Adapted from

Holy Cross High School

9207 Kolambugan Lanao Del Norte
Mindanao, Philippines
Tel, No (063)- 227 - 5008

Filipino 10
Ikalawang Markahan

Modyul 3 4
Kabanata II:
Mga Akdang Pampanitikan ng
Silangang Asya
Filipino 10 Modyul 3

Mitolohiya: Tanka at Haiku (Hapon)

Gramatika: Ponemang Suprasegmental

Para sa Magulang
Ang modyul na ito ay nilikha upang matugunan ang sitwasyong kinakaharap ng ating mga mag-
aaral. Ang magiging lugar ng kanilang kaalaman ay hindi lamang limitado sa silid-aralan kundi maging sa
inyung tahanan.
Inaasahan ang iyong pakikiisa, pakikipagtulungan at paggabay sa ating mga mag-aaral upang
mapatnubayan sila sa mga gawaing itinalaga sa kanila.

Sa bahaging ito, malalaman mo ang mga dapat

Alamin mong matutuhan sa modyul.

Sa pagsusulit na ito, makikita natin kung ano

Subukin na ang kaalaman mo sa aralin ng modyul.
Kung nakuha mo ang lahat ng tamang sagot
(100%), maaari mong laktawan ang bahaging
ito ng modyul.

Ito ay maikling pagsasanay o balik-aral upang

Balikan matulungan kang maiugnay ang kasalukuyang
aralin sa naunang leksyon.

Sa bahaging ito, ang bagong aralin ay

Tuklasin ipakikilala sa iyo sa maraming paraan tulad ng
isang kuwento, awitin, tula, pambukas na
suliranin, gawain o isang sitwasyon.
Sa seksyong ito, bibigyan ka ng maikling
Suriin pagtalakay sa aralin. Layunin nitong
matulungan kang maunawaan ang bagong
konsepto at mga kasanayan.
Binubuo ito ng mga gawaing para sa malayang
Pagyamanin pagsasanay upang mapagtibay ang iyong
pang-unawa at mga kasanayan sa paksa.
Maaari mong iwasto ang mga sagot mo sa
pagsasanay gamit ang susi sa pagwawasto sa
huling bahagi ng modyul.
Naglalaman ito ng mga katanungan o pupunan
Isaisip ang patlang ng pangungusap o talata upang
maproseso kung anong natutuhan mo mula sa
aralin.
Ito ay naglalaman ng gawaing makatutulong
Pagyamanin sa iyo upang maisalin ang bagong kaalaman o
kasanayan sa tunay na sitwasyon o realidad ng
buhay.
Ito ay gawain na naglalayong matasa o
Tayahin masukat ang antas ng pagkatuto sa pagkamit
ng natutuhang kompetensi.
Sa bahaging ito, may ibibigay sa iyong
Karagdagang Gawain panibagong gawain upang pagyamanin ang
iyong kaalaman o kasanayan sa natutuhang
 aralin.
Naglalaman ito ng mga tamang sagot sa lahat
Susi sa Pagwawasto ng mga gawain sa modyul.

____________________________________________________________________________________________________
__________

Alamin
Layunin: Pagkatapos ng klase ang mga mag aaral ay
Inaasahang:
1. Nasusuri ang tono ng pagbigkas ng napakinggang tanka at haiku
2. Matutukoy ang kahulugan ng ponemang suprasegmental.
3. Magagamit ang tamang tono o intonasyon ayon sa layunin o mensaheng nais ipaabot.
4. Matutukoy ang angkop na tono ng salita ayon sa kahulugan nito.

Pangkalahatang Panuto
Upang makamit ang inaasahan, gawin mo ang mga sumusunod:
 Basahin at unawaing mabuti kung ano ang mga mahahalagang kaisipan at kaalaman kung paano
susuriin ang tono ng pagbigkas ng napakinggang tanka at haiku.
 Sagutin ang mga gawain at pagsasanay na nihanda na nasa modyul na ito.

Aralin 1: Mga Akdang Pampanitikan ng Silangang Asya

Aralin 1.1: a. Panitikan: Tanka at Haiku (Hapon) 168-186
b. Gramatika: Ponemang Segmental 182 – 183

Kabanata II: Mga Akdang Pampanitikan ng Silangang Asya

Panitikan: Tanka at Haiku ( Hapon)
Gramatika: Ponemang Segmental 182 – 183

Pangkalahatang Panuto
Upang makamit ang inaasahan, gawin mo ang mga sumusunod:
 Basahin at unawaing mabuti kung ano ang mga mahahalagang kaisipan at kaalaman kung paano
susuriin ang tono ng pagbigkas ng napakinggang tanka at haiku.
 Sagutin ang mga gawain at pagsasanay na nihanda na nasa modyul na ito.

Subukin

I Panuto: Piliin at isulat sa sagutang papel ang titik ng inyong napiling sagot.

1. Nabibigay ito ng kahulugan na ang nagsasalita ay nagsasabing siya si Ariel na

napagkamalan lamang na si Jason.
a. Hindi/ ako si Ariel. b. Hindi ako/ si Ariel.
c. Hindi ako si Ariel. d. Hindi ako, si Ariel.
2. Matamis kainin ang tubo . Paano binibigkas ang salitang may salungguhit?
a. /tu.boh/ b. /tu.bo?/
c. /TU.bo/ d. /tu.BO/
3. Anong bilang ng intonasyon na nangangahulugang pag-alinlangan?
a. 231 b. 213
c.123 d. 312
4. Ano sa tingin mong mangyayari, kung hindi nabigyan ng saglit na pagtigil sa
pagsasalita ang isang tao?
a. Mas maganda ang pagsasalita
b. Magiging mas malinaw ang pagsasalita
 c. Hindi magiging malinaw ang mensaheng nais ipahiwatig
d. Walang ideya
5. Ito ang lakas, bigat, o bahagyang pagtaas ng tinig sa pagbigkas ng isang pantig sa
salita.
a. Tono b. Diin
c. Antala d. Hinto
6. Ito ang kadalasang matatagpuan sa dulo ng isa sa huling tatlong parirala ng bawat
berso.
a. Kireji b. Sesura
c. Kiru d. Cutting
7. Ito ang pagtaas at pagbaba ng tinig upang higit na mabisa ang pagkikipag-usap sa
kapwa.
a. Tono b. Diin
c. Antala d. Hinto
8. Ito ay tumutukoy sa lakas ng pagbigkas sa isang pantig ng salitang binibigkas.
a. Punto b. Hinto
c. Diin d. Intonasyon
9. Isang ponemikong karakter na ang ibig sabihin ay “hiram na pangalan”.
a. Kana b. Antolohiya
c. Aristocrats d. Manyusho
10. Ito ay tumutukoy sa hinto, diin, at tono o intonasyon sa pagbigkas ng mga tunog,
salita o pahayag.
a. Ponemang segmental b. Denotatibong kahulugan
b. Konotatibong kahulugan d. Ponemang suprasegmental

11. Sa anong lebel ng intonasyon karaniwang nagsisimula ang pangungusap?

a. 1 b. 3
b. 2 d. 4
12. Ano ang tawag sa lebel 3 sa makabuluhang pattern sa pagsasalita?
a. mataas b. mababa
c. katamtaman d. karaniwan
13. Anong bilang ng intonasyon na nangangahulugang pagpapahayag?
a. 312 b. 231
c. 213 d. 123
14. Anong damdamin ang namayani sa pangungusap na ito: Totoo! Ang laki ng ahas!
a. pagsasalaysay b. pag-aalinlangan
c. pagtatanong d. matinding emosyon
15. Anong bantas ang ginagamit sa pangungusap na nagsasalaysay ?
a. tuldok b. patanong
c. tuldok kuwit d. matinding emosyon

II. Panuto: Basahin at unawaing mabuti ang pahayag sa bawat aytem. Isulat ang TAMA
kung wasto ang pangungusap at MALI kung hindi.

1. Nilikha ang tanka noong ika-10 siglo.

2.Samantala ng haiku naman ay noong ika-15 siglo.
3. Ang tanka sa wikang Hapones ay maikling awit ay isang tula na may limang (5)
taludtod, may ayos na 5-7-5-7-7 ang anyo at binubuo ng tatlumpu’t isang pantig.
4. Ang haiku ay pinaikling anyo ng tula na may labimpitong pantig na nahahati sa
tatlong linya o taludtod at may ayos na 5-7-5 ang anyo.
5. Ang karaniwang paksa sa tanka ay pagbabago, pag-ibig at pag-iisa .
6. Ang sa haiku ay tungkol sa pagmamahal sa bayan.
7. Ang haiku ay nangangahulugang maiikling awitin.
8. Maaaring magkakapalit-palit ang bilang ng bawat taludtod sa tanka basta
tatlumpu’t isa pa rin ang kabuuang bilang nito.
9. Subalit hindi maaaring magkakapalit ang bilang na 5-7-5 sa haiku.
10. Kailangang magkakatugma ang huling pantig sa bawat taludtod ng tanka at
haiku.
 Balikan

Tanka at Haiku
“Ang tunay na pag ibig ay matapat
hindi gagawa ng anumang bagay
na sa puso ng minamahal maaaring sumugat.”

Tanka - Isang uri ng tula ng mga Hapon na may limang taludtud sa isang saknong. Ito ay may proseso sa
paggawa kung saan may lima at pitong sukat sa bawat taludtud.
- Dapat may dalawa sa limang sukat taludtud at tatlo sa pitong sukat na taludtod. Ang kabuuan sa
tulang Tanka ay may tatlongput isa na sukat.
- Ang ibig sabihin ng salitang Tanka ay isang maikling tula or Short poem.

Haimbawa:
Hal 1. Hal 2.
Aking Asshique (Mahal)

Alam mo, Ikaw pa rin Araw na mulat

Ang laman ng puso ko Sa may gintong palayan
Aasa pa din ako Ngayong taglagas
Mamahalin mo Di ko alam kung kelan
Kahit masakit. Puso ay titigil na.

Haiku – isang uri ng maikling tula ng mga Hapon na may tatlong taludtud sa isang saknong. Ang proseso
na ito ay para diyamante o diamond na( 5,7,5) at triangulong baliktad at hindi ( 7, 5.5 o 5,5,7)
na may sukat sa bawat taludtud.
- Ang kabuuan nito ay labing pitong sukat sa isang saknong.
- Noong huling bahagi ng ika – 19 na siglo pinalitan ni Masasoka Shiki ang pangalan ng Hukku
Patungo sa pangalan na Haiku.
- Hendrik Doeff- unang kanluraning nakasulat ng Haiku.
- Tema ng Haiku : Kalikasan
Halimbawa :

Hal 1. Hal 2. Hal3

Ngayong taglagas Mundong ‘sang kulay Lakbay ng Hirap
‘Di mapigil pagtanda Nag iisa sa lamig Pangarap na naglayag
Ibong Lumilipad Huni ng hangin Tuyong Lupain

( Ibat ibang Uri ng Tula ng Panitikang Pilipino)( Basahin sa pahina 178-179)

Tulang Liriko o Pandamdamin

a) Ang Awit (dalitsuyo) Halimbawa : Harana ng mangingibig
b) Ang Pastoral( Dalitbukid o awit sa bukid) Halimbawa Parong parong Bukid.
c) Ang Oda (Dalitpuri o awit sa pagpupuri) tulang Papuri
d) Ang Dalit (Dalitsamba o Awit ng pagsamba) Halimbawa Festival Song
e) Ang Soneto ( Dalitwari) Halimbawa: Tulang may aral na makukuha
f) Ang Elihiya ( Dalitlumbay o tula tungkol sa kamatayan) Halimbawa: Tulang Babang Luksa

Ponemang Segmental ( Basahin sa Pahina (182 – 183)

ay makabuluhang tunog. Sa paggamit ng suprasegmental, malinaw na

Ang ponemang suprasegmental
naipahahayag ang damdamin,saloobin,at kaisipang nais ipahayag ng nagsasalita. Sa
pakikipagtalastasan, matutukoy natin ang kahulugan, layunin o intensyon ng pahayag o ng
nagsasalita sa pamamagitan ng diin, tono o intonasyon, at antala o hinto sa pagbibigkas, at
pagsasalita.
 Basahin ang pangungusap ayon sa hinihinging damdamin:

1. Pupunta ka sa silid-aralan.
2. Pupunta ka sa silid-aralan?
3. Pupunta ka sa silid-aralan!

Tuklasin

Panuto: Piliin at isulat sa sagutang papel ang titik ng inyong napiling sagot.
1. Nabibigay ito ng kahulugan na ang nagsasalita ay nagsasabing siya si Ariel na napagkamalan lamang na si Jason.

a. Hindi/ ako si Ariel. b. Hindi ako/ si Ariel.

c. Hindi ako si Ariel. d. Hindi ako, si Ariel.

2. Matamis kainin ang tubo . Paano binibigkas ang salitang may salungguhit?

a. /tu.boh/ b. /tu.bo?/
d. /TU.bo/ d. /tu.BO/
3. Anong bilang ng intonasyon na nangangahulugang pag-alinlangan?
b. 231 b. 213
c.123 d. 312
4. Ano sa tingin mong mangyayari, kung hindi nabigyan ng saglit na pagtigil sa
pagsasalita ang isang tao?
e. Mas maganda ang pagsasalita
f. Magiging mas malinaw ang pagsasalita
g. Hindi magiging malinaw ang mensaheng nais ipahiwatig
h. Walang ideya
5. Ito ang lakas, bigat, o bahagyang pagtaas ng tinig sa pagbigkas ng isang pantig sa
salita.
b. Tono b. Diin
c. Antala d. Hinto
6. Ito ang kadalasang matatagpuan sa dulo ng isa sa huling tatlong parirala ng bawat
berso.
b. Kireji b. Sesura
c. Kiru d. Cutting
7. Ito ang pagtaas at pagbaba ng tinig upang higit na mabisa ang pagkikipag-usap sa
kapwa.
b. Tono b. Diin
c. Antala d. Hinto
8. Ito ay tumutukoy sa lakas ng pagbigkas sa isang pantig ng salitang binibigkas.
c. Punto b. Hinto
c. Diin d. Intonasyon

9. Isang ponemikong karakter na ang ibig sabihin ay “hiram na pangalan”.

b. Kana b. Antolohiya
c. Aristocrats d. Manyusho

10. Ito ay tumutukoy sa hinto, diin, at tono o intonasyon sa pagbigkas ng mga tunog,
salita o pahayag.
a.Ponemang segmental c. Ponolohiya
b. Denotatibong kahulugan d. Ponemang Suprasegmental

Pagyamanin

Pagsasanay 1
Panuto: Tukuyin ang wastong tono ng bawat pahayag batay sa layunin nito. Maaaring gamitin ang bilang 1
sa mababa, bilang 2 sa katamtaman, at bilang 3 sa mataas.
1. kanina = ___________ , pag-aalinlangan
kanina = ____________, pagpapatibay, pagpapahayag
2. mayaman = ____________ , pagtatanong
mayaman = _____________, pagpapahayag
3. magaling = _____________, pagpupuri
magaling = _____________, pag-aalinlangan
4. kumusta = _____________, pagtatanong na masaya
kumusta = _____________, pag-aala
5. ayaw mo = _____________, paghamon
ayaw mo = _____________, pagtatanong
Pagsasanay 2
Panuto: Basahin nang may intonasyon. Isulat muli ang pahayag at lagyan ng bantas upang mabuo ang tono.
1. Maganda talaga si Rona = pagsasalaysay
____________________________________
2. Totoo = masasagot ng Oo o Hindi ____________________________________
3. Hoy Alis dyan = pagpapahayag ng matinding
damdamin__________________________________
4. Kumusta ka = pagbati
____________________________________
5. Oo aalis na ako = pagsagot sa tanong
____________________________________

Isaisip

Gawain 1.
.
Panuto: Punan ang mga patlang sa tula . Isulat sa papel ang buong tula at bilugan ang sagot sa
Patlang. Hanapin ang sagot na nasa kahon.

Ina ama pagkakahimbing mananatiling

Kumot lamig halik gigising malilimutan
Yakap Init sinta naiiggit

Aking Ina

Mahal kong ____

Pagmamahal mo aking Ina
___ mo sa akin
Hinahanap ko
___ ng pag-ib

ngayong wala ka na
Aking inang _____
Akoy naghahanap
ng yakap ng isang ina
ako’y nalulungkot at____
sa mga batang kayakap ang ina
______ ulila at mag isa
ngunit ang pagmamahal mo
hindi _______ kailanman.

Gawain 2. Masining na Pagbigkas

Panuto: Piliin ang tamang salitang binibigyang- kahulugan ng pahayag. Isulat ang titi lamang sa patlang. 2pts bawat
patlang.

a. SAya b. saYA
______________1. Ligaya
______________ 2.isinusuot sa babaye
c. BUKsan d. bukSAN
_______________3. Open
______________4.Tomorrow
______________ 5. Isulat ang buong pangalan ng inyong
Guro sa Filipino 9.

Panuto II: Gumawa ng pangungusap na nasa panuto ibaba. Isulat sa nakalaang patlang.

BUKsan BukSAN SAya saYA at TUbo (hose)

Kabuuan

Panuto II: Gumawa dalawang tula na may dalawang saknong na may limang taludtud at may labing dalawang
sukat at labing apat na sukat. Isulat sa buong papel.

Tungkol sa :
Bayan Corona Virus
2- Saknong 2-Saknong
5- Taludtud 5 - Taludtud
12- Sukat 14 – Sukat

Rubrics para sa Tula

10 8 5 3
Nilalaman Ang mensahe ay Di gaanong Medyo magulo Walang
mabisang naipakita ang ang mensahe sa mensaheng
naipakita sa tula mensahe sa tula tula naipakita sa tula

Kasanayan Napapakita kung Napakita kung Hindi gaano Hindi nakita kung
paano gamitin at paano gamitin at nakita kung paano gamitin at
paglaruan ang paglaruan ang paano gamitin at paglaruan ang
mga wastong mga sa wastong paglaruan ang mga wastong
salita sa talundtud salita sa talundtud mga wastong salita sa taludtud
at saknong. at saknong. salita sa talundtud at saknong
at saknong.
Kalinisan Malinis na malinis Malinis ang ang Di gaanong Marumi ang
ang pagkasulat sa pagkasulat sa malinis ang pagkasulat sa
tula. tula. pagkasulat sa tula.
tula.

Tayahin
II. Panuto: Punan ang patlang ng wastong sagot upang mabuo ang diwa ng pangungusap.
1. Ang __________ ay mas pinaikli pa sa tanka. Ito ay may labimpitong pantig na
may tatlong taludtod.
2. Parehong nagpapahayag ng __________damdamin ang tanka at haiku.
3. Ang haiku ay tumatalakay sa __________ at pag-ibig.
4. Ang tanka at haiku ay uri ng tula na impluwensiya ng bansang __________.
5. Sa mga tulang ito layong pagsama-samahin ang mga ideya at __________ sa
 pamamagitan ng kakaunting salita lamang.

1. Ang karaniwang paksa ng tanka at haiku ay ________________________

______________________________________________________________

na nagpapahiwatig ng __________________________________________ .

2. Ang tanka ay may ____________________ na pantig at bilang na nabuo

noong __________________. Samantala ang haiku ay may

_____________________ naman at nabuo noong _____________________.

3. Kung ikaw ang susulat ng tanka o haiku, ano ang paksang nais mong

talakayin?

Ipaliwanag. ____________________________________________________

______________________________________________________________

______________________________________________________________

Amping Kanunay and Be Happy :)

6. Pakikipaglaban hanggang sa mapatay siya. Ipinapakita ng pahayag na ito ang isang kaugalian ng mga
mandirigmang scotlish na pagiging _____________________.

a. mapagmalaki b. mapagkatiwalaan c. matapang d. mapag – imbot

Suriin
Panuto: Isulat sa buong papel ang inyong sagot sa tanong na ito.
“ Bakit nakasasama ang labis na paghahangad ng kapangyarihan? Ano ang maaaring mangyari kung mapunta ang
kapangyarihan sa isang taong gahaman.

Tayahin
Panuto: Gumawa ng sariling KONBERSASYON (Orihinal). Isulat sa buong papel.

Karagdagang Gawain
Panuto: Gumawa ng tula na may dalawang saknong na may limang taludtud at may walong sukat
tungkol sa pag ibig, pamilya at pangarap ( orihinal). Isulat ito sa buong papel at pagkatapos ay gumawa ng
video at basahin ang tula na ginawa niyo tulad ng spoken Poetry.

Rubriks Puntos
Kalinisan sa pagbasa 10
Malikhain 10
Kabuuan 20