὸ ἄφηναν
ἐπὶ ἐπικλινοῦς ἐ-
δάφους καὶ ὅταν
σταματοῦσε ἡ ὀλί-
σθηση τοῦ βαρε-
λιοῦ, ὁ ἄνθρω-
πος ἦταν πλέον
νεκρός, κατατρυ-
πημένος ἀπὸ τὰ
καρφιὰ τοῦ βαρε-
Τὸ βασανιστήριο τοῦ βαρελιοῦ
λιοῦ. Ἐπίσης, ἡ μὲ τὰ καρφιά
πρόσδεση σὲ ἕνα ἄλογο ποὺ ἔτρεχε παρα-
σύροντας στὸ ἔ-
δαφος τὸ δεμένο
θύμα. Ἐπιπλέον,
τὸ σταύρωμα·
τὴν ἄνοιξη τοῦ
1821 στὴν Κων-
σταντινούπολη,
κατὰ τὶς ὀργανω-
μένες ὀχλοκρατι-
κὲς ἀναταραχὲς Τὸ σύρσιμο μὲ ἄλογο
ἐξαιτίας τῆς ἀντίδρασης τῶν Τούρκων γιὰ τὴ
ἐπανάσταση ποὺ εἶχε ξεσπάσει, φανατικοὶ
μουσουλμάνοι σταύρωσαν πολλοὺς Ἕλλη-
νες στὰ δέντρα, ἀκόμη καὶ μικρὰ παιδιὰ ποὺ
πέθαναν μὲ φρικτοὺς πόνους. Σύμφωνα μὲ
προσωπικὴ μαρτυρία ἑνὸς Ἄγγλου κληρικοῦ
ποὺ βρισκόταν τὶς ἡμέρες αὐτὲς στὴν Κων-
σταντινούπολη, κάθε ἡμέρα ὑπῆρχαν ἀκέφα-
λα πτώματα κυλισμένα στὸ βόρβορο (βούρ-
κο). Τὴν ἡμέρα κατασπαράζονταν ἀπὸ τὰ
ὅρνια καὶ τὴν νύχτα ἀπὸ κοπάδια πεινασμέ-
νων ἀγριόσκυλων. Συχνὰ τὰ κεφάλια τῶν
Χριστιανῶν συγκροτοῦσαν μία μακάβρια πυ-
ραμίδα ἀπὸ τὰ ὁποῖα ἀναδυόταν μιὰ ἀπαίσια
ὀσμή. Περὶ τὰ μέσα τοῦ 17ου αἰῶνος, ὑπῆρξε
περίοδος ὅπου ὁ ἀριθμὸς αὐτὸς ἀνερχόταν
σὲ 500 κεφάλια καρφωμένα στὴν αἰχμὴ τῆς
λόγχης· πολλὰ ἀπ ̓ αὐτὰ ἀποστέλλονταν
στὴν Κωνσταντινούπολη γιὰ ἔκθεση σὲ τρί-
χινο τορβά (ταγάρι) γεμάτο μέλι γιὰ νὰ ἀπο-
φευχθῆ ἡ σήψη· ἀπὸ ἐκεῖ προέρχεται ἡ ἔκ-
φραση ὅτι «ἔβαλε τὸ κεφάλι του στὸν τορβά».
Φίλε ἀναγνῶστα, στὸν ἐπίλογο τῆς ἀνα-
μόχλευσης τῶν δεινῶν, καίριο σημεῖο ἀνα-
φορᾶς ἀποτελεῖ ἡ παιδεία ὅπου στὰ κρυφὰ
ὁ καλόγηρος μὲ τὴν «ὀκτώηχο» καὶ τὸ ψαλ-
τήρι δίδασκε τὰ παιδιά. Σὲ ἐξαιρετικὲς περι-
πτώσεις, οἱ Τούρκοι ἀνέχονταν τὴν λειτουρ-
γία ὑποτυπωδῶν σχολείων καὶ φυσικὰ ὅταν
ἔπεφτε γερὸ «μπαξίσι» (φόρος). Ὅμως, τὸ
μένος τῶν μουσουλμάνων νὰ ἀφελληνίσουν
μὲ κάθε τρόπο τὸ χριστιανικὸ στοιχεῖο παρέ-
μεινε ἀκέραιο. Μία μαρτυρία τοῦ πατριάρχη
Ἀλεξανδρείας Μελετίου Πηγὰ (1550-1601,
σπουδαῖα ἐκκλησιαστικὴ προσωπικότητα)
ἀναφέρει ὅτι, ὅταν ὁ Σελὶμ ὁ σκληρὸς κατέ-
λαβε τὴν Αἴγυπτο 1520-1526, ἔκοψε 30.000
γλῶσσες Ἑλλήνων γιὰ νὰ μὴν μιλάνε ἑλλη-
νικὰ. Τὴν ἴδια τακτικὴ ἐφάρμοσαν οἱ Ὀθωμα-
νοὶ στὴν περίοδο τῆς τουρκοκρατίας. Τὴν
αὐτὴ μαρτυρία μᾶς ἐπιβεβαιώνει καὶ ὁ Θεό-
δωρος Κολοκοτρώνης στὸν ἱστορικό του
λόγο πρὸς τοὺς μαθητὲς στὴν Πνύκα.
Σ’ αὐτὸ τὸ σημείο, γεννᾶται τὸ ἐρώτημα:
πρὸς τί αὐτὴ ἡ ἀναφορὰ ὅλων ἐκείνων τῶν
παραλειπομένων ἀπὸ τὴν ἱστορία; Γιατί νὰ
ἀνασηκώσουμε τὴν ταφόπλακα τῆς ἱστορι-
κῆς λήθης, προκειμένου νὰ ξεθάψουμε τὸ
ἀπώτερο παρελθόν; Διότι αὐτό, ἀναγνῶστα,
ἀποτελεῖ ἠθικό μας χρέος, ὡς ἀπότιση φό-
ρου ἐλαχίστης τιμῆς, στὰ βάσανα ποὺ ὑπέ-
στη τὸ γένος μας. Ὅμως, στὰ πλαίσια τῆς
παγκοσμιοποίησης καὶ προκειμένου νὰ ἀντι-
μετωπιστοῦν τὰ κρίσιμα προβλήματα τοῦ
σύγχρονου κόσμου, σήμερα, προβάλλεται
ἰδιαίτερα τὸ ζήτημα τῆς εἰρηνικῆς συμβίωσης
μὲ ὅλους τοὺς λαοὺς ὡς «ἄκρον ἐφετόν»!
Ὡστόσο, ἡ καλὴ διάθεση καὶ μόνο, δὲν ἀρκεῖ,
προκειμένου νὰ ἐξασφαλίσει τὴν εἰρηνικὴ
συμβίωσιν μὲ ἕναν λαὸ ποὺ ἕλκει ἀπὸ τὸ
παρελθὸν τὸ βαρβαρικὸ D.Ν.Α. του, τὸ
ὁποῖο δὲν μπορεῖ νὰ ἀποβάλλει. Τοῦ λόγου
τὸ ἀληθὲς καταμαρτυροῦν οἱ φρικαλεότητες
κατὰ τοῦ ἑλληνικοῦ στοιχείου στὸν Πόντο, ἡ
καταστροφὴ τῆς Σμύρνης, τὸ πογκρόμ τῶν
Σεπτεμβριανών τοῦ 1955 στὴν Κωνσταντι-
νούπολη, ἡ βάρβαρη εἰσβολὴ στὴν Κύπρο
τὸ 1974 καὶ οἱ συνεχεῖς ἰταμὲς προκλήσεις
μέχρι τὶς ἡμέρες μας. Γιὰ τὸν λόγο αὐτὸ,
ἐπιτακτικὴ εἶναι ἡ ἀνάγκη νὰ εἴμαστε σὲ
διαρκὴ στρατιωτικὴ ἑτοιμότητα μὲ τὸ ὅπλο
«παρὰ πόδα».
Φίλε ἀναγνῶστα, σ᾽ αὐτὴν τὴν ἱστορικὴ
ἀναφορά, ὅπου παραθέσαμε ἀκροθιγῶς τὰ
ὅσα ἐπὶ σκοποῦ ἀποκρύπτονται, ἐλπίζουμε
νὰ μὴν γίναμε δυσάρεστοι, ἀλλὰ ὠφέλιμοι.
Ὁ συγκεκριμένος ἀληθινὸς ἱστορικὸς λόγος,
ἂς ἀποτελέσει ἠχηρὸ ράπισμα κατὰ ὅλων
ἐκείνων ποὺ παραχαράσσουν τὴν ἱστορία
ἐπὶ σκοποῦ καὶ βάσει ἐπιτελικοῦ σχεδίου.
Ἀντὶ ἐπιλόγου παραθέτουμε τὸ ρητὸ τοῦ φι-
λοσόφου Πλουτάρχου ποὺ ἀπὸ τὰ βάθη τῶν
αἰώνων ἀναφωνεῖ: «Κανένα κτήνος δὲν εἶναι
ἀγριότερο τοῦ ἀνθρώπου, ἐφ᾽ ὅσον κατέχει
ἀνεξέλεγκτον τὴν ἐξουσίαν».
Εὐχόμενος νὰ μὴν ξαναζήσουμε τὰ δυσά-
ρεστα ἐφόσον τὰ γνωρίζουμε.
«Αἰὲν ἀριστεύειν».
ΘΗΒΑΪΚΗ ΦΩΝΗ 63